†. «Καί εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλά». Τά εἶδε ὁ Θεός ὅλα ὅτι ἦσαν καλά. Ὥστε, λοιπόν, δέν ὑπάρχει κανένα δημιούργημα πού δέν εἶναι καλό. Ἄν κάποια μᾶς φαίνονται ἐμᾶς ὅτι δέν εἶναι καλά, εἶναι γιατί τά ἀνθρώπινα μάτια μας πιά ἔχουν χαλάσει. Εἶναι πάρα πολλά ἐκεῖνα πού δέν βλέπουμε καλά. Χρειάζεται νά ξαναποκτήσουμε τά μάτια πού εἴχαμε πρίν ἀπό τήν πτώση τῶν πρωτόπλαστων, γιά νά δοῦμε μέ ἐκεῖνα τά μάτια τή δημιουργία. Γι’ αὐτό λέγουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, τό λέγει καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης αὐτό, ὅτι μποροῦμε νά βλέπουμε τά κτίσματα, μποροῦμε ἀπό τά κτίσματα πολλά πράγματα νά μάθουμε. Ο Μ. Βασίλειος ἔγραψε τήν περίφημη Ἑξαήμερό του. Ἐκεῖ κάνει μία τέτοια ἀνάλυση στά ὄντα,πού γιά τήν ἐποχή του ἦταν κάτι πάρα πολύ μεγάλο καί σπουδαῖο. Οἱ παρατηρήσεις του εἶναι τόσο λεπτές, ὥστε θά μείνουν πάντοτε κλασσικές. Ἀλλά τί εἶναι ἐκεῖνο πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά μπορεῖ νά βλέπει τά ὄντα ὅπως βγῆκαν ἀπό τά χέρια τοῦ Θεοῦ; Ἐάν κάνει μία ἐργασία στόν ἑαυτό του. Τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς του! Ξέρετε πόσο ἐπιπόλαιο εἶναι νά λέει κανείς ὅτι ἔχει καθαρή καρδιά. Οὔτε διανοούμεθα τί θά πεῖ καθαρή καρδιά. Εἰλικρινά δέν ἔχουμε καθαρή καρδιά. Ἐκεῖνος πού ἔχει ἐπίγνωση τί θά πεῖ καθαρή καρδιά, αὐτός μόνο μπορεῖ νά καταλάβει, τί θά πεῖ πρέπει νά καθαρίσω τήν καρδιά μου, γιά νά μπορῶ νά κοιτάξω κατάματα τά ὄντα. Θά σᾶς πῶ ἕνα μικρό μόνο παράδειγμα. Ὅταν βλέπουμε τήν κτίση, πολλές φορές σκανδαλιζόμεθα. Ἤ δημιουργοῦνται πειρασμοί σέ μᾶς. Μπορεῖ κανείς νά δεῖ τήν δημιουργία χωρίς καθόλου νά σκανδαλίζεται; Ὅπως ἕνα μικρό παιδί θά ἔβλεπε τήν δημιουργία μέ πάρα πολλή ἁπλότητα; Μπορεῖς νά βλέπεις σχήματα καί τό μυαλό σου νά μήν πηγαίνει σέ τίποτα ἔξω ἀπό ἐκεῖνο πού βλέπεις; (Τό παράδειγμα δέν εἶναι δικό μου, εἶναι τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου). Τότε ἔχεις καθαρή καρδιά. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς εἶναι τεράστιο ἔργο. Ἦταν τό ἔργο μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς ὅλων τῶν Ἁγίων. Ἄν, λοιπόν, δοῦμε μέ τά μάτια αὐτά, τότε θά δικαιώσουμε τήν Ἁγία Γραφή, πού ὅταν ὁ Θεός εἶδε τά δημιουργήματά Του εἶπε, ὅτι ἦσαν ὅλα καλά. Τό δυστύχημα εἶναι, ἀντίστροφα, ὅτι φθάνουμε νά λέμε· μά ὁ Θεός ἔκανε ἀκάθαρτα πράγματα; Μά ἔκανε ἀνάποδα πράγματα; Ἔκανε πράγματα τά ὁποῖα ἠθικῶς δημιουργοῦν σέ μᾶς μία εὐαισθησία καί λέμε· ὁ Θεός τά ἔκανε αὐτά; Δέν εἶναι ἐκεῖ τό θέμα. Εἶναι στό θέμα, ἐμεῖς πώς βλέπουμε τά πράγματα. Μέ τήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου τά πάντα ἔγιναν καλά λίαν. Ὁ Θεός ὅλα τά ἔκανε καλά. Δέν ὑπάρχει τίποτε πού νά μήν εἶναι καλό. Προσέξτε τί γράφει ἡ Ἁγία Γραφή. «Καί εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλά». Λίγο πιό κάτω θά πεῖ· «καί εἶδεν ὁ Θεός τά πάντα ὅσα ἐποιησεν καί ἰδού καλά λίαν». Ὥστε, λοιπόν, κάτι ἔλειπε ἐδῶ, ὅταν εἶπε τό «καλά». Ἔ, βέβαια, κάτι ἔλειπε. Ἔλειπε κάτι τό πολύ οὐσιῶδες. Ἔλειπε ὁ ἄνθρωπος! Ὅταν θά δημιουργήσει καί τόν ἄνθρωπο, τότε θά δεῖ ὅλα τά δημιουργήματά Του, ὅπως σαφῶς λέγει τό ἱερό κείμενο, ὅτι εἶδεν ὁ Θεός τά πάντα ὅσα ἐποίησε, ὅλα ὅσα ἔκανε, καί τότε εἶπε· νά ὅλα εἶναι πολύ καλά. Αὐτό τό «καλά λίαν», προστίθεται τώρα μέ τήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου.
Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου.
Ὥστε μέ τό σημερινό μας θέμα μπαίνουμε στήν ἀνάλυση, στή θεώρηση τῆς Χριστιανικῆς Ἀνθρωπολογίας. Μέχρι τώρα μιλούσαμε διά τήν Χριστιανική Κοσμολογία. Ἄς δοῦμε, λοιπόν, πῶς ἐκινήθη ὁ Θεός στήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. «Καί εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν, καί ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καί τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καί τῶν κτηνῶν καί πάσης τῆς γῆς καί πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπί τῆς γῆς» (Γένεσις, κεφ. 1, 26) Ἐδῶ εἶναι τρόπον τινά ἡ σκέψη καί ἡ ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ νά δημιουργήσει ἕνα καινούργιο δημιούργημα, πού λέγεται ἄνθρωπος. Εἶπα, τρόπον τινά, διότι ὁ Θεός δέν ἔχει οὔτε σκέψη, οὔτε ἀπόφαση. Θέλω νά σᾶς βοηθήσω γιά νά ξεπερνᾶμε τήν ἀνθρώπινη κατασκευή. Ὅταν λέμε σκέψη καί ὅταν λέμε ἀπόφαση, αὐτά εἶναι στοιχεῖα διαδικασίας τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ. Ὁ Θεός δέν ἔχει νοῦ, ὅπως εἶναι ὁ ἀνθρώπινος νοῦς, ὁ ὁποῖος χρειάζεται μία διαδικασία νά σκεφθεῖ, νά ἐγκρίνει, νά ἀπορρίψει, νά ἀποφασίσει κ.ο.κ. Αὐτά ἀποτελοῦν μόνο διαδικασία τῆς ἀνθρώπινης διάνοιας. Στό Θεό δέν ὑπάρχει αὐτό. Ἄρα εἶναι λάθος νά ποῦμε ὅτι ὁ Θεός σκέπτεται ἤ ὁ Θεός ἀποφασίζει. Δέν ὑπάρχει ἐπίσης στό Θεό ὁ χρόνος. Ἕνα βασικό στοιχεῖο στήν διαδικασία τῆς ἀνθρώπινης διάνοιας εἶναι ὁ χρόνος. Ἀφοῦ, λοιπόν, γιά τό Θεό δέν ὑπάρχει ὁ χρόνος, καταλαβαίνετε ὅτι δέν σκέπτεται ὁ Θεός. Οὔτε ἀποφασίζει ὁ Θεός! Γι’ αὐτό εἶπα τρόπον τινά. Ἀλλά πρέπει ὅμως κατά ἕνα ἀνθρωπομορφικό καί κατά ἕνα ἀνθρωποπαθῆ τρόπο ἡ Ἁγία Γραφή νά μᾶς παρουσιάσει ἐκεῖνα πού ὁ Θεός δημιουργεῖ πιά μέσα στό χρόνο, γιά νά τά καταλάβουμε ἐμεῖς. Ἔτσι ἐδῶ σάν νά βλέπουμε, ὅτι ὁ Θεός σκέπτεται καί ὁ Θεός ἀποφασίζει γιά νά δημιουργήσει τόν ἄνθρωπο. Καί εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν, νά κατασκευάσουμε. Σέ ποιόν εἶπε ποιήσωμεν; Σέ ποιόν εἶπε ὁ Θεός νά κατασκευάσουμε; Τό εἶπε στόν ἑαυτό Του. Διότι δέν ἔχουμε πολλούς θεούς, ὥστε ὁ ἕνας νά συσκέπτεται μέ τόν ἄλλον, νά ἀποτελοῦν συμβούλιο, τρόπον τινά, οἱ θεοί γιά νά δοῦν τί θά κάνουν. Δέν ὑπάρχει αὐτό. Ἐπειδή βέβαια οἱ ἄνθρωποι ἔχουν τήν ἀνθρώπινη διάνοια, μέ τήν διαδικασία πού σᾶς εἶπα, ὁλόκληρη ἡ Ἑλληνική Μυθολογία, ὅπως καί ὅλες οἱ μυθολογίες τῶν λαῶν, ἔχουν αὐτά τά στοιχεῖα τῆς διαδικασίας. Βλέπετε, πῶς ἔχουμε τή Θεογονία τοῦ Ἡσιόδου καί τήν Κοσμογονία. Ὅλα αὐτά εἶναι κατά ἕνα ἀνθρώπινο τρόπο. Οἱ θεοί σκέπτονται, τιμωροῦν, κινοῦνται κατά ἕνα τρόπο ἐντελῶς ἀνθρώπινο. Δέν μπόρεσαν νά πιάσουν τό θέμα. Ἔπρεπε ὁ Θεός νά ἀποκαλύψει τόν ἑαυτό του γιά νά μπορέσουν οἱ ἄνθρωποι νά Τόν γνωρίσουν. Ἐδῶ ὅμως ὁ Θεός δέν ὁμιλεῖ σέ ἄλλους θεούς. Ἀλλά ὅπως σᾶς εἶπα ὁμιλεῖ στόν ἑαυτό του. Καί τοῦτο διότι λέγει· «καί εἶπεν ὁ Θεός, ποιήσωμεν (πληθυντικός, νά κατασκευάσουμε) ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν». Ἐδῶ, λοιπόν, ὁμιλεῖ περί μιᾶς εἰκόνος. Ἄρα βλέπει κανείς καθαρά, ὅτι δέν ἔχουμε πολλούς θεούς. Γιατί θά εἴχαμε καί πολλές εἰκόνες. Τίνος τήν εἰκόνα θά ἔκανε ὁ θεός «Ζεύς»; Βάσει ποιᾶς εἰκόνας θά ἔκανε τόν ἄνθρωπο ὁ Ζεύς; Βάσει τῆς δικῆς του εἰκόνας; Τοῦ πατέρα τοῦ τοῦ Κρόνου ἤ τῆς γυναίκας του τῆς Ἥρας; Βάσει ποιᾶς εἰκόνας; Ἐδῶ εἶπε ὁ Θεός˙ θά κάνουμε τόν ἄνθρωπο νά εἶναι σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τή δική μας. Μία εἰκόνα. Δέν λέει˙ σύμφωνα μέ τίς εἰκόνες μας. Ἀλλά μέ τήν εἰκόνα τήν μία. Καί οὔτε ἀκόμη ὁ Θεός ἀποτείνεται πρός ἀγγέλους. Γιατί ὑπάρχει καί αὐτή, ξέρετε, ἡ θέση. Σημειώσατε· ἐκεῖνα τά ὁποῖα μπορεῖ νά σᾶς παραξενεύουν ὡς ἀπίθανα, ἐπειδή εἶναι σημεῖα πού μέσα στήν ἀνθρώπινη ἱστορία ἔχουν προβληθεῖ, ἔχουν εἰπωθεῖ. Ἐσεῖς νά τά μάθετε καί κάποτε μπορεῖ νά σᾶς χρειαστοῦν. Θά πεῖτε· ἐδῶ τί θά πεῖ, ὅτι δέν ἀποτείνεται πρός τούς ἀγγέλους; Ναί, γιατί ὑπάρχει καί μία θέση, αἱρετική εἶναι αὐτή, ὅτι ὁ Θεός ἐδημιούργησε τόν κόσμο μαζί μέ τούς ἀγγέλους. Δέν εἶναι δυνατόν αὐτό. Διότι ἁπλούστατα οἱ ἄγγελοι εἶναι κτίσματα καί δέν μποροῦν νά συνδημιουργήσουν μέ τόν Θεό. Οἱ ἄγγελοι εἶναι θεατές, ἀφοῦ ἔγιναν πιό μπροστά ἀπό τήν ὑλική δημιουργία, εἶναι μόνο θεατές. Σ’ ὁλόκληρη τή δημιουργία οἱ ἄγγελοι βλέπουν. Δέν μετέχουν σέ τίποτε. Γι’ αὐτό λέγει στό βιβλίο τοῦ Ἰώβ, ὅταν ἔγιναν τ’ ἀστέρια, οἱ ἄγγελοι μέ ἐδοξολόγησαν. Τίποτε ἄλλο. Βλέπουν καί δοξολογοῦν τό Θεό. Μόνο, λοιπόν, ὁ Θεός δημιουργεῖ. Οἱ ἄγγελοι ὅμως εἶναι μάρτυρες τῆς δημιουργίας. Καί αὐτό εἶναι πολύ ὡραῖο γι’ αὐτούς. Εἶναι μάρτυρες. Σέ μᾶς ἔπρεπε ν’ ἀποκαλυφθεῖ. Γιά τούς ἀγγέλους δέν ἀποκαλύφθηκε, ἀλλά ἔγινε μπροστά τους. Ἔγινε στά μάτια τους μπροστά. Ὅμως ὁ Θεός δέν συμβουλεύεται τούς ἀγγέλους γιά νά δημιουργήσει τόν κόσμο. Ἐξάλλου εὐθύς παρακάτω λέγει˙ «καί ἐποιησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον». Δέν λέγει˙ ὁ Θεός μέ τούς ἀγγέλους ἔκαναν τόν ἄνθρωπο. Ἀλλά μόνο ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο.
Τό μυστήριο τῆς Τριαδικότητας τοῦ Θεοῦ.
Τί σημαίνει αὐτός ὁ πληθυντικός, ὁ ὁποῖος ἔρχεται σάν κάπως ἀσύντακτα, νά μπεῖ ἐδῶ μέσα στό ἱερό κείμενο; Ἐδῶ ἀπό τήν ἀρχή ξεκινήσαμε «καί εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς, ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν», παντοῦ βλέπουμε τόν Θεό, ἐδῶ βλέπουμε ξαφνικά ἕνα πληθυντικό. Καί λέγει˙ «καί ποιήσωμεν», καί νά κατασκευάσουμε. Τί σημαίνει αὐτός ὁ πληθυντικός; Ἴσως ἀπό τό σχολεῖο σας νά τό γνωρίζετε αὐτό, ὅτι λέγεται ὅτι εἶναι ἕνας πληθυντικός μεγαλειότητας! Ὅπως λέμε, θά ἔλεγε ὁ βασιλεύς «ἡμεῖς», ἐμεῖς δηλαδή, ἐνῶ εἶναι ἕνα πρόσωπο. Λέγεται, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, πληθυντικός μεγαλειότητας. Δέν ἀποκλείεται νά εἶναι καί ἔτσι. Δέν τό ἀπορρίπτουμε αὐτό. Ἀλλά ὅλοι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὑπό τό φῶς τῆς Καινῆς Διαθήκης, βλέπουν ὅτι ἐδῶ ἔχουμε τό Τριαδικό της Θεότητας. Καί ὅταν συνεπῶς λέγει ὁ Θεός˙ «ποιήσωμεν», νά κατασκευάσουμε, ὁμιλοῦν τά τρία πρόσωπα μεταξύ τους τρόπον τινά σάν νά συσκέπτονται, νά διαβουλεύονται, τί θά κατασκευάσουν, πῶς θά κατασκευάσουν ἐκεῖνο πού θά κατασκευάσουν. Εἶναι, λοιπόν, τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Εἶναι ὁ Πατήρ, εἶναι ὁ Υἱός, εἶναι τό Πνεῦμα τό Ἅγιον! Ἀλλά ὁ Θεός εἶναι ὅμως ἕνας. Εἶναι αὐτό τό βαθύ μυστήριο τῆς Τριαδικότητας τοῦ Θεοῦ. Ἐξάλλου ἐνθυμεῖστε στόν πρῶτο καί δεύτερο στίχο τοῦ κεφαλαίου. «καί πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τῶν ὑδάτων». Σᾶς εἶχα ἐξηγήσει ὅτι ἐκεῖ εἶναι ὁ Πατήρ, τό «εἶπεν ὁ Θεός», εἶναι ὁ Θεῖος Λόγος, «ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος» καί ὅπως λέγει ἡ Παλαιά Διαθήκη «τῷ Λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοί ἐστερεώθησαν». Ἀλλά ξέρουμε, χωρίς τόν Ἰησοῦ Χριστόν, «οὐδέ ἓν γέγονεν ὃ γέγονεν». Τίποτε δέν ἔγινε ἀπ’ ὅ,τι ἔγινε. Καί συνεπῶς αὐτό «τῷ Λόγῳ Κυρίου», δηλαδή μέ τόν Λόγον τοῦ Κυρίου ἐστερεώθησαν οἱ οὐρανοί, φανερώνει ὅτι εἶναι τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Θεός Λόγος. Καί «τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ» λέγει. Δηλαδή σάν κάτι νά εἶναι ἄλλο. Ἔ, αὐτό «τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ», ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι πνεῦμα, εἶναι τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα! Ἔτσι, ἐπειδή ἔχουμε τήν φανέρωση τῶν τριῶν προσώπων στήν Καινή Διαθήκη, μέ τό φῶς τῆς Καινῆς Διαθήκης μποροῦμε τώρα νά βλέπουμε τήν Παλαιά Διαθήκη. Καί νά βλέπουμε ὅτι αὐτός ὁ πληθυντικός, δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνας πληθυντικός μεγαλειότητας, ἀλλά ἐκφράζει τό Τριαδικό της Θεότητας. Ἀλλά ἐκεῖνο πού εἶναι καταπληκτικό εἶναι τό ἑξῆς: Γιατί θά ἐπανέλθω στό θέμα τοῦ πληθυντικοῦ αὐτοῦ, θά ἐπανέλθω. Τό καταπληκτικό εἶναι τό ἑξῆς˙ ὅτι ἐνῶ γιά ὅλα τά δημιουργήματα ἀφήνεται νά ἐννοηθεῖ ὅτι δημιουργεῖ ὁ Θεός, εἰδικά γιά τόν ἄνθρωπο ἐμφανίζονται καί τά τρία πρόσωπα. Ἔστω μέ τόν ὑπαινιγμό τοῦ πληθυντικοῦ. Γιά νά δείξει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιούργημα καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδας! Αὐτό εἶναι μεγαλειῶδες! Ἐγώ ὁ φτωχός ἄνθρωπος, ἐγώ ὁ τιποτένιος ἄνθρωπος, ἐγώ πού εἶμαι 1,70, ἐγώ ὁ ἄνθρωπος, εἶμαι δημιούργημα καί τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι’ αὐτό, ὅταν πρέπει νά ξαναγεννηθῶ, νά γίνει ἡ γέννησή μου, τότε θά βαπτιστῶ καί τότε θά μοῦ εἰπωθεῖ˙ «εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Γιατί; Ὄχι μόνο γιά νά ἐκφρασθεῖ εἰς τό ὄνομα τίνος βαπτίζομαι, ἀλλά καί διότι ὅταν ἐδημιουργήθηκα μέ ἐδημιούργησαν καί τά τρία πρόσωπα. Καί τώρα κατά τήν ἀναδημιουργία μου δι’ ὕδατος καί πνεύματος, πού λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, πάλι μετέχουν καί τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδας. Τί μεγάλη τιμή αὐτό! Ξέρετε, ὅσο προχωροῦμε ἀναλύοντας τό κείμενο καί θά ξετυλίγεται μπροστά στά μάτια μας, τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, θά ἐκπλησσόμεθα καί θά πηγαίνουμε ἀπό τήν μία ἔκπληξη στήν ἄλλη ἔκπληξη. Ὅπως σᾶς ἔλεγα ὅμως, ὅτι δέν εἶναι ὁ μοναδικός πληθυντικός αὐτός, στό σημεῖο πού τώρα συναντοῦμε˙ «καί εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν». Κοιτάξτε αὐτό τό σόλικο. «Εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν». Σόλικο θά πεῖ ἀσύντακτο. Ἔπρεπε νά πεῖ «εἶπε ὁ Θεός ποιήσω». Ἔχουμε καί ἄλλους τρεῖς πληθυντικούς. Καί αὐτός πού λέμε τώρα εἶναι ὁ τέταρτος. Μέσα σέ ὁλόκληρη τήν Παλαιά Διαθήκη.
Μαρτυρίες τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη.
Ὁ δεύτερος πληθυντικός εἶναι, ὅταν ἁμάρτησε ὁ Ἀδάμ. Ὅταν δοκίμασε τόν καρπό, πού ὁ Θεός τοῦ εἶπε ὄχι, διά νά γνωρίσει τό καλό καί τό κακό, λέγει ἐκεῖ τό ἑξῆς. Εἶναι στό τρίτο κεφάλαιο στίχος 22. «Καί εἶπεν ὁ Θεός˙ ἰδού Ἀδάμ γέγονεν ὡς εἷς ἓξ ἡμῶν». Ὁ Ἀδάμ ἔγινε σάν ἕνας ἀπό ἐμᾶς. Θά δοῦμε ἐκεῖ ἄν αὐτό εἶναι μία εἰρωνική διάθεση τοῦ Θεοῦ ἀπέναντι στόν ἄνθρωπο ἤ κάτι πού, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά τό πῶ ἔτσι (κι αὐτό δέν εἶναι σωστό) κάτι τό τραγικό πιά γι’ αὐτόν τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. Γιατί ἀπό τήν στιγμή πού ὁ ἄνθρωπος ἀφήνει τόν Θεό, θέλει νά γίνει Θεός χωρίς τόν Θεό, μπαίνει στήν πορεία, στήν τροχιά τῆς τραγικότητας. Ξέρετε στόν πιστό, ἤ καλύτερα στόν ἅγιο, τό τραγικό στοιχεῖο δέν ὑπάρχει. Στήν ἀρχαία τραγωδία κατά κανόνα ὑπάρχει τό στοιχεῖο τῆς τραγωδίας, τό τραγικό στοιχεῖο. Στό Χριστιανισμό τό τραγικό στοιχεῖο δέν ὑπάρχει. Ἐκεῖνο πού συνιστᾶ τό τραγικό στοιχεῖο εἶναι ἡ μοίρα, τό γραμμένο, τό ἀναπόφευκτο. Ἐφόσον στόν Χριστιανισμό ὑπάρχει ἡ ἀπόλυτη ἐλευθερία πάνω στήν προαίρεση τοῦ ἀνθρώπου, τό τραγικό στοιχεῖο δέν ὑπάρχει. Ἀπό τήν στιγμή ὅμως πού ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος μέ τήν ἴδια του τήν προαίρεση θά μπεῖ σέ μία δουλεία, θά ὑποδουλωθεῖ, ἤ τό καταλαβαίνει ἤ δέν τό καταλαβαίνει, ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζει νά μπαίνει στήν τροχιά τοῦ τραγικοῦ στοιχείου. Τό τρίτο στοιχεῖο εἶναι, ὅταν ἔγινε ὁ πύργος τῆς Βαβέλ, ἤ μᾶλλον, ὅταν ἐκτίζετο ὁ πύργος τῆς Βαβέλ, λέγει ἐκεῖ. Εἶναι στό βιβλίο τῆς Γενέσεως, στό ἴδιο βιβλίο, στό 11ο κεφάλαιο στίχος 7. «δεῦτε καί καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν ἐκεῖ τήν γλῶσσαν» καί στίχος 8· «καί διέσπειρεν αὐτούς Κύριος». Πληθυντικός, ἑνικός ἀμέσως. Ἐλᾶτε, ἀφοῦ κατεβοῦμε, νά μπερδέψουμε ἐκεῖ τή γλώσσα. Νά λέει ὁ ἕνας «αὐγά» καί ὁ ἄλλος νά καταλαβαίνει «καλάθια». Καί τούς σκόρπισε αὐτούς ὁ Κύριος. Κοιτάξτε, δέν λέει «οἱ κύριοι», ἀλλά λέει «ὁ Κύριος». Γιατί ὁ Θεός εἶναι ἕνας. Ὁπότε ἐδῶ βλέπουμε, ὁ Θεός εἶναι ἕνας, καί διατηρεῖται τό Τριαδικό τοῦ Θεοῦ. Καί τό τέταρτο εἶναι στόν Ἠσαΐα στό 6ο κεφάλαιο, ἀλλά κατά τό ἑβραϊκό κείμενο. Ἡ μετάφραση τῶν 70' δέν διασώζει αὐτόν τόν τέταρτο πληθυντικό, ἀλλά τόν συναντοῦμε στό ἑβραϊκό κείμενο καί μεταφράζουμε σύγχρονα. Καί λέει ἐκεῖ. «Τι να θέλω ἀποστείλει καί τίς θέλει ὑπάγει δι’ ἡμᾶς» (ποιός θά πάει γιά μᾶς;) Ἔτσι βλέπουμε νά ὑπάρχει αὐτός ὁ πληθυντικός, πού δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ὑπαινιγμοί τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Τά τέσσερα γνωρίσματα τοῦ ἀνθρώπου.
Καί τώρα σ’ ἐκεῖνα τά ὁποῖα μᾶς διηγεῖται τρόπον τινά ἡ Ἁγία Γραφή, στή σκέψη καί ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ μέ μία σύντομη πινελιά, ἄς προσπαθήσουμε νά δοῦμε τά γνωρίσματα αὐτοῦ τοῦ καινούργιου πλάσματος πού λέγεται ἄνθρωπος.
Πρῶτο γνώρισμα, ὅτι αὐτό τό πλάσμα πού θά κάνει ὁ Θεός θά εἶναι σύμφωνα μέ τήν δική του εἰκόνα. Θά δοῦμε τί εἶναι εἰκόνα. Μεγάλο θέμα αὐτό. Ὤ, κάποτε νά ξέραμε τί σημαίνει εἰκόνα τοῦ Θεοῦ! Μεγάλο θέμα! Θά τό ἰδοῦμε ὅμως στό ἑπόμενο θέμα μας, πρῶτα ὁ Θεός.
Δεύτερο γνώρισμα, εἶναι ἡ ὁμοίωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό. «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». Ὥστε, λοιπόν, ἡ ὁμοίωση εἶναι κάτι διαφορετικό ἀπό τήν εἰκόνα. Ἄλλο τό ἕνα, ἄλλο τό ἄλλο. Θά τό δοῦμε καί αὐτό.
Τρίτο γνώρισμα. Εἶναι ὅτι αὐτό τό πλάσμα πού λέγεται ἄνθρωπος θά ἄρχει ὅλων τῶν κατηγοριῶν τῶν ζώων. Κάνει ἀνάλυση μάλιστα. Θά ἄρχει τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης, τῶν πτηνῶν, τῶν ἑρπετῶν, τῶν κτηνῶν κτλ.. Ἔτσι θά εἶναι κύριος ὁ ἄνθρωπος τῆς ὑπολοίπου ζωῆς, πού θά ὑπάρχει ἐπάνω στήν γῆ. Αὐτό τό «ἄρχει», τό λεγόμενο «ἀρχικόν», τό ἐξουσιαστικόν, εἶναι ἕνα πολύ σπουδαῖο στοιχεῖο καί ἀποτελεῖ ἕνα βασικό στοιχεῖο μέσα στόν ἄνθρωπο ἀπό τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ.
Καί ἕνα τέταρτο γνώρισμα. Λέγει˙ «ποιήσωμεν ἄνθρωπον…..καί ἀρχέτωσαν». Νά κάνουμε ἄνθρωπο πού νά ἄρχουν. Πάλι ἐδῶ ἀσύντακτο. Θά ἔπρεπε νά πεῖ, ποιήσωμεν ἄνθρωπον καί νά ἄρχει. Ὄχι, νά ἄρχουν. Ὄχι δηλαδή στόν πληθυντικό, ἀφοῦ βάζει ἑνικό. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι τά γνωρίσματα αὐτά τά ὁποῖα ὁ Θεός σκέπτεται γιά τόν πρῶτο ἄνθρωπο, τόν Ἀδάμ, θά εἶναι κληρονομικά. Θά τά ἔχουν καί οἱ ἀπόγονοί του. Δηλαδή ἐνῶ γιά τά ζῶα καί γιά τά φυτά εἶπε νά ὑπάρχουν κατά γένος, καί αὐτό τό «κατά γένος», ἀφειδῶς λέγεται μέσα στήν Ἁγία Γραφή, «κατά γένος, κατά γένος», στόν ἄνθρωπο δέν λέγει κατά γένος, ἀλλά λέγει αὐτόν τόν πληθυντικό, «ποιήσωμεν ἄνθρωπον καί ἀρχέτωσαν», τόσο ἡ Εὔα πού εἶναι δίπλα του, ὅσο καί οἱ ἀπόγονοί τοῦ ζεύγους αὐτοῦ. Πού σημαίνει, ὅ,τι θά εἶναι ὁ Ἀδάμ, θά εἶναι καί οἱ ἀπόγονοί του. Δέν θά παραλλάσουν. Δέν θά ἔχει ὁ Ἀδάμ κάτι περισσότερο ἀπ’ ὅ,τι θά ἔχω ἐγώ πού εἶμαι ἴσως ἡ χιλιοστή γενεά, ἤ ἡ ἑκατομμυριοστή γενεά. Τό θέμα εἶναι, καί ὅσα νά βάλετε στό παρελθόν καί ὅσα νά βάλετε στό μέλλον, τό θέμα εἶναι ὅτι αὐτό πού δημιουργεῖται ἀνά πᾶσα στιγμή εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος φέρει ὅλα τά γνωρίσματα τοῦ προγόνου του, τοῦ Ἀδάμ. Εἶναι ὁ ἴδιος. Δηλαδή; Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ! Ἄν ξέρατε τί σπουδαῖο εἶναι αὐτό! Ἄν ξέρατε! Ξέρετε τί συνέπειες βγαίνουν ἀπό αὐτά, τί ἀνθρωπολογικές συνέπειες; Ἀπ’ αὐτά πού λέμε τώρα καί μοιάζουν ὅτι εἶναι θεωρητικά; Πού καθορίζουν τήν σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό, μέ τόν πλησίον του καί μέ τόν ἑαυτό του; Ξέρετε πόσο σπουδαῖα στοιχεῖα εἶναι αὐτά; Καί ὅτι ἄν αὐτά τά στοιχεῖα κάποτε τά μάθουμε πολύ καλά, ἀνά πᾶσα στιγμή θά μποροῦμε νά ἐλέγχουμε κάθε καινούργια θεωρία πού θά βγαίνει καί θά λέμε ὅτι δέν εἶναι σωστή καί εἶναι ἀπορριπτέα. Καί ὅτι βασικά εἶναι ἀντιανθρωπιστική. Νά τό πῶ ἔτσι˙ ἀντιανθρωπολογική. Ὤ, νά ξέρατε πόσο σπουδαῖα!
Ἀνθρωπολογικές συνέπειες τοῦ τρόπου δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου.
Βλέπουμε ὅτι θά ὑπάρχουν αὐτά τά κληρονομικά στοιχεῖα σ’ ὅλους τους ἀπογόνους τοῦ Ἀδάμ, ἀλλά καί στόν ἄνδρα καί στή γυναίκα. Γιατί καί ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος. Εἶναι ἄνθρωπος; Μή νομίσετε ὅτι μερικά πράγματα εἶναι αὐτονόητα. Γυρίστε λίγο πίσω νά δεῖτε κατά πόσο μπορεῖ νά εἶναι αὐτά αὐτονόητα. Πόσο πίσω; Κατ’ ἀρχάς λίγα χρόνια, πολύ λίγα χρόνια, μερικές δεκάδες χρόνια πίσω, γιά νά δεῖτε ποιά ἦταν ἡ θέση τῆς γυναίκας μέσα στή γνωστή μας, πολιτισμένη μας κοινωνία. Ἀλλά, ἄν θέλετε ἀκόμα, πηγαίνετε μερικές ἑκατοντάδες χρόνια πίσω, πηγαίνετε στήν ἀρχαία Ἑλλάδα, στήν ἀρχαία Ρώμη, στόν ἀρχαῖο κόσμο, τόν προχριστιανικό νά δεῖτε τί ἦταν ἡ γυναίκα. Ἡ γυναίκα δέν ἐθεωρεῖτο ἄνθρωπος. Ἐθεωρεῖτο "res", πρᾶγμα. Καί τοῦτο ὄχι ἀπό μία διάθεση ὑποτίμησης, ἀλλά ἦταν μία θεωρητική γραμμή, μία θεωρητική βάση, ὅτι ἡ γυναίκα δέν εἶναι ἄνθρωπος. Ὅπως ὑπάρχει ἡ ἄποψη ὅτι τό ἔμβρυο, ἐπειδή δέν εἶναι συμπληρωμένο, ἄς ποῦμε ἕνα ἔμβρυο μίας ἡμέρας, δέν εἶναι ἄνθρωπος, ὅτι θέματα πού ἐπίσης ὑπάρχουν αὐτή τή στιγμή καί τό πρωί ἄν θέλετε ἄκουσα στίς εἰδήσεις γιά τήν μεσογειακή νόσο. Εἰπώθηκαν αὐτά πού εἰπώθηκαν, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τοῦτο· ὅτι ἐάν, ἐφόσον καί καθόσον κριθεῖ ὅτι ἔμβρυο ἔχει μεσογειακή ἀναιμία, θά πρέπει νά γίνει ἀποβολή τοῦ ἐμβρύου, γιά νά μή διαιωνίζουμε ἀνθρώπους, πού θά φέρουν τήν μεσογειακή νόσο. Ἀλλά μέ βάση ποιά κριτήρια θά μποροῦσε νά εἰπωθεῖ αὐτό; Ἐγώ εἶπα˙ μίας ἡμέρας ἄνθρωπος. Νά σᾶς τό πῶ καλύτερα ἔτσι˙ ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος. Συνεπῶς εἶναι πλήρης ἄνθρωπος. Καί τίθεται τό ἐρώτημα. Ἔχεις τό δικαίωμα νά ἐπέμβεις σ’ αὐτό πού λέγεται ἄνθρωπος; Ἔστω μέ τά ἐπιχειρήματα, νά βελτιώσουμε τή γενεά, τό εἶδος, τήν ποιότητα; Ἔχεις τό δικαίωμα; Βλέπετε, τί βγαίνει; Καί ἐνῶ σήμερα λέγονται αὐτά ἀνέτως, ὁ πιστός ἄνθρωπος πού ἔχει τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τήν «λυδία λίθο», ἀνά πᾶσα στιγμή μπορεῖ νά λέγει. Ὄχι, κύριοι, πέφτετε ἔξω. Γιατί ὑπάρχει αὐτό τό διαλεκτικό στοιχεῖο. Δέν ἔχουμε πιά κριτήριό μας τό λόγο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἀσάλευτος, ἀλλά ὑπάρχει τό διαλεκτικό στοιχεῖο. Τί εἶναι αὐτό; Κουβεντιάζουμε καί βγάζουμε ἕνα συμπέρασμα. Αὐτό τό συμπέρασμα τό ξανακουβεντιάζουμε καί βγάζουμε ἄλλο συμπέρασμα. Τό δεύτερο αὐτό συμπέρασμα τό ξανακουβεντιάζουμε καί βγάζουμε τρίτο συμπέρασμα. Καί πάει λέγοντας. Αὐτό λέγεται διαλεκτική μέθοδος, γιά νά βγάλουμε αὐτό πού θέλουμε νά βγάλουμε. Καί ἔχουμε φύγει πιά ἀπό τό ἀρχικό μας κριτήριο. Φύγαμε. Ἔτσι μένοντας μέσα σέ ὑποκειμενικά κριτήρια, ξέρετε ποῦ φθάνουμε; Φθάνουμε σ’ ἕνα κυκεῶνα ἀπόψεων, πού ἔχουμε χάσει τά αὐγά μέ τά πασχάλια. Καί δημιουργοῦμε μία κοινωνία ἀνθρώπων, ἡ ὁποία ἀπολήγει στό τέλος μία ζούγκλα. Τό ξέρετε ὅτι σέ λίγο θά φοβοῦνται οἱ ἡλικιωμένοι ἄνθρωποι νά πᾶνε στό νοσοκομεῖο; Ὅταν σιγά-σιγά θά καθιερωθεῖ καί ἡ εὐθανασία; Θά πεῖ ὁ ἡλικιωμένος ἄνθρωπος· ποῦ τό ξέρω; Μπορεῖ καί νά εἶναι καί σχέδιο, ἤ νά γίνει νόμος - δέν ἔχει γίνει ἀκόμα - γιά τήν εὐθανασία. Ποῦ ξέρω, μπορεῖ ἡ πολιτεία νά πεῖ, ἕνας γέρος τόσο κοστίζει, νά τοῦ βάζουμε μία ἔνεση καί νά πηγαίνει στόν ἄλλο κόσμο. Γιατί, λοιπόν, ἐγώ νά πάω στό νοσοκομεῖο; Ἄνθρωπε ἔχεις αὐτή τήν ἀρρώστια, νά πᾶς στό νοσοκομεῖο. Καλύτερα νά πεθάνω στό κρεβατάκι μου, ἔστω μέ τήν ἀρρώστια μου, παρά νά μέ πεθάνουν, ὅταν θά πάω στό νοσοκομεῖο. Ἄ, ὅλα αὐτά ἀπό ποῦ βγαίνουν; Ἀπό δῶ, ἀπ’ αὐτά πού λέμε. Γι’ αὐτό σᾶς εἶπα· ἡ Χριστιανική Ἀνθρωπολογία εἶναι θεμέλιος. Ξέρετε ποιός εἶναι ὁ ἀρχικός θεμέλιος; Εἶναι - προσέξτε με - ὁ Θεός πού ἔγινε ἄνθρωπος! Ἐκεῖ εἶναι ὁ θεμέλιος. Δηλαδή ἡ Χριστολογία. Ἄρα ἡ Χριστιανική Ἀνθρωπολογία στηρίζεται ἐπάνω στήν Χριστολογία. Πάνω στό θέμα Χριστός, Ἰησοῦς Χριστός. Ἔτσι θά μποροῦμε νά κρίνουμε τά πράγματα. Τί λέτε τώρα, ἀπ’ ὅ,τι μπορεῖτε νά ἀντιλαμβάνεσθε, εἶναι σοβαρά θέματα αὐτά; Εἶναι ἐκτάκτως, ἐκτάκτως σοβαρά. Ἀλλά ξαναγυρίζω. Αὐτά τά τέσσερα χαρακτηριστικά, βλέπουμε νά ὑπάρχουν στήν, τρόπον τινά, ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ, γιά νά δημιουργήσει τόν ἄνθρωπο. Συνεχίζω παρακάτω˙ «καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον». (Γένεσις,κεφ. 1, 27) Ὥστε νά, εἶπε ὁ Θεός «ποιήσωμεν» καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο. Ἐκεῖνο πού ὁ Θεός ἀποφασίζει, τό ἐκτελεῖ. Ὁ Θεός μετανοεῖ; Στήν Παλαιά Διαθήκη ἔχουμε πολλές φορές ἔκφραση ἤ ἐκφράσεις πού δείχνουν ὅτι ὁ Θεός μετανοεῖ. Δέν μετανοεῖ ὁ Θεός. Ὅ,τι ὁ Θεός κάνει εἶναι καλό καί δέν μετανοεῖ. Ἀλλά ἡ ἔκφραση εἶναι ἀνθρωποπαθής. Ὅπως λέει μία μάνα στό παιδί της˙ μετάνιωσα πού σέ γέννησα. Γιατί ἀπό τόν καιρό πού γεννήθηκές μοῦ δημιουργεῖς προβλήματα. Ὁ Θεός δέν λέγει ὅμως· μετάνιωσα πού σέ δημιούργησα. Ἄν τό πεῖ, θά τό πεῖ πάντοτε μέ τήν διάσταση τήν ἀνθρωποπαθῆ. Ποτέ ὅμως ὁ Θεός δέν μετανοεῖ. Ἀπόδειξη θέλετε; Τρανή, τρανότατη ἀπόδειξη. Γι’ αὐτό τό δημιούργημα, τόν κόσμο, τό σύμπαν αὐτό πού ἔκανε ὁ Θεός, καί πού ἐμεῖς τό παραδώσαμε διά τῆς ἁμαρτίας μας στήν φθορά, ὁ Θεός δέν μετανόησε. Ἀλλά τί θά κάνει; Θά τό καθαρίσει, θά τό ἀφθαρτίσει, θά τό ἀθανατίσει, θά τό κάνει πάλι καινούριο! Νά, τί θά γίνει δυνάμει τῆς ἐνανθρωπήσεώς του! Καί ὅταν θά ἐπανέλθει θά πεῖ˙ - εἶναι στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως - «ἰδού καινά ποιῶ πάντα». (Αποκάλυψις Ιωάννου, κεφ. 21, 5) Νά, ὅλα τά κάνω καινούργια. Ὥστε, ὅ,τι ὁ Θεός κάνει, δέν τό ἐπιστρέφει στό μηδέν, ἀπ’ ὅπου ξεκίνησε ἡ δημιουργία. Ἀλλά τό ἀνακαινίζει, ἐφόσον αὐτό πού ἀνακαινίζει θά ἤθελε νά ἀνακαινισθεῖ. Καί ἄν μέν πρόκειται γιά τήν ἄψυχη ὕλη, δέν τίθεται θέμα. Ἀνακαινίζει ὁ Θεός χωρίς νά ρωτήσει κανέναν. Ὅταν πρόκειται ὅμως γιά τήν ἔλλογη φύση, ὅπως εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί οἱ ἄγγελοι, ἐκεῖ, ἐάν μέν ἐσύ δημιούργησες προϋποθέσεις ἀνακαινίσεως, τότε βρίσκεσαι στό χῶρο τῆς ἀνακαινίσεως, ἐάν ὄχι - καταπληκτικό, φοβερά καταπληκτικό - ὁ Θεός, ἄν δέν θέλεις, δέν σέ γυρίζει στό μηδέν. Καί τότε αὐτό πού δέν σέ γυρίζει στό μηδέν εἶναι ἡ κόλασή σου. Αὐτό εἶναι ἡ κόλαση. Τόν διάβολο δηλαδή, ὅταν θά ἀνακαινίσει τά πάντα, δέν θά τόν ἐκμηδενίσει. Ὅπως δέν θά ἐκμηδενίσει - κατά τό παραμύθι τῶν χιλιαστῶν - καί τούς ἁμαρτωλούς. Δέν ἔχουμε ἐκμηδενισμό. Ξέρετε τί ὡραῖο παραμύθι εἶναι νά πεῖ κανείς, θά ζήσω τή ζωή μου καί δέν μέ νοιάζει πιά ἄν θά ξαναυπάρξω. Σέ ἐκεῖνο τό κατά τά ἄλλα πολύ ὡραῖο ποίημα τοῦ Ζαχαρία Παπαντωνίου, ἡ Προσευχή τοῦ Ταπεινοῦ, πού λέγει. «Θεέ μου σέ εὐχαριστῶ πού εἶδα τίς ἀνατολές, εἶδα τίς δύσεις, εἶπα τήν καλησπέρα μου στούς ἀνθρώπους». «Τώρα, πολύ μοῦ πάει νά θέλω νά ζήσω αἰωνίως, δέν τό θέλω. Νά πεθάνω καί νά μήν ὑπάρξω πιά». Ἤ τό θέλουμε ὅμως ἤ δέν τό θέλουμε, ὁ Θεός δέν θά μᾶς γυρίσει στό μηδέν. Διότι ὁ Θεός ὅ,τι κάνει, δέν ἐπιστρέφει τίποτα στό μηδέν. Πού σημαίνει, δέν μετανοεῖ ὁ Θεός. Φοβερό, φοβερό, φοβερό! Λοιπόν, «καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον», τόν ἔκανε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, «κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς». «Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς καί ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς, καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν». (Γένεσις, κεφ. 2, 7) Ἐδῶ, ὅπως σᾶς εἶπα, βλέπουμε ὅλη τήν ἀληθινή ἀνθρωπολογία. Σ’ αὐτούς τούς λόγους. Καί εἶναι ἀπορίας ἄξιον, καί μάλιστα κάποτε καί θεολόγοι, φθάνουν νά λέγουν ὅτι ἡ Παλαιά Διαθήκη γενικά καί εἰδικότερα τό βιβλίο τῆς Γενέσεως εἶναι βιβλία πού δέν μᾶς χρειάζονται στήν ἐκπαίδευση. Ἀπορεῖ κανείς. Ἀπορεῖ καί ἐξίσταται. Κατάφερε ὁ διάβολος νά ρίξει τόση στάχτη στά μάτια τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νά ποῦν, γι’ αὐτά πού εἶναι τόσο θεμελιώδη, ὅτι δέν μᾶς χρειάζονται. Ἀκριβῶς γιά νά κάνει τή δουλειά του ὁ διάβολος, τήν ὀλέθρια δουλειά του στούς ἀνθρώπους. Τόση σοφία! Βρίσκει κανείς τήν ἀληθινή ἀνθρωπιά μέσα σ’ αὐτά. Βρίσκει τήν καταγωγή του. Καί τ’ ἀπορρίπτει; Καί τό καταπληκτικό ξέρετε ποιό εἶναι; Ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀπορρίψει τά ντοκουμέντα ἐκεῖνα πού τόν πληροφοροῦν γιά τήν καταγωγή του τήν εὐγενῆ, τότε ἑπόμενο εἶναι νά καταλήξει σέ ἀναζητήσεις ὑποκαταστάτων. Νά πάει νά βρεῖ σέ ὑποκατάστατα τήν καταγωγή του. Καί ὅπως ξέρετε, ὑποκατάστατο, στήν προκειμένη περίπτωση εἶναι ἡ θεωρία τῆς ἐξέλιξης. Ἀπό ποῦ κρατάει ἡ σκούφια μου; Ἐκεῖ τρέχω. Γιατί; Γιατί ἄφησα τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί τρέχω στίς ἀνθρώπινες θεωρίες, γιά νά μάθω ἀπό ποῦ κατάγομαι. Εἶναι ἀλήθεια ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἔνδοξο πλάσμα. Τό ἔχουν πεῖ ἄλλοι, πολλοί. Δέν πρωτοτυπῶ πάνω σ’ αὐτό, σέ τίποτα δέν πρωτοτυπῶ. Ἀλλά εἶναι καί ἄθλιο ταυτόχρονα. Εἶναι τόσο σπουδαῖο πλάσμα ὁ ἄνθρωπος, ἀλλά ὅταν διαστρέψει τό μυαλό του εἶναι ἄθλιο πλάσμα.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα τοῦ Θεοῦ.
Καί, ἄς δοῦμε τό πρῶτο. «Καί ἐποίησεν». Θά πάρουμε μία μία λέξη. Ἐποίησεν. Ὥστε, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα! Καί δέν ἔχει μετοχή θείας οὐσίας. Ὅταν ὁ Θεός κάνει τόν ἄνθρωπο, δέν σημαίνει γέννησε τόν ἄνθρωπο. Λέει˙ ἐποίησε˙ πού εἶναι ἔξω ἀπό τόν Θεό. Δηλαδή ἔξω ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἄρα ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα. Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ὅση σχέση μπορεῖ νά ἔχει μία φωτογραφία, πού θά μέ πάρουν στό δρόμο, μέ τήν οὐσία τῆς ὑπάρξεώς μου, ἄλλη τόση σχέση ἔχει καί ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἄν, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Δέν ἔχει ἕνα κομματάκι ἀπό τήν θεία οὐσία. Γιατί εἶναι δημιούργημα ὁ ἄνθρωπος. Εἶναι κτίσμα. Σάν κτίσμα, ἔχει ἀρχή. Καί ἀφοῦ ἔχει ἀρχή, σημαίνει δέν προϋπῆρχε. Εἴτε ἔστω καί σάν ψυχή, πού λέγει ὁ Πλάτων. Δέν προϋπῆρχε ὁ ἄνθρωπος. Ποῦ ἤμουν πρίν γεννηθῶ; Στήν σκέψη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά δέν προϋπῆρχα. Καί συνεπῶς δέν εἶμαι συναιώνιος μέ τόν Θεό. Γιατί ὁ Πλάτων λέει ὅτι οἱ ψυχές προϋπάρχουν καί εἶναι συναιώνιες μέ τόν Θεό. Ὄχι, δέν προϋπῆρχα. Ἐάν θά ζήσω στήν αἰωνιότητα, παρότι εἶχα ἀρχή, αὐτό σημαίνει ὅτι δέν εἶναι ἡ φύση μου ἀθάνατη, ἀφοῦ εἶμαι κτίσμα. Γιατί μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀθάνατος. Εἶναι ὁ μόνος ἔχων ἀθανασία. Αὐτό σημαίνει ὅτι θά μείνω ἀθάνατος, γιατί τό θέλει ὁ Θεός. Ἄν αὐτή τή στιγμή ὁ Θεός θέλει, γίνομαι μηδέν. Ἄν ὁ Θεός θέλει νά μήν γίνω μηδέν, δέν γίνομαι μηδέν. Καί πόσο μπορῶ νά μένω; Ὅσο θέλει ὁ Θεός. Καί ἄν ὁ Θεός πάντα θέλει νά μένω, τότε ἐγώ τό κτίσμα ἔχω τήν αἰωνιότητα, ὄχι ἀπό μόνος μου, ὄχι ἐκ φύσεως, ἀλλά τήν ἔχω, γιατί τό θέλει ὁ Θεός. Καί ἡ ψυχή μου δέν εἶναι ἀθάνατη; Ὄχι, δέν εἶναι ἀθάνατη ἡ ψυχή, ἀλλά εἶναι ἀθάνατη, γιατί τό θέλει ὁ Θεός.
30-1-1983
13η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ!