«Ποιος είναι ο Θεός;», έλεγε ο αρχαίος κόσμος. «Τι είναι ο Θεός;», ξαναρωτούσε ο αρχαίος κόσμος. Και οι απαντήσεις πολλές. Γιατί δεν υπήρχε απάντησις. Όμως η αγάπη και η φιλανθρωπία του όντως αληθινού Θεού, που έμενε κρυμμένος από τον αμαρτωλό άνθρωπο ή καλύτερα, η αμαρτία ετύφλωσε τον άνθρωπο και δεν μπορούσε να δει, ήλθε και έγινε φανερός. Λέγει ο Απόστολος Παύλος στη σημερινή αποστολική του περικοπή που ακούσαμε, προς Τίτον: «Ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ». «Ἐπεφάνη». Έγινε φανερή. Αυτό θα πει «επιφάνεια». Θα πει «φανέρωσις». Η Θεοφάνεια. Θα πει: «Φάνηκε ο Θεός».
Πώς «ἐπεφάνη»; Με την βάπτιση του Ιησού, εις τον Ιορδάνη ποταμό. Με πολύ λιτές γραμμές, ο Ευαγγελιστής Μάρκος μάς πληροφορεί: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ ᾿Ιωάννου εἰς τὸν ᾿Ιορδάνην. Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν· σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ ηὐδόκησα». Έτσι έμαθε ο κόσμος, αγαπητοί, ότι ο Θεός είναι στον ουρανό, αφού απ’ τον ουρανό ηκούσθη η φωνή. Αλλά και εις την γην. Αλλά πανταχού παρών. Δεν έχει όμως καμία σχέση με την κτίσιν Του από πλευράς ουσίας. Δεν είναι δηλαδή η κτίσις ο Θεός. Τότε αντελήφθησαν οι άνθρωποι ότι δεν μπορούσαν να λατρεύουν την κτίσιν ως Θεόν. Ότι ο Θεός είναι Εκείνος που πήρε, προσέλαβε την κτίσιν Του, δεν εταυτίσθη με την κτίσιν Του, προσέλαβε την κτίσιν Του υπό το σχήμα της ανθρωπίνης υπάρξεως και ήλθε από αγάπη πολλή σε μας. Ότι ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός.
Ο Πατήρ τώρα, στα Θεοφάνεια, δίνει τη μαρτυρία Του για τον αγαπητόν Του Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει ακριβέστατα του Ποιος είναι ο Υιός. Δείχνει. Δεν γεμίζει τον Ιησούν, εννοείται την ανθρωπίνη φύση, με Πνεύμα Άγιον. Άπαγε. Δείχνει. Δηλαδή πλήρης και εκπληκτική Θεοφανεία. Έτσι ο Υιός αποκαλύπτει τον Πατέρα και ο Πατέρας συστήνει τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει τον Υιόν κατ΄εντολήν του Πατρός.
Έτσι ο κόσμος έμαθε τον αληθινόν Θεόν, που μπορούσε τώρα να Τον λατρεύει και να Τον προσκυνά. Είναι η πιο μεγάλη αποκάλυψις στην ανθρωπίνη Ιστορία, που ο άνθρωπος γνωρίζει τον Δημιουργό Του. Η πιο μεγάλη αποκάλυψις. Βέβαια είναι αληθές ότι πολλές φορές ο Θεός απεκαλύφθη, ο Άγιος Τριαδικός Θεός, όπως επί παραδείγματι εις τον Αβραάμ στο Σινά και στη βάτο είναι ο Λόγος, όμως συσκιασμένα. Εδώ έχομε με σαφήνεια την αποκάλυψη του Θεού. Και μάλιστα όταν ο Εις της Τριάδος, παίρνοντας την ανθρωπίνη μορφή, το ανθρώπινο σχήμα, ήλθε ανάμεσά μας κατά έναν ανείπωτα καταπληκτικό τρόπο.
Πλάι όμως σε αυτήν την μεγαλειώδη αποκάλυψη, γιατί έρχεται, όπως σας είπα, ο δεύτερος της Τριάδος, να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνη ποταμό, έχομε και πλήθος άλλες αποκαλύψεις. Ώστε να ερωτούμε, γιατί ήρθε ο δεύτερος της Τριάδος να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνην ποταμόν; Οι Πατέρες, αγαπητοί μου, αναφέρουν αρκετούς λόγους που ο Ιησούς εβαπτίσθη εις τον Ιορδάνη. Βέβαια ένας, όχι, θα λέγαμε, κατ’ αξίαν πρώτος, αλλά δεν θα τους πω κατ’ αξίαν πρώτος, δεύτερος, απλώς μερικούς, δυο, τρεις, τέσσερις λόγους να σας αναφέρω. Ήλθε για να καθαρίσει εμένα τον άνθρωπο. Βαπτίζεται δε ο Χριστός, «οὐχ ὡς Αὐτός χρήζων καθάρσεως, ἀλλά τήν ἐμήν οἰκειούμενος κάθαρσιν». Δεν ήρθε επειδή ο Ίδιος είχε ανάγκη να καθαριστεί, αλλά οικειώθηκε την δική μου την κάθαρσιν. Και επήρε το λουτρόν του βαπτίσματος εις τον Ιορδάνη ποταμό.
Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν βάπτισμα μετανοίας. Έχομε τρία βαπτίσματα. Είναι το βάπτισμα των Ιουδαίων, που ήταν τρόπον τινά, σαν διδασκαλία, εννοείται των Ραβίνων, υποχρεωτικό, προκειμένου κάποιος να φάει. Θυμηθείτε που είπαν στον Κύριον οι Φαρισαίοι για τους μαθητάς: «Γιατί οι μαθηταί σου με άπλυτα χέρια τρώνε τα στάχυα, τρίβοντάς τα με τα χέρια τους;». Οι Εβραίοι, σημειώνει εκεί ο Ευαγγελιστής, δεν κάθονται να φάνε εάν δεν πλυθούν εάν, εάν, εάν… Ήταν ο βαπτισμός ο ιουδαϊκός . Είναι το βάπτισμα του Ιωάννου, βάπτισμα μετανοίας. Και το βάπτισμα το χριστιανικό, που είναι βάπτισμα συγχωρήσεως και υιοθεσίας και μετοχής της ζωής του Χριστού.
Ο Χριστός λοιπόν εβαπτίσθη υπό του Ιωάννου, το μεσαίον βάπτισμα. Το βάπτισμα του Ιωάννου, το οποίον ήταν βάπτισμα μετανοίας. Αλλά πώς εγίνετο; Εβυθίζετο ο βαπτιζόμενος, έμενε βυθισμένος μέσα εις το νερό και έλεγε τις αμαρτίες του. Γι΄αυτό σημειώνει εδώ ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, ότι ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος. Αμέσως ανέβηκε από το νερό. Δεν βγήκε από το νερό. Αλλά ανέβηκε από το νερό. Δηλαδή δεν ήταν βυθισμένος εις το νερό, όπως ήσαν οι άλλοι. Γιατί; Δεν είχε αμαρτίες. Ήρθε τις δικές μου τις αμαρτίες να συγχωρήσει. Ήρθε εμένα να καθαρίσει, εμένα τον άνθρωπο. Γι΄αυτό λέγει αυτό το «εὐθύς», αμέσως ανέβη από του ύδατος. Ο Ιησούς βαπτίζεται, για να ανοίξει τον δρόμο στο δικό Του το βάπτισμα, δηλαδή αυτό που θα μας παρέδιδε, και το οποίον είναι βάπτισμα, όπως σας είπα, αφέσεως αμαρτημάτων, τόσο του προπατορικού, όσο και των προσωπικών μας αμαρτημάτων.
Ακόμη, εβαπτίσθη ο Κύριος εις τον Ιορδάνη ποταμό, ένας ακόμη λόγος, για να συντρίψει τις κεφαλές των δρακόντων, δηλαδή των δαιμόνων, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Ίσως φαίνεται περίεργο αυτό. Η κτίσις, αγαπητοί μου, που έγινε χάριν του ανθρώπου, παρεχωρήθη στην εξουσία του Σατανά, επειδή ο άνθρωπος ήδη από τον Παράδεισον προσεκύνησε τον διάβολον· διότι έκανε το θέλημά του. Έκτοτε η κτίσις είναι δαιμονοκρατουμένη.
Έρχεται λοιπόν ο Κύριος να αγιάσει την κτίσιν, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Είναι δε εκπληκτικόν, ότι το νερό εδώ είναι αντιπροσωπευτικό ολοκλήρου της κτίσεως. Θέλετε να σας πω κάτι; Όσοι μπορείτε να το συλλάβετε αυτό. Είναι εκπληκτικόν διότι… βέβαια η θεολογία του νερού είναι απέραντη και βαθυτάτη, τώρα εδώ μόνον έναν λόγο σας λέγω, που το νερό είναι H20, υδρογόνο δύο, οξυγόνο. Το υδρογόνο όμως είναι το πρώτο στοιχείο, που όταν του προστίθενται πρωτόνια εις τον πυρήνα του, γίνεται δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, πεντηκοστόν, ενενηκοστόν τόσο…στοιχείον. Όλη η κτίσις, όλος αυτός ο κόσμος, είναι, ας το πούμε, έτσι χοντρικά χοντρικά,όχι επιστημονικά, επανάληψις του ατόμου του υδρογόνου. Συνεπώς το υδρογόνο θα μπορούσε να καυχηθεί ότι είναι εκείνο που εκπροσωπεί ολόκληρη τη Δημιουργία. Αυτό δε το υδρογόνο έγινε από την ενέργεια του φωτός! Εκπληκτικόν! «Εἶπεν ὁ Θεός καί ἐγένετο φῶς». Πρώτα το φως. Μετά το υδρογόνο. Μετά όλη η κτίσις. Έτσι λοιπόν είναι, τρόπον τινά, βρίσκεται να εκπροσωπεί την κτίσιν το υδρογόνο· το οποίον άφθονο βρίσκεται μέσα στο νερό.
Έτσι, αγιάζει ο Χριστός το νερό, τα νερά του ποταμού, δηλαδή αγιάζει ολόκληρη την κτίσιν! Και αγιάζοντάς την, διώχνει τους δαίμονες, που εδαιμονοκράτουν την κτίσιν. Γι΄αυτό γράφει ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος, στον σημερινό κανόνα, που ακούσαμε στον Όρθρον, στο πρώτο τροπάριο της πρώτης ωδής: «Καί δρακόντων κεφαλάς ἐμφωλευόντων, διαθλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου». «Και τα κεφάλια των δρακόντων, τα σπάζει, στα ρείθρα του Ιορδάνου». Τύπος δε των δαιμονικών κεφαλών ήσαν οι καταποντισθέντες Αιγύπτιοι στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Αιγύπτιοι, μεταφορικώς, συμβολικώς, θεωρούνται ότι είναι το κράτος και της σκιάς του θανάτου, το κράτος του Άδου, οι δαίμονες. Προσέξτε· δεν είναι οι Αιγύπτιοι οι δαίμονες. Προσέξτε, μην το μπερδέψετε, τύπος είναι. Όταν πήγαν να περάσουν κι αυτοί και επνίγησαν. Έτσι ο Ψαλμωδός λέγει στον 73ον Ψαλμόν: «Σύ συνέτριψας τάς κεφαλάς τῶν δρακόντων ἐπί τοῦ ὕδατος -Ποιων δρακόντων; Μεταφορικώς. Των Αιγυπτίων, που, τρόπον τινά, αντιπροσωπεύουν τους δαίμονες-. Σύ συνέθλασας -ευθύς παρακάτω- τήν κεφαλήν τοῦ δράκοντος». Γιατί πρώτα ακολουθεί πληθυντικός και μετά ενικός; Διότι είναι οι δαίμονες και ενικός είναι ο διάβολος, ο ένας, ο αρχηγός.
Γι΄αυτό, αγαπητοί μου, δυνάμει της βαπτίσεως του Χριστού μας στον Ιορδάνη, σε κάθε βάπτιση πιστού λέγονται ευχές. Όπως και στον ίδιον τον υπό βάπτισιν, λέγονται αφορισμοί, δηλαδή να φύγουν οι δαίμονες που τυχόν εμφωλεύουν μέσα εις αυτήν την ύπαρξη, αλλά και επί του ύδατος, προκειμένου να γίνει η βάπτισις. Ακούστε τι λέγει μία ευχή. Δυστυχώς ο χρόνος δεν επαρκεί να σας κάνω πιο πολλή ανάλυση. Ανάγνωση θα σας κάνω: «Σύ καί τά Ἰορδάνια ρεῖθρα ἡγίασας, οὐρανόθεν καταπέμψας τό Πανάγιον σοῦ Πνεῦμα, καί τάς κεφαλάς τῶν ἐκεῖσε ἐμφωλευόντων συνέτριψας δρακόντων. Αὐτός οὖν, φιλάνθρωπε Βασιλεῦ- θα τ’ ακούσετε και στην ακολουθία της Βαπτίσεως που θα ακολουθήσει τώρα εδώ- πάρεσο καί νῦν δια τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος, καί ἁγίασον τό ὕδωρ τοῦτο…». «Συντριβήτωσαν – λέει ο ιερεύς- ὑπό τήν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ τιμίου Σταυροῦ Σου(:με το σημάδι του Σταυρού) πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις – οι δαίμονες-. Ὑποχωρησάτωσαν ἡμῖν(: ας υποχωρήσουν σε μας) πάντα τά ἐναέρια καί ἀφανῆ εἴδωλα , καί μή ὑποκρυβήτω τῷ ὕδατι τούτῳ δαιμόνιον σκοτεινόν(:και να μην κρυφτεί δαιμόνιο σκοτεινό κάτω από το νερό – εκείνο το «ὑπο-κρυβήτω». Δηλαδή στην κτίσιν, με άλλα λόγια)».Έτσι, ο Χριστός ήρθε στον Ιορδάνη να αγιάσει την κτίσιν, αφού θα συνέτριβε τας κεφαλάς των δρακόντων και την κεφαλήν του μεγάλου δράκοντος, του Διαβόλου.
Ο Χριστός, ακόμη, αγαπητοί μου, μέσα στον Ιορδάνη, απέκτεινεν την έχθραν μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Λέγει πάλι ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος στην 5η ωδή του, στον ειρμό: «Ἰησοῦς, ὁ ζωῆς ἀρχηγός λῦσαι τὸ κατάκριμα ἥκει Ἀδάμ τοῦ πρωτοπλάστου, καθαρσίων δε ὡς Θεός μὴ δεόμενος(:ο Ίδιος δεν είχε ανάγκη να καθαριστεί), τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνη(:έρχεται να καθαρίσει αυτόν που έπεσε, να τον καθαρίσει στον Ιορδάνη), ἐν ᾧ(:εν τω οποίω Ιορδάνη) τὴν ἔχθραν κτείνας». «Ἀπέκτεινε τήν ἔχθραν»· γι΄αυτό λέγεται ότι ο Ιορδάνης ποταμός είναι ο τάφος της έχθρας, είναι ο θάνατος του θανάτου, ο Ιορδάνης θανάτωσε τον θάνατον. Ερωτά κάποιος εκ των Πατέρων: «Πῶς μέν ὁ Παῦλος εἶπεν ὅτι ὁ Χριστός ἀπέκτεινεν τήν ἔχθραν ἐν τῷ Σταυρῷ; Ὁ δέ μελωδός λέγει ἐδῶ ὅτι ἀπέκτεινεν αὐτή ἐν τῷ Ἰορδάνῃ». Ο Παύλος λέγει «ἀπεκτάνθη», σκοτώθηκε η αμαρτία, η έχθρα ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Θεό, «στον Σταυρό». Εδώ ο μελωδός λέγει «στο ποτάμι». Τι συμβαίνει; Βέβαια, θα λέγαμε, ο Χριστός έλυσε την έχθραν, με όλα τα μυστήρια της ενσάρκου οικονομίας Του. Όπως με τη σύλληψίν Του, την γέννησή Του, την βάπτισή Του, την Σταύρωσή Του, την Ανάστασή Του. Όλα αυτά είναι σταθμοί της ενσάρκου οικονομίας Του, που αποτελούν και τα μυστήρια, που όλα αυτά απέκτειναν την έχθραν του ανθρώπου με τον Θεό· και τα οποία αποτελούν, κατά τον άγιον Νικόλαο Καβάσιλα, τα «ποιητικά τῆς σωτηρίας μας». Εκείνα τα οποία συντελούν στη σωτηρία μας.
Και ο Παύλος λέγει: «Τοῦτο γινώσκοντες(:αυτό να ξέρετε) ὅτι ὁ παλαιός ἄνθρωπος συνεσταυρώθη – πού συνεσταυρώθη;- ἐν τῷ βαπτίσματι» -λέει ο Παύλος- τῷ Χριστῷ». Συνεσταυρώθη με τον Χριστό, μέσα εις το βάπτισμα. Γι΄αυτό γίνεται μέτοχος των παθημάτων του Χριστού ο άνθρωπος με την βάφτισή Του. Γι΄αυτό και ο Χρυσόστομος λέγει: «Σταυρόν τό βάπτισμα ὀνομάζει». Το βάπτισμα λοιπόν είναι σταυρός. Και ο Σταυρός του Κυρίου εικονίζεται μυστικώς εις το Βάπτισμα. Σταυρός και Βάπτισμα ουσιαστικά είναι ένα. Και εκφράζουν την ίδιαν αλήθεια. Σταυρός και Βάπτισμα. Ένα είναι.
Ακόμη, Αυτός ο Κύριος, όταν μπήκε εις το ποτάμι, γίνεται ο μεσίτης δύο διεστώτων οχθών. Η μία όχθη του ποταμού και η άλλη όχθη του ποταμού. Η μία από δω, η άλλη από κει. Ο Θεός και οι άνθρωποι. Μπαίνει στη μέση στο ποτάμι και ενώνει τα διεστώτα. Γι΄αυτό ο Χριστός λέγεται μεσίτης Θεού και ανθρώπων. Είναι εκπληκτικόν. Το ποτάμι λοιπόν του Ιορδάνου είναι τύπος διαστάσεως Θεού και ανθρώπων. Ο Χριστός ο μεσίτης. Προτύπωσις, αγαπητοί μου, αυτού του πράγματος είναι η μηλωτή του Ηλία, η προβιά που φορούσε ο Ηλίας, την οποία έριξε εις τον Ελισσαίον, αναλαμβανόμενος εις τον ουρανόν και εκείνος εκτύπησε την όχθην του Ιορδάνου κι έγινε ξηρά. Και πέρασε από κει ο Ελισσαίος. Η μηλωτή του Ηλία είναι τύπος της μεσιτείας του Χριστού, που ενώνει τις δύο όχθες, τις δύο πλευρές. Τον Θεό και τους ανθρώπους.
Ακόμη, γιατί εβαπτίσθη ο Χριστός; Για να «πληρώσει» τον νόμον. «Πληρῶ» θα πει «γεμίζω», δηλαδή «ολοκληρώνω, πραγματοποιώ, δεν αφήνω τίποτε που να μην το έχω πραγματώσει». Ο ίδιος ο Θεός έδωσε το βάπτισμα του Ιωάννου· έπρεπε λοιπόν και ο Ίδιος ως άνθρωπος, να τηρήσει τον νόμον, και γι΄αυτό ήρθε να βαπτιστεί. Μας σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰωάννης διεκώλυεν(:τον εμπόδιζε) αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;(:Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα, κι εσύ έρχεσαι σε μένα;) ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι(: Άστο τώρα αυτό)· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». «Δικαιοσύνη» θα πει «όλος ο νόμος». «Πρέπει να εκπληρώσουμε όλο τον νόμον». Και με την εκπλήρωση του παλαιού νόμου στο πρόσωπο του Χριστού, ο Χριστός μάς απάλλαξε του τελετουργικού νόμου, της Παλαιάς, δηλαδή, Διαθήκης, αφού πλέον η δικαίωσις, δηλαδή η σωτηρία, δεν γίνεται με την εκπλήρωση πλέον του νόμου, αλλά με την εκπλήρωση της πίστεως. Φύγαμε από τη διαθήκη του νόμου και περάσαμε στη διαθήκη της πίστεως.
Θέλετε ακόμη; Κι άλλοι, κι άλλοι πολλοί λόγοι. Αλλά επιτρέψατέ μου έναν ακόμη λόγο, όσο μας παίρνει ο καιρός. Ένας σημαντικότατος. Είναι ότι η φανέρωσις όλου του Αγίου Τριαδικού Θεού για πρώτη φορά, όπως σας είπα ήδη εις την εισαγωγή της ομιλίας, στην Ιστορία της κτίσεως, κατά έναν τρόπο εναργή, φανερό, καθαρό, αλλά μπορούμε κάτι ακόμη να πούμε, που αφορά σε μας. Το τρίτο τροπάριο της 8ης ωδής του ιδίου υμνογράφου, του αγίου Κοσμά, λέγει: «Τριάδος ἡ φανέρωσις, ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν(:Έγινε η φανέρωση της Τριάδος)· αὔτη γὰρ ὑπέρθεος φύσις –άλλη φορά, να εξηγήσομε τι θα πει «ὑπέρθεος φύσις»-, ὁ Πατὴρ ἐφώνησεν(:μίλησε). Οὗτος ὁ βαπτιζόμενος, Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου, τὸ Πνεῦμα συμπαρῆν τῷ ὁμοίῳ». Το Πνεύμα το Άγιο ήτο συμπαρόν, μαζί παρόν, με τον όμοιό Του, δηλαδή τον Υιόν. Κ.λπ.
Στο πρώτο δε τροπάριο της Α΄ωδής λέει: «Ἀδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου»(:Αναπλάττει τον φθαρέντα Αδάμ, εις τα ποταμάκια του Ιορδάνου ποταμού)».
Έχομε λοιπόν εδώ την φανέρωση του Αγίου Τριαδικού Θεού, δια να αναπλάσει τον άνθρωπο, πράγμα που δείχνει ότι του Αγίου Τριαδικού Θεού δημιούργημα είναι ο άνθρωπος! Έρχεται ο όλος Θεός να αναπλάσει τον άνθρωπο. Γιατί; Γιατί ο όλος Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπο. Τι είπε; «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». «Ποιήσωμεν». «Να κάνομε άνθρωπο». Και ρωτάει ο άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, ο Παλαμάς: «Τίνος δέ ἕνεκεν τοῦ ἀνθρώπου πλαττομένου τε καί ἀναπλαττομένου τό τῆς Ἁγίας Τριάδος φανεροῦται μυστήριον;». «Ποιος ο λόγος που φανερώνεται η Αγία Τριάς, το μυστήριον της Αγίας Τριάδος, όταν ο άνθρωπος δημιουργείται και αναδημιουργείται τώρα, τότε εις τον Αδάμ και τώρα εις τον Ιορδάνην;». «Διότι –απαντάει ο ίδιος Πατήρ- ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὄχι μόνον μύστης καί προσκυνητής τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπί τῆς γῆς, ἀλλά καί ὁ ἀποκλειστικά μόνος δική της εἰκόνα». «Ο άνθρωπος αποκλειστικά εικόνα της Αγίας Τριάδος». Αποκλειστικά. Γιατί; Διότι τα ζώα δεν διαθέτουν ούτε λόγον, ούτε νουν. Και τη ζωή που έχουν, είναι ζωή ζωική, όχι ζωή που προέρχεται από τη ζωή του Αγίου Πνεύματος. Ύστερα οι άγγελοι, ο αγγελικός κόσμος, ομοίως και το ίδιο. Έχουν νουν και λόγον, αλλά δεν έχουν σώματα, για να ζωοποιηθούν από το Πνεύμα το Άγιον. Μόνος ο άνθρωπος έχει ζωοποιήσει από το Πνεύμα το Άγιον, που παίρνει τη ζωή του, η ζωή του ανθρώπου δεν είναι η ζωή των ζώων. Αλλά είναι η ζωή του Αγίου Πνεύματος. Είναι ο νους και ο λόγος. Τρία λοιπόν στοιχεία, τα οποία δίδει, ανακλούν το δόγμα της Αγίας Τριάδος.
«Ἀλλ’ οὐχί καί πνεῦμα ζωοποιοῦν –λέγει για τους αγγέλους ο άγιος Γρηγόριος- ἐπεί μηδέ σῶμα το παρ’ αὐτοῦ ζωοποιούμενον». Δεν έχουν σώμα οι άγιοι άγγελοι. Έτσι λοιπόν: «Ἂνθρωπος –λέει ο άγιος Γρηγόριος- μόνος, μοναδικότατος μόνος κατ’ εἰκόνα τῆς Τρισυποστάτου φύσεως νοῦν ἔχει καί λόγον καί πνεῦμα τοῦ σώματος ζωοποιοῦν». Νους ο Πατήρ, Λόγος ο Λόγος και Πνεύμα το Πνεύμα το Άγιον. Να λοιπόν ο άγιος Τριαδικός Θεός που έρχεται, δημιουργεί τον άνθρωπον κατ’ εικόνα Του και ανακλά τώρα η εικόνα το πρωτότυπον, διότι πράγματι η φανέρωση της Αγίας Τριάδος, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αρχέτυπον, το οποίον αναπλάττει τον κατ΄εικόνα Θεού δημιουργηθέντα άνθρωπον. Το πρώτον και το μεγάλο είναι αυτό. Είναι κι άλλα πολλά.
Αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας προ τόσο μεγάλων γεγονότων, έκθαμβη αναβοά: «Ὁ Θεός ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καί ἐν τῇ γῆ πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν(:όσα ήθελε, έκανε)». Και ψάλλει η Εκκλησία: «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν;(:Ποιος άλλος θεός είναι μεγάλος, όπως είναι ο Θεός μας;)». «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν; Σύ εἶ ὁ Θεός ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος». Ναι, αγαπητοί μου· κι ο πιστός διαισθανόμενος το μυστήριον της αγάπης του Θεού, διαρκώς δοξάζει τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν που εργάστηκε τη σωτηρία των ανθρώπων επάνω εις τη Γη.
Εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 6-1-1991. (Γ 126)
Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.
†.Ο σκοπός μιας εορτής, αγαπητοί μου, είναι να ξαναζωντανέψει ένα γεγονός και να δημιουργήσει, αν τούτο βέβαια είναι δυνατόν, τα ίδια βιώματα, όπως όταν το γεγονός ελάβαινε χώρα.
Έτσι, όταν οι μαθηταί Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης είδαν το υπερφυές αυτό θαύμα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου, εκινήθησαν ανάμεσα σε δύο ακραία αισθήματα. Αυτά που μέσα στην Ιστορία καλείται ο κάθε πιστός, όπως σας είπα, αυτός ο σκοπός των εορτών, να κινηθεί. Ήταν η γοητεία της θέας, ώστε ο Απόστολος Πέτρος να φθάσει να ζητήσει από τον Κύριο να μείνουν για πάντα στο Θαβώρ. Αλλά και ο τρομακτικός φόβος, ώστε να πέσουν πρηνείς, όπως πολύ ωραία το εκφράζει κατά δυναμικότατον τρόπον η βυζαντινή αγιογραφία, όταν άκουσαν την φωνήν του Ουρανίου Πατρός από το κέντρον της νεφέλης: «Καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε». «Και να, φωνή εκ της νεφέλης, η οποία έλεγε: Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός -δηλαδή ο Ιησούς- εις τον Οποίον αναπαύομαι· Αυτόν να ακούτε».
Ήτο η μεγάλη μαρτυρία του Πατρός υπέρ του Υιού, που χάριν αυτής της μαρτυρίας, όπως λέγαμε εχθές εις τον Εσπερινόν, εστήθη το σκηνικόν της φωτεινής νεφέλης. Η μαρτυρία του Πατρός έχει μία άπειρη βαρύτητα γιατί είναι μία άμεση αποκάλυψη.
Τίνος ήτο η φωνή; Έπρεπε να δοθεί και δια την φωνήν μία μαρτυρία, δια να εξασφαλιστεί η γνησιότητα της φωνής. Αλλά η μαρτυρία της φωνής, που θα έδιδε την μαρτυρίαν δια τον Ιησούν, εδόθη από την παρουσίαν της φωτεινής νεφέλης. Το ένα δηλαδή δίδει τη μαρτυρίαν δια το άλλο. Η νεφέλη δίδει την μαρτυρίαν της γνησιότητος της φωνής και η γνησιότητα της φωνής τη μαρτυρίαν περί του προσώπου του Υιού. Γι΄αυτό ακριβώς λέγει ένας ερμηνευτής: «Νεφέλη καί φωνή, ἳνα βεβαιωθῶσιν ὃτι φωνή Θεοῦ ἐστίν». Μαζί η φωνή με τη νεφέλη, δια να βεβαιωθούν οι μαθηταί ότι πρόκειται περί της φωνής του Θεού. Και η φωνή ήτο του Πατρός, του Ουρανίου Πατρός. Εδώ πάλι βλέπομε, όπως εις την Βάπτισιν, έχομε μία πλήρη Θεοφανία. Το κέντρον της Θεοφανίας στην Μεταμόρφωσιν κατέχει ο Υιός. Όπως και εις την Βάπτισιν το κέντρον της Θεοφανίας κατέχει πάλι ο βαπτιζόμενος Υιός. Το Πνεύμα το Άγιον, εκεί, εις την Βάπτισιν ήτο ωσεί περιστερά. Το Πνεύμα το Άγιον εδώ είναι ως νεφέλη φωτεινή. Ο Πατήρ εμφανίζεται ως φωνή και εκεί εις την Βάπτισιν και εδώ και πάντοτε με την ιδίαν μαρτυρίαν. Ότι «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός». Ακροατής εκεί εις την Βάπτισιν ήταν κυριότατα ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Εδώ ακροαταί της φωνής είναι ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Δεν είναι τολμηρό να πούμε και ο Μωυσής και ο Ηλίας. Θα το δούμε λίγο πιο κάτω. Έτσι έχομε άλλη μία μαρτυρία εδώ του Πατρός με φωνήν. Είναι η δεύτερη μαρτυρία μέσα εις τα Ευαγγέλια.
Έχομε όμως και μία τρίτη μαρτυρία της φωνής του Ουρανίου Πατρός. Όταν κάποτε ο Κύριος ομίλει εις τα πλήθη, έκανε μία μικράν προσευχήν εις την οποίαν εδόθη μία συγκλονιστική απάντησις: «Πάτερ, δόξασόν σου τὸ ὄνομα. ἦλθεν οὖν φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ· καὶ ἐδόξασα καὶ πάλιν δοξάσω». «Ἀπεκρίθη ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν· οὐ δι’ ἐμὲ αὕτη ἡ φωνὴ γέγονεν, ἀλλὰ δι’ ὑμᾶς». «Πατέρα, δόξασέ μου το όνομά Σου. Ήλθε λοιπόν μία φωνή από τον ουρανό. ‘’Και εδόξασα και πάλι δοξάσω’’. Τότε απεκρίθη ο Ιησούς προς τα πλήθη και είπε: ‘’Αυτή η φωνή δεν έγινε για μένα αλλά για σας’’». Δηλαδή «να σας δοθεί μία μαρτυρία Ποιος είμαι, πού αποτείνομαι και πώς απαντά Εκείνος προς τον Οποίον Εγώ αποτείνομαι».
Έχομε λοιπόν τρεις μαρτυρίες σαν φωνή του ουρανίου Πατρός· στην Βάπτισιν, στην Μεταμόρφωσιν και τώρα εις τα πλήθη, υπέρ της ταυτότητος του Υιού. Και ποια είναι αυτή εν προκειμένω η μαρτυρία; Το είπαμε: «Οὗτος ἐστίν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός». Αυτή είναι η μαρτυρία, σπουδαιοτάτη μαρτυρία, που όπως είδαμε είναι η δευτέρα χρονολογικά.
Η μαρτυρία του Αποστόλου Πέτρου, όπως θα ενθυμείσθε, όταν ο Κύριος έθεσε εκείνη την ερώτηση στους μαθητάς: «Οἱ ἄνθρωποι τίνα με λέγουσιν εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου;(:Οι άνθρωποι για μένα τι λένε; Για μένα τον Υιόν του ανθρώπου, ποιος είμαι;)». Και τότε… -γιατί υπήρχαν ποικίλες απόψεις περί του προσώπου του Ιησού. Και τότε ο Απόστολος Πέτρος, εξ ονόματος και των άλλων μαθητών είπε εκείνα τα βαρυσήμαντα λόγια: «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος(: Συ είσαι ο Μεσσίας· ο κατεξοχήν Υιός του Θεού, του Θεού του ζώντος Θεού)». Βέβαια ήτο μία μεγάλη μαρτυρία, που ο Κύριος την μαρτυρίαν αυτήν επήνεσε και είπε ότι επί της μαρτυρίας αυτής θα θεμελιωθεί η Εκκλησία. Ελέγετο Σίμων ή Κηφάς ο Πέτρος. Και τον αποκαλεί εκεί, τον μετονομάζει και τον λέγει Πέτρον, πέτρα δηλαδή, βράχον και ότι επ’ αυτού του βράχου -ποιου βράχου;- αυτής της ομολογίας -ποιας ομολογίας; : ότι ο Ιησούς είναι ο κατεξοχήν Υιός του Θεού-, θα θεμελιωθεί η Εκκλησία· της οποίας τα θεμέλια δεν θα μπορέσουν αυτές οι σκοτεινές δυνάμεις του Άδου να τα κλονίσουν μέσα εις την Ιστορίαν.
Αλλά αυτή όμως η μαρτυρία του Πέτρου ήτο μία έμμεση μαρτυρία· διότι απλώς του απεκαλύφθη. Το βεβαιώνει ο ίδιος ο Κύριος, όταν του λέγει: «Σίμων Βαριωνᾶ (:Σίμων, παιδί του Ιωνά, αυτό που είπες δεν ήταν δικό σου) ὅτι σάρξ καὶ αἷμα -δηλαδή άνθρωπος- οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι (:Δεν σου το απεκάλυψε αυτό άνθρωπος, ότι Εγώ είμαι ο Υιός του Θεού του ζώντος), ἀλλ᾿ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Συνεπώς και εδώ έχομε και την αποκάλυψη και τη μαρτυρία του Πατρός, μόνο που γίνεται έμμεσα, δια της μαρτυρίας ενός μαθητού.
Εδώ όμως στη Μεταμόρφωση έχομε άμεσον μαρτυρίαν του Πατρός δια τον Υιόν. Αλλά αυτής της μαρτυρίας του Πατρός, προηγήθηκε μια άλλη μαρτυρία δια τον Υιόν. Ήτο η μαρτυρία του Μωυσέως· ο οποίος τη στιγμή που εδίδετο η μαρτυρία του Πατρός, ο Μωυσής ήτο παρών. Και την είχε δώσει τη μαρτυρίαν αυτή 15 περίπου αιώνες προ Χριστού.
Ακούστε πώς το λέγει ο ίδιος ο Μωυσής εις το βιβλίον του Δευτερονομίου στο 18ο κεφάλαιον, στίχος 15. Είναι η πλέον βαρυσήμαντος θέσις, όχι μόνο μέσα εις το βιβλίον του Δευτερονομίου, αλλά εις αυτήν την Πεντάτευχον, αλλά εις αυτήν ολόκληρην την Παλαιάν Διαθήκην. Τι λέγει εκεί ο Μωυσής; «Προφήτην ἐκ τῶν ἀδελφῶν σου ὡς ἐμὲ -δηλαδή «Προφήτην από τους αδελφούς σου», λέει στον λαό, «σαν εμένα», ὡς ἐμὲ, δηλαδή τι είμαι εγώ; Νομοθέτης. Προσέξτε: Υπογραμμίζω. Νομοθέτης. Θα το πω δια τρίτην φορά. Νομοθέτης- ἀναστήσει σοι Κύριος ὁ Θεός σου, αὐτοῦ ἀκούσεσθε». Θα εγείρει, θα αναστήσει, θα φέρει στην Ιστορία, έναν άλλον Νομοθέτην. Αὐτοῦ ἀκούσεσθε. Ακούστε αυτήν την φράσιν: «Αὐτοῦ ἀκούσεσθε». Αυτόν να ακούσετε. Ο Πατήρ τι είπε; «Αὐτοῦ ἀκούσεσθε». Ώστε λοιπόν είναι Αυτός ο άλλος Νομοθέτης, ο άλλος προφήτης. Και ο Θεός βεβαιώνει αυτήν την ρήσιν την προφητικήν του Μωυσέως, με τα εξής λόγια, λίγο πιο κάτω από αυτό που σας διάβασα: «Προφήτην ἀναστήσω αὐτοῖς -δηλαδή στους Εβραίους- ἐκ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν -δηλαδή από τον λαό τους-, ὥσπερ σε -όπως και ο Ιησούς εκ του λαού του Ισραήλ κατάγεται κατά σάρκα. Όπως κι εσένα· δηλαδή Νομοθέτην-, καὶ δώσω τὰ ῥήματα ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ(:θα του βάλω τα λόγια μου στο στόμα του), καὶ λαλήσει αὐτοῖς καθ᾿ ὅ,τι ἂν ἐντείλωμαι αὐτῷ -Ο Χριστός είπε: «Ἐγὼ ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὐδέν λαλῶ: Ό,τι ο Πατήρ θέλει, αυτό λαλώ-· καὶ ὁ ἄνθρωπος, -συνεχίζει ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη- ὃς ἐὰν μὴ ἀκούσῃ ὅσα ἂν λαλήσῃ ὁ προφήτης ἐκεῖνος ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου, ἐγὼ ἐκδικήσω ἐξ αὐτοῦ». «Εκείνος ο οποίος θα δείξει ανυπακοή σε Αυτόν τον νέον Νομοθέτην, Εγώ θα τον τιμωρήσω».
Και ποιο το περιεχόμενο αυτής της μαρτυρίας; Ότι «Αυτός τώρα που μεταμορφούται, όπως στην Βάπτιση, Αυτός τώρα που βαπτίζεται, ότι Αυτός που τώρα μεταμορφούται ενώπιον των τριών μαθητών, Πέτρου, Ιακώβου και Ιωάννου και ενώπιον των ουρανίων επισκεπτών, Μωυσέως και Ηλιού, Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός». Αυτό το «Οὗτος», «Οὗτος ἐστιν», αυτό το «Οὗτος» είναι δεικτικόν(Από το δείχνω) που σημαίνει ότι Αυτός είναι και όχι κάποιος άλλος. Δεν υπάρχει κανείς άλλος παρά μόνον Αυτός. Είναι εκείνο που θα γράψει αργότερα ο Απόστολος Παύλος: «Ἐν οὐδενὶ ἑτέρῳ υπάρχει η σωτηρία». Δεν υπάρχει εις κανέναν άλλον η σωτηρία, παρά μόνον εις τον Ιησούν Χριστόν.
«Οὗτος ἐστίν»· που σημαίνει, Αυτός είναι. Αυτός είναι πάντοτε. Δεν είναι σήμερα και δεν ήταν χθες. Αλλά Αυτός που είναι πάντοτε. Θα γράψει αργότερα ο Απόστολος Παύλος εις την προς Εβραίους επιστολήν του: «Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός εἰς τούς αἰῶνας». Ο Ένας, ο μοναδικός, ο αιώνιος, ο παντοτινός, ο ένας μόνος Σωτήρ. Και Αυτός που Εγώ τώρα, ως να λέγει ο Πατήρ με εκείνο το «οὗτος», όταν λέμε «οὗτος», αυτός, δείχνομε, Εγώ τώρα ο Πατήρ δακτυλοδεικτώ· Αυτός είναι ο Υιός μου. Όχι υιός μου· αλλά ο Υιός μου. Έναρθρα, με ὁ μπροστά· που δείχνει ότι είναι Υιός όχι κατ’ υιοθεσίαν ή κάποιος, όπως λεγόμεθα όλοι «Παιδιά του Θεού». Όπως και οι Εβραίοι έλεγαν…- καλώς το κατενόησαν οι Εβραίοι, ξέρετε, και πήραν λίθους να λιθοβολήσουν τον Κύριον, καλώς το κατενόησαν. «Γιατί», λέει, «με λιθοβολείτε;», ερώτησε ο Κύριος. «Επειδή κάνω καλά έργα; Για ποιο καλό έργο με λιθοβολείτε;». «-Όχι, δεν σε λιθοβολούμε για κανένα καλό έργο, αλλά γιατί είπες ότι είσαι ο Υιός του Θεού».
Δηλαδή; Κι εκείνοι δεν ήσαν υιοί του Θεού; Δεν απεκλήθησαν «Ο υιός μου ο πρωτότοκος» ολόκληρος ο Ισραήλ; Τον οποίον καλώ εξ Αιγύπτου. Άλλο ότι αυτή η προφητεία, σε δεύτερο πλάνο αφορά τον Ιησούν Χριστόν. Ναι, καλώς το κατενόησαν. «Γιατί έκανες», λέει, «τον εαυτόν σου Υιόν του Θεού;». Τι; Μοναδικόν Υιόν του Θεού. Με ιδιότητα μοναδικήν. Και όπως λέγει ο Ζιγαβηνός: «Οὐχ ἁπλῶς υἱὸς ὡς οἱ δι’ ἀρετῆς υἱοποιούμενοι μοι». «Εκείνοι οι οποίοι γίνονται παιδιά μου, επειδή αποκτούν αγιότητα». Όπως και η μαρτυρία του Πέτρου που είπε: «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς(:Συ είσαι ο Χριστός) ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» κ.τ.λ. Ενάρθρως.
Μάλιστα, όταν ο Κύριος έκανε την θάλασσα να σιγήσει, εκοιμάτο μες στο καΐκι κι έγινε ταραχή μεγάλη και Τον ξύπνησαν. «Κύριε», λέγει, «ξύπνα, γιατί χανόμαστε». Τότε σηκώθηκε ο Κύριος, είπε στον άνεμο, στη θάλασσα: «Σιώπα, πεφίμωσο», κλείσε το στόμα σου, βάλε φίμωτρο. Αμέσως γαλήνη. Ακαριαία. Και τότε πήγαν και Τον προσκύνησαν εκείνοι που ήσαν εις το καΐκι και είπαν -προσέξτε ακρίβεια- : «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἐστίν οὗτος». Είναι πράγματι αληθινός Υιός, όχι «ο υιός», υιός, δηλαδή πολύ καλός άνθρωπος, που τον ακούει ο Θεός. Γιατί; Ακόμη δεν εγνώριζαν Ποιος ήταν ο Ιησούς. Όταν όμως Τον εγνώρισαν, δεν ήταν υιός, αλλά ο Υιός, ο Ένας και ο μοναδικός. Και ο Υιός Αυτός είναι εκ της ουσίας του Πατρός, είναι αΐδιος, δηλαδή χωρίς αρχή, χωρίς τέλος, όπως και ο Πατήρ. Είναι το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος. Είναι Εκείνος για τον οποίον εγράφη στον 2ον Ψαλμόν: «Υἱός μου εἶ σύ, ἐγώ σήμερον γεγέννηκά σε». «Συ είσαι ο Υιός μου, τον Οποίον εγώ σήμερα έχω γεννήσει». Και είναι ομοούσιος προς τον Πατέρα. Γιατί; Γιατί «Εγώ», λέει «Σε γέννησα, Εγώ, Εγώ ο Πατήρ. Συνεπώς είσαι ομοούσιος με Εμένα». Αυτό το «σήμερον» και το «γεγέννημαι» υπάρχει σε αυτά το παρόν και το παρελθόν, που εκφράζεται η προαιώνιος γέννησις του Υιού. Και ο Υιός Αυτός είναι αγαπητός. Αγαπητός ως Μονογενής, εκ της φύσεως του Πατρός. Αγαπητός και ως άνθρωπος· γιατί ευρίσκεται ενώπιον του Πατρός ως άνθρωπος, ανά πάσα στιγμή ευαρεστών. «Ἐν ᾧ εὐδόκησα»· «στον Οποίον Εγώ αναπαύομαι». Και επιμαρτυρεί ο Πατήρ.
Γι΄αυτό το «εὐδόκησα» λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ὡσανί ἔλεγεν: Ἐν ᾧ ἀναπαύομαι, ᾧ ἀρέσκομαι». «Σ’ αυτόν που εγώ αναπαύομαι, σε Αυτόν που εγώ αρέσω». Και όπως λέγει ο Ζιγαβηνός: «Φιλῶ γάρ ὡς υιόν μου (:Τον αγαπώ σαν παιδί μου) καί ὡς ἀγαπητόν καί ὡς ἀναπαύοντα καί ἀρέσκοντά μοι (:και σαν υιόν, σαν αγαπητόν και σαν αναπαύοντά με, με αναπαύει, γιατί κάνει το θέλημά μου· και ακόμη είναι Εκείνος που αρέσω)».
Και συνεπώς; Συνεπώς: «Αὐτοῦ ἀκούετε». Αυτόν να ακούτε. Και τούτο διότι είναι ο άλλος προφήτης, που επροφήτευσε ο Μωυσής, όπως σας είπα, είναι ο νέος Νομοθέτης. Γιατί ο Μωυσής είπε: «Προφήτην ὡς ἐμέ». Αυτό το «προφήτην ὡς ἐμέ», το βρίσκομε εις το δεύτερον κεφάλαιον του Ησαΐου, ο οποίος λέγει το εξής καταπληκτικόν: «Ἐξελεύσεται νόμος καὶ λόγος Κυρίου ἐξ ῾Ιερουσαλήμ». Ναι, αλλά ο νόμος εξήλθε εκ Σινά. Από εκεί βγήκε ο νόμος, από το Σινά. Εδώ λέγει ο Ησαΐας, 800 χρόνια προ Χριστού, ότι θα βγει νόμος από τη Σιών, δηλαδή από την Ιερουσαλήμ. Και λόγος από τα Ιεροσόλυμα. Αλλά μόνον ο Χριστός νομοθέτησε εις τον χώρον της Παλαιστίνης. Αλλά ο Μωυσής πήρε τον νόμο εις το Σινά. Αυτό δείχνει ότι πράγματι ο Χριστός είναι ο νέος Νομοθέτης, μιας νέας τάξεως.
Και συνεπώς, όπως λέει ο Ζιγαβηνός: «Τούτῳ οὕτω πείθεσθε(εις Αυτόν να πείθεσθε) τούτῳ πιστεύετε(:εις Αυτόν να πιστεύετε) εἰ τι ἂν καί λέγῃ καί ποιῇ(:Ό,τι κι αν σας λέγει, ό,τι κι αν κάνει· εις Αυτόν να πείθεσθε και να πιστεύετε). Αὐτοῦ ἀκούετε. Πλήρωμα γάρ νόμου καί προφητῶν ὁ Χριστός(:Γιατί ο Χριστός είναι το πλήρωμα, η εκπλήρωσις και του Νόμου και των προφητών). Καί λοιπόν ἐκεῖνα πάντα συνετελέσθησαν ἂχρι τούτου μόνον ἐκτεινόμενα». «Και όλα αυτά πραγματοποιήθηκαν», λέγει, «μέχρι Τούτου μόνον, μέχρι το πρόσωπον του Ιησού Χριστού και δεν πήγαν πιο πέρα». Στο πρόσωπον όλα του Χριστού εξεπληρώθησαν, όλες οι προφητείες.
Και όπως λέγει ο Θεοφύλακτος: «Αὐτοῦ ἀκούετε· κἂν σταυρωθῆναι θέλῃ, μή ἐναντιοῦσθε αὐτῷ (:Αυτόν να ακούτε. Κι αν ακόμη θέλει να σταυρωθεί, μην έρχεστε σε αντίθεση)». Ο Απόστολος Πέτρος είπε: «Ἵλεώς σοι, Κύριε», «μη γένοιτο» δηλαδή, «έλεος σε Σένα να μη γίνει αυτό, να πας στα Ιεροσόλυμα, που λες ότι οι Εβραίοι θα σε φονεύσουν». Και ο Κύριος δέχεται αντίθεσιν από τον Πέτρον. Άκοντος, δεν το καταλάβαινε. Ήταν πίσω από τον Πέτρον ο διάβολος. Και τότε λέγει στον Πέτρον ο Κύριος: «Ὓπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ».
Το «Αὐτοῦ ἀκούετε», το «Αὐτοῦ» γιατί το ἀκούω συντάσσεται με γενική, το «Αὐτοῦ ἀκούετε» μόνον και όχι άλλου, αποτείνεται τόσο εις τους τρεις μαθητάς, όσο και εις τους Μωυσή και Ηλία, που ήδη είχαν προφητεύσει γι’ Αυτόν και τώρα βρίσκονται μπροστά εις τον προφητευόμενον. Κι εκείνοι έπρεπε να ακούν τον Κύριον. Όλοι οι άγιοι στη Γη, έχουν ανάγκη να ακούσουν και να πειθαρχήσουν στο «Αὐτοῦ ἀκούετε».
Αυτός ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, αγαπητοί μου, λέει το εξής: «Κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν(: «Εγώ λέει δεν Τον γνώριζα». Ακούτε; «Δεν Τον εγνώριζα τον Ιησούν»), ἀλλ' ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἐφ' ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ' αὐτόν, οὗτός ἐστιν(:Αυτός είναι. Αυτό το σημάδι)· κἀγὼ ἑώρακα, καὶ μεμαρτύρηκα ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ(:Είδα και δίνω τη μαρτυρία μου ότι Αυτός είναι ο Υιός του Θεού)». Δεν εγνώριζε. Είχε λοιπόν και ο Ιωάννης ανάγκη αυτού του «Αὐτοῦ ἀκούετε». Και ο Αβραάμ στη Γη όσο ζούσε, αλλά και στον Άδη, αυτό το «Αὐτοῦ ἀκούετε» είχε ανάγκη. Και περίμενε τον Ιησούν. Και ηγαλλιάσατο εις τον Άδη, όταν είδε την Ενανθρώπηση του Υιού στη Γη. Πώς την είδε…-ο Κύριος το αποκαλύπτει αυτό. Ο Κύριος γνωρίζει. Όλοι οι άγιοι στην Παλαιά Διαθήκη και όλοι οι δίκαιοι και οι προφήται, Αυτού ήκουσαν. Γιατί ο Υιός επικρατεί εις την Παλαιά Διαθήκη και εδικαιώθησαν και εσώθησαν. Γιατί τον Ιησούν, προ της Ενανθρωπήσεώς Του Τον είχαν ακούσει. Οι προφήται Αυτού ήκουσαν κλπ. Όποιος λοιπόν, Αυτού, του Ιησού ακούει, θα έχει ζωήν αιώνιον. Διότι σ’ Αυτόν θα έχει πιστεύσει και τις εντολές Του θα έχει βιώσει. Όποιος Αυτού ακούει, ποτέ δεν θα αποπροσανατολιστεί στη ζωή του. Ποτέ κανένα πρόβλημα υπαρξιακόν δεν θα τον βασανίσει. Γιατί είναι Αυτός που κρατά τα κλειδιά του θανάτου και του Άδου.
Λέγει στο βιβλίον της Αποκαλύψεως, 1,18: «Καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου». Όποιος Αυτού ακούει, αγαπητοί μου, θα έχει κοινωνίαν μετά του Θεού. Όπως σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην πρώτη του επιστολή: «Καί ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ ταῦτα γράφομεν ὑμῖν(:κι αυτά σας τα γράφομε), ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη(:Για να είναι η υπερπλήρης η χαρά σας για να έχετε κι εσείς κοινωνία μετά του Πατρός και του Υιού)».
Και τέλος, όποιος Αυτού, του Ιησού ακούει, δεν ακούει του Αντιχρίστου ή των αντιχρίστων φωνών. Αν δεν θέλομε να ακούσομε τη φωνήν του Αντιχρίστου και να τον πιστέψομε, δεν έχομε παρά πάντα να ακούμε τη φωνή Εκείνου, για τον Οποίον μαρτύρησε ο Πατήρ, του Ιησού Χριστού.
Αγαπητοί, τι να πούμε και τι να περιγράψουμε για την εποχή μας, που είναι βάραθρον, μια κοιλάδα κλαυθμώνος κι ένας Άδης. Είναι τέτοια η εποχή μας, γιατί δεν ακούει τον Κύριον Ιησούν Χριστόν. Κι όχι απλώς δεν Τον ακούει αλλά Τον υβρίζει και Τον αποκηρύττει. Εμείς όμως που πιστεύομε στον Κύριον, Αυτού ακούομεν. Κι έτσι τηρούμε και την εντολήν του Ουρανίου Πατρός που είπε να Τον ακούμε. Εμείς δεν είμεθα τέκνα απειθείας και οργής. Είμεθα τέκνα φωτός και υπακοής.
Αγαπητοί μου, το υπερφυές αυτό θαύμα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μας δίνει το μήνυμα και της δικής μας μεταμορφώσεως που είναι η κορυφαία υπακοή εις τον Υιόν, κατά την εντολή του Πατρός. «Μεταμορφοῦσθε -γράφει στην προς Ρωμαίους ο Απόστολος Παύλος- τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοός ὑμῶν, εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον».
Ομιλία εις την Αγίαν Μεταμόρφωσιν, 6-8-1988, σειρά Γ103Β.
Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.
†.«Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον Μωϋσέως, ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Όταν επληρώθησαν –δεύτερη πράξις τώρα- το πρώτο ἐπλήσθησαν αναφέρεται εις τις οκτώ ημέρες. Τώρα έχομε ένα δεύτερο ἐπλήσθησαν - δηλαδή συνεπληρώθησαν- τι; Οι σαράντα ημέρες του καθαρισμού. Τώρα, αυτός ο καθαρισμός αναφέρεται εις την μητέρα. Όχι εις το παιδί πλέον. Η μητέρα θεωρείται ακάθαρτος έως την τεσσαρακοστήν ημέραν, εφόσον το παιδί που θα γεννούσε θα ήτο αγόρι. Εάν ήτο κορίτσι, ο καθαρισμός της επληρούτο την ογδοηκοστήν ημέραν. Δηλαδή σε ογδόντα ημέρες. Διπλάσια απ’ ό,τι εις το αγόρι. Στις ογδόντα μέρες έπαιρνε η γυναίκα τον καθαρισμό της.
Εδώ μας κάνει πάλι εντύπωση αυτό το σημείο, τι έννοια θα είχε αυτός ο καθαρισμός. Αγαπητοί μου, νομίζω σας απασχολεί πολύ, ιδίως τις γυναίκες, όχι λιγότερο και τους άντρες. Έχουν πολλά ειπωθεί γύρω από το θέμα αυτό. Το γιατί τελικά ο Θεός έχει προτείνει τα πράγματα έτσι εις τον παλαιόν νόμον, που μερικά έχουνε ήδη εισαχθεί και εις την Καινή Διαθήκη –γιατί και σήμερα οι γυναίκες παίρνουν σαραντισμόν- ακριβώς δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Εντούτοις, αφήνει πολλά σημεία ο λόγος του Θεού να κατανοήσουμε και η πατερική σοφία έρχεται να βοηθήσει εις το σημείο αυτό, άλλος μεν με τούτη τη γνώμη, άλλος με εκείνη, να σχηματίσουμε μία περίπου εικόνα. Είπα «περίπου». Είπα περίπου. Σας βεβαιώνω, έχω απορία αν θα έπρεπε το θέμα να το δούμε από πάσης πλευράς- δεν ξέραμε τι θα απαντήσουμε.
Το Λευιτικόν- βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης- ένα από τα πέντε πρώτα βιβλία της Πεντατεύχου δηλαδή, από του ενδεκάτου έως του δεκάτου έκτου κεφαλαίου του, μας δίνει αυτήν την εικόνα της εννοίας του «καθαρού» και του «ακαθάρτου». Βέβαια, αυτή η εικόνα είναι ευρεία. Αναφέρεται σε πολλά πράγματα. Στις τροφές, στα αντικείμενα, στον άνθρωπο. Τροφές, αντικείμενα, άνθρωπος. Αν θα ‘πρεπε να δούμε αν όντως όλα αυτά τα οποία αναφέρει το βιβλίον αυτό, το Λευιτικόν, είναι βρώμικα, βέβηλα - «ακάθαρτο» θα πει βέβηλο- αν όντως είναι βέβηλα, τότε θα βλέπαμε ότι προσκρούουμε σε άλλα σημεία της Αγίας Γραφής, και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, ότι δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, απ΄ό,τι ο Θεός έχει κάνει, τίποτα το βέβηλον. Στην Καινή Διαθήκη, επί παραδείγματι, θα μας πει ο Απόστολος Παύλος ότι «πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλόν, καὶ οὐδὲν ἀπόβλητον». «Κάθε κτίσμα του Θεού είναι καλό και δεν είναι κανένα απόβλητο». Συνεπώς το «βέβηλον» δεν είναι οντολογικόν. Φερειπείν, το αίμα της γυναικός, το μηναίον, η έμμηνος ρύσις, δεν είναι βρώμικο, οντολογικό, δεν είναι κάτι που θα λέγαμε «Μην πας στην εκκλησία γιατί είσαι ακάθαρτη». Δηλαδή τι είναι το ακάθαρτον; Υπάρχει οντολογική ακαθαρσία, πραγματική δηλαδή; Δηλαδή εκείνο το αίμα υπέστη μίαν αλλοίωσιν τέτοια, που επιτέλους επιτέλους είναι έτσι ακάθαρτο που να απαγορεύεται; Η ύλη υφίσταται ακαθαρσία οντολογική που στον Θεό δημιουργεί δυσάρεστο αίσθημα; Όχι, αγαπητοί μου. Όχι! Θα το πω άλλη μία φορά: Όχι!
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης απορεί γιατί οι γυναίκες είναι ακάθαρτες κάθε μήνα. Λέγει ίσως –βάζει ένα ίσως- ίσως, είναι στο Πηδάλιο σελίδα 22, ίσως δια την σκληροτραχηλίαν - σκληρότητα- των αντρών, που δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι σημαίνει εγκράτεια, δια να προστατεύσει ο Θεός τη γυναίκα, καθιστά τον άντρα ακάθαρτον, αφού κατέστησε τη γυναίκα ακάθαρτον νομικώς και ότι θα έπρεπε να τύχουν καθαρισμού κτλ. από νομικής πλευράς». Δηλαδή ένα είδος πες, αναρίσματος, δια την ακράτεια που θα υπήρχε μέσα εις τον γάμον. Αυτό λέγει ο άγιος Νικόδημος. Και βάζει ένα ίσως. Διότι δεν δικαιολογείται οντολογικώς να είναι κάτι ακάθαρτο στα μάτια του Θεού.
Ακόμη, στο πρώτο βιβλίο της Γενέσεως, τρίτο κεφάλαιο , στίχος 31, διαβάζουμε: «Τὰ πάντα, ὅσα ὁ Θεὸς ἐποίησε, καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν»· ότι ο Θεός έκανε όλα είναι καλά, πολύ καλά μάλιστα. Και εις την Καινήν Διαθήκην πάλι ξαναγυρίζω: «Πάντα δια τοῦ λόγου ἐγένετο, καί χωρίς αὐτοῦ –του Λόγου, του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος- οὐδέ ἕν γέγονεν, ὃ γέγονεν». «Από ό,τι έχει γίνει, δεν έχει γίνει τίποτε που να μην το ΄κανε ο Θεός».
Ώστε λοιπόν η έννοια του καθαρού και του ακαθάρτου δεν ευρίσκεται εις την φύσιν των όντων, αλλά ευρίσκεται εις τον καθορισμόν που πάντοτε ο Θεός ανά πάσα στιγμή θέτει. Το αντελήφθητε; Όχι εις την φύσιν των όντων, αλλά εις τον καθορισμόν που ο Θεός ανά πάσα στιγμή θέτει. Εάν δηλαδή ο Θεός πει ότι «το τραπέζι αυτό είναι ακάθαρτο», είναι ακάθαρτο γιατί ο Θεός το καθορίζει να είναι ακάθαρτο· διότι ύστερα από λίγο θα πει ο Θεός: «Το τραπέζι αυτό είναι καθαρό». Η ύλη του- εδώ με ενδιαφέρει, για την ύλη του- ούτε την πρώτη φορά ήτο ακάθαρτος, ούτε τη δευτέρα φορά καθαρίστηκε. Όχι. Παρέμεινε η ιδία. Αλλά καθορίζεται καθαρόν ή ακάθαρτον από το πώς θα το καθορίσει ο Θεός.
Από τη Σοφία Σειράχ έχομε το εξής σημείον. Είναι από το 18ον κεφάλαιον, ότι «ὁ Ζῶν εἰς τόν αἰῶνα ἔκτισε τά πάντα κοινῇ». «Ο Θεός που ζει εις τον αιώνα, αιωνίως, έκτισε απολύτως όλα ο Ίδιος μόνος Του». Είναι, λοιπόν, ο Θεός δημιουργός των πάντων. Παρακάτω: «Αὐτὸς γὰρ βασιλεὺς πάντων ἐν κράτει αὐτοῦ, διαστέλλων ἐν αὐτοῖς ἅγια ἀπὸ βεβήλων». «Ο Θεός» λέει «είναι Εκείνος ο Οποίος διαστέλλει, ξεχωρίζει, τα άγια από τα βέβηλα, τα καθαρά από τα ακάθαρτα». Ώστε καθαρά βλέπομε εδώ ότι δεν υπάρχει ακάθαρτο τίποτε. Οντολογικώς. Κάνομε, επί παραδείγματι, τα εγκαίνια εις τον Ναό. Εδώ πέρα τώρα δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι το ακάθαρτο. Δεν μπορούμε. Βλέπουμε να μπαίνει ένα σκυλί μέσα. Το θεωρούμε αμαρτία. «Μπήκε σκυλί!». Και τρέχουμε να το κυνηγήσουμε. Το σκυλί είναι ακάθαρτον. Όχι! Δεν είναι κτίσμα του Θεού; Βεβαίως. Γιατί; Διότι καθορίζεται ότι ο τόπος αυτός δεν πρέπει να δεχτεί σκυλιά. Καθορίζεται από τον Θεόν. Ώστε δεν υπάρχει το ακάθαρτον οντολογικά. Είναι κατά καθορισμόν αυτού τούτου του Θεού. Έχει αξία αυτό; Βεβαίως! Προσέξτε παρακάτω να δείτε. Διατί ο Θεός το θέτει έτσι.
Όπως θα γνωρίζετε, το καθαρόν και το ακάθαρτον μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, είναι θα λέγαμε, ένα Άλφα και Ωμέγα. Τόσο μάλιστα που οι Εβραίοι, όταν πήγαιναν στην αγορά και γύριζαν σπίτι τους, δεν έτρωγαν ψωμί, εάν δεν έπλεναν τα χέρια τους καλά καλά. Πλέναν πιάτα, πλέναν κρεβάτια, τα πάντα πλέναν, όχι πλένοντας, όπως, θα λέγαμε, γιατί το πιάτο φάγαμε και είναι βρώμικο ή γιατί το κρεβάτι θέλει ξεσκόνισμα ή πλύσιμο, όχι καθαρισμός νομικός. Ο Χριστός αυτήν την υπερβολή τούς την κατακρίνει γιατί θέλει να δώσει μίαν άλλην εικόνα των πραγμάτων. Δηλαδή τι ακριβώς; Θέλει να βοηθήσει τους ανθρώπους του παλαιού νόμου να αντιληφθούν ότι μέσα από τον καθαρισμόν αυτόν υπάρχει κάτι άλλο.
Στην Παλαιά, λοιπόν, Διαθήκη επικρατούν τρία σημεία ακάθαρτα. Εκτός από τα ζώα ως προς το φαγητό. Όσον αφορά εις τον άνθρωπον. Ποία είναι αυτά; Το πρώτον είναι η γέννησις. Η γυναίκα θεωρείται ακάθαρτη όταν γεννήσει παιδί. Οι καημένες οι γυναίκες διαμαρτύρονται και λένε: «Είμαι ακάθαρτη; Γιατί;», ρωτάνε. Είναι κάτι που το αισθάνονται πολύ άσχημα. Γιατί είναι ακάθαρτο. Μετά, θεωρείται ακάθαρτη η ασθένεια, από νομικής πλευράς, και μάλιστα το αποκορύφωμά της, η λέπρα. Θυμηθείτε όταν οι δέκα λεπροί συναντούν τον Χριστόν. Υπήρχαν ορισμένοι τόποι στους οποίους σύχναζαν οι λεπροί. Και οι τόποι αυτοί ήταν εις το ύπαιθρον. Ποτέ μέσα στις πόλεις. Εθεωρούντο νομικώς ακάθαρτοι.
Και τρίτον, ο θάνατος. Εάν πέθαινε κάποιος άνθρωπος, εκεί εις το σπίτι μέσα, εθεωρείτο το σπίτι ακάθαρτον και ο νεκρός ακάθαρτος. Εκείνοι που τον επεριποιούνταν να τον πλύνουν, να τον καθαρίσουν, να τον θάψουν, έπρεπε μετά ταύτα να υποστούν νομικόν καθαρισμόν. Ήταν ακάθαρτοι, αν πέθαινε το πρωί ο άνθρωπος, μέχρι το βράδυ ακάθαρτοι. Ο «ναζιραίος», ο αφιερωμένος στον Θεό, δεν έπρεπε να δει ούτε νεκρόν. Όχι να αγγίξει, ούτε να δει. Εάν του ‘λεγαν: «Πέθανε ο πατέρας σου», δεν έπρεπε να πάει να δει τον πατέρα του νεκρόν· διότι, ως αφιερωμένος στον Θεό, δεν χωρούσε τίποτε το ακάθαρτον μέσα σε μια αφιέρωση. Θυμηθείτε όταν οι Εβραίοι, δεν ήθελαν να μπουν παραμονή του Πάσχα εις το Πραιτώριον· «ἵνα μή μιανθῶσιν», όπως λέει ο ευαγγελιστής, Ιωάννης μου φαίνεται. Για να μη μιανθούν, βεβηλωθούν, για να μπορέσουν να φαν το Πάσχα. Αλλιώς δεν μπορούσανε να φάνε το Πάσχα. Εθεωρούντο ακάθαρτοι. Έπρεπε να υποστούν νομικόν καθαρισμόν. Αλλά δεν έμεναν περιθώρια για νομικόν καθαρισμόν και για να μην μιανθούν και μείνουν χωρίς να φάγουν το Πάσχα, μένουν έξω από το Πραιτώριον. Έξω από το δικαστήριο.
Ώστε η γέννησις, η αρρώστια και ο θάνατος. Γιατί; Και αυτά αναφέρονται στον άνθρωπον. Ο Χριστός, όπως ξέρετε, όταν κλήθηκε από τον Ιάειρον, δεν είπε κανένα λόγον εις την κόρη του να αναστηθεί, όπως είπε εις τον Λάζαρον. Εις τον Λάζαρον είπε: «Έλα έξω». Δεν τον ήγγισε τον Λάζαρον. Την κόρη του Ιαείρου όμως την ήγγισε. Την έπιασε από το χέρι. Θα μπορούσαν να πουν οι Εβραίοι για μια στιγμή: «Ήτο ακάθαρτος ο Χριστός· γιατί ήγγισε νεκρόν». Αλλά εφόσον ο νεκρός έγινε ζωντανός, πώς θα ‘τανε πια νεκρός, θα ΄ταν ακάθαρτος; Το σημαντικό όμως είναι ότι ο Χριστός πιάνοντας από το χέρι νεκρό άνθρωπο, πτώμα, καταργεί την έννοια του ακαθάρτου. Καταργεί την έννοια του ακαθάρτου!
Αλλά τι έννοια είχε αυτή; Ιδού, αγαπητοί μου. Η γέννησις του ανθρώπου συνοδεύεται με την επιθυμία. Αλλά η επιθυμία είναι ο πυρήν του προπατορικού αμαρτήματος. Ενθυμείσθε φέτος είχαμε κάνει ανάλυση της εννοίας της επιθυμίας. Συνεπώς, όταν καθορίζεται η γυναίκα με τη γέννηση ότι είναι ακάθαρτος, σημαίνει: πρέπει να έχει μπροστά στα μάτια της και αυτή και οι άλλοι, ότι είναι κάτω από το προπατορικόν αμάρτημα. Δεύτερον. Πρώτη συνέπεια αυτής της καταστάσεως του προπατορικού αμαρτήματος είναι η αρρώστια. Διότι ο Θεός δεν έκανε ούτε τον θάνατον, ούτε την ασθένεια. Συνεπώς πρώτος καρπός του προπατορικού αμαρτήματος είναι η αρρώστια. Την καθορίζει ως ακαθαρσία και λέγει- μάλιστα ακόμη και την ονείρωξιν, και την ονείρωξιν τη θεωρεί ακάθαρτο πράγμα. Μία ημέρα θεωρείται ακάθαρτος. Η γυναίκα που έχει την έμμηνο ροή και στην καρέκλα που θα καθίσει, η καρέκλα θεωρείται ακάθαρτος. Δηλαδή αυτή η έντονος εικόνα μπροστά στον άνθρωπο ότι είναι κάτω από το προπατορικόν αμάρτημα. Και το άλλο το μεγάλο αποτέλεσμα του προπατορικού αμαρτήματος είναι ο θάνατος. Διότι, επειδή ημάρτησαν οι πρωτόπλαστοι, εισήχθη ο θάνατος. Συνεπώς, τονίζεται η ακαθαρσία του νεκρού για να τονιστεί το προπατορικό αμάρτημα.
Και γιατί τόσο έντονα τονίζεται το προπατορικόν αμάρτημα; Δια να τονιστεί έντονα η ανάγκη του Λυτρωτού. Πότε κάναμε, παρακαλώ, ή μάλλον, πότε βοηθάμε τον άρρωστο να πει: «Θέλω γιατρό» · όταν του παραστήσομε ότι η αρρώστιά του είναι πολύ σοβαρή. Τότε τι λέγει; «Τον γιατρό!». Έτσι κι εδώ. Πότε ο άνθρωπος θα ζητούσε την λύτρωση; Όταν θα καταλάβαινε ότι είναι βαριά άρρωστος. Γι΄αυτό τόσο έντονα προβάλλεται το προπατορικόν αμάρτημα. Να γίνει αισθητή η παρουσία και η ανάγκη του Μεσσίου, του Λυτρωτού. Αλλά θα μου πείτε, αφού έτσι έχουν τα πράγματα, γιατί ο άνθρωπος να μπερδεύεται και θέλει να κολλάει σε μερικά πράγματα;
Αγαπητοί μου. Είναι μία αρρώστια της διανοίας, και αυτή αποτέλεσμα του προπατορικού αμαρτήματος. Το μυαλό του ανθρώπου κολλάει- περίεργο πράγμα- κολλάει· όπως κολλάει η βελόνα πάνω στην πλάκα του γραμμοφώνου, του πικάπ, και παίζει το ίδιο πράγμα· και δεν θέλει να ξεκολλήσει ο άνθρωπος από αυτό που βλέπει έτσι. Γιατί; Διότι ο άνθρωπος, έπαθε, το κατ΄εικόνα, έπαθε μία φθορά. Μόνος του δε, δεν θέλει να απαλλαγεί από τη φθορά αυτή. Και μέσα σε αυτή τη φθορά, κινείται και έτσι δεν μπορεί να συλλάβει την εικόνα των πραγμάτων καθαρή. Καθαρή. Και εδώ θα είχε αξία η περίπτωση του σπηλαίου του Πλάτωνος, που έχει φαίνεται κάποια παράδοση και ότι ο Πλάτων δεν είπε το παράδειγμα αυτό τυχαία, ότι οι άνθρωποι πάντα θέλουν να βλέπουν τη σκιά των όντων, χωρίς να μπορούν να ίδουν την εικόνα των όντων, όπως έχει. Αυτό εις τον πνευματικό τομέα και στον θρησκευτικό τομέα είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό. Είναι δυστύχημα.
Ευθύς παρακάτω, ευθύς παρακάτω, θα δούμε μία μορφή, τον Συμεών, τον γέροντα, ο οποίος είχε καθαρή αντίληψη των πραγμάτων και τίθεται το ερώτημα: «Γιατί;». Αλλά θα το δούμε στη συνέχεια του πράγματος.
Πάντως, να τελειώσουμε από το χωρίον αυτό, η Θεοτόκος δεν υπέκειτο εις την ανάγκη τέτοιου καθαρισμού, διότι δεν συνέλαβε κατόπιν επιθυμίας, δεν υπήρξε σύλληψις κατά φύσιν, ώστε να υπεισέλθει το προπατορικόν αμάρτημα. Ήτο λοιπόν η Θεοτόκος καθαρή. Η ιδία δε, ως φέρουσα το προπατορικόν αμάρτημα, το έφερε η Παναγία, εκαθαρίσθη με την έλευσιν του Αγίου Πνεύματος. Όταν δηλαδή, είπε ο άγγελος «Καί πνεῦμα ἅγιον ἐπισκιάσει σοι», «θα σε επισκιάσει», εκεί γίνεται και η κάθαρσις της Θεοτόκου ώστε και η ιδία καθαρή και ο τόκος της καθαρός. Συνεπώς δεν αναφερόμεθα πια εις την Θεοτόκον. Αλλά και αυτό γίνεται για να μην σκανδαλιστούν οι γύρω. Και η Παναγία πληροί τον νόμον· αν και δεν είχε ανάγκη. Πληροί τον νόμον· όμως, εις τον στίχον αυτόν, έχομε πάλι δύο σημεία. Όπως στο προηγούμενο, στην περιτομή και το όνομα, και για τον Χριστόν η περιτομή ήτο περιττή, το όνομα έπρεπε να μπει, εδώ έχομεν τον καθαρισμόν και την παράστασιν. Ο καθαρισμός περιττός, η Θεοτόκος δεν είναι ακάθαρτος. Έχομεν την παράστασιν. Τίνος; Του Ιησού εις τον ναόν. Έφερε η Θεοτόκος τον Ιησούν εις τον ναόν, για να Τον παραστήσουν, λέγει, εις τον ναόν. Να τον παραστήσουν. Τι σημαίνει αυτό; «Παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Ἀνήγαγον αὐτόν εἰς Ἱεροσόλυμα, παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Να παρουσιάσουν». Αυτό το «να παρουσιάσουν», αναφέρεται εις την Παλαιά Διαθήκη ως εξής: Για να μην ξεχάσουν οι Εβραίοι, ως άνθρωποι επιλήσμονες την ευεργεσία που τους έκανε ο Θεός, να τους βγάλει από την Αίγυπτο κατά τόσον καταπληκτικόν τρόπον, με τις δέκα πληγές του Φαραώ κ.λ.π. τους είπε εις ανάμνηση της τελευταίας πληγής, εις την οποίαν, έπεσαν μεν οι Αιγύπτιοι, απηλλάγησαν όμως οι Εβραίοι, ότι, θα το διαβάσω καλύτερα· είναι από το «Ἔξοδος»: «Ἁγίασόν μοί πᾶν πρωτότοκον, πρωτογενές, πᾶσαν μήτραν διανοῖγον ἐν τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ». Δηλαδή, «κάθε πρωτότοκο παιδί θα έρχεσαι να μου το αφιερώνεις. Θα το πάρεις πίσω σπίτι σου, αφού θα μου δώσεις αντάλλαγμα», λέει ο Θεός. Μία θυσία. Ένα πρόβατο, αν ήσουν πλούσιος· εάν δεν ήσουν, ένα ζευγάρι περιστέρια, ένα ζευγάρι τρυγόνια. Αυτό, αν θα σε ρωτήσει, λέει, το παιδί σου τι είναι, θα πεις: «Επειδή ο Κύριος μάς απήλλαξε από τους Αιγυπτίους και τα πρωτότοκά μας δεν πέθαναν, του τα αφιερώνουμε». Δηλαδή είναι μία τελετή αναμνήσεως του θαύματος. Αναμνήσεως του ευχαριστώ, της ευγνωμοσύνης. Έχομε λοιπόν μία παράσταση. Αλλά αυτή η παράστασις ταυτοχρόνως είναι και μία προσφορά· διότι προσφέρει ο πατέρας το πρωτότοκο παιδί του, το αγόρι του. Το προσφέρει.
Αλλά, γιατί εδώ προσάγεται ο Ιησούς; Προσφέρεται ως δώρο· διότι για να το πάρεις πίσω, πρέπει να προσφέρεις την αξία του δώρου. Γι'αυτό έδιναν εκείνο το οποίο έδιναν. Για τη θυσία του δώρου. Μάλιστα, από τα δύο πουλιά, τα δύο τρυγόνια ας πούμε, τα δύο περιστέρια, το ένα το έσφαζε ο ιερεύς για τον καθαρισμό της γυναικός, της μητέρας του. Και το άλλο το άφηνε ελεύθερο να φύγει ως δώρον δια το παιδί. Έχομε λοιπόν το στοιχείο της προσφοράς. Ο Χριστός δυο φορές προσεφέρθη εις τον Πατέρα. Δύο φορές. Άνθρωπος. Η μία είναι εις τον ναόν και η άλλη είναι εις τον Γολγοθά. Αυτό, αυτή η διπλή προσφορά του Χριστού επαναλαμβάνεται μέσα εις την Θείαν Λειτουργίαν. Όταν με το πρόσφορό μας, που χαράξαμε τον Αμνόν, υψώνομε, προσάγομε, προσκομιδή- προσαγωγή, προσκομιδή, προσφορά· είδατε; Σηκώνομε την προσφορά· είναι δώρον προς τον Πατέρα, δηλαδή ο Ιησούς είναι δώρο στον Πατέρα. Δεν προσφέρομε το ψωμί εις τον Πατέρα, αλλά ο Ιησούς αντιπροσωπεύεται από τον Άρτον και προσφέρεται ο Ιησούς ως δώρο για τον Πατέρα. Γι΄αυτό εις την προσκομιδή βάζουν άλλοι μεν την εικόνα της κενώσεως, της ταπεινώσεως, άλλοι δε της Γεννήσεως. Και οι δύο είναι σωστές. Η Γέννησις ως προσφορά· θα μου πείτε γιατί δεν βάζουμε την Υπαπαντή; Διότι και η Γέννησις είναι προσφορά στον Πατέρα. Αλλά και η κένωσις το ίδιο, γιατί εκεί όταν χαράζουμε πάνω εις τον Αμνόν, κάνομε προκαταρκτικά του Πάθους. «Θύεται ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου· ὅτι αἴρεται ἡ ζωή Αὐτοῦ ἀπό τῆς γῆς» κ.τ.λ. Είναι λοιπόν προκαταρκτικά της θυσίας. Και γίνεται την ώρα που προσφέρεται το δώρον. Όταν λέμε: «Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν Σοί προσφέρομεν», προσφέρομεν δώρον. Κατόπιν, θα προσφερθεί ο Χριστός ως θυσία εις τον Πατέρα. Όταν θα πει ο ιερεύς: «Καί ποίησον, τόν μέν Ἄρτον τοῦτον, Τίμιον Σῶμα τοῦ Χριστοῦ Σου», εκεί έχομε ταυτοχρόνως μεταβολή της θείας προσφοράς. Ταυτοχρόνως. Ενθυμείσθε τα λέγαμε πρόπερσι αυτά. Ώστε έχομε δύο προσφορές. Τη μία ως δώρον και την άλλη ως θυσία. Η μία στην προσκομιδή και η άλλη μέσα στη Θεία Λειτουργία. Αυτό επαναλαμβάνεται στη Θεία Λειτουργία όπως σας είπα και είναι ακριβώς όπως ο Χριστός προσεφέρθη προς τον Πατέρα.
23 στίχος: «Καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου ὅτι πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται». Εδώ δικαιολογεί αυτό που προηγουμένως σας είπα ως προς την Παλαιά Διαθήκη. 24: «καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν νόμῳ Κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν». Και αυτό το αναλύσαμε. «Και θα δώσουν θυσία». Εάν λοιπόν εδώ αναφέρονται τα περιστέρια και τα τρυγόνια, πρέπει η προσφορά του Χριστού να ήτανε η προσφορά των πτωχών. Η προσφορά των πτωχών… Επτώχευσε δι’ ημάς ο Χριστός.
Και τώρα μπαίνουμε σε μία νέα σκηνή. Θα το ξέρετε πάντοτε, ο Ευαγγελιστής Λουκάς, όταν θέλει να εισαγάγει μια νέα σκηνή, συχνά χρησιμοποιεί το «Ιδού». Θέλει να ελκύσει την προσοχή. Και λέει ο στίχος 25: «Καὶ ἰδοὺ ἦν ἄνθρωπος ἐν Ἱεροσολύμοις ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος, δίκαιος καὶ εὐλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ Πνεῦμα ἦν Ἅγιον ἐπ᾿ αὐτόν». «Ήταν», λέγει, «κάποιος άνθρωπος εις τα Ιεροσόλυμα». Ο άνθρωπος αυτός δεν ήτο ιερεύς. Προσέξτε, υπογραμμίζω: Δεν ήτο ιερεύς. Υπάρχει ίσως η ευρεία αντίληψις ότι ο Συμεών ήτο ιερεύς. Όχι. Αν ήτο ιερεύς, θα μας το έλεγε ο Ευαγγελιστής Λουκάς αυτό. Δεν ευρίσκετο εις το ιερόν. Πρέπει να σας πω ακόμη ότι το όλο κτίσμα διαιρείτο σε δύο γενικά μέρη· εις το ιερόν και εις τον ναόν. Όταν λέγει ιερόν εννοεί τις αυλές και όλες τις οικοδομές που ευρίσκοντο εις τας αυλάς. Είχε πολλές αυλές ο ναός του Σολομώντος. Πολλές αυλές. Αν έχετε δει αναπαράσταση του ναού, θα το έχετε αντιληφθεί αυτό. Συνεπώς, ιερόν λέγεται όλα τα εξωτερικά κτίσματα, τα εκτός του κυρίως ναού, και οι αυλές· και ναός λέγεται το κύριον κτίσμα, μέσα εις το οποίον εγίνετο η λατρεία. Ο ναός τώρα είχε ιδιαίτερα χωρίσματα, δεν μένω εκεί· όταν λέγει εδώ ότι ήρθε εις το ιερόν ο άνθρωπος αυτός, ήρθε εις την αυλήν, έξω από τον ναό. Απηγορεύετο δε να μπει εθνικός και εις το ιερόν, δηλαδή και εις την αυλήν, όχι μόνο εις τον ναόν.
Και ο άνθρωπος αυτός έρχεται, το όνομά του Συμεών, όπως είδαμε, κάτω από το Πνεύμα το Άγιον. Από την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Να μια προώθησις. Το Πνεύμα το Άγιον τού λέγει: «Πήγαινε εις τον ναόν· πήγαινε εις τον ναόν». Όπως ακριβώς συνέβη με τον Φίλιππον τον διάκονον, όταν το Πνεύμα το Άγιον του λέγει: «Σήκω, πήγαινε ‘’κατά μεσημβρίαν’’ - δηλαδή προς νότον- στον δρόμο που πάει προς την Γάζα». Πάλι το Πνεύμα το Άγιον τού λέει, όταν περνούσε το αμάξι του Αιθίοπος- πώς το λέγει; Δεν μπορώ να σας πω, δεν ξέρω, δεν ξέρω πώς… Ωθεί, εμπνέει: «Κάνε αυτό». «Προσκολλήθητι», λέει, «τῷ ἅρματι». «Κόλλησε, άρπαξε, γαντζώσου από το άρμα».
Βλέπετε λοιπόν ότι κάτω από την επίδραση και έμπνευση και ώθηση του Αγίου Πνεύματος, ο Συμεών αφήνει το σπίτι του, θα ‘λεγε κανείς, κάπως ξαφνικά, φυσικά πήγαν ο Ιωσήφ και η Θεοτόκος με το βρέφος Ιησούν, δεν θα ‘ταν πολλή ώρα, θα ‘καναν το έργο τους και θα έφευγαν, πολύ λίγη ώρα, ελαχίστη. Συνεπώς ξαφνικά πρέπει να φεύγει ο άνθρωπος από το σπίτι του, να πηγαίνει κατευθείαν για τον ναό.
Έχει πολύ σημασία αυτό. Αλλά, σε λίγο, θα εμφανιστεί μία γυναίκα. Είναι η Άννα η προφήτις. Τόσο ο Συμεών- που θα το αναλύσουμε ιδιαιτέρως αυτό- όσο και η Άννα η προφήτις, ομολογούν θαυμαστά πράγματα. Λέγει ο Συμεών μόλις είδε το βρέφος: «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ». «Τώρα να πεθάνω. Όπως είμαι. Είδαν τα μάτια μου το σωτήριόν σου». Η Άννα να βεβαιώνει και να λέγει ότι «Αυτός είναι σπουδαίος· είναι ο Μεσσίας». Και λέγει εις την Θεοτόκον ότι «οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραὴλ». Γιατί; Διότι εδώ, αγαπητοί μου, εις μίαν πράξιν ασημότητος, έρχεται μία πράξις επισημότητος, για να μας βγάλει από έναν ενδεχόμενον σκανδαλισμόν. Ενθυμείσθε στην Γέννησιν; Σε ένα στάβλο, σε ένα παχνί, ανακλίνεται ο Υιός του Θεού· που έγινε άνθρωπος. Κι όμως. Ενώ κανείς δεν παίρνει είδηση ότι κάποιο παιδάκι γεννήθηκε εκείνη τη νύχτα, όλος ο ουράνιος κόσμος, όλοι οι άγγελοι, υμνούν και δοξολογούν τον Θεόν. Μέσα εις την ασημότητα και την ταπείνωση, έρχεται μία πράξις επισημότητος, δια να υπογραμμίσει ότι εδώ κρύπτεται μυστήριον καταπληκτικόν. Τώρα, εις την πράξιν αυτήν της ασημότητος, ότι μια γυναίκα, από ‘κείνες τις χιλιάδες γυναίκες που ποτέ πέρασαν από τον ναόν, έρχεται σε μία πράξη τόσο συνηθισμένη, όπως και παρ’ ημίν, που οι γυναίκες πάνε να πάρουν σαραντισμόν· κάποιο απόγευμα θα πάνε στον Εσπερινό να πάρουν τον σαραντισμό. Ποιος θα ανοίξει; Ποιος είναι στον ναό; Είναι κανείς; Ασημότης λοιπόν. Μέσα σ’ αυτήν την ασημότητα έρχεται μία επιβεβαίωσις προφητική, ότι αυτό το νήπιον είναι ο Μεσσίας του κόσμου.
Αλλά ο άνθρωπος αυτός ήτο δίκαιος· ήτο και ευλαβής. Ανήκε εις το λήμμα του λαού του Θεού. Εις το λήμμα. Εις το κατάλοιπον· διότι οι Εβραίοι δεν είχαν πλέον ακριβή αντίληψη περί του Μεσσίου. Κάτω από τις αναθυμιάσεις των ιδίων των επιθυμιών έχασαν την εικόνα του αληθούς Μεσσίου. Είναι εκείνο που προηγουμένως σας είπα: Γιατί χάνομε την εικόνα την αληθινή των πραγμάτων; Διότι μπαίνει το στοιχείο επιθυμία. Παντού εισχωρεί το προπατορικόν αμάρτημα. Δεν αφήνει τον άνθρωπο να αντιληφθεί τα πράγματα στην αλήθειά τους, στη γυμνή τους αλήθεια. Όταν όμως ο άνθρωπος θα θέσει τον εαυτόν του κάτω από την υπακοή του Θεού και την πίστη του Θεού, τότε καθαρίζεται το εσωτερικό του, βλέπει όσο δυνατόν να δει.
Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος, καθορίζεται, ήτο δίκαιος και ευλαβής. Συνεπώς είχε προϋποθέσεις καθαρότητος. Θα πει –δεν θα το πούμε σήμερα- ότι ο Μεσσίας είναι «φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν». Μεγάλης σημασίας αυτό. Δεν είναι εις αποκάλυψιν Ισραήλ, αλλά είναι εις δόξαν του Ισραήλ. «Εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν». Ξέρετε τι σήμαινε αυτό; Ότι αυτό που είπε ο Συμεών ήταν πέρα για πέρα αντισοβινιστικόν. Οι Εβραίοι λέγανε: «Ο Μεσσίας είναι δικός μας. Δεν ανήκει σε κανέναν άλλον!». Ο Συμεών λέγει: «Ο Μεσσίας είναι μεσσίας των εθνών, όλου του κόσμου». Αυτό είναι όμως μια αλήθεια που βγαίνει από μια καθαρότητα. Κανείς δεν θα μπορούσε να το πει αυτό. Κι όμως το λέγει ο Συμεών. Γιατί; Κάτω από το Πνεύμα το Άγιον εμπνευσμένος, επειδή ήτο δίκαιος και ευλαβής.
Ο Συμεών, αγαπητοί μου, ανήκε εις την τάξιν εκείνων των ανθρώπων που έμεναν πιστοί εις το θέλημα του Θεού. Ήταν η οικογένεια του Ζαχαρίου και της Ελισάβετ, ήτο η οικογένεια της Θεοτόκου, ήτο η οικογένεια της Άννας της Προφήτιδος, ήτο η οικογένεια του Συμεών – αυτούς τουλάχιστον που αναφέρει η Αγία Γραφή-· ήταν λίγοι αυτοί που είχαν καθαρή εικόνα περί του Μεσσίου. Εκείνοι που μπορούσαν να μελετούν την Αγίαν Γραφήν και να βλέπουν ορθά τα πράγματα.
Αλλά – επιτρέψατέ μου μια μικρή παρένθεση και θα τελειώσουμε- εδώ λέγει ότι «προσεδέχετο παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ», έτσι λέγει το ιερόν κείμενον, ότι «προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ». «Παράκλησις» θα πει παρηγορία· «προσδεχόμενος» θα πει αναμένων· περίμενε παράκληση. Δηλαδή ότι ο Μεσσίας θα ήτο η παράκλησις, θα ήτο η παρηγορία του λαού. Να γιατί ο Χριστός είπε στους μαθητάς Του: «Συμφέρει», λέει, «Εγώ να φύγω. Θα σας στείλω άλλον Παράκλητον, το Πνεύμα της Αληθείας». Όταν λέγει «άλλον Παράκλητον» σημαίνει ότι ομιλεί και έχει υπόψιν για έναν ομοίως δεύτερον. Ποιος είναι ο άλλος; Το ένα είναι το Πνεύμα το Άγιον και ο άλλος; Είναι ο Ίδιος. Βλέπετε πώς ονομάζει ο Χριστός τον εαυτόν Του; Παράκλητον. Βλέπετε πώς ο Συμεών αποκαλεί τον Μεσσίαν; Παράκλησιν εις τον Ισραήλ. Περίμενε παράκληση· παρηγορίαν. Δηλαδή ο Μεσσίας είναι Παράκλητος· παρηγορία, παρήγορος.Το Πνεύμα το Άγιον λέγεται Παράκλητος. Γιατί; Διότι μένει και μας βοηθά, μας παρηγορεί, μας ενισχύει. Κι ο Χριστός λοιπόν Παράκλητος· και το Πνεύμα το Άγιον Παράκλητος.
Αλλά εκείνο το «προσδεχόμενος», το οποίο θα είναι και το τελευταίο της αναλύσεώς μας, είναι το εξής. Προσδέχομαι σημαίνει περιμένω. Περιμένω σημαίνει ότι ερευνώ· ερευνώ. Επί παραδείγματι, αν περιμένω κάθε μέρα να δω να δημοσιεύεται μια είδησις που τη θέλω να είναι έτσι, συγκεκριμένη· την περιμένω την είδηση αυτή, αλλά από πού θα τη μάθω; Πρέπει να διαβάζω τις εφημερίδες. Κάθε μέρα λοιπόν παίρνω όλες τις εφημερίδες, κάθομαι και ψάχνω από τα χοντρά μέχρι τα ψιλά γράμματα, να δω αυτό που περιμένω. Γιατί δεν ξέρω πού θα είναι γραμμένο. Στα μεγάλα, τα χονδρικά ή στα ψιλά. Δηλαδή κάνω έρευνα. Ε λοιπόν, ερευνούσε ο Συμεών. Τι ερευνούσε; Την Αγίαν Γραφήν. Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις της ερεύνης του; Το ότι ήτανε δίκαιος και ευλαβής. Ποιον είχε βοηθό στην έρευνα; Το Πνεύμα το Άγιον. Και ψάχνει…
Εμείς ψάχνομε; Ακούστε πώς το λέγει αυτό ο Απόστολος Πέτρος: «περὶ ἧς –της οποίας- σωτηρίας ἐξεζήτησαν καὶ ἐξηρεύνησαν προφῆται». Ἐξεζήτησαν. Ακούτε; Το ρήμα ἐκ- ζητῶ σημαίνει «ζητώ από». Συνεπώς σαν να λέγω: «Τι έχεις εδώ; Τι έχει εδώ μέσα; Θα το ανοίξω να δω τι έχει εδώ μέσα». Αυτό θα πει «ἐκ- ζητῶ». «Ἐξεζήτησαν» λοιπόν «προφῆται καὶ ἐξηρεύνησαν». «Ἐρευνῶ ἐκ»· είναι έντονο. «Οἱ περί εἰς ἡμᾶς χάριτος προφητεύσαντες ἐρευνῶντες, εἰς τίνα ἤ ποῖον καιρόν ἐδήλουν τό ἐν αὐτοῖς Πνεῦμα Χριστοῦ». Είδατε; «Που θα φανέρωνε», λέει, «το Πνεύμα του Χριστού εις τίνα και εις ποίον καιρόν θα εγίνοντο αυτά». Ώστε λοιπόν ερευνούσε.
Και τον πληροφορεί το Πνεύμα του Θεού τον Συμεών: «Δεν θα πεθάνεις, έως ότου δεις το σωτήριον του Θεού». «Σωτήριον τοῦ Θεοῦ» είναι ο Σωτήρ, δηλαδή ο Μεσσίας. Δεν θα πεθάνεις. Πόσο ετών να ήτο; Ογδόντα; Ενενήντα; Εκατό; Εκατόν είκοσι; Εκατόν πενήντα; Δεν μας λέει η Αγία Γραφή. Ο λόγος του Θεού δεν μας λέγει. Ένα μας λέγει μόνο. Ότι ερευνούσε ανά πάσα στιγμή πότε θα έρθει ο Μεσσίας. Είχε άραγε υπόψη ο Συμεών τις περίφημες εβδομάδες του Δανιήλ; Οι περίφημες εβδομήντα εβδομάδες του Δανιήλ συμπίπτουν ακριβώς με τη Γέννηση του Χριστού. Εβδομήντα εβδομάδες. 490 χρόνια. 7 x 7 = 49. 490 χρόνια. Είναι ο Δανιήλ ο μόνος που ορίζει επακριβέστατα το έτος Γεννήσεως του Μεσσίου. Τι έκανε λοιπόν ο Συμεών; Έψαχνε.
Ο άγιος Ιγνάτιος, ο αποστολικός αυτός πατήρ, επίσκοπος Αντιοχείας, ο Θεοφόρος, πηγαίνοντας στη Ρώμη, στέλνει μια επιστολή στον άγιο Πολύκαρπο –που τον γιορτάζουμε σήμερα- κι αυτός αποστολικός πατήρ, επίσκοπος Σμύρνης. Στην επιστολή αυτή που του στέλνει, στον δρόμο τη γράφει την επιστολή, έγραψε κι άλλες επιστολές, στον δρόμο, γράφει το εξής πολύ σπουδαίο: Λέει σαν επίσκοπος που ήτο και υπεύθυνος συνεπώς του λαού του, του λαού της Σμύρνης, στον Πολύκαρπον: «Τούς καιρούς καταμάνθανε». «Μανθάνω κατά». Μαθαίνω συνεπώς πολύ καλά. Αυτό θα πει καταμανθάνω. «Τους καιρούς», λέει, «μελέτα τους και μάθαινέ τους καλά. Τα μάτια σου ανοιχτά. Μελέτα την εποχή. Μελέτα τις εποχές. Μελέτα τους χρόνους». «Τὸν ὑπὲρ καιρὸν προσδόκα»
«Εκείνον που είναι πέρα από τους καιρούς, περίμενέ τον». Δηλαδή; Τη Δευτέρα του Χριστού παρουσία. Μ’ άλλα λόγια: «Βλέπε, μελέτα τα σημάδια που ο Χριστός έρχεται. Περίμενε Εκείνον που είναι πέρα από τους χρόνους, από πλευράς ουσίας». «Τόν ἄχρονον, τόν ἀόρατον, τόν δι' ἡμᾶς ὁρατόν πού ἔγινε ἄνθρωπος· τόν ἀψηλάφητον, τόν ἀπαθῆ, τόν δι' ἡμᾶς παθητόν, τόν κατά πάντα τρόπον δι' ἡμᾶς ὑπομείναντα». Αλλά όταν λέγει εις τον Πολύκαρπον, τον άγιον Πολύκαρπον ο άγιος Ιγνάτιος: «Τούς καιρούς καταμάνθανε», ποιος θα μπορούσε να βοηθήσει και εμάς να αποκρυπτογραφούμε τους καιρούς; Η αποκρυπτογράφησις του καιρού είναι πάλι έργο του προφήτου. Πρέπει να έχεις Πνεύμα Θεού, δεν δύνασαι να αποκρυπτογραφήσεις.
Ο Συμεών είναι ο πρώτος που δείχνει τον Χριστόν. Είναι πιο δύσκολο από του να πεις μια γυναίκα φτωχιά, η Θεοτόκος, με μια μαντήλα στο κεφάλι της, και ένας γέροντας δίπλα της, ο Ιωσήφ, κρατούν ένα μωρό, σαράντα ημερών. Κοινή, κοινοτάτη εικόνα. Θέλω να σας μεταφέρω στον ρεαλισμό των πραγμάτων, για να μπούμε στο πνεύμα. Ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια του ναού κι άλλες μανάδες, κι άλλες γυναίκες με τους άντρες τους πάνε στον ναό. Για την ίδια δουλειά. Έρχεται ο άνθρωπος ο Συμεών να πει: «Αυτός είναι ο Μεσσίας. Αυτό το μωρό είναι ο Μεσσίας». Το παίρνει στην αγκαλιά του. Ω εκείνη η αγκαλιά…
[…] Ότι όσο μένει η χείρα ανοιχτή, έχομε το έλεος του Θεού. Όταν κλείσει η χείρα, τότε έχομε την κρίση του Θεού. «Κρίσις και έλεος», όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «δεν συνυπάρχουν, δεν συλλειτουργούν, όπως λέγει. Δεν συλλειτουργούν τον αυτόν χρόνον». Γι΄αυτό ο Θεός κατένειμε την κρίσιν και την μακροθυμίαν εις διάφορον χρόνον. Προηγείται το έλεος, ακολουθεί η κρίσις.
[…] χρόνια μετά. Είναι τρομακτικά δύσκολο. Αυτό έκανε τον Ιωάννη μέγα προφήτη. Όχι μόνο ο τρόπος της ζωής του, όχι μόνο η καθαρότητά του, αλλά και ως μέγιστος των προφητών, διότι έδειξε τον Μεσσία. Πολύ δύσκολο πράγμα. Τι λέγει ο αρχιερεύς, ο Καϊάφας,. Επίσημο πρόσωπο. Προφητεύει και αυτός. Ήτανε προφητεία αυτό που είπε ότι συμφέρει να πεθάνει ένας υπέρ του λαού. Και προφητεύει ως αρχιερεύς. Είχε εκείνο το εφώδ, το επιτραχήλιον θα λέγαμε για μας τους κληρικούς, χωρίς το οποίο δεν προφήτευε ο αρχιερεύς. Ηδύνατο λοιπόν να προφητεύει εάν ήτο τίμιος άνθρωπος και θα μπορούσε στο ερώτημα που έκανε στον Χριστόν: «Σε εξορκίζω, εις το όνομα του Ζωντανού Θεού, πες μας, εσύ είσαι ο Μεσσίας;». Και όταν ο Χριστός του λέγει: «Σύ εἶπας». «Είναι όπως το λες. Εγώ είμαι». Κι όταν λέει «Σε εξορκίζω», σημαίνει μεθ’ όρκου η βεβαίωσις. Μεθ’ όρκου η βεβαίωσις. Ο υποκριτής Καϊάφας ξεσκίζει τα ρούχα του. Γιατί; Είναι το Πνεύμα του Θεού, δεν μπορούσε να μείνει σε έναν τέτοιον άνθρωπο. Θα ηδύνατο να αποκρυπτογραφήσει. Και να πει και ο αρχιερεύς. «Αδερφοί μου στο συνέδριο, ξέρετε Ποιον έχουμε μπροστά μας; Πρέπει, πρέπει να γίνουμε σκόνη και καπνός μπροστά σε Εκείνον που έχουμε μπροστά μας τώρα. Και σπεύδουμε να δικάσουμε;». Αλλά δεν βλέπει ο Καϊάφας. Βλέπει όμως ο Συμεών. Λάθεψε; Οι αιώνες το απέδειξαν. Οι αιώνες το απέδειξαν! Δεν λάθεψε.
Λοιπόν. Ο προφήτης αποκρυπτογραφεί τους καιρούς. Πότε έρχεται ο Αντίχριστος; Προφήτης θα ‘ρθει να μας πει: «Αυτός είναι ο Αντίχριστος». Προφήτης θα ‘ρθει να μας το πει. Ποιος θα ‘ναι αυτός ο προφήτης; Πρέπει να σας πω ότι το προφητικό χάρισμα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει μέσα στην Εκκλησία. Εκείνο το «μετά Χριστόν πας προφήτης κ.τ.λ.» που λένε, είναι ανόητο· για να μην πω και ασεβές. Το προφητικό χάρισμα υπάρχει. Λέγει ο Απόστολος ότι θέλει να προφητεύουν όλοι. Η προφητεία είναι βασικό στοιχείο μέσα στην Εκκλησία. Ο πνευματικός άνθρωπος βλέπει τους καιρούς. Μπορεί να μην έχει ίσως μεγάλη διάκριση, εξαρτάται από τον τρόπο της ζωής του, την πνευματικότητά του κτλ., όταν ερευνά όμως και έχει καθαρή καρδιά απέναντι στον Θεό, βλέπει τα σημάδια.
Όπως ξέρετε, ο ιστορικός δεν μπορεί να κρίνει την εποχή του· γιατί είναι βυθισμένος μέσα στην εποχή του και πρέπει να περάσει να βγει απέξω. Δεν μπορείς να βγεις στη θάλασσα, αν είσαι μέσα στη θάλασσα. Πρέπει να βγεις από τη θάλασσα, για να δεις τη θάλασσα. Πρέπει να βγεις από την εποχή σου, για να δεις την εποχή σου. Τώρα πώς ο Χριστιανός καλείται να δει την εποχή του, να τη χαρακτηρίσει και να πει: «Τα σημάδια αυτά, α,β,γ,δ, βάσει του λόγου του Θεού: «Ἐνστήσονται καιροί χαλεποί» θα πει ο Απόστολος στον Τιμόθεο: «Θα ‘ρθουν δύσκολοι καιροί που έτσι κι έτσι κι έτσι κι έτσι… Λάβε τα υπόψη σου αυτά», λέει στον Τιμόθεο. Δηλαδή «καταμάνθανε τους χρόνους» που ο πνευματικός άνθρωπος έρχεται να πει: «Αυτό το σημάδι βάσει του λόγου του Θεού είναι σημάδι ότι …αυτό συνέβη. Έρχεται εκείνο ή έρχεται εκείνο». Πείτε το ίδιο πράγμα που το βλέπετε, που το βλέπει ο πνευματικός άνθρωπος, πείτε το σε έναν ασεβή. Σε έναν μη πνευματικό. Δεν βλέπει τίποτα. Δεν καταλαβαίνει τίποτα. Η όρασις αυτή λοιπόν δεν ανήκει παρά μόνον εις τον πιστόν άνθρωπον.
Όταν ο καθένας μας, αγαπητοί μου, γίνει ένας Συμεών και προσδοκά και προσδέχεται και αναμένει και ερευνά τον λόγον του Θεού. Κατακλυσμός αμαρτίας υπάρχει. Κατακλυσμός ιδεών και αντιλήψεων αντιχριστιανικών υπάρχει. Αφελληνιζόμεθα ημέρα τη ημέρα! Αποχριστιανιζόμεθα ημέρα τη ημέρα! Σαν Έλληνες μιλώ. Και σαν Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Συνεχώς χάνομε έδαφος. Συνεχώς ξεφτίζουμε. Και ερωτούμε: Πού πάμε; Μελετάμε, βλέπουμε τους καιρούς; Πού θα φτάσουμε; Πού θα φτάσουμε; Τι θα γίνει; Και βλέποντες, τι μπορούμε να κάνουμε;
Αγαπητοί μου, μία έκκληση από τον Θεό, να αρχίσουμε να βλέπουμε. Όχι σαν τον Καϊάφα που ήθελε να εθελοτυφλεί. Όχι σαν τον Συμεών, που ήθελε να διακρίνει. Και διακρίνοντες, τουλάχιστον να πούμε την εσχάτη στιγμή: «Κύριε, λυπήσου τον λαό και ξαναφέρε μας πάλι πίσω. Ξεφτίσαμε φοβερά! Και πάμε να χαθούμε. Και σαν Εκκλησία, και σαν πολιτεία. Πάμε να χαθούμε». Οι εχθροί γύρω, έτοιμοι να κατασπαράξουν. Ο εχθρός όμως είναι μέσα. Δεν είναι στα σύνορα. Είναι μέσα. Τον έχομε μέσα μας. Εμείς οι Νεοέλληνες χάσαμε την πίστη μας. Ξεφτίσαμε. Χάσαμε την πίστη μας και στον Θεό και στην πατρίδα. Και στον Θεό και στην πατρίδα. Δεν πιστεύομε πια στην πατρίδα. Δεν πιστεύουμε πια. Ούτε πιστεύουμε εις τον Θεόν πια. Και πρέπει να Τον παρακαλέσουμε τον Θεό να μας ανοίξει τα μάτια, να μας ανοίξει τα μάτια, τουλάχιστον σε λίγους ανθρώπους, να φωνάξουμε, και να σταθούμε μία πέδη, ένα φρενάρισμα εις το φοβερό αυτό κατρακύλισμα. Ας γίνουμε, αγαπητοί μου, νέοι Συμεώνες.
Ομιλίες εις το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, ομιλία 6η, από το 1΄έως το 52.31΄΄.
Από την ερμηνεία του γέροντος στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, κεφ.Β΄,εδάφια 22 - 26 [σχετικά με την Υπαπαντή του Κυρίου].
Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.
†.Ενθυμείσθε ότι ο άγιος Κύριλλος εθεώρησε ως γνωστά τα της Αναλήψεως του Κυρίου, γι΄αυτό και δεν είπε πολλά πράγματα εις τους Κατηχουμένους του, επειδή είχαν ακούσει περί της Αναλήψεως την προτεραίαν, την προηγούμενη ημέρα, την Κυριακή. Όπως το βλέπομε εδώ, που λέει «Κυριακή», συνεπώς η κατήχησις εγίνετο ημέρα Δευτέρα. Πιστεύω ότι δεν ήταν μόνο κάθε Δευτέρα, αλλά όπως συμπίπτει η περίπτωσις, ότι το θέμα εκείνο ήταν μετά την Κυριακή, για εκείνη τη φορά, ημέρα Δευτέρα.
Δεν θα ήθελα όμως, αγαπητοί μου, να μείνομε εμείς χωρίς κάτι συμπληρωματικό από το θέμα της Αναλήψεως του Κυρίου, γιατί είναι πολύ μεγάλο θέμα. Βέβαια δεν θα επιστρατεύσω πολλά χωρία παρά μόνον ένα από την Αγία Γραφή, από τις Πράξεις των Αποστόλων, που αναφέρεται εις το θέμα της Αναλήψεως του Χριστού.
Όπως θα γνωρίζετε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, τελειώνει το ομώνυμο Ευαγγέλιό Του με το γεγονός της Αναλήψεως του Χριστού. Και το βιβλίο των Πράξεων που έγραψε ο ίδιος, το αρχίζει με την Ανάληψιν του Χριστού· που δείχνει ένα κοινό σημείο συνεχείας, μεταξύ Ευαγγελίου και βιβλίου Πράξεων των Αποστόλων. Έτσι, εις μεν το Ευαγγέλιό του λέγει πολύ λίγα πράγματα, πολύ περιληπτικά, ακριβώς διότι είχε κατά νου να γράψει περισσότερα εις το βιβλίο των Πράξεων.
Μας λέγει λοιπόν ο ευαγγελιστής Λουκάς ότι ο Κύριος σαράντα ημέρες ήτο ὀπτανόμενος, εμφανιζόμενος εις τους μαθητάς Του και τους ωμίλει περί της βασιλείας του Θεού, περί των μυστηρίων της βασιλείας του Θεού. Την 40ήν ημέρα, μας σημειώνει εδώ ο ευαγγελιστής Λουκάς, ότι αφού επήρε τους μαθητάς Του, σε κάποιο σημείο, γνωρίζομε από το Ευαγγέλιον ότι αυτό είναι το όρος των Ελαιών, και όπως ήδη το είπαμε, αυτό μας το αναφέρει ο άγιος Κύριλλος, που είναι η πύλη επιστροφής. Η Βηθλεέμ είναι η πύλη ερχομού εις τον κόσμον και το όρος των Ελαιών είναι η πύλη της αναχωρήσεως.
Βλέπομε ότι αυτή η μικρή αλλά πολύ πυκνή και κατατοπιστική και σαφής περικοπή, μας λέγει τα της Αναλήψεως του Κυρίου. Ενώ τους ωμίλει, έγινε η Ανάληψις. Και ότι «ἐπήρθη βλεπόντων αὐτῶν». Ποίων «αὐτῶν»; Ποιο είναι το υποκείμενο του «αὐτῶν»; Είναι οι μαθηταί. Αλλά δεν ήσαν μόνο οι μαθηταί. Ήσαν κι άλλοι άνθρωποι· που δείχνει εδώ ότι μάρτυρες της Αναλήψεως είναι πολλοί άνθρωποι. Κι εκείνο το «βλεπόντων» που είναι Ενεστώς, δείχνει την διάρκειαν της πράξεως. Δεν ήτο μία στιγμιαία εξαφάνισις. Αλλά μία θα λέγαμε, βραδυπορούσα ανάληψις. Πολύ βραδυπορούσα. Δηλαδή άρχισε σιγά σιγά, σιγά σιγά να ανέρχεται ο Κύριος. Κράτησε κάποιο χρόνο. Πόσο χρόνο; Όσο χρειάζεται να πει κανείς ότι μπορώ να σταθώ μάρτυς ενός γεγονότος, που δεν με ξεχνούν οι αισθήσεις μου. Διότι όταν κάτι είναι ακαριαίο, ξαφνικό, απότομο, μπορώ να πω ότι κάτι έπαθε το μάτι μου. Πόσες φορές μας γελάνε τα μάτια μας; Ιδίως άμα δεν είναι και πολύ καλά τα μάτια μας. Καμιά φορά δημιουργούν είδωλα παράξενα. Η άκρη του ματιού σου βγάζει κάτι, ένα κάτι. Γυρίζεις να κοιτάξεις και δεν είναι τίποτα. Ήταν ένα είδωλο του ματιού. Εδώ έχομε,αγαπητοί μου, μια διάρκεια του φαινομένου. Και βλέπουν ταυτοχρόνως πολύ. Γι΄αυτό λέει «βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη». Επαίρομαι, σηκώνομαι επάνω.
Και ότι «νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν». Και τον σήκωσε, Τον πήρε από κάτω μία νεφέλη. Αυτή η νεφέλη, η οποία δεν είναι βεβαίως η συνήθης κοινή νεφέλη, αυτή που αποτελείται από τα γνωστά μας σταγονίδια· διότι δεν είναι ατμός. Νεφέλη πάντα είναι ατμός, σε κάποια όμως πολύ ψιλά σταγονίδια, που όταν ενωθούν αυτά μας δίνουν τη βροχή. Δεν είναι εδώ αυτή η νεφέλη, φυσική νεφέλη. Αλλά είναι άκτιστος νεφέλη. Ας το πούμε έτσι. Όπως λέμε «ἂκτιστον φῶς». Είναι το όχημα του Θεού. Η Παλαιά Διαθήκη πάντοτε μας λέγει ότι το όχημα του Θεού -βέβαια προσέξτε με, ο Θεός δεν έχει ανάγκη να μεταφερθεί από ένα σημείο σε ένα άλλο σημείο, διότι αυτά είναι ανθρωπομορφικές και ανθρωποπαθείς καταστάσεις και περιγραφές, γιατί ο Θεός πληροί τα πάντα. Κι αφού πληροί τα πάντα, δεν σημαίνει ότι είναι σε ένα σημείο και δεν είναι σε κάποιο άλλο, ώστε να μετακινηθεί ο Θεός. Είναι αδιανόητο πράγμα. Αλλά σημαίνει απλώς εδώ κατά έναν εντελώς ανθρώπινο τρόπο, σε μία ανθρωπίνη παράσταση, ότι ο Θεός μετακινείται.
Εν προκειμένω όμως, παρότι η Παλαιά Διαθήκη παρουσιάζει, σας είπα, πάντοτε σαν όχημα του Θεού τη νεφέλη, εδώ έχομε την ανθρωπίνη φύση, η οποία πράγματι ηδύνατο να μετακινείται από το ένα σημείο στο άλλο σημείο. Βέβαια, και μάλιστα μία σχετική απορία ερίφθη από την περασμένη εβδομάδα γύρω από το θέμα αυτό, πάνω κάτω, ότι η ανθρωπίνη φύσις του Χριστού είναι τελεία. Και όλα είναι διπλά εις τον Χριστόν. Είναι τέλειος Θεός, τέλειος άνθρωπος. Έχομε θέλημα θείον, θέλημα ανθρώπινον. Έχομε γνώση θεία, γνώση ανθρωπίνη. Έχομε δύναμη θεία, δύναμη ανθρωπίνη. Στον Χριστόν είναι όλα διπλά. Είναι όλα διπλά. Έτσι, οπωσδήποτε πάντοτε η ανθρωπίνη φύσις είναι αυτή που είναι. Αλλά ένεκα της ενώσεώς της με τη θεία φύση, όπως λέγεται, ένεκα της υποστατικής της ενώσεως, και θα πει «υποστατική ένωσις» ότι έχομε μεν δύο φύσεις αλλά το πρόσωπον είναι ένα. Και χωρίς αυτές οι δύο φύσεις να μπερδεύονται, είναι ασύγχυτες, πάντα η θεία είναι θεία και η ανθρωπίνη, ανθρωπίνη, η βούλησις είναι η ανθρωπίνη και η θεία, η ενέργεια είναι η θεία και η ανθρωπίνη, πάντοτε δεν μπερδεύονται, όμως ένεκα αυτής της υποστατικής ενώσεως, ο Ιησούς Χριστός είναι πανταχού παρών. Θα το δούμε λίγο πιο κάτω στον άγιο Κύριλλο, σήμερα, πρώτα ο Θεός, που θα πει: Αν και είναι απών, είναι ανάμεσά μας. Δεν είναι απών στην πραγματικότητα. Είναι απών ως προς τα μάτια μας αλλά είναι ανάμεσά μας. Έτσι ο Ιησούς Χριστός είναι πανταχού παρών και με την ανθρωπίνη Του φύση. Είναι επάνω στον ουρανό, ταυτόχρονα είναι πανταχού παρών, ένεκα της ενώσεώς Του με τη θεία φύση, η οποία είναι πανταχού παρούσα. Βέβαια κατά τρόπον που δεν μπορούμε να το καταλάβουμε αυτό, είναι ακατάληπτον.
Ωστόσο εδώ ο Κύριος αίρεται, σηκώνεται από το σύννεφο αυτό, άκτιστο σας λέω ενέργεια και σηκώνεται προς τον ουρανόν. Εδώ μάλιστα λέει μερικά που είναι πολύ χτυπητά. «Καὶ ταῦτα εἰπὼν»,λέει, «βλεπόντων αὐτῶν…». Και μετά ότι η νεφέλη που τον υπέλαβε, τον πήρε, τον σήκωσε, τον πήρε «ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν». Και παρακάτω θα πει το ρήμα «καὶ ὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν». Κοιτάξτε: «βλεπόντων ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν» - «ἀτενίζοντες». Το «ἀτενίζω», προσφιλής λέξις εις τον Λουκά, σημαίνει «βλέπω μετά παρατηρητικότητος, όχι αφηρημένα, και μετά διαρκείας χρονικής». Αυτό θα πει το ρήμα «ἀτενίζω». Δεν είναι το «ὁρῶ», το «βλέπω», αλλά το «ἀτενίζω».
Θα μας πει αργότερα ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Α΄ του επιστολή, εκείνο που είδαμε, ὃ ἑωράκαμεν. Κοιτάξτε: ὃ ἑωράκαμεν, εκείνο που είδαμε. «τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν». Όταν θέλομε να πούμε για κάποιον ότι ή για κάτι ότι το είδαμε και είναι σίγουρο, λέμε: «το είδαμε με τα μάτια μας». Μα δεν βλέπει κανείς αλλιώτικα, αλλά βλέπει με τα μάτια του. Δεν βλέπει με την μύτη του. Αλλά όταν λέμε «με τα μάτια μας βλέπομε», σημαίνει ένα σίγουρο πράγμα. Γι΄αυτό λέγει ο Ευαγγελιστής «ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν». Βλέπετε εδώ το στοιχείο της αποκαλύψεως. Και μετά παρακάτω λέει: «καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς» κτλ. Κάτι που έρχεται σε μία άμεση γνώση, όχι μόνο κατά νοητόν τρόπον, αλλά και κατά αισθητόν. Με αυτές τις αισθήσεις μας που διαθέτομε, του σώματος τις αισθήσεις. Είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό. Και το ξαναλέγω, για να δώσω έναν τόνο, με την ευκαιρία, στην πρώτη απορία που είπαμε, ποια η διαφορά του Χριστιανισμού από τις άλλες θρησκείες. Και με την ευκαιρία πάλι λέγω, ότι υπάρχει μέγας ο κίνδυνος, επειδή πολλά κυκλοφορούν στην εποχή μας, να πλανηθεί κανείς και να πει… «όλα είναι καλά και όλα έχουν μία αλήθεια και συνεπώς, τι θα πει είμαι Χριστιανός, τι θα πει είμαι Βουδιστής»… Όχι, αγαπητοί μου, προσέξτε αυτό το σημείο, προσέξατέ το, πάρα πολύ προσέξατέ το. Υπάρχει η πλάνη και το ψεύδος σε όλα τα άλλα· διότι δεν μπορεί να είναι η αλήθεια μοιρασμένη από δω κι από κει. Ή είναι ή δεν είναι.
Επανέρχομαι. «Καὶ ὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ». Πού επορεύετο; Εις τον ουρανόν. Α, ώστε επορεύετο εἰς τὸν οὐρανὸν. Εκεί ο Κύριος επήγε. Θα το δούμε παρακάτω, στον άγιο Κύριλλο αυτό να το τονίζει πάρα πολύ. Όχι δια την Ανάληψιν, αλλά δια τον τερματισμόν αυτής της πορείας.
«Και ἰδοὺ ἄνδρες δύο(«Να», λέει, «δύο άνδρες») παρειστήκεισαν αὐτοῖς ἐν ἐσθῆτι λευκῇ». Ήσαν δύο άγγελοι, οι οποίοι επισύρουν την προσοχή των μαθητών και των άλλων παρισταμένων, για να τους πουν: «Τι σταθήκατε βλέποντας», λέει, «στον ουρανό;» Είδατε; «Ἐμβλέποντες εἰς τὸν οὐρανὸν». «Οὗτος ὁ ᾿Ιησοῦς ὁ ἀναληφθεὶς ἀφ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανόν, οὕτως ἐλεύσεται(«Αυτός ο οποίος ανελήφθη στον ουρανόν, με τον ίδιο τρόπο θα έλθει») ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν («με τον ίδιο τρόπο που τον είδατε να φεύγει, έτσι θα ξανάρθει»)».Είναι πολύ χαρακτηριστικό.
Αλλά τώρα εδώ σταματώντας, σε αυτό το σημείο, ας έρθουμε στον άγιο Κύριλλο, ευρισκόμενοι εις την 27ην - ΚΖ΄- παράγραφον, που μας λέγει τα εξής: «Μέμνησο δὲ καὶ τῶν εἰρημένων μοι πολλάκις περὶ τοῦ ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καθέζεσθαι τὸν υἱόν, διὰ τὴν τῆς πίστεως ἀκολουθίαν τὴν λέγουσαν· "καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθίσαντα ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρός’’».
Δηλαδή τώρα πρέπει να αναλύσουμε, θέλει να πει στους κατηχουμένους του ο άγιος Κύριλλος, πού κατέληξε αυτή η Ανάληψις του Χριστού, ποιο ήταν το τέρμα αυτής της Αναλήψεως του Χριστού. Ναι. Ο Χριστός ανελήφθη. Πού πήγε; Και θα πάρουμε εκείνο το άρθρο του συμβόλου της Πίστεως, για να αναλύσουμε, λέει ο άγιος Κύριλλος. «Καὶ καθίσαντα ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρός». Ώστε το τέρμα της Αναλήψεως ήτο η στα δεξιά του Θεού Πατρός καθέδρα. Αυτό ήτο το τέρμα.
Γιατί είναι εκεί το τέρμα και τι σημαίνει εκάθισε στα δεξιά, αυτό τώρα θα το δούμε στη συνέχεια. «Θρόνου μὲν ἰδιότητα μὴ πολυπραγμονῶμεν· ἀκατάληπτον γάρ· μήτε δὲ ἀνεχώμεθα τῶν λεγόντων κακῶς, ὅτι μετὰ τὸν σταυρὸν καὶ τὴν ἀνάστασιν καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον, τότε ἤρξατο τοῦ ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρὸς καθέζεσθαι ὁ Υἱός. οὐ γὰρ ἐκ προκοπῆς ἔσχε τὸν θρόνον, ἀλλὰ ἀφ' οὗπερ ἔστιν, (ἔστι δὲ ἀεὶ γεννηθείς,) καὶ συγκαθέζεται τῷ Πατρί».
Όσον αφορά τον θρόνον- γιατί θα πει πολλά χωρία της Αγίας Γραφής, που αναφέρονται ότι ο Χριστός εκάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός, θα μας το πει κι ο Στέφανος, ο Πρωτομάρτυς: «βλέπω ανοιγμένους τους ουρανούς και τον Ιησούν ἑστῶτα (εδώ λέει «ἑστῶτα», όχι καθήμενον· έχει σημασία· θα πει ορθία θέσις) εἰς τά δεξιά τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, τῆς δυνάμεως», εκεί θα δούμε γιατί ο Κύριος είναι όρθιος, όπως και στην Αποκάλυψη εμφανίζεται όρθιος και περιπατών· θα πει: «επιμελούμαι άγρυπνα».
Θα ήθελα να σας ερωτήσω με ένα πολύ απλό παράδειγμα. Ένας σκοπός που φυλάει ένα αντικείμενο,μία πύλη, κάθεται; Ή είναι όρθιος και περιφέρεται; Ασφαλώς περιφέρεται. Δηλαδή στέκεται. Δεν κάθεται. Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να πάρει αντίληψη, εικόνα, ο Στέφανος, ότι ο Χριστός δεν κάθεται και δεν τον προσέχει, ας το πούμε, κατ’ άνθρωπον. Αλλά ότι είναι όρθιος και επιμελείται του Στεφάνου. Και ότι έπρεπε να είχε απέραντη εμπιστοσύνη ο Στέφανος στα χέρια του Χριστού. Έστω κι αν τώρα σε λίγο, διότι θα το επιτρέψει ο Χριστός, θα πάρουν λίθους οι εχθροί του Στεφάνου για να τον λιθοβολήσουν. Έχει σημασία.
Ο Κύριος όμως εκάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός. Ποιος είναι αυτός ο θρόνος; Μή πολυπραγμονῶμεν, λέει ο άγιος Κύριλλος. Διότι είναι ακατάληπτον πράγμα. Ακατάληπτον. Γιατί είναι ακατάληπτον; Διότι απλούστατα ο θρόνος είναι μία εικόνα. Είναι μία καρέκλα πολυτελής, πώς να την πούμε τώρα, είναι επάνω σε ένα βάθρο· λίγο πολύ έχομε δει όλοι θρόνους ή σε φωτογραφίες ή οπουδήποτε έχομε δει. Μία καρέκλα. «Αλλά μη φανταστούμε», λέει, «κάτι τέτοιο», λέει ο άγιος Κύριλλος. «Είναι απλώς εικόνα. Διότι δεν κάθεται ο Χριστός για να ξεκουράζεται». Ούτε ακόμη, όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω, δεν υπάρχουν «αριστερά και δεξιά» του Θεού Πατρός. Η έκφρασις «δεξιά» σημαίνει εύνοια. Αυτό σημαίνει.
Ωστόσο, μην πεις ακόμα ότι κάθεται σε θρόνο δόξης από προκοπή. «Όχι», λέει ο άγιος Κύριλλος. «Οὐ γὰρ ἐκ προκοπῆς ἔσχε τὸν θρόνον, ἀλλὰ ἀφ' οὗπερ ἔστιν, (ἔστι δὲ ἀεὶ γεννηθείς,) («πρόσεξε, όχι γιατί πρόκοψε στην αρετή και τώρα παίρνει τιμή και δόξα. Αλλά τον θρόνον τον είχε πάντοτε»)». Θα θυμόσαστε, στις πρώτες Κατηχήσεις, που είχαμε πει σε εκείνες τις περιληπτικές περί του Ιησού Χριστού, σε εκείνη που είχε κάτι λίγο απ΄όλα. Ότι ο Χριστός δεν πήρε τον θρόνον από αμοιβή, από προκοπή. Θα ήταν αδιανόητο πράγμα. Αλλά αυτόν τον θρόνο τον είχε πάντοτε. «Ἒστι δὲ ἀεὶ γεννηθείς». Δηλαδή εδώ σημαίνει είναι αΐδιος, συναΐδιος με τον Πατέρα. Αΐδιος θα πει αιώνιος. Συνεπώς συναιώνιοι με τον Πατέρα. Κι άλλοτε σας είχα κάνει μία μικρή εξήγηση, θα σας την πω πάλι. Η διαφορά του αιώνιος και του αΐδιος είναι η εξής. Όταν λέμε αιώνιος σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε αρχή χωρίς τέλος. Εμείς, επί παραδείγματι, έχομε αρχή. Κάποια στιγμή γεννηθήκαμε κι έχομε μιαν αρχή. Δεν θα έχουμε τέλος όμως. Θα είμεθα στην αιωνία ζωή. Ο Θεός δεν έχει αρχή! Ούτε και τέλος. Συνεπώς ο Θεός καταχρηστικώς λέγεται αιώνιος. Ο Θεός λέγεται αΐδιος· που θα πει αιώνιος, αλλά χωρίς τέλος και χωρίς αρχή.
«Καὶ τοῦτον τὸν θρόνον πρὸ τῆς ἐνσάρκου παρουσίας τοῦ Σωτῆρος ἑωρακὼς ὁ προφήτης φησὶν Ἡσαΐας· εἶδον τὸν Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ καὶ ἐπηρμένου, καὶ τὰ ἑξῆς. τὸν Πατέρα μὲν γὰρ οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε, ὁ δὲ τῷ προφήτῃ τότε φανεὶς ὁ Υἱὸς ἦν».
Τι ωραίο αυτό, αγαπητοί μου και μεγαλόπρεπο! Αν διαβάσετε στο βιβλίο του Ησαΐου, εις το έκτον κεφάλαιον, θα δείτε να λέγει εκεί τα εξής. Είναι εκείνο το πασίγνωστο όραμα του Ησαΐου, που είδε, λέγει, τον Κύριον καθήμενον ἐπὶ θρόνου ἐπηρμένου. Δηλαδή θρόνος που ήτον πολύ υψηλός. Μέσα στον ναό του Θεού, στον ναό του Σολομώντος· ο οποίος ναός ήτο πλήρης καπνών, θυμίαμα. Κι εκεί είπεν ο Θεός. Θα σας πω τη μετάφραση εκ του Εβραϊκού, γιατί εξυπηρετεί καλύτερα εδώ, παρά η μετάφρασις των εβδομήκοντα(Ο΄). Όπως ξέρετε, για να έχουμε μία ακριβεστέρα εικόνα του κειμένου, άλλοτε ανατρέχομε στο εβραϊκό κείμενο, μετάφραση εκ του εβραϊκού και άλλοτε έχομε το κείμενο των Ο΄. Μπορεί κάποτε να ανατρέξουμε και σε άλλες μεταφράσεις, αρχαίες μεταφράσεις. Εκεί λέει: «Ποιος θα πάει για μας;». Είναι ένας τρίτος πληθυντικός, μετά από εκείνους τους δύο πρώτους· που λέγει: «Εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον». Μετά αν θέλετε, τέταρτος, γιατί τα δύο πρώτα ίδια είναι. Μετά λέει: «Ἰδοὺ ᾿Αδὰμ γέγονεν ὡς εἷς ἐξ ἡμῶν». Σαν ένας από ημάς. Το δεύτερο είναι: «Δεῦτε, καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν τάς γλώσσας» εις την πυργοποιίαν της Βαβυλώνας, της Βαβέλ. Ελάτε να κατεβούμε να μπερδέψουμε τις γλώσσες τους. Και τώρα έχομε εδώ πάλι αυτόν τον πληθυντικό. «Ποιος θα πάει για μας, για λογαριασμό μας». Κι εκεί λέει ο Ησαΐας: «Εγώ, Κύριε». Και τότε δίνει προφητεία ο Κύριος κ.τ.λ.
Λοιπόν προσέξτε εδώ. Είδε τον Κύριον επί θρόνου επηρμένου, μας λέει ο Ησαΐας. Ποιος ήταν επάνω στον θρόνο; Ο Κύριος. Παρακαλώ εδώ πολύ προσέξτε. Ποιος Κύριος; Ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Γιαχβέ θα πει ο Κύριος. Πού το ξέρομε; Ότι Αυτός που κάθεται πάνω στον θρόνο μπορεί να είναι ο Ιησούς Χριστός; Μας το λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Ακούστε. «Δικαιολογημένα δεν πίστευε ο λαός», λέει ο Ιωάννης, γιατί το είπε ο προφήτης. Αυτός ο λαός, βούλωσε τα αυτιά του και δεν ακούει. Δεν θέλει να ακούσει. Και τα είπε αυτά ο Ησαΐας», λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στο Ευαγγέλιό του, «όταν είδε την δόξα Του». Ποιανού δόξα; Του Υιού τη δόξα. Του Υιού τη δόξα όταν είδε, άρα ποιος ήτο επί θρόνου; Ο Υιός. Πώς τον αποκαλεί η Παλαιά Διαθήκη; Ο ίδιος ο Ησαΐας; «Ο Κύριος, ο Γιαχβέ». Συνεπώς ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ.
Τι σημαίνει αυτό; Οι Χιλιασταί λένε ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι ο Γιαχβέ, αλλά είναι κτίσμα. Όχι. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ. Και μας λέγει εδώ, ωραιότατα, ο άγιος Κύριλλος: «Τὸν πατέρα μὲν γὰρ οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε(Κανείς ποτέ δεν είδε τον Πατέρα), ὁ δὲ τῷ προφήτῃ τότε φανεὶς ὁ Υἱὸς ἦν». Εκείνος που ενεφανίσθη εις τον προφήτη ήτο ο Υιός. Και δεν ήτο ο Πατήρ. Συνεπώς ο Υιός είναι ο Γιαχβέ. Και ο Πατήρ είναι ο Γιαχβέ. Και το Πνεύμα το Άγιον είναι ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Κύριος ο Πατήρ, Κύριος ο Υιός, Κύριος το Πνεύμα το Άγιον. Χρησιμοποιώ το «Γιαχβέ», επειδή ακριβώς έχομε τους Χιλιαστάς. Γιαχβέ θα πει Κύριος. Κύριος ο Πατήρ, Κύριος ο Υιός, Κύριος το Πνεύμα το Άγιον. Ίσον ένας ο Κύριος. Δεν έχουμε τρεις κυρίους, δεν έχουμε τρεις θεούς. Ένας είναι ο Κύριος. Και παρά ταύτα, ο Πατήρ είναι Κύριος, ο Υιός Κύριος κ.ο.κ.
Ώστε εδώ βλέπει κανένας ότι ο Υιός τότε ήτο επί θρόνου. Άρα, αφού ήτο επί θρόνου και τον βλέπει ο Ησαΐας, τώρα όταν αναλαμβάνεται και φθάνει στον ουρανό, δεν παίρνει θρόνο από προκοπή. Αλλά διότι πραγματικά είχε πάντα τον θρόνον. Αυτό θέλει να τονίσει εδώ ο άγιος Κύριλλος. Είναι πάρα πολύ σπουδαίο αυτό, αγαπητοί. Θα λέγαμε μόνο ότι επ’ αυτού του θρόνου τώρα κάθεται και η ανθρωπίνη φύσις. Η θεία ήτο πάντοτε επί θρόνου, πάντοτε, πάντοτε. Ο Υιός δεν είναι από προκοπή, αλλά είναι Θεός. Όταν δε ενηνθρώπησε, σημειώστε και αυτό, ουδέποτε αποχωρίστηκε από τον Πατέρα. Ως Θεός. Ποτέ. Θα ήταν αδιανόητο πράγμα να αποχωριστεί από τον Πατέρα. Έτσι: «Ὅλος ἦν ἐν τοῖς κάτω, καὶ τῶν ἄνω οὐδόλως ἀπῆν, ὁ ἀπερίγραπτος Λόγος», μας λέγουν οι Χαιρετισμοί. Ολόκληρος ήτο κάτω ο Υιός, αλλά καθόλου δεν απουσίασε από τον ουρανό. Και συνεπώς και από τον θρόνο.
«Καὶ ὁ ψαλμῳδός φησιν· ἕτοιμος ὁ θρόνος σου ἀπὸ τότε, ἀπὸ τοῦ αἰῶνος σὺ εἶ», λέγει ο 92 ψαλμός. Είδατε; «Έτοιμος είναι ο θρόνος σου από τότε». Γιατί; «Διότι… από του αιώνος, πριν γίνει ο χρόνος – αυτός είναι ο αιών- Συ υπάρχεις»). πολλῶν οὐσῶν τῶν περὶ τούτου μαρτυριῶν διὰ τὸ πολὺ τῆς ὥρας ἀρκούμεθα καὶ ταύταις». «Ε, πέρασε η ώρα», λέγει, «είπαμε πολλά πράγματα». Και αναφέρει γρήγορα μερικά χωρία, τα οποία κι εγώ γρήγορα θα αναφέρω. Δεν θα κάνω ανάλυση. Απλώς μόνο θα τα αναφέρω. Ανέλυσα ό,τι μέχρι τώρα ανέλυσα και για να κλείσει, αγαπητοί μου, η Κατήχησις η 14η, που αναφέρεται εις την Ανάστασιν, εις την Ανάληψιν και εις την εκ δεξιών του Θεού Πατρός καθέδρα.
ΚΗ΄ «Νῦν δὲ ὑμᾶς ὑπομνηστέον ὀλίγων τῶν ἐκ πολλῶν εἰρημένων περὶ τοῦ ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καθέζεσθαι τὸν υἱόν. ὁ μὲν γὰρ ἑκατοστὸς ἔνατος ψαλμὸς σαφῶς φησιν-Τι λέγει ο εκατοστός ένατος Ψαλμός;-· εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου, κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου(«Είπεν ο Κύριός μου στον Κύριό μου». Δηλαδή είπεν ο Θεός Πατήρ που είναι ο Κύριός μου, ο Κύριος Πατήρ, είπεν εις τον Κύριον Υιόν, λέει ο Δαβίδ: «Κάθισε εκ δεξιών μου, έως ότου βάλω κάτω από τα πόδια σου τους εχθρούς σου». Ώστε κάθισε εκ δεξιών μου). βεβαιῶν δὲ ὁ σωτὴρ τὸ εἰρημένον ἐν εὐαγγελίοις φησὶ τὸν Δαβὶδ οὐκ ἀφ' ἑαυτοῦ ταῦτα, ἀλλ' ἐξ ἐπιπνοίας τοῦ ἁγίου πνεύματος εἰρηκέναι, λέγων· πῶς οὖν Δαβὶδ ἐν πνεύματι κύριον αὐτὸν καλεῖ λέγων, εἶπεν ὁ κύριος τῷ κυρίῳ μου, κάθου ἐκ δεξιῶν μου, καὶ τὰ ἑξῆς;».
Ο ίδιος ο Κύριος, λέγει, ανέφερε το χωρίον αυτό. Και τι είπε; Ότι εν Πνεύματι Αγίω είπεν ο Δαβίδ αυτόν τον λόγον. Ότι είπεν ο Κύριος εις τον Κύριόν μου… Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Κι από κει μάλιστα ο Κύριος, πρέπει να σας πω, είναι ένα μοναδικό χωρίο που δείχνει τη θεότητά Του ο Χριστός. Και όχι μόνο τη θεότητά Του, αλλά και την ανθρωπότητά Του, αλλά και το πού είναι, εις τα δεξιά του Θεού Πατρός και τι κάνει εκεί. Διότι εκείνο το «ἕως ἂν θῶ …», «έως μπουν οι εχθροί σου κάτω από τα πόδια σου», δείχνει το έργον του Χριστού μέσα στην Ιστορία. Να σας το πω κι αυτό. Είναι ένα πολύτιμο χωρίο. Είπα δεν θα αναλύσω, αλλά μπαίνει κανείς στον πειρασμό, πώς να μην αναλύσεις. Διότι δείχνει εδώ αγαπητοί αυτό το πράγμα, ότι ο Χριστός επάνω εκεί, εις τον θρόνον εκεί, πρώτον είναι ο αιώνιος μεσίτης. Και η μεσιτεία Του δεν είναι ότι λέγει στον Πατέρα, τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον ό,τι λέγει. Αυτή αύτη η παρουσία της ανθρωπίνης φύσεως, αποτελεί την μεσιτείαν. Έχομε δηλαδή μίαν οντολογικήν μεσιτείαν. Μίαν μεσιτείαν που αναφέρεται εις αυτήν ταύτην την ανθρωπίνη φύση. Εκεί εις τους κόλπους της θεότητος. Και αυτή την ανθρωπίνη φύση βλέπει ο Θεός και στρέφεται ευνοϊκά προς την ανθρωπότητα. Είναι δηλαδή οντολογικός Μεσίτης ο Χριστός.
Αλλά κι ακόμη είναι Εκείνος που πολεμά μέσα στην Ιστορία. Κυβερνά την Ιστορία και πολεμά υπέρ της Εκκλησίας Του τους εχθρούς αυτής της Εκκλησίας. Γι΄αυτό τον παρουσιάζει πολλές φορές η Αποκάλυψη τον Χριστόν ως Κριτήν, που μπαίνει μέσα στην Ιστορία. Ενώ δεν είναι ακόμη τελική κρίσις. Στο τέλος του βιβλίου της Αποκαλύψεως δείχνει τον Χριστόν ως τελικόν κριτήν. Κι ενώ μιλάει τόσες φορές δια τον Χριστόν Κριτήν, δεν βλέπομε την παρουσία Του. Είναι ότι κυβερνά την Ιστορία, χωρίς να είναι ορατός. Δηλαδή τι θα πει κυβερνά; Δίδει εκβάσεις εις την Ιστορίαν και κυβερνά την Ιστορίαν. Κύριος της Ιστορίας, αγαπητοί μου, είναι- προσέξτε- είναι ο Χριστός.
Εδώ μία μικρή παρένθεση. Δεν ξέρω, όπως θέλετε πάρτε το. Κάποιος πολιτικός, χθες, είπε: «Και θα μάθουν τα παιδιά στα σχολειά την Ιστορία και θα λένε: ‘’Για κοίταξε οι άνθρωποι που κάποτε κάνανε πολέμους, ενώ τώρα πια θα έχουμε ειρήνη’’». Αλίμονό μας! Και ποιος δεν θα το ήθελε αυτό; Δεν θα δει ποτέ η Γη ειρήνη! Δεν είμαι, αγαπητοί μου, φιλοπόλεμος, να φυλάξει ο Θεός... Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Και μην ξεγελιόμαστε. Δεν θα δει ποτέ ειρήνη η Γη μας η ταλαίπωρη. Και όσο πηγαίνει προς το τέλος της, τόσο οι άνθρωποι θα γίνονται μαλλιά κουβάρια. Και θα επιτείνονται οι πόλεμοι, για να γίνει και ο μεγαλύτερος πόλεμος μέσα στην Ιστορία, που θα είναι και ο τελευταίος. Ο τελευταίος. Λοιπόν, όλα αυτά είναι παραμύθια. Αν ζητάμε μιαν ειρήνη, μόνο με αφοπλισμούς. Την ειρήνη την δίδει μόνον ο Χριστός. Ο Χριστός είναι κριτής της Ιστορίας. Δεν είναι οι άνθρωποι που χειρίζονται την Ιστορία· είναι ο Χριστός. Ο Χριστός επιτρέπει τον χειρισμόν εκ μέρους των ανθρώπων και τους αφήνει· και πού οδηγούν οι άνθρωποι την Ιστορία; Σε πολέμους και σε συρράξεις. Και συνεχίζομε.
ΚΘ’ παράγραφος:
«Ὑπομνηστέον δὲ καὶ ἄλλων ὀλίγων μαρτυριῶν ὁμοίως περὶ τοῦ ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καθέζεσθαι τὸν υἱόν(«Ας πούμε», λέει, «και μερικές ακόμη τέτοιες ρήσεις από την Αγίαν Γραφήν, μαρτυρίες»). Ἐν μὲν γὰρ τῷ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίῳ γέγραπται· πλὴν λέγω ὑμῖν(λέει ο Χριστός), ἀπ' ἄρτι (Και το είπε αυτό πού; Στον Καϊάφα και στο Συνέδριον) ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως». Ο Θεός λέγεται και «Δύναμις» και συνεπώς «εις τα δεξιά της δυνάμεως» θα πει «εις τα δεξιά του Θεού». Το ίδιο είναι και αυτό το «εἰς τά δεξιά τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ» που λέγει ο Στέφανος. Είδατε τι είπε εδώ ο Κύριος εις το δικαστήριον; Και είναι επίσημη ώρα αυτή που δικάζεται ο Κύριος. Διότι τον έχει ορκίσει ο Καϊάφας. «Πες μας την αλήθεια: Ποιος είσαι;». «Ποιος είσαι;». Και ο Κύριος είπε Ποιος είναι. Και ανεφέρθη εις το όραμα του Δανιήλ. «Και συνεπώς θα δείτε κι άλλα πράγματα ακόμα. Όχι μόνο αυτά τα οποία έχετε δει. Είμαι ο Υιός του Ευλογητού» «Είσαι», λέγει, «ὁ υἱὸς τοῦ εὐλογητοῦ;». «Σύ εἶπας». «Είναι όπως το λες· είμαι ο Υιός του Ευλογητού. Και όχι μόνο αυτό· άκου να σου πω και παρακάτω τι : Θα δείτε τον Υιόν του ανθρώπου», να λέει εδώ πέρα: «ἀπ' ἄρτι ὄψεσθε καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως».
Στη συνέχεια ο Απόστολος Πέτρος.«Δι' ἀναστάσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ, πορευθεὶς εἰς οὐρανόν», λέγει στην Α΄ του επιστολή, 3,21. Ότι «δια της αναστάσεως του Ιησού Χριστού, ο Οποίος είναι εις τα δεξιά του Θεού, αφού επορεύθη εις τον ουρανόν».
Ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους λέει τα εξής: «Χριστὸς ὁ ἀποθανών, μᾶλλον δὲ καὶ ἐγερθείς, ὃς καὶ ἔστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ («Χριστὸς ὁ ἀποθανών, μάλλον Εκείνος που ανεστήθη, ο Οποίος και βρίσκεται στα δεξιά του Θεού») Ἐφεσίοις δὲ ἐπιστέλλων οὕτως εἴρηκεν(«στέλνοντας γράμμα στους Εφεσίους αυτά έχει πει:»)· κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ κράτους τῆς ἰσχύος Αὐτοῦ, ἣν ἐνήργησεν ἐν τῷ Χριστῷ, ἐγείρας Αὐτὸν ἐκ νεκρῶν -ο Θεός Πατήρ εγείρει τον Υιόν- καὶ καθίσας ἐν δεξιᾷ Αὐτοῦ(«και κάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός»), καὶ τὰ ἑξῆς».
Άλλο χωρίο: «Τοὺς δὲ ἐν Κολοσσαῖς οὕτως ἐδίδαξεν· εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε, οὗ ὁ Χριστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς καθήμενος». «Εάν», λέγει, «έχετε συνεγερθεί μαζί με τον Χριστόν, Εκείνος ανεστήθη, σεις δε πνευματικά έχετε αναστηθεί, τα άνω να ζητείτε». Δηλαδή τα πνευματικά, τα ουράνια. Εκεί που είναι ο Χριστός, εις τα δεξιά του Θεού Πατρός καθήμενος.
«Ἐν δὲ τῇ πρὸς Ἑβραίους φησί(Λέγει στην προς Εβραίους επιστολή του)· Καθαρισμὸν τῶν ἁμαρτιῶν ποιησάμενος ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς(«ἐκάθισεν ἐν ὑψηλοῖς, δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης». Άλλο όνομα του Θεού. Μεγαλωσύνη! Δόξα, Δύναμις, Μεγαλωσύνη). Καὶ πάλιν: Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε(Από την προς Εβραίους κι αυτό. «Προς ποίον ποτέ εκ των αγγέλων είπε:»)· Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;(Δεν το είπε αυτό ποτέ σε άγγελο, παρά μόνον εις τον Υιόν) καὶ πάλιν(Πάλι από την προς Εβραίους)· οὗτος δὲ μίαν ὑπὲρ πάντων προσενέγκας θυσίαν εἰς τὸ διηνεκές(Μια θυσία, εις το διηνεκές, αιωνίως), ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ, τὸ λοιπὸν ἐκδεχόμενος, ἕως τεθῶσιν οἱ ἐχθροὶ Αὐτοῦ ὑποπόδιον τῶν ποδῶν Αὐτοῦ(Είναι μία πλάτυνσις, θα λέγαμε, αυτού του χωρίου, από τον 109 ψαλμό, αλλά από την προς Εβραίους αυτό) . Καὶ πάλιν(Από την προς Εβραίους)· ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν, ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινε τὸν σταυρὸν, αἰσχύνης καταφρονήσας ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ κεκάθικεν». «Και εκάθισε εις τα δεξιά του θρόνου του Θεού, αυτός που στάθηκε τελειωτής και αρχηγός της πίστεως, ο οποίος αντί της χαράς που θα μπορούσε να έχει ως Θεός, υπέμεινεν την αισχύνην του σταυρού, ανεστήθη και ανήλθε στον ουρανό και κάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός».
Λ΄«Καὶ ἄλλων δὲ οὐσῶν μαρτυριῶν περὶ τῆς ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ καθέδρας τοῦ μονογενοῦς αὐτάρκεις ἡμῖν –υπάρχουν κι άλλες· αρκετές όμως- ἐν τῷ παρόντι καὶ αὗται, τὴν αὐτὴν πάλιν ἡμῶν ποιουμένων ὑπόμνησιν, ὅτι οὐ μετὰ τὴν ἔνσαρκον παρουσίαν τῆς καθέδρας ταύτης ἔσχε τὴν ἀξίαν, ἀλλὰ γὰρ καὶ πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Κύριος δὲ ἡμῶν, Ἰησοῦς ὁ Χριστός, τὸν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς ἀεὶ κατέχει θρόνον(Επαναλαμβάνει το ίδιο σημείο που αναλύσαμε στην αρχή. Όχι από προκοπή επήρε τον θρόνον. Πάντοτε. Τον θρόνον τον είχε πάντοτε).
Τώρα έρχεται εις τον επίλογον, ο οποίος είναι και ευχές προς τους κατηχουμένους. Ευχές θα είναι και προς εσάς όλους, προς εμάς όλους, εκ μέρους του αγίου Κυρίλλου και που κλείνει και η Κατήχησις η 14η, κλείνει δε και η περίοδος αυτή προ των εορτών, όπως σας έλεγα προηγουμένως, που θα επανέλθουμε μετά τις εορτές, υπενθυμίζω στις 12 Ιανουαρίου.
«Αὐτὸς δὲ ὁ τῶν ὅλων Θεὸς ὁ τοῦ Χριστοῦ Πατὴρ καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ καταβὰς καὶ καὶ ἀναβὰς(Έχει μέσα πολύ ωραία σημεία, τα οποία είναι, έτσι, αξιοσπούδαστα: «Ο Θεός και Πατήρ και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, Αυτός που ανέβηκε, Αυτός που κατέβηκε και ανέβηκε»), ὁ καταβὰς καὶ καὶ ἀναβὰς καὶ τῷ Πατρὶ συγκαθεζόμενος(«και κάθεται μαζί με τον Πατέρα». Εδώ τώρα έχει ευκτικές) φυλάξειε τὰς ὑμετέρας ψυχάς(«είθε να φυλάξει τις ψυχές σας»), ἄσειστον ὑμῶν καὶ ἄτρεπτον τὴν ἐλπίδα τὴν εἰς τὸν ἀναστάντα διατηρήσειεν(«και είθε να διατηρήσει την ελπίδα εις τον αναστάντα Χριστόν, άσειστον και άτρεπτον· χωρίς να κινείται, να σείεται και χωρίς να υφίσταται τροπήν, αλλαγήν». Δηλαδή να πιστεύουμε διαρκώς εις τον αναστάντα Κύριον), συνεξεγείρειεν ὑμᾶς ἐκ τῶν νεκρῶν ὑμῶν ἁμαρτημάτων εἰς τὴν ἐπουράνιον αὐτοῦ δωρεάν( «και είθε να μας συνεγείρει μαζί με τον Χριστόν, από τα νεκρά μας έργα, από τις νεκρές μας αμαρτίες και να μας δώσει την επουράνιον δωρεάν»),καταξιώσειεν ὑμᾶς ἁρπαγῆναι ἐν νεφέλαις(Έχει ένα πολύ ωραίο διάγραμμα, πολύ ωραίο, αν καταλαβαίνετε, περιληπτικόν, περί της πορείας του Χριστιανού. «Είθε να σας καταξιώσει», λέγει, «να αρπαγείτε κι εσείς εν νεφέλαις, όπως κι ο Χριστός, εν νεφέλη ανελήφθη στον ουρανό») εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα ἐν καιρῷ εὐθέτῳ(«τον κατάλληλο καιρό». Πότε; Όταν θα γίνει η ανάσταση των νεκρών. «Όταν θα ‘ρθει να κρίνει ο Χριστός και θα γίνει η ανάσταση των νεκρών και τότε», λέει, «είθε να σας καταξιώσει ο Κύριος να αρπαχθείτε εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου». Γιατί; Διότι οι αμαρτωλοί δεν θα αρπαγούν εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου. Θα μείνουν. Θα μείνουν κάτω. Αυτό το «κάτω»…, μην μου πείτε πιο πολλά. Θα μείνουν κάτω…)»,
«καί, ἕως ὁ καιρὸς ἐκεῖνος ἔρχεται τῆς ἐνδόξου δευτέρας Αὐτοῦ παρουσίας(Για την οποία, ξέρετε, Δευτέρα Του Παρουσία, του Χριστού, θα μας μιλήσει-προσέξτε- στην επόμενη Κατήχηση, την 15η, όπου θα μας πει πολλά πράγματα και δια τον Αντίχριστον. Γι'αυτό, προσέξτε, πρώτα ο Θεός, να είμαστε καλά από τις 12 Ιανουαρίου, θα πρέπει να μην λείψουμε… Προσέξτε αυτό το σημείο. «Και έκτοτε», λέγει,), ἐγγράψειεν ὑμῶν τὰ ὀνόματα πάντων ἐν βίβλῳ ζώντων, καὶ ἐγγράψας μηκέτι ἐξαλείψειεν(«Είθε να σας γράψει έως τότε τα ονόματά σας», λέγει, «στο βιβλίο των ζώντων και αφού εγγράψει ο Θεός τα ονόματά σας, είθε να μην τα σβήσει». Γιατί;). πολλῶν γὰρ ἐξαλείφεται τῶν ἀποπιπτόντων».«Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι πέφτουν». Δεν φθάνουν μέχρι πέρα… Αγαπητοί μου, ο μη γένοιτο, να σας λέγω αυτά, κι εγώ να πέσω κι εσείς να σωθείτε. Δεν υπάρχει ουδεμία ασφάλεια. Γράφτηκα στο βιβλίο της ζωής; Ξεγράφομαι. Να σας το πω αμέσως. Να΄το. Όταν γύρισαν οι εβδομήκοντα και οι δώδεκα, χαίροντες ότι τα δαιμόνια υποτάσσονται εις αυτούς, τους λέγει ο Κύριος: «Μη χαίρεστε γι΄αυτό. Αλλά γιατί τα ονόματά σας γράφτηκαν εις το βιβλίο της ζωής».
Κι όμως, αγαπητοί μου, δεν ξέρομε από τους εβδομήκοντα τι έγινε... Από τους δώδεκα ο ένας ήδη ξεγράφτηκε. Ήταν ο Ιούδας. Κι όταν ο Κύριος έλεγε ότι είναι γραμμένα τα ονόματά σας, ήτο γραμμένο και το όνομα του Ιούδα. Αλλά ξεγράφτηκε. Γι'αυτό λέγει εδώ ο άγιος Κύριλλος: «και είθε να μη σβηστούν τα ονόματά σας, μέχρι τελευταία στιγμή». Παρατηρώ πολλούς ανθρώπους και φοβάμαι για τον εαυτό μου. Δεν μιλάω λογοτεχνικά και φιλολογικά. Βλέπω πολλούς ανθρώπους που διατηρούν μία πνευματικότητα και κάποια στιγμή τα χάνουν όλα. Βλέπετε να υπάρχει μία ακμή πίστεως και κάποια στιγμή να υπάρχει μία πτώση σε αμαρτίες, να πηγαίνουν σε πόρτες μαγείας, ένας ξεπεσμός… Και λέει κανείς: «Τι έπαθες; Τι σου συμβαίνει;». «Γιατί τάχα αυτός αυτό που έπαθε, δεν μπορώ να το πάθω εγώ;». Ποτέ μην γελάσουμε άνθρωπο γιατί έπεσε. Αλλά να έχουμε πάντοτε τον φόβον μήπως κι εγώ πέσω, όπως έπεσε αυτός. Και βλέπω την πτώση του, για να μου υπενθυμίσει ότι κι εγώ σαν άνθρωπος κινδυνεύω να πέσω. Γι΄αυτό λοιπόν πρέπει να προσέχω.
«παράσχοι δὲ τοῖς πᾶσιν ὑμῖν πιστεύειν μὲν εἰς τὸν ἀναστάντα, ἐκδέχεσθαι δὲ τὸν ἀνελθόντα καὶ πάλιν ἐρχόμενον». «Και είθε να δώσει σε όλους εσάς την πίστη εις τον αναστάντα Ιησούν Χριστόν. Ακόμα και το να περιμένετε Αυτόν που ανήλθε εις τον ουρανόν και Αυτόν που θα ξανάρθει». «Καὶ πάλιν ἐρχόμενον». Προσέξτε, είναι μεγάλη η πίστις ότι ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος. Σας το ‘χω ξαναπεί. Κάποιος που πεθαίνει και δεν έχει δυνατότητες να εξομολογηθεί, θέτομε 3-4 ερωτήματα: «Πιστεύεις ότι ο Θεός είναι Τριαδικός;». «Πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος;». Αυτά τα δύο δόγματα είναι τα μεγάλα δόγματα της πίστεώς μας. Από αυτά τα δύο εξαρτώνται όλα τα άλλα. Όλα, όλα, όλα, όλα. Και η σωτηρία μας εξαρτάται από τα δύο αυτά δόγματα. Διότι ο Υιός ήρθε στον κόσμον. Και πώς θα ήρχετο εις τον κόσμον, εάν ο Θεός δεν ήτο Τριαδικός; Και πώς θα ήρχετο εις τον κόσμον, εάν ο Υιός, Τριαδικός μεν, αλλά δεν ενηνθρώπησε; Διότι, ενανθρωπήσας ο Υιός,έχω εγώ τη σωτηρία. Αν λοιπόν δεν είναι ο Θεός Τριαδικός και δεν ενηνθρώπησε ο Υιός –αν δεν είναι Τριαδικός ο Θεός- ή είναι αλλά δεν ενηνθρώπησε ο Υιός, δεν έχω τη σωτηρία. Αυτά τα δύο δόγματα, από τα οποία, σας λέω, κρέμεται όλη η Δογματική, όλο το Ευαγγέλιο, το παν, η σωτηρία μας, από τα δύο αυτά δόγματα.
Γι’ αυτόν τον λόγο, τον σταυρό μας άμα τον κάνουμε, αγαπητοί μου, προσέξτε, με το να κάνουμε τα τρία αυτά δάκτυλα, ίσα, σημαίνει: Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα, Ένας Θεός. Εκφράζω το δόγμα της Αγίας Τριάδος με αυτό, με το να ενώσω τα δάκτυλά μου εις το δεξί μου χέρι. Και τώρα που θα κάνω το σημείον του σταυρού, εκφράζω το δεύτερον δόγμα. Δηλαδή ότι ο Υιός απέθανε. Αλλά πώς απέθανε; Απέθανε γιατί έγινε άνθρωπος. Διότι ως Θεός δεν πεθαίνει. Έτσι, με το να κάνω τον Τίμιον Σταυρόν, με αυτό το σχήμα, εκφράζω τα δύο αυτά μεγάλα δόγματα. Να γιατί. Αν το ξέρω και το πιστεύω αυτό και κάνω τον σταυρό μου, βλέπετε, όλα ατονούν μπροστά μου. Και τα σκυλιά που με γαβγίζουν για να με φάνε και οι άνθρωποι που πάνε να με πυροβολήσουν. Εκείνο το χαριτωμένο, σας το έχω ξαναπεί. Όταν κάποτε οι Ρώσοι πολεμούσαν εναντίον των Πολωνών, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας Πολωνός αξιωματικός, παλικάρι, τράβηξε το πουκάμισό του και λέει: «Χτύπα», λέει σε έναν Ρώσο αξιωματικό. Του λέει: «Δεν μπορώ. Μ’ εμποδίζει εκείνο που κρέμεται στον λαιμό σου!». Ο Τίμιος Σταυρός. Αγαπητοί μου, είναι μεγάλο πράγμα ο Τίμιος Σταυρός.
Επανερχόμεθα. Προσέξτε: «ἐρχόμενον δὲ οὐκ ἀπὸ γῆς (ἀσφαλίζου γὰρ ἄνθρωπε σεαυτὸν διὰ τοὺς μέλλοντας ἔρχεσθαι πλάνους)(«Δεν θα ‘ρθει από τη γη». Όπως αυτός ο Κορεάτης, ο Μουν, θα διαβάζετε στις εφημερίδες. Εκήρυξε τον εαυτό του Θεόν. Αντικαθιστά, λέει, τον Χριστόν. Για όνομα του Θεού. «Πρόσεξε», λέει, «δεν θα είναι από γη. Γιατί πολλοί πλάνοι θα έρθουν στον κόσμον αυτόν. Αλλά τι; Θα είναι από τον ουρανό»), τὸν ἄνω καθεζόμενον καὶ ἡμῖν ὧδε συμπαρόντα(«Αυτόν που κάθεται εκεί στον ουρανό και είναι μαζί μας παρών»), τὸν ἑκάστου βλέποντα τὴν τάξιν καὶ τὸ στερέωμα τῆς πίστεως(Ποιος είναι ο καθένας και πώς κινείται). μὴ γάρ, ὅτι σαρκὶ νῦν ἄπεστιν, παρὰ τοῦτο νομίσῃς ὅτι καὶ πνεύματι(«Όχι επειδή είναι απών στη σάρκα, ως προς τις αισθήσεις μας, εννοείται, νομίσεις ότι είναι και απών ως Θεός»). Μέσος ἐνταῦθα πάρεστιν(«Είναι παρών ανάμεσά μας»), ἀκούων τὰ περὶ αὐτοῦ λεγόμενα καὶ βλέπων τὰ ἐν σοὶ νοούμενα καὶ ἐτάζων νεφροὺς καὶ καρδίας(«Ακούει εκείνα που λέμε για Εκείνον, και τώρα που μιλούμε, ακούει ο Κύριος εκείνα που λέμε για Εκείνον και βλέπει εκείνα που εσύ σκέπτεσαι στο μυαλό σου -τὰ ἐν σοὶ νοούμενα- και εξετάζει νεφρούς και καρδίας»). ὃς καὶ νῦν ἕτοιμός ἐστι(«ο Οποίος και τώρα είναι έτοιμος»)τοὺς προσιόντας τῷ βαπτίσματι(«εκείνοι που προσέρχονται στο Βάπτισμα») [καὶ] πάντας ὑμᾶς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι προσενέγκαι τῷ Πατρὶ καὶ εἰπεῖν(«Για να μας προσφέρει εις τον Πατέρα Του ο Υιός και να ειπεί:»)· ἰδοὺ ἐγὼ καὶ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός(«Να εγώ και τα παιδιά που μου έδωσε ο Θεός»)· ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας.
Ἀμήν.
97η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.
