†.[...] Καί τόν μέν Ἀδάμ ὁ Θεός τόν ἔκανε ἔτσι. Πῶς; Ἐπῆρε, λέγει, μέ τά χέρια του ὁ Θεός χῶμα, ἔκανε τήν ἀνθρώπινη κατασκευή, δηλαδή ἐπῆρε ὑλικά, ἔκανε τήν ἀνθρώπινη κατασκευή, ἐφύσηξε. Δηλαδή δέν πῆρε ὑλικά καί ἔδωσε τό ἀνθρώπινο πνεῦμα. Καί ἔγινε ὁ Ἀδάμ. Ὁ πρωτόπλαστος. Ἐγὼ πῶς ἔγινα; Ἐφύσηξε στήν δική μου κατασκευή ὁ Θεός γιά νά γίνει ἡ ψυχή μου; ἐγὼ ἤμουν μέσα στήν μητέρα μου καί στόν πατέρα μου. Ἦλθε ὁ Θεός καί ἐκεῖ μέ δημιούργησε φυσώντας πάλι; Μέ ἄλλα λόγια, πῶς δημιουργεῖται μετά μία ψυχή; Κοιτάξτε πόσες ψυχές ἔχουμε. Ἑκατομμύρια ψυχές ἔχουμε. Ἂν θέλετε, δισεκατομμύρια ψυχές ἔχουν περάσει πάνω ἀπό τόν πλανήτη μας. Ὅλες αὐτές οἱ ψυχές πῶς ἔγιναν; Καί τό μέν ἀνθρώπινο σῶμα, τό καταλαβαίνουμε πῶς γίνεται. Ξέρουμε, πῶς γίνεται. Ὅπως καί στά ζῶα. Ὅπως καί στά φυτά. Ἔχουμε τόν σπόρο. Κι ἔχοντας τόν σπόρο ἔχουμε τό καινούριο φυτό. Ἢ τό καινούριο ζῶο. Ἔχω τό αὐγό κι ἔχω τήν καινούρια κότα. Ἔτσι, λοιπόν, ὑπάρχει ὁ σπόρος, τό σπέρμα. Σέ ὅλα τά ζωντανά πράγματα. Καί μέ τόν τρόπο αὐτόν ἔχουμε τόν πολλαπλασιασμό. Ἡ ψυχή; Πῶς πολλαπλασιάζεται ἡ ψυχή; Πολλαπλασιάζεται; Πῶς γίνεται ἡ ψυχή; Πάνω στό ἐρώτημα αὐτό, ἔχουν διατυπωθεῖ διάφορες θεωρίες, διότι στό βάθος ἀποτελεῖ ἕνα μυστήριο τό θέμα καί εἶναι εὔλογη ἡ ἀπορία.
Ἡ θεωρία τῆς ἀπόρροιας.
Ὑπάρχει ἡ θεωρία τῆς ἀπόρροιας. Αὐτό πού ἀπορρέει, φεύγει ἀπό κάπου. Δηλαδή γιά νά καταλάβετε, παίρνω μία κηρήθρα, ἡ ὁποία εἶναι γεμάτη ἀπό μέλι, τό παράδειγμα δέν εἶναι δικό μου, τό παράδειγμα εἶναι πανάρχαιο. Παίρνω τήν κηρήθρα, καί τήν βλέπετε νά ἔχει μία αὐτοτέλεια. Τήν ζουλῶ τήν κηρήθρα καί ἀρχίζει νά ρέει τό μέλι. Τό μέλι, λέμε, ρέει ἢ ἀπορρέει. Ἐκεῖνο πού ἔχω μέσα στό πιάτο μου, εἶναι ἡ ἀπόρροια ἐκείνου τοῦ πράγματος πού ζούληξα. Τῆς κηρήθρας. Σημαίνει λοιπόν, ἀπό ἕνα πρᾶγμα, μ’ ἕνα ζούληγμα ἔχω κάτι ἄλλο. Μήπως, λοιπόν, ὅταν ὁ Θεός ἐνεφύσησε, φύσηξε στό πρόσωπο τό ἀνθρώπου, ὁ Θεός ἔβγαλε κάτι ἀπό μέσα του καί τό ἔδωσε στόν ἄνθρωπο; Ἐάν ὑποτεθεῖ ὅτι ἡ ψυχή εἶναι ἀπόρροια τοῦ Θεοῦ, ὅπως τό μέλι ἀπόρροια τῆς κηρήθρας, τότε θά πρέπει ἡ ψυχή μου νά εἶναι ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας. Διότι καί ὁ Θεός λέγεται πνεῦμα καί ἐγὼ λέγομαι πνεῦμα. Μήπως λοιπόν εἶναι αὐτό; Ἀλλά τότε θά ἔπρεπε, ὁ Θεός νά κατακερματίζεται. Δηλαδή νά παίρνουμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ὅσο περισσότεροι γινόμεθα, νά παίρνουμε κομματάκια - κομματάκια ἀπό τήν θεότητα. Ἀλλά τό πνεῦμα δέν κατακερματίζεται. Δέν κομματιάζεται. Δέν εἶναι δυνατόν αὐτό τό πρᾶγμα. Κι ὕστερα κάτι ἄλλο. Ἂν ἐγὼ ἁμαρτάνω, τότε θά ἁμάρτανε τί; Ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας. Μά ἡ θεότητα δέν ἁμαρτάνει ποτέ. Εἶναι ἄτρεπτος. Χωρίς τροπή. Δηλαδή χωρίς ἀλλαγή. Δέν μεταβάλλεται ἡ θεία οὐσία. Ἂν λοιπόν δεχθῶ ὅτι τό φύσημα ἦταν κάτι πού ἔφυγε ἀπό τόν Θεό, οὐσία δηλαδή καί ἦλθε σέ μένα τόν ἄνθρωπο, τότε θά πεῖ ὅτι ἔχω ψυχές, δημιουργία ψυχῶν ἐξ ἀπορροίας, δηλαδή ἀπό τήν ἀπόρροια. Αὐτό διδάσκει ὁ Πανθεϊσμός. Διότι, ἂν ἐγὼ ἔχω ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας εἶμαι ὁ Θεός! Ἂν ἐσύ ἔχεις ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας εἶσαι θεός. Τότε ἐμεῖς ἀποτελοῦμε τήν φύση, καί τότε λοιπόν ὅλη ἡ φύση εἶναι Θεός.
Ποιός δίνει λοιπόν τίς ψυχές; Τίς δίνει ὁ Θεός. Ποιός Θεός; Ἡ φύση. Θεός ~ φύση. Φύση ~ Θεός.
Δηλαδή Πανθεϊσμός. Τόν Πανθεϊσμό διδάσκει καί ὁ Βουδισμός. Ὁ Βουδισμός δυστυχῶς εἰσήχθη καί στήν Ἑλλάδα καί δέν ἔχει λίγα θύματα. Οἱ θρησκεῖες διακινοῦνται, οἱ εἰδωλολατρικές θρησκεῖες. Μέ ὅλα τά παρακλάδια του, γιατί ἔχει πολλές, θά λέγαμε, ἐκδόσεις. Κάθε Γκουρού, κάθε δάσκαλος ἔχει κι ἕναν τρόπο νά διδάξει τόν Βουδισμό καί ἕνα περιεχόμενο. Δέν εἶναι ἕνα κλειστό θέμα δηλαδή ὁ Βουδισμός, ἀλλά ἕνα ἀνοικτό θέμα. Βασικά καί θεμελιακά ὁ Βουδισμός εἶναι Πανθεϊσμός. Συνεπῶς, ἡ θεωρία ὅτι οἱ ψυχές ἀπέρρευσαν ἀπό τήν θεία οὐσία, δῆθεν ἀπό τό φύσημα πού ἔκανε ὁ Θεός, εἶναι ἀπορριπτέα. Καί καταδικαστέα.
Θέλετε νά ἐπιμείνω λίγο στό ἐνεφύσησε. Πολύ ἀκριβῶς τό εἶπε, πολύ ὡραῖα τό εἶπε ὁ ἱερός συγγραφέας. Ὅταν ἐγὼ φυσῶ μέ τό στόμα μου, δέν δίδω τίποτε ἀπό τήν οὐσία μου. ἀπολύτως τίποτα. Προσλαμβάνω ἀέρα καί ἀποδίδω ἀέρα. Ἀλλά ὁ προσλαμβανόμενος καί ἀποδιδόμενος ἀέρας, δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν δική μου τήν οὐσία. Ἄρα βλέπουμε ἐδῶ ὅτι πολύ σωστά βάζει τό ρῆμα «ἐνεφύσησε» γιά νά δείξει δυό πράγματα. Ταυτοχρόνως. Πρῶτο ὅτι δέν εἶναι ἡ ψυχή ἀπό τήν θεία οὐσία καί δεύτερο ὅτι δέν εἶναι ἀπό τήν ὑπάρχουσα ὕλη, ἀλλά ὑπάρχει ἕνας ξεχωριστός δημιουργικός τρόπος γιά τήν ψυχή.
Ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου.
Ὑπάρχει καί μία δεύτερη θεωρία. Προσέξτε ἐδῶ. Ὅταν ἔχω τήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ἑνός ἀνθρώπου στά σπλάχνα τῆς μάνας του, ὅταν συλλαμβάνεται ἕνας ἄνθρωπος, ἐκεῖ κατά τή σύλληψή του, τί ὑπάρχει; Ὑπάρχει τό σῶμα του; Ἀναμφισβήτητα! Διότι δέν θά ἦταν κατανοητή ἡ σύλληψη. Ἐκεῖ ἡ ψυχή ὑπάρχει;
Ἐδῶ τώρα νά δοῦμε πόσο πρακτικά εἶναι αὐτά καί πόσο ὑπάρχουν στήν καθημερινότητα, ἀρκεῖ νά σᾶς πῶ ἕνα σημεῖο. Τό θέμα τῆς ἔκτρωσης. Δηλαδή τό νά πετάξουμε τό ἔμβρυο. Νά διακόψουμε τήν κύηση. Εἴτε τό θέλουμε, ἔτσι, δέν θέλουμε ἄλλο παιδί, ἢ γιατί ἀκόμη ὑπάρχει κάποιος λόγος. Ἂς ποῦμε, κυκλοφορεῖ τώρα, μεταδίδεται ἡ ἐρυθρά, ἡ ἱλαρά, δέν ξέρω τί, καί ὅπως ξέρετε μία νεαρή γυναίκα, ὅταν ἐγκυμονεῖ καί δέν πέρασε τίς ἀρρώστιες αὐτές, κινδυνεύει τό ἔμβρυο νά πάθει ζημιά. Νά κάνουμε λοιπόν ἔκτρωση. Νά ἀποβάλλουμε τό ἔμβρυο. Μά, δέν εἶναι ἄνθρωπος πού θά τόν σκοτώσουμε; Ὄχι, λένε μερικοί. Διότι μέχρι τριῶν μηνῶν, ὄχι μόνο δέν κινδυνεύει ἡ γυναίκα, λέγουν, κινδυνεύει καί παρακινδυνεύει, ἀλλά καί τό ἔμβρυο δέν εἶναι ἄνθρωπος. Τότε τί εἶναι; Εἶναι ἁπλῶς μόνο μία σωματική ὕπαρξη, ἀλλά δέν ἔχει ψυχή. Ἐάν ὑποτεθεῖ ὅτι προηγεῖται τό σῶμα καί ἀκολουθεῖ ἡ ψυχή τότε ἔχουμε τή θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ. Ὅτι γεννιέται πρῶτα ἕνα ζῶο, ὁ ἄνθρωπος, καί ὕστερα προσλαμβάνει καί τή ψυχή καί γίνεται ἄνθρωπος. Ποιά ἡ διαφορά μεταξύ τοῦ πιθήκου καί τοῦ ἀνθρώπου; Ὅτι ὁ πίθηκος δέν ἔχει λογική ψυχῆ. Ὥστε λοιπόν, μήπως μέσα στά σπλάχνα τῆς μάνας τοῦ ἀνθρώπου, σᾶς τό λέγω ὁ Χέγκελ τό ὑποστήριξε αὐτό καί ἄλλοι ἐπιστήμονες, πλαστογράφοι τῆς ἐπιστήμης ὅμως, μήπως περνάει ἀπό κάποια στάδια ζωώδους μορφῆς καί ζωῆς; Καί κατόπιν γίνεται ἄνθρωπος; Ἂν δεχθεῖ ὅτι τό ἔμβρυο δέν ἔχει ψυχή ἕως τούς τρεῖς μῆνες, ἢ καί παρακάτω τότε δέχομαι τήν θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος περνάει ἀπό τή ζωώδη κατάσταση. Ἀλλά αὐτό ἀπό Εὐαγγελικῆς πλευρᾶς εἶναι ἀπορριπτέο. Λέει σαφῶς τό ἱερό κείμενο: «Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Δέν ἔχει καμία σχέση μέ τά ζῶα. Τά ζῶα ἔγιναν πολύ πιό μπροστά. Ἄλλη πράξη δημιουργική. Τελείως ἄλλη πράξη.
Ἡ Πλατωνική θεωρία περί ὕπαρξης τῶν ψυχῶν.
Εἶναι ἀκόμη ἡ Πλατωνική θεωρία περί ὕπαρξης τῶν ψυχῶν. Ὅτι οἱ ψυχές δέν δημιουργήθηκαν, ἀλλά προϋπάρχουν. Εἶναι ἀδημιούργητες καί ἄχρονες. Ἁμάρτησαν, λέει, σ’ ἕνα χῶρο τοῦ οὐρανοῦ, καί γιά νά τιμωρηθοῦν, ὁ Θεός ἐγκλωβίζει αὐτές τίς ψυχές σ’ ἕνα σῶμα, κι ὅταν συλλαμβάνεται ἕνας ἄνθρωπος, παίρνει ὁ Θεός μία ψυχή, ἀπ’ αὐτές πού ὑπάρχουν στόν οὐρανό, τήν βάζει σ’ ἕνα ἔμβρυο καί γίνεται ἕνας ἄνθρωπος. Καί ἔτσι σάν ἄνθρωπος νά ἐξιλεωθεῖ στήν ζωή του καί μετά νά ξεφύγει πάλι ἡ ψυχή νά ξαναπάει στόν οὐρανό. Ὅτι δηλαδή ἡ ψυχή προϋπάρχει. Αὐτή εἶναι μία Πλατωνική ἀντίληψη περί τῆς ὑπάρξεως τῶν ψυχῶν. Ἂν δεχθοῦμε ὅτι ἡ ψυχή ἔγινε πρώτη καί τό σῶμα ἔγινε κατόπιν, τότε μιλᾶμε γι’ αὐτή τήν προΰπαρξη τῶν ψυχῶν, τήν ὁποία προΰπαρξη ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει καταδικάσει. Εἶναι αἱρετική θέση καί σέ κανένα σημεῖο ἡ Ἁγία Γραφή δέν μιλάει γιά τέτοιο πρᾶγμα.
Ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος.
Τότε λοιπόν τί ἔγινε; Πρῶτα ἔγινε ἡ ψυχή καί μετά ἔγινε τό σῶμα; Πρῶτα ἔγινε τό σῶμα καί μετά ἔγινε ἡ ψυχή; Οὔτε τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο. Ἀκοῦστε: ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος! Ψυχή καί σῶμα ταυτοχρόνως τήν ἴδια στιγμή συνυπάρχουν. Ψυχή καί σῶμα. Καί ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης, ὥστε νά μήν εἶναι, λέγει, ὁ ἄνθρωπος «ἑαυτοῦ προγενέστερός τε καί νεώτερος». Νά εἶναι εἴτε προγενέστερος, εἴτε νεότερος τοῦ ἑαυτοῦ του. Ὄχι. Εἶναι ταυτόχρονο. Δέν προηγεῖται οὔτε τό σῶμα οὔτε ἡ ψυχή. Ταυτόχρονα εἶναι αὐτά τά πράγματα. Συνεπῶς, πρακτικά, ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος;
Σημαίνει, ἐάν κάνει κανείς ἔκτρωση, τότε αὐτό εἶναι φόνος μέ ὅλες τίς συνέπειες, ὅπως ἂν θά σκότωνε τό παιδί του στήν κούνια. Θά ἔβαζε τά χέρια του νά τό πνίξει. Εἶναι τό ἴδιο. Ἔγκλημα! Εἶναι τό ἴδιο ἔγκλημα, μέ τίς ἴδιες διαστάσεις, μέ κανένα ἐλαφρυντικό, ὅταν φονεύουμε καί τό ἔμβρυο, πού εἶναι στά σπλάχνα τῆς μάνας, ἔστω καί ἂν εἶναι ἡλικίας ἑνός δευτερολέπτου. Τί νά πῶ ἄλλο; Τό ἔμβρυο εἶναι πλήρης ἄνθρωπος. Πλήρης ἄνθρωπος. Ὅπως καί ὁ σπόρος εἶναι πλῆρες φυτό. Δυνάμει, σιγά - σιγά θά ξεδιπλωθεῖ. Ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος σιγά-σιγά θά ξεδιπλωθεῖ. Δυνάμει εἶναι πλήρης ἄνθρωπος.
Ἡ διαδοχή τοῦ γένους.
Τότε λοιπόν μήπως ὁ Θεός δημιουργεῖ κάθε μία ψυχή ξεχωριστά; Ὄχι. Διότι ἂν ὁ Θεός δημιουργεῖ ψυχές, φέρεται ὁ Θεός ὅτι δέν συνετέλεσε τή δημιουργία του. Διότι μᾶς λέγει σαφῶς ἡ Ἁγία Γραφή, ὅτι ὅταν ὁ Θεός ἔκανε καί τόν ἄνθρωπο συνετέλεσε τήν δημιουργία του. Δηλαδή ἔκλεισε ἡ δημιουργία. Ἀπό τότε ὅταν κατέπαυσε τῶν ἔργων του, δέ δημιούργησε οὔτε ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης παραπάνω. Ἀλλά οὔτε δύναται νά ἐκμηδενισθεῖ καί νά ἐξαφανισθεῖ ἔστω καί ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης. Αὐτό τό ξέρουμε καί ἀπό τήν ἐπιστήμη ἀκόμη. Ἄρα, λοιπόν, ἂν ὁ Θεός δημιουργεῖ καινούριες ψυχές, θά πρέπει νά θεωρηθεῖ ὅτι ὁ Θεός δέν συνετέλεσε τήν δημιουργία του, ἀλλά συνεχίζει νά δημιουργεῖ. Ἀλλά κι ἂν ὑποτεθεῖ ὅτι ὁ Θεός δημιουργεῖ μία - μία ξεχωριστή ψυχή,- τότε δέν ἑρμηνεύεται ἡ κληρονομικότητα τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Διότι θά ἔπρεπε κάθε καινούρια ψυχή, σώνει καί καλά νά φέρει τό προπατορικό ἁμάρτημα; Ἀφοῦ εἶναι καινούρια; Γιατί ἂν τό φέρει τό προπατορικό ἁμάρτημα; Οὔτε λοιπόν ἀπό κεῖ συμφωνεῖ τό πρᾶγμα, νά δοῦμε ὅτι ὁ Θεός μπορεῖ νά δημιουργεῖ ξεχωριστές ψυχές. Ἀκόμα, μήπως ὑπάρχει περίπτωση, ὅταν δέν εὐλογεῖ ὁ Θεός μία ἕνωση γάμου, ὅπως ἔχουμε τά λεγόμενα ἐξώγαμα παιδιά, ὁ Θεός γίνεται ὑπηρέτης τῶν ἐξώγαμων παιδιῶν; Δηλαδή συντελεῖ στό νά γίνει ἕνας ἄνθρωπος, ἂν οἱ γονεῖς του, ἔτσι θέλησαν, ὅπως καί τυχαίως καί δέν ξέρω τί; Τόν κάνουμε ὑπηρέτη τῶν ἄνομων πράξεων; Ἄνομων καταστάσεων; Βλέπετε ὅλα αὐτά δέν εὐοδώνουν, τό νά δεχθοῦμε ὅτι ὁ Θεός δημιουργεῖ μία ψυχή κάθε μία ξεχωριστή. Τότε λοιπόν τί μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὑπάρχει γιά τή δημιουργία μίας καινούργιας ψυχῆς;
Ὑπάρχει ἡ θεωρία τῆς λεγόμενης μεταφύτευσης. Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο. Ὅπως θά ξέρετε, ἔχουμε πολλά φυτά τά ὁποῖα δέν πολλαπλασιάζονται μέ σπόρο ἀλλά μέ καταβολάδα. Βάζουμε ἕνα κλαδί, τό βάζουμε στό ἔδαφος, κάνει ρίζες, κόβουμε τό κλαδί αὐτό ἀπό τό μητρικό φυτό καί ἔχουμε ἕνα καινούριο φυτό. Αὐτό θά μπορούσαμε νά τό ποῦμε ὅτι εἶναι ἡ θεωρία τῆς καταβολάδος ἢ ἀκόμη τῆς μεταφύτευσης μέ τόν τρόπο αὐτό. Προσέξτε ἐδῶ. Βασικά ἀποτελεῖ ἕνα μυστήριο. Ἀλλά, ἔχουμε κάποιους ὑπαινιγμούς γιά νά στηρίζουμε αὐτή τή θεωρία, στήν ἴδια τήν Ἁγία Γραφή.
Ὅπως θά ξέρετε, εἶπε ὁ Θεός, αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε. Δηλαδή; «Ἐν αὐτῷ, ὅπως λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, ἦσαν οἱ λόγοι τῆς διαδοχῆς τοῦ γένους». Τί θά πεῖ «ἐν αὐτῷ»; Μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο ἦσαν οἱ λόγοι τῆς διαδοχῆς. Τί θά πεῖ διαδοχή; Διαδοχή, θά πεῖ κληρονομικότητα, νά
βγάλει νέους ἀπογόνους. Οἱ λόγοι, λοιπόν, τῆς διαδοχῆς ἦσαν μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. Διότι ἔτσι ἐξηγεῖται ἐκεῖνο τό «αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε». Τί θά πεῖ «πληθύνεσθε»; Ποῦ τό εἶπε ὁ Θεός τό «πληθύνεσθε»; Τό εἶπε στούς πρωτόπλαστους. Δέν συντελεῖ ὁ Θεός λοιπόν, τώρα, παρά οἱ ἴδιοι οἱ ἄνθρωποι. Ἄρα μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο εἶναι ἡ δυνατότητα αὐτοῦ τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν ψυχῶν. Ὅπως εἶναι καί ὁ πολλαπλασιασμός τῶν σωμάτων.
Απόσπασμα από την 23η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
