Αθανάσιος Άμβωνας: 05/24/25

24 Μαΐου 2025

Ἡ πνευματική ὅρασις.

†. Σήμερα, η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, αναφέρει, σαν ευαγγελική περικοπή, την θεραπεία του εκ γενετής τυφλού, που με πολλές λεπτομέρειες μας αφηγείται ο ευαγγελιστής Ιωάννης. Το θαύμα της θεραπείας του τυφλού από τον Κύριον, περιέχει σε μας πλουσιοτάτην θεολογίαν. Αλλά εμείς θα μείνομε μόνο εις το συμπέρασμα που έβγαλε ο ίδιος ο Κύριος από την στάση του πρώην τυφλού, αλλά και την στάση της απιστίας του περιβάλλοντός του.

Είπε ο Κύριος αυτόν τον καταπληκτικόν λόγον: «Εἰς κρῖμα ἐγὼ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον ἦλθον, ἵνα οἱ μὴ βλέποντες βλέπωσι καὶ οἱ βλέποντες τυφλοὶ γένωνται». Δηλαδή «ήλθα στον κόσμο για να δημιουργήσω μία κρίσιν. Ώστε εκείνοι οι οποίοι δεν βλέπουν, να βλέπουν, κι εκείνοι οι οποίοι βλέπουν, να μη βλέπουν». Ήλθε, λοιπόν, ο Κύριος να φανερώσει ποιοι διέθετον τώρα πνευματικήν όρασιν, παρότι είχαν σωματικήν τύφλωσιν, όπως εν προκειμένω αυτός ο τυφλός ο εκ γενετής μάλιστα, και ποιοι διέθετον πνευματικήν τύφλωσιν, παρότι διέθετον σωματικήν όρασιν. Έβλεπαν. Είχαν καλά τα μάτια τους.

Έτσι ο Κύριος ουσιαστικά θέλησε με το θαύμα αυτό να δείξει ότι υπάρχει πνευματική ή τύφλωσις ή όρασις· πνευματική. Οι Πατέρες μάς διδάσκουν ότι παράλληλα με τις πέντε σωματικές αισθήσεις, έχομε και πέντε πνευματικές αισθήσεις. Όταν η Γραφή λέει: «Γεύσασθε καί ἴδετε ὅτι χρηστός ὁ Κύριος». «Ελάτε», λέει, «να γευθείτε – είναι η μία αίσθησις- καί ἴδετε -είναι η άλλη αίσθησις, η όρασις- ὅτι χρηστός ὁ Κύριος. Ότι ο Κύριος είναι αγαθός. Ελάτε και να γευθείτε και να δείτε». Προσκαλεί τον άνθρωπο, εν προκειμένω, να χρησιμοποιήσει την πνευματική του γεύση και την πνευματική του όραση· για να αντιληφθεί ότι ο Κύριος είναι αγαθός. Είναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό το πράγμα, αγαπητοί μου.

Και πράγματι είναι εκείνο που λέγει ο λαός μας, μάλιστα από την αρχαιότητα: «Νοῦς ὁρᾷ καὶ νοῦς ἀκούει». Τι θα πει αυτό; «Εκείνος που βλέπει είναι ο νους. Εκείνος που ακούει είναι ο νους». Κι αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οι σωματικές αισθήσεις απλώς μεταφέρουν εξωτερικά ερεθίσματα που τον τελικό λόγο ερμηνείας αυτών των ερεθισμάτων έχουν βεβαίως οι πνευματικές αισθήσεις. Βλέπω κάτι, απετυπώθη στο μάτι μου ή καλύτερα δια του ματιού μου, πέρασε εις τον εγκέφαλό μου. Από κει μετά και πέρα έχει τον λόγο η πνευματική όρασις. Να καθορίσει τι ήταν αυτό το οποίο μεταφέρθηκε διαμέσου των οφθαλμών. Των σωματικών οφθαλμών.

Στο σημερινό θαύμα, έχομε την αίσθηση της πνευματικής οράσεως, που διέθετε μεν ο τυφλός –άκουσον, άκουσον- δεν διέθεταν όμως οι Φαρισαίοι. Πράγμα που φανερώνει ότι και οι πνευματικές αισθήσεις μπορούν κι αυτές με την σειρά τους να αμβλυνθούν ή να καταστραφούν ακόμη. Ανάλογα με την προαίρεση του ανθρώπου αν είναι αγαθή ή κακή.

Ο σκοπός τόσο των σωματικών αισθήσεων, όσο και των πνευματικών αισθήσεων είναι να αντιληφθεί ο άνθρωπος πρώτιστα τον Θεόν. Να αντιληφθεί τον Θεόν. Και να Τον αναγνωρίσει ως Δημιουργόν και Πατέρα. Αυτός είναι ο σκοπός και των σωματικών και των πνευματικών αισθήσεων. Θα το πω, επαναλαμβάνω, για να αποκτήσει ο άνθρωπος την γνώση του Θεού. Γι’αυτό εξάλλου άνοιγε τα μάτια των τυφλών ο Κύριος. Για να ιδούν τον Ενανθρωπήσαντα Υιόν του Θεού. Το αντιληφθήκαμε γιατί άνοιγε τα μάτια; Βέβαια, έχομε πολλούς λόγους. Ας πούμε για να αποδείξει ότι είναι Υιός του Θεού, ότι… ότι… ότι… είναι ο Μεσσίας κ.λπ. Αλλά το μεγαλύτερο πράγμα, το πρώτο να δουν οι άνθρωποι, και οι τυφλοί ακόμη, Εκείνον που δεν θα μπορούσαν αλλιώτικα να δουν. Να Τον δουν! Αυτό το «να Τον δουν»! Διότι το να δούμε τον Θεόν Λόγον Ενανθρωπήσαντα, είναι το μεγαλύτερο γεγονός μέσα στον κτιστόν ορατόν και αόρατον κόσμον. Το αντιλαμβανόμεθα αυτό; Εξάλλου τι είναι η Βασιλεία του Θεού; Ξέρετε τι είναι η Βασιλεία του Θεού; Η όρασις του προσώπου του Θεού Λόγου. Και δι’ Αυτού ολοκλήρου της Αγίας Τριάδος. Ακόμα, είπαμε «του Ενανθρωπήσαντος Θεού Λόγου». Όχι γυμνού του Λόγου. Αλλά του Ενανθρωπήσαντος Θεού Λόγου. Και έτσι ανοίγει τα μάτια των τυφλών.

Αν θα μου πείτε: «Καλά αυτά σε μία πολύ στενή χρονική ζώνη, όπως ήταν τότε που ο Χριστός ήταν πάνω εις την γην. Και επιτέλους-επιτέλους ούτε όλοι οι τυφλοί έγιναν καλά. Μέχρι σήμερα αυτό πώς αντικαθίσταται; Που σας είπα;». Με την πίστιν. Όταν πιστεύσομε, τότε έχομε αυτήν την όρασιν του Υιού και Λόγου του Θεού. Για να Τον δούμε. Να Τον δούμε! Εξάλλου, στην Βασιλεία του Θεού, τι; Αυτό που λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης ότι «ὀψόμεθα Αὐτὸν καθὼς ἐστίν». Ο τόνος πέφτει επάνω στο «καθὼς ἐστίν». Αντιλαμβανόμεθα τι σημαίνει «καθὼς ἐστίν»; «Όπως είναι»! Γι’ αυτό ο Χριστός είπε το εξής, το πολύ βαρυσήμαντο. «Μακάριοι οἱ ὀφθαλμοὶ οἱ βλέποντες ἅ βλέπετε (:Ευτυχισμένα τα μάτια που βλέπουν εκείνα που βλέπουν). Λέγω γάρ ὑμῖν ὅτι πολλοὶ προφῆται καὶ βασιλεῖς ἠθέλησαν ἰδεῖν ἃ ὑμεῖς βλέπετε (:Πολλοί θέλησαν να ιδούν. Όπως και ο Αβραάμ. ‘’Και είδε, λέει, την δική μου την ημέρα…’’.Πω, πω…! Πόση θεολογία, αν έχει κανείς τα μάτια του ανοιχτά, τι μπορεί να δει και τι μπορεί να καταλάβει…) καὶ οὐκ εἶδον, καὶ ἀκοῦσαι ἃ ἀκούετε, καὶ οὐκ ἤκουσαν (:και να ακούσουν εκείνα τα οποία εσείς με τα υλικά σας αυτιά τώρα με ακούτε, λέει, στους Αποστόλους, και δεν άκουσαν)». Πόσοι λαχτάρησαν!

Ώστε, λοιπόν, το σχέδιο του Θεού, όταν εδημιούργει τον κόσμον ο Άγιος Τριαδικός Θεός, με άμεσην επέμβασιν, θα λέγαμε, τρόπον τινά, τον Θεόν Λόγον, άμεσην επέμβασιν, ήταν, το λέει καθαρά αυτό, η Παλαιά Διαθήκη, το βιβλίο των «Παροιμιών», ήταν να κατοικήσει ο Θεός Λόγος μαζί με τους ανθρώπους. Ξέρετε τι λέει εκεί στις Παροιμίες; Ξέρετε τι λέει εκεί στις «Παροιμίες»; «Και η χαρά μου ήταν –λέει ο Θεός Λόγος, το δεύτερον πρόσωπον- να βρίσκομαι ανάμεσα εις τους ανθρώπους». Ο Ίδιος ο Χριστός δεν παρακαλεί στην αρχιερατική Του προσευχή και λέει: «Πατέρα μου, Σε παρακαλώ, δώσε αυτοί που με αγάπησαν κι αυτούς που αγάπησα -τους μαθητάς Του και τους διαδόχους των κ.τ.λ. κ.τ.λ.- να είναι μαζί μου και να βλέπουν το πρόσωπό μου».

Ξέρετε, η θεωρία του προσώπου είναι μεγάλη υπόθεσις. Είναι ολόκληρη θεολογία η θεωρία του προσώπου. Ναι, ναι. Να σας το πω με πολύ απλά και πεζά λόγια. Αυτό που λέει ο λαός. Λέει ο λαός ότι το πρόσωπον είναι σπαθί! Το έχετε ακούσει πολλές φορές. Τι σημαίνει; «Η παρουσία του προσώπου έχει πολλά να πει». Ναι, έχει πάρα πολλά να πει. Γι’ αυτό, μην ξεχνάμε ότι ο Χριστιανισμός είναι κοινωνία όχι μόνον των ανθρώπων μεταξύ των, αλλά και κοινωνία των ανθρώπων μετά του Θεού. Και θα… βλέπουν το πρόσωπον Αυτού.

Κάποτε ο Κύριος είπε εις τους Γραμματείς και εις τους Φαρισαίους, τους απεκάλεσε με βαρείς χαρακτηρισμούς. Τους είπε: «Μωροί και τυφλοί». Τους είπε: «Φαρισαῖε τυφλέ». Ενθυμείσθε την περικοπή που λέμε την Μεγάλη Τρίτη. «Φαρισαῖε τυφλέ· που δεν βλέπεις! Σεις που είσαστε τυφλοί και ανόητοι, μωροί». Είναι βαρείς χαρακτηρισμοί αυτοί. Θα έλεγε ο Κύριος: «Εγώ σας έκανα με νουν κι εσείς αποβαίνετε, καταλήγετε να γίνεστε τυφλοί και ανόητοι και μωροί;».

Τι είναι η πνευματική όρασις; Να μπορείς να διακρίνεις τις ενέργειες του Θεού και δια των ενεργειών του Θεού, Αυτόν τον ίδιον τον Θεό. Αυτό λέγεται «πνευματική όρασις». Η πνευματική διάκρισις είναι η όραση της ψυχής. Είναι η δύναμις εκείνη της ψυχής, που μπορεί να αναγνωρίζει το αληθινό, το αιώνιο από το ψεύτικο και το παροδικό.

Βέβαια έχομε και την φυσικήν διάκρισιν. Ότι… «αυτή είναι καρέκλα μπροστά μου κι εδώ είναι ένα μηχάνημα μπροστά μου». Αυτό λέγεται φυσική διάκρισις. Είδατε να πάμε να κουτουλάμε επάνω στις κολώνες του ηλεκτρικού; Τις βλέπομε στον δρόμο. Δεν πάμε και κουτουλάμε. Αυτό λέγεται «φυσική διάκρισις». Μετά άλλα μερικά πράγματα: «Με πείραξε κάτι στο στομάχι μου; Αυτό δεν θα το ξαναφάω». Αυτό είναι φυσική διάκρισις. Είναι σπουδαία η φυσική διάκρισις.

Αλλά το να μείνω μόνο εις την φυσικήν διάκρισιν και να μην έχω την πνευματικήν διάκρισιν, υστερούμαι πάρα πολύ. Την δύναμή της την έχει φυτεύσει, την δύναμιν της πνευματικής διακρίσεως, Αυτός ο Ίδιος ο Δημιουργός, για να διακρίνει ο άνθρωπος, πράγμα που ταιριάζει αυτό ιδιαιτέρως, εις την λογικότητα και εις την ελευθερίαν. Μόνο όταν έχω μέσα μου ακμαία την περίπτωση της λογικότητος και της ελευθερίας, τότε μόνον μπορώ να μιλάω για πνευματική διάκριση.

Έτσι, βλέπω με τα μάτια της ψυχής. «Διαθέτω όραση πνευματική» σημαίνει: Βλέποντας την φύσιν, διακρίνω τον Θεόν Δημιουργόν. Μπορείς να πεις από ένα φτωχό κρινάκι που θα πέσει στα χέρια σου, ιδίως τώρα την άνοιξη: «Τι δημιουργεί ο Θεός Λόγος!». Διέκρινες τον Θεόν. Ως Παντοδύναμον, Πάνσοφον και Πανάγαθον. Προκειμένου να προστατεύσει κάτι. Ξέρετε, υπάρχουν σπόροι που τους τρώνε τα πουλιά. Κι αυτοί δεν χωνεύονται! Στο φοβερό στομάχι του πουλιού! Το στομάχι του πουλιού είναι φοβερόν! Με τα υγρά του. Και φεύγει από το στομάχι του πουλιού, το κουτσουλάει τον σπόρο. Δεν ξέρω πού. Στα κεραμίδια θέλετε, πάνω στις πέτρες, στα βράχια. Και φυτρώνει εκεί ο σπόρος. Είναι καταπληκτικό! Κύριε, έρχεσαι και προστατεύεις αυτόν τον σπόρον, για να συνεχίσει την πορεία του. Μα είσαι Πάνσοφος. Μα είσαι Παντοδύναμος. Μα είσαι Πανάγαθος.

Βλέπω ακόμα, έχω πνευματική όραση, βλέπω την Πρόνοια και την κυβέρνηση του Θεού. Βλέπω τον Θεό στην Ιστορία, στα γεγονότα. Αλλά και στην ζωή μου την ίδια, βλέπω τον Θεό μέσα μου, σαν μία υπερτάτη πληροφορία. Βλέπω την θεανθρωπίνη φύση του Χριστού και πιστεύω σ’ Αυτόν και Τον προσκυνώ, όπως ο πρώην τυφλός. Βλέπω την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, τόσο όταν μένει μέσα μου, αλλά και όταν ακόμη απέρχεται το Πνεύμα το Άγιον και αισθάνομαι την ερημιά Του. Βλέπω την δόξα του Θεού με τις ποικίλες ενέργειές της. Καθετί που ενεργεί αποτελεί δόξα του Θεού. Βλέπω τα σημεία της παρουσίας του Κυρίου, ότι έρχεται και ότι ἐγγὺς ἐστί. Και ότι είναι κοντά. Το βλέπεις αυτό. Μελετάς δηλαδή τα λεγόμενα «σημεῖα τῶν καιρῶν». Εξάλλου, προτρεπόμεθα να μελετούμε τα «σημεῖα τῶν καιρῶν». Και ο Κύριος μάς προτρέπει. Ο δε άγιος Ιγνάτιος λέγει στον άγιο Πολύκαρπο: «Να μελετάς», λέει, «τα σημεία των καιρών και να περιμένεις Εκείνον που περιμένομε». Δηλαδή τον Ιησούν Χριστόν.

Βλέπω, ακόμη, τον πτωτικόν άνθρωπον μέσα μου. Αλλά και τον καινόν, τον καινούριο άνθρωπο, τον εν Χριστώ Ιησού. Προγεύομαι τα αγαθά της Βασιλείας του Θεού, μέσα στις θεολογικές αρετές, πίστεως, ελπίδος, αγάπης και προσευχής. Και η προσευχή είναι θεολογική αρετή.

Αισθάνομαι, ακόμη, την ματαιότητα και παροδικότητα και πτωχεία του κόσμου τούτου. Και επιθυμώ μία κρείττονα πατρίδα, μια καλύτερη πατρίδα. Την επιθυμώ. Βλέπω ότι όλα είναι ωραία, σοφά, σπουδαία, αλλά παροδικά. Μια εικόνα της Βασιλείας του Θεού. Τίποτε άλλο.

Ζω την παρουσία των αγίων. Ζω την μεσιτεία τους, στην αγάπη τους και στη βοήθειά τους. Λυπάμαι πολύ τους ανθρώπους, όταν δεν ζουν ευαγγελικά, δεν καταλαβαίνουν τίποτε. Έχουν τύφλωση πνευματική, μαστίζονται από τα πάθη, και τα σαρκικά και τα πνευματικά και αναρωτιέμαι: «Γιατί δεν βλέπουν; Γιατί δεν βλέπουν;».

Αν ακόμα ζήσω πιο έντονη πνευματική ζωή, τόσο περισσότερο θα αποκτήσω πνευματική όραση. Μέχρι να ίδω και αυτό το άκτιστον φως. Οι τρεις μαθηταί είδαν το άκτιστον φως, το λεγόμενον Θαβώριον φως. Αλλά και πόσοι άλλοι άγιοι είδαν το άκτιστον φως, μέσα… κατά την διαδρομή του αγιολογίου που έχομε. Πόσοι, πόσοι, πόσοι! Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει πια όρασις πνευματική εις τον ανώτατον βαθμόν.

Και όλα αυτά γιατί; Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐστὶν τὸ ποιοῦν ἑτέρους ὀφθαλμούς». Μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό. Ότι «το Πνεύμα το Άγιον είναι Εκείνο που κάνει τα άλλα μάτια». Το Πνεύμα το Άγιον είναι Εκείνο που κάνει τα άλλα μάτια.

Τι μπορεί, όμως, να καταστρέψει αυτήν την πνευματικήν όρασιν; Είναι κάτι που μας ενδιαφέρει. Και πρώτα πρώτα, αγαπητοί μου, είναι η αμαρτία. Πωπω, η αμαρτία! Μάλιστα η αμαρτία που χρονίζει. Και ακόμη τα ψυχικά πάθη: ο εγωισμός, η υπερηφάνεια, το μίσος, ο φθόνος, η φιλαργυρία, αυτά τυφλώνουν τον άνθρωπο. Μια φορά ένας… είναι ένα ανέκδοτο, ήθελε να δείξε στον άλλον ότι τα χρήματα τον τυφλώνουν. Πήρε λοιπόν ένα νόμισμα και του το ‘βαλε στα μάτια. Του λέει: «Τώρα τι βλέπεις;». Λέει: «Τίποτα». «Ε, να το ξέρεις, λοιπόν, ότι η φιλαργυρία τυφλώνει τα μάτια της ψυχής».

Αποτέλεσμα της τυφλώσεως είναι να φθάσω να αποδεικνύομαι ανόητος, με μωρία, με αφροσύνη, με άγνοια. Έτσι έχομε τύφλωση και σε θέματα πίστεως. Φθάνομε στην αθεΐα. Δεν δεχόμεθα την θεανθρωπίνη φύση του Χριστού. Θεωρούμε τον κόσμον αυθύπαρκτον. Ότι από μόνος του υπάρχει ο κόσμος. Ότι δεν υπήρξε κανένας Θεός που εδημιούργησε τον κόσμον. Το φαινόμενο της ζωής το θεωρούμε αυτόματον ή προϊόν της τύχης. Και τον άνθρωπο ως προϊόν εξελίξεως. Είναι αυτές οι θεωρίες που επικρατούν ιδιαίτατα εις την εποχή μας.

Έχομε τύφλωση σε θέματα ηθικής. Σήμερα, εάν τ’ αγόρι ή το κορίτσι δεν έχει τον φίλο ή την φίλη, δεν θεωρείται κανονικός άνθρωπος. Ότι υστερεί, ότι κάτι έχει πάθει. Τι έχει πάθει; Ότι έχει πάθει… άκουσον- διαστροφή. «Αν μένεις εν παρθενία, εν αγνότητι, έχεις πάθει διαστροφή!». Αυτό τι είναι; Δεν είναι μία τύφλωση της ηθικής φύσεως; Έχομε υποκειμενοποίηση της ηθικής. Έχομε τον φροϋδισμόν. Αυτές όλες οι θεωρίες που ξεπήδησαν. Έχομε τον φεμινισμόν. Μας λέγαν.. .χθες το βράδυ μου είπαν να εύχομαι για μια κοπέλα, η οποία βέβαια είναι… τι είναι; Είναι στην αεροπορία, υπηρετεί στην Αεροπορία, όπως έχομε τις χωροφυλακίνες κ.τ.λ. κ.τ.λ. Να εύχομαι διότι… «Αχ», λέω, αυτές οι γυναίκες. Αχ, αυτός ο φεμινισμός· που έβγαλε την γυναίκα έξω από το σπίτι της!». Αλλά το ήθελε όμως η γυναίκα. Το ήθελε, το επεδίωξε, καυχιέται γι’αυτό, ας τραβάει λοιπόν τα επιχείρια των προσπαθειών της. Έχομε το «αυτόματο διαζύγιο». «Διαζύγιο», λέει, «εν συναινέσει. Κι άμα είναι εν συναινέσει, ε, δεν υπάρχει τίποτε κακό». Ώστε έτσι, ε; Η άμβλωση, η τρομοκρατία, η αναρχία, όλα αυτά είναι προϊόντα μιας τυφλώσεως των ανθρώπων μέσα στην κοινωνική τους ζωή.

Έχομε τύφλωση και στο νόημα της υπάρξεως. «Γιατί υπάρχω; Ποιος μπορεί να μου απαντήσει; Τίποτα. Α, σήμερα είμαι έτσι, αύριο δεν είμαι τίποτα». Δεν θα σας αναλύσω, γιατί πέρασε και η ώρα, πάρα πάρα πολύ γρήγορα τι γράφει η Σοφία Σολομώντος εις το 2^ον κεφάλαιον: Είναι πολύ αξιόλογα αυτά που γράφονται, που ανακλά μάλιστα τις σύγχρονες θεωρίες: «Ὀλίγος ἐστὶ καὶ λυπηρὸς ὁ βίος ἡμῶν, καὶ οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τελευτῇ ἀνθρώπου, καὶ οὐκ ἐγνώσθη ὁ ἀναλύσας ἐξ ᾅδου (:Τι θα μάθω, άμα πεθάνω; Και ποιος γύρισε από τον Άδη; Ὁ ἀναλύσας ἐξ ᾅδου) ὅτι -ακούστε την λέξη- αὐτοσχεδίως ἐγεννήθημεν (αυτό το «αὐτοσχεδίως» θα πει τυχαία) καὶ μετὰ τοῦτο ἐσόμεθα ὡς οὐχ ὑπάρξαντες(:Μετά ταύτα; Σαν να μην υπήρξαμε. Δεν έλεγε ο Σαρτρ, ο Γάλλος ο φιλόσοφος: «Είμαστε», λέει, «σε μία επιφάνεια νερού, ένας πίδακας και μετά ξαναπέφτει πάλι το νερό. Αυτή», λέει, «είναι η ανθρωπίνη ύπαρξη και ζωή») ὅτι καπνὸς ἡ πνοὴ ἐν ῥισὶν ἡμῶν(:στην μύτη μας) καὶ ὁ λόγος σπινθὴρ ἐν κινήσει καρδίας ἡμῶν, οὗ σβεσθέντος (:όταν σβήσει) τέφρα ἀποβήσεται τὸ σῶμα καὶ τὸ πνεῦμα διαχυθήσεται ὡς χαῦνος ἀήρ (Τι είναι η ψυχή; Ε, μα, δεν λένε ότι είναι μια ενέργεια; Και η ενέργεια είναι η άλλη όψις της ύλης). Δεῦτε οὖν (το συμπέρασμα: Ελάτε λοιπόν) καὶ ἀπολαύσωμεν τῶν ὄντων ἀγαθῶν(:ό,τι αγαθά υπάρχουν) καὶ χρησώμεθα τῇ κτίσει ὡς ἐν νεότητι σπουδαίως (:όσο ζούμε, είμαστε νέοι άνθρωποι). Πανταχῆ καταλίπωμεν σύμβολα τῆς εὐφροσύνης, ὅτι αὕτη ἡ μερὶς ἡμῶν καὶ ὁ κλῆρος οὗτος(:να χαρούμε, να βάλομε, να στήσομε, λέει, μνημεία της ευφροσύνης μας)». Εκείνο που έστησαν στον Σαρδανάπαλο. Τι έγραψαν από κάτω; «Διαβάτη», λέει, «δεν υπάρχει τίποτα. Αναγνώστη, τώρα που διαβάζεις στο βάθρο του αγάλματός μου, δεν υπάρχει τίποτα. Ό,τι φας, ό,τι πιεις, ό,τι αφροδισιάσεις. Τίποτ’ άλλο δεν υπάρχει»... Τύφλωσις δηλαδή, γενναία τύφλωσις…

Έχομε, τέλος, τύφλωση και στα σημεία των καιρών. Γι’ αυτά ο Κύριος είπε: «Ὑποκριταί, τὸ πρόσωπον τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς οἴδατε(:γνωρίζετε) δοκιμάζειν, τὸν δὲ καιρὸν τοῦτον πῶς οὐ δοκιμάζετε;». «Γιατί δεν βλέπετε τα πράγματα καλύτερα;».

Αγαπητοί, η πνευματική όρασις είναι σπουδαιοτάτη αίσθησις. Και πρέπει με κάθε τρόπο να την διατηρούμε οξεία. Εκείνο που την καταστρέφει το είδαμε. Είναι η αμαρτία. Να φοβηθούμε, όσο τίποτε άλλο, την αμαρτία που τυφλώνει. Οι πρωτόπλαστοι έχασαν την πνευματική τους όραση μόλις αμάρτησαν. Αυτός που ζει την εν Χριστώ ζωή, αποκτά καινούρια όραση. Λέμε για τους Πατέρες, όταν τους διαβάζουμε, στα συγγράμματά τους: Του πώς είδαν και ερμήνευσαν την Γραφήν. Εγώ το έχω πει πολλές φορές. Τι μάτια είχαν; Να βλέπουν εκείνο που ο αναγνώστης εγώ δεν το βλέπω. Πρέπει να γίνομε όλοι «προφῆται» (εντός εισαγωγικών). Με την καινοδιαθηκικήν σημασία. Για να μπορούμε να είμεθα «οἱ ὁρῶντες». Έτσι ελέγοντο οι προφήται. «Οἱ ὁρῶντες», αυτοί που έβλεπαν. Να γίνομε «οἱ ὁρῶντες». Μέσα μας και γύρω μας και στην Γραφή και στο παρελθόν και στο παρόν και εις το μέλλον. Ο πιστός που νήφει, γνωρίζει διαρκώς, σαν αμοιβή του πια, τα μυστήρια του Θεού. Αμήν.

876η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_25.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ ὀρθή ἔννοια τῆς ἀργίας.

†. Το θαύμα της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού, που ακούσαμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί μου, είχε εκπλήξει τους άρχοντας της Ιερουσαλήμ. Δεν εγνώριζαν τι εξήγηση να δώσουν. Ρωτούσαν τον ίδιον τον τυφλόν, ρωτούσαν τους γονείς του και ξαναρωτούσαν και επανήρχοντο. Αλλά το θαύμα έμενε θαύμα. Φθονούσαν οι άρχοντες τον Ιησούν. Γι'αυτό ακριβώς και πολυπραγμονούσαν περί την θεραπεία του, γιατί δεν ηνείχοντο να ακούν κάτι μεγάλο γι’ Αυτόν. Εξάλλου ο φθόνος των οδήγησε τον Ιησούν εις τον Σταυρόν. Γι'αυτό προσπαθούν τώρα να βρουν, όπως πάντοτε το έκαναν, κάτι δήθεν κατηγορήσιμο για να ψέξουν, να κατηγορήσουν τον Ιησούν και να δείξουν ότι είναι αμαρτωλός και συνεπώς δεν είναι ο Μεσσίας. Όλο το θέμα εκεί ήτο. «Και συνεπώς, δεν είναι ο Μεσσίας».

Και το βρήκαν: Το θαύμα έγινε ημέρα Σάββατο. Ο Ιησούς έκανε πηλό εν ημέρα Σαββάτου. Να η κατηγορία. Αυτό ήταν μία απόδειξις, ατράνταχτη γι’ αυτούς βέβαια, ότι ο Ιησούς παραβαίνει τον νόμο κι έτσι είναι αμαρτωλός. Είδατε με πόσην ευκολίαν εξυφαίνεται η κατηγορία; Γι'αυτό ακριβώς ο Ιωάννης τονίζει στη σημερινή του ευαγγελική περικοπή: «Ἦν δὲ σάββατον ὅτε τὸν πηλὸν ἐποίησεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἀνέῳξεν αὐτοῦ τοὺς ὀφθαλμούς». «Ήταν Σάββατο όταν έκανε τον πηλόν ο Ιησούς και άνοιξε τα μάτια του τυφλού». Πώς έκανε τον πηλόν; Έφτυσε χάμω. Πόσο είναι το φτύσμα; Και με αυτό, έκανε λίγο λάσπη. «Παραβαίνει την αργία του Σαββάτου ο Ιησούς!». Και έχρισε τα μάτια του τυφλού και του είπε: «Πήγαινε εις την κολυμβήθρα του Σιλωάμ και να νιφτείς». Και νιβόμενος απέκτησε την όρασή του. Δεδομένου ότι ήταν τυφλός εκ γενετής, δηλαδή δεν είχε απλώς μία βλάβη στην όραση. Δεν υπήρχαν καν τα μάτια! Δεν υπήρχαν βολβοί! Αυτό είναι το σημαντικότατο.

Έτσι, έλεγαν κάποιοι Φαρισαίοι: «Οὗτος ὁ ἄνθρωπος οὐκ ἔστι παρὰ τοῦ Θεοῦ, ὅτι τὸ σάββατον οὐ τηρεῖ». «Αυτός ο άνθρωπος», λέγει, «δεν είναι από τον Θεό, δεν είναι δυνατόν να είναι από τον Θεό, επειδή δεν φυλάττει την εντολή της αργίας του Σαββάτου».

Το ίδιο βεβαίως είχε συμβεί και με τον παραλυτικόν που είχαμε δει την παρελθούσα Κυριακή στην ευαγγελική περικοπή, που του είπε ο Κύριος να σηκώσει το κρεβάτι του και να πάει στο σπίτι του. Του λένε οι άλλοι: «Σάββατο είναι· σηκώνεις το κρεβάτι σου;». Στη ραβινική διδασκαλία, στην ερμηνεία των εντολών, ίσως θα τρομάξετε άμα το ακούσετε, εάν, λέγει, έπαιρνες ένα αντικείμενο και το μετέφερες κάπου αλλού, καταδικαζόσουν σε θάνατο με λιθοβολισμό! Το ακούσατε; Το ίδιο πράγμα είχε συμβεί και με εκείνη τη συγκύπτουσα γυναίκα, που ο Κύριος εκεί στη συναγωγή την είδε και της είπε: «Λύνεσαι από την ασθένειά σου αυτήν». Κι εκεί ο αρχισυνάγωγος άρχισε να μουρμουρίζει και να λέγει: «Έρχεστε εδώ, την ημέρα του Σαββάτου, να θεραπευτείτε και δεν έρχεστε κάποια άλλη μέρα». Γιατί κι αυτό… εάν κανείς εθεραπεύετο την ημέρα του Σαββάτου, εθεωρείτο εργασία και συνεπώς ήτο κατηγορήσιμη η περίπτωση...

Αλλά εδώ βλέπομε κάτι κατ’ επανάληψη που έκανε ο Κύριος, σαν να το έκανε επίτηδες. Ο Κύριος, ημέρα Σαββάτου, να αγαθοεργεί. Γιατί ήθελε απλούστατα, όπως αντιλαμβανόμεθα από τα τέσσερα ευαγγέλια, όπως μας διηγούνται οι ιεροί Ευαγγελισταί τα καθέκαστα, ήθελε να διορθώσει την εσφαλμένη αντίληψη που είχαν οι Εβραίοι, οι Ραββίνοι, για την αργία του Σαββάτου.

Αλλά ας δούμε τα πράγματα από πιο κοντά, γιατί, όπως θα δείτε, μας ενδιαφέρει κι εμάς πολύ. Δεν είναι δηλαδή ένα περιστατικό που ανήκει στο παρελθόν και είναι απλώς ιστορικής, μουσειακής αξίας. Είναι κάτι, θα δείτε, ότι μπαίνει ολότελα μέσα στη ζωή μας.

Ποιος ήταν ο Νομοθέτης στο Σινά, που έδωσε τον Δεκάλογο στον Μωυσέα; Βέβαια ο Θεός. Αλλά και από την ίδια την Παλαιά Διαθήκη και υπό το φως της Καινής Διαθήκης μαθαίνομε ότι εκεί ήταν το δεύτερο πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, ο Θεός Λόγος. Αυτός έδωσε τον Δεκάλογον. Ο μετέπειτα Ενανθρωπήσας Ιησούς Χριστός. Τώρα λοιπόν, πώς ο Ιησούς Χριστός δήθεν τάχα καταργεί την εντολήν την τετάρτην περί της αργίας του Σαββάτου; Αυτό δεν θα ήταν αντιφατικό για τον Θεό, να νομοθετεί και κατοπινά να συλλαμβάνεται παραβάτης του ιδίου νόμου;

Τι άλλη απάντηση να δοθεί σ’ αυτό το θέμα, όταν μάλιστα επιδιώκει ο Κύριος, επαναλαμβάνομε, να θαυματουργεί την ημέρα του Σαββάτου; Τι άλλη απάντηση μπορούμε να δώσουμε; Ότι, δηλαδή, απλούστατα κακώς οι Ιουδαίοι είχαν αντιληφθεί την αργίαν του Σαββάτου. Δεν υπάρχει άλλη απάντησις.

Η εντολή της αργίας του Σαββάτου, αγαπητοί μου, που είναι η 4η, κατά σειρά, εντολή, μαζί με τις τρεις πρώτες άλλες εντολές, είναι σε ό,τι αφορά στην σχέση του ανθρώπου με τον Θεό. Συνεπώς η παράβασις των τεσσάρων πρώτων εντολών, ήτο ασέβεια. Η παράβασις των έξι τελευταίων εντολών, «Τίμα τόν πατέρα σου καί τήν μητέρα σου», που είναι η 5η εντολή και έως την 10ην εντολήν, η παράβασις ήτο αμάρτημα. Υπάρχει δε πολλή διαφορά ανάμεσα εις την ασέβεια και εις την αμαρτία. Η ασέβεια είναι κάτι πολύ βαρύτερο από την αμαρτία. Δεν είναι το ίδιο πράγμα, να υβρίσω τον Θεόν ή να ειδωλολατρήσω, με το να δείρω τον συνάνθρωπό μου ή να κάνω μία αμαρτία επάνω του. Δεν είναι το ίδιο πράγμα. Άλλο τώρα ότι η παράβασις των έξι εντολών των τελευταίων, τελικά διαβαίνει εις την προσβολή του προσώπου του Θεού. Εάν κάνω το κακό στον πλαϊνό μου, στον συνάνθρωπό μου, αυτή η αμαρτία μου διαβαίνει και πηγαίνει στον Θεό. Εκεί καταλήγει η όλη αυτή προσβολή. Ενώ όταν παραβώ τις 4 πρώτες εντολές, δεν μεσολαβεί άνθρωπος· απευθείας στρέφομαι προς τον Θεόν και αυτό βεβαίως είναι, όπως σας είπα, και λέγεται ασέβεια.

Οι Εβραίοι όμως είχαν, για να επανέλθουμε στο θέμα, είχαν απολυτοποιήσει την αργία του Σαββάτου. Και αυτό το έκαναν και σε άλλες εντολές. Όπως επί παραδείγματι την εντολήν περί της τιμής των γονέων, κ.λπ. Αλλά αυτή η απολυτοποίησις είναι αμάρτημα. Όταν ο άνθρωπος φθάνει να θέτει την εντολή που ορίζει ο Θεός πιο πάνω από τον Νομοθέτη. Ένα μικρό παράδειγμα. Δίνει εντολή ο Θεός εις τον Μωυσέα κι εκείνος εις τον απόγονό του, τον διάδοχό του, τον Ιησού του Ναυή κι εκείνος παρακάτω… και φθάνομε εις τον Σαούλ τον βασιλέα, που δίνει εντολή ο Θεός: «Όταν θα φθάσετε εις την γην της Επαγγελίας, τότε θα εξολοθρεύσετε τους Αμαληκίτας, γιατί αυτοί ετόλμησαν να κάνουν πόλεμο εναντίον σας, μόλις βγήκατε από τη γη της Αιγύπτου και είσαστε ανήμποροι, ανίσχυροι και ανοργάνωτοι. Αυτούς θα τους τιμωρήσετε. Δεν θα μείνει –ακούστε, ακούστε, ακούστε- ρουθούνι που να αναπνέει!». «Πωωω… Φοβερόν πράγμα! Ο Θεός δεν μας είπε», θα έλεγαν οι Εβραίοι, «δεν μας είπε ‘’Οὐ φονεύσεις;’’». Εάν, λοιπόν, πω εις τον Θεόν: «Μα Συ είπες να μη φονεύσομε, πώς Συ μας λέγεις να καταστρέψομε, να φονεύσομε τους Αμαληκίτας;». Αυτό λέγεται απολυτοποίησις μιας εντολής. Γιατί την βάζω πιο πάνω από τον Νομοθέτη. Ο Θεός, αγαπητοί μου, είναι ελεύθερος. Όταν νομοθετεί, νόμος είναι αυτό που θέλει. Κι εδώ τώρα νόμος είναι να εξαλειφθούν από προσώπου γης οι Αμαληκίται. Γι'αυτό και τιμωρεί ο Θεός τον Σαούλ, με θάνατο, εφονεύθη ο Σαούλ, επειδή ακριβώς παρέβη την εντολήν αυτή του Θεού, να εξολοθρεύσει τους Αμαληκίτας.

Καταλάβατε, λοιπόν, τι θα πει απολυτοποίησις ενός πράγματος, μιας υποθέσεως, ενός νόμου. Είναι σοβαρό, είναι πάρα πολύ σοβαρό. Και το σπουδαίον είναι ότι το αμάρτημα των Εβραίων ήταν ότι απολυτοποιούσαν κάτι που ήταν σχετικό και σχετικοποιούσαν κάτι που ήταν απόλυτο. Αυτό ήταν το βαρύ τους αμάρτημα. Γι’ αυτό οι διατάξεις, τα εντάλματα των ραββίνων -εντάλματα, από εντολή, αλλά των ραββίνων, που έκαναν την ερμηνεία του νόμου, έφθαναν εις τον αριθμόν τέσσερις χιλιάδες(4.000). Το ακούτε; Τέσσερις χιλιάδες εντάλματα, εντολές, διαταγές. Και ήσαν γεμάτες αυτές οι εντολές των Εβραίων από θέσεις που τελικά καταργούσαν, έφθαναν να καταργήσουν τις εντολές του Θεού. Περίεργο.

Γι'αυτό ο Κύριος τούς είπε: «Ἀφέντες τὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, κρατεῖτε τὴν παράδοσιν τῶν ἀνθρώπων». Εκείνα τα οποία διδάσκουν οι άνθρωποι. Να σας πω μία δική μας, τρέχουσα, τώρα την θυμήθηκα, να σας το πω. Ο Θεός λέει να πηγαίνομε στην Εκκλησία κάθε Κυριακή. Εσύ πενθείς και δεν πηγαίνεις την Κυριακή στην Εκκλησία, ένα χρόνο, τρία χρόνια, επτά χρόνια…· γιατί πενθείς. Δηλαδή τι κάνεις; Εκδικείσαι τον Θεόν που πήρε ένα σου πρόσωπο αγαπημένο από την οικογένεια; Γι’ αυτό δεν πηγαίνεις στην Εκκλησία; Τι κάνεις εδώ; Απολυτοποιείς τα πράγματα.

Έτσι τώρα, αγαπητοί μου, και με την αργία του Σαββάτου. Την απολυτοποιούν και την θέτουν, όπως σας είπα, πιο πάνω από τον άνθρωπο και μάλιστα πιο πάνω από τον Θεάνθρωπον, τον Ιησούν Χριστόν. «Μπα! Είναι πονηρός», λέει, «άνθρωπος, είναι αμαρτωλός! Διότι δεν τηρεί, δεν φυλάττει την εντολή της αργίας». Έτσι απαντάει ο Κύριος κάτι που είναι καταπληκτικό: «Τὸ Σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διά τό Σάββατον». Δεν μπορείς να πάρεις κριτήριο την εντολήν. Κριτήριο θα πάρεις τον άνθρωπο και την σωτηρία του. Και λέγει εδώ ότι το Σάββατον έγινε δια τον άνθρωπον· να υπηρετήσει τον άνθρωπον. Και δεν έγινε ο άνθρωπος για την εντολή, για την αργία του Σαββάτου. Αυτό είναι μεγάλο πράγμα. Αυτό απλώνεται πολύ.

Παράδειγμα: Δεν έγινε ο άνθρωπος για την τέχνη, τις καλές τέχνες, αλλά έγινε η τέχνη δια τον άνθρωπον. Δεν έγινε ο άνθρωπος δια τον πολιτισμόν. Αλλά ο πολιτισμός έγινε δια τον άνθρωπον. Υπηρετεί τον άνθρωπον; Καλώς. Δεν τον υπηρετεί; Μην απολυτοποιείς την επιστήμην. Μην απολυτοποιείς τον πολιτισμόν. Μην απολυτοποιείς την τέχνην και λες : «Α, η τέχνη… Οφείλεις να σεβαστείς εσύ ο άνθρωπος, να γίνεις υπηρέτης της, δούλος της». Αυτό λέγεται απολυτοποίησις. Είναι πολύ κακό πράγμα.

Γι΄αυτό ο Κύριος που είπε αυτόν τον θαυμάσιον (λόγον) «Τὸ Σάββατον διὰ τὸν ἄνθρωπον ἐγένετο, οὐχ ὁ ἄνθρωπος διά τό Σάββατον». Και βγάζει το συμπέρασμα ο Κύριος και λέγει: «Ὥστε Κύριος ἐστὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ Σαββάτου». Συνεπώς, «αφού εγώ ο άνθρωπος, Εγώ ο Θεάνθρωπος νομοθετώ, είμαι Κύριος και του Σαββάτου. Μπορώ να το τροποποιήσω όπως κρίνω, όπως θέλω». Είναι καταπληκτικό, αγαπητοί μου.

Κάποτε ρώτησαν τον Κύριον- ποιοι άλλοι; Οι γνωστοί μας κριτικάρηδες Φαρισαίοι· που ήσαν έτοιμοι πάντα να κατηγορήσουν, «Εἰ ἔξεστι τοῖς Σάββασιν θεραπεύειν;». Εάν μπορεί κανείς, εάν επιτρέπεται, να θεραπεύει την ημέρα του Σαββάτου. Και ο Κύριος απάντησε: «Αν ένα πρόβατό σας πέσει», λέγει, «μέσα σε ένα λάκκο, πέσει στο πηγάδι, δεν θα πάτε να το βγάλετε από τον λάκκο, από το πηγάδι και να το σώσετε το πρόβατο; Πόσο περισσότερο θα πρέπει να αγαθοεργήσομε για έναν άνθρωπο την ημέρα του Σαββάτου;». Δηλαδή την ημέρα της αργίας. «Ὥστε», λέει ο Κύριος, «ἔξεστι τοῖς Σάββασιν καλῶς ποιεῖν». «Ώστε, λοιπόν, επιτρέπεται», λέει, «την ημέρα της αργίας καλώς να πράξομε, να αγαθοεργήσομε».

Πώς, λοιπόν, τίθεται το ερώτημα, νοείται η αργία του Σαββάτου, δηλαδή η αργία της εβδόμης ημέρας, κατά την Καινήν Διαθήκην; Πώς νοείται; Αυτό μας ενδιαφέρει τώρα εμάς πάρα πολύ. Είδαμε το ιστορικόν μέρος. Θα δούμε τώρα πώς θα δούμε αυτήν την εντολήν. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι, σου λέει, κάποτε ένας μακαρίτης μου ΄λεγε, ήταν επαγγελματίας, χειρώνακτας, του λέω «Μη δουλεύετε την Κυριακή, να πάτε στην Εκκλησία». «Α! –έτσι έκανε το χέρι- Α! Η εργασία είναι ιερόν πράγμα». Κι αυτός απολυτοποιούσε την εργασία. Και δεν πήγαινε στην Εκκλησία. Μας ενδιαφέρει, αγαπητοί. Μας ενδιαφέρει πολύ, για να δούμε πώς θα χρησιμοποιήσομε μίαν αργία και ειδικότερα την αργία της εβδόμης ημέρας.

Απαντούν οι Πατέρες: Είναι από τις Αποστολικές Διαταγές αυτό που σας λέω, από το δεύτερο βιβλίο: «Γίνωσκε δημιουργίαν Θεοῦ διάφορον, ἀρχὴν λαβοῦσα διὰ Χριστοῦ (:Η αρχή της Δημιουργίας έγινε με τον Χριστόν, τον Θεόν Λόγον, την Ενυπόστατον Σοφίαν) καὶ σαββατιεῖς διά τον παυσάμενον μὲν τοῦ ποιεῖν, οὐ παυσάμενον δὲ τοῦ προνοεῖν» -σαββατιῶ, «σαββατίζω» θα πει «αναπαύομαι», «καταπαύω, δεν κάνω εργασίαν». «Για Εκείνον ο Οποίος έπαυσε να δημιουργεί». «Καὶ ὁ Θεός», λέει, «ἀνεπαύθη, ἐσαββάτισε τὴν ἑβδόμην ἡμέραν, μηδὲν ποιῶν». «Δεν έκανε τίποτε άλλο». «Ἀλλὰ οὐ παυσάμενον δὲ τοῦ προνοεῖν». «Δεν έπαυσε όμως ο Θεός από του να προνοεί δια την Δημιουργία Του».

Γι’ αυτό ο Χριστός είπε, όταν Τον κατηγόρησαν: «Ὁ Πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται «Ἓως ἄρτι». «Έως τώρα ο Πατέρας μου εργάζεται». Μα δεν έπαυσε; Δεν κάνει κάτι καινούριο. Από πού κάτι καινούριο; Είτε εκ του μηδενός, είτε εκ του είναι. Να διαμορφώσει κάτι. Αλλά φροντίζει ο Θεός, προνοεί ο Θεός για ολόκληρη την Δημιουργία Του. Κι αυτό βεβαίως είναι έργον. Συνεπώς· «ο Πατήρ μου έως τώρα εργάζεται. Εργάζεται την δική σας την σωτηρία. Εργάστηκε την δική μου την Ενανθρώπηση. Και ήρθε να σώσει εσάς τους ανθρώπους. Εργασία είναι. Ο Πατήρ μου λοιπόν έως άρτι εργάζεται, κἀγὼ ἐργάζομαι», λέει ο Χριστός, «κι Εγώ εργάζομαι».

Και βλέπομε στη συνέχεια, μας λένε οι Αποστολικές Διαταγές, «σαββατισμὸν μελέτης νόμων, οὐ χειρῶν ἀργίαν -Ω τι ωραίο που είναι αυτό! «Σαββατίζω», αναπαύομαι, σταματάω από τις δουλειές μου, για να μελετήσω τον νόμο του Θεού, τον λόγο του Θεού. «Μελέτης νόμων». Κι εδώ προσθέτει: «Οὐ χειρῶν ἀργίαν». Δεν σημαίνει ότι θα βάλω σε αργία τα χέρια μου, θα τα ‘χω ακίνητα. Μπορώ να μαγειρέψω, θα στρώσω το κρεβάτι μου. Οι νοικοκυρές πριν φύγουν από το σπίτι, αν υποτεθεί ότι θα δεχθούν επισκέψεις μετά την Εκκλησία, ε, μπορούν να κάνουν ένα γρήγορο σκούπισμα, δεν χάλασε ο κόσμος. Θα ράψω ένα κουμπί. Μπορεί να μην βάλω βέβαια μπουγάδα εκείνη την ημέρα, αναμφισβήτητα. Μπορεί βέβαια να μην ξεσηκώσω όλο το σπίτι να κάνω καθαριότητα. Κάτι, πρόχειρα. Αναμφισβήτητα. Εδώ δε, απηγορεύετο και να περπατήσουνε παραπάνω από τα δύο μίλια! Παραπάνω από τα δύο μίλια απηγορεύετο να περπατήσουν. Δεν μπορούσαν να πάνε πιο πέρα. Ήτανε πάρα πολλά εκείνα τα οποία αφορούσαν στην αργία.

Και συνεχίζουν οι Αποστολικές Διαταγές: «Οὐ χειρῶν ἀργίαν». Είδατε; Πολύ σημαντικό. Δεν είναι η αργία των χειρών. Αρκεί να σας πω ότι πολλοί μου λένε εμένα: «Μπορώ την Κυριακή, δεν έχω τίποτε άλλο να κάνω, μπορώ να πλέξω;», μου λένε οι γυναίκες. «Μπορώ να κεντήσω;». Και λέω: «Ναι». Ένας γέροντας στην έρημο, είναι στο Γεροντικό αυτό γραμμένο, έβαζε λίγη εργασία στα χέρια των υποτακτικών του και του είπαν άλλοι: «Μα είναι Κυριακή». Κι εκείνος είπε: «Είναι προτιμότερο κάποια εργασία να κάνουν, αρκεί να μην είναι βιοποριστική, παρά να είναι αργοί και να βγαίνουν, να συζητούν και να κουτσομπολεύουν». Βλέπετε πώς κατανοείται η αργία της εβδόμης ημέρας ή μία αργία· «πᾶσαν ἔκνομον ἐπιθυμίαν ἀπῶσαι (:να απώσεις, να διώξεις κάθε παράνομη, ἔκνομον επιθυμία. Να κάνεις κάτι βρώμικο), πᾶσαν λύμην τὴν ἐπὶ διαφθορᾷ ἀνθρώπων (:Πρόσεξε, μην κάνεις κάτι που να καταστρέψει τον άλλον άνθρωπον), πᾶσαν ὀργήν (:Άπωσέ τα αυτά. Διώξ’ τα την ημέρα της αργίας)».

Ακόμη μας λένε οι Αποστολικές Διαταγές στο έβδομο βιβλίο: «Νόμον αὐτοῖς ἐδωρήσω δέκα λογίων» -Εδώ είναι υπό τύπον προσευχής. Παίρνω ένα μικρό απόσπασμα: «Εσύ, Κύριε, έδωσες, εδώρησες… σε ποιον; Στον λαό Σου, εις τους Εβραίους, ‘’δέκα λογίων’’- δηλαδή οι 10 νόμοι- σαββατίζειν ἐνετείλω(:και παρήγγειλες να σαββατίζουν, να έχουν μίαν αργίαν. Είναι η τετάρτη, σας είπα, εντολή), οὐ πρόφασιν ἀργίας διδούς (:μη δίδοντας πρόφασιν αργίας. Και να λένε… «Τι μπορώ να κάνω; Και τίποτα δεν θα κάνω». Όχι πρόφασιν αργίας) ἀλλ’ ἀφορμὴν εὐσεβείας (:Είπες για την αργία, για να δώσεις την αφορμήν της ευσεβείας. Τι θα πει αυτό; Ποια είναι η αφορμή της ευσεβείας;) εἰς γνῶσιν τῆς σῆς δυνάμεως (:να γνωρίσουν την δική Σου δύναμη, το δικό Σου το μεγαλείον), εἰς κώλυσιν κακῶν (:να γνωρίσουν ότι πρέπει να εμποδίζονται από την διάπραξιν κάθε κακού πράγματος), διδασκαλίας χάριν(:ν’ ακούσουν λόγο Θεού. Εδώ σήμερα εσείς ήρθατε στην Εκκλησία να ακούσετε λόγο Θεού, ήρθατε να λειτουργηθείτε. Αυτό είναι εργασία. Δεν είναι χειρωνακτική, αλλά είναι εργασία). Τούτου χάριν πᾶν σάββατον ἐπέτρεψας ἀργεῖν (:γι’ αυτόν τον λόγο επέτρεψες να αργούν από δουλειές χειρωνακτικές, βιοποριστικές, για να μπορούν να επιδοθούν στη γνώση τη δική Σου, να ακούσουν τον λόγο τον δικό Σου). Σάββατον γὰρ ἐστὶν κατάπαυσις δημιουργίας (:διότι το Σάββατο είναι η κατάπαυσις, το σταμάτημα της Δημιουργίας),τελείωσις κόσμου(:η ολοκλήρωση του κόσμου) νόμων ζήτησις(:είναι η μελέτη του νόμου), αἶνος εἰς τὸν Θεὸν εὐχάριστος(:να δώσεις ευχαριστίαν, δοξολογία στον Θεό). Ὧν ἁπάντων ἡ Κυριακὴ προέχουσα -επειδή είμεθα εις την Καινή Διαθήκη που- πάνω απ’ όλα στέκεται η αργία της Κυριακής)».

Εδώ μια μικρή παρένθεση να σας πω ότι η Εκκλησία μας είχε, αγαπητοί μου, καθιερώσει το πενθήμερον· και το Σάββατο και την Κυριακή, μόνο και μόνο για να ακούμε, λέγει, τον λόγο του Θεού, να λειτουργούνται κι εκείνοι που ηργάζοντο στα χωράφια, οι υπηρέται, δούλοι κ.λπ.

Σκοπός, λοιπόν, γνώσεως, «οὐκ ἀργίας ἕνεκεν», εδόθη το Σάββατον. «Και ο Θεός», λέγει ο Μέγας Αθανάσιος, «νομοθετεί την αργίαν του Σαββάτου, για να σταματήσει την μανία του εμπορικού κέρδους». «Να πάω να δουλέψω, για να βγάλω λεφτά». Και λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Τὸ Σάββατον ἐδόθη αὐτοῖς (:δόθηκε στους Ιουδαίους) τοῦ καταπαῦσαι τὴν φιλοχρήματον αὐτῶν ἐπιθυμίαν (:για να σταματήσει την φιλοχρήματό τους επιθυμία)».

Πρέπει, ακόμη, το Σάββατο να υπάρχει αργία της πονηρίας. Να μην κάνομε κάτι κακό. Είναι η μέρα που θα προσευχηθούμε όλοι μαζί στον ναό· που θα τελέσομε την αναίμακτον λατρείαν· που θα δοξάσομε τον Θεό για όλες Του τις ευεργεσίες· που θα επισκεφθούμε τους ασθενείς· που θα ακούσομε τον λόγο του Θεού· που θα ευεργετήσομε· που θα αναπαυθούμε, ακόμη και από τα έργα της εβδομάδος να ξεκουραστούμε. Γιατί όχι;

Γι'αυτό γράφει ο άγιος Ιγνάτιος στους Μαγνησιείς: «Μηκέτι σαββατίζομεν ἰουδαϊκῶς καὶ ἀργίας χαίροντες». «Μη σαββατίζομε όπως εσαββάτιζαν οι Ιουδαίοι». Αλλά χριστιανικά. Γιατί αλλιώτικα, μια αργία με πολλές αμαρτίες, ο Θεός δεν την θέλει. Γι'αυτό λέγει δια του Ησαΐου: «Τὰς νουμηνίας ὑμῶν καὶ τὰ σάββατα καὶ ἡμέραν μεγάλην οὐκ ἀνέχομαι (:Δεν ανέχομαι. -Ο Θεός νομοθετεί την αργία, ο Θεός λέγει: «Δεν ανέχομαι την αργία σας»). Γιατί; «Λούσασθε καί καθαροί γίνεσθε· μάθετε καλόν ποιεῖν(:Μάθετε να είσαστε αγαθοεργοί άνθρωποι, καθαροί. Τότε θα δεχθώ τις αργίες)». Σήμερα, το διήμερον, Σάββατο και Κυριακή που έχομε, αγαπητοί, το σπαταλούμε στην ποικίλη αμαρτία. Φεύγομε από το σπίτι μας χωρίς εκκλησιασμό, χωρίς ακρόαση του λόγου του Θεού, χωρίς μελέτη του λόγου του Θεού, χωρίς αγαθοεργίες. Θέλετε; Γι'αυτό και τα πολλά δυστυχήματα το σαββατοκύριακο. Ο Θεός δεν ευλογεί και συνεπώς δεν προστατεύει.

Μας λέγει ο Ψαλμωδός, 120ός: «Ἀπὸ παντὸς κακοῦ, φυλάξει τὴν ψυχήν σου ὁ Κύριος. Κύριος φυλάξει τὴν εἴσοδόν σου καὶ τὴν ἔξοδόν σου ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος (:Θα σε φυλάξει στο έμπα σου και το έβγα σου. Μπήκες βγήκες, θα σε φυλάξει)». Με έναν όρον όμως: «Μὴ δῴης εἰς σάλον τὸν πόδα σου, μηδὲ νυστάξῃ ὁ φυλάσσων σε». Δεν θα νυστάξει. Δηλαδή θα είναι ξυπνητός ο Κύριος να σε προστατέψει. Πότε; Όταν δεν δώσεις το πόδι σου στον σάλον. «Σάλος» τι είναι; Κάτι που γλυστράει. Και γλυστράει πάντοτε η αμαρτία. Τότε πράγματι θα σε φυλάξει ο Κύριος.

Αγαπητοί, πρέπει να αλλάξομε αντίληψη για την αργία της εβδόμης ημέρας, που είναι η Κυριακή. Η καθ’ ημάς Κυριακή, ημέρα του Κυρίου. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι η Κυριακή ως αργία είναι τύπος της Βασιλείας του Θεού. Στην Βασιλεία του Θεού δεν θα έχομε πλέον έργον, έξω από την δοξολόγηση του Χριστού, του Θεού. Ακόμη είναι τύπος της αιωνίου αναπαύσεως των αγίων· όπως λέγει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας. Τέλος, είναι τύπος της χριστιανικής ζωής, όπως λέγει ένας εκκλησιαστικός συγγραφεύς, που καταπαύομε από την αμαρτία και το κοσμικό φρόνημα. Και λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Ἡ τοῦ Σαββάτου προσηγορία κατάπαυσιν ἐβραϊκῶς σημαίνουσαν». Τι σημαίνει η ονομασία «Σάββατον»; Κατάπαυσις! Θα σταματήσουμε. Από τα μεν δια να επιδοθούμε στα δε· από τα υλικά να επιδοθούμε εις τα πνευματικά.

Αυτή είναι η ορθή έννοια, αγαπητοί μου, της αργίας, όπως την θέλει ο Θεός και όπως την ευλογεί ο Θεός.

637η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».