†.Εὑρισκόμεθα εἰς τό βιβλίον τοῦ «Τωβίτ» εἰς τό 14ον κεφάλαιον. Ἐνθυμεῖσθε ὅτι τό προηγούμενο κεφάλαιο περιεῖχε τήν προσευχήν, δοξολογίαν τοῦ Τωβίτ πρός τόν Ἅγιον Θεόν γιά ὅλα ἐκεῖνα τ’ ἀγαθά τά ὁποῖα τοῦ ἐχάρισε, καί ἔτσι ὁ Τωβίτ ἦταν πραγματικά πάρα πολύ εὐτυχισμένος καί εὐχαριστημένος.
«Καί ἐπαύσατο ἐξομολογούμενος Τωβίτ καί ἦν ἐτῶν πεντήκοντα ὀκτώ ὅτε ἀπώλεσε τάς ὄψεις, καί μετά ἔτη ὀκτώ ἀνέβλεψε. Καί ἐποίει ἐλεημοσύνας καί προσέθετο φοβεῖσθαι Κύριον τόν Θεόν καί ἐξωμολογεῖτο αὐτῷ» (Τωβ. 14, 1-3) Ὅταν εἶχε συμβῆ ἡ τύφλωσίς του ἦταν πενήντα ὀκτώ ἐτῶν˙ καί κράτησε ἡ τύφλωσίς του ὀκτώ ὁλόκληρα χρόνια. Συνεπῶς ὅταν ἐπανῆλθε τό φῶς του, διά τοῦ τρόπου πού ἀναφέραμε τήν πρό περασμένη φορά, ἦταν ἑξήντα ἕξι χρονῶν.
Καί λέγει ὅτι τά ὑπόλοιπα χρόνια -τά ὁποῖα, παρακαλῶ, ἦσαν ἀκόμη ἐνενήντα δύο χρόνια- «ἐποίει ἐλεημοσύνας καί προσέθετο φοβεῖσθαι Κύριον τόν Θεόν καί ἐξωμολογεῖτο αὐτῷ.»
Θά ’θελα νά μείνω σ’ αὐτό τό «προσέθετο». Δείχνει ὅτι καί μετά τήν εὐτυχία του ἐστάθηκε ὁ ἴδιος. Εἶναι τό μεγαλύτερο πρόβλημα ἑνός πνευματικοῦ ἀνθρώπου, ὓστερα ἀπό κάποιες μεταβολές τῆς ζωῆς του μέ ἐξωτερικά γεγονότα, ἄν θά μείνη ὁ ἴδιος ἢ ὄχι. Βλέπετε μιά κοπέλα πάει στό κατηχητικό σχολεῖο, τελειώνει -ἐσεῖς!- ἒρχεται ἡ ὥρα νά βγάλη τό Γυμνάσιο, ἀλλάζει. Ἔρχεται ἡ ὥρα νά παντρευτῆ, ἀλλάζει. Ἔρχεται ἡ ὥρα νά μπῆ σέ κάποιους κύκλους κοινωνικούς -μᾶλλον θέσεις κοσμικές- ἀλλάζει. Καί γενικά μέσα στή ζωή ἕνας ἄνθρωπος σέ κάθε ἡλικία δύναται ν’ ἀλλάξη.
Εἶπα γιά σᾶς, καί κυρίως αὐτές πού μέ ἀκοῦνε καί οἱ ὁποῖες λίγο πολύ εἶναι κάπως ὡρίμου ἡλικίας. Μή νομίσετε, δύνανται ν’ ἀλλάξουν καί νά πιστεύουν διαφορετικά πράγματα ἀπό ’κεῖνα τά ὁποῖα πιστεύουν σήμερα. Δέν πρέπει ποτέ κανείς νά ’χη ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτόν του ὅτι δέν θ’ ἀλλάξη κάποια φορά.
Συνεπῶς τό μεγαλύτερο πρόβλημα τῆς σωτηρίας μας δέν εἶναι νά ἔλθωμε εἰς ἐπαφήν μέ τό μήνυμα τῆς σωτηρίας μας, ἀλλά νά διατηρήσωμε τίς προϋποθέσεις τῆς σωτηρίας μας· εἶναι ἡ διατήρησις. Ἀλλά τό ρῆμα «προσέθετο φοβεῖσθαι Κύριον τόν Θεόν», τό «προσέθετο» δείχνει ὅτι καί μετά τήν εὐτυχία του ὁ Τωβίτ ἤτανε ὁ ἴδιος, ἀνοξείδωτος, enoxydamin. Ἀνοξείδωτος, ὁ ἴδιος. Τί θαυμάσιο πρᾶγμα, ὅταν ὁ ἄνθρωπος εἶναι σταθερός στήν πνευματική ζωή! πάντοτε ὁ ἴδιος! πάντοτε ὁ ἴδιος, νά μή ἀλλάζη ποτέ!
Τό μυστικό ποιό εἶναι; Προσέξτε τό ρῆμα «προσέθετο». Τό ρῆμα «προσέθετο» εἶναι τό ρῆμα πρός+θέτω· Τί σημαίνει; Προσέθετε πνευματικότητα καί συνεπῶς πρόοδον. Καί ἡ πρόοδος εἶναι ἡ καλυτέρα διατήρησις. Ὅπως ἡ ἐπίθεσις εἶναι ἡ καλύτερα ἄμυνα, ἔτσι λένε οἱ στρατιωτικοί, ἐδῶ ἡ πρόοδος εἶναι ἡ καλύτερα διατήρησις. Θέλετε νά διατηρήσετε τήν πνευματική ζωή; Προοδεύετε. Σταματήσατε νά προοδεύετε; Νά τό ξέρετε, ἐκεῖ ἀκριβῶς θά σταματήση καί ἡ πνευματική μας ζωή καί θ’ ἀρχίση νά πηγαίνη πρός τά κάτω. Διότι δέν ὑπάρχει διά τόν ἄνθρωπον τόν δυναμικόν -ὁ ἄνθρωπος τί εἶναι; εἶναι ἕνας ζωντανός ὀργανισμός- δέν ὑπάρχει μία στατική κατάστασις παρά μόνον μία δυναμική. Ἢ πρός τά πάνω θά πηγαίνης ἢ πρός τά κάτω θά πηγαίνης. Ἄν πολλές φορές νομίζωμε ὅτι ἔχομε μίαν στατικότητα, στήν πραγματικότητα ἔχομε κάθοδον· ἔχομε κάθοδον! Μπορεῖ νά μή εἶναι ἴσως πολλή σοβαρή, ἀλλά πάντως ἔχομε κάθοδον. Γι’ αὐτό ἄς τό προσέξωμε. Νά τό ἐνθυμεῖσθε αὐτό: ὅτι ἡ καλυτέρα διατήρησις εἶναι ἡ πρόοδος· εἶναι νά προχωρῆς.
«Μέγας δέ ἐγήρασε:» ἐγήρασε ὁ Τωβίτ πολύ. Βεβαίως ἐγήρασε πολύ, ἀφοῦ ἔφθασε σέ αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἡλικίαν καί ἔφθασε, ὅπως σᾶς εἶπα, ἐτῶν ἑκατόν πεντήκοντα ὀκτώ. Ἀπό τότε πού ἐτυφλώθη ἂλλα ἑκατό χρόνια, μεῖον τά ὀκτώ πού ἦταν τυφλός, προσέθεσε ἀκόμη ἐνενήντα δύο χρόνια. Ἑκατόν πεντήκοντα ὀκτώ χρόνια! Καί ἡ μακροζωΐα στήν Παλαιά Διαθήκη ἤτανε μία εὐλογία.
Ὅταν ὅμως ἐγήρασε πολύ, τότε ἐκάλεσε τό γιό του καί τά παιδιά τοῦ γιοῦ του νά τούς εὐλόγηση˙ ὅπως κάποτε ἔκανε καί ὁ Ἰακώβ εἰς τήν Αἴγυπτο, πού ἐκάλεσε τά δώδεκα παιδιά του καί ὅλους τούς ἀπογόνους τῶν παιδιῶν του, τά ἐγγόνια του, καί τά δισέγγονά του καί τά λοιπά, ὅλους αὐτούς νά τούς εὐλόγηση. Καί λέγει τώρα τίς τελεταῖες του παρακαταθῆκες εἰς τό γιό του τόν Τωβία.
Πράγματι τό κεφάλαιο αὐτό δέν εἶναι παρά παρακαταθῆκες. Ἀλλά προσέξτε· ταυτοχρόνως εἶναι καί μία ἔκθεσις προφητείας. Διότι ἐκεῖνα τά ὁποῖα λέγει εἰς τόν Τωβία ξεφεύγουν ἀπό τό στενό ὅριον τῶν συμβουλῶν τοῦ παιδιοῦ του καί ἐπεκτείνονται πέρα ἀπό τήν οἰκογένειά του εἰς αὐτό τό ἔθνος του, ἀλλά καί εἰς αὐτόν ὁλόκληρον τόν κόσμον. Ἀξίζει νά μείνωμε. Θά μποροῦσε νά μείνη κανείς καί σ’ ἕνα δεύτερο θέμα εἰς τό τελευταῖο αὐτό κεφάλαιο, ἄν δέν τό προκόψωμε σήμερα ἴσως νά ἐπανέλθωμε καί τήν ἐρχομένη φορά, θά τό ἰδοῦμε.
Λέγει λοιπόν εἰς τόν Τωβία· πρώτη παραγγελία.
«Ἀπελθε εἰς τήν Μηδίαν, τέκνον,» παιδί μου, φύγε ἀπό τήν Νινευή, πήγαινε εἰς τήν Μηδίαν· δηλαδή εἰς τά πεθερικά του, εἰς τά Ἐκβάτανα. «ὅτι πέπεισμαι ὅσα ἐλάλησεν Ἰωνᾶς ὁ προφήτης περί Νινευῆ, ὅτι καταστραφήσεται, ἐν δέ τῇ Μηδίᾳ ἔσται εἰρήνη μᾶλλον ἕως καιροῦ». Νά λοιπόν μία πρώτη προφητεία! Παιδί μου λέγει, φύγε, πήγαινε στά πεθερικά σου· πήγαινε, πήγαινε ἐκεῖ πού εἶναι τά πεθερικά σου στά Ἐκβάτανα τῆς Μηδίας. -Τά ὁποῖα πέφτουν ὡς πρός τήν Μηδίαν Β.Α., πρός τήν Κασπίαν θάλασσα, ἐνῶ ἡ Νινευή εἶναι χαμηλά, ὅπως καί ἡ Βαβυλών α, εἶναι ἀνάμεσα στά ποτάμια Τίγρη καί Εὐφράτη-. Ἔχω πεισθεῖ ὅτι -ὁ προφήτης Ἰωνᾶς εἶναι ἀληθής- ὅτι ἡ Νινευή θά καταστραφῆ.
Ἀλήθεια ἐδῶ θά ἐτίθετο τό ἐρώτημα: «θά πιστεύατε ποτέ ὅτι θά ’ταν δυνατόν νά καταστραφῆ ἡ Νινευή;»
Ξέρομε ἀπό τήν ἱστορία, τήν βιβλικήν ἱστορίαν, ὅτι ὅταν ὁ Ἰωνᾶς πῆγε εἰς τήν Νινευή -καί πῶς πῆγε τό ξέρετε· μέ ποιόν τρόπον, πού δέν ἤθελε νά πάη- ἠσθάνετο φοβερά ἄσχημα ὁ Ἰωνᾶς διότι…-γιατί;- διότι ἁπλούστατα τό Βόρειον Βασίλειον τοῦ Ἰσραήλ δηλαδή εἶχε αἰχμαλωτισθεῖ ἀπό τούς Νινευίτας καί δι’ αὐτούς οἱ Νινευῖται, οἱ Ἀσσύριοι, ἦσαν ἐχθροί. Ἠσθάνετο φοβερά ἄσχημα ὁ Ἰωνᾶς δεδομένου ὅτι ἦτο ἀπό τό Βόρειον Βασίλειον· ὁ Ἰωνᾶς κατήγετο ἀπό τό Βασίλειον τοῦ Ἰσραήλ, τό Βόρειον.
Σᾶς ἔχω πεῖ ὅτι τά Βασίλεια τῶν Ἑβραίων ἤτανε δύο· τό Βόρειο καί τό Νότιο. Τό Βόρειο ἐλέγετο Βασίλειο τοῦ Ἰσραήλ καί τό Νότιο ἐλέγετο Βασίλειον τοῦ Ἰούδα. Ὅταν λέμε Ἰουδαῖοι, δέν ἐννοοῦμε παρά τό Νότιον Βασίλειον καί ὅταν λέμε Ἰσραηλῖται ἐννοοῦμε τό Βόρειον Βασίλειον. Αὐτά ἐννοεῖται μετά τόν χωρισμόν σέ δύο Βασίλεια.
Ἔτσι ἦταν Ἰσραηλίτης, δηλαδή ἀπό τό Βόρειον Βασίλειον ὁ Ἰωνᾶς καί ἠσθάνετο πάρα πολύ ἄσχημα. Καί ἐδραπέτευσεν οὕτως εἰπεῖν ἀπό προσώπου Θεοῦ, ἀντί νά προχωρήση καί νά πάη πρός βορρᾶν εἰς τήν Νινευή, μπῆκε σ’ ἕνα πλοῖο καί πήγαινε ἀκριβῶς ἀντίθετα· ἐπήγαινε διά τήν Ἱσπανίαν, διά τήν Θαρσίς. Καί ἐκεῖ ἔγινε τό γνωστό ναυάγιον, τό ὁποῖον ἦταν βεβαίως ὄχι δυνάμεις φυσικές ἁπλῶς, ἀλλά αὐτός ὁ Θεός ἐπενέβη· ἔγινε ἐκείνη ἡ φοβερή τρικυμία, τόν κατάπιε τό ψάρι αὐτό, τόν πέταξαν τόν Ἰωνᾶ εἰς τήν θάλασσαν καί ἔγινε γαλήνη καί τό ψάρι τόν ἔμμεσε, τόν ἐξέρασε, ἐκεῖ πάλι ἀπ’ ὅπου εἶχε βγεῖ· γύρισε πίσω. Ὡς νά τοῦ ἔλεγε ὁ Θεός -θά τόν ἐπῆρε ἀπό τό αὐτί τόν Ἰωνᾶ-: «ἔλα ἐδῶ. Ποῦ σ’ ἔστειλα ἐγώ; Ποῦ σ’ ἔστειλα ἐγώ; Πήγαινε ἐκεῖ πού σοῦ εἶπα». Καί τότε ὁ Ἰωνᾶς συνεμορφώθη. Τί νά κάνη; Καί ἐπῆγε εἰς τήν Νινευή.
Τρεῖς μέρες ἐκήρυττε κι ἔλεγε: «ἡ Νινευή καταστρέφεται σέ τρεῖς ἡμέρες. Ἐάν δέν μετανοήσετε καταστρέφεται ἡ Νινευή». Καί οἱ Νινευῖτες τῶν ὁποίων ἡ ἁμαρτία εἶχε φθάσει σέ πολύ ὑψηλόν βαθμόν -θά σᾶς κάνω μετά παρακάτω, ἄν μᾶς μείνη χρόνος, μίαν περιγραφήν τῆς πόλεως- ἤτανε τρομερά ἁμαρτωλή πόλις. Ἦταν δέ σημειώσατε, ἡ μεγαλυτέρα πόλις τοῦ κόσμου ἡ Νινευή. Ὅ,τι σήμερα θά ἦταν ἡ Νέα Ὑόρκη. Κάπως ἔτσι. Ἦταν ἡ πολυπληθεστέρα πόλις καί πολυτελεστέρα πόλις τοῦ κόσμου. Μετά ἀπό αὐτήν ἦλθεν ἡ Βαβυλών α, ἀφοῦ κατεστράφη ἡ Νινευή.
Καί ἀναγγέλει ὁ προφήτης τήν καταστροφή τῆς πόλεως, ἐάν δέν μετανοήσουν. Σᾶς εἶπα ὅμως, μετενόησεν ἡ πόλις, ἔδειξε πολλή μετάνοια· ἀκόμη καί τά ζωντανά τους ἐνήστευσαν.
Βλέπετε ἡ νηστεία; Εἶναι ἔμπρακτον δεῖγμα μετανοίας. Τό εἴδατε αὐτό; Ποῦ εἶναι ἐκεῖνοι πού λέγουν ὅτι «καί τί εἶναι ἡ νηστεία;», «καί τί χρειάζεται ἡ νηστεία;», «καί γιατί νά νηστεύωμε;», «καί ποῦ τό βρήκαμε γραμμένο;». Γιά νά μή πιάσωμε καί τούς αἱρετικούς, οἱ ὁποῖοι λέγουν ὅτι «εἶναι ἐπινόησις τῶν ἱερέων ἡ νηστεία» καί ὅτι «δέν ἐντέλεται ὁ Θεός γιά τήν νηστεία» καί ὅτι «πουθενά δέν εἶναι γραμμένη ἡ νηστεία» καί ὅτι «τά εἰσερχόμενα, λέγει, δέν βλάπτει ἀλλά τά ἐξερχόμενα βλάπτει». Ναί! καί ἐννοοῦν τά εἰσερχόμενα φυσικά ὡς πρός τίς τροφές. Ἐνῶ δέν ἔχουν καμμία σχέσι τά εἰσερχόμενα μέ τά ἐξερχόμενα. Τά εἰσερχόμενα μέ τά ἐξερχόμενα εἶναι ἐντελῶς διαφορετικῆς περιπτώσεως πρᾶγμα· διαφορετικῆς.
Ὁ Κύριος τό εἶπε σέ ἄλλη περίπτωσι αὐτό. Ὅταν οἱ μαθηταί του ἔτρωγαν μέ ἄπλυτα χέρια καί οἱ Φαρισαῖοι εἶπαν: «γιατί οἱ μαθηταί Σου τρῶνε μέ ἄπλυτα χεριά;», καί ὁ Κύριος τούς εἶπε ὅτι «δέν βλάπτουν τά εἰσερχόμενα ἀλλά τά ἐξερχόμενα». Δηλαδή μέ τό νά φᾶς μέ ἄπλυτα χέρια δέν ἔχει καί πολλή σημασία, δέν εἶναι ἁμαρτία· ἄλλο νά εἶναι θέμα ὑγείας, θά λέγαμε σήμερα ἐμεῖς. Τήν ἐποχή ἐκείνη δέν ἦταν γνωστά τά μικρόβια. Θά λέγαμε λοιπόν σήμερα ἐμεῖς: «εἶναι θέμα ὑγείας, ἀλλά δέν εἶναι ὅμως θέμα ἁμαρτίας». Καί ἐσεῖς πού κόπτεσθε περί πολλῶν καί λέτε ὅτι «γιατί οἱ μαθηταί μου τρῶνε στάχυα τρίβοντάς τα στό δρόμο» -τρίβανε μερικά στάχυα καί τρώγανε τά σταράκια- σπουδαῖο πρᾶγμα! Κατηγόρησαν οἱ Φαρισαῖοι. Καί ἐκεῖ τούς εἶπε τό θαυμάσιο ὁ Κύριος ὅτι «δέν εἶναι ἐκεῖνα πού μᾶς λερώνουν τά εἰσερχόμενα, ἀλλά θά ’ναι μάλιστα χείρωνα τά ἐξερχόμενα», οἱ πονηρές σκέψεις, τά πονηρά λόγια, οἱ πονηρές πράξεις καί τά λοιπά, καί τά λοιπά.
Καί τό πῆραν αὐτό οἱ ἄνθρωποι καί τό ’καναν φοβερό. Καί εἶπαν ὃτι «ποῦ εἶναι γραμμένη ἡ νηστεία;», «τά εἰσερχόμενα, λέει, δέν βλάπτουν· φάε ὅ,τι θέλεις καί κρέας καί τά λοιπά· τά ἐξερχόμενα βλάπτουν». Τώρα, ἐάν προσέχουν μόνο τά εἰσερχόμενα καί δέν προσέχουν τά ἐξερχόμενα -γιατί ἐκεῖνοι πού δέν προσέχουν τά εἰσερχόμενα οὔτε καί τά ἐξερχόμενα προσέχουν· αὐτό εἶναι κανόνας. Ρίξτε μία ματιά στή ζωή τους καί θά τό δεῖτε αὐτό τό πρᾶγμα- αὐτή εἶναι ἄλλη παράγραφος πραγματικά, πού βλέπει κανείς τό γελοῖον τοῦ πράγματος, πῶς σκέπτονται καί πῶς ἑρμηνεύουν.
Μετενόησαν οἱ ἄνθρωποι αὐτοί καί ὁ Ἰωνᾶς παρεπονέθη εἰς τόν Θεόν γιατί δέν καταστρέφει τήν πόλι. Μά εἶπε ὁ Θεός «ἐάν μετανοήσουν δέν θά καταστρέψη τήν πόλι»· τό εἶπε σαφῶς. Ἀλλά λέγει ὁ Ἰωνᾶς: «εἶδες Κύριε; γι’ αὐτό ἐγώ δέν ὑπήκουσα ὅταν μοῦ εἶπες νά ἔλθω εἰς τήν Νινευή καί ἐπήγαινα γιά τήν Θαρσίς. Γιατί ξέρω εἶσαι φιλάνθρωπος Θεός, θά τούς συγχωροῦσες ὅταν μετανοοῦσαν καί θά μ’ ἔβγαζες ψεύτη ἔμενα!».
Ἀλήθεια πόσο ἄδικο εἶχε ὁ Ἰωνᾶς! ἀκοῦστε: «θά μ’ ἔβγαζες ψεύτη!» Θά λέγανε οἱ ἄνθρωποι ὅτι εἶναι ψευδοπροφήτης. Μά τό πρᾶγμα ἦταν ἁπλοῦν. Δέν εἶπε ὁ Θεός ὅτι «ἅμα μετανοήσουν δέν θά τούς καταστρέψη; ἀλλά ἐάν δέν μετανοοῦσαν θά τούς κατέστρεφε;» Τό πρᾶγμα πέρασε; Γιατί μέχρι ἐκεῖ ξέρομε τήν ἱστορία, εἶμαι σίγουρος, μέχρι ἐκεῖ ξέρομε τήν ἱστορία. Πολλές φορές λέμε: «ἔ, ξεφύγαμε ἀπό ἕνα κίνδυνο· γλιτώσαμε. Τώρα ἐν τάξει· τώρα μποροῦμε πάλι νά ξανα-ἁμαρτάνωμε!».
Τό ξέρετε ὅτι ὅταν δείξωμε μετάνοια ὁ Θεός συγχωρεῖ, ἀλλά ἐπανέρχεται ὅταν ξανα-ἁμαρτήσωμε;
Λοιπόν ἀγαπητοί μου, ἡ Νινευή κατεστράφη γιατί τό εἶπε ὁ Ἰωνᾶς. Σημειώσατε δέ ὅτι ὁ Ἰωνᾶς ἀπό τόν Τωβίτ ἀπέχει περίπου πενήντα χρόνια ὅλο ὅλο· δηλαδή σύγχρονος τοῦ Ἰωνᾶ ἤτανε ὁ Τωβίτ, σύγχρονος. Ὁπότε ὁ Τωβίτ ξέρει… ξέρει πῶς σκέπτεται ὁ Θεός· εἶναι θεοφώτιστος ἄνθρωπος. Ὅτι ναί μέν τώρα δέν κατεστράφη ἡ Νινευή, ἀλλά βλέποντας τήν πόλι αὐτή νά ξαναγυρίζη στήν παλιά της τή ζωή -ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, ἡ προφητεία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀμετάθετος- καί συνεπῶς ὁπωσδήποτε θά καταστραφῆ ἡ πόλις.
Ἐδῶ τί ἐχομε; Ἐχομε μίαν ἐπικύρωσι τῆς προφητείας, ἡ ὁποία ἔχει τόσην ἀξία, ὅση καί ἡ προφητεία. Ἔτσι δύναται νά εἰπωθῆ ὅτι ὁ Τωβίτ εἶναι καί αὐτός προφήτης.
Ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής ἐπί παραδείγματι τί ἔκανε; Ἐπικύρωσι τῶν προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. «Ἰδού, λέγει, ὁ ἀμνός τοῦ Θεοῦ». Καί χαρακτηρίζεται μάλιστα μέγιστος τῶν προφητῶν. Βεβαίως!
Καί τώρα λέει στό παιδί του νά φύγη, νά μή μείνη μέσα εἰς τήν καταστροφή. Αὐτό, τό νά φύγη, εἶναι κάτι πού καί ὁ Κύριος μᾶς τό εἰδοποίησε. Βλέπει κανείς τήν κοινή συμφωνία μέσα στήν Ἁγία Γραφή. Ὅταν ἐπρόκειτο νά καταστραφῆ ἡ Ἱερουσαλήμ, τήν ὁποία ὁ Κύριος ἐταλάνισε, λίγο πρίν τήν σταύρωσί του εἶπε τοῦτα τά λόγια: «ὅταν δῆτε νά κυκλοῦται ἡ Ἱερουσαλήμ ἀπό ἐχθρούς, νά μή μείνετε μέσα εἰς τήν πόλιν, ἀλλά νά φύγετε. Θά εἶναι τόσο βιαστική ἡ ἀναχώρησί σας ὥστε, ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶναι στό δῶμα ἐπάνω -τά σπίτια στήν ἀνατολή δέν ἔχουν κεραμίδια, ἔχουν δώματα πάνω στά ὁποῖα στεγνώνουν ξερούς καρπούς οἱ ἄνθρωποι. Αὐτό εἶναι καί στά νησιά τοῦ Αἰγαίου, δέν ὑπάρχουν κεραμίδια- ἐκεῖνος πού εἶναι στό δῶμα (ταράτσα) νά μή κατέβη κάτω νά πάρη τά πράγματά του, ἀλλά νά φύγη ὅσο οἱ πύλες τῆς πόλεως εἶναι ἀνοιχτές -διότι θά κλείσουν οἱ πύλες, αὐτό ὑπονοεῖ, καί κατόπιν δέν θά μπορῆ νά φύγη- καί ἐκεῖνος πού εἶναι στό χωράφι καί δεῖ νά ἔρχωνται στρατεύματα, νά μή μπῆ μέσα εἰς τήν πόλι νά πάρη πράγματά του, ἀλλά νά φύγη». Ἐπάνω σ’ αὐτό εἶπε τό «μνημονεύετε τῆς γυναικός Λώτ». Νά ἐνθυμεῖσθε τί ἔπαθε ἡ γυναῖκα τοῦ Λώτ, ἡ ὁποία γύρισε ἴσως κάτι νά περισώση ἀπό τά πράγματά της, κι ἔγινε στήλη ἁλατιοῦ. Λοιπόν, νά ἀναχωρήσετε, νά φύγετε γιά νά μπορέσετε νά σωθῆτε. Αὐτή ἡ φυγή εἶναι πολλή σπουδαία, διότι ἡ πόλις θά ἐτιμωρῆτο φοβερά διά τό ἀνοσιούργημα πού ἔκανε: νά σταυρώση τόν Μεσσία της. Δέν ἔπρεπε ὅμως νά τιμωρηθοῦν καί οἱ Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι παρακαλῶ ἐπίστευσαν. Γιατί νά τιμωρηθοῦν;
Καί βλέπετε ὅτι ὁ Θεός λαβαίνει πρόνοια διά τούς δικούς του ἀνθρώπους· βάζει σημάδια νά προσέχουνε καί νά γλιτώνουνε. Ὅπως καί τόν Λώτ μέ τήν οἰκογένεια του τόν σώζει ὁ Θεός ἀπό μία πόλι τήν ὁποία -πέντε πόλεις ἄν θέλετε, τέσσερις τελικά κατεστράφησαν- πού δέν ἔπρεπε ἐκεῖνος νά καταστραφῆ. Βλέπετε πῶς προνοεῖ ὁ Θεός; Ἒστω κι ἄν εἶναι ἕνας μόνον ἄνθρωπος, προνοεῖ ὁ Θεός. Θέλετε ἀκόμη κάτι ἄλλο; Πέφτει πεῖνα στό Βόρειο Βασίλειο, ἀλλά ὁ προφήτης Ἠλίας ὅμως ἔχει νά φάγη. Προνοεῖ ὁ Θεός γιά ἕναν ἄνθρωπο! Γι’ αὐτό σᾶς εἶπα ὅτι, ὅταν εἴμεθα παιδιά τοῦ Θεοῦ, μή φοβόμαστε· πάντοτε ὁ Θεός θά μᾶς φυλάη. Πάντοτε.
Καί τώρα προχωρεῖ νά πῆ καί κάτι παρακάτω. «Ἐν δέ τῇ Μηδίᾳ ἔσται εἰρήνη μᾶλλον ἕως καιροῦ» ἕως καιροῦ θά ὑπάρχη εἰρήνη. Μᾶλλον. Πάρα κάτω, ἄλλη παράγραφος. Πάντως μέχρι πού ἐσύ νά ζῆς, θά ὑπάρχη εἰρήνη εἰς τήν Μηδία «καί ὅτι ἀδελφοί ἡμῶν ἐν τῇ γῇ σκορπίσθησονται ἀπό τῆς ἀγαθῆς γῆς, καί Ἱεροσόλυμα ἔσται ἔρημος» -ἐκεῖνα πού εἶπε καί εἰς τήν προσευχήν του καί τά ὁποῖα εἴχαμε ἀναλύσει τήν περάσμενη φορά- «καί ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ ἐν αὐτῇ κατακαήσεται καί ἔρημος ἔσται μέχρι χρόνου.» (Τωβ. 14,4)
Ἄλλη προφητεία, πού σᾶς εἶπα ξεφεύγει ἀπό τήν οἰκογένειά του: ὅτι καί τό Νότιον Βασίλειον θά καταστραφῆ καί ὁ ναός θά καῆ. Καί θά ἐρημωθῆ ἡ πόλις καί ὁ ναός. Ἀλλά ὅλα αὐτά θά εἶναι μέχρι χρόνου, «ἄχρι καιροῦ». Καί πράγματι μετά ἀπό τήν αἰχμαλωσίαν τοῦ Νοτίου Βασιλείου, τό ὁποῖον ἔγινε τό 586 π.Χ., κάπου ἐκεῖ, ἄν θυμᾶμαι καλά, βλέπωμε τό ἑξῆς: ὅτι ἑβδομήντα χρόνια κράτησε ἡ αἰχμαλωσία, τά ὁποῖα προφητεύει ὁ προφήτης Ἱερεμίας καί μετά ἀπό τά ἑβδομήντα χρόνια ἐπανέρχονται οἱ Ἑβραῖοι εἰς τά Ἱεροσόλυμα καί κτίζεται πάλι ὁ ναός. Καί λέγει ἐδῶ πέρα, λίγο πιό κάτω, ὅτι δέν θά ἦταν ἡ οἰκοδόμησις τοῦ ναοῦ ὅπως καί παλαιότερα. Καί πράγματι ἔτσι καί ἔγινε. Δηλαδή μία ἀληθινή προφητεία!
«Καί πάλιν ἐλεήσει αὐτούς ὁ Θεός καί ἐπιστρέψει αὐτούς εἰς τήν γῆν, καί οἰκοδομήσουσι τόν οἶκον, οὐχ οἷος ὁ πρότερος» ὄχι ὅπως ἦταν ὁ προηγούμενος «ἕως πληρωθῶσι καιροί τοῦ αἰῶνος.» ἕως ὅτου ἔλθει τό πλήρωμα τοῦ καιροῦ «καί μετά ταῦτα ἐπιστρέψουσιν ἐκ τῶν αἰχμαλωσιῶν καί οἰκοδομήσουσιν Ἱερουσαλήμ ἐντίμως, καί ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ ἐν αὐτῇ οἰκοδομηθήσεται εἰς πάσας τάς γενεάς τοῦ αἰῶνος οἰκοδομῇ ἐνδόξῳ» μετά ἀπό τήν πρόχειρη οἰκοδομή, μετά θά προβοῦν εἰς ἔνδοξον οἰκοδομήν˙ ὅπως καί ἐγένετο. Πρῶτα ἔγινε πρόχειρη οἰκοδομή, μετά ὅμως ἔνδοξη οἰκοδομή˙ μετά ταῦτα. «καθώς ἐλάλησαν περί αὐτῆς οἱ προφῆται» (Τωβ. 14, 5)
Καί ἕνα μεσσιανικόν χωρίον: «Καί πάντα τά ἔθνη ἐπιστρέψουσιν ἀληθινῶς φοβεῖσθαι Κύριον τόν Θεόν καί κατορύξουσι τά εἴδωλα αὐτῶν, καί εὐλογήσουσι πάντα τά ἔθνη Κύριον» (Τωβ. 14,6) προφητεύει τήν ἐπιστροφή τῶν ἐθνῶν εἰς Θεόν, εἰς τόν Κύριον, εἰς τόν Μεσσίαν, εἰς τόν Ἰησοῦν Χριστόν καί θά παύσουν πλέον νά πιστεύουν εἰς τά εἴδωλα τά ὁποῖα πίστευαν μέχρι τώρα· θά σκάψουν τήν γῆ καί θά τά χώσουνε σάν ἄχρηστα πλέον.
«Καί ὁ λαός αὐτοῦ ἐξομολογήσεται τῷ Θεῷ, καί ὑψώσει Κύριος τόν λαόν αὐτοῦ, καί χαρήσονται πάντες οἱ ἀγαπῶντες Κύριον τόν Θεόν ἐν ἀληθείᾳ καί δικαιοσύνῃ, ποιοῦντες ἔλεος τοῖς ἀδελφοῖς ἡμῶν.» (Τωβ. 14, 7)
Αὐτή εἶναι ἡ προφητεία τήν ὁποία κάνει ὁ Τωβίτ εἰς τόν Τωβία: «καί νῦν, τέκνον» -διά δευτέραν φορά- «ἄπελθε ἀπό Νινευῆ, ὅτι πάντως ἔσται ἅ ἐλάλησεν ὁ προφήτης Ἰωνᾶς.» (Τωβ. 14.8) Ἄκουσε παιδί μου, πρόσεξε, θά γίνουν ὁπωσδήποτε ἐκεῖνα πού εἶπε ὁ Ἰωνᾶς! Νά φύγης.
Καί τώρα δίδει μία προσωπική παρακαταθήκη: ἀλλά σύ ὅμως νά τηρήσης τόν νόμον καί τά προστάγματα. «Καί γενοῦ φιλελεήμων» ν’ ἀγαπᾶς τήν ἐλεημοσύνη καί νά εἶσαι δίκαιος καί ὅλα θά σοῦ πηγαίνουν καλά. Νά μέ θάψης ἐμένα καί τή μητέρα σου.
Καί διά τρίτην φορά: «καί μηκέτι αὐλισθῆτε εἰς Νινευῆ.» (Τωβ. 14, 9) Διά τρίτην φορά! «προσέξτε, μή μείνετε εἰς τήν Νινευή!». Εἶναι ἡ σιγουριά τοῦ ἀνθρώπου ὅταν φωτίζεται, θά ’λεγα πιέζεται, οὕτως εἰπεῖν, ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιον γιά μιάν ἀλήθεια.
Ἐδῶ τοῦ λέγει νά τηρῆ τίς ἐντολές καί τοῦ λέγει καί ἕνα παράδειγμα, ἕνα παράδειγμα ἀπό τήν οἰκογενειακή του ζωή. «Τέκνον, ἰδέ τί ἐποίησεν Ἀμάν Ἀχιαχάρῳ τῷ θρέψαντι αὐτόν» τό διαβάζω μόνον «ὡς ἐκ τοῦ φωτός ἢγαγεν αὐτόν εἰς τό σκότος, καί ὅσα ἀνταπέδωκεν αὐτῷ˙ καί Ἀχιάχαρος μέν ἐσώθη, ἐκείνῳ δέ τό ἀνταπόδομα ἀπεδόθη καί αὐτός κατέβη εἰς τό σκότος. Μανασσῆς ἐποίησεν ἐλεημοσύνην καί ἐσώθη ἐκ παγίδος θανάτου, ἦς ἔπηξεν αὐτῷ, Ἀμάν δέ ἐνέπεσεν εἰς τήν παγίδα καί ἀπώλετο.» (Τωβ. 14, 10)
Ὁ κώδικας ὁ Σιναϊτικός τό ’χει λίγο διαφορετικό κι εἶναι σαφέστερο ὡς ἑξῆς: «Υἱέ μου, παρατήρησον προσεκτικά αὐτό τό ὁποῖον ἔκαμεν ὁ Ναδάβ» -μερικά χειρόγραφα ἔχουν ὁ Ἀμάν- «εἰς τόν Ἀχιάχαρον». Ἐνθυμεῖσθε ὅτι ὁ Ἀχιάχαρος ἦταν ξάδελφος τοῦ Τωβίτ, ὁ ὁποῖος τόν εἶχε ἀναθρέψει. Δέν τόν εἶχε θέσει ζωντανόν ἐντός τῆς γῆς; Ὁ Θεός ὅμως ἐκάλυψε διά συγχύσεως τόν Ἀμάν, ὁ δέ Ἀχιάχαρος ἐπανῆλθε εἰς φῶς. Ὁ Ναδάβ δηλαδή ἔπεσεν εἰς τό αἰώνιον σκότος διότι εἶχε ἐπιδιώξει νά φονεύση τόν Ἀχιάχαρον. Ἐπειδή ὅμως ὁ Ἀχιάχαρος οὗτος εἶχε προσφέρει τήν εὐσπλαχνία του πρός ἐμέ, τόν Τωβίτ, διέφυγεν ἀπό τήν παγίδα τοῦ θανάτου τήν ὁποίαν ὁ Ναδάβ τοῦ εἶχε στήσει. Καί ὁ Ναδάβ ἔπεσε ὁ ἴδιος εἰς τήν παγίδα τοῦ θανάτου καί ἐχάθη. Ἔτσι λοιπόν παιδιά μου, ἴδετε τί κάμνει ἡ ἐλεημοσύνη καί τί κάμνει ἡ ἀδικία!
Εἶναι ἕνα παράδειγμα ἀπό τήν ἰδιωτική ζωή, τήν οἰκογενειακή τους, τό φέρνει παράδειγμα αὐτό ὁ Τωβίτ γιά νά συναιτήση καί νά ὑπενθυμίση τό παιδί του, τόν Τωβία, ὅτι πρέπει νά τηρῆ τόν νόμον τοῦ Θεοῦ καί νά εἶναι φιλελεήμων.
Ἔχει ἀξία νά λέμε παραδείγματα ἀπό τήν γύρω μας ζωή; Ἔχει πολλή ἀξία παιδιά. Διότι ὅλα αὐτά τά παραδείγματα εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖα˙ δίνουν ἐμπειρίες, δίδουν μίαν, θά λέγαμε, ἐποπτικήν εἰκόνα -ἐποπτικήν εἰκόνα!- τῆς πραγματικότητος. Βλέπομε μπροστά μας ἐκεῖνο πού εἶναι κι ἀποκτοῦμε θαυμάσιες ἐμπειρίες.
Πῶς νομίζετε ὅτι ἀποκτᾶται ἡ πεῖρα; Μ’ ἐκεῖνα τά ὁποῖα μᾶς συμβαίνουν γύρω. Ὅταν ἡ μητέρα σας ἐπί παραδείγματι σᾶς πῆ: «εἶδες τί ἔπαθε ἐκείνη ἡ συγγενής μας;», «εἶδες τί ἔγινε μ’ ἐκεῖνο τό γείτονα;», «εἶδες τί ἔπαθε ἐκεῖνος ὁ παρακάτω;» καί οὓτω κάθ’ ἑξῆς. Αὐτά εἶναι πάρα πολύ καλά παραδείγματα χωρίς φυσικά νά περιέχουν κατηγόρια˙ προσέξτε αὐτό τό σημεῖο.Ὕστερα τό νά ἀναφέρωμε τήν περίπτωσι ἐκείνη πού ἔχει νά μᾶς διδάξη πολλά, δέν εἶναι κατηγόρια.
Ἄν τό θέλετε, ὁ Θεός κάποτε ἐπιτρέπει νά γίνωνται τέτοιες καταστάσεις πρός παραδειγματισμόν. Φέρ’ εἰπεῖν, ὅταν ὁ Ἀνανίας καί ἡ Σάπφειρα εἶπαν ψέματα εἰς τόν Ἀπόστολο Πέτρο, πέσανε καί οἱ δυό νεκροί. Ἔπεσε φόβος μέγας! Τί θά λέγατε; ἐκεῖνοι πού δέν ἦσαν εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἤ ἀκόμη ἀργότερα οἱ γονεῖς δέν θά ἔλεγαν στά παιδιά τους τί εἶχε συμβεῖ; Θά τό διηγοῦντο μέ φόβο καί τρόμο. Θά ’χανε καμμία διάθεσι νά κατηγορήσουν αὐτούς τούς ἀνθρώπους πού ἔκαναν αὐτήν τήν παρακράτησιν τῶν χρημάτων καί ἐψεύσθησαν εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον; Κάθε ἄλλο. Καί γιατί τό ἔκανε αὐτό ὁ Θεός; Τό ἔκανε ἀκριβῶς πρός παραδειγματισμόν.Ἔτσι μποροῦμε νά φέρνωμε παραδείγματα ἀπό τά γύρω μας γεγονότα καί νά παραδειγματιζώμεθα λαμπρά χωρίς ὅμως νά πέφτωμε εἰς τό ἁμάρτημα τῆς κατηγορίας.
«Καί νῦν, παιδία, ἴδετε τί ἐλεημοσύνη ποιεῖ, καί τί δικαιοσύνη ρύεται.» Θά λέγαμε ὁλόκληρο τό βιβλίο τοῦ Τωβίτ δυό πράγματα τονίζει: τήν ἀρετή καί τήν ἐλεημοσύνη. Δυό πράγματα!
«Καί ταῦτα αὐτοῦ λέγοντος ἐξέλιπεν ἡ ψυχή αὐτοῦ ἐπί τῆς κλίνης˙ ἧν δέ ἐτῶν ἑκατόν πεντήκοντα ὀκτώ» καί ἐνῶ λέγει αὐτές τίς συμβουλές ξεψύχησε ὁ Τωβίτ.
Ὑπέροχο πρᾶγμα νά ἔχη -ἄν ὁ Θεός τό ἐπιτρέπη γιατί αὐτό τό πρᾶγμα δέν εἶναι δικό μας θέμα- διαύγεια τοῦ νοῦ. Ὑπάρχουν τόσες καί τόσες περιπτώσεις πού δέν δυνάμεθα νά ἔχωμε διαύγεια τοῦ νοῦ. Παθαίνει κανείς ἕνα ἐγκεφαλικό ἐπεισόδιο καί δέν ἔχει διαύγεια τοῦ νοῦ. Τί νά κάνωμε; Ἔτσι τό ἐπιτρέπει ὁ Θεός. Ἀλλά πάντως νομίζω ὅτι εἶναι ἕνα εἰδικό δῶρο τοῦ Θεοῦ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει διαύγεια πνεύματος μέχρι τελευταία στιγμή. Δέν σημαίνει ὅτι εἶναι ἁμαρτωλός ἅμα δέν ἔχη διαύγεια πνεύματος. Ὂχι. Κρίνει ὁ Θεός ὅτι αὐτός ὁ ἄνθρωπος δέν πρέπει νά ἔχη διαύγεια πνεύματος. Ξαναλέγω ὅμως, εἶναι ἕνα ξεχωριστό δῶρο. Ὅπως ξεχωριστό δῶρο, ξέρετε, εἶναι νά πεθάνης στό κρεβάτι σου. Ἀλλά καί ξεχωριστό δῶρο εἶναι νά πεθάνης καί μαρτυρικά. Ἂλλο τό ἕνα κι ἄλλο τό ἄλλο. Τό ἕνα εἶναι εἰρηνικός θάνατος, τόν ὁποῖον παρακαλοῦμε νά ἔχωμε ἀπό τόν Θεόν. Κι ὁ ἄλλος εἶναι ἕνας μαρτυρικός θάνατος. Μπορεῖ νά γίνη μία ἀνακατωσούρα, δέν ξέρω τί, πού τελικά νά δώσωμε τή ζωή μας μαρτυρικά καί νά εἶναι ἔνδοξος αὐτός ὁ θάνατος.
Πάντως ἕνα εἶναι ἀληθές ὅτι ὁ Θεός ὅ,τι ἐπιτρέπει, αὐτό εἶναι καί καλό. Ἔτσι καί ἐδῶ, ἄν ὁ Θεός ἐπιτρέψη νά μή ἔχης διαύγεια πνεύματος, ἔ, ἔτσι τό ἐπέτρεψε. Ἕνα μόνο: νά εἴμεθα ἕτοιμοι. Καί τό δῶρον αὐτό, τοῦ νά ὑπάρχη διαύγεια καί νά εἶσαι μέχρι τέλους σέ κατάστασι πνευματικότητος εἶναι πολύ σπουδαῖο! Γιατί πόσοι ἄνθρωποι βρίσκουν τόν θάνατον ἐνῶ ἁμαρτάνουν· κι ἐκεῖ εἶναι τό φοβερόν! Καί νά μᾶς φυλάη ὁ Θεός. Νά μᾶς βρῆ ὁ θάνατος ἐν μετανοίᾳ, παιδιά, καί ὄχι ἐν ἁμαρτίᾳ. Πόσοι πεθαίνουν ἐν ἁμαρτίᾳ! Πόσοι σκοτώνονται μέ τά αὐτοκίνητα ἐνῶ πήγαιναν στήν ἁμαρτία, ἐνῶ ἦσαν ἀμετανόητοι! καί λοιπά, καί λοιπά.
«Καί ἔθαψαν αὐτόν ἐνδόξως» (Τωβ. 14, 11) Σημαίνει πῆγε πολύς κόσμος· ἦταν ἀγαπητός ἄνθρωπος· εἶχε τιμή· αὐτό θά πῆ τό «ἐνδόξως». «Καί ὅτε ἀπέθανεν Ἄννα, ἔθαψεν αὐτήν μετά τοῦ πατρός αὐτοῦ.» Πέθανε καί ἡ μητέρα του σέ λίγο καιρό, δέν μᾶς καθορίζει πότε, ἔθαψαν κι ἐκείνη κοντά του.
Ὑπάρχει αὐτό πού βέβαια δέν εἶναι ἀπόλυτο καί δέν ἔχει καμμία σχέσι, ἀλλά εἶναι μόνο καθαρά λόγοι συναισθηματικοί νά θαφτῆ κανένας εἰς τήν πατρῶαν γῆ, εἰς τήν πατρῶα γῆ. Τί εἶχε πεῖ… τί εἶχε πεῖ ὁ Ἰωσήφ! ὅρκισε τούς ἀπογόνους του -ὅρκισε- ὅταν θά φύγουν ἀπό τήν Αἴγυπτον, νά πάρουν μαζί τους τά ὀστά του. Βέβαια περισσότερο ἢτανε θέμα προφητείας παρά θέμα τοῦ νά μή μείνη θαμμένος ἐκεῖ˙ διότι θά ἔλεγε κανένας «τετρακόσια χρόνια δέν πέθαιναν οἱ Ἑβραῖοι στήν Αἴγυπτο; καί πεθαίνοντας δέν ἐθάφτηκαν εἰς τήν Αἴγυπτον;» Προφανῶς «ναί». Προφανῶς «ναί». Θέλετε ἀκόμη κάτι ἄλλο; «Καί οἱ Πατριάρχαι οἱ ἄλλοι δέν πέθαιναν στήν Αἴγυπτο; πού ἐθάφτηκαν;» Προφανῶς στήν Αἴγυπτο ἐθάφτηκαν. Γιατί ὁ Ἰωσήφ ἐζήτησε νά τοῦ πάρουν τά κόκαλά του; Ἤθελε νά τονισθῆ μ’ αὐτόν τόν ἐποπτικόν τρόπον ὅτι οἱ Ἑβραῖοι δέν θά μείνουν στήν Αἴγυπτο καί δέν θά συγχωνευθοῦν μετά τῶν Αἰγυπτίων. Ἀλλά θά ἀναπτυχθοῦν εἰς ἴδιον λαόν ὁ ὁποῖος θά ἐξαχθεῖ ἀπό τήν Αἴγυπτον ἀπό τό Θεό καί θά ὁδηγηθῆ εἰς τήν γῆ τῆς ὑποσχέσεως, τῆς ἐπαγγελίας. Ὅταν λοιπόν ἔλεγε ὁ Ἰωσήφ «θά πάρετε τά ὀστά μου» -καί τούς ὁρκίζει νά μή τά ξεχάσουν- εἶναι ὡς νά τούς ἔλεγε: «δέν θά μείνετε πολύ στήν Αἴγυπτο, δέν θά μείνετε γιά πάντα˙ θά φύγετε». Ἦταν προφητεία.
Ἀλλά ὑπάρχει ὅμως αὐτό τό συναισθηματικό, τό ὁποῖον μόνο συναισθηματικό, παιδιά, εἶναι καί τίποτε ἄλλο. Διότι διά τόν Χριστιανόν εἶναι κάθε τόπος τάφος, καί κάθε τόπος πατρίδα˙ δέν ἔχει καί πολλή σημασία.
Πάντως ἀγαποῦμε νά εἴμεθα μ’ ἐκείνους πού ἀγαπᾶμε, μέ τούς συγγενεῖς μας, τούς γονεῖς μας, τά παιδιά μας, σ’ ἕναν τάφο˙ γι’ αὐτό καί ἡ συνήθεια νά ὑπάρχη καί ὁ οἰκογενειακός τάφος. Τίποτε τό κατηγορήσιμο. Τίποτε, μόνο ἀρκεῖ αὐτό νά μή ἀπολήγη σέ κενοδοξία. Γιατί πολλές φορές ὅπως ἔχομε φθάσει σήμερα ἕνας τάφος νά ’χη ἑκατό χιλιάδες ἢ πεντακόσιες χιλιάδες δραχμές ἢ ἕνα ἑκατομμύριο. Ἄν θέλετε νά πᾶτε στό πρῶτο νεκροταφεῖο Ἀθηνῶν γιά νά ἔχετε ἕναν τάφο ἴσως νά ’χη ἕνα ἑκατομμύριο, ἢ δυό ἑκατομμύρια· ἕνας τάφος! Δέν εἶναι κενοδοξία, δέν εἶναι ματαιοδοξία νά πάω νά πληρώσω ἕναν τάφο τόσα χρήματα καί μέ τά χρήματα ἐκεῖνα νά μή χτίσω ἕνα γηροκομεῖο, ἕνα ὀρφανοτροφεῖο, νά τά δώσω σέ ὀρφανά παιδιά ἢ σέ φτωχούς ἀνθρώπους; Δέν εἶναι πραγματικά μία ματαιοδοξία, ἡ ὁποία τιμωρεῖται ἀπό τό Θεό; Ἐάν δέν ἀπολήγη σέ ματαιοδοξία ὁ οἰκογενειακός τάφος δέν ἔχει τίποτα τό μεμπτόν· τίποτα ἀπολύτως.
Πάντως νά τό ξέρετε, εἴτε εἶναι πλάϊ-πλάϊ θαμμένοι οἱ ἄνθρωποι, εἴτε εἶναι ὁ ἕνας στό βόρειο πόλο καί ὁ ἄλλος εἶναι στό νότιο πόλο, ὅταν θά γίνη ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν καί ἡ κρίσις, τότε ὅ,τι καί νά ’γινε τό ἀνθρώπινο σῶμα, ὅπου καί ὅπως νά χωνεύτηκε εἰς τήν γῆ -ψάρια τό φάγανε, φωτιά τό ’φαγε, ὅ,τι καί νά ἔγινε, ἔλιωσε εἰς τό χῶμα;- θά ἀναστηθῆ. Καί ὅσο κοντά νά ’ναι οἱ ἄνθρωποι, δέν θά εἶναι κοντά, ἐάν δέν ἦσαν καί εἰς τήν ἀρετή κοντά.
Ξέρετε τί εἶπε ὁ Κύριος; «Σ’ ἕνα κρεβάτι, λέγει, δυό κοιμῶνται μαζί» ἢ πατέρας καί γιός ἢ ἀνδρόγυνο ἢ μάνα καί κόρη. Συνήθως τόν καιρό πού δέν εἴχαμε πολλά δωμάτια καί πολλά κρεβάτια -τό ἐνθυμεῖσθε αὐτό, ὄχι ἐσεῖς· ἐσεῖς δέν θυμόσαστε τίποτα, δέν ξέρετε τίποτα· οἱ μεγάλοι- κοιμόμαστε σ’ ἕνα κρεβάτι πολλοί ἄνθρωποι. Ἦταν μεγάλα φαρδιά κρεβάτια καί κοιμόμαστε πολλοί ἄνθρωποι σ’ ἕνα κρεβάτι καί μάλιστα καί στρωματσάδα χάμω. Βεβαίως. Γι’ αὐτό λέει ὁ Κύριος –εἰκόνα, ἀπό τήν τότε ζωή παρμένο- ὅτι «ὁ ἕνας, λέει, παραλαμβάνεται κι’ ἄλλος ἀφήνεται». Ἐνῶ ὑπάρχει τόση κοντινή σχέσις, «ὁ ἕνας, λέει, παραλαμβάνεται, ὁ ἄλλος ἀφήνεται».
«Δυό ἀλέθουν μαζί στό μύλο» -Ἦταν ἡ μυλόπετρα πού δέν μποροῦσε νά γυρισθῆ ἀπό ἕνα μόνο πρόσωπο καί δή γυναῖκα. Δυό ἔπρεπε νά βοηθοῦν νά κρατοῦν τό χερούλι τοῦ μύλου καί νά γυρίζουν ἀλέθοντας τό σιτάρι. Δείχνει ποσό κοντά εἶναι ἡ μιά μέ τήν ἄλλη, κρατᾶνε τό ἴδιο χερούλι τοῦ μύλου.- «ἡ μιά παραλαμβάνεται καί ἡ ἄλλη ἀφήνεται». Ἐάν εἶσαι εὐσεβής ἄνθρωπος θά παραληφθῆς ἀπό τόν Θεόν. Ἐάν δέν εἶσαι, ἄς εἶσαι κοντά μέ ἄλλους ἀνθρώπους, θά μείνης ἐκεῖ πού εἶσαι˙ δέν θά σέ σώση τίποτα, οὔτε ἡ γειτονιά σου, οὔτε ἡ συντροφιά σου, οὔτε νά σέ κρατάη ὁ ἄλλος ἀπό τό χέρι, ὁ εὐσεβής˙ δέν θά σωθῆς, θά μείνης ἐκεῖ πού εἶσαι. Ἀλλά σᾶς εἶπα, εἶναι λόγοι καθαρῶς συναισθηματικοί.
Καί τότε ὁ Τωβίας κάμνει ἐκεῖνο πού τοῦ εἶπε ὁ πατέρας του. «Ἀπῆλθε δέ Τωβίας μετά τῆς γυναικός αὐτοῦ καί τῶν υἱῶν αὐτοῦ» τά παιδιά του «εἰς Ἐκβάτανα πρός Ραγουήλ τόν πενθερόν αὐτοῦ, καί ἐγήρασεν ἐντίμως καί ἔθαψε τούς πεθερούς αὐτοῦ ἐνδόξως καί ἐκληρονόμησε τήν οὐσίαν αὐτῶν καί Τωβίτ τοῦ πατρός αὐτοῦ» (Τωβ. 14, 12-13) Καί τόν πάτερα του κληρονόμησε καί τόν πεθερό του κληρονόμησε. Πέθαναν τά πεθερικά του, τούς ἔθαψε. Ἐγήρασε καί αὐτός ἀρκετά, ὁ Τωβίας. Καί ἀπέθανε καί ὁ Τωβίας εἰς ἡλικίαν ἑκατόν εἴκοσι ἑπτά ἐτῶν -ἑκατόν εἴκοσι ἑπτά ἐτῶν!- εἰς τά Ἐκβάτανα τῆς Μηδίας.
Προφανῶς αὐτά τά παρακάτω τά ἔγραψε ὁ Τωβίας -ἄν ἔγραψε ὁ Τωβίτ τό ὃλο βιβλίο- καί τόν τελευταῖο στίχο ἀσφαλῶς θά τόν ἔγραψαν τά παιδιά του, διότι ὁ ἴδιος εἶχε πεθάνει. Ὃπως ἀκριβῶς εἶναι καί τό βιβλίον «Δευτερονόμιον»· τό ’γραψε ὁ Μωϋσῆς, ἀλλά τά τελευταῖα στό τελευταῖο κεφάλαιο, πού περιέχουν τόν θάνατον καί τήν ταφήν τοῦ Μωϋσέως, προφανῶς αὐτά δέν τό ἔγραψε ὁ Μωϋσῆς. Ποιός τό ἔγραψε; Ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυῆ. Ἔτσι καί ἐδῶ πρέπει τά ἐγγόνια τοῦ Τωβίτ νά ἔγραψαν αὐτόν τόν στίχον.
Ἀκούσατέ τον: «καί ἢκουσε πρίν ἢ ἀποθανεῖν αὐτόν -δηλαδή ὁ Τωβίας- τήν ἀπώλειαν Νινευῆ», πρίν πεθάνει ὁ Τωβίας ἔμαθε τήν καταστροφή τῆς Νινευή «ἣν ᾐχμαλώτισε Ναβουχοδονόσορ καί Ἀσύηρος», ὁ Ἀσύηρος ἢ Ἀσουῆρος κατά τούς ἑβδομήκοντα εἶναι ὁ Κιαξάρης, περσικά λέγεται Οὐβαξιάτρα· Βασιλιάς τῶν Μήδων πού συμμάχησε μέ τούς Βαβυλωνίους καί τελικά κατεστράφη ἡ πόλις ἡ Νινευή.
«Καί ἐχάρη πρό τοῦ ἀποθανεῖν ἐπί Νινευῆ». (Τωβ. 14, 15) Θά ’θελα νά μείνω σ’ αὐτό τό σημεῖο. Πρῶτον· ὅτι ἐπληρώθη ἡ προφητεία, τήν εἶδε ὁ Τωβίας. Καί δεύτερον· ἐχάρηκε πού κατεστράφη ἡ Νινευή.
Θά πῆτε ἐδῶ ἔχομε μία χαιρεκακία; Ἔχομε πολλές φορές στούς Ψαλμούς αὐτό τό θέμα, αὐτήν τήν θέσιν ὅτι «θά δῆς τούς ἐχθρούς σου, λέγει, νά νικῶνται καί θά εὐφρανθῆ ἡ καρδιά σου». Πρόκειται περί χαιρεκακίας; ὃταν λέγει ὁ Κύριος ν’ ἀγαπᾶμε τούς ἐχθρούς μας, καί λοιπά, καί λοιπά; Λοιπόν· δέν πρόκειται περί αὐτοῦ. Εἶναι παρά πολλά πράγματα, τά ὁποῖα ἐπέχουν θέσιν προφητείας καί δέν εἶναι μία χαιρεκακία. Ἐδῶ πέρα χαίρεται κυρίως διότι ἐπληρώθη ἡ προφητεία. Ἄρα εἶναι ἀληθής ὁ Θεός καί ἀληθινοί εἶναι οἱ προφῆται Του· πρῶτον αὐτό.
Δεύτερον· τά πράγματα δέν σταματοῦν ἐκεῖ, διότι δείχνει ὅτι οἱ κακοί -οἱ κακοί!- τιμωροῦνται, οἱ ἀγαθοί ἐπαινοῦνται· καί συνεπῶς θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ὁ Τωβίας, υἱός προφήτου, βλέπει καί αὐτός εἰς τό ἀπώτατον μέλλον. Ποῖον μέλλον; Τήν τελικήν κρίσιν, ὃτι οἱ δίκαιοι θά εἶναι εἰς ζωήν αἰώνιον καί οἱ ἁμαρτωλοί εἰς κόλασιν αἰώνιον. Ἐξ ἄλλου, ἄν τό θέλετε, σ’ αὐτήν τήν βαβυλωνιακήν αἰχμαλωσίαν λίγα χρόνια μετά -λίγα χρόνια, ὅταν αἰχμαλωτίστηκε τό Νότιον Βασίλειον- προφητεύει αὐτό τό τέλος τοῦ κόσμου: τόν ἔπαινον τῶν εὐσεβῶν καί τήν καταστροφήν τῶν ἀσεβῶν εἰς αἰώνιον ὄνειδος, λέγει. Εἰς αἰώνιον ὄνειδος! Εἶναι ἡ αἰωνία κόλασις. Διαβάστε τό βιβλίο τοῦ Δανιήλ, τελευταῖο κεφάλαιο. Εἶναι ἐκτάκτως ἐνδιαφέρουσα προφητεία διά τήν ἀνάστασιν τῶν νεκρῶν καί διά τήν τελικήν κρίσιν.
Βλέπετε ὅτι καί ὁ Τωβίας θά μποροῦσε νά βλέπη εἰς τό ἀπώτατον μέλλον ὅτι, ὅ,τι καί νά περάσαμε εἰς τήν παροῦσα ζωή, ὑπάρχει ἀνάστασις νεκρῶν, πού ὁ Θεός δέν θά ἀφήση τούς δικούς του ἀνθρώπους. Καί συνεπῶς ὁ Τωβίας ἐχάρηκε πού καταστράφη ἡ Νινευή, δηλαδή ὅτι ἀπέδειξε ὁ Θεός ὅτι εἶναι ἀληθής -αὐτό σημαίνει· ἀπέδειξε ὁ Θεός ὅτι εἶναι ἀληθής- καί ὄχι διότι οἱ ἄνθρωποι κατεστράφησαν.
Μποροῦσε νά πῆ κανείς ὅτι καί ἀπό τήν ἄποψι αὐτή θά εἶχε μία χαρά διότι ξέρετε τί ἦταν οἱ Νινευῖται; Ἐχθροί τῶν Ἑβραίων. Τούς εἴχανε αἰχμαλωτίσει. Ποιός δέν θά ἐχαίρετο, φέρ’ εἰπεῖν, ὅταν βλέπαμε τότε, ὅταν φεύγανε οἱ Γερμανοί καί ἔχαναν τόν πόλεμο; πέστε μου, ποιός Ἕλληνας θά ἐλυπᾶτο; καί θά ἤτανε δίκαιο νά λυπᾶται γιατί οἱ Γερμανοί χάναν τόν πόλεμο καί φεύγαν ἀπό τήν Ἑλλάδα; Θά ’ταν ἀνόητο˙ πανηγυρίζαμε, πού φεύγαν οἱ Γερμανοί ἀπό τήν Ἑλλάδα. Ἢ οἱ Τοῦρκοι -ἐδῶ καί τόσα χρόνια ἴσως... ἴσως... δέν ξέρω βέβαια ἄν θά ὑπάρχη κανείς πού νά ζῆ ἀπό τότε, πιθανῶς καί νά ὑπάρχη κανείς καί νά ζῆ, νά ’ναι αἰωνόβιος- ὅταν... ὅταν ἀκριβῶς φεύγαν οἱ Τοῦρκοι ἀπό τήν Θεσσαλία; Ἢ μή πᾶμε μακριά. Τό 1912 καί 1913 -πού ὑπάρχουν πάρα πολλοί ἄνθρωποι πού ζοῦν- πού ἡ Θεσσαλονίκη ἐλευθερώθηκε ἀπό τούς Τούρκους. Θά ἔκλαιγε κανείς γιατί οἱ Τοῦρκοι ἔφυγαν ἀπό τήν Θεσσαλονίκην;
Ἔτσι καί ἐδῶ πέρα ὁ Τωβίας χαίρεται διότι κατεστράφη ἡ Νινευή˙ αὐτοί οἱ αἰώνιοι ἐχθροί τῶν Ἑβραίων τοῦ Βορείου Βασιλείου. Καί ἀπό τήν ἄποψι αὐτή νά τό δῆτε, εἶναι δίκαιον· ἀλλά κυρίως ὅμως ἐδῶ ἔχομε προφητικές τοποθετήσεις.
Ἐδῶ παιδιά, τελειώνει τό βιβλίο τοῦ «Τωβίτ», αὐτό τό θαυμάσιο ὅπως σᾶς εἶπα βιβλίο.
Ὅμως θά ἤθελα νά ρίχναμε μιά ματιά σ’ αὐτήν τήν ταλαίπωρη Νινευή, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἕναν τύπον μελλούσης καταστροφῆς. Καί εἶναι πολύ ἀξιόλογος αὐτός ὁ ἱστορικός τύπος μελλούσης καταστροφῆς. Διότι ἔχομε καί ἕναν ἄλλον ἱστορικόν τύπον, ὁ ὁποῖος ἔλαβε χώρα εἰς τήν Νινευή. Εἶναι ὅταν ὁ Ἰωνᾶς δέν πηγαίνει στήν Νινευή καί τελικά τό ψάρι τόν τρώγει χωρίς νά τόν χωνέψη καί μέσα εἰς τήν κοιλίαν τοῦ κήτους μένει τρεῖς μέρες καί τρεῖς νύχτες κι ἐκεῖ εἶπε τήν περίφημη ὠδή του, ἡ ὁποία εἶναι Χριστολογική.
Λέγει τό ἑξῆς ἐκεῖ στήν ὠδή του ὁ Ἰωνᾶς: «ἔδυ ἡ κεφαλή μου εἰς σχισμάς ὀρέων» Πρό αὐτοῦ λέγει ὅτι κατέβηκα, λέει, στόν Ἅδη πού εἶναι ἐκεῖ αἰώνιοι μοχλοί -δέν ἀνοίγει δηλαδή κατά τρόπον πού νά παραβιαστῆ ἀπό ἄλλους, ξέρω ’γώ ἐχθρούς καί τά λοιπά.- Κι ὅμως δέν ἦταν εἰς τόν Ἅδη. Ἡ κοιλία τοῦ κήτους εἶναι τύπος τοῦ Ἅδου. Καί ἔγειρε «ἔδυ» -ἐβασίλεψε κατά λέξι, ἔδυσε- ἔγειρε ἡ κεφαλή μου σέ σχισμές ὀρέων. Ποιές σχισμές ὀρέων, ἀφοῦ ἤτανε μέσα στήν κοιλία τοῦ κήτους;
Ἀλλά ὁ Χριστος ὁ ἴδιος ἑρμηνεύει καί λέγει ὅτι ἡ κοιλία τοῦ κήτους εἶναι ὁ τάφος ὁ δικός Του. Καί εἰς λαξευτήν πέτραν ἐτοποθετήθη. Ἔγειρε ἡ κεφαλή τοῦ Χριστοῦ εἰς σχισμάς ὀρέων. Διότι τόν ἔβαλαν μέσα εἰς τόν λαξευμένον βράχον.
Βλέπετε προφητεία! Εἶναι Χριστολογική ἡ ὠδή τοῦ Ἰωνᾶ. Ἀλλά ἐάν ἀπετέλεσε αὐτή ἡ φυγή τοῦ Ἰωνᾶ τό κυριότατον μέρος τῆς προφητείας του -διότι ὁ Ἰωνᾶς δέν ἔγραψε τίποτα, ἄν διαβάσετε τό βιβλίο τοῦ Ἰωνᾶ δέν ἔγραψε τίποτα ὁ Ἰωνᾶς- ἀλλά ὁ ἴδιος ἀπετέλεσε προφητεία· ὁ ἴδιος! Δέν ἔγραψε προφητεία, ὁ ἴδιος στάθηκε προφητεία! Δηλαδή κατά ἕναν ἐποπτικόν τρόπον δημιούργησε γεγονότα. Αὐτά τά γεγονότα ἀποτελοῦν τήν προφητεία.
Καί τό σπουδαῖον εἶναι ὅτι, ὅταν ὁ Χριστός θέλησε νά μιλήση γιά τήν Ἀνάστασίν του, δέν ἐπεστράτευσε οὔτε τόν Ἠσαΐα, οὔτε τόν Ἱερεμία, οὔτε τόν Ἰεζεκιήλ, οὔτε τόν Δανιήλ· ἐπεστράτευσε τόν Ἰωνᾶ, ὁ ὁποῖος θεωρεῖται ἀπό τούς λεγόμενους μικρούς, ὄχι σέ ἀξία μικρούς προφήτας -ὄχι σέ ἀξία!- ἀλλά ἀπό πλευρᾶς ὄγκου ἔργου. Δέν ἔγραψε τίποτα ὁ Ἰωνᾶς κι οἱ ἄλλοι ἔγραψαν λίγα πράγματα. Εἶναι δώδεκα οἱ λεγόμενοι μικροί προφῆται.
Ὁ Κύριος χρησιμοποιεῖ τόν Ἰωνᾶ γιά τήν Ἀνάστασίν του· εἶπε στούς Ἑβραίους: «ζητᾶτε σημεῖον; θά σᾶς δοθῆ τό σημεῖον τοῦ Ἰωνᾶ». Καί μέ τόν τρόπον αὐτό ἀποδεικνύει τήν Ἀνάστασίν του, προφητικά.
Τό ἴδιο πρόσωπο τοῦ Ἰωνᾶ συνδέεται καί μέ τήν καταστροφή τῆς Νινευῆ. Καί ἡ καταστροφή τῆς Νινευή ἀποτελεῖ ἱστορικόν τύπον μελλούσης κατασροφῆς τοῦ κόσμου.
Ἔχομε τρεῖς -τρεῖς!- ἱστορικούς τύπους καταστροφῆς τοῦ κόσμου. Ἂν θέλετε εἶναι τέσσερις. Εἶναι πρῶτος ὁ κατακλυσμός· μετά εἶναι τά Σόδομα καί τά Γόμορα, εἶναι κατά κυριολεξίαν ἱστορικός τύπος καταστροφῆς τοῦ κόσμου· κατόπιν εἶναι ἡ καταστροφή τῆς Νινευή· κατόπιν εἶναι ἡ καταστροφή τῆς Βαβυλών ος -δέν χρησιμοποιεῖται μάλιστα ἡ Βαβυλών εἰς τήν Ἀποκάλυψι;- Σημειώσατε, σημειώσατε ὅτι, ὅταν ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης γράφη τήν Ἀποκάλυψί του, ἡ Βαβυλών ἦταν κατεστραμένη πεντακόσια χρόνια· πεντακόσια χρόνια ἡ Βαβυλών! «Τότε;» θά πῆτε. Κι ὅμως χρησιμοποιεῖ τ’ ὄνομα Βαβυλών ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης στήν Ἀποκάλυψι καί ἐννοεῖ τήν Ρώμη. Ἄρα τί σημαίνει αὐτό; ὅτι ἡ Βαβυλών εἶναι ἱστορικός τύπος μελλούσης καταστροφῆς -ὄχι μιᾶς πόλεως!- τοῦ κόσμου.
Καί τέλος, ὁ τελευταῖος ἱστορικός τύπος εἶναι ἡ καταστροφή τῆς Ἱερουσαλήμ πού συνδέεται μέ τό τέλος τοῦ κόσμου. Ἡ Βαβυλών καί ἡ Νινευή δέν συνδέεται μέ τό τέλος τοῦ κόσμου, ἁπλῶς γεγονότα μέσα στήν ἱστορία ὡς ὑπόδειγμα καταστροφῆς. Τά Σόδομα καί τά Γόμορα καί ἡ Ἱερουσαλήμ συνδέονται μέ τό τέλος τοῦ κόσμου.
Ἀντιλαμβάνεσθε λοιπόν, ἀφοῦ εἶναι ἱστορικοί τύποι μελλόντων συμφορῶν, μᾶς ἐνδιαφέρει˙ καί μᾶς ἐνδιαφέρει πολύ, διότι αὐτό μποροῦμε νά τό πάθωμε ἐμεῖς τώρα στόν εἰκοστό αἰῶνα, στόν πολιτισμό μας, στήν Ἑλλάδα, στήν Εὐρώπη, στήν ὑφήλιο, στήν Ἀμερική, δέν ξέρω ποῦ, καί νά ’χωμε φοβερές καταστροφές, φτάνοντας σέ πληρότητα ἀπ’ ὅ,τι οἱ πόλεις ἐκεῖνες.
Γι’ αὐτό ἀξίζει νά δοῦμε: τί συνέβη εἰς τήν Νινευή, ὥστε ἔφθασε νά καταστραφῆ;
Βέβαια θά ’χα πάρα πολλά νά σᾶς πῶ, πού θά μποροῦσε ν’ ἀποτελέση ἕνα ἀκόμη μάθημα μίας ὥρας ἐκεῖνα τά ὁποῖα θά εἶχα νά σᾶς πῶ. Ἀλλά δέν πειράζει ὅμως˙ σᾶς λέγω μόνον μερικά πολύ πολύ στοιχειώδη· ὅτι ἡ Νινευή καί ἡ Βαβυλών ἦταν δυό ἀντίζηλες πόλεις. Τελικά συμμαχοῦν οἱ Χαλδαῖοι, οἱ ὁποῖοι ἦσαν στό νότιο μέρος κοντά στόν Περσικό κόλπο, μέ τούς Μήδους ἀπό πάνω, πρός βορρᾶν, καί νίκησαν τήν Νινευή, ἡ ὁποία κατεστράφη τό 612 π.Χ. καί μετεβλήθη σέ σωρό ἐρειπίων εἰς τέτοιον βαθμόν, ὥστε ὁ Ξενοφῶν -ὁ δικός μας ὁ Ξενοφῶν!- ὅταν ἔκανε τήν γνωστή πορεία μέ τόν Κύρο -τά θυμόσαστε, ἔ; «Κύρου ἀνάβασις»- πέρασε ἀπό ’κεῖ ἀπό τήν Νινευή κάπου τό 400 π.Χ. καί δέν ἀντελήφθη ὅτι εὑρίσκετο -μόλις εἶχαν περάσει δηλαδή διακόσια χρόνια- δέν ἀντελήφθη ὅτι εὑρίσκετο πάνω ἀπό τά ἐρείπια τῆς Νινευή. Καί τοῦ εἶπαν ὅτι «ἐδῶ ἦταν ἡ Νινευή!».
Κάτι ἀνάλογο συνέβη καί μέ τήν Βαβυλώνα. Δέν ξέρουν ποῦ ἀκριβῶς ἦτο ἡ ἀκριβής της θέσις˙ τέτοια ἦταν ἡ καταστροφή της! Μέχρι τόν 18ο αἰῶνα ἡ Νινευή ἁγνοεῖτο ὡς θέσις. Γιατί μόλις διακόσια χρόνια μετά τήν καταστροφή της ὁ Ξενοφῶν δέν ἤξερε πού εἶναι˙ τοῦ ’παν ὅτι «ἐδῶ ἦταν ἡ Νινευή -ξέρω ’γώ λόφους ἀπό χῶμα- ἐδῶ ἦταν ἡ Νινευή», «μπά, ἡ Νινευή ἐδῶ;» Πόσο μᾶλλον περνῶντας οἱ αἰῶνες! Ἔτσι χάθηκε ἡ θέσις τῆς Νινευή˙ θά λέγαμε «κουκουβάγιες λαλοῦσαν στήν περιοχή!».
Ἔμεινε ἄγνωστη ἡ θέσις τῆς Νινευή καί ἀνεγνωρίσθη ὅτι βρίσκεται κοντά εἰς τήν Μοσούλη, τήν σημερινή Μοσούλη τῆς Βαγδάτης, πρός τό τέλος τοῦ 18ου αἰῶνος ἀπό τόν Γερμανόν Κάρστεν. Καί ἐπεβεβαιώθη τελικά μέ ἀνασκαφές ὅτι ἦτο ἡ Νινευή τό 1820 μ.Χ. Ἦταν τόση καί τέτοια ἡ καταστροφή της!
Ἀλλά γιά νά δοῦμε ὅμως γιατί ἦταν τόση καί τέτοια ἡ καταστροφή της. Προσέξατε! Ἡ πόλις αὐτή, πού κάποτε μετενόησε καί ἐσώθηκε, ξανάπεσε στήν ἁμαρτία· μιά ἁμαρτία πού δέν εἶχε ὅρια.
Φαίνεται -σᾶς παρακαλῶ κοπέλες, ἀνοῖξτε καλά τ’ αὐτιά σας ν’ ἀκούσετε αὐτό πού θά σᾶς πῶ- φαίνεται ὅτι οἱ ἄνθρωποι πάντα κάνουν ἁμαρτίες. Πάντοτε. Καί ψέματα λένε…, καί κλέβουν… καί πολέμους κάνουν…, καί τά λοιπά, καί τά λοιπά, καί τά λοιπά. Θά λέγαμε ὅτι οἱ Ἕλληνες ὅλο πολέμους ἔκαναν· ἔστω ἐπιθετικούς, ἔστω ἀμυντικούς, ἡρωϊκοί πόλεμοι ἦσαν, τέλος πάντων. Ὃλα ἁμαρτία εἶναι αὐτά τά πράγματα· ἀλλά ἔχει κι ἕνα μεγαλεῖο. Ἔχει κι ἕνα μεγαλεῖο! Θά τό πάρωμε κι ἔτσι.
Εἶναι ὅμως μερικές ἁμαρτίες μέσα στίς ἀνθρώπινες γενιές τίς ὁποῖες -πῶς νά τό κάνωμε;- ἰδιαίτερως ὁ Θεός δέν ἀνέχεται. Βεβαίως βασικά εἶναι ἡ εἰδωλολατρία˙ ἀλλά καί τήν εἰδωλολατρία τήν ἀνέχεται ὁ Θεός μέχρις ἑνός βαθμοῦ. Ὅταν λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος ἐπί παραδείγματι ὅτι «ὑπερεῖδε, λέγει, ὁ Θεός τούς χρόνους τῆς ἀγνοίας». Ἂγνοια οἱ ἄνθρωποι εἶχαν, δέν ἤξεραν τόν ἀληθινόν Θεόν. Ἔρχεται ἡ ὥρα νά γνωρίσουν τόν ἀληθινό Θεό.
Εἴτε ζοῦμε σέ κατάστασι ἀγνοίας, εἴτε σέ κατάστασι γνώσεως Θεοῦ, αὐτά τά κάποια ἁμαρτήματα, ἅμα ὑπάρχουν, φοβερά ἐρεθίζουν τόν Θεόν. Βασικά εἶναι τά σαρκικά ἁμαρτήματα. Βασικά. Ὅπως κατεστράφη ὁ ἀρχαῖος κόσμος διά τοῦ κατακλυσμοῦ, «διά τό εἶναι αὐτούς σάρκας»· ὑλισταί, σαρκικοί ἄνθρωποι! Ἀλλά ἀπό τά σαρκικά ἁμαρτήματα -πότε δέν ὑπῆρχαν πορνεῖες στήν ἱστορία; πάντα ὑπῆρχαν καί θά ὑπάρχουν πάντοτε πορνεῖες καί ἀνηθικότητες- μερικά ἁμαρτήματα ἀπό τά σαρκικά εἶναι ἰδιαζόντως σιχαμερά εἰς τόν Θεόν.
Καί τά ἰδιαζόντως σιχαμερά ἁμαρτήματα, παιδιά εἶναι: Ἡ ἀλλαγή τῶν φύλων· ὅταν τό ἀγόρι γίνεται κορίτσι, κι ὅταν τό κορίτσι γίνεται ἀγόρι· αὐτό τό μπέρδεμα. Αὐτό τό μπέρδεμα. Ἀρχίζουν οἱ ἄνδρες νά γυναικίζουν μέ τά ροῦχα τους… μέ τά μαλλιά τους… μέ τό περπάτημά τους… καί μέ τήν συμπεριφορά τους. Ὅπως καί τά κορίτσια ἀρχίζουν νά ἀνδρίζουν μέ τά μαλλιά τους…, μέ τά ροῦχα τους…, μέ τά παντελόνια πού φορᾶνε... Ἀκοῦτε;… Ἀκοῦτε; Μέ τά παντελόνια πού φορᾶνε…, καί λοιπά, καί λοιπά καί αὐτές ἀνδρίζουν· δηλαδή ἀνδροποιεῖται ἡ γυναῖκα καί γυναικοποιεῖται ὁ ἄνδρας καί γίνεται αὐτό τό μπέρδεμα τῶν φύλων. Αὐτό τό μπέρδεμα τῶν φύλων εἶναι ἰδιαζόντως σιχαμερό εἰς τόν Θεό.
Ἔχω χρέος νά τό πῶ καί νά τό φωνάξω. «Διατί κατεστράφησαν τά Σόδομα καί τά Γόμορα;» Διαβάστε εἰς τό βιβλίο τῆς Γενέσεως, κεφάλαιο 19ο, νά ἰδῆτε ἐκεῖ γιατί κατεστράφησαν, παρακαλῶ, οἱ πόλεις αὐτές. Γιατί, ἀπό μικροῦ, λέγει, ἕως μεγάλου οἱ ἄνδρες μετήρχοντο τίς διαστροφές. Αὐτές πού μετέρχεται καί ἡ ἐποχή μας. Ναί!
Γιά νά ’ρθωμε τώρα καί στή Νινευή. -Καί νά φαντασθῆτε ὅτι δέν ἐσώθη οὔτε ἕνας ἀπό τά Σόδομα καί τά Γόμορα. Οὔτε ἕνας δέν σώθηκε!- Μένει ἡ Νινευή. Γιά νά δοῦμε τή Νινευή. Γιατί κατεστράφη τόσο πολύ; τί συνέβαινε εἰς τήν πόλιν αὐτήν; Ἁμαρτίες; Πάντα εἶχε ἁμαρτίες ἡ Νινευή. Εἶχε τέτοιες ἁμαρτίες! Καί ἀπό ποῦ ξεκινοῦσαν αὐτές οἱ ἁμαρτίες; Ἀπό τόν Αὐτοκράτορα. Καί ὅταν λέει βρωμάει τό ψάρι ἀπό τό κεφάλι, τότε βρωμάει καί ἡ οὐρά· ὅταν βρωμάει τό κεφάλι! Ὅταν ὁ Αὐτοκράτωρ, ὁ Βασιλεύς, ὁ Κυβερνήτης εἶναι τέτοιος ἄνθρωπος, δέν μπορεῖ παρά καί ὁ λαός νά εἶναι ὅμοιος.
Λοιπόν, ὁ τελευταῖος Αὐτοκράτωρ τῆς Νινευή ἦταν ὁ γνωστός μας Σαρδανάπαλος. Θά σᾶς πῶ γιά τόν Σαρδανάπαλο τί γράφει ὁ Ἀθηναῖος εἰς τό βιβλίο του «Δειπνοσοφιστής» (Κεφ. 12ον, 528). Γράφει καί ὁ Πλούταρχος καί μάλιστα μία πρότασι μόνο ἀλλάζει συντακτικῶς· εἶναι ὅμως οἱ ἴδιες λέξεις. Ἀναφέρεται καί ἀπό τόν Πλούταρχο ἡ περίπτωσι αὐτή. Γράφει καί ὁ Διόδωρος, Ἕλληνες συγγραφεῖς.
Σᾶς διαβάζω πρῶτα τί γράφει ὁ Ἀθηναῖος στόν «Δειπνοσοφιστή» του. Τί εἶχε…, τί εἶχε ὁ Σαρδανάπαλος, ὁ τελευταῖος αὐτοκράτωρ τῆς Νινευή; ὁ ὁποῖος περιττόν νά σᾶς πῶ ὅτι τόν ἔσφαξαν καί λοιπά, καί λοιπά.
«Εἶχε γυναικείαν φωνήν καί ἐψιμυθιωμένος καί κεκοσμημένος γυναιστί» Ἐψιμυθιωμένος θά πῆ: φοροῦσε ψιμύθια, αὐτά πού βάζουν οἱ γυναῖκες, κοκκινάδια, ποῦδρες, ψιμύθια· αὐτά λέγονται ψιμύθια. Φοροῦσε λοιπόν ψιμύθια, τέτοια πράγματα, δηλαδή κραγιόνια καί τέτοια πράγματα καί ἦταν στολισμένος, λέγει, γυναιστί, κατά τρόπον γυναικεῖον.
«Καί μετά τῶν παλακίδων ξένων πορφύραν ἀναβάβηνται μετ’ αὐτῶν καθήμενος» Ἦταν λέγει μέ τίς παλακιδες -παλιογυναῖκες- καί -τό ρῆμα «ξένω» εἶναι μέχρι καί σήμερα, «ἒχομε νά ξάνωμε μαλλί, λέγει ἡ παροιμία»- ἒξενε πορφύρα, δηλαδή εὑρίσκετο μέσα σέ γυναικεῖες δουλειές μαζί μέ τίς γυναῖκες. Προσέξτε· «ἀναβάβηνται μετ’ αὐτῶν καθήμενος.» Ἀναβάβην θά πῆ: εἶχε τά πόδια ἀπρεπῶς τοποθετημένα ὅταν ἐκάθητο· ὃπως σήμερα βλέπομε σχεδόν κατά κανόνα· ἀκόμη καί στήν ἐξομολόγησι πού ἔρχονται τό κάνουν αὐτό, ἀκόμη καί στήν Ἐκκλησία μέσα τό κάνουν. Τό ’χω προσέξει αὐτό τό πρᾶγμα· εἶναι φοβερό! οἱ γυναῖκες πού βάζουν τό ’να πόδι πάνω στ’ ἄλλο. Ποτέ μή βάζετε τό ’να πόδι πάνω στ’ ἄλλο! εἶναι… εἶναι φοβερό, γιά νά μή πῶ κι ἀλλά γύρω ἀπό τό θέμα αὐτό.
«Τάς ὀφρύς ὑπογεγραμμένος.» Τί θά πῆ «τάς ὀφρύς ὑπογεγραμμένος»; Εἶχε ξυρίσει τά φρύδια του κι εἶχε βάλει μολυβιά, αὐτά πού βάζουν καί οἱ γυναῖκες. Ναί!
«Γυναικείαν δέ στολήν ἔχων» φοροῦσε γυναικεῖα ροῦχα «καί κατακεκηχυρισμένον τόν πόγωνα». Τελικά ἐπικράτησε οἱ ἄνδρες νά ξυρίζωνται χωρίς αὐτό νά ἔχη μία ἐπίπτωσι ἄσχημη. Ἀλλά ἐν τοιαύτῃ περίπτωσει, τότε ἐκεῖνος πού ξύριζε τά γένεια του ἦταν διαβεβλημένος ἄνθρωπος, ἠθικά διαβεβλημένος. Αὐτό δέ τό κατακεκηχυρισμένον, -ἡ κήσυρις εἶναι ἡ ἐλαφρόπετρα, ἡ γνώστη πού τρίβομε καί λυαίνομε μάρμαρα, πλακάκια ὅταν εἶναι λερωμένα· παίρνομε τήν ἐλαφρόπετρα καί τρίβομε καί τό καθαρίζομε, τό λειαίνομε. Εἶναι παρακείμενος ἐδῶ πέρα, «κατακεκηχυρισμένος» θά πῆ λειασμένος, δηλαδή μέ ἀλλά λόγια τό πρόσωπό του δέν ἦταν ἁπλῶς μόνον ξυρισμένο, ἀλλά καί πάρα πάρα πολύ λεῖο. Ποιός ξέρει τί ἀλοιφές θά ἔβαζε καί τί κρέμες θά ἔβαζε γιά νά κάνη τό πρόσωπο του τέτοιο.
Ὁ δέ Διόδωρος γράφει: «Τάς ἀφροδισιακάς τέρψεις μεταδιώκων ἀνδρός ἅμα καί γυναικός» ζοῦσε καί σάν ἄνδρας, ζοῦσε καί σάν γυναῖκα. Αὐτό πού σᾶς εἶπα πού δυστυχῶς συμβαίνει. «Ἐπίγραμμα εἰς τόν τάφο του ἦταν τό ἑξῆς:» ἔμεινε μάλιστα παροιμιῶδες μέσα στήν ἱστορία τό ἐπίγραμμα τοῦ Σαρδανάπαλου. «Ἒπιον, ἔφαγον, ἠφροδισίασα οἰδώς τόν χρόνον ὄντα βραχύν». Ἔφαγα, ἤπια, γλέντησα, ξέροντας ὅτι ἡ ζωή εἶναι μικρή.
Λοιπόν πέστε μου, σᾶς παρακαλῶ, αὐτά πού παρουσίασε ὁ Σαρδανάπαλος ὁ αὐτοκράτωρ ὁ τελευταῖος τῶν Ἀσσυρίων, ἔχει κοινά χαρακτηριστικά μέ τήν ἐποχή μας; Ἔχει. Ἐάν ἔχη -ἡ καταστροφή τῆς Νινευή εἶναι ἱστορικός τύπος- τί πρόκειται νά πάθη μία γενεά καί μία ἐποχή συγκεκριμένη, ὅταν ἐπαναλαμβάνη αὐτούς τούς τρόπους ζωῆς;
Ἄς φοβηθοῦμε, παιδιά! Παιδιά! ἄς φοβηθοῦμε! Θέλετε δέ νά γλιτώσετε ὅπως γλίτωσε ὁ Τωβίας -πού τοῦ παραγγέλει ὁ Τωβίτ νά φύγη ἀπό τήν Νινευή- καί καί νά μή καταστραφοῦμε; Θέλετε; Ὁ Θεός θά βρῆ τρόπο νά μᾶς γλιτώση. Εἶναι δυνατός ὁ Θεός. Ἀρκεῖ νά εἴμεθα κάτω ἀπό τίς ἐντολές Του. Ἀρκεῖ νά μή συμμορφούμεθα μέ τό πνεῦμα τῆς ἐποχῆς μας.
Μή πεῖ μία κοπέλα, μά ὅλες φορᾶνε παντελόνια, δέν θά βάλω ἐγώ; Ὄχι παιδί μου, δέν θά βάλης ἐσύ. Μά ὅλες κινοῦνται μ’ αὐτόν τόν τρόπο, ἐγώ νά μή κινηθῶ; Ὄχι παιδί μου, δέν θά κινηθῆς ἐσύ.
Ἐάν ἔτσι πραγματικά κινηθοῦμε τότε, ἐάν ὁ Θεός ἐπιτρέψη ξέσπασμα καμμιᾶς καταστροφῆς, νά μέ θυμώσαστε, ὁ Θεός θά γλιτώση ἐκείνους πού ἔμειναν πιστοί στ’ ὄνομά Του. Θά ταλαιπωρηθοῦν μαζί μέ τούς ἄλλους, ἀλλά θά γλιτώσουν ὅμως τελικά. Θά γλιτώσουν, γιατί ὁ Θεός γνωρίζει τούς δικούς Του, τούς ἔχει γραμμένους εἰς βίβλον ζωῆς· ἀγαπᾶ τούς δικούς του καί τούς προστατεύει.
Ἔτσι τελειώνοντας, παιδιά, ὁλόκληρο τό βιβλίο τοῦ Τωβίτ, εἴδαμε πόση ὠφέλεια πραγματικά πήραμε ἀπ’ αὐτό τό ὡραιότατο βιβλίον. Καί σήμερα μέ τήν χάριν τοῦ Θεοῦ τό κλείνομε.
Εὔχομαι ὁ Θεός νά σᾶς βοηθήση, καί νά μᾶς βοηθήση ὅλους νά γίνωνται ὅλα αὐτά πραγματικά συμπεράσματα τῆς ζωῆς μας.
Θά συνεχίσωμε μέ ἀλλά θέματα ἀπό τήν προσεχῆ φορά.
18η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Τωβίτ ».
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
"Τωβίτ. (Ὁμιλίες βασισμένες στό βιβλίο τῆς Π. Διαθήκης Τωβίτ).
" εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/vivlion-tovit
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40oED0GDYsRHnrDdY5_m61pt
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Καραμίντζα.
Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου δια χειρός του αξιοτίμου κ. Γεωργίου Μαλούση.
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.