†.Όταν ο Θεός Λόγος, αγαπητοί μου, εδημιούργει το σύμπαν, όρισε μια χρονική στιγμή που θα το επεσκέπτετο ο Ίδιος εμφανώς. Και αυτή η μεγάλη επίσκεψις είναι η Ενανθρώπησις του Θεού Λόγου. Και η παρουσία Του στη γη την κατέστησε τη γη μας το κέντρον του κτιστού ορατού κόσμου. Είναι το πιο μεγάλο γεγονός στον ορατόν και εις τον αόρατον κτιστόν κόσμον, μπροστά στον οποίο έμεινε έκπληκτος και αυτός ακόμη ο αγγελικός κόσμος. Και όλα αυτά τα εκπληκτικά έγιναν μέσα στην ησυχία μιας νύκτας. Αν ο Θεός είπε στην έναρξη της Δημιουργίας Του: «Γενηθήτω φῶς» -και «ἐγένετο φῶς»-, όμως εις το σκότος των βουλών Του υπήρχε η μεγάλη πρόθεσις της Ενανθρωπήσεως.
Η νύκτα των Χριστουγέννων. Η πιο μεγάλη και αγία νύκτα από όλες τις νύχτες της Δημιουργίας. Νύκτα ο Υιός του Θεού έκανε την παρουσία Του εις την γη. Αλλά γιατί; Διότι αυτή στάθηκε το μεγάλο πλαίσιο και το μεγάλο σκηνικό των επιμέρους γεγονότων της Ενανθρωπήσεως. Γιατί σε αυτήν έγινε ο τοκετός· η ανάκλισις εις την φάτνην· ο ευαγγελισμός των ποιμένων από τον άγγελο· ο ύμνος των αγγέλων στο μεσουράνημα· η επίσκεψις των ποιμένων. Γιατί λοιπόν νύκτα; Αν το φως είναι γλυκύ, το σκότος είναι γεμάτο από μυστήρια. Το φως φανερώνει, η νύκτα κρύβει. Δημιουργεί κλίμα στον άνθρωπο. Ετυμολογεί μάλιστα ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός τη λέξη νύξ, νύκτα, τη λέξη ἡ νύξ - τῆς νυκτός και λέγει: «Νύξ λέγεται επειδή νύττει, τρυπάει, νύττει τον άνθρωπον· ἡ γάρ νύξ κατανυγή ἐστίν · διότι η νύχτα», λέει, «είναι κατανυγή, τρύπημα· τρύπημα της καρδιάς…». Και δεν γνωρίζω βέβαια εάν αυτή η απόδοση της ετυμολογίας του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού είναι ακριβής, δεν γνωρίζω, αλλά είναι ακριβές ό,τι πράγματι συμβαίνει.
Ωστόσο, τη νύχτα έγινε η Γέννησις του Χριστού. Και πληροφορεί ο Λουκάς και μας λέγει: «Καί ποιμένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες καί φυλάσσοντες φυλακάς τῆς νυκτός»-δηλαδή σκοπιές της νυκτός- «ἐπί τήν ποίμνην αὐτῶν». Δεν μπορούσε ένας άνθρωπος, βέβαια, να αγρυπνά όλη νύχτα για τα πρόβατα που βόσκουν πολλές φορές το βράδυ τα πρόβατα, αλλά είχανε σκοπιές. Τη νύχτα λοιπόν εγίνετο αυτή η όλη φροντίδα του ποιμνίου. Είναι γνωστό ότι στις θερμές χώρες τα πρόβατα την ημέρα δεν βόσκουν -κάνει ζέστη- και βόσκουν συνήθως τη νύχτα. Το ξέρετε αυτό…
Πρέπει, όμως, να ερευνήσομε γιατί έλαβε χώρα ο τοκετός εν καιρώ νυκτός. Λέγει ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας ότι «τρία μυστήρια κραυγῆς ἅτινα ἐν ἡσυχίᾳ Θεοῦ ἐπράχθη». Τρία, λέει, μυστήρια κραυγής, δηλαδή ηχηρά, τα οποία όμως πραγματοποιήθηκαν μέσα στην ησυχία και δη της νυκτός· αλλά γενικά στην ησυχία, χωρίς τη δημοσιοποίηση. Τρία πράγματα του Θεού. Και ποια είναι αυτά; Λέει: «Ἔλαθεν τόν ἄρχοντα τοῦ αἰῶνος τούτου» -«ξέφυγε από τη γνώση» - ποιος είναι ο άρχοντας του αιώνος τούτου; Είναι ο διάβολος. «Ξέφυγε», λέγει, «από την παρατήρηση και από τη γνώση του άρχοντος του αιώνος τούτου, τι; Η παρθενία Μαρίας και ο τοκετός αυτής. Ομοίως και ο θάνατος του Κυρίου». Αυτά τα τρία· τα οποία έγιναν, ήταν κραυγαλέα και έγιναν εν ησυχία.
Μια μικρή ανάλυση να σας κάνω. Κάνει εντύπωση ότι όταν ο Θεός δικάζει τους πρωτοπλάστους, αποτείνεται προς την Εύα και της λέει: «Από το δικό σου σπέρμα θα γεννηθεί Εκείνος που θα σε σώσει». Καταρχάς, Ποιος ομιλεί; Ομιλεί ο Θεός Λόγος. Εκείνος που προσωπικά θα ήρχετο να ενανθρωπήσει. Τι καταπληκτικό πράγμα! Γιατί αποτείνεται όμως προς την Εύα; Είναι γνωστό ότι έπρεπε να αποτανθεί εις τον Αδάμ. Η γυναίκα δεν έχει σπέρμα. Και λέει «ἐκ τοῦ σπέρματός σου»· σπέρμα έχει ο Αδάμ. Εδώ υπαινίσσεται την εκ Παρθένου γέννησιν του Ιδίου που λέγει αυτά· του Θεού Λόγου. Από τότε ο διάβολος έψαχνε τας παρθένους να ανακαλύψει ποια θα μπορούσε να είναι αυτή, η οποία θα συνέτριβε, θα γεννούσε Υιόν και θα συνέτριβε το κεφάλι του όφεως· δηλαδή του διαβόλου. Οπότε αυτό έγινε μέσα στην ησυχία του Θεού· ο διάβολος δεν το πήρε είδηση.
Ναι. Αλλά και ο θάνατος του Κυρίου, που εδώ δεν είναι αυτός καθ’ εαυτόν, δηλαδή ο σταυρικός θάνατος, αλλά είναι η Ανάστασις του Χριστού· διότι, τι ώρα έγινε η Ανάσταση του Χριστού; Ποιος το ξέρει; Συμβατικά, αγαπητοί μου, επειδή ο Κύριος είπε: «Θα αναστηθεί την τρίτη ημέρα» και το μέτρημα του εικοσιτετραώρου αρχίζει από το απόγευμα, με τη δύση του ηλίου, αυτό που λέμε εσπερινός, με τον εσπερινό αρχίζει η άλλη ημέρα. Συνεπώς, Σάββατο απόγευμα ο Κύριος είναι εις τον τάφο· αλλά μετά, ο Κύριος ανεστήθη-τι ώρα; Βέβαια, περάσαμε προς την Κυριακήν, για να κλείσουνε οι τρεις ημέρες: Παρασκευή, Σάββατο-ολόκληρο- και Κυριακή. Τι ώρα; Αυτό είναι άγνωστο. Τι ώρα, δηλαδή, ο Χριστός ανεστήθη- συμβατικά σας είπα, λέμε «μετά τις 12» για να έχομε τις τρεις ημέρες.
Έτσι η νύκτα, γίνεται, αγαπητοί, το σύμβολο των μυστηρίων του Θεού. Είναι η νύκτα το σύμβολο της σιγής του Θεού· και το κατεξοχήν μυστήριον είναι η Ενανθρώπησις. Είναι το «σεσιγημένον μυστήριον» που λέγει στην Προς Ρωμαίους ο Απόστολος Παύλος· «σεσιγημένον μυστήριον», δηλαδή εκείνο που δεν δημοσιεύτηκε, «χρόνοις αἰωνίοις», στα πρότερα χρόνια, δεν δημοσιεύτηκε. Εγίνετο υπαινιγμός, χωρίς όμως μια γνώση σαφή· «φανερωθέντος δέ νῦν», λέει ο Απόστολος Παύλος· «τώρα δε, φανερώθηκε». Και ποιο είναι το «σεσιγημένον μυστήριον»; Η Ενανθρώπησις του Θεού Λόγου. Και όπως λέει ο άγιος Ιγνάτιος, «μυστήριον σεσιγημένον μέν, κραυγαλέον δέ».
Ένα άλλο μυστήριο που έλαβε χώρα εν καιρώ νυκτός είναι- ήδη σας το ‘πα- η εκ νεκρών Ανάστασις του Χριστού. Νύκτα ακόμα εβγήκε από την μήτρα της Παρθένου, νύκτα εξήλθε από την νοητήν μήτρα του τάφου, για να μας δώσει τον καινούριο άνθρωπο, τον αθάνατο, τον αναπλασμένο και αιώνιο και ευτυχή άνθρωπο. Η νύκτα είναι λοιπόν σύμβολο του παρόντος αιώνος, αλλά και του παρόντος βίου· εν αντιθέσει με τον μέλλοντα και φωτεινόν αιώνα της Βασιλείας του Θεού. Είναι ο αιών της αβεβαιότητος και της αμφιβολίας ο παρών αιών. Γι΄αυτό εισάγεται- προκειμένου να φτάσουμε να ξεπεράσουμε όλα αυτά και να γνωρίσουμε - εισάγεται η πίστις.
Αν έπρεπε να μιλήσω για την πίστη, θα έπρεπε ώρα πολλή να μιλάω. Μάλιστα αρκεί να σας πω ότι ο Αβραάμ σώθηκε και θεωρείται, όχι γιατί είναι γενάρχης - γενάρχης είναι και ο Αδάμ- αλλά… δυστυχώς· ο Αβραάμ σώθηκε διότι επίστευσε, όπως το λέει η Γραφή. Και το χρησιμοποιεί αυτό ατόφιο το χωρίο ο Απόστολος Παύλος: ότι «ἐλογίσθη αὐτῷ ἡ πίστις» - εις τον Αβραάμ- «ἐλογίσθη εἰς δικαιοσύνην». «Λογαριάστηκε αρετή, μεγάλο πράγμα»! Διότι η πίστις γεννάει την υπακοή και την προσδοκία. Το είπε ο Θεός. Θα γίνει. Αφού το είπε ο Θεός, δεν υπάρχει θέμα. Είπε στον Αβραάμ: «Θα αφήσεις απόγονο». Ξέρετε πότε του το είπε αυτό; Όταν ο Αβραάμ ήταν 75 χρονών· και περίμενε άλλα 25 χρόνια. Πού ο διάδοχος; Πουθενά! Κι όμως- ήταν δε πλούσιος ο Αβραάμ, είχε πολλά... «Κύριε, πού θα τα αφήσω αυτά;» και το σπουδαιότερον, του λέγει ο Θεός: «Αυτή τη γη θα σου τη δώσω όλη-την Παλαιστίνη». «Τι θα μου δώσεις, Κύριε; Εγώ είμαι γέρος, εγώ πεθαίνω και μου λες ότι θα μου δώσεις αυτά όλα; Αφού δεν έχω διάδοχο, ποιος θα με κληρονομήσει;». Το είπε ο Θεός; Τελείωσε. Κι όταν ο Θεός δίνει τον Ισαάκ, τον υιό της επαγγελίας- της υποσχέσεως- ο Αβραάμ ήταν 100 χρονών· και η Σάρα ήταν 90 χρονών! Δεν παραλείπει η Γραφή να μας πει ότι «ἐξέλιπον τά γυναικεῖα της Σάρρας» -δηλαδή δεν είχε πλέον γονιμότητα. Αυτό θα πει πίστις! Απλώς ένα μικρό δείγμα σας έδωσα να καταλάβετε. Μήπως η ανάσταση των νεκρών δεν είναι θέμα πίστεως; «Το είπε ο Χριστός», θα λέμε. «Αφού το είπε ο Χριστός, τελείωσε. Το είπε ο Χριστός».
Πιστεύομε, λοιπόν, αυτό που δεν βλέπομε· γιατί δεν βλέπομε; Γιατί είναι νύκτα· δηλαδή νοητή νύκτα, έχομε άγνοια και τη νύκτα δεν γίνεται ορατό το είδος. Το «εἶδος», ακούστε για να το καταλάβετε αυτό, ένα ωραίο χωρίο που έχει στη Β΄ προς Κορινθίους ο Απόστολος: «Διά πίστεως γάρ περιπατοῦμεν, οὐ διά εἴδους». Το «εἶδος» στην αρχαία ελληνική θα πει: η όψις. Θα πει όψις. Λοιπόν περπατάμε-ζούμε- «πολιτευόμεθα διά τῆς πίστεως, οὐ διά εἴδους» · «δεν έχομε τα πράγματα, δεν έχομε τα αντικείμενα φανερά μπροστά μας». Αρκεί να σας πω ότι αυτό το εκφράζει και ο Πλάτων· ο παρ’ ημίν Πλάτων· ο Έλληνας Πλάτων, ο φιλόσοφος, όταν θέλει να δείξει ότι η γνώσις είναι αινιγματώδης και αναφέρεται σε εκείνο το λεγόμενο «σκοτεινό σπήλαιον». Αξίζει με δύο λόγια να σας το πω. Προσέξτε. Λέει: «Άνθρωπος είναι στραμμένος προς το βάθος ενός σπηλαίου. Είναι κοντά στην είσοδο του σπηλαίου, αλλά εστραμμένος πάντοτε προς το βάθος. Πίσω από τον άνθρωπο υπάρχει μία φωτιά. Και προ της φωτιάς περνούν τα γεγονότα. Αλλά, περνώντας τα γεγονότα, ρίχνουν τη σκιά τους στο βάθος του σπηλαίου, χωρίς ποτέ ο άνθρωπος να μπορέσει να γυρίσει να ιδεί τα αντικείμενα, τα γεγονότα από μόνα τους. Δεν μπορεί να τα δει. Κι εκείνα που υπάρχουν, κι εκείνα που θα υπάρξουν. Τότε, τι βλέπει; Βλέπει απλώς τη σκιά των αντικειμένων, τη σκιά των γεγονότων. Ασαφώς…». Αυτό δείχνει ότι εις τον παρόντα κόσμο δεν ξέρομε παρά μόνο ελάχιστα πράγματα· ό,τι μας αποκαλύψει, αγαπητοί μου, ο Θεός, ξαναγυρίζοντας εις τον χώρον του Χριστιανισμού, της αποκαλύψεως- έχομε αποκάλυψη.
Όλος, λοιπόν, ο αρχαίος κόσμος ζούσε τη νύκτα της αγνοίας- τη νύκτα της αγνοίας του Θεού. Γράφει –δεν θα ερμηνεύσω γιατί πέρασε η ώρα- γράφει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς: «Ἡλίου μέν, ἡλίου μή ὄντος (:δεν υπάρχει ήλιος) νύξ ἄν ἦν τά πάντα (:όλα είναι σκοτάδι)· οὕτως ἤ μή τόν λόγον ἔγνωμεν καί τούτῳ κατηυγάσθημεν οὐδέν ἄν τῶν σιτευομένων ὀρνίθων ἐλειπόμεθα». Αν ο Θεός Λόγος δεν μας απεκάλυπτε, δεν θα ξέραμε τίποτα· όσο ξέρουνε οι κότες μας στο κοτέτσι- σιτευόμενες ὂρνιθες -, άλλο τόσο θα ξέραμε κι εμείς. Τι ξέρουν οι κότες μας; Τίποτα δεν ξέρουν οι κότες μας! Και συνεχίζει: «ἐν σκότει πηαινόμενοι καί θανάτῳ τρεφόμενοι». Αυτή είναι η πραγματικότητα. Τίποτα δεν μπορούμε να ξέρουμε, εάν δεν μας απεκάλυπτε ο ίδιος ο Θεός Λόγος. Κι ο Χριστός, που είναι το φως των ανθρώπων, και ήρθε μέσα στο σκοτάδι του αιώνος μας, θέλει να γίνει φως στα μάτια μας και στη ζωή μας να βλέπομε και να καταλαβαίνομε-αλλά διά της πίστεως πάντοτε. Γι΄αυτό αναφωνεί ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς: «Ἀπόλαβε τόν Χριστόν, ἀπόλαβε τό βλέπειν, ἀπόλαβέ σου τό φῶς». «Πάρε», λέει, «τον Χριστόν, πάρε τη δυνατότητα να βλέπεις, πάρε το φως».
Και ο Άδης, αγαπητοί μου, είναι σκοτεινός. Και όπως κατέβηκε νύχτα στη γη, έτσι κατέβηκε και στον σκοτεινό Άδη, για να τον μεταβάλει- στους δικαίους μόνον- σε φως, σε παράδεισον. Και όλη η γη ήταν σκοτεινή. Και η ειδωλολατρία έκανε τη γη σκοτεινή. Δυστυχώς επανερχόμεθα εις την ειδωλολατρία… Και μάλιστα εμείς οι Έλληνες, οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί Έλληνες, επανερχόμεθα εις την ειδωλολατρία-κάποτε ας το καταλάβομε αυτό· οι οποίοι ειδωλολάτραι, νεοειδωλολάτραι κάνουν και προσηλυτισμό. Δεν μιλώ για τον Μασονισμό, ο οποίος είναι πέρα για πέρα, εκατό τοις εκατό ειδωλολατρία, αλλά και εκτός του Μασονισμού γίνεται απόπειρα να αναβιώσει η ειδωλολατρία. Δηλαδή, το δωδεκάθεο του Ολύμπου. Το καταλάβατε αυτό;
Έτσι όλη η γη μας ήταν σκοτεινή κάποτε. Έγινε χριστιανική και πάλι ξαναγυρίζει στο σκοτάδι. Σημειώνει ο Ματθαίος και λέγει: «ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ ῾Ησαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· γῆ Ζαβουλὼν καὶ γῆ Νεφθαλείμ, ὁδὸν θαλάσσης, πέραν τοῦ ᾿Ιορδάνου, Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν - σ’ αυτή την Γαλιλαία των Εθνών είχαν κατοικήσει κάποιοι απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου· σας το λέω για την ιστορία-, ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει - ήταν το σκοτάδι της ειδωλολατρίας- εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιᾷ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς». Και αυτή η προφητεία αναφέρεται εις τον Ιησούν Χριστόν. «᾿Απὸ τότε ἤρξατο ὁ ᾿Ιησοῦς κηρύσσειν καὶ λέγειν· μετανοεῖτε· ἤγγικε γὰρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν».
Σκότος λοιπόν παντού, νύχτα παντού! Γι΄αυτό ο Υιός του Θεού ήλθε νύχτα, για να μας κάνει αισθητό ότι βρισκόμαστε εις το σκοτάδι. Υπάρχει όμως και κάτι βαθύτερο: ήθελε να δείξει ο Ιησούς ότι είναι ο Δημιουργός όχι μόνο του φωτός, αλλά και του σκότους. Μην σας κάνει εντύπωση αυτό -διότι τι θα πει σκότος; Απουσία φωτός! Το λέμε πολύ απλά· διότι τότε οι άνθρωποι πίστευαν ότι είναι δύο ξεχωριστά πράγματα το φως από το σκοτάδι. Και είχαν εισαγάγει τη δυαρχία. Ο θεός του φωτός, ο Απόλλων, και ο θεός του σκότους! Σε όλες τις χώρες της Μεσογείου έχομε αυτήν την δυαρχίαν -δεν σας λέγω πιο πολλά. Κι όμως λέει ο Ησαΐας: «Ἐγώ ὁ κατασκευάσας φῶς καί ποιήσας σκότος». «Εγώ, ο Ένας Θεός. Εγώ είμαι Εκείνος ο Οποίος έκανα το φως, έκανα και το σκοτάδι». Σήμερα μπορούμε να το πούμε πολύ απλά, σας είπα απουσία φωτός είναι το σκότος. «Ἐγώ Κύριος ὁ Θεός ὁ ποιῶν πάντα ταῦτα», λέει στο 45ο κεφάλαιο του Ησαΐου ο ίδιος ο Θεός. Για μας είναι πολύ κατανοητό αυτή τη στιγμή. Κι όμως, δεν ήτανε κατανοητό στους παλαιούς.
Και η νύκτα του ανήκει του Θεού, είναι δική Του, είναι δική Του! Δεν ανήκει σε κάποιον άλλον θεόν· είναι η νύκτα το κάτοπτρον, ο καθρέφτης του ενάστρου ουρανού. Κι αυτός, τη νύκτα της Γεννήσεως, δοξάζει τον Δημιουργό του. Τα αστέρια είναι έργα των δακτύλων Του. Και βλέπομε όλα τα θαυμάσια εκείνα μέσα στην νύκτα, ιδίως τον έναστρον ουρανόν. Έπρεπε κι αυτά να δώσουν την δοξολογική τους μαρτυρία, και ιδιαίτερα το μεγάλο αστέρι της Γεννήσεως. Για να πει ο Ψαλμωδός: «Σή ἐστίν ἡ ἡμέρα, καί σή ἐστίν ἡ νύξ, καὶ νὺξ νυκτὶ ἀναγγέλλει γνῶσιν».
Για να σας - δεν ξέρω αν έχετε απορία, αν έχετε διαβάσει- τι ήταν το αστέρι αυτό; Το αστέρι της Γεννήσεως, αγαπητοί μου, ήταν αστέρι, αλλά δεν ήταν φυσικό αστέρι· διότι η περιγραφή που μας κάνει ο Ματθαίος είναι τέτοια που δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν κάποιο αστέρι, όπως οι αστρονόμοι μέχρι σήμερα –μέχρι σήμερα!- ότι «έχομε σύνοδο αστέρων» - ξέρετε τι θα πει «σύνοδος αστέρων»- και εδόθηκε πολλή λαμπρότης», τίποτα από όλα αυτά. Η περιγραφή δείχνει ότι δεν είναι τα πράγματα έτσι. Τι; «Όταν», λέγει, ότι «το αστέρι εξαφανίστηκε, όταν οι μάγοι μπήκαν στα Ιεροσόλυμα, επανεμφανίστηκε όταν οι μάγοι βγήκαν από τα Ιεροσόλυμα και έλεγαν: «Τώρα πού θα πάμε; Πού θα πάμε;». Το είχαν οδηγό το αστέρι· αλλά κάποια φορά το ξαναείδαν το αστέρι και μάλιστα», λέγει εκεί ο ευαγγελιστής Ματθαίος, «ἐχάρησαν χαρὰν μεγάλην σφόδρα». Πολύ μεγάλη χαρά! Θα πήγαινε αλλιώτικα το ταξίδι τους χαράμι! «Ταξιδέψαμε» - ύστερα από έναν χρόνο, ξέρετε, ήρθαν οι μάγοι να προσκυνήσουν τον Βασιλέα, βλέποντας την ανατολή του αστέρος. Δεν ήταν ότι ήταν στην Ανατολή, αλλά την ανατολή, όλα τα αστέρια, όλος ο ουρανός, γιατί γυρίζει η γη έτσι; Έχουμε, έχουμε -ανατέλλουν και δύουν τα αστέρια. Γιατί γυρίζει η γη, το ξαναλέω άλλη μία φορά. «Λοιπόν, οπότε, όταν έφτασαν στη Βηθλεέμ, το αστέρι», λέει, «στάθηκε πάνω από το σπίτι» -δεν ήταν πια στάβλος, γιατί βρήκανε τόπο να παν να μείνουν μετά την απογραφήν. «Το αστέρι στάθηκε πάνω από το σπίτι που ήτο ο Ιησούς, το βρέφος». Ερωτώ: Ποιο αστέρι στέκεται πάνω από την ταράτσα ενός σπιτιού; Δεν μπορεί να το προσδιορίσεις όταν είναι πολύ ψηλά. Τι ήταν λοιπόν αυτό το αστέρι; Δεν ήταν όπως σήμερα και μέχρι σήμερα, σας είπα, οι αστρονόμοι προσπαθούν να δώσουν μία εξήγηση· ήταν άγγελος υπό μορφήν αστέρος. Έτσι μας λέγουν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας.
Αγαπητοί. Μέσα στη νύκτα αναζητά η ψυχή Εκείνον που έχει αγαπήσει. Όπως λέει το «Ἆσμα Ἀσμάτων»: «Ἐπί κοίτην μου - στο κρεβάτι μου- ἐν νυξί - τη νύκτα- ἐζήτησα ὅν ἠγάπησεν ἡ ψυχή μου». «Εκεί αναζήτησα Εκείνον που αγάπησε η ψυχή μου». Η νύχτα, τόσο για τον Θεό, όσο και για τον άνθρωπο, αποτελεί ένα σπουδαίο στοιχείο. Και η νύκτα των Χριστουγέννων ομοίως συνιστά ένα ουσιώδες στοιχείο. Γι' αυτό η Εκκλησία μας στην εορτή των Χριστουγέννων διατηρεί την νύκτα. Είδατε τι ώρα αρχίσαμε; Στις 5 το πρωί. Όπως και όλες οι εκκλησίες. Δείχνει ότι το σκοτάδι, παρότι πέρασαν είκοσι αιώνες, ακόμη διατηρείται εις τους ανθρώπους, και μάλιστα εις τους ακατηχήτους Χριστιανούς μας. Γι΄αυτό, το σκοτάδι θυμίζει ότι πρέπει διαρκώς να αναζητούμε τον Χριστόν. «Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί- λέγει ένα τροπάριο των ημερών-, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός· ἀκολουθήσωμεν λοιπόν, ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ», που μας οδηγεί, που περπατάει το αστέρι.
Ο Σωτήρας μας εγεννήθη, αλλά για πάμπολλους Χριστιανούς μας είναι σαν να μη γεννήθηκε. Μετέβαλαν την εορτή της Γεννήσεως σε ευκαιρία καταναλωτισμού και αμαρτωλών διασκεδάσεων… Τι κρίμα, αλήθεια! Πόση αδικία! Αδικούν τον εαυτό τους οι άνθρωποι αυτοί…
Ας το φωνάξουμε σε όλους τους τόνους: Ο Χριστός γεννήθηκε! Ο Θεός Λόγος έγινε άνθρωπος και ήλθε ανάμεσά μας· και ήλθε για να μας σώσει. Η αγάπη Του Τον έφερε στη γη. Και «ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο», θα καταγράψει αργότερα ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, «καί ἐσκήνωσεν» -έβαλε τη σκηνή Του, την κατοικία Του- «ἐν ἡμῖν» - ανάμεσά μας. «Ὅσοι δέ ἔλαβον αὐτόν» -συνεχίζει ο Ιωάννης- «ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν τέκνα Θεοῦ γενέσθαι - όσοι Τον πήραν, διά της πίστεως, τους αξιώνει ότι να γίνουν παιδιά του Θεού. Εύχομαι σε όλους σας, αγαπητοί μου, αληθινά Χριστούγεννα.
†.Αγαπητοί, χαίρει ο ουρανός, χαίρει και η γη, όταν εορτάζεται η μνήμη ενός Αγίου. Χαίρει ο ουρανός, διότι εκέρδισε από την γην έναν άγιον· χαίρει και η γη, διότι έδωσε στον ουρανόν ένα παιδί της. Και οι άγιοι άγγελοι χαίρουν και αυτοί, γιατί κάνουν συνόμιλόν τους έναν άνθρωπον. Και οι άνθρωποι χαίρουν, γιατί ανοίγεται η δυνατότητα του ουρανίου αγιασμού των. Κι ο άγιος Δημήτριος, εστάθη ένας μέγας μάρτυς του Χριστού, που με το μαρτύριό του εδόξασε τον Κύριον· και έδωσε το καλό παράδειγμα πίστεως και αγάπης στον Χριστόν σε μυριάδες πιστούς μέσα εις την ιστορία.
Ο μέγας του Χριστού μάρτυς Δημήτριος ήτο Θεσσαλονικεύς. Και είχε το ύπατον αξίωμα του διοικητού της πόλεως, όταν το 303 μ.Χ. εδόθη η αφορμή με την επίσκεψη του Μαξιμιανού στην πόλη. Δεν πήγε να τον υποδεχθεί. Αυτή ήταν η αφορμή. Ήταν εποχή διωγμών των Χριστιανών και ο άγιος Δημήτριος έδωσε πλήρως το μέτρον της πίστεώς του εις τον Χριστόν. Γι΄αυτό και συνελήφθη και εθανατώθη μαρτυρικά. Ήταν νέος, ευσταλής, άλκιμος, δηλαδή γενναίος και αθλητικός. Ήτο στρατιωτικός διοικητής· γι΄αυτό διέθετε τα γνωρίσματα του στρατιωτικού και αθλητικού βίου. Και πολύ προσφυώς η Εκκλησία μας του αφιέρωσε την αποστολική περικοπή του Παύλου προς τον Τιμόθεον που ακούσαμε προηγουμένως, και που αναφέρεται, μεταφορικώς βέβαια, εις την στρατιωτική και αθλητική ζωή που εχρειάζετο ο Τιμόθεος. Αλλά και κάθε τιμό-θεος μέσα στην ζωή της Εκκλησίας.
Και γράφει: «Σὺ οὖν, τέκνον μου, κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν». Και πόσες φορές ο μεγαλομάρτυς του Χριστού Δημήτριος δεν θα μελέτησε –που μελετούσε την Αγία Γραφή- τους στίχους αυτούς και δεν θα συνεκινήθη από αυτούς… Το δοξαστικόν των αποστίχων γράφει-του Αγίου, στην εορτή του: «Ἔχει δὲ καὶ τὸ πανέντιμον, καὶ ἀθλητικώτατόν σου σῶμα, τὸν περίκλυτον –τον περιώνυμον, δηλαδή, τον ξακουστόν- τοῦτον ναὸν ἐπὶ γῆς»-που αναφέρεται εις τον ναό του αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. Ήτο λοιπόν στρατιωτικός, νέος και αθλητικός.
Ας δούμε όμως τι εννοεί ο Παύλος με τους στίχους αυτούς. «Σὺ οὖν, τέκνον μου, κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ». Εδώ ο Παύλος θέλει να τονίσει ότι όποιος ενταχθεί στην διακονία του Χριστού, γίνεται «στρατιώτης παρεμβολῆς Κυρίου». «Παρεμβολή» θα πει στρατόπεδον. Και η «παρεμβολή Κυρίου» εκφράζει την ύπαρξη εχθρικού στρατοπέδου. Είναι το στρατόπεδο του κόσμου και του διαβόλου· με το οποίο το στρατόπεδον του Χριστού βρίσκεται σε διαρκή, χωρίς σταματημό και ανακωχή, πόλεμο. Στρατιώτης Χριστού σημαίνει ότι βρίσκεσαι κάτω από τη σημαία του Χριστού· κάτω από τις διαταγές και τις εντολές του Χριστού. Και για να μπορείς να ανταποκριθείς, δεν εμπλέκεσαι σε βιοτικές μέριμνες και προσκολλήσεις φίλων και συγγενών, που μπορούν να σου ανακόψουν την αφοσίωσή σου εις τον Χριστόν.
Στρατιώτης Χριστού σημαίνει ακόμη ότι προϋπόθεσις βασική είναι η κακοπάθεια. Θα το ξαναπώ: η κακοπάθεια. Η ισοβία κακοπάθεια. Η απουσία ανέσεως ένεκα διαρκών πειρασμών και διωγμών. Όταν δαίμονες και άνθρωποι διώκουν· όταν τα πάθη επιστρατεύονται για να καταβάλουν τον αγωνιστή. Σύμβολό του έχει ο πιστός, πιστός στρατιώτης τον σταυρόν. Και ο σταυρός είναι η επιτομή της κακοπαθείας. Ο χριστιανός χωρίς κακοπάθειαν ζει έναν νόθον Χριστιανισμόν. Μάλλον διάκειται εχθρικά προς τον σταυρόν του Χριστού. Διότι γράφει, φερειπείν, στους Φιλιππησίους ο Παύλος ότι - αναφέρεται σε κάποιους Χριστιανούς οι οποίοι ήσαν καλοπερασάκηδες και ελυπείτο πολύ ο Παύλος και τους αποκαλεί «ἐχθρούς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ». Γιατί ο σταυρός, είπαμε, είναι η επιτομή της κακοπαθείας. Στον Σταυρό δεν σταυρώθηκε ο Χριστός; Δεν πήγε να αναπαυθεί επάνω εις τον σταυρόν, αλλά πήγε να μαρτυρήσει.
Και τι γράφει τώρα εις τους Φιλιππησίους, τους «ἐχθρούς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ ὧν –των οποίων- τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν –των οποίων- ὁ θεὸς ἡ κοιλία καὶ ἡ δόξα αὐτῶν ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν -καυχώνται για πράγματα για τα οποία θα έπρεπε να ντρέπονται-, οἱ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντες!». Είδατε πώς αποκαλεί αυτούς τους Χριστιανούς ο Παύλος; Τους αποκαλεί «ἐχθρούς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ». Δείγμα στρατιώτου το κακοπαθείν- λέγει ένας ερμηνευτής, ο Οικουμένιος- και η κακοπάθεια πηγάζει από τον πνευματικό πόλεμο που έχει ο πιστός. Λέγει, γράφει ο Παύλος προς τους Εφεσίους : «ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ». Έτσι, γράφει ο Θεοδώρητος, ερμηνευτής, «ἀπόβλεψον τίνος εἶ στρατιώτης, καί φέρε γενναίως τούς πόνους τῆς στρατείας». «Δες, κοίταξε, ποιανού στρατιώτης είσαι, για να μπορείς να φέρεις γενναίως τους κόπους της στρατεύσεώς σου».
Ακόμη η έννοια του καλού στρατιώτου περιέχει την ετοιμότητα του μαρτυρίου. Η ετοιμότητα του μαρτυρίου είναι το κριτήριον του βάθους της πίστεως και της αγάπης του πιστού εις τον Χριστόν. «Ἐὰν δὲ τις καὶ ἀθλῇ, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ». Εδώ ζητά νόμιμον άθλησιν ο Παύλος. «Ναι, θα αθλήσεις, αλλά νόμιμα». Η άθλησις είναι διηνεκής άσκησις. Διατήρησις των μελών της ψυχής, νου, συναισθήματος και βουλήσεως, σε κατάσταση ευλυγισίας και ετοιμότητος. Η άθλησις οφείλει να ευρίσκεται σε νομιμότητα, όπως είπαμε. «Ἐάν μή πάντα τόν τῆς ἀθλήσεως νόμον φυλάττῃ», λέει ο Ιερός Χρυσόστομος, «και τόν ἐπί σιτίων καί τόν ἐπί σωφροσύνης καί σεμνότητος καί τῶν ἐν παλαίστρᾳ» δηλαδή «θα είσαι εντάξει απέναντι σε όλα, δηλαδή δεν απλώς που θα αθλείσαι, αλλά θα είσαι και ο σώφρων, ο αγνός, ο καθαρός, που τηρεί τις εντολές του Θεού, τότε η άθλησίς σου θα είναι νόμιμος. Ο νόμος της διαίτης, της σωφροσύνης και της σεμνότητος είναι προϋποθέσεις, όπως και οι κανονισμοί του κάθε αθλήματος. Εάν δεν τηρήσεις τους κανόνες του κάθε αθλήματος, δεν μπορείς να στεφανωθείς». Αν φερειπείν υπάρχουν πέντε, στη σειρά, δρομείς, πότε θα ξεκινήσουν; Όταν δοθεί το σύνθημα. Εάν κάποιος ξεκινήσει πιο μπροστά, γι’ αυτόν το άθλημα είναι άκυρον.
Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι πρέπει να έχομεν μία νομιμότητα εις την άθλησιν. Και στον χώρον της πίστεως, οι νόμοι της πνευματικής αθλήσεως είναι δύο. Ο πρώτος νόμος: η μη αυτόνομος άθλησις, αλλά η εξάρτησις εκ του θελήματος του Θεού. Όχι γιατί σου αρέσει να παρουσιάζεις μίαν άθλησιν από ένα καπρίτσιο, από μία ιδιοτροπία, δηλαδή να είσαι ξέχωρος από τον Θεό. Όχι! «Μ’ αρέσει εμένα έτσι να είμαι!». Αυτό δεν είναι νόμιμον. Και το δεύτερον: η ακριβής ευαγγελική τήρησις των όρων της αθλήσεως. Ό,τι λέγει το Ευαγγέλιον, στον τρόπον και εις την έκφρασιν. Και να είσαι ο άνθρωπος ο διακριτικός. Τότε είναι νόμιμη η άθλησή σου. Και τότε γίνεται και αποδεκτή αυτή η άθλησις.
Έχει όμως ο Παύλος και μία τρίτη εικόνα που την προβάλλει εις τον Τιμόθεον και του λέγει: «Τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν». Αυτό σημαίνει ότι όπως ο γεωργός πρώτος μετέχει των καρπών του κόπου του: «Έβαλες σταφύλια; Έβαλες αμπέλι; Πρώτος θα φας, βέβαια, σταφύλια» κ.ο.κ. Έτσι και ο στρατιώτης καθηγητής του Χριστού πρώτος θα μετέχει των πνευματικών του καρπών. Και οι καρποί είναι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και η Βασιλεία του Θεού. Αυτός θα δοκιμάσει αυτά τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τα οποία δεν μπορούν να κρυφτούν.
«Ἐν αὐτῷ τῷ κόπῳ», λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, «ἡ ἀντίδοσις». Δηλαδή «τον κόπο που κατέβαλες, θα πάρεις και τη δωρεά σου». Είναι ακόμη το «Εἰ συναπεθάνομεν, καί συζήσομεν· εἰ ὑπομένομεν, καί συμβασιλεύσομεν». «Εάν», λέει, «πεθάνομε μαζί με τον Χριστόν, μαζί και θα ζήσομε. Εάν υπομένομε μαζί με τον Χριστόν, μαζί και θα συμβασιλεύσομε». Αυτό είναι η νόμιμος άθλησις. Κι όλα αυτά πώς θα τα επιτύχουμε; Λέγει ο Παύλος στον Τιμόθεο- και που σας είπα ότι πολλές φορές πρέπει ο άγιος ο Δημήτριος να διάβασε αυτήν την περικοπή- «Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν». «Να θυμάσαι τον Ιησού Χριστόν, που ανεστήθη από τους νεκρούς». Ναι. Είναι η διαρκής μνήμη και μελέτη και θεωρία του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού. Είναι η μελέτη και η θεωρία του προσώπου του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Εάν δεν έχεις αυτήν την θεωρίαν, αυτήν την ενατένισιν, αυτήν την μνήμην, δεν είναι δυνατόν ποτέ ο αγώνας σου να είναι νόμιμος. Απλώς θα είναι ένας αγώνας κατά την επιθυμία σου και κατά την αρέσκειά σου. Εκεί θα είναι και το μυστικό της επιτυχίας. Να μνημονεύεις τον Ιησούν Χριστόν. Όχι κατά τρόπον αυθυποβολής, αλλά γιατί το πρόσωπο του Χριστού είναι ζωντανό και ενεργεί βαθιά στον πιστόν.
Αγαπητοί. Η μνήμη του μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου μάς έφερε στα ευαγγελικά χνάρια πρακτικής ερμηνείας του λόγου του Χριστού. Η ζωή των αγίων είναι η ερμηνεία η ορθή του Ευαγγελίου. Εξάλλου αυτή είναι ένα εικονογραφημένον ευαγγέλιον. Και όπως λέει ο Παύλος: Είναι «ἐπιστολὴ γινωσκομένη καὶ ἀναγινωσκομένη». Οι άνθρωποι αυτήν την επιστολήν βλέπουν, τη γνωρίζουν και τη διαβάζουν. Δηλαδή αυτός ο ίδιος ο βίος του πιστού, του Αγίου, είναι εκείνο το οποίο πραγματικά δίνει όλο το μέτρον της πίστεως και αγάπης του Αγίου. Η ζωή των αγίων λοιπόν είναι η ερμηνεία η ορθή του Ευαγγελίου.
Ναι. Πώς εκείνοι έζησαν; Έτσι κι εμείς. Χωρίς περικοπές· και περιτομές· και επιλογές: «Αυτό μ’ αρέσει από το Ευαγγέλιον, εκείνο δεν μ’ αρέσει. Αυτό το κάνω, εκείνο δεν το κάνω, γιατί δεν μ’ αρέσει». Όχι, χωρίς περικοπές και χωρίς περιτομές. Όπως ο Κύριος εδίδαξε το Ευαγγέλιον, και έζησε. Ο μεγάλος πειρασμός των εσχάτων, όταν θα φτάνουμε στο τέλος της Ιστορίας, αγαπητοί, είναι τόσο το περιτετμημένον Ευαγγέλιον, όσο και το ακρωτηριασμένο πρόσωπον του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. «Έτσι μ’ αρέσει ο Χριστός να είναι. Όχι όπως είναι. Εμένα έτσι μ’ αρέσει. Το ευαγγέλιο μού κάνει εντύπωση μόνο όπου έχω τις προτιμήσεις μου». Πόσες φορές ακούτε ανθρώπους άσχετους στην πίστη να σου λένε: «Ε, ο Χριστός λέει αγάπη». Πώς τώρα την εννοούν την αγάπη αυτή, άλλο πράγμα…Να σας πω πώς την εννοούν. Και η πορνεία λέγεται «αγάπη». Και όλα τα τραγούδια, 99,9%, που ακούγονται, τα «κοσμικά» λεγόμενα «τραγούδια», είναι γεμάτα από αγάπη! Αλλά τι αγάπη όμως; Πορνική αγάπη!
Ας προσέξομε λοιπόν. Οι άγιοι μάς έδειξαν τον σωστό δρόμο. Γι΄αυτό τους έχουμε ανάγκη. Ο άγιος Δημήτριος που σήμερα τιμούμε τη μνήμη του, είναι ο ασάλευτος οδοδείκτης πνευματικής πίστεως και ζωής σε όλους τους αιώνες. Αμήν.
†.Σήμερα η εκκλησία μας, αγαπητοί μου, τιμά την μνήμην του αγίου ενδόξου αποστόλου και ευαγγελιστού Ιωάννου. Και εφόσον η Ιερά μας Μονή έχει το προνόμιον να θεωρεί σαν προστάτη της τον ηγαπημένον μαθητήν, μετά από την Υπεραγίαν Θεοτόκον και τον μεγαλομάρτυρα Δημήτριον, οφείλομε να εγκωμιάσομε τον μεγάλον Απόστολο του Χριστού. Αλλά πώς να εγκωμιάσει κανείς έναν άγιον; Πρέπει να είναι στο παραπλήσιον ύψος του, για να τιμήσει δεόντως έναν άγιον. Ύστερα, όπως λέει η Γραφή: «Οὐχ ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἁμαρτωλοῦ». «Δεν είναι ωραίος ο αίνος, η δοξολογία, εις το στόμα ενός αμαρτωλού ανθρώπου». Αλλά για την αγάπη του λαού του Θεού και για την αγάπη προς τον μεγάλον Απόστολον, θα επιχειρηθούν λίγα απλά λόγια, σαν αγριολούλουδα του βουνού μας, που τα συλλέξαμε για να του τα προσφέρουμε.
Ο άγιος Ιωάννης ζούσε εις την Βησθαϊδά της Γαλιλαίας. Ήταν παιδί του Ζεβεδαίου και της Σαλώμης και μικρότερος αδερφός του Ιακώβου, ο οποίος και αυτός έγινε Απόστολος και διακρίνεται από τον Ιάκωβο, τον επίσκοπο Ιεροσολύμων, τον λεγόμενον «αδερφό του Κυρίου» και ο πρώτος, ο Απόστολος, λέγεται Ιάκωβος ο Μεγάλος και ο δεύτερος, ο πρώτος επίσκοπος Ιεροσολύμων, λέγεται Ιάκωβος ο Μικρός, για διάκριση.
Μαθήτευσε ο μέγας απόστολος Ιωάννης στον κύκλο των μαθητών πρώτα πρώτα του Τιμίου Προδρόμου μαζί με τον αδελφό του Πέτρου, τον Ανδρέα. Και κάποτε όταν ο Κύριος ενεφανίσθη εις τον ορίζοντα και είπε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής: «Να, ο αμνός του Θεού», άφησαν τον Ιωάννην τον Πρόδρομον, ο Ανδρέας και ο Ιωάννης ο Θεολόγος και ακολούθησαν τον Κύριον. Και μάλιστα, λέγει εκεί, ότι γύρισε ο Ιησούς να δει ποιος Τον ακολουθεί. Δεν τολμούσαν τίποτε άλλο να κάνουν παρά όταν ο Κύριος είπε: «Ποιον ζητάτε;», απήντησαν οι δύο, σε αμηχανία ευρισκόμενοι: «Κύριε, πού μένεις;». «Ελάτε και θα δείτε», τους είπε ο Κύριος, βγάζοντάς τους από αυτήν την αμηχανία. Κι έμειναν, λέγει, εκείνη την ημέρα, ακούγοντας τα λόγια Του. Μάλιστα ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ο οποίος αγαπάει όπου είναι αυτόπτης μάρτυς, αυτό να το καταθέτει και να λέει λεπτομέρειες οι οποίες προδίδουν ακριβώς ότι ήταν αυτόπτης. «Ήταν», λέει, «κάπου 4 το απόγευμα»- σας το λέγω με τη συνήθη γλώσσα που έχομε στην ώρα· γιατί η ώρα, και εις τους αρχαίους Έλληνες και εις τους Εβραίους άρχιζε από τις 6 το πρωί. 6 και 4 μετά το μεσημέρι, είναι 10. Σημειώνει έτσι, λοιπόν, ο Ιωάννης: «Ήταν ωσεί ώρα δεκάτη», θυμάται και την ώρα! Είναι εμπειρίες οι οποίες δεν εξαλείφονται ποτέ από τη μνήμη…
Μαθήτευσε ο Ιωάννης, αφού εκλήθη από τον Κύριον και εις τον κύκλον των δώδεκα μαθητών και ίσως ήτο ο Ιωάννης ο νεότερος από όλους τους μαθητάς, άγαμος, ενώ ο Πέτρος ήτο έγγαμος. Είχε ορμητικό χαρακτήρα ο Ιωάννης, με την καλή σημασία της λέξεως «ορμητικό χαρακτήρα», αλλά και βαθιά και τρυφερά αισθήματα. Από τα ονόματα και τους χαρακτηρισμούς που έλαβε από Αυτόν τον Κύριον, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ήτο μία αγία ψυχή υψιπετής έως τα κράσπεδα της Θεότητος, που παρά ταύτα εγεννήθη και μεγάλωσε σε μία εποχή παρακμής του λαού του, εκπεσμού δε του θρησκευτικού συναισθήματος των Εβραίων και της πολλής πλεοναζούσης αμαρτίας. Ναι. Σε μία τέτοια εποχή γεννήθηκε ο Ιωάννης ο Θεολόγος. Ήτο λοιπόν ως κρίνον, όπως λέγει το βιβλίο του Άσματος, «ὡς κρίνον ἐν μέσῳ ἀκανθῶν». Δεν τον εμπόδισε όμως να αναπτύξει την προσωπικότητά του εκείνη η οποία ανεδείχθη. Το λέω για να το γνωρίζουμε, γιατί πολλές φορές λέμε, δικαιολογώντας την ακηδία μας, την αφροντισιά μας, ότι «Μα ξέρετε σε τι εποχή ζούμε;». Ξέρω σε τι εποχή ζούμε. Όλοι οι άγιοι δεν έζησαν σε εποχές ωραίες, ανθόσπαρτες, εύκολες, ευνοϊκές, όχι! Ο καθένας στην εποχή του έζησε αυτό που έζησε. Έτσι λοιπόν ο Ιωάννης βρέθηκε ανάμεσα σε μία εποχή, σε έναν κόσμο πάρα πολύ διεφθαρμένον. Είχε διαφθορά και η ηγεσία και ο λαός. Έτσι λοιπόν κρίνεται «ὡς κρίνον ἐν μέσῳ ἀκανθῶν». Και όπως λέει στη συνέχεια το «ᾎσμα ᾀσμάτων», ότι «ήλθε εκείνος ο οποίος ποιμαίνει εις τα κρίνα, να τον συλλέξει»· δηλαδή ο Ιησούς Χριστός, ο ποιμήν των κρίνων.
Ας δούμε όμως τη θέση του κοντά εις τον Κύριον και τα ονόματα ή τους χαρακτηρισμούς που Αυτός ο Κύριος του έδωσε. Και πρώτα. Εκλέγεται μεταξύ των Δώδεκα που είναι οι πιο εκλεκτοί κάτω από τον ουρανό- δεν έχει σημασία αν εξελέγη και ο Ιούδας· ο Χριστός δεν εξέλεξε τον προδότη Του, ο Χριστός εξέλεξε τον Ιούδα ως μαθητή Του. Ξέρετε ότι απεστάλη με τους δώδεκα, ανά δύο, ανά τρεις, σε χωριά και πόλεις, στην Ιουδαία και εις την Γαλιλαία, για να πουν: «Η Βασιλεία του Θεού εγγίζει»; Ξέρετε ότι ο Ιούδας επήρε στα χέρια του και την εξουσία να κάνει θαύματα; Έτσι, δεν εξέλεξε ο Κύριος τον προδότη Του, όχι! Εξέλεξε έναν μαθητήν. Έγινε προδότης. Όχι ότι αυτό το αγνοούσε ο Κύριος, ο Ίδιος μας το λέει: «Εγώ σας εξέλεξα, ξέρω ο καθένας ποιος είναι». Έγινε προδότης ο Ιούδας. Απώλεσε την χάριν και μάλιστα το μέγα προνόμιον να καλείται μαθητής εκ των Δώδεκα. Και μάλιστα όταν ο Κύριος είπε, υπάρχοντος του Ιούδα, ότι «Θα καθίσετε σε δώδεκα θρόνους, κρίνοντας τις δώδεκα φυλές του Ισραήλ»· «δώδεκα φυλές του Ισραήλ» δεν είναι καθαυτό οι δώδεκα φυλές του Ισραήλ -σημειώσατέ το-αλλά είναι μεταφορικώς όλος ο κόσμος. Όλη η υφήλιος βρίσκεται μοιρασμένη σε δώδεκα φυλές, κατά τα πρότυπα των δώδεκα φυλών του Ισραήλ. Δηλαδή, έκφρασις είναι για να γίνει φανερή η κρίση των αποστόλων εφ’ όλης της γης. Εφ’ όλου του κόσμου!
Δεύτερον. Ο Ιωάννης εκλέγεται μεταξύ των τριών από τους δώδεκα αποστόλους σε εκείνον τον ιδιαίτερον και κορυφαίον χορόν, που ήταν ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Θυμηθείτε εις το Θαβώρ, αυτούς τους τρεις επήρε ο Κύριος-δεν είναι της ώρας να πούμε: «Άραγε γιατί;». Θυμηθείτε ακόμη ότι αυτούς τους τρεις πήρε προκειμένου να αναστήσει τη θυγατέρα του Ιαείρου. Οι άλλοι έμειναν απέξω. Όλοι εκλεκτοί, αυτοί όμως ήσαν οι εκλεκτοί των εκλεκτών. Και ήταν μέσα εις τον χορόν αυτόν των τριών, κι αυτός ο Ιωάννης. Θυμηθείτε ακόμη την υπερφυά εκείνη κατάσταση που βρέθηκε ο Κύριος επάνω εις το όρος Θαβώρ, οι τρεις αυτοί μόνο ήσαν, και μάλιστα, άκουσαν και την φωνήν του Ουρανίου Πατρός: «Αὐτοῦ ἀκούετε»· «Αυτόν να ακούτε». Είδαν, άκουσαν την φωνή του Ουρανίου Πατρός, οπότε ο Ιωάννης, μαζί με τους άλλους, δεν γίνεται μόνο μαθητής του Χριστού, αλλά και μαθητής του Πατρός, γιατί είπε «Αὐτοῦ ἀκούετε» η ουράνιος φωνή και υπακούουν, και μαθητεύουν στην ουρανία αυτήν φωνή. Είδαν ακόμα ένα φοβερό παρελθόν, τον Μωυσέα, που έζησε 1500 χρόνια προ Χριστού, και τον Ηλία, που έζησε 8 αιώνες προ Χριστού-ξέρετε τι θα πει να έχεις μία εποπτεία της Ιστορίας και του παρελθόντος και του παρόντος και, σε άλλες περιπτώσεις, που έχομε και του μέλλοντος αιώνος; Είναι καταπληκτικό! Είναι προνόμιο που ποιος μπορεί να έχει παρά μόνο κάποιες ψυχές απόλυτα απόλυτα εκλεκτές;
Ακόμα, αγαπητοί, γίνεται συγγραφεύς του Ευαγγελίου και της Αποκαλύψεως και των τριών επιστολών του. Αν αφαιρέσομε την Αποκάλυψη- δεν την αφαιρώ παρά μόνο για να εκφράσω αυτό που θα σας πω τώρα· γιατί η Αποκάλυψη έχει τρομερές σκηνές- το Ευαγγέλιον και οι επιστολές έχουν μία υφήν τρυφερότητος, μεγαλείου, με εκείνους μάλιστα τους επαναλαμβανομένους Παρακειμένους, «ἑωράκαμεν» (είναι Παρακείμενος του ὁράω-ῶ), που είναι τόσο χαριτωμένο το ύφος του Ιωάννου εις το Ευαγγέλιό του και εις τις επιστολές του. Μα, τρισχαριτωμένο! Όχι ότι δεν είναι στην Αποκάλυψη, αλλά επειδή όπως σας είπα εκεί επικρατούν οι σκηνές των πληγών, εκεί κάπως περιορίζεται το ύφος αυτό της τρυφερότητος. Πώς θα γίνει;
Ακόμη, είχε το προνόμιον, αφού στάθηκε ένας ευαγγελιστής, ο τέταρτος, όχι στην ποιότητα, αλλά θα λέγαμε εις την χρονολογικήν συγγραφήν. Είναι ο τελευταίος που συγγράφει το ευαγγέλιό του και όπως αναφέρει το βιβλίο των Αριθμών στην Παλαιά Διαθήκη, εκεί οι Εβραίοι είχαν μοιραστεί για λόγους διοικήσεως, για λόγους κυβερνήσεως σε τμήματα. Και κάθε τμήμα είχε τη σημαία του. Έχομε λοιπόν τέσσερις σημαίες που είναι τα σύμβολα που έχομε των τεσσάρων ευαγγελιστών. Ο βους, ο λέων-μάλιστα ο λέων ήτανε στη φυλή του Ιούδα-και πήρε παρακαλώ τη θέση ενός ζώου που ήταν ένα από τα τέσσερα που είχανε στις τέσσερις αυτές σημαίες του παλαιού Ισραήλ. Αυτό το ζωγραφίζουμε, το ξέρετε, επάνω εις τον τρούλον, που έχομε τον Παντοκράτορα. Επήρε και αυτό το προνόμιον, αν το θέλετε, και έτσι το ευαγγέλιό του είναι μεγαλοφωνότατον και απροσπέραστον σε ύψος θεολογίας, τίποτα δεν ξεπερνάει τη συγγραφή του ευαγγελίου του Ιωάννου.
Για το βιβλίο της Αποκαλύψεως, σας είπα προηγουμένως, επάνω εις το Θαβώρ, έζησε το παρόν- το παρόν: ο Διδάσκαλος μεταμορφούται· είναι εκεί και ο Ιάκωβος, είναι και ο Πέτρος. Έχει την αίσθηση του παρόντος. Όταν όμως βλέπει, βλέπει, με τα μάτια του, βλέπει, τον Μωυσέα και τον Ηλία, ζει το παρελθόν. Ζει ακόμη ένα κομματάκι αιωνιότητος του αιωνίου Θεού που λέει «Αὐτοῦ ἀκούετε» αλλά ζει και κάτι άλλο. Εκείνο το οποίο σας είπα προηγουμένως, αλλού γράφεται, θα σας το πω: ό,τι ακριβώς αναφέρεται στην Αποκάλυψιν. Και τι λέγει παρακαλώ τώρα εδώ ο Ιησούς Χριστός που είναι πίσω και πάνω από τον Ιωάννην εις την Πάτμον, ότι «Γράψε», «ἃ εἰσὶν καὶ ἃ μέλλει γενέσθαι», αλλά για να γράψει εκείνα που υπάρχουν, «ἃ εἰσὶν καὶ ἃ μέλλει γενέσθαι», είναι το μέλλον! Να και το μέλλον! Το οποίο παρόν και το οποίο μέλλον βλέπει με το προφητικό του μάτι τώρα ο Ιωάννης. Δεν είναι καταπληκτικόν;
Έζησε όλα τα γεγονότα της τριετίας του δημοσίου βίου του Κυρίου τόσο κοντά, όσο κανένας άλλος. Μόνο αυτός, από τους Αποστόλους, και όλους τους πριν και μετά από αυτόν, κατόρθωσε να καλείται Παρθένος. Σήμερα η παρθενία που τυχαίνει ειρωνείας και κοροϊδίας ασταμάτητης- ασταμάτητης!- και πολύ παραπάνω αν υποτεθεί ότι είναι αγόρι, πόσο τον κοροϊδεύουν οι άλλοι αν ανακαλύψουν ότι είναι εν παρθενία…-, δεν έτρεξε τους δρόμους και τα μονοπάτια και τα σκαλοπάτια δεν ανέβηκε της πορνείας, και αποκαλείται εδώ Παρθένος. Προσέξτε όμως τι λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς για την παρθενία του αγίου Αποστόλου: «Μόνος ὡς ἕοικεν, -μόνος όπως φαίνεται- ἀμφότερον ἐν παρθενίᾳ διά βίου φυλάξας, διά βίου ἐν παρθενίᾳ, καί ψυχήν καί σῶμα». Είναι εκείνο που έλεγε ο Μέγας Βασίλειος: «Καὶ γυναῖκα ἀγνοῶ, καὶ παρθένος οὐκ εἰμί». «Δεν είμαι παρθένος, παρότι», λέει, «δεν ήρθα σε επαφή με άλλο σώμα»-Γιατί; Γιατί έβλεπε ο Μέγας Βασίλειος την ψυχή του. Εδώ, λέει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ότι ήταν και στην ψυχή ο Ιωάννης παρθένος. Και λέγει: «Καί ψυχήν καί σῶμα · καί τόν νοῦν καί τήν αἲσθησιν· τήν μέν οὖν τοῦ σώματος παρθενίαν, ὀλίγοι μέν ἲσχυσαν· ἲσασιν δέ σχεδόν ἃπαντες ψυχῆς δέ ἀκριβῆς παρθενία ἡ πρός πᾶσαν κακίαν ἀσυνδύαστος γνώμη»· δηλαδή ασυμβίβαστη γνώμη. «ᾫστε διά τοῦ προσρήματος τούτου τό ἀναμάρτητον σχεδόν προσμαρτυρεῖται τῷ Ἰωάννῃ- κάπου περίπου να μπορούμε να τον πούμε ἀναμάρτητον- δι’ ὃ καί ἠγαπημένος γέγονεν τῷ ἐκ φύσεως ἀναμαρτήτω μόνῳ Χριστῷ- καί μόνος παρθένος ὁ Χριστός- καί τοῦτο μόνος ἁπάντων προσεκτήσατο τό ἐπώνυμον». Είδατε;
Αγαπητοί μου ακόμη αποκαλείται ο Ιωάννης «υιός της Παρθένου». Ποιας Παρθένου; Της Θεοτόκου. Γιατί; Διότι απλούστατα όταν ο Κύριος είπε στον Ιωάννη: «Να η μητέρα σου» και στη μητέρα Του: «Να ο υιός σου», ο παρθένος παραλαμβάνει την Παρθένον εις τα ίδια, εις το σπίτι του. Εις μόνον τον παρθένον μαθητήν Του εμπιστεύεται τη μητέρα Του, την Παρθένον. Σας κάνει εντύπωση αυτό; Έτσι λοιπόν είναι και υιός της Παρθένου Μαρίας και αδερφός του Παρθένου Ιησού. Πωπω προνόμια…! Κατά συσσώρευσιν, αλήθεια…
Λέει πάλι ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς: «Υιός αγαπητός, Εκείνος, και αυτός- είναι μετάφραση- μαθητής αγαπητός· στον κόλπον του Πατρός Εκείνος, δηλαδή ο Ιησούς· και αυτός επιστήθιος στον Ιησούν. Παρθένος Εκείνος, και αυτός διά της χάριτος Εκείνου. Παρθένου Υιός Εκείνος, της ιδίας και αυτός-της ιδίας Παρθένου. Εβρόντησε εξ ουρανού ο Κύριος, όπως λέει ο 17ος ψαλμός, και αυτός είναι βροντή-και τον αποκάλεσε «βροντή» αυτός ο ίδιος ο Χριστός: «βοανεργές», δηλαδή υιός βροντής. Γι΄αυτό και αποκαλείται βροντή περισσότερο από τους άλλους και βροντής υιός», συνεχίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «και μάλιστα βροντή θεολογικοτάτη, που αντηχεί σε όλα τα πέρατα της γης, και θεολογεί τον Λόγον του Πατρός ότι ‘’ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος’’» κ.λπ. που είναι πραγματική βροντή θεολογική· «και προς τον Θεόν είναι και Θεός είναι και η αυτοζωή είναι και το φως το αληθινόν είναι, που φωτίζει κάθε άνθρωπον που έρχεται στον κόσμον και δια του Οποίου έγιναν στην αρχή τα πάντα». Αυτά σημειώνει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Αγαπητοί. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης ήτο «ὁ ἠγαπημένος μαθητής» · ήτο «ὁ ἐπιπεσῶν ἐπὶ τὸ στῆθος τοῦ Ἰησοῦ» . Ξέρετε πόσες φορές το λέει αυτό; Πέντε φορές το λέει. Και δίνει την ταυτότητα του εαυτού του. Την ταυτότητα του εαυτού του. «Εκείνος», λέει, «ο μαθητής», «ὃν ἠγάπα ὁ ᾿Ιησοῦς», «εκείνος ο μαθητής επί το στήθος του Οποίου επέπεσεν ο μαθητής αυτός». Πέντε φορές το λέγει… Και έτσι θα μας πει ακόμα ότι «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί». Είναι αγάπη. Και μας εδίδαξε στις επιστολές και στο ευαγγέλιό του την ακροτάτην αρετήν της αγάπης. Μας δίδαξε ότι η ενέργεια της αγάπης είναι διπλή· και στον Θεό και στον πλησίον. Και όπως λέει ο άγιος Γρηγόριος πάλι: «ἀμερίστως μερίζων»· διακρίνει τις δύο αγάπες, τις διακρίνει, αλλά τις διακρίνει αμέριστα, χωρίς να τις ξεχωρίζει. Τις ξεχωρίζει χωρίς να τις ξεχωρίζει. Πώς; Εκείνος λέει που αγαπάει τον Θεόν, αγαπάει και τον πλησίον. Εκείνος που αγαπάει τον πλησίον, αγαπάει και τον Θεόν. Δύο αγάπες, αλλά είναι αμέριστες, αξεχώριστες. Έτσι ο ευαγγελιστής Ιωάννης μάς έδειξε τα δύο πόδια της θεογνωσίας, που είναι η αγάπη σαν πράξις και η θεολογία σαν θεωρία. Με αυτά τα δύο πόδια πρέπει να κατευθυνόμεθα εμείς αγαπητοί μου, προς τον Θεόν και να Τον αναζητούμε. Με τα δύο αυτά πόδια, περπάτησε και ο μακαριστός επίσκοπός μας Θεολόγος, που σήμερα είχαμε το μνημόσυνό του. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει. Άλλος τρόπος είναι ουτοπία.
Αγαπητοί. Ο άγιος Ιωάννης ο ευαγγελιστής, ο μαθητής ο ηγαπημένος, ο παρθένος, ο υιός της Παρθένου, ο υιός της βροντής και της θεολογίας και της αγάπης στέκεται οροθέσιον στα βήματά μας στον Θεό. Εμείς, όσο μπορούμε, το κατά δύναμιν, ας τον ακολουθήσομε.
†.Ο προφήτης Ηλίας, αγαπητοί μου, είναι μία μεγάλη μορφή, μια πολύ μεγάλη μορφή της Παλαιάς Διαθήκης. Είναι ο μέγιστος των Προφητών, είναι ανώτερος κι απ' αυτόν τον προφήτη Ησαΐα τον μεγαλοφωνότατο. Και ενώ δεν έγραψε ο προφήτης Ηλίας ούτε μία λέξη, υπήρξε ο ίδιος μία μεγάλη προφητεία. Αυτό του το έργο, ο τρόπος με τον οποίο έζησε, ο τρόπος με τον οποίο έφυγε από την παρούσα ζωή αλλά και η εμφάνισή του στη Μεταμόρφωση του Χριστού δείχνουν ότι η μορφή αυτή είναι παμμεγίστη, είναι πελωρία μορφή. Εχουν γι' αυτόν γραφτεί στην Παλαιά Διαθήκη πολλές σελίδες. Ολες είναι μεστές πολλής και βαθειάς θεολογίας. Το καρμήλιον όρος, επάνω στο οποίο ο προφήτης προσέφερε κατά θαυμαστό τρόπο την θυσία του, όταν από τον ουρανό κατήλθε φωτιά και κατέκαψε τα σφάγια. Το όρος Σινά, επί του οποίου είχε θεοπτία, ο Μέγας προφήτης, και το όρος Θαβώρ, επί του οποίου εμφανίστηκε μαζί με τον Κύριο ο προφήτης, είναι οι τρεις μεγάλες κορυφές ορέων, που αναφέρονται στην δόξα τη δική του.
Ο προφήτης Ηλίας είναι παρών, τόσο στον χώρο της Παλαιάς Διαθήκης, όσο και στον χώρο της Καινής Διαθήκης. Βέβαια ό,τι να πει κανείς και ό,τι να αναλύσει, πάντα θα μένει στην περιφέρεια των πραγμάτων, γιατί, όπως σας εξήγησα, είναι μία απύθμενη σε ανάλυση προσωπικότητα ο άγιος του Θεού Προφήτης. Θα μείνουμε μόνο σ' ένα μικρό περιστατικό της ζωής του, αλλά πολύ χαρακτηριστικό. Μάλιστα το περιστατικό αυτό μας δίνει ταυτόχρονα και μια άλλη εικόνα, μας δίνει έναν τύπο των εσχάτων ημερών.
Όπως θα γνωρίζετε -πείτε από τα γεγονότα, πείτε από τον τρόπο που ζει ο κόσμος σήμερα, πείτε ότι πλησιάζουμε στα έσχατα, πείτε ό,τι θέλετε- στις μέρες μας το πολύ παραγνωρισμένο και παραγκωνισμένο και παραθεωρημένο βιβλίο της Αποκαλύψεως έρχεται στην επικαιρότητα, κι έτσι όλοι σήμερα ασχολούμαστε με το βιβλίο αυτό. Το δυστύχημα είναι ότι το Ορθόδοξο πλήρωμα είναι ανέτοιμο να προσεγγίσει το βιβλίο αυτό, επειδή ακριβώς δεν του είναι οικείο. και δεν του είναι οικείο επειδή για ολόκληρους αιώνες, ιδίως στην Ανατολή, επικράτησε μια παρεξηγημένη εντύπωση, ότι το βιβλίο αυτό είναι σφραγισμένο με επτά σφραγίδες, δηλαδή ακατανόητο, ότι το βιβλίο αυτό είναι γεμάτο από προφητείες, που... μην τις πιάνεις... και ότι αν πιάσει κανείς τις προφητείες αυτές, μοιραία θα πέσει σε αιρέσεις και σε λάθη. Όλα αυτά βεβαίως δεν είναι σωστά. μόνο μέχρις ενός βαθμού είναι σωστά. Ωστόσο όμως όλα αυτά αποτέλεσαν θα λέγαμε την αιτία για την οποία το Ορθόδοξο πλήρωμα δεν προσεγγίζει το βιβλίο αυτό του Θεού, το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, το θεόπνευστο αυτό βιβλίο, το υπέροχο αυτό βιβλίο, το γεμάτο όχι μόνο από προφητείες αλλά και από πνεύμα παρηγορίας, και το οποίο υπάρχει για να ενισχύσει τον λαό του Θεού καθ' όλη την πορεία της ζωής του πάνω στη γη αυτή, και προπαντός στα έσχατα.
Έτσι, αγαπητοί, επανέρχομαι στο θέμα μου, για να σας πω ότι οπωσδήποτε αυτά που θα ακούσετε θα δείτε ότι έχουν σχέση με τα έσχατα. Έσχατα λέγονται εκείνα τα οποία αφορούν στο τέλος της Ιστορίας, δηλαδή όταν πια πλησιάζει να έρθει για τελευταία φορά ο Χριστός. Θα δείτε λοιπόν ότι η ζωή του προφήτου Ηλιού δεν είναι παρά μια ζωή ενός αντιτύπου που δείχνει ένα πρωτότυπο στα έσχατα.
Ένας λαός, πράγματι, στην ιστορική του πορεία ασφαλώς συναντά πολύ δύσκολες ημέρες για να επιβιώσει. Όμως ο Θεός είναι εκείνος που έχει τάξει τα οροθέσια της κατοικίας των λαών, δηλαδή τα σύνορα του κάθε λαού, αλλά και το πόσον καιρό θα ζήσει ένας λαός. Αυτό είναι σύμφωνο μ' εκείνο που λέει ο απόστολος Παύλος στους Αθηναίους. «ο Θεός... ορίσας προστεταγμένους καιρούς και τας οροθεσίας της κατοικίας αυτών» (Πράξ. 17, 26). Έβαλε τα σύνορα λοιπόν ο Θεός, αλλά και όρισε τους προστεταγμένους καιρούς, το πόσο δηλαδή θα ζήσει ο κάθε λαός. Έτσι Εκείνος είναι που κρίνει πόσο θα ζήσει ένας λαός και ποια θα είναι τα σύνορά του.
Ο Ισραήλ ήταν ένας λαός αγαπημένος, ήταν ο ξεχωρισμένος λαός -εξ άλλου Ισραήλ θα πει αγαπημένος5-(Βλ. Δευτ. 32,15. Ησ. 5, 7. 44, 2). και ο Θεός πολλές φορές στην ιστορική του πορεία τον είχε προστατεύσει. Κατά θαυμαστό μάλιστα τρόπο και σκανδαλώδη έναντι των άλλων εθνών ο Θεός είχε προστατεύσει τον Ισραήλ!
Τώρα όμως, ευρισκόμενοι κάπου στον 8ο αιώνα προ Χριστού, το βόρειο βασίλειο αποστατεί απ' τον Θεό. Πρέπει να σας πω ότι μετά τον θάνατο του Σολομώντος ο λαός χωρίστηκε σε δυο βασίλεια. το βόρειο βασίλειο, με τις δέκα φυλές, και το νότιο βασίλειο, με τις δυο φυλές, του Ιούδα και του Βενιαμίν. Το νότιο βασίλειο είχε πρωτεύουσα την Ιερουσαλήμ, ενώ το βόρειο τη Σαμάρεια. Το βόρειο βασίλειο λοιπόν είχε αποστατήσει από τον Θεό. Οι βασιλείς του ατυχώς υπήρξαν άνθρωποι οι οποίοι είχαν μια πολύ μεγάλη ευκολία να ειδωλολατρούν.
Έτσι βασιλιάς του βορείου βασιλείου τον 8ο αιώνα ήταν ο Αχαάβ. Αυτός είχε έναν μαλακό, χαλαρό χαρακτήρα, με μια πολύ εύκολη στροφή προς την ειδωλολατρία, και ήταν άνθρωπος που επηρεαζόταν από τη γυναίκα του Ιεζάβελ. Αυτή δε η γυναίκα του, η οποία δεν ήταν Εβραία, αλλά Συροφοινίκισσα, ειδωλολάτρισσα φανατική, αποτελούσε και το χειρότερο κακό! Γρήγορα, εξαιτίας αυτής της φοβερής γυναίκας, η λατρεία του αληθινού Θεού εξοστρακίστηκε, και έτσι εισήχθη η λατρεία του Βάαλ και της αισχρότατης Αστάρτης -η οποία Αστάρτη ήταν κάτι αντίστοιχο με τη δική μας την Αφροδίτη.
Σ' αυτή την κρίσιμη καμπή του Ισραήλ, ο οποίος έζησε όσο ποτέ άλλοτε την αποστασία στις ημέρες αυτού του βασιλιά, εμφανίζεται ο φλογερός και ζηλωτής Προφήτης από τη Θέσβη, ο Ηλίας. Κι έρχεται αιφνίδια -προσέξτε αυτό το αιφνίδια. Έρχεται αιφνίδια! Σαν αστραπή και βροντή εμφανίζεται μπροστά στον βασιλιά, από προσώπου του Θεού, για να του δώσει εκείνο το φοβερό μήνυμα της επ' αόριστον ανομβρίας, σαν τιμωρία από τον Θεό για την αποστασία του λαού αλλά και της κυβερνήσεώς του.
«Ζη Κύριος ο Θεός των δυνάμεων, λέει στον βασιλιά, ο Θεός Ισραήλ, ω παρέστην ενώπιον αυτού, ει έσται τα έτη ταύτα δρόσος και υετός, ότι ει μη διά στόματος λόγων μου.» (Γ' Βασ. 17,1). Ορκίζομαι στον Θεό τον ζώντα, τον Θεό του Ισραήλ, ενώπιον του Οποίου στέκομαι και υπηρετώ, ότι σ' αυτά τα χρόνια που θα έρθουν ούτε θα βρέξει ούτε θα πέσει δροσιά. Κι όλα αυτά θα εξαρτώνται από το στόμα το δικό μου. ό,τι λέω εγώ, αυτό θα γίνεται. Αυτά είπε ό Προφήτης, και εξαφανίσθηκε από προσώπου Αχαάβ. Τα λόγια του όμως αυτά, αγαπητοί μου, αποτελούν την κρίση του Θεού για την αποστασία ενός λαού.
Πού είναι εκείνοι, αλήθεια, που λένε ότι μπορούν να ρυθμίζουν ελεύθερα την ιστορική τους πορεία και τη ζωή τους και ότι δεν έχει κανέναν λόγο ο Θεός στην ιστορική πορεία ενός λαού ή ενός προσώπου; Πού είναι εκείνοι που το λένε; Βλέπετε εδώ; Και για να μην νομισθεί ότι αυτό αφορά μόνο στον Ισραήλ, σας λέω ότι ο Θεός σκεπτόταν και όλα τα έθνη, και χάραζε την πορεία όλων των εθνών. (Βλ. Γέν. 15, 14. 23, 18. Έξοδ. 23, 18-33. 34, 24. Λευϊτ. 26, 42-46. Δευτ. 2,10-25. 4, 27. Ιησ. Ναυή 23, 9). κ.α.
Πρόχειρα σας λέω το εξής. Στη γη Χαναάν κατοικούσαν πολλοί λαοί. Και λέει ο Θεός στον Αβραάμ: «Ακόμα δεν έφτασε να γεμίσει το ποτήρι των ανομιών τους. γι' αυτόν τον λόγο δεν θα εγκατασταθείς εδώ στη χώρα αυτή τώρα. Οι απόγονοί σου, λέει στον Αβραάμ, θα αναπτυχθούν πρώτα στην Αίγυπτο, θα γίνουν λαός πολύς, και κατόπιν θα έλθουν εδώ στη γη Χαναάν» (Γέν. 15,13-16). Κι αυτό ξέρετε με πόσα χρόνια αντιστοιχούσε; Με τετρακόσια τριάντα χρόνια! (Βλ. Έξοδ. 12,40). «Τότε μόνο θα κατοικήσουν στη γη αυτή, όταν οι λαοί αυτοί θα έχουν γεμίσει το ποτήρι των ανομιών τους.» Είναι φοβερό. Περιμένει ο Θεός πότε θα έρθει το πλήρωμα της αμαρτίας· μέχρι που να ξεχειλίσει το ποτήρι. Τότε λέει θα καταστραφούν οι λαοί αυτοί. Κι όταν έρχεται η ώρα ο Ιησούς του Ναυή να μπει μέσα στη γη Χαναάν, του λέει πάλι ο Θεός: «Πρόσεξε. Οι λαοί αυτοί, με τα μάγια τους, με τις μαντείες τους, με τη διαφθορά τους και με τον τρόπο που ζουν, ήλθε η ώρα να καταστραφούν γι' αυτό εσείς θα κυριεύσετε τη γη αυτή με πολλή ευκολία. Προσέξτε όμως. Μήν κάνετε κι εσείς τα ίδια, γιατί θα έρθει και η δική σας η ώρα να υποστείτε το ίδιο πράγμα.» (Δευτ. 31,1-23). Βλέπουμε λοιπόν ότι ό Θεός δεν έρχεται να ξεριζώσει κάποιους λαούς για να εγκαταστήσει τον αγαπημένο Του λαό, παρά μόνο εφ' όσον οι λαοί αυτοί έχουν αμαρτήσει. Θέλετε κάτι ακόμη; Ανοίξτε το βιβλίο του Ησαΐα να δείτε κάτι καταπληκτικό. Ομιλεί και προφητεύει ο Ησαΐας, όπως και ο Ιερεμίας και ο Ιεζεκιήλ και ο Δανιήλ, προφητεύουν για τα έθνη, αγαπητοί μου, για τους λαούς. όχι μόνο για τον Ισραήλ. «Ω, Βαβυλώνα, λένε, ήλθε το τέλος σου! Ω, Συρία...! Ω, Αίγυπτος...! Ω, Μωαβίτες...! Ω...! Ω...!» (Ησ. 9, 11-12. 13, 1-22. 14, 22-23. Ιεζ. 32, 1-16. Ιερ. 31, 1-44). κ.α. Ο Δανιήλ, πείτε μου, δεν προφητεύει για τους Έλληνες και για τους Πέρσες; Δεν προφητεύει για τους Βαβυλωνίους; Δεν λέει ότι οι Έλληνες θα νικήσουν τους Πέρσες, μ' εκείνη τη θαυμαστή προφητεία του, που έρχεται ένας τράγος, -ο μέγας Αλέξανδρος, ξέρετε, απεικονίζεται στα νομίσματα με κέρατα- ένας τράγος που τρέχει από τη Δύση ολοταχώς, λέει, και συγκρούεται μ' έναν κριό, που αντιπροσωπεύει τους Πέρσες, τον οποίο κυριολεκτικά λιανίζει; (Δαν. 8, 3-8). Βλέπετε λοιπόν, και επιμένω, δεν ομιλεί ο Θεός μόνο για τον Ισραήλ. ομιλεί για όλους τους λαούς και κατευθύνει τις τύχες όλων των λαών.
Θα σας επαναλάβω εκείνο που σας διάβασα προηγουμένως, που λέει ο απόστολος Παύλος στους Αθηναίους, ότι ο Θεός είναι ο «ορίσας προστεταγμένους καιρούς και τας οροθεσίας της κατοικίας αυτών», πάντων των εθνών, όλων των λαών. Συνεπώς, αγαπητοί, θα λέγαμε εδώ ότι οι Έλληνες δεν βγαίνουν έξω από το σχέδιο του Θεού, πολύ δε περισσότερο αφού έχουμε δεχθεί το Ευαγγέλιο από τους πρώτους, όταν κηρύχθηκε στον κόσμο το μήνυμα του Κυρίου.
Και ερχόμαστε τώρα να ρωτήσουμε: Μήπως και η πατρίδα μας ζει και πολιτεύεται στα ίδια χνάρια του παλαιού Ισραήλ; Και όσα δεινά μας βρουν, θα λέγαμε πού θα οφείλονται; Τί λέτε; είναι δυνατόν να υποστούμε μια τυχόν -τυχόν!- συρρίκνωση των συνόρων μας; Ξέρετε ότι πάλι μπορούμε να γίνουμε μικρότεροι; Αγαπητοί μου, το ξέρετε ότι μπορούμε να γίνουμε πάλι μικρότεροι στα σύνορά μας; Δεν υπάρχει τίποτα το αμετάθετο και σίγουρο. Από πού θα έχει το αίτιό του το θέμα; Ακόμη, αν υποστούμε σαν λαός μια δυσπραγία οικονομική ή ακόμα και μια κοινωνική αναστάτωση, από πού θα έχει την αφετηρία της αυτή όλη η κατάσταση; Ασφαλώς από την αποστασία του λαού μας και την στροφή του προς την ειδωλολατρία.
Αγαπητοί μου, ο λαός μας αποστατεί από τον Θεό καθημερινά. Το φαινόμενο της αθεΐας ήταν άγνωστο στην πατρίδα μας. Κι αρχίζει η αθεΐα να γίνεται μία πραγματικότητα σ' αυτόν εδώ τον χώρο, τον ελληνικό, εδώ που αναπτύχθηκε η Ορθοδοξία και έχουμε τόσους Αγίους! Είναι κάτι που εκπλήσσει. Και ξαναγυρίζουμε πάλι πίσω στην ειδωλολατρία.
Αλλά γιατί το είπε αυτό ο Προφήτης στον Αχαάβ; Για να μετανοήσει ο λαός. Μετανόησε ο Αχαάβ; Ούτε ο Αχαάβ, ούτε ο λαός. Άραγε εμείς θα μετανοήσουμε; Όταν σήμερα κηρύσσεται το κήρυγμα, της μετανοίας το κήρυγμα, και λέγονται αυτά που λέγονται, τί νομίζετε ότι είναι; Αυτά που σας λέω τώρα τί νομίζετε ότι είναι; Νομίζετε ότι είναι ένα φιλολογικό κήρυγμα, για το οποίο μπορούμε να λέμε ότι είναι μόνο λόγια; Όχι. είναι κήρυγμα μετανοίας, είναι κήρυγμα αφυπνιστικό! Άλλο τώρα εάν κοιμόμαστε κάποτε και με τον αισθητό ύπνο, κλείνουμε τα μάτια μας και δεν προσέχουμε τον ομιλητή. Αλλη παράγραφος αυτό, αλλά είναι κήρυγμα μετανοίας. Και καλούμαστε να μετανοήσουμε για εκείνη την κατάσταση η οποία ήδη επικρατεί μέσα στον λαό μας. Είναι φοβερή η κατάσταση, αντιλαμβανόμαστε;.. Είμαστε σε παράλληλες ημέρες με την εποχή του βορείου Ισραήλ, που ο Προφήτης ελέγχει με δριμύτητα την κατάσταση και φωνάζει. Φωνάζει και χρησιμοποιεί, θα λέγαμε, το έκτακτο εκείνο στοιχείο, που καταπλήσσει με την παρουσία του τον λαό. Θα το αντιληφθούμε εμείς ότι οι ημέρες μας είναι κρίσιμες για τον λαό μας αλλά και για ολόκληρη την οικουμένη; Θα το καταλάβουμε αυτό;
Ωστόσο, αγαπητοί μου, ο Προφήτης είπε το μήνυμά του, όπως σας είπα, το μήνυμα του Ουρανού, και εξαφανίστηκε από προσώπου του Αχαάβ. Από 'κείνη τη στιγμή όμως αρχίζει και η περιπέτεια του βορείου βασιλείου. Αν θέλετε, διαβάστε τα τέσσερα Βασιλειών -ιδίως το τέλος του δευτέρου, το τρίτο και τέταρτο Βασιλειών- για να δείτε εκεί τί περιπέτειες και τί καταστροφές υπέστη το βόρειο βασίλειο, με κατάληξη την αιχμαλωσία του από τους Ασσυρίους, εκατό περίπου χρόνια πριν από την καταστροφή του νοτίου βασιλείου, που και το δικό του τέλος -του νοτίου βασιλείου- ήταν η αιχμαλωσία του από τους Βαβυλωνίους.
Προειδοποιούσε και ο προφήτης Ησαΐας: «Κυράδες μου... φοράτε τα φουστάνια σας τα ωραία, έλεγε, με τις ζώνες σας τις χρυσές και τα χρυσοκεντημένα και μεταξωτά σας ρούχα... Σκοινί θα μπει στη μέση σας και θα συρθείτε ξυπόλητες στη γη της αιχμαλωσίας!...». (Ησ. 3,16-26).
Κι αν δεν τα καταλαβαίνουμε αυτά, θα 'ρθουν οι συνέπειες, και τότε θα τα καταλάβουμε...
Αλλ' όμως ο Θεός, αγαπητοί μου, προστατεύει τον Προφήτη Του. τον προστατεύει από την οργή του Αχαάβ. Διότι όταν άκουσε αυτά ο Αχαάβ, έμεινε έκπληκτος. και πριν προλάβει να αντιδράσει, ο Προφήτης εξαφανίστηκε. Γι' αυτό σας είπα ότι σαν αστραπή παρουσιάστηκε και σαν βροντή έφυγε. Και επειδή δεν πρόλαβε ο Αχαάβ να αντιδράσει, καταδιώκει τον Προφήτη. Ο Θεός όμως προστατεύει τον Προφήτη Του, όχι μόνο από την οργή του Αχαάβ, αλλά και από τον ενσκύψαντα λιμό, την πείνα που έπεσε.
«Και εγένετο ρήμα Κυρίου προς Ηλιού», και δόθηκε εντολή από τον Κύριο προς τον Ηλία. «πορεύου εντεύθεν κατά ανατολάς και κρύβηθι εν τω χειμάρρω Χορράθ- του επί προσώπου Ιορδάνου. και έσται εκ του χειμάρρου πίεσαι ύδωρ, και τοις κόραξιν εντελούμαι διατρέφειν σε εκεί.» (Γ' Βασ. 17, 3-4). Φύγε, κρύψου. Φύγε, κρύψου σ' εκείνον τον χείμαρρο, τον Χορράθ, που βλέπει προς τα ανατολικά και που χύνεται στον Ιορδάνη. Πήγαινε κρύψου εκεί. Εκεί θα βρεις νερό -γιατί νερό δεν υπήρχε, εξ αιτίας της ανομβρίας. Εκεί θα βρεις νερό. Κι εγώ θα στέλνω τα κοράκια μου, που εγώ τα παραγγέλλω να το κάνουν αυτό, να σε διατρέφουν.
Προσέξτε, αγαπητοί. Αυτά τα λόγια του Θεού είναι παμμέγιστης σημασίας. Δεν αφορούν μόνο στον προφήτη Ηλία. θα το δείτε στη συνέχεια. αφορούν και σ' εμάς.
Τι είπε ο Θεός στον Προφήτη Του; «και κρύβηθι», κρύψου! Αυτό το «κρύβηθι», κρύψου, είναι ένα σπουδαίο σημείο για τον λαό του Θεού στις δύσκολες ημέρες.
Αυτό μας θυμίζει εκείνο που λέει στον προφήτη Ησαΐα. «βάδιζε, λαός μου, λέει εκεί ο Θεός, είσελθε εις τα ταμιεία σου, απόκλεισον την θύραν σου, αποκρύβηθι μικρόν όσον όσον, έως αν παρέλθη η οργή Κυρίου» (Ησ. 26, 20). Λαέ μου, περπάτα, μπες μέσα στα εσώτερα δωμάτια του σπιτιού σου, κλείσε την πόρτα σου, κρύψου για λίγο, «όσον όσον», έως ότου περάσει η οργή του Κυρίου.
Πού να πάει να κρυφτεί ο λαός του Θεού;
Κατ' αρχάς ήθελα να σας ρωτήσω, αγαπητοί μου: Έχετε την συνείδηση ότι είστε λαός του Θεού; Είναι μία ανάγκη αυτοσυνειδησίας, ότι είμαστε λαός του Θεού. Είμαστε λαός του Θεού; Έχετε την συνείδηση ότι ξεχωρίζετε απ' αυτό που λέγεται κόσμος; -γιατί ο λαός του Θεού ξεχωρίζει απ' αυτό που λέγεται κόσμος. Αν δεν την έχετε τη συνείδηση αυτή ότι είστε λαός του Θεού, κλείστε τ' αυτιά σας για τα παρακάτω που θα πούμε. δεν σας αφορούν είστε κόσμος, και πορεύεσθε στην καταστροφή. Αν όμως είστε λαός του Θεού και το συνειδητοποιείτε αυτό, τότε ακούστε καλά. ανοίξτε πιο πολύ τα αυτιά σας να ακούσετε τί μας λέει ο Κύριος. Πρέπει, λέει, να κρυφτούμε. Αλλά πού να κρυφτούμε; Για να κατανοήσουμε αυτή την εντολή του Θεού, ότι πρέπει να κρυφτούμε, και για να δούμε τί είδους είναι αυτή η απόκρυψή μας, πρέπει να δούμε το γεγονός αυτό του προφήτου Ηλιού σαν έναν ιστορικό τύπο των εσχάτων. Όταν λέμε ιστορικό τύπο, εννοούμε το εξής. ένα γεγονός, ιστορικό δηλαδή γεγονός, το οποίο γίνεται τύπος ενός άλλου γεγονότος, που ανήκει ιστορικά πιο κάτω. Παράδειγμα. Ο Ισραήλ φεύγει από την Αίγυπτο, περνάει την Ερυθρά θάλασσα και έρχεται στη γη Χαναάν. Το πέρασμά του από την Ερυθρά θάλασσα ήταν ένα γεγονός.ταυτόχρονα όμως είναι και ένας ιστορικός τύπος. Τί τύπος; Η Αίγυπτος θεωρείται η χώρα του σατανά. Ή η γη Χαναάν θεωρείται η χώρα της Βασιλείας του Θεού. Το πέρασμα λοιπόν -αυτό θα πει πάσχα. πέρασμα- είναι η Ερυθρά θάλασσα. Εκεί, στην Ερυθρά θάλασσα, καταποντίζει ο Θεός τον Φαραώ και τους στρατιώτες του, και ο λαός περνάει ασφαλής. Είναι η Ενανθρώπηση του Ιησού Χριστού, με την οποία μας παίρνει από την γη του θανάτου και της αμαρτίας και του σατανά και μας φέρνει στη Βασιλεία Του, και περνάμε από το πέρασμα που λέγεται Βάπτισμα. Ώστε λοιπόν τί ήταν το πέρασμα του Ισραήλ από την Αίγυπτο διά μέσου της Ερυθράς θαλάσσης στη γη Χαναάν; Ένας ιστορικός τύπος. Τίνος πρωτοτύπου; Του Βαπτίσματος και της σωτηρίας.
Άλλο παράδειγμα είναι και η καταστροφή της Ιερουσαλήμ, που έγινε το 70 μ.Χ.. Αποτελεί έναν ιστορικό τύπο, ένα γεγονός, αλλά ταυτοχρόνως αποτελεί κι έναν τύπο. Τίνος πρωτοτύπου; Του τέλους του κόσμου, τότε που θα καταστραφεί ο κόσμος.
Έτσι κι εδώ. εκείνο το γεγονός που συνέβη ανάμεσα στον Προφήτη και τον Αχαάβ τον βασιλιά αποτελεί οπωσδήποτε ένα γεγονός, και ταυτόχρονα έναν ιστορικό τύπο των εσχάτων. Διότι ο Αχαάβ είναι αντίτυπο του Αντιχρίστου. Αλλά το πιο καταπληκτικό απ' όλα ξέρετε ποιο είναι; Το πιο καταπληκτικό πράγμα -που είναι και η μοναδική περίπτωση εδώ, η εντελώς μοναδική περίπτωση μέσα στην Ιστορία- είναι ότι ο προφήτης Ηλίας, που αποτέλεσε ιστορικό αντίτυπο ενός πρωτοτύπου των εσχάτων, ταυτόχρονα είναι και πρωτότυπο! Ο ίδιος Προφήτης θα είναι παρών και στις ημέρες του Αντιχρίστου! (Μαλ. 4,4-5).
Όπως θα ξέρετε, ο προφήτης Ηλίας δέν πέθανε. Αναλήφθηκε κάπου στον ουρανό. (Δ' Βασ. 2,1). Θα επανέλθει! Και όπως έλεγξε τον Αχαάβ, έτσι θα ελέγξει και τον Αντίχριστο. με τον ίδιο τρόπο. Και το καταπληκτικό: τριάμισι χρόνια ανομβρία επέφερε ο προφήτης Ηλίας στον Αχαάβ, τριάμισι χρόνια ανομβρία θα επιφέρει και στον Αντίχριστο! Συνεπώς έχουμε το μοναδικό φαινόμενο, που ένα πρόσωπο, ο προφήτης Ηλίας, αποτελεί όχι μόνο ένα ιστορικό αντίτυπο σ' εκείνη την εποχή, αλλά και ένα ιστορικό πρωτότυπο στο μέλλον, στα έσχατα. Έτσι λοιπόν το ίδιο πρόσωπο είναι παρόν και στη μία και στην άλλη περίπτωση. Επαναλαμβάνω. μοναδικό φαινόμενο! Κι αν, αγαπητοί μου, στις ημέρες των παιδιών σας έρθει ο προφήτης Ηλίας -επειδή θα έχει έλθει ο Αντίχριστος- κι αν στις ημέρες μας έλθει -όχι μόνο των παιδιών σας- πέστε μου, είναι καιρός για να κοιμόμαστε; ή είναι καιρός για να ανησυχούμε;... Ερωτώ.
Ακούστε τώρα τί γράφει το βιβλίο της Αποκαλύψεως στο 11ο κεφάλαιο, πάνω σ' εκείνο το θέμα του ελέγχου του Αντιχρίστου υπό του Προφήτου, και τί θα γίνει παρακάτω, «και δώσω, λέει ο Θεός, τοις δυσί μάρτυσί μου, και προφητεύσουσιν ημέρας χιλίας διακοσίας εξήκοντα... ούτοι έχουσιν εξουσίαν τον ουρανόν κλείσαι, ίνα μη υετός βρέχη τας ημέρας της προφητείας αυτών. και... το θηρίον το αναβαίνον εκ της αβύσσου... αποκτενεί αυτούς.» (Αποκ.11,3-7). Παραλείπω μερικούς στίχους, για λόγους συντομίας. Και θα δώσω στους δυο μάρτυρές μου, λέει ο Χριστός, και θα προφητεύσουν. Λέγονται μάρτυρες, γιατί θα δώσουνε μία μαρτυρία. λέγονται ακόμη και προφήτες, γιατί θα προφητεύσουν. Πόσο θα προφητεύσουν; Χίλιες διακόσιες εξήντα ημέρες, ίσον τριάμισι χρόνια. Πόσες μέρες είχε κρατήσει την ανομβρία τότε ο Προφήτης; Τριάμισι χρόνια. Το ίδιο φαινόμενο, από το ίδιο πρόσωπο! Τ' ακούτε, παρακαλώ, πώς το λέει η Καινή Διαθήκη αυτό; «Αυτοί θα έχουν εξουσία να κλείσουν τον ουρανό, για να μην πέσει βροχή κατά τις ημέρες της προφητείας τους.»! Το κήρυγμα της μετανοίας λοιπόν θα διαρκέσει τριάμισι χρόνια, όσο και η περίοδος της ανομβρίας.
Αλλά τότε, λέει, το Θηρίον που θα ανεβεί από την άβυσσο, ο Αντίχριστος, μη ανεχόμενος την παρουσία και τον έλεγχο των δύο Προφητών, θα τους φονεύσει και θα αφήσει τα σώματά τους άταφα στην πλατεία της Ιερουσαλήμ. (Βλ. Αποκ. 11, 8). Ερμηνεύει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και λέει: «Αποσταλήσεται Ενώχ και Ηλίας ο Θεσβίτης ... και υπ' αυτού αναιρεθήσονται.»(Άγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Περί Αντιχρίστου, Δ' 99,44. Πρβλ. Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Λόγος εις την όρασιν του Δανιήλ, 37.32-38.11: «...αποστέλλει εν συντόμως τους ιδίους αυτού θεράποντας, τον τε Ενώχ και Ηλίαν, εις έλεγχον αυτού του αντικειμένου ενώπιον πάντων εθνών... ορών ουν ο εχθρός εαυτόν υπ' αυτών δεινώς ελεγχόμενον και υπό πάντων καταφρονούμενον, θυμώ και οργή ανελεί τους αγίους». Άγ. Ιππόλυτος Ρώμης, Λόγος περί της συντελείας του κόσμου, 21.28-30: «...καθώς φησι και τούτο Δανιήλ, προεωρακώς ότι το θηρίον το αναβαίνον εκ της αβύσσου ποιήσει μετ' αυτών πόλεμον, ήγουν μετά Ενώχ και Ηλία, και νικήσει αυτούς και αποκτενεί αυτούς διά το μη θέλειν αυτούς δόξαν δούναι τω διαβόλω»).
Γι' αυτούς τους δύο Προφήτες μας λέει το βιβλίο της Αποκαλύψεως ότι θα τους δει όλος ο κόσμος, αφού θα 'χουν φονευθεί στην πλατεία της Ιερουσαλήμ. Βέβαια αυτό δείχνει ότι εκεί θα κυβερνήσει ο Αντίχριστος, τον οποίο θα ελέγξουν, αλλά και θα καταδείξουν οι δύο Προφήτες ότι αυτός τελικά είναι ο Αντίχριστος. Θα τους φονεύσει όμως, λέει, και τότε θα δουν τον φόνο τους «γλώσσες, φυλές, έθνη, λαοί». Είναι μια συνηθισμένη φράση που χρησιμοποιείται στην Αποκάλυψη από τον Ευαγγελιστή Ιωάννη (Αποκ. 10, 9. 11.17,15 κ.α.) αλλά χρησιμοποιείται και από τον προφήτη Δανιήλ (Δαν. 3,4. 8· 31. 5,19. 6, 25 κ.α.) Πώς θα δούν αυτές οι «γλώσσες, φυλές, έθνη, λαοί» την αναίρεση, τον θάνατο των δύο Προφητών; Ασφαλώς με την τηλεόραση! Μπορούσαν ποτέ να φανταστούν οι παλιότεροι ότι θα ερχόταν η τηλεόραση;... Θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι όλοι οι λαοί θα μπορούσαν έτσι να βλέπουν;... Κι όμως σήμερα είναι δυνατόν. Μήπως λοιπόν -μήπως!- είναι κοντά το τέλος, μόνο και μόνο επειδή ακριβώς και το μηχάνημα της τηλεοράσεως ήδη έχει έρθει, δηλαδή έχει επινοηθεί;... και μήπως -μήπως!- ακριβώς κι αυτό θα μπει στην υπηρεσία του Αντιχρίστου;... Το ότι προ πολλού έχει μπει είναι γνωστό, διότι ό,τι προβάλλει σήμερα η τηλεόραση δεν είναι παρά για να προετοιμάσει τους ανθρώπους για τον ερχομό του Αντιχρίστου.
Στα τριάμισι αυτά χρόνια της τυραννίας του Αντιχρίστου ο λαός του Θεού πρέπει να αποκρυβεί «μικρόν όσον όσον». (Ησ. 26,20. Εβρ. 10, 37). Τριάμισι χρόνια πρέπει να κρυφτεί! Προσέξτε. Γιατί όμως πρέπει να κρυφτεί; Για να γλυτώσει. Για να γλυτώσει τον θάνατο; Όχι τόσο τον θάνατο. αλλά και τον θάνατο. Όχι τόσο τον θάνατο, όσο και κυρίως τις κακές επιδράσεις εκείνων των τριάμισι ετών. Είναι φοβερό, αγαπητοί μου, όταν βλέπουμε Χριστιανούς στην εποχή μας να επηρεάζονται τόσο πολύ από τον τρέχοντα πολιτισμό μας -ο οποίος υπηρετεί τον Αντίχριστο. πρέπει να σας το πω αυτό- και να μη μπορούμε να τους συγκρατήσουμε. Θέλετε ένα μικρό αλλά πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα; Μαζέψτε τα παιδιά σας, αν μπορείτε, και φέρτε τα στην Εκκλησία... Τί σας λένε; Σας λένε ότι τα μυαλά σας είναι σκουριασμένα, ότι αυτά έχουν τώρα καινούργια μυαλά, ότι έχουν καινούργια θεώρηση της ζωής... Μαζέψτε τα παιδιά σας, αν μπορείτε, για να δείτε ότι όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και οι μεγάλοι έχουνε πάρει αέρα κι έχουν κοσμικοποιηθεί. Κι ακόμα δεν ήρθε ο Αντίχριστος. και πού να 'ρθει και να επιβάλει πείνα και οικονομικό αποκλεισμό...! Τί θα γίνει τότε; Να η άξια του βιβλίου της Αποκαλύψεως· έρχεται για να μας προετοιμάσει. Και η προετοιμασία είναι πρώτα σαν μήνυμα και ύστερα σαν άσκηση. Πρέπει να το καταλάβουμε.
Λοιπόν πού θα πρέπει να καταφύγει ο λαός του Θεού; -και ο λαός του Θεού είναι εκείνοι που δεν θα προσκυνήσουν τον Αντίχριστο. Στην ερημιά, όπως και ο Προφήτης. Εκεί θα καταφύγει ο λαός του Θεού, στην ερημιά, όπως παλιά και ο Προφήτης! Έτσι λοιπόν ο λαός του Θεού, όπως και οι υιοί των Προφητών στην εποχή του προφήτου Ηλιού -που ήταν πάρα πολλοί και περιστοίχιζαν τότε τον προφήτη Ηλία. Σημειώσατέ το αυτό (Βλ. Γ' Βασ. 21, 35. Δ' Βασ. 2, 3. 5. 7. 15. 4, 1. 38. 5,22. 6,1). - όλοι αυτοί, όπως και η Εκκλησία στα έσχατα, καταφεύγουν στην έρημο, κρύβονται. Για να το δούμε αυτό πώς το λέει το βιβλίο της Αποκαλύψεως στο 12ο κεφάλαιο, από τον στίχο 14. «Και εδόθησαν τη γυναικί δύο πτέρυγες του αετού του μεγάλου, ίνα πέτηται εις την έρημον εις τον τόπον αυτής.» Δόθηκαν, λέει, στη γυναίκα... Ποιά είναι η γυναίκα; Είναι η Εκκλησία. Δόθηκαν στη γυναίκα, στην Εκκλησία, δυο φτερούγες του μεγάλου αετού. Στην Παλαιά Διαθήκη έχουμε πολλές φορές αυτή την εικόνα -όπως στο Δευτερονόμιο και αλλού (Βλ. Δευτ. 32,11. Έξοδ. 19, 4. Παρ. Σολ. 23, 5. Ιερ. 29, 22. Ιεζ. 17, 3· 7. κ.α.) που δείχνει ότι αυτές οι δυο μεγάλες φτερούγες του αετού είναι η μεγάλη προστασία του Θεού. Όταν λοιπόν λέει «δόθηκαν δύο φτερούγες του αετού του μεγάλου», σημαίνει: ο Θεός προστατεύει την Εκκλησία. Και συνεχίζει: «ίνα πέτηται εις την έρημον εις τον τόπον αυτής», για να πετάξει και να φύγει στην ερημιά, στον τόπο της. Ώστε ο τόπος της Εκκλησίας είναι η έρημος; Ναι, η έρημος!
Το ξέρετε ότι ένα μικρό προοίμιο, και ταυτοχρόνως ένα μήνυμα μέσα στους αιώνες, του ότι η Εκκλησία θα καταφύγει στην έρημο είναι τα Μοναστήρια; Πολλοί λένε: «Γιατί κάθεστε στα Μοναστήρια, εσείς οι μοναχοί;». Για να σας θυμίζουμε ότι η Εκκλησία θα ξαναγυρίσει στην έρημο. Άλλωστε από την έρημο ξεκίνησε η Εκκλησία. Έχετε αντίρρηση; Διαβάστε το 1ο κεφάλαιο από το Κατά Μάρκον ευαγγέλιο, να το δείτε αυτό. «φωνή βοώντος εν τη ερήμω» (Μάρκ. 1, 3. Πρβλ. Ματθ. 3, 3. Λουκ. 3,4. Ιωάν. 1, 23). Ο Ιωάννης ο Πρόδρομος φωνάζει και λέει ότι έρχεται ο Μεσσίας. Και πού έδειξε, παρακαλώ, τον Μεσσία; Στην έρημο. Πού είναι τα θεμέλια της Εκκλησίας; Στην έρημο. Στην έρημο λοιπόν θα καταλήξει.
Έτσι, λέει πιο κάτω: «και έβαλεν ο όφις εκ του στόματος αυτού οπίσω της γυναικός ύδωρ ως ποταμόν, ίνα αυτήν ποταμοφόρητον ποιήση» (Αποκ. 12,15). Ο διάβολος, ο Αντίχριστος, πίσω από τον οποίο είναι ο διάβολος, θα κυνηγήσει την Εκκλησία, θα διώξει την Εκκλησία -γι' αυτό εκείνη θα καταφύγει στην έρημο- και θα βγάλει νερό από το στόμα του, για να την πνίξει. Τι είναι αυτό το νερό που βγάζει ο διάβολος, και ο Αντίχριστος, από το στόμα του; Να, αγαπητοί μου, τί είναι. τα διάφορα κοινωνικά και φιλοσοφικά συστήματα, που θέλουν να πνίξουν τον σύγχρονο Χριστιανό. Είναι όταν ο άλλος σου δίνει ένα πιάτο φαΐ και σου λέει: «Θα φας καλά. αλλά, ξέρεις, θα ακολουθήσεις αυτό το κοινωνικό σύστημα ή αυτό το οικονομικό σύστημα.». Δεν νομίζετε ότι μοιάζουμε λίγο με τον Ησαύ, που πούλησε τα πρωτοτόκιά του, το να φέρει δηλαδή τον Μεσσία, γιατί ήθελε να φάει;... Έτσι κι εμείς ξεπουλάμε τον Χριστό, για να έχουμε οικονομικά οφέλη... Τί κρίμα! Τί κρίμα!... Αυτά λοιπόν θα πνίξουν, θα προσπαθήσουν να πνίξουν την Εκκλησία. Βέβαια η Αγία Γραφή λέει ότι πολλοί Χριστιανοί θα χαθούν28. (Βλ. Ματθ. 24, 24. Μάρκ. 13,22 κ.α.) Το λέει και στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, όταν ο Ιωάννης καλείται να μετρήσει τον ναό μόνο και το θυσιαστήριο, και όχι την αυλή του. Αυτό δείχνει ότι θα σωθεί μόνο το λείμμα (Βλ. Ησ. 10, 22. Ρωμ. 9, 27.11, 5.) ένα μικρό μέρος των Χριστιανών. Συγκεκριμένα λέει ο άγγελος στον Ιωάννη: «Μη μετρήσεις τα υπόλοιπα. δόθηκαν να πατηθούν από τα έθνη για σαράντα δύο μήνες.» (Αποκ. 11,1-2). Δηλαδή θα επικρατήσει ο Αντίχριστος στους Χριστιανούς τριάμισι χρόνια. Στους Χριστιανούς! Ναι. διότι, κατά τους Πατέρες, ο ναός, οι αυλές του και η πόλη Ιερουσαλήμ, η πόλη Σιών, πάντοτε συμβολίζουν την Εκκλησία. Τί μετριέται; Μόνο ο ναός, λέει, και το θυσιαστήριο, δηλαδή ένα μικρό μέρος. Να το πάρουμε είδηση ότι μπορεί να χαθούμε και ότι το πνεύμα του Αντιχρίστου μπορεί να επιβληθεί και σ' εμάς! Να το πάρωμε είδηση!... Αυτό θα πει ότι ο Δράκων καθιστά «ποταμοφόρητον» την Εκκλησία. πάει να την πνίξει με το νερό. Το νερό είναι ό,τι σας εξήγησα.
«Και εβοήθησεν η γη τη γυναικί, και ήνοιξεν η γη το στόμα αυτής και κατέπιε τον ποταμόν ον έβαλεν ο δράκων εκ του στόματος αυτού.» (Αποκ. 12,16). Έρχονται τα φυσικά στοιχεία να βοηθήσουν. Η γη, λέει, κατάπιε το νερό. Η περίπτωση εδώ είναι όπως και στη διάβαση της Ερυθράς θαλάσσης. Κάπου μετά τα μεσάνυχτα άρχισε να πνέει άνεμος νότιος, λέει, τόσο ισχυρός, που το νερό της θαλάσσης το χώρισε στα δυο. Πέρασαν οι Εβραίοι. και όταν πια ξημέρωνε, πήγαν να μπουν και οι Αιγύπτιοι. Σταματάει ο άνεμος, κλείνει το νερό και τους πνίγει όλους. ( Έξοδ. 14, 21-29). Εδώ βλέπουμε τα στοιχεία της φύσεως. Βέβαια τα στοιχεία της φύσεως τα κυβερνάει ο Θεός. αλλά εδώ όμως δείχνει όχι ποιος τα κυβερνάει, αλλά τί κάνουν αυτά, σ' ένα πρώτο πλάνο, σ' ένα πρώτο επίπεδο. ότι δηλαδή τα στοιχεία της φύσεως έρχονται ή να καταστρέψουν τον ασεβή ή να ενισχύσουν και να βοηθήσουν τον ευσεβή.
Είδατε, ο προφήτης Ιωνάς ζεσταίνεται περιμένοντας την καταστροφή της Νινευή. «Ουφ! ζέστη, καλοκαίρι!» (Ιων. 4, 1-6). Μέσα σε λίγα λεπτά φυτρώνει μία κολοκυθιά με μεγάλα φύλλα και τον σκιάζει! Έτσι λοιπόν η φύση έρχεται να βοηθήσει τον ευσεβή και την Εκκλησία.
«Και ωργίσθη ο δράκων επί τη γυναικί, και απήλθε ποιήσαι πόλεμον μετά των λοιπών του σπέρματος αυτής, των τηρούντων τας εντολάς του Θεού και εχόντων την μαρτυρίαν Ιησού.» (Αποκ. 12,17). Δηλαδή, θα σκεφθείτε, πόσοι μπορούν να κρυφτούν; Ας πούμε, στη Θεσσαλία πόσοι να είναι άραγε οι αληθινοί Χριστιανοί; Πενήντα; εκατό; πεντακόσιοι; χίλιοι;... Μπορούν όλοι αυτοί να πάρουν τα βουνά, να πάνε στις τρύπες της γης και στις σπηλιές και να κρυφτούν; Όχι. Οι υπόλοιποι; Οι υπόλοιποι μένουν στις πόλεις. Δηλαδή μόνο αυτοί είναι οι ευσεβείς, που έφυγαν στα βουνά; Όχι. έχει κι άλλους, στις πόλεις. Τότε τί γίνεται μ' αυτούς; «Έρχεται ο Διάβολος, λέει, και κάνει πόλεμο με τους λοιπούς.» Αλλοίμονό τους όμως. έχουν ν' αντιμετωπίσουν πραγματικά την τυραννία του Αντιχρίστου!
Αλλά εκεί στην έρημο ο προφήτης Ηλίας τί έτρωγε; «Και οι κόρακες έφερον αυτώ άρτους το πρωί και κρέα το δείλης, και εκ του χειμάρρου έπινεν ύδωρ.» (Γ' Βασ. 17, 6). Κοράκια του έφερναν ψωμί το πρωί, και το βράδυ του έφερναν κρέας, κι έπινε νερό από τον χείμαρρο. Γιατί κοράκια; Ξέρετε ότι τα κοράκια είναι σαρκοβόρα. Το λέει και η Αγία Γραφή αυτό (Γέν. 8, 6-7 κ.α.), αλλά το ξέρουμε κι από τη φύση τους. Τα κοράκια τρώνε κρέατα, και μάλιστα σάπια κρέατα. πτώματα τρώνε τα κοράκια. Βάζει λοιπόν κοράκια, στέλνει κοράκια, για να δείξει -τί;- ότι πρόκειται για θαύμα, που με τον τρόπο αυτό τονίζεται. Τα κοράκια, που μπορούν να φάνε το κρέας, και μάλιστα σε μία εποχή πείνας, δεν το τρώνε, αλλά το φέρνουν στον Προφήτη. Για να τονισθεί το θαύμα της προστασίας του Προφήτου από τον Θεό. Παρόμοια θα τρέφεται και η Εκκλησία στην έρημο.
Λέει πάλι το βιβλίο της Αποκαλύψεως: «όπως τρέφηται εκεί καιρόν και καιρούς και ήμισυ καιρού από προσώπου του όφεως» (Αποκ. 12,14), για να τρέφεται εκεί η Εκκλησία, λέει, «καιρόν» -είναι το έτος- «και καιρούς» -είναι τα δύο χρόνια. δύο συν ένα, τρία- «και ήμισυ καιρού» -είναι ο μισός χρόνος- δηλαδή τριάμισι χρόνια, «από προσώπου του όφεως», δηλαδή για όσο καιρό ο διάβολος και ο Αντίχριστος θα επικρατούν σ' αυτόν τον κόσμο. Ώστε λοιπόν θα τρέφει ο Θεός. Πώς όμως θα τρέφει ο Θεός εκεί; Ξέρουμε ότι ο παλαιός Ισραήλ τρεφόταν στην έρημο κατά θαυμαστό τρόπο σαράντα ολόκληρα χρόνια. ( Έξοδ. 16, 35). Ξέρουμε ακόμη ότι και οι Χριστιανοί στην έρημο, που κατέφευγαν από τους διωγμούς, τρέφονταν κατά τρόπο που οικονομούσε ο Θεός. Πώς όμως θα τρέφονται στα έσχατα οι Χριστιανοί που θα φεύγουν στην έρημο; Αυτό το ξέρει ο Θεός, και θα το φανερώσει τότε. Δεν είπε ποτέ, φέρ' ειπείν, στους Εβραίους στην Αίγυπτο «Όταν θα σας βγάλω στην έρημο, εγώ θα σας τρέφω με το μάννα». δεν είπε κάτι τέτοιο ο Θεός. αλλ' όταν ο λαός βρέθηκε στην έρημο και είπαν «Τί θα φάμε;», τότε ο Θεός έριξε το μάννα. ( Έξοδ. 16, 2-14). Όταν λοιπόν και οι Χριστιανοί θα βρεθούν στις ερημιές και θα πουν «Τί θα φάμε;», τότε ο Θεός ξέρει τί θα δώσει. τώρα δεν το ξέρουμε αυτό.
Αγαπητοί μου. ο μέγιστος των Προφητών, ο Ηλίας ο ένδοξος, έζησε τον ιστορικό τύπο των εσχάτων, όπως σας εξήγησα διά πολλών, για να μας δείξει πώς θα ζήσει κοντά του και η Εκκλησία. Η Εκκλησία μας, ανάμεσα στα τόσα γεγονότα του πολυτάραχου βίου του προφήτου Ηλιού, ιστορεί, απεικονίζει δηλαδή επάνω σε εικόνες, ένα μόνο χαρακτηριστικό. να κάθεται μέσα σε μία σπηλιά, και εκεί να βλέπει τον κόρακα να του φέρνει το ψωμί ή το κρέας. Δεν δείχνει τίποτε άλλο η Ορθόδοξος Εκκλησία μας από τη ζωή του προφήτου Ηλιού. Ούτε την θαυμαστή εκείνη θυσία του στο Καρμήλιον όρος, ούτε ακόμα εκείνη την θεοπτεία του στο όρος Χωρήβ, δηλαδή στο Σινά, ούτε τίποτε απ' όλα τ' άλλα τα παράδοξα, παρά εικονίζει μόνο αυτό. Ξέρετε γιατί; Γιατί η Εκκλησία μας θέλει να τονίσει την ιστορικότητα του Προφήτου σαν τύπο των εσχάτων; αλλά και να μας πει -μόνο αυτή την εικόνα παίρνω κι εγώ από τον Προφήτη- να μας πει τί θα γίνει με τους πιστούς μας όταν θα έλθει το τέλος του κόσμου.
Αγαπητοί μου, ο προφήτης Ηλίας, όπως σας είπα και προηγουμένως, θα δείξει τον Αντίχριστο αλλά και θα τον ελέγξει φοβερά, όπως έλεγξε και τον Αχαάβ. Ξέρετε τί είπε στον Αχαάβ; Του είπε: «Το αίμα σου θα το γλύψουν τα σκυλιά και τα γουρούνια!». Έτσι έγινε, αγαπητοί μου. Πληγώθηκε σ' έναν πόλεμο ο Αχαάβ, και τον πήγαν πληγωμένο σε μία πηγή. εκεί, λέει, που οι πόρνες λούζονται. Εκεί λοιπόν τον έπλυναν, του έπλυναν τις πληγές. Αλλά τόσο πολύ έτρεχε το αίμα, ακατάσχετο, που τελικά πέθανε εκεί. Και πήγαν μετά τα σκυλιά και τα γουρούνια και έγλυφαν εκεί το αίμα του Αχαάβ! (Γ' Βασ. 20,19. 22, 30-38).
«Εσένα, λέει στην Ιεζάβελ, εσένα... εσένα... θα σε ποδοπατήσουν τα άλογα και θα σε λιανίσουν, και θα σε φάνε τα σκυλιά!...» Έτσι κι έγινε, αγαπητοί μου. Την πέταξαν από το παράθυρο του παλατιού κάτω στην αυλή. Πραγματικά, εκείνοι που ξεκλήρισαν την οικογένεια του Αχαάβ -άλλαξε η κυβέρνηση. να μην πολυλογώ- την πέταξαν από το παράθυρο, τα άλογα την ποδοπάτησαν, και σε λίγο πήγαν τα σκυλιά και την έφαγαν! Και λένε για μια στιγμή εκείνοι που μπήκαν μες στο παλάτι: «Για να πάμε να δούμε. τί έγινε αυτή;». Και πάνε κάτω και βλέπουνε μόνο γδαρμένα κόκκαλα... Την είχαν φάει τα σκυλιά! (Βλ. Γ' Βασ. 20, 23. Δ' Βασ. 9,1-37).
Ελέγχει λοιπόν φοβερά ο Προφήτης. Έτσι θα ελέγξει και τον Αντίχριστο. Αν για τους απίστους θα είναι φοβερός, τότε για τους δικαίους θα είναι μια αληθινή ευλογία. Αλλά και για τους απίστους θα είναι φοβερός ο Προφήτης. Μας λέει το βιβλίο της Αποκαλύψεως ότι όταν ο Αντίχριστος θα τον συλλάβει μαζί με τον άλλο Προφήτη, τον Ενώχ, και θα τους κρεμάσει, θα τους φονεύσει, τότε τόσο θα χαρούν οι άνθρωποι -ακούστε. θα χαρούν!- ώστε θα ανταλλάξουν δώρα μεταξύ τους, γιατί επιτέλους απαλλάχτηκαν από έναν κήρυκα που τους βασάνιζε με τα λόγια του. (Αποκ. 11,10). Οι αμαρτωλοί λοιπόν άνθρωποι θα χαρούν. Αλλά θα σταθή όμως φοβερός, γιατί σε τρεισήμισι μέρες θα δουν τον προφήτη Ηλία να ανασταίνεται από τους νεκρούς και να ανεβαίνει στον ουρανό, και τότε θα τους πιάσει φόβος και τρόμος! (Αποκ. 11,11-13).
Αλλά εάν για τους απίστους ο Ηλίας θα είναι φοβερός, για τους δικαίους θα είναι μια αληθινή ευλογία. Γι' αυτό και ο ύμνος των Πατέρων στο βιβλίο της Σοφίας Σειράχ, στο 48ο κεφάλαιο, στην Παλαιά Διαθήκη, που αναφέρεται στον προφήτη Ηλία, τελειώνει ως εξής: «μακάριοι οι ιδόντες σε και οι εν αγαπήσει κεκοσμημένοι, και γαρ ημείς ζωή ζησόμεθα» (Σ. Σειρ. 48, 11). ευτυχισμένοι αυτοί που θα σε δουν, ή που σε βλέπουν, αυτοί που ζουν στολισμένοι με αρετές. κι εμείς θα ζήσουμε και θα σε δούμε. Ο Σειράχ ζει περίπου εξακόσια χρόνια μετά τον Προφήτη. Λέει «θα σε δούμε»!
Αγαπητοί μου, τον προφήτη Ηλία τον είδαν με χαρά και ελπίδα πρώτα-πρώτα εκείνοι οι εφτά χιλιάδες άνδρες στην εποχή του, όταν ήταν κρυμμένοι και δεν φανέρωναν την πίστη τους στον αληθινό Θεό. τότε που ο Προφήτης με παράπονο έφθασε να πει στον Θεό: «Κύριε, μόνος εγώ έμεινα να Σε λατρεύω. Όλοι οι άλλοι προσκύνησαν τα είδωλα!». «Όχι, Ηλία. Εφτά χιλιάδες άνδρες δεν προσκύνησαν τον Βάαλ.» (Γ' Βασ. 19, 14-18. Πρβλ. Ρωμ. 11, 3-4). Αυτοί οι εφτά χιλιάδες άνδρες, άμα έβλεπαν τον Προφήτη να ελέγχει τον Αχαάβ, χαίρονταν. Χαίρονταν. Ηταν η ελπίδα τους ο Προφήτης. Αλλά θα τον δουν με χαρά και ελπίδα και οι δίκαιοι των εσχάτων. Όταν θα κηρύσσει στα Ιεροσόλυμα, όλοι οι ευσεβείς, οι δίκαιοι, θα πουν: «Ήλθε ο Ηλίας. Ήλθε ο Ηλίας! Ελέγχει τον Αντίχριστο. Ήλθε ο Ηλίας!... Τα βάσανά μας τελειώνουν! Έρχεται ο Χριστός!...». Θα είναι λοιπόν και η ελπίδα των δικαίων των εσχάτων.
Θα τον δουν ακόμη και όλοι οι δίκαιοι που κατά τη δευτέρα Παρουσία θα αναστηθούν«και γαρ ημείς ζωή ζησόμεθα»,. όπως τον είδαν και οι τρεις Μαθητές στο Θαβώρ, ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. (Βλ. Ματθ. 17, 1-6. Μάρκ. 8, 2-9).
Αγαπητοί μου, αυτή είναι με λίγα λόγια η θαυμαστή προσωπικότητα του αγίου προφήτου Ηλιού. Κι εμείς, τελειώνοντας, τί άλλο θα μπορούσαμε να πούμε; Ω άγιε του Θεού Προφήτα, ένδοξε Ηλία, πρέσβευε υπέρ ημών!
†.Θυμάμαι, -ήμουνα πολύ μικρό παιδάκι, κάτω των 10 ετών-είχαμε κάποιον γείτονα, ο οποίος έφτιαχνε, ένα παιχνιδάκι. Δηλαδή, μία έλικα, επάνω σε ένα στριμμένο σύρμα, και έκανε μία έτσι και έφευγε ο έλικας αυτός, και πετούσε. Ένα παιχνιδάκι, που νομίζω ότι τα προσελκύει τα παιδιά, τα εντυπωσιάζει. Του λέω, κάνε μου και 'μένα ένα, και μου λέει, φέρε μου σύρμα να σου το φτιάξω. Λέω στη μητέρα μου, βρήκα αυτό το σύρμα, να το δώσω να μου το φτιάξουνε; Και τι μου είπε η ευλογημένη: "ξέρεις όμως, ότι πρέπει να χρησιμοποιήσουμε σύρμα, για να το περάσουμε σαν γαντζάκι, σε μία εικόνα -χάρτινη- του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, διάλεξε και πάρε..".
Άν έπρεπε, να διαθέσω το σύρμα, για το παιχνιδάκι μου, ή για την εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Νά λοιπόν, εδώ τώρα, χρειάζεται ένας ηρωισμός, τι θα διαλέξω;
Σας βεβαιώνω, δέν το λέω, για να με επαινεσετε, διάλεξα να βάλουμε -το γαντζάκι αυτό τέλος πάντων- στην εικόνα. Το παιχνιδάκι αυτό, δέν το απέκτησα ποτέ!
Απόσπασμα από την 7η ομιλία στην κατηγορία
« Μνήμη Αγίων ».
†.Όσο περισσότερο ο χρόνος απομακρύνει τα γεγονότα, αγαπητοί μου, τόσο περισσότερο σφαιρικά φαντάζουν στα μάτια μας. Έτσι, από την απόσταση 61 ολοκλήρων χρόνων, δηλαδή δύο τριακονταετίες, βλέπουμε τα γεγονότα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 καλύτερα. Αλήθεια, πέρασαν έξι δεκαετίες… Πόσο γρήγορα πέρασαν… Για ‘κείνους μάλιστα που τότε έζησαν τα γεγονότα και σήμερα έχουν κάποια ηλικία.
28η Οκτωβρίου 1940… Μια χρονολογία που τη χαρακτηρίζει ένα ηρωικό ΟΧΙ. Ένα ΟΧΙ στο τελεσίγραφο του εχθρού για παράδοση. Είναι στο αίμα του Έλληνος να μη θέλει να παραδοθεί στον εχθρό. Σε όποιας μορφής εχθρό. Και το βλέπει κανείς αυτό ιστορικά. Και οι πρόγονοί μας είπαν εκείνο το περίφημο «Μολών λαβέ». Δηλαδή, «αφού έρθεις, πάρε τα αυτά που ζητάς. Εμείς δεν σου τα δίνουμε»· όταν ο τελευταίος αυτοκράτωρ, μαχόμενος, έπεσε στα τείχη της Κωνσταντινουπόλεως, λέγοντας ότι του ήταν αδύνατον να παραδώσει την πόλη στον εχθρό, γιατί δεν του ανήκε· όταν το ’40 μας ζήτησαν οι εχθροί να παραδώσουμε την πατρίδα μας στα χέρια τους, εμείς τους είπαμε ΟΧΙ!
Όλες αυτές οι απαντήσεις είναι ταυτόσημες έννοιες. Είναι η αντίσταση στην ψυχή του Έλληνα όταν βλέπει να κινδυνεύει η ελευθερία του, η πατρίδα του, η ψυχή του… Το αίσθημα της αντιστάσεως βρίσκεται βαθιά μέσα στην ψυχή, όπως και το αίσθημα της προδοσίας πάλι κι αυτό βαθιά βρίσκεται μέσα στην ψυχή… Ο Αδάμ πρώτα έχασε τον εαυτό του και κατοπινά τον Παράδεισο. Σε κάθε αγώνα η ψυχή έχει την πρωτεύουσα θέση. Αυτή νικά, αυτή προδίδει. Γι΄αυτό μαζί με τους εξοπλισμούς πρέπει πρώτιστα να εξοπλίζεται η ψυχή εκείνων που θα πολεμήσουν. Στην εποχή μας, δεν ξέρω τι γίνεται με τους εξοπλισμούς της πατρίδος μας, αλλά εκείνο που βλέπω και ξέρω, όπως και εσείς βλέπετε και ξέρετε, είναι ότι η ψυχή του συγχρόνου Έλληνα πολίτη δεν εξοπλίζεται. Κι όχι μόνο δεν εξοπλίζεται, αλλά και αφοπλίζεται από ό,τι έχει.
Και τι αφοπλίζει τη σύγχρονη ελληνική ψυχή; Οι ιδέες και οι ηδονές. Οι ιδέες, οι λεγόμενες «διακινούμενες ιδέες» κυριολεκτικά καταλύουν τη δύναμη της ψυχής. Όταν προσβάλλεται η έννοια της πίστεως στον Θεό με τα κηρύγματα του υλισμού και της αθεΐας, όταν η έννοια της πατρίδος προσβάλλεται με το σύνθημα «Κάτω τα σύνορα», όταν καλλιεργείται ένας αμοραλιστικός διεθνισμός με συνθήματα ότι η αγάπη στην πατρίδα είναι «σοβινισμός», «κακοποιός εθνικισμός», «επικίνδυνος ρατσισμός»- τέτοιες ιδέες κυκλοφορούν, είσαστε μάρτυρες, τα ξέρετε-, όταν ο Θεός πλέον δεν έχει θέση στη ζωή μας και επιβάλλουμε στα σχολεία μας μελέτες και αναλύσεις έργων του αθέου και βλασφήμου Καζαντζάκη και ή τινός ετέρου, όταν το μάθημα των Θρησκευτικών διαρκώς ελαττούται και πολλάκις θεολόγοι διακωμωδούν την πίστη, όταν η οικογένεια προσβάλλεται με περίεργες ιδέες, όπως η παρουσία ενός ή δύο παιδιών – Βλέπετε τι γίνεται, πού μπορούμε να φτάσουμε; Σε λίγο θα είμεθα μειονότητα στη χώρα τη δική μας…- όταν η αυθεντία του πατέρα διαρκώς λιγοστεύει μέχρις εκμηδενισμού, όταν η απειθαρχία γίνεται σύνθημα ζωής, αλλά και η τρομοκρατία, όταν θεωρίες ληστρικές, όπως του Δαρβίνου, και του Φρόυντ, επικρατούν και δημιουργούν μια κοινωνία ερωτισμού με ολέθριες συνέπειες, όταν, όταν, όταν… όλα αυτά είναι οι διακινούμενες ιδέες με το προκάλυμμα της ελευθερίας και της δημοκρατίας… Θα το ξαναπώ: Με το προκάλυμμα της ελευθερίας και της δημοκρατίας… Σάμπως το να είμαι δούλος του Κυρίου Ιησού Χριστού, να είμαι ανελεύθερος, ενώ τότε ελευθερώνει ο Κύριος, και όπως εγράφη από τον απόστολο Πέτρο που λέγει: «αλίμονο σ’ αυτούς που δελεάζουν τις νεανικές ψυχές» και γράφει: «ἐλευθερίαν ἐπαγγελόμενοι, αὐτοὶ δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς», υπόσχονται ελευθερία, αλλά οι ίδιοι είναι δούλοι της φθοράς· «ᾧ γάρ τις ἥττηται, τούτῳ καὶ δεδούλωται», εκεί που κανείς νικήθηκε, εκεί και έχει δουλωθεί.
Αλλά δεν είναι μόνο οι ιδέες που ατονούν την ψυχή. Είναι, αγαπητοί μου, και οι ηδονές του βίου. Αχ αυτές οι ηδονές του βίου… Είναι η ντόλτσε βίτα, η γλυκιά ζωή. Η αγάπη στις ηδονές αποτελειώνει τη δύναμη της ψυχής, την κατακερματίζουν κυριολεκτικά την ψυχή. Οι γενετήσιες ηδονές έχουν κυριολεκτικά αλώσει σήμερα τη νεολαία μας, με αποκορύφωμα το οινόπνευμα και τα ναρκωτικά. Οι Γάλλοι, βουτηγμένοι στις ηδονές, μπορούσαν να προβάλλουν τότε, το 1940, εκείνο το διαβόητο «Pourquoi?», δηλαδή «δεν υπάρχει λόγος να πολεμήσουμε». «Pourquoi? Γιατί να πολεμήσουμε;». Και το γνωρίζετε πολύ καλά· όταν οι Ιταλοί θα ανακηρύξουν τον πόλεμο στη Νότια Γαλλία, από το πάνω μέρος βόρεια ήταν η Γερμανία, αφού ξεκίνησαν βέβαια οι Γερμανοί από πάνω, η Γαλλία έπεσε σε έξι ημέρες! Με αυτό της το Pourquoi?… Όταν οι Έλληνες κράτησαν το μέτωπο εναντίον των κρατών του Άξονος, έξι μήνες… Να, η διαφορά. Ιστορικά πράγματα.
Η υγεία της ψυχής και η αντίστασις, αγαπητοί μου, βρίσκονται μέσα βαθιά στον άνθρωπο. Όταν ο άνθρωπος έχει εκπαιδευτεί να λέει το «ΟΧΙ», το ΟΧΙ αυτό είναι ηρωικό. Είναι το ανδρείον φρόνημα που υπάρχει μέσα εις την υγιά ψυχή. Όταν ο άνθρωπος είναι πιστός στον Θεό, όταν λέει το ηρωικό όχι πρώτα, πρώτα, πρώτα, πρώτα στην αμαρτία και στις άθεες ιδέες, όσο κι αν είναι της μόδας, και στη διεφθαρμένη ανήθικη ζωή.
Και τίθεται το ερώτημα: Αν σήμερα μας επιτεθούν εχθροί, τι θα κάνουμε; Τα σύνορα δεν είναι αυτονόητος υπόθεσις, ούτε μπορούμε να επικαλούμεθα ιστορικότητα και αρχαιότητα και γλώσσα και πολιτισμό…. Να πούμε: «Ξέρετε; Αυτός ο χώρος είναι δικός μας. Γιατί- ξέρετε;- μας τον κληροδότησαν οι πρόγονοί μας…». Δεν σηκώνονται αυτά, δεν χωράνε πλέον αυτά… Και μάλιστα σήμερα όταν απειλούνται, πράγματι απειλούνται από τους γύρω εχθρούς τα σύνορά μας.
Ζούμε μια πραγματικότητα και δεν πρέπει να στρουθοκαμηλίζουμε. Θα μπορούμε να ορθώσουμε ένα ηρωικόν ΟΧΙ, αλλά για να διατηρήσουμε τα σύνορά μας, πρέπει να μάθουμε τα όρια των αναζητήσεών μας. Πρέπει να βάλομε φραγμό στις ολέθριες ιδέες. Πρέπει να οριοθετήσομε την αναζήτηση των ηδονών. Πρέπει η ψυχή μας να είναι διαποτισμένη από την πίστη και την αγάπη του Χριστού. Οι καλύτεροι πολεμιστές στον ρωμαϊκό στρατό ήσαν οι Χριστιανοί, το ξέρετε αυτό; Ας θυμηθούμε εκείνο το «ἐν τούτῳ νίκα» του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Οι Χριστιανοί στρατιώτες ενίκησαν ενταγμένοι στον ρωμαϊκό στρατό, ναι· οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες και πλήθος άλλων πολεμιστών -οι άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ανήκαν στον ρωμαϊκό στρατό- όλοι αυτοί ήσαν Χριστιανοί.
Τότε, το ’40, πολέμησαν όχι μόνο οι στρατιώτες στο μέτωπο, αλλά ολόκληρος ο ελληνικός λαός. Πολέμησαν και τα μετόπισθεν, όπως η αεράμυνα. Ήμουν κι εγώ τότε, ήμουν μόλις δεκατριών ετών, και θυμάμαι μια νύχτα ξενυχτήσαμε κάπου, μήπως εγίνετο κάποιος βομβαρδισμός, κάπου εγίνετο κάποια πυρκαγιά να τρέξουμε να τη σβήσουμε. Και ξενυχτούσαμε… Ναι, ξενυχτούσαμε… Ήταν και οι εθελόντριες νοσοκόμες… Ήσαν και οι γυναίκες που έπλεκαν τη φανέλα του στρατιώτου με τα ατέλειωτα νυκτέρια τους… Πολέμησαν και οι λιπόσαρκες, αλλά νευρώδεις γυναίκες της Πίνδου, με τη μεταφορά πολεμοφοδίων και εκεί επάνω στα φοβερά βουνά, τα χιονισμένα. Πολέμησε και η Εκκλησία με τις προσευχές της. Όλος ο λαός της Ελλάδος πολέμησε. Και νικήσαμε. Γιατί όλοι είχαμε κοινό όραμα, τη διαφύλαξη της πίστεως και της ελευθερίας.
Με σκέπη την Υπεραγία Θεοτόκο – ω, πόσο συγκινεί αυτό…- σήμερα όλη η ακολουθία ήταν της Υπεραγίας Θεοτόκου για να την τιμήσουμε, για να την δοξάσουμε, αν το προσέξατε, εις τον Όρθρον… Το ΟΧΙ που ελέχθη εξέφραζε τη θέληση του λαού να αντισταθεί σε έναν υπέρ βωμών και εστιών αγώνα. Τότε ακόμη υπήρχε το στοιχείο της υγείας της ψυχής. Σήμερα όμως;;;
Αγαπητοί. Πριν από το θαύμα του ’40, οι Ιταλοί προπαγάνδιζαν στους Έλληνες τούτη τη θέση: «Να πάψουν οι Έλληνες να αναπολούν τις Θερμοπύλες. Οι πόλεμοι σήμερα κερδίζονται με άρματα μάχης και αεροπλάνα και όχι με ακόντια». Αυτό προπαγάνδιζαν οι Ιταλοί στην Ελλάδα. Έλεγαν ότι διαθέτουν οκτώ εκατομμύρια λόγχες- το ενθυμείσθε; Όταν τότε όλος ο πληθυσμός της Ελλάδας, τότε, το ’40, ήταν μόλις επτά εκατομμύρια άνθρωποι… Μία λόγχη, και κάτι, ανήκε εναντίον του κάθε Έλληνος. Δηλαδή ανήκε… να σουβλιστεί… Ζητούσαν να εκφοβίσουν τους Έλληνες και ήθελαν να κάμψουν το νεύρο της ψυχής.
Αλλά οι Έλληνες είχαν ψυχή. Η ψυχή νικά. Ούτε τα τανκς, ούτε τα πυροβόλα, ούτε, ούτε… βόμβες- η ψυχή νικά. Και η ψυχή τους δυνάμωνε με την πίστη στον Θεό και την πατρίδα. Κι αυτό φάνηκε. Και τότε είχαμε τις θαυμαστές επεμβάσεις του Θεού και της Υπεραγίας Θεοτόκου. Όλοι το έλεγαν που πήγαν να πολεμήσουν στο μέτωπο ότι η Παναγία τους εσκέπασε. Και η ψυχή του Έλληνος, είτε στο μέτωπο, είτε στα μετόπισθεν, ήταν γεμάτη πίστη και ζωή.
Αγαπητοί… Αν θέλομε να αντισταθούμε σε κάθε προσβολή του εχθρού, πρέπει να έχουμε προηγούμενα νικήσει τον έσω εχθρόν: την αμαρτία. Αυτό θέλει ο Θεός. Να λέμε πάντοτε ένα ηρωικό ΟΧΙ στην αμαρτία, μια αντίσταση στον εχθρό διάβολο, και τότε, ω τότε… Εἰ ὁ Θεός ὑπέρ ἡμῶν, τίς καθ’ ἡμῶν; Αν ο Θεός είναι μαζί μας, ποιος μπορεί να σταθεί εναντίον μας; Τότε η νίκη θα είναι πάντοτε δική μας. Αμήν.
