†.Τό κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο.
Αὐτή ἡ ἀνάλυση πού κάναμε δείχνει κατά ἕνα στατικό τρόπο τό κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, δηλαδή ἄν δοῦμε τά πράγματα στήν ἀνάλυσή τους. Αὐτό ἐννοοῦμε κατά ἕνα στατικό τρόπο. Ὅμως τό κατ’ εἰκόνα ἔχει καί μία δυναμικότητα. Δηλαδή ἔχει μία φορά, μία κατεύθυνση. Καί αὐτή ἡ κατεύθυνση τοῦ κατ’ εἰκόνα καθορίζει τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου. Διότι ποιός θά ἦταν ὁ σκοπός γιά τόν ὁποῖο ἐγώ θά ἤμουνα κατ’ εἰκόνα Θεοῦ; Ἁπλῶς τό κατ’ εἰκόνα θά ἦταν γιά μένα ἕνα διακοσμητικό στοιχεῖο; Δέν θά ἦταν ἕνα οὐσιῶδες στοιχεῖο στήν ὕπαρξή μου; Ἔ, ποιό εἶναι αὐτό τό στοιχεῖο; Ποιά εἶναι δηλαδή αὐτή ἡ δυναμικότητα τοῦ κατ’ εἰκόνα; Δέν εἶναι τίποτε ἄλλο, ὅπως σας εἶπα, παρά ὁ προορισμός μου.
Τό ὑπαρξιακό πρόβλημα στόν ἄνθρωπο.
Αὐτό τό μεγάλο θέμα, ποιός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου, πού μέ ἄλλα λόγια θά τό βρεῖτε γραμμένο, ἄν διαβάσετε βιβλία, ποιό εἶναι τό νόημα τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου. Θέλετε ἀκόμη; Ἔχετε κατά πλησμονήν μάλιστα θά ἔχετε διαβάσει σέ βιβλία, περιοδικά, ἐφημερίδες κτλ. τό λεγόμενο ὑπαρξιακό πρόβλημα. Δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά τό πρόβλημα τοῦ ἀνθρώπου ὡς ὕπαρξη. Δηλαδή γιατί ὑπάρχει καί πῶς μπορεῖ νά ὑπάρχει;
Αὐτό τό ὑπαρξιακό πρόβλημα στόν ἄνθρωπο εἶναι τό ὑπ’ ἀριθμόν ἕνα (1) πρόβλημα.
Τό κοσμολογικό καί ἀνθρωπολογικό πρόβλημα.
Ὑπάρχουν τρεῖς τομεῖς καί μάλιστα καθορίζουν καί τρία μεγάλα ἱστορικά, χρονικά σημεῖα, πού ἀναλύθηκαν ἤ μελετήθηκαν τά θέματα αὐτά στή φιλοσοφία. Ὁ ἕνας τομέας καί πρῶτος εἶναι ὁ λεγόμενος «κοσμολογικός» ἤ «θεολογικός». Δηλαδή τί εἶναι ὁ κόσμος. Οἱ προσωκρατικοί φιλόσοφοι ἐπί παραδείγματι καί ἦταν φιλόσοφοι κοσμολογικοί ἤ θεολογικοί. Δηλαδή τί εἶναι ὁ κόσμος, ἀπό τί συνίσταται, ποιός τόν δημιούργησε. Ἔτσι Κοσμολογία - Θεολογία, μέ τήν εὐρεῖα ἔννοια βέβαια Θεολογία, ὄχι μέ τή θρησκευτική, τή Χριστιανική. Μετά τόν Σωκράτη ἐγκαινιάζεται μία καινούργια περίοδος, ἡ λεγόμενη «ἀνθρωπολογική» καί ἔχουμε τό «ἀνθρωπολογικό πρόβλημα». Δηλαδή τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Στό μαντεῖο τῶν Δελφῶν, θά γνωρίζετε, ἦταν μία ἐπιγραφή πού ἔλεγε «γνώθι σαὐτόν». Νά γνωρίζεις τόν ἑαυτό σου. Ἔλεγε, λοιπόν, ὁ Σωκράτης, ὅτι εἶναι περιττό νά ἀσχολοῦμαι μέ τόν ἔξω κόσμο, ὅταν ἀγνοῶ τόν ἔσω κόσμο. Ἀγνοῶ τόν ἄνθρωπο. Εἶναι ἐκεῖνο δηλαδή πού σήμερα λέμε, γιατί νά στείλουμε πυραύλους στό στερέωμα νά ἀνακαλύψουμε καινούργιους κόσμους καί δέν φροντίζουμε νά φτιάξουμε τή ζωή μας καλύτερη ἐπάνω στή γῆ. Βέβαια ὅλα θέλουν τήν γνώση τους, ἀλλά ἀπό μίαν ἄποψη ὁ Σωκράτης ὁπωσδήποτε εἶχε δίκιο. Πράγματι ὁ Σωκράτης ἐστράφη στόν ἄνθρωπο. Κι ἔτσι δημιουργήθηκε τό λεγόμενο ἀνθρωπολογικό μέρος τῆς φιλοσοφίας. Νά γνωρίσουμε τόν ἄνθρωπο. Ποιός εἶναι, τί φτιάχνει ὁ ἄνθρωπος.
Τό γνωσιολογικό πρόβλημα.
Καί τό τελευταῖο, τῶν νεότερων χρόνων κυρίως, εἶναι τό λεγόμενο γνωσιολογικό, δηλαδή μέ ποιό τρόπο θά προσεγγίσω κάτι πού εἶναι ἔξω ἀπό μένα καί θά ἔχω μία ἀκριβή γνώση αὐτοῦ τοῦ ἀντικειμένου. Λέμε ἀκριβή, γιατί μεσολαβοῦν οἱ αἰσθήσεις καί ἄλλα πράγματα. Αὐτό τό πρόβλημα ἀπασχόλησε ἰδιαιτέρως τήν ἐπιστήμη, καί ἐπειδή στούς νεότερους χρόνους ἡ ἐπιστήμη καλλιεργήθηκε, γι’ αὐτό καί προέκυψε αὐτό τό πρόβλημα στήν φιλοσοφία.
Ἀλλά, ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε, τώρα τελευταία ἔχουμε αὐτή τήν ἐπαναφορά μας σέ ἀνθρωπολογικά θέματα, δηλαδή στά λεγόμενα ὑπαρξιακά θέματα, δηλαδή νά γνωρίσουμε τόν ἄνθρωπο, γιατί ὑπάρχει καί πού πηγαίνει. Ποιό εἶναι τό νόημα τῆς ὑπάρξεώς του. Ἔτσι ἔχουμε αὐτό τό τεράστιο θέμα, τό ἀνθρωπολογικό, γι’ αὐτό κάνουμε τά θέματα αὐτά. Γιά νά δώσουμε μία ἀπάντηση σ’ ἐκεῖνα πού κυκλοφοροῦν ἀπ’ ἔξω. Τί λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, τί λέγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἐπάνω στό θέμα ἄνθρωπος. Τί λέγει ἐπάνω στό θέμα κόσμος (Κοσμολογία) καί στό θέμα ἄνθρωπος (Ἀνθρωπολογία). Καί ἐπειδή πολλά ἀκούγονται, νά ἔχετε μία σωστή εἰκόνα, ἐφόσον εἴμεθα Χριστιανοί.
Τό πρόβλημα τοῦ προορισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου (γιατί ὑπάρχω;).
Συνεπῶς τό θέμα τοῦ προορισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο. Ποιό εἶναι τό νόημα πού ὑπάρχει. Τό νόημα, σᾶς εἶπα, τῆς ὑπάρξεως. Αὐτό βέβαια κάθε ἄνθρωπος τό θέτει στόν ἑαυτό του. Γιατί ὑπάρχω! Φυσικά εἶναι ἕνα θέμα στό ὁποῖο δέν ἔχει δοθεῖ ἀπάντηση. Ναί, δέν ἔχει δοθεῖ ἀπάντηση. Ὑπάρχει ἀπάντηση. Δέν τήν ἔχουμε βρεῖ. Πῶς δέν τήν βρήκαμε; Δέν τήν βρήκαμε μέ τό μυαλό μας, δηλαδή μέ τήν φιλοσοφία. Δέν τήν βρήκαμε. Ἔπρεπε νά μᾶς ἀποκαλυφθεῖ. Καί μᾶς ἀποκαλύφθηκε ἀπό Ἐκεῖνον πού μᾶς ἔφτιαξε. Πῶς νά σᾶς τό πῶ, εἶναι σάν νά κάνουμε ἕναν περίπατο στό δάσος καί νά βροῦμε ἕνα ἀντικείμενο μηχανικό. Μία συσκευή μηχανική. Καί τήν ἐπεξεργαζόμεθα αὐτή τή μηχανή, αὐτό τό ἀντικείμενο καί ἀναρωτιόμαστε σέ τί χρησιμεύει αὐτό τό πρᾶγμα. Δέν μποροῦμε ὅμως τελικά νά βροῦμε σέ τί χρησιμεύει αὐτό. Φυσικά ὁ μόνος ἁρμόδιος θά ἦταν ἐκεῖνος πού κατασκεύασε τήν μηχανή νά μᾶς πεῖ γιατί ὑπάρχει καί σέ τί χρησιμοποιεῖται. Ἔτσι κι ἐδῶ. Μόνο ὁ Θεός μπορεῖ
νά μᾶς ἀποκαλύψει, γιατί ὑπάρχουμε, γιατί δημιουργηθήκαμε καί ποιός εἶναι ὁ προορισμός μας. Διότι πολλές φορές, ἀλήθεια, ἔτσι καί μέσα στήν καθημερινότητα τό καταλαβαίνουμε αὐτό, ἄς ποῦμε ὅτι ἔχουμε ἕνα παγιωμένο πρόγραμμα στή ζωή μας. Σηκωνόμαστε τό πρωί ὁρισμένη ὤρα, κάνουμε τίς ἴδιες κινήσεις, πᾶμε στό σχολεῖο μας, στή δουλειά μας, γυρίζουμε, τρῶμε, τό ἀπόγευμα μπορεῖ νά ξαναπᾶμε στή δουλειά μας, νά κάνουμε κάτι ἄλλο καί νά κλείσει ἡ μέρα μας. Φυσικά νά πᾶμε νά κοιμηθοῦμε. Αὐτό κάποτε μπορεῖ νά γίνεται πολύ ἔντονο, δηλαδή μέ μία πίεση τοῦ χρόνου καί μέσα σέ μία ἀγανάκτησή μας. Νά ποῦμε, βρέ ἀδελφέ, κάθε μέρα τήν ἴδια ἱεροτελεστία. Κάνω κάθε μέρα τά ἴδια πράγματα, τίς ἴδιες κινήσεις. Ὡς πρός τί; Γιατί; Γιατί τρέχω; Ἄν ἀνεβεῖτε στήν ταράτσα μίας πολυκατοικίας θά δεῖτε τούς ἀνθρώπους νά πηγαινοέρχονται στούς δρόμους. Ποῦ πᾶνε αὐτοί; Ποῦ τρέχουν; Τρέχουν, τρέχουν, τρέχουν. Πᾶνε ἀπό δῶ, πᾶνε ἀπό ’κει. Θά μπορεῖτε νά δώσετε μία ἀπάντηση, ποῦ τρέχουν οἱ ἄνθρωποι αὐτοί; Στήν πραγματικότητα θά ’καναν μία κυκλική κίνηση. Ποιά εἶναι αὐτή ἡ κυκλική κίνηση; Φεύγουν ἀπό τό σπίτι τους, πάνε στίς δουλειές τους καί γυρίζουν πάλι στό σπίτι τους. Αὐτό γίνεται κάθε μέρα. Αὐτό ὅμως εἶναι μία κυκλική κίνηση τῶν ἀνθρώπων μιᾶς πόλεως. Τότε θά ποῦμε κι ἐμεῖς γιά τήν ζωή μας ὅτι ἔχουμε μία κυκλική κίνηση. Κάνουμε τά ἴδια πράγματα. Καί βρισκόμαστε στό ἴδιο σημεῖο. Κι ἐπειδή δέν βρίσκουμε νόημα σ’ αὐτά πού κάνουμε κάθε μέρα, ἄλλο ὅτι μας ξεγελάει γιά μία στιγμή, βάζοντας κάποιες προοπτικές, ὅπως λέμε, νά σπουδάσω. Καί βάζω ἐκεῖ τήν δύναμή μου νά σπουδάσω. Μετά ν’ ἀνοίξω, ξέρω ἐγώ, ἕνα μαγαζί. Ἤ νά ἀκολουθήσω μία ἐπιστημονική σταδιοδρομία. Καί αὐτά μέ ξεγελοῦν γιά μία στιγμή, ἐνῷ στήν πραγματικότητα, πάλι ἡ ζωή μου εἶναι κυκλική. Καί τότε λέγω, τί ἔκανα; Γεννήθηκα, ζῶ καί θά πεθάνω. Δηλαδή θά ξαναγυρίσω ἐκεῖ ἀπ’ ὅπου ἦλθα. Ἀπ’ τή γῆ ἀνέβλυσα, ἀναφάνηκα καί τώρα ἐξαφανίζομαι. Τά πράγματά μας δίνουν τήν εἰκόνα ὅτι ἔχουμε καί στόν προορισμό μας μία κυκλικότητα. Ἐξάλλου ἡ στωική φιλοσοφία πάνω σ’ αὐτό στηρίζεται. Εἶπε ὅτι ὄχι μόνο ἡ κτίση, ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι παρά ἕνας κύκλος, τόν ὁποῖο συμπληρώνει καί τίποτε ἄλλο. Καί ὁ μέν ἄνθρωπος πού διαθέτει ἕνα συγκεκριμένο «ἐγώ», βεβαίως αὐτός ὁ ἄνθρωπος χάνεται, ἐνῷ ἡ κτίση ἐπανέρχεται. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ἐκπληρώνει ἕνα κύκλο, ἐνῷ ἡ κτίση πολλούς κύκλους. Μάλιστα αἰωνίως. Στήν αἰωνιότητα. Ἀτελευτήτως. Γιατί ποτέ δέν φαντάστηκαν τήν Ἱστορία μέ τέλος. Ἡ Φιλοσοφία δέν ἀνακάλυψε τέλος στήν Ἱστορία καί τέλος στόν κόσμο. Αὐτό εἶναι στοιχεῖο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ὁ Θεός μᾶς ἀποκαλύπτει ὅτι ὁ κόσμος ἔχει τέλος καί ἡ Ἱστορία ἔχει τέλος. Αὐτό ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά τό καταλάβει. Ἔτσι, ὅπως ἔλεγε ὁ Σάρτρ, ἕνας Γάλλος φιλόσοφος ὑπαρξιστής, ἄθεος ὅμως, ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἕνα συντριβανάκι ἀπό μία ἐπιφάνεια νεροῦ πού ἠρεμεῖ, ἀναφαίνεται καί ξαναπέφτει πάλι κάτω καί γίνεται πάλι ἐπιφάνεια νεροῦ. Τίποτε ἄλλο. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος κλείνει ἕνα κύκλο. Ἕνα μόνο κύκλο. Τίποτε ἄλλο. Ἄν ἀκόμα θά θέλατε, μερικοί αἰσιοδοξότεροι (δέν εἶναι βέβαια καινούργιο τό φαινόμενο, ὅπως κυρίως εἶναι στίς ἀνατολικές θρησκεῖες, στόν Βουδισμό, πού δυστυχῶς στήν πατρίδα μας ἄρχισε νά ἀφθονεῖ, δυστυχῶς), δίδουν μία ἐλπίδα περισσότερη ἀπό τό νά σοῦ ποῦν ὅτι κλείνεις ἕνα κύκλο. Λένε ὅτι κλείνεις πολλούς κύκλους, πάρα πολλούς κύκλους μέ τό φαινόμενο τῆς μετενσάρκωσης. Ὅλα αὐτά δέν ἱκανοποιοῦν τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου. Διότι ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι εἶμαι μία τόσο σοφά φτιαγμένη κατασκευή, ὅτι εἶμαι αὐτή ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, γιά ἕνα κύκλο, ποῦ νά μήν ἔχω συνέχεια παρακάτω; Ὡς πρός τί; Σέ μία ζωή γεμάτη ἀπό μιζέρια; Σέ μία ἱστορία γεμάτη ἀπό πολέμους, ἀπό πεῖνες, ἀπό δυστυχίες, ἀπό τρόμους καί φόβους καί πίκρες; Δέν ἐξηγεῖται τό γιατί ὑπάρχω. Δέν φαίνεται ὅτι μπορεῖ νά εἶναι αὐτός ὁ λόγος πού ὑπάρχω. Οὔτε ἀκόμα ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι κάνω κύκλους, ἀέναους κύκλους καί ξαναγυρίζω στήν ὕπαρξη, διότι ἄν τή μία φορά γυρίζω σάν ἄνθρωπος καί τήν ἄλλη γυρίζω σάν φυτό, τήν ἄλλη σάν μυρμήγκι καί τήν ἄλλη σάν χελιδόνι, σάν βάτραχος καί σάν γάιδαρος, μέ συμπαθᾶτε, καί ἔχω αὐτούς τούς μετασχηματισμούς τρόπον τινά μέ τίς ἀέναες μετενσαρκώσεις, ὡς πρός τί; Ἔρχομαι, φεύγω, ἔρχομαι φεύγω γιά νά ἔχω, λέγει, βελτίωση. Καί ὕστερα; Καί ὅταν μάλιστα αὐτή ἡ ὕπαρξή μου, μπαίνει μέσα σέ ἕνα «νιρβάνα», δηλαδή σέ ἕνα κάτι πού εἶναι μία - παράξενο - μία εὐτυχία μέσα σέ μία ἀνυπαρξία. Δηλαδή μέσα, καλύτερα, μέσα σ’ ἕνα μεγάλο «ἐγώ», παγκόσμιο «ἐγώ», πού τό δικό μου «ἐγώ» ἔχει ἐξαφανισθεῖ. Οὔτε ἡ εὐτυχία, οὔτε ἡ δυστυχία ἔχουν νόημα, ἐάν δέν ὑπάρχει τό «ἐγώ». Ἐάν δέν ὑπάρχει αὐτή ἡ αὐτοσυνείδηση. Ἄν ἐπί παραδείγματι, γιά νά τό καταλάβετε, εἶμαι ναρκωμένος καί μοῦ κάνουν ἐγχείρηση, ἤ δέν μοῦ κάνουν ἐγχείρηση καί εἶμαι ἔτσι ἁπλῶς ναρκωμένος, ἤ μέ πετσοκόβουν, ἐγώ τί καταλαβαίνω; Τίποτα! Γιατί; Δέν ἔχω συνείδηση. Ποιά, λοιπόν, ἔννοια θά εἶχε τελικά τό γιατί ὑπάρχω; Βλέπετε, σᾶς τά ἀνέφερα ὅλα αὐτά, τά ὁποία μέ τήν σέσουλα τά συναντᾶμε ἔξω, καί γιά νά μήν παρασυρθοῦμε, νά μήν πέσουμε σέ ὑλιστικές θέσεις ἤ ἀκόμα καί ἰδεαλιστικές, πού δέν ἱκανοποιεῖ καμιά ἀπό αὐτές. Καί ἔτσι ἔρχομαι νά σᾶς πῶ τό ποιός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου. Βέβαια δέν θά σᾶς τό πῶ μέ δυό λόγια μόνο. Θά κάνουμε μία ὅσο μποροῦμε καλύτερη, γιά τό ἐπίπεδό σας, ἀνάλυση.
Ὁ βιολογικός προορισμός τοῦ ἀνθρώπου.
Καταλάβατε, λοιπόν, τό πρόβλημα; Τό γιατί ὑπάρχω; Τό καταλάβατε. Λοιπόν, ὅπως θά ξέρετε, ὁ ἄνθρωπος κατέχει τήν βιολογική κορυφή τῆς δημιουργίας. Δηλαδή εἶναι πάνω-πάνω ἀπ’ ὅλους τους ζῶντες ὀργανισμούς. Ἀπό τά ζῷα εἶναι πάνω-πάνω στήν τελευταία, στήν κορυφή τῆς πυραμίδας τοῦ ζωικοῦ βασιλείου. Καί ἀκόμα εἶναι μία ἐπιτομή αὐτῆς τῆς δημιουργίας. Δηλαδή στόν ἄνθρωπο θά συναντήσετε ὅ,τι ἀκριβῶς συναντᾶτε μέσα σ’ ὁλόκληρη τήν δημιουργία. Γι’ αὐτό ὀνομάστηκε καί ἀπό τούς φιλοσόφους καί ἀπό τούς ἐπιστήμονες ὁ ἄνθρωπος ἕνας μικρόκοσμος. Δηλαδή εἶναι μία μικρογραφία τοῦ σύμπαντος. Ὁ ἄνθρωπος! Εἶναι, λοιπόν, μία ἐπιτομή τῆς δημιουργίας, ἕνας μικρόκοσμος ὁ ἄνθρωπος. Ἀλλά, ὅπως εἴπαμε προηγουμένως, τό ὅτι εἶναι στήν κορυφή τή βιολογική δημιουργίας, αὐτό δέν ἐξαντλεῖ τόν προορισμό του. Ἀλλά ἀντιθέτως αὐτό ἀποτελεῖ τό ξεκίνημα, τήν ἀφετηρία καί ὄχι τό τέρμα, ὅπως πολλοί νομίζουν. Αὐτά πού λέμε δέν εἶναι θεωρητικά, ἔχουν ἄμεση πρακτικότητα. Γι’ αὐτό κάνω προσκλητήριο στήν προσοχή σας. Γιά νά γνωρίζετε αὐτά πολύ καλά. Μοιάζουν θεωρητικά, ἀλλά εἶναι δεῖκτες τῆς πρακτικῆς ζωῆς. Πολλοί, λοιπόν, νομίζουν ὅτι μία ὑψηλή μόρφωση, γιά τήν ὁποία τόσο τσακιζόμαστε στή ζωή μας καί τόσο κοπιάζουμε, ἀκόμα ἕνας βιολογικός προορισμός, πού σημαίνει, αὐτό τό κοινότατο πού συναντοῦμε, πού λέγουν …νά παντρευτῶ! Ὡραία, παντρεύτηκες. Μετά; Κάνω παιδιά! Ἔκανες καί παιδιά. Μετά; Ἔ, θά κάνω ἐγγόνια! Μετά; Ὡραία, ἔκανες καί ἐγγόνια. Μετά; Θά πεθάνω. Μά αὐτό ἀφορᾷ τό γένος. Δέν ἀφορᾷ τό δικό σου τό πρόσωπο. Τό καταλάβατε αὐτό; Ἐάν θά παντρευτῶ νά κάνω παιδιά, αὐτό ἀφορᾷ τό γένος. Τό ἀνθρώπινο γένος. Θά ἀφήσω ἀπογόνους. Ἀλλά τό ἐρώτημα γιά τό δικό μου πρόσωπο, ποιός ἦταν ὁ δικός μου προορισμός, δέν ἀπαντήθηκε. Διότι τό ἴδιο ἐρώτημα, τό λέμε: ἔ, ὁ προορισμός μου ἦταν νά κάνω παιδιά. Καί τά παιδιά ὁ προορισμός τους; Νά κάνουν παιδιά. Τότε γιατί ὑπάρχει ἡ ἀνθρωπότητα; Γιατί ὑπάρχει; Βλέπετε ἔχουμε μία μετάθεση, ἀλλά δέν ἔχουμε ἀπάντηση στό θέμα.
Ἡ κοινωνική προσφορά καί ἡ μόρφωση δέν ἐκπληρώνουν τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου.
Ἀκόμα πολλοί νομίζουν ὅτι μία κοινωνική προσφορά τους, θά ἐξαντλοῦσε τόν ἀνθρώπινο προορισμό. Τό νά προσφερθοῦν κοινωνικά. Τό νά γίνουν καλοί ἐπιστήμονες, νά γίνουν ἐρευνητές - ἐπιστήμονες. Ἀκόμη, νά ἀνακαλύψουν μικρόβια καί νά βοηθήσουν τήν ἀνθρωπότητα, ἀφοῦ θά βρεθοῦν καί τά κατάλληλα φάρμακα, νά βροῦμε φερ’ εἰπείν τί εἶναι ὁ
καρκίνος, γιά νά γλυτώσουμε τήν ἀνθρωπότητα. Ἤ ἀκόμα νά εἴμεθᾳ ἐκεῖνοι πού θά σταθοῦμε φιλάνθρωποι, μεγάλοι εὐεργέτες, φιλάνθρωποι μέσα στό περιβάλλον μας, πού δημιουργεῖ μία ἱκανοποίηση, ἀναμφισβήτητα, μέσα στήν ἀνθρώπινη ψυχή. Λοιπόν, τίποτα ἀπ’ ὅλα αὐτά δέν καθορίζει τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου. Οὔτε ἡ μόρφωση, οὔτε, θά λέγαμε, ὁ βιολογικός προορισμός, οὔτε ἀκόμα ἡ κοινωνική προσφορά. Αὐτά τά τρία πού σας ἀνέφερα, δυστυχῶς, πάρα πολλοί ἄνθρωποι τά θεωροῦν ὅτι εἶναι ὁ προορισμός τῆς ζωῆς τους. Ἔχω ἀκούσει πολλούς ἀνθρώπους νά λέγουν: Πάντρεψα τά παιδιά μου, μορφώθηκαν ὅλα τά παιδιά μου, ἔχουν καλές θέσεις τά παιδιά μου, τί ἄλλο θέλω; Τί ἄλλο θέλεις; Ἀδελφέ μου, ἄνθρωπέ μου, ἐξεπλήρωσες τόν προορισμό σου; Ναί. Αὐτός ἦταν ὁ προορισμός μου, τί ἄλλο μπορεῖ νά εἶναι; Καλός ἄνθρωπος ἤμουνα, ἔκανα καλά ἔργα στή ζωή μου, βοήθησα κοινωνικά τούς συνανθρώπους μου. Εἶναι πράγματα ποῦ λέγονται; Εἶναι. Ἀλλά αὐτά ἀποτελοῦν τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου; Ὄχι! Ὄχι! Ὅτι εἶναι μία ἀφετηρία, ναί. Ἀλλά δέν ἐκπληρώνουν αὐτά τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου.
Οἱ ἀνθρώπινες ψυχές διψοῦν γιά τό ἄπειρο.
Λέγει ὁ Καβάσιλας, ὁ βυζαντινός αὐτός συγγραφεύς: «Ἡ γάρ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν δίψᾳ ἄπειρου δεῖται τινός ὕδατος, ὁ δέ κόσμος οὗτος πεπερασμένος ἀρκέσαι δεῖ, πώς δύναιτ’ ἄν». Λέγει, ὅτι, οἱ ἀνθρώπινες ψυχές ἔχουν μία δίψα. Τήν δίψα τοῦ ἄπειρου. Εἶναι ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ νεαρός πού πλησίασε τόν Κύριο· Κύριε τί νά κάνω γιά νά κερδίσω τήν αἰώνιο ζωή; Καί ὁ Κύριος καί τοῦ εἶπε. Νά τηρήσεις τίς ἐντολές. «Τίς τήρησα. Τί ἄλλο πρέπει νά κάνω γιά νά κερδίσω τήν αἰώνιο ζωή;». Κοιτάξτε τί εἶπε; Τήν αἰώνιο ζωή.
Οἱ Χριστιανοί δέν γιορτάζουν γενέθλια ἀλλά ὀνομαστική ἑορτή.
Στέλνουμε εὐχές, στίς γιορτές καί στά γενέθλια. Τί εἶπα; Γι’ αὐτό τό εἶπα. Ἐπίτηδες τό εἶπα. Γενέθλια οἱ Χριστιανοί δέν γιορτάζουν. Κάνω μία μικρή παρέμβαση ἐδῶ. Γιατί ἁπλούστατα τά γενέθλια εἶναι ἡ ἡμέρα, ἡ ἐπέτειος τῆς φυσικῆς μας γεννήσεως. Τόν Χριστιανό ὅμως δέν τόν ἐνδιαφέρει ἡ ἐπέτειος τῆς φυσικῆς του γεννήσεως. Ἀλλά ἡ ἐπέτειος τῆς πνευματικῆς γεννήσεως. Καί εἶναι τό ὄνομά του, ὅταν βαπτίστηκε καί πῆρε τό ὄνομά του. Βλέπετε, πότε γιορτάζουμε ἕναν Ἅγιο! Ἐξαίρεση βεβαίως γίνεται γιά τό Χριστό, τή Θεοτόκο καί τόν Ἅγιο Ἰωάννη τό Βαπτιστή! Μόνο αὐτά τά τρία πρόσωπα εἶναι ἡ ἐξαίρεση. Ὑπάρχει λόγος. Ὅλους τους Ἁγίους πότε τούς γιορτάζουμε; Ὅταν γεννήθηκαν ἤ ὅταν ἐμαρτύρησαν; Προφανῶς, ὅταν ἐμαρτύρησαν ἤ ὅταν, ἐπιτέλους, ἐκοιμήθηκαν, ἀπέθαναν δηλαδή. Τελειωμένοι, ὁλοκληρωμένοι. Ποῦ σημαίνει ὅτι ἡ ἡμέρα τῆς ἀναγέννησής μου εἶναι σημαδιακή, σπουδαία, ἐορτάσιμος. Μή γιορτάζετε γενέθλια. Οἱ εἰδωλολάτρες γιόρταζαν τά γενέθλιά τους. Ὁ Ἡρῴδης, λέγει, εἶχε τά γενέθλιά του, ὅταν χόρεψε ἡ Σαλώμη…κτλ.. Εἶχε τά γενέθλιά του. Εἴδατε; Λοιπόν, παρακαλῶ. Μή κάνετε γενέθλια, γιατί εἶναι πάρα πολύ της μόδας. Ὄχι γενέθλια. Ὀνομαστική γιορτή. Καί πῶς πρέπει νά γιορταστεῖ αὐτή; Συνεχίζω τήν παρέμβασή μου. θά ἔχετε ἑτοιμαστεῖ καταλλήλως, θά πᾶτε νά κοινωνήσετε. Νά γιορτάσω καί νά μήν κοινωνήσω δέν ἔχει ἔννοια. Τί θά πεῖ, ἔχω πάρει ἕνα καινούργιο ὄνομα γιά τήν αἰωνιότητα; Νά μήν κοινωνήσω; Καί ἐπιτέλους μπορεῖτε νά δεχθεῖτε καί ἐπισκέψεις. Ἅμα τό θέλετε, τό ἀπόγευμα. Ὄχι ὅμως μέ χορούς καί ξεφαντώματα καί ἁμαρτωλά πράγματα. Σεμνά πράγματα πού δέν θά ἔλθουν σέ ἀντίθεση μ’ ἐκεῖνο πού κάναμε τό πρωί, πού κοινωνήσαμε δηλαδή. Εἶναι πολύ ἁπλό. Καί αὐτονόητο νομίζω.
Ὁ χριστολογικός προορισμός τοῦ ἀνθρώπου.
Ἐπανέρχομαι στό θέμα. Στέλνουμε, λοιπόν, εὐχές. Μία καρτούλα καί λέμε· «χρόνια πολλά». Πόσα χρόνια πολλά; Μερικοί μάλιστα λένε, νά τά ἑκατοστήσεις. Ἔ, τέλος πάντων φυσικό τό ὅριο. Μερικοί λένε ἐκεῖνο τό οὐτοπιστικό «νά τά χιλιάσεις». Ἀδελφοί μου, νά σᾶς πῶ κάτι. Ἐγώ δέν θά ἤθελα νά μοῦ εὐχηθοῦν οὔτε νά τά ἑκατοστήσω, οὔτε νά τά χιλιάσω. Νά τά κάνω αἰώνια! Δέν θέλω νά πεθάνω. Γιατί; Γιατί δέν πλάστηκα γιά νά πεθάνω. Πλάστηκα γιά νά ζήσω στήν αἰωνιότητα. Αὐτό μόνο θά μέ ξεδιψάσει. Κάθομαι καί φτιάχνω τοῦτο ἤ ἐκεῖνο. Λέμε τοῦτο ἤ ἐκεῖνο. Καί λέμε, ἔ βέβαια χωρίς νά μᾶς χτυπᾷ τήν πόρτα τῆς ψυχῆς μας ἡ ἀπογοήτευση, λέμε, ὅλα εἶναι ὡραῖα, ἀλλά ἀφοῦ ὑπάρχει ὁ θάνατος…, ἀφοῦ ὑπάρχει τό τέλος. Ὁ ἄνθρωπος, λοιπόν, ὅταν βάζει στόν ἑαυτό τοῦ ἕνα τέλος καί εἶναι ἀδυσώπητο αὐτό τό τέλος, δέν αἰσθάνεται καλά. Θέλει νά μήν ὑπάρχει τέλος. Θέλει αὐτό πού λέμε, αἰωνιότητα. Μήπως αὐτός ὁ πόθος γιά τήν αἰωνιότητα εἶναι κάτι μέσα στόν ἄνθρωπο ἔμφυτο; Ἀναμφισβήτητα! Γιατί; Ἀποτελεῖ στοιχεῖο τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ. Γιατί; Γιατί ὁ Θεάνθρωπος, ὁ σαρκωμένος Λόγος, εἶναι στήν αἰωνιότητα. Δέν πεθαίνει. Καί θάνατος αὐτοῦ, μετά τήν Ἀνάσταση, οὐκέτι κυριεύει, λέει ὁ Ἀπόστολος
Παῦλος. Ἀλλά ὁ Χριστός, εἶναι ὁ Χριστός δηλαδή ὁ ἐνανθρωπήσας Λόγος. Γιατί ἐμένα μου ἀνοίγει τό δρόμο. Καί συνεπῶς ἐγώ θέλω νά ζήσω. Καί μοῦ ἀνοίγει τό δρόμο γιά νά ζήσω. Ὅπως ζεῖ καί Ἐκεῖνος καί ἐγώ νά ζῶ.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ζῷο θεούμενο.
Συνεπῶς ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα ζῷο λογικό. Πόσες φορές ἔχουμε ἀκούσει αὐτή τήν ἔκφραση. Προσέξτε μόνο νά κάνω μία διασάφηση ἐδῶ. Ὅταν λέμε «ζῷο», βέβαια, ἐπειδή κάποτε βρίζουμε ἕναν ἄνθρωπο λέγοντας τον «ζῷο» - κακῶς φυσικά νά τό λέμε ἔτσι - τόν ὑποτιμοῦμε, δέν ἐννοοῦμε αὐτό, ἀλλά ἐννοοῦμε αὐτό πού ζεῖ. Ἐξάλλου, στό μεγάλο ἀπόδειπνο θά δεῖτε ἐκεῖ ὅτι ἀναφερόμεθα στά Χερουβείμ κτλ. καί τά λέμε ζῷα. Ὅπως τά λεγόμενα τέσσερα ζῷα γύρω ἀπό τό θρόνο τοῦ Θεοῦ. Τά τέσσερα ζῷα. Ζῷο θά πεῖ αὐτό πού ζεῖ. Καί δέν ἔχει καμία σχέση αὐτό πού λέμε «κτῆνος». Ἄλλο κτῆνος καί ἄλλο ζῷο. Τό κτῆνος εἶναι ζῷο, γιατί ζεῖ. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ζῷο, γιατί ζεῖ. Ζῷο, λοιπόν, θά πεῖ αὐτό πού ἔχει ζωή. Ὁ ἄνθρωπος, λοιπόν, δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνα λογικό ζῷο. Ἤ ὅπως ἔλεγε ὁ Ἀριστοτέλης ἕνα «ζῷον πολιτικόν». Τί θά πεῖ πολιτικό; Ἕνα ζῷο τό ὁποῖο ἀγαπᾷ νά κάνει κοινωνία καί νά δημιουργεῖ πολιτισμό. Ἀλλά ἕνα ζῷο, προσέξτε τό, ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ἕνα ζῷο θεούμενον. Αὐτό, λοιπόν, εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἄρα, ὅταν λέμε ζῷο λογικό, εἶναι στοιχεῖο τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ. Ὅταν θά λέγαμε ἀκόμη ζῷο πολιτικό, εἶναι στοιχεῖο τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ. Ὅταν λέμε ζῷο θεούμενον, ζῷο πού θεώνεται - θά τό ἐξηγήσουμε τί σημαίνει αὐτό - σημαίνει ὅτι αὐτή ἡ εἰκόνα ἔχει μία φορά, μία κατεύθυνση, ἕνα προορισμό, γιά τόν ὁποῖο τόση ὥρα μιλᾶμε. Ποιός; Τό νά θεωθεῖ αὐτή ἡ εἰκόνα στόν ἄνθρωπο, ὁ ἄνθρωπος νά θεωθεῖ. Νά φθάσει στήν θέση του. Γι’ αὐτό, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος, πέραν ἀπό τό ὅτι εἶναι ἕνα πολιτικό ἤ λογικό ζῷο, εἶναι ἕνα ζῷο θεούμενο.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία θεολογική ὕπαρξη.
Ἀλλά ἐάν εἶναι ἕνα ζῷο θεούμενο, θεός, αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα θεολογικό ὄν. Δηλαδή μία θεολογική ὕπαρξη. Γι’ αὐτό τό λόγο, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία θεολογική ὕπαρξη, ξεφεύγει ἀπό κάθε ἐπιστημονική ἔρευνα καί ἀνάλυση. Ἄν πάρει ἡ Ἰατρική τόν ἄνθρωπο καί τόν ἀναλύσει, μ΄ αὐτά πού θά μᾶς πεῖ, ἀναμφισβήτητα δέν ἐξαντλεῖ τό φαινόμενο «ἄνθρωπος». Ἄν τόν ἄνθρωπο θά τόν ἐρευνήσει ἡ Βιολογία, ἤ θά τόν ἐρευνήσει ἡ Φυσική, ἐφόσον θά λέγαμε ἐπιδέχεται κάθε τί πού ὑπάρχει ἀπό τίς φυσικές δυνάμεις μέσα στόν κόσμο αὐτό, δέχεται τόν ἠλεκτρισμό, μία κίνηση μηχανική ἤ τή θερμότητα κλπ. ὅ,τι ἄν μας ποῦν, δέν ἐξαντλεῖται τό φαινόμενο «ἄνθρωπος». Γιατί δέν ἐξαντλεῖται; Γιατί ἁπλούστατα ἡ συμπεριφορά του, αὐτό ἐννοοῦμε, ξεφεύγει ἀπό τήν ἔρευνα τῆς ἐπιστήμης. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μία φυσική ὕπαρξη. Ἀλλά εἶναι μία θεολογική ὕπαρξη. Εἶναι τό μεγάλο λάθος ὅλων ἐκείνων πού ἐρευνοῦν τόν ἄνθρωπο, πού δέν λαβαίνουν αὐτό ὑπόψη. Ὅτι εἶναι δηλαδή μία θεολογική ὕπαρξη.
Ἡ ροπή τοῦ ἀνθρώπου πρός τό ἀρχέτυπό της, τόν Χριστόν.
Τί θά πεῖ θεολογική ὕπαρξη; Θά πεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει σχέση μέ τό Θεό. Αὐτό θά πεῖ θεολογική ὕπαρξη. Τί εἴδους σχέση ἔχει μέ τόν Θεό; Ἔχει μέσα του προϋποθέσεις νά ἐγγίσει καί νά ζήσει μέσα στό Θεό. Καί ποιές εἶναι αὐτές οἱ πρϋποθέσεις; Τό κατ’ εἰκόνα πού τοῦ φύτεψε ὁ ἴδιος ὁ Θεός, μέ σκοπό νά ὑπάρχει αὐτή ἡ ροπή, ἡ κατεύθυνση πρός τό Θεό. Γι’ αὐτό, λοιπόν, σᾶς εἶπα ὅτι «ἄνθρωπος» σημαίνει ζῷο θεούμενο.
Ἐδῶ ὅμως εἴπαμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος κατασκευάστηκε μέ βάση ἕνα πρότυπο. Ὅταν λέμε «εἰκόνα», αὐτό πάντα λέμε. Παρακαλῶ λογαριάσατε ἕνα ζωγράφο, πού ἔχει ἕνα πρόσωπο ἑνός ἀνθρώπου ὡς μοντέλο. Ἀκοῦστε πώς θά τό ὀνομάσω τό μοντέλο. Ἀρχέτυπο. Καί ἀπό τήν ἄλλη μεριά ἔχει ὁ ζωγράφος ἕνα μουσαμά καί ἀρχίζει νά ζωγραφίζει. Βλέπει τό μοντέλο, τό ἀρχέτυπο, καί ζωγραφίζει στόν μουσαμά. Ὅταν τελειώσει, βλέπουμε αὐτό πού ζωγραφίστηκε στόν μουσαμά, βλέπουμε καί τό μοντέλο, τό ἀρχέτυπο, καί λέμε· κοίταξε εἶναι ἴδια. Φυσικά μοιάζουν, ἀλλά δέν ταυτίζονται. Διότι αὐτό εἶναι κάτι ζωντανό μοντέλο, αὐτό ὅμως εἶναι ζωγραφική! Εἶναι σάν τόν μουσαμά. Αὐτή εἶναι ἡ διαφορά.
Τί θά πεῖ ἀρχέτυπο; Ὁ ἀρχικός τύπος! Αὐτό θά πεῖ ἀρχέτυπο. Ὁ ἀρχικός τύπος. Αὐτό πού λέμε μοντέλο. Νά τό πῶ - γιατί μοντέλο δέν εἶναι ἑλληνική λέξη - ὑπόδειγμα. Αὐτό τό ὁποῖο δηλαδή τό παίρνω ὡς ὑπόδειγμα. Ἀλλά ἡ λέξη ἀρχέτυπο, θά μᾶς βοηθήσει πολύ, γιατί εἶναι μία καθιερωμένη λέξη καί εἶναι πάρα πολύ σπουδαία.
Ὥστε ἐδῶ βλέπουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος, δηλαδή ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, τοῦ σαρκωμένου Θεοῦ, μοιάζει, καί ἔχει τώρα τί; Μία φορά. Δηλαδή προσέξτε: Μία κατεύθυνση. Αὐτή ἡ εἰκόνα ἔχει μία κατεύθυνση πρός τό ἀρχέτυπό της. Σᾶς εἶπα τόση ὥρα, αὐτή ἡ κατεύθυνση εἶναι ὁ προορισμός τῆς εἰκόνας, δηλαδή τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά, ποιός εἶναι τό ἀρχέτυπο; Θά τό ποῦμε ἄλλη μία φορά. Εἶναι, ὄχι ὁ Θεός, ἀλλά ὁ Χριστός. Δηλαδή ὁ σαρκωμένος Θεός. Ὄχι ὁ Θεός. Ἀλλά ὁ σαρκωμένος Θεός. Αὐτό εἶναι κεντρική διδασκαλία τοῦ Ἀπόστολου Παύλου. Δηλαδή εἶναι βιβλική, εἶναι ἁγιογραφική διδασκαλία. Ἄν μου πεῖτε· μά, δέν λέει ἐκεῖ ἡ Παλαιά Διαθήκη, αὐτό πού διαβάζουμε, πού κάνουμε τώρα στήν Γένεση, «καί εἶπεν ὁ Θεός, ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». Ναί, ὅπως σας διάβασα σ’ ἕνα περασμένο θέμα, λέγει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος, σᾶς τό ’χα ἐξηγήσει, ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐλέγετο κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, γιατί ἀκόμα δέν εἶχε φανεῖ ὁ σαρκωμένος Λόγος. Καί ὁ σαρκωμένος Λόγος φανερώθηκε μετά τόν Ἀδάμ, ἀλλά προηγεῖται ὅμως ὁ σαρκωμένος Λόγος, δυνάμει, σέ τοῦτο: ὅτι δέν ἔγινε ὁ σαρκωμένος Λόγος, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἀντιγράφοντας τόν Ἀδάμ, ἀλλά ὁ Θεός ἔκανε τόν Ἀδάμ, μ’ ἐκεῖνο πού θά γινόταν ὁ σαρκωμένος Λόγος. Καταλάβατε; Δηλαδή ὁ Ἰησοῦς Χριστός! Εἴμαστε, λοιπόν, εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί ἐπειδή λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, εἴμεθα εἰκόνα τοῦ
Θεοῦ, συνεπῶς, ἐμεῖς εἴμαστε εἰκόνα εἰκόνος! Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι εἰκόνα τοῦ ἀοράτου Θεοῦ. Καί ὁ ἴδιος εἶναι Θεός. Εἰκόνα τοῦ Πατρός. Ἐμεῖς εἴμαστε εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, συνεπῶς εἴμαστε εἰκόνα τῆς εἰκόνας.
Ἀλλά αὐτό, λοιπόν, εἶναι τό ἀρχέτυπό μας. Αὐτό ἔχει σημασία νά τό ξέρουμε; Δέν εἶναι ἀρκετό νά λέμε, ὅτι εἶμαι κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, πού μοῦ δίνει μία ἀπρόσμενη ἀξία αὐτό. Δέν εἶναι ἀρκετό. Γιατί; Λιγοστεύω, κόπτω, κουρεύω αὐτό πού λέμε τόσην ὥρα τήν ἔννοια: προορισμός! Ἄν βρῶ τό ἀρχέτυπό μου, τότε θά ἀξιοποιήσω τό κατ’ εἰκόνα. Δηλαδή θά δώσω προορισμό. Θά δώσω πορεία. Ἔτσι, θά λέγαμε, τό ἀρχέτυπο (βλέπετε, σᾶς λέγω λίγα δύσκολα πράγματα, ἀλλά προσπαθῶ νά τά ἀναλύω ὅσο μπορῶ περισσότερο), τό ἀρχέτυπο ἐπαναλαμβάνω, ἀποτελεῖ τό ὀντολογικό περιεχόμενο τοῦ κατ’ εἰκόνα. Δηλαδή τό ἀρχέτυπό μου, ὁ Χριστός, εἶναι τό περιεχόμενο τοῦ τί εἶμαι ἐγώ. Γιά νά δῶ, λοιπόν, τί πρέπει νά εἶμαι ἐγώ, καί νά τό ἀνακαλύπτω, πρέπει νά βλέπω τό ἀρχέτυπό μου. Τόν Ἰησοῦ Χριστό. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ζήσει ἤ νά καταξιωθεῖ ἔξω ἀπό τό ἀρχέτυπό του. Τόν Ἰησοῦ Χριστό!
Ἡ τυχόν αὐτονομία τοῦ ἀνθρώπου καί ὁ προορισμός του.
Τί θά πεῖ αὐτονομία; Δέν πιστεύω στόν Χριστό. Ἀκοῦστε: Δέν πιστεύω στόν Χριστό. Δέν τόν δέχομαι τό Χριστό. Τί θέλω νά εἶμαι; Αὐτόνομος! Τί θά πεῖ αὐτόνομος; Καμία ἐξάρτηση δέν ἔχω. Αὐτό δέν ἀποτελεῖ τό προπατορικό ἁμάρτημα; Αὐτό οἱ πρωτόπλαστοι θέλησαν. Τήν αὐτονομία τους. Ὅταν ὁ διάβολος τοῦ ὑπέβαλε τήν θέση νά ὑπάρχουν χωρίς τόν Θεό. Νά γίνουν γνῶστες. Δοκιμάσατε, λέει, ἀπό τόν καρπό, νά γίνετε γνῶστες χωρίς τήν ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ. Δέν τόν ἔχετε ἀνάγκη τόν Θεό. Τότε, ὅταν ὁ
ἄνθρωπος μένει αὐτόνομος, δέν ἔχει ὡς ἀρχέτυπό του τόν Ἰησοῦ Χριστό, τότε μένει χωρίς προορισμό! Γι’ αὐτό σᾶς εἶπα ἀπό τήν ἀρχή τῆς ὁμιλίας μου αὐτῆς, ὅτι ὁ ἄνθρωπος μή γνωρίζοντας τόν Χριστό μέσα στήν Ἱστορία, δέν μπόρεσε νά βρεῖ τόν πραγματικό προορισμό. Εἶναι δηλαδή γεγονός αὐτό. Τό βλέπει κανείς πολύ καθαρά.
Τά ὑποκατάστατα τοῦ προορισμοῦ τοῦ ἀνθρώπου.
Ἀλλά, ὅταν ὅμως δέν εἶναι ἑνωμένος, δέν ἔχει τό ἀρχέτυπό του μπροστά του, δέν τόν βλέπει τό Χριστό, τότε θέλοντας νά δώσει ὁπωσδήποτε ἕνα νόημα στήν ὕπαρξή του, τί κάνει; Δημιουργεῖ ὑποκατάστατα προορισμοῦ! Ποιά εἶναι αὐτά τά ὑποκατάστατα τοῦ προορισμοῦ; Νά παντρευτῶ, νά σπουδάσω, νά γίνω πλούσιος, νά μέ τιμήσουν, νά προσφέρω στήν κοινωνία ὅ,τι μπορῶ καί μετά νά πεθάνω. Καί τελείωσα. Εἴδατε φτώχεια;
Οἱ τρόποι τῆς θεώσεως.
Πρίν δοῦμε αὐτό τό περιεχόμενο τῆς θεώσεως, πρέπει νά ποῦμε μέ δυό λόγια, γι’ αὐτό τόν τρόπο τῆς θεώσεως. Ἔτσι πολύ γρήγορα, στά πολύ λίγα λεπτά πού μας μένουν. Μέ ποιό τρόπο θά πλησιάσω τόν Θεό νά θεωθῶ; Εἶναι ἡ ἀπορία. Ὅπως θά ξέρετε, στόν Θεό ὑπάρχουν τρεῖς τρόποι κοινωνίας καί ἑνώσεως. Τρεῖς τρόποι. Ἐδῶ εἶναι λίγο δύσκολο. Προσέξατε τό νά σᾶς τό ἐξηγήσω. Εἶναι ὁ κατ’ οὐσίαν, ὁ καθ’ ὑπόστασιν καί ὁ κατ’ ἐνέργειαν.
Ὁ κατ’ οὐσίαν τρόπος τῆς θεώσεως.
Ἐξηγῶ. Ποιός εἶναι ὁ «κατ’ οὐσίαν» τρόπος. Τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδας εἶναι ἑνωμένα κατ’ οὐσίαν. Δηλαδή εἶναι μία οὐσία. Μία οὐσία τρία πρόσωπα. Ἔτσι λέμε. Εἶναι ὁ μόνος τρόπος πού κατέχεται ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα. Τό Θεό. Δέν ὑπάρχει πουθενά ἀλλοῦ. Εἶναι, λοιπόν, μία οὐσία τρία πρόσωπα. Λέγεται ἕνωση κατ’ οὐσία.
Ὁ καθ’ ὑπόστασιν τρόπος τῆς θεώσεως.
Ὁ δεύτερος τρόπος εἶναι ὁ «καθ’ ὑπόστασιν». Ὑπόσταση θά πεῖ πρόσωπο. Καί θά πεῖ, ὅτι ὁ Θεός Λόγος πῆρε τήν ἀνθρώπινη φύση, τήν κτιστή δημιουργία. Ἡ θεότητα πῆρε τήν κτιστή δημιουργία, στήν μορφή τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά δέν ὑπάρχουν δυό πρόσωπα δηλαδή, τό πρόσωπο τοῦ
Θεοῦ Λόγου καί τό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά ἐνῷ εἶναι δυό οὐσίες, ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη εἶναι μόνο ἕνα πρόσωπο. Γι’ αὐτό ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν εἶναι δυό πρόσωπα, δηλαδή δέν εἶναι τό πρόσωπο τό ἀνθρώπινο καί τό πρόσωπο τό θεῖο, ἕνα πρόσωπο εἶναι. Ἕνα, μόνο ἕνα. Αὐτό λέγεται «καθ’ ὑπόστασιν». Δηλαδή ἕνωση πού ἑνώθηκε. Ἐδῶ ὅμως εἶναι τό σκαλοπάτι, πώς ἑνώνεται ὁ Θεός μέ τήν δημιουργία Του. Εἶναι πολύ μεγάλο πρᾶγμα αὐτό.
Ὁ κατ’ ἐνέργεια τρόπος τῆς θεώσεως.
Καί τό τρίτο εἶναι ὁ «κατ’ ἐνέργειαν». Αὐτό μᾶς ἐνδιαφέρει πάρα πολύ. Εἶναι ὁ τρόπος πού ἐπικοινωνεῖ ὁ Θεός μέ ὅλη τήν κτίση καί συνεπῶς καί μέ τόν ἄνθρωπο. Δηλαδή ὅταν λέμε θέωση, ἐννοοῦμε ὅτι δέχεται ὁ ἄνθρωπος αὐτή τήν ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, μέ ὅλα τά ἐπακόλουθα. Θυμόσαστε στή Μεταμόρφωση; Πῶς ἐδέχθησαν οἱ τρεῖς μαθητές τή δόξα τοῦ Χριστοῦ; Δέν ἦταν ἁπλῶς νά βλέπουν μία δόξα, ἕνα φῶς. Ἀλλά αὐτή ἡ δόξα ἦταν φορέας ὅλης της μακαριότητας τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὁ Ἀπόστολος Πέτρος εἶπε «καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι», εἶναι καλό, ὡραῖο γιά μᾶς, νά μένουμε ἐδῶ, ξέρετε τί ἔλεγε; Ἔλεγε αὐτό πού θά ἔλεγε ἕνας πού θά πήγαινε στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Διότι ἐκεῖ ζεῖ σάν ἕνα κομμάτι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὡραῖα εἶναι στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ! Τό «ὡραῖα» ὅμως ποῦ ἤτανε; Στό φῶς. Τό φῶς τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεός φῶς ἐστι. Ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐνέργεια ὄχι ἡ οὐσία, σημαίνει ὅτι εἶναι φορέας ὅλης της μακαριότητας. Τῆς εἰρήνης, τῆς εὐτυχίας, τῆς ἀγάπης κτλ.
Ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ θέωση.
Ὥστε, ὅταν ἐγώ θέλω νά θεωθῶ, ὅταν ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ πού εἶναι σέ μένα, πηγαίνει πρός τό πρωτότυπό της, στό ἀρχέτυπό της, τόν Ἰησοῦ Χριστό, καί θεώνομαι, σημαίνει· δέχομαι τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ γιά νά δεχθῶ ὅλη αὐτή τήν μακαριότητα. Καί ὅλη αὐτή ἡ μακαριότητα λέγεται μέ μία λέξη θέωση. Λέγεται θέωση. Ὥστε, λοιπόν, αὐτός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου; Ἀδελφοί μου, αὐτός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ θέωση! Νά μπεῖ μέσα στήν μακαριότητα τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλά ἐδῶ θά τελειώσουμε, γιατί τελείωσε καί ἡ ὥρα καί,πρῶτα ὁ Θεός, θά συνεχίσουμε τήν ἐρχόμενη φορά. Μόνο θά παρακαλέσω μήν ἀπογοητεύεσθε, ἄν εἶναι λιγάκι δύσκολα αὐτά. Δέν πειράζει. Ἕνα φροντιστήριο γιά ν’ ἀνεβεῖτε καί λίγο πιό ψηλά. Εἶναι χρήσιμα.
Απόσπασμα από την 18η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.