Ἡ κτίσις ὑπὲρ καὶ κατὰ τοῦ ἀνθρώπου. ~MNHMH AΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ~

†.Σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας, ἀγαπητοί μου, τιμᾷ τὴν μνήμην τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος. Εἶναι ὁ ἰατρὸς ἅγιος, ποὺ γίνεται δημοφιλέστατος ἀπὸ τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ, γιατί συχνὰ τὸν ἐπικαλεῖται στὶς ποικίλες ἀρρώστιες ποὺ τὸν μαστίζουν.

Ὁ ἅγιος κατήγετο ἀπὸ τὴν πόλιν τῆς Νικομηδείας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Καὶ ὁ μὲν πατέρας του, ὁ Εὐστόργιος, ἦταν εἰδωλολάτρης. Πλὴν ὅμως καλὸς ἄνθρωπος καὶ ἀργότερα, μετὰ τὸν θάνατον τῆς συζύγου του, ὁ υἱός του, ὁ ἅγιος Παντελεήμων, τὸν ἔπεισε καὶ ἔγινε Χριστιανός. Ἡ δὲ μητέρα του, ὀνόματι Εὐβούλη, ἦτο Χριστιανὴ ἐκ προγόνων. Ὁ ἅγιος Παντελεήμων γεννήθηκε εἰς τὰ τέλη τοῦ 3ου αἰῶνος. Ἦταν ἕνας νέος στοχαστικὸς καὶ πολὺ μελετηρός. Σπούδασε τὴν ἰατρικὴ τέχνη κοντὰ σὲ ἕναν φημισμένο γιατρό, τὸν Εὐφρόσυνο. Καὶ φαίνεται ὅτι ἔδειχνε πολλὴ προκοπὴ στὴν ἰατρική του ἐπιστήμη. Ταυτόχρονα ἐμάθητευσε καὶ κοντὰ εἰς τὸν εὐλαβῆ ἱερέα Ἐρμόλαον, τοῦ ὁποίου τὴν μνήμη ἐχθὲς ἑορτάσαμε, ἀπ᾿ ὅπου ἐκατηχήθῃ τὸ περιεχόμενον τῆς πίστεως.

Αἰτία τοῦ μαρτυρίου του τί λέτε ἐστάθῃ; Ἡ θεραπεία ἑνὸς τυφλοῦ. Μὲ μόνο ἕναν λόγο ποὺ εἶπε ὁ ἅγιος, νὰ γίνει καλά. Καὶ ἔγινε ὁ τυφλὸς καλά. Δηλαδὴ μὲ ἕναν λόγο... τὴν ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ὁ τυφλὸς ἐπίστευσε εἰς τὸν Χριστόν. Καὶ τότε ἐρωτηθείς, πῶς καὶ ἔγινε καλά, καὶ εἶπε ὅτι μὲ τὸ ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς τὸν Ὁποῖον ἐφεξῆς πιστεύει, τὴν ἰδίαν στιγμήν, τὸν ταλαίπωρον αὐτὸν πρώην τυφλόν, τὸν ἀπεκεφάλισαν. Τὸν δὲ ἅγιο Παντελεήμονα ἀνεζήτησαν καὶ τὸν βρῆκαν. Καὶ ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἐθεράπευσε αὐτὸν τὸν τυφλόν, ὑπέστῃ φοβερὰ βασανιστήρια, γι᾿ αὐτὸ καὶ μεγαλομάρτυς λέγεται, ἀπὸ τὸν βασιλέα Μαξιμιανό, τὸ 304.

Ἕνας καλοπροαίρετος, ἀγαπητοί μου, ἀκροατής, θὰ ἀναλογιστεῖ καὶ θὰ πεῖ, τὸ τί κακὸ ἔκανε ὁ ἅγιος Παντελεήμων, γιὰ νὰ βρεῖ μαρτυρικὸν θάνατον; Ἀντὶ νὰ ἀνακηρυχθεῖ ἕνας εὐεργέτης τῆς κοινωνίας, καταδιώκεται σὰν ἐχθρὸς τῆς κοινωνίας; Τὸ ἴδιο παράπονο ἐκφράζεται ὑμνογραφικὰ ἀπὸ τὸν Κύριον, εἶναι παρμένο ἀπὸ μία προφητεία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, πρὸς τὸν λαό Του· ἀπὸ τὸν Κύριό μας Ἰησοῦν Χριστόν. «Λαέ μου, τί σοῦ ἔκανα καὶ μὲ σταυρώνεις; Στοὺς τυφλούς σου ἔδωκα τὸ φῶς καὶ στοὺς λεπρούς σου τὸν καθαρισμό. Λαέ μου, τί σοῦ ἔκανα καὶ μὲ σταυρώνεις;».

Βλέπει λοιπὸν κανένας ὅτι ὑπάρχει ἕνας παραλογισμός, ἕνα ἀναποδογύρισμα, θὰ λέγαμε, τῶν ἀξιῶν. Ὁ ἄνθρωπος στρέφεται ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ καὶ ἐναντίον τῶν ἀνθρώπων τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐναντίον τῶν δικαίων τοῦ Θεοῦ. Γιατί; Γιατί μέσα του κατέχεται ἀπὸ ἕνα δαιμονικὸ στοιχεῖο. Καὶ τότε -αὐτὸ θέλω νὰ προσέξετε- τότε ἀναλαμβάνει τὴν ἐκδίκησιν, οὕτως εἰπεῖν, τῆς ὑποθέσεως καὶ τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων, τῶν δικαίων, τί λέτε; Αὐτὴ ἡ ἴδια ἡ κτίσις· ἡ ὁποία, ὅταν δεῖ -μά, θὰ μοῦ πεῖτε, εἶναι ἄλογος ἡ κτίσις- ἡ ὁποία ὅταν δεῖ νὰ ὑπάρχει αὐτὸς ὁ παραλογισμός, νὰ ἐπαινεῖται τὸ κακὸ καὶ νὰ καταδιώκεται τὸ ἀγαθό, ἀγανακτεῖ καὶ ἀναστρέφεται ἐναντίον τῶν ἀδικούντων. Ἔχομε πολλὰ τέτοια παραδείγματα.

Ἄν θέλετε, ἀπ᾿ τὸ ἁγιολόγιο, μιὰ ποὺ ἀναφερόμεθα εἰς τὸν ἅγιον Παντελεήμονα, ὅταν ὁ πατέρας τῆς ἁγίας Βαρβάρας, συνέλαβε τὴν κόρη του, ποὺ ἔτρεχε στὸ βουνὸ γιὰ νὰ γλυτώσει, ἐπειδὴ ἦτο χριστιανή, ἐκεῖνος εἰδωλολάτρης, καὶ τὴν ἔσφαξε μὲ τὰ ἴδια του τὰ χέρια, τὴν ἴδια στιγμή, μόλις ἐπετέλεσε τὸ φοβερὸ αὐτὸ ἔγκλημα τῆς παιδοκτονίας, ἔπεσε ἕνας κεραυνὸς καὶ τὸν ἐσκότωσε ἐπὶ τόπου. Νὰ πῶς ἐκδικεῖται ἡ κτίσις.  Γι᾿ αὐτὸ ἀκόμα, στὴν Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἐσταυρώθῃ ὁ δίκαιος, βλέποντάς τον σὰν ἄνθρωπο, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἐσταυρώθῃ, σ᾿ αὐτὸ τὸ πελώριο ἔγκλημα ποὺ ἔκαναν οἱ ἄνθρωποι, τότε ἡ κτίσις διαμαρτύρεται μπροστὰ σὲ αὐτοὺς τοὺς ἀναισθήτους ἀνθρώπους. Ὁ ἥλιος κρύβεται. Πέφτει βαριὰ συννεφιὰ σὰν σκότος. Καὶ σὲ λίγο γίνεται μεγάλος σεισμός. Ἦταν ἡ διαμαρτυρία τῆς κτίσεως, ἡ ὁποία εἶχε ἀγανακτήσει γιὰ ἐκεῖνο τὸ κακὸ ποὺ ἔκαναν, ἐπαναλαμβάνω, οἱ ἀναίσθητοι ἄνθρωποι.

Ἔτσι, ἀγαπητοί, στὰ ἀναγνώσματα τῆς σημερινῆς γραφῆς, ἐχθὲς στὸν Ἑσπερινό, ποὺ ἦταν τὰ δύο ἀπὸ τὴν Σοφία Σολομῶντος, ἀνεφέρετο αὐτὴ ἡ διαμαρτυρία τῆς κτίσεως, ἐναντίον τῶν κακῶν ἀνθρώπων. Ἕνα στίχο σᾶς ἀναφέρω. Λέγει: «Ὅπου ἀγανακτήσει κατ᾿ αὐτῶν ὕδωρ θαλάσσης, ποταμοὶ δὲ συγκλύσουσιν ἀποτόμως»· Σοφία Σολομῶντος, 5,22. Δηλαδὴ θὰ ἀγανακτήσει τὸ νερὸ τῆς θαλάσσης, μὲ ἐκεῖνο τὸ κακὸ ποὺ γίνεται καὶ τὰ ποτάμια ἀποτόμως θὰ πλημμυρίσουν, γιὰ νὰ τοὺς πνίξουν. Ὕστερα, μὴν ξεχνᾶτε ὅτι στὰ ἔσχατα ποὺ θὰ ἔχει πολύνει, πολύνει ἡ ἁμαρτία καὶ ἡ ἀνομία καὶ ἡ ἀποστασία, ἡ θάλασσα, μιὰ ποὺ ἀναφέρθηκα στὴν θάλασσα, σᾶς τὸ λέγω συνειρμικά, ἡ θάλασσα θὰ ἔχει τέτοιον σάλον, σάλος θὰ πεῖ νὰ σηκώνει πελώρια κύματα, ὥστε οἱ ἄνθρωποι, λέγει, θὰ γεμίσουν ἀπὸ φόβο, θὰ τρομάξουν. Καὶ ὁ φόβος των θὰ εἶναι τόσος πολύς, ποὺ θὰ φθάνει ἀκόμη καὶ τὰ ὅρια τοῦ θανάτου. «Ἀποψυχώντων», λέει ἡ Ἀποκάλυψις, ποὺ πεθαίνουν ἀπὸ τὸν φόβο τῆς θαλάσσης, τοῦ σάλου τῆς θαλάσσης. Γιατί; Ἡ ἴδια ἡ κτίσις διαμαρτύρεται ἀγανακτῶσα.

Ἔτσι, ἀγαπητοί μου, βλέπομε αὐτὸ τὸ φοβερό, ὥστε νὰ λέγει ὁ Κύριος, ὅταν ἔμπαινε μέσα στὰ Ἱεροσόλυμα, θριαμβευτικά, τοῦ εἶπαν οἱ κακεντρεχεῖς ἐκεῖνοι ἄρχοντες: «Πὲς νὰ σταματήσουν τὰ παιδιά· νὰ μὴ σὲ ὑμνοῦν, νὰ μὴν σὲ δοξάζουν». Καὶ εἶπε: «Ἄν αὐτοὶ σταματήσουν, οἱ λίθοι κεκράξονται». Τότε θὰ κράξουν οἱ πέτρες. Αὐτό τὸ «οἱ λίθοι κεκράξονται» εἶναι αὐτὸς ὁ ὑπαινιγμὸς ὅτι ἡ κτίσις θὰ ἀρχίσει νὰ διαμαρτύρεται. Προσέξατέ το αὐτό. Ἔχει πάρα πολλὴ σημασία σὲ κάθε ἐποχὴ καὶ στὴν ἐποχή μας, ὅπως θὰ δεῖτε στὴ συνέχεια.

Γι᾿ αὐτὸ ὁ Θεός, βλέποντας τὸν παραλογισμὸ τῶν ἀνθρώπων, κάποτε γιὰ τὸν λαό Του, τὸν Ἰσραήλ, τὸν παραλογισμὸ ποὺ εἶχαν νὰ στρέφονται ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἀρχίζει ὁ προφήτης Ἠσαΐας τὸ προφητικό του βιβλίο ἔτσι: «Ἄκουε οὐρανὲ καὶ ἐνωτίζου γῆ (:Ἄκου, οὐρανέ, βάλε καλὰ νὰ ἀκούσεις γῆ) ὅτι Κύριος ἐλάλησεν -καὶ τί εἶπε ὁ Κύριος;- υἱοὺς ἐγέννησα καὶ ὕψωσα, αὐτοὶ δὲ μὲ ἠθέτησαν». «Ἐγώ», λέει, «ἔκανα παιδιὰ καὶ τὰ δόξασα. Αὐτοὶ δὲ δὲν μὲ ἀνεγνώρισαν. Μοῦ γύρισαν τὴν πλάτη τους καὶ μὲ ἠθέτησαν». Παραλογισμός! Καὶ ἐπικαλεῖται ὁ προφήτης τὸν οὐρανὸ καί την γῆ, σ᾿ αὐτὸ τὸ τρομερό, θὰ λέγαμε, κατάντημα τῶν ἀνθρώπων.

Καὶ πῶς ἀντιδρᾷ ἡ κτίσις; Ἀξίζει νὰ δοῦμε. Τὸ ἱερὸ κείμενο τῆς Σοφίας τοῦ Σολομῶντος ποὺ ἀκούσαμε, διαβάσαμε χθὲς τὸ ἀπόγευμα, ὅπως σᾶς εἶπα. Παίρνω ἕνα κομματάκι μόνο ποὺ ἀναφέρεται στὸ σημεῖο, στὸ θέμα μας αὐτό· πῶς ἡ κτίσις ἀντιδρᾷ. Ἀκοῦστε: «Συνεκπολεμήσει δὲ αὐτῷ ὁ κόσμος - δηλαδὴ μαζὶ μὲ τὸν Θεό, θὰ πολεμήσουν ὅλα τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως- ἐπὶ τοὺς παράφρονας -Εἴδατε πῶς ἀποκαλεῖ ἐκείνους ποὺ στρέφονται ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καὶ ἐναντίον τῶν δικαίων ἀνθρώπων; Παράφρονας, τρελούς. Γιατί ἂν εἶχαν μυαλό, ἔτσι δὲν θὰ ἐκινοῦντο- . Πορεύσονται εὔστοχοι βολίδες ἀστραπῶν καὶ ὡς ἀπὸ εὐκύκλου τόξου τῶν νεφῶν ἐπὶ σκοπὸν ἀλοῦνται, καὶ ἐκ πετροβόλου θυμοῦ πλήρεις ῥιφήσονται χάλαζαι». Δηλαδὴ ἔτσι κεραυνοὶ θὰ στραφοῦν ἐναντίον των, μὲ πολλὴν ἐπιτυχία, καὶ σὰν ἀπὸ καλὰ τανισμένο τόξο, θὰ βροῦν τὸν στόχο του, ποὺ εἶναι οἱ ἀσεβεῖς. Καὶ σὰν πέτρες ποὺ ἐκσφεντονίζονται ἀπὸ καλοζυγισμένη σφενδόνη,  θὰ ἐξαπολυθεῖ πλησμονὴ χαλάζης ἐναντίον των. Στὴ συνέχεια: «Ἀγανακτήσει κατ᾿ αὐτῶν ὕδωρ θαλάσσης (:θὰ ἀγανακτήσει ἐναντίον των τὸ νερὸ τῆς θαλάσσης) ποταμοὶ δὲ συγκλύσουσιν ἀποτόμως (:τὰ ποτάμια θὰ πλημμυρίσουν ἀπότομα καὶ θὰ τοὺς πνίξουν) ἀντιστήσεται αὐτοῖς πνεῦμα δυνάμεως καὶ ὡς λαῖλαψ ἐκλικμήσει αὐτούς (:θὰ ἀντισταθεῖ ὁ δυνατὸς ἄνεμος καὶ σὰν λαίλαπα, σὰν καταιγίδα ποὺ τὰ σηκώνει ὅλα, θὰ τοὺς λιανίσει)».

Βλέπομε λοιπὸν ἐδῶ ὅτι ἡ κτίσις γίνεται ὄργανον τοῦ Θεοῦ, εἴτε προστασίας τοῦ ἀνθρώπου, εἴτε τιμωρίας του. Προσέξτε. Εἴτε προστασίας, εἴτε τιμωρίας. Μία τυπικὴ περίπτωση καὶ προστασίας καὶ τιμωρίας ταυτοχρόνως, εἶναι ὅταν οἱ Ἑβραῖοι πέρασαν ἀπὸ τὴν Ἐρυθρὰ Θάλασσα. Οἱ Ἑβραῖοι πέρασαν ἀβρόχοις ποσίν, χωρὶς νὰ βραχοῦν κἂν τὰ πόδια τους. Καὶ σώθηκαν. Ἄνοιξε ἡ θάλασσα. Ὅταν μπῆκαν οἱ Αἰγύπτιοι, ἔκλεισε ἡ θάλασσα. Καὶ πνίγηκαν μέχρις ἑνός. Τὸ ἴδιο φαινόμενο, τὸ φαινόμενο τοῦ διαχωρισμοῦ τῶν ὑδάτων τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης, αὐτὸ τὸ φυσικὸ φαινόμενο ἢ καλύτερα, τὰ φυσικὰ στοιχεῖα σὲ ἕνα ὑπερφυσικὸ φαινόμενο, οἱ μὲν προστατεύονται, οἱ δὲ τιμωροῦνται. Μὲ τὸ ἴδιο φαινόμενο.

Ἔτσι, ἀκόμα, οἱ δέκα πληγὲς στὴν Αἴγυπτο, δὲν εἶναι παρὰ ἕνα ξεσήκωμα τῆς κτίσεως ἐναντίον τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Φαραώ. Μάλιστα τοῦ ἔλεγαν οἱ δικοί του: «Μά, θέλεις νὰ φθάσεις νὰ καταστραφεῖ ἡ πατρίδα μας, ἡ χώρα μας, γιὰ νὰ τοὺς ἀφήσεις νὰ φύγουν τοὺς Ἑβραίους, νὰ λατρεύσουν τὸν Θεό τους στὴν ἔρημον; Ἐκεῖ τὸ πηγαίνεις;». Λέγεται, καὶ ἡ ἀρχαιολογικὴ σκαπάνη τὸ βρῆκε αὐτό, δὲν θὰ σᾶς πῶ πιὸ πολλὰ γιὰ νὰ μὴν ἀργήσω, ὅτι σὲ ἐκείνους ποὺ κατεδίωξαν τοὺς Ἑβραίους καὶ πνίγηκαν μέσα στὴν Ἐρυθρὰ Θάλασσα, ἀνάμεσά τους ἦταν καὶ ὁ Φαραώ· καὶ ὁ ὁποῖος καὶ αὐτὸς πνίγηκε. Εἶναι χαρακτηριστικὸ αὐτό.

Ὅταν πολεμοῦσε ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυὴ τοὺς Ἀμορραίους, τότε... ἀκοῦστε τί λέγει ἐδῶ τὸ βιβλίο «Ἰησοῦς τοῦ Ναυὴ» στὸ 10ο κεφάλαιο: «Καὶ Κύριος ἐπέρριψεν αὐτοῖς λίθους χαλάζης ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἕως Ἀζηκά, καὶ ἐγένοντο πλείους οἱ ἀποθανόντες διὰ τοὺς λίθους τῆς χαλάζης ἢ οὖς, οὕς ἀπέκτειναν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ μαχαίρᾳ ἐν τῷ πολέμῳ». Πῆγαν οἱ Ἀμορραῖοι νὰ πολεμήσουν τοὺς Ἰσραηλίτας. Τότε ὁ Ἰησοῦς τοῦ Ναυὴ ἐπετέθῃ ἐναντίον των. Καὶ τότε φεύγοντας αὐτοί, ἔπεσε χαλάζι, σὰν πέτρες. Καὶ ἄρχισε νὰ χτυπάει τοὺς Ἀμορραίους, σὲ βαθμὸ ποὺ πιὸ πολλοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ σκοτώθηκαν, λέει τὸ ἱερὸ κείμενον, ἀπὸ τὸ χαλάζι, παρὰ ἀπὸ τὸ μαχαίρι, τὸ σπαθὶ τῶν Ἑβραίων. Αὐτὸ θὰ πεῖ ὅτι ὁ Θεὸς συνεκπολεμεῖ, πολεμᾷ μαζὶ μὲ τὰ στοιχεῖα τῆς κτίσεως ἐναντίον τῶν κακῶν.

Εἶναι δὲ ἀξιοπαρατήρητο ὅτι ὅταν οἱ δύο προφῆται τῆς Ἀποκαλύψεως, ὁ Ἠλίας καὶ ὁ Ἐνώχ, θὰ λέγουν: «Αὐτὸς εἶναι ὁ Ἀντίχριστος» στὴν πλατεῖα της Ἱερουσαλήμ, καὶ θὰ κηρύσσουν μετάνοια καὶ δείχνοντες τὸν Ἀντίχριστον, τότε θὰ τοὺς πιάσουν. Ὁ Ἀντίχριστος θὰ δώσει ἐντολὴ νὰ τοὺς συλλάβουν καὶ νὰ τοὺς κρεμάσουν. Καὶ ὅταν τοὺς κρεμάσουν καὶ τοὺς ἀφήσουν παραδειγματικὰ 3 ½ μέρες κρεμασμένους, τότε, λέει: «Ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ -τὴν τρίτη ἡμέρα-  ἐγενέτο σεισμὸς μέγας καὶ τὸ δέκατον τῆς πόλεως ἔπεσε· καὶ ἀπεκτάνθησαν ἐν τῷ σεισμῷ ὀνόματα ἀνθρώπων χιλιάδες ἑπτά». Τὸ ἕνα δέκατο τῆς πόλεως γκρέμισε καὶ 7000 σκοτώθηκαν. Γιατί ἔγινε ὁ σεισμός; Ἠγανάκτησε ἡ κτίσις διὰ τὸν ἄδικον θάνατον τῶν δύο προφητῶν.

Ἀκόμη, τὸ ἀντίθετο τώρα, ὅταν θὰ καταφύγει ἡ Ἐκκλησία εἰς τὴν ἔρημον καὶ ὁ διάβολος, ὁ ὄφις ὁ ἀρχαῖος, θὰ τὴν καταδιώξει τὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ τὴν πνίξει, λέγει μία ... εἰκόνα φοβερή, ἔβγαλε νερὸ ἀπ᾿ τὸ στόμα του -προσέξτε, αὐτὰ εἶναι εἰκόνα, τί σημαίνουν τὸ καθένα, ἔχει πολλὴ σημασία- καὶ ἐπειδὴ δὲν τὴν ἔφθανε, ἔριξε τὸ νερό, ὅπως τὸν κυνηγοῦμε ἕναν ἄνθρωπο καὶ δὲν τὸν φθάνομε, παίρνομε πέτρα καὶ τὸν χτυποῦμε, νὰ τὸν φθάσει ἡ πέτρα μας, ἔβγαλε νερὸ ἀπὸ μέσα του, γιὰ νὰ τὴν καταστήσει, λέει, ποταμοφόρητον, νὰ τὴν πνίξει τὴν Ἐκκλησία. Καὶ ἀκοῦστε τί ἔγινε. «Καὶ ἔβαλεν ὁ ὄφις ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ὀπίσω τῆς γυναικὸς ὕδωρ ὡς ποταμόν, ἳνα αὐτὴν ποταμοφόρητον ποιήσῃ -καὶ κοιτᾶξτε- καὶ ἐβοήθησεν ἡ γῆ τῇ γυναικί -ἐβοήθησε τὴν γυναῖκα, τὴν Ἐκκλησία. Ποιός; Ἡ γῆ. Ἡ γῆ ἐβοήθησεν- καὶ ἤνοιξε ἡ γῆ τὸ στόμα αὐτῆς (:ἄνοιξε -λέει- τὸ στόμα της) καὶ κατέπιεν τὸν ποταμὸν ὅν ἔβαλεν ὁ δράκων ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ». Σκεφθεῖτε γιὰ μιὰ στιγμὴ νὰ ἀνοίγει ἕνα ὄρυγμα καὶ ὅλο τὸ νερὸ νὰ πέφτει μέσα στὸ ὄρυγμα καὶ νὰ γλυτώνουν ἐκεῖνοι ποὺ κυνηγιῶνται ἀπέναντι ἀπὸ τὸ ὄρυγμα. Τὸ ἀντιλαμβάνεσθε;

Βλέπετε λοιπὸν ἡ κτίσις, ἀπὸ τὴ μιὰ προστατεύει τοὺς εὐσεβεῖς, ἀπὸ τὴν ἄλλη τιμωρεῖ τοὺς ἀσεβεῖς. Καὶ ὅλα αὐτὰ ἂν ρωτήσετε τί σημαίνουν, θὰ σᾶς ἔλεγα τὸ ἑξῆς. Ὁ Θεὸς ἔκανε τὴν κτίσιν, γιὰ νὰ ὑπηρετήσει τὸν ἄνθρωπον. Καὶ ὁ ἄνθρωπος, μαζὶ μὲ τὴν κτίσιν, νὰ λατρεύσουν τὸν Θεό. Ἔτσι, ἡ κτίσις γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ὁ ἄνθρωπος γιὰ τὸν Θεό. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος στραφεῖ ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, τότε ἡ κτίσις στρέφεται ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου. Ἀκούσατε; Στρέφεται ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ ἔτσι ἐπιτελεῖται αὐτὸ τὸ κακό. Γι᾿ αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος δὲν πρέπει νὰ ἁμαρτάνει. Θὰ λέγαμε ὅμως γιὰ τὴν ἐποχή μας, ὅτι ἡ ἀποστασία μας εἶναι ἔκτυπη, εἶναι φοβερή. Εἶναι ἴσως ἡ πιὸ ἔκτυπη περίπτωση ἀποστασίας καὶ ἀμαρτωλότητος στὴν ἐποχή μας, ποὺ βλέπομε τώρα τὴν κτίση νὰ στρέφεται ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου. Ὅλα τὰ σύγχρονα οἰκολογικὰ φαινόμενα εἶναι ἕνας δείκτης. Ἡ φύσις καταστρέφεται διαρκῶς. Καὶ καταστρεφόμενη, στρέφεται ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου. Τὸ ἀκούσατε; Στρέφεται ἐναντίον τοῦ ἀνθρώπου.

Τὸ ἐκπληκτικὸν ὅμως εἶναι, αὐτὸ θέλω νὰ προσέξετε, ὅταν διαβάζομε τὴν Ἁγία Γραφή, ὅτι «ὁ Θεὸς ἐσκλήρυνε», λέει, «τὴν καρδίαν τοῦ Φαραὼ»... Λέγει στὸν Μωυσῆ: «Ἐσὺ θὰ πᾶς. Θὰ τοῦ πεῖς αὐτά. Ἀλλὰ ἐγὼ θὰ σκληρύνω τὴν καρδίαν τοῦ Φαραὼ καὶ δὲν θὰ σοῦ δώσει ἐκεῖνο ποὺ τοῦ ζητᾷς». Αὐτό, ἐπὶ δέκα φορές. Κάνει μεγίστη ἐντύπωση, περίεργο, ὁ Θεὸς νὰ στέλνει τὸν Μωυσῆ, τὸν θεράποντά του. Νὰ ζητάει τί; Τὴν λατρεία τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τοὺς Ἑβραίους. Νὰ τὸ ἐπιτρέψει ὁ Φαραώ. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ νὰ πηγαίνει ὁ Θεὸς νὰ σκληραίνει τὴν καρδιὰ τοῦ Φαραώ. Δὲν εἶναι περίεργο; Δὲν εἶναι ἀντιφατικό; Δὲν εἶναι παράξενο; Εἶναι ἔκφρασις, ἀγαπητοί μου, τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Δὲν ἤρχετο ὁ Θεὸς νὰ σκληρύνει τὴν καρδιὰ τοῦ Φαραώ· διότι τότε πῶς θὰ τὸν τιμωροῦσε; Δὲν θὰ ἦτο ἄδικος ὁ Θεός; Τί σημαίνει; Ὅτι ὁ Φαραὼ εἶχε ἐλευθέραν βούλησιν. Ἡ προαίρεσή του ἦτο κακή. Καὶ ἐνῶ ἔδειχνε ὅτι μετανοεῖ, ἐπανήρχετο στὴν κακή του προαίρεση. Καὶ ὅταν λέγει: «Ὁ Θεὸς σκληραίνει» θὰ πεῖ: ἐπιτρέπει ὁ Θεός, παραχωρεῖ ὁ Θεὸς νὰ σκληρύνει καὶ νὰ μείνει σκληρὴ ἡ καρδιὰ τοῦ Φαραώ. Αὐτὸ θὰ πεῖ «σκληραίνει ὁ Θεός».

Αὐτὸ ξέρετε τί σημαίνει γιὰ τὴν ἐποχή μας; Ὅ,τι, ὅ,τι πληγὲς ἔχομε, διαβάστε τὴν Ἀποκάλυψη, θὰ δεῖτε φοβερὲς πληγές, αὐτές, ὄχι θὰ ἔλθουν, ἔχουν ἔλθει. Ζοῦμε ἤδη πληγές. Φοβερὲς πληγές. Ἡ μεγαλύτερη, νομίζω, εἶναι ἡ ραδιενέργεια· ποὺ πεθαίνομε ἀπὸ αὐτήν. Θὰ πεθάνουν στὴν Ἑλλάδα, στὰ δέκα χρόνια αὐτὰ ποὺ ἔρχονται, πολλὲς χιλιάδες κ.λπ. κ.λπ. κ.λπ. Δὲν ἔχομε καθαρὸν ἀέρα. Μᾶς καίει ὁ ἥλιος. Δὲν ἔχομε νερό. Ὅλα αὐτὰ εἶναι πληγές. Προσέξτε ὅμως. Δὲν τίς δίνει ὁ Θεός. Γι᾿ αὐτό σᾶς εἶπα τὸ προηγούμενο παράδειγμα. Ἐμεῖς μὲ τὰ χεράκια μας καὶ τὸν πολιτισμό μας καὶ τὴν τεχνική μας, καταστρέφομε τὴν φύσιν. Ἐμεῖς, ἐμεῖς. Συνεπῶς... ὁ Θεὸς δὲν μᾶς ἐμποδίζει. Μᾶς ἀφήνει καὶ καταστρέφομε τὴν κτίσιν, ἡ ὁποία στρέφεται σὰν τιμωρὸς ἐναντίον μας. Καταλαβαίνετε λοιπὸν ὅτι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι φτιάχνομε τίς πληγὲς ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας, ὅτι αὐτὸ τὸ σπίτι μας, την γῆ, ἐμεῖς μὲ τὰ χέρια μας, τὸ καταστρέφομε; Καὶ ἂν μὲν καταστρέψεις τὸ σπίτι ποὺ ἔφτιαξες, μπορεῖς νὰ πᾶς πιὸ πέρα. Ὅταν καταστρέψεις την γῆ, ποῦ θὰ πᾶ; Ποῦ θὰ φύγεις;

Ἀγαπητοί, ὁ ἅγιος Παντελεήμων, ἦταν ἕνας ἀνθός, ἕνα λουλούδι μέσα στὴν κοινωνία ποὺ ζοῦσε. Ἀλλὰ ἡ κοινωνία τὸν ἀπέρριψε. Καὶ νά, τὸν θανάτωσε. Μὲ φοβερὸ μαρτύριο. Τὸ καλὸ ἔτσι, δὲν γίνεται ἀνεκτὸ πολλὲς φορὲς ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ τὸ δίκαιο τὸ ἴδιο. Δὲν γίνεται δεκτὸ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους. Μιὰ τέτοια κοινωνία, σὲ μιὰ τέτοια φοβερὴ ἐποχή, παρουσιάζει τέτοια φαινόμενα, γιατί ἔφυγε ἡ ἐποχή, οἱ ἄνθρωποι, θεληματικὰ ἀπὸ τὸν Θεό. Καὶ ὅταν ὑπάρχει αὐτὴ ἡ ἀποστασία, τότε ὁ Θεὸς ἐπιτρέπει κατὰ παραχώρηση, νὰ πέφτει ὁ ἄνθρωπος στὰ χέρια τοῦ ἑαυτοῦ του. Μὲ τὰ χέρια μας δὲν κάναμε τίς πληγές; Νὰ πέφτει ὁ ἄνθρωπος στὰ χέρια τοῦ ἑαυτοῦ του. Κυριότατος αἴτιος εἶναι αὐτὸς ὁ ἀποστατημένος ἄνθρωπος.

Καὶ μάλιστα ἐδῶ φθάνει ὁ ἄνθρωπος στὸ σημεῖο νὰ μὴν γίνεται δεκτὴ ἡ μετάνοιά του. Ἔχομε πολλὰ σημεῖα, δὲν ἔχω καιρὸ νά σᾱς τὸ δείξω, καὶ μάλιστα μία σύγχρονη περίπτωσις, ποὺ εἶναι τώρα 6-7 χρόνια... «Ὄχι, μὴν μὲ παρακαλᾷς, -εἶπε ὁ Θεὸς σὲ κάποιον ἀσκητή- μὴν μὲ παρακαλᾷς. Θὰ τοὺς τιμωρήσω!». Ξέρετε ποιούς;  Τοὺς Ἕλληνας! Τί μένει; Νὰ μετανοήσομε. Δὲν εἶναι ἀρκετὸ νὰ εὐχηθεῖ ἕνας, ὅσο ἅγιος καὶ νὰ εἶναι. Πρέπει νὰ μετανοήσομε. Γιὰ νὰ μὴν πῶ κάποτε καὶ κάποια μετάνοιά μας, ὅταν εἶναι φαραωνικὴ μετάνοια, δὲν γίνεται δεκτή. Νὰ ἀλλάξομε στάση ἀπέναντι εἰς τὸν Κύριο τῆς δόξης. Βλέπετε πόσες καταστροφές, ἔχομε σήμερα. Ποῦ θὰ πᾶμε; Πρέπει νὰ διψάσομε; Πρέπει νὰ πεινάσομε; Ἢ πρέπει νὰ πεθάνομε ὄχι ἀπὸ καθαρὸν ἀέρα; Πρέπει δηλαδὴ ἐκεῖ νὰ φθάσομε, γιὰ νὰ καταλάβομε ὅτι πρέπει νὰ μετανοήσομε; Ἐμεῖς διασκεδάζομε. Ἐμεῖς μένομε στὶς ἡδονές μας καὶ εἰς τίς ἁμαρτίες μας. Δὲν καταλαβαίνομε ὅτι κάποτε πρέπει νὰ ζήσομε μὲ μία λιτότητα; Δὲν σηκώνει ἄλλο. Ὅτι ὁ εὐδαιμονισμὸς εἶναι ὁ χειρότερος διώκτης καὶ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς κοινωνίας καί τῆς καθ᾿ ὅλου φύσεως; Δὲν τὸ ἀντιλαμβανόμεθα αὐτό; Γι᾿ αὐτὸ λέγει ἡ Σοφία Σολομῶντος: «Ἐρημώνει πᾶσαν τὴν γῆν ἀνομία». Τί θὰ ἐρημώσει ὅλην τὴν γῆν; Ἡ ἀνομία. Ἡ ἀνομία θὰ ἐρημώσει τὴ γῆν. Δὲν φταίει ὁ Θεός.

Συνεπῶς; Ἄς ἐπιστρέψομε εἰς τὸν Κύριον τῶν ἁγίων. Καὶ νὰ παρακαλέσομε καὶ τὸν ἅγιο Παντελεήμονα τὸν μεγαλομάρτυρα, αὐτὸ τὸ θῦμα τῆς τότε ἐποχῆς του. Τῆς τότε κακεντρεχοῦς ἐποχῆς του.

?η ομιλία στην κατηγορία
« Μνήμη Αγίων ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας
" Μνήμη Αγίων " εδώ ↓.
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qFnx_UZ0gQ-sphclbJ6E6y

Απομαγνητοφώνηση και ηλεκτρονική επιμέλεια κειμένου:Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἄνθρωπος καί τά ὅριά του.

†.Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί μου, ο ευαγγελιστής Ματθαίος μάς αναφέρει το περιστατικό της συναντήσεως του Κυρίου με δύο δαιμονιζομένους ανθρώπους, στην περιοχή της πόλεως των Γεργεσών. Η όλη ιστορία, αφενός με τη θεραπεία τους και την απαλλαγή τους από τους δαίμονες, αφετέρου με τον δαιμονισμό και τον πνιγμό των δύο χιλιάδων περίπου χοίρων στη λίμνη, κατετρόμαξε τους κατοίκους των Γεργεσών. Και η συμπεριφορά των κατοίκων της πόλεως εκείνης, μπροστά στο διπλούν αυτό θαύμα, εστάθη αρνητική. Αυτό περισσότερο μας καταπλήσσει από την παρουσία των θαυμάτων του Κυρίου. Δηλαδή η αρνητική στάση των Γεργεσηνών.

  Αλλά ας δούμε πώς ακριβώς μας τα διηγείται ο ευαγγελιστής Ματθαίος, σε μια νεοελληνική απόδοση. «Όταν έφθασε στην πέρα όχθη ο Ιησούς, στην περιοχή των Γεργεστηνών, Τον συνήντησαν δύο δαιμονισμένοι, που έβγαιναν από τα μνήματα και ήταν τόσο φοβεροί, που κανείς δεν μπορούσε να περάσει από εκείνον τον δρόμον. Και άρχισαν να φωνάζουν και να λένε: ‘’Τι σχέσις υπάρχει ανάμεσά μας, Ιησού, Υιέ του Θεού; Ήλθες εδώ να μας βασανίσεις πριν την ώρα μας;’’. Μακριά απ’ αυτούς έβοσκε ένα κοπάδι από πολλούς χοίρους. Και οι δαίμονες Τον παρακαλούσαν και Του έλεγαν: ‘’Αν είναι να μας διώξεις, επίτρεψέ μας να πάμε στο κοπάδι των χοίρων’’. Και τους είπε: ‘’Πηγαίνετε’’. Και αυτοί εβγήκαν και επήγαν στο κοπάδι των χοίρων. Και τότε, όλο το κοπάδι των χοίρων όρμησε και γκρεμίστηκε στη λίμνη και επνίγησαν μέσα στα νερά. Τότε, οι βοσκοί έφυγαν και αφού πήγαν στην πόλη, ανήγγειλαν όλα τα διατρέξαντα και ό,τι συνέβη με τους δαιμονισμένους. Και τότε όλη η πόλις εβγήκε να συναντήσει τον Ιησού. Και όταν Τον είδαν, Τον παρεκάλεσαν να φύγει από την περιοχή τους…».

   Βλέπετε ότι μας εντυπωσιάζει πραγματικά αυτή η περίεργη μεν αλλά όχι ψυχολογικά ανερμήνευτη συμπεριφορά των κατοίκων της πόλεως. Θα σας το πω στο κείμενο: «Καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ πόλις ἐξῆλθεν εἰς συνάντησιν τῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν. Καί ἐμβὰς εἰς πλοῖον διεπέρασε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν». Δηλαδή ο Ιησούς ξαναμπήκε εις το πλοιάριο και έφυγε και πήγε εις την Καπερναούμ.
    Βέβαια κάποιος φόβος κατέλαβε τις ψυχές αυτών των ανθρώπων και ο φόβος αυτός ήταν ένας περίεργος φόβος. Είναι ο φόβος του αμαρτωλού,που δεν θέλει να διορθωθεί. Διότι σκέφτηκαν και είπαν: «Και άλλα στραβά πράγματα θα βρει ο Ιησούς μέσα στην πόλη μας», διότι το να τρέφουν οι Εβραίοι χοίρους ήταν στραβό πράγμα. Ο νόμος έλεγε σαφώς ότι ούτε χοιρινό κρέας έπρεπε να φάγουν, ούτε ακόμη να βόσκουν χοίρους και να εμπορεύονται το χοιρινό κρέας. Συνεπώς σκέφτηκαν ότι «αν ο Ιησούς έλθει και δει κι άλλα πράγματα μέσα εις την πόλη, θα μας ζημιώσει υλικά». Και έτσι φοβήθηκαν μεν, αλλά όπως μας λέγουν άλλοι Ευαγγελισταί, «κατετρόμαξαν», αλλά ωστόσο όμως εκείνοι ζήτησαν ο Κύριος να φύγει.

  Εμείς θα μείνομε όχι στην εξήγηση αυτής της συμπεριφοράς αυτών των ανθρώπων, όσο στην ενέργειά τους. «Ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν». Να φύγει από τα όριά τους. Και η προσπάθειά τους και η επιθυμία τους ήταν να αποπέμψουν τον Κύριον από τα όριά τους. Υπογραμμίζω αυτό το «από τα όριά τους», γιατί ακριβώς αυτό θα αποτελέσει, πρώτα ο Θεός, το κύριο θέμα μας. Από τα όριά τους.

   Είναι ο άνθρωπος που δεν δέχεται, αγαπητοί μου, την παρουσία του Θεού στον κύκλο της υπάρξεώς του. Δεν Τον αρνείται, αλλά Τον εξορίζει. Και «εξορίζω» θα πει βγάζω από τα όρια. Τον βγάζω έξω. Όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο Θεός πάντοτε θέτει όρια. Μόνο που τα όρια αυτά ποικίλλουν στην ιστορία μέσα των ανθρώπων και έτσι ο άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει τα όριά του. Ώστε αν θέλει κάτι να βγάλει από τα όριά του, να ξέρει τι θα βγάλει. Κι αν πρέπει κάτι να κρατήσει εντός των ορίων του, τι θα κρατήσει. Σε ποια περιοχή θα κρατήσει.

   Η λέξις «ὃριον», να σας κάνω και μία μικρή, έτσι, γραμματική, θα έλεγα, παρατήρηση, είναι η λέξη «ὃρος»(με δασεία· όχι το «ὂρος» που θέλει ψιλή και θα πει «βουνό». Αλλά «ὁ ὃρος»). Αρσενικού γένους, με δασεία. Και είναι το ὃριον. Για να το καταλάβομε, τη λέξη αυτή τη λέμε σήμερα με την πρόθεση «συν». Λέμε «σύνορον». Σε ουδέτερο γένος. Δηλαδή αυτό που είναι…, που με περιβάλλει και τρόπον τινά με περιορίζει και κινούμαι εντός αυτού του συνόρου, εντός αυτών των ορίων, εντός αυτού του όρου. Συχνά θα χρησιμοποιήσω παρακάτω τη λέξη «ὃρος», γιατί είναι πάρα πολύ σπουδαίος.

   Ο Θεός βάζει τα όρια. Θυμηθείτε ότι στην ομιλία του ο Απόστολος Παύλος είπε εκείνο που αναφέρει στο Δευτερονόμιον ο Μωυσής εις την τελευταίαν του ωδή, ότι «ο Θεός είναι Εκείνος, ο Οποίος έβαλε τα όρια των Εθνών». Δηλαδή τα σύνορα. Και ο Θεός είναι Εκείνος που ή κατ΄ευδοκίαν ενεργεί ή κατά παραχώρησιν, είναι Εκείνος ο οποίος ρυθμίζει τα όρια των Εθνών. Είχε πει εις τον Δαβίδ: «Θα σου μεγαλώσω τα όρια της πατρίδος σου». Και τα βρήκε τα ευρύτερα όρια που ποτέ είχε ο Ισραήλ στην ιστορία του,ο Σολομών. Αλλά άρχισαν όμως να συρρικνούνται τα όρια του χώρου του Σολομώντος, της πατρίδος, γιατί άρχισε να αμαρτάνει. Το είπε σαφώς ο Θεός. Και είπε ακόμη: «Θα σε τιμωρήσω -είπε στον Σολομώντα-, όχι εσένα, χάριν του πατρός σου, αλλά τους απογόνους σου». Και ήδη μόλις ο Σολομών πέθανε, όχι μόνο συρρικνώθηκαν τα όρια αλλά και αυτός ούτος ο Ισραήλ χωρίστηκε σε δύο βασίλεια. Εις το νότιον και εις το βόρειον βασίλειον. Το βασίλειο του Ιούδα και το βασίλειον του Ισραήλ.
   Έτσι λοιπόν ο Θεός είναι Εκείνος ο Οποίος βάζει όρια. Τα βάζει μέσα στην Ιστορία. Τα βάζει και μέσα εις την φύσιν. Λέγει ο 103^ος ψαλμός: «Ὃριον ἔθου, ὃ οὐ παρελεύσονται, οὐδὲ ἐπιστρέψουσι καλύψαι τὴν γῆν». Εδώ ειδικά ομιλεί για την θάλασσα. Αν δείτε όμως το πιο πάνω όμως κείμενο -είναι από τον προοιμιακό Ψαλμό- θα δείτε όμως ότι δεν είναι μόνον το θέμα της θαλάσσης, που έβαλε όριον, που δεν θα περάσουν. Δεν λέει «δεν θα περάσει». Δεν θα περάσουν, ούτε θα γυρίσουν να καλύψουν την γη. Σε μία πρώτη προσέγγιση είναι η θάλασσα· η οποία ό,τι να κάνει, δεν μπορεί να προσπεράσει την ξηρά. Όσο και αν είναι τρικυμισμένη. Όμως, επειδή είναι σε πληθυντική εκφορά, θα λέγαμε, αναφέρεται και αφορά εις όλους τους φυσικούς νόμους και όλα τα φυσικά φαινόμενα. Κανένα φυσικό φαινόμενον δεν ξεπερνάει κάποια όρια. Όσο να κάνει κατακλυσμό, θα περάσει. Όσο να κάνει ζέστη, θα περάσει. Όσο να κάνει σεισμό, θα περάσει. Υπάρχουν όρια. Και ο Θεός βάζει τα όρια μέσα εις την Δημιουργία Του, διότι αν υπήρχε απεριόριστη παρουσία ενός φαινομένου, τότε θα εδημιουργείτο μία αταξία εις την φύσιν.

   Μάλιστα για τη θάλασσα ο συγγραφεύς της προς Διόγνητον επιστολής λέγει: «Τὴν θάλασσαν ἰδίοις ὅροις ἐνέκλεισεν». «Κάτω από ειδικούς όρους», δηλαδή κάτω από ειδικά σύνορα, «έκλεισε ο Θεός την θάλασσαν». Και ο ίδιος ο Θεός διαμαρτύρεται για τον άνθρωπο, που ενώ η φύσις τηρεί τους όρους αυτής, ο άνθρωπος όμως δεν τηρεί τους όρους αυτού· διότι εάν η φύσις έγινε με όρους, δηλαδή με όρια, πολύ παραπάνω πρέπει να είναι ο άνθρωπος. Τα  όρια δεν περιορίζουν την ελευθερία. Ποιος διενοήθη ποτέ, βάζοντας κάγκελα στην ταράτσα του ή στο μπαλκόνι του, ότι του περιορίστηκε η ελευθερία; Κι όμως εκεί είναι ένας όρος, ένα όριον. Γιατί αν το περάσεις, θα πέσεις και θα σκοτωθείς. Κανείς λοιπόν δεν διανοήθηκε ότι τα κάγκελα μιας ταράτσας είναι δέσμευση της ελευθερίας. Το λέω αυτό γιατί έχομε ένα κόμπλεξ ελευθερίας στην εποχή μας, το οποίον υπερέβαλε καθετί άλλο. Υπερέβαλε παν όριον και πάντα όρον πραγματικά.

   Ακούστε λοιπόν τι λέγει ο Θεός δια του προφήτου Ιερεμίου: «Ἀκούσατε δὴ ταῦτα, λαὸς μωρὸς καὶ ἀκάρδιος(:Άκουσε, λαέ μου, συ που είσαι μωρός και ανόητος και χωρίς αισθήματα), μὴ ἐμὲ οὐ φοβηθήσεσθε;(:Εμένα δεν θα με φοβηθείτε;) λέγει Κύριος, ἢ ἀπὸ προσώπου μου οὐκ εὐλαβηθήσεσθε;(: Μπροστά μου, λέγει, δεν θα με ντραπείτε;) τὸν τάξαντα ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ, πρόσταγμα αἰώνιον, καὶ οὐχ ὑπερβήσεται αὐτό καὶ ταραχθήσεται καὶ οὐ δυνήσεται, καὶ ἠχήσουσι τὰ κύματα αὐτῆς καὶ οὐχ ὑπερβήσεται αὐτό; (: Συ, λαέ, δεν βλέπεις; Δεν βλέπεις τη θάλασσα, που Εγώ είμαι Εκείνος ο Οποίος έθεσα το όριον, αιώνιον πρόσταγμα.- Ώστε λοιπόν ο όρος είναι πρόσταγμα. Ναι. Και δεν θα το υπερβεί η θάλασσα αυτό ποτέ- Θα ταραχθεί μέσα, θα λέγαμε, εις την κοίτην της αλλά θα ηχήσουν τα κύματά της, θα έχομε τον σάλον, αλλά δεν θα μπορέσει να υπερβεί ποτέ εκεί που την έβαλε ο Θεός τη θάλασσα). Τῷ δὲ λαῷ τούτῳ ἐγενήθη καρδία ἀνήκοος καὶ ἀπειθής καὶ ἐξέκλιναν καὶ ἀπήλθοσαν (:Αλλά σ’ αυτόν τον λαό, σ’ αυτόν τον λαό που γίνηκε καρδιά ανυπάκουη και απειθής)· καὶ οὐκ εἶπον ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν· φοβηθῶμεν δὴ Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν(:και δεν είπαν: ‘’Να φοβηθούμε Κύριον τον Θεό μας. Εάν βάζει όρια μέσα στη φύσιν, κι εμείς υπερβαίνομε τα δικά μας όρια, να Τον φοβηθούμε)». Δεν μετέφρασα, γιατί ήθελα αυτό το σημείο να χρησιμοποιήσω.

  «Καὶ ἐξέκλιναν καὶ ἀπήλθοσαν». «Ἐκκλίνω» θα πει «τραβάω άλλο δρόμο». Και «ἀπήλθοσαν» θα πει «ἀπῆλθον», έφυγαν. Αυτές οι δύο λεξούλες εκφράζουν την υπέρβαση των όρων του λαού αυτού ή του ανθρώπου. Ξεπέρασε τα όριά του ο άνθρωπος. Και πράγματι, δυστυχώς για τον άνθρωπο, από την πρώτη στιγμή ο άνθρωπος υπερέβη τους όρους του. Ο Θεός τού έθεσε έναν πρώτον όρον. «Δεν θα δοκιμάσεις από τον καρπόν αυτόν». Υπερέβη τον όρον αυτόν. Μέσα στον Παράδεισον. Και εδοκίμασε ο Αδάμ και η Εύα τον καρπόν. Το αποτέλεσμα, ποιο ήταν; Η υπέρβασις αυτού του όρου; Ξαναλέγω, υπενθυμίζω, ὃρος θα πει σύνορον, θα πει όριον. Αλλά χρησιμοποιώ την λέξιν «ὃρος». Είναι προτιμότερος. Βγαίνοντας από τον όρο του ή από τους όρους του, βγήκε από τον Παράδεισο. Να λοιπόν ένα πρώτο αποτέλεσμα.

  Ακόμη, από τότε βγαίνει από τους ὃρους της ζωής του. Και μπαίνει μέσα στον χώρο του θανάτου. Βγήκε από τον προορισμό του που είναι η θέωσις και η Βασιλεία του Θεού. Είδε τον προορισμό του ότι είναι ο θάνατος. Άκουγα προχθές μια εκπομπή για τον Μότσαρτ. Έβλεπε ότι ο προορισμός του -βέβαια ο Μότσαρτ, αν δεν το ξέρετε, ήταν τέκτων, ήταν Μασώνος. Και… συμπεράνετε και τα παρακάτω- έβλεπε ότι ο προορισμός του ανθρώπου είναι ο θάνατος. Ωραία η μουσική Μότσαρτ, αλλά ταλαίπωρε και φτωχέ… «Ο προορισμός του ανθρώπου είναι ο θάνατος, είναι να πεθάνει»... Έτσι κάπως και ο Σαρτρ. Έτσι κάπως και ο παρακάτω και ο παρακάτω, να μην αναφέρομαι σε ονόματα, εκείνοι που δηλητηρίασαν την Ευρώπη. Και η Ευρώπη με τη σειρά της δηλητηρίασε ολόκληρη την Υφήλιο. Έτσι ο άνθρωπος μπήκε εις τον χώρον της κολάσεως.

   Bγήκε ακόμα από την ίδια του τη φύση. Και παρουσίασε το φαινόμενον της ομοφυλοφιλίας. Τι είναι αυτό; Υπέρβασις δεν είναι του ὃρου; Ξεπέρασες τη φύση σου. Και τι έγινες; Αυτό που δεν έπρεπε να γίνεις. Εκείνο που ο Θεός δεν ήθελε να γίνεις. Αλλά και ο πολιτισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά θεοποιούμενος, να είναι μια υπέρβαση των συνθηκών και των όρων της ζωής του ανθρώπου. Ένα μικρό μόνο παράδειγμα. Η καταστροφή του περιβάλλοντος που ζει ο άνθρωπος. Έκανε κάτι, το ξεπέρασε  και κατέστρεψε αυτό το ίδιο το σπίτι του, τη Γη. Και την καταστρέφει διαρκώς. Τη Γη. Δεν είναι υπέρβασις αυτό; Έτσι ο σύγχρονος άνθρωπος έγινε αγνώριστα αφύσικος. Επειδή ξεπέρασε τους ὃρους του.

  Αλλά ο άνθρωπος ηκολούθησε το παράδειγμα του διαβόλου. Γιατί αυτός είναι ο πρώτος που έφυγε από τους ὃρους που του έθεσε ο Θεός. Διαβάζομε εις τον ιερόν Δαμασκηνόν να μας λέγει ότι: «Πρωτοστάτης ῆς περιγείου τάξεως καί τῆς γῆς τήν φυλακὴν ἐγχειρισθεὶς παρά Θεοῦ ἐπήρθη κατὰ τοῦ πεποιηκότος αὐτὸν Θεοῦ». Ο Θεός τον έβαλε τον Εωσφόρον- ακούστε τι τον έβαλε τον Εωσφόρον…- πρωτοστάτην, δηλαδή αρχηγόν, της περιγείου τάξεως και της Γης. Ό,τι αφορά τη Γη και το περιβάλλον της Γης. Η περίγειος τάξις είναι… να το φανταστώ κάπως έτσι, να το φανταστούμε, θα λέγαμε, ο πλανητικός χώρος. Εκείνος ο χώρος που ζει και υπάρχει και κινείται η Γη· που γυρίζει γύρω από τον ήλιον και οι άλλοι πλανήται. Αυτή είναι η περίγειος. Ό,τι αφορά τον χώρον της Γης. Αλλά και την ίδια τη Γη, ήταν πρωτοστάτης να την φυλάττει. «Φυλακὴν ἐγχειρισθεὶς παρά Θεοῦ». Επήρε από τον Θεό την εντολή να φυλάττει τη Γην. Ἐπήρθη όμως, υπερηφανύθηκε. Τι θα πει «υπερηφανεύθηκε»; Ξεπέρασε τους όρους τους και τα έχασε όλα.

   Μας λέγει ο Μέγας Αθανάσιος που το παίρνει από τον Ησαΐα και από τον Ιεζεκιήλ: «Οὕτω γάρ εἲρηκεν (:Γιατί έτσι είπε) ἀναβήσομαι καί θήσομαι τόν θρόνον μου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἒσομαι ὃμοιος τῷ Ὑψίστῳ». «Θα ανεβώ και θα βάλω τον θρόνο μου ενώπιον του Θεού και θα είμαι ίσος με τον Θεό». Αυτό που εμπνέει και στον ταλαίπωρο άνθρωπο. Τι; «Δεν υπάρχει Θεός»... Και μάλιστα ξεπερνάει τον διάβολο ο άνθρωπος, γιατί ο διάβολος πιστεύει, «οι δαίμονες», λέει, «πιστεύουσι και φρίττουσι», λέει η Αγία Γραφή. Ο άνθρωπος λέει: «Δεν υπάρχει Θεός». Ξεπέρασε τον διάβολο. Έγινε δαιμονικότερος του δαίμονος. Και τι λέγει ο άνθρωπος; «Εγώ είμαι ο Θεός. Δεν υπάρχει Θεός». Αυτός ο ανθρωποκεντρισμός.

  Και έτσι ο Εωσφόρος υπερέβη τους όρους του και κατέληξε…, χμ, πού κατέληξε; Τι ειρωνεία! Να ζητάει να καταφύγει στην αγέλη των χοίρων! «Κύριε», λέει, «επίτρεψέ μας- ‘’Επίτρεψέ μας’’!, ακόμη κι εκεί δεν έχει δικαίωμα- να πάμε -να το πω έτσι απλοελληνικά- στα γουρούνια». Βλέπετε, από πρωτοστάτης της Γης και της περιγείου, κατέληξε να μπει, να ζητάει να μπει μέσα στους χοίρους. Είναι κατάντημα. Γι΄αυτό λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος εις τον πρώτον θεολογικόν του λόγον, στην πέμπτη παράγραφο, λέει -και προσέξατέ το πολύ αυτό-: «Εἲσω τῶν ἡμετέρων ὅρων φιλοσοφῶμεν (:Μέσα· -μέσα από τους όρους, μέσα από τα σύνορα, ένθεν, όχι εκείθεν, ή εκείσε, ένθεν, εδώ, από μέσα, από μέσα από τα σύνορα-, φιλοσοφῶμεν. Το «φιλοσοφῶμεν» εννοεί το «θεολογῶμεν», να θεολογούμε) «καί μή εἰς Αἲγυπτον ἐκφερόμεθα, μηδέ εἰς Ἀσσυρίους κατασυρόμεθα, μηδέ ἂδωμεν τήν ὠδήν Κυρίου ἐπί γῆς ἀλλοτρίας». Τι θέλει να πει αυτό; Ξέρετε ότι οι Εβραίοι, επειδή υπερέβαιναν τους όρους των, ποιοι ήταν οι όροι των; Ειδωλολατρούσαν. Και ο Θεός επέτρεπε να υπερβούν και τα όρια της πατρίδος των. Και άλλοτε μεν εσύροντο εις την Αίγυπτον, άλλοτε εσύροντο από τους Ασσυρίους και άλλοτε εσύροντο από τους Ασσυρίους και άλλοτε εσύροντο από τους Βαβυλωνίους· που λέει: «Ούτε σε ξένη γη (είναι η Βαβυλώνα) εκεί να ψάλλομε την ωδή μας», είπαν οι Εβραίοι. «Πώς να ψάλλομε ωδήν Κυρίου εις αλλοτρίαν γην;». Σε ξένη γη; Γιατί; Αυτά ο λαός;  Γιατί είχε βγει τους όρους του. Και λέγει τώρα ο άγιος Γρηγόριος, μη βγούμε κι εμείς για να μην υποστούμε ό,τι υπέστησαν εκείνοι. Και τι μπορεί να είναι αυτό; Δύνασαι να φιλοσοφήσεις εφόσον δεν έχεις θεολογία; Ο αρχαίος κόσμος δεν είχε θεολογία. Να φιλοσοφήσεις αλλά κατά τις δυνατότητές σου. Δύνασαι να θεολογήσεις; Κατά τις δυνατότητές σου. Όχι παραπάνω, όχι πιο πολύ. Γιατί θα βγεις έξω και τότε πραγματικά θα βρεθείς σε αλλότριους χώρους. Όπως το βλέπομε αυτό στον χώρο της φιλοσοφίας, ανόητα πράγματα. Είδατε ο Σαρτρ. «Τι είναι», λέγει, «ο προορισμός του ανθρώπου; Ο θάνατος. Απ’ το μηδέν στο μηδέν». Τι ακριβώς μπορούσε να πει ένας θεολόγος ο οποίος υπερβαίνει τους όρους του; Να γίνει αιρετικός. Η αίρεσις δεν είναι παρά η υπέρβασις της θεολογίας, αλλά τι υπέρβασις; Όπως ο άνθρωπος θέλει και καταλαβαίνει. Ας προσέχομε λοιπόν. Γι΄αυτό λέγει: «Ἐπί τῶν ἡμετέρων ὅρων (εἲσω) ἱστάμενοι». Θα σταθούμε στους ἡμετέρους νόμους, ὃρους. Ξέρετε, είναι μία του μυαλού υπόθεση αυτή. Η υπερηφάνεια του νοός. Να θέλει ο άνθρωπος να ξεπερνάει τα όριά του.

   Γι΄αυτό, ερμηνεύοντας ο Ιερός Χρυσόστομος τη συμπεριφορά και το πάθημα της Εύας, λέγει ότι «οὐκ ἀνασχομένη μήν ἐπί τῶν οἰκείων ὅρων», έφθασε να υποταγεί στον άνδρα. Δεν υπέμεινε στους δικούς της ὅρους. Αλλά έφθασε να υπερβεί τους όρους της και τελικά να υποτάσσεται εις τον άνδρα. Ενώ πρώτα, ο Θεός, δεν έκανε την Εύα να υποτάσσεται εις τον άνδρα. Τώρα την υποτάσσει υπό τον άνδρα. Αλλά και η σύγχρονη γυναίκα, για Δευτέρα φορά, μετά από εκείνο που συνέβη εις την Εύα, αποπειράται να εξέλθει των οικείων της όρων, και κατασκεύασε αυτό που λέμε «φεμινισμός».  Ο φεμινισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκείνο που νομίζει ότι της δίνει αίγλη, ενώ στην πραγματικότητα την καταρρακώνει. Ναι. Δεν έχω χρόνο να σας εξηγήσω πιο πολλά. Αυτό γίνεται αντιληπτό. Και έγινε αντιληπτό. Η γυναίκα άρχισε να καταλαβαίνει ότι εξευτελίζεται, με τον φεμινισμόν. Ναι, ναι. Εξευτελίζεται. «Ενώ πάει για μαλλί, βγαίνει κουρεμένη», να πω αυτήν την λαϊκή παροιμία. Εξευτελίζεται η γυναίκα. Ήδη στην Ευρώπη, στη Γαλλία συγκεκριμένα, οι γυναίκες είπαν: «Τι κάνομε;». Και όπως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος για την Εύα αλλά και για κάθε γυναίκα της κάθε εποχής: «Ἐμάνθανε δια τῆς πείρας αὐτῆς, μετ’ οὐ πολύ τῆς συμβουλῆς τό ὀλέθριον (:Έμαθε από πείρα πόσο ολεθρία ήταν εκείνη η συμβουλή του διαβόλου, να ξεπεράσει τα όριά της)».

  Ο Απόστολος Παύλος θέλει τη γυναίκα όταν προσεύχεται στην Εκκλησία, με κάλυμμα. Μία μαντήλα. Ξέρετε γιατί; Διότι το θεωρεί ότι είναι σύμβολον της υποταγής της γυναικός εις τον άνδρα. Και αν κρατήσομε το σύμβολον, δεν θα χάσομε την ουσία. Πετώντας το σύμβολον, χάνομε την ουσία.  Κάποτε στον Παράδεισο, αγαπητοί μου, ο άνθρωπος, ἐξελθών τῶν ἰδίων του ὃρων, εξήλθε του Παραδείσου, βγήκε από τον Παράδεισον. Τώρα όμως, από αγάπη, ο Λόγος του Θεού έρχεται να αναζητήσει τον άνθρωπον που είναι έξω από τους όρους του. Και ο άνθρωπος, το είδαμε στους Γεργεσηνούς, αντί να πει: «Εγώ βγήκα από τους όρους μου, ήλθες εσύ να με ξαναβάλεις μέσα», όπως ο τσομπάνης… χάθηκε ένα πρόβατο, έφυγε από τους όρους του στάβλου και φεύγει και γυρίζει τα βουνά και το παίρνει και το γυρίζει πίσω· ο ταλαίπωρος άνθρωπος να πει: «Όχι, εγώ θέλω να είμαι έξω από τους όρους μου, σε παρακαλώ, έξελθε των ορίων μου!». Τώρα καταλαβαίνετε αυτήν την ευαγγελική σημασία; «Βγες από τα σύνορά μου. Δεν σε θέλω». Το συμπέρασμα είναι ότι οπότε ο άνθρωπος… και φεύγει ο Θεός, όποτε ο άνθρωπος διώχνει τον Θεό από την ζωή του, φθάνει να βγαίνει ο ίδιος από τα όρια της δικής του ζωής. Εξορίζοντας τον Θεόν ο ταλαίπωρος άνθρωπος αυτεξορίζεται. Απομακρύνοντας τον Θεό, αλλοτριώνεται. Ξεπερνά τα όρια ακόμα και της σωματικής του αντοχής. Από τον αθλητισμό μέχρι την καθημερινή βιοπάλη. Αν ακούσετε, για να έχουν επιδόσεις οι αθληταί, τι μετέρχονται, που είναι καταστροφή του σώματος, για να έχουν ξεπέρασμα, ξεπερνούν τους όρους της αντοχής του ανθρωπίνου σώματος. Δεν έχω καιρό να σας πω παραδείγματα. Ξεπερνά ακόμα και την οικονομική του αντοχή. Και τι κάνει; Χρεωκοπεί. Ξεπερνά τα ταλέντα του. Και νομίζει ότι είναι κάτι. Και γελοιοποιείται. Γιατί περνάει τους όρους του.

   Αγαπητοί, ο άνθρωπος ξεχνά ότι βρίσκεται ανάμεσα σε δύο οροθέσια, τα οποία δεν μπορεί ποτέ να ξεπεράσει. Είναι ο χώρος και ο χρόνος. Αυτά τα δυο, ποτέ δεν θα μπορέσει να τα ξεπεράσει. Θα τα ξεπεράσει όμως. Αλλά όχι ο ίδιος. Θα τον βγάλει Αυτός ο Θεός από εκεί μέσα· γιατί ο Θεός έβαλε τον χρόνο και τον χώρο. Όταν θα τον βάλει τον άνθρωπο στη Βασιλεία του Θεού. Τώρα όμως δεν μπορεί να ξεπεράσει ούτε τον χώρο ούτε τον χρόνο. Ούτε να με βάζουν στο ψυγείο και να μείνω στην κατάψυξη 192 βαθμούς υπό το μηδέν, μήπως κάποια χρόνια μερικά παρακάτω βρει κάτι η Επιστήμη να με ξανααναστήσει. Είδατε; Προσπαθούμε να βγούμε διαρκώς από τους όρους μας...

  Ακόμη, οι όροι των Συνόδων, των Οικουμενικών και των Τοπικών Συνόδων, όροι λέγονται, και δεν είναι παρά οι κανόνες οι οποίοι περιορίζουν μία κατάσταση, άμα τους ξεπεράσεις, έχεις αταξία. Όταν η Εκκλησία ξεπερνάει τους ὃρους της, τους κανόνες, έχει αταξία. Το βλέπει κανείς ολοκάθαρα. Και στην εποχή μας και σε κάθε εποχή. Οι όροι λοιπόν των Συνόδων μάς περισώζουν- ακούσατε- μας περισώζουν τους όρους της φύσεως! Δεν μας αφήνουν να βγούμε από τη φύση μας. Και η ταπείνωσις της διανοίας είναι εκείνη που κάθε στιγμή θα μας εμποδίζει να ξεπερνάμε τους όρους μας. Να λέμε : «Φθάνει, έως εδώ, όχι παρακάτω». Αλλά και η λιτότητα του βίου, από πρακτικής πλευράς, δεν θα επιτρέπει ποτέ στην Τεχνική και στην Επιστήμη απεριόριστες αναζητήσεις, κατά το ψαλμικόν του 16^ου Ψαλμού: «Καὶ τῶν κεκρυμμένων σου ἐπλήσθη ἡ γαστὴρ αὐτῶν»…

474η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τί ἀποκαλύπτει ἡ Ἁγία Γραφή γιά τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ.

†. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης λέγει ὅτι «ἀθεώρητος ἡ τοῦ ἀνθρώπου φύσις». (Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης: Περί κατασκευῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἐκδόσεις Τέρτιος).

Ἡ φύση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀθεώρητος. Δηλαδή δέν τήν ἔχει δεῖ ὁ ἄνθρωπος τήν ἀνθρώπινη φύση. Σήμερα τό ξέρουμε αὐτό. Τήν ἐποχή ἐκείνη δέν μποροῦσαν νά τό ξέρουν. Παρά μόνο ἕνα πάρα πολύ δυνατό φιλοσοφικό μυαλό θά μποροῦσε νά τό διαισθανθεῖ. Σήμερα ξέρουμε ὅτι οὔτε τήν ὕλη δέν ἔχουμε δεῖ. Δέν εἶναι παιδαριῶδες αὐτό οὔτε ἁπλῶς ἕνας τρόπος τοῦ λέγειν. Ὁ ἄνθρωπος οὔτε τήν ὕλη δέν ἔχει δεῖ. Διότι μόνο θεωρίες ἔχουμε γιά τή δομή τῆς ὕλης. Λέμε ὅτι ἀποτελεῖται ἀπό τά ἄτομα τῆς ὕλης καί τό ἄτομο τῆς ὕλης ἀποτελεῖται ἀπό εκείνα κι εκείνα… Κι ὅτι ὑπάρχουν ἑλκτικές δυνάμεις ἀνάμεσα στούς πυρῆνες καί τά ἠλεκτρόνια γύρω ἀπό τούς πυρῆνες. Kαί αὐτά μεταξύ τους τά ἄτομα καί οἱ ἑλκτικές δυνάμεις ἔχουν ἕνα τρόπο νά συνδέονται. Βλέπετε, πάω νά κόψω ἕνα σίδερο καί δέν κόβεται ὁ σίδηρος, γιατί ἔχει πάρα πολύ μεγάλες ἑλκτικές δυνάμεις, ἐνῶ οἱ ἑλκτικές δυνάμεις μέσα στό νερό εἶναι χαλαρές. Γι’ αὐτό καί μετακινεῖται, παίρνει σχῆμα τό νερό ποικίλο. Δέν εἶδε ὁ ἄνθρωπος τή δομή τῆς ὕλης, ἀλλά ἔφτιαξε κάποιες θεωρίες γιά νά ἀποκτήσει μία εἰκόνα μέ κάποια δεδομένα πού ἔχει. Ἐάν, λοιπόν, τήν ὕλη δέν εἴδαμε καί τή δομή της καί ὅτι ξέρουμε εἶναι ἀποτέλεσμα θεωρίας ἢ θεωριῶν, πόσο μᾶλλον νά δεῖ κανείς τήν ἀνθρώπινη φύση! Ἔχουμε τό ὑλικό σῶμα γιά τό ὁποῖο μιλᾶμε τόσην ὥρα, πού εἶναι παρμένο ἀπό τή γῆ. Ἔχουμε τό φαινόμενο τῆς ζωῆς. Εἶναι ὕλη σύν ζωή. Εἶναι ἐπιπλέον τό θέμα ψυχή. Σύν ψυχή. Θέλετε ἀκόμη νά πῶ; Σέ ὅλα αὐτά, σῶμα, ὕλη, ζωή, ψυχή, προσθέσατε, παρακαλῶ, τό φαινόμενο τῆς ζωῆς. Αὐτά εἶναι ἀθεώρητα πράγματα. Δέν τά εἴδαμε ποτέ. Ἐάν τά εἴχαμε δεῖ δέν θά ὑπῆρχαν οἱ ἀντίθετες ἀπόψεις νά λέγουν ὑπάρχει ἢ δέν ὑπάρχει ψυχή; Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού λένε ὅτι δέν ὑπάρχει ψυχή. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού δέν πιστεύουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι ἀθεώρητος εἶναι πράγματι ἡ φύση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης.

   Ἀλλά παρ’ ὅλα αὐτά μποροῦμε νά δοῦμε, ὅπως ἡ Ἁγία Γραφή μᾶς ἀποκαλύπτει μερικά πράγματα, νά δοῦμε τί εἶναι αὐτό τό κατ’ εἰκόνα. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος « τοῦ Χριστοῦ, ὃς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ». (Β’ Πρός Κορινθίους,4,4) καί «ὃς ἐστιν (ὁ Χριστός)εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως». (Πρός Κολασσαείς,1,15) καί «τά πάντα δι’ αὐτοῦ καί εἰς αὐτόν ἔκτισται.» Ἐδῶ ἔχουμε κάτι σπουδαῖο. Τί εἶναι ὁ Χριστός; Δέν εἶναι ὁ Θεός Λόγος. Εἶναι ὁ Θεός Λόγος καί ἡ ἀνθρώπινη φύση. Συνεπῶς Θεάνθρωπος. Αὐτός εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστός, ὁ Θεάνθρωπος, εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι μᾶς λέγει ἡ Ἁγία Γραφή. Καί ὅτι τά πάντα διά τοῦ Ἰησοῦ ἔγιναν, διά τοῦ Θεοῦ Λόγου καί γιά λογαριασμό του ἔγιναν. Ἀναφέρεται καί στήν ἀνθρώπινη φύση. Ἀλλά ἂς τό δοῦμε αὐτό. Γιατί ἐμεῖς ξέρουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Ἐδῶ λέγει ὅτι ὁ Χριστός εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Ἐάν ὁ Χριστός εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, τότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι κατ’ εἰκόνα Χριστοῦ. Συνεπῶς ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα εἰκόνος. Ὁ Θεός, ὁ Χριστός, ὁ ἄνθρωπος.

Ἂν μάθω καί πιστέψω καί δεχτῶ ὅτι εἶμαι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, αὐτό γιά τή ζωή μου ἀλλά καί γιά τό περιβάλλον μου ἔχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Λέγει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος τά ἑξῆς σπουδαία μάλιστα: «Ἐν τοῖς πρόσθεν χρόνοις ἐλέγετο μέν κατ’ εἰκόνα Θεοῦ γεγονέναι τόν ἄνθρωπον, οὐκ ἐδείκνυτο δέ». Ἐδῶ μία μικρή παρένθεση. Εἴδατε ὅτι μᾶς χρειάζονται τά ἀρχαῖα. Πῶς θά διαβάζαμε τά κείμενα αὐτά; Θά μοῦ πεῖτε, θά μᾶς τά προσφέρουν σέ μετάφραση. Κι ἂν δέν μᾶς τά μεταφράζουν; Οἱ ξένοι, Εὐρωπαῖοι, Ἀμερικανοί, Γιαπωνέζοι, μαθαίνουν ἀρχαῖα Ἑλληνικά γιά νά διαβάζουν πρωτοτύπως καί τήν Ἁγία Γραφή καί τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καί τούς ἀρχαίους Ἕλληνες συγγραφεῖς. Δέν ἐξυπηρετεῖ ἐπιστημονικά ἡ μετάφραση. Πρέπει νά ξέρω τό κείμενο. Νά δῶ τή λέξη. Νά δῶ τό σχηματισμό της, τήν ἔννοιά της, τήν ὑφή της, τή δομή της. Ἂν αὐτά τά πράγματα δέν τά μάθω, δέ θά μάθω ποτέ τό νόημα τῶν πραγμάτων. Καί πῶς θά τά μάθω ἂν δέν ξέρω ἀρχαία Ἑλληνικά; Εἰλικρινά, σᾶς λέγω, εἶναι ἔγκλημα. Σέ λίγο δέν θά μπορεῖτε νά διαβάσετε ἕνα κείμενο μέ τόνους. Ὅπως ἐγὼ δέν μπορῶ νά διαβάσω ἕνα κείμενο χωρίς τόνους. Θά μοῦ πεῖτε θά συνηθίσω. Ἐγὼ μέν θά συνηθίσω, δέν ἔχει καί πολλή σημασία. Για σᾶς ὅμως πού θά συνηθίσετε τό χωρίς τόνους κείμενο καί θά πρέπει νά διαβάσετε τόσα βιβλία πού τυπώθηκαν μέχρι τώρα μέ τόνους, τί θά γίνει; Πού θά τά βλέπετε παράξενα αὐτά. Καί αὐτό εἶναι ἕνα δυστύχημα. Στό τέλος θά ἀποκοπεῖτε ἀπό τίς ρίζες καί τῆς πίστης καί τῆς γενιᾶς μας. Ναί, ἔχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία. Ἂς εἶναι. «Ἐν τοῖς πρόσθεν χρόνοις…» Ποιούς πρόσθεν χρόνους; Δηλαδή πρό Χριστοῦ. Λεγόταν μέν ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔγινε κατ’ εἰκόνα Θεοῦ, «οὐκ ἐδείκνυτο δε». Δέν φαινόταν ὅμως. «Ἔτι γάρ ἀόρατος ἦν ὁ Λόγος οὗ κατ’ εἰκόνα ὁ ἄνθρωπος ἐγεγόνει.» (Γιατί ἀκόμα ὁ Λόγος ἦταν ἀόρατος, δέν εἶχε γίνει ἄνθρωπος. Εἶναι τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Δέν εἶχε, λοιπόν, ἀκόμη γίνει ἄνθρωπος, γιατί ὁ ἄνθρωπος ἔγινε κατ’ εἰκόνα τοῦ Λόγου). Πῶς γίνεται αὐτό; Ἐδῶ θέλω νά προσέξετε. Λέμε ὅτι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἔγινε ἄνθρωπος. Ποιανοῦ ἔμοιασε; Τοῦ Ἀδάμ. Λάθος! Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὅταν εἶχε «στό νοῦ του» νά κάνει τόν κόσμο, τό ἄκρον ἄωτον τῆς δημιουργίας θά ἦταν ὁ ἄνθρωπος. Ἡ κορυφή τῆς δημιουργίας θά ἦταν ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν εἶχε σκοπό λοιπόν νά κάνει τόν ἄνθρωπο, εἶχε σκοπό νά κάνει μία ὕπαρξη μέ τήν ὁποία ὁ ἴδιος ὁ Θεός Λόγος θά ἑνωνόταν καί ἑνωμένος τώρα μέ αὐτό τό πλάσμα πού λέγεται ἄνθρωπος, θά ἐπικοινωνοῦσε μέ τή δημιουργία του. Καί θά γινόταν ὁ ἀόρατος Θεός ὁρατός στή δημιουργία του. Στά ζῶα καί σέ κάποια δημιουργήματα πού τοῦ ἔμοιαζαν. Δηλαδή τούς ἀνθρώπους.

Ὥστε δέν ἔγινε ὁ Θεός σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τοῦ Ἀδάμ. Ἀλλά ὁ Ἀδάμ ἔγινε σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Δέν ἔχει σημασία πού ἱστορικά προηγεῖται ὁ Ἀδάμ τοῦ Χριστοῦ. Δέν ἔχει καμία σημασία. Ἄρα λοιπόν βλέπομε ἐδῶ ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὁ Ἀδάμ, γίνεται μέ βάση τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ Λόγου πού θά ἐπρόκειτο νά ἐνανθρωπήσει. Γι’ αὐτό πῆρε ὁ ἄνθρωπος τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ἐπειδή ὅμως ἀκόμη δέν φάνηκε ὁ Χριστός καί ἤδη γράφεται ἡ Παλαιά Διαθήκη, τί λέγει; Ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔγινε κατ’ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ὁ Χριστός εἶναι Θεός, δέν εἶναι λάθος. Μέ τή διαφορά μόνο πὼς ἐκεῖ εἶναι περιληπτικά, ἐνῶ στήν Καινή Διαθήκη εἶναι ἀναλυτικά. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔγινε κατά τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ εἶναι Θεός, ὁ ὁποῖος Χριστός κατά τήν ἀνθρώπινη φύση του εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, διότι ἐπιτέλους ὁ ἴδιος ὁ Χριστός εἶναι καί Θεός. Ἡ ἀνθρώπινη φύση εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά στό ἴδιο πρόσωπο στόν Ἰησοῦ Χριστό εἶναι καί ἡ θεία καί ἡ ἀνθρώπινη φύση. Μέ βάση λοιπόν τή θεία καί ἀνθρώπινη φύση γίνεται ὁ ἄνθρωπος. Ἄρα, ποῦ εἶναι παρακαλῶ τώρα τό κατ’ εἰκόνα; Ἀναμφισβήτητα εἶναι σέ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Εἶναι καί στήν ἀνθρώπινη φύση. Ἂν πεῖ κάποιος, δηλαδή ὁ Θεός εἶναι ἄνθρωπος; Δίνομε ἀνθρώπινες διαστάσεις στό Θεό; Ναί. Γιατί; Γιατί ὁ Θεός σάρξ ἐγένετο. Φαίνεται παράξενο ἐκ πρώτης ὄψεως. Ὁ ἄπειρος, ὁ ἀπερινόητος Θεός, τό ἄπειρον πνεῦμα γίνεται ἄνθρωπος. Ἄρα ποῦ εἶναι ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο; Σ’ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Καταπληκτικό! Καταπληκτικό! Ὅταν κοινωνοῦσε ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος ἔβλεπε τό Χριστό στά μέλη του ὁλόκληρο. Καί μάλιστα εἶχε μία ἀνάλυση πού δέ θά ἀντέχατε αὐτή τή στιγμή νά σᾶς τήν κάνω, τό πῶς ἀκριβῶς ἔβλεπε τό Χριστό στά μέλη του. Σ’ ὅλα τά μέλη του ἀναδυόμενο τό Χριστό. Διότι πῶς θά ἔπαιρνε τό Χριστό σ’ ὅλα τά μέλη του, ἐάν δέν ἦταν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἐάν ὁ Χριστός δέν ἦταν κι αὐτός τό ἴδιο; Στήν ἀνθρώπινή του φύση. Καί γράφει σέ ἕνα ποίημα: « Ποῦ νά σταθῶ; Ποῦ νά καθίσω; Ποῦ νά ἁπλώσω τά πόδια μου, ποῦ τά χέρια μου; Ὅλα τά βλέπω θεοειδή, χριστοειδή· αἰδοῦμαι, ντρέπομαι, ποῦ νά κοιτάξω;» Καί φανταστεῖτε ὅτι δέν εἶναι φιλολογία. Δέν εἶναι μία ἔμπνευση φιλολογική τό ποίημα.

 Ὁ ἅγιος Συμεὼν ὁ νέος Θεολόγος ζοῦσε μέσα στό ἄκτιστο φῶς τοῦ Θεοῦ. Κι αὐτά τά πράγματα τά ἔβλεπε. Ἔβλεπε τήν ὕπαρξή του νά εἶναι μέσα στό φῶς τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι φοβερά μυστήρια, φοβερά πράγματα. Ξαναγυρίζω στόν ἅγιο Εἰρηναῖο, ὁ ἄνθρωπος ἔγινε κατά τήν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. « Ἔτι γάρ ἀόρατος ἦν ὁ Λόγος οὗ κατ’ εἰκόνα ὁ ἄνθρωπος ἐγεγόνει». «Διά τοῦτο καί τήν ὁμοίωσιν ῥᾳδίως ἀπέβαλε, (Ἐπειδή δέν ἔβλεπε τό πρότυπό του, γιατί ὁ Λόγος ἐνανθρώπησε μετά, ἐπειδή δέν τόν ἔβλεπε, γι’ αὐτό καί εὔκολα ἀπέβαλε τό καθ’ ὁμοίωση. Δέν εἶχε πρόσωπο νά ζητάει νά ὁμοιάζει. Δέν εὐθύνεται βέβαια γι’ αὐτό ὁ Θεός.) ὁπότε δέ σάρξ ἐγένετο ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ τά ἀμφότερα ἐπεκύρωσε. (δηλαδή ὅταν ἔγινε σάρξ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, τότε καί τά δυό, καί τό κατ’ εἰκόνα καί τό κατ’ ὁμοίωση, τά ἐπεκύρωσε.)καί γάρ τήν εἰκόνα ἔδειξε ἀληθῶς αὐτός τοῦτο γενόμενος ὅπερ ἦν ἡ εἰκὼν αὐτοῦ. (Δηλαδή ἡ ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό πρωτότυπο τῆς κατασκευῆς τοῦ ἀνθρώπου, πού ἀποτελεῖ καί εἰκόνα τοῦ πρωτοτύπου, δηλαδή τοῦ Χριστοῦ.) καί τήν ὁμοίωσιν βεβαίως κατέστησεν συνεξομοιώσας τόν ἄνθρωπον τῷ ἀοράτῳ πατρί» (δηλ. πῶς συνεξομοίωσε τόν ἄνθρωπο μέ τόν ἀόρατο πατέρα; Ὅταν εἶπε στήν Κ. Δ. « ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι ὥσπερ ὁ πατήρ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστι.» Δηλαδή νά ὁμοιάσετε τοῦ πατέρα σας. Εἶναι τό καθ’ ὁμοίωση.)

Απόσπασμα από την 16η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τό ἀνθρώπινο σῶμα.

†.Γιά τήν ἀνθρώπινη κατασκευή τό ἀρχέτυπό της δέν εἶναι ἄλλο παρά αὐτός ὁ Θεός δημιουργός. Τοῦ Θεοῦ Λόγου τήν εἰκόνα, τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου τήν εἰκόνα φέρομε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι. Πάντως μέ τά μέλη του ὅπως εἶναι κατασκευασμένα, ἔχομε τίς τέχνες, ἔχομε τίς καλές τέχνες, ἔχομε τήν ἐπιστήμη, ἔχομε τήν τεχνική, καί ὅλα αὐτά δείχνουν ποῦ μπορεῖ νά φθάσει ὁ ἄνθρωπος.

Ἀλλά ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή, δηλαδή ἡ σωματική του κατασκευή ἔχει μία ξεχωριστῆ ἀξία, ὄχι τόσο στήν ἐπιτηδειότητα τῶν χεριῶν του καί τῶν ματιῶν του νά κατασκευάζει ὅ,τι κατασκευάζει ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος εἶναι κάπου ἀλλοῦ. Εἶναι σέ κάποια ἄλλα σημεῖα, τά ὁποῖα θά ἤθελα ἰδιαιτέρως νά προσέξετε, καί πού ἡ γνώση αὐτῶν τῶν πραγματικοτήτων, θά μᾶς ἔκανε νά ἔχουμε μία πολύ διαφορετική στάση ἀπέναντι στό σῶμα μας.

Τό ἕνα εἶναι ὅτι τό ἀνθρώπινο σῶμα καθίσταται ναός τοῦ Θεοῦ! Αὐτό τό ἀνεβάζει πάρα πολύ ψηλά τό ἀνθρώπινο σῶμα. Πάρα πολύ ψηλά. Σκεφθεῖτε δηλαδή ὅτι ὁ Θεός ἀπό ὁλόκληρη τήν δημιουργία του διαλέγει μόνον τόν ἄνθρωπο νά ἔρθει νά κατοικήσει μέσα σ΄ αὐτόν. Λέγει ὁ Ἀπ.Παῦλος «οὐκ εἴδατε ὅτι τό σῶμα ὑμῶν ναός τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύματος ἐστίν;» (Πρός Κορινθίους Α΄, κεφ.6, 20.) (Δέν γνωρίζετε ὅτι τό σῶμα σας εἶναι ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος;). Ἀλλοῦ δέ λέγει ὁ Κύριος: «Ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ΄ αὐτῷ ποιήσωμεν». Ποιοί ἐλευσόμεθα; Ἐγὼ καί ὁ Πατήρ καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον θά ἔλθουμε, λέγει, γι΄ αὐτό μιλάει σέ πληθυντικό πρόσωπο, καί θά κάνουμε σ΄ αὐτόν, τόν ἄνθρωπο, μονήν, κατοικία. Αὐτό σημαίνει, ὅταν λέμε ἱερά μονή. Θά πεῖ ἱερά κατοικία. Δηλαδή θά κάνουμε κατοικία στόν ἄνθρωπο. Εἶναι ἀκατανόητο αὐτό! Εἶναι ἀσύλληπτο! Δέν μπόρεσε ποτέ ὁ ἄνθρωπος νά συλλάβει ὅτι μπορεῖ ὁ ἴδιος νά γίνει κατοικία τοῦ Θεοῦ. Πάντοτε ὁ ἄνθρωπος στίς φυσικές θρησκεῖες τοποθετοῦσε τόν Θεό ψηλά, στόν Ὄλυμπο, στόν οὐρανό, πάντως, ποτέ μέσα στήν ἴδια του τήν ὕπαρξη. Μποροῦσε νά πιστεύει ὅτι ὁ Θεός τόν βλέπει, ἀλλά ὅτι δέν μποροῦσε ποτέ νά κατοικήσει μέσα στήν ἴδια του τήν ὕπαρξη. Πάντα ὁ ἄνθρωπος ἔβλεπε τήν εὐτέλειά του. Αὐτή τήν ἀλήθειά μᾶς τήν ἀποκαλύπτει ὁ ἴδιος ὁ Θεός!

Καί μᾶς λέγει ὅτι ἔρχεται νά κατοικήσει μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. Λέγει καί στήν Π.Δ. ὁ Θεός, ἀνανεώνεται στήν Κ.Δ, ὅτι θά γίνετε ὁ λαός μου καί ἐγὼ θά γίνω ὁ Θεός σας. Θά γίνω ὁ πατέρας σας κι ἐσείς τά παιδιά μου. Οἱ θυγατέρες μου καί τά ἀγόρια μου. Καί ἐγὼ θά «ἐμπεριπατήσω» λέγει, σέ σᾶς. Θάρθω νά περπατήσω μέσα στίς ὑπάρξεις σας. Ὄχι στίς ψυχές σας. Στίς ὑπάρξεις σας. Πού δείχνει μία δυναμικότητα, ὅτι ὁ Θεός ἔρχεται νά κατοικήσει δυναμικά, ὄχι παθητικά. (Λευϊτικόν κεφ. 26, 12.) Αὐτό τό «ἐμπεριπατῶ» δείχνει μία δυναμικότητα. Ὅτι ὁ Θεός κατοικεῖ μέσα μας καί ὅτι ἡ θεία ἐνέργεια ἐνεργεῖ μέσα μας. Βέβαια, ὅταν λέγω, κατοικεῖ μέσα μας, προσέξτε, νά κάνω μία μικρή διάκριση, οὐσιωδεστάτη φυσικά. Δέν εἶναι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ πού κατοικεῖ μέσα μας. Ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι δυνατόν ποτέ νά ταιριάξει μέ τήν κτιστή δημιουργία. Αὐτό ὑπάρχει μόνον στόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἐκεῖ ἔχομε τήν ἕνωση θείας καί ἀνθρωπίνης φύσεως, ἀλλά μόνον στόν Ἰησοῦ Χριστό. Ὅταν λέμε ὅτι ὁ Θεός ὑπάρχει, βρίσκεται, κατοικεῖ, πάντοτε αὐτό συμβαίνει διά τῶν ἐνεργειῶν του. Νά σᾶς πῶ ἕνα μικρό παράδειγμα. Ὅταν λέμε ὅτι ὁ ἥλιος μπῆκε ἀπ΄ τό παράθυρό μας καί τόν ἔχομε μέσα στό δωμάτιό μας τόν ἥλιο, βέβαια δέν ἦρθε ὁ ἥλιος ὡς οὐράνιο σῶμα νά μπεῖ μέσα στό δωμάτιό μας. Δέν χωράει, δέν εἶναι δυνατόν. Θά μᾶς ἔκαιγε, θά ἦταν ἀδύνατο, ἀδιανόητο. Ἀλλά τί; Ἔρχεται τό ἡλιακό φῶς. Καί λέμε ὅτι ἔχομε τόν ἥλιο μέσα στό σπίτι μας, δηλ. τήν ἐνέργεια τοῦ ἡλίου. Ἔτσι κι ἐδῶ, ἡ ἄκτιστος ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ἔρχεται καί κατοικεῖ μέσα μας. Τήν ὁποία ὅμως ἄκτιστη ἐνέργεια, στέλνει καί ὁ Πατήρ, γιατί εἶναι μία οὐσία καί ὁ Πατήρ καί ὁ Υἱός καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον. Γι΄ αὐτό ἀκριβῶς λέγει «ἐλευσόμεθα» θά ἔλθουμε. Οὐδέποτε ἔρχεται μόνο ὁ Πατήρ. Ἢ μόνον ὁ Υἱός. Ἢ μόνο τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Ὅτι πραγματικά παίρνομε τόν Θεό μέσα μας καί ὄχι στήν ψυχή μας, ἀλλά καί στό σῶμα καί στήν ψυχή, ἀπόδειξη ὅτι ὅταν κοινωνοῦμε τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ δέν ἀνοίγουμε φυσικά τό πνευματικό μας στόμα, ἀλλά ἀνοίγουμε τό σωματικό μας στόμα. Τό ἔχετε αὐτό τό πρᾶγμα ὑπολογίσει; Τό ἔχετε σκεφθεῖ; Ὅτι τό στόμα μας τοῦτο, ρεαλιστικότατα, αὐτό τό στόμα μας μέ τά δόντια μας καί μέ τήν γλώσσα μας, αὐτό τό στόμα ἀνοίγουμε γιά νά πάρουμε τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ποῦ σημαίνει ὅτι τόν δεχόμεθα ὡς ὁλόκληρη ὕπαρξη. Καί σωματικά καί πνευματικά. Καί στό σῶμα μας καί στήν ψυχή μας. Αὐτό εἶναι μία μεγάλη ἀλήθεια. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πράγματι κατοικητήριον, ναός τοῦ Θεοῦ.

Εἶναι ὅμως καί μία δεύτερη μεγάλη ἀλήθεια, ἡ ὁποία ἀνεβάζει τήν ἀξία «ἄνθρωπος». Τό ἀνθρώπινο σῶμα εἶναι μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος στό ἴδιο κεφ. «οὐκ οἴδατε ὅτι τά σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν;» (Πρός Κορινθ. Α΄ κεφ. 6, 15.) Δέν γνωρίζετε ὅτι τά σώματά σας (βλέπετε; Δέν λέγει, οἱ ψυχές σας, λέγει, τά σώματά σας) ὅτι εἶναι μέλη τοῦ Χριστοῦ; Δηλ. τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι πολύ φυσικό αὐτό. Διότι ὅταν παίρνω καί κοινωνῶ τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ καί δέχομαι καί μέ τό σῶμα μου καί μέ τήν ψυχή μου, δέχομαι μέ τήν ὕπαρξή μου ὁλόκληρη τόν Χριστό. Ἐδῶ προβάλλεται μάλιστα ἰδιαιτέρως τό σῶμα, διότι ὁ Ἀπόστολος ἔχει λόγους νά προβάλλει τό σῶμα. Ἂς μήν ἀνοιχθῶ πιό πολύ. Τό κάνει γιά λόγους ἠθικῆς καί σωφροσύνης, γιά νά πεῖ ὅτι δέν μπορεῖς νά σπαταλᾶς τό σῶμα σου στήν ἀνηθικότητα.

Ὁπότε σκοπίμως προβάλλει τό σῶμα. Γιά νά δείξει ὅτι ὁλόκληρος ὁ ἄνθρωπος, καί τό σῶμα του δηλαδή, εἶναι μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Μάλιστα ἑνώνεται κατά τέτοιο τρόπο, ὥστε δέν θά εἴχαμε καμία τελειοτέρα ἕνωση ἀπό αὐτήν, τήν ὁποίαν ἔχομε.

Λέγει ὁ Νικόλαος Καβάσιλας, ἕνας θεολόγος Βυζαντινός, στήν «ἐν Χριστῷ ζωή» τό λέγει αὐτό, σ΄ ἕνα του σπουδαῖο βιβλίο, λέγει ὅτι, ἐάν φορέσουμε τά ροῦχά μας μπορεῖ νά μᾶς τά βγάλουν. Ἀλλά καί ὁποιοδήποτε ἀντικείμενο πού μποροῦμε νά ἔχουμε, μποροῦν νά μᾶς τό πάρουν. Γιατί ἡ ἕνωση πού ἔχομε μέ τά πράγματά μας εἶναι μηχανική. Ἄλλ΄ ἀκόμα μπορεῖ νά μᾶς βγάλουν καί τό δέρμα μας. Δικό μας εἶναι. Ἀλλά μποροῦν νά μᾶς τό βγάλουν τό δέρμα μας; Βεβαίως ὅταν μέ στήσουν νά ὑποστῶ μαρτύριο μπορεῖ νά μοῦ τό βγάλουν τό δέρμα μου. Μπορεῖ νά μοῦ βγάλουν τά κόκκαλά μου, νά μέ συντρίψουν, ἀλλά δέν μποροῦν νά μέ χωρίσουν ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό! Καί μάλιστα κατά ἕναν τέτοιο τρόπο πού εἶναι καταπληκτικός. Μάλιστα μέ τήν εὐκαιρία νά σᾶς πῶ ἐδῶ, ἴσως νά μήν τό ξέρετε, γνωρίζετε τό γιατί θαυματουργοῦν τά λείψανα τῶν ἁγίων; Τά κόκκαλά τους; Ξέρετε γιατί θαυματουργοῦν; Διότι ὅσο ζοῦσαν εἶχαν ἑνωθεί μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό. Βλέπετε ὅτι, ὅ,τι νά τά κάνουμε, νά τά κάψουμε, νά τά τελειώσουμε, νά τά πετάξουμε, ὅ,τι νά κάνουμε, δέν μποροῦμε νά τά χωρίσουμε ἀπό τήν ἕνωσή τους μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό. Εἶναι μέλη ἀναπόσπαστα τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅταν θά ἀναστηθοῦν οἱ ἄνθρωποι τότε θά ἀναδειχθοῦν πραγματικά μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, γιατί θά εἶναι μέσα στήν Ἐκκλησία Του, τή θριαμβεύουσα, δηλ. στήν Βασιλεία Του. Βλέπετε τί σύνδεσμο μπορεῖ νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό; Πολύ πέρα ἀπό κεῖνον πού μπορεῖ νά ἔχω μέ τό πετσί μου. Δέν λέω, μέ τά ροῦχα μου. Μέ τό πετσί μου τό ἴδιο. Μία στενοτάτη σύνδεση ὑπάρχει. Αὐτό εἴδατε πόσο ἀνεβάζει τόν ἄνθρωπο, τόν κάνει πραγματικά πάρα πολύ σπουδαῖο. Πάρα πολύ μεγάλο. Τό σῶμά μας εἶναι ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ὅπως τό σῶμα τό δικό μας. Ἀλλά ἐμεῖς εἴμαστε ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Μέ βάση αὐτό τό σχέδιο γινήκαμε ἐμεῖς. Γι΄ αὐτό ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή παίρνει τήν ἀνυπολόγιστη ἀξία της, ἐπειδή γινήκαμε μέ τό χνάρι, τό ἀρχέτυπό τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Γιατί ὁ Θεός δέν ἔγινε κάτι ἄλλο. Ἔγινε ἄνθρωπος. Αὐτό πού εἶμαι ἐγὼ καί παίρνω τήν ἀξία μου.

Βλέπετε, κάποτε ἅμα τά συνειδητοποιήσουμε αὐτά ὅλα, θ΄ ἀρχίσουμε νά εὐλαβούμεθα τό σῶμα μας. Πάρα πολύ νά τό εὐλαβούμεθα. Γι΄ αὐτό ὅταν κηδεύουμε ἕναν ἄνθρωπο, σᾶς εἶχα πεῖ μία περασμένη φορά, ἔχομε κεριά στό φέρετρό του γύρω, θυμιάζουμε τόν νεκρό ἄνθρωπο. Ἀλλά καί τόν ζῶντα ἄνθρωπο τόν θυμιάζομε. Γιατί; Γιατί εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί γιατί ἔχει πάρα πολύ μεγάλη ἀξία. Δέν τό συλλαμβάνετε. Οὔτε ἐγὼ μπορῶ νά τό συλλάβω οὔτε ἐσεῖς. Εἶναι ἕνα μυστήριο, τό πόσο μεγάλη εἶναι ἡ ἀξία του. Ξέρετε πότε θά δοῦμε τήν ἀξία «ἄνθρωπος;». Ὅταν φύγουμε ἀπό τόν παρόντα κόσμο, βρεθοῦμε στήν κοινή ἀνάσταση, στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖ θά ἀντιληφθοῦμε τί ἀξία ἔχει ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Πρέπει νά ποῦμε ἀκόμα ὅτι τό σῶμα ὡς κατασκευή, δέν ἔγινε ἀπό τόν Θεό γιά νά φυλακίσει κατά τίς πλατωνικές δοξασίες τήν ψυχή. Ὅταν δηλαδή θά ἔκανε τήν ψυχή ὁ Θεός, δέν θά ἐρχόταν νά τήν φυλακίσει μέσα στό ἀνθρώπινο σῶμα. Ὅπως οἱ ἄνθρωποι ἐπενόησαν καί ἐδόξασαν, δηλαδή φαντάστηκαν καί ἐγνωμοδότησαν. Ὄχι. Διότι ἁπλούστατα ἡ ψυχή εἶναι τό ἄλλο ἥμισυ τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Καί δέν μποροῦμε νά λογαριάσουμε τόν ἄνθρωπο ὡς ἄνθρωπο, ὅταν δέν ἔχει σῶμα ἢ ὅταν δέν ἔχει ψυχή. Δέν εἶναι, λοιπόν, κάτι πού ὁ κυρίως ἄνθρωπος εἶναι ἡ ψυχή καί τό σῶμά του εἶναι ἡ φυλακή του. Τό λέγω αὐτό, γιατί ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς μέ τόν Βουδισμό πού εἰσῆλθε στήν Δύση καί στήν Ἑλλάδα, τέτοιες δοξασίες μπορεῖτε νά τίς ἀκούσετε. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος περνᾶ τά διάφορα στάδια καθάρσεως μέ τίς ἀλλεπάλληλες μετενσαρκώσεις, γιά νά γίνει στό τέλος ἕνα καθαρό πνεῦμα. Δέν ὑπάρχει πιό δαιμονικό δόγμα ἀπό τοῦ νά εἰπωθεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος θά καταλήξει ἕνα καθαρό πνεῦμα. Γιατί σ΄ αὐτή τήν περίπτωση ἔχομε τήν ἄρνηση τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ. Ἐάν δηλαδή ὁ ἄνθρωπος καταλήγει νά γίνει ἕνα καθαρό πνεῦμα, ἀπαλλαγμένο ἀπό τόν σωματικό παράγοντα, πῶς εἶναι δυνατόν τότε ὁ Θεός νά ἔρθει νά μπεῖ μέσα σ΄ ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα, πού θεωρεῖται ὅτι εἶναι κάτι ἀκάθαρτο. Γι΄ αὐτό ἂν θά πήγαινε κανείς στόν Βουδισμό νά διδάξει τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Θεοῦ δηλαδή, θά ἦταν κάτι ἀκατανόητο, κάτι ἀσύλληπτο. Καί τό δυστύχημα εἶναι ὅτι Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι μάλιστα στήν πατρίδα μας δέχονται βουδιστικές θέσεις. Κι ἐδῶ στή Λάρισα ἑτοιμάζεται μία διάλεξη στίς 15 Ἀπριλίου. Στό Ἐμπορικό καί Βιομηχανικό Ἐπιμελητήριο. Καί εἶναι ν΄ ἀπορεῖ κανένας πῶς μποροῦν νά ὑπάρχουν Χριστιανοί καί νά παρασύρονται ἐκεῖ. Πῶς ἐξηγεῖται; Δέν ὑπάρχει ἄλλη ἐξήγηση παρά ὅτι ὑπάρχει μία βαθιά ἄγνοια. Ἂν ξέραμε τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί πόσο ψηλά στέκεται, ποιά εἶναι ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή, ἀναμφισβήτητα δέν θά φθάναμε σ΄ αὐτό τό κατάντημα. Ἴσως νά διακρίνετε στά θέματά μας αὐτά καί τήν μεγάλη ἀξία τῶν θεμάτων πού ἔχομε. Καί τήν ἐπικαιρότητά τους. Τό ὑπογραμμίζω αὐτό. Τήν ἐπικαιρότητά τους.

Τό ἀνθρώπινο, λοιπόν, σῶμα θά συναπολαύσει μετά τῆς ψυχῆς, ἀφοῦ πάντοτε εἶναι ἑνωμένο καί μέ τήν ἀνάσταση πού θά ἔχουμε θά ξαναενωθεῖ, γιατί τί θά πεῖ παρακαλῶ θάνατος; Μία ὡραῖα ρήση τοῦ Μ. Ἀντωνίου δίνει τήν ἀπάντηση: «Ζωή ἐστιν ἡ ἕνωσις καί συνάφεια τοῦ νοός καί τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος. Ὁ δέ θάνατος ἐστιν οὐκ ἀπώλεια τῶν συναφθέντων ἀλλά διάλυσις τῆς γνώσεως αὐτῶν. Τοῦ γάρ Θεοῦ πάντα σώζεται  καί μετά τήν διάλυσιν». Τί εἶναι, λέγει, ἡ ζωή; Ἡ ἕνωση καί ἡ συνάφεια τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος. Τί εἶναι ὁ θάνατος; Ὁ θάνατος δέν εἶναι ἡ ἀπώλεια ἐκείνων πού ἑνώθηκαν, ἀλλά ἁπλῶς χωρίστηκαν. Εἶναι ἡ διάλυσις τῆς γνώσεώς των. Γιά τόν Θεό καί τό ἕνα μέρος, πού δέν ἔχει πιά συνάφεια ἡ ψυχή μέ τό σῶμα καί τό ἄλλο μέρος γιά τόν Θεό διασώζονται. Καί μετά τήν διάλυση. Γι΄ αὐτό καί θά ἐπιφέρει καί τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ὁ Θεός. Εἶναι ὁ μόνος δυνατός. Ὁ ὁποῖος μπορεῖ αὐτό νά τό κάνει. Εἶναι τόσο μεγάλο μυστήριο, πού βέβαια τό ἀνθρώπινο μυαλό δέν τό χωράει. Ἔχομε τήν βεβαιότητα τῆς ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν, πού δέν ξαναπεθαίνει πιά, ἀνασταίνεται καί ζεῖ στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ὅταν θ΄ ἀναστηθοῦμε, τό ἀνθρώπινο σῶμα θά παρασταθεῖ ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ δικαίου κριτοῦ νά δώσει λόγο. Ὄχι μόνο ἡ ψυχή ὅ,τι ἔπραξε. Ἀλλά καί τό σῶμα. Ἐνήστευσα; Ἀναφέρεται στό σῶμα. Θά πάρω τόν ἔπαινο. Ἐπόρνευσα; Θά πάρω τήν τιμωρία. Γι΄ αὐτό λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος χαρακτηριστικά «πᾶν ἁμάρτημα ὅ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος ἐκτός τοῦ σώματός ἐστι, ὁ δέ πορνεύων εἰς τό ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει». (Κορινθίους Α’ κεφ.6, 18.) Εἴδατε ποῦ ἁμαρτάνει; Ἁμαρτάνει στό ἴδιο σῶμα. Θά δώσω λόγον στόν Θεόν καί γιά ὅ,τι ἐργάστηκα μέ τό σῶμα μου. Εἴτε ἀγαθό, εἴτε κακό. Εἶναι δόγμα πίστεως τῆς Ἐκκλησίας μας αὐτό, ὅτι θά δώσουμε λόγο στό Θεό καί μέ τήν ψυχή καί μέ τό σῶμα. Ἐάν κοπίασα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ σωματικά, ἵδρωσα, κουράστηκα, ἀρρώστησα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, θά ἔχει τόν ἔπαινο. Καί τό σῶμά μου. Γιατί; Γιατί θά δοξασθεῖ. Θυμηθεῖτε τό δοξασμένο σῶμα τοῦ Χριστοῦ στή Μεταμόρφωση. Εἶπε ὁ Χριστός : «Οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρός αὐτῶν». (Ματθ. κεφ. 13, 43.) Οἱ δίκαιοι ὅταν θ΄ ἀναστηθοῦν μέ τό σῶμα τους. Ἀλλά καί στήν κόλαση θά εἶναι μέ τό σῶμά τους οἱ ἁμαρτωλοί. Πού σημαίνει, ἐκεῖ θά δώσουν λόγο καί μέ τό σῶμά τους οἱ ἁμαρτωλοί. Καί θά βασανίζονται εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων καί μέ τό σῶμά τους, ὄχι μόνο μέ τήν ψυχή τους. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι τό σῶμα ἔχει καί αὐτό, ὅπως βλέπετε στή συνέχεια τοῦ θέματός μας, τήν ἀξία του, ἀνά πάσα στιγμή.

Ὁ Ἀπ. Παῦλος λέγει: «ἀπεκδεχόμενοι τήν ἀπολύτρωσιν τοῦ σώματος ἡμῶν». (Πρός Ρωμαίους κεφ. 8ο, 23.) Περιμένουμε τήν λύτρωσιν τοῦ σώματός μας. Τήν περιμένουμε. Γιά μήν πῶ ἡ δομή τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἡ σωτηρία ὁλοκλήρου του ἀνθρώπου καί τῆς ψυχῆς του καί τοῦ σώματός του.

Απόσπασμα από την 21η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

«Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς» (Γέν. 2, 7)

†.«Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς, καί ἐνεφύσησεν εἰς τόν πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς, καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν.» (Γένεσις κεφ. 2, 7)

Καί ἔπλασε, λέγει, ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, ἀφοῦ πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ. Καί φύσηξε στό πρόσωπό του πνοή ζωῆς. Λίγο παρακάτω μᾶς λέγει ὅτι φύσηξε στούς μυκτῆρας αὐτοῦ καί τοῦ ἔδωσε πνοή ζωῆς. Καί ἔτσι ἔγινε ὁ ἄνθρωπος «εἰς ψυχήν ζῶσαν». Ψυχή ἐδῶ θά πεῖ δυό πράγματα. Καί ζωή, καί αὐτό πού λέμε στή γλώσσα μας ψυχή. Καί γιά τό ὁποῖο θέμα «ψυχῆς» θά μιλήσουμε ἰδιαιτέρως. Ὥστε λοιπόν ὁ Θεός πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ φύσηξε στό πρόσωπό του, τοῦ ἔδωσε ζωή, τοῦ ἔδωσε ψυχή καί ἔπλασε τόν πρῶτο ἄνθρωπο! Ὥστε λοιπόν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος δέν γεννήθηκε, ἀλλά δημιουργήθηκε. Καί μέ τόν τρόπο πού εἴδαμε.

Ἀλλά ἂς ἔρθουμε νά δοῦμε αὐτό τόν τρόπο τῆς δημιουργίας τοῦ πρώτου ἀνθρώπου. Μέ αὐτή τήν ἀνθρωπομορφική ἔκφραση, ἡ Ἁγία Γραφή, πού λέγει, ὅτι ὁ Θεός πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ, ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο «χοῦν ἀπό τῆς γῆς» καί τόν πῆρε καί τόν φύσηξε κτλ., ὅλα αὐτά, πού χρησιμοποιεῖ, τρόπον τινά, τά χέρια του ὁ Θεός, ὁ Θεός βεβαίως δέν ἔχει χέρια ὅπως ἔχουμε ἐμεῖς, μέ αὐτή λοιπόν τήν ἀνθρωπομορφική ἔκφραση δείχνει ἡ Ἁγία Γραφή τήν ἰδιαιτέρα φροντίδα τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο, τόσο γιά τήν σωματική του κατασκευή, ὅσο καί γιά τήν κατασκευή τῆς ψυχῆς του. Ἐκεῖνο πού βλέπουμε μέ μία πρώτη ματιά εἶναι ὅτι τό ἀνθρώπινο σῶμα κατασκευάσθηκε ἀπό ὕλη, πού ὑπάρχει στή γῆ. Ὁ Θεός ἔκανε τό σύμπαν, ἔκανε καί τή γῆ, ὅπως λέγαμε στή Χριστιανική Κοσμολογία. Καί ἐπάνω στή γῆ συναντῶνται ὅλα τά στοιχεῖα τά γνωστά μας. Αὐτά τά ὁποία γνωρίζουμε καί ἀπό τήν φυσική. Ὅλα τά γνωστά στοιχεῖα. Ἀπό τά στοιχεῖα, λέγει, αὐτά, τά ὁποῖα μέ μία λέξη ἡ Ἁγία Γραφή τά ἀποκαλεῖ «χοῦν». Ὁ χοῦς, θά πεῖ χῶμα (Μία μικρή, μικρή, παρένθεση εἶναι χρήσιμη). Ἡ λέξη «ἄνθρωπος» ὅπως σας ἔλεγα, ἐτυμολογικά δέν γνωρίζουμε τί σημαίνει. Στήν Λατινική γλώσσα ὁ ἄνθρωπος λέγεται «Homo». Καί ἡ Λατινική γλώσσα ἐκφράζει πολύ καλά αὐτό τό ὁποῖο εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Δηλαδή homo εἶναι ἀπό τήν Ἑλληνική γλώσσα, πού θά πεῖ «χοῦς». Διότι ἡ Λατινική γλώσσα ἔχει πάρει πάρα πολλές Ἑλληνικές λέξεις. Συνεπῶς «Homo», αὐτό πού μεταφράζουμε ἐμεῖς «ἄνθρωπος», ἐτυμολογικά θά πεῖ χωματένιος. Ἡ ρίζα εἶναι Ἑλληνική. Ὥστε πράγματι· λένε μάλιστα μερικοί ὅτι στή γῆ θά γυρίσεις, καί εἶναι κάτι τόσο συνηθισμένο πρᾶγμα. Δέν ἔχετε παρά νά δεῖτε ἕναν ἄνθρωπο πού τόν θάβουμε, καί νά πᾶτε ὕστερα ἀπό μερικά χρόνια νά τόν ξεθάψετε κι ἔχει λιώσει. Καί τί ἔχει γίνει; Ποῦ πῆγε αὐτός; Ἔγινε χῶμα. Συνεπῶς ξαναγύρισε αὐτό πού ἦταν. Δέν ὑπάρχει πιό τρανή ἀλήθεια, μόνο ἕνας ἀφελής δέ θά τό πίστευε αὐτό, ὅτι δέν εἴμαστε ἀπό τό χῶμα. Μέ τήν διαφορά μόνο πὼς εἶναι ἕνα χῶμα, τό ὁποῖο ἔχει τή σφραγῖδα τῆς ζωῆς! Δηλαδή εἶναι ὕλη, εἶναι νεκρά ὕλη, ἡ ὁποία ἔγινε ζῶσα. Αὐτό δέ, τό πῶς ἔγινε ἡ ὕλη ἡ νεκρά ζῶσα ἀποτελεῖ καί τό μέγα μυστήριο τῆς ἐπιστήμης, τό ὁποῖο μέχρι τώρα δέν τό ἔχει λύσει. Δέν γνωρίζω ἐάν τό λύσει ἡ ἐπιστήμη, δέν ἔχει καί πολλή σημασία, τό θέμα εἶναι ὅτι ὁ Θεός ἐκ τῆς νεκρᾶς ὕλης ἔκανε ζῶσα ὕλη. Αὐτό πού λέγει, ὅτι φύσηξε, σημαίνει ὅτι κάνει μία ἰδιαίτερα δημιουργική πράξη. Ὁ ἀγγειοπλάστης φτιάχνει ἕναν πήλινο ἄνθρωπο. Ἔχει ἐξωτερική μορφή ἀνθρώπου, ἀλλά εἶναι ὅμως πηλός. Δέν ἔχει τίποτα ἄλλο. Ἐδῶ ὁ ἄνθρωπος εἶναι κάτι ἄλλο. Εἶναι μέν πηλός, ἀλλά πῆρε ζωή. Εἶναι ζωικός πηλός. Γιά νά καταλάβουμε πόσο χωματένιοι εἴμαστε καί ὅτι δέν πρέπει βεβαίως νά καυχιόμαστε γιά τήν ἀφεντιά μας, ὁ Θεός μᾶς ἔκανε καί πολύ εὐτελεῖς μέ εὐτελῆ ὑλικά. Μᾶς ἔφτιαξε καί σπουδαίους. Κατ’ εἰκόνα Του. Πρέπει, λοιπόν, γιά νά μήν ὑπερηφανευόμαστε, νά βλέπουμε ὅτι εἴμαστε  χωματένιοι ἄνθρωποι ἀλλά καί νά δοξάζουμε τό Θεό γιά τό μεγαλεῖο τοῦ ἀνθρώπου.

Ἀπό τί ἀποτελούμαστε; Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι ἕνας ἄνθρωπος ζυγίζει 65 κιλά. Μέ βάση λοιπόν αὐτό ξεκινᾶμε καί λέμε: Ἀπό τό ὅλο βάρος τοῦ 45 κιλά εἶναι νερό. Ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ζήσει χωρίς νερό. Χωρίς φαΐ μπορεῖ νά ζήσει 40 ἡμέρες, καί ἴσως καί λίγο παραπάνω. Χωρίς νερό, παραπάνω ἀπό 15 ἡμέρες δέν μπορεῖ νά ζήσει. Παθαίνει ἀφυδάτωση καί πεθαίνει. Διότι τά κύτταρά του, σέ μία συντριπτική, νά ποῦμε, ποσότητα, εἶναι νερό. Ὁ ἄνθρωπος κυριολεκτικά πλέει μέσα στό νερό. Λοιπόν, τά 45 κιλά ἀπό τά 65 εἶναι νερό. Ἔχει τόσο λίπος, ὅσο νά κατασκευαστοῦν 7 σαπούνια τοῦ νιπτήρα. Σαπουνάκια πολυτελείας. Ἔχει ἄνθρακα. Ἔχει κάρβουνο. Τόσο ὅσο νά κατασκευαστοῦν οἱ μύτες 9.000 μολυβιῶν. Ἔχει φώσφορο. Τόσο γιά νά κατασκευαστοῦν 2.200σπίρτα. Ἔχει μαγνήσιο. Τόσο ὅσο γιά μία δόση καθαρτικοῦ. Ἔχει σίδηρο. Βλέπετε, ἔχετε ἀκούσει πολλές φορές πού λέμε, σοῦ λείπει σίδηρος. Τρῶγε φακή. Ἡ φακή ἔχει σίδηρο. Τό σπανάκι ἔχει σίδηρο κ.ο.κ.Ἔχουμε λοιπόν ἀνάγκη ἀπό σίδηρο. Ἐάν δέν ἔχουμε, ἔχουμε σοβαρές ἀρρώστιες. Ἔχουμε καί χαλκό μέ τήν εὐκαιρία σᾶς τὰ λέγω κι αὐτό. Καί ἄν μᾶς λείψει χαλκός, ἔχουμε προβλήματα στόν ἐγκέφαλο μάλιστα. Λοιπόν, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό σίδηρο. Πόσο σίδηρο ἔχουμε; Ὁ ἄνθρωπος τῶν 65 κιλῶν; Ὅσο ἕνα καρφί. Ἔχουμε ἀνάγκη καί ἀπό ἀσβέστιο. Πόσο; Ὅσο νά ἀσπρίσει ὁ τεῖχος ἑνός πολύ μικροῦ δωματίου. Ἔχουμε καί ἄλλα μερικά εὐγενῆ μέταλλα. Ἔχουμε κάλλιο κτλ., ἔχουμε μερικά ἅλατα κτλ., κτλ., αὐτά σέ μικρές ποσότητες. Ὅπως καταλαβαίνετε, ἀπό αὐτά ἀποτελούμαστε. Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἡ δέ κατασκευή του καταλαμβάνει χῶρο. Ἐάν ὑποθετικά, ἔπρεπε νά συμπιεστεῖ, τί θά συνέβαινε; Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ ὕλη ἔχει τρομακτικά κενά. 

Ξέρετε πόσο ἀπέχει ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης. Ἔχουμε ἐδῶ ἕνα πυρήνα καί τό ἠλεκτρόνιο πού γυρίζει γύρω ἀπό τόν πυρήνα ἑνός ἀτόμου ὑδρογόνου. Τό ἠλεκτρόνιο εἶναι ὅσο μία μπάλα ποδοσφαίρου καί βρίσκεται σέ ἀπόσταση ὅσο ἀπό τή Λάρισα ὡς τό Βόλο. Μεταξύ λοιπόν τοῦ πυρῆνος καί τοῦ ἠλεκτρονίου ὑπάρχει μία τρομακτική ἀπόσταση, σέ σχέση ἐννοεῖται μέ τά βάρη τους καί τούς ὄγκους, τοῦ πυρῆνος καί τοῦ ἠλεκτρονίου. Ἂν ἔπρεπε λοιπόν αὐτά τά πράγματα νά τά συμπιέσουμε, δυσκολότατο πρᾶγμα, τότε θά φτιάχναμε μία ὕλη, ἡ ὁποία θὰ ἦταν βαρύτατη, ἀλλά πολλή μικρή σέ ὄγκο. Ἂν λοιπόν ἔπρεπε νά συμπιέσουμε τόν ἄνθρωπο καί νά μήν ὑπάρχουν κενά στά ἄτομα τῆς κατασκευῆς του, δέν λέω κύτταρα, γιατί τά κύτταρα εἶναι πολυσύνθετα πράγματα, τότε θά ἔπρεπε νά γίνει ὅσο τό κεφαλάκι μίας καρφίτσας! Θά πεῖτε! Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος! Σηκώνει ἕνα σβέρκο γιά νά πεῖ στόν οὐρανό, δέν ὑπάρχεις Θεέ! Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Μία φούχτα χῶμα. Καί λέει στόν δημιουργό του, στόν Θεό του, δέν ὑπάρχεις. Τί φτωχός πού εἶναι ὁ ἄνθρωπος!  Ἢ ἐκεῖνος πού μαζεύει χρυσάφι, ἢ ἐκεῖνος πού φτιάχνει καί φτιάχνει καί στολίζεται καί κάνει, δείχνει καί ἀλαζονεύεται, ἄνθρωπε τί εἶσαι; Μία φούχτα χῶμα. Δέν τό πιστεύεις; Πολύ κοντά στό πρᾶγμα. Πήγαινε μέχρι τό νεκροταφεῖο νά δεῖς τί γίνονται οἱ ἄνθρωποι. Κι ἐκεῖ θά μάθεις τί εἶσαι καί ἐσύ. Ἐκτός ἂν πιστεύεις ὅτι ἐσύ δέν θά πεθάνεις. Κι ὅμως ὁ ἄνθρωπος εἶναι πολύ ὡραῖος. Μήν κοιτᾶτε πὼς τόν ἔκανε ἡ ἁμαρτία τόν ἄνθρωπο. Γεννιοῦνται παιδιά πολλές φορές σακάτικα, ἀνώμαλα, περίεργα. Ὁ ἄνθρωπος καταντάει κι αὐτός, πού καταντάει. Ἡ κατασκευή τοῦ ἀνθρώπου ὅπως βγῆκε ἀπό τά χέρια τοῦ Θεοῦ εἶναι ὡραία κατασκευή.

Λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στήν 4η του κατήχηση: «Τόν δέ καί κατέγνωσαν τοῦ θαυμασίου τούτου σώματος; Τό μέν γάρ ἐν εὐπρεπείᾳ λείπεται; τί δέ οὐκ ἔστιν ἔντεχνον τῆς κατασκευῆς;». Τί εἶναι ἐκεῖνο, λέγει, πού κατηγόρησαν στό θαυμάσιο αὐτό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου;

Σέ τί ὑπολείπεται, σέ εὐπρέπεια τό ἀνθρώπινο σῶμα; Τί ὑπάρχει πού νά μήν εἶναι ἔντεχνα κατασκευασμένο καί κατάλληλο γιά νά κατασκευάσει ὅ,τι θά κατασκευάσει καί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος μετά ταῦτα; Ὅλα εἶναι πολύ σπουδαῖα. 

Τό δέ βιβλίο τῶν Παροιμιῶν, τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μας λέγει τό ἑξῆς: «μέγα ἄνθρωπος» (Παροιμίες Σολομῶντος 20, 6) Δηλαδή μέγα πράγμα εἶναι ὁ ἄνθρωπος! Μέγα! 

Ὁ δέ Ἰὼβ λέγει: «Τί γάρ ἐστίν ἄνθρωπος ὅτι ἐμεγάλυνας αὐτόν ἤ ὅτι προσέχεις τὸν νοῦν εἰς αὐτόν;» (Ιώβ 7,17)

Τί εἶναι πού τόν προσέχεις; Ὁ δέ ψαλμωδός λέγει: «ἠλάτωσσας αὐτόν βραχύ τι παρ΄ ἀγγέλους, δόξῃ και τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν, (δηλαδή τόν ἄνθρωπο) καί κατέστησας αὐτόν ἐπί τά ἔργα τῶν χειρῶν σου» (Ψαλμός 8, 6-7) Τόν ἔβαλες βασιλιά πάνω στά ἔργα τῶν χεριῶν σου. μάλιστα, θά λέγαμε στό σημεῖο αὐτό, ἐκεῖνο τό «βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους» δέν ἀναφέρεται στό θέμα τῆς κατασκευῆς. Ἀναφέρεται σέ ἄλλο σημεῖο. Ἐκεῖνο πού ἔχω νά σᾶς πῶ μόνο εἶναι τό ἑξῆς: ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλουσιότερος ἀπό τούς ἀγγέλους! Διότι οἱ ἄγγελοι εἶναι μόνο πνεύματα. Καί δέν εἶναι σώματα, δέν ὑπάρχει ὕλη στούς ἀγγέλους. Μετέχουν μόνο τοῦ πνευματικοῦ κόσμου. Ὁ ἄνθρωπος μετέχει καί τοῦ ὑλικοῦ καί τοῦ πνευματικοῦ κόσμου. Καί εἶναι τό μεθόριο, δηλαδή ἐκεῖνο πού ἑνώνει τόν πνευματικό κόσμο μέ τόν ὑλικό κόσμο. Ἀφοῦ λοιπόν ὁ ἄνθρωπος περιεκτικά ἔχει καί σῶμα, ὕλη καί πνεῦμα, ἔχει καί τά δυό, ἄρα λοιπόν ἀπό τήν ἄποψη αὐτή ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλουσιότερος καί ἀπό αὐτούς τούς ἀγγέλους. Ἄς μου ἐπιτραπεῖ νά ἔλεγα. Ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἄποψη αὐτή εἶναι πλουσιότερος, τολμηρό αὐτό πού θά πῶ, καί ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό! Ἀλλά ὁ Θεός ἑντύθηκε τήν ἀνθρώπινη φύση, αὐτή πού δημιούργησε καί ἔτσι γίναμε εἰκόνα του. Δηλαδή πλούσιος ἐκεῖνος, πλούσιοι καί ἐμεῖς.

Ὥστε λοιπόν ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή ἔχει ἀξία. Ναί, καί ἔχει μάλιστα τρομακτικά μεγάλη ἀξία.

3-4-1983

Απόσπασμα από την 21η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο προσδιορίζει τή δομή, τήν καταγωγή καί τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου.

†.Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο προσδιορίζει τρία βασικά σημεῖα. Τό πρῶτο βασικό σημεῖο εἶναι τό ἑξῆς: Εἶναι ἡ δομή τοῦ ἀνθρώπου. Πῶς εἶναι φτιαγμένος ὁ ἄνθρωπος.

Τό δεύτερο βασικό σημεῖο εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου. Τί νόημα ἔχει ἡ ὕπαρξή του. Γιατί ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος; Καί τό τρίτο σημεῖο εἶναι ἡ καταγωγή. Ἀπό ποῦ κατάγεται. Αὐτά τά τρία σημεῖα θά τά ἀναλύσουμε. Σᾶς εἶπα στήν ἀρχή· δέν θά μπορέσω ποτέ νά γνωρίσω ποιός εἶμαι ἐγὼ ἐάν δέ γνωρίσω τόν Ἰησοῦ Χριστόν. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός μοῦ δείχνει ποιός εἶμαι ἐγὼ ὁ ἄνθρωπος. Καί ὄχι μόνο ποιός εἶμαι στή δομή μου, ἀλλά καί στόν προορισμό μου. Ξέρετε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχασε τό δρόμο του. Ἀφοῦ ὅμως ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ὅταν ἔχω τό πρωτότυπο, το μοντέλο, ἐκεῖνο μοῦ δείχνει ποιός εἶμαι ἐγώ. Ξέρω τό μοντέλο Χριστός τί ἔγινε; Πῆγε στόν οὐρανό. Ποῦ εἶναι; Εἶναι στόν κόλπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ποιός εἶναι ὁ προορισμός μου λοιπόν; Ὁ προορισμός μου εἶναι νά κάνω ἕνα ἐπάγγελμα, νά πάω στρατιώτης, νά παντρευτῶ, νά κάνω παιδιά; Καί μετά; Νά πεθάνω! Τελείωσα; Δέν ξέρω ποιός εἶναι ὁ προορισμός μου. Βρεῖτε ἕναν ἄνθρωπο νά σᾶς πεῖ ἂν ἔμαθε ἀπό πουθενά, ἀπό τήν ἐπιστήμη, ποιός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου. Δέν τό ξέρουμε. Μελετώντας τό Χριστό βρίσκουμε τόν προορισμό μας. Θά ζήσουμε μέσα στήν μακαριότητα τῆς Ἁγίας Τριάδος! Δηλαδή τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ θά ζήσουμε. Ἄρα λοιπόν βλέπετε ἀπό ποῦ ξεκινῶ γιά νά μάθω τήν ἀνθρωπολογία; Ἀπό ποῦ; Ἀπό τήν Χριστολογία! Θά μάθω τόν Χριστό, γιά νά μάθω ποιός εἶμαι ἐγώ. Εἶναι σπουδαῖο αὐτό; Πολύ σπουδαῖο!

   Θά ξεκινήσουμε μέ τή δομή τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ δομή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι χριστολογική. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ἄρα ὅ,τι εἶναι ὁ Χριστός εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος. Καί ἐδῶ τώρα ἔχομε κάτι πολύ σπουδαῖο. Σᾶς εἶπα μοντέλο. Νά διορθώσω τή λέξη; Νά διορθώσω τή λέξη μοντέλο. Δέν μ’ ἀρέσει. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα δέν εἶναι ἑλληνική. Καί χρησιμοποιεῖται σέ ἄλλα πράγματα. Θά βάλω μία ἄλλη λέξη. Προσέξατέ την: Ἀρχέτυπο. Ἡ ἑλληνική λέξη πού χρησιμοποιοῦμε ἀντί τῆς λέξης μοντέλο εἶναι ἀρχέτυπο. Ὁ τύπος τοῦ ἀρχικοῦ λέγεται ἀρχέτυπο.

  Ὥστε ἐγὼ εἶμαι εἰκόνα ἑνός ἀρχέτυπου. Ποιό εἶναι τό ἀρχέτυπο; Ὁ Χριστός! Αὐτό εἶναι. Ἀφοῦ τό ἀρχέτυπο εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός Λόγος, τότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι λογικός. Λογικός, ἐπειδή δημιουργήθηκε κατ’ εἰκόνα Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος Χριστός εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Πατρός, πού ἑνώθηκε μέ τήν ἀνθρώπινη φύση. Νά τό πῶ κι ἔτσι: Ὁ ὑποστατικός Λόγος τοῦ Πατρός. Ὑποστατικός θά πεῖ προσωπικός. Δηλαδή ἐγὼ εἶμαι λογικός, ἐπειδή ὁ Χριστός εἶναι λογικός. Πρῶτα θά τό λέγαμε ἀλλιώτικα. Θά λέγαμε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι λογικός, ἐπειδή ἐγὼ εἶμαι λογικός. Δέν εἶναι σωστό. Ἀκριβέστερα πρέπει νά πῶ ὅτι ἐπειδή εἶναι λογικός ὁ Χριστός, γι’ αὐτό τό λόγο εἶμαι ἐγὼ λογικός, πού εἶμαι εἰκόνα του. Ἔτσι δέν πηγαίνω γιά νά βρῶ μέ βάση τόν ἑαυτό μου τό Θεό, ἀλλά μέ βάση τό Θεό πού ἔγινε ἄνθρωπος νά βρῶ τόν ἑαυτό μου. Ἡ λογική εἶναι τό πρῶτο στοιχεῖο τῆς εἰκόνας τοῦ Χριστοῦ στόν ἄνθρωπο. Ξέρετε πῶς λέγεται ὁ Χριστός στή θεία του φύση; Λόγος! Λόγος στά ἑλληνικά εἶναι μία πολυσήμαντη λέξη καί μία ἀπό τίς σημασίες τῆς λέξης «λόγος» εἶναι αὐτό πού λέμε ἁπλά στή γλώσσα μας λογική. Ἀφοῦ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ Θεός Λόγος, ὁ θεῖος Λόγος, ἡ θεία Λογική, ἐγώ ὁ ἄνθρωπος πού εἶμαι εἰκόνα Του, ἔχω λογική. Τί θά πεῖ λογική; Τουλάχιστον στά ἀνθρώπινα μέτρα πού τήν ξέρουμε. Μποροῦμε νά δώσουμε ἕναν ὁρισμό τῆς «λογικῆς»; Ὅσο νά ψάξουμε τίποτα δέν θά ποῦμε. Ἡ λογική εἶναι ἐμπειρία. Ἂν κάτι κάνω, αὐτό πού δέν θά κάνατε ἐσεῖς καί αὐτό μοιάζει ἔξω ἀπό τά τέσσερα κατηγορήματα τῆς λογικῆς του Ἀριστοτέλους, τότε λέγομαι παράλογος, λέγομαι τρελός. Γιατί; Τί θά πεῖ τρελός; Θά πεῖ κάνω κάτι πού δέν εἶναι στή συνήθη ἐμπειρία. Ξέρετε ὅτι ὑπῆρξε μία κατηγορία ἁγίων πού ἐλέγοντο σαλοί, τρελοί. Ἡ συμπεριφορά τους ἔμοιαζε τρελή. Ἀλλά γιατί νά πάω σ’ αὐτούς; Πηγαίνω σ’ αὐτόν πού ζεῖ χριστιανική ζωή. Ἂν βγεῖς νά πεῖς ὅτι ζεῖς ζωή ἐγκρατείας σέ μία ἐποχή πού διαφημίζουν ὄχι πιά τήν ἐγκράτεια, ἀλλά τίς διαστροφές θά σέ περάσουν γιά τρελό… Ἄκουγα μία ἐκπομπή, μία κριτική θεάτρου. Ὅλα μ’ ἐνδιαφέρουν, πολλές φορές καί σέ ἔντυπα διαβάζω κριτική θεάτρου, κινηματογράφου. Ἔμεινα κατάπληκτος! Τί διαστροφές ἔχουν μπεῖ στά περιεχόμενα τοῦ κινηματογράφου, τοῦ θεάτρου! Δέν εἶναι καινούργιο. Κι ἄλλες φορές ἔχω ἀκούσει καί μοῦ ἔχουν πεῖ καί ἔχω διαβάσει. Ζοῦμε σέ μία ἐποχή πού πιά λανσάρεται θά λέγαμε ἡ διαστροφή. Καί τό σπουδαῖο εἶναι ὅτι δέν προβληματίζει. Ἄκουσα τήν ἑξῆς ἀμίμητη φράση. Ὅτι δέν προβληματίζουν, ἐκεῖνοι πού ζοῦν τίς διαστροφές, ἀλλά προβληματίζουν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ζοῦν φυσιολογική ζωή. Ἔγινε ἡ διαστροφή τόση πολλή, πού ἀρχίζουμε νά ἀντιστρέφουμε τούς ὅρους καί νά λέμε: «τί εἶναι λογικό;» Σᾶς τό εἶπα σάν παράδειγμα αὐτό. Ἕνα θεατρικό ἔργο τοῦ Ἰονέσκου λέει ὅτι κάποιος ἔπιασε γρίπη κι ἔβγαλε ἕνα κέρατο. Αὐτός ντρεπόταν νά παρουσιαστεῖ. Κατόπιν ἔβγαλε καί δεύτερος καί τρίτος. Κάποιος μιλοῦσε μ’ ἐκεῖνον πού ἔβγαλε κέρατο. Ἔγινες σάν ρινόκερος, τοῦ λέει. Ὅταν ἔβγαλε ὅλη ἡ πόλη, ὁ καθένας ἀπό ἕνα κέρατο, ἔτρεχε νά κρυφτεῖ αὐτός πού δεν είχε κέρατο, γιατί δέν ἔμοιαζε μέ τούς ἄλλους. Εἶναι πολύ ὡραία αὐτή ἡ παράσταση πού δείχνει τί εἶναι ἡ λογική. Λογική εἶναι μία ἐμπειρία καί λέμε· ὅ,τι κάνουν οἱ ἄλλοι τό κάνω καί ἐγώ. Ἀλλά ὅταν ἡ λογική περνάει σέ διάφορες φάσεις πού δέν μοιάζει ἡ μία τήν ἄλλη, τότε «χάσαμε τά νερά» μας. Τότε τί εἶναι λογική; Πρέπει νά πάρουμε τό πρωτότυπο. Τό Θεό Λόγο πού ἐνανθρώπησε, τόν Ἰησοῦ Χριστό, γιά νά συγκρίνουμε τή λογική μας μέ τή λογική του Χριστοῦ, γιά νά βροῦμε τί εἶναι ἡ λογική. Δηλαδή πάλι ἐμπειρικά. Δέν μποροῦμε νά δώσουμε ὁρισμό τῆς λογικῆς.

Ὥστε εἶμαι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, γιατί ἔχω τήν λογική πού ἔχει Ἐκεῖνος. Εἶμαι φτιαγμένος σύμφωνα μ’ ἐκεῖνο πού εἶναι φτιαγμένος Ἐκεῖνος. Ὁ Χριστός. Ἀκοῦστε πῶς τό λέει αὐτό ὁ Μ. Ἀθανάσιος. «Κατά τήν ἑαυτοῦ εἰκόνα ἐποίησεν αὐτούς.» Κατά τή δική του εἰκόνα, ὁ Χριστός, ἔκανε τούς ἀνθρώπους. « Μεταδούς αὐτοῖς καί τῆς τοῦ ἰδίου λόγου δυνάμεως.» Καί τούς μετέδωσε καί τή δύναμη τοῦ λόγου, τῆς λογικῆς. «ἵνα ὥσπερ σκιᾶς ἔχοντες τοῦ λόγου καί γενόμενοι λογικοί διαμένειν ἐν μακαριότητι δυνηθῶσι.» Ὥστε ἔχοντας, λέγει, αὐτή τή σκιά τοῦ λόγου, ἀφοῦ γίνουμε οἱ ἄνθρωποι λογικοί, νά μείνουμε στήν μακαριότητα τοῦ Θεοῦ Λόγου.

   Βλέπετε, σπουδαῖο στοιχεῖο αὐτό, ἡ λογική! Ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιουργός, λέμε. Ἐπειδή εἶναι εἰκόνα τοῦ κατ’ ἐξοχήν Δημιουργοῦ Λόγου. Ὁ Θεός Λόγος ἔκανε τά πάντα. Ἔβαλε λοιπόν μέσα στόν ἄνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργεῖ. Τί να δημιουργεῖ; Κατ’ ἀρχάς ὄχι ἐκ τοῦ μή ὄντος ἀλλά ἐκ τοῦ ὄντος. Ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ ἐκ τοῦ ὄντος. Δηλαδή παίρνει κάτι καί τό διαμορφώνει. Ἡ «τέχνη» εἶναι μία δημιουργία. Εἴδατε πῶς τό λέμε; Δημιουργία. Ἀλλά εἶναι καί κάτι βαθύτερο. Λέγει ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξαντρεύς τό ἑξῆς. «κατά τοῦτο εἰκὼν ὁ ἄνθρωπος γίνεται τοῦ Θεοῦ, καθ’ ὅ εἰς γέννησιν ἀνθρώπου ἄνθρωπος συνεργεῖ.» Ὁ ἄνθρωπος μέ τή δική του ἐνέργεια προβαίνει καί δημιουργεῖ μέ τή γέννηση νέο ἄνθρωπο. Προσέξτε ἐδῶ. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Ὁ Θεός Λόγος. Καί ἔβαλε μέσα στόν ἄνθρωπο τή δυνατότητα νά πολλαπλασιαστεῖ. Δέν πολλαπλασιάζεται ὅμως, ὅταν δέν θέλει ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ὅμως θελήσει ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται εἰς γάμου κοινωνία, παντρεύεται δηλαδή καί τότε κάνει παιδιά. Δηλαδή τί ἔκανε τώρα ἐδῶ ὁ ἄνθρωπος; Ἔδωσε προέκταση ἢ ἀξιοποίησε ἐκεῖνο πού ἤδη ὁ Θεός δημιουργός ἔβαλε μέσα του. Καί τώρα τί γίνεται ὁ ἄνθρωπος; Κι αὐτός δημιουργός. Καί συνεπῶς συνδημιουργός, ἐν προκειμένῳ. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιουργός, γιατί ὁ Θεός Λόγος εἶναι δημιουργός. Νά σᾶς τό πῶ, ἔτσι, μέ μία ἐκτυπότερη εἰκόνα. Ὁ Θεός ἔκανε τόν Ἀδάμ. Ὁ Ἀδάμ δέν γεννήθηκε. Οὔτε προῆλθε ἀπό τά ζῷα. Θά τό δοῦμε παρακάτω αὐτό. « Χοῦν λαβών ἀπό τῆς γῆς…», πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ, ὁ Θεός καί ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Τόν Ἀδάμ. Πρώτη δημιουργία. Μετά, δεύτερη φάση δημιουργίας, ἀπό τόν Ἀδάμ, τή ζῶσα ὕλη τοῦ Ἀδάμ, δημιουργεῖ τήν Εὕα. Τή γυναίκα. Καί στίς δυό περιπτώσεις ὁ ἄνθρωπος δέν μετεῖχε. Μόλις ἔκανε τόν ἄνθρωπο, δηλαδή τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα, τόν ἄνδρα καί τή γυναίκα - καί οἱ δυό εἶναι ἄνθρωποι - τί κάνει τώρα; Δίνει τή δυνατότητα ἀνάμεσα στούς δυό νά δημιουργηθεῖ ὁ τρίτος ἄνθρωπος. Ὁ Κάιν. Καί ὁ τρίτος ἄνθρωπος ἔγινε μέ τήν ἐπέμβαση τῶν ἰδίων τῶν ἀνθρώπων. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἀδάμ, ὅπως καί ἡ Εὕα, ὅταν ἔκανε τόν Κάιν ξέρετε τί εἶπε; Ἔκανα, λέει,ἀπέκτησα ἄνθρωπο διά τοῦ Θεοῦ. Ἔβαλε ὁ Θεός μέσα τή δυνατότητα, ποιά; Νά δημιουργεῖ. Ποιός; Ὁ ἄνθρωπος! Κι ἔτσι ὁ Κάιν ἔγινε ἀπό δημιούργημα τῶν γονιῶν του, τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Εἶναι καταπληκτικό αὐτό. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος γίνεται δημιουργός, γιατί ἀκριβῶς ὁ Θεός Λόγος εἶναι δημιουργός;

Ἔχουμε κι ἄλλα πολλά νά ποῦμε γύρω ἀπό τό θέμα τῶν χαρακτηριστικῶν τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ. Τῆς εἰκόνας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέσα στόν ἄνθρωπο. Εἶναι καί ἄλλα στοιχεῖα. Καί εἴπαμε μόνο δυό. Εἴπαμε τή λογικότητα καί τή δημιουργικότητα. Εἶναι καί ἄλλα στοιχεῖα. Ἀλλά αὐτά τάἄλλα στοιχεῖα θά τά δοῦμε τήν ἐρχόμενη φορά. Ἐκεῖνο πού θά ‘θελα, τελειώνοντας, νά σᾶς τονίσω εἶναι τοῦτο τό σημεῖον. Ἂς προσέξουμε τά σημεῖα αὐτά, διότι τότε θά ποῦμε ὅτι δέν ὑπάρχει μεγαλειωδέστερο πλάσμα ἀπό τόν ἄνθρωπο πάνω στή γῆ. Καί νά παύσουμε νά λέμε δέν ὑπάρχει ἀθλιότερο πλάσμα ἀπό τόν ἄνθρωπο πάνω στή γῆ. Αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τή στάση πού θά πάρουμε σ’ αὐτό πού μᾶς ἀποκαλύπτει ο Θεός. Τοῦ ποιός εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἂν τό μάθουμε, λοιπόν, αὐτό, τότε δέν θά δοῦμε τήν ἀθλιότητά του, ἀλλά καί τή μεγαλειότητά του.

20-2-1983

Απόσπασμα από την 16η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τί σημαίνει τό «καθ’ ὁμοίωσιν» καί τό «κατ’ εἰκόνα» εἰς τόν ἄνθρωπον.

†.Ἀλλά, καί κάτι ἀκόμη. Κάτι πού εἶναι πολύ μεγάλο, καί τό ὁποῖο, ἐάν καταλάβουμε, τότε θά βλέπουμε τόν ἄλλον ἄνθρωπον πολύ διαφορετικά. Καί τόν ἑαυτό μας τόν ἴδιο.

«Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν». Τό τεράστιο αὐτό θέμα, τό κεντρικό, τό θεμελιῶδες, τό βασικόν θέμα! Ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα δική του. Τό ἄρσεν καί θῆλυ δέν ἔχει καί πάρα πολύ ἀξία καί σημασία. Αὐτό ἔχει ἀξία καί σημασία. Τό κατ’ εἰκόνα! Τί σημαίνει «κατ’ εἰκόνα;». Ἤ μᾶλλον πρίν προχωρήσουμε νά δοῦμε τί σημαίνει «κατ’ εἰκόνα», γιά νά δοῦμε πῶς τό ἐκφράζει ἐδῶ ἡ Ἁγία Γραφή, γιατί κάτι λέει, τό ὁποῖον ὅμως παρακάτω παραλείπει. Ὅταν ὁ Θεός τρόπον τινά ἀποφασίζει νά κάνει τόν ἄνθρωπο λέει: «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». (Γένεσις, κεφ. 1, 26) Ἄς δημιουργήσουμε ἄνθρωπον, πού νά εἶναι σύμφωνα μέ τή δική μας εἰκόνα καί μέ τή δική μας ὁμοίωση. Αὐτό ἀναφέρεται στήν «σκέψη» τοῦ Θεοῦ. Τή λέξη «σκέψη» τήν βάζω ἐντός εἰσαγωγικῶν. Γιατί σᾶς εἶπα ὅτι ὁ Θεός δέν ἔχει σκέψη. Εἶναι ἐντελῶς ἀνθρωποπαθής ἔκφραση. Παρακάτω βρίσκομε τήν ἐκτέλεση τῆς σκέψης τοῦ Θεοῦ. «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν». Ἄ, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Τό «καθ’ ὁμοίωσιν;». Τό «καθ’ ὁμοίωσιν» δέν ἀναφέρεται. Γιατί; Μήπως μετενόησε ἐν τῶ μεταξύ ὁ Θεός, καί ἀντί νά δημιουργήσει μέ αὐτά τά δύο στοιχεῖα, ἔβαλε μόνο τό ἕνα καί ἀφήρεσε τό ἄλλο; Ὄχι. Γιά νά τό δοῦμε, λοιπόν, αὐτό, πού εἶναι τόσο σπουδαῖο καί τόσο μεγάλο θέμα.

  Τί εἶναι τό «καθ’ ὁμοίωσιν;». Τό ὁποῖον μοιάζει ὅτι παραλείπεται. Δέν παραλείπεται. Ἁπλῶς δέν ἀναφέρεται. Καί δέν ἀναφέρεται διότι ἀποτελεῖ μιά δυνατότητα στόν ἄνθρωπο, ὥστε ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος νά δουλέψει πάνω σ’ αὐτό. Ἐνῶ τό «κατ’ εἰκόνα» εἶναι δεδομένο, χωρίς νά χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος νά δουλέψει πάνω σ’ αὐτό.
Γιά νά τό καταλάβετε. Ὁ πατέρας σας σᾶς χαρίζει ἕνα χωράφι. Τό χωράφι αὐτό ἔχει τήν δυνατότητα νά καρποφορήσει. Ἐάν ὅμως ἐσεῖς τό καλλιεργήσετε καί τό σπείρετε. Τοῦ ὅτι σᾶς χαρίζεται τό χωράφι, εἶναι κάτι πού ἀνήκει στόν πατέρα σας. Εἶναι θέμα τοῦ πατέρα σας. Δέν δουλέψατε γιά νά τό ἀποκτήσετε τό χωράφι ἐσεῖς. Τό νά καλλιεργηθεῖ τό χωράφι καί νά ἀποδώσει καρπό εἶναι θέμα δικό σας. Ὁ Θεός σέ κάθε βῆμα προσφέρει. Πάντοτε ὅμως ἀφήνει ἕνα περιθώριο νά προσφέρει καί ὁ ἄνθρωπος. Παιδαγωγικό στοιχεῖο αὐτό. Σήμερα οἱ γονεῖς θέλουν νά προσφέρουν τά πάντα στά παιδιά τους καί τά παιδιά νά μήν προσφέρουν τίποτε. Ὅταν βλέπω καμμιά φορά, ὅταν βλέπω, τόν μπαμπά, νά πηγαίνει τό παιδί του στό σχολεῖο, καί νά κρατάει τήν τσάντα ὁ μπαμπάς! Ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, δῶσε τήν τσάντα στό παιδί σου νά τήν κρατήσει καί νά τό χαρεῖ. Δέν τοῦ εἶναι ἀρκετό τό ὅτι τοῦ ἀγόρασες τήν τσάντα; Τώρα δικό του θέμα εἶναι νά κρατήσει τήν τσάντα. Τήν κρατᾶς ἐσύ; Κοιτάξτε στοιχεῖο! Λεπτό, θά μοῦ πεῖτε, ε; Παρονυχίδα. Ἐνδεικτικό ὅμως. Ἔ, λοιπόν, ὁ Θεός, ποτέ, μά ποτέ δέν προσφέρει τίποτε χωρίς νά μήν ζητήσει καί κάτι ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ὅταν δίδει ὅλα τά φροῦτα τοῦ παραδείσου καί τούς καρπούς, τί λέγει; Ἀπ’ αὐτό τό δένδρο δέν θά δοκιμάσεις. Ἀλλά, σᾶς εἶπα εἶναι πολλά. Ἕνα θά σᾶς πῶ στήν Κ.Δ. πού εἶναι θεμελιῶδες. Εἶναι κεντρικό. Λέγει θά σοῦ δώσω τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου νά κοινωνήσεις. Ἄκουσε! Τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου. Εἶναι μεγάλο αὐτό; Τρομακτικά μεγάλο. Ἀπέραντα μεγάλο. Ἀσύλληπτα μεγάλο. Θέλω ἀπό σένα κάτι. Νά ζυμώσεις πρόσφορο. Καί νά πατήσεις σταφύλια στό λινό, στό πατητήρι, νά μοῦ φέρεις κρασί. Εἶναι δύσκολο; Μπροστά σέ κεῖνο πού σοῦ δίνω ἐγώ; Ἔ, λοιπόν, δέν θά σοῦ δώσω τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου, ἐάν δέν μοῦ φέρεις κρασί καί ψωμί, πού θά κοπιάσεις. Λοιπόν. Ἐγώ θά σοῦ δώσω τό «κατ’ εἰκόνα». Εἶναι ἡ προῖκα σου. Ὅταν λέμε, γεννήθηκε ἕνας ἄνθρωπος, σημαίνει εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Θέλει δέν θέλει. Τό «καθ’ ὁμοίωσιν;». Τό «καθ’ ὁμοίωσιν» εἶναι δικό σου τώρα θέμα. Σοῦ δίνει τήν δυνατόητα νά δουλέψεις ἐσύ ἐπάνω στό χωράφι τοῦ «κατ’ εἰκόνα», γιά νά ὁμοιάσεις τοῦ πρωτοτύπου σου. Τίνος; Τοῦ Θεοῦ. Αὐτό θά πεῖ «καθ’ ὁμοίωσιν». Νά ὁμοιάσω τοῦ Θεοῦ. Λέγει ὁ Μ. Βασίλειος: «Τό μέν γάρ κατ’ εἰκόνα φύσει δέδοται ἡμῖν (διότι τό κατ’ εἰκόνα σέ μᾶς ἐδόθη φύσει, ἀπό φυσικοῦ), τό δέ καθ’ ὁμοίωσιν ἐκ προαιρέσεως καί οἴκοθεν κατορθοῦμεν ὕστερον». (Τό καθ’ ὁμοίωσιν, μέ τήν δική μας τήν προαίρεση, μέ τήν ἐλευθερία μας δηλ. τό κατορθώνομε κατοπινά). Εἶναι αὐτό πού ζητάει ὁ Θεός ἀπό μᾶς. Στήν Κ.Δ. αὐτό τό συναντοῦμε ὡς ἑξῆς. Ὁ Κύριος στήν ἐπί τοῦ ὄρους ὀμιλία του λέγει: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν». (Κατά Ματθαῖον, κεφ. 5, 48) Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι. Κοιτάξτε. Ζητάει νά γίνουμε τέλειοι. Ὅπως ὁ πατήρ σας στόν οὐρανό εἶναι τέλειος. Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει πρέπει νά ὁμοιάσετε τοῦ Θεοῦ. Ὅπως ὁ πατήρ σας. Ἄρα λοιπόν, τό καθ’ ὁμοίωσιν εἶναι κάτι πού ζητάει ὁ Θεός. πραγματικά ἀπό μᾶς. Εἶναι ἔργο δικό μας. Ὀφείλομε ἐμεῖς πραγματικά νά δουλέψουμε στόν τομέα αὐτό. Μήν νομίσετε ὅτι αὐτά πού λέμε ἐδῶ εἶναι θεωρία. Αὐτό πού λέμε «δογματική πορεία, δογματικό ἔδαφος», μήν νομίσετε πώς εἶναι μιά κατάσταση πού ἁπλῶς θά πρέπει νά ξέρουμε. Τό δόγμα καθορίζει τήν πράξη. Ὅπως καί ἡ θεωρία εἶναι καθοδηγητική. Μᾶς δείχνει τό δρόμο τί πρέπει νά πράξουμε, τί πρέπει νά κάνουμε. Ὅταν, λοιπόν, λέμε ἐδῶ ὅτι τό «καθ’ ὁμοίωσιν» ἀνήκει σέ μᾶς, καταλαβαίνετε τί σημαίνει αὐτό; Πρέπει ν’ ἀγωνιζόμαστε νά ὁμοιάσουμε τοῦ Θεοῦ. Νά γίνουμε Χριστομίμητοι. Νά μιμηθοῦμε τό Χριστό. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος: «Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς κἀγώ Χριστοῦ». (Α΄Πρός Κορινθίους, κεφ. 11, 1)
Νά μέ μιμηθεῖτε ὅπως κι’ ἐγώ μιμοῦμαι τόν Χριστόν. Αὐτό θά πεῖ ἀγωνίζομαι πραγματικά νά φθάσω στό καθ’ ὁμοίωσιν. Ἔχοντας τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ δέν ἐξασφαλίζω τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Διότι ὅλοι οἱ κολασμένοι δέν θά φέρουν τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Θά εἶναι ὅμως στήν κόλαση. Ἐκεῖνο πού μοῦ ἐξασφαλίζει τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι τό κατ’ εἰκόνα ἀλλά τό καθ’ ὁμοίωσιν. Διότι τό κατ’ εἰκόνα εἶναι κάτι πού μοῦ δόθηκε, ἐνῶ τό καθ’ ὁμοίωσιν εἶναι κάτι πού τό κέρδισα. Κάτι πού τό δούλεψα. Γι’ αὐτό ἄς προσέξουμε ὅλα αὐτά πού ἀκοῦμε νά τά κάνουμε πράξη. Ἀλλοιώτικα ὅλα αὐτά μένουν στεῖρα πράγματα γιά μᾶς.

   Καί ἔρχομαι τώρα στό «κατ’ εἰκόνα». Τί εἶναι τό «κατ’ εἰκόνα;» Μᾶλλον, ποῦ ἀναφέρεται τό κατ’ εἰκόνα Θεοῦ; Ἐδῶ θἄθελα νά προσέξετε λίγο, διότι ἴσως νά ὑπάρχει καί μία σύγχυση. Ὅταν λέμε τό κατ’ εἰκόνα στόν ἄνθρωπο, ποῦ ἀναφέρεται αὐτό τό κατ’ εἰκόνα; Διότι ἄν δοῦμε ποῦ ἀναφέρεται, ἴσως κάτι μποροῦμε νά ποῦμε, τί εἶναι. Ἀναφέρεται στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου; Ἀναφέρεται στό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου; Ἀναφέρεται καί στήν ψυχή καί στό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου; Ποῦ ἀναφέρεται; Ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἴσως μπερδεύει πολλές φορές εἶναι τοῦτο: τό κατ’ εἰκόνα ἀποτελεῖ ἕνα μυστήριο. Ἕνα μυστήριο τό ὁποῖο δέν μποροῦμε εὔκολα νά τό ἐπισημάνουμε, σάν μυστήριο πού εἶναι. Λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης: «Ἀθεώρητος ἡ τοῦ ἀνθρώπου φύσις». Ἡ φύσις, λέγει, τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀθεώρητος. Δηλ.; Δέν μπορούμε νά τή δοῦμε. Λέμε σ’ ἕναν ἄνθρωπο, μέ βλέπεις; Καί μᾶς λέει, σέ βλέπω. Τοῦ λέμε κι’ ἐμεῖς, σέ βλέπω κι’ ἐγώ. Καί τί βγῆκε ἀπ’ αὐτό; Τίποτα! Ὅταν ἔχω ἕνα ἀντικείμενο, πάρετε ἕνα μέταλλο, τό βλέπομε; Τό βλέπομε. Τί εἶναι αὐτό; Εἶναι ἕνα μέταλλο. Εἶναι σίδηρος. Δέν τό βλέπεις! Διότι δέν βλέπεις τίποτα ἀπ’ αὐτό πού εἶναι ὁ σίδηρος. Ἐάν θἄπρεπε νά ἐρευνήσει, νά ἰδεῖ, τί εἶναι, τότε θά ἔλεγες πράγματι ὅτι δέν βλέπεις τίποτα. Διότι αὐτό, ὁ σίδηρος, ἀποτελεῖται ἀπό ἄτομα τῆς ὕλης.
Ὁ σίδηρος εἶναι ἁπλοῦν σῶμα. Καί ἀποτελεῖται ἀπό τόν πυρῆνα καί τά ἠλεκτρόνια πού γυρίζουν γύρω ἀπό τόν πυρῆνα. Ὑπάρχουν τρομακτικά κενά, καί ἀκόμη, ἐνῶ μοιάζει ὅτι ἡ σύνδεση τῶν ἀτόμων εἶναι σκληρή, διότι δέν μπορῶ νά σπάσω ἕνα σίδηρο ὅμως ὑπάρχει μία χαλαρή, ὀπτικῶς, σχέση ἀνάμεσα σ’ αὐτά. Δηλ. τό ἕνα εἶναι πάρα πολύ μακριά ἀπό τό ἄλλο. Ἐκεῖνο πού τό κάνει νά εἶναι δεμένο καί νά εἶναι σκληρό, εἶναι οἱ ἑλκτικές δυνάμεις πού ὑπάρχουν. Αὐτά δέν τά βλέπω. Οὔτε τά εἶδα ποτέ. Δέν ὑπάρχει δυνατότητα μικροσκοπίου νά τά δῶ. Διότι καί τό μικροσκόπιο εἶναι φτιαγμένο μέ ὕλη καί δέν μπορῶ ποτέ νά φθάσω νά ἰδῶ τήν ὕλη. Ἐάν, λοιπόν, λέγω, τό εἶδα τό σίδηρο, δέν εἶδα τίποτα. Πόσο περισσότερο ὅταν λέω, τόν βλέπω τόν ἄνθρωπο. Δέν εἶδα τίποτε ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά δει τόν ἑαυτό του. Ξέρετε τί λέμε; Ὑπάρχει ψυχή; Ἤ δέν ὑπάρχει ψυχή; Κι’ ἄν ὑπάρχει εἶναι θνητή ἤ ἀθάνατη; Κι’ ἄν εἶναι ἀθάνατη, τί γίνεται; Ἀδελφέ μου, σύ πού φέρεις τήν ψυχή, δέν καταλαβαίνεις, δέν ξέρεις τί μπορεῖ νά συμβαίνει μέ τόν ἑαυτόν σου; Δέν ξέρουμε. Νά γιατί εἶναι μυστήριο ὁ ἄνθρωπος. Εἶναι μυστήριο. Βέβαια, ὅπως θά δοῦμε, καί τό σῶμα του εἶναι πολυπλοκότατο. Ὁ ἄνθρωπος ὅσο νά ἀσχοληθεῖ μέ τό ἀνθρώπινο σῶμα, ὅσα πράγματα κι’ ἄν μάθει, πάντα θά μένει ἕνα μυστήριο τό ἀνθρώπινο σῶμα. Στήν Ἰατρική ἐννοῶ. Πόσο μᾶλλον αὐτός οὗτος ὁ ἄνθρωπος, ὁλόκληρος μέ τήν ψυχή του. Πάντα ἕνα μυστήριο. Εἶναι ἀκριβέστατο αὐτό πού εἶπε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης. «Ἀθεώρητος ἡ τοῦ ἀνθρώπου φύσις». Εἶναι πραγματικά ἀθεώρητη. Ὄχι δυσθεώρητη· ἀθεώρητη. Δέν μπορεῖς νά τήν δεῖς τήν ἀνθρώπινη φύση. Ἀφοῦ, λοιπόν, δέν μπορεῖς νά τήν δεῖς, τότε πῶς μπορεῖς νά κρίνεις, τί εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Ξέρετε, γιατί ξέρομε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Μᾶς ἀπεκαλύφθη! Ἐμεῖς οὐδέποτε θά τό βρίσκαμε. Ξέρετε, γιατί ξέρομε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ψυχή; Μᾶς ἀπεκαλύφθη. Ξέρετε, γιατί ξέρομε ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι ἀθάνατη; Μᾶς ἀπεκαλύφθη. Ἀλλοιώτικα, ποιός μπορεῖ ν’ ἀπαντήσει ἄν ἔχω ἤ δέν ἔχω ψυχή, κι’ ἄν αὐτή ἡ ψυχή εἶναι θνητή ἤ ἀθάνατη. Μᾶς ἀπεκαλύφθησαν αὐτά. Καί δέν μπορῶ ποτέ πραγματικά νά τά μάθω ἐάν δέν μοῦ τά ἀποκαλύψει ὁ Θεός. Ποιός; Ὁ Θεός! Γιατί ὁ Θεός; Διότι ὁ Θεός εἶπε νά γίνω. Συνεπῶς μόνο ὁ Θεός γνωρίζει ποιός εἶμαι ἐγώ. Κανείς δέν μπορεῖ νά μοῦ πεῖ ποιός εἶμαι, παρά μόνο ὁ Θεός. Μόνο ἐκεῖνος μπορεῖ νά δεῖ τήν ἀνθρώπινη μου φύση, ἡ ὁποία εἶναι σ’ αὐτόν γνωστή. Σέ μένα, ἀθεώρητος! Ἄγνωστη! Τότε, λοιπόν, τί εἶναι τό «κατ’ εἰκόνα;». Καί ποῦ ἀναφέρεται; Στούς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καί μέ βάση πάντα τήν Ἁγία Γραφή, ἄλλοτε μέν ἀναφέρεται ἡ εἰκόνα στήν ψυχή· καί εἶναι ἡ λογική καί ἡ ἐλευθερία. Ἄλλοτε ἀναφέρεται στό σῶμα. Καί ἄλλοτε ἀναφέρεται καί στά δύο. Δηλ. σ’ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Ἄν ὅμως θέλετε νά προσέξουμε λιγάκι τό κείμενο, θά μᾶς τό πεῖ. Ἀκούσατέ το: «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν».
Ἔκανε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο σύμφωνα μέ τήν δική του εἰκόνα! Ἄ, λοιπόν, τόν ἄνθρωπο ἔκανε σύμφωνα μέ τήν δική του εἰκόνα. Δέν λέγει, τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Δέν λέγει, τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά λέγει τόν ἄνθρωπο. Ὥστε, λοιπόν, ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ εἶναι σέ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Αὐτό βέβαια, θά παραξενεύει ἐκείνους πού ἔχουν μελετήσει το θέμα. Θἄλεγε κάποιος δηλ., ὅταν λέγει ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ εἶναι στόν ἄνθρωπο, καί στό σῶμα καί στήν ψυχή; Ὁ Θεός ἔχει σῶμα; Ἐδῶ τώρα εἶναι ἡ ἀπορία. Ὁ Θεός ἔχει σῶμα. Λοιπόν ὁ Θεός δέν ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατά τήν δική του εἰκόνα ἁπλῶς, ἀλλά κατά τήν εἰκόνα τήν Θεανθρωπίνη του. Ἐδῶ εἶναι το θέμα. Προσέξτε! Ποιός μᾶς ἔφτιαξε; Μᾶς ἔφτιαξε ὁ Θεός Λόγος! Χωρίς αὐτοῦ, λέγει ὁ Εὐάγγ. Ἰωάννης, «οὐδέ ἕν γέγονεν ὅ γέγονεν». Τίποτα δέν ἔγινε ἀπ’ ὅτι ἔγινε στόν κόσμο αὐτό χωρίς τόν Χριστό. Πολύ παραπάνω ἐγώ ὁ ἄνθρωπος. Ποιός μ’ ἔφτιαξε; Ὁ Θεός Λόγος. Ὅταν μέ ἔφτιαξε, τί μοντέλο εἶχε; Τόν ἑαυτό του! Ἐκεῖνο πού θά ἔπαιρνε κάποτε. Ἀνεξάρτητα ἄν ὁ ἄνθρωπος ἁμάρτανε ἤ δέν ἁμάρτανε. Καί ποιό εἶναι τό μοντέλο αὐτό; Εἶναι αὐτό πού ἔκανε τόν Ἀδάμ. Δέν ἔχει καμμία σχέση ὅτι ὁ Ἀδάμ προηγεῖται ἱστορικά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτό τό μοντέλο πού εἶχε στό νοῦ του, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά τό πῶ ἔτσι, ὁ Θεός Λόγος τό πῆρε ἀργότερα. Ὥστε δέν ἔγινε ὁ Ἰησοῦς Χριστός κατά τήν εἰκόνα τοῦ Ἀδάμ ἄνθρωπος, ἀλλά ἔγινε ὁ Ἀδάμ κατά τήν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κατά τό μοντέλο ἐκεῖνο πού θά ἐγίνετο ὁ Θεός Λόγος ἄνθρωπος. Ὥστε, λοιπόν, νά γιατί ἀναφέρεται ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ σ’ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Μέ ἄλλα λόγια εἴμαστε ἡ εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ! Λέγει ἡ Ἁγία Γραφή: «... τοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν εἰκών τοῦ Θεοῦ». (Β΄ Πρός Κορινθίους, κεφ 4, 4)
Εἴμεθα ἐμεῖς εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος Χριστός εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἄρα ἐμεῖς τί εἴμαστε; Εἰκόνα εἰκόνος! Ἀλλά ἡ Ἁγία Γραφή λέγει ὅτι γινήκαμε κατά τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν. Αὐτό πῶς τό ἐννοοῦμε; Θέλω νά προσέξετε πολύ στό σημεῖο τί θά πεῖ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Θά δοῦμε τρία πράγματα, τά ὁποῖα θά ἀναλύσουμε λεπτομερῶς. Τήν δομή τοῦ ἀνθρώπου, τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου καί τήν καταγωγή τοῦ ἀνθρώπου. Καί αὐτά εἶναι τά τεράστια καί τά μεγάλα, Τά ὁποῖα ἀναδεικνύουν τή βασιλική γενιά τοῦ ἀνθρώπου.

13-2-1983

Απόσπασμα από την 15η ομιλία στην κατηγορία 
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.