14 Απριλίου 2021

Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 8/59. Ὑπερνίκησις ἐμποδίων : Β'. Ἡ κυκλική ἀντίληψις τῆς ἱστορίας.

†.Εἴπαμε σέ προηγούμενη ὁμιλία μας ὅτι ἡ θέωση ἀποτελεῖ τόν ἀληθινό μας προορισμό. Ἄνθρωπος πού δέν ἀντιλαμβάνεται τόν ἀληθινό του προορισμό, εἶναι ἂνθρωπος στόν κόσμο αὐτό ζῶν κατά τύχην, εἶναι... τίποτα. Πρέπει να ἀντιληφθοῦμε τόν προορισμό μας καί ἀκόμη πρέπει να πραγματώσουμε τόν προορισμό μας, πού εἶναι ἡ θέωση. Δηλαδή δυνάμει τοῦ κατ’ εἰκόνα νά πραγματώσουμε τό «καθ’ ὁμοίωσιν». Δηλαδή νά ὁμοιάσουμε τοῦ Θεοῦ. Νά γίνουμε χριστοειδεῖς. Νά γίνουμε θεοειδεῖς. Αὐτό πρέπει νά γίνουμε καί θά γίνουμε κατά τό μέτρο τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἔχομε τό μοντέλο μας. Εἶναι τό ἀρχέτυπό μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἐκεῖ πρέπει νά τείνουμε. Γι’ αὐτό τό λόγο προβάλλεται ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Καί εἶναι τό μέτρον τῆς θεώσεώς μας. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἔτσι ἐκινεῖτο. Καί ἔφθασε σ’ ἐκείνο τό ὓψος πού ἓφθασε. Ἔτσι βλέπομε ποῦ μπορεί να φθάσει ὁ ἄνθρωπος.

Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος τό ἐπέτυχε, ἐπειδή ἀκριβῶς ἀπετέλεσε μίμηση τοῦ ἀρχετύπου της, γι΄ αὐτό μπορεῖ νά σταθεῖ καί γιά μᾶς ἕνα στοιχεῖο μιμήσεως. Ὅπως καί ἡ ζωή ὅλων τῶν ἁγίων, ἐπειδή ἐμιμήθηκαν τό Χριστό, τό ἀρχέτυπό τους, γι’ αὐτό μποροῦν νά μᾶς βοηθήσουν στό νά προσπαθήσουμε νά τούς μοιάσουμε. Ὅπως ἀκριβῶς, προσπαθεῖ να μοιάσει τό παιδί, τοῦ πατέρα του καί τῆς μητέρας του, ἣ ὁ μαθητής τοῦ δασκάλου του. Δέν ἀποτελεῖ ὅμως τό ἄκρον ἄωτον, θά λέγαμε, τῆς τελειότητας ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα, οὔτε ὁ δάσκαλος. Ἐν τούτοις εἶναι ἀνάγκη τό μικρό παιδί, τό ἀμαθές παιδί, να μιμηθεῖ τούς γονεῖς του καί τούς δασκάλους του. Αὐτό εἶναι πολύ βοηθητικό. Διότι ὅταν τούς μιμηθεῖ, ἀπό κεῖ καί πέρα μπορεῖ ἀκόμα καί να τούς ξεπεράσει. Θά ἔλεγα, μιμηθεῖτε τούς ἁγίους καί ξεπεράσατέ τους, ἂν μπορεῖτε. Ἀλλά θά ἦταν εὐτύχημα νά τούς μιμηθοῦμε. Νά ξεκινήσουμε ν’ ἀρχίσουμε νά τούς μιμούμαστε. Δεν τό λέγω αὐτό, γιατί παρεμβάλλονται καί μᾶς κρύπτουν τό ἀρχέτυπό μας, τόν Ἰησοῦ Χριστόν, ἀντιθέτως μᾶς βοηθοῦν καί μᾶς δείχνουν τό ἀρχέτυπό μας. Κανείς ἅγιος δέν θά ἔλεγε μιμήσου ἐμένα καί ὄχι τό Χριστό. Ἀλλά μιμήσου ἐμένα πού μιμήθηκα τό Χριστό. Ὅπως τό λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ». (Α’ Κορινθίους 11,1) Νά μοῦ γίνεσθε μιμητές, ὅπως κι ἐγὼ ἔγινα τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ ἀπαλλαγή ἀπό ὁρισμένες ἀντιλήψεις συμβάλλει στήν ἔρευνα.

  Εἴχαμε ἐξηγήσει τήν περασμένη φορά ὅτι ἕνα πρῶτο ἐμπόδιο εἶναι ὅτι πρέπει να ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τό κακό καί τήν ἁμαρτία. Αὐτό τό ἀναλύσαμε. Πρέπει να ἀπαλλαγοῦμε καί ἀπό μερικές ἀντιλήψεις πού μπορεῖ νά ἔχουμε. Θά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Ὅταν ἐξηγοῦμε σέ ἕναν ἄνθρωπο κάτι, ἕνα θέμα, πολλές φορές βλέπομε ὅτι ὁ ἀκροατής μας δέν τό καταλαβαίνει. Ἐάν δέν ὀφείλεται σέ μᾶς, δηλαδή ὅτι ἐμεῖς ἔχουμε τήν δυνατότητα νά ἐξηγήσουμε, ἀλλά ὀφείλετε στόν ἀκροατή μας, κατά ἕνα μεγάλο ποσοστό ξέρετε ποῦ ὀφείλεται; Ὅταν δέν καταλάβει κάτι; Ἂς ποῦμε, τοῦ ἐξηγοῦμε ἕναν δρόμο. «Ξέρετε κύριε, τοῦ λέμε τοῦ ἀλλουνοῦ, θά προχωρήσετε ἀπό δῶ, θά πᾶτε ἀπό κεῖ…», αὐτός τήν ὥρα πού τοῦ μιλᾶμε ἔχει στό νοῦ του κάτι ἄλλο. Δηλαδή ἔχει μία ἀντίληψη δική του φτιαγμένη γιά 'κεῖνο πού ζητάει. Καί δέν εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπό τήν δική του τήν ἀντίληψη γιά νά ἀκούσει αὐτό πού τοῦ λέμε. Ἔτσι, προσπαθεῖ ν’ ἀκούσει μέν ἐμᾶς, χωρίς νά ἀπαλλαγεῖ ὅμως ἀπό τή δική του ἀντίληψη. Τό ἀποτέλεσμα θά εἶναι νά μήν καταλάβει τελικά τίποτα. Νά τά μπερδέψει. Αὐτόπού σᾶς εἶπα εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο. Γι’ αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο ν’ ἀπαλλάσσεται κανείς ἀπό μία ἀντίληψη πού ἔχει γιά νά καταλάβει κάτι. Στή ἐπιστήμη ὁ ἀληθινός ἐπιστήμων, γιά νά καταλάβει κάτι πρέπει νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό ὅσες ἀντιλήψεις ἔχει γι’ αὐτό τό κάτι. Νά τίς βάλει στήν ἄκρη. Δέν τίς πετάει. Τίς βάζει στήν ἄκρη ὅμως γιά μία στιγμή. Γιά ν’ ἀνοίξει τόν δρόμο γιά μία νέα ἔρευνα. Ἐάν μένω σέ παλιές ἀντιλήψεις οὐδέποτε θά καταλάβω ἐκεῖνο, τό ὁποῖο ψάχνω νά βρῶ. Πρέπει, λοιπόν, κατά κάποιο τρόπο ν’ ἀλλάξω μίαν ἀντίληψη. Ἔτσι κι ἐδῶ. Εἴμαστε μέσα στόν κόσμο πού ζοῦμε, ἀπό τίς παραδόσεις μας, τίς ἀνθρώπινες παραδόσεις, ἀπό τούς ἀνθρώπους πού λένε τόσα πολλά, κτλ κτλ, εἴμεθα πνιγμένος μέσα σέ ποικίλες ἀντιλήψεις. Πρέπει ν’ ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτές. Μία λοιπόν ἀντίληψη εἶναι ὅτι ἡ Ἱστορία εἶναι κυκλική. Ἐδῶ τώρα θέλω πάρα πολύ νά προσέξετε καί θά δεῖτε τί σημασία ἔχει αὐτό. Μπορεῖ νά τά διατυπώνουμε μέ μία ὁρολογία λίγο δύσκολη, ἀλλά ὅμως εἶναι πράγματα πού τά συναντοῦμε καθημερινά.

Ἡ κυκλική ἀντίληψη τῆς ἱστορίας.

   Τί εἶναι αὐτή ἡ κυκλική ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας. Ὅπως θά ξέρετε ἡ Ἱστορία θέτει ἕνα ἐρώτημα. Ἔχει ἢ δέν ἔχει τέλος; Τελειώνει ἢ δέν τελειώνει; Ἐάν ἡ Ἱστορία δέν ἔχει τέλος, τότε εἶναι κυκλική. Ὅπως καί οἱ ἐποχές τοῦ ἔτους εἶναι κυκλικές. Βλέπετε ἔχουμε ἄνοιξη. Τί σημαίνει ἔχουμε ἄνοιξη; Σημαίνει ὅτι καί πέρυσι εἴχαμε ἄνοιξη. Ξαναγυρίζουμε ἐποχικά στό ἴδιο σημεῖο. Σημαίνει λοιπόν ὅτι ὅταν κάνω κύκλους, διαδρομές κυκλικές, δέν τελειώνω ποτέ. Διότι στόν κύκλο ἐπάνω, στήν περιφέρειά του, δέν ὑπάρχει οὔτε ἀρχή οὔτε τέλος. Μπορῶ νά πάρω ὡραιότατα ἀφετηρία τό χειμώνα ἢ τό καλοκαίρι. Ἀνά πᾶσα στιγμή παίρνω μία ἀφετηρία. Στόν κύκλο, λοιπόν, στήν κυκλική μορφή δέν ἔχω οὔτε ἀρχή οὔτε τέλος.

Ἡ εὐθύγραμμη ἀντίληψη τῆς ἱστορίας.

   Ἀντιθέτως, ἐάν πῶ ὅτι ἡ Ἱστορία τελειώνει, τότε ὁπωσδήποτε ἡ Ἱστορία εἶναι εὐθύγραμμη. Σημαίνει, δέν ξαναγυρίζω στό ἴδιο σημεῖο. Καί αὐτό θά μπορούσαμε νά τό ποῦμε ὡς ἑξῆς: ὅτι ὁ Χριστιανισμός διδάσκει - καί θά σᾶς τό ἐξηγήσω αὐτό παρακάτω - ὅτι ἡ Ἱστορία ἔχει τέλος! Ἄρα λοιπόν ἀφοῦ ἔχει τέλος εἶναι εὐθύγραμμη. Καί τό τέλος δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ ἀνακεφαλαίωση ὄλου τοῦ σύμπαντος κόσμου, ἀπό τόν ἀνακεφαλαιωτή, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Τί θά πεῖ ἀνακεφαλαίωση; Θά πεῖ ἀποκατάσταση. Θά πεῖ διόρθωση, ἀποκατάσταση. Θά ἀποκαταστήσει λοιπόν τή φθορά ὁ Χριστός στό τέλος τῆς Ἱστορίας. Δηλαδή ὁ κόσμος θά τελειώσει, θά τό διορθώσει καί θά ζήσει στήν αἰωνιότητα. Ἀλλά ζώντας στήν αἰωνιότητα ὁ κόσμος, δηλαδή τό σύμπαν, δηλαδή ἡ κτιστή του δημιουργία, ἡ κτιστή ὁρατή δημιουργία, γιά νά ζήσει στήν αἰωνιότητα σημαίνει ὅτι τελειώνει ἡ Ἱστορία. Τί εἶναι ἡ Ἱστορία; Ἡ Ἱστορία εἶναι γεγονότα. Εἶναι συμβεβηκότα. Εἶναι αὐτό πού λέμε, «θ’ ἀνοίξω τό ραδιόφωνο ν’ ἀκούσω εἰδήσεις, θά διαβάσω στήν ἐφημερίδα ν’ ἀκούσω τά περιστατικά.» Τί εἶναι αὐτό καί τί εἶναι ἐκεῖνο. Σήμερα ἔχουμε αὐτό, αὔριο ἔχουμε ἐκεῖνο, χθές εἴχαμε ἐκεῖνο. Αὐτά λέγονται συμβεβηκότα. Στήν Ἱστορία ὑπάρχουν τά συμβεβηκότα. Ἀλλά ὅμως προσέξτε κάτι. Στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βεβαίως δέν ἔχουμε συμβεβηκότα. Ἐκεῖ τί ἔχουμε; Ἔχουμε τήν ἀπέραντη μακαριότητα, ὄχι ὅμως στατική μακαριότητα, ἀλλά δυναμική. Δηλαδή δέν εἶναι μία μακαριότητα, ὅπως λέγει ὁ Βουδισμός. Ὅπως εἶναι τό “Νιρβάνα”, δηλαδή μία κατάσταση τέλματος καί ἀκινησίας. Ὄχι. Ἀλλά μία δυναμικότητα. Μέσα σ’ αὐτή τή δυναμικότητα πού θά ὑπάρχουν οἱ ἄνθρωποι ὁλόκληροι μέ τά σώματα καί τίς ψυχές τους, ὁλόκληροι, γιατί θά γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, θά ὑπάρχει μία δυναμικότητα. Πρῶτα-πρῶτα στό θέμα τῆς θέας τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ. Ὕστερα στό θέμα τῆς γνώσης τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ θά εἶναι εἰς τό διηνεκές. Θά πλουτίζεται καί θά πλουτίζεται συνεχῶς καί συνεχῶς. Ἄρα βλέπουμε ὅτι δέν ὑπάρχει στατικότητα στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχει δυναμικότητα χωρίς συμβεβηκότα. Χωρίς γεγονότα.

Ἡ ἔννοια τοῦ Α καί τοῦ Ω τοῦ Χριστοῦ.

   Ἔτσι, λοιπόν, δεχόμεθα ὅτι ἡ Ἱστορία εἶναι εὐθύγραμμη. Καί ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἰς τό τέλος τῆς Ἱστορίας ὅλα θά τά διορθώσει. Νά πῶς τό λέγει αὐτό. (Αποκ. 1, 8) Ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος τό Α καί τό Ω. Σέ τί Α; Τό γράμμα Α στό ἀλφάβητο τό ἑλληνικό σημαίνει ἀρχή καί τό Ω σημαίνει τέλος. Ὅταν λέγει ὁ Χριστός γιά τόν ἑαυτό του ὅτι εἶναι τό Α καί τό Ω, σημαίνει ὅτι στόν Χριστό ὑπάρχει ἡ ἀρχή τῆς δημιουργίας, στόν Χριστό ὑπάρχει καί τό τέλος τῆς δημιουργίας. Ἄρα, λοιπόν, ὁ Θεός ἀρχίζει τόν κόσμο, ὁ Θεός τόν τελειώνει. Ὁ Χριστός λοιπόν εἶναι τό Α καί τό Ὢ τῆς δημιουργίας. Ἀκόμα, λέγει ὁ ἴδιος, “ ἰδού καινά ποιῶ πάντα.” (Αποκ. 21, 5) Θά τό πεῖ στό τέλος τῆς Ἱστορίας. Νά, ὅλα τά κάνω καινούρια. Αὐτή εἶναι ἡ θέση τοῦ Εὐαγγελίου. Τοῦ Χριστοῦ ἡ θέση.

Ὁ ἐπαναλαμβανόμενος κύκλος τῆς Ἱστορίας.

   Ἀλλά, ἐν τούτοις, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀπό τούς πολλούς, εἴτε ἀπό μία φιλοσοφική ἀντίληψη, εἴτε ἀπό μία λαϊκή ἀντίληψη, ὅπως θέλετε πάρτέ το, ἡ Ἱστορία θεωρεῖται κυκλική. Τί θά πεῖ κυκλική; Δηλαδή στατική. Παρά τά συμβεβηκότα. Πού δέν ἔχει οὔτε ἀρχή, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, οὔτε τέλος. Ἀλλά μία τέτοια ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας τί κάνει; Διαιωνίζει τίς διαμάχες τῶν ἀνθρώπων, δημιουργεῖ ἀτελείωτα συμβεβηκότα, ἀτελείωτα, πού δέν τελειώνουν ποτέ, ἀφοῦ εἶναι κυκλική ἡ Ἱστορία, καί δίνει τήν ψευδαίσθηση ὅτι ὁ ἄνθρωπος τότε θά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τήν Ἱστορία, ἐάν φύγει ἀπό τή γῆ. Καί πάει κάπου στό σύμπαν. Δέν εἶναι μόνο ἡ περιέργεια πού ὑπάρχει στόν ἄνθρωπο νά δεῖ τί ὑπάρχει ἔξω ἀπό τή γῆ. Καί ἡ ἐλπίδα του, ἡ κρυφή του ἐλπίδα, ὅτι μπορεῖ νά φύγει ἀπό τό σύμπαν καί νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό αὐτόν τόν κύκλο τόν ἐπαναλαμβανόμενο τῆς Ἱστορίας. Αὐτό θά σᾶς τό πῶ μέ ἕναν πολύ-πολύ μικρό συνηθισμένο παραδειγματάκι.

Ἡ κυκλική μορφή τῆς ζωῆς μας.

   Μέσα στήν ἑβδομάδα ζοῦμε τά γεγονότα κυκλικά, τά γεγονότα τῶν ἐργασιῶν μας καί τοῦ σχολείου μας κτλ.. Πᾶμε τό πρωί στό σχολεῖο, τελειώνουμε τό βράδυ. Τό ἴδιο πρᾶγμα κάνουμε, στό τέλος βαριόμαστε. Ἔρχεται ἡ 5η, 6η, 7η ἡμέρα, βαριόμαστε. Καί λέμε, θέλω τώρα μία διέξοδο, ἕνα σταμάτημα. Νά σπάσω τό φαινόμενο τοῦ κύκλου. Κι ἀκόμα νά φύγω ἀπό τό σπίτι μου νά πάω λίγο πιό ἔξω, σέ μία ἐξοχή. Οἱ ἄνθρωποι συχνά φεύγουν ἀπό τήν καθημερινότητα. Καί μάλιστα ἐπειδή τώρα ἔχουμε καί τά ὀχήματα, ἔχουν τόν τρόπο πιό ἄνετα καί εὔκολα νά φύγουν ἀπό τό σπίτι τους. Τί νομίζετε ὅτι εἶναι αὐτό; Εἶναι μία φυγή ἀπό μία κυκλική μορφή ἀπό τήν Ἱστορία. Νά φύγει ἀπό τήν Ἱστορία. Ἀλλά εἶναι ψευδαίσθηση. Διότι, ὅπου πάει, κουβαλάει τόν ἑαυτό του. Καί τήν ἀντίληψή του. Καί στό φεγγάρι ἂν πάει, κι ὅπου ἀλλοῦ, ἂν πάει νά κατοικήσει, κουβαλάει τά ἴδια πράγματα πού εἶχε, πού ἔχει καί ἐδῶ στή γῆ.

Ὁ Χριστός θά ξανάρθει καί ὁ κόσμος θά τελειώσει.

   Ἀκόμα αὐτό θά τό δεῖτε νά τό λέει ὁ κόσμος ὡς ἑξῆς. Πολύ ἁπλά τό λέει ἔτσι. Ὅτι, δέν βαριέσαι, πάντα τά πράγματα ἔτσι γίνονταν, ἔτσι καί θά γίνονται πάντα ἔτσι τά πράγματα. Ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ὁ Χριστός δέν θά ξαναρθεῖ. Πρακτικά μιλῶ τώρα, ὁ λαός μας ἔτσι τό λέει. Ἅμα ἀκούσετε νά λένε οἱ ἄνθρωποι, δέ βαριέσαι πάντα ἔτσι γινόταν, ὁ κόσμος δέν τελειώνει, ὁ Χριστός δέν θά ξαναρθεῖ. Αὐτοί πού λέγουν ὅτι ὁ Χριστός δέ θά ξανάρθει, οἱ ἄνθρωποι αὐτοί πιστεύουν σέ μία κυκλική μορφή τῆς Ἱστορίας. Ἀπό αὐτό πρέπει νά ἀπαλλαγοῦμε. Ὁ Χριστός θά ξανάρθει. Εἶναι θεμελιώδους σημασίας. Διότι εἶναι τό κριτήριο τῶν πράξεών μας. Εἶναι πάρα πολύ ἁπλό. Ἐάν ξέρω ὅτι θά πεθάνω, ρυθμίζω πῶς θά ζήσω. Ρυθμίζω τίς σχέσεις μου καί τή συμπεριφορά μου μέ τούς ἄλλους. Ἀναμφισβήτητα! Ἐάν ξέρω ὅτι δεν θά πεθάνω, τότε δέ μέ νοιάζει ὅπως καί ἂν ρυθμίσω τίς σχέσεις μου. Δέ μέ νοιάζει. Ὅταν ξέρω ὅτι δέ θά πεθάνω, λογαριασμό δέ θά δώσω πουθενά σέ κανέναν. Γιά ποιό λόγο, λοιπόν, νά ἔχω ἀγαθή σχέση μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους; Ἔτσι καί στήν Ἱστορία. Λέμε, ἡ Ἑλλάδα πρέπει νά ζήσει. Πρέπει νά ζήσει… Ὡραία. θά κάνουμε τό πᾶν δυνατόν λοιπόν νά ζήσει. Τί θά κάνουμε; Πολέμους. Ἀλλά ἐάν ξέρουμε ὅτι ἡ Ἱστορία θά τελειώσει, τότε γρήγορα θά ἀντιληφθοῦμε ὅτι πολλά πράγματα πού προσπαθοῦμε νά πετύχουμε εἶναι ματαιοπονία. Ἢ ὁ πολιτισμός. Ποῦ θά φθάσει ὁ πολιτισμός; Ποῦ θά φθάσει; Κι ἔτσι ὑπάρχει ἕνα τρεχαλητό. Δέ βγαίνουμε πουθενά. Βρισκόμαστε σέ ἕνα ἀδιέξοδο. Τίποτε ἄλλο. Ὁ κόσμος θά τελειώσει.

Τό ἀνθρώπινο μυαλό ἦταν πάντα τό ἴδιο.

   Ἔχουμε ὅμως ἀκόμη καί μία ἄλλη μορφή τῆς Ἱστορίας. Ὄχι πιά σάν συμβεβηκότα, ὄχι πιά σάν γεγονότα, ἀλλά σάν μία βιολογική ἐξέλιξη κατά τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Εἶναι τό ἑξῆς: Λέμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρῶτα ἦταν πίθηκος ἔτσι λέει ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Τώρα κατά πόσο τό εἶπε ὁ Δαρβίνος αὐτό ἢ ὄχι εἶναι ἀμφισβητούμενο. Σᾶς εἶπα ὁ Δαρβίνος δέν τό εἶπε αὐτό. Τό εἶπαν μεταγενέστερα πού κακοποίησαν τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Ἂς εἶναι. Ποτέ ὁ Δαρβίνος δέν εἶπε ὅτι ὁ ἄνθρωπος κατάγεται ἀπό τόν πίθηκο. Αὐτό εἶναι ἡ μεγάλη ἀνακάλυψη ἀπό τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Ἂς εἶναι ὅμως, ἂς τήν πάρουμε κακοποιημένη, ὅπως τήν προσφέρουν. Ὅτι κατάγεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν πίθηκο. Σημαίνει, λοιπόν, ὅτι ἦταν ἀτελής. Σήμερα ἔχει μία μορφή ἄκρας τελειότητας. Σημαίνει, λοιπόν, ὅτι ἐξελίσσεται. Ποιός μᾶς βεβαιώνει, ἢ μᾶλλον ποιός μᾶς λέγει ὅτι θά σταματήσει στό σημεῖο πού βρίσκεται; Γιατί νά σταματήσει; Ἀφοῦ ἔχει μία διαρκῆ ἐξέλιξη; Σημαίνει διαρκῶς θά ἐξελίσσεται. Ἀφοῦ, λοιπόν, διαρκῶς θά ἐξελίσσεται ὁ ἄνθρωπος, αὔριο θά εἶναι τελειότερος. Κι ἐκεῖνο πού σήμερα δέ γνωρίζει θά τό ξέρει αὔριο. Ἐκεῖνο πού σήμερα δέν καταλαβαίνει, θά τό καταλάβει αὔριο. Κι ὅμως δέν ἔχουμε ἐξέλιξη τῆς ἀνθρώπινης διάνοιας ἀπό πλευρᾶς ποιότητας, παρά μόνο ἀπό πλευρᾶς, ἂς ποῦμε, τῆς καλλιέργειάς του. Γιά νά τό καταλάβετε αὐτό, θά σᾶς τό ἔλεγα ὡς ἑξῆς: ἔχω μία μπάλα χρυσοῦ. Αὐτή ἡ μπάλα τοῦ χρυσοῦ εἶναι χρυσός. Ὅπως καί νά τό κάνετε εἶναι χρυσός. Δέν ἔχει παρά νά τό κάνω κοσμήματα αὐτό τό χρυσό. Αὐτό μοῦ μένει. Ἀλλά ἂν κάνω κοσμήματα τό χρυσό, πάλι μένει χρυσός. Ἔτσι ἡ ἀνθρώπινη διάνοια, τό ἀνθρώπινο μυαλό, εἶναι σήμερα τό δικό μου μυαλό, ὅπως ἦταν καί τοῦ Ἀδάμ. Γιά νά μήν πῶ ὅτι ἦταν καλύτερο τό μυαλό τοῦ Ἀδάμ. Θά σᾶς τό δείξω, ὅταν θά φθάσουμε στό σημεῖο ἐκεῖνο. Ἀλλά δέν ἔχω καμία ἐξέλιξη. Ἄν μοῦ πεῖτε, ὁ Ἀδάμ γνώριζε αὐτά πού γνωρίζουμε σήμερα ἐμεῖς; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ναί, ἀλλά εἶναι θέμα ὅπως ἀκριβῶς σ’ ἕναν ἄνθρωπο πού κάθεται στά θρανία νά μάθει γράμματα. Τό μυαλό του εἶναι τό ἴδιο. Ἁπλῶς καλλιεργεῖται. Ἀλλά ἡ ποιότητα τοῦ μυαλοῦ μένει πάντοτε ἡ ἴδια. Δηλαδή παίρνω τό χρυσό καί τόν κάνω κοσμήματα. Ἀλλά ὁ χρυσός εἶναι πάντα χρυσός. Σᾶς εἶπα προηγουμένως, πρίν ἀρχίσουμε τό μάθημά μας, ὅτι ὁ Ἀδάμ ὀνομάτισε τά ζῶα. Ὁ Θεός λέει, ἔβαλε μπροστά τά ζῶα νά παρελάσουν, καί τούς ἔδωσε ὀνόματα. Ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι τό ἀνθρώπινο μυαλό, τό μυαλό τοῦ Ἀδάμ ἦταν αὐτό πού εἶναι σήμερα καί ἐμένα τό μυαλό μου. Διότι δίνοντας ὄνομα, εἶχε τήν ἱκανότητα νά κινεῖται στίς γνωστές μας, ἀπό τή Λογική τώρα, τέσσερις κατηγορίες τῆς Λογικῆς τοῦ Ἀριστοτέλη. Νά φτιάχνει ἔννοιες κτλ. κτλ.. Ἀλλά δέν τό λέω ἀκόμη, γιατί θά φθάσουμε ἐκεῖ, νά τά πῶ αὐτά. Πού σημαίνει ὅτι τό ἀνθρώπινο μυαλό, ὅπως μᾶς τό παρουσιάζει ἡ Ἁγία Γραφή, ἦταν πάντα τό ἴδιο. Γι’ αὐτό θά τό δεῖτε κι ἀπό πολιτιστικῆς πλευρᾶς. Ἂν ἀνοίξετε ἕνα ἀκραιφνῶς ἐπιστημονικό βιβλίο Παλαιοντολογίας, Ἀρχιτεκτονικῆς, πού περιέχει παλαιά στοιχεῖα καί νεώτερα θά τό δεῖτε. Ἔχω ὑπόψη μου μία Ἀρχιτεκτονική Πανεπιστημιακῆς στάθμης, Πολυτεχνικῆς στάθμης. Προσέξτε! Ἔχει μία κυκλική καλύβα, ἔχει τή «Ροτόντα» τῆς Θεσσαλονίκης, κι ἔχει ἕνα μεγαθήριο, φερ’ εἰπεῖν, τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν, κυκλικοῦ σχήματος. Ἂς ποῦμε τό συγκρότημα τό κτιριακό του Ο.Η.Ε.. Καί βλέπετε, στίς γενικές γραμμές εἶναι τό ἴδιο. Ἢ ἀκόμη βλέπετε τετράγωνο σπίτι. Τετράγωνο, μέ παράθυρα καί πόρτα. Σ’ αὐτό δέν προστίθεται τίποτα. Τό ὅτι δηλαδή ἡ πόρτα ἔγινε αὐτόματη καί πατάω ἕνα κουμπί καί ἀνοίγει; Τοῦ ὅτι ἔχω, ξέρω ἐγώ, πολυτελῆ πράγματα; Αὐτά εἶναι ἰδιαίτερη καλλιέργεια. Ἀλλά ἡ σύλληψη τοῦ νοῦ πάντοτε ἡ ἴδια. Εἶναι πάντοτε ἡ ἴδια. Γιατί κινεῖται στά τέσσερα κατηγορήματα τῆς λογικῆς του Ἀριστοτέλη. Ἄρα δέν ἔχω ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ. Οὐδεμία ἐξέλιξη ἔχω. Ἡ ἔννοια τοῦ τροχοῦ, ἐπί παραδείγματι, ἦταν καί στόν πρῶτο ἄνθρωπο. Ἡ ἔννοια τοῦ τροχοῦ καί ἡ ἔννοια τῆς δεσμεύσεως τῆς φωτιᾶς ὡς ἐνέργεια. Δέν ἔχει σημασία ὅτι μποροῦσε νά ἔχει ἕναν τροχό ὁ πρῶτος ἄνθρωπος καί νά τόν τσουλάει, δέν ξέρω πῶς. Τοῦ ὅτι συνέλαβε τήν ἔννοια τοῦ τροχοῦ, ἔχει μεγάλη σημασία. Τώρα ἂν αὐτή ἡ ἔννοια τοῦ τροχοῦ ἔγινε ρολόι, πού εἶναι γεμάτο μέ τροχούς· ἔχει τροχούς μέσα τό ρολόι. Ἢ ἕνα πολύπλοκο μηχάνημα ἢ ὁτιδήποτε, δέν ἔχει σημασία, ἡ βάση αὐτοῦ τοῦ μηχανήματος, ὅσο πολύπλοκο καί νά εἶναι, εἶναι αὐτή. Ὅτι ἔχει βάση τόν τροχό. Ἢ τήν ἔννοια τῆς ἐνέργειας. Ὅπως εἶναι ἡ φωτιά. Νά δεσμεύσω τή φωτιά. Ποιό ζῶο δέσμευσε τή φωτιά; Κανένα. Ὁ ἄνθρωπος δέσμευσε τή φωτιά. Σημαίνει τί; Δέσμευσε τήν ἐνέργεια. Τί κάνουμε σήμερα; Ἢ φωτιά ἔχεις ἢ ἠλεκτρισμό ἔχεις ἢ πυρηνική ἐνέργεια ἔχεις, ἡ ἔννοια τῆς δέσμευσης τῆς ἐνέργειας πάντα μένει ἡ ἴδια. Οὐδεμία ἐξέλιξη. Ἔτσι λένε θά φτάσει κάποτε ὁ ἄνθρωπος νά ἐξελιχθεῖ καί ἐξελισσόμενος, θά δημιουργήσει ἕναν κόσμο καλύτερο καί καλύτερο καί καλύτερο. Ἂν ὁ κόσμος εἶναι καλύτερος, τό βλέπουμε ἀπό μία ἀπάντηση πού μπορεῖ νά μᾶς δώσει ἡ ἴδια ἡ Ἱστορία. Κι αὐτή ἡ θεωρία τῆς βιολογικῆς ἐξελίξεως τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ εἶναι ἕωλη, πραγματικά εἶναι ἕωλη.

Ἡ Ἱστορία ὡς διαλεκτική ἐξέλιξη.

   Ἔχουμε ἀκόμη ἕνα σημεῖο. Ἕνα τρίτο σημεῖο. Ἡ Ἱστορία ἀκόμη θεᾶται, βλέπεται ἀπό πολλούς ἀνθρώπους, καί τοῦτο μάλιστα εἶναι σύγχρονο, εἶναι τῆς ἐποχῆς μας, ὡς διαλεκτική. Λίγο δύσκολα πράγματα σᾶς λέγω σήμερα. Ἔ, λίγο προσοχή. Ὡς διαλεκτική ἐξέλιξη κατά τήν ἀντίληψη τοῦ ἱστορικοῦ καί διαλεκτικοῦ ὑλισμοῦ. Καί πού δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ κοινωνική βελτίωση μέσα στήν πάλη τῶν ποικίλων κοινωνικῶν συστημάτων. Τί εἴπαμε πρῶτα; Προηγουμένως τί εἴπαμε; Βιολογική βελτίωση. Κατά τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Τώρα τί λέμε; Κοινωνική βελτίωση. Καί πῶς θά ἐπέλθει αὐτή ἡ κοινωνική βελτίωση; Θά ἐπέλθει μέ τή διαλεκτική μέθοδο. Δέ θέλω πολύ νά ἐπεκταθῶ πάνω στό σημεῖο τῆς διαλεκτικῆς, παρά μόνο θά ἤθελα νά σᾶς πῶ λίγα λόγια, πολύ λίγα. Δέν εἶναι σύγχρονο θέμα εἶναι παλιό. Εἶναι ἀπό τόν περασμένο αἰώνα. Καί μυρίζει μούχλα. Μάλιστα. Μούχλα μυρίζει. Ἀλλά ἐπειδή ὁ ἀνόητος ἄνθρωπος καμιά φορᾶ βγάζει ἀπό τά χρονοντούλαπά του ὅ,τι τόν συμφέρει. Βγάζει κάποια πράγματα καί τά προσφέρει σάν καινούργια. Γιά σᾶς εἶναι καινούργιο. Θυμᾶμαι παλιά ὅταν γίνονταν λόγος, γιά ὅλα αὐτά, στήν Ἑλλάδα τουλάχιστον τοῦ περασμένου αἰώνα. Καί μάλιστα, ἂν θέλετε νά ἀκριβολογήσω, στίς ἐκδόσεις “Στοά Φέξη” πού ἦταν στήν πλατεία Κάνιγγος, στήν Ἀθήνα. Δηλαδή πράγματα, πού εἶναι ἡλικίας 80 ἕως 100 ἐτῶν. Αὐτά δέν ὑπάρχουν πιά, τελείωσαν, ἐξαφανίστηκαν. Ὅμως πρίν ἀπό ἐλάχιστα χρόνια ξαναβγῆκαν πάλι στίς βιτρίνες ἀνατυπώσεις, μέ καινούργια ἐξώφυλλα, πολύχρωμα, μέ χτυπητούς τίτλους. Καί λέει κανείς “γιά κοίταξε!” Τά βγάζουν καί ἰσχυρίζονται σάν τήν τελευταία λέξη τῆς ἐπιστήμης. Καί ὅμως εἶναι πολύ παλιά. Ἦταν ἡ τελευταία λέξη τῆς φιλοσοφίας. Καί ὅμως εἶναι πραγματικά ὁ ὑλισμός ξεπερασμένος. Πραγματικά ξεπερασμένος. Καί ἀπό ἐπιστημονικῆς πλευρᾶς ξεπερασμένος καί ἀπό φιλοσοφικῆς πλευρᾶς ὁ ὑλισμός εἶναι ξεπερασμένος. Τό ἀκούσατε αὐτό πού σᾶς εἶπα;

Τί εἶναι ὁ διαλεκτικός ὑλισμός.

   Ἀλλά γιά νά δοῦμε, ὅταν λέμε ἱστορικός ὑλισμός ἢ διαλεκτικός ὑλισμός, νά σᾶς πῶ λίγα λόγια γιά νά τά ἔχετε ὑπόψη σας. Κατά τόν διαλεκτικό ὑλισμό τά πράγματα ἔχουν ὡς ἑξῆς: εἴπαμε διαλεκτικός. Διαλεκτικός εἶναι αὐτός πού διαλέγεται, πού ὁμιλεῖ. Γίνεται συνεπῶς ἕνας διάλογος. Ἂς μεταφέρουμε ὅμως αὐτόν τό διάλογο στά γεγονότα. Ὄχι μεταξύ δυό προσώπων πού ὁμιλοῦν. Ἀλλά μέσα στά γεγονότα. Ἢ μέσα στά φαινόμενα. Συνεπῶς, αὐτό θά πεῖ διαλεκτικός, ἀπό τό διαλέγομαι. Τί θά πεῖ διαλεκτικός ὑλισμός; Θά πεῖ ἐκεῖνα πού γίνονται στήν ὕλη κατά διαλεκτικό τρόπο. Δηλαδή κατά τρόπο πού ἔρχονται σέ ἀντίθεση καί σέ σύνθεση. Ὅπως ἀκριβῶς, ὅταν διαλέγονται δυό ἄνθρωποι, μιλοῦν, διαφωνοῦν, συμφωνοῦν. Ξανά διαφωνοῦν, ξανά συμφωνοῦν καί πάει λέγοντας. Ἔτσι κατά τόν διαλεκτικό ὑλισμό ἡ ὕλη δέν κινεῖται μηχανιστικά, δέν κινεῖται μόνη της κατά τρόπο μηχανιστικό, ἀλλά κατά διαλεκτικό τρόπο. Τί θά πεῖ αὐτό; Τά πράγματα, λέγει, τά φαινόμενα μέσα στή φύση, μεταβάλλονται, ἐπειδή περιέχουν ἀντιφάσεις. Ἔχετε τό νερό, ἔχετε καί τόν ἥλιο. Τό νερό εἶναι ἀντίθετο ἀπό τή θερμότητα τοῦ ἥλιου. Εἶναι, λοιπόν, σέ μία ἀντίφαση αὐτά τά δυό πράγματα. Ἔρχεται ὁ ἥλιος, θερμαίνει τό νερό καί ἐξατμίζει τό νερό. Ἔχω ἕνα καινούριο φαινόμενο. Τή βροχή μετά. Ἀπό ποῦ ἔχω τή βροχή; Τή βροχή τήν ἔχω ἀπό τήν ἀντίθεση δυό φαινομένων, δηλαδή τή διαλεκτική τους, πιάσαν κουβέντα τρόπον τινά. Εἶπα τρόπον τινά, δηλαδή ἀπό τή μέθοδο τοῦ Ἔγελου. Νά μή σᾶς μπερδεύω ὅμως πιό πολύ. Ὅποτε ἔρχονται σέ ἀντίθεση καί δημιουργοῦν ἕνα τρίτο πρᾶγμα. Τί εἶναι λοιπόν διαλεκτικός ὑλισμός; Εἶναι τά φαινόμενα μέσα στή φύση, δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά προϊόντα τῶν ἀντιφάσεων τῶν φαινομένων. Ἢ τῆς πάλης τῶν φαινομένων. Μέσα στή φύση. Αὐτό λέγετε διαλεκτικός ὑλισμός.

  Ἐφαρμογή τοῦ διαλεκτικοῦ ὑλισμοῦ στήν Ἱστορία.

   Τώρα, ἂν πρέπει νά πάρω τό διαλεκτικό ὑλισμό νά τόν ἐφαρμόσω στήν Ἱστορία, παρατηροῦμε τό ἑξῆς. Αὐτό τό εἶπε ὁ Μάρξ καί ὁ Ἔγκελς. Αὐτοί διατύπωσαν αὐτή τή θεωρία. Τή θέση δηλαδή τῆς θεώρησης τῆς Ἱστορίας. Ἂν πάρουμε τά πράγματα νά τά δοῦμε μέσα στήν Ἱστορία, τότε πῶς ἔχουμε ἕνα καινούριο ἱστορικό γεγονός; Ἕνα καινούριο, ἱστορικό γεγονός εἶναι ἀποτέλεσμα δυό ἀντιφάσεων. Τί; Δυό ἀντιθέσεων ἱστορικῶν. Δυό ἀντίθετων γεγονότων. Ἔχω, λοιπόν, τήν ἀντίθεση δυό πραγμάτων καί δημιουργεῖται ἕνα τρίτο. Ἔτσι δημιουργήθηκε ὁ ἱστορικός ὑλισμός. Ἀλλά τότε σημαίνει ὅτι ἀρχίζω νά ἑρμηνεύω τήν Ἱστορία κατά ὑλιστικό τρόπο; Σημαίνει ὅτι βλέπω τήν Ἱστορία καί τά γεγονότα της, ὅτι κινοῦνται τά πάντα μόνο ἀπό ὑλιστικά κίνητρα. Τίποτε ἄλλο. Ἂς ποῦμε ὅτι κάποιοι πεινοῦν. Ἢ καλύτερα ἔχουμε τούς δούλους πού εἶναι κάτω ἀπό κάποια ἀφεντικά. Αὐτοί τώρα ὑποφέρουν, πεινοῦν, κρυώνουν, δυστυχοῦν. Ἐπαναστατοῦν ἐναντίον τῶν ἀφεντικῶν τους καί ἐλευθερώνονται καί ζοῦν καλύτερα. Αὐτό πού ἔκαναν ἦταν ἀποτέλεσμα ἑνός ὑλιστικοῦ κινήτρου. Ποιοῦ; Τοῦ ὅτι κρύωναν, τοῦ ὅτι πεινοῦσαν, τοῦ ὅτι δεσμευόταν ἡ ἐλευθερία τους καί οὕτω καθεξῆς. Τί εἶναι λοιπόν ὁ ἱστορικός ὑλισμός; Ἡ πάλη τῶν τάξεων, πού σιγά-σιγά αὐτή ἡ πάλη τῶν καταστάσεων τῶν τάξεων, μέσα στήν κοινωνία πάντοτε, θά δημιουργήσει μία πρόοδο, πού αὐτή ἡ πρόοδος θά κάνει τόν κόσμο καλύτερο. Αὐτό λέει ὁ ἱστορικός ὑλισμός, πού βγαίνει ἀπό τό διαλεκτικό ὑλισμό καί πού εἶναι τόσο τῆς μόδας στήν ἐποχή μας. Κυκλοφοροῦν καί μέ λαϊκό τρόπο μάλιστα αὐτά, λέγονται καί ξαναλέγονται.

Ὁ ἱστορικός ὑλισμός ξεπερασμένη θεωρία.

   Ἀπαντῶ. Ξεπερασμένο φαινόμενο. Ξεπερασμένη θεωρία. Προσέξτε αὐτά πού σᾶς λέγω. Ἁπλούστατα διότι ἄν πιστεύει κανείς, φερ’ εἰπεῖν στόν ἱστορικό ὑλισμό, δέν μπορεῖ νά θεωθεῖ. Ξαναγυρίζω στό πρῶτο μου θέμα. Δηλαδή δέν μπορεῖς νά εἶσαι χριστιανός καί νά πιστεύεις στόν ἱστορικό ὑλισμό. Ἐκεῖ θέλω νά καταλήξω. Τό καταλαβαίνετε. Ὅτι δηλαδή αὐτά τά πράγματα σ’ ἐμποδίζουν στή θέωση. Τήν κατά Χριστό θέωση. Τό νά γίνεις Χριστοειδής καί Θεοειδής. Σ’ ἐμποδίζουν αὐτά. Δέν μπορεῖς. Λοιπόν, ἀπαντοῦμε στό νά δοῦμε ὅτι πράγματι εἶναι ξεπερασμένη αὐτή ἡ θεωρία. Γιατί ἁπλούστατα ἔχουμε πάρα πολλά κίνητρα τά ὁποία δέν ἀναφέρονται στόν ὑλισμό, ἀλλά στό πνεῦμα.

Ποιά κίνητρα εἶχε ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821.

   Ὅπως θά ξέρετε, καί εἶναι ἐπίμαχο σημεῖο τή στιγμή αὐτή, γι’ αὐτό παίρνω εἰδικά τό παράδειγμα αὐτό, εἶναι ἕνα θέμα ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821, τί κίνητρα καί ἐλατήρια εἶχε; Εἶχε ταξικά ἐλατήρια; Ἤ θά θεαθεῖ μέ ἄλλο μάτι, ὅτι ἀνώτερα κριτήρια τή δημιούργησαν; Καί ποιά εἶναι αὐτά τά ἀνώτερα κριτήρια; Ἡ ἀγάπη πρός τήν ἐλευθερία. Ἐνῶ τί εἶναι ἡ ταξική πάλη; Ἡ ταξική πάλη εἶναι, γιατί ἐσύ νά τρῶς καί νά μήν τρώγω ἐγώ; Τί λοιπόν ἔκανε τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821; Μέχρι τώρα λέγαμε ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 εἶναι σέ ὅλα της τά σημεῖα καί σέ ὅλες της τίς διαστάσεις, τό βαρύ πυροβολικό ἐναντίον τῆς θεωρίας τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ. Γιατί τά ἐλατήρια καί τά κίνητρα ἦταν εὐγενῆ. Ἦταν ἀνώτερα, ἦταν πνευματικά. Δηλαδή εἴχαμε ἰδανικά. Καί ἦταν, θά λέγαμε, ἡ ἀπάντηση στόν ἱστορικό ὑλισμό, πού ἐξηγεῖ ὅλα τά φαινόμενα μέσα στήν Ἱστορία κατά ὑλιστικό τρόπο.

Ὁ ἱστορικός ὑλισμός διαστρέφει τήν ἱστορία.

   Βλέποντας σήμερα, ἐκεῖνοι πού βλέπουν, ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 τούς στέκεται κάρφος στό μάτι, διαστρέφουν τήν Ἱστορία καί λέγουν ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 ξέρετε τί ἦταν; Ταξική ἐπανάσταση. Καί ὅτι στρέφεται ἐναντίον τῶν τσιφλικάδων, τῶν Τούρκων καί τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί αὐτοί ἤθελαν νά κρατοῦν τό λαό δέσμιο, γιά νά μή τρώει καί νά εἶναι φτωχός. Ἂν ἀκούσει κανείς αὐτά, εἶναι φοβερό πρᾶγμα. Τό τί διαστροφή τῆς Ἱστορίας γίνεται! Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ἀπόπειρα νά ἑρμηνεύσουμε τό φαινόμενο τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 μέ τά δεδομένα τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ. Ἂν ἑρμηνεύσεις ὅμως τό φαινόμενο τῆς ἐπανάστασης μέ αὐτά τά δεδομένα, τότε εἶσαι ὑλιστής. Τότε μένεις σέ μία στενή περιφέρεια, πού λέγετε κοιλιά, ἔντερα, φαΐ. Καί πάλι κοιλιά, ἔντερα, φαΐ. Δηλαδή; Ἕνας κύκλος. Τίποτε ἄλλο. Ἰδανικά; Μηδέν. Ἂν λοιπόν δοῦμε τήν Ἱστορία μέ αὐτή τήν κυκλική της μορφή στήν ἑρμηνεία της, ὅτι διέπεται ἀπό τό διαλεκτικό ὑλισμό, τόν ἱστορικό ὑλισμό, δέν εἶναι δυνατόν ποτέ νά φτάσουμε στό νά πιστεύουμε ὅτι θά ἔρθει ξανά ὁ Χριστός καί θά κάνει ἕναν καινούριο κόσμο. Ἂν πεῖτε σέ ἕναν ὑλιστή ὅτι θά ξαναέρθει ὁ Χριστός - ἀφῆστε πού δέν πιστεύουν στό Χριστό ὅτι εἶναι Θεός - θά γελάσει. Θά τοῦ φανεῖ παράξενο. Ἂν τοῦ πεῖτε ὅτι δέν θά τρῶμε σ’ ἕναν καινούριο κόσμο πού θά βρεθοῦμε, θά γελάσει. Γιατί αὐτός περιμένει ἕναν καλύτερο κόσμο ὕστερα ἀπό μία ταξική πάλη, ἕναν καλύτερο κόσμο, στόν ὁποῖο θά τρῶμε καλύτερα καί καλύτερα. Μέ χρυσᾶ κουτάλια! Ἔ, πέστε μου σᾶς παρακαλῶ. Μ’ αὐτά πού σᾶς εἶπα, ὅσα μπορέσατε νά καταλάβετε, ἂν δέν ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτές τίς ἀντιλήψεις, εἶναι δυνατόν ποτέ νά φτάσουμε νά θεωθοῦμε; Ἀδύνατον! Ἀκούσατε τί εἶπα· Ἀδύνατον! Παντελῶς ἀδύνατον.

Τό “κατ’ εἰκόνα” στόν ἄνθρωπο εἶναι τό κλειδί.

   Ὅλες αὐτές οἱ θεωρίες, δηλαδή αὐτή ἡ κυκλική θεώρηση τῆς Ἱστορίας, ἡ βιολογική ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου, ὅτι θά βελτιώσει τά πράγματα, πάντοτε πρός κάτι ἐγκόσμιο χωρίς τέλος, ἄρα κυκλικό, ἢ ἀκόμα ἡ βελτίωση τῶν κοινωνικῶν συνθηκῶν κατά τόν ἱστορικό ὑλισμό, ἀνακεφαλαιώνω τώρα δηλαδή, καί τοῦτα πάλι κυκλικά καί χωρίς τέλος ὅλες αὐτές οἱ θεωρήσεις στό τέλος ὁδηγοῦν σ’ ἕνα ἀδιέξοδο καί σέ μία τελμάτωση. Χωρίς δηλαδή νά μποροῦμε νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπ’ αὐτή τήν κατάσταση. Τό “κατ’ εἰκόνα” ὅμως στόν ἄνθρωπο εἶναι ὅλο τό κλειδί! Εἴδατε πόσο ἐπέμενα καί σέ πόσα μαθήματα σᾶς μίλησα γιά τό “κατ’ εἰκόνα”; Αὐτό εἶναι τό κλειδί. Αὐτό τό “κατ’ εἰκόνα” στόν ἄνθρωπο φτάνει τό πρωτότυπό της.

Ἀνάγκη νά βλέπουμε τήν εὐθύγραμμη θεώρηση τῆς Ἱστορίας.

   Ὁ Χριστός ἔρχεται στό τέλος τῶν αἰώνων, στό τέλος τῆς Ἱστορίας, νά τά κάνει ὅλα καινούρια καί νά ζήσουμε μέσα στήν αἰωνιότητα. Στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ! Αὐτό εἶναι τό μέτρο πού δίνει ὁ Χριστός. Ἀντιλαμβάνεστε ὅτι εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαγκιστρωθοῦμε ἀπό ἄλλες ἀντιλήψεις. Καί σιγά-σιγά ν’ ἀρχίσουμε νά βλέπουμε αὐτή τή θέση. Αὐτή τήν εὐθύγραμμη θεώρηση τῆς Ἱστορίας. Εἶναι ἀνάγκη αὐτό. Καί αὐτό θά τό καταλάβουμε μόνο ἂν ἀρχίσουμε νά εἴμαστε λιγότερο καί λιγότερο σάρκες.

Ἡ ἐγκυρότητα τῶν γεγονότων καί τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ.

   Στήν ἐποχή τοῦ Νῶε οἱ ἄνθρωποι ἀναμφισβήτητα θά ἔβλεπαν ὅτι δέν εἶναι δυνατόν ποτέ νά τελειώσει ὁ κόσμος. Διότι τότε εἶχε ἀρχίσει. Κι ὅμως γι’ αὐτούς τελείωσε ὁ κόσμος. Προσέξτε τί εἶπα. Τελείωσε γιά τή γενεά τοῦ Κάϊν ὁ κόσμος. Διότι πνίγηκαν ὅλοι. Θά τό πίστευαν; Θά τό φαντάζονταν; Ὅτι θά τελείωνε ἡ Ἱστορία ἡ ἀνθρώπινη στήν γενεά τους; Τελείωσε. Τί σήμαινε αὐτό; Ὅτι εἶναι τύπος καί ὑπόδειγμα ὅτι θά τελειώσει ἡ ἱστορία. Γι’ αὐτό καί τί ἔκαναν; Ἐπειδή δέν ἔβλεπαν τέλος Ἱστορίας, ἀλλά ἔβλεπαν μόνο κυκλικά τά πράγματα. Ἔλεγαν νά φᾶμε καί νά πιοῦμε. Γι’ αὐτό τό λόγο κατάντησαν σαρκολάτρες. Ἔχουμε τό χαρακτηρισμό τῆς γενεᾶς τοῦ Νῶε ἀπό τόν ἴδιο τό Θεό. “Οὐ μη καταμείνῃ τὸ Πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τόν αἰῶνα διά τό εἶναι αὐτούς σάρκας”. (Γένεσις 6, 3) Δέ θά μείνει τό Πνεῦμα μου τό Ἅγιο σ’ αὐτούς. Γιατί εἶναι σαρκικοί ἄνθρωποι. Αἴρεται τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί ἔρχεται ἡ καταστροφή.  Ἔρχεται τό τέλος. Καί τό καταπληκτικό ξέρετε ποιό εἶναι; Ὁ Χριστός γιά τό τέλος τῆς Ἱστορίας ἐπικαλέσθηκε ἀκριβῶς τό φαινόμενο τοῦ κατακλυσμοῦ τοῦ Νῶε. Καί τό φαινόμενο τῆς καταστροφῆς Σοδόμων καί Γομόρρας. (Λουκ. 17, 26) Ποῦ δέν ἔμεινε κανείς πλήν τῆς οἰκογένειας τοῦ Λώτ. Ξέρετε τί εἶπε; Ὅπως στήν ἐποχή τοῦ Νῶε ἢ στήν ἐποχή τῶν Σοδόμων καί Γομόρρας, οἱ ἄνθρωποι ἔτρωγαν, ἔπιναν, παντρεύονταν, φύτευαν, ἔκτιζαν, δηλαδή ζοῦσαν ξένοιαστη ζωή, φρόντιζαν γιά τή βελτίωση τῆς κοινωνικῆς μας ζωῆς, πῶς δηλαδή θά ἀναπτυχθοῦν, δηλαδή ἡ κυκλική θεώρηση τῆς Ἱστορίας. Καί ἦλθε, λέγει, αἰφνίδιος ὁ ὄλεθρος. Ἔτσι θά εἶναι καί στίς ἡμέρες τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου. Δηλαδή ὅταν θά πρόκειται νά ἔρθει ὁ Χριστός οἱ ἄνθρωποι θά βλέπουν κυκλική τήν Ἱστορία. Βλέπετε σήμερα τί ἀγώνας γίνεται; Ἡ Ἀνατολή νά φάει τή Δύση καί ἡ Δύση νά φάει τήν Ἀνατολή! Ὁ Βορρᾶς νά φάει τό Νότο καί ὁ Νότος νά φάει τό Βορρᾶ. Ὅλα αὐτά τί εἶναι; Ξέρετε τί εἶναι; Εἶναι μία προσπάθεια νά ζήσω ἐγώ. Ἐσύ ἂν δέ ζήσεις, δέ μέ νοιάζει. Ἔτσι, νά φᾶμε, νά πιοῦμε, νά χτίσουμε, νά παντρευτοῦμε, νά φτιάξουμε, νά φτιάξουμε, νά φτιάξουμε... καί μετά, λέγει, ὅπως τότε ἔτσι καί τώρα. Ὅταν θά πρόκειται νά ξανάρθω, λέγει ὁ Χριστός, οἱ ἄνθρωποι μέ τόν ἴδιο τρόπο θά κινοῦνται. Καί τότε θά ἔρθει αἰφνίδια ἡ καταστροφή. Γιατί θά ἔχει τελειώσει ἡ Ἱστορία. Εἴτε μας ἀρέσει, εἴτε δέ μας ἀρέσει. Γιατί εἶπα· ἤ μας ἀρέσει ἢ δέν μᾶς ἀρέσει; Γιατί ἁπλούστατα ὅλες οἱ ἀντιλήψεις τοῦ κόσμου εἶναι θεωρίες. Ἐνῶ ὅλα αὐτά πού λέμε ἐδῶ δέν εἶναι θεωρίες, ἀλλά γεγονότα. Διότι ὁ κατακλυσμός ἔγινε, διότι ὁ Χριστός πέθανε καί ἀναστήθηκε καί συνεπῶς ἔχουμε τήν ἐγκυρότητα τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὅτι εἶναι πραγματικά ὁ Θεός. Μᾶς εἰδοποιεῖ διά τήν ἀλήθεια καί εἶναι ἡ ἐγκυρότητα τῶν γεγονότων καί τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ! Αὐτά εἶχα νά σᾶς πῶ σήμερα γύρω ἀπό τό θέμα ὅτι πρέπει νά ἀπελευθερωθοῦμε, γενικά τώρα, ἀπό τήν κυκλική ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας. Μᾶς μένει ἀκόμα ἕνα ἐμπόδιο γιά νά δοῦμε, πού εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο, ἀλλά πρῶτα ὁ Θεός θά τό δοῦμε τήν ἐρχόμενη Κυριακή.

27-3-1983


20η ομιλία στην κατηγορία 
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.