Ἡ ἐλεημοσύνη ἀπαλλάσσει ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο καί ἐξομοιώνει μέ τόν ἐλεήμονα Θεό.

†. Πάντοτε, παιδιά, εὐρισκόμεθα εἰς τήν ὡραιοτάτην καί ὠφελιμοτάτην καί πολύ ἐποικοδομητική, πνευματική διαθήκη τοῦ Τωβίτ. Μάλιστα χαίρομαι πού βλέπω καί πάρα πολλά παιδιά σήμερα, δέν ξέρω γιατί… ἴσως γιατί ἔχετε κάποια ἀργία στό σχολεῖο… δέν ξέρω… πάντως τό θέμα εἶναι ὅτι βλέπω πάρα πολλά σήμερα κι ὁμολογουμένως, ἀπό τήν πλευρά αὐτήν, τουλάχιστον χαίρομαι. Ἐνθυμεῖσθε εἴχαμε ἀναφερθεῖ στό πολύ προσφιλές θέμα τοῦ Τωβίτ στόν γιό του, τόν Τωβία, γιά τήν ἐλεημοσύνη. Σήμερα θά κλείσουμε τό θέμα αὐτό τό περί τῆς ἐλεημοσύνης καί θά προχωρήσουμε τήν ἑπομένη -πρῶτα ὁ Θεός- Κυριακή σ’ ἕνα πολύ ἐνδιαφέρον θέμα τό ὁποῖον δέν θά ἐξαντληθεῖ, μόνο θά κάνουμε μία μικρή εἰσαγωγή σ’ αὐτό τό πολύ σπουδαῖο θέμα, ἀλλά θά συνεχίσουμε, ἐάν θέλει ὁ Θεός, μετά τίς γιορτές, πού θά δεῖτε πόσο σᾶς ἐνδιαφέρει. Καί τώρα, παιδί μου, λέγει, «πρόσεχε σεαυτῷ, παιδίον, ἀπὸ πάσης πορνείας», «ἀπό πάσης ἀνηθικότητος». Εἶναι ἕνα ἐξαιρετικό θέμα γι’ αὐτό θά πρέπει, κάνοντας ἀρχή ἀπό την ἐρχομένη Κυριακή, νά μή λείψει κανένα παιδί. 

     Τώρα ἄς τελειώσουμε τό θέμα περί τῆς ἐλεημοσύνης. Λέει ὁ ἱερός συντάκτης: «Διότι ἐλεημοσύνη ἐκ θανάτου ῥύεται καὶ οὐκ ἐᾷ εἰσελθεῖν εἰς τὸ σκότος»· «διότι», λέγει, «ἡ ἐλεημοσύνη ἀπαλλάσσει ἀπό τόν θάνατον καί δέν ἐπιτρέπει νά εἰσέλθει κανείς εἰς τό σκοτάδι». Ἐδῶ, ποιός εἶναι ὁ θάνατος καί ποιό εἶναι τό σκοτάδι; Εἶναι, παιδιά, ὁ αἰώνιος θάνατος και ἡ αἰωνία κόλαση. Διότι ὅταν λέγει «θάνατο» ἐννοεῖ τό θάνατον τῆς ψυχῆς, δηλαδή τόν χωρισμόν τῆς ψυχῆς ἀπό τόν Θεό. Καί ὅταν λέγει «σκότος» ἐννοεῖ τήν αἰωνία κόλαση. Ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη ἀπαλλάσσει. Πράγματι μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος τά ἐξῆς: «Ἡ γάρ κρίσις ἀνέλεος τῷ μή ποιήσαντι ἔλεος. Κατακαυχᾶται ἔλεος κρίσεως». Δηλαδή: « Ἡ κρίσις -τοῦ Θεοῦ ἡ κρίσις- εἶναι χωρίς ἔλεος, γιά κεῖνον πού δέν ἔκανε ἔλεος!». Καί ἀκόμα, τό ἔλεος, κατακαυχᾶται, δηλαδή… ἔτσι, καυχιέται ἔναντι τῆς κρίσεως, ὅτι καταφέρνει τό ἔλεος (δηλαδή ἡ ἐλεημοσύνη, ἐν εὐρεῖᾳ ἐννοίᾳ) ὅτι ὑπερνικᾶ τή δικαιοσύνη καί τήν κρίση τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά καί τό περιεχόμενον τῆς κρίσεως, ὅπως ὁ Κύριος μᾶς τό ἀποκαλύπτει, εἶναι τό ἴδιο. Λέγει σ’ ἐκεῖνο τό θαυμαστό κεφάλαιο τό Κατά Ματθαῖον Εὐαγγέλιο: «Τότε ἐρεῖ καί τοῖς ἐξ εὐωνύμων - τότε θά πεῖ καί σ’ ἐκείνους πού εἶναι ἀπό τ’ ἀριστερά του- πορεύεσθε ἀπ᾿ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον τὸ ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ. Ἐπείνασα γάρ, καὶ οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν». Δηλαδή: «Πηγαίνετε εἰς τήν κόλασιν, διότι ἐπείνασα καί δέν μοῦ δώσατε νά φάγω». Τί βλέπει κανείς ἐδῶ; Βλέπει Ὃτι πράγματι ἡ κρίσις εἶναι ἀνέλεος. Δηλαδή, σκληρή, σ’ ἐκεῖνον πού δέν ἔκανε ἔλεος. Τί; «Ἐπείνασα καί δέν μοῦ δώσατε νά φάγω». Εἴδατε; Ἀλλά σημειώνει ἀκόμη ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος καί λέγει: «Ἀδελφοί, ἐάν τις ἐν ὑμῖν πλανηθῇ ἀπὸ τῆς ἀληθείας, καὶ ἐπιστρέψῃ τις αὐτόν, γινωσκέτω ὅτι ὁ ἐπιστρέψας ἁμαρτωλὸν ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ σώσει ψυχὴν ἐκ θανάτου καὶ καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν». Δηλαδή: «Ἐάν κάποιος πλανηθεῖ ἀπό τήν ἀλήθεια καί αὐτή ἡ ἀλήθεια εἶναι καί θεωρητική καί πρακτική, καί τόν ἐπιστρέψει κάποιος ἄλλος, ἄς γνωρίζει ὅτι ἐκεῖνος πού ἐπιστρέφει ἁμαρτωλόν ἀπό δρόμο πλανεμένο θά σώσει ψυχήν ἐκ θανάτου καί θά καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν». Μάλιστα ἐδῶ μέ τήν εὐκαιρία, ἐπειδή ἐτέθη καί μία ἀπορία… λέγει… κάποιος ἐρωτᾶ: «Πρόκειται περί ἀπολύτου περιπτώσεως;». Ὄχι, δέν πρόκειται περί ἀπολύτου περιπτώσεως, διότι… βέβαια σώζεται ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐπιστρέφει, ἀλλά καί ἐκεῖνος πού ἐνεργεῖ τήν ἐπιστροφή κι αὐτός σώζεται, ἀλλά δέν εἶναι ἀπόλυτη ἡ περίπτωση διότι ἁπλῶς ἐδῶ τά πράγματα ἐμποδίζουν τήν πραγμάτωση μιᾶς ἁμαρτίας ἤ κάποιων ἁμαρτιῶν πού θά βαράθρωναν τόν ἄνθρωπον. Τόν ἐμποδίζουν. Δέν σημαίνει μ’ αὐτό δηλαδή ὅτι δέν θά πάω νά ἐξομολογηθῶ, διότι ἅμα θά κάνω ἐλεημοσύνη, θά γλυτώσω. Ἐνθυμοῦμαι -μές στήν Κατοχή ἦταν- γνωρίζαμε κάποιον, ὁ ὁποῖος ἀπεκαλύφθη (ἤτανε πολύ νέος ἄνθρωπος, πολύ νέος, πέθανε κάπου τριάντα χρονῶν, εἶχε τήν καρδιά του) καί αὐτός ἀπεκαλύφθη μετά τόν θάνατό του ὅτι ἦταν Μασσῶνος, τέκτων. Ἐκεῖ δέ στήν κηδεία του -δέν εἶχα πάει ἐγώ εἶχε πάει ἡ μητέρα μου- ὅτι φώναζαν, ἔλεγαν, ἔκλαιγαν γυναῖκες… κ.τλ… ἐκεῖ, ὅτι εἶχαν ἐλεηθεῖ. Ὅτι δηλαδή τούς ἔκανε πολλές-πολλές ἐλεημοσύνες. Τίθεται τό ἐρώτημα: «Αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἔκανε ἐλεημοσύνες, ἀλλά σώθηκε;». Πιστεύω, καταλαβαίνετε, δέν εἶναι δύσκολο ν’ ἀπαντήσουμε. Ὄχι. Διότι ἐνῶ πέθανε μέ τήν ἰδιότητα τοῦ Μασσώνου, φυσικά ἡ πίστις του εἶχε ναυαγήσει. Ἄρα (καί ἡ λέξις «ναυαγῶ» εἶναι τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, «περί τήν πίστιν», λέει, «ναυαγήσαντες», εἶναι δική του φράση αὐτή) πῶς εἶναι δυνατόν ποτέ, ὅσες ἐλεημοσύνες κι ἄν εἶχε κάνει αὐτός ὁ ἄνθρωπος, νά σωθεῖ; Θέλω νά σᾶς δείξω ὅτι ἠ περίπτωση πού λέγει ἐδῶ ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος δέν ἔχει ἀπολυτότητα. Ναί μέν, ἀλλά.

     Λοιπόν προχωρῶ. Ἄν ἀντιληφθήκατε, σ’ αὐτό πού λέει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος πρόκειται γιά μία πνευματική ἐλεημοσύνη, ἐκεῖνος πού θά σώσει «ἐκ πλάνης ὁδοῦ», προσφέρει λοιπόν μία ἐλεημοσύνη πνευματικῶν διαστάσεων. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος λέγει, στό ἴδιο, θά λέγαμε, στυλ, πού λέει καί ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος: «Ἡ ἀγάπη καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν». Καί ἡ ἀγάπη εἶναι γνωστό ὅτι εἶναι ἡ μάνα τῆς ἐλεημοσύνης. Κι ὁ Σοφός Σειράχ λέει ἀκόμη: «Ἐλεημοσύνη ἀντὶ ἁμαρτιῶν προσανοικοδομηθήσεταί σοι.» (3, 14), δηλαδή :«Ἀντί τῶν ἁμαρτιῶν θά προσανοικοδομηθεῖ σέ σένα ἡ ἐλεημοσύνη». Δηλαδή εἶναι πολύ σπουδαῖο πρᾶγμα ἡ ἐλεημοσύνη. Δέν σ’ ἀφήνει νά κάνεις ἀμαρτίες, ἐφόσον βεβαίως κατά θετικόν τρόπον κι ὅπως θέλει ὁ Θεός, νόμιμον τρόπον, γίνεται ἡ ἐλεημοσύνη, ἀλλά ὅταν εἶσαι ἐλεήμων ὁ Θεός θά σέ γλυτώσει ἀπό τοῦ να κάνεις τουλάχιστον βαριές ἁμαρτίες. Θά σέ προστατέψει, θά σέ φυλάξει.

     Γιά νά τό καταλάβουμε αὐτό περισσότερο θά σᾶς πῶ κι ἕνα παράδειγμα. Ὁ Ναβουχοδονόσωρ κάποτε, αὐτός ὁ φοβερός βασιλιᾶς, ἔμεινε στήν Ἱστορία ὡς τρομερός βασιλιᾶς. Βαβυλώνιος, ἔκανε καί αὐτός τήν αὐτοκρατορία του… ἔτσι γίνονται κάποιες αὐτοκρατορίες καί μετά πέφτουν, ἔφτασε μέχρι τήν Αἴγυπτο. Βεβαίως κατέκτησε καί τήν Παλαιστίνη, λεηλάτησε τόν Ναό τοῦ Σολομῶντος, τόν βεβήλωσε, ἐπῆρε ἀπό κεῖ ὅ,τι βρῆκε, κυρίως ἀντικείμενα, δοχεῖα γιά λατρευτική χρήση ἀργυρᾶ καί χρυσᾶ, ὅλα αὐτά τά κουβάλησε στήν Βαβυλῶνα καί βέβαια ἡ βεβήλωση τοῦ Ναοῦ ἦτο μία τιμωρία τῶν Ἑβραίων διότι ζοῦσαν ἁμαρτωλά, ἀλλά, ὅπως λέγει ὁ Θεός, θά σᾶς τιμωρήσω μέ κάτι τέτοιο, ἀλλά ἐγώ κατόπιν θά τιμωρήσω καί ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος θά ‘χει κάνει τέτοια βεβήλωση. Γίνεται ὄργανον τιμωρητικόν στά χέρια τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί ταυτόχρονα ἔχει αὐτό τό ὄργανον τίς δικές του τίς ἁμαρτίες πού θά τιμωρηθεῖ ἀπό τόν Θεό. Κάποτε λοιπόν εἶδε ἕνα ὄνειρο ὁ Ναβουχοδονόσωρ, ἕνα τρομερό ὄνειρο. Ἕνα δέντρο μεγαλόπρεπο, πού φώλιαζαν ἐκεῖ τά πουλιά… κ.λπ… ἅπλωνε σ’ ὅλη τήν γῆ τά κλαριά του, κι ἀκούστηκε μιά φωνή: «Τό δέντρο νά κοπεῖ! Μόνο ἡ ρίζα του νά μείνει». Καί κόπηκε τό δέντρο. Τρόμαξαν τά πουλιά κι ἔφυγαν. Δέν ἤξερε τί εἶναι αὐτό τό ὄνειρο. Πολλοί προσπάθησαν νά τό ἐξηγήσουν. Τοῦ λέγει ὁ Δανιήλ: «Βασιλιᾶ, τό δέντρο εἶσαι σύ. Καί θά σέ κόψει ὁ Θεός. Θά σέ κόψει γιατί ἔκανες πολλές ἁμαρτίες, πολλές-πολλές ἁμαρτίες». Γιά τήν ἀμαρτία δέ τοῦ ὅτι βεβήλωσε τόν Ναόν τοῦ Σολομῶντος, τιμωρήθηκε ὁ ἔγγονός τοῦ Ναβουχοδονόσωρος… ἀλλά πάει μακριά τό θέμα. «Κι ἄν δέν μετανοήσεις θά πάθεις πολύ κακό». Ἀκοῦστε τί τοῦ εἶπε, λοιπόν, στή συνέχεια ὁ Δανιήλ: «Διὰ τοῦτο, βασιλεῦ, ἡ βουλή μου ἀρεσάτω σοι καὶ τὰς ἁμαρτίας σου ἐν ἐλεημοσύναις λύτρωσαι καὶ τὰς ἀδικίας ἐν οἰκτιρμοῖς πενήτων· ἴσως ἔσται μακρόθυμος τοῖς παραπτώμασί σου ὁ Θεός». Δηλαδή: «Βασιλιᾶ εἴθε ἡ συμβουλή μου νά σοῦ ἀρέσει, αὐτά πού θά σοῦ πῶ δηλαδή, καί τίς ἁμαρτίες σου νά τίς σώσεις μέ ἐλεημοσύνες (ἐν ἐλεημοσύναις λύτρωσαι), καί ὅσες ἀδικίες ἔκανες, μέ τό νά λυπηθεῖς τούς πτωχούς». Εἶναι ἡ ἴδια ἔννοια μέ δύο ἐκφράσεις. Εἶναι αὐτό πού λέμε -ὄχι σάν λέξη, ἀλλά σάν φράση- «ἕν διά δυοῖν»- μία ἔννοια μέ δύο ἐκφράσεις. Ἴσως θά σταθεῖ μακρόθυμος ὁ Θεός γιά τίς ἁμαρτίες σου. 

     Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι τό θέμα τῆς ἐλεημοσύνης εἶναι τόσο μεγάλο, εἶναι τό τρανό! Βέβαια -ὅπως λέγαμε καί τήν περασμένη φορά- δέν εἶναι μόνο νά πεῖ κανείς «πᾶρε χρήματα», νά δείξεις ἀγάπη στόν ἄλλον ἄνθρωπο, καί μάλιστα στόν περιθωριακόν ἄνθρωπο, στόν φτωχό, τόν ἀνήμπορο. Δεῖξ’ του καλωσύνη, δεῖξ’ του ἀγάπη, δέν εἶναι μόνο τά χρήματα πού θά δώσουμε. Σᾶς ἔλεγα τήν περασμένη φορά, τό νά περάσεις ἀπό ‘να πεζοδρόμιο στό ἄλλο ἕναν τυφλό, τό νά ἐξυπηρετήσεις ἕναν ἄνθρωπο σέ μιά ἀνάγκη, σέ μιά δουλειά. Ἀκόμα μιά διεύθυνση… ξέρετε ὅταν κανείς πάει σέ μία πόλη πού δέν τήν ξέρει καί ρωτάει: «Ποῦ εἶναι τό πρακτορεῖο τῶν λεωφορείων… Ἒ; Ἢ ποῦ εἶναι ἡ Νομαρχία… κ.λπ….» μήν πεῖτε…: «Θά πᾶς ἴσια, μετά ἀριστερά, μετά θά στρίψεις δεξιά, θά πᾶς πρός τά πάνω… θά πᾶς πρός τά κάτω»… ποῦ θά πάει, πάει τά ‘χασε αὐτός, μπερδεύτηκε… Κάνε ἕναν κόπο καί πήγαινέ τον μέχρι ἐκεῖ τόν ἄνθρωπο αὐτόν. Αὐτό τί εἶναι; Εἶναι ἐλεημοσύνη. Πᾶρε ἀπό ἕναν ἄνθρωπο -ἐμένα μοῦ τό ‘χουν κάνει πολλές φορές, ἐσεῖς μοῦ τό ‘χετε κάνει- νά κρατῶ τσάντες στόν δρόμο, καί κάποιος ἀπό πίσω μου νά 'ρθει νά μοῦ ἁρπάξει μιά τσάντα γιά νά μέ βοηθήσει. Ὦ τί ἀνακούφισις εἶναι αὐτό! Τί ἀνακούφισις! Αὐτό τί εἶναι; Ἐλεημοσύνη. Χρειάζεται χρήματα; Ὄχι, τά λέγαμε τήν περασμένη φορά αὐτά. Συνεπῶς βλέπει κανένας τί μεγάλο πρᾶγμα εἶναι, καί εἶναι θέμα ἀγάπης πραγματικά, κι ἄν τό θέλετε ὁ ἐλεήμων διαθέτει μίαν ὡραίαν ψυχήν.

     Πάντως πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη βοηθᾶ ἀκόμα καί τόν κεκοιμημένον, δηλαδή ἐκεῖνον πού πέθανε. Βέβαια ὅσο ζοῦμε, παιδιά, νά κάνουμε καλές πράξεις, νά κάνουμε ἐλεημοσύνη, νά εἴμαστε εὐάρεστοι στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅμως νά πού ὁ Θεός δίδει κι αὐτή τήν εὐκαιρία, νά ὠφεληθεῖ καί ἕνας πού ἔφυγε ἀπό τόν παρόντα κόσμον, ἐάν ἀπό τά ὑπάρχοντά του δοθοῦν ἐλεημοσύνες. Εἶναι πασίγνωστο αὐτό, τό ξέρουμε ὅλοι. Γι’ αὐτό ἀπό τά ὑπάρχοντα τῶν κεκοιμημένων κάνουμε ἐλεημοσύνη, ἐκεῖνοι πού ἔμειναν στό σπίτι μέσα ἑνός ἀνθρώπου. Καί ὅπως μᾶς πληροφορεῖ τό βιβλίο (τό 8ο συγκεκριμένα) τῶν «Ἀποστολικῶν Διαταγῶν», στήν 25η παράγραφο, μᾶς εἰδοποιεῖ τοῦτα: «Καί διδόσθω ἐκ τῶν ὑπαρχόντων αὐτοῖς πένησιν εἰς ἀνάμνησιν αὐτῶν», δηλαδή «γι’ αὐτούς πού πέθαναν, ἔφυγαν, νά δοθοῦν ἀπ’ τά ὑπάρχοντά τους», «ταῦτα δὲ περὶ εὐσεβῶν λέγομεν, περὶ γὰρ ἀσεβῶν, ἐὰν τὰ τοῦ κόσμου δῷς πένησιν, οὐδὲν ὀνήσεις αὐτόν», μιλᾶμε γιά τούς εὐσεβεῖς ἀνθρώπους πού πέθαναν κι ἔφυγαν μέ πίστη στόν Χριστό. Γιά τούς ἀσεβεῖς; Ὤ! Ὃλα τά ὑπάρχοντά τους, ὅλα τά ἀγαθά τοῦ κόσμου νά δώσετε στούς πτωχούς, δέν ἔχουν νά ὠφεληθοῦν. Εἴδατε; «Οὐδὲν ὀνήσεις αὐτόν». Πού σημαίνει ότι μπορεῖς νά ὠφελήσεις ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος εἶχε κάποια εὐσέβεια, ἁμαρτίες ἔχουμε ὅλοι. Ἂν, λοιπόν, αὐτός ὁ ἄνθρωπος δεχθεῖ (ἤ καλύτερα ὁ Θεός) τίς ἐλεημοσύνες ὐπέρ αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, αὐτός ἔχει μία ὠφέλεια. Ὥστε καί οἱ κεκοιμημένοι ἔχουν ὠφέλεια. Ἐξάλλου ἡ Θεία Λειτουργία τί εἶναι; Ὠφέλεια ζώντων καί κεκοιμημένων. Κι ὅπως ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, λέγει τά ἐξῆς: «Περισσότερον ὠφελοῦνται οἱ κεκοιμημένοι (ἀπό τήν Θεία Λειτουργία) παρά οἱ ζῶντες». Βλέπετε; Ἡ ὠφέλεια, λοιπόν, ὑπάρχει, γι’ αὐτό ἀκριβῶς καί προσφέρουμε ὅ,τι προσφέρουμε στή λατρεία ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων, πρόσφορο, κρασί… κ.λπ. ἀλλά προπαντός -ὄχι προπαντός- ἀλλά καί ἐλεημοσύνες, ὑπέρ τῆς ψυχῆς τοῦ κεκοιμημένου. Μόνο ἐδῶ μιά πού ἔφτασα στό σημεῖο αὐτό, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά πῶ τό ἐξῆς· πολλοί προσφέρουν ἀντί μνημοσύνου… στά γηροκομεῖα, στά ἱδρύματα τά κοινωφελῆ… κ.λπ. χρήματα γιά τήν «μνήμη τοῦ τάδε, τοῦ α΄, β΄». Προσέξτε! Ποτέ «ἀντί μνημοσύνου»! «Ἀντί στεφάνου» ναί, «ἀντί μνημοσύνου» ποτέ! Ποτέ δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι μία ἐλεημοσύνη εἶναι ἀνωτέρα ἀπό τήν προσευχομένη ὑπέρ τοῦ κεκοιμημένου Ἐκκλησία. Ποτέ. Πρῶτα εἶναι ἡ λατρεία, τό μνημόσυνο, ἡ Θεία Λειτουργία, καί μετά εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη. Ἔτσι ξαναλέγω· ὑπέρ τοῦ κεκοιμημένου ὄχι «ἀντί μνημοσύνου» ἀλλά «ἀντί στεφάνου ἤ στεφάνων». Αὐτό, ναί. 

     Καί προχωροῦμε στόν ἑπόμενο καί τελευταῖο στίχο, πού ἐπισφραγίζει ὅ,τι λέει ὁ Τωβίτ πού παραγγέλλει στό παιδί του, τόν Τωβία. «Δῶρον γὰρ ἀγαθόν ἐστιν ἐλεημοσύνη πᾶσι τοῖς ποιοῦσιν αὐτὴν ἐνώπιον τοῦ ῾Υψίστου». Ὅτι εἶναι δῶρον ἀγαθόν ἡ ἐλεημοσύνη, σ’ ὅσους κάνουν αὐτήν μπροστά εἰς τόν Θεόν. Ἐδῶ ὅμως προσέξτε· «δῶρον ἀγαθόν» τίνος; Δῶρον ἀγαθόν τοῦ Θεοῦ γιά κείνους γιά κείνους οἱ ὁποῖοι κάνουν τήν ἐλεημοσύνη. Μέ ἄλλα λόγια, ἐδῶ ἐμφανίζεται ἡ ἐλεημοσύνη σάν ἕνα δῶρο πού δίδει ὁ Θεός σέ κείνους πού ἔχουν ἀγαθήν πρόθεσιν νά δεχθοῦν τό δῶρο αὐτό. Διότι ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι μιά ἀρετή, πού θά λέγαμε, εἶναι ἕνα παιδί τῆς ἀγάπης, εἶναι μία μορφή ἀγάπης. Λοιπόν ἐρωτῶ: Ποιό χάρισμα καί ποιά ἀρετή εχουμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι πού δέν προέρχεται ἀπό τόν Θεό; Ἐμεῖς, παιδιά, δέν εἴμεθα πηγή, οὔτε τῆς ἀγάπης, οὔτε τῆς πίστεως, οὔτε ὁποιασδήποτε ἀρετῆς. Ἔρχεται ἀπ’ ἐξω κάθε ἀρετή. Ἀπό ποῦ; Ἀπό τόν Θεό. Πῶς; Ὡς ἄκτιστος ἐνέργεια. Αὐτό πού μαθαίνετε στό σχολεῖο σας ἴσως… ξέρω γώ… στήν ἠθική… δέν ξέρω ποῦ μαθαίνετε, στά θρησκευτικά σας, ὅτι ἔχουμε τίς λεγόμενες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ ἤ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ ἤ ἀρετές τοῦ Θεοῦ. Εἶναι οἱ ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός εἶναι Ἐκεῖνος πού ἔχει τά πάντα, πᾶν ἀγαθόν. Αὐτό τό στέλνει πρός τά δημιουργήματά Του, πρός τούς ἀνθρώπους ἐν προκειμένῳ. Ὅταν ὑπάρχει μία ἀγαθή προαίρεσις, ἀποδέχεται αὐτό πού δίνει ὁ Χριστός, ὁ Θεός καί τότε ἀνακλᾶ ὁ ἄνθρωπος τήν ἀρετήν αὐτήν καί ἐμφανίζεται πλέον ὅτι ἔχει μιά ἀρετή. Τήν ἀποδίδει στόν Θεό, γυρίζει πίσω στόν Θεό. Γυρίζει ὡς εὐχαριστία, ὡς πρᾶξις. 

     Ἔτσι, λοιπόν, καί ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι πολύ χαρακτηριστικό ἐδῶ πού λέγει ὅτι «εἶναι δῶρον ἀγαθόν». Δῶρον ἀγαθόν τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπον! Καί ἀρκεῖ ὁ ἄνθρωπος νά τό ἀποδεχτεῖ. Γι’ αὐτό ὁ Θεός εἶναι -μεταξύ τῶν ἄλλων- καί ἐλεήμων. Λέγει ὁ προφήτης Ἱερεμίας: «Ὃτι ἐλεήμων ἐγώ εἰμί, λέγει Κύριος» (3, 12). Τί λέγει ὁ Κύριος; «ὅτι εἶμαι ἐλεήμων». Καί εἰς τό βιβλίον τῆς «Ἐξόδου» λέγει: «Ἐλεήμων εἰμί». Ὁ Θεός, λοιπόν, εἶναι ἐλεήμων καί τό δίδει αὐτό σάν ἄκτιστη ἐνέργεια, καί ὅσοι ἔχουν καλή προαίρεση τό ἀποδέχονται καί γίνονται κι αὐτοί ἐλεήμονες. Τό καταλάβετε; Τό λέγω γιά νά προσέξτε τοῦτο: Δέν ἔχουμε τίποτα δικό μας καλό. Ὅλα ἔρχονται ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Μή καυχηθεῖ κανείς ὅτι «ἐγώ εἶμαι ἐλεήμων». Ἁπλῶς ἀπεδέχθης τό δῶρο πού σοῦ ἔστειλε ὁ Θεός. Ἔτσι λοιπόν αὐτός πού ἐλεεῖ -γιά νά ξαναγυρίσουμε στό θέμα μας- ἐξισοῦται, (ἐξομοιοῦται καλύτερα) μέ τόν Θεόν. Γιά θυμηθεῖτε τήν Ταβιθᾶ στίς «Πράξεις» τῶν Ἀποστόλων: «Αὔτη ἦν πλήρης ἀγαθῶν ἔργων καί ἐλεημοσυνῶν ὧν ἐποίει». «Ἀπό έλεημοσύνες πού ἔκανε ἦταν γεμάτη αὐτή». Ἐκεῖνο τό «πλήρης» σημαίνει· ὅλη της ἡ ζωή κι ὅλη της ἡ καρδιά ἦταν γεμάτη ἀπό ἐλεημοσύνη. Παιδιά, ἡ ἐλεημοσύνη ἀνοίγει αὐτές τίς πύλες τοῦ οὐρανοῦ. Κι ἄν ἀκόμα δέν μπορεῖς νά ἐλεήσεις, ἀλλά θέλεις, πάλι ἀνοίγεις τίς πύλες τοῦ οὐρανοῦ. Λέγει ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς στό σύγγραμμά του με τον τίτλο «Στρωματεῖς» (4,6) -σᾶς λέω καί καμμιά παραπομπή καμιά φορά ἄν θέλετε νά βρεῖτε κάτι- λέει τά ἐξῆς: «Ἐλεημοσύνη δε εἶναι βούλεται οὐ μόνον τό ἔλεον ποιοῦντας, ἀλλά καί τούς ἐθέλοντας ἐλεεῖν κἄν μή δύνωνται». «Δέν εἶναι μόνο γιά κείνους οἱ ὁποῖοι κάνουν τήν ἐλεημοσύνη, ἀλλά καί γιά κείνους πού θά ἤθελαν νά κάνουν, ἀλλά δέν μποροῦν». Μόνο πού πρέπει νά ὑπάρχει μιά ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς ἀρετῆς, θά τό ἐπαναλάβω, ὅτι προέρχεται ἀπό τόν Θεόν καί ἐπιστρέφει εἰς τόν Θεόν. Ὅπως καί ἡ πίστις, ἔρχεται ἀπό τόν Θεό καί γυρίζει στόν Θεό. Ὅπως καί ἡ ἀγάπη, ἔρχεται ἀπό τόν Θεό καί ἐπιστρέφει στόν Θεό. 

     Ἡ ἐλεημοσύνη, ἀκόμα, πρέπει νά εἶναι καρπός μιᾶς μας εὐγνωμοσύνης γιά κεῖνα τά ἀγαθά πού μᾶς ἔχει δώσει. Τότε αὐτή ἡ ἐλεημοσύνη γίνεται κατ’ ἐπίγνωσιν. «Κύριε, ἐμένα μέ ἐλέησες, μοῦ ‘δωσες καί τί δέν μοῦ ‘δωσες, ἔ λοιπόν κι ἐγώ θά δείχνω τό ἔλεός μου στούς ἄλλους ἀνθρώπους, γιατί θέλω νά Σέ εὐχαριστήσω, θέλω νά Σοῦ πῶ τό ΄΄εὐχαριστω μου΄΄». Γι’ αὐτό λέγει ὁ Ἀβάς Δωρόθεος: «Οὕτως διδόντες ὡς αὐτοί λαμβάνοντες καί αὔτη ἐστίν ἡ ἐν γνώσει ἐλεημοσύνη». «Ὅπως παίρνουμε ἔτσι νά δώσουμε, κι αὐτή εἶναι ἡ κατ’ ἐπίγνωσιν ἐλεημοσύνη». Αἰσθάνεσαι ὅτι εἶσαι ὑποχρεωμένος ἀπέναντι στόν Θεό; Κάνε ὅ,τι μπορεῖς. Ὄχι νά ξεπληρώσεις τόν Θεό! Ἄπαγε! Ἀλλά νά Τοῦ δείξεις τήν εὐγνωμοσύνη σου γιά κάθε δική Του εὐεργεσία. Κι ὅσο δίνεις, τόσο λαμβάνεις. Λέει ἕνα αἴνιγμα: «Τί εἶναι ἐκεῖνο πού ὅσο τό κόβουμε μεγαλώνει;». Εἶναι ὁ λάκκος. Ὅσο τόν κόβεις, τόσο πιό μεγάλος γίνεται. Αὐτό ἐφαρμόζεται, παιδιά, στό θέμα τοῦτο: ὅσο πιό πολλά δίνεις, τόσο πιό πολλά λαβαίνεις, καί μάλιστα πνευματικά πράγματα. Ὅσο πιό πολλά πνευματικά πράγματα δίνεις… φέρ’ εἰπεῖν βοήθησε τόν ἄλλο τόν συμμαθητή σου, πέσ’ του ἕνα πρόβλημα πού δέν τό καταλαβαίνει. Νά τό ξέρεις· ἐσύ τό πρόβλημα πού τοῦ ‘πες, θά τό χεις καταλάβει καλύτερα. Ὅσο, λοιπόν, δίνουμε, τόσο πιό πολλά παίρνουμε. Τά πλούτη ὁ Θεός τά ἔδωσε γιά διαχείριση τῶν ἀγαθῶν γιά τούς πτωχούς. Καί ἔτσι τί ἐπιτελεῖται; Ἐπιτελεῖται μία κοινωνία ἀγάπης. Στό ἐρώτημα: «Γιατί ὑπάρχουν πλούσιοι καί πτωχοί;». Ἡ ἀπάντησις: Γιά νά δημιουργεῖται μία κοινωνία ἀγάπης. Ἄν ἐρωτήσετε, γιατί ὑπάρχουν νερά ἐπάνω στά βουνά καί νερά κάτω στήν πεδιάδα; Γιά νά ὑπάρχει κίνησις. Γιατί ἄν ὅλα τά νερά ἦταν στήν πεδιάδα, δέν θά ‘χαμε κίνηση. Ξέρετε πόσο νερό ἔχει ἡ θάλασσα; Ἀλλά εἶναι στό ἴδιο ἐπίπεδο καί δέν μπορεῖ νά μᾶς ἀποδώσει κίνηση. Ἄν ἔχουμε, λοιπόν, διαφορά ὕψους, ἔχουμε καί κίνηση. Κι ἄν ἔχουμε διαφορά ἀγαθῶν, ἔχουμε κοινωνία ἀγάπης. Ἡ ἐλεημοσύνη δέ σημαίνει: ποιῶ ἔλεος μετά τοῦ πλησίον. Δηλαδή μέ τόν πλαϊνό μου κάνω ἔλεος. Κι ὁ ἐλεήμων μέ κάθε τρόπο, θά λέγαμε, ὑλικό ἤ πνευματικό, γίνεται εὐεργετικός εἰς τόν πλησίον. Ἡ ἐλεημοσύνη, παιδιά, καταστρέφει τόν ἐγωϊσμό. Θυμηθεῖτε ἐκείνη τήν συμπεριφορά -στήν παραβολή- τοῦ ἄφρονος πλουσίου… «Ἂ!», λέγει, «Θά χαλάσω τίς παλιές μου ἀποθῆκες, θά μαζέψω τά γενήματά μου ἐκεῖ… Θά πῶ στήν ψυχή μου: Ἒχεις πολλάααα… χρόνια νά φᾶς!». Ἐκεῖνο το «μου», «ψυχή μου», «ἀποθῆκες μου», «τρόφιμά μου», αὐτά τά καταστρέφει ἡ ἐλεημοσύνη, δηλαδή καταστρέφει τόν ἐγωϊσμό. «Τίς ὁ τῆς ἐλεημοσύνης τεχνίτης ἐστίν;», ἐρωτᾶ ὁ Ἱερός Χρυσόστομος. «Ποιος», λέγει, «εἶναι ὁ τεχνίτης τῆς ἐλεημοσύνης;».

 

8η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Κατά τά ὑπάρχοντά σου κᾶνε παιδί μου ἐλεημοσύνη. Ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι θησαυρός σέ καιρό ἀνάγκης.

†. Τό θέμα, παιδιά, τῆς ἐλεημοσύνης, γιά τόν Τωβίτ δέν ἐξηντλήθη. Γιά τόν Τωβίτ ἡ ἐλεημοσύνη ἦταν ἕνα πάρα πολύ ἀγαπημένο θέμα. Γι’ αὐτό καί ἐπανέρχεται, παρότι… κάποια χωρία, δηλαδή κάποιο μῆκος κειμένου ὑπάρχει, ὅμως θά ἐπανέλθει στό θέμα αὐτό, λίγο πιό κάτω, πρός τό τέλος, θά λέγαμε, τῆς πνευματικῆς του αὐτῆς διαθήκης πρός τόν Τωβίτ. Καί ὅταν ὁμιλεῖ, ὁμιλεῖ ἀπό ἕνα περίσσευμα τῆς καρδιᾶς του, ἀπό μία προσωπική του ἐμπειρία. Ὁ ἴδιος ἔτσι ἐκινεῖτο, ἀρκεῖ νά σᾶς πῶ ὅτι ἀσκοῦσε ὄχι τήν ἐλεημοσύνη μέ τήν στενή της σημασία, ἀλλά καί μέ τήν εὐρεῖα της σημασία. Ὅταν, ἐπί παραδείγματι, πῆγε νά θάψει -ἡμέρα Πεντηκοστῆς!- κάποιους πού τούς εἶχαν -Ἑβραίους- σκοτώσει, πετάξει ἀπό τό τεῖχος τῆς Νινευή (διότι ἔτσι ἐγίνετο τότε) καί πῆγε νά τούς θάψει, μέ κίνδυνο πραγματικά τῆς ζωῆς του, καί ἔπαθε ὅλη ἐκείνη τήν περιπέτεια, πού ἔμεινε ἐκτός σπιτιοῦ του, διότι ἐθεωρεῖτο ἀκάθαρτος (πού εἶχε ἐγγίσει νεκρούς) καί μένοντας ἔξω κάποιο πουλάκι κουτσούλησε στό μάτι του… κάποιο σπουργίτι ἐκεῖ, κάποιο πουλάκι καί ἔτριψε τά μάτια του, μέ ἀποτέλεσμα τελικά νά τυφλωθεῖ. Καί μπῆκε σ’ αὐτή τή μεγάλη περιπέτεια. Βλέπει κανένας ὅτι ὁ Τωβίτ ἀγαποῦσε νά εἶναι φιλάνθρωπος, δηλαδή νά ἀσκεῖ τήν ἐλεημοσύνη -ὅπως σᾶς ἐξήγησα- μέ τήν εὐρεῖα της ἔννοια. Ὄχι ἁπλῶς βλέπω κάποιον, τοῦ δίνω δυό δραχμές, καί τελείωσε ἡ ἱστορία.

     Καί συνεχίζει καί λέγει εἰς τόν Τωβία τό γιό του: «Ὡς σοὶ ὑπάρχει κατὰ τὸ πλῆθος, ποίησον ἐξ αὐτῶν ἐλεημοσύνην· ἐὰν ὀλίγον σοι ὑπάρχῃ, κατὰ τὸ ὀλίγον μὴ φοβοῦ ποιεῖν ἐλεημοσύνην». Δηλαδή, «Ἀνάλογα μέ τήν εὐλογία πού ἔχεις στά ἀγαθά σου, κάνε τήν ἐλεημοσύνη σου. Ἄν ὁλίγα ἔχεις ἔχεις, ἀπό τά λίγα μή φοβηθεῖς νά δώσεις». Γιά νά τό δοῦμε ἐδῶ. Ὅταν ὁ Κύριος, παιδιά, μακαρίζει τόν ἐλεήμονα. «Μακάριοι -λέγει- οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται», εἶναι ἕνας μακαρισμός ὁ ὁποῖος βέβαια ἀποτείνεται πρός ὅλους τούς ἀνθρώπους, εἴτε εἶναι πλούσιοι, εἴτε εἶναι φτωχοί. Δέν κάνει καμία διάκριση στόν μακαρισμόν τῆς ἐλεημοσύνης, πού σημαίνει ὅσο φτωχός κι ἄν εἶσαι, μπορεῖς πάλι νά κάνεις ἐλεημοσύνη, κατά τά λεγόμενα ἐδῶ τοῦ Τωβίτ, ὅ,τι, ὅ,τι ἔχεις, ἀπ’ αὐτά πού ἔχεις, μπορεῖς πάντα… Λίγα; Λίγα εἶναι αὐτά πού ἔχεις, λίγο ἐλεημοσύνη νά κάνεις. Πολλά; Πολλή ἐλεημοσύνη νά κάνεις. Κι ὅταν ὁ Κύριος λοιπόν λέγει «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται» ἄν προσέξουμε εἶναι ἡ περίπτωσις πού λέγει στήν Κρίση, διότι εἶναι τό ἴδιο πρᾶγμα, ὅταν θά κρίνει τούς ἀνθρώπους καί θά πεῖ: «Ἀσθενής ἤμην καί ἐπεσκέψασθέ με». «Ἤμουν ἀσθενής καί μέ ἐπισκεφθήκατε». Προσέξτε ἐδῶ, δέν λέγει, «Ἤμουν ἀσθενής καί μοῦ φέρατε φάρμακα!» Δέν λέγει: «Ἤμουν ἀσθενής καί φέρατε γιατρό!». Διότι ὁ γιατρός καί τά φάρμακα χρειάζονται χρήματα. Ἤ ἀκόμη: «Ἤμουν ἀσθενής καί μέ θεραπεύσατε!». Προϋποθέτει νά ἔχει κανείς τό θεραπευτικό χάρισμα. Δηλαδή τό χάρισμα τῶν ἱάσεων. Δέν λέει τέτοια πράγματα ἐκεῖ ὁ Χριστός. Ἀλλά λέγει: «Μέ ἐπισκεφθήκατε». Διότι μπορεῖ νά ποῦν οἱ ἄνθρωποι (τότε στήν Κρίση): «Κύριε, οὔτε χρήματα εἴχαμε, οὔτε γιατρό μπορούσαμε νά φέρουμε, οὔτε τό θεραπευτικό χάρισμα εἴχαμε. Συνεπῶς, τί μᾶς καταδικάζεις;». Τί λέγει ὁ Κύριος; «Ἢμουν ἀσθενής καί μέ ἐπισκεφθήκατε» ἤ «δέν μέ ἐπισκεφθήκατε», ἀντιστοίχως. Διότι μία ἐπίσκεψις εἶναι ἀνέξοδος. Δέν χρειάζεται κανείς νά ξοδέψει χρήματα γιά νά ἐπισκφθεῖ ἕναν ἀσθενῆ. 

    Ἔτσι καί ἐδῶ, παίρνει τό minimum (τό ἐλάχιστον) στό θέμα τῆς ἐλεημοσύνης. Καί λέει: «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, γιατί αὐτοί θά ἐλεηθοῦν». Μπορεῖ κάποιος νά πεῖ: «Κύριε, ἐγώ ἤμουν φτωχός (δέν ἔχει σημασία) συνεπῶς, πῶς πρέπει τώρα νά γίνει ἐδῶ ἐγώ δέν θά εἶχα τίποτα νά σοῦ δώσω;». Κι ὅμως ὁ Κύριος, λέγει, ἐπήνεσε ἐκείνη τήν γυναῖκα τήν χήρα πού ἔβαλε στό γαζοφυλάκιον τοῦ ναοῦ, μόνο δύο λεπτά. Δύο λεπτά ξέρετε πόσο εἶναι; Τό 1/5 τῆς δεκάρας, εἶναι τό 1/50 τῆς μιᾶς δραχμῆς, καί μάλιστα ὁ Κύριος εἶπε ὅτι ἔβαλε περισσότερο ἀπό ὅλους τούς ἄλλους πού βάζαν πολλά χρήματα! Γιατί; Διότι ἀπό κεῖνα πού εἶχε ἔδωσε, καί μάλιστα κατά τήν μαρτυρία τοῦ Κυρίου «ὅλο της τόν βίο», δηλαδή ὅλη της τήν περιουσία ἔδωκε. Γιατί; Δέν εἶχε ἄλλα. Αὐτό θέλει νά πεῖ ἐδῶ τώρα ὁ Τωβίτ. Ἀπ’ αὐτά πού ἔχεις νά κάνεις ἐλεημοσύνη. Μπορεῖ, λοιπόν, πραγματικά νά κάνει καί ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος εἶναι πτωχός, ἐλεημοσύνη.

     Ἀκόμα σᾶς θυμἰζω ἐκείνη τήν χήρα ἀπό τά Σάρεπτα τῆς Σιδωνίας. Εἶναι… ἔτσι πολύ χαρακτηριστικό ὅταν τήν ἐπεσκέφθη ὁ προφήτης Ἠλίας ὑπῆρχε λιμός, ὑπῆρχε πεῖνα! Θά ’λεγε κάποιος: «Καί στόν καιρό τῆς πείνας θά μπορούσαμε νά κάνουμε ἐλεημοσύνη;». Ναί, καί στόν καιρό τῆς πείνας μποροῦμε νά κάνουμε. Αὐτή λοιπόν ἡ χήρα μάζευε κάποια ξυλάκια γιά νά τά ἀνάψει καί νά ψήσει τό τελευταῖο της λίγο ἀλευράκι πού εἶχε καί λίγο λαδάκι, διότι ὅπως εἶπε εἰς τόν προφήτην ὅτι «Θά φᾶμε αὐτό τό πιτάκι, ἐγώ καί τά παιδιά μου, καί μετά θά πεθάνουμε, δέν ἔχουμε τίποτε ἄλλο πιά». Καί τότε προβάλλει ὁ προφήτης Ἠλίας καί τῆς λέγει: «Θά μοῦ κάνεις καί ἐμένα ἕνα πιτάκι, καί μάλιστα θά μοῦ τό ψήσεις καί θά μοῦ τό φέρεις, πρῶτα ἐμένα!». Θά ‘λεγε κάποιος: « Μά κοίταξε ἀπαίτηση! Μά φοβερό πρᾶγμα εἶναι αὐτό!». Κι ὅμως, παιδιά, αὐτό τό εἶπε ἀκριβῶς προφητικῷ τῶ τρόπῳ, διότι δέν θά τῆς ἔλειπε τό ἀλεύρι καί τό λάδι, ὅσο καιρό θά φιλοξενοῦσε τόν προφήτη Ἠλία στό σπίτι της ἡ γυναῖκα αὐτή. Ἔπρεπε συνεπῶς νά δοκιμασθεῖ ἡ πίστις της καί θά ἐδοκιμάζετο ἐάν προσέθετε, συμπεριελάμβανε στό τελευταῖο σιτηρέσιο τῶν παιδιῶν της καί τόν προφήτην Ἠλίαν.

     Σᾶς εἶπα ὅτι καί στήν πεῖνα ἀκόμη ἔ; Ναί. Θά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα, τό ὁποῖο ἔχω καί ἄλλοτε πεῖ σέ μιά μου ὁμιλία. Πιθανῶς νά εἶναι γνωστό, ἀλλά τό θυμήθηκα καί δέν μπορῶ νά μήν τό πῶ. Ἦταν ὁ πρῶτος χρόνος τῆς Κατοχῆς καί ὑπῆρχε σκληρή πεῖνα! Σκληρή πεῖνα! Τουλάχιστον ἡ Ἀθήνα πέθαινε, πραγματικά! Πέθαναν πάρα πολλοί ἄνθρωποι. Αὐτό συνέβη ἐδῶ στήν Θεσσαλία. Μοῦ τό εἶπε ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος πού τοῦ συνέβη τό περιστατικό αὐτό. Εἶχε ἕνα μικρό κῆπο στό σπίτι του, καί εἶχε κάποιες ντοματιές. Περνάει, λοιπόν, ἕνα παιδί καί τοῦ λέει: «Θεῖε -ὅπως συνήθως λένε ἐδῶ τά παιδιά τούς μεγαλυτέρους τους- δῶσ’ μου μιά ντομάτα! Γιατί πεθαίνω ἀπό τήν πεῖνα». Τοῦ ‘δωσε λοιπόν μία ντομάτα. Πιθανῶς νά τοῦ ἔδωσε καί τίποτα ἄλλο νά φάει τό παιδί. Ποῦ νά θυμόνταν τώρα αὐτός ὅτι ἔδωσε μία ντομάτα. Πέρασε ὁ καιρός, πέρασαν κάποια λίγα χρόνια. Αὐτός ἦταν ἴσως 14-15 χρονῶν… κάπου ἐκεῖ. Πέρασαν μερικά χρόνια, πάλι δύσκολα χρόνια γιά τήν πατρίδα μας. Ἤτανε τότε ὁ γνωστός ἀνταρτοπόλεμος (ὁ γνωστός ἐμφύλιος πόλεμος). Τόν ἄνθρωπο αὐτόν τόν συνέλαβαν… μή ρωτῆστε γιατί… ἦταν ὁ ἐμφύλιος… ἤτανε μία πολύ ἀνακατεμένη κατάσταση… καί τόν εἴχανε γιά τουφέκι. Ἔβαλαν πολλούς γιά τουφέκι. Μεταξύ αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ἦταν καί αὐτός. Κάποια στιγμή ἕνας ἀντάρτης πλησιάζει αὐτόν τόν ἄνθρωπο καί τοῦ λέει «Ἒλα μαζί μου», τόν ἔβγαλε ἀπό τή γραμμή πού τούς εἴχανε ἕτοιμους γιά ἐκτέλεση… «Ἒλα μαζί μου»… τόν πῆρε κάπου, καί τοῦ λέει: «Μέ γνωρίζεις;». «Ὄχι», λέει αὐτός. Ἐγώ εἶμαι ἐκεῖνο τό παιδί πού μοῦ ἔδωσες μία ντομάτα τότε. Ἄν δέν τήν ἔτρωγα ἐκείνη τήν ντομάτα, θά εἶχα πεθάνει! Καί ὁ ἄνθρωπος αὐτός ἔσωσε τήν ζωή του. Εἴδατε; Μιά ντομάτα ἔδωσε! Καί αὐτό ὁ Θεός τοῦ τό ἀνταπέδωκε ὅπως θά δοῦμε στό ἑπόμενο θέμα μας, ὅτι «Θησαυρίζεις», λέγει, «μέ τήν έλεημοσύνη, θησαυρόν, σέ καιρό ἀνάγκης». Ἀλλά θά τό δοῦμε τήν ἐρχομένη φορά αὐτό, μένω στό σημεῖο ὅτι καί στήν πεῖνα ἀκόμη μποροῦμε νά δώσουμε. Καί μοῦ τό ‘λεγε -προσέξτε- ὁ ἴδιος αὐτό!

     Τονίζει ἀκόμη ὁ Τωβίτ καί λέγει: «Μὴ φοβοῦ ποιεῖν ἐλεημοσύνην». «Μή φοβᾶσαι», λέγει, «νά κάνεις τήν ἐλεημοσύνη». Ἀλήθεια, ἔπρεπε νά πεῖ αὐτό; Ναί. Γιατἰ ὑπάρχει πάντοτε ὁ φόβος πτωχεύσεως ἤ στερήσεως. Σοῦ λέγει: «Ἐάν δώσω ἐγώ ἐλεημοσύνη μπορεῖ νά ζημιωθῶ». Δέν θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι δέν πρέπει νά ὑπάρχει μιά διάκρισις; Δέν θέλω νά πῶ αὐτό, ἀλλά θέλω νά σημειώσω καί νά σᾶς πῶ ὅτι πρέπει ἀκόμη νά ὑπάρχει ἡ ἀντίληψις, τό αἴσθημα, ὅτι ὅταν κάνουμε ἐλεημοσύνη, δέν θά φτωχύνουμε, δέν θά στερηθοῦμε. Διότι πίσω ἀπό μᾶς εἶναι ὁ ἐλεήμων Θεός, ὁ Ὁποῖος θά μᾶς βοηθήσει, θά μᾶς εὐλογήσει, ὥστε νά μήν στερηθοῦμε τά ἀγαθά. Τό βεβαιώνει ὁ ἴδιος ὁ Θεός αὐτό, παιδιά, διά τῆς πείρας τοῦ Ψαλμωδοῦ. Λέγει στόν 36ον ψαλμόν: «Ὃλην τὴν ἡμέραν ἐλεεῖ καὶ δανείζει ὁ δίκαιος, καὶ τὸ σπέρμα αὐτοῦ εἰς εὐλογίαν ἔσται». Λέγει: «Νέος ἤμουν καί γέρασα, καί εἶδα αὐτό· ὅτι ὅλη τήν ἡμέρα ὁ δίκαιος ἐλεεῖ καί δανείζει καί τά παιδιά του δέν πείνασαν». «Καί τό σπέρμα αὐτοῦ», λέγει, «εἰς εὐλογίαν ἔσται». «Δέν πείνασαν. Ὄχι μόνο δέν πείνασαν τά παιδιά του, ἀλλά ἔχει ἀπό πάνω καί εὐλογία». Γι’ αὐτό, λοιπόν, δέν πρέπει νά φοβόμαστε ὅταν κάνουμε ἐλεημοσύνη, ὅτι δῆθεν θά φτωχύνουμε. Πρέπει κανείς νά ἔχει ἐλεήμονα αἰσθήματα.

    Πρέπει ὅμως νά ποῦμε ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη δέν εἶναι μόνο στά ὑλικά πράγματα. Εἶναι καί στά πνευματικά. Μήν ξεχνᾶμε ὅτι ὑπάρχει καί ἡ πνευματική πτωχεία. Καί ἡ πνευματική πτωχεία θά λέγαμε, εἶναι κάτι -δυστυχῶς- εὐρύτατο θέμα. Οἱ πιό πολλοί ἄνθρωποι πού μπορεῖ νά κολυμποῦν στά χρήματά τους, πνευματικά εἶναι πτωχοί! Γιατί; Διότι οἱ ἄνθρωποι αὐτοί δέν γνωρίζουν τό Θεό. Δέ γνωρίζουν τόν νόμο Του καί συνεπῶς εἶναι πτωχοί. Φτωχός εἶναι ἐκεῖνος πού δέν ξέρει τόν Θεό. Ἄν κάποιος συνεπῶς ὁδηγήσει στή γνώση τοῦ Θεοῦ, στή γνώση τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ κάποιον ἄνθρωπο, σίγουρα αὐτόν τόν ἄνθρωπο τόν ἐλεεῖ, γενικά θά λέγαμε, νά τόν ὁδηγήσει στή σωτηρία. Καί νομίζω δέν χρειάζεται κανείς νά εἶναι πλούσιος γιά νά ὁδηγήσει στή σωτηρία ἕναν ἄλλο ἄνθρωπο; Μήν τό ξεχνᾶμε αὐτό. Γι’ αὐτό λοιπόν πρέπει νά βοηθοῦμε τόν ἄλλον. Εἶναι ἡ ἄγνοια ἐκείνη πού κάνει φτωχό τόν ἄνθρωπο, ἡ ἄγνοια τοῦ Θεοῦ, ἐπαναλαμβάνω, καί ἡ ἄγνοια τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ. 

     Ἀκόμη ἐλεημοσύνη εἶναι ὅταν κανείς προσφέρει στό ἔργο τοῦ Θεοῦ καί στή λατρεία τοῦ Θεοῦ. Στό ἔργο τοῦ Θεοῦ τί μπορεῖ νά προσφέρει; Ὅπως εἶναι μιά ἱεραποστολή, πού δίνουμε χρήματα, γιά νά γνωρίσουν τόν Χριστό οἱ ἄνθρωποι σέ μιά ξένη χώρα, σ’ ἕνα ξένο τόπο πού δέν ὑπάρχουν ἐκεῖ Χριστιανοί, εἶναι εἰδωλολάτρες, καί πρέπει νά γνωρίζουν κι αὐτοί τόν Θεό. Ἤ ἀκόμα γιά τήν λατρεία τοῦ Θεοῦ. Εἶναι γνωστό ότι ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά γίνει ὁπουδήποτε καί σέ μιά ἀποθήκη, καί μ’ ἕνα ξύλινο Ἅγιο Ποτήριο. Ἀλλά ὅμως ἡ ἔννοια τῆς λατρείας μένει χαμηλή στά μάτια τῶν ἀνθρώπων. Ὅπως, ἐπί παραδείγματι, ὅταν κτίζουμε ἕνα μεγαλοπρεπές κτίριο δικαστικό, στήν πραγματικότητα προσπαθοῦμε, μέ τήν προβολή καί ἐπιβολή τοῦ κτιρίου, νά ἀνεβάσουμε τήν ἔννοια τῆς δικαιοσύνης. Ἤ ἀκόμα νά ἀνεβάσουμε τήν ἔννοια τῆς Παιδείας, φτιάχνοντας ὡραῖα μεγαλοπρεπῆ σχολεῖα. Δέν μποροῦμε δηλαδή νά κάνουμε σχολεῖα σέ ἀποθῆκες; Δέν μποροῦμε νά κάνουμε τά δικαστήρια σέ μικρά δωματιάκια… κ.λπ; Κάποτε τά πράγματα στή Λάρισα ἦσαν ἔτσι. Ἐνθυμοῦμαι ἐκεῖνο τό Ἐφετεῖο ἦταν… μή χειρότερα! Αὐτό τώρα κατεδαφίσθη ἐκεῖ πού σήμερα εἶναι τό Ταχυδρομεῖο. Σοῦ θύμιζε μιά σχολική τάξη -πρώτης Δημοτικοῦ τάξη- σέ χωριό ἀπόμερο. Αὐτό ἦταν τό Ἐφετεῖον! Ἔτσι βλέπετε η ἔννοια τῆς δικαιοσύνης ἤ ἡ ἔννοια τῆς παιδείας πέφτει χαμηλά. 

     Κατά τόν ἴδιο τρόπο καί ἡ ἔννοια τῆς λατρείας πέφτει χαμηλά στήν ἀντίληψη τῶν ἀνθρώπων, ὅταν εἶναι ἕνα οἴκημα φτωχό. Ἔτσι μπορεῖτε νά καταλάβετε καί νά ἐξηγήσετε γιατί ὁ Θεός ἐζήτησε νά μαζέψουν χρήματα, χρυσαφικά καί ἀσημικά ἀπό τόν λαό, προκειμένου νά γίνει ἡ Κιβωτός τῆς Διαθήκης, ἡ Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου καί κατοπινά, ἀργότερα, πολύ ἀργότερα νά κτιστεῖ ὁ ὁμώνυμος Ναός τοῦ Σολομῶντος. Μέ πολυτέλεια ἐκπληκτική! Πολυτέλεια μέ τήν ἔννοια… δέν εἶχε ἀντικείμενα, δέν ἦταν ἐκεῖ ἡ πολυτέλεια, ἀλλά ὑπῆρχε πολύς χρυσός καί πολύς ἄργυρος καί πολύτιμη ξυλεία. Ὅλα αὐτά ἦσαν πανάκριβα! Ὁ Δαυΐδ μάζευε πάρα πολλά ὑλικά ἀγαθά, γιά νά τ’ ἀφήσει στόν γιό του, τόν Σολομῶντα, νά κτίσει τόν Ναό. Πλοῦτος πάμπολλος. Συνεπῶς αὐτό δείχνει ὅτι ἡ ἔννοια τῆς λατρείας πρέπει νά εἶναι ὑψηλά. Ἐμεῖς κτίζουμε ναούς -εἶναι κρῖμα, εἶναι παράξενο!- νά ὑπάρχουνε ὡραῖες κατοικίες, καί νά ὑπάρχει μία παράγκα γιά τή λατρεία τοῦ Θεοῦ. Θά σᾶς ἄρεσε αὐτό; Προφανῶς ὄχι. Πρέπει, λοιπόν, νά κτιστεῖ κι ἕνας μεγαλοπρεπής ναός. Ὅταν οἱ ἄνθρωποι προσφέρουν στην λατρεία τοῦ Θεοῦ χρήματα, νά κτιστεῖ ὁ ναός, νά ἁγιογραφηθεῖ, νά εἶναι μέσα εὐπρεπής, τότε αὐτό εἶναι θέμα ἐλεημοσύνης στήν εὐρεῖα ἔννοια. Ἄν μοῦ πεῖτε, οἱ τρεῖς Μάγοι -δέν εἶναι τρεῖς, δέν εἶναι γραμμένο ὅτι εἶναι τρεῖς… Ἒ, ἡ παράδοση λέει ὅτι ἦσαν τρεῖς- πού προσέφεραν τούς θησαυρούς των, εἰς τόν Χριστόν, τό νήπιον, τόν Ἰησοῦν, πέστε μου, δέν ἦταν μία πρᾶξις φιλανθρωπίας, μία πρᾶξις, θά λέγαμε, ἐλεημοσύνης; Προσέφεραν καί χρυσάφι! Ἂραγε ἡ Παναγία ἐκεῖνο τό χρυσάφι σκεφθήκατε ποτέ, τί τό ἔκανε; Τί τό ἔκανε; Τό χρησιμοποίησε προφανῶς στίς ἀνάγκες της. Γι’ αὐτό καί τό προσέφεραν ἐκεῖνοι οἱ ἄνθρωποι. Γιά τίς ἀνάγκες τοῦ Ἰησοῦ πού ἦταν νήπιον. Βλέπετε λοιπόν ὅτι ὁ Θεός δέχεται –εἶναι περίεργο!- τήν ἐλεημοσύνη τῶν ἀνθρώπων! Μή σᾶς κάνει ἐντύπωση. Προκειμένου μάλιστα νά γίνει ὁ πολυτελής ἐκεῖνος διάκοσμος στήν ἔρημο, τῆς Κιβωτοῦ τῆς Διαθήκης… κ.λπ. … κ.λπ…. κ.λπ., ξέρετε τί εἶπε ὁ Θεός; «Θά γίνει ἔρρανος μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, θά προσφέρουν τά κοσμήματά τους, γιά νά γίνει ὁ Ναός, αὐτό τό παράπηγμα». Παράπηγμα ἤτανε, ἀλλά ἦταν ὅμως πολύτιμο παράπηγμα, Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου. Εἴδατε; προσέφεραν χρήματα. Ὄχι χρήματα, χρυσαφικά. Τά χρήματα δέν εἶχαν ἀξία γι’ αὐτούς τότε, ἦταν στήν ἔρημο. Χρυσαφικά! Τί δείχνει αὐτό; Ὁ Θεός θέλει τήν συνδρομή τῶν πιστῶν, προκειμένου νά γίνει κάτι γιά τόν Θεό. Ὁ Θεός ὅμως δέν εἶναι Ἐκεῖνος πού ἔδωσε, ὅλη ἡ γῆ δική Του εἶναι - «τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καί τό πλήρωμα αὐτῆς»- καί τά λατομεῖα καί τά ὀρυχεῖα τοῦ χρυσοῦ, τοῦ ἀργύρου… κ.λπ… κ.λπ…. κ.λπ…. ὁπότε καταλαβαίνετε παιδιά, ναί μέν τοῦ Θεοῦ εἶναι ὅλα, ἀλλά ὁ Θεός ὅμως θέλει νά Τοῦ προσφερθοῦν ἀπό τούς ἀνθρώπους αὐτά. Ὁ Ἲδιος εἶναι ἐλεήμων καί θέλει καί τούς ἀνθρώπους νά εἶναι ἐλεήμονες.

     Ἀκόμα ὑπάρχει ἡ ἐλεημοσύνη -ἐδῶ προσέξτε τώρα- προσφορᾶς κόπου καί ὑπηρεσιῶν, σέ ἀνθρώπους πού δέν μποροῦν νά ἀνταποκριθοῦν στίς ἀνάγκες τους. Δηλαδή, δέν ἔχεις χρήματα, δέν μπορεῖς ὅμως νά κάνεις ἐλεημοσύνη μέ μιά προσφορά τοῦ κόπου σου; Μέ μιά ἐξυπηρέτηση; Ὅπως ἔχουμε φέρ’ εἰπεῖν, μία ἐξυπηρέτηση γραφειοκρατική. Νά πᾶς σ’ ἕνα δημόσιο γραφεῖο ἤ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ, νά διακπεραιώσεις μία ὑπόθεση. Ἐκεῖνο πού δέν μπορεῖ νά πάει ἕως ἐκεῖ. Ἀκόμη, παλιότερα ὑπῆρχε καί τώρα ἴσως λίγο, ἀλλά παλιότερα θυμᾶμαι, μετά τήν Κατοχή, ἤτανε κάτι εὐρύτατο αὐτό (στά χωριά), τό ὄργωμα τοῦ χωραφιοῦ μιᾶς χήρας γυναῖκας. Καί ἐγίνετο ἀπό πολλούς καί ἐλέγετο αὐτό «ἐξέλασις». Ἤ νά κτίσουν τό σπίτι ἑνός ἀνθρώπου ἤ μιᾶς γυναῖκας χήρας πού ἔχει παιδιά… κ.λπ…. γιατί τότε εἴχαμε πολλά θύματα, ἦσαν πολλοί οἱ φονευμένοι ἄνδρες… κ.λπ., νά τῆς κτίσουν τό σπίτι της! Αὐτό δέν εἶναι ἐλεημοσύνη; Ἀκόμη ἡ φροντίδα τοῦ σπιτιοῦ ἑνός ἀσθενοῦς, ἤ ἑνός γέροντος πού εἶναι μόνος του! Νά πᾶνε κάποιες γυναῖκες νά καθαρίσουν τό σπίτι, νά τοῦ πλύνουν τά ροῦχα, νά τόν περιποιηθοῦν. Δέν θά ξοδέψουν τίποτε. Κόπο θά προσφέρουνε μόνο. Αὐτό δέν εἶναι ἐλεημοσύνη; Ἀκόμα ἐλεημοσύνη εἶναι καί ἡ προσφορά διδασκαλίας σέ ἀνθρώπους… ἔ, ὁποιασδήποτε ἡλικίας, ἀλλά προπαντός σέ νέα παιδιά πού ἴσως δέν τά καταλαβαίνουν πολύ τά πράγματα… Θυμᾶμαι παλιότερα, ἐγίνετο τό ἐξῆς στήν Ἀθήνα (ἀπό πολλούς ἐγίνετο), ἀπό τά Κατηχητικά σχολεῖα, ἐγίνετο μία μεγάλη ὀργάνωσις, μεγάλων (φοιτητῶν τώρα) ἤ τῶν τελευταίων τάξεων τοῦ Λυκείου, νά κάνουν φροντιστήριο στά μικρότερα παιδιά πού δέν εἶχαν βεβαίως νά πληρώσουν γιά νά πᾶνε σέ φροντιστήριο, τίς ἡμέρες τῶν ἐξετάσεων. Ἄλλος Μαθηματικά, ἄλλος Ἑλληνικά, ἄλλος Φυσική… κ.ο.κ. Αὐτό δέν εἶναι μία ἐλεημοσύνη; (Ἐννοεῖται τελείως δωρεάν). Ἤ ἀκόμη νά μάθεις σέ ἔναν ἄνθρωπο μία τέχνη. Διότι ἄν τοῦ δώσεις χρήματα αὐτά ξοδεύτηκαν. Ἄν τοῦ διδάξεις ὅμως μία τέχνη, πῶς νά μπορεῖ αὐτός νά βγάζει τό ψωμί του, αὐτό δέν εἶναι κάτι πολύ μεγαλύτερο καί σπουδαιότερο; 

    Ἤ ἀκόμη νά μάθεις γράμματα σέ κάποιους ἀνθρώπους, πού δέν ξέρουνε καθόλου ἤ ἀναλφάβητοι ὁποιασδήποτε ἡλικίας, μάλιστα ἐκεῖνοι πού μποροῦν, δέν λέω γιά τούς δασκάλους καί τίς δασκάλες, ἀλλά θά ἔλεγα ὁποιοσδήποτε… Ἂ καί σεῖς ὅπως εἴσαστε νά μάθετε στή μάνα σας τήν ἴδια ἄν δέν ξέρει γράμματα νά τήν μάθετε γράμματα, νά μπορεῖ νά διαβάζει τήν Ἁγία Γραφή! Ἔχω τέτοιες περιπτώσεις. Μάλιστα μία γυναῖκα, ἡ ὁποία δέν ἤξερε οὔτε τό Α (ἄλφα)… ἔ κάποιος τήν ἔμαθε ἐκεῖ μερικά γράμματα, καί τώρα διαβάζει, καί τήν Καινή καί τήν Παλαιά Διαθήκη. Κι ἔρχεται μέ καύχημα καί μοῦ λέει: «Τήν τελείωσα τήν Παλαιά Διαθήκη» ἤ «τήν Καινή Διαθήκη» … Ναί, ναί, ναί, ναί. δέν εἶναι μεγάλο κέρδος τό νά μάθουμε ἕναν ἄνθρωπο νά διαβάζει καί μάλιστα τόν λόγο τοῦ Θεοῦ; 

     Θέλετε ἀκόμη; Τό νά ὁδηγήσεις ἕναν τυφλό στόν δρόμο, νά τόν περάσεις ἀπό τό ‘να πεζοδρόμιο στό ἄλλο. Δέν εἶναι ἐλεημοσύνη; Ἀκόμη νά ὁδηγήσεις ἕναν ἀνάπηρο στό καροτσάκι του, νά τόν πᾶς στήν Ἐκκλησία. Ἐνθυμοῦμαι… θά τό πῶ… ἤ καλύτερα νά μήν τό πῶ γιατί ζοῦν οἱ ἄνθρωποι… σέ κάποιο μεγαλοχώρι μας, ἐκεῖ ὑπάρχει ἕνας ἄνθρωπος ἀνάπηρος (χρόνια ὁλόκληρα!) καί κυρίες νά τόν πηγαίνουν κάθε Κυριακή στήν Ἐκκλησία. Μιά κυρία, μέ τήν σειρά δηλαδή, νά τόν πηγαίνουν στήν Ἐκκλησία, νά ἐκκλησιάζεται ὁ ἄνθρωπος καί νά γυρίζει πάλι πίσω στό σπίτι του… κ.ο.κ. Βλέπετε πολλά πράγματα εἶναι ἐλεημοσύνη. Νά ἐπισκεφθοῦμε ἀσθενῆ σέ σπίτι ἤ σέ Νοσοκομεῖο καί νά τοῦ ποῦμε δυό καλά λόγια, νά τοῦ προσφέρουμε τίς ὑπηρεσίες μας. Μάλιστα ἄν αὐτός ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀπό μακρινό τόπο, δέν ἔχει συγγενεῖς… νά τόν ἐξυπηρετήσουμε σέ μιά του ὑπόθεση, νά πάρουμε ἕνα τηλέφωνο στό σπίτι του, πού εἶναι μακριά, καί νά ποῦμε… τό καί τό… αὐτό δέν εἶναι μία ἐξυπηρέτηση; Ἐξυπηρέτησις δέν εἶναι ἀκόμη τῶν ἀσθενῶν τό νά ὑπάρχει ὁ θεσμός τῶν ἐθελοντῶν νοσοκόμων; Κοπέλες, κυρίες, πού εἶναι ἐθελόντριες νοσοκόμες… δηλαδή δέν πληρώνονται, αὐτό θά πεῖ ἐθελόντριες νοσοκόμες, οἱ ὁποῖες πηγαίνουν νά προσφέρουν τίς ὑπηρεσίες τους σ’ ἕνα Νοσοκομεῖο. Ἔστω, μιά φορά τήν ἑβδομάδα, γιά λίγες ὧρες. Κι αὐτό εἶναι μία ἐλεημοσύνη. 

     Νά σᾶς πῶ μία πολυτιμοτάτη ἐλεημοσύνη; Ἡ προσφορά αἵματος, νά εἶσαι αἱμοδότης. Αὐτό δέν εἶναι ἐλεημοσύνη; Παιδιά, ἄν ἔχει κανείς κλείσει στήν καρδιά του τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, μυρίους τρόπους θά βρίσκει γιά νά εἶναι ἐλεήμων καί εὐεργετικός. Μυρίους τρόπους! Nά γιατί δέν χρειάζεται κανείς νά εἶναι πλούσιος, νά ‘χει χρήματα, νά ‘ναι πλούσιος γιά νά προσφέρει ἐλεημοσύνη. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος εἶπε: «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες» καί δέν λέγει «οἱ πλούσιοι ἐλεήμονες» ἀλλά λέγει «οἱ ἐλεήμονες» καί ὑπονοεῖ κάθε ἄνθρωπο, εἴτε πλούσιο εἶναι εἴτε φτωχό.

     Ἀλλά συνεχίζει ὁ Τωβίτ καί λέγει: «Θέμα γὰρ ἀγαθὸν θησαυρίζεις σεαυτῷ εἰς ἡμέραν ἀνάγκης». Λέγει: «Πρᾶγμα ἀγαθόν θησαυρίζεις γιά τόν ἑαυτό σου γιά κάποια ἡμέρα ἀνάγκης δική σου». Ναί, παιδιά, ἡ ἐλεημοσύνη κατατίθεται σέ εἰδική τράπεζα καί παίρνει τόκο. Καί τόν τόκο αὐτόν τόν παίρνεις μαζί μέ τό κεφάλαιο σέ κάποια ἡμέρα ἀνάγκης σου. Ποιά εἶναι αὐτή ἡ τράπεζα; Ἡ τράπεζα τοῦ οὐρανοῦ! Εἶναι τό καλύτερο ταμιευτήριο. Κι αὐτά καί στήν παροῦσα ζωή. Ὅσο γιά τή μέλλουσα; Ὁ Κύριος εἶπε: «Ποιήσατε ἑαυτοῖς φίλους ἐκ τοῦ μαμωνᾶ τῆς ἀδικίας, ἵνα, ὅταν ἐκλίπητε, δέξωνται ὑμᾶς εἰς τὰς αἰωνίους σκηνάς». Ποιός εἶναι ὁ «μαμωνᾶς»; Τά χρήματα. «Δώσατε», λέει, «χρήματα καί κάνετε φίλους, ποιούς; Τούς φτωχούς πού τούς δώσατε χρήματα, ὥστε ὅταν θά φύγετε ἀπ’ τόν παρόντα κόσμο, νά σᾶς δεχθοῦν εἰς τίς αἰώνιες σκηνές». Διότι πιό μπροστά ἀπό μᾶς πηγαίνουν τά ἔργα μας. Τό λέγει αὐτό ἡ Ἀποκάλυψις, ὅτι τά ἔργα τά καλά συνοδεύουν τόν ἄνθρωπο ὅταν φεύγει ἀπό τήν παροῦσα ζωή. Μόνο αὐτά συνοδεύουν, τίποτα μαζί μας δέν παίρνουμε, παρά μόνο τά καλά μας ἔργα, τήν ἐλεημοσύνη μας. Ἀλλά ἐπειδή τό θέμα εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο, πρῶτα ὁ Θεός, θά τό τελειώσουμε τήν ἐρχομένη Κυριακή.

7η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Κᾶνε πάντοτε ἐλεημοσύνη.

†. Ερχόμεθα σέ ἕνα νέο θέμα πού ἀναφέρεται στήν πνευματική διαθήκη τοῦ Τωβίτ πρός τόν γιο του, τόν Τωβία, καί τό θέμα αὐτό εἶναι τό περί ἐλεημοσύνης. Διά τόν Τωβίτ εἶναι μέγα θέμα. Καί πράγματι εἶναι μέγα θέμα, γι’ αὐτό ἐνῶ καί ἀπασχολεῖ -στό ἱερό κείμενο- τέσσερα χωρία, ὅμως λίγο πιό κάτω, θά ἐπανέλθει ὁ Τωβίτ γιά νά ὑπενθυμίσει τήν μεγάλη σημασία καί ἀξία τῆς ἐλεημοσύνης.

     Θά πάρουμε τόν 7ον στίχον (δηλαδή μόνο ἕναν στίχο) καί βλέπουμε νά λέει τά ἐξῆς: «Ἐκ τῶν ὑπαρχόντων σοι ποίει ἐλεημοσύνην, καὶ μὴ φθονεσάτω σου ὁ ὀφθαλμὸς ἐν τῷ ποιεῖν σε ἐλεημοσύνην· μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ παντὸς πτωχοῦ, καὶ ἀπὸ σοῦ οὐ μὴ ἀποστραφῇ τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή, νά σᾶς τό ἀποδώσω: «Ἀπ’ τά ὑπάρχοντά σου κάνε ἐλεημοσύνη, καί μήν τσιγκουνευτεῖ τό μάτι σου σ’ αὐτό πού δίνεις. Μήν ἀποστρέψεις τό πρόσωπό σου ἀπό κάθε πτωχό, γιά νά μήν ἀποστρέψει κι ὁ Θεός τό πρόσωπό Του ἀπό σένα». Τό μέγα, λοιπόν, θέμα τῆς ἐλεημοσύνης, παιδιά. Ἔχει μία εὐρεῖα διάσταση, διότι ἔχει καί ὑλική μορφή, ἔχει καί πνευματική μορφή. Εἶναι δηλαδή, ἡ ὑλική ἐλεημοσύνη (νά δώσω στόν ἄλλον νά φάει νά πιεῖ, νά ντυθεῖ), ἀλλά ἔχει ὅμως καί πνευματική μορφή, ὅταν τόν βοηθήσω τόν ἄλλον σέ κάτι πού ἀπό πλευρᾶς πνευματικῆς εἶναι πτωχός. Διότι τί θά πεῖ ἐλεημοσύνη; «Ποιῶ ἔλεος μετά τοῦ πλησίον». Δηλαδή, κάνω ἔλεος. Δηλαδή ἐλεῶ τόν ἄλλο ἄνθρωπο. Αὐτό θά πεῖ ἐλεημοσύνη. 

     Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ προτρέπει τήν ἐλεημοσύνη, γιατί ἁπλούστατα ἐλεήμων εἶναι ὁ Θεός. Μήν ξεχνᾶμε ὅτι κάθε ἀρετή ξεκινάει ἀπό τόν Θεό, κάθε ἐνέργεια. Λέγει ὁ 102ος ψαλμός· οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων ὁ Κύριος, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος, ὅτι ὁ Κύριος εἶναι ἐλεήμων. Καί μακρόθυμος. Μακροθυμεῖ. Δηλαδή, δέν τιμωρεῖ ἀμέσως. Καί εἶναι πολυέλεος, ὄχι ἁπλῶς ἔχει ἔλεος, ἀλλά ἔχει πολύ τό ἔλεος καί σέ ποσότητα καί σέ πλευρές. Καί ὅπως λέγει ὁ 32ος ψαλμός: «Ἀγαπᾷ ἐλεημοσύνην καὶ κρίσιν ὁ Κύριος, τοῦ ἐλέους Κυρίου πλήρης ἡ γῆ». Ὅτι ἀγαπάει ὁ Κύριος, λέγει, καί τήν ἐλεημοσύνην, καί τήν «κρίσιν», δηλαδή τήν δικαιοσύνη (θά τό δοῦμε αὐτό λίγο πιό κάτω). Ἡ γῆ εἶναι γεμάτη ἀπό τό ἔλεος τοῦ Κυρίου. Εἴδατε; «Τοῦ ἐλέους Κυρίου πλήρης ἡ γῆ». Ἡ ἐλεημοσύνη, παιδιά, εἶναι μία ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ὅπως εἶναι καί ἡ ἀγάπη. Ἐξάλλου ἡ ἐλεημοσύνη δέν εἶναι παρά μία πρακτική μορφή τῆς ἀγάπης. Καί ἔτσι εἶναι μία ἄκτιστη ἐνέργεια. Θά πεῖ: Ξεκινάει ἀπό τόν Θεό, ἔρχεται στούς ἀνθρώπους, καί ἐάν βρίσκει ἀνταπόκριση, μένει. Ἐάν δέν βρίσκει, δέν μένει. Ὅταν οἱ ἄνθρωποι ἀποδεχθοῦν τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, τήν ἀνακλοῦν πίσω. Ὅπως ἀκριβῶς ἡ σελήνη δέχεται τίς ἀκτίνες τοῦ ἡλίου -καί ἡ γῆ μας τό κάνει αὐτό- καί στέλνει τίς ἀκτίνες τοῦ ἡλίου στό περιβάλλον της. Ἔτσι λέμε: «Τό φεγγάρι εἶναι φωτεινό». Τί θά πεῖ αὐτό «εἶναι φωτεινό»; Ὄχι ἁπλῶς δέχεται τίς ἀκτίνες, ἀλλά καί τίς ἀνακλᾶ. Ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος δέχεται τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ καί τίς ἀνακλᾶ. Ὅταν λέμε ὅτι ἀνακλᾶ μία ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, σημαίνει: τήν ἀποδίδει· σημαίνει: τήν ἐφαρμόζει. Ἔτσι ἐνέργεια ἄκτιστη -λέμε ἄκτιστη γιατί ἔρχεται ἀπο τόν ἄκτιστον Θεόν- ἐξάλλου οἱ ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄκτιστες, εἶναι δηλαδή ἀδημιούργητες, εἶναι Θεότης. Ὅταν λοιπόν ἔρχεται μία ενέργεια -φέρ’ εἰπεῖν τῆς πίστεως- τότε ἄν ὁ ἄνθρωπος ἔχει προαίρεση ἀγαθή νά δεχθεῖ τήν πίστη, τότε ἀποδίδει ἐκεῖνο πού δέχθηκε, δηλαδή τήν πίστη. Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπό μόνος του οὔτε νά πιστέψει, οὔτε ν’ ἀγαπήσει, τίποτα… τίποτα… τίποτα… τίποτα. Θά μοῦ πεῖτε ὁ ἄνθρωπος εἶναι παθητικός δέκτης. Ὄχι, ἀλλά ἁπλῶς διαθέτει τήν προαίρεσή του. Ἔτσι ἄν ἔχει ἀγαθή προαίρεση, δέχεται καί ἀνακλᾶ πίσω. Ἄν δέν ἔχει, δέν δέχεται. Ἐκεῖ εἶναι ἡ ἐνεργητικότητα καί φυσικά ὄχι παθητικότητα τοῦ ἀνθρώπου. 

     Ὁ Θεός, λοιπόν, εἶναι οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων. Ἔχει τό ἔλεος καί τό στέλνει στούς ἀνθρώπους, καί ὅσοι εἶναι μέ ἀγαθήν προαίρεσιν, τό ἀποδέχονται καί τό ἀποδίδουν πίσω ὑπό τήν μορφήν τῆς ἐλεημοσύνης. Ἔτσι, λοιπόν, βλέπουμε ὅτι ἡ ἐλεημοσύνη ἔρχεται ἀπό τόν Θεό. Γιατί ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά εἶναι ἐλεήμων; Γιατί ὁ Θεός εἶναι ἐλεήμων. Γιατί ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά εἶναι μέ ἀγάπη; Γιατί ὁ Θεός εἶναι μέ ἀγάπη… κ.ο.κ. Γιατί ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά εἶναι μέ ὑπομονή; Γιατί ὁ Θεός εἶναι μέ ὑπομονή. Λέγεται «Ὁ Θεός τῆς ὑπομονῆς», πού σημαίνει ὅτι ὁ Θεός ἔχει τήν ἐνέργεια τῆς ὑπομονῆς… κ.ο.κ. Γιατί ἐπιμένω τόσο πολύ; Ἐπιμένω γιὰ νὰ σᾶς πῶ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀπό μόνος του δέν μπορεῖ νά δημιουργήσει τίποτε, ἐάν δέν ἔλθει ἀπό τόν Θεό. Ἄνωθεν ἔρχονται ὅλα. «Πᾶσα δόσις ἀγαθή» -λέγει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Ἀδελφόθεος- «καί πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστι», ἀπό πάνω κατεβαίνει, «πᾶσα δόσις ἀγαθή, κάθε δώρημα τέλειον», κάθε ἐνέργεια σπουδαῖα, ἀπό πάνω, ἀπό τόν Θεό, ἀπό τόν Πατέρα τῶν Φώτων, ἀπό κεῖ ἔρχεται. Γιά νά μή νομίσουμε ὅτι μποροῦμε νά ἀπομονώσουμε τήν ἐλεημοσύνη -γι’ αὐτό ἔκανα τόση κουβέντα- ἀπό τόν Θεό, καί νά ποῦμε ὅτι «ἐγώ κάνω ἐλεημοσύνη γιατί ἔτσι γιατί μ’ ἀρέσει». Μπορεῖ νά μήν εἶμαι Χριστιανός, μπορεῖ νά εἶμαι ὅ,τι θέλω, νά πιστεύω ὅ,τι θέλω, ἀλλά θά ἤθελα ὅμως ν’ ἀγαπῶ τόν ἄλλον ἄνθρωπο. Ἀποκόπτω δηλαδή αὐτό πού δέχομαι, ἤ καλύτερα, ὄχι τό ἀποκόπτω, ἀλλά δέν τό ἀναγνωρίζω. Καί τότε; Τότε, παιδιά ὅ,τι πράξω, ὅ,τι κάνω, τότε δέν ἔχω ἀπολύτως κανένα κέρδος! Ξέρετε τί θά πεῖ, ἐκεῖνο τό φοβερό πού λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος «πᾶν ὅ οὐκ ἐκ πίστεως ἁμαρτία ἔστί»; Ἐάν θά κάνω ἐλεημοσύνη, ἀλλά δέν τήν κάνω ἀπό πίστη -γιατί πιστεύω στόν Ἰησοῦ Χριστόν- ὅτι ἐλεῶ τόν ἄλλον ἄνθρωπο πού εἶναι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, , οὔτε λίγο, οὔτε πολύ, φτάνει νά μᾶς πεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅτι εἶναι ἁμαρτία. Δέν μποροῦμε νά ἀπομονώσουμε, λοιπόν, τήν φιλανθρωπία μας, τήν ἐλεημοσύνη μας ἀπό τόν Θεό. Ὄχι! Ὄχι! Ἔτσι, γιατί πρέπει νά εἴμεθα ἐλεήμονες; Γιατί εἶναι ὁ Θεός. Γι’ αὐτό πρέπει νά εἴμεθα ἐλεήμονες. Αὐτό εἶναι πάρα πολύ σημαντικό καί θά παρακαλέσω νά τό θυμόσαστε, ἔχει πάρα πολύ μεγάλη ἀξία.

     Ἀλλά ἐδῶ λέγει ὁ Ψαλμός ὁ 32ος: «Ἀγαπᾷ ἐλεημοσύνην καὶ κρίσιν ὁ Κύριος». «Ἀγαπάει καί τήν ἐλεημοσύνη, ἀλλά ἀγαπάει καί τήν κρίση». «Κρίσις» ἐδῶ θά πεῖ δικαιοσύνη. Μήπως αὐτά τά δυό ἔρχονται σέ ἀντίφαση; Ἐλεημοσύνη καί κρίσις (δικαιοσύνη); Ἀκοῦστε τί λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ἐπάνω σ’ αὐτό, νά δεῖτε σέ τί ἀρμονικό συνδυασμό εἶναι αὐτά τά δύο: «Εἰ (:ἐάν δηλαδή) καθ’ ἑαυτήν ὑπῆρχε ἡ τοῦ Θεοῦ κρίσις -γιατί ἀναλύει αὐτόν τόν Ψαλμό ὁ Μέγας Βασίλειος καί λέγει: «Ἐάν ὑπῆρχε μόνη της ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ»-, ποία ἦν ἐλπίς;». «Ποία ἐλπίδα θά εἴχαμε, ἀφοῦ ὑπάρχει μόνο ἡ δικαιοσύνη;». Δηλαδή, δικαιοσύνη θά πεῖ: θά σέ καθίσω στό σκαμνί. Δικαιοσύνη! Μάλιστα. «Νῦν δέ ἀγαπᾶ ἐλεημοσύνην καί κρίσιν - τώρα ὅμως ὁ Θεός ἀγαπᾶ καί τήν ἐλεημοσύνη καί τή δικαιοσύνη- οἱωνεί πάρεδρον ἑαυτῷ τήν ἐλεημοσύνη ποιησάμενος». «Σαν» λέει, «νά ἔκανε πάρεδρο στόν ἑαυτόν του, νά ἔχει δίπλα του τήν ἐλεημοσύνη». «Οὔτε ἡ ἐλεημοσύνη ἄκριτος», δηλαδή οὔτε ἡ ἐλεημοσύνη χωρίς δικαιοσύνη, «οὔτε ἡ κρίσις ἀνελεήμων», οὔτε, ἀκόμα, ἡ δικαιοσύνη χωρίς ἔλεος. Δηλαδή ἐλεημοσύνη μέ δικαιοσύνη καί δικαιοσύνη μέ ἐλεημοσύνη. Εἶναι πολύ σπουδαῖο. «Πρό τῆς κρίσεως οὖν ἀγαπᾶ ἐλεημοσύνην (:πρίν μᾶς κρίνει ὁ Θεός μετέρχεται τό ἔλεος, τήν ἐλεημοσύνη), καί μετά τήν ἐλεημοσύνην ἔρχεται ἐπί τήν κρίσιν (:καί μετά ἀπό τό ἔλεος ἔρχεται στήν δικαιοσύνη)». 

     Γιά νά τό καταλάβετε: Αὐτή ἡ περίοδος μεταξύ τῶν δύο Παρουσιῶν τοῦ Χριστοῦ, εἶναι περίοδος ἐλέους τοῦ Θεοῦ (ἐλεημοσύνης τοῦ Θεοῦ). Ὅταν ὅμως ἔρθει ξανά ὁ Χριστός (στην Δευτέρα Του παρουσία), τότε δέν θά ὑπάρχει πιά ἐλεημοσύνη. Ἔκλεισε ἡ πόρτα τῆς ἐλεημοσύνης. Τώρα (τότε) θά ὑπάρχει μόνο ἡ δικαιοσύνη, δηλαδή ἡ «κρίσις». Τελείωσε! Γιατί τό λέγω αὐτό; Παιδιά, ὅ,τι σᾶς λέγω, μπορεῖ σήμερα νά μή σᾶς φαίνεται ὅτι εἶναι πολύ σημαντικό, κάποτε ὅμως νά σᾶς σταθεῖ πολύ σημαντικό. Στήν ἐποχή μας ὑπάρχει μία θέσις θεολογική πού λέγει ὅτι «ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, μήν ἀναφέρεστε εἰς κρίσιν». Ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, ἔ; Μην ἀναφἐρεστε στήν κρίση, δηλαδή στήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Κάποτε μ’ ἕναν σπουδαῖο καί τρανό θεολόγο -ὄχι ἐδῶ στήν Λάρισα, στήν Ἀθήνα- ἔπιασα κουβέντα καί μόλις κάτι πῆγα νά πῶ γιά τήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ… Πά πά πά! Μέ κατετρόπωσε! Μοῦ καταβούλωσε τό στόμα! «Ὄχι, ὄχι, ὄχι!», λέει, «μήν ἀναφέρεσαι στήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη». Τό ‘λεγε… ἔμεινα νά τόν κοιτάζω. Ἀγαπητοί μου, εἶναι, φοβερή αὐτή ἡ θέσις! Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά πῶ, εἶναι αἱρετική θέσις. Ναί εἶναι αἰρετική θέση. Ὁ Θεός εἶναι καί ἀγάπη, ὁ Θεός εἶναι καί δικαισύνη. Καί θά ἐπαναλάβω τόν στίχον: «Ἀγαπᾶ -ποιός;- ὁ Κύριος, ἐλεημοσύνην καί κρίσιν». Καί τήν ἐλεημοσύνη, τήν ἀγάπη, ἀλλά καί τήν κρίση, δηλαδή τήν δικαιοσύνη. Ὄχι τό ἕνα χωρίς τό ἄλλο. Διότι, ὅπως μᾶς λέγει ἐδῶ ὁ Μέγας Βασίλειος, ἄν εἴχαμε μόνο τήν κρίση χωρίς τήν ἐλεημοσύνη, τότε ἀλλοίμονό μας, δέν εἴχαμε καμιά ἐλπίδα νά σωθοῦμε. Ἄν πάλι ἔχουμε μόνο τήν ἐλεημοσύνη καί ὅχι τήν κρίση, τότε ὁ καθένας θά μπορεῖ νά κάνει ὅ,τι θέλει καί νά λέει: «Ἒ, δέν βαριέσαι, ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, ὅ,τι καί νά γίνει, θά μέ συγχωρέσει». Δηλαδή ἀναχωρεῖ, πάει περίπατο ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Ὄχι, πᾶνε καί τά δυό μαζί. Μόνο πού ὁ Θεός ἐκφράζει σέ μιά περίοδο περισσότερο τό ἕνα καί σέ μιά ἄλλη περίοδο περισσότερο τό ἄλλο. 

     Κι αὐτό πού σᾶς εἶπα μεταξύ τῶν δύο παρουσιῶν Του (πού ἔχουμε τώρα τό ἔλεος, τότε τήν κρίσιν, τήν δικαιοσύνη), αὐτό εἶναι ἀκόμη καί γιά τήν ζωή ἐνός ἀνθρώπου. Κάποια ἐποχή σοῦ δείχνει ἔλεος ὁ Θεός, σέ περιμένει. Γιατί; Μακροθυμεῖ. Ὅταν δεῖ ὅτι ἐκμεταλεύεσαι τήν ἐλεημοσύνη τοῦ Θεοῦ, τότε κάποια στιγμή σταματάει αὐτή καί ἔρχεται ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Εἶναι φοβερό πρᾶγμα. Ὁμιλεῖ διά τόν κακόν ποιμένα καί λέγει ὅτι ἔρχεται στιγμή πού… ἀνέχεται ὁ Κύριος… ὅταν ὅμως αὐτός ἐξακολουθεῖ νά εἶναι κακός ποιμένας (ὁμιλεῖ διά τόν κακόν οἰκονόμον, κακός ποιμήν), τότε λέγει ἔρχεται σέ ὥρα πού δέν τόν περιμένει, καί τόν διχοτομεῖ, τόν κόβει στή μέση. Θά πεῖ: τόν θανατώνει. Κι αὐτό θά πεῖ διχοτόμησις τοῦ ἀνθρώπου, κόβεται ἡ ψυχή ἀπό τό σῶμα· δηλαδή θάνατος. «Καί τό μέρος του» λέγει (:ἡ θέση του) «μετά τῶν ὑποκριτῶν». Ἔ φοβερό! Φοβερό. Βλέπετε ὅτι καί στήν ἀνθρώπινη ζωή ἐπεμβαίνει ὁ Θεός, ὡς δικαιοσύνη. Ἡ παραβολή τοῦ ἄφρονος πλουσίου, πού τήν εἴχαμε τήν πιό πάνω Κυριακή: Αὐτός μάζεψε ὅλα τά ἀγαθά του, καί ἔλεγε «τά ἀγαθά μου» καί «τά ἀγαθά μου», κάποια στιγμή τοῦ λέγει ὁ Θεός· -ὅταν εἶπε αὐτός: «Ἒχω γιά πολλάαα πολλάαα χρόνια, γιά νά φάω καί νά πιῶ καί νά εὐφραίνομαι»-: «Ἂφρον, ταύτῃ τῇ νυκτί (:Άμυαλε, ἀσύνετε, αὐτήν τήν νύχτα), τὴν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπὸ σοῦ· ἃ δὲ ἡτοίμασας τίνι ἔσται;». « Ζητᾶνε ἀπό σένα -Ποιοί; Οἱ δαίμονες- τήν ψυχή σου, ἐκεῖνα δέ πού ἑτοίμασες, ποιανοῦ θά μείνουν;». Ἀντιλαμβάνεστε, λοιπόν, παιδιά ὅτι δέν μπορεῖ ἡ ἐλεημοσύνη νά εἶναι χωρίς τήν δικαιοσύνη, οὔτε ἡ δικαιοσύνη νά εἶναι χωρίς τήν ἐλεημοσύνη.

     Ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι ἡ ὡραιοτέρα ἔκφρασις τῆς ἀγάπης. Καί ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι ἀγάπη, γι’ αὐτό εἶναι καί ἐλεήμων. Ἐκθειάζοντας τήν ἐλεημοσύνη ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, ἀκοῦστε τί λέγει. Θά σᾶς διαβάσω τό κείμενο, θά σᾶς τό ἐξηγῶ ὅμως. Τί κρῖμα! … Ἒτσι θά εὐχόμουνα πάλι κάποτε νά ἐπανέλθουν τά Ἀρχαῖα στό σχολειό σας καί νά μπορεῖτε νά ἀπολαμβάνετε ἕνα κείμενο· στό πρωτότυπο! Γιατί ἔχει ὀμορφιά. Ὅσο νά τό μεταφράσουμε δέν μπορεῖ-ποτέ μά ποτέ- νά εἶναι δροσερό ὅπως τό κείμενο. «Λέγω δή -λέγει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος- τήν ἐλεημοσύνην, τήν βασιλίδα τῶν ἀρετῶν, τὴν ταχέως ἀνάγουσαν εἰς τὰς ἁψῖδας τῶν οὐρανῶν τοὺς ἀνθρώπους, τὴν συνήγορον τὴν ἀρίστην». Δηλαδή «ὁμιλῶ γιά τήν ἐλεημοσύνη», λέγει, «αὐτή πού εἶναι ἡ βασίλισσα τῶν ἀρετῶν, αὐτή πού πολύ γρήγορα ἀνεβάζει στίς ἀψίδες -στίς μεγάλες πόρτες- τῶν οὐρανῶν, τούς ἐλεήμονας ἀνθρώπους. Αὐτή, ἡ ὁποία εἶναι ἡ καλύτερη συνήγορος». Δηλαδή ὅταν βρεθεῖ ὁ ἄνθρωπος μπροστά στόν Κριτήν, θά πεῖ ἡ ἐλεημοσύνη ὅτι «αὐτός -πού εἶναι τώρα κατηγορούμενος- ἔκανε καλές πράξεις, δηλαδή ἔκανε ἐλεημοσύνη». Καί εἶναι γνωστό ὅτι «τό ἔλεος κατανικᾶ τήν κρίσιν», ὅπως λέγει πάλι ἡ Καινή Διαθήκη. Συνεχίζει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος: «Μέγα πρᾶγμα ἐλεημοσύνη (:εἶναι μεγάλο πρᾶγμα ἡ ἐλεημοσύνη). Μεγάλα τὰ πτερὰ τῆς ἐλεημοσύνης· (:τά φτερά της εἶναι μεγάλα), τέμνει τὸν ἀέρα (ὅπως πετᾶ, κόβει τόν ἀέρα) παρέρχεται τὴν σελήνην (:ξεπερνᾶ τό φεγγάρι), παρατρέχει τὰς ἀνωτέρας πάσας δυνάμεις, -δηλαδή ξεπερνᾶ καί τούς ἀγγέλους- καὶ αὐτῷ παρίσταται τῷ θρόνῳ τῷ βασιλικῷ (: καί παρίσταται ἡ ἐλεημοσύνη εἰς αὐτόν μπροστά τόν θρόνο τοῦ βασιλέως Χριστοῦ)». Ἔτσι ἔχει πολλή ὀμορφιά, ὅπως τά περιγράφει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος. Γι’ αὐτό, παιδιά, ὁ Τωβίτ θεοπνεύστως ὁμιλεῖ διά τήν ἐλεημοσύνην, ὥστε νά λέγει ὁ Ὅσιος Μάξιμος, ὁ Ὁμολογητής: «Ἐλεημοσύνης χωρίς ἄκαρπος ἡ ψυχή», «ἐάν δέν εἶσαι ἐλεήμων, ἡ ψυχή σου εἶναι ἄκαρπη». Καί ἐπειδή ὁ Τωβίτ δέν ἤθελε τό παιδί του νά εἶναι ἄκαρπο, γι’ αὐτό τοῦ συνιστᾶ καί τοῦ ἐπανασυνιστᾶ τήν ἐλεημοσύνη, καί μάλιστα προσέξτε τί τοῦ λέγει. Τοῦ λέγει νά κάνει ἐλεημοσύνη -θά μείνω μόνο στό χωρίο αὐτό γιατί τ’ ἄλλα χωρία ἔχουν ἄλλα σημεῖα τά ὁποῖα θά δοῦμε προσεχῶς- «ἐκ τῶν ὑπαρχόντων», δηλαδή «ἀπό τά ὑπάρχοντά σου». Τί ἔχεις; Δέν σοῦ ζητάει νά εἶσαι πλούσιος γιά νά κάνεις ἐλεημοσύνη. Αὐτό πού ἔχεις. Μήν πεῖς: «Ἂ! Νά ἤμουν πλούσιος, νά δεῖς τί ἐλεημοσύνη θά ἔκανα!». Ὄχι, «ἐκ τῶν ὑπαρχόντων». Θυμηθεῖτε τό δίλεπτον τῆς χήρας. Δίλεπτον εἶναι τό 1/5 τῆς δεκάρας. Εἶναι τό 1/50 τῆς δραχμῆς. Τί ἀξία μπορεῖ νά εἶχε; Ὄχι σήμερα πού ἔχουμε κάποιον πληθωρισμόν, ἀλλά καί στήν ἐποχή ἐκείνη, τί ἀξία μποροῦσε νά ἔχει ἕνα δίλεπτον; Ὁ Κύριος παρατηροῦσε, λέγει, πῶς ἔριχναν μέσα στό ταμεῖο, στό παγκάρι (θά τό λέγαμε ἔτσι) τοῦ Ναοῦ τοῦ Σολομῶντος. Καί ἔριχναν ἄλλοι πλούσια νομίσματα, χρυσάφι… κ.λπ. ἄλλοι χαλκόν, ἀνάλογα ὁ καθένας ὅ,τι εἶχε, ὅ,τι μποροῦσε. Καί μία χήρα ἔριξε ἕνα δίλεπτον, καί εἶπε -ὁ Κύριος- ὅτι ἔριξε περισσότερο ἀπό ὅλους. Γιατί; Γιατί ἀκριβῶς ὅλη της ἡ περιουσία ἦταν αὐτή. Εἶναι ἐκπληκτικόν! Βλέπετε ὅτι δέν εἶναι τό τί θά δώσεις, ἀλλά τί ἀπό τά ὑπάρχοντά σου καί τί μερίδιο ξεχωρίζεις γιά τήν ἐλεημοσύνη. 

     Ὥστε ἐδῶ λέγει: «Παιδί μου νά κάνεις ἐλεημοσύνη ἀπό τά ὑπάρχοντά σου». Ὅπως ξέρετε τήν Πρωτοχρονιά ὅλα τά σπίτια λίγο ἤ πολύ ἔχουν μιά βασιλόπιτα. Τήν βασιλόπιτα αὐτήν τήν σταυρώνουμε. Μάλιστα ὁ πατέρας τῆς οἰκογενείας, ὁ ἀρχηγός τῆς οἰκογενείας σταυρώνει τήν βασιλόπιτα καί τήν κόβει σέ κομμάτια να μοιραστεῖ στό τραπέζι. Λέμε: «Ἡ πρώτη μερίδα εἶναι τοῦ Χριστοῦ». Ἡ δεύτερη μερίδα… τώρα ὡς πρός ἡμᾶς πού εἶναι ἀφιερωμένο στήν Παναγία καί στόν Ἅγιο Δημήτριο, λέμε τῆς Παναγίας. Ἡ τρίτη μερίδα λέμε «Τοῦ Ἁγίου Δημητρίου». Ἀλλά ἕνα σπίτι ὅμως λέει: «Ἡ πρώτη μερίδα εἶναι τοῦ Χριστοῦ». Μπορεῖτε νά μοῦ πεῖτε ἡ δεύτερη μερίδα ποιανοῦ εἶναι; … (ἀκούονται διάφορες προτάσεις….)… Ὡραῖα τό εἴπατε: «Τοῦ φτωχοῦ»! Δηλαδή πρῶτα μετά ἀπό τόν Χριστό βγάζουμε μερίδα τοῦ φτωχοῦ, καί μετά τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας. Αὐτό ξέρετε τί σημαίνει; Δέν πρέπει -σοφώτατα καί ὡραιότατα- δηλαδή σέ μιά λαογραφία πού ἔχουμε, ζωντανή γεμάτη ἀπό θεολογία, νά μήν ξεχνᾶμε τήν ἐλεημοσύνη. Ἀλλά καί κάτι ἀκόμα, νά δώσουμε τή μερίδα τοῦ φτωχοῦ, ἀπό τί; Ἀπό μία μόνη πίτα! Πού σημαίνει: στό σπίτι μας μόνο μία πίτα μποροῦμε νά ἔχουμε, δηλαδή «ἐκ τῶν ὑπαρχόντων σου» πού λέει ὁ Τωβίτ εἰς τόν Τωβία. 

     Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ὅταν κάποτε πήγαινε στόν Ναό μέ τόν Ἰωάννη γιά προσευχή (ἦταν ὥρα ἡ ἐνάτη) προσκυνήσουν, ἐκεῖ ἦταν ἕνας χωλός ἄνθρωπος, ἕνας κουτσός καί τόν πλησίασε ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, τοῦ λέει: «Κοίταξέ με… θά μείνω μόνο σέ μία φρασούλα πού εἶπε, γιατί ἔχει καί συνέχεια τό πρᾶγμα: «Ὃ ἔχω, τοῦτο σοί δίδωμι» (Πράξ. 3, 6). « Αὐτό πού ἔχω θά σοῦ δώσω». Ὄχι αὐτό πού δέν ἔχω, αὐτό πού ἔχω. Καί βέβαια δέν τοῦ ἔδωσε χρυσάφι καί ἀσήμι, γιατί λέει, «δέν ἔχω νομίσματα», ἀλλά «στό Ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ σήκω ἐπάνω καί περπάτα». Τί ἄλλο θά ἤθελε ὁ ἄνθρωπος αὐτός; Ἐτούτη ἡ φρασούλα ἀπομονωμένη: «Αὐτό πού ἔχω αὐτό σοῦ δίνω». Εἶναι σημαντικό. Ὄχι νά πάμε νά ζητᾶμε γιά νά δώσουμε, αὐτό πού ἔχουμε. Ἐκ τῶν ὑπαρχόντων μας δηλαδή. 

     Ἀκόμη λέγει μιά ἄλλη παρατήρηση τοῦ Τωβίτ στόν Τωβία: «Καὶ μὴ φθονεσάτω σου ὁ ὀφθαλμὸς ἐν τῷ ποιεῖν σε ἐλεημοσύνην». «Τό μάτι σου ὅταν θά δίνει τήν ἐλεημοσύνη, δηλαδή παίρνεις χρήματα, πράγματα… νά μή φθονεῖ». Δηλαδή νά μήν τσιγκουνεύεται. Εἶναι ἡ τσιγκουνιά, εἶναι ἡ ὑπολογισμένη ἐλεημοσύνη… νά τό δώσω-νά μήν τό δώσω… νά τό δώσω-νά μήν τό δώσω… δέν μοῦ πάει νά τό δώσω… ἄντε βγάζω καί λιγάκι… ξέρω γώ, αὐτή ἡ τσιγκουνιά, πρόσεξε -λέει στό παιδί του- νά ὑπάρχει μιά ἄνετη καρδιά, πού ὅ,τι δώσεις θά εἶναι πλούσιο καί ἁπλόχερο. Κι ὅταν λέμε πλούσιο δέν σημαίνει ὅτι πρέχεις νά ‘χεις πλούτη, ἀλλά αὐτό πού θά δώσεις νά εἶναι ἁπλόχερο, μέ μιά ἁπλόχερη καρδιά. Δηλαδή μέ τήν καρδιά σου! Μέ τήν καρδιά σου.

     Κι ἀκόμα μία παρατήρηση κάνει ὁ Τωβίτ. Λέγει: «Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ παντὸς πτωχοῦ», δηλαδή «Μή γυρίσεις ἀπό τήν ἄλλη μεριά τό πρόσωπό σου, ἀπό κάθε φτωχό». Πρόκειται γιά τό γύρισμα τοῦ προσώπου πού κάνουμε ἀπό τό ἄλλο μέρος, ὅταν αἰσθανόμεθα μίαν ἐνόχληση. Ὅταν ἐνοχλούμεθα ἀπό αὐτή τήν πλευρά, γυρίζουμε ἀπό τήν ἄλλη πλευρά τό πρόσωπό μας, καί πολλές φορές ὑποτίθεται ὁ πτωχός ἤ μέ τά λόγια του ἤ μέ τήν παρουσία του μᾶς ἐνοχλεῖ. Αὐτό δέν εἶναι παρά ἕνα κλείσιμο τῆς καρδιᾶς. Καί λέγει ἀκόμη «παντός πτωχοῦ», γιά κάθε πτωχό. Ἐδῶ προσέξτε, ὑπάρχουν δύο ἀπόψεις. Ἡ μία εἶναι τοῦ Κλήμεντος τοῦ Ἀλεξανδρέως, ἡ ἐξῆς: « Ἐλεημοσύνην δεῖ ποιεῖν, ἀλλά μετά κρίσεως καί τοῖς ἀξίοις», πρέπει νά κάνει κανείς τήν ἐλεημοσύνη του, μετά κρίσεως. Δηλαδή θά ἐξετάζεις. Κι ἀκόμη, μόνο εἰς τούς ἀξίους ἐλεημοσύνη. Ἡ ἄλλη ἄποψις. Εἶναι τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου. Ἀκοῦστε τί λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος: «Καί σύ τοίνυν ὅτε ἐλεημοσύνην ποιεῖς, μή βίον ἐξετάσῃς, μηδέ τρόπων εὐθύνας ἀπαίτει». «Ὅταν κάνεις, ἐπιτελεῖς τήν ἐλεημοσύνη σου, μήν ἐξετάζεις τήν ζωή τοῦ ἀλλουνοῦ, οὔτε ἀκόμη νά ζητᾶς ὑπευθυνότητα συμπεριφορᾶς». 

     «Ἐλεημοσύνη γάρ διά τοῦτο λέγεται, ἵνα καί τοῖς ἀναξίοις παρέχωμεν». «Γι’ αὐτό λέμε ἐλεημοσύνη καί λέγεται ἐλεημοσύνη, γιατί παρέχουμε τήν ἐλεημοσύνη, ἀκόμη καί εἰς τούς ἀναξίους». Τί σημαίνει αὐτό; Εἶναι ἀντιφατικό αὐτό τό πρᾶγμα; Ὄχι, παιδιά, δέν ἀντιφατικό, ἀλλά καί οἱ δύο περιπτώσεις μποροῦν νά ἐφαρμοστοῦν. Διότι καί οἱ δύο αὐτές περιπτώσεις (οἱ πατερικές περιπτώσεις, τοῦ Κλήμεντος τοῦ Ἀλεξανδρέως καί τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου), τίς συναντοῦμε καί τίς δύο στήν Ἁγία Γραφή. Θά σᾶς πῶ μία περίπτωση πού εἶναι στά σοφιολογικά βιβλία, λέγει: «Ὃταν δίδεις ἐλεημοσύνη, τό νόμισμα νά ἱδρώσει στό χέρι σου». Ὄχι μέ τήν ἔννοια τῆς τσιγκουνιᾶς, ἀλλά μέ τήν ἔννοια νά ξέρεις ποῦ θά δώσεις τήν ἐλεημοσύνη σου, γιατί μπορεῖ νά βλάψει. Εἶναι χρήσιμο. Ἀλλά καί τό ἄλλο, ὑπάρχουν περιπτώσεις, μή ρωτήσεις. Διότι ἄν ρωτήσεις, μπορεῖ νά πληγώσεις. Ἀκοῦστε, μπορεῖ νά πληγώσεις ἐάν ρωτήσεις. Σκεφθεῖτε παιδιά, ἐμεῖς λίγο-πολύ ἔχουμε τό καθημερινό μας καί τρῶμε. Κάποια στιγμή λείπει αὐτό καί ἀναγκαζόμαστε νά χτυπήσουμε μιά πόρτα καί νά ζητήσουμε ἐλεημοσύνη. Θά θέλατε νά μᾶς ἐρωτοῦν: «Καί γιατί…; Καί πῶς…; Καί πῶς καί γιατί;». Μᾶς πληγώνει αὐτό. Συνεπῶς καί ἐνῶ μοιάζουν ἀντίθετες ἀπόψεις στήν πραγματικότητα καί οἱ δύο εἶναι μές στήν Ἁγία Γραφή, ὅπως καί οἱ Πατέρες τίς μετέρχονται, καί ἄλλοτε μέν εἶναι ἡ μία περίπτωσις καί ἄλλοτε εἶναι ἡ ἄλλη περίπτωση. Πάντως ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι σπουδαῖο πρᾶγμα, ὅπως ὁ Κορνήλιος, ὁ στρατιωτικός, ἐδέχθηκε ἄγγελον πού τοῦ εἶπε ὅτι «οἱ ἐλεημοσύνες σου καί οἱ εὐχές σου ἀνέβηκαν στόν οὑρανό». Καί δέχθηκε νά γίνει Χριστιανός ἀπό τόν Ἀπόστολο Πέτρο, ἐπειδή ἔκανε ἐλεημοσύνη. Πράγματι ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι πολύ σπουδαία! Ἀλλά θά συνεχίσουμε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἐρχομένη Κυριακή.

6η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται.

†.Τό νά εἶσαι δίκαιος εἶναι σπουδαῖο, ἀλλά δέν εἶναι το μοναδικό γνώρισμα του καλού Χριστιανοῦ. Γι' αὐτό καί ὁ Κύριος, μετά ἀπό τόν μακαρισμό της δικαιοσύνης, που λέγαμε την περασμένη φορά, ἀναφέρεται στον πέμπτο μακαρισμό, τον μακαρισμό τῆς ἐλεημοσύνης: «μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται» (Ματθ. 5, 7)

εὐτυχισμένοι αὐτοί πού εἶναι ἐλεήμονες, γιατί αὐτοί θά ἐλεηθοῦν.

     Ἡ ἐλεημοσύνη, μαζί μέ τή δικαιοσύνη τοῦ περασμένου μακαρισμοῦ πού ἀναλύσαμε, κάνει τόν ἄνθρωπο ἀληθινή εἰκόνα τοῦ Θεοῦ πάνω στή γῆ, γιατί ὁ Θεός εἶναι καί δίκαιος καί ἐλεήμων, κι ἔτσι καί ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος δίνει μία πολύ καλή παρουσία στο περιβάλλον του, ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Σέ ὅλη τήν Παλαιά Διαθήκη παρατηροῦμε ὅτι ὁ Θεός ἐμφανίζεται καί δίκαιος καί ἐλεήμων· ποτέ μόνο δίκαιος καί ποτέ μόνο ἐλεήμων, ἀλλά καί τά δύο μαζί.

     Λέει, για παράδειγμα, ὁ Ψαλμωδός: «ἐλεήμων ὁ Κύριος καὶ δίκαιος, καὶ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐλεεῖ» (Ψαλμ. 114, 5.). Ὁ Κύριος εἶναι καί ἐλεήμων καί δίκαιος. Καί ὁ προφήτης Νεεμίας λέει: «καὶ σύ, ὁ Θεὸς ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος» (Νεεμ. 9-17.). Καί σύ Θεέ, εἶσαι καί ἐλεήμων καί οἰκτίρμων και μακρόθυμος και πολυέλεος, καί αὐτό ἀναφέρεται στο θέμα τῆς ἐλεημοσύνης.

     Ἐκ πρώτης όψεως νομίζει κανείς ότι ἡ ἀρετῆ τῆς ἐλεημοσύνης καί ἡ ἀρετή τῆς δικαιοσύνης αντιφάσκουν. Μά πῶς εἶναι δυνατόν νά εἶμαι ἄνθρωπος πού να δίνω τὸ ἔλεος καί νά θέλω τή δικαιοσύνη; Προσέξτε: Ἐλεημοσύνη δέν εἶναι νὰ δώσω σ' έναν φτωχό μία δραχμούλα. Τό θέμα τῆς ἐλεημοσύνης ἔχει πολύ ευρύ φάσμα. Ἐκ τῶν προτέρων σᾶς τό λέω αυτό, νά τό γνωρίζετε, ἀλλὰ θὰ τὸ δούμε και στη συνέχεια τοῦ θέματός μας. Γιά νά μή τό παρανοήσετε, σᾶς λέω λοιπόν ὅτι ἐλεημοσύνη δέν εἶναι ἁπλῶς νὰ δώσουμε μια δραχμούλα σ' ἕναν φτωχό, σ' ἕναν ἄνθρωπο πού κάθεται ἐκεῖ στά σκαλοπάτια τῆς ἐκκλησίας μετά από τη Θεία Λειτουργία, αὐτό πού συνήθως κάνουμε.

     Εδώ λοιπόν μοιάζει ὅτι ἀντιφάσκουν ἡ ἐλεημοσύνη μέ τή δικαιοσύνη. Ας πάρω την προηγούμενη αναφορά καί νά πω: Γιατί αὐτός ὁ γέρος ἄνθρωπος ζητιανεύει; Πάει να πει ότι στη ζωή του θα ήτανε τεμπέλης, πάει νά πεῖ ὅτι δέν ἐργαζόταν, ἦταν ἄσωτος! Λοιπόν, κρίνω δίκαια, καί δέν τόν ἐλεῶ, δέν τοῦ δίνω τίποτα. Ἔτσι, φαίνεται ότι δεν εἶναι δυνατόν να συνυπάρχουν ἐλεημοσύνη καί δικαιοσύνη, ὅτι ἀντιφάσκουν ἡ μιά μέ την άλλη.

     Και όμως δεν αντιφάσκουν καθόλου. Εξάλλου ή αληθινή δικαιοσύνη εἶναι αυτή που απορρέει από την ἐλεημοσύνη. Αυτή εἶναι ἡ ἀληθινή δικαιοσύνη.

     Υπάρχει ένα λατινικό ρητό που λέει: «Η ὑψίστη δικαιοσύνη εἶναι ὑψίστη αδικία» (Summum jus, summa injuria.). Εάν δηλαδή δεῖς τα πράγματα ὅπως ἔγιναν καί πεῖς «Τίποτα, τέλειωσε· τα πράγματα εἶναι ἔτσι», καί δέν δεῖς τίποτα άλλο παραπέρα, αυτό στο τέλος καταλήγει να είναι ἀδικία. (Βλ. Ἰωάν. 7, 24. «μὴ κρίνετε κατ' ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε».) Όσοι θά πᾶτε σε Νομική Σχολή, αὐτό θά τό ἔχετε ὑπόψη σας· εἶναι πάρα πολύ σημαντικό. Και πάντοτε τίθεται μπροστά στον νομοθέτη, ὅταν θέλει να διατυπώσει κάποιον νόμο, ἀλλά καί μπροστά στους δικαστές, πού θά ἐφαρμόσουν τόν νόμο. Αὐτό ὁ νομικός πρέπει πάντοτε νά τό ἔχει ὑπόψη του.

     Βλέπετε, ὁ Θεός τιμώρησε τους πρωτοπλάστους· εἶναι ἡ δικαιοσύνη Του. «Σᾶς εἶπα νά μή δοκιμάσετε ἀπό τόν καρπό αυτό· ἐσεῖς ὅμως τόν δοκιμάσατε. Ε, θα γίνει ὅ,τι σᾶς εἶπα· θά πεθάνετε». Ἔρχεται ὅμως μετὰ τὸ ἔλεός του να περισώσει τα πράγματα.

     Γι' αὐτό σᾶς ἐξήγησα ότι στόν Θεό ὑπάρχει καί ἡ δικαιοσύνη καί ἡ ἐλεημοσύνη, τό ἔλεος δηλαδή, σε ὕψιστο βαθμό, ἄσχετα ἂν ὁ Θεός ἐνεργεῖ μέσα στην Ἱστορία ἔτσι πού μπορεῖ νά μοιάζει ὅτι τό ἕνα παραχωρεῖ τή θέση του στο άλλο. Ναί, γιατί αὐτά εἶναι μέσα στον χωροχρόνο μας καί μοιάζουν νά εἶναι ἔτσι· κατά τά ἄλλα ὅμως στον Θεό ὑπάρχει ἡ δικαιοσύνη σε ὕψιστο βαθμό, ὑπάρχει καί τό ἔλεος, ἡ ἐλεημοσύνη, ἐπίσης σε ύψιστο βαθμό,

     Ἐξάλλου ὁ Θεός, ὅταν ἐλεεῖ, θέλει μέσα ἐκεῖ νά κρύβει τή δικαιοσύνη, καί ὅταν ἐφαρμόζει τή δικαιοσύνη, θέλει ἐκεῖ μέσα να κρύβει τό ἔλεος. Λέει, για παράδειγμα, στον Ἡσαΐα: «ἡ δὲ ἐλεημοσύνη μου εἰς σταθμούς» (Ησ. 28, 17.). Ἡ ἐλεημοσύνη μου προσφέρεται μέ σταθμούς, δηλαδή μέ ζύγια, δηλαδή μέ δικαιοσύνη. Προσέξτε αὐτό τό χωρίο είναι πολύ σπουδαίο, και ἔχει εὐρεῖα ἐφαρμογή. Σταθμοί είναι τα ζύγια. Κι όταν μιλᾶμε γιά ζύγια, μιλάμε για ζυγαριά· κι όταν μιλάμε γιά ζυγαριά, μιλάμε για δικαιοσύνη. Δεμένα λοιπόν υπάρχουν στον Θεό καί ἡ ἐλεημοσύνη καί ἡ δικαιοσύνη. Αὐτό εἶναι παμμέγιστο.

     Νά σᾶς πῶ ἕνα καίριο παράδειγμα, πού τό ἀναφέρει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας στήν Ἑρμηνεία του στη Θεία Λειτουργία. Τί εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία; Εἶναι ἡ προσφορά του Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστού, για να σωθοῦμε. Ὅμως δέν εἶναι μόνο προσφορά καί ἔλεος τοῦ Θεοῦ· θα ζητήσει καί ἀπό σένα ὁ Θεός· εἶναι θέμα, ἄς ποῦμε, ἀνταλλαγῆς, θέμα δικαιοσύνης. Θά σοῦ πεῖ: «Θά σοῦ δώσω τό Σῶμα μου καί τό Αἷμα μου, ἀλλά θα μου φέρεις εσύ το πρόσφορο και τό κρασί». Καί ὅπως λέει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, μέσα στο πρόσφορο καί τό κρασί ἔχει μπεῖ ὁ κόπος τοῦ ἀνθρώπου· γιατί δέν ζητάει ὁ Θεός οὔτε σταφύλια, ούτε στάχυα, αλλά κρασί και ψωμί. Αυτό σημαίνει ὅτι ἐκεῖ μέσα ἔβαλες τόν κόπο σου, γιά νά ἀλεσθεῖ τό σιτάρι, να ζυμωθεί... και λοιπά και λοιπά. Αὐτό θά πεῖ σταθμά, θά πεῖ δικαιοσύνη· είναι μία δοσοληψία, «Θά σοῦ δώσω, θά μοῦ δώσεις».

     Ἐμεῖς ὅμως δίνουμε ἕνα τίποτε στον Θεό, και Ἐκεῖνος μᾶς δίνει κάτι παμμέγιστο, μας δίνει το Σώμα του και το Αίμα Του, τα Τίμια Δώρα Του, που μας ἀφθαρτίζουν καί μᾶς ἀθανατίζουν. Είναι τεράστιο αὐτό!

     Θὰ πῶ ἕνα ἄλλο παράδειγμα, πού εἶναι τὸ ἀντίθετο: Λέμε Δωρεάν Παιδεία. Θά πάει ὁ μαθητής να μάθει γράμματα, ἀλλά δέν θά πληρώσει τίποτα. Καί ἐπειδή δέν θά πληρώσει τίποτα, δέν ἐκτιμάει το βιβλίο πού τοῦ δίνει ἡ Πολιτεία δωρεάν, καί στό τέλος τῆς χρονιᾶς –τό εἶδα μέ τά μάτια μου κάποτε στην πλατεῖα τῆς Λαρίσης– σκορπάει φύλλο-φύλλο τά βοηθήματα τά σχολικά, τα πιάνει καί τά πετάει, τα σχίζει καί λοιπά. Ἄν ὅμως ἔχει πληρώσει κάτι, δέν θά τό σκίσει. Ἐγώ ἔχω ἀκόμη τά σχολικά μου βιβλία· καί τῆς πρώτης Δημοτικοῦ τὸ Ἀναγνωστικό το ἔχω. Ναί ναί, καί τῆς πρώτης Δημοτικοῦ τό Ἀναγνωστικό! Τό ἔχω βέβαια γιά ἐνθύμιο. Αλλά τά ἄλλα βιβλία ἤδη τά συμβουλεύομαι μέχρι σήμερα, καί τό Συντακτικό καί τή Γραμματική καί ὅ,τι ἄλλο ἔχω. Αν τα πληρώσει κανείς, ἄν δώσει καί αὐτός κάτι, ἔστω κι ἂν αὐτό τό κάτι είναι μικρό, θα σεβαστεῖ τή δωρεά πού θά τοῦ δοθεῖ.

     Βλέπετε λοιπόν τό πρῶτο; Γι' αὐτό ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος λέει: «Ὅταν θά πᾶς νά κοινωνήσεις, φρόντισε νὰ πᾶς καί ἕνα πρόσφορο στην εκκλησία». Θα δώσεις και θα πάρεις.

     Θά τό πῶ ξανά το ρητό: «ἡ δὲ ἐλεημοσύνη μου εἰς σταθμούς». Αὐτό ἐφαρμόζεται καί γιά ἐδῶ, ἀλλά καί παντοῦ καί γιά πάντα. Βλέπετε πόσο σπουδαῖο εἶναι; Η δικαιοσύνη καί τό ἔλεος εἶναι συνυφασμένα δέν ἀντιφάσκουν.

     Στήν Μονή Δαφνίου υπάρχει στον τρούλλο ἡ εἰκόνα τοῦ Παντοκράτορος. Αν προσπαθήσετε να κοιτάξετε μόνο τό ἕνα μάτι τοῦ Παντοκράτορος, θά δεῖτε ὅτι εἶναι αὐστηρό· τό φρύδι εἶναι ἐπάνω ψηλά καί τό μάτι σκληρό. Είναι ἡ δικαιοσύνη, ὁ Κριτής. Είδατε ποτέ ἐσεῖς σ' ἕνα δικαστήριο να μπουν στήν αἴθουσα τοῦ δικαστηρίου οἱ δικαστές χαμογελώντας καί ἀστειευόμενοι; Ὄχι· εἶναι βλοσυροί. Η δικαιοσύνη ἀπαιτεῖ σοβαρότητα. Αν κοιτάξετε τώρα το άλλο μάτι τοῦ Παντοκράτορος, ἐκεῖ τό φρύδι δέν εἶναι σηκωμένο, δέν εἶναι ἐπηρμένο, αλλά είναι ίσιο, κανονικό, καί θά δείτε τώρα ένα μάτι ήπιο, μαλακό. Αυτό σημαίνει ότι στό ἴδιο πρόσωπο ὑπάρχει ὁ συνδυασμός τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἐλεημοσύνης, τοῦ δικαίου καί τοῦ ἐλέους.

     Τό ἀντιλαμβανόμαστε αυτό, εἶναι πολύ σημαντικό· εἶναι τό μέγα θέμα τῆς συνυπάρξεως τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιοσύνης. Δυστυχῶς σε θεολογικούς κύκλους ὑποβόσκει μία αἵρεση –εγώ τό λέω αἵρεση αὐτό– ὅτι ὁ Θεός εἶναι μόνον ἀγάπη, καί δέν εἶναι δικαιοσύνη! Το θεωρῶ αἵρεση, καί πιστεύω ὅτι κι ἐσεῖς τό καταλαβαίνετε ὅτι εἶναι αἵρεση. Ὁ Θεός εἶναι καί τά δύο.

     Ύστερα, ξεχναμε την κρίση του. Ήλθε να μας σώσει, αλλά ταυτόχρονα και να μας κρίνει, ἂν ὑποτεθεῖ ὅτι ἀποποιούμαστε τῆς προσφοράς του για να σωθούμε.

     Ἔτσι λοιπόν καί ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά εἶναι καί δίκαιος αλλά και ελεήμων. Γι' αυτό «μακάριοι οι πεινώντες καὶ διψώντες τὴν δικαιοσύνην» -ο προηγούμενος μακαρισμός- καί τώρα «μακάριοι οἱ ἐλεήμονες».

     Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος εἶναι ἀληθινός ἄνθρωπος, εἶναι συμπαθής, εἶναι κοινωνικός, εἶναι ὡραῖος ἄνθρωπος· εἶναι αὐτό πού λέμε ωραία ψυχή! Γι' αυτό τό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν λέει: «μέγα ἄνθρωπος καὶ τίμιον ἀνὴρ ἐλεήμων» (Παρ. 20, 6.). Ὁ ἄνθρωπος είναι μεγάλο δημιούργημα, ἀλλά εἶναι σπουδαῖος ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι ἐλεήμων.

     Ποιά εἶναι ἡ ουσιαστική ἔννοια τῆς ἐλεημοσύνης;

     Ἐλεημοσύνη είναι ή πρόθυμη, ή σπλαχνική μετάδοση κάθε καλοῦ καί ἀγαθοῦ, εἴτε ὑλικοῦ εἴτε πνευματικοῦ, πού τό ἔχουμε ἐμεῖς καί ὁ πλησίον μας το στερεῖται. Νά τόν κάνουμε κοινωνό, μέτοχο ἐκείνου πού ἔχουμε, ὅποιο κι ἂν εἶναι αὐτό.

     Ἐλεημοσύνη λοιπόν δέν εἶναι ἁπλῶς μόνο λόγια που δεν στοιχίζουν, αλλά, όπως βλέπουμε, εἶναι καί πράξεις. Ἐλεημοσύνη εἶναι ἡ ἐφαρμοσμένη ἀγάπη.

     Ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης λέει: «Τεκνία μου, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ μηδὲ τῇ γλώσσῃ, ἀλλ' ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ» (A' Ιωάν. 3, 18.). Παιδάκια μου, λέει, ἂς μήν ἀγαπᾶμε μέ τά λόγια ούτε μέ τή γλώσσα μόνο, ἀλλά μέ ἔργα ἀληθινά. Καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος μᾶς σημειώνει τά ἑξῆς: «Ἐνταῦθα οὐ τοὺς διὰ χρημάτων ἐλεσῦντας μόνον ἐμοὶ δοκεῖ λέγειν, ἀλλὰ τοὺς διὰ πραγμάτων». Δηλαδή: Ὅταν λέει ἐδῶ ὁ Κύριος "μακάριοι οἱ ἐλεήμονες", δὲν ἐννοεῖ μόνον ἐκείνους που δίνουν γενικότερα χρήματα. «Ποικίλος γὰρ ὁ τῆς ἐλεημοσύνης τρόπος, καὶ πλατεῖα αὕτη ἡ ἐντολή» (Αγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ὁμιλία ΙΕ΄, γ΄, ΜPG 57, 227, 45-47.), διότι εἶναι ποικίλος ὁ τρόπος τῆς ἐλεημοσύνης, πολύπλευρος, καί ἡ ἐντολή αὐτή εἶναι πλατειά, έχει ευρύ φάσμα, όπως σας είπα στήν ἀρχή.

     Ἐλεημοσύνη λοιπόν εἶναι ἡ προσφορά, ὄχι μόνο χρημάτων, ἀλλά καί κάθε χαρίσματος, ταλάντου, κάθε ἱκανότητος, κάθε ἀγαθοῦ, κάθε καλῆς γνώσεως. Και τοῦτο γιατί ἄν ἦταν μόνο θέμα χρημάτων ἡ ἐλεημοσύνη, τότε θα ήταν πολύ περιορισμένη καί θά ἀφοροῦσε μόνο τους πλουσίους, γιατί μόνο αυτοί θα μπορούσαν νά τήν ἀσκήσουν. Αλλά δέν εἶναι ἔτσι. Εξάλλου δέν εἶναι μόνο τό χρῆμα πού ἱκανοποιεῖ τίς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, τίς ὑλικές καί τίς πνευματικές, αλλά καί τόσα άλλα πράγματα.

     Καί ἄν θέλετε, θά σᾶς ἀναφέρω δειγματοληπτικά και μερικά παραδείγματα, ἔτσι, πρακτικά:

     Εἶσαι τεχνίτης; Νά μεταδώσεις τήν τέχνη σου στον μαθητευόμενό σου· μή τόν ἀφήσεις στήν ἄγνοια. Να τοῦ πεῖς τά μυστικά της δουλειάς πού ξέρεις.

     Ἄν εἶσαι ἐπιστήμων, ἄν εἶσαι νομικός, ἂν εἶσαι γιατρός, ἂν εἶσαι δάσκαλος, ἂν εἶσαι μηχανικός, ἂν εἶσαι φαρμακοποιός, μπορείς από το πόστο σου να βοηθήσεις ποικιλοτρόπως, να διευκολύνεις με κάθε τρόπο, όποιον σε χρειάζεται.

     Ὅταν κατέχεις μία ἐξέχουσα ἤ ἐπίκαιρη θέση, μπορεῖς ὁμοίως να εξυπηρετήσεις, να βοηθήσεις.

     Ακόμη μπορείς να βοηθήσεις σε μια προσπάθεια τῆς ἐνορίας σου, ὅπως εἶναι ἡ κατήχηση. Να αναλάβεις τήν κατήχηση τῶν παιδιῶν, ἂν ἔχεις βέβαια τα προσόντα καί τή δυνατότητα. Μπορεῖς ἀκόμα να αναλάβεις τυχόν συσσίτια που διοργανώνει ἡ ἐνορία σου, ἢ νὰ συμμετέχεις στήν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ, ἄν θέλετε όλοι μαζί να κτίσετε καινούργια εκκλησία, καὶ οὕτω καθ' ἑξῆς.

     Μποροῦμε ἀκόμη να δώσουμε κάποια τρόφιμα ἀπό τό σπίτι μας, ἤ ἀκόμη καί ρουχισμό.

     Μάλιστα ἐδῶ ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς πῶ μιά ἱστορία, πού καί ἄλλοτε τήν ἔχω πεῖ, πολύ παλιά· δέν ξέρω ὅμως ἄν τήν ἔχω πεῖ σ' ἐσᾶς. Θά τήν ξαναπώ, γιατί ἤμουν αὐτόπτης μάρτυρας ενός περιστατικοῦ, πού καί τότε μέ εἶχε κυριολεκτικά συνταράξει. Ἀκοῦστε:

     Θυμᾶμαι ὅτι ἦταν ἕνα ηλιόλουστο απόγευμα, αλλά παγωμένο, όταν μαζί με κάποιον δικό μου κατηφόριζα σέ ἕναν δρόμο στην Κηφισιά. Είχε παγωνιά, πολύ κρύο. Φορούσα τό παλτό μου, καί δέν ξέρω τί ἄλλα φορούσα. Κάποια στιγμή, από αρκετά μακριά, είδα κάποιον να πέφτει χάμω. «Μπά, τί ἔπαθε αὐτός;». Τότε πλησιάσαμε, καί εἴδαμε ὅτι ἦταν ἕνας νέος ἄνθρωπος ἀλλά ἐπιληπτικός. Οι επιληπτικοί συνήθως πέφτουν χάμω χωρίς να το καταλάβουν. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός φορούσε μόνο ένα άσπρο πουκάμισο –το θυμάμαι. Δεν φορούσε σακάκι, ούτε παλτό. Ο δρόμος αυτός δεν είχε πολυκατοικίες· ὑπῆρχαν μόνο απλά σπίτια, μονοκατοικίες. Κάποια στιγμή πετάχτηκε μια γυναίκα από ένα διπλανό σπίτι, καί ἕνας ἀκόμη διαβάτης πλησίασε ἀπό κάπου ἐκεῖ κοντά, καθώς καί μερικοί ἄλλοι, γιά να βοηθήσουν. Ὁ νέος αυτός μετά συνῆλθε· αλλά, όπως ἔπεσε, ἔσκασε το πουκάμισό του, και ζήτησε μια βελόνα να το ράψει.

     Περνοῦσε ἡ ὥρα, καί μαζευτήκαμε πέντε-δέκα ἄνθρωποι ἐκεῖ, γύρω ἀπ' αὐτόν. Αλλά κανείς μας δέν σκέφθηκε ὅτι ὁ νεαρός δέν φοροῦσε σακάκι, οὔτε παλτό. Ἐκείνη τήν ὥρα περνοῦσε καί ἕνα μπακαλόπαιδο –παιδί τοῦ μπακάλη– πού πήγαινε με το ποδήλατό του τρόφιμα, θελήματα, στα σπίτια. Τότε εἴχαμε τά μπακάλικα, μικρά μπακάλικα, ενώ σήμερα ἔχουμε τα σούπερ μάρκετ... τέλος πάντων. Το παιδί κατέβηκε ἀπό τό ποδήλατό του γιά νά δεῖ τί συνέβαινε –συνήθως πάντα γίνονται πηγαδάκια ὅταν ὑπάρχει κάτι τό ἀξιοπερίεργο– και χωρίς να χάσει καιρό, αυτό τό παιδί, τό μπακαλόπαιδο –θυμᾶμαι καί τό ὄνομά του, γιατί τόν ρώτησα· τόν ἔλεγαν Σιδηρόπουλο– ἔβγαλε τό σακάκι του καί τό ἔδωσε στον πεσμένο νεαρό νά τό φορέσει, λέγοντάς του «Φίλε, πάρ' το, κάνει κρύο», πρός μεγάλη μας ντροπή ὅλων τῶν ἄλλων πού εἴμαστε ἐκεῖ γύρω. Κανείς μας δέν εἶχε βγάλει ούτε το σακάκι του οὔτε τό παλτό του για να ντύσει αὐτόν τόν νέο! Ακούτε;

     Μπορούμε λοιπόν να δώσουμε, ὅπως σας εξήγησα, κάτι, οτιδήποτε.

     Καί κάτι ἀπό τήν Ἱστορία τήν Εκκλησιαστική. Ο ἅγιος Ἰωάννης, πατριάρχης Αλεξανδρείας, πού πῆρε καὶ τὴν ἐπωνυμία Ἐλεήμων, όταν τοῦ ἔδιναν πράγματα, ἐκεῖνος τα μοίραζε. Ήταν αφάνταστα ἐλεήμων.

     Κάποτε ἕνας παπλωματάς σκέφθηκε νά τοῦ στείλει ἕνα ὡραῖο ζεστό πάπλωμα γιά τό κρεβάτι του. Εμφανίστηκε λοιπόν κάποια φτωχειά γυναίκα, της το φορτώνει και της λέει: «Πάρε το πάπλωμα αυτό να ζεσταθείτε στό σπίτι σας. Πήγαινε και πούλησε το, αν θέλεις, καί θά πάρεις πολλά χρήματα, γιά νά ἀγοράσεις κάτι πού χρειάζεσαι περισσότερο». Συμπτωματικά η γυναίκα πήγε και το πούλησε στον παπλωματά, στὸν ἄνθρωπο πού τό εἶχε πάει δώρο στον ἅγιο Ἰωάννη! Ὅταν τό εἶδε ὁ παπλωματάς, τό ἀγόρασε, καί τό ξανάστειλε πάλι στον ἅγιο Ἰωάννη τόν Ἐλεήμονα. Εκεῖνος ὅμως πάλι το πρόσφερε κάπου ἀλλοῦ. Καί τότε τοῦ λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης: «Γιά νά δοῦμε, ποιός θά βαρεθεῖ πρῶτος· ὁ ἕνας να στέλνει ἢ ὁ ἄλλος νά χαρίζει!».

     Βλέπετε, μπορούμε να δώσουμε τόσα πράγματα καί ὑλικά, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀλλά ἀκόμη καί τέχνη καί γνώσεις κι ἕνα σωρό ἄλλα.

     Ας ἔλθουμε τώρα σε μιά άλλη κατηγορία ἐλεημοσύνης πού μποροῦμε νά κάνουμε, ὅταν δέν ἔχουμε ὑλικά αγαθά γιά νά προσφέρουμε. Εἶναι ἐκεῖνο πού ἔκανε ὁ ἀπόστολος Πέτρος μέ τόν εὐαγγελιστή Ιωάννη, ὅταν πῆγαν νά προσκυνήσουν στον ναό τοῦ Σολομῶντος καί συνάντησαν ἕναν χωλό, δηλαδή κουτσό, πού ζητοῦσε βοήθεια, ἐκεῖ μπροστά στην ὡραία πύλη τοῦ ἱεροῦ. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος λοιπόν τοῦ εἶπε: «Αργύριον καὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει μοι· ὁ δὲ ἔχω, τοῦτό σοι δίδωμι· ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου ἔγειρε καὶ περιπάτει» (Πράξ. 3, 6.). Δέν ἔχω να σου δώσω νομίσματα, οὔτε χρυσάφι οὔτε φλουρί οὔτε ἀσημένιο νόμισμα· ἐκεῖνο πού ἔχω, αὐτό καί σου δίνω: Σέ κάνω καλά. Στό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, σήκω καί περπάτησε. Κι αυτός πετάχτηκε πάνω ὑγιής. Ἡ ἐλεημοσύνη λοιπόν δέν εἶναι μόνο θέμα χρημάτων.

     Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὅταν θά μᾶς κρίνει ὁ Κύριος, τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, καί θά χρησιμοποιήσει γιά κριτήριο τήν ἐντολή τῆς ἐλεημοσύνης, δέν θά μᾶς πεῖ «ήμουν στη φυλακή, καί δέν μέ ἐλευθερώσατε πληρώνοντας τά ἔξοδα» οὔτε «ἤμουν ἄρρωστος, καί δεν πληρώσατε τον γιατρό και τα φάρμακά μου γιά να γίνω καλά». Δέν θά μᾶς πεῖ τέτοια πράγματα. Αλλά θὰ πεῖ: «δέν μέ ἐπισκεφθήκατε». Παίρνει το πιο απλό, τό πιό ἀνέξοδο. Το να πληρώσεις τά φάρμακα καί τόν γιατρό γιά νά γίνει ὁ ἄλλος καλά, εἶναι πολύ ὡραῖο· ἀλλά δέν μποροῦν ὅμως ὅλοι να πληρώσουν. Αναφέρει ὡς παράπονο κάτι πολύ απλό: «Δέν μέ ἐπισκεφθήκατε, δέν ἤρθατε νά μέ δεῖτε». Τό νά δώσεις καί χρήματα, θα είναι βέβαια ακόμα πιο πολύ.

     Ἡ ἐλεημοσύνη, ὡς ἐκδήλωση, καλύπτει ὅλο τό φάσμα, ἀπό τήν πράξη καί τόν λόγο ὡς τή διάθεση. Μπορεῖ νὰ μὴν ἔχεις να δώσεις τίποτα, αλλά στην καρδιά σου νά ἔχεις τή διάθεση να δώσεις.

     Καί πάνω από όλα είναι ή φροντίδα γιά τή σωτηρία τῶν ψυχῶν. Να απαλλάξεις τόν ἄλλον ἀπό τή θανατηφόρα άγνοια, νά τοῦ ὑποδείξεις πῶς νά κρατά καί πως να μελετάει το Ευαγγέλιο. Να "επιστρέψεις" αίρετικό, όπως λέει ή Καινή Διαθήκη, «ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ» (Ιάκ. 5, 20.), αὐτόν πού ἀμφιβάλλει στην πίστη να τον στερεώσεις, τόν ἄσωτο ἄνθρωπο νά τόν γυρίσεις πίσω στον δρόμο τοῦ Θεοῦ, νά πεῖς δυό λόγια αγάπης και οἰκοδομῆς. Λέει μάλιστα ἐκεῖ ἡ Σοφία Σειράχ: «οὐχὶ καύσωνα ἀναπαύσει δρόσος; οὕτως κρείσσων λόγος ἢ δόσις, οὐκ ἰδοὺ λόγος ὑπὲρ δόμα ἀγαθόν; καὶ ἀμφότερα παρὰ ἀνδρὶ κεχαριτωμένῳ» (Σ. Σειρ. 18, 16-17.). Μήπως τόν καύσωνα δὲν τὸν ἀνακουφίζει ἡ δροσιά; Ετσι, εἶναι καλύτερα νά πεῖς ἕναν καλό λόγο, παρά να δώσεις κάτι. Εἶναι ἐκεῖνο πού λέει καί ὁ λαός μας, "ὁ λόγος σου εἶναι χόρταση καί τό ψωμί σου φά 'το". Ὁ καλός λόγος δέν εἶναι πιό ἀγαθός ἀπό τό νά δώσεις κάτι; Καί τα δύο όμως, καί ὁ λόγος καί τό δώρο, συνυπάρχουν στόν ἄνθρωπο πού εἶναι χαριτωμένος.

     Τέλος, ἐλεημοσύνη εἶναι ἀκόμη τό νά συγχωροῦμε ἐκείνους πού μᾶς ἔφταιξαν. Μοιάζει παράξενο, γιατί όταν το κάνουμε αυτό "ποιοῦμεν ἔλεος μετά τοῦ πλησίον", ἐλεοῦμε τόν διπλανό μας. 

     Θυμηθεῖτε τήν παραβολή τοῦ χρεώστου δούλου. «Δούλε πονηρέ, οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν συνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγώ σε ηλέησα;» (Ματθ. 28, 32-33.). Δούλε πονηρέ, δέν ἔπρεπε κι ἐσύ νά ἐλεήσεις, να φανεῖς φιλεύσπλαχνος στον σύνδουλό σου, ὅπως σέ ἐλέησα κι ἐγώ; Ὁ κύριος χάρισε τα μύρια τάλαντα στόν δούλο του, πού τοῦ τὰ χρωστούσε, ἀλλὰ ἐκεῖνος δέν χάρισε τό χρέος στον δικό του χρεώστη, που μάλιστα χρωστούσε καί πολύ λιγότερα. Ἡ ὀφειλή τοῦ ἑνός ήταν ἑκατό δηνάρια –δύο χρυσές λίρες– καί τοῦ ἄλλου μύρια τάλαντα –δύο εκατομμύρια τετρακόσιες χιλιάδες χρυσές λίρες Αγγλίας! Δεν μπορούσε να φανεῖ κι αὐτός ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος; Καλά, ἄς μή χαρίσει· αλλά τουλάχιστον να περιμένει νά τοῦ δώσει πίσω τό ποσόν ὁ ὀφειλέτης του!

     Αλλά τώρα ἔρχεται καί ἡ ἀμοιβή τῆς ἐλεημοσύνης. Οἱ ἐλεήμονες «αὐτοὶ ἐλεηθήσονται», αὐτοὶ θὰ ἐλεηθοῦν.

     Σχολιάζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί λέει: «Αὐτοὶ μὲν ἐλεοῦσι ὡς ἄνθρωποι, ἐλεοῦνται δὲ παρὰ τοῦ Θεοῦ. Οὐκ ἔστιν δὲ ἴσος ἀθρώπινος ἔλεος καὶ θεῖος» (Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος. Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ὁμιλία ιε΄, δ΄, MPG 57, 227, 52-53.). Δηλαδή: Αὐτοί ἐλεοῦν τόν ἄλλον ὡς ἄνθρωποι, ἐλεοῦνται ὅμως ἀπό τόν Θεό. Αλλά το έλεος που δείχνει ὁ Θεός σ' αὐτούς είναι ασύγκριτα περισσότερο ἀπό τό ἔλεος που δείχνουν ἐκεῖνοι.

     Ο απόστολος Παύλος παρομοιάζει τὴν ἐλεημοσύνη με σπορά: «Ὁ σπείρων φειδομένως φειδομένως καὶ θερίσει, καὶ ὁ σπείρων ἐπ' εύλογίαις ἐπ' εύλογίαις καὶ θερίσει»· αυτός που σπέρνει τσιγγούνικα, θα θερίσει και τσιγγούνικα· και «δυνατὸς δὲ ὁ Θεός πᾶσαν χάριν περισσεῦσαι εἰς ὑμᾶς, ἵνα ἐν παντὶ πάντοτε πᾶσαν αὐτάρκειαν ἔχοντες περισσεύητε εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν». (Β΄ Κορ. 9, 6-8.) Έδωσες πλουσιοπάροχα; πλουσοπάροχα και θα ευλογηθείς. Μ' αὐτὸ τὸ παράδειγμα ἀναφέρεται βέβαια στα υλικά πράγματα, ὅπου κι ἐκεῖ υπάρχει θεία ευλογία.

     Ας θυμηθοῦμε ἀκόμη τον Αβραάμ, (Βλ. Ἑβρ. 13, 1-2.) καθώς και τη χήρα με τον προφήτη Ηλία, πού ἀπό ἐκείνο το λίγο ψωμάκι πού εἶχε, ἔδωσε καί στόν Προφήτη. (Βλ. Γ' Βασ. 17, 8-16.) Ας θυμηθοῦμε καί τή Δορκάδα, ἐκείνη τή θαυμάσια γυναίκα, πού ἦταν το στήριγμα τῶν φτωχῶν ἀνθρώπων. (Βλ. Πράξ. 9, 36-41.) Ας θυμηθοῦμε ἐπίσης τον Κορνήλιο, πού τοῦ εἶπε ὁ ἄγγελος ὅτι ὄχι μόνο οἱ προσευχές του, ἀλλά καί οἱ ἐλεημοσύνες του ἔφθασαν στόν Οὐρανό. (Βλ. Πράξ. 10, 1-4.)

     Όπως λέει το βιβλίο των Παροιμιών, «ὅς δίδωσι πτωχοῖς, οὐκ ἐνδεηθήσεται» (Παρ. 28, 27.), ὅποιος δίνει στους φτωχούς –καθ' οιονδήποτε τρόπο φτωχοί, ακόμα να είναι φτωχοί κι από γνώση– αυτός δεν θα μείνει ποτέ φτωχός.

     Αλλά ἡ ἀμοιβή ὑπάρχει κυρίως στα πνευματικά. Εἶναι τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, πού σκεπάζει και μικρούς καί μεγάλους, τό ὁποῖο ἐπικαλούμαστε συνεχῶς μέ ἐκεῖνο τό "Κύριε ἐλέησον", καί πού εἶναι ἀπερίγραπτο!

     Λοιπόν, καί σήμερα μποροῦμε νά συναντήσουμε στον δρόμο τῆς ζωῆς μας τόν φτωχό Λάζαρο της παραβολῆς, τή χήρα τῆς Ναΐν, τόν ὑβριστή μας, τόν ἐχθρό μας... καί νά δώσουμε ἔλεος. Ἄς δείξουμε λοιπόν σέ ὅλους αὐτούς τό ἔλεός μας. Ὅλοι αὐτοί μᾶς δίνουν τήν εὐκαιρία να φανούμε ποικιλότροπα ἐλεήμονες. Καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ θά ἔλθει σ' ἐμᾶς ὡς ἀμοιβή, καί θά ἀκούσουμε κατά τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως τό «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν» (Ματθ. 25, 34.)!

     Κυριακή, 17 Δεκεμβρίου 1995

5η ομιλία στην κατηγορία 
« Οἱ Μακαρισμοί ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Οἱ Μακαρισμοί " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/oi-makarismoi
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_18.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://drive.google.com/file/d/1SWUXwnar9CGEWX6Ki-Kycr3hLQAyza3b/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%B9%20%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.