«Ἡ Προσευχή».

†. Στό περασμένο θέμα εἴδαμε ὅτι εἶπε ὁ Τωβίτ στόν Τωβία νά δοξολογεῖ τόν Θεό ἐν παντί καιρῷ. Τώρα θά τόν συμβουλεύσει νά καταθέτει ὁ γιός του, ὅλα τά αἰτήματά του διά τῆς προσευχῆς στόν Θεό.

     Τοῦ λέγει: «Καὶ ἐν παντὶ καιρῷ εὐλόγει Κύριον τὸν Θεὸν (:πάντοτε νά δοξολογεῖς τό Θεό) καὶ παρ᾿ αὐτοῦ αἴτησον, ὅπως αἱ ὁδοί σου εὐθεῖαι γένωνται, καὶ πᾶσαι αἱ τρίβοι καὶ βουλαί σου εὐοδωθῶσι· διότι πᾶν ἔθνος οὐκ ἔχει βουλήν, ἀλλ᾿ αὐτὸς ὁ Κύριος δίδωσι πάντα τὰ ἀγαθὰ καὶ ὃν ἐὰν θέλῃ, ταπεινοῖ, καθὼς βούλεται. Δηλαδή, «κάθε στιγμή δόξαζε Κύριον τόν Θεόν, καί ζήτησέ Του μέ τήν προσευχή σου, ὅπως οἱ δρόμοι τῆς ζωῆς σου γίνονται ἴσιοι, καί ὅλα τά μονοπάτια τῶν ἐπιθυμιῶν σου εὐοδωθοῦν· γιατί οἱ εἰδωλολάτρες δέν ἔχουν σωστή σκέψη, μόνον ὁ Κύριος ὁ ἀληθινός Θεός δίδει ὅλα τά ὑλικά καί πνευματικά ἀγαθά, κι ὅποιον θέλει τόν ταπεινώνει (δηλαδή τόν κατεβάζει) κατά τήν θέλησή Του».

     Ἐδῶ, ὅπως ἀντιλαμβάνεστε κεντρικό σημεῖο εἶναι ἡ προσευχή. Τό θέμα τῆς προσευχῆς. Ἡ κατάθεσις τῶν αἰτημάτων πού ἔχει ὁ κάθε ἄνθρωπος… αἴτημα θά πεῖ αὐτό πού ζητάει, αὐτό πού αἰτῶ, αὐτό πού ζητῶ. Θά κατατίθεται στόν Θεό διά τῆς προσευχῆς. Τό ἀντικείμενο τῆς προσευχῆς ὅπως βλέπουμε ἐδῶ, κατά τόν Τωβίτ, εἶναι ἡ ὀρθότητα τοῦ βίου καί ἡ εὐόδωσις τῶν προοπτικῶν. «Νά εὐοδωθοῦν», λέγει, «οἱ ὁδοί σου, οἱ δρόμοι τῆς ζωῆς σου καί οἱ ἐπιθυμίες σου». Αὐτό βλέπουμε. Ἐξάλλου ὅλα τά ἀγαθά καί τά ὑλικά καί τά πνευματικά ἐξαρτῶνται ἀπό τόν Θεό καί συνεπῶς δίδονται ὅταν ὁ ἄνθρωπος εὐσεβεῖ ἔναντι τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἡ προσευχή γίνεται μία ἀπόλυτη ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου ἀφοῦ ἐξαρτᾶται ἀπό τόν Θεό ὁ ἄνθρωπος -εἴτε τό θέλει εἴτε δέν τό θέλει, ἐξαρτᾶται ἀπό τόν Θεό- γι’ αὐτό, ὅταν θά ἤθελε νά εἶναι ἀνεξάρτητος ἀπό τόν Θεό, αὐτό στήν πραγματικότητα εἶναι οὐτοπιστικό. Ἄν ὁ ἄνθρωπος τό κάνει, νά λέγει «δέν ἐξαρτῶμαι ἀπό τόν Θεό», ζεῖ τήν χειρότερη σκλαβιά πού θά μποροῦσε νά ζήσει. Δέν εἶναι ὅμως τώρα τῆς ὥρας νά τό δοῦμε αὐτό, παρά μόνο ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐξαρτᾶται ἀπό τόν Θεό, γιατί ὁ Θεός εἶναι Ἐκεῖνος πού μᾶς δίδει τά πάντα. Γι’ αὐτό ἄς δοῦμε μερικά στοιχεῖα στό θέμα τῆς προσευχῆς. Δέν θά μείνω ἄλλο σέ ἐκεῖνα τά ὁποῖα λέγει ὁ Τωβίτ, εἶναι πολύ στοιχειώδη… «ὅπως εὐοδωθοῦν», λέγει, «οἱ δρόμοι τῆς ζωῆς σου, ὁ τρόπος πού θά ζεῖς, καί ἀκόμη νά ἐπιτύχεις τίς προοπτικές σου». Δέν θά μείνω γιατί ἐδῶ εἶναι κάτι τό πολύ-πολύ μερικόν (θά λέγαμε κάτι περισσότερο), γιά νά δοῦμε τό μεγάλο θέμα τῆς προσευχῆς.

    Ἡ προσευχή, παιδιά, γίνεται ἕνα ἀληθινό προνόμιο τοῦ ἀνθρώπου. Μόνον ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἔχει αὐτό τό προνόμιο καί δυστυχῶς δέν τό χρησιμοποιεῖ. Εἶναι κάτι μεγάλο πού δέν ξέρει, δέν καταλαβαίνει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀξία του. Βέβαια μόνο ὁ πιστός ἔχει αὐτήν τήν γνώση καί ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἀνήκει στόν Θεό γνωρίζει τί θά πεῖ προσευχή. Μεγάλο ὅπλο, μεγάλο προνόμιο. Ὡστόσο, θά δοῦμε ὅτι ἡ προσευχή δημιουργεῖ μιά κοινωνία τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, ἀλλά καί ὁ ἄνθρωπος δέν αἰσθάνεται ποτέ νά εἶναι μόνος. Ὁ ἄνθρωπος πού δέν προσεύχεται αἰσθάνεται μιά ἀπέραντη μοναξιά, καί ἄς τόν τριγυρίζουν πάρα πολλοί ἄνθρωποι. Σήμερα, ὅπως γνωρίζετε, ζοῦμε -δέν τό λέγω ἐγώ, ἔχει εἰπωθεῖ μυριάκις αὐτό, ἁπλῶς τό ἐπαναλαμβάνω- εἰς τάς ἐρήμους τῶν συγχρόνων πόλεων ἤ στήν ἔρημο τῶν συγχρόνων πόλεων. Ἄν θέλετε νά εἰδικεύσω περισσότερο, ζοῦμε στήν ἔρημο τῆς πολυκατοικίας. Μιά πολυκατοικία μπορεῖ νά ἔχει 10-20-50 ἐνοίκους. Πενήντα οἰκογένειες(!), κι ὅμως αὐτοί νά μήν γνωρίζονται μεταξύ των, κι ἀκόμη -ἀκόμη, ἄν θέλετε, τ’ ἀκούω πάρα πολλές φορές νά τό λέτε ἐσεῖς- οὔτε καλημέρα δέν λένε. Δέν εἶναι, λοιπόν, παρά σήμερα μιά πολυκατοικία, μία σύγχρονη ἔρημος. Δέν ἤτανε παλιά ἔτσι. Σ’ ἕνα χωριό -ὅπως καί μέχρι σήμερα ἄν θέλετε, ὅσο διατηροῦνται τά χωριά, αὐτό τό ὑπέροχον σχῆμα πού λέγεται «χωριό», μέ τίς μονοκατοικίες του, πού κάθε μονοκατοικία ἔχει καί μιά αὐλή, ἔχει κι ἕναν κῆπο, ἀκοῦτε; Αὐτό τό ὑπέροχο σχῆμα πού λέγεται «χωριό», ποιός δέν ξέρει τόν ἄλλον; Καί δέν μπορεῖς νά μήν πεῖς καλημέρα στόν ἄλλον. Ὅλα εἶναι γνωστά μέσα σ’ ἕνα χωριό. Γιατί; Ὑπάρχει μιά κοινωνία. 

     Αὐτή ἡ κοινωνία στίς πόλεις σᾶς εἶπα, ἔχει πεθάνει, καί στίς πολυκατοικίες… ἔ λοιπόν, κάτι παρόμοιο, ἐάν ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος πού ζεῖ σ’ αὐτές τίς ἐρήμους, καί δέν ἔχει καί κοινωνία μέ τόν Θεό διά τῆς προσευχῆς, αἰσθάνεται αὐτήν τήν ἀπέραντη μοναξιά. Αἰσθάνεται μετέωρος, ἀνασφάλιστος, μέ πιέζοντα τά προβλήματα τῆς καθημερινότητος, χωρίς βέβαια σύμμαχον, χωρίς στήριγμα, χωρίς πίστη καί χωρίς ἐλπίδα. Στήν ἐποχή μας ἐπειδή λιγόστεψε ἡ προσευχή, γι’ αὐτό αὐξήθηκαν τά ψυχικά νοσήματα. Θά γνωρίζετε ὅτι σέ μιά σωστή κοινωνία, κι ὅταν εἶσαι ἕνας σωστός κοινωνικός παράγων, εὔκολα δέν παθαίνεις ἕνα ψυχικό νόσημα. Σήμερα, ὅμως, τά πράγματα ἔχουν ἀλλάξει. Ὑπάρχει ὁ φόβος σήμερα ὅπως ζεῖς. Δέν μιλάω γιά τά «περιβαλλοντικά» λεγόμενα ἤ «οἰκολογικά» λεγόμενα τέρατα καί σημεῖα τῆς ἐποχῆς μας… ποιό εἶναι νερό πού πίνουμε, ποιά εἶναι ἡ ἀτμόσφαιρα πού ἀναπνέουμε, δέν μιλῶ γι’ αὐτό, ἀλλά μιλάω γιά τήν κοινωνικότητα πού ἔχουμε. Λέμε: «Ἂν τό βράδυ πού κοιμᾶμαι μοῦ σπάσουν τήν πόρτα καί μποῦνε μέσα…»- ἰδίως ἄτομα καί μάλιστα γυναῖκες, δέν μποροῦν νά μείνουν μόνες, μέσα στό διαμέρισμα, στό σπίτι τους, φοβῶνται… γιατί; Διότι αὐξήθηκε ἡ ἐγκληματικότητα… κι ἄλλα πολλά. Μένει ὁ ἄνθρωπος μέ τό αἴσθημα τῆς ἀνασφαλείας. Αὐτό δέν δημιουργεῖ, ὅμως, κάποια μέρα ὅταν χρονίσει, ψυχικό νόσημα; Ὃταν φοβᾶσαι; Ὃταν τρέμεις; Χτυπάει τά μεσάνυχτα ἡ πόρτα καί λές: «Ποιός μπορεῖ νά εἶναι αὐτός πού μοῦ χτυπάει τήν πόρτα;»… κ.ο.κ. Ἔτσι, λοιπόν, ἐπειδή στήν ἐποχή μας λιγόστεψε ἡ προσευχή, γι’ αὐτό αὐξήθηκαν τά ψυχικά νοσήματα. Καί δέν εἶναι μόνο βέβαια αὐτό· εἶναι τό θέμα τῆς προνοίας, ἀκουμπᾶς πάνω στόν Θεό, ἔχεις τήν ἐλπίδα σου στόν Θεό, δέν φοβᾶσαι πιά τίποτε. Ὅπως τό λέγει ὁ ψαλμωδός αὐτό: « Ὁ Κύριος εἶναι ὁ βοηθός μου, τί ἔχω νά φοβηθῶ;».

     Ἡ προσευχή, λοιπόν, σοῦ δίνει ἕναν Θεόν Πατέρα -λέμε «Πάτερ ἡμῶν», «Πατέρα μας», ὁ Θεός εἶναι Πατέρας μας- ἕναν Πατέρα Παντεπόπτη (:τά βλέπει ὅλα) καί Παντοδύναμο. Δέν εἶναι κάτι πού μπορεῖ νά εἶναι πιό πάνω ἀπό τήν δική Του τήν δύναμη, ὥστε νά ἔχεις αὐξημένη αὐτήν τήν αἴσθηση τῆς σιγουριᾶς. Ὁ Θεός μέ βλέπει, ὁ Θεός μέ ἀκούει, ὁ Θεός μέ προστατεύει. Τί ἔχω νά φοβηθῶ; Ἡ προσευχή θά ἤθελα νά σᾶς ἔλεγα ὅτι δέν εἶναι ἕνα κυκλικό φαινόμενο. Αὐτό θά ‘θελα νά τό προσέξετε ἰδίως μέ τήν εἰσβολήν, κυριολεκτικά εἰσβολή, τῶν ξένων θρησκειῶν, τῶν ἀπό Ἀνατολῆς, Βουδισμοῦ… κ.λπ. πού τήν προσευχή ἤ ὅ,τι ἄλλο τήν θεωροῦν πάντοτε στοιχεῖο κυκλικό. Τί θά πεῖ αὐτό; Θά πεῖ ὅτι ξεκινάει, ὅτι ξεκινάει ἀπό μένα καί φθάνει σέ μένα. Μήπως, λοιπόν, ἡ προσευχή εἶναι κάτι πού ξεκινάει ἀπό μένα καί φτάνει σέ μένα; Διότι, ἐγώ στέκομαι ἐμπρός στήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ποιός μέ βλέπει; Ποιός μέ ἀκούει; Ἐγώ μιλῶ. Ποιός ἀκούει; Τά δικά μου τ’ αὐτιά. Ὥστε, λοιπόν, ἐγώ προσεύχομαι καί φτάνει ἡ προσευχή ἀπό μένα σέ μένα. Αὐτό λέγεται κυκλικό φαινόμενο τῆς προσευχῆς. Μήπως, λοιπόν, εἶναι κάπως ἔτσι, ὅπως τό διδάσκει ὁ Βουδισμός, καί οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες; Διότι στίς ἀνατολικές θρησκεῖες ὁ ἄνθρωπος ὅταν μιλάει γιά ἕναν μυστικισμό, ὅταν μιλάει γιά μιά ἕνωση μέ τόν Θεό, δέν εἶναι τοῦ τύπου πού γνωρίζουμε ἐμεῖς ὡς Χριστιανοί, ἀλλά εἶναι τό βύθισμα τοῦ ἀνθρώπου μέσα στή φύση-στήν κτίση, ἐφόσον ἡ κτίσις εἶναι ὁ Θεός. Δηλαδή ὅλα τά συστήματα τῶν ἀνατολικῶν θρησκειῶν εἶναι πανθεϊστικά. Κι αὐτός ὁ Θεός -ὅπως πιστεύεται στήν Ἀνατολή- δέν εἶναι παρά ἕνας Θεός, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ του. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος μπερδεύεται, χωνεύεται, ἀναλαμβάνεται ἀπό τόν Θεό καί πέφτει σ’ ἕνα «νιρβάνα». Τί εἶναι τό «νιρβάνα»; Σέ μία ἀταραξία καί σέ μία ὑπαρκτή -προσέξτε!- ἀνυπαρξία! Διότι χάνομαι μέσα στήν κτίση, ἀλλά ἔχω χάσει τό ἐγώ μου, κι ὅταν χάνω τό ἐγώ μου δέν ἔχω δυστυχία, ἀλλά δέν ἔχω καί εὐτυχία. Διότι δέν ἔχω πιά συνείδηση. Ἡ δική μου συνείδηση χωνεύτηκε ἀπό τήν παγκοσμία συνείδηση τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τῆς κτίσεως, δηλαδή τῆς δημιουργίας. Αὐτός εἶναι ὁ Πανθεϊσμός. Αὐτός εἶναι ὁ Πανθεϊσμός! Ὡστόσο ἐκεῖ μπορῶ νά μιλάω γιά μία κυκλική μορφή τῆς προσευχῆς. 

     Στόν Χριστιανισμό ἔχουμε αὐτό τό φαινόμενον; Ὄχι, ἡ προσευχή εἶναι εὐθύγραμμος. Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ὅτι ἡ προσευχή πηγαίνει ἀπό μένα τόν ἄνθρωπο στόν Θεό, ἀλλά κι ἀπό τόν Θεό ἔρχεται ὅ,τι θά ρθεῖ σέ μένα τόν ἄνθρωπο. Συνεπῶς ἐδῶ τί ἔχουμε; Ἕνα διάλογο. Διάλογο ἀνάμεσα στόν ἄνθρωπο καί τόν Θεό. Λέγει ὁ 93ος ψαλμός κάτι πού εἶναι ἐπιχείρημα θαυμάσιον: «Ὁ φυτεύσας τὸ οὖς οὐχὶ ἀκούει;». «Ἐκεῖνος πού ἔκανε τ’ αὐτιά, δέν ἀκούει;». Καί ξέρετε πόσα αὐτιά ὑπάρχουν. Ὄχι μόνο στούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί στά ζῶα. Πόσα αὐτιά ὑπάρχουν! «Αὐτός, λοιπόν, πού δίνει τό ὄργανο πού λέγεται «αὐτί», Αὐτός δέν ἀκούει;». Δέν ἔχει συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ του; Κατασκευάζει αὐτιά χωρίς Αὐτός ν’ ἀκούει; «Ἢ ὁ πλάσας τὸν ὀφθαλμὸν, οὐχὶ κατανοεῖ;». «Ἢ Ἐκεῖνος πού ἔκανε αὐτό τό ὄργανο πού λέγεται «μάτι», δέν βλέπει;». Καί τί θά πεῖ «μάτι»; Ὦ! Ρωτῆστε ἕναν ὀφθαμίατρο, διαβᾶστε ἕνα βιβλίο, σπουδᾶστε τήν ὀφθαλμιατρική, καί θά δεῖτε τί θά πεῖ «μάτι». Εἶναι κάτι τό ἐκπληκτικό! Αὐτός, λοιπόν, πού ἔκανε τόσα μάτια -ὄχι μόνο στούς ἀνθρώπους- αὐτό τό ὄργανον πού μπορεῖ νά προσβάλλεται ἀπό τό φῶς, καί συνεπῶς ἀπό τά ἀντικείμενα, καί νά σχηματίζεται μέσῳ τοῦ ὀπτικοῦ νεύρου στόν ἐγκέφαλο καί νά ‘χουμε μία παράσταση… καί δέν εἶναι -ξαναλέγω- μόνο στόν ἄνθρωπο, εἶναι καί στά ζῶα. Ξέρετε ὅτι τά ἔντομα ἔχουνε μάτια ἔ; Κι ὅτι μερικά ἔντομα, ὅπως εἶναι οἱ μέλισσες καί οἱ μῦγες, ἔχουνε πολλά μάτια. Ἔχουν σύνθετα μάτια. Ξέρετε ὅτι ἡ μέλισσα ἔχει σύνθετα μάτια, τά ὁποῖα αὐτά -δύο εἶναι τά μάτια της- πού τό καθένα ἀποτελεῖται ἀπό τρεῖς χιλιάδες μάτια! Εἶναι ἐκπληκτικό! Ἕνας λογοτέχνης μας -εἶναι παλιός, ὁ Μυριβήλης- λέει: « Ἂν ἤξερε ἡ μῦγα καί ἡ μέλισσα πῶς βλέπει ὁ ἄνθρωπος μέ τά δύο του μάτια, θά ’σκαζε στά γέλια!». Δηλαδή βλέπει πολύ πιό ἀνώτερα ἀπ’ ὅτι βλέπει ὁ ἄνθρωπος. Ἔ λοιπόν, Ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔκανε τά μάτια, δέν βλέπει; Ἒκανε τ’ αὐτιά, δέν ἀκούει; Ἐπιχείρημα, λογικά ἀτράνταχτο.

     Τί εἶναι ἡ προσευχή; Λέγει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: «Προσευχή ἔστιν ἀνάβασις νοῦ πρός Θεόν». Εἶναι τό ἀνέβασμα τοῦ νοῦ πρός τόν Θεό. Αὐτό λέγεται προσευχή. Καί λέγει καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος: «Προσευχή ἔστι συνεύρεσις και ἕνωσις ἀνθρώπου και Θεοῦ». «Τό νά βρεθεῖς καί νά ἑνωθεῖς μέ τόν Θεό, αὐτό λέγεται προσευχή». Ὑπόδειγμα προσευχῆς στάθηκε αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, ὅπως καί μᾶς δίδαξε τό περιεχόμενο τῆς προσευχῆς, ἀλλά καί τόν τρόπο τῆς προσευχῆς. Ἔχουμε μάλιστα ὡς πρός τό περιεχόμενον τήν λεγομένην «Κυριακήν προσευχήν», το «Πάτερ ἡμῶν» πού οἱ μαθητές Τοῦ εἶπαν «Κύριε, δίδαξέ μας νά προσευχόμαστε». Καί τούς δίδαξε τήν λεγομένην Κυριακήν προσευχήν, «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς… κ.λπ», ἡ ὁποία προσευχή εἶναι τύπος (:ὑπόδειγμα) καί ταυτόχρονα εἶναι καί προσευχή αὐτή καθ’ ἑαυτήν. Ἔτσι μᾶς δίξαξε τήν ἀξία τῆς προσευχῆς, τό περιεχόμενό της, τόν σκοπό της, μᾶς δίδαξε τόν τρόπον τῆς προσευχῆς μᾶς δίδαξε τόν χρόνον τῆς προσευχῆς, ἀλλά καί τόν τόπο τῆς προσευχῆς. Γιά νά δοῦμε τό νόημα τῆς προσευχῆς.

     Ποιό εἶναι τό νόημα τῆς προσευχῆς; Νά ἔχουμε μία διαρκῆ κοινωνία μέ τόν Θεό. Τί εἶπε ἐδῶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος; «Συνεύρεσις και ἕνωσις ἀνθρώπου και Θεοῦ». Κοινωνία. Κοινωνία μέ τόν Θεό. Κι αὐτή ἡ κοινωνία εἶναι μία διαρκής κοινωνία, δέν εἶναι διαλειμματική, ἀλλά συνεχής. Κι αὐτή ἡ κοινωνία γίνεται μέ τήν διαρκή μνήμη τοῦ Θεοῦ. «Ἐμνήσθην τοῦ Θεοῦ -λέγει ὁ Ψαλμωδός- καί εὐφράνθην» (Ψαλ. 76, 4), «χάρηκα, ἔνοιωσα εὐφροσύνη μέσα μου, μόνο πού θυμήθηκα τόν Θεό». Αὐτό μή νομίσετε πώς εἶναι ἀπό τά ἄπιαστα πράγματα. Ἄ μπά! Καί μάλιστα εἶναι τό Α Β Γ τῆς προσευχῆς. Ἄν ἔχουμε διαρκῶς τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ καί τόν ἀγαπᾶμε τόν Θεό, μόνο πού θά Τόν θυμηθοῦμε, χαιρόμαστε. Ὅπως ἀκριβῶς χαιρόμαστε ὅταν θυμηθοῦμε ἕνα πρόσωπο πού ἀγαπᾶμε. Ἀκόμη, ἔχουμε αὐτήν τήν κοινωνία μέ τόν Θεό, μέ τήν διαρκῆ ἀναφορά μας στον Θεό. Δέν κάνω τίποτα χωρίς τή γνώμη τοῦ Θεοῦ. Δέν κάνω τίποτε ἐρήμην τοῦ Θεοῦ. Ἔχω διαρκῶς τήν ἀναφορά μου στόν Θεό. Τό θέλει ὁ Θεός; Τό κρίνει σωστό ὁ Θεός; Ἀλλά κι ἀκόμα ἀπό μιά διαρκῆ αἴσθηση τοῦ Θεοῦ, τῆς ἁπανταχοῦ παρουσίας Του, ἔχει ὁ ἄνθρωπος αἴσθηση. Ὅταν μείνει μέσα στόν χῶρο τοῦ Θεοῦ, αὐτή ἡ αἴσθησις εἶναι πάρα πολύ ἔντονη. Ἐπιτρέψατέ μου νά πῶ μέχρι δακρύων! Αἴσθησις μέχρι δακρύων! Βέβαια ὁ ἄθεος θά πεῖ: «Δέν καταλαβαίνω τίποτα!». Μά ἀφοῦ δέν πιστεύεις, πῶς θά καταλάβεις;

     Προσευχόμαστε ἀκόμα γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. Ναί, ὅλα πρέπει ν’ ἀρχίζουν μέ τόΝ Θεό καί νά τελειώνουν μέ τόν Θεό. Ὁ Χριστός εἶπε: « Ἐγώ εἶμαι τό Α καί τό Ω. Ἀπό μένα ὅλα ἀρχίζουν καί σέ μένα ὅλα τελειώνουν». Φυσικά ὁ Χριστός εἶναι ἔξω ἀπό τό Α καί τό Ω, γιατί τό Α καί τό Ω εἶναι κτιστά, ἀλλά ἡ ἀρχή καί ττό τέλος βρίσκονται στόν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἐκεῖνος εἶναι ὁ δημιουργός καί τοῦ Α (τῆς ἀρχῆς) καί τοῦ Ω (τοῦ τέλους). Γι’ αὐτό ἀκριβῶς λέγει κι ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀνεφερόμενος στόν Χριστόν, γιά ὅ,τι ἀκριβῶς ἔργα ἔχουμε, τοῦτο: «ἐξ οὗ καί δι᾿ οὗ καὶ εἰς αὐτὸν τὰ πάντα». «Ἀπό τόν Ὁποῖον (Α, ἔ;) μέ τόν Ὁποῖο (ὅλο τό ἀλφάβητο) καί εἰς Αὐτόν (Ω) τά πάντα». Εἶναι ἰδεῶδες αὐτό, ἰδεῶδες. Ἡ δοξολογία, παιδιά, εἶναι τό κατ’ ἐξοχήν ἔργον τῶν ἁγίων ἀγγέλων καί σ’ αὐτό τό ἔργον καλεῖται καί ὁ ἄνθρωπος νά μετέχει. Λέμε στήν Θεία Λειτουργία «Οἱ τά Χερουβίμ μυστικῶς εἰκονίζοντες», «ἐμεῖς πού μυστικά εἰκονίζομε τά Χερουβίμ, καί ψάλλουμε τόν τρισάγιον ὕμνον, ὅπως τόν ψάλλουν καί τά Χερουβίμ». Ἔτσι μιά εὐχή πού λέμε ὅταν πρόκειται νά κάνουμε τήν Εἴσοδο, τήν μικρά Εἴσοδο στήν Θεία Λειτουργία λέμε: «Εἴθε, Κύριε, νά γίνει, δῶσε νά γίνει ἡ εἴσοδός μας αὐτή, εἴσοδος ἀγίων ἀγγέλων». Πόσο σπουδαῖα πράγματα, ἀλήθεια, εἶναι αὐτά! Βέβαια δέν θά ἐξαντλήσουμε μέσα σέ μισή ὥρα (ἀδύνατον!), ἔπρεπε νά μιλᾶμε πολλά θέματα γιά νά δοῦμε τά περί προσευχῆς. Ὅπως ἐπί παραδείγματι, ὁ Ἅγιος Νεῖλος ὁ Σιναΐτης, ἔχει τά λεγόμενα 153 κεφάλαιά του «Περί προσευχῆς». Αὐτό εἶναι κάτι πολύ σημαντικό. Ἔχει ἄλλα πράγματα ἐκεῖ, δέν τελειώνει τό θέμα τῆς προσευχῆς. Ἐδῶ μέ σύντομες ἁδρές πινελιές δίνουμε ἕνα διάγραμμα, μία εἰκόνα περί προσευχῆς. 

     Ἡ οὐσία τῆς προσευχῆς καλύπτει τίς προσωπικές μας ἀνάγκες, καί τίς ὑλικές καί τίς πνευματικές. Λέμε: «Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον». Τί σημαίνει αὐτό; Ζητοῦμε νά μᾶς δώσει τόν ἄρτον μας. Ποιός εἶναι αὐτός ὁ ἄρτος; Στό πρῶτο πλᾶνο, εἶναι τό ψωμί. Στό βάθος, σ’ ἕνα δεύτερο πλᾶνο (ἐπίπεδο) εἶναι «ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς», εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τό μυστήριον τῆς Θείας Εὐχαριστίας. «Διότι», λέει ὁ Χριστός, «αὐτός πού θά φάει τήν Σάρκα μου, καί θά πιεῖ τό Αἷμα μου, μένει στήν αἰωνιότητα, δέν πεθαίνει ποτέ». Ἔ λοιπόν, ὅταν ὁ ἄρτος αὐτός εἶναι ἐπιούσιος, αὐτός πού συντηρεῖ τήν οὐσία μας, ποιός μπορεῖ νά εἶναι ὁ ἄλλος; Τό ψωμί πού σπέρνουμε στά χωράφια;… πού λέει ὁ Κύριος: «αὐτός πού θά φάει τό ψωμί αὐτό, θά ξαναπεινάσει;». Εἶναι ὁ ἄρτος, τό Σῶμα καί Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ἐδῶ γυρεύουμε νά καλύψουμε καί τίς σωματικές μας καί τίς πνευματικές μας ἀνάγκες. 

     Προσευχόμεθα ἀκόμη γιά νά εὐχαριστήσουμε τόν Θεό, γιά ὅ,τι μᾶς δίδει. Προσευχόμαστε γιά νά Τοῦ ζητήσουμε ὅ,τι ἔχουμε ἀνάγκη. Προσέξετε, ποτέ μή μείνετε χωρίς προσευχή, χωρίς εὐχαριστία στόν Θεό. Ζητήσατε κάτι; Ἐάν σᾶς τό ‘δωσε, εὐχαριστήσατε. Ἐάν δέν σᾶς τό ‘δωσε, πάλι εὐχαριστήσατε. Γιατί; Γιατί ἔκρινε ὁ Θεός ὅτι δέν ἔπρεπε νά σᾶς δοθεῖ αὐτό. Προσευχόμαστε γιά νά ἐκφράσουμε ἀκόμα καί τήν μετάνοιά μας. Λέμε στήν προσευχή μας: «Κύριε, συγχώρεσέ με, ἔκανα αὐτή τήν ἁμαρτία, συγχώρεσέ με, μή μέ τιμωρήσεις, εἶσαι δίκαιος. Δεῖξε μου τήν ἀγαθότητά Σου, καί βοήθησέ με νά μήν ξαναδιαπράξω ἐκεῖνο τό ὁποῖον ἔκανα». Προσευχόμεθα ἀκόμη γιά τίς ποικίλες ἀνάγκες τοῦ πλησίον, ὄχι μόνο γιά τόν ἑαυτό μας, ἀλλά καί γιά τούς ἄλλους. Προσευχόμεθα γιά ζῶντας καί κεκοιμημένους. Πόσα προβλήματα μπορεῖ νά ἔχει ὁ ἄλλος. Ἀλλά καί γιά τούς κεκοιμημένους. Εἴτε οἱ γονεῖς μας, εἴτε κάποιοι ἄνθρωποί μας καί φίλοι μας, προσευχόμαστε γι’ αὐτούς, νά τούς ἀναπαύσει ὁ Θεός. Προσευχόμαστε γιά τόν λαό τοῦ Θεοῦ. Ὁ λαός τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ὁ λαός μιᾶς πατρίδος. Φέρ’ εἰπεῖν, εἶναι ὁ λαός ὁ ὀρθόδοξος, ὅπου βρίσκεται, εἰς τά πέρατα τῆς οἰκουμένης, ὅπου κι ἄν βρίσκεται. Ἀπό τήν περιοχή τῶν Ἐσκιμώων μέχρι τόν Νότιο Πόλο. Ὅπου κι ἄν βρίσκεται, εἶναι ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, οἱ ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Ἀλλά σᾶς εἶπα, δέν συμπίπτει μέ τά ὅρια τῆς πατρίδος. Ἀλλά προσευχόμαστε ἀκόμη καί γιά τήν πατρίδα μας, μάλιστα αὐτές τίς μέρες τίς δύσκολες πού περνᾶμε. Ἔλεγε ὁ Σαμουήλ, ὁ τελευταῖος Κριτής: «Καὶ ἐμοὶ μηδαμῶς -ἐννοεῖται γένοιτο- τοῦ ἁμαρτεῖν τῷ Κυρίῳ ἀνιέναι τοῦ προσεύχεσθαι περὶ ὑμῶν» (Α΄ Βασ. 12, 23): «Ἐμένα μή γένοιτο νά ἁμαρτήσω ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, νά σᾶς ἀφήσω καί νά μήν προσεύχομαι γιά σᾶς». Βλέπετε; Καί ὁ ἀπολογητής Ἀριστείδης λέει: «Ἕνεκα τῆς δεήσεως τῶν Χριστιανῶν συνίσταται ὁ κόσμος». Γιατί ὑπάρχει ὁ κόσμος; Γιατί προσεύχονται οἱ Χριστιανοί.

     Ὁ τρόπος τῆς προσευχῆς μπορεῖ νά εἶναι ἀτομικός ἤ ὁμαδικός. Ἡ ἀτομική προσευχή ἔχει κάποια προσόντα, γιατί ἀφήνεται ἡ ἔκχυσις τῆς ψυχῆς στόν Θεό. Ἀλλά ἡ ὁμαδική προσευχή ἤ ἡ λεγομένη προσευχή τῆς Ἐκκλησίας, μοιάζει νά ἔχει πολλά χέρια γιά τήν ἐπιτέλεση κάπου ἔργου, καί ἔχει τρομακτική δύναμη ἡ ὁμαδική προσευχή, ὅταν ὅλοι μαζευτοῦμε νά προσευχηθοῦμε γιά ἕνα θέμα. Λύει τά πιό δύσκολα προβήματα, τά κατ’ ἄνθρωπον προβλήματα. Κι ὁ Θεός ἀγαπᾶ τήν ὁμαδική προσευχή, κι ἀπαντᾶ συνήθως πολύ γρήγορα. 

     Ἀκόμη, ὁ τόπος τῆς προσευχῆς. Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «ἐν παντί τόπῳ». Παρά ταῦτα ἔχουμε τό «ταμιεῖον» μας, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ Κύριος. Δέν ἀποκλείει τό ἕνα τό ἄλλο. Καί τό «ταμιεῖον» μπορεῖ νά εἶναι ἕνα δωματιάκι, κάπου, ἥσυχο, ἀλλά κυριώτατα τό «ταμιεῖον» εἶναι ὁ ἔσω ἄνθρωπος. Μπορεῖ νά εἶσαι στό «ταμιεῖον» τῆς ψυχῆς σου καί νά ταξιδεύεις μέ τό τρένο. Καί μάλιστα ἐκεῖ μέσα -ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος- θά βρεῖς τήν κλίμακα τοῦ Ἰακώβ, γιά ν’ ἀνεβεῖς ἐπάνω εἰς τόν οὐρανόν, ἀρκεῖ βέβαια νά ἐξασφαλίζονται κάποιες προϋποθέσεις.

     Καί ὁ χρόνος τῆς προσευχῆς. Μᾶς λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε», χωρίς σταματημό. Πρέπει, ὅμως, ὅλως ἰδιαίτερα, νά προσευχόμεθα τακτά, πρωΐ καί βράδυ. Λέγει ἡ «Σοφία Σολομῶντος» γιά τήν πρωϊνή προσευχή: «Ὃπως γνωστὸν ᾖ ὅτι δεῖ φθάνειν τὸν ἥλιον ἐπ᾿ εὐχαριστίαν σου καὶ πρὸς ἀνατολὴν φωτὸς ἐντυγχάνειν σοι» (Σοφ. Σολ. 26, 28). «Ὅταν βγαίνει ὁ ἥλιος, πρίν βγεῖ ὁ ἥλιος νά μᾶς προλάβει ἡ προσευχή μας νά δοξολογήσουμε τόν Θεό». Πρέπει ἀκόμα νά προσθέσουμε ὅτι πρέπει νά προσευχόμαστε καί εἰς τά γεύματα. Ὅπως ὁ Κύριος εὐλόγησε τούς πέντε ἄρτους. Λέγει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος ὅτι τραπέζι πού ἀρχίζει καί τελειώνει μέ προσευχή, ποτέ δέν θά μείνει ἀδειανό. «Εἴτε οὖν ἐσθίετε εἴτε πίνετε -λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος- εἴτε τι ποιεῖτε (:ὅ,τι κάνετε) πάντα εἰς δόξαν Θεοῦ ποιεῖτε» (Α’ Κορ. 10,31). Ναί. Ὅταν ἀπουσιάζει ἡ προσευχή ἀπό τά γεύματα, μεταβάλλει τόν ἄνθρωπο σέ εἰδωλολάτρη. Γιατί; Ἐπιπίπτει στό φαγητό του, δηλαδή στήν κτίση, καί ἀγνοεῖ τόν κτίστην, καί γίνεται εἰδωλολάτρης. Ἡ καλή προσευχή πρέπει νά γίνεται μέ ταπείνωση, πρέπει νά γίνεται μέ προσοχή, μέ συνοχή καρδιᾶς, νά γίνεται «κατ’ αἴσθησιν», νά καταλαβαίνω ἐκεῖνα τά ὁποῖα λέω, μέ πένθος, μέ θερμότητα, μέ ἐπιμονή, μέ δάκρυα, μέ γονυκλισία. Αὐτή εἶναι ἡ καλή προσευχή, ἡ γόνιμη προσευχή. Ἡ προσευχή γενικά κάνει τόν ἄνθρωπο, ἄνθρωπο. Γιατί εἶναι τό μόνο ὄν πού μπορεῖ νά προσεύχεται. Τόν κάνει ὄχι ἁπλῶς ἄνθρωπο, ἀλλά καί κοινωνό τοῦ Θεοῦ. 

43η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Θέσεις γονίμου προσευχῆς.

†.Μία από τις ωραιότερες και συγκινητικότερες περικοπές, αγαπητοί μου, της Καινής Διαθήκης, είναι η ιστορία της Χαναναίας γυναικός· που ζητούσε από τον Κύριο την θεραπεία της δαιμονιζομένης κόρης της. Και δεν ξέρει κανείς τι να πρωτοθαυμάσει μέσα εις αυτήν την ιστορία. Πάντως είναι μία ιστορία νίκης. Μια ιστορία νίκης της Χαναναίας γυναικός. Όχι μόνον γιατί ενίκησε το θέλημα του Χριστού με το να της πει: «Γενηθήτω σοι ὡς θέλεις» και να θεραπευθεί βέβαια η θυγατέρα της, αλλά και να αποσπάσει μεγαλειώδη έπαινον από τον Χριστόν υπέρ του δικού της προσώπου, όταν ο Κύριος δημοσίως την επαινούσε κι έλεγε: «Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις!».

     Και ο Κύριος, μαζί με την πίστη της Χαναναίας γυναικός, αλλά και την πίστη του Εκατοντάρχου, που δεν ήταν Εβραίος, ήταν Ρωμαίος και η Χαναναία γυναίκα δεν ήτο Εβραία, ήτο Συροφοινίκισσα, ήτο δηλαδή ειδωλολάτρης, που έφθασε να πει, για την μεγάλη πίστη που βρήκε στα δύο αυτά πρόσωπα, ώστε το εβεβαίωσε ο Χριστός, «Ούτε εις τον Ισραήλ», λέει, «δεν βρήκα τέτοια πίστη».

     Είναι γνωστή η ιστορία βέβαια της Χαναναίας, όπως την ακούσαμε σήμερα, αγαπητοί μου, εις την ευαγγελική περικοπή. Η γυναίκα αυτή, ενώ ήτο ειδωλολάτρης, έμαθε, στην πατρίδα της, βόρεια της Παλαιστίνης, ότι υπάρχει ένα πρόσωπο που λέγεται Ιησούς. Και είναι μεγάλο πρόσωπο αυτό· που είναι καταπληκτικό, κάνει θαύματα, έχει υπέροχη διδασκαλία… Έφθασε λοιπόν η μεγάλη φήμη του Χριστού έως και στην χώρα της και η γυναίκα αυτή σπεύδει.

     Πρώτος καρπός εδώ του ότι σπεύδει, είναι η πίστις της . Επίστευσε. Ότι όντως είναι σπουδαίο πρόσωπο ο Ιησούς. Και έρχεται, δεομένη τώρα στον Κύριον για την θυγατέρα της.

     Αν διαβάσετε ξανά στο σπίτι σας την περικοπή αυτή, αγαπητοί, που είναι στον Ματθαίο, στο 15^ο κεφάλαιο και μείνετε με προσοχή στις λεπτομέρειες, θα θαυμάσετε πραγματικά. Γιατί όσα είπε εις τον Κύριον, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μία θαυμασία ζώσα προσευχή. Με όλες τις γόνιμες θέσεις που έχει μια καλή προσευχή.

     Τι έλεγε; Και ήταν μάλιστα και ο τρόπος της και το περιεχόμενον της προσευχής. «Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυῒδ· ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται». Είδατε; Προσευχή. «Ἐλέησόν με, Κύριε, υἱὲ Δαυῒδ. Γιατί η θυγατέρα μου έχει δαιμόνιον και υποφέρει φοβερό δαιμόνιο». Και είναι τελεία προσευχή και για τον τρόπο που σας είπα και για το περιεχόμενό της, όπως θα δούμε εις την συνέχειαν. Και τούτο έχει, θα λέγαμε, μια θεμελιώδη βάση, η προσευχή αυτή της γυναικός, θεολογική βάση έχει η προσευχή αυτής της γυναικός. Αποκαλεί τον Ιησούν «Κύριον». Δηλαδή Θεόν. Τον αποκαλεί ακόμα «υἱόν Δαυῒδ». Δηλαδή άνθρωπον. Δηλαδή Θεάνθρωπον. Όταν λέμε αυτήν την απλή προσευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Κύριε, Ιησού, Χριστέ, τρία πράγματα φανερώνομε. Με το «Κύριε» την θεότητά Του, με το «Ιησού» την ανθρωπότητά Του και με τον «Χριστέ» το έργον που είχε να επιτελέσει επάνω εδώ εις την Γη· την Μεσσιανικότητά Του.

     Είδατε πόσο σπουδαία είναι αυτή η προσευχή; Κι επειδή γίνεται ομολογία του προσώπου του Ιησού του Ποιος είναι, της ταυτότητός Του, γι' αυτό είναι παντοδύναμη προσευχή. «Κύριε Ιησού Χριστέ»: Όλη η θεολογία είναι εδώ. Και όπως είναι γνωστό, όλες οι προσευχές που η Εκκλησία μας έχει συντάξει, είτε στην Θεία Λειτουργία ή σε οποιαδήποτε περίπτωση, κάθε προσευχή, έχει δύο μέρη. Το πρώτο μέρος είναι θεολογικόν. Και αναφέρεται εις το πρόσωπον του Θεού ή της Υπεραγίας Θεοτόκου. Πάντως θεολογικόν. Και το δεύτερον μέρος είναι το πρακτικό. Αποτελεί το αίτημα. Εδώ λοιπόν «Κύριε Ιησού Χριστέ» είναι το θεολογικόν μέρος. «Ελέησόν με» είναι το πρακτικόν μέρος. Αν προσέξετε, θα δείτε ότι όλες οι ευχές έχουν αυτήν την μορφήν συντάξεως.

     Και θέτει αυτό το «Ελέησόν με» η γυναίκα αυτή, που δείχνει ότι ο Θεός γνωρίζει τι πρέπει να δώσει, για να ελεήσει τον άνθρωπο. Τι πρέπει να ζητήσουμε από τον Θεό; Δεν ξέρομε. Αν αυτό που θα ζητήσουμε, δεν μας βγει σε καλό; Δεν το ξέρουμε. Και βέβαια ο Θεός προλαβαίνει και δεν μας δίνει το κακό, εκείνο το οποίο ζητούμε και δεν το βλέπομε και δεν το καταλαβαίνομε. Αλλά τι; Μάλιστα λέμε «Θεέ μου, Κύριέ μου, κάνε με καλά». Μα εάν σε κάνει καλά, πιθανώς να ξαναπάς στην αμαρτία. Γιατί πιθανώς να αρρώστησες από την αμαρτία. Για θυμηθείτε την περίπτωση που είπε σε εκείνον τον παράλυτον, τον 38 χρόνια, «Πρόσεξε» -του λέγει, όταν τον συνήντησε μετά εις τον ναόν υγιή- μην ξαναμαρτήσεις, για να μην σου γίνει κάτι χειρότερο». Ώστε υπήρχε ο κίνδυνος, με το να έχει την υγεία του, να του γίνει κάτι χειρότερο; Ναι. Να χάσει την ψυχή του. Δεν μας το δίνει λοιπόν αυτό ο Θεός, όταν το ζητούμε. Τι απλούστερον; Τι φυσικότερον; «Κύριε, κάνε με καλά». Και δεν μας κάνει καλά ο Κύριος. Ξέρομε λοιπόν τι να ζητήσουμε; Δεν ξέρομε τι να ζητήσουμε. Ένα αίτημα όμως τα λέει όλα: «Ἐλέησόν με». Δηλαδή ζητούμε το έλεος του Θεού. Κι Εκείνος ξέρει τι θα μας δώσει. Αυτό είναι το πάρα πολύ σπουδαίο πράγμα.

      Έτσι λοιπόν, εδώ δείχνει ότι ο Θεός γνωρίζει τι πρέπει να δώσει, για να ελεήσει τον άνθρωπο. Και το «ελέησόν με» είναι γενικόν, είναι αίτημα γενικόν. Τώρα όμως η γυναίκα αυτή, προχωρεί, εάν θα ήθελε ο Κύριος, και εις το επιμέρους αίτημά της. Ποιο είναι το επιμέρους αίτημα της γυναικός; «Ἡ θυγάτηρ μου κακῶς δαιμονίζεται». Κάποτε ένας τυφλός είπε στον Κύριο: «Δώσε μου Κύριε τα μάτια, την όραση, εάν θέλεις». Και τι είπε ο Κύριος; «Θέλω». Ένας λεπρός, κάποτε. «Κύριε, καθάρισέ με». «Θέλω. Καθαρίσθητι». Αχ, αυτό το θέλω του Θεού! Όταν ταυτίζεται ή, καλύτερα, το θέλημα του ανθρώπου όταν ταυτίζεται με το θέλημα του Θεού.

    Kaι ο Κύριος τώρα εδώ προσποιείται ότι δεν την ακούει. Φώναζε από πίσω, φώναζε εκείνη. Και ο Κύριος δεν έδινε καμία σημασία. Γιατί το κάνει αυτό ο Κύριος; Για να αναδείξει περισσότερο την πίστη αυτής της γυναικός. Ώστε να φθάσει να πει: «Ὦ γύναι, μεγάλη σου ἡ πίστις!». Διότι θα μπορούσε ακόμη, αν το θέλετε, και να θυμώσει. Και λίγο παρακάτω, όπως θα δούμε, όταν ο Κύριος τής αποδίδει μομφήν, δεν θυμώνει. Εάν βέβαια μας πουν σε εμάς…ο ίδιος ο Θεός μάς πει κάτι, θυμώνομε μαζί Του και τα βάζομε μαζί Του. Τι λέγει εδώ; «Ὁ δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον». Καμία κουβέντα. Καμία απάντησις.

    Και επεμβαίνουν οι μαθηταί. «Κύριε», λέει, «μας κυνηγάει από πίσω. Κάνε της αυτό που σου ζητάει. Να την ξεφορτωθούμε. Μας ενοχλεί. Φωνάζει από πίσω μας». Προσέξτε εδώ. Είπα την λέξη «ξεφορτωθούμε». Ο Κύριος είπε μία παραβολή του αδίκου κριτού· που εκεί μία χήρα επέμενε και επέμενε. Και το είπε αυτό ο άδικος κριτής. «Θέλω να την ξεφορτωθώ. Θα της κάνω το θέλημά της, γιατί μ’ ενοχλεί». «Είδατε», λέγει, «πώς σκέπτεται ο άδικος κριτής;», είπε ο Κύριος. Και για να διδάξει «μή ἐκκακεῖν», να μην αποκάμνομε στις προσευχές μας. Εδώ οι μαθηταί αντιπροσωπεύουν τους αγίους που πρεσβεύουν εις τον Χριστόν. Τι θα έλεγε κανείς, οι άγιοι δεν μας χρειάζονται; Μας χρειάζονται. Δεν είναι επαρκής ο Χριστός να ακούσει; Όπως λένε οι Προτεστάνται; Ο Θεός θέλει να ικετεύουν πολλοί Αυτόν. Και συνεπώς δέχεται τις προσευχές και των αγίων ως προσευχές πρεσβείας. Είναι διάχυτος η Αγία Γραφή, διάχυτος με την θέσιν αυτήν. Μας χρειάζονται λοιπόν οι άγιοι.

    Και ο Κύριος εδώ δικαιολογείται ότι, επειδή δεν απαντούσε, λέει στους μαθητάς Του ότι : «Οὐκ ἀπεστάλην εἰ μὴ εἰς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ». Ότι Τον έστειλε ο Πατήρ μόνον για τους Εβραίους! «Για τα χαμένα πρόβατα», λέει, «του οίκου Ισραήλ». Δηλαδή του λαού του Ισραήλ. Όχι για τους λαούς. Όχι δια τα έθνη. Αλήθεια, Αυτός, Αυτός, ο Ιησούς Χριστός, που θα πει ευθύς μετά την Ανάστασή Του: «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς». Δεν αδικεί κανέναν. Αυτό που κάνει ο Χριστός ήταν ένα σχήμα. Ήταν ένα σχήμα κατ’ αρχάς, κατά το φαινόμενον, για να μην τον κατηγορήσουν οι Εβραίοι, γιατί το θεωρούσαν μεγάλο κακό πράγμα να αποδίδει κανείς από τον λαό του Θεού, μία ευεργεσία εις τους εθνικούς, εις τους ειδωλολάτρας. Για να τους αφαιρέσει, λοιπόν, την δικαιολογίαν αυτήν, γι'αυτό δεν μιλάει στην γυναίκα τούτη. Θα έλθει η ώρα της. Ποια ώρα; Η ώρα των εθνών· που τότε θα στείλει τους μαθητάς Του και τότε θα δώσουν την σωτηρία στα έθνη. Για να μην πω ότι θα συνέβαινε, εξαιτίας της αρνήσεως του λαού του Θεού, το ακριβώς αντίθετο. Η σωτηρία να προχωρήσει στα έθνη και να μην την εγκολπωθούν οι Εβραίοι, ο λαός του Θεού.

     Πάντως η Χαναναία το άκουσε αυτό. Το άκουσε. Ότι δεν απεστάλη ο Ιησούς, παρά μόνον για τα παιδιά του Ισραήλ. Εκείνη όμως τι κάνει; Τον προσκυνάει! «Προσεκύνει αὐτῷ λέγουσα· Κύριε, βοήθει μοι». «Κύριε, βοήθησέ με. Ναι. Δεν αξίζομε εμείς οι εθνικοί, αλλά βοήθησέ με». Και ακολούθησε ένας διάλογος μεταξύ του Κυρίου και της γυναικός, που τον παραλείπομε τουλάχιστον στην απόδοσή του, στην ερμηνεία του. Είναι γνωστό ότι ο Κύριος τής είπε: «Δεν είναι σωστό πράγμα να πάρει κανείς το ψωμί, δηλαδή τις ευεργεσίες που δίνει ο Θεός στον δικό Του λαό και να τις σπαταλήσει στα κυνάρια». Κοιτάξτε, ευγενώς «κυνάρια». Θα πει σκυλάκια. Για να μην πει σκυλιά· που πάει βαρύ. Και το λέει «κυνάρια», σκυλάκια. «Ναι», λέγει εκείνη εξυπνότατα, «και τα κυνάρια κάθονται και προσμένουν εκεί, όταν τα παιδιά τρώνε στο τραπέζι και πέφτουν τα ψιχουλάκια». Τα παιδιά είναι απρόσεκτα, όπως ξέρετε, και τους φεύγουν ψίχουλα, φεύγει φαΐ απ’ τα πιάτα τους, ξέρω ΄γω, απ’ τα χέρια τους και πέφτει κάτω. Και το σκυλάκι, όπως και η γάτα κ.τ.λ. πάνε και τρώνε. Τα σκυλάκια είναι γύρω γύρω απ’ το τραπέζι των αφεντικών, είναι πασίγνωστο. Και είναι ωραία εικόνα αυτή. Είναι πάρα πολύ ωραία εικόνα. «Ναι, Κύριε, κυνάριον είμαι, ναι, δεν το αρνούμαι. Σωστά μίλησες. Αλλά όμως κοίταξε και τα κυνάρια που τρέφονται με τα ψιχουλάκια από τα παιδιά, που πέφτουν από τα χέρια τους!».

     Εκεί ο Κύριος εθαύμασε! Εδώ είναι το καταπληκτικό. Δεν μένω πιο πολύ όμως, γιατί θα μπορούσαμε πάρα πολλά να πούμε πάνω στο σημείο αυτό. Τούτο μόνο είναι πάρα πολύ σημαντικό, ότι η γυναίκα αυτή έζησε και διεξήλθε τους καλύτερους όρους μιας καλής, γονίμου προσευχής.

      Και πρώτα πρώτα η προσευχή αυτής της γυναικός ήταν προσευχή γεμάτη από πίστη. Πιστεύει η γυναίκα αυτή, γι'αυτό ομολογεί και αποκαλύπτει την θεανθρωπίνη φύση του Χριστού. Δεν Τον ήξερε.  Άκουσε. Λέει ο Απόστολος Παύλος: «Ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς». Ξέρετε τι σημαίνει η «πίστις ἐξ ἀκοῆς»; Γράφει ο Απόστολος Παύλος στους Κολοσσαείς και όπου αλλού: «Δεν είδατε στο πρόσωπο τον Ιησού Χριστόν. Ακούσατε μόνον. Και πιστέψατε». Μεγάλο πράγμα. Μόνο ακούσατε. Άκουσε κι αυτή στην πατρίδα της και επίστευσε. Αυτή η πίστις αποτελεί την βάση της προσευχής. Γιατί αλλιώτικα, αν δεν υπάρχει πίστις, πέφτει βέβαια η προσευχή στο κενό.

     Μια φορά, και δεν είναι η μοναδική, ήρθε κάποιος να εξομολογηθεί. Αλλά δεν πίστευε όμως εις τον Ιησούν Χριστόν. «Άνθρωπέ μου», του λέω, «δυνάμει της πίστεως στην θεανθρωπίνη φύση του Χριστού, τελείται το μυστήριον της Εξομολογήσεως. Εάν δεν πιστεύεις, τότε πέφτει στο κενό το μυστήριον της εξομολογήσεως». Αναμφισβήτητα. Να λοιπόν γιατί η βάσις όλων των μυστηρίων, όλης της πνευματικής ζωής και αυτής της προσευχής είναι βεβαίως η πίστις. Και μετά την πίστη στο θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού, έρχεται η πίστις συνδέσεως- προσέξτε αυτό το σημείο, πού χωλαίνομε- συνδέσεως προσώπου και λόγων Χριστού. Δηλαδή, το πρόσωπον του Χριστού κι αυτά που είπε ο Χριστός. Είναι οι λόγοι του Χριστού. Ο Χριστός είπε ότι: «Ὃ,τι ἂν αἰτήσητε ἐν τῷ ὀνόματί μου, λήψεσθε». «Ό,τι ζητήσετε» –προσέξτε- «ἐν τῷ ὀνόματί μου, θα το πάρετε». «Εάν το ζητήσετε και δεν είναι στο όνομά μου, δεν θα το πάρετε. Ή θα πέσει στο κενό. Ή δεν ξέρω τι θα σας έρθει».

    Πάντως αίτημα και όνομα Χριστού, αυτά τα δύο είναι δεμένα. Θα μου πείτε… είναι αυτονόητο. Όχι, αγαπητοί μου, δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Διότι πάρα πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι δέχονται τα λόγια του Χριστού, αλλά όχι το πρόσωπό Του. Ναι. Μην σας κάνει εντύπωση. Στην ακμή της αθεΐας του σοβιετικού καθεστώτος στην Ρωσία, ήταν γραμμένο ένα λόγιον του Ευαγγελίου, του Αποστόλου Παύλου συγκεκριμένα, στη μετώπη του Κρεμλίνου. Κι έλεγε: «Ὁ μὴ ἐργαζόμενος μηδὲ ἐσθιέτω». Αυτός που δεν εργάζεται, ούτε να τρώει. Δηλαδή ο κομμουνισμός, ο υλισμός, χρησιμοποίησε …τι χρησιμοποίησε; Ένα χωρίον της Αγίας Γραφής. Γιατί; Μα είναι άθεος ο υλισμός. Μάλιστα. Διότι απλούστατα έγινε ο χωρισμός προσώπου Χριστού και λόγων του Ευαγγελίου. Είναι κάτι που… πάρα πολλοί Χριστιανοί μας δέχονται, επί παραδείγματι, τον λεγόμενον «Κοινωνικόν Χριστιανισμόν», αλλά δεν δέχονται το θεανθρώπινον πρόσωπον του Χριστού. Μπορεί να πουν: «Λυπούμεθα την ανθρωπότητα. Να φτιάξομε ιατρούς, χωρίς», λέει, «σύνορα. Να φτιάξομε…εκείνα κι εκείνα, εμβόλια κλπ.». Δεν πιστεύουν στον Χριστόν. Γίνεται ο διαχωρισμός αυτός, προσώπου Χριστού και λόγων Χριστού. Ας το προσέξομε. Πρόκειται για καμουφλαρισμένη αθεΐα.

    Πίστις ακόμη σημαίνει ότι ο Θεός σε ακούει, σε βλέπει, σε κρίνει, σε ζυγίζει, σου αποδίδει. Κι αυτό ακόμα είναι πίστις. Υπάρχει μία «λογική» θέσις· την λέξη «λογική» την βάζω μέσα σε εισαγωγικά, γιατί δεν θέλω να τονίσω τον ορθολογισμόν που πρέπει να διαθέτομε προκειμένου να δεχθούμε το Ευαγγέλιον, αλλά όμως την λογική την έχει κάνει ο Θεός. Και όταν μας καλεί δια του Ευαγγελίου, η πίστις δεν είναι παράλογος. Είναι λογική. Δεν είναι βέβαια ορθολογισμός, αλλά είναι λογική. Αποτείνεται και εις το συναίσθημα και εις την βούλησιν και εις την λογικήν. Δηλαδή εις τον όλον άνθρωπον, με άλλα λόγια. Γι'αυτό ακούστε τι λέγει εδώ μία βάσις η οποία είναι λογική: Απλώς λογική. Αναφέρεται ο Ψαλμωδός εις τον 93^ον Ψαλμόν και λέγει: «Ὁ φυτεύσας τὸ οὖς οὐχὶ ἀκούει; (:Αυτός που έκανε αυτιά, φύτεψε - ωραία έκφρασις- αυτός που φύτεψε τ΄αυτιά, δεν ακούει;) ἢ ὁ πλάσας τὸν ὀφθαλμὸν οὐχὶ κατανοεί; (:Εκείνος που έκανε τα μάτια, δεν βλέπει;)». Είναι τετράγωνη λογική, με πάσαν λογικήν συνέπειαν. Όλοι έχομε αυτιά. Και τα ζώα και τα κουνούπια και οι μύγες, όλοι έχομε αυτιά. Σας ερωτώ: Εκείνος που έκανε τα πάντα με αυτιά, δεν έχει αυτιά; Εκείνος που έκανε τα πάντα με μάτια, δεν υπάρχει κανένα ζώο που να μην έχει μάτια, δεν βλέπει; Αυτό, ξέρετε πόσο ισχυρόν, θα λέγαμε, επιχείρημα είναι, όχι για τους άλλους· για τον εαυτό μας. Όταν πάμε κάπου να απιστήσουμε, να πούμε: «Δεν βλέπει ο Θεός; Βλέπω εγώ, δεν βλέπει ο Θεός; Ακούω εγώ, δεν ακούει ο Θεός;». Για να φανεί ότι η Αγία Γραφή καλεί και τον ανθρώπινον νουν, την ανθρωπίνη λογική, για να πεισθεί ο άνθρωπος.

    Η προσευχή πρέπει ακόμα να γίνεται με ταπείνωση, αγαπητοί μου. Επροσέξατε την ταπείνωση της Χαναναίας γυναικός; Δεν ντράπηκε τίποτε, προκειμένου να ζητήσει αυτό που ζητούσε. Ο Κύριος την αποκαλεί ακόμα «κυνάριον», όπως είδαμε. Εκείνη ευφυέστατα έδωσε την απάντηση που κατέπληξε τον Κύριον και τον κέρδισε. Αλλιώτικα έχομε μια φαρισαϊκή προσευχή· που ο Κύριος δεν την προσέχει. Θα έχουμε ταπείνωση. Λέγει ο όσιος Νείλος, που έχει γράψει πάρα πολλά κεφάλαια· κεφάλαιον είναι μία πρότασις μόνον. Είναι στον Α΄ τόμο της Φιλοκαλίας: «Ναὶ μὴν ἐπιγινώσκων τὰ μέτρα σου, ἡδέως πενθήσεις (:Όταν νιώσεις, γνωρίσεις καλά τις δυνατότητές σου, τα μέτρα σου, γρήγορα και ευχάριστα θα πενθήσεις) ταλανίζων σεαυτόν(:θα ταλανίσεις τον εαυτόν σου) κατὰ τὸν Ἠσαΐαν (:που είπε ο Ησαΐας) πῶς ἀκάθαρτος ὤν καὶ ἐν μέσῳ λαοῦ τοιούτου ὑπάρχων, τοὐτέστιν ἐναντίων, τολμᾷς τῷ Κυρίω Σαβαὼθ παρεστάναι;».  «Εγώ ο Ησαΐας, πώς τολμώ, που είμαι ακάθαρτος και ζω σε ακάθαρτο λαό, να σταθώ μπροστά εις τον Κύριον, που είδε τον Κύριον επηρμένον, επί θρόνου επηρμένου δόξης». Δηλαδή; Χρειάζεται η τελωνική προσευχή.

     Η προσευχή πρέπει ακόμη να γίνεται με προσοχή. Όταν η Χαναναία έκραζε προς τον Κύριον, τίποτε άλλο δεν την απασχολούσε, παρά μόνον, αγαπητοί μου, η θεραπεία της θυγατρός της. Την προσοχή της δεν την διασπούσε, ούτε να ‘χει το μυαλό της στο σπίτι της, ούτε στη γειτονιά της, ούτε στον όχλο που περιστοίχιζε τον Κύριο, τίποτα. Ένα την ενδιέφερε:  η θεραπεία της θυγατρός της. Δηλαδή είχε συγκεντρωμένη την προσοχή της εις το αίτημά της. Στην προσευχή δεν πρέπει τίποτα άλλο να μας απασχολεί, αγαπητοί, τίποτε άλλο. Αλλιώτικα έχομε διάσπαση και του νου και της καρδιάς και είναι πολύ κακό πράγμα αυτό. Είναι περίεργο να λέμε στην προσευχή μας, όπως στον 69^ον Ψαλμό: «Ὁ Θεός, εἰς τὴν βοήθειάν μου πρόσχες». «Πρόσχες» θα πει πρόσεξε. «Πρόσεξέ με». Κι εμείς να μην προσέχομε. Δεν είναι περίεργο; Ζητάμε απ΄τον Θεό να προσέχει εμάς, κι εμείς δεν προσέχομε καν εκείνα που λέμε. Αντίθετα, όπως λέγει ο 122^ος Ψαλμός: «Πρὸς σὲ ἦρα τοὺς ὀφθαλμούς μου, τὸν κατοικοῦντα ἐν τῷ οὐρανῷ (:Σήκωσα τα μάτια μου σε Σένα στον ουρανό, Κύριε). Ἰδοὺ ὡς ὀφθαλμοὶ δούλων εἰς χεῖρας τῶν κυρίων αὐτῶν, ὡς ὀφθαλμοὶ παιδίσκης εἰς χεῖρας τῆς κυρίας αὐτῆς, οὕτως οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, ἕως οὗ οἰκτειρῆσαι ἡμᾶς». «Όπως», λέει, «οι δούλοι κοιτάζουνε τ’ αφεντικό τους τι θα τους πει, τι δουλειά θα κάνουν σήμερα, όπως», λέει, «η δούλη την κυρία της, την προσέχει, έτσι», λέει, «κι εμείς με τα μάτια μας προσέχομε Εσένα για να μας λυπηθείς». Δηλαδή, προσοχή όπως πρέπει.

      Πρέπει να πούμε ότι το δυσκολότερο σημείο της προσευχής μας είναι η σύναξη της καρδιάς μας. Το δυσκολότερο σημείο. Γι'αυτό, προσέξτε, απαιτείται πολύς αγών. Ένα σημείο που ενισχύει την προσοχή είναι η προσευχή να γίνεται κατ’ αίσθησιν· ένα καινούριο, τώρα, στοιχείο. Τι θα πει κατ’ αίσθησιν; Λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι «θα προσεύχεσαι κατ’ αίσθησιν». Και όπως λέγει ο άγιος Νείλος πάλι: «Εἰ μετὰ ἀδελφῶν, εἴτε κατὰ μόνας προσεύχῃ, ἀγώνισαι μὴ ἔθει (:όχι κατά συνήθεια να προσεύχεσαι) ἀλλὰ αἰσθήσει προσεύχεσθαι».  «Αλλά με αίσθηση», λέει, «να προσεύχεσαι, να καταλαβαίνεις». Μ’ άλλα λόγια, λέει πάλι ο άγιος Νείλος: «Αἴσθησις ἐστὶ προσευχῆς, σύννοια -δηλαδή βαθιά σκέψη, και στο γράμμα και στο πνεύμα μιας λέξεως. Γι’ αυτό είναι ευλογία Θεού να ξέρει κανείς και μερικά γράμματα- μετ΄ευλαβείας καὶ κατανύξεως καὶ ὀδύνης ψυχῆς ἐν ἐξαγορεύσει πταισμάτων, μετὰ στεναγμῶν ἀφανῶν» κ.λπ. Θα νιώθεις όταν κάνεις την προσευχή σου τι λες.

     Και τέλος, αν μπορούμε να μιλάμε για τέλος, είναι μία προσευχή με εγκαρτέρησιν· αληθινό γνώρισμα της προσευχής της Χαναναίας. Επέμενε: «Θα πάρω το αποτέλεσμα». Ήταν σίγουρη. Εκείνη είχε να αντιμετωπίσει τη σιωπή του Κυρίου. Ο  Κύριος μάς είπε· ακούστε: «Αἰτεῖτε, ζητεῖτε, κρούετε». Τρία ρήματα κατά κλιμακωτόν σχήμα. «Αἰτῶ» θα πει απλώς «ζητώ». «Ζητῶ» θα πει «μετ’ επιμονής». «Κρούω», «αρχίζω να χτυπάω το χέρι μου». Πάμε σε ένα γραφείο και λέμε με το στόμα μας κάτι. Αλλά δεν μας δίνει προσοχή εκεί ο διευθυντής του γραφείου, ξέρω΄γω. Τότε αρχίζω να ζητώ, να υψώνω φωνήν. Πάλι δεν μου δίνει σημασία. Και αρχίζω να χτυπάω το χέρι μου επάνω στο γραφείο. Κλιμακωτόν σχήμα. «Αἰτεῖτε, ζητεῖτε, κρούετε». «Και θα σας ανοιχθεί», λέει, «θα σας δοθεί», λέει ο Κύριος. Και πάλι λέει ο όσιος Νείλος: «Οὐκοῦν, μὴ ἐκκάκει τέως (:Μην αποκάμνεις), μηδὲ ἀθύμει, ὡς μὴ λαβών (:ούτε να αθυμείς ότι δεν έλαβες). Λήψῃ γὰρ ὕστερον. Εὐθύμει τοιγαροῦν προσκαρτερῶν ἐμπόνως τῇ ἁγίᾳ προσευχῇ». «Θα το πάρεις αργότερα. Μην αθυμείς».

     Αγαπητοί, όσοι θέλομε την επικοινωνία μας με τον ουρανό, αλλά πολλάκις αγνοούμε τον τρόπο, ας προσέξομε αυτούς τους τρόπους. Και τελικά η προσευχή μας γίνεται άγονη. Κρίμα δεν είναι; Ας μάθομε λοιπόν να προσευχόμεθα. Να προσευχόμεθα με πίστη, με ταπείνωση, με προσοχή, με αίσθηση, με εγκαρτέρηση. Και με άλλα πολλά στοιχεία, θα μπορούσαμε να πούμε, αλλά αρκετά αυτά για να πλαισιώσουν μία καλή και γόνιμη προσευχή. Και τότε θα γευθούμε το μεγάλο προνόμιο σε μας τους ανθρώπους που μας εδόθη, να προσευχόμεθα στον Θεό τον Ζώντα και Αληθινό.

743η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ καταγωγή τῆς Εὐχῆς τοῦ Ἰησοῦ καί ἡ ἀξία της.

†.Κάποτε, αγαπητοί μου, ο Κύριος, διερχόμενος σε έναν τόπον, Τον συνήντησαν δύο τυφλοί, οι οποίοι έκραζαν: «Ἰησοῦ, υἱέ Δαυΐδ, ἐλέησον ἡμᾶς». «Ιησού, απόγονε του Δαβίδ», δηλαδή Μεσσία, «ελέησέ μας».

    Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπει κανείς τυφλούς ανθρώπους γενικά ασθενείς, να σπεύδουν να βρουν την υγεία των, πολύ δε περισσότερο, όταν αυτή είναι όρασις και δεν βλέπουν γύρω τίποτα, παρά μόνο σκοτάδι, να σπεύδουν να ζητήσουν την θεραπεία τους από τον Θεό. Αλλά εκείνο που κάνει κατάπληξη είναι ότι εκείνοι που είχαν τα μάτια τους δεν έβλεπαν, για να ομολογήσουν τον Ιησού «υιό του Δαβίδ». Δηλαδή Μεσσία. Διότι ο τίτλος «υἱός Δαυΐδ» σημαίνει Μεσσίας, δηλαδή Χριστός. Εκείνοι που δεν είχαν τα μάτια τους και δεν είχαν δει κανένα θαύμα, παρά μόνο είχαν μάθει, είχαν ακούσει, συνεπώς είχαν πιστέψει, αυτοί να ομολογούν τον Ιησούν «υἱόν Δαυΐδ». Κάνει εντύπωση αυτό. 

    Και λίγο πιο κάτω, όταν ο Κύριος θα τους πει «Τι θέλετε;», μάλιστα επί λέξει να σας το πω: «Πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι;». «Πιστεύετε -Είδατε; Στη πίστιν ο Κύριος μένει- ότι αυτό Εγώ μπορώ να το κάνω;». «Λέγουσιν αὐτῷ· ναί, Κύριε». Δεν λέγουν: «Ναι, Ιησού». Δεν λέγουν: «Ναι, υιέ Δαβίδ». Αλλά λέγουν: «Ναί, Κύριε». Συνεπώς με το να πουν «Κύριον» τον Ιησούν, ομολογούν την θεότητά Του. Με το να πουν τον Ιησούν «Ἰησοῦν», ομολογούν την ανθρωπότητά Του. Και με το να Τον ονοματίσουν «υἱόν Δαυΐδ», δηλαδή Μεσσίαν, δηλαδή Χριστόν, ομολογούν την θεανθρωπίνη Του φύση και το θεανθρώπινον έργον της σωτηρίας. Είναι καταπληκτικό.

     Αλλά όμως, αγαπητοί μου, η τύφλωσις δεν είναι τόσο σπουδαίο πράγμα, όταν είναι στα μάτια. Τι τώρα, τι αύριο, τι του χρόνου, τι κάποια μέρα, θα κλείσουμε τα μάτια μας. Και θα τα ανοίξομε σε μιαν άλλη ζωή. Αλλά τα μάτια μας δεν θα τ’ ανοίξομε σε μιαν άλλη ζωή, αν από τούτη τη ζωή δεν έχουν ανοίξει κάποια άλλα μάτια. Και αυτά είναι τα μάτια της ψυχής. Συνεπώς εδώ δεν πρόκειται περί τυφλών στο σώμα. Αλλά περί τυφλών στην ψυχή. Όλοι οι άνθρωποι είμεθα τυφλοί. Σε τι; Στο να δούμε τον Θεό. Αν το θέλετε, ο Χριστός εθεράπευε όχι βεβαίως για να φέρει κάποιαν κοινωνικήν, θα λέγαμε, ευτυχίαν. Απόδειξις ότι η Εκκλησία που άφησε στον κόσμον αυτόν και το Πνεύμα το Άγιον, που μένει μέσα στην Εκκλησία, δεν θεραπεύει όλους τους αρρώστους. Έχομε πολλούς αρρώστους. Και οι πιο πολλοί άγιοι, αν όχι όλοι, ήσαν άρρωστοι. Συνεπώς δεν έκανε ο Χριστός θαύματα για να αφήσει μια κληρονομιά θεραπείας όσων θα προσήρχοντο εις την Εκκλησία Του. Τότε η πίστις θα κατηργείτο. Ο Χριστός έκανε θαύματα για να πιστώσει την θεότητά Του. Αλλά και κάτι παραπέρα. Ο Χριστός άνοιγε τα μάτια των τυφλών, τα αυτιά των κωφών και φυγάδευε τους δαίμονες από τους ανθρώπους, για να μπορούν οι άνθρωποι με τις αισθήσεις τους και με τον νου τους να δουν τον Θεό. Ακούσατε· να δουν τον Θεό. Γιατί αυτοί που έβλεπαν τον Ιησούν, έβλεπαν τον Θεό. Γιατί ήταν ο Ενανθρωπήσας Θεός.

     Έτσι λοιπόν οι αισθήσεις αποκαθίστανται, για να δει ο άνθρωπος όχι με τα μάτια μόνο της ψυχής, αλλά και με τα μάτια του σώματος τον Θεό. Αυτό το πράγμα είναι ακατανόητο και πολλοί θα ‘θελαν να το ψιλοκόψουν, δηλαδή να το κάνουν ιδεαλισμόν, βγάζοντας τα μάτια του σώματος, τάχα για να δουν μόνο με τα μάτια της ψυχής των τον Θεό. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει στην πρώτη του επιστολή την καθολική ότι «ὀψόμεθα Αὐτόν καθώς ἐστίν». «Θα Τον δούμε όπως είναι και όπως είμαστε». Όπως θα αναστηθούμε με τα σώματά μας, με τα πλήρη σώματά μας, θα δούμε και Εκείνον με την πλήρη Του σωματική ύπαρξη, που είναι στον ουρανό. Δηλαδή θα Τον δούμε όπως είμαστε, όπως είναι. Γι’ αυτό άνοιγε ο Χριστός τα μάτια και τα αυτιά θεράπευε κ.ο.κ.

    Αλλά, αγαπητοί μου, εδώ πρέπει να μείνομε σε κάτι. Τι είναι εκείνο που άνοιξε τελικά τα μάτια αυτών των δύο τυφλών; Ήταν μία κραυγή. Μάλιστα μία συνεχής κραυγή. Λέγει εδώ ότι οι τυφλοί έκραζαν. Και μάλιστα ο Κύριος δεν τους πρόσεξε -σκοπίμως, εντός εισαγωγικών- για να αποφύγει το πλήθος, που θα έκανε το θαύμα αυτό, κι όταν μπήκε σε ένα σπίτι, οι τυφλοί αυτοί μπήκαν κι αυτοί μέσα στο σπίτι κι εκεί ακόμη συνέχισαν να κράζουν: «Υἱέ Δαυΐδ, ἐλέησον ἡμᾶς!». Συνεπώς έβλεπαν, είχαν μπροστά τους τον Ιησούν, του Οποίου το πρόσωπον δεν αμφισβητούν, προς τον Οποίον αποτείνονται. Γι΄αυτό σας είπα, το «Ιησούς» δεν το ονομάζουν εδώ αλλά προϋποτίθεται,  Τον αποκαλούν «υἱόν Δαυΐδ». Τι είναι εκείνο που τους έκανε να ανοίξουν τα μάτια τους; Αυτή η ομολογία. Προσέξατέ την. «Ιησού, υιέ Δαβίδ», συ που είσαι Κύριος, «ελέησέ μας».

    Δηλαδή να το βάλω σε μία τάξη. «Κύριε»· γιατί το «Ιησού, υιέ Δαβίδ» θα πει «Χριστέ», «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησέ μας». Σας λέει τίποτα αυτό; Είναι η γνωστή προσευχή. Η γνωστή ευχή. «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς». Αυτή είναι η ευχή. Δεν είναι λοιπόν παρά η καταγωγή της ευχής, της γνωστής ευχής «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» ή «ἐλέησον ἡμᾶς» , η καταγωγή της είναι από την Αγία Γραφή. Δεν είναι επινόησις των ανθρώπων. Μας την εδίδαξαν και οι Απόστολοι ακόμα. Δεν έχω τον χρόνο να σας πω πιο πολλά. Ο Απόστολος Παύλος, ο Απόστολος Πέτρος και ο ευαγγελιστής Ιωάννης, που αναφέρονται ακριβώς σ’ αυτήν την επίκλησιν του Ιησού Χριστού. Και αυτό το παντοδύναμο όνομα, γιατί πίσω από το όνομα είναι ένα παντοδύναμο πρόσωπο, το πρόσωπο του Θεανθρώπου Ιησού, του τελείου Θεού, του τελείου ανθρώπου· που έχει ειδικήν αποστολή από τον Πατέρα, για την σωτηρία του κόσμου ολόκληρου. Αυτό το πρόσωπο είναι το παντοδύναμο. Μπροστά στο οποίο κάμπτει παν γόνυ, επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων. Αυτό λοιπόν άνοιξε τα μάτια των τυφλών.

     Λοιπόν κι εμείς… ω κι εμείς, μη ζητούμε… δεν μας το απαγορεύει ο Θεός να ζητήσομε και την θεραπεία του σώματός μας, αγαπητοί μου, δεν μας το απαγορεύει· είπε να το ζητούμε κι αυτό. Πολλές φορές όμως η αγάπη Του δεν μας δίνει την θεραπεία σε μία σωματική μας αρρώστια.  Πρέπει όμως να γίνει  καλά η ψυχή μας οπωσδήποτε. Οπωσδήποτε. Γι’ αυτό λοιπόν, με την τύφλωση που έχομε και δεν μπορούμε να δούμε τον Θεό, δεν μπορούμε να νιώσομε την παρουσία Του, δεν μπορούμε να Τον εγγίσομε, εκείνο που θα μας κάνει να Τον εγγίσομε, να Τον πλησιάσομε, είναι αυτή η ευχή: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».

    Αλλά ας προσέξομε, αγαπητοί μου, κάτι εδώ. Η προσευχή αυτή η τόσο μικρή, ευμνημόνευτη, είναι πλήρης προσευχή. Όταν λέμε «πλήρης προσευχή» σημαίνει έχει όλα εκείνα τα στοιχεία, για να αποτελέσει μία προσευχή. Και να γίνει ευπρόσδεκτη από τον Θεό. Αν έχετε προσέξει, στις προσευχές της Εκκλησίας μας, που πρότυπον είναι η Κυριακή Προσευχή, το «Πάτερ ἡμῶν» υπάρχουν δύο θέσεις ή καλύτερα, δύο τμήματα. Στο πρώτο τμήμα, το οποίον είναι και πρώτον, προτάσσεται δηλαδή, αναφερόμεθα εις τον Θεόν και τις ιδιότητές Του. Στο δεύτερο τμήμα αναφερόμεθα εις τα προβλήματά μας. Πάρτε το «Πάτερ ἡμῶν». Κοιτάξτε: «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου, ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου, γενηθήτω τό θέλημά Σου». Αυτά όλα αναφέρονται στο πρόσωπον του Θεού. Μετά στα δικά μας θέματα: «Γενηθήτω τό θέλημά σου ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς. Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον· καὶ ἄφες ἡμῖν τὰ ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καὶ ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν· καὶ μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ἀλλὰ ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ». Αιτήματα δικά μας. Σε κάθε, λοιπόν, προσευχή έχομε αυτά τα δύο τμήματα. Την θεολογία, δηλαδή αποτεινόμεθα στον Θεό και στα ζητήματά μας. Όταν λέμε όμως «την θεολογία» αναφερόμενοι στην θεολογία, αναφερόμεθα στην δοξολογία του Θεού. Γιατί όταν πω τον Θεό «Πατέρα», αυτό είναι δόξα· διότι είναι Πατήρ και Τον ομολογώ Πατέρα. Συνεπώς είναι μία δόξα προς τον Θεό. Όταν πω «να αγιασθεί», δηλαδή να δοξαστεί το όνομά Του, είναι μία δόξα στον Θεό. Έχω προσέξει, υπάρχουν ευχές, και μάλιστα λειτουργικές, όπως είναι η ευχή του Τρισαγίου Ύμνου, που λέμε στην Θεία Λειτουργία, τα τρία τέταρτα της όλης ευχής είναι δοξολογία προς τον Θεό. Συνεπώς είναι το πρώτο τμήμα. Γι΄αυτό λέγει κανείς με έναν τόνο φωνής κατά τέτοιο τρόπο, που αποτείνεται βέβαια προς τον Θεό, εκεί αλλάζει τον τόνο της φωνής, για να πάει στο τελευταίο τέταρτο του όλου μεγέθους της ευχής, που αποτείνεται στο να μας συγχωρεθούν οι δικές μας οι αμαρτίες και να μας αξιώσει ο Θεός κι εμείς να ψάλλομε τον Τρισάγιον Ύμνον.

   Έτσι κι εδώ, αυτή η ευχή είναι πλήρης. Ακούσατέ την. «Κύριε Ιησού Χριστέ» είναι το πρώτον μέρος, το θεολογικόν. «Ελέησόν με». Είναι το δεύτερον μέρος. Εκείνο που αφορά σε μένα, τον άνθρωπο. Ώστε, λοιπόν, να μία πλήρης προσευχή.

     Αλλά, αγαπητοί μου, ας την αναλύσομε. Όταν λέμε «Κύριε» στο δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, Το αποκαλούμε «Θεόν». Διότι ο τίτλος «Κύριος» θα πει Θεός. «Ιησού» θα πει «άνθρωπος». Συνεπώς εδώ ομολογούμε ότι ο Ιησούς είναι και Θεός είναι και άνθρωπος πλήρης. «Κύριε Ιησού Χριστέ». Το «Χριστέ» θα πει Μεσσίας, που θα πει το ειδικό έργο που ανέλαβε ο Ενανθρωπήσας Υιός του Θεού. Ήτοι, η Ενανθρώπησις, ο Σταυρός, η Ανάστασις, η Ανάληψις, η Δευτέρα Του παρουσία. Όλα αυτά είναι στον κύκλο του Μεσσίου. Συνεπώς το απολυτρωτικόν έργον του Μεσσίου για τον άνθρωπο, για την Δημιουργία ολόκληρη. Άρα λοιπόν κλείνεται στον κύκλο «Χριστέ» όλο το μυστήριον της θείας Οικονομίας· το οποίον εδώ ομολογούμε, και με την ομολογία μας αυτή δοξάζομε τον Θεό. Δοξάζομε όχι μόνον το πρόσωπο το δεύτερο της Αγίας Τριάδος, αλλά και τον όλον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Ώστε λοιπόν βλέπομε αγαπητοί μου, ότι το μέρος αυτό, το πρώτο είναι θεολογικό, δοξολογικό και αναφέρεται εις την δόξα του Θεού.

      Αλλά και κάτι ακόμα. Είδατε ότι εις την Λειτουργίαν λέμε το Σύμβολον της Πίστεως. Είναι θεμελιώδες αυτό. Τι σημαίνει λέγω το Σύμβολον της Πίστεως; «Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν Πατέρα Παντοκράτορα…καί εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν… καί εἰς τό Πνεῦμα τό Ἅγιον».  Δηλαδή; Αυτό που στο τέλος θα πούμε, συγνώμη, στην αρχή του Συμβόλου της Πίστεως, για να ομολογήσομε, «Πατέρα, Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα Θεόν». Δηλαδή τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Είναι η υψίστη ομολογία. Είναι η υψίστη θεολογία. Πρέπει λοιπόν να πούμε το Σύμβολο της Πίστεως, για να διακηρύξομε την πίστη μας εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν, διότι σε λίγο θα κοινωνήσομε, και είναι βαρύτατο αμάρτημα να κοινωνήσει κανείς το σώμα και το αίμα του Χριστού και δεν πιστεύει σε δύο πράγματα. Στην θεότητα, δηλαδή στην Αγία Τριάδα και δεύτερον εις το μυστήριον της θείας Οικονομίας. Βαρύτατο αμάρτημα. Μέχρι που λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Γι΄ αυτό αρρωσταίνουν πολλοί και κοιμώνται (:πεθαίνουν) ικανοί». Αυτό είναι το μεγάλο αμάρτημα. Η απιστία. Λοιπόν, ανανεώνομε με το να πούμε το Σύμβολον της Πίστεως, την πίστη μας εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν και εις το μυστήριον της Θείας Οικονομίας, δηλαδή της Ενανθρωπήσεως.

   Έτσι κι εδώ. Όταν λέμε «Κύριε Ιησού Χριστέ», ακούσατέ το, όταν πούμε «Κύριε», στρεφόμεθα εναντίον όλων των αιρετικών, με επικεφαλής τον Άρειον, που αμφισβήτησαν την θείαν φύσιν του Ιησού. Όταν λέμε «Ιησού», στρεφόμεθα εναντίον των μονοφυσιτών οι οποίοι αμφισβήτησαν… -και των Δοκητών, που αμφισβήτησαν την ανθρωπίνην φύσιν του Ιησού. Ότι ήτο κατά το φαινόμενον ή ότι απερροφήθη από την θείαν φύσιν. Κι όταν λέμε «Κύριε Ιησού Χριστέ», ομολογούμε όλο το έργον του Χριστού και στρεφόμεθα εναντίον όλων εκείνων των αιρετικών και μάλιστα συγχρόνων αιρετικών, οι οποίοι δεν ομολογούν τον Ιησούν ως Χριστόν. Δηλαδή, ως λυτρωτήν. Αλλά ως αναμορφωτήν της ανθρωπότητος, ως φιλόσοφον, ως Γκουρού· τελευταία έχομε κι αυτό, ότι είναι διδάσκαλος, με μία ινδική ονομασία, ή ό,τι άλλα θέλετε. Ώστε όταν πω «Κύριε Ιησού Χριστέ» έχω πλήρη ομολογία και στρέφομαι εναντίον όλων των αιρετικών με αυτήν μου την ομολογία.

      Άρα; Άρα είναι πλήρης προσευχή, πλήρης προσευχή. Γι’αυτό, αν κάνω μόνον αυτήν την ευχή, τα κάνω όλα. Γι΄αυτό πολλές φορές, ασκηταί που δεν έχουν την δυνατότητα ή δεν θα ήθελαν, απομονωμένοι, να κάνουν ακολουθίες της Εκκλησίας μας, τον Όρθρο, τον Εσπερινό, μένουν στην ευχή μόνη. Γιατί; Είναι πλήρης προσευχή, πλήρης.

    Αλλά προσέξτε όμως και κάτι άλλο. Αφού είναι πλήρης προσευχή, και αναφερόμεθα εις το «ελέησόν με», το οποίο θα σας αναλύσω λίγο πιο κάτω, δεν έχομε τι άλλο να πετύχομε παρά περιεκτικότατα την πρακτικήν αρετήν και την θεωρίαν.  Δηλαδή να πετύχομε τις αρετές και να φθάσομε με τον δρόμο της προσευχής, αυτής της ευχής, να φθάσομε να ίδομε το πρόσωπον του Χριστού.

     Αλλά προσέξτε όμως. Μερικοί θα έλεγαν την ευχή «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν ημάς». Πολλοί όμως λέγουν «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Αυτό σε τύπον πληθυντικό εκφράζει κάτι. Εδώ οι δύο τυφλοί έλεγαν «ἐλέησον ἡμᾶς». Θα μπορούσε ο καθένας να έλεγε για λογαριασμό του, για τον εαυτό του «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Όπως λέμε στον στρατό πολλές φορές… απαγορεύεται να μιλήσομε σε ένα αίτημά μας σε πληθυντικό αριθμό. «Θέλομε ψωμί. Είμαστε άρρωστοι. Είμαστε κουρασμένοι». Απαγορεύεται. Γιατί θεωρείται στάσις. Θα πεις στον στρατό: «Θέλω ψωμί», όχι «θέλομε». «Είμαι κουρασμένος», «είμαι άρρωστος, δεν μπορώ», όχι «δεν μπορούμε». Εδώ αντίθετα. Δεν υπάρχει κανένας φόβος στάσεως, επαναστάσεως και απειθαρχίας. Υπάρχει η έκφραση της αγάπης. «Ἐλέησον ἡμᾶς». Ο κάθε τυφλός δεν μένει στον εαυτό του, αλλά και στον άλλον τυφλόν. Έτσι, άμα λέγουν «Ἐλέησον ἡμᾶς», θα ‘θελαν και οι δύο να θεραπευθούν. Θα ‘λεγε ίσως ο καθένας από πλευράς του: «Κύριε, αν θεραπεύσεις εμένα και δεν θεραπεύσεις τον άλλον, μην θεραπεύσεις ούτε εμένα. Και εμένα και τον άλλον». Αυτό εκφράζει πολλή αγάπη. Την δεύτερη εντολή, την μεγάλη, το «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως εαυτόν». Όταν λοιπόν λέμε «ἐλέησον ἡμᾶς», αγκαλιάζομε όλους τους φίλους και τους εχθρούς και ολόκληρη την Δημιουργία. Κατά τον τύπον «Πάτερ ἡμῶν». Δεν λέμε «Πατέρα μου» αλλά «Πάτερ ἡμῶν», Πατέρα μας. Έτσι, αγαπητοί μου, έχομε μπροστά μας την πλήρωση των δυο εντολών. Της αγάπης προς τον Θεό, στον Οποίον αποτεινόμεθα και τον Οποίον δοξάζομε και ομολογούμε, αλλά και την αγάπη προς τον πλησίον με το να συμπεριλάβομε στην προσευχή μας και τα πρόσωπα των πλαϊνών μας, όλων των ανθρώπων.

   Αλλά ακόμα αυτό το «ἐλέησον», τι σημαίνει; Είναι περιεκτική λέξις. Και εκφράζει και δοξολογία και ευχαριστία και μετάνοια και δέηση. Όλα τα εκφράζει, όλα, μα όλα. Είναι περιεκτική αυτή η λέξις όπως σας είπα. Να γίνεις έλεος σε μένα. Να με βοηθήσεις. Να με ελεήσεις. Και τι σημαίνει «ελέησέ με»; Σημαίνει, όπως λέγει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης «το έλεος του Θεού είναι η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος». Αυτό είναι το έλεος του Θεού. Η χάρις του Παναγίου Πνεύματος. Ο δε άγιος Νικόδημος, στην Φιλοκαλία λέγει το εξής περίφημο: «Όταν θέλεις να ζητήσεις το έλεος του Θεού, θα έχεις στον νου σου τα εξής-επί λέξει έτσι τα γράφει. Μάλιστα τα μεταφράζει, είναι στον 5ο τόμο της Φιλοκαλίας, προς το τέλος, τα μεταφράζει για να γίνουν κατανοητά από όλους, για να μην μείνει κανείς που να μην κατανοεί αυτήν την ευχήν– Λυπήσου με και δος μου- πρώτον- πνεύμα δυνάμεως. Δώσε μου την δύναμη, να μην έχω δειλίαν». Διότι η δειλία είναι ίδιον των μη Χριστιανών. Μην το ξεχνάτε αυτό. Οι άνθρωποι που είναι κάτω από την κυριαρχία του σατανά έχουν δειλίαν. Ο πιστός δεν έχει ποτέ δειλίαν. Ακόμη κι όταν στέκομαι μπροστά στον όγκο της πνευματικής ζωής και λέγω … τι θα κάνω εγώ; Κάποτε, όταν διαβάσομε ένα βιβλίο και μας πει κάποιος πνευματικός ή ένα κήρυγμα γίνει, θεωρούμε υπερβολικά αυτά, πολύ βαριά και, είμαστε ανήμποροι εμείς να τα πραγματώσομε. Αγαπητοί μου, μας λείπει πνεύμα δυνάμεως. Γι΄αυτό λέγει ο Απόστολος Παύλος: «δεν μας έδωκε ο Θεός πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως και αγάπης και σωφρονισμού».

    «Λυπήσου με και δος μου –δεύτερον- πνεύμα σωφρονισμού. Να έχω μυαλό. Να μπορώ». Γιατί η σωφροσύνη έχει δύο σημασίες. Έχει την σημασία να σκέπτομαι σωστά αλλά και ακόμη να διατηρώ μακριά από τα σαρκικά αμαρτήματα το σκεύος μου, που είναι ναός του Θεού το σώμα μου. «Λυπήσου με και δος μου», τρίτον, «πνεύμα φόβου Θεού». Σήμερα προσπαθούμε να βγάλομε από την αγωγή της νεοτέρας γενεάς τον φόβο του Θεού. Και λέμε ότι δημιουργεί συμπλέγματα κατωτερότητος ο φόβος. Δεν είναι ο φόβος που δημιουργεί τα συμπλέγματα. Το δεχόμαστε κι εμείς, ναι. Ο φόβος δημιουργεί συμπλέγματα κατωτερότητος. Είναι κακό πράγμα ο φόβος. Είναι μεταπτωτικό φαινόμενο. Μα όχι ο φόβος του Θεού. Ο φόβος του Θεού είναι γονιμοποιός. Γονιμοποιεί την ψυχή. Διότι όταν λέγει ο Απόστολος «μετά φόβου καί τρόμου κατεργαζόμενοι τήν ἡμῶν σωτηρίαν», τι άλλο θέλει να πει; Με φόβο και με τρόμο να κατεργάζομαι την σωτηρία μου, μήπως την χάσω, μήπως χάσω τον Θεό. Αυτός ο φόβος είναι γονιμοποιός. «Ἀρχή σοφίας -δηλαδή αρχή αρετής, σοφία στους Εβραίους θα πει αρετή– φόβος Κυρίου». Έβγαλες τον φόβον αυτόν τον γονιμοποιόν; Δεν πρόκειται, αδελφέ μου, ουδέποτε να αποκτήσεις αρετή. Και τότε, από σκαλοπάτι σε σκαλοπάτι θα κατεβαίνεις στο βάθος των κακών και της ασεβείας. Επειδή ακριβώς οι άνθρωποι πέταξαν τον φόβο του Θεού, γι΄αυτό τον λόγο πέφτουν εις τον βυθόν της ασεβείας. Τι είπε ο ληστής ο ένας στον άλλον; «Οὐδὲ φοβῇ σὺ τὸν Θεόν;» . «Δεν φοβάσαι τον Θεό; Και βλασφημάς εναντίον του Ιησού;». Ο ένας ληστής επί του σταυρού, στον άλλον ληστήν επί του σταυρού. Δεν φοβάσαι τον Θεό; Δος μου λοιπόν, Κύριε, λυπήσου με και δώσε μου φόβον Θεού.

     «Δος μου Κύριε πνεύμα αγάπης. Να σε αγαπώ. Είναι η κορυφή όλων. Να σε αγαπώ. Να φθάνω όταν λέγω την ευχή, να νιώθω ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο στον κόσμο πλην Σου. Ο κόσμος παράγει. Ο κόσμος περνά. Δεν μένει τίποτα εις την θέση του. Βοήθησέ με λοιπόν να αισθάνομαι ότι το μόνο σταθερόν είσαι Συ και μόνον Εσύ. Το μόνον αξιαγάπητον πρόσωπον, το αξιέραστον πρόσωπον, το άκρως εφετόν είναι το πρόσωπό Σου. Βοήθησέ με, λοιπόν, δος μου το έλεός Σου, δηλαδή βοήθησέ με να Σε αγαπήσω. Ναι, Κύριε. Δος μου πνεύμα ειρήνης. Να ειρηνεύει η ψυχή μου. Να είμαι σε συνδιαλλαγή μαζί σου. Να μην αισθάνομαι ένοχος απέναντί Σου. Και μέσ’ τον κόσμον αυτόν να αισθάνομαι ειρήνη. Ότι είμαι ασφαλισμένος μέσα στο χέρι το δικό Σου. Ναι, Κύριε. Δος μου πνεύμα καθαρότητος. Να καθαρεύω σε όλα. Να έχω ειλικρίνεια, να είμαι καθαρός στην ψυχή, καθαρός στο σώμα. Λυπήσου με, Κύριε, ελέησέ με και δώσε μου πνεύμα ταπεινοφροσύνης. Να βλέπω ότι είμαι πολύ μικρός. Ότι είμαι ένα μικρό Σου πλάσμα, πλην πλάσμα Σου. Αλλά πολύ μικρό μέσα στην Δημιουργία. Να αισθάνομαι ότι δεν είμαι τίποτα, ότι το παν είσαι Εσύ».

     Έτσι, αγαπητοί μου, θα πουν όλα αυτά και πλήθος όλα τ’ άλλα, ό,τι δεν είπαμε, τα παίρνω από τον άγιο Νικόδημο αυτά που σας είπα, σημαίνουν «ἐλέησον ἡμᾶς». Ελέησέ με. «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησον ἡμᾶς».

     Σύντομη ευχή. Επαναλαμβανομένη. Διαρκώς. Πόσο διαρκώς; Μας το λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε». Μπορούμε να δουλεύομε και να ‘χομε στον νου μας τον Θεό. Να ταξιδεύομε, να διαβάζομε, κι εκείνοι που έχουν προχωρήσει στην ευχή, τότε την ευχή την λέγει κι η καρδιά τους όταν κοιμώνται. Παράξενο. Περίεργο. Κι όμως αληθινό, αγαπητοί. Αληθινό είναι. Μπορεί να λέγει κανείς την ευχή όταν κοιμάται; Ναι, σας λέγω, είναι αληθινό! Και επαληθεύει εκείνο που λέγει το «Ἆσμα Ἀσμάτων»: «Ἐγώ καθεύδω καί ἡ καρδία μου ἀγρυπνεῖ». Αγρυπνεί η καρδία και λέγει την ευχή. Αλλά μόνον για κείνους που έχουν πάρα πολύ προχωρήσει στην ευχή. Έτσι, λοιπόν, όταν μας παραγγέλλει ο Απόστολος Παύλος «αδιαλείπτως προσεύχεσθε», στο ερώτημα «και τι μπορούμε αδιαλείπτως να προσευχόμεθα», η απάντηση θα ήταν: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς».

     Δεν είναι λοιπόν μία ευχή που αφορά τους μοναχούς. Δεν είναι μία ευχή που βγήκε από τα μοναστήρια. Απλώς καλλιεργείται στα μοναστήρια. Είναι μία ευχή που βγαίνει από την Αγία Γραφή. Βλέπομε αυτούς τους τυφλούς να λέγουν: «Υἱέ Δαυίδ, ἐλέησον ἡμᾶς». Κύριε, υιέ Δαβίδ, Ιησού, ελέησον ημάς. Χριστέ, ελέησον ημάς. Έτσι μπορούν να την λέγουν όλοι. Καθένας που βαφτίστηκε. Μικρός ή μεγάλος, μορφωμένος ή αμόρφωτος, με πολλήν σοφία κατά κόσμον ή με απλότητα άνθρωπος· που δεν έχει πολλά πράγματα στη ζωή του να ξέρει. Όλοι μπορούν να λέγουν την ευχή. Οπουδήποτε. Και στο κρεβάτι άμα είμαστε άρρωστοι. Κι όταν είμαστε όρθιοι…[Δυστυχώς, στο σημείο αυτό τελείωσε η κασέτα μαγνητοφώνησης της ομιλίας του μακαριστού γέροντα και δεν ολοκληρώθηκε η ηχογράφησή της].

150η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τί νά ζητᾶμε ἀπό τόν Θεόν;

†. Η σημερινή ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί μου, είναι ένα απόσπασμα από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου μας. Στην ομιλία Του αυτή ο Κύριος, που είναι μία, θα λέγαμε, συναγωγή, ένα μάζεμα, πλουσιοτάτη συναγωγή διδαχών πνευματικού βίου και προσανατολισμού, μας τονίζει όπως είδαμε, ότι ο γήινος θησαυρός σκοτίζει τον νου και δεν τον αφήνει να δει τα αγαθά του ουρανού. Αυτό είναι το ένα θέμα από αυτό το απόσπασμα από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου. Γι΄αυτό, λέει, αν ξεκίνησες, άνθρωπε, με στόχο σου τα ουράνια αγαθά, αλλά προσβλέπεις με πάθος και εις την φιλαργυρίαν, δηλαδή εις την αγάπη του χρήματος -φιλαργυρία δεν θα πει τσιγκουνιά, θα πει αγάπη προς το χρήμα, φίλος του αργυρίου- πρέπει να μάθεις ότι δεν μπορείς, λέει ο Κύριος, να δουλεύεις σε δύο αφεντικά, στον Θεό και στο χρήμα.

    Κατόπιν, ένα δεύτερο σημείο, αναφέρεται ο Κύριος με πολλές εικόνες και παραδείγματα από την Δημιουργία, όπως τα κρίνα του αγρού, όπως τα πουλάκια, όπως ο Σολομών πώς ντύθηκε κ.τ.λ. ότι η αγωνιώδης φροντίδα για την ζωή σου δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία ολιγοπιστία· διότι δεν σκέφτηκες ότι πάνω από σένα φροντίζει ο ουράνιος Πατήρ. Συνεπώς αν έχεις αυτήν την αγωνιώδη φροντίδα, αυτή θα σε βλάψει.

    Και τελειώνει με ένα συμπέρασμα επάνω σε αυτές τις δύο θέσεις της αγάπης προς τα χρήματα και της αγωνιώδους φροντίδος. Τελειώνει με το εξής συμπέρασμα ο Κύριος: «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». «Ζητάτε», λέει, «πρώτα την Βασιλεία του Θεού· ύστερα την δικαιοσύνη του Θεού· και όλα τα άλλα θα σας προστεθούν».

    Βέβαια, ο Κύριος δεν εννοούσε ότι αρνείται την σημασία του χρήματος, όταν έλεγε «Τι φροντίζετε και τι μεριμνάτε;» ή ακόμη ότι… «Τι θέλεις να μαζεύεις χρήματα;», διότι το χρήμα αντιπροσωπεύει τον κόπον, τον μόχθον του ανθρώπου. Είναι καθ’ εαυτό το χρήμα άνευ σημασίας. Μάλιστα στην εποχή μας -γιατί παλιότερα είχε μία ανταπόκριση αξίας, μια αξία πραγματική- σήμερα που έχομε το χαρτονόμισμα επί παραδείγματι, το χρήμα δεν είναι παρά ένα αντιπροσωπευτικό, που έρχεται να μας πει ότι αυτό αντιπροσωπεύει κάποιον κόπον, μίαν αξίαν. Αντιπροσωπεύει. Δεν έχει καθ’ εαυτό το χρήμα μία αξία. Και συνεπώς είναι χρήσιμο διότι θα μπορούσε με τον τρόπον αυτόν κανείς να έχει μία συναλλαγή ή μία ανταλλαγή αγαθών. Κι αν λάβει κανείς υπόψιν του μάλιστα ότι το χρήμα το χρησιμοποίησε και η μικρή ομάδα του Κυρίου μας Ιησού, με ταμία μάλιστα τον Ιούδα. Καθ’ εαυτό λοιπόν το χρήμα, δεν είναι κακό. Σας είπα, είναι ένας τρόπος συναλλαγής. Θα μου δώσεις, να σου δώσω. Δηλαδή ανταλλάσσομε τους κόπους μας. Και είναι μία, θα λέγαμε, ευφυής επινόησις (επινόησις είναι ε;) του ανθρώπου.

    Αλλά και το άλλο, θα λέγαμε, που είναι η φροντίδα για τα υλικά αγαθά, πώς θα ζήσομε, πώς θα ντυθούμε, όλα αυτά αποτελούν δευτερεύοντα στοιχεία. Αυτό θέλει να πει ο Κύριος. Δεν τα αρνείται. Όταν λέγει «ο Πατήρ σας ο ουράνιος γνωρίζει τι έχετε από ανάγκη». Διότι, αν το θέλετε, αγαπητοί μου, αυτά τα στοιχεία αποτελούν στοιχεία που ικανοποιούν την δομή μας. Αυτά είναι κατασκευαστικά δεδομένα. Δεν κατασκευαστήκαμε να τρώμε; Δεν κατασκευαστήκαμε να μην τρώμε.  Εις την Βασιλείαν του Θεού, μετά την ανάσταση των νεκρών, δεν θα υπάρχει βεβαίως τροφή. Ούτε θα υπάρχει ανάγκη ενδύματος ή κατοικίας. Εφόσον είμεθα εις τον παρόντα κόσμο και ο τρόπος, η δομή της κατασκευής μας, η κατασκευή μας είναι τέτοια, έχομε ανάγκη από όλα αυτά. Δεν θέλει λοιπόν ο Κύριος να πει «Αυτά πετάξτε τα, δεν σας είναι χρήσιμα». Δεν μιλάει σαν τον Διογένη τον κυνικόν, που… «δεν σου χρειάζεται τίποτα, έξω από την φούχτα σου, για να πιεις νερό». Όχι. Χρειάζονται. Όλα χρειάζονται. Κι ο ίδιος ο Κύριος έκανε χρήση του πολιτισμού της εποχής Του, εν μέτρω φυσικά. Αλλά σας ξαναλέγω, ότι το θέμα Του δεν είναι εκεί, αλλά είναι ότι άλλα έχουν την προτεραιότητα· και άλλα έπονται.

       Ας προσεγγίσουμε όμως αυτό το τελικό Του συμπέρασμα ότι «Ζητεῖτε δέ πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» κτλ. Ο Κύριος λοιπόν είπε: «Ζητεῖτε τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Ζητείτε. Το ρήμα «ζητῶ» στην αρχαία ελληνική, είναι πιο ισχυρό από το ρήμα «αἰτῶ». Θυμηθείτε εκείνο που είπε ο Κύριος: «Αἰτεῖτε καί δοθήσεται, ζητεῖτε καί εὑρήσετε». Οπότε λοιπόν το «ζητῶ» είναι ισχυρότερον του «αἰτῶ». Τι σημαίνει αυτό; Θα το δούμε πάλι από την Αγία Γραφή, όταν θυμηθούμε ακόμη την παραβολή της απωλεσθείσης δραχμής, που εκείνη η γυναίκα, λέγει, έψαξε να βρει την δραχμή που έχασε και ζητεί, λέει ο Κύριος στην παραβολή, «ζητεῖ ἡ χήρα γυναῖκα ἐπιμελῶς ἕως ὅτου εὕρῃ». Ώστε λοιπόν επιμελώς ζητεί. Ή αν το θέλετε, εκείνη την άλλη παραβολή που αναφέρεται εις την Βασιλείαν του Θεού «ἐμπόρῳ ζητοῦντι καλούς μαργαρίτας». Με έμπορο που ζητεί καλά μαργαριτάρια. Ζητάει. Τι θα πει λοιπόν «ζητῶ»; Το ρήμα «ζητῶ» έρχεται να μας πει ότι «ψάχνω να βρω κάτι, κάτι που έχασα ή κάτι που είναι κρυμμένο ή κάτι που είναι μακρινό ή κάτι που είναι δύσκολο». Κρατήστε παρακαλώ αυτά τα σημεία, για να δείτε, ως προς την Βασιλείαν του Θεού,  τι θέλει να πει ο Κύριος. Τι είπε ο Κύριος; «Ζητεῖτε τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή; Σαν κάτι να είναι χαμένο, σαν κάτι δύσκολο, σαν κάτι μακρινό· το οποίο τώρα πρέπει να ψάξομε να το βρούμε.

      Πράγματι. Οι πρωτόπλαστοι ήσαν μέσα εις τον Παράδεισον και δεν είχαν ανάγκη να βρουν τον Παράδεισον, διότι ετοποθετήθηκαν μέσα εις τον Παράδεισον. Αλλά από την στιγμή όμως που έχασαν οι άνθρωποι τον Παράδεισον, τότε, για να δείξει ο Κύριος ότι για να ξαναποκτηθεί ο Παράδεισος χρειάζεται έρευνα, χρειάζεται κόπο, φροντίδα, δάκρυα, άσκηση· ότι δεν είναι εύκολο πράγμα, γιατί ο άνθρωπος μετά την πτώση του εχαλάρωσε τις δυνάμεις του, τις νοητικές, τις συναισθηματικές και τις βουλητικές, και συνεπώς είναι κάτι πολύ δύσκολο για να βρει την Βασιλεία του Θεού… Θυμηθείτε εκείνον τον πλούσιον νεανίσκον, ο οποίος επεθύμει μεν, δεν μπορούσε όμως να ξεκολλήσει από εκείνα τα πράγματα με τα οποία ήταν δεμένος και συγκεκριμένα με τον πλούτον. Ακόμη ο Κύριος μας είπε ότι η πύλη που οδηγεί στην Βασιλεία του Θεού είναι στενή. Στενός είναι και ο δρόμος. Και συνεπώς θέλει κόπο, δυσκολία, ιδρώτα.

    Ακόμη, η αναζήτηση της Βασιλείας του Θεού πρέπει να είναι επίμονη. Να έχει διάθεση εκείνος που την ζητάει, αρπακτική! Η Βασιλεία του Θεού, είπε ο Κύριος, βιάζεται(δηλαδή υφίσταται βιασμόν· άλλο ισχυρότερο ρήμα του «ζητώ» το «βιάζω») «καί βιασταί ἁρπάζουσιν αὐτήν». Άλλο ρήμα το «ἁρπάζω». Βλέπετε πόσο ισχυρά ρήματα. Για να δείξει ο Κύριος ότι η Βασιλεία του Θεού για να κατακτηθεί -είπα «κατακτηθεί»-πρέπει να γίνει κανείς ούτε λίγο ούτε πολύ, βιαστής και άρπαγας. Όχι χρημάτων. Αλλά της Βασιλείας του Θεού· που δείχνει ότι δεν σου παραδίδεται η Βασιλεία του Θεού εύκολα. Γι΄αυτό, έκτοτε, μετά την πτώσιν των πρωτοπλάστων, η Βασιλεία του Θεού, αγαπητοί μου, ψάχνεται, ερευνάται. Κι αν το θέλετε, για να βρει κανείς, γιατί τι είναι η Βασιλεία του Θεού, δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτός ο Θεός. Αυτό είναι όλο η Βασιλεία του Θεού. «Καί αὕτη ἐστίν ἡ αἰώνιος ζωή ἳνα γινώσκωσί σε, τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν καί ὅν ἀπέστειλας, Ἰησοῦν Χριστόν». Είναι λοιπόν αυτή η γνώσις, αυτή η θεωρία του Θεού. Γι΄αυτό ο άνθρωπος μέσα εις τον Παράδεισον έβλεπε τον Θεό. Τώρα πια δεν τον βλέπει. Πρέπει να ψάξει για να Τον δει, να Τον βρει, να Τον δει. Εκεί μέσ’ τον Παράδεισον, υπήρχε άνεσις. Ήρχετο ο Θεός Λόγος και είχε μία κοινωνία με τους πρωτοπλάστους.

     Τώρα δεν είναι πια τα πράγματα έτσι. Λέγει πολύ πολύ χαρακτηριστικά το βιβλίον της Σοφίας Σειράχ εις το 4ο κεφάλαιο τα εξής: «Διεστραμμένος πορεύεται μετ' αὐτοῦ ἐν πρώτοις» –Ποιος πορεύεται; Η Σοφία. Ποια είναι η Σοφία; Η Ενυπόστατος Σοφία, ο Θεός Λόγος· που έγινε κατοπινά άνθρωπος. «Πορεύεται», λέγει, «μετ’ αυτού, μετά του ανθρώπου, κατ΄αρχάς διεστραμμένα». «Διεστραμμένα» όχι με την έννοια την ηθική. Αλλά με την έννοια την τεχνική. Δηλαδή κάτι που διαστρέφεται, κάτι που δεν είναι ευθεία γραμμή αλλά είναι στενωπή, δρομάκια από δω, ανηφορίτσες από κει, κατηφορίτσες από κει, κάτι δύσκολο. «Στην αρχή», λοιπόν, λέγει, «η Σοφία πηγαίνει… -εννοείται, εκείνος που την αναζητά την Σοφία- αναμφισβήτητα πηγαίνει μαζί του δύσκολα». Ακούστε· το υπογραμμίζω. Δύσκολα. «Φόβον δέ καί δειλίαν ἐπάξει ἐπ' αὐτόν (:θα του δώσει, θα του φέρει φόβο και δειλία) καί βασανίσει αὐτόν ἐν παιδείᾳ αὐτῆς ( – το υπογραμμίζω ιδιαιτέρως αυτό το σημείο. Και θα τον βασανίσει τον άνθρωπο στην δική της βασανιστική παιδαγωγία. Τ’ ακούσατε; Θα τον βασανίσει) ἔως οὗ ἐμπιστεύσῃ τῇ ψυχῇ αὐτοῦ καί πειράσῃ αὐτόν ἐν τοῖς δικαιώμασιν αὐτῆς» -έως ότου, λέγει, του δημιουργήσει την εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Δηλαδή την πίστη. Έως ότου αναπτυχθεί η πίστις. Και θα τον υποβάλει, «πειράσῃ», θα τον δοκιμάσει διά των εντολών σε δοκιμασίες). «Καί πάλιν ἐπανήξει κατ' εὐθεῖαν πρός αὐτόν (:και θα επανακάμψει η Σοφία. Αλλά αυτή τη φορά όχι για να βασανίσει) καί εὐφρανεῖ αὐτόν (:θα τον ευχαριστήσει, θα τον ευφράνει) καί ἀποκαλύψει αὐτῷ τά κρυπτά αὐτῆς(:και θα του αποκαλύψει τα μυστήρια του Ουρανού, τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού)». Αυτά είναι τα «κρυπτά» της Βασιλείας. Βλέπετε; Όλα αυτά εκφράζονται με το ρήμα «ζητῶ». «Ζητεῖτε πρῶτον», λέει, «τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». Ζητείτε.

     Αλλά, να αναζητηθεί η Βασιλεία του Θεού, η οποία βρίσκεται με τόσο κόπο, τι είναι η Βασιλεία του Θεού; Είναι η καταξίωσις του νοήματος της ανθρωπίνης υπάρξεως. Υπάρχω για να καταξιωθώ να ζήσω μέσα σε μία κατάσταση, μέσα στην Βασιλεία του Θεού. Να πώς το είπε ο Κύριος: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου». «Ελάτε να κληρονομήσετε την ετοιμασμένη για σας βασιλεία»· που ετοιμάστηκε τότε που εθεμελιούτο η Δημιουργία. Ώστε λοιπόν η Βασιλεία είναι έτοιμη για μένα! Ναι. Με έκανε ο Θεός για την δική Του την Βασιλεία. Καταξιώνω λοιπόν την ύπαρξή μου, όταν βρεθώ τελικά εις την Βασιλείαν του Θεού. Οι ασεβείς δεν καταξιώνουν την ύπαρξή τους. Γιατί θα βρεθούν εις την αιωνία κόλαση. Και αυτό είναι το φοβερόν. Ότι δεν καταξιώνουν την ανθρωπίνη τους ύπαρξη. Την αφήνουν και πηγαίνει τσάμπα -ας μου επιτραπεί η λέξις. Την κατασπαταλούν. Την ξοδεύουν εκεί που δεν θα έπρεπε να την ξοδέψουν και συνεπώς δεν την καταξιώνουν.

    Αλλά ακόμα, αν θέλετε, η Βασιλεία του Θεού είναι και η θεωρία του προσώπου του Θεού. Το εζήτησε ο Ίδιος ο Κύριος από τον Πατέρα Του τον Ουράνιον: «Πάτερ», λέγει, «οὕς δέδωκάς μοι (:εκείνους που μου έδωκες. Τους μαθητάς και διά των μαθητών όλους τους πιστούς) θέλω ἵνα ὅπου εἰμί Ἐγώ κἀκεῖνοι ὦσι μετ' ἐμοῦ (όπου είμαι, να είναι κι εκείνοι μαζί μου -Καταπληκτικό, δηλαδή) ἵνα θεωρῶσι τήν δόξαν τήν ἐμήν (:για να βλέπουν την δική μου την δόξα -Και κανείς δεν μπορεί να δει την δόξα του Θεού, εάν δεν έχει και ο ίδιος δόξα) ἥν δέδωκάς μοί ὅτι ἠγάπησάς με πρό καταβολῆς κόσμου».

    Ακόμη, αν θέλετε, κατά έναν θριαμβευτικόν τρόπον, ο ευαγγελιστής Ιωάννης, στο βιβλίο της Αποκαλύψεως λέγει: «Καί ὄψονται τό πρόσωπον Αὐτοῦ (και θα δουν το πρόσωπο του Χριστούο-οι δίκαιοι ε;) καί τό ὄνομα Αὐτοῦ ἐπί τῶν μετώπων αὐτῶν (και το όνομά Του στα μέτωπά τους -που σημαίνει κτήμα του Θεού, ιδιοκτησία του Θεού, κλήρος του Θεού, λαός του Θεού). Καί κέκληται τό ὄνομα Αὐτοῦ ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ» (: Και εκλήθη το όνομα… -Τι όνομα εγράφη; Ο Λόγος του Θεού, η Ενυπόστατος Σοφία, ο Ενανθρωπήσας Λόγος, ο Ιησούς Χριστός)».

    Εξάλλου, πάλι λέγει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην πρώτη του επιστολή: «ὅτι ὀψόμεθα αὐτόν καθώς ἐστί». «Θα Τον δούμε όπως είναι». Πώς είναι; Όπως έφυγε από την Γη. Αναλαμβανόμενος με πλησμονή, πλησμονή θείας δόξης. Αν το θέλετε, όπως Τον είδαν οι τρεις μαθηταί εις το Θαβώριον όρος.

    Ακόμη, η Βασιλεία του Θεού είναι η μακαριότητα του Θεού στους πιστούς, η μεταφορά της μακαριότητος. Μακαριότης θα πει ευτυχία. Συνεπώς η ευτυχία που φεύγει από τον Θεό και έρχεται εις τους πιστούς, κι εκεί απολαμβάνουν αυτήν την μακαριότητα οι πιστοί, κι αυτή η μακαριότητα προσφέρεται με δύο τρόπους. Πρώτα πρώτα σαν απουσία των λυπηρών. Και ύστερα σαν παρουσία των ευφροσύνων. Σαν απουσία των λυπηρών, μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη: «Καί ἐξαλείψει ἀπ'αὐτῶν ὁ Θεός πᾶν δάκρυον ἀπό τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν καί ὁ θάνατος οὐκ ἔσται ἔτι (:δεν υπάρχει πια θάνατος) οὔτε πένθος, οὔτε κραυγή, οὔτε πόνος, οὐκ ἔσται ἔτι (:δεν υπάρχει πια). Ὅτι τά πρῶτα ἀπῆλθον (:οι πρώτες καταστάσεις, η πρώτη βαθμίδα, η επιγεία ζωή του ανθρώπου πέρασε. Πέρασε)».

    Και η παρουσία των αγαθών: «Ἐγώ τῷ διψῶντι -λέγει ο Κύριος- δώσω ἐκ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος δωρεάν (:Σε εκείνον που διψά θα του δώσω Εγώ, λέγει ο Κύριος) ὁ νικῶν ἔσται αὐτῷ ταῦτα (:όλα αυτά ανήκουν σε εκείνον που θα έχει νικήσει) καί ἔσομαι αὐτῷ Θεόν καί αὐτός ἔσται μοι υἱός». Ιδού η μακαριότητα. «Ότι Εγώ θα είμαι για κείνον Θεός, κι εκείνος θα είναι για μένα υιός, παιδί». Κι όπως το παιδί απολαμβάνει τα αγαθά του Πατέρα Του, έτσι και ο άνθρωπος θα απολαμβάνει τα αγαθά του ουρανίου Πατρός.

    Ακόμη είπε ο Κύριος, αγαπητοί: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». «Να ζητάτε πρώτα την Βασιλείαν του Θεού». Αυτό το «πρῶτον» βέβαια σε σχέση με ό,τι νομίζετε ότι έχετε ανάγκη από την ζωή. Δηλαδή θες να ντυθείς; Θες να φας; Ναι. Θες χρήματα; Ναι. Αλλά αυτά σε σχέση με την Βασιλεία του Θεού. Συνεπώς πρώτα η Βασιλεία του Θεού. Ύστερα αυτά. Αυτό το «πρῶτον» όπως λέγει ο Ζιγαβηνός «ἀντί τοῦ ἐξαιρέτως καί μάλιστα». Δηλαδή όλως εξαιρετικά, κατ’ εξοχήν, μάλλον μάλιστα. Κατά το μάλλον και μάλλον και μάλλον πρέπει να ζητάτε την Βασιλείαν του Θεού. Πρώτο πρώτο. Αυτό θα πει «ὅλως ἐξαιρέτως καί μάλιστα». Όπως δε, διασώζουν δύο εκκλησιαστικοί συγγραφείς, ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς και ο Ωριγένης, έχομε και μίαν άλλη γραφή από το Ευαγγέλιον είναι η εξής: «Αἰτεῖτε τά μεγάλα καί τά μικρά ὑμῖν προστεθήσεται ( :Ζητάτε τα μεγάλα και τα μικρά θα σας προστεθούν)· αἰτεῖτε τά ἐπουράνια καί τά ἐπίγεια προστεθήσεται ὑμῖν». «Ζητάτε», λέγει, «τα επουράνια και τα επίγεια θα σας προστεθούν». Είναι δηλαδή μία άλλη γραφή.

   Έτσι βλέπομε εδώ ότι ο Κύριος δίδει, αυτό θέλω να προσέξομε, μία ιεράρχηση των θεμάτων. Ιεράρχηση των θεμάτων. Τι είναι πρώτο και τι είναι δεύτερο. Τι είναι τρίτο και τι είναι δέκατο. Όπως και οι εντολές όταν λέμε «Εντολή πρώτη: Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου.. Εντολή πέμπτη: το -το, εντολή δεκάτη: το- το…». Δεν σημαίνει ότι… πώς να τα κάναμε, έπρεπε να δώσομε μία αρίθμηση. Πρώτο, δεύτερο, τρίτο. Δεν είναι τυχαία η αρίθμησις, αλλά είναι κατά μίαν ιεράρχησιν. Αν το θέλετε, οι τέσσερις πρώτες εντολές αφορούν στη σχέση μας με τον Θεό, και η παράβασή τους δεν είναι αμαρτία αλλά είναι ασέβεια, και οι άλλες έξι εντολές είναι σε σχέση με τους άλλους ανθρώπους, και δεν είναι ασέβεια, αλλά είναι αμαρτία. Συνεπώς η αρίθμησις, ένα, δύο, τρία, είναι όχι τυχαία αλλά σκόπιμη. Όπως κι εδώ. Όταν λέει: «Πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» -θα πει πρώτο. Το δεύτερο είναι δεύτερο. Το τρίτο είναι τρίτον. Μην κάνομε, αναποδογυρίζομε τα πράγματα και έχομε πρώτα εκείνα που είναι τελευταία και τελευταία εκείνα τα οποία είναι πρώτα.

    Δυστυχώς, από την στιγμή που οι πρωτόπλαστοι έχασαν από τον οπτικό των ορίζοντα τον Θεόν Λόγον, εχάλασε μέσα τους η δυνατότητα να προσδιορίζουν ιεραρχικά τα πράγματα. Κι έτσι αυτή η κλίμακα ιεραρχήσεως έχει ανατραπεί. Βάζομε το πάνω κάτω και το κάτω επάνω. Πάρτε παράδειγμα, σε όλες τις εποχές και στην εποχή μας, οι άνθρωποι δίνουν προτεραιότητα στα υλικά αγαθά, τι μισθό θα έχομε, τι αυτοκίνητο θα έχομε και εν παρόδω μιλάμε για την Βασιλεία του Θεού, εν περιθωρίω θέτομε την Βασιλείαν του Θεού. Βλέπετε; Ότι χάσαμε αυτήν την ικανότητα να μπορούμε τα πράγματα να τα ιεραρχούμε.

    Ο Κύριος γιατί ήλθε; Ήλθε να μας διορθώσει αυτήν την αμαρτωλή αντιστροφή. Αυτό δηλαδή το αμαρτωλό αναποδογύρισμα. Και πρέπει να καταλάβομε ότι είναι πολύ δύσκολο, ακόμη θεωρητικά εάν το αντιληφθούμε, πρακτικά να το εφαρμόσομε. Να τα βάλομε τα πράγματα στη σειρά τους.

    Ακόμη ο Κύριος μάς είπε μαζί με την Βασιλείαν του Θεού, να ζητάμε και την δικαιοσύνη Αυτού. Τι είναι η δικαιοσύνη; Μήπως είναι η δικαιοσύνη πού θα ζητούσαν οι άνθρωποι.. «Κύριε, δεν βλέπεις τι γίνεται πάνω στη Γη; Έλα να επιβάλεις την δικαιοσύνη Σου και να επιβάλεις μία τάξη;». Ή «να επιβάλεις την δικαιοσύνη στην κατανομή των υλικών αγαθών;». Όχι αγαπητοί μου, όχι. Λέγει ο Ζιγαβηνός ότι «ἡ δικαιοσύνη εἶναι ἡ καθ΄όλου ἀρετή». Δηλαδή δικαίωσις και δικαιοσύνη στην Αγία Γραφή θα πει, εκτός από την στενή σημασία «δικαιοσύνη» θα πει και αγιότητα. Συνεπώς το θέμα είναι να ζητάτε την αγιότητα του Θεού. Ο Θεός βέβαια είναι το πρότυπον της αγιότητος. Το πρότυπον. Πρέπει να μάθομε δηλαδή ποια είναι αυτή η αγιότητα του Θεού. Ο Κύριος είπε: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ Πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος, τέλειος ἐστίν». «Να είσαστε τέλειοι, όπως ο Πατέρας σας, το υπόδειγμα, το πρότυπον. Στον ουρανό είναι τέλειος».

    Τι είναι λοιπόν το να ζητώ την αγιότητα του Θεού; Να καταξιώσω το «καθ' ὁμοίωσιν». Έγινα κατ΄εικόνα, θέλω δεν θέλω. Είμαι άνθρωπος, θέλω δεν θέλω. Αλλά το «καθ' ὁμοίωσιν», αν θέλω. Όχι «θέλω δεν θέλω». Αν θέλω. Συνεπώς τι είναι να ζητήσω την αγιότητα του Θεού αφού ο Θεός είναι Άγιος; Να καταξιώσω το «καθ' ὁμοίωσιν». Ο Απόστολος Παύλος είπε: «Διώκετε τόν ἁγιασμόν οὗ χωρίς (:χωρίς τον Οποίον) οὐδείς ὄψεται τόν Κύριον». Η αγιότητα, μην ξεχνάμε, ότι έρχεται από τον Θεόν. Από τον Θεόν στον άνθρωπο. Αν εκείνος φυσικά την ζητήσει την αγιότητα. Και πάλι η αγιότητα γίνεται οδός που οδηγεί τον άνθρωπο προς τον Θεό. Από τον Θεό η αγιότητα και ξαναγυρίζει πάλι πίσω. Και γίνεται δρόμος, για να φθάσει ο άνθρωπος στον Θεό. Δεν έχομε παρά να θυμηθούμε την κλίμακα του Ιακώβ. Στην κορυφή της κλίμακος προβάλλεται ο Θεός. Ο άνθρωπος είναι κάτω. Οφείλει να ανεβεί την κλίμακα. Αλλά ποτέ δεν θα μπορέσει να ανεβεί στον ουρανό, εάν δεν ριφθεί η κλίμακα από τον Ουρανό στη Γη, αν δεν στηθεί η Κλίμακα. Και τότε ανεβαίνει ο άνθρωπος προς τα εκεί. Αν θέλει.

     Ο Κύριος ακόμα είπε: «Καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». «Όλα αυτά θα σας προστεθούν». Ποια; Όλα τα άλλα. Βλέπετε; Δεν αρνείται ο Κύριος τα αγαθά. Αλλά θέλει να μας πει ότι πρώτα είναι τα ουράνια και μετά τα επίγεια. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Οὐκ εἶπε δοθήσεται ἀλλά προστεθήσεται». Δεν είπε «θα σας δοθούν» αλλά «θα σας προστεθούν». Διότι δεν είναι κάτι το ξεχωριστό τα επίγεια αγαθά· αλλά θα ‘ρθουν να προστεθούν σε εκείνα τα οποία ήδη θα έχομε ζητήσει.

       Αγαπητοί μου, ο Κύριος με την Ενανθρώπησή Του και με την διδασκαλία Του μας έβγαλε από το σκοτάδι και την σύγχυση των αξιών. Τι αξίζει και ακόμη τι είναι πρώτο και τι είναι δεύτερο απ’ ό,τι αξίζει. Κι έδωσε το μέτρο όλων των πραγμάτων. Μας είπε ότι στην κορυφή βρίσκεται η αναζήτησις της Βασιλείας του Θεού. Ακόμα και η μίμησις της αγιότητος του Θεού. Μας έδωσε λοιπόν δύο κριτήρια. Την Βασιλεία Του και την αγιότητά Του. Μ’ αυτά τα δύο κριτήρια πρέπει να κρίνομε και να ζυγίσουμε και να μετρήσουμε όλα τα πράγματα του κόσμου τούτου. Με αυτά πρέπει να μάθομε να βλέπομε τον κόσμον και την παρούσα ζωή. Αν υποτεθεί ότι ανατρέπουμε τα πράγματα, τότε κινδυνεύομε να χάσουμε την Βασιλεία του Θεού και να αστοχήσουμε βαριά και αμετάκλητα από τον προορισμό μας. Γι΄αυτό ας ξανακούσουμε άλλη μια φορά τα λόγια του Κυρίου: «Ζητεῖτε πρῶτον τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καί τήν δικαιοσύνην Αὐτοῦ καί ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν».

444η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Οἱ δύο προσευχές τῆς Σάρρας. Περί αὐτοκτονίας κ.λ.π.

†.Εἴχαμε μείνει σ’ ἐκείνο  τό ἐπεισόδιο, πού εἶχε συμβεῖ μεταξύ τοῦ Τωβίτ καί τῆς γυναικός του τῆς Ἄννας, ἡ ὁποία βγῆκε νά δουλέψη, ἐφ’ ὅσον φυσικά ὁ σύζυγός της εἶχε τυφλωθεῖ. Kαί ἐκεῖ ἐσημειώθηκε ὅλη αὐτή ἡ δυσπιστία εἰς βάρος της, ὅταν εἶχε φέρη ἐκεῖνο τό κατσικάκι, τό ὁποῖον ἐθεώρησε ὁ Τωβίτ ὅτι ἦτο κλεψιμαίϊκο καί τῆς εἶπε ὁπωσδήποτε νά τό ἐπιστρέψη, ἐνῶ ἐκείνη ἐπέμενε ὅτι δέν ἦτο κλεψιμαίϊκο, ἀλλά ἦταν καρπός τῆς ἐργασίας της. Γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τό λόγο καί σημειώθηκε ἐκείνη ἡ πάρα πολύ πικρή στιχομυθία, πού τοῦ εἶπε σάν ἄλλη γυναῖκα τοῦ Ἰώβ: «νά τό κατάντημά σου, πού κατέληξες ἀπό τίς τρελές σου ἐλεημοσύνες καί ἀπό τήν ἀρετή σου! Θέλησες νά εἶσαι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, νά κοιτάζης τούς πτωχούς καί τούς συμπατριῶτες μας, νά πηγαίνης νά τούς θάβης; Νά τό κατάντημά σου! νά ποιά εἶναι ἡ θέσι σου!»

    Ἤτανε πραγματικά πολύ πικρά λόγια, προπαντός ὅμως ἦταν ἕνας πειρασμός, ἕνας φοβερός πειρασμός! Εἶναι ἐκεῖνο πού λέει ἕνας ψαλμικός στῖχος: καί μοῦ ἔλεγαν οἱ ἄνθρωποι ὅλη μέρα «ποῦ ἐστίν ὁ Θεός σου;», δηλαδή ποῦ εἶναι ὁ Θεός σου νά σέ βοηθήση, δέν βλέπει τό κατάντημά σου, δέν βλέπει τά χάλια σου; Ἐάν ὁ Θεός σέ ἔβλεπε θά σέ ἄφηνε ἐσένα πού λές ὅτι σέ ἀγαπᾶ, ἐσύ πού λές ὅτι τόν λατρεύεις, θά σέ ἄφηνε στήν κατάστασι αὐτή νά φθείρεσαι;

  Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, παιδιά, ἐπρόκειτο περί δεινοῦ πειρασμοῦ. Ἕνας πειρασμός πού ἔρχεται νά συγκλονίση τόν ἄνθρωπο ἀπό αὐτά τά θεμέλια της ὑπάρξεώς του, δηλαδή στήν πίστι του. Διότι μήν ξεχνᾶμε ὅτι τό θέμα τῆς πίστεως εἶναι ὁ θεμέλιος τῆς ζωῆς μας.

  «Καί λυπηθείς» λέγει στό τρίτον κεφάλαιον καί στό ὁποῖο καί προχωροῦμε, «ἔκλαυσα καί προσευξάμην μετ’ ὀδύνης λέγων». Λυπήθηκε, βγῆκε ἔξω ἀπό τό σπίτι του καί ἔκλαψε. Ἒκλαψε μέ πόνο ψυχῆς.

  Ἀλήθεια μία προσευχή, ἡ ὁποία θά μποροῦσε νά βγῆ ἀπό μία καρδιά πού δοκιμάζεται, καί δοκιμάζεται ἀκριβῶς γιά τήν ἀρετή, ἀκριβῶς γιά τήν πίστι, θά μποροῦσε νά μείνη ἀναπάντητη; Ὁπωσδήποτε, ὄχι!

    Ἀλλά ἀξίζει ὁ κόπος νά δοῦμε πραγματικά τό περιεχόμενον τῆς προσευχῆς τοῦ Τωβίτ. Εἶναι μία θαυμάσια προσευχή! Μία ἀπό τίς πέντε ὅλες ὅλες, πού περιέχονται εἰς τό βιβλίο τοῦ «Τωβίτ», προσευχές. Καί μία ἀπό τίς ὡραιότερες!  Περιέχει ὅλα τά εἴδη τῆς προσευχῆς καί τήν εὐχαριστίαν, καί τήν ἐξομολόγησι, καί τήν αἴτησι, καί τήν δοξολογία. Φυσικά, ἄν εἴχαμε πολύ χρόνο, κι ἄν κάναμε μία εἰδική μελέτη τοῦ βιβλίου τοῦ «Τωβίτ», ἡ ἀνάλυσις τῆς προσευχῆς αὐτῆς θά εἶχε νά μᾶς παρουσιάση πολλά ὠφέλιμα. Ὅμως πολύ γρήγορα θά περάσω τήν προσευχή αὐτή, γιατί ἔχομε κάτι ἄλλα σημεῖα νά τονίσωμε:

   «Δίκαιος εἶ, Κύριε, καί πάντα τά ἔργα Σου καί πᾶσαι αἵ ὁδοί Σου ἐλεημοσύναι καί ἀλήθεια καί κρίσιν ἀληθινήν καί δικαίαν Σύ κρίνεις εἰς τόν αἰῶνα.» (Τωβ.3,2) Εἶναι ὁ πρόλογος τῆς προσευχῆς. Δέν μπῆκε ἀκόμη στό κυρίως θέμα. Ἐδῶ, ὅπως κάθε προσευχή, ἔχει τήν προσφώνησί της καί κατόπιν ἔχει τό κύριο θέμα. Κάποτε μία προσευχή μίας σελίδος ὁλοκλήρου, μπορεῖ νά εἶναι ὁλόκληρη ἕνας πρόλογος, καί ἕνας μόνο στῖχος, μόνο μία πρότασι, νά εἶναι τό κύριο θέμα. Μόνο! τίποτε ἄλλο! Μή σᾶς κάνει ἐντύπωσι, διότι ἡ προσευχή εἶναι ταυτόχρονα καί μία λατρεία. Καί ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ γίνεται μέ τό νά φέρωμε εἰς τή δημοσιότητα τίς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, νά ποῦμε τί εἶναι ὁ Θεός καί αὐτή ἀκριβῶς ἡ ἀναφορά τῶν ἰδιοτήτων τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκεῖνο, τό ὁποῖον τελικά θά σταθῆ ὁ δρόμος γιά νά πετύχωμε τό αἴτημά μας. Αὐτό νά μή τό ξεχνᾶτε!

   Ἀλλά προσέξτε ὅμως τό πλαίσιο -στά τρία τελευταῖα θέματά μας προσπαθήσαμε νά τό δοῦμε- μέσα εἰς τό ὁποῖο κινεῖται ὁ Τωβίτ. Εἴμεθα στήν αἰχμαλωσίαν. Αἰχμαλωτεύθηκε ὁ Τωβίτ ἀπό τήν πατρίδα του, τό Ἰσραήλ, ἀπό τήν Θέσβην, ἀπό κεῖ πού κατήγετο καί ὁ προφήτης Ἠλίας. Ἦλθε ἐκεῖ, παντρεύτηκε, πέρασε ἐκεῖνες τίς περιπέτειες μέ τόν Βασιλέα, μέ ἐκεῖνον τόν νεκρόν πού πῆγε νά θάψη καί λοιπά, καί λοιπά. Τοῦ ἁρπάχτηκε ἡ περιουσία. Τώρα τυφλώνεται. Νά ἀγανακτήση καί νά πῆ: «Ἔ, Θεέ μου!» καί νά ἔλθη εἰς ἐπικουρίαν -εἰς βοήθειαν- αὐτοῦ τοῦ πειρασμοῦ αὐτή ἡ ἴδια του ἡ γυναῖκα!

    Αὐτό ἔκανε ὁ Τωβίτ, παιδιά; Κοιτάξτε πῶς ἀρχίζει τήν προσευχή του: «Κύριε, εἶσαι δίκαιος καί ἀληθινός, καί ὅλοι οἱ δρόμοι, αἱ ὁδοί σου, -ὁδός θά πῆ μέθοδος- ὅλαι αἱ μέθοδοι, πού ἀσκεῖς τήν διακυβέρνησι τῶν ἀνθρώπων καί πού ποιμαίνεις τούς ἀνθρώπους, εἶναι ὅλαι αἱ μέθοδοι ἐλεημοσύνη καί ἀλήθεια. -Ἐλεημοσύνη θά πῆ ἔλεος, θά πῆ ἀγάπη καί ἀλήθεια θά πῆ δικαιοσύνη.- Συνεπῶς εἶσαι δίκαιος καί ἐλεήμων, γεμάτος ἀπό ἀγάπη καί γεμάτος ἀπό δικαιοσύνη.» Δέν προσβάλλει καμμιά ἰδιότητα τοῦ Θεοῦ. Ἄν ὑφίσταται ὅ,τι ὑφίσταται ὁ Τωβίτ δέν τό ἀποδίδει εἰς τό Θεόν, ἐκεῖνο πού μέ τόση εὐκολία ἐμεῖς ἀποδίδομε εἰς τόν Θεόν. Γι’ αὐτό θά ἀκούσετε καί ἄνδρες καί γυναῖκες, δηλαδή καί πατεράδες καί μητέρες, πού μέ τό παραμικρό, ὅταν τά πράγματα δέν πηγαίνουν καλά στό σπίτι τους, καταφέρονται ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἕτοιμοι νά ἀποστατήσουν ἀπό τόν Θεόν, νά περιφρονήσουν, νά κλωτσήσουν τόν Θεόν.

   Ἐδῶ φαίνεται ἡ πίστις! Μία πίστις, ἡ ὁποία  πρέπει νά περάση ἀπό τό καμίνι τό δοκιμασιῶν. Καί νά μήν ξεχνᾶτε, παιδιά, ὅτι αὐτά πού τά λέμε ἐδῶ θεωρητικά καί ἐγώ κάθομαι σέ μία καρέκλα μπροστά σέ ἕνα τραπεζάκι ἀναπαυτικά καί σεῖς ἀναπαυτικά κάθεστε σέ μία καρέκλα καί ἀκοῦτε αὐτά, ὅτι αὐτά εἶναι φιλολογία. Νά τό ξέρετε, θά περάσωμε καί ὀφείλομε νά περάσωμε ἀπό πολλές δοκιμασίες.

  Λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος -καί πότε τό εἶπε! μετά ἀπό τόν λιθοβολισμό του εἰς τό Ἰκόνιο, πού τόν ἄφησαν μισοπεθαμένο νομίζοντας ὅτι τόν σκότωσαν ὅμως, καί ὅταν σηκώθηκε τή νύχτα πού πήγαιναν οἱ Χριστιανοί νά τόν πάρουν νά τόν θάψουν, ἀφοῦ τόν πέταξαν οἱ εἰδωλολάτραι καί οἱ Ἑβραῖοι σάν ψόφιο σκυλί ἔξω ἀπό τήν πόλι- σηκώθηκε καί τούς εἶπε, μέ τίς πληγές, τούς εἶπε: «διά πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ.» (Πράξ. ιδ΄,22) Μέ πολλές θλίψεις, πρέπει νά μποῦμε στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. «Δεῖ!», «πρέπει!».

    Αὐτό τό «πρέπει» τό ἔχομε βγάλει ἀπό τή ζωή μας ἐμεῖς σάν Χριστιανοί καί θέλομε νά μᾶς ἔρχωνται ὅλα πάρα πολύ βολικά! Ἄς τό προσέξωμε! Δέν ξέρω τί θά γίνη ἡ καθεμία σας. Ὅ,τι καί νά γίνη, δοκιμασίες θά ὑποστῆ· ὁπωσδήποτε θά ὑποστῆ! Νά τό ξέρετε αὐτό τό πρᾶγμα! Καί ἐκεῖ ἀκριβῶς θά κριθῆ ἡ πίστις σας. Ἡ λυδία λίθος τῆς πίστεως εἶναι οἱ πειρασμοί, εἶναι οἱ θλίψεις!

  Δέν γογγύζει ἐναντίον τοῦ Θεοῦ ὁ Τωβίτ! «Μνήσθητί μου καί ἐπίβλεψον ἐπ’ ἐμέ», θυμήσου με, κοίταξέ με σπλαχνικά «μή μέ ἐκδικήσης ταῖς ἁμαρτίαις μου καί ταῖς ἀγνοήμασί μου καί τῶν πατέρων μου, ἅ ἥμαρτον ἐνώπιόν σου.» (Τωβ.3,3) Μήν ἔλθης τώρα ἀντίδικος τῶν ἁμαρτιῶν μου, τῶν προσωπικῶν καί τῶν ἁμαρτιῶν τῶν προγόνων μου. Ἀποδίδει ὅλα ἐκεῖνα τά ὁποῖα ὑφίσταται στίς προσωπικές του ἁμαρτίες. Ποιός; Ὁ δίκαιος Τωβίτ! Δίκαιος, εὐσεβέστατος!

    Κι ὅμως, ἀκριβῶς ἐπειδή εἶναι εὐσεβής, ἔχει αὐτογνωσία. Εὐσεβής καί χωρίς αὐτογνωσία εἶναι ἀδιανόητο πρᾶγμα. Καί βλέπομε σήμερα ἀνθρώπους νά λέγουν: «Ἐγώ; Ἐγώ τί σοῦ ἔκανα, Θεέ μου, καί μέ τυραννᾶς;» Ἀκοῦστε φράσι, ἀκοῦστε φράσι! «Τί σοῦ ἔκανα, Θεέ μου, καί μέ τυραννᾶς!» Ὡς νά εἶναι ὁ Θεός κάποιος ἀντίδικός μας, ὁ ὁποῖος καιροφυλακτεῖ! Τί θά τοῦ κάνωμε, θυμώνει, ἐξαγριώνεται καί ἐπιτίθεται ἐναντίον μας καί τώρα ἐμεῖς εἴμαστε ἀπένταντί του ἀντίδικοι. Καί σάν ἀντίδικοι φυσικά ἔχομε τό δικαίωμα νά σηκώσωμε τή φωνή μας, τή διαμαρτυρία μας, καί νά ποῦμε: «τί εἶναι αὐτά τά ὁποῖα μοῦ κάνεις; Τί σοῦ ἔκανα καί μοῦ τά κάνεις αὐτά;». Φοβερό πρᾶγμα, φοβερό πρᾶγμα παιδιά!

    Νά γιατί ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι καθρέπτης τῆς πορείας μας τῆς πνευματικῆς. Αὐτά ἅμα διαβάζομε, λέμε ἔτσι πρέπει νά συντονίζωμε, νά προσαρμόζωμε, τήν ζωή μας μέ τήν ζωή καί τά λόγια τῶν ἁγίων ἀνθρώπων.

    «Παρήκουσαν γάρ τῶν ἐντολῶν Σου, καί ἔδωκας ἡμᾶς εἰς διαρπαγήν καί αἰχμαλωσίαν καί θάνατον καί παραβολήν ὀνειδισμοῦ πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν, ἐν οἷς ἐσκορπίσμεθα.» (Τωβ.3,4) Ἐπειδή, λέει, παρέβημεν τίς ἐντολές Σου…, ἐκεῖ ἀποδίδει ὅλα τά δεινά.

    Ἀναφέρει τέσσερα σημεῖα πικρίας. Τό πρῶτον εἶναι ἡ διαρπαγή. Μᾶς ἅρπαξαν τά ἀγαθά μας, δέν ἔχομε τήν περιουσία μας πιά, μᾶς τά ἅρπαξαν ὅλα καί στήν πατρίδα ἀλλά καί ἐδῶ εἰς τήν ξένην. Δεύτερον, ἡ αἰχμαλωσία. Τρίτον πικρό, ὁ θάνατος. Ὅταν μέ τό παραμικρό οἱ κατακτηταί μας, οἱ αἰχμαλωτεύσαντες ἡμᾶς, μᾶς θανατώνουν. Καί τέταρτον γινήκαμεν «παραβολή ὀνειδισμοῦ πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν». Παραβολή θά πῆ ἱστορία, θά πῆ σύγκριμα. Συνεπῶς μᾶς ἔκαναν ἱστορία κοροϊδίας. Ὅπως θά λέγαμε, κάποτε παλαιότερα, τώρα δέν ἔχομε πολλούς Ἀρμενίους στήν Ἑλλάδα, συμπαθεστάτοι εἶναι οἱ Ἀρμένιοι, οἱ Ἀρμένιοι εἶναι συμπαθέστατοι ἄνθρωποι, ἀλλά τό λέμε σάν παράδειγμα, πού πολλές φορές  θέλαμε νά μιμηθοῦμε τήν προφορά τους, την συμπεριφορά τους καί τά λοιπά καί κοροϊδεύαμε τούς Ἀρμένιους, τούς κοροιδεύαμε σάν λαό μέ τίς συνήθειές του καί τά λοιπά. Αὐτό τώρα λέγει ἐδῶ ὁ Τωβίτ. Σάν λαός γινήκαμε παραβολή, δηλαδή γινήκαμε ἱστορία κοροϊδίας γιά τούς ἄλλους λαούς, πού εἶναι πραγματικά βαρύτερο ἀπό τήν αἰχμαλωσία κι ἀπό τό θάνατο.

   «ἐν οἷς ἐσκορπίσμεθα» καί εἰς τά ὁποῖα ἔθνη ἔχομε σκορπισθεῖ «καί νῦν πολλαί αἱ κρίσεις σου εἰσί καί ἀληθιναί ἐξ ἐμοῦ ποιῆσαι περί τῶν ἁμαρτιῶν μου καί τῶν πατέρων μου, ὅτι οὐκ ἐποιήσαμεν τάς ἐντολάς σου, οὐ γάρ ἐπορεύθημεν ἐν ἀληθείᾳ ἐνώπιόν σου.» (Τωβ. 3, 5) Καί νῦν… Τώρα μπαίνει στό κυρίως θέμα. Προσέξτε, τώρα μπαίνει! Ὅλα ἦταν ἕνα προοίμιον πού, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀναφέρονται οἱ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, στοιχεῖο βασικό σέ κάθε προσευχή. «Καί νῦν κατά τό ἀρεστόν ἐνώπιόν σου ποίησον μέτ’ ἐμοῦ». Καί τώρα, λέγει, ἐκεῖνο πού θέλεις, κάνε σέ μένα, κατά τό ἀρεστόν! Αὐτό πού ἔλεγε ὁ Χριστός: «ὄχι ἐκεῖνο πού θέλω Ἐγώ, ἀλλά ἐκεῖνο, Πατέρα μου, πού θέλεις Ἐσύ!» Ἔτσι πάντα πρέπει νά θέτωμε τά θέματά μας καί τά αἰτήματά μας εἰς τόν Θεόν. «Κύριε, θέλεις νά γίνη αὐτό; Ἤ δέν θέλεις;» Ὄχι, «θέλεις δέν θέλεις, τό θέλω ἐγώ!» κατά ἕναν ἐγωϊστικόν καί κατά ἕναν αὐταρχικόν τρόπον. Κι ἄν ὁ Θεός δέν θέλη, ἄν ὁ Θεός δέν τό ἐπιτρέπη, πῶς θά τό ἐπιμείνωμε αὐτό;

  «Ἐπίταξον ἀναλαβεῖν τό πνεῦμα μου, ὅπως ἀπολυθῶ καί γένωμαι γῆ.» Μία ὡραία περίφρασις πού σημαίνει: «δῶσε νά πεθάνω, δῶσε ἐντολή, ἐπίταξον ἀναλαβεῖν τό πνεῦμα μου, νά πάρης τήν ψυχή μου!» Βλέπετε! νά πάρη, ἀναλαβεῖν -εἶναι ἀπαρέμφατον- ἐκεῖνος τόν ὁποῖον θά διατάξης! Ἐδῶ ὑπαινίσσεται τούς Ἀγγέλους πού θά πάρουν τήν ψυχήν. «ὅπως ἀπολυθῶ» -Ἀπολύομαι τῆς ζωῆς σημαίνει ἀποθνήσκω- «καί γένωμαι γῆ» καί λιώσω στό χῶμα, «διότι λυσιτελεῖ μοι ἀποθανεῖν ἤ ζῆν» μέ συμφέρει πιό καλά νά πεθάνω παρά νά ζῶ «ὅτι ὀνειδισμούς ψευδεῖς ἤκουσα» γιατί ἄκουσα συκοφαντικούς ὀνειδισμούς. Ποιούς; Αὐτούς πού εἶπε ἡ γυναῖκα του. Καταλαβαίνετε ὁ ἄνθρωπος ἔφτασε σέ ἕνα σημεῖον ἀπογνώσεως. «Καί λύπη ἐστί πολλή ἐν ἐμοί» καί ὑπάρχει σέ μένα πολλή λύπη. Κακός σύμβουλος ἡ λύπη, ἔ; κακός σύμβουλος μέσα στήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος ἐπιθυμεῖ νά πεθάνη. «Ἐπίταξον ἀπολυθῆναί με τῆς ἀνάγκης ἤδη εἰς τόν αἰώνιον τόπον, μή ἀποστρέψης τό πρόσωπόν σου ἀπ’ ἐμοῦ» (Τωβ. 3,6) καί δῶσε ἐντολή νά πεθάνω καί νά πάω εἰς τόν αἰώνιον τόπον. Πίστι στήν ἀθανασία τῆς ψυχῆς! «μή ἀποστρέψης τό πρόσωπόν σου ἀπ’ ἐμοῦ» δηλαδή σέ παρακαλῶ πολύ, δῶσε μία λύσι, τί πρέπει νά γίνη, δέν μπορῶ νά ἀντέξω ἄλλο αὐτόν τόν ὀνειδισμό τῆς γυναίκας μου, δέν μπορῶ! Ἢτανε πάρα πολύ βαρύ αὐτό πού μοῦ εἶπε!

    Τίθεται τό ἐρώτημα: «ἔχομε δικαίωμα νά ζητήσωμε ἀπό τό Θεό νά πεθάνωμε;» Ἄκουσα ἕνα ψιθυρισμένο «ὄχι!». Ὁπωσδήποτε ναί, δέν ἔχομε τό δικαίωμα νά τό ζητήσωμε ἀπό τόν Θεό! Ἁπλούστατα γιατί ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος,  ὁ ὁποῖος γνωρίζει τί θά κάνη, καί δέν θά τοῦ ὑποδείξωμε ἐμεῖς τί θά κάνη, ἄν πρέπη νά ζήσωμε ἤ νά πεθάνωμε.

   Λέγει ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος ὅτι, ὅταν εἶναι ἡ ψυχή πολύ ἁγία, πολύ ἁγία, κάτω ἀπό τό βάρος πού δέχεται δέ θά ἦτο ἡμαρτημένον νά ζητοῦσε νά πεθάνη. Καί νά πῶς!  ὅπως ἔχομε τό δικαίωμα νά ποῦμε εἰς τό Θεό νά μᾶς χαρίση ζωή: «λυπήσου με Κύριε, μή μέ πάρης, μή πεθάνω, δῶσε μου ζωή!». Ὁ Ἐζεκίας ἐπί παραδείγματι, προσευχήθη εἰς τόν Θεόν, ὅταν τοῦ εἶπε διά τοῦ προφήτου ὁ Θεός ὅτι θά πεθάνη. Ἄρρωστος στό κρεβάτι, καί ἐκεῖνος γύρισε ἀπό τήν μεριά τοῦ τοίχου, ἔκλαψε… Εἶδε ὁ Θεός τό κλάμα καί τήν παράκλησι τοῦ Ἐζεκία! Ἐπιστρέφει ὁ προφήτης Ἡσαίας καί τοῦ λέει: «θά ζήσης ἀκόμη δεκαπέντε χρόνια, ἐπειδή παρακάλεσες τόν Θεόν νά ζήσης!».

   Ὅπως λοιπόν, μποροῦμε νά ζητήσωμε νά ζήσωμε, ἐνῶ εἶναι νά πεθάνωμε, ἔτσι θά μπορούσαμε νά ζητήσωμε νά πεθάνωμε. Ἀλλά, πότε ὅμως; Γιά θέματα πάρα πολύ μεγάλα! Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει: ἐφθάσαμε ἀκόμη εἰς τό νά ἀποροῦμε δι’ αὐτήν τή ζωή μας, φτάσαμε σέ ἕνα βάρος τέτοιο, πού δέν ξέρω, νά μᾶς φαίνεται φοβερά βαριά ἡ ζωή, φοβερά βαριά ἡ ζωή!

   Ἀλλά προσέξατε ὅμως μέ τί νηφαλιότητα ὁμιλεῖ ἐδῶ ὁ Τωβίτ! Μέ πολλή μεγάλη ἠρεμία καί νηφαλιότητα! Δέν ἔχει τίποτε τό βίαιον. Δέν ζητάει νά κάνη κακό στόν ἑαυτό του. Τί εἶπε; «Κάνε κατά τό ἀρεστόν, ὅπως τό κρίνεις. Θέλεις νά πεθάνω, θέλεις νά ζήσω! Κατά τήν κρίσι σου. Σοῦ λέγω μόνο ὅτι εἶναι πικρό τό ποτήρι». Ὅπως ὁ Ἰησοῦς Χριστός προσευχόμενος πρός τόν Πατέρα, τί ζητάει; νά ζήση; Προσέξτε, ζητάει νά ζήση· τό ἀντίστροφο· νά μήν πεθάνη, νά μή δοκιμάση τό πικρό ποτήρι τοῦ θανάτου, ἀλλά καί ἐκεῖ, «ὄχι ὅπως ἐγώ θέλω, ἀλλά ὅπως ἐσύ!». Πάντως εἶναι θέσεις ἁγίων καί νηφαλίων ἀνθρώπων παρά τούς πειρασμούς τούς ὁποίους μπορεῖ νά περνοῦν. Κάτι πού θά εἶναι τό ἀκριβῶς ἀντίστροφο γιά μιά στιγμή σέ ἕνα παρακάτω θέμα πού θά δοῦμε.

    Αὐτή παιδιά, ἦταν ἡ προσευχή τοῦ Τωβίτ. Μία προσευχή ἀληθινά ὑπέροχη, πού ἔχει μέσα ὅλα ἐκεῖνα τά στοιχεῖα, πού μποροῦν νά προσελκύσουν τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Καί πράγματι ἡ προσευχή τοῦ Τωβίτ εἰσηκούσθη, ὅπως θά δοῦμε λίγο πιό κάτω· θά τό ἀναφέρη. Ἀλλά πρίν μᾶς πεῖ ὅτι εἰσηκούσθη ἡ προσευχή τοῦ Τωβίτ, θά μᾶς τοποθετήση τώρα ὁ ἱερός συγγραφεύς νά μᾶς παρουσιάση μίαν ἄλλη εἰκόνα φαινομενικῶς ξεκάρφωτη καί μή ἔχουσα καμμίαν σχέσιν μέ τήν ὅλη ἱστορία ὅπως τήν γνωρίσαμεν ἀπό τήν ἀρχή.

     Μία σκηνή πού συμβαίνει πολύ μακριά ἀπό τή Νινευή, στά Ἐκβάτανα! πολύ μακριά, πάρα πολλά χιλιόμετρα, ἡμέρες ταξίδι! Μία σκηνή πού θά συμβῆ τήν ἰδία ἡμέρα καί τήν ἰδίαν ὥραν σέ ἕνα σπίτι στά Ἐκβάτανα. Ἀλλά ἐνῶ μοιάζει ὅτι εἶναι ξεκρέμαστη ἐκείνη ἡ σκηνή, τήν ὁποία θά ἀναφέρη ὁ ἱερός συγγραφεύς, ὅμως θά μᾶς προετοιμάση νά μᾶς πῆ ὅτι αὐτή ὅλη ἡ ἱστορία, πού ἐκτυλίσσεται σέ μίαν ἄλλη πόλι τόσο μακριά, ἔχει ὁπωσδήποτε μίαν σχέσι μέ τόν Τωβίτ, ἡ ὁποία σχέσις θά δημιουργηθῆ σέ κάποιον κοντινό καιρό.

    Γιά νά δοῦμε αὐτήν τήν εἰκόνα ἡ ὁποία ἐκτυλίσσεται στά Ἐκβάτανα. «Ἐν τῇ αὐτῇ ἡμέρα συνέβη» λέγει τό ἱερόν κείμενον «τῇ θυγατρί Ραγουήλ Σάρρᾳ ἐν Ἐκβατάνοις τῆς Μηδίας καί ταύτην ὀνειδισθῆναι ὑπό παιδισκῶν πατρός αὐτῆς.» (Τωβ. 3, 7)

   Ἐκεῖ ἦταν ἕνα σπίτι ἑνός Ἑβραίου, ὁ ὁποῖος  ἐλέγετο Ραγουήλ καί εἶχε μία κόρη πού τήν ἔλεγαν Σάρρα. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός ἦταν πολύ πλούσιος -προσέξτε ἦτο εἰς τήν Μηδία αὐτός, δηλαδή δέν ἦτο κάτω ἀπό τήν ἐπικράτεια τῶν Ἀσσυρίων, ἀλλά τῶν Μήδων- καί ἦταν πολύ πλούσιος, ὅπως φαίνεται ἀπό τήν παρακάτω ἱστορία. Εἶχε μόνον μία κόρη, μοναδική, καί ὅταν ἦλθε ὁ καιρός νά παντρευτῆ ἡ κόρη, συνέβη κάτι φοβερό. Ὁ σύζυγός της, ἐνῶ ἐγίνετο ὁ γάμος καί ἐγίνετο μία διασκέδασι καί τά λοιπά, ὁ γαμπρός πέθανε. Τότε παντρεύτηκε δεύτερον. Κατά παρόμοιον τρόπον, μόλις ἐτελείωσε ἡ διασκέδασι καί τά λοιπά, ὁ γαμπρός πέθανε. Νά μήν πολυπραγμονῶ, ἑπτά ἄνδρες παντρεύτηκε καί οἱ ἑπτά πέθαναν. Πέθαναν κατά τόν ἴδιο τρόπο. Δηλαδή κάτι φοβερό! Καί θά ἰδῆτε αὐτό, πού πάρα πολλές φορές λέτε ἐσεῖς καί οἱ μητέρες σας, ὅτι ἔχουν κάνει μάγια καί χαλᾶν τά συνοικέσια καί ὁ γάμος δέν πηγαίνει καλά, καί δέν ξέρω  τί ἄλλα!

    Ἀλλά πρίν δοῦμε γιατί χαλοῦσε ὅλη αὐτή ἡ ἱστορία, θά ἰδοῦμε ὅτι αὐτή ἀκριβῶς ἡ ὑπόθεσις ἔγινε ἀντικείμενο νά ὑποστῆ φοβερή θλίψι ἡ Σάρρα, ὄχι ἀπό τόν θάνατο τῶν συζύγων της, πού κάτ’ ἐπανάληψιν ἐπαντρεύετο˙ ἀλλά ἀπό τί λέτε; Κάτι συνέβη φαίνεται μέ τίς δοῦλες -δέ λέω ὑπηρέτριες, δοῦλες ἤτανε τότε, δοῦλες δηλαδή πουλημένοι ἄνθρωποι- κάτι συνέβη. Εἴχανε στενοχωρηθῆ αὐτές δικαίως, ἀδίκως δέν ξέρομε. Δέν μᾶς λέει καί πιό πολλά. Μάλιστα ἐδῶ λέγει: «τί ἡμᾶς μαστιγοῖς» εἶπαν αὐτές. Δηλαδή τίς εἶχε μαλώσει, εἴχανε κάνει κάτι. Καί τί τῆς εἴπανε αὐτές: «οὐ συνιεῖς ἀποπνίγουσά σου τούς ἄνδρας;» τέλος πάντων δέ θά βάλης μυαλό, ὅτι γίνεσαι αἰτία νά γίνεσαι ἀνδροσκοτώστρα; «ἤδη ἑπτά ἔσχες καί ἑνός αὐτῶν οὐκ ὠνομάσθης.» (Τωβ. 3, 8)  ἤδη ἑπτά φορές παντρεύτηκες καί τό ὄνομα κανενός ἀπό αὐτούς δέν πῆρες. «τί ἡμᾶς μαστιγοῖς; Εἰ ἀπέθαναν, βάδιζε μετ’ αὐτῶν, μή ἴδοιμέν σου υἱόν ἤ θυγατέρα εἰς τόν αἰώνα» (Τωβ. 3, 9) Ἄν αὐτοί πέθαναν, ἄντε καί σύ νά πεθάνης μαζί τους! Ἄντε νά κόψης τόν λαιμό σου! ὅπως θά λέγαμε στήν κοινή διάλεκτο σήμερα. Καί παιδί ἀπό σένα νά μή δοῦμε εἰς τόν αἰῶνα! Νά μή σώσης νά παντρευτῆς καί νά μή σώσης παιδί νά κάνης! -νά τό πῶ ἔτσι στήν ἁπλήν ἑλληνικήν-. Αὐτή ἡ εὐκτική: «μή ἴδοιμέν σου», εἴθε νά μή δοῦμε, νά μή σώσης νά δοῦμε παιδί σου, οὔτε ἄνδρα σου νά δοῦμε ποτέ! 

    Καταλαβαίνετε ἦταν πολύ πικρά λόγια. Μία κοπέλα πού δοκιμάστηκε τόσο φοβερά μέ αὐτό τό ἀλλεπάλληλο ἀτύχημα, ὁ σύζυγός της νά πεθαίνη τήν πρώτη μέρα τοῦ γάμου, καί νά ἔρθουν μετά νά τήν κατηγορήσουν τόσο φρικτά! Ἒπαθε ἕνα νευρικό κλονισμό. Στενοχωρήθηκε φοβερά˙ μά φοβερά στενοχωρήθηκε! Ἀλλά πρίν δοῦμε γιατί στενοχωρήθηκε, τί συνέβη καί τί ἔγινε παρακάτω, καλόν εἶναι νά ρίξωμε μία ματιά νά δοῦμε γιατί πέθαναν οἱ σύζυγοι αὐτῆς τῆς κοπέλας. Κάτι πού βέβαια θά τό ἰδοῦμε ἀναλυτικότερα ὅταν θά φτάσωμε σέ ἕνα παρακάτω κεφάλαιο, πού ἐκεῖ θά μᾶς δοθῆ ἀρκετό φῶς νά ἰδοῦμε τί ἦταν ἀκριβῶς αὐτό.

    Σᾶς διαβάζω τό κείμενο: «ὅτι ἦν δεδομένη ἀνδράσιν ἑπτά, καί Ἀσμοδαῖος τό πονηρόν δαιμόνιον ἀπέκτεινεν αὐτούς πρίν ἤ γενέσθαι αὐτούς μετ’ αὐτῆς ὡς ἐν γυναιξί.» (Τωβ.3, 8) Πρίν δηλαδή σταθεῖ ὁ ἄνδρας πού παντρευόταν ἡ γυναῖκα, ἄνδρας της, ἕνα πονηρό δαιμόνιο ὀνόματι Ἀσμοδαῖος ἐθανάτωνε τόν σύζυγον. Καί κάθε φορά πού παντρευόταν, ἐθανάτωνε τόν σύζυγον ὁ δαίμων αὐτός. Ἴσως ἐκ πρώτης ὄψεως θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ἡ κοπέλα αὐτή ἦταν δαιμονισμένη. Κάτι εἶχε, ὥστε νά φτάνη ὁ σύζυγος νά πεθαίνη κατά ἕνα τόσο φοβερό τρόπο. Ἡ κοπέλα, παιδιά, δέν ἦταν δαιμονισμένη. Δαιμονισμένοι ἦσαν οἱ ἄνδρες, πού ἤθελαν νά τήν παντρευτοῦν!

    Ἐδῶ τώρα εἶναι τό σπουδαῖο! Προσέξτε ἕνα λεπτό σημεῖο, πού ξαναλέγω θά ἐπανέλθωμε στό σημεῖο αὐτό, ὅταν τελικά κάποιος θά τήν παντρευτῆ αὐτή τήν κοπέλα. Κάποιος θά τήν παντρευτῆ, ἀλλά θά ἔχουν ληφθεῖ ὅλα τά μέτρα ὥστε τελικά νά μή πεθάνη αὐτός ὁ κάποιος καί ὁ γάμος αὐτός νά εἶναι ἐξαιρετικά εὐτυχισμένος, πού ἀποδεικνύει ὅτι δέν ἔφταιγε σέ τίποτε ἡ γυναῖκα. Ἁπλούστατα διότι ἐκεῖνο τό παλλικάρι πού τήν παντρεύτηκε, ἤτανε ἕνα εὐλογημένο παλλικάρι.

   Τί συνέβη; Οἱ νέοι αὐτοί -εἶναι ξέρετε αὐτό τό χωρίο τό κλειδί γιά νά ἀντιληφθοῦμε γιατί οἱ γάμοι ἀποτυγχάνουν˙ προσέξτε, παρακαλῶ, γιατί ἀποτυγχάνουν οἱ γάμοι!- οἱ νέοι αὐτοί, ὁπωσδήποτε Ἑβραῖοι πρέπει νά ἦσαν, γιατί οἱ Ἑβραῖοι εἶχαν κάτι τό πολύ αὐστηρό στό σημεῖο αὐτό. Ποτέ δέν ἐπαντρεύοντο ἄλλους ἀπ’ ἔξω, ὄχι ὅμως ὅτι ἦτο σπάνιο, ἐγίνετο καί αὐτό, ἀλλά κυρίως μεταξύ των ἐπαντρεύοντο. Οἱ νέοι αὐτοί ἀπέβλεπαν σέ δυό πράγματα στήν κοπέλα: στήν ὀμορφιά της καί εἰς τόν πλοῦτο της! Καί δέν ἀπέβλεπαν εἰς τό πρόσωπο, εἰς τήν ψυχήν. Δέν τήν ἔβλεπαν σάν ἕνα πλάσμα τοῦ Θεοῦ μέ ψυχή· ἀλλά σάν ἕνα ἀντικείμενον, προσέξτε, ἀπολαύσεως.

    Θά λέγαμε ὁ πλοῦτος καί ἡ ὀμορφιά εἶναι ἤ δέν εἶναι αὐτά τά κριτήρια τοῦ γάμου; Εἶναι πλούσια ἡ νύφη; Εἶναι πλούσιος ὁ γαμπρός; Τί δουλειά κάνει ὁ γαμπρός; Ἔχει ὑψηλήν θέσιν, ἔχει ἀξιώματα; Ἔχει ἐπιφάνεια μέσα εἰς τήν κοινωνία; Ἀκόμη, εἶναι ὡραία ἡ νύφη; Εἶναι μία γυναῖκα, ἡ ὁποία θά ἔχη ὅλα ἐκεῖνα τά χαρακτηριστικά –προσέξτε, προσέξτε!- ὄχι τῆς γυναικός ἀλλά τοῦ θηλυκοῦ; Εἶναι ἄλλο πρᾶγμα ἡ γυναῖκα καί ἄλλο πρᾶγμα τό θηλυκόν. Εἶναι δυό διαφορετικά πράγματα. Ὅπως ἄλλο πρᾶγμα εἶναι ὁ ἄνδρας καί ἄλλο πρᾶγμα ὁ ἀρσενικός.

    Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος γιά νά ὑποτιμήση καί τούς ἄνδρες καί τίς γυναῖκες πού μετήρχοντο ἁμαρτωλή ζωή, ἀπίθανα ἁμαρτωλή ζωή, ἀπό ἐκείνη τήν ὁποία μετέρχονται καί σήμερα οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες, σέ διαστροφές φοβερές, ἁμαρτίες φοβερές, τούς ἄνδρες δέν τούς ἀποκαλεῖ ἄνδρες -εἶναι παρακαλῶ στό πρῶτο κεφαλαῖο πρός Ρωμαίους- δέν τούς ἀποκαλεῖ ἄνδρες. Τούς ἀποκαλεῖ ἀρσενικούς! Λέγει ἄρρενες, «ἄρσενες ἐν ἄρσεσι», (Ρωμ. 1, 26) ἀρσενικοί μέ ἀρσενικούς. Καί δέν λέγει γιά τίς γυναῖκες, γυναῖκες. Ἀλλά τί λέγει: «αἵ τέ γάρ θήλειαι αὐτῶν» καί οἱ θυληκιές των. Λέει οἱ θυληκιές, δέν λέει γυναῖκες˙ δέν λέει γυναῖκες! Ὁ τίτλος ἄνδρας εἶναι τίτλος τιμῆς, πού ἐκφράζει τήν ἀνδρική προσωπικότητα. Ὁ τίτλος ἀρσενικός, ἕνα πρᾶγμα μόνον ἐκφράζει, αὐτό πού λέμε τό φῦλον. Δηλαδή ἁπλῶς ὅτι εἶναι ἄνδρας, εἶναι ἀρσενικός, τίποτε ἄλλο δέν ἔχει. Δέν βλέπομε δηλαδή οὔτε ψυχή οὔτε ἀρετές, τίποτε. Παρά μόνον ὅτι εἶναι αὐτό πού λέμε «φῦλον». Αὐτό πού λέτε στά σχολεῖα σας ὅλη τήν ὥρα εἶναι μόνον «τό σέξ σου», μόνον «τό σέξ», τίποτε ἄλλο˙ νά μιλήσω στή γλῶσσα πού μιλᾶτε καί σεῖς. Τίποτε ἄλλο!

    Αὐτό εἶναι ὁ ἄνδρας; Καί ἀντιστοίχως ἡ γυναῖκα· αὐτό εἶναι ἡ γυναῖκα; Γι’ αὐτό ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μιλάει μέ αὐτή τήν αὐστηρή γλῶσσα. Εἶναι ὑποτιμητικότατον, ὑποτιμητικότατον! -Μάλιστα ἡ γυναῖκα, ἡ Εὔα, ξέρετε τί θά πῆ; Ἀνδρίς! Ἡ ἀνδρίς! Ἲσως πρώτη φορά θά τό ἀκοῦτε αὐτό. Εἶναι ὁ ἀνήρ καί ἡ ἀνδρίς. Ὁ ἀνήρ τοῦ ἀνδρός, ἡ ἀνδρίς τῆς ἀνδρίδος.- Διότι ὁ ἄνθρωπος ἔχει πολύ μεγάλη ἀξία, πολύ μεγάλη ἀξία! Εἶναι ἡ ἀνθρωπίνη προσωπικότης, εἴτε ἄνδρας εἴτε γυναῖκα. Ὅταν ὅμως αὐτά βγαίνουν στό σφυρί, βγαίνουν στήν ἀγορά καί στήν δημοπρασία, ἀντιλαμβάνεσθε, παιδιά, ὅτι πιά ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά μόνο «σέξ». Τίποτε ἄλλο! Αὐτό καί μόνο˙ ξέφτισμα, ξέφτισμα, ξέφτισμα!

   Κάτω ἀπό τέτοιες προϋποθέσεις μπορεῖ ἕνας γάμος νά εἶναι εὐτυχισμένος; Κάτω ἀπό τέτοιες προϋποθέσεις μπορεῖ ἡ εὐλογία τοῦ γάμου, πού ἐδέχτηκε αὐτός ὁ γάμος ἀπό τό Θεόν, εἶναι δυνατόν νά πιάση; Ἀδύνατον, ἀδύνατον! δέν ἔχομε εὐλογία, παιδιά! δέν ἔχομε εὐλογία, τελείωσε. Θά λέγαμε ὅτι αὐτή ἡ εὐλογία, ἡ ὁποία δίδεται, πέφτει εἰς τό κενό˙ τίποτε ἄλλο˙ διότι θέλει προϋποθέσεις νά γίνη καί νά καρποφορήση αὐτή ἡ εὐλογία τοῦ γάμου. Θέλει προϋποθέσεις!

    Προσέξτε λοιπόν! Τά κριτήρια τοῦ γάμου δέν πρέπει νά εἶναι οὔτε ὁ πλοῦτος, οὔτε ἡ ὀμορφιά. Δηλαδή οὔτε ἡ προίκα, οὔτε ἡ ὀμορφιά, οὔτε ἡ γνῶσις καί ἡ μόρφωσις, οὔτε ἡ κοινωνική θέσις. Αὐτά εἶναι, ἄν ὑπάρχουν, δευτερεύοντα. Προσέξτε, ἄν ὑπάρχουν!

     Ποιά εἶναι τά πρότυπα; Εἶναι ὁ χαρακτήρ. Τί χαρακτῆρα ἔχει ὁ ἄνδρας καί τί χαρακτῆρα ἔχει ἡ γυναῖκα. Δέν παντρεύεται κανείς οὔτε τόν πλοῦτον, οὔτε τά χωράφια, οὔτε τά αὐτοκίνητα, οὔτε τά διαμερίσματα, ἀλλά παντρεύεται ἄνθρωπον. Καί δέν θά ζήση μέ αὐτά˙ θά ζήση μέ ἄνθρωπο. Ξέρετε τί τραγικόν εἶναι νά βλέπης νά ζῆς μέσα σέ ἕναν πλοῦτον πραγμάτων, νά ἔχης σαλόνια, νά ἔχης... νά ἔχης... νά ἔχης…. καί νά εἶναι ὁ γάμος σου ἀποτυχημένος; Νά εἶναι ὁ ἄνδρας σου -ἀφοῦ μιλάω σέ κοπέλες- ἕνας ἄνθρωπος τιποτένιος, ἐλεεινός, νά μήν ἔρχεται στό σπίτι σου, νά μή σέ κοιτάζη; Φοβερό πρᾶγμα! φοβερό πρᾶγμα! Δέν μποροῦμε νά μιλᾶμε γιά γάμο κάτω ἀπό αὐτές τίς προϋποθέσεις. Λοιπόν· ὁ χαρακτήρ! Νά ταιριάζουν οἱ χαρακτῆρες, νά εἶναι καλοί χαρακτῆρες οἱ ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι θά παντρευτοῦν˙ καλοί χαρακτῆρες. 

     Μετά ἄλλο στοιχεῖο, ἡ εὐσέβεια. Πρέπει οἱ νέοι νά εἶναι εὐσεβεῖς. Ὑπάρχουν -δέν εἶναι τῆς στιγμῆς νά σᾶς τό πῶ, ἴσως κάποτε ἄλλοτε θά δοθῆ ἡ εὐκαιρία- ὑπάρχουν τόσα προβλήματα μέσα στό γάμο! Προβλήματα πίστεως, ἄν θέλετε, καί πνευματικῆς ζωῆς, πού ἄν δέν ὑπάρχη καί συμφωνία πίστεως, νά εἶναι ὁμόφρονες, ἡ ζωή τῶν συζύγων εἶναι προβληματική˙ προβληματική!

    Πρέπει νά ὑπάρχη μέ ἄλλα λόγια ὁμοφροσύνη στήν πίστι, νά ἔχουν καί οἱ δυό τόν φόβο τοῦ Θεοῦ. Καί μή νομίζετε ποτέ ὅτι μέσα στό γάμο ἐκεῖ τά πράγματα θά τά διορθώσωμε. Ὁ γάμος δέν εἶναι μπαλωματίδικος. Ὁ γάμος θέλει ἕτοιμους ἀνθρώπους. Δέν θά μποῦμε ἐκεῖ γιά νά ἑτοιμαστοῦμε, ἀλλά πρέπει νά εἴμεθα ἕτοιμοι, πρίν μποῦμε στόν γάμον, γιά νά ἔχωμε ἕναν ἐπιτυχημένο γάμο. Ἀτέλειες θά ὑπάρχουν, ἀλλά οἱ ἀτέλειες εἶναι ἀνθρώπινα πράγματα. Δέν σημαίνει ὅμως μέ αὐτό ὅτι θά μπῶ ξυπόλυτος ἤ μέ τά τσαρούχια, νά πῶ τήν ἔκφρασι αὐτή, μέσα εἰς τόν γάμον, χωρίς νά ἔχω κατάρτισι, χωρίς νά ξέρω τί παντρεύομαι, χωρίς νά ξέρω ποιός εἶναι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος ἤ ποιός εἶμαι ἐγώ πού παντρεύομαι. Πρέπει λοιπόν νά εἶναι αὐτά τά δυό, ἡ εὐσέβεια καί ἡ ταύτησις, ἡ συμφωνία, τῶν χαρακτήρων.

    Τώρα προσέξτε! Ὑπάρχει ὀμορφιά; Ποιός τήν ἔδωσε παρακαλῶ τήν ὀμορφιά; Τήν ἀγοράζομε στά μπακάλικα; Ὁ Θεός τήν ἔδωσε. Συνεπῶς ἀπό τόν Θεόν εἶναι, ἀλλά δέν θά σταθῆ ὅμως κριτήριον ἡ ὀμορφιά, ὅπως εἴπαμε. Ἐάν ὑπάρχη πλοῦτος, ποιός τόν ἔδωσε; Ὁ Θεός ἐπέτρεψε οἱ ἀποθῆκες του νά εἶναι γεμάτες, ἀλλά δέν θά εἶναι ὅμως τό κριτήριον ὁ πλοῦτος. Γι’ αὐτό λέμε στήν εὐχή τοῦ γάμου, στήν ἀκολουθία τοῦ γάμου λέμε τό ἑξῆς: «ἔμπλισον, Κύριε, τά ταμεῖα αὐτῶν ἀπό καρποῦ σίτου οἴνου καί ἐλαίου»  γιά νά ἔχουν νά δίνουν καί εἰς τούς πτωχούς. 

     Ἐγώ δέ θά σᾶς συνιστοῦσα -ἄν καί θά ποῦμε πολλά γιά τόν γάμο, γι’ αὐτό διάλεξα τό θέμα αὐτό φέτος, ὅταν παρακάτω ἡ Σάρρα θά παντρευτῆ ἕνα καλό παλλικάρι, θά δοῦμε ποιό εἶναι αὐτό τό παλλικάρι. Ἐκεῖ θά ἰδοῦμε νά ὑπάρχη ἀρκετός πλοῦτος, διότι ἡ Σάρρα ἦταν πλούσια.- ἀλλά θά συνιστούσαμε εἰς τούς συζύγους πάντοτε αὐτό πού διαφαίνεται εἰς τό βιβλίο τοῦ «Τωβίτ»: κάθε χρόνο νά μελετοῦν ἤ κάπου κάπου νά μελετοῦν τήν ἀκολουθία τοῦ γάμου. Νά ἔχουν ἕνα μικρό εὐχολόγιο στό σπίτι τους καί νά τή μελετοῦν· αὐτή πού τήν ἄκουσαν μία φορά τότε πού παντρεύτηκαν, καί ἐπειδή βρίσκονται κάτω ἀπό συγκίνησι, ἴσως πολύ λίγο τήν προσέχουν. Νά τήν μελετοῦν καί ἐκεῖ νά βλέπουν ὅλα ἐκεῖνα τά στοιχεῖα γιά τήν εὐόδωσι ἑνός πνευματικοῦ γάμου.

     Ὁ Ἀσμοδαῖος λοιπόν τί ἤτανε τώρα; Ὁ Ἀσμοδαῖος εἶναι ἕνα ὄνομα πιθανότατα ἀπό τήν Ἑβραϊκή ρίζα Σαμάντ, πού σημαίνει καταστρέφω. Ὃπως ὁ Ἀπόλλων, τό ὄνομα Ἀπόλλων, εἶναι ἀπό τό ἀπόλλυμι, ὁ ἀπολύων, ὁ καταστρέφων. Εἶναι λοιπόν, κάτι ἀντίστοιχο… -ἐξάλλου καί τό ὄνομα Ἀπολύων εἶναι καί στό βιβλίο τῆς ἀποκαλύψεως.- Ἐδῶ τώρα στήν ἑβραϊκή γλῶσσα Ἀσμοδαῖος εἶναι ἑλληνικοποιημένη ἑβραϊκή λέξις μέ τή ρίζα Σαμάντ πού θά πῆ: αὐτός πού  καταστρέφει. Συνεπῶς δαίμων καταστρεπτικός, δαίμων ἀπολύων, καταστρέφων. Εἶναι ὁ δαίμων τῆς πορνείας, ὁ ὁποῖος δέν ὑποβάλλει τίποτε ἄλλο παρά μόνο μία σαρκολατρεία.

     Ἀλλά ἀλήθεια πίσω ἀπό τόν γάμον μπορεῖ νά κρύβεται ὁ δαίμων τῆς καταστροφῆς; Βεβαίως. Καί πιάνουν τά μάγια; Βεβαίως. Ὑπάρχουν μάγια; Βεβαίως. Πῶς πιάνουν τά μάγια; Τά μάγια παιδιά, δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ ἐνέργεια αὐτοῦ τοῦ Ἀσμοδαίου, τοῦ καταστρεπτικοῦ δαίμονος. Πότε; Ὅταν τό ζεῦγος δέν παντρεύτηκε κατά Θεόν. Προσέξτε, δέν παντρεύτηκε κατά Θεόν!

      Λέγει σέ μία ἐπιστολή του ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Ἀντιοχείας: ὁ γάμος νά γίνεται, λέει, σύμφωνα μέ τήν γνώμη τοῦ ἐπισκόπου, ἤ τοῦ πρεσβυτέρου θά λέγαμε, γιά νά μήν εἶναι γάμος κατά σάρκα ἀλλά κατά Θεόν.

      Προσέξατε; Ὄχι, γιατί ἐμένα μοῦ ἄρεσε αὐτός, μοῦ ἄρεσε αὐτή, καί δέν ρωτάω κανέναν. Δέν ἐννοεῖ ἐδῶ βέβαια ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος τήν περίπτωσι ὅτι ἀποκλειστικό στοιχεῖο τοῦ γάμου εἶναι τό συνοικέσιο· ὅτι δηλαδή στό γάμο θά ὁδηγηθῆς ὁπωσδήποτε μέ τό συνοικέσιο. Ὄχι, ὄχι! Ἐξάλλου δέν εἰσάγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καμμίαν μέθοδον. Ἔχομε ὅλας τάς μεθόδους μέσα εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν, ἄν τό θέλετε· ἔχομε καί τήν μέθοδον τοῦ συνοικεσίου, ἀλλά ἔχομε καί τήν μέθοδο τό νά δῆ κανείς μία κοπέλα, ἕναν νέο, ξέρω ἐγώ, καί νά τόν ζητήση. 

    Τό θέμα δέν εἶναι στήν μέθοδο. Τό θέμα εἶναι τό πρόσωπο πού σοῦ συνεστήθη ἤ πού εἶδες. Πρίν προχωρήσης, ρώτησε τόν Θεόν. Θά πᾶς στόν πνευματικό σου καί θά πῆς: «τό πρόσωπο αὐτό εἶναι ἔτσι κι ἔτσι, τί γνώμη ἔχετε;». Διότι ἐκείνη τή στιγμή θά σοῦ μιλήση ὁ πνευματικός ἐξ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ καί θά σέ βοηθήση. Ὁπότε ὁ γάμος θά εἶναι κατά Θεόν, δέν θά εἶναι κατά κόσμον. Καί τότε; Τότε, ὅσες μαγγανεῖες κι ἄν κάνη ὁ διάβολος, καί μαγεῖες καί παγίδες ἄν στήση, ὁ γάμος αὐτός δέν μπορεῖ νά πάθη τίποτε. Ἄν ὅμως οἱ ἄνθρωποι αὐτοί παντρεύτηκαν χωρίς τήν γνώμη τοῦ πνευματικοῦ των, παντρεύτηκαν χωρίς νά ἐξομολογηθοῦν, παντρεύτηκαν χωρίς νά κοινωνήσουν, παντρεύτηκαν μόνον γιά τόν πλοῦτο ἤ τήν ὀμορφιά, ἀπό ἐλατήρια δηλαδή κατώτερα καί ὄχι κατά Θεόν…

     Θά δῆτε κάτι παρακάτω, ὅταν παντρεύτηκε ἡ Σάρα, πῶς ἔκαναν τήν πρώτη βραδιά του γάμων των! Τί λέτε; Γαμήλιο ταξίδι; Τρεχάματα ἀπό δῶ καί ἀπό κεῖ, στή Ρόδο καί στή Βιέννη; Ἔκαναν προσευχή· προσευχή! μία προσευχή μνημειώδη. -Θά φτάσωμε, ἄν θέλη ὁ Θεός ἐκεῖ.- Μνημειώδη προσευχή! Κάτω ἀπό τέτοιες συνθῆκες ποῦ νά πειράξη ὁ διάβολος; Μπορεῖ νά πειράξη; Δέν πειράζει γιατί ὑπάρχει τεῖχος πού ὀρθώνεται καί τούς ἀσφαλίζει. Εἶναι τό τεῖχος τῆς πίστεως, τό τεῖχος τῆς προνοίας τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός ἀσφαλίζει αὐτούς τούς ἀνθρώπους, ἐπειδή αὐτός γάμος ἔγινε κατά Θεόν.

     Ἀλλά ἄς προχωρήσωμε γιά νά τελειώσωμε αὐτό τό κεφάλαιον. Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε ἦταν δυστυχισμένη ἡ κοπέλα. Ἡ Σάρρα ὄχι ἀπό μόνη της, δέν ἔφταιγε ἡ καημένη· δέν ἔφταιγε καθόλου. Ἔφταιγαν οἱ σύζυγοι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἦταν τέτοιοι τύποι. Τότε, ὅταν ἄκουσε καί τήν κοροϊδία ἀπό τίς δοῦλες της, τότε ἐγέμισε πράγματι ἀπόγνωσι. Εἶναι ἡ ἀπόγνωσι πού κάποτε φτάνει ἡ ψυχή μιᾶς κοπέλας· εἶναι φοβερό!

     Βεβαίως κι ἕνας νέος φθάνει σέ ἀπόγνωσι. Δέν θά ξεχάσω μία φορά, ἦταν τήν ἡμέρα τῆς κηδείας τῆς μητέρας μου. Πηγαίναμε στό νεκροταφεῖο στό δρόμο, καί ἕνα αὐτοκίνητο σταματημένο -εἶχε αὐτοκτονήσει ἕνας ταλαίπωρος διότι τόν εἶχε ἐγκαταλείψει ἡ κάποια, δηλαδή ἐκείνη πού ἦταν μαζί του. Μπροστά της αὐτοκτόνησε αὐτός καί μετά αὐτή ἄνοιξε τήν πόρτα καί πῆγε στήν ἀστυνομία.- ἐνθυμοῦμαι αὐτή τή σκηνή, ἐπάνω στό τιμόνι ἔτσι ἤτανε, ἀκουμποῦσε ἐπάνω στό τιμόνι γεμᾶτος ἀπό αἵματα. Ἔδωσε μία σφαῖρα στά μυαλά του καί τά τίναξε στόν ἀέρα. Φοβερό πρᾶγμα! Φθάνουν οἱ ἄνθρωποι λοιπόν σ’ αὐτήν τήν ἀπόγνωσι.

    Σ’ αὐτήν τήν ἀπόγνωσι τώρα φθάνει, παρακαλῶ, ἡ Σάρρα. Προσέξτε ὅμως, βγαίνει νά προσευχηθῆ! Ποῦ; «Ἐδεήθη πρός τῇ θυρίδι» (Τωβ. 3, 11) ἀνέβηκε στό πάνω πάτωμα, ἄνοιξε τό παράθυρο, σάν νά ἐμπόδιζε τρόπον τινά τό παράθυρο -βλέπετε μερικά πράγματα εἶναι ὅπως τά αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος- σάν νά ἐμπόδιζε τό παράθυρο νά ἀκουσθῆ ἡ φωνή της στόν οὐρανό. Ὅπως πολλές φορές θέλομε νά βλέπωμε τόν οὐρανό ὅταν προσευχόμαστε ἤ θέλομε νά εἴμαστε στήν Ἐκκλησία νά προσευχηθοῦμε. Ὁ Θεός βεβαίως εἶναι πανταχοῦ παρών, ἀλλά εἶναι αὐτή ἡ ἀνάγκη τοῦ ἀνθρώπου νά ἔχη μίαν περισσότερη τρόπον τινά, ἐποπτεία τοῦ Θεοῦ καί γι’ αὐτό «ἐδεήθη πρός τῇ θυρίδι», δηλαδή ἄνοιξε τό παράθυρο.

    «Ταῦτα ἀκούσασα ἐλυπήθη σφόδρα ὥστε ἀπάγξασθαι» (Τωβ. 3, 10), ἐλυπήθη ὑπερβολικά, ὥστε πῆρε τήν ἀπόφασι νά πάη νά αὐτοκτονήση. «Ἀπάγξασθαι» δηλαδή νά πάη νά ἀπαγχονιστῆ, νά βάλη σκοινί νά κρεμαστῆ.

    Ἀλλά ἔκανε ἕνα συλλογισμό· ἐκεῖνο τό συλλογισμό πού μπορεῖ νά κάνη κάθε ἄνθρωπος, ὅταν σκεφθῆ ὅτι ὑπάρχει αἰώνια ζωή, αἰώνια κόλασι. Βεβαίως ἡ Σάρρα δέν ἔκανε τό συλλογισμό τῆς αἰωνίου κολάσεως γιατί ἀκόμη ἡ κόλασις δέν εἶχε ἐμφανισθεῖ, δηλαδή εἴμεθα στήν Παλαιά Διαθήκη. Εἶναι γνωστό δέ ὅτι ἡ ζωή εἶναι ἀγαπητή, διότι μετά ὁ Ἅδης εἶναι φοβερός. Ἐνῶ τώρα ἡ ζωή δέν ἔχει καί πολλή σημασία διότι ἔχομε τήν αἰωνιότητα. Ὁ Ἅδης πιά δέν εἶναι φοβερός, εἶναι ὁ φωτεινός Ἅδης, ὁ φωτεινός πού ὑπάρχει ἡ πρόγευσις τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ γιά τούς εὐσεβεῖς· γιά τούς ἀσεβεῖς εἶναι ὁ φοβερός Ἅδης, ἔ;… εἶναι ἡ πρόγευσι τῆς κολάσεως. Ἀλλά τότε θά ἔλεγε κανείς: «ἔ! νά αὐτοκτονήσωμε». Ναί, ἀλλά ἄν αὐτοκτονήσης ὅμως εἶσαι φταίχτης τοῦ νόμου «οὐ φονεύσεις». Δέν ἔχει σημασία ἄν σκοτώνης τόν ἄλλον ἤ τόν ἑαυτό σου· καί συνεπῶς δέν θά πᾶς στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὁπωσδήποτε ἡ Σάρρα δέν μποροῦσε νά κάνη αὐτόν τόν συλλογισμό, ὁ συλλογισμός της θά ἤτανε στό ἐπίπεδό της παρούσης ζωῆς. Τί εἶπε;

   Ἕναν λογικόν συλλογισμό. «μία μέν εἰμί τῷ πατρί μου· ἐάν ποιήσω τοῦτο, ὄνειδος αὐτῷ ἔσται, καί τό γῆρας αὐτοῦ κατάξω μετ’ ὀδύνης εἰς Ἅδου»  (Τώβ. 3,  10) Εἶμαι μοναχοκόρη, ἄν λοιπόν ἐγώ αὐτοκτονήσω, θά θλίψω τόν πατέρα μου φοβερά, τόσο φοβερά ὥστε θά τελειώση ἡ ζωή του μέσα στήν θλίψι καί θά πεθάνη πρόωρα ἀπό τή λύπη του, γιατί ἐγώ αὐτοκτόνησα. Καί ἔτσι, ἐδῶ ἡ ὑπερβολική λύπη -κακός σύμβουλος!- ἡ ὑπερβολική λύπη πού ὁδηγεῖ στήν ἀπόγνωσι, ἀποτρέπεται ἀπό αὐτήν τήν λογικήν σκέψιν, ὅπως ἕνας χριστιανός θά ἔλεγε: «ὑπάρχει κόλασις· κι ἄν χάσω τήν ψυχή μου;». Προσέξτε! «κι ἄν χάσω τήν ψυχήν μου;». Αὐτή τή στιγμή αὐτό πού λέγω ἄν τό τυπώσετε, κι ἄν κάποια στιγμή ἔλθη δύσκολη, καί θυμηθῆτε αὐτόν τόν λόγο: «κι ἄν χάσω τήν ψυχή μου», αὐτό εἶναι ἱκανό νά σᾶς σώση· μόνον αὐτό εἶναι ἱκανό νά σᾶς σώση, παιδιά!

     Καί τότε ὁδηγεῖται εἰς τήν ἀληθῆ διέξοδο, τήν προσευχή. Καί τότε ἄνοιξε τό παράθυρο καί εἶπε: «Εὐλογητός εἶ Κύριε ὁ Θεός μου, καί εὐλογητόν τό ὄνομά σου τό ἅγιον καί ἔντιμον εἰς τούς αἰῶνας». Βλέπετε πῶς καί ἐκείνη προσεύχεται; Ωραιότατα! «Εὐλογήσαισαν σέ πάντα τά ἔργα σου εἰς τόν αἰῶνα.» (Τωβ. 3, 11) Καλεῖ, ὅπως καί οἱ τρεῖς παῖδες στό καμίνι, καλεῖ τήν κτίσιν νά εὐλογήση τόν Θεόν.   

     «Καί νῦν», μπαίνει στό θέμα της, «καί νῦν, Κύριε, τούς ὀφθαλμούς μου καί τό πρόσωπόν μου εἰς σέ δέδωκα» (Τωβ. 3, 12)  Αὐτό εἶναι τό πάρα πολύ σπουδαῖο! Καί τά μάτια μου, καί τό πρόσωπό μου, μέ ἄλλα λόγια τήν ψυχήν μου τήν ἔχω δώσει σέ Σένα. Τό μυστικό, ἔ!... τήν ἔχω δώσει σέ σένα, «εἶπον ἀπολύσαι μέ ἀπό τῆς γῆς καί μή ἀκοῦσαι μέ μηκέτι ὀνειδισμόν.» (Τωβ. 3, 13) σέ παρακαλῶ, δῶσε νά πεθάνω καί νά μή ξανακούσω αὐτές τίς βαριές κουβέντες.

    Δέστε παράλληλη προσευχή! Τήν ἴδια μέρα μᾶς λέγει ἔγινε· ἡ μία προσευχή στήν Νινευή ἔγινε ἀπό τόν Τωβίτ, καί ἡ ἄλλη ἔγινε ἀπό τήν Σάρρα εἰς τά Ἐκβάτανα τῆς Μηδίας μέ ἴδιο περιεχόμενο, πού καί οἱ δυό ὀνειδίστηκαν· ὁ ἕνας ἀπό τήν γυναῖκα του καί ἡ ἄλλη ἀπό τίς δοῦλες.

   «Σύ γινώσκεις, Κύριε, ὅτι καθαρά εἰμί ἀπό πάσης ἁμαρτίας ἀνδρός.» (Τωβ. 3,  14) πώ! πώ!… Νά μείνω σέ αὐτό; «καί οὐκ ἐμόλυνα τό ὄνομά μου οὐδέ τό ὄνομα τοῦ πατρός μου ἐν τή γῆ τῆς αἰχμαλωσίας μου» (Τωβ. 3, 15) Κοιτάξτε τί ὡραῖο πρᾶγμα ἐδῶ! Ἄν καί παντρεύτηκα, ὅμως εἶμαι παρθένος. Οὔτε γύρισα ἀπό δῶ καί ἀπό κεῖ. Τό σῶμα μου δέν τό ἐμόλυνα μέ ἁμαρτία, λέει, ἀνδρός. Ἀκοῦτε; καί μάλιστα ἀπό πάσης ἁμαρτίας ἀνδρός. Αὐτό τό «ἀπό πάσης» ξέρετε τί σημαίνει; -Ἐπιτρέψατέ μου νά σᾶς μιλάω λιγάκι ἀνοιχτά, γιατί τ’ ἀκοῦτε πανάμικτα στό σχολεῖο σας.- Ἀπό τό φλέρτ, τό πείραγμα τοῦ δρόμου, μέχρι τό βάθος τῆς ἁμαρτίας. Εἴδατε; Αὐτό θά πῆ ἀπό πάσης ἁμαρτίας ἀνδρός· ὁποιαδήποτε ἁμαρτία, ὁ,τιδήποτε. Διότι τί εἶναι παρακαλῶ τό φλέρτ; Δέν εἶναι τίποτε ἄλλο, παρά τά πρόθυρα, εἶναι τά περίχωρα τῆς ἁμαρτίας. Διότι ἄν μπῆκες στά περίχωρα θά μπῆς καί εἰς τήν χώραν. Γι’ αὐτό καί εἶπαν οἱ Ἄγγελοι εἰς τόν Λώτ: «καί ἡ πόλις χάνεται, ἀλλά καί τά περίχωρά της· τά Σόδομα.» Καί τί εἶναι ἡ πόλις; Εἶναι ἡ ἁμαρτία καί τί εἶναι τά περίχωρα; Εἶναι τά αἴτια τῆς ἁμαρτίας.

    Αὐτό τώρα λέγει λοιπόν ἐδῶ. Τό λέγει μέ ἕνα ἐν Κυρίῳ καύχημα θά λέγαμε, μέ ἕνα ἐν Θεῷ καύχημα «ὁ καυχόμενος ἐν Κυρίῳ καυχάσθω» πού λέει ἡ Παλαιά Διαθήκη. Αὐτό εἶναι! Ἡ Σάρρα λέγει ὅτι δέν ἔκανα καμμίαν ἁμαρτία πού ἀναφέρεται εἰς τό θέμα αὐτό. Οὔτε ἀκόμη προσέβαλα καί ἐμόλυνα καί τό προσωπικό μου ὄνομα, ἀλλά καί τό ὄνομα τοῦ πατέρα μου. Δέν πρόσβαλα τόν πατέρα μου, δέν πρόσβαλα τήν οἰκογένειά μου, ἐστάθηκα εἰς τό ὕψος μου.

     Ποιά κοπέλα σήμερα θά μποροῦσε νά τό λέγη αὐτό; Ποιά κοπέλα; Ἐγώ θά εὐχόμουν ὅσες κοπέλες ἀκοῦτε τά λόγια αὐτά νά τό πῆτε στήν ζωή σας: «ὅτι ἐκράτησα τό σῶμα μου καί τήν ψυχή μου καθαρά ἀπό τήν ἁμαρτία, ἀλλά καί τό ὄνομά μου καί τό ὄνομα τοῦ πατέρα μου». Εἶναι ἕνα καύχημα· θά ἔλεγα ἡ καλυτέρα προῖκα πού θά μποροῦσε νά δώση σέ ἕνα νέον μία κοπέλα· ἡ καλυτέρα προῖκα: ἡ σωφροσύνη, ἡ ἁγιότης σώματος καί ψυχῆς!

      Καί κοιτάξτε τί λέγει: «ἐν τῇ γῇ  τῆς αἰχμαλωσίας μου» καί ἐκείνη ἦταν ἐκεῖ στή Μηδία, μακριά καί ἀπό τόν ναό τοῦ Σολομῶντος, καί ἀπό ὅλες ἐκεῖνες τίς εὐκαιρίες γιά νά ζήση κανείς μία ζωή καθαρότητας. «Μονογενής εἰμί τῷ πατρί μου καί οὔχ ὑπάρχει αὐτῷ παιδίον, ὅ κληρονομήσει αὐτόν, οὐδέ ἀδελφός -ἀδελφός θά πῆ συγγενής- ἐγγύς, οὐδέ ὑπάρχων αὐτῷ υἱός ἵνα συντηρήσω ἐμαυτήν αὐτῷ γυναῖκα. Ἤδη ἀπώλοντό μοι ἑπτά» ἤδη κατεστράφησαν ἑπτά ἄνδρες μου «ἵνα τί μοι ζῆν;» ὡς πρός τί νά ζῶ; «καί εἰ μή δοκεῖ σοι ἀποκτεῖναί με,» καί ἄν δέν νομίζης ὅτι πρέπει νά πεθάνω «ἐπίταξον ἐπιβλέψαι ἐπ’ ἐμέ καί ἐλεῆσαί με καί μηκέτι ἀκοῦσαί με ὀνειδισμόν» (Τωβ. 3, 15) ἄν κρίνης ὅτι δέν πρέπει νά πεθάνω, τοῦτο σέ παρακαλῶ: μήν ἐπιτρέψης πιά νά ἀκούσω βαριά λόγια.

     Ὁπωσδήποτε καί ἡ προσευχή τῆς Σάρρας, κατωτέρα τοῦ Τωβίτ, ἀλλά καί αὐτή ὑπέροχη· κατωτέρα ἀλλά ὑπέροχη!

     Καί τό ἀποτέλεσμα: «καί εἰσηκούσθη προσευχή ἀμφοτέρων ἐνώπιον τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Ραφαήλ.» (Τωβ. 3, 16) Ἐνθυμεῖσθε τό ὄνομα; Νά τό ἐνθυμῆσθε! Ἀκούστηκε λέγει καί τῶν δυό ἡ προσευχή ἀπό τόν μεγάλον Ραφαήλ -Ἀρχάγγελος Ραφαήλ- «καί ἀπεστάλη  ἰάσασθαι τούς δύο» καί ἀπεστάλη ἀπό τόν Θεόν νά θεραπεύση καί τούς δύο. «Τοῦ Τωβίτ λεπίσαι τά λευκώματα καί Σάρραν τήν τοῦ Ραγουήλ δοῦνε Τωβία τῷ υἱῷ Τωβίτ γυναῖκα καί δῆσαι Ἀσμοδαῖον τό πονηρόν δαιμόνιον». Τόν μέν Τωβίτ νά τόν θεραπεύση, νά βλέπη, νά μπορῆ νά πάη νά δουλέψη, καί νά σταματήση ἐκείνη ἡ γκρίνια μέ τήν γυναῖκα, ἡ ὁποία κατά τή γνώμη του ὑπόπτως ἐφέρετο· ἀλλά καί οὔτε λίγο οὔτε πολύ ὁ Τωβίας, ὁ γιός τοῦ Τωβίτ, νά παντρευτῆ τή Σάρρα. 

     Τόσο μακριά καμμία γνωριμία δέν ὑπῆρχε. Ὁ Θεός ἅμα θέλει!.. ἅμα θέλει ὁ Θεός!... ἅμα θέλει ὁ Θεός, ὑπάρχει τό σταυροδρόμι. Ἡ πορεία σου, ἡ πορεία  του καί ὑπάρχει κάποια τομή· αὐτή ἡ τομή ἀπό τόν Θεόν παρασκευάζεται. Πότε ὅμως; Ὅταν καί ἐκεῖνος καί ἐσύ εἴσαστε κάτω ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀπό τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.

     Καί τότε παντρευόμενος ὁ Τωβίας, ὁ γιός τοῦ Τωβίτ, τήν Σάρραν, θά ἐδεσμεύετο τό δαιμόνιον, ὁ Ἀσμοδαῖος, καί θά ἐγλίτωναν.

      Καί «ἐν αὐτῷ τῷ καιρῷ ἐπιστρέψας Τωβίτ εἰσῆλθεν εἰς τόν οἶκον αὐτοῦ καί Σάρρα ἡ τοῦ Ραγουήλ κατέβη ἐκ τοῦ ὑπερῴου αὐτῆς» (Τωβ. 3, 17).  Ἀφοῦ τελείωσε καί ἐκείνου ἡ προσευχή καί ἐκείνης, ὁ μέν μπῆκε στό σπίτι του μέσα -εἶχε προσευχηθεῖ ἔξω- ἡ δέ Σάρρα καί αὐτή κατέβηκε ἀπό τό ὑπερῶον μέ μίαν ἤρεμη ψυχή, ὅπως καί ὁ Τωβίτ μέν μία ἤρεμη ψυχή ὅτι ὁ Θεός θά εἰσακούση τήν προσευχή των· ὅπως πράγματι καί τήν ἄκουσε.

4η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Τωβίτ ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
"Τωβίτ. (Ὁμιλίες βασισμένες στό βιβλίο τῆς Π. Διαθήκης Τωβίτ)." εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/vivlion-tovit
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40oED0GDYsRHnrDdY5_m61pt

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Καραμίντζα.

Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου δια χειρός του αξιοτίμου κ. Γεωργίου Μαλούση.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.