Αθανάσιος Άμβωνας: 🔹Ὁμιλίαι Κυριακῶν.

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα 🔹Ὁμιλίαι Κυριακῶν.. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

02 Απριλίου 2025

Μαρτυρικές Ἀναβάσεις. (β΄ ἔκδοσις)

†. Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί μου, ο ευαγγελιστής Μάρκος μάς διηγείται: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ παραλαμβάνει ὁ Ἰησοῦς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ καί ἤρξατο αὐτοῖς λέγειν τὰ μέλλοντα αὐτῷ συμβαίνειν· ὅτι ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς ῾Ιεροσόλυμα καὶ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσι καὶ γραμματεῦσι, καὶ κατακρινοῦσιν αὐτὸν θανάτῳ καὶ παραδώσουσιν αὐτὸν τοῖς ἔθνεσι καὶ ἐμπαίξουσιν αὐτῷ καὶ μαστιγώσουσιν αὐτὸν καὶ ἐμπτύσουσιν αὐτῷ καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται».

Καθώς ο Κύριος διηγείται, αγαπητοί μου, τα μέλλοντα να συμβούν, ανερχόμενος εις τα Ιεροσόλυμα, παθαίνομε ό,τι έπαθαν και οι μαθηταί. Μας διηγείται πάλι ο Μάρκος ότι «῏Ησαν ἐν τῇ ὁδῷ ἀναβαίνοντες εἰς ῾Ιεροσόλυμα· καὶ ἦν προάγων αὐτοὺς ὁ ᾿Ιησοῦς, καὶ ἐθαμβοῦντο καὶ ἀκολουθοῦντες ἐφοβοῦντο». Δηλαδή, «ενώ ήσαν αναβαίνοντες εις τα Ιεροσόλυμα, ο Κύριος Ιησούς προπορευόταν και οι μαθηταί ακολουθούσαν σε κάποια απόσταση· και ἐθαμβοῦντο, δηλαδή έμενον έκπληκτοι και πώς είχε ο Κύριος τόσο θάρρος και δεν εφοβείτο».

Εξάλλου, είχε προηγηθεί ένα μικρό επεισόδιο μεταξύ του Κυρίου και του Αποστόλου Πέτρου, που του είπε ο Απόστολος Πέτρος: «Κύριε, ἵλεώς σοι, πού πηγαίνεις; Πηγαίνεις στα Ιεροσόλυμα; Εσύ δεν μας είπες ότι θα σε υποβάλουν σε μαρτύρια και σε θάνατο οι άρχοντές μας; Πού πηγαίνεις;». Και του είπε ο Κύριος: «Ὕπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ». Γιατί; Διότι δια του στόματος του Πέτρου εμπόδιζε ο σατανάς την άνοδο του Ιησού εις τα Ιεροσόλυμα δια να μη σταυρωθεί και έτσι να μη σωθούν οι άνθρωποι. Έτσι, λοιπόν, οι μαθηταί τώρα εθαμβούντο. Έμεναν έκπληκτοι δια την αφοβίαν του Κυρίου. Οι ίδιοι, όμως, εφοβούντο. «Καὶ ἀκολουθοῦντες», λέει ο Ευαγγελιστής, ἐφοβοῦντο». Δηλαδή ο θαυμασμός. Πώς; Τόσο θάρρος…! Ήταν μία ανάβασις του Κυρίου, που προκαλούσε σε Εκείνον, τον Ιησούν, το θάρρος, στους μαθητάς τον φόβον. Και το απέδειξαν μέχρι και την ημέρα της Αναστάσεως αυτό οι μαθηταί για τον εαυτό τους, πόσο εφοβούντο.

Αλλ’ εκείνη η ανάβασις που ήταν τοπική… ανήρχοντο. Είδατε, τα Ιεροσόλυμα ήσαν ψηλότερα από τον χώρο που ευρίσκοντο. Ενώ ήταν τοπική, γι'αυτό λέει «ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα», έμελλε να γίνει αυτή η ανάβασις τροπική. Ασφαλώς, ήταν μία ανάβασις μαρτυρική. Αλλ’ ακριβώς γι’ αυτήν την «ανάβαση», -τώρα την λέξη «ανάβαση» θα την έβαζα εντός εισαγωγικών -ήλθε από τους ουρανούς. Ακριβώς γι'αυτό. Ήλθε από τους ουρανούς, για να επιτελέσει την ανάβαση στα Ιεροσόλυμα, δηλαδή την θυσίαν, και πάλι να ανέλθει εις τους ουρανούς.

Πράγματι, ο Κύριος Ιησούς, ο Θεός και Λόγος του Θεού, κατέρχεται από τους ουρανούς, γίνεται άνθρωπος, αναβαίνει στα Ιεροσόλυμα, για να θυσιαστεί υπέρ των ανθρώπων, και δια του θανάτου, δια του σταυρικού δη θανάτου και της Αναστάσεως και της Αναλήψεως, να ανέλθει πάλι εις τους ουρανούς, αφού θα είχε επιτελέσει το λυτρωτικόν Του έργον.

Όταν κάποτε, μετά τον χορτασμόν των πεντακισχιλίων, αρκετοί από τον ευρύ κύκλο των μαθητών, ηγανάκτησαν που άκουσαν ότι έπρεπε να φάγουν το σώμα Του και να πιουν το αίμα Του. Είπαν μάλιστα: «Τὶς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν;». Τότε ο Κύριος τούς απεκάλυψε το εξής: «Τοῦτο ὑμᾶς σκανδαλίζει; (: Αυτό σας σκανδαλίζει; Που σας είπα: ‘’Εάν δεν φάτε το Σώμα του Υιού του ανθρώπου και δεν πιείτε το Αίμα Του, δεν θα έχετε την αιώνιον ζωήν;’’). Ἐὰν οὖν θεωρῆτε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον; (:Εάν θα βλέπατε τον Υιόν του ανθρώπου να ανεβαίνει εκεί που ήταν πρώτα;)». Και το είδαν. Την ημέρα της Αναλήψεως. «Καὶ βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη ἀπ’ αὐτῶν». «Κι ενώ έβλεπαν, ‘’ἐπήρθη’’, σηκώθηκε και ανήλθε στους ουρανούς». Βραδέως. Για να τυπώσουν την εικόνα. Και να πάρουν και την βεβαίωση από δύο αγγέλους, ότι κατά τον ίδιο τρόπο ο Κύριος θα ξαναέλθει εις τον κόσμον αυτόν, δια να κρίνει τον κόσμον. Και τότε όπως ο ίδιος ο Χριστός είπε: «Θα ξανάρθω και θα σας παραλάβω μαζί μου και τότε θα ανέλθομε στον ουρανόν». Και όπως λέει ο Απόστολος Παύλος: «Καὶ τότε πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμεθα». «Και θα είμεθα πάντοτε μαζί με τον Κύριο».

Και μετά την Ανάστασή Του είπε -μάλιστα το είπε πρώτα εις τις μαθήτριες: «Ἀναβαίνω πρὸς τὸν Πατέρα μου καὶ Πατέρα ὑμῶν» κ.λπ. «Ἀναβαίνω».

Τέλος, μετά την Ανάληψή Του εις τους ουρανούς, σημειώνει ο Λουκάς ότι ο Κύριος ανέβη και άγγελοι υμνούσαν την άνοδόν Του. Θα μου πείτε, αυτό δεν το γράφει ο Ευαγγελιστής. Ναι. Αλλά λέγεται προφητικά και ενδεικτικότατα από έναν ειδικόν ψαλμόν. Ανερχόμενος ο Κύριος, λέγουν μεταξύ των οι άγγελοι: «Ποιος είναι Αυτός που έρχεται; Που ανεβαίνει; Ο Κύριος της δόξης!». Διότι ήταν πρωτόγνωρο, πρωτοφανές, να βλέπουν άνθρωπον, διότι με την ανθρωπίνη Του φύση ο Κύριος ανέβηκε, να ανέρχεται εις τους ουρανούς. «Άνθρωπος; Ανθρωπίνη φύσις εις τους ουρανούς;». Εμάς πόσο μας κατέπληξε, όταν άνθρωποι, επίγειοι, μπήκαν σε ένα σκάφος κι άρχισαν να περιφέρονται εις τους αιθέρες… Κι αυτή η άνοδος του ανθρώπου με τα διαστημόπλοια κ.λπ. είναι τίποτα. Είναι τίποτα... Είναι ένα πήδημα, τολμηρόν βέβαια, ωστόσο ένα πήδημα στην παραπάνω γειτονιά μας. Ο Κύριος, όμως, ανήλθε εις αυτούς τους ουρανούς. Έξω από το σύμπαν. Και… βρείτε την άκρια του σύμπαντος… Δηλαδή, τι βλέπομε εδώ; Ο Κύριος Ιησούς να κατέρχεται και να ανέρχεται. Να κατέρχεται εις την Γη και να ανέρχεται εις τον ουρανόν. Αφού, βεβαίως, πρώτα ανήλθε εις τα Ιεροσόλυμα. Και μάλιστα είπε: «Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν». Όχι «ἀναβαίνω». «Ἀναβαίνομεν». Αυτό έχει πάρα πολλή σημασία.

Αυτή, ωστόσο, την διαδρομή της αναβάσεως του Χριστού στα Ιεροσόλυμα και μετά ταύτα τις λοιπές αναβάσεις, οφείλει κάθε πιστός να τις ακολουθήσει. Μόνο μία ανάβασις ανήκει στην θέληση του ανθρώπου. Οι άλλες, όχι στην θέλησή του. Και αυτό τι είναι; Όταν γίνει συναναβάτης του Χριστού εις το Πάθος. Να πάρει κανείς την απόφαση να ζήσει τον Σταυρόν του Χριστού. Να ανέβει εις τον Γολγοθά του. Το είπε σαφώς ο Χριστός: «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, τότε να σηκώσει τον σταυρό του και να με ακολουθήσει».

Οι άλλες οι αναβάσεις δεν είναι θεληματικές μας. Δεν ανήκουν στην θέλησή μας. Θέλετε να το δείτε; Λέει ο Απόστολος Παύλος στους Θεσσαλονικείς: Ότι «τότε εμείς- Πότε; Κατά την Δευτέραν του Χριστού Παρουσία- θα μας παραλάβει ο Κύριος υπό νεφέλην και θα ανέλθομε εις τους ουρανούς». Θα μας παραλάβει, λοιπόν, Εκείνος. Θέλομε δεν θέλομε -εννοείται θέλομε- διότι θα παρθούμε, θα ανυψωθούμε εις την Βασιλείαν του Θεού. Αλλά εκεί θα μας πάρει Εκείνος. Τώρα οφείλομε εμείς να ανεβούμε στα «Ἱεροσόλυμα» - τη λέξη «Ιεροσόλυμα» την βάζω εντός εισαγωγικών. Να περάσομε δηλαδή, από την τοπικότητα στην τροπικότητα.

Αλλά γιατί ο Κύριος θέλει συναναβάτας εμάς, τότε τους μαθητάς Του και τους όποιους μαθητάς Του εις το Πάθος Του; Διότι γενόμενος άνθρωπος, γίνεται αρχηγός της σωτηρίας μας. Και πρέπει έτσι να μετέλθομε κι εμείς τα στάδια εκείνα που μετήλθεν Εκείνος. Λέγει ο Παύλος: «Ἢ ἀγνοεῖτε ὅτι ὅσοι ἐβαπτίσθημεν εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν, εἰς τὸν θάνατον Αὐτοῦ ἐβαπτίσθημεν; Συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ Βαπτίσματος εἰς τὸν θάνατον». Κοιτάξτε. Βαπτισθήκαμε και βαπτισθήκαμε στον θάνατο του Χριστού. Και συνταφήκαμε, μπήκαμε κι εμείς εις τον τάφον. Το νερό της κολυμβήθρας έχει πολλές σημασίες. Εδώ έχει τη σημασία της γης. Και όταν γίνεται η τριπλή κατάδυσις και ο βαπτιζόμενος είναι υπό το νερό, υπό το ύδωρ, δηλοί συμβολικά τον τάφον. Η κολυμβήθρα, λοιπόν, γίνεται ο τάφος του πιστού. Ο τάφος του Χριστού, που τώρα γίνεται και ο τάφος του πιστού. «Συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διὰ τοῦ βαπτίσματος εἰς τὸν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἠγέρθη Χριστὸς ἐκ νεκρῶν διὰ τῆς δόξης τοῦ Πατρός, οὕτω καὶ ἡμεῖς ἐν καινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν. Εἰ γὰρ σύμφυτοι γεγόναμεν τῷ ὁμοιώματι τοῦ θανάτου Αὐτοῦ -Είδατε; Ομοίωμα θανάτου. Η κολυμβήθρα δεν είναι θάνατος. Είναι ομοίωμα θανάτου. Είναι σύμβολον δηλαδή. Αλλά γινήκαμε όμως με το σύμβολον, σύμφυτοι. Αυτό το «σύμφυτοι» έχει πάρα πολλή σημασία. Σύμφυτος-, ἀλλὰ καὶ τῆς ἀναστάσεως ἐσόμεθα (:θα είμεθα σύμφυτοι και της αναστάσεως. Θα έχομε φυτευθεί σ’ αυτήν την ύπαρξή Του. Θα έχομε εμβολιαστεί σε αυτήν την ύπαρξή Του. Γιατί αποτελούμε μέλη Του. Όχι συμβολικά, αλλά οργανικά μέλη Του). Εἰ δὲ ἀπεθάνομεν σὺν Χριστῷ, πιστεύομεν ὅτι καὶ συζήσομεν αὐτῷ». Λέγει στους Ρωμαίους: «Εάν πιστεύομε ότι πεθάναμε μαζί με τον Χριστό, πιστεύομε ότι και θα ζήσομε μαζί με τον Χριστό».

Πρέπει να σας πω ότι όλα τα γεγονότα που συνιστούν τον ανθρώπινον βίον του Χριστού, από την Ενανθρώπηση μέχρι την Ανάληψη, αυτά όλα τα γεγονότα –προσέξτε, γεγονότα- να το ξαναπώ;- γεγονότα, Ιστορία, γεγονότα, δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να συνιστούν την πορεία του πιστού· την οποία πορεία βαδίζει ο πιστός στην παρούσα ζωή, αρχηγός δε είναι ο Χριστός. Εκείνος ανοίγει τον δρόμο.Έτσι, αν ανεβώ στα «Ιεροσόλυμα», πεθάνω, αίροντας τον σταυρό μου, πιστεύοντας εις τον Ιησούν Χριστόν, θα αναστηθώ εις ζωήν αιώνιον. Γιατί δεν θα μπορούσε να αναστηθεί το σώμα μου, εάν ο Χριστός δεν είχε αναστηθεί. Και, όπως λέει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, αυτά που εργάστηκε ο Χριστός, τα γεγονότα Του, γι'αυτό ο Χριστιανισμός δεν είναι, όπως λέει ο Απόστολος Πέτρος «σεσοφισμένοι μῦθοι», «επινοημένα παραμύθια», τότε, ακολουθούμε, όπως λέγει ο άγιος Νικόλαος ο Θεσσαλονίκης ο Καβάσιλας ότι είναι τα «ποιητικά τῆς σωτηρίας μας».

Ρίξτε μια ματιά στη Θεία Λειτουργία για να το καταλάβετε αυτό. Πέστε μου, σε ποιο σημείο της Θείας Λειτουργίας αναφέρονται τα θαύματα του Χριστού; Πουθενά. Η παρατήρηση δεν είναι δική μου. Είναι του αγίου Νικολάου του Καβάσιλα. Αλλά τι αναφέρονται; Όλα εκείνα που συνιστούν τα γεγονότα της ζωής της επιγείου του Χριστού, διότι αυτά είναι τα «ποιητικά»- από το ρήμα «ποιῶ» - «τῆς σωτηρίας μας». Αν έκανε θαύματα ο Χριστός, έδωσε μίαν πίστωσιν του Εαυτού Του, ανέστησε νεκρούς κ.τ.λ., για μένα αυτά δεν έχουν σημασία, παρά έχουν σημασία αυτή αύτη η Ενανθρώπησις, αυτός ούτος ο θάνατος επί του Σταυρού, αυτή αύτη η Ανάστασις, αυτή αύτη η Ανάληψις. Αυτά είναι τα «ποιητικά τῆς σωτηρίας» μου. Πότε θα έφθανα στον ουρανό; Θα μπορούσα ποτέ να φθάσω εγώ; Ανθρωπίνη φύσις; Πού; Και όμως, επειδή ο Χριστός κατέβηκε και ανέβηκε, κι εγώ θα ανέβω. Εγώ ο άνθρωπος, θα ανέβω στους ουρανούς. Είναι καταπληκτικά πράγματα. Δεν πειράζει αν κάνω επαναλήψεις. Θυμάμαι ότι το είπα. Αυτά όλα δεν είναι «σεσοφισμένοι μῦθοι», δεν είναι παραμύθια που τα επινοούν, όπως στα ποικίλα θρησκεύματα που υπάρχουνε, τα λεγόμενα «φυσικά θρησκεύματα». Και είναι αποτελέσματα μιας επινοήσεως αυτών των ιδρυτών των θρησκειών. Είναι γεγονότα. Γεγονότα. Χειροπιαστά. Ο Χριστιανισμός είναι γεγονότα.

Απέθανε ο Χριστός; Κι εμείς. Ανέστη ο Χριστός; Κι εμείς. Ανελήφθη ο Χριστός; Κι εμείς. Εισήλθε ο Χριστός στον ουρανόν; Κι εμείς. Ό,τι ο Χριστός και εμείς. Εδώ βρίσκεται το μυστήριον και το βάθος της σωτηρίας μας. Ευτυχής εκείνος που το έχει καταλάβει αυτό.

Αγαπητοί, κι αυτό γίνεται, αλήθεια, πότε; Μέσα στην καθημερινότητα. Ο Χριστός είπε, στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιον είναι, που προσθέτει κάτι που δεν το βάζουν οι άλλοι Ευαγγελισταί: «Εκείνος που θα σηκώσει τον καθ’ ἡμέραν σταυρόν». Άλλοι Ευαγγελισταί λέγουν: «Τον σταυρόν του». Αυτό δεν είναι εφάπαξ, δεν είναι μία φορά. Ο Λουκάς μας το αποκαλύπτει αυτό: «Τὸν καθ’ ἡμέραν σταυρόν». Και ποιος είναι ὁ «καθ’ ἡμέραν σταυρός;». Ό,τι μπορεί κανείς να περνά δύσκολα, στην παρούσα ζωή, αν αυτή η δυσκολία προέρχεται γιατί πιστεύει στον Ιησούν Χριστόν. Αλλά είναι και οι άλλες περιπέτειες της ζωής, οι άλλες περιπέτειες. Είμαι στο καροτσάκι του πόνου, δεν ξέρω πού βρίσκομαι, δεν έχω να φάω εάν δείξω υπομονήν. Είναι, λοιπόν, δύο οι άξονες. Θα το ξαναπώ. Να με συγχωρείτε που κάνω τις επαναλήψεις. Ο ένας άξων είναι πάσχω γιατί πιστεύω στον Χριστό. Με κοροϊδεύουν οι άλλοι, με βάζουν στο περιθώριο. Γιατί πιστεύω. Ο άλλος άξων είναι η καθημερινότητα, στην οποία θα δείξω την υπακοή μου, την υπομονή μου. Είναι η ταλαιπωρία της ζωής ἐν ὑπομονῇ Χριστοῦ.

Ενήστευσεν Εκείνος; Κι εμείς. Γιατί, μην ξεχνάτε ότι η νηστεία δεν είναι τι άλλο παρά μια μικρογραφία και επανάληψη μιας κακοπαθείας. Η νηστεία είναι εικόνα μιας κακοπαθείας της ζωής. Όταν έχω όλα τα αγαθά και λέγω «Όχι, δεν θα φάγω». Γι’ αυτό η Σαρακοστή είναι μία μικρογραφία της δικής Του νηστείας εις την έρημον. Ενήστευσε, λέγει, ο Ιησούς 40 ημέρες. Επείνασε Εκείνος; «Ο Ιησούς», λέει, «επείνασε». Κι εμείς. Έστω αρνούμενοι να λάβομε τροφή. Δηλαδή ο Κύριος δεν είχε κάτι να φάει. Ενθυμηθείτε την συκιά, για να μην λέγω πιο πολλά. Εδίψασε Εκείνος; Είπε στη Σαμαρείτιδα: «Δώσ’ μου να πιω νερό». Τελικά δεν Του έδωσε νερό στη σαστιμάρα της για ό,τι είχε προηγηθεί. Και στον Σταυρό ο Κύριος είπε: «Διψῶ». Εδίψασε λοιπόν Εκείνος; Κι εμείς να διψάσομε για το έργο το δικό Του. Επόνεσε Εκείνος; Κι εμείς να πονέσομε για την αγάπη τη δική Του. Κουράστηκε Εκείνος; Κι εμείς για την δική Του διακονία. Εχλευάσθη Εκείνος; Κι εμείς, σαν δικοί Του.

Όλα αυτά τι είναι; Αν συμβούν; Γινόμαστε αυτό που είπαμε: «Σύμφυτοι» γινόμαστε του Χριστού. Ό,τι Εκείνος κι εμείς. Και για να πω εκείνο που λέει ο Παύλος ότι η ζωή μας θα είναι κρυμμένη μέσα στην δική Του ζωή. «Ἀπεθάνετε γάρ –προς Κολοσσαείς- καὶ ἡ ζωὴ ὑμῶν (:η ζωή σας) κέκρυπται (:είναι κρυμμένη) σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ. Ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν (:που είναι η ζωή μας), τότε καὶ ὑμεῖς (:τότε και σεις) σὺν αὐτῷ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ (:Θα φανερωθείτε κι εσείς τότε με δόξα)». Όλα αυτά συνιστούν το βαθύ μυστικό και νόημα μυστικόν: «Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα». Σε πληθυντικό σχήμα. Γιατί δείχνει συνανάβαση στο Πάθος Του, αλλά και εις την Ανάστασή Του. Και «ανάβαση» σημαίνει αυτοθυσία, άρνηση του εαυτού μας, κόπος, ιδρώτας.

«Ανάβαση», ακόμα, σημαίνει να στέκεσαι πιο πάνω από κάθε μικρότητα της ζωής. «Εἰ οὖν συνηγέρθητε –λέει πάλι ο Παύλος- τῷ Χριστῷ, τὰ ἄνω ζητεῖτε, οὗ ὁ Χριστὸς ἐστίν, ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καθήμενος· τὰ ἄνω φρονεῖτε, μὴ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς». Το μυστήριον του Χριστού, σαν μυστικές, ιστορικές αναβάσεις, έζησαν όλοι οι δίκαιοι, μην σας κάνει εντύπωση, και της Παλαιάς Διαθήκης. Ο Αβραάμ είχε μαρτυρική ανάβαση στο όρος που ανέβηκε για να θυσιάσει τον Ισαάκ, σαν πατέρας, το μονάκριβο παιδί του· ο οποίος βεβαίως, είναι τύπος, ο Ισαάκ, του Ιησού Χριστού. Ο λαός του Θεού ανέβηκε από την Αίγυπτο, την χώρα της δουλείας, της σκιάς και του θανάτου, στη Γη της Επαγγελίας, περνώντας από την δοκιμασία της ερήμου 40 ολόκληρα χρόνια!

Ο Μωυσής ακολούθησε την πορεία του λαού του Θεού, λέει στην «προς Εβραίους» κάτι καταπληκτικό, «μᾶλλον ἑλόμενος (:μάλλον προτιμών) συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ -Είδατε; Να συγκακουχείται με τον λαό του Θεού στην έρημο- ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν –είχε υιοθετηθεί από την κόρη του Φαραώ- (:θεώρησε ότι αυτά είναι τίποτα, ο πλούτος της Αιγύπτου) τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ». «Προτίμησε τον ονειδισμόν του Χριστού». Ποιον «ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ»; 1500 χρόνια πριν! Ναι. Ζήσαν όλοι οι άγιοι, οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης, το πάθος και τον ονειδισμόν του Χριστού. Ένα μυστήριο.

Ο μαρτυρικός προφήτης Ηλίας ανέβηκε στο Καρμήλιον όρος για να δείξει και αποδείξει τον αληθινό Θεό. Πράγμα που του κόστισε την φυγή από προσώπου Ιεζάβελ. Και όμως αυτός ο προφήτης πρώτα έπρεπε να ανέλθει το Καρμήλιον όρος και μετά να αναληφθεί εις τον ουρανόν. Είναι τύπος ο προφήτης Ηλίας τι θα γίνομε όλοι εμείς. Και το καταπληκτικόν είναι ότι μετά την επανεμφάνισή του με τον Ενώχ, που κι αυτός ανελήφθη, στις ημέρες του Αντιχρίστου θα συλληφθούν και οι δύο και θα κρεμαστούν στην κεντρική πλατεία της ιστορικής Ιερουσαλήμ. Από το Καρμήλιον στο ικρίωμα και από το ικρίωμα στον ουρανόν.

Αγαπητοί, πρέπει να ζήσομε αυτές τις μυστικές, μαρτυρικές αναβάσεις, μαζί με τον Χριστό, για να φθάσομε στην τελική ανάβαση στον ουρανό. Και το σπουδαίον· με τα σώματά μας. Και το σπουδαίον; Με τα σώματά μας! Να το τυπώσετε καλά αυτό, αδελφοί μου. Όταν ο Χριστός είπε: «Ἰδού, ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα», όπου επρόκειτο να πάθει, έδωσε μία περίληψη, μία επιτομή του πνεύματος του Ευαγγελίου. Αυτό είναι το Ευαγγέλιον. Ότι ο Χριστιανισμός είναι μία πορεία, μία ανάβαση, ένα πάθος. Αυτό και αποτελεί το βαθύ του μυστήριον. Πάντα θεμελιωμένο εις τα γεγονότα. Δεν υπάρχει, το λέω τρίτη φορά, «σεσοφισμένος μῦθος». Κι ευτυχής εκείνος που μπόρεσε αυτό να το αντιληφθεί, γιατί συνιστά αυτήν την ίδια του την σωτηρία.

714η ομιλία στην κατηγορία

« Ομιλίες Κυριακών ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_25.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

19 Μαρτίου 2025

Τό στοιχεῖον τῆς θλίψεως στή σωτηρία (β΄ ἔκδοσις)

†. Σήμερα, αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας, στο μέσον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, προβάλλει τον Τίμιον Σταυρόν προς θέαν, προς κατανόησιν της θεολογίας Του και προς προσκύνησιν υπό των πιστών. Ο Τίμιος Σταυρός είναι το σύμβολον της θυσίας και ταυτόχρονα το σύμβολον της ενισχύσεως. Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία μας προβάλλει σε κάθε αγιαστική της πράξη τον Τίμιον Σταυρόν, για να φανερώνει κάθε στιγμή ότι το Ευαγγέλιον είναι σταυρικόν. Θα το επαναλάβω. Ότι το Ευαγγέλιον είναι σταυρικόν. Ότι απαιτείται θυσία. Θυσία από τους πιστούς. Ότι αποτελεί όρον εισόδου στην Βασιλεία του Θεού. Είναι ακόμη και ενίσχυσις των πιστών, διότι με τον Τίμιον Σταυρόν ενικήθησαν οι αντίδικοί μας δαίμονες. Επατήθη και το φαινόμενον του θανάτου.

Γίνεται ακόμη ο Τίμιος Σταυρός η κλίμακα ανόδου μας εις τον ουρανόν. Γιατί η προέκτασις του Τιμίου Σταυρού είναι η Ανάστασις του Χριστού. Ποτέ δεν προβάλλεται ο Σταυρός χωρίς την Ανάσταση. Όταν έχομε του Σταυρού κάποια τελετή, Μεγάλη Παρασκευή, η απόλυσις θα λέγει: «Ὁ ἀναστὰς ἐκ νεκρῶν». Ποτέ ο Τίμιος Σταυρός δεν προβάλλεται χωρίς, να επαναλάβω, την προέκτασή Του, που είναι η Ανάστασις του Χριστού. Η κλίμακα του Ιακώβ έδειχνε την δυνατότητα καθόδου του Θεού, αλλά και την δυνατότητα ανόδου του ανθρώπου. Και αυτή η Κλίμακα είναι τόσον η Θεοτόκος, όσον και ο Τίμιος Σταυρός.

Τίθεται, όμως, ένα θεμελιακό ερώτημα, που σίγουρα απασχολεί πολλούς από τους αδελφούς Χριστιανούς. Γιατί πρέπει να ζήσουμε την σταυρική ζωή; Όπως διάχυτα φαίνεται εις την σημερινή ευαγγελική περικοπή; Ή, γιατί, όπως λέγει ο Απόστολος μετά τον λιθοβολισμό του στα Λύστρα, «διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ (:πρέπει) ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν»; Γιατί «διὰ πολλῶν θλίψεων»; Ή γιατί πρέπει να εισέλθομε, όπως είπε ο Κύριος, δια της στενής πύλης και να περπατήσομε την ζωήν μας, να βαδίσομε στον στενό δρόμο, στην στενήν οδόν; Ή, όπως λέγουν οι Πατέρες, ότι ποτέ κανείς δια της ανέσεως δεν ανέβηκε στον ουρανό. Γιατί; Γιατί, δηλαδή, πρέπει να σηκώσω τον σταυρό μου; Για να σωθώ; Γιατί;

Η απορία είναι βασικής σημασίας. Ασφαλώς σε όλους έχει δημιουργηθεί, γιατί ασφαλώς αφορά στην ίδια μας την σωτηρία. Μάλιστα θα λέγαμε ότι η διάδοσις του Χριστιανισμού, εφόσον έχει το στοιχείον του σταυρού, και αφαιρεί την άνεσιν, τότε δεν θα μπορούσε εύκολα να διαδοθεί ο Χριστιανισμός. Μήπως είναι ένα ανασταλτικόν στοιχείον στις ιεραποστολές;

Αλλά ας παρακολουθήσομε το θέμα, να το δούμε, είναι πάρα πολύ σπουδαίο, θα επαναλάβω, είναι θέμα σωτηρίας μας. Αναμφισβήτητα, αγαπητοί μου, ο Θεός ποτέ δεν θα ήθελε τα πλάσματά Του να θλίβονται και να υποφέρουν. Ποτέ. Δεν μας εδημιούργησε, δεν μας έκανε για να θλιβόμαστε. Κανένα πλάσμα του Θεού, μα κανένα, από το ζωικό βασίλειο, δεν είναι δυστυχισμένο. Βέβαια, δευτερευόντως, αν βλέπετε τα σπουργίτια να τρώνε τους σπόρους κάτω στη γη κι έχουν μία ανησυχία, είναι σε μία φοβερή ετοιμότητα να πετάξουν και να φύγουν, γιατί έχουν την αίσθηση ότι καιροφυλακτεί κίνδυνος, αυτό, αγαπητοί μου, είναι γιατί η φύσις αλλοιώθηκε, ένεκα της αμαρτίας των πρωτοπλάστων. Αλλά όμως ο Θεός δεν κάνει κανένα ζώο δυστυχές. Πώς, λοιπόν, θα ήταν ο άνθρωπος δυστυχισμένος; Για ποιον λόγο; Αντίθετα, ο Θεός δημιουργεί έναν Παράδεισον. Εκεί που ετοποθέτησε τους πρωτοπλάστους. Και μας λέγει σαφώς η Αγία Γραφή, ότι ο Παράδεισος αυτός ελέγετο «Παράδεισος τῆς τρυφῆς». Και, όπως ξέρετε, «τρυφή» θα πει απόλαυσις.

Ο Θεός, ο Ίδιος ο Δημιουργός, ζει στην μακαριότητα. Και τα πλάσματά Του τα καθιστά μακάρια. Έστω κι αν είναι παροδική η ζωή τους. Εννοείται, έξω από τον άνθρωπο. Γιατί ο άνθρωπος επλάσθη, ούτε να πεθάνει, ούτε να μην πεθάνει. Ούτε να πεθάνει, ούτε να μην πεθάνει. Δημιουργός του θανάτου δεν είναι ο Θεός. Αλλά αναλόγως την στάση που θα έπαιρνε ο άνθρωπος, θα ζούσε ή θα πέθαινε. Την στάση έναντι της εντολής του Θεού.

Όμως από φθόνο, του διαβόλου τον φθόνο, εισάγεται η αμαρτία και το αποτέλεσμά της ήταν και είναι ο θάνατος. Όταν οι πρωτόπλαστοι είδαν τον καρπόν, μετά, πάντοτε από την δαιμονικήν εισήγησιν, που είπε ότι «θα γίνετε θεοί», τότε, τον είδαν, λέγει η Γραφή, «καλὸν εἰς βρῶσιν καὶ ὅτι ἀρεστὸν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἰδεῖν καὶ ὡραῖον ἐστὶ τοῦ κατανοῆσαι». Δηλαδή, «καλόν τον δένδρον, ωραίος ο καρπός να τον βλέπεις εις την όρασιν και ευχάριστος στη δοκιμή του, στη γεύση του, στη βρώση του». Τότε άρχισε να γεννιέται για πρώτη φορά η ένοχη ηδονή. Η ένοχη ηδονή. Και λέμε ένοχη την ηδονή αυτήν, γιατί αυτός ο Παράδεισος ήτο τρυφή, ήτο ηδονή· που σημαίνει νόμιμος απόλαυσις. Και η ηδονή, ευθύς μετά εγέννησε την οδύνη, τον πόνο. Έτσι η οδύνη ήτο από την απώλεια της μακαριότητος και τη γεύση του θανάτου. Έκτοτε έχομε αυτό το δίπολο, το αδιάσπαστο δίπολον, ηδονή-οδύνη. Ηδονή-οδύνη.

Όταν ήλθε ο Χριστός εις τον κόσμον, έζησε τον καρπόν της ηδονής, που είναι η οδύνη. Αλλά χωρίς την ηδονή, βεβαίως. Και τούτο γιατί ανέλαβε την ανθρωπίνη φύση μας, χωρίς φυσικά και την αμαρτία μας. Ο άνθρωπος έπρεπε, με την βοήθεια του Ενανθρωπήσαντος Λόγου, να βαδίσει τον ίδιο δρόμο της επιστροφής, που ήταν η οδύνη. Να γιατί στενή η πύλη, να γιατί στενός ο δρόμος. Έπρεπε να γυρίσει πίσω, δια της οδού της οδύνης. Επί παραδείγματι, δεν ενήστευσε στον Παράδεισο, όταν ο Θεός είπε «Δεν θα δοκιμάσετε από τον καρπόν», απώλεσε τον Παράδεισο. Για να ξαναγυρίσει, έπρεπε να νηστεύσει. Τηρώντας την αρχική συμβουλή, τον αρχικό νόμο, την αρχική εντολή. Ο Θεός, εκείνο που θέτει, θα το φέρει, θα το φέρει, ίσως από μύριες περιπέτειες, δεν αθετείται, όμως, ποτέ ο λόγος Του. «Θα γυρίσεις πίσω; Θα βαδίσεις πάλι τον ίδιο δρόμο, θα τηρήσεις την εντολήν της νηστείας». Γι'αυτό νηστεύομε.

Επειδή δεν επίστευσε εις τον λόγον του Θεού, ακόμη κάτι καλύτερο παράδειγμα και κεφαλαιώδες και κεντρικό, ότι θα πεθάνεις αν παραβείς την εντολήν του Θεού, οι πρωτόπλαστοι απώλεσαν τον Παράδεισον. Τώρα, για να ξαναγυρίσουν πίσω, πρέπει να βαδίσουν τον ίδιο δρόμο. Ποιο δρόμο; Της πίστεως. Γι'αυτό ο Χριστιανισμός είναι πίστις. Θα πιστέψεις. Σε τι θα πιστέψεις τώρα; Στο θεανθρώπινον πρόσωπον του Χριστού. Γιατί ο Χριστός, ο Θεός που ενηνθρώπησε, κι είναι ο Ίδιος ο Θεός Λόγος μες στον Παράδεισον που έθεσε την εντολή, για να επιστρέψεις, πρέπει να πιστέψεις ότι είναι ο ίδιος. Ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Τότε δεν επίστεψαν οι πρωτόπλαστοι. Τώρα πρέπει να πιστέψουμε για να γυρίσουμε πίσω. Βλέπετε, δεν αθετείται οτιδήποτε ο Θεός θέτει, το ξαναλέγω.

Έτσι κι εδώ. Βαδίσαμε την οδόν της οδύνης. Βαδίσαμε την οδόν της ηδονής, για να έρθει η οδύνη. Θα γυρίσουμε πίσω δια της οδού της οδύνης. Με την διαφορά ότι όταν ήλθε ο Χριστός, μας διαφοροποίησε αυτήν την οδύνη. Δεν είναι η οδύνη του κόσμου· που μεθάς, γλεντάς, ασωτεύεις και πονάς. Παίρνεις ναρκωτικά, παίρνεις, τσακίζεις τον εαυτόν σου... Δεν είναι αυτή η οδύνη του κόσμου, του προπατορικού αμαρτήματος και του θανάτου. Δεν είναι αυτή η οδύνη· που γεννάει την αμαρτία ή η αμαρτία την οδύνη. Είναι η οδύνη, εδώ είναι η διαφοροποίησις, που προκαλείται από τη βίωση της πνευματικής ζωής και από την άρση, το σήκωμα του σταυρού. Αυτή η οδύνη. Αυτήν την οδύνη πρέπει τώρα να αποδεχθείς, για να γυρίσεις πίσω. Θα αποβάλεις, θα απαρνηθείς την οδύνη που γεννήθηκε από την αμαρτία, την ηδονή, που είναι ο κόσμος, τα πάθη. Θα πάρεις την άλλη την οδύνη, του σταυρού. Για να γυρίσεις πίσω.

Είπαμε ότι το σχήμα ηδονή-οδύνη οδήγησε τον άνθρωπο έξω από τον Παράδεισον. Για να ξαναγυρίσει τώρα πρέπει να ακολουθήσει τον αντίστροφο δρόμο. Πώς το είπα; Ηδονή-οδύνη. Τώρα το αντίθετο: Οδύνη-ηδονή. Οδύνη-ηδονή. Αντίστροφα. Και η ηδονή θα είναι η τρυφή της Βασιλείας του Θεού. Με την ηδονή τώρα θα πας στην τρυφή της Βασιλείας του Θεού. Οδύνη-ηδονή. Η οδύνη θα γεννήσει τώρα την ηδονή, την τρυφήν της Βασιλείας του Θεού. Η οδύνη, θα το επαναλάβω, είναι η σταυρική ζωή.

Έτσι, έχομε τον πνευματικόν τοκετόν. Δηλαδή την απόκτηση της σωτηρίας, μέσα από μια οδύνη. Ξέρετε ότι η γυναίκα άμα γεννάει, έχει οδύνη. Γιατί έχει τις ωδίνες· δηλαδή τους κοιλόπονους. Γράφει ο Ησαΐας, στην ωδή του είναι: «Καὶ ὡς ἡ ὠδίνουσα (:Και όπως αυτή που κοιλοπονά) ἐγγίζει τοῦ τεκεῖν (:πλησιάζει η ώρα να γεννήσει) καὶ ἐπὶ τῇ ὠδῖνι αὐτῆς ἐκέκραξεν (:και στον πόνο της, στον κοιλόπονό της έκραξε, φώναξε) οὕτως ἐγενήθημεν τῷ ἀγαπητῷ σου (:έτσι κι εμείς –λέει- γινήκαμε για τον αγαπητό Σου. -Ποιον; Για τον Ιησούν Χριστόν) διὰ τὸν φόβον σου, Κύριε· ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν καὶ ὠδινήσαμεν (:Βάλαμε τον φόβο Σου μέσα μας, εγκυμονήσαμε τον φόβο Σου, Κύριε, και πονέσαμε τον φόβο της εγκυμοσύνης αυτής. Την οδύνη, ε; Τον φόβο, την οδύνη) καὶ ἐτέκομεν· πνεῦμα σωτηρίας (:και γεννήσαμε το πνεύμα της σωτηρίας)». Η αντίστροφος κίνησις. Ελπίζω να είμαι σαφής.

Αυτή η οδύνη εκφράζεται από την Καινή Διαθήκη ως εξής. Λέει ο Κύριος: «Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης. Τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν! (:Λίγοι είναι εκείνοι που την βρίσκουν)». Ακόμη, ο Κύριος είπε: «Ὃστις θέλει –αυτό που ακούσαμε σήμερα- ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν –Ξέρετε, η απάρνησις του εαυτού μας είναι οδυνηροτάτη. Οδυνηροτάτη. Να απαρνηθείς τον εαυτόν σου- καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». «Να σηκώσει όλες τις θλίψεις της ζωής». Ποιες θλίψεις; Αυτές που γεννιώνται στη σύγκρουσή σου με το πνεύμα του κόσμου. Στην σύγκρουσή σου με το πνεύμα του κόσμου. Την ειρωνεία, τον διωγμόν, την αποδοκιμασία. Να σηκώσεις αυτόν τον σταυρόν. Και του Παύλου, που ήδη σας τα είπα αυτά και προηγουμένως: «Διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ (:Με πολλές θλίψεις πρέπει… -Εκείνο το «δεῖ». Το φοβερό «δεῖ»…) ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν».

Αλλά γιατί; Για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος: Η απαλλαγή μας από τα προσωπικά πάθη, από τις ροπές του προπατορικού αμαρτήματος, από την άσκηση και την ενάσκηση της πνευματικής ζωής. Απ’ αυτά όλα προκύπτει οδύνη. Ξέρετε πώς είναι τα πάθη μας; Κάτι περισσότερο από ό,τι τα στρείδια, κολλημένα στα ύφαλα ενός καραβιού· που έχουν ενσωματωθεί. Εδώ τα πάθη μας και οι ροπές μας έχουν γίνει δευτέρα φύσις… Ώστε να λέμε «ο φυσικός άνθρωπος είναι αυτός κι αυτός», όπως τον περιγράφει η Ψυχολογία. Δεν είναι όμως αυτός ο άνθρωπος, όπως τον περιγράφει η Ψυχολογία. Γι'αυτό και η επέμβαση της Ψυχολογίας δεν είναι η ορθή. Δεν είναι της ώρας να σας πω πιο πολλά. Συνεπώς είναι εύκολο πράγμα να ξεκολλήσεις την δευτέρα σου φύση; Είναι φοβερό. Οδυνηρότατον.

Ο δεύτερος λόγος. Μας λέγει η Γραφή ότι «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται», λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. «Ο κόσμος ολόκληρος βρίσκεται εις την αγκαλιά του διαβόλου». Και εις τον κόσμον αυτόν τον πονηρόν είναι ενταγμένοι οι πνευματικοί άνθρωποι. Πρέπει να ζήσουν κατ’ ανάγκην μέσα εις αυτόν τον κόσμον, να ζήσουν μαζί του, τοπικά. Μαζί του. Δεν ξεχωρίζομε. Στο ίδιο λεωφορείο μπαίνομε, στην ίδια αγορά πηγαίνομε, συναλλασσόμεθα με όλον τον κόσμον, με όλους τους ανθρώπους. Πρέπει να ζήσουμε μαζί του. Συνεπώς; Κι όπως λέγει ο Κύριος: «Ἀνένδεκτον ἐστίν τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». «Είναι αδύνατον να μην έρθουν τα σκάνδαλα». Γιατί; Επειδή «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται». Θα ‘ρθουν, λοιπόν, τα σκάνδαλα. Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο πιστός… -σκάνδαλα, σου λέει ο άλλος: «Πάω στον δρόμο και σκανδαλίζομαι, πάω στην Εκκλησία ακόμα, βλέπω με τα μάτια μου πώς μπαίνουν ημίγυμνοι άνθρωποι, γυναίκες όλο και σκανδαλίζομαι» : «Ἀνένδεκτον ἐστίν τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». Όλα αυτά σημαίνουν όμως ότι ο πιστός μέσα στον κόσμο, θα πρέπει οπωσδήποτε να ζήσει με θλίψη. Με θλίψη οπωσδήποτε. Θα δεχθεί το σκάνδαλο, την ειρωνεία, τον διωγμό. Είναι εκείνο που είπε ο Κύριος: «Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε». Στον κόσμο θα έχετε θλίψη. «Ἀλλὰ θαρσεῖτε· ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον». «Πάρετε θάρρος. Εγώ τον ενίκησα τον κόσμον», λέει ο Κύριος.

Όπως αντιλαμβανόμεθα, αγαπητοί, ο σταυρός είναι απολύτως αναγκαίος για την σωτηρία μας· διότι η θλίψη αντιπροσωπεύεται από τον σταυρόν. Όταν ο Χριστός άπλωσε τις παλάμες Του επί του Σταυρού και Τον κάρφωσαν, δεν ήταν κάποια διασκέδασις, δεν ήταν κάποια άνεσις. Ήταν πόνος και θάνατος. Πρέπει να πεθάνομε εις τον κόσμον αυτόν, ως προς τον κόσμον αυτόν. Ως προς τον κόσμον αυτόν· για να ζήσομε.

Αλλά σωτηρία σημαίνει οικείωση του Χριστού. Πρέπει να οικειωθώ τον Χριστόν, για να έχω την σωτηρία. Και τούτο διότι ο Χριστός είναι «ὁ ὑπὲρ ἡμῶν» και «ὁ ἀντὶ ἡμῶν». Τι θα πει αυτό; Θα πει ότι ο Χριστός έπαθε επί του Σταυρού, που ο κόσμος βέβαια εσταύρωσε τον Χριστόν και τον ανέβασε εις τον Σταυρόν, ο Χριστός έπαθε ὑπὲρ ἡμῶν, για μας και ἀντὶ ἡμῶν. Εμείς έπρεπε να ανεβούμε επάνω εις τον σταυρόν. Διότι εμείς είμεθα οι αμαρτωλοί. Όχι ο αθώος Ιησούς. Ο Χριστός, όμως, ανέβηκε για λογαριασμό μας. «Ὑπὲρ ἡμῶν» και «ἀντὶ ἡμῶν». Έτσι ο Χριστός γίνεται ο αντιπρόσωπός μας, προσέξατέ το αυτό. Ο αντιπρόσωπός μας, γιατί Εκείνος ανέβηκε εις τον Σταυρόν, Εκείνος, ο αντιπρόσωπός μας, απέναντι στον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Ευαρεστεί εις τον Πατέρα και ο Πατέρας, χάριν του Υιού, χαρίζεται σε όσους αντιπροσωπεύει ο Υιός.

Αλλά τι είναι εκείνο που καθορίζει την αντιπροσώπευση; Θα το πω άλλη μια φορά· προσέξτε. Η πίστις. Όταν πιστέψω στο θεανθρώπινον πρόσωπον του Χριστού, ήδη αντιπροσωπεύτηκα από τον Χριστόν. Εάν δεν Του αναθέσω αυτήν την αντιπροσώπευση, δεν σώζομαι. Πάλι η πίστις. Αλλά όχι μόνον η πίστις, αλλά και η οικείωσις στο πάθος του Χριστού. Το πάθος Του, θα γίνει πάθος μου. Πώς; Όταν συσταυρωθώ. Σταυρωθώ μαζί με τον Χριστόν. Πώς δηλαδή; Θα ανεβώ πάνω στον Σταυρόν; Πώς θα γίνει αυτό; Ακούστε πώς το λέγει ο Παύλος: «Χριστῷ συνεσταύρωμαι – Είδατε; Συνεσταύρωμαι. Μαζί με τον Χριστό σταυρώθηκα- Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός (:Την ζωή την παλιά, την ζωή της αμαρτίας δεν την ζω πια. Έχω πεθάνει ως προς αυτήν)· ὃ δὲ νῦν ζῶ ἐν σαρκί, ἐν πίστει ζῶ τῇ τοῦ υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός με καὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ».

Κι εκείνο το θαυμάσιον: «Ἀνταναπληρῶ –γράφει στους Κολοσσαείς, ἀνταναπληρῶ: ἀντί-ἀνά-πληρῶ - τὰ ὑστερήματα τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ». (Γιατί το σώμα του Χριστού είναι στον κόσμον και πάσχει διαρκώς. Είναι η Εκκλησία· η οποία πάσχει· η οποία σταυρώνεται διαρκώς μες στην Ιστορία, έως το τέλος της Ιστορίας. Αντί, λοιπόν, του Χριστού, ο Οποίος πήγε στον ουρανό, «ἀνταναπληρῶ», λοιπόν, «τὰ ὑστερήματα», ό,τι δεν πρόλαβε Εκείνος να πάθει, των θλίψεων του Χριστού. Πού;) ἐν τῇ σαρκί μου (:στη σάρκα μου) ὑπὲρ τοῦ σώματος αὐτοῦ ὃ ἐστὶν ἡ ἐκκλησία (:Για λογαριασμό του σώματός Του, που είναι η Εκκλησία)». Γι'αυτό ο Παύλος οδοιπορεί, τρώει ξύλο, μπαίνει στις φυλακές, αγωνίζεται. Αυτό θα πει ότι «ο Παύλος ανταναπληροί τα υστερήματα των παθημάτων του Χριστού ἐν τῇ σαρκί του, υπέρ του σώματος του Χριστού, υπέρ της Εκκλησίας».

Αλλά η συσταύρωσις έχει και την συνέγερσιν. Ο Χριστός εμπρός, οι πιστοί από πίσω. Από τον Σταυρό στην Ανάσταση. Και στην Βασιλεία του Θεού. Έτσι μπορούμε να κατανοήσομε, αγαπητοί μου, το μυστήριον του Σταυρού. Θέλετε; Το μυστήριον της σωτηρίας μας. Θέλετε; Το μυστήριον του Χριστιανισμού. Αυτό είναι το μυστήριον του Χριστιανισμού.

Όμως, από τους πάμπολλους Χριστιανούς, τους δικούς μας, τους ανθρώπους μας, δεν κατανοείται ο Σταυρός. Δηλαδή η θλίψη στη ζωή του Χριστιανού. Δεν κατανοείται. Η ευημερία, που είναι στην εποχή μας αφθονούσα, είναι πλέον σύνθημα της ζωής. Αλλά αυτό το σύνθημα στέκεται εχθρικά έναντι του Σταυρού του Χριστού. Ακούστε πώς το λέει ο Παύλος, προς Φιλιππησίους 3, 18: «Πολλοὶ περιπατοῦσιν, οὕς πολλάκις ἔλεγον ὑμῖν (:Ζουν πολλοί, που πολλές φορές σας έλεγα - λέει στους Φιλιππησίους) νῦν δὲ καὶ κλαίων λέγω (:και τώρα που σας γράφω, κλαίγοντας σας γράφω) τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ –Ποιοι είναι αυτοί «οι εχθροί του Σταυρού του Χριστού;»:- ὧν (:των οποίων) τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν ὁ Θεὸς ἡ κοιλία–Δηλαδή; Ευημερία. Τι θα φάμε και τι θα πιούμε- καὶ ἡ δόξα ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν –Πορνεύομε μεγαλοπρεπώς,ναι, ζούμε τα σαρκικά αμαρτήματα και καυχώμεθα! «Και η δόξα τους», λέγει, «είναι σε πράγματα που θα έπρεπε να ντρέπονται», λέει ο Παύλος) οἱ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντες (:εκείνοι οι οποίοι φρονούν τα επίγεια). Ἡμῶν δὲ τὸ πολίτευμα ἐν οὐρανοῖς ὑπάρχει (:το δικό μας πολίτευμα είναι στον ουρανό)». Τι παρατηρούμε εδώ στα γραφόμενα του Παύλου; Πρώτον, αυτοί οι πιστοί είναι πολλοί. Δεύτερον, είναι εχθροί του Σταυρού του Χριστού, διότι καταργούν με τον τρόπο της ζωής τους τον σταυρόν. Ο σταυρός όμως καταργούμενος, δημιουργεί συμβιβασμό με τον κόσμο, με το κοσμικό φρόνημα. Κηρύσσεται νέος Θεός, που είναι η κοιλία, δηλαδή η ευημερία. Κηρύσσεται η εξορία της θλίψεως, της ασκήσεως, της στενής πύλης, της τεθλιμμένης οδού, δηλαδή η κατάργησις του Χριστιανισμού.

Αγαπητοί, σήμερα η Εκκλησία μας, στο μέσον της Τεσσαρακοστής, προβάλλει τον Τίμιον Σταυρό, για να μας ενθυμίσει ότι πρώτον, ο Τίμιος Σταυρός είναι η καρδία της σωτηρίας. Δεύτερον, είναι η καρδία της πνευματικότητος. Τρίτον, είναι το σύμβολον της θυσίας και της θλίψεως. Τέταρτον, αντιπαρατάσσεται στον κόσμο και στο κοσμικό φρόνημα, που διάκειται εχθρικά στον Θεό. Πέμπτον, είναι το σύμβολον της δυνάμεως και της ήττας των δαιμόνων. Έκτον, είναι το σύμβολον της ήττας του κόσμου. Έβδομον, είναι το μέγα διάσημον του Χριστού και η ακροτάτη Του δόξα. Όγδοον, είναι το σύμβολον της δόξης των πιστών· διότι δι’ αυτού θα εισέλθουν στην Βασιλεία του Θεού.

Έτσι ο άνθρωπος ξεκίνησε από τον Παράδεισον, τον Παράδεισον της τρυφής, εδοκίμασε την ηδονή, «τὴν ἡδονὴ τῆς παραλόγου βρώσεως», όπως λέγει ο άγιος Ανδρέας Κρήτης, απ’ όπου εγεννήθη η οδύνη του θανάτου. Ήλθε ο Χριστός. Και μαζί Του αποβάλαμε την φθοροποιό και θανατηφόρο ηδονή. Και με την πορεία στον δρόμο της οδύνης, που είναι ο σταυρός, φθάνομε πάλι στην τρυφή του Παραδείσου, στη μακαριότητα της Βασιλείας του Θεού. Ο Παράδεισος οριστικά δεν εχάθη. Τον άνοιξε ο Χριστός με τον Σταυρό Του. Τώρα τον ανοίγομε κι εμείς, με τον δικό μας τον σταυρό.

Έτσι, αυτά θαυμάσια τα εκφράζει, τα λέει ο Απόστολος Παύλος: «Ὦσπερ γὰρ ἐν τῷ Ἀδάμ, πάντες ἀποθνήσκομεν, ἀποθνήσκουσιν οὕτως καὶ ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται». Και ωραία το εκφράζει το κοντάκιο της ημέρας: «Οὐκέτι φλογίνη ῥομφαία φυλάττει τὴν πύλην τῆς Ἐδέμ﮲ αὐτῇ γὰρ ἐπῆλθε παράδοξος σβέσις, τὸ ξύλον τοῦ Σταυροῦ﮲ θανάτου τὸ κέντρον καὶ ᾅδου τὸ νῖκος ἐλήλαται﮲ ἐπέστης δέ, Σωτήρ μου, βοῶν τοῖς ἐν ᾅδη﮲ Εἰσάγεσθε πάλιν εἰς τὸν Παράδεισον». Δηλαδή: «Δεν φυλάττει πια πύρινο σπαθί την πύλη της Εδέμ. Έσβησε παράδοξα με το ξύλο του Σταυρού. Το κεντρί του θανάτου και η νίκη του άδου παραμερίστηκαν. Ήλθες, Σωτήρα μου, φωνάζοντας σ’ αυτούς που στον Άδη μέναν: Στον Παράδεισο ξαναμπαίνετε».

595η ομιλία στην κατηγορία

« Ομιλίες Κυριακών ».

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

01 Μαρτίου 2025

Προετοιμασία γιά τήν Θ. Εὐχαριστία.

†.Με τρία μεγάλα συνθήματα, αγαπητοί μου, η σημερινή ευαγγελική περικοπή μάς προετοιμάζει για το μεγάλο γεγονός του Πάσχα. Και είναι η αγάπη προς τους εχθρούς, η νηστεία και η αφιλαργυρία. Κατ’ ουσίαν, τα συνθήματα αυτά μας παρασκευάζουν για την συμμετοχή μας στο ποτήριον της Θείας Ευχαριστίας. Διότι, όπως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, «Οπότε κοινωνείς, Πάσχα επιτελείς». Αλλά και επιπλέον, την περίοδον αυτήν της Μεγάλης Τεσσαρακοστής οι άνθρωποι συχνότερα, πυκνότερα, μετέρχονται εις το Ποτήριον της ζωής. Μάλιστα επενοήθη η τετελεσμένη Θεία Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων- το είπα διπλά, τετελεσμένη και προηγιασμένη, το ίδιο είναι- ακριβώς για τις ανάγκες του λαού να κοινωνεί συχνά. Εξάλλου, θα λέγαμε, οι πιστοί, τώρα την Σαρακοστή έχουν νηστεία διαρκή, προσευχή τονισμένη, μελέτη πιο έντονη, άσκηση κάθε αρετής και όλα αυτά αποβλέπουν εις την ένωσίν μας με τον Ιησούν Χριστόν.

Και οφείλομε, τουλάχιστον την περίοδον μιας Τεσσαρακοστής, πολύ παραπάνω της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, να βγάλομε πολύ το κέρδος. Διότι εάν ο Νώε επί 120 χρόνια -120 χρόνια!- προετοίμαζε την Κιβωτόν, που θα δεχόταν μέσα την οικογένειά του και τα ζώα που του είπε ο Θεός να μαζέψει και να βάλει μέσα εις την Κιβωτόν -ήταν ένα θωρηκτό, αγαπητοί μου, ένα τεράστιο καράβι ήτανε, η Κιβωτός του Νώε, και σας είπα, 120 χρόνια ηργάζετο για να τελειώσει αυτήν την Κιβωτόν- πόσο περισσότερο θα πρέπει εμείς να προετοιμάζομε τον εαυτόν μας για να δεχθούμε ως άλλη κιβωτός, το άσπιλον Σώμα και Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού;

Εάν ο θεόπτης Μωυσής, με τόσην επιμέλεια κατεσκεύασε την άλλην εκείνην κιβωτό, που έβαλε μέσα τις πλάκες του Νόμου, με την χρυσή επένδυση κ.λπ. και την στάμνα με το μάννα, την χρυσή στάμνα με το μάννα, εις ενθύμιον, εις ανάμνησιν ότι ο λαός ετράφη εις την έρημον, πόσον περισσότερον εμείς που θα βάλομε μέσα μας τον Νομοθέτη και τον Τροφοδότη, που θα λάβομε το αληθινό μάννα; Γιατί ο Χριστός είπε: «Η σάρκα μου είναι το αληθινό μάννα». Το είπε στους Καπερναΐτας που Τον αναζητούσαν μετά από τον χορτασμό των πεντακισχιλίων. «Όχι», λέει, «όπως το μάννα εκείνο που έπεσε από τον ουρανό, που το έφαγαν οι πατέρες σας και απέθαναν. Εγώ είμαι το μάννα το αληθινό». Πόση, λοιπόν, περισσότερη προετοιμασία πρέπει να επιβάλομε στον εαυτόν μας, προκειμένου να δεχθούμε, όπως σας είπα, τον Νομοθέτην και τον Τροφοδότην με το Αίμα Του και το Σώμα Του που θα μας προσφέρει; Και ακόμη, εάν ο σοφός Σολομών επί επτά έτη έκτιζε τον περίφημον ομώνυμον ναόν, πόσο θα πρέπει εμείς να ευπρεπίζομε τις ψυχές μας, που θα γίνουν ναοί Θεού ζώντος; «Ὑμεῖς ἐστέ», λέγει, «ναοὶ Θεοῦ ζῶντος», λέγει ο Απόστολος Παύλος στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή του.

Όταν έρχεται η ώρα της προσελεύσεως των πιστών εις το Άγιον Ποτήριον, να κοινωνήσουν, ο ιερεύς καλεί με τούτα τα λόγια: «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε». Δηλαδή «να προσέλθετε με φόβο Θεού, με πίστιν Θεού και με αγάπην Θεού». Τι σημαίνει αυτή η εξαγγελία που λέγεται πριν κοινωνήσουν οι πιστοί;

Πρώτα πρώτα καλεί με το «προσέλθετε». Εάν οι πιστοί δεν προσέλθουν να κοινωνήσουν, τρόπον τινά σαν να αθετούν την τελεσθείσα Θεία Λειτουργία. Το φανταστήκατε αυτό; Πόσες φορές μένει μόνος ο ιερεύς, ο οποίος βεβαίως, κατά κανόνα και υποχρεωτικά, πρέπει να κοινωνήσει. Και να βγει έξω και να πει: «Προσέλθετε» και να μην προσέλθει κανείς! Κι όταν έχει να κοινωνήσει ένα νήπιο, ένα μωρουδάκι, θα λέγαμε: «Η Θεία Λειτουργία έγινε γι’ αυτό το μωρουδάκι;». Γιατί όχι; Για όλους όμως έγινε. Γι'αυτό είναι, όπως σας είπα, ένας τρόπος απωθήσεως της Θείας Λειτουργίας. Καλά. Ετελέσθη, ακούσαμε, είδαμε, αλλά δεν προσερχόμεθα... Μην ξεχνάτε ότι η Θεία Λειτουργία θέτει τραπέζι. Γι’ αυτό λέγεται και «Αγία Τράπεζα». Όπου τελεσιουργείται το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά δεν προσερχόμεθα. Είναι σαν να βλέπομε ένα τραπέζι πλούσιο από την τηλεόραση. Άπλωσε το χέρι σου να πάρεις να φας. Δεν μπορείς. Μόνο το βλέπεις. Ποίο το κέρδος;

Αλλά τι είναι η Θεία Λειτουργία; Την οποίαν, τρόπον τινά, σας είπα, απωθούμε. Τρόπον τινά. Ερωτάει ο άγιος Καβάσιλας, ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας Θεσσαλονίκης. «Τι είναι», λέγει, «η Θεία Λειτουργία»; Έγραψε ένα θαυμάσιο βιβλίο περί της Θείας Λειτουργίας. Το βιβλίο αυτό κυκλοφορεί και με μετάφραση ευτυχώς. Μπορείτε να το διαβάσετε. Θα αποκτήσετε βαθείαν γνώσιν, όσο τούτο είναι δυνατόν, του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, που τελεσιουργείται μες στο πλαίσιον της Θείας Λειτουργίας. Και απαντά ο άγιος Καβάσιλας - σε απόδοση το λέγω, όχι κείμενο, δεν πειράζει, μικρό είναι-: «Της τελετής των ιερών μυστηρίων πράξις μεν είναι η μεταβολή των δώρων στο Θείο και Αίμα, σκοπός δε να αγιασθούν οι πιστοί». Δηλαδή τι είναι η Θεία Λειτουργία; Είναι μία τελετή. «Όπου η πράξις», λέγει, «είναι η μεταβολή των δώρων, του προσφόρου που προσφέρεται και του οίνου, σε θείον σώμα και αίμα. Αλλά και ο σκοπός είναι να αγιασθούν οι πιστοί». Έτσι αρχίζει το κείμενό του στο βιβλίο του αυτό. Δύο πράγματα. Ένα έργον και ένας σκοπός. Εάν δεν ικανοποιηθεί ο σκοπός, ως προς τι το έργον;

Βέβαια δεν ακριβολογώ αυτή την στιγμή. Διότι η Θεία Λειτουργία καθεαυτήν, όταν τελεστεί το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας, έχει μέγα κέρδος και δια τους κεκοιμημένους. Μην το ξεχνάμε αυτό. Αλλά ως προς τους ζώντας, εάν δεν προσέλθουν να κοινωνήσουν, θα έλεγα, ως προς τι τότε η Θεία Λειτουργία; Έτσι, ουσιαστικά πρέπει όλοι, υπογραμμίζω, όλοι να προσέλθουν εις το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας. Δεν καινοτομώ. Αυτή ήτο η πράξις της αρχαίας Εκκλησίας. Δεν έμενε κανείς που να μην κοινωνήσει. Διαβάστε παλιά κείμενα, όπως του αγίου Ιουστίνου του Φιλοσόφου, που κάνει στην απολογία του την δεύτερη, κάνει ακριβή περιγραφή, ότι …πώς οι Χριστιανοί κοινωνούν κ.λπ. κ.λπ. Και μάλιστα η απολογία του αυτή ήταν και στον αυτοκράτορα της Ρώμης. Αλλά και εις την Βουλήν, να το πούμε έτσι, η οποία ήταν περί τον αυτοκράτορα. Δύο απολογίες. Κι εκεί περιγράφει τι είναι η Θεία Λειτουργία και πώς κοινωνούσαν οι πιστοί. Ήτανε τόσο βασικής σημασίας να κοινωνούν οι πιστοί όλοι, ώστε υπάρχει κανών Συνόδου Οικουμενικής που λέγει: «Εκείνος ο οποίος δεν θα κοινωνήσει, πρέπει να εξηγήσει γιατί δεν κοινωνεί. Γιατί αλλιώτικα», λέγει, «επιβάλλεται εις αυτόν κύρωσις». «Γιατί δεν κοινώνησες;. Αυτό, γιατί δεν κοινώνησες; Τι συμβαίνει; Για ποιον λόγο;».

Αυτά τα λέγω, για να δείτε, να συγκρίνομε, αγαπητοί μου, ποία ήταν η πράξη προσεγγίσεως του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας εις την αρχαίαν Εκκλησίαν και ποια είναι σήμερα. Αλλά φυσικά πρέπει να ξέρομε τι κοινωνούμε. Να έχομε την σφραγίδα του αληθινού Χριστιανού. Γιατί αλλιώτικα προχωρούμε να βεβηλώσομε το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας.

Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε πάντοτε παρασκευασμένοι. Πάντοτε. Για να είμεθα έτοιμοι να μετέχομε των μυστηρίων Σώματος και Αίματος του Χριστού. Πάλι ο άγιος Καβάσιλας μας σημειώνει ότι ο Θεός μάς δίδει, λέει, τα μυστήριά Του, αλλά απαιτεί από εμάς, σε μετάφραση σας το λέγω, οπωσδήποτε να γίνομε άξιοι να δεχθούμε και να τα φυλάξομε. Μάλιστα, να σας πω και πώς το λέγει: «Τὸ γὲ ἐπιτηδείους γενέσθαι -«ἐπιτήδειος» θα πει «κατάλληλος». «Πρέπει να γίνουμε», λέει, «κατάλληλοι»- πρὸς τὸ δέξασθαι(: για να δεχθούμε) αὐτὰ(τα μυστήρια) καὶ φυλάξαι ἐξ ἀνάγκης ἀπαιτεῖ παρ’ ἡμῶν». Και ζητάει από μας ο Θεός να φυλάξομε εκείνα τα οποία πήραμε.

Αναφέρει μία περίπτωση η οποία είναι πάρα πολύ σπουδαία. «Πρόσεξες», λέει ο άγιος Καβάσιλας, ο άγιος Νικόλαος Καβάσιλας, «επρόσεξες ότι στην παραβολή του σπορέως, ‘’ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ’’, βγήκε αυτός που σπέρνει να σπείρει». Δεν λέγει «ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ ἀρῶσαι τὰ χωράφια του». Δηλαδή να σκάψει, να βάλει άροτρο. Αυτό είναι δικό σου θέμα. Το προσέξατε; Έρχεται ο Θεός να σπείρει. Αλλά πρέπει να βρει το χωράφι της ψυχής κατάλληλον για να σπείρει τον σπόρο του. Κι επειδή δεν το βρίσκει κατάλληλο το χωράφι της ψυχής, γι'αυτό ο Κύριος είπε την παραβολή αυτή, για να δείξει ότι ένα μέρος του σπόρου έπεσε, λέει, στον δρόμο, στο χέρσο έδαφος, ένα άλλο μέρος, λέει, έπεσε μέσα στις αγκαθιές κ.λπ. κ.λπ. Ένα τέταρτο μέρος έπεσε εις την γην την αγαθήν· που δείχνει ότι η πλειονότης των πιστών μας δεν φροντίζουν να παρασκευάσουν το χωράφι της ψυχής. «Γιατί υπάρχουν», λέει, «και πέτρες. Έπεσε», λέει, «ο σπόρος επάνω σε μία πέτρα»· και «διὰ τὸ μὴν ἔχειν ἰκμάδα» -μία πέτρα δεν διατηρεί υγρασία - «ἐξηράνθη ὁ σπόρος», που είναι ο λόγος του Θεού.

Μετά, λοιπόν, την εξαγγελία που κάνει η Εκκλησία και μας λέει «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε», αγαπητοί μου, ας αναλύσομε λίγο λεπτομερώς, αυτήν την εξαγγελίαν της Εκκλησίας. Λέγει: «Μετὰ φόβου Θεοῦ προσέλθετε». Πρέπει να προσέλθομε. Αλλά πώς; Πρώτος όρος. «Μετὰ φόβου Θεοῦ». Τι σημαίνει αυτό; Αφού διαθέτομε επίγνωση του τι κοινωνούμε, θα πρέπει φυσικά να έχομε τον φόβο του Θεού. Άνθρωπε, λέει και σε μία ευχή στην ακολουθία της Θείας Μεταλήψεως, άνθρωπε, ξέρεις τι κοινωνείς; Ξέρεις τι κοινωνείς; Λέμε στην ευχή της ακολουθίας της Θείας Μεταλήψεως: «Θεουργόν Αἷμα φρίξον, ἄνθρωπε, βλέπων· ἄνθραξ γάρ ἐστί τούς ἀναξίους φλέγων». «Είναι Αίμα που θα σε κάνει Θεόν. Θα σε θεώσει». Βλέποντας αυτά, βλέποντας αυτό, να αισθανθείς ρίγος, φρίκη: «Εμένα να θεώσει; Ο Θεός; Παίρνω το Αίμα του Ενανθρωπήσαντος Θεού Λόγου!».

Μία παρενθεσούλα. Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας είναι πανομοιοτύπως πανομοιότυπον με εκείνο που τελεσιούργησε ο Κύριος κατά τον Μυστικόν Δείπνον εις το Υπερώον της Ιερουσαλήμ. Το ίδιο! Δεν αλλάζει σε τίποτα. «Λάβετε, φάγετε, αυτό είναι το Σώμα μου. Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες · αυτό είναι το Αίμα μου». Έχομε, λοιπόν, πραγματικά εδώ να γευθούμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Αδερφέ, έχεις επίγνωσιν; Εάν έχεις επίγνωση, τότε θα αισθανθείς μίαν φρίκην. Με την έννοια: «Ποιος είμαι εγώ; Ποιος είμαι εγώ;». Αλλά πρόσεχε. Εάν οπωσδήποτε ανάξια, απροετοίμαστα προσέλθεις, είναι κάρβουνο που θα σε κάψει. «Ἄνθραξ γὰρ ἐστὶν τοὺς ἀναξίους φλέγων».

Ώστε λοιπόν; Έχει δύο όψεις. Εάν αξίως προσέλθομε, τότε έχομε μεγίστην ωφέλειαν. Αιώνιον ζωήν. Εάν, όμως, αναξίως, έχομε καταδίκη. Γι'αυτό λέμε: «Μὴ εἰς κρῖμα ἢ εἰς κατάκριμα». «Μην φθάσω να κοινωνήσω ώστε να καταδικαστώ». Ακόμη λέμε: «Ναί, ὁ Θεὸς ἡμῶν, καὶ μηδένα ἡμῶν ἔνοχον ποιήσῃς τῶν φρικτῶν Σοῦ τούτων καὶ ἐπουρανίων μυστηρίων, μηδὲ ἀσθενῆ ψυχῇ καὶ σώματι (:ούτε να φθάσομε να αρρωστήσομε - Θα το δούμε λίγο πιο κάτω) ἐκ τοῦ ἀναξίως αὐτῶν μεταλαμβάνειν (:με το να μεταλαμβάνομε ανάξια) ἀλλὰ δὸς ἡμῖν, μέχρις τῆς ἐσχάτης ἡμῶν πνοῆς, ἀξίως ὑποδέχεσθαι τὴν μερίδα τῶν ἁγιασμάτων Σου» κ.λπ. «Άξια να υποδεχόμεθα το Σώμα Σου και το Αίμα Σου, Εσένα τον Ίδιον».

Ο φόβος πρέπει να υπάρχει, αν γνωρίζομε ότι είμεθα ένοχοι. Εάν κοινωνήσομε ανάξια. Επειδή δεν προετοιμαστήκαμε καταλλήλως. Μπαίνομε στον χώρο του Θεού. Αυτήν την αίσθησιν πρέπει να έχομε. Και αυτό πρέπει να μας γεμίζει με φόβον. Αν άγγελοι, λέει στην προς Εβραίους ο Απόστολος Παύλος, επιθυμούν παρακύψαι, πού; Εις το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας. Κάθε ναός που λειτουργεί προς τιμήν του Σώματος του Χριστού και του Αίματος, άγγελοι παρίστανται. Και μερικοί άξιοι ιεράρχαι, ιερείς, έβλεπαν τους αγγέλους αυτούς. Δεν λέγει το τροπάριον του αγίου Σπυρίδωνος, ότι «συλλειτουργούσες», λέει, «με αγγέλους». Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει: «Γνωρίζω κάποιον ο οποίος συλλειτουργούσε με τους αγίους αγγέλους». Αυτόν που γνώρισε δεν ήταν παρά ο εαυτός του, αλλά για λόγους μετριοφροσύνης δεν το αποκαλύπτει…· κ.λπ. κλπ. Ο πατήρ Νικόλαος, νυν άγιος, Νικόλαος Πλανάς -του αιώνος μας είναι, με τον Παπαδιαμάντη κάνανε τις λειτουργίες- το ίδιο, κ.ο.κ. Και ο Θεός ξέρει σε πόσους και σε ποιους αποκαλύπτεται. Γιατί είναι οι άγγελοι; «Οι οποίοι επιθυμούν», λέει, «να παρακύψουν προς τιμήν του ανακειμένου», μας λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, «προς τιμήν του Ιησού Χριστού, που είναι επάνω στην Αγία Τράπεζα».

Κι εμείς δεν έχομε καμίαν συναίσθησιν όλων αυτών... Γι'αυτό πρέπει να προσερχόμεθα όπως πρέπει. Χωρίς σπρωξίματα, χωρίς φωνές, χωρίς διαμαρτυρίες. Ναι, αγαπητοί. Μάλιστα τις μεγάλες γιορτές Χριστούγεννα, Πάσχα κ.λπ. σπρώχνονται οι άνθρωποι να κοινωνήσουν, αγανακτούν… Πωπωπω! Να είμεθα σεμνά ντυμένοι ακόμα. Ναι, σεμνά ντυμένοι. Αλλά πρέπει να είμαστε και την Δευτέρα σεμνά ντυμένοι. Περισσότερο αποτείνομαι προς τις κυρίες. Διότι δεν είσαστε οι Χριστιανοί μόνον της Κυριακής. Αλλά και οι Χριστιανοί και της Δευτέρας. Γιατί αλλιώτικα, αν την Κυριακή πάω στην Εκκλησία με μία σεμνή ενδυμασία, αλλά την Δευτέρα με άσεμνη ενδυμασία κυκλοφορώ, δεν νομίζετε πως αυτό είναι μία υποκρισία; Ο ένας πίσω από τον άλλον. Όχι σπρωξίματα. Με κίνδυνο μάλιστα να προκαλέσουν και ζημίαν. Πρώτα οι άνδρες, μετά οι γυναίκες. Δεν είναι ιδιοτροπία του ιερέως να το λέγει αυτό. Ούτε δείχνει κανέναν μισογυνισμόν. Δεν είναι ο ιερεύς μισογύνης. Ο Θεός να φυλάξει. Αλλά έτσι λέγεται το πράγμα. Από ποιον; Από τον Απόστολο Παύλο. «Πρώτα», λέει, «ο άντρας, μετά η γυναίκα». Αυτή είναι η τάξις. «Διότι πρώτα», λέει, ο απόστολος Παύλος, «εδημιουργήθη ο Αδάμ, μετά η Εύα».

Θα ανοίγομε καλά το στόμα μας. Προσέξτε αυτό. Δεν θα περιμένομε μέχρι να ξεκινήσει η λαβίδα. Θα το έχομε ανοιχτό το στόμα μας. Για να κανονίσει ο ιερεύς, μην πάθει καμία ζημία. Πώς ανοίγεις το στόμα σου; Πώς αισθάνεσαι; Γιατί θα έχει αμαρτία ο ιερεύς, αν, υποτεθεί, γίνει κάποια ζημία. Θα κρατάμε με τα δυο μας χέρια το μάκτρον. Αυτό το κόκκινο ύφασμα. «Μάκτρον», από το «μάσσω». Δηλαδή θα σκουπιστούμε κ.λπ. κ.λπ. τα χείλη μας κ.τ.λ. Και αφού λάβομε με ασφάλεια, άκραν ασφάλειαν τον θείον Μαργαρίτην, τότε θα σφογγίσομε τα χείλη μας με το μάκτρον αυτό και ήρεμα, πολύ ήρεμα, γιατί μερικοί διαθέτουν μιαν νευρικότητα. Και πολλές φορές αυτή η νευρικότητα, που είναι μία κακώς νοουμένη ευλάβεια, η οποία προκαλεί ζημία. Τότε, με ήρεμον τρόπον και σιωπηλά θα επιστρέψομε εις την θέσιν μας. Αν μας έδωσε μεγάλη μερίδα ο ιερεύς -εμείς δίνομε μεγάλη μερίδα εδώ, να με συγχωρέσετε που το λέω αυτό- υπάρχει κίνδυνος, όταν, με κάποια έστω ψυχολογική ταραχή, πάμε αν φύγομε, πάμε εκείνη την ώρα να καταπιούμε, να κοντυλιαστούμε, να μην καταπιούμε σωστά. Κρατάμε ό,τι πήραμε μες στο στόμα μας. Μεταξύ γλώσσης και ουρανίσκου. Κάνομε μεταβολή, πηγαίνομε στη θέση μας και τότε καταπίνομε. Αν θέλετε ακόμη, γιατί λέμε «Μη φτύσεις»; Δεν είναι το σάλιο μας ιερόν για να μη φτύσομε. Προσέξατέ το. Αλλά απλούστατα, για να μην κάθισε κάτι στα δόντια μας, να μην φτύσουμε. Άρα λοιπόν δεν μασάμε. Αλλά μεταξύ γλώσσης και ουρανίσκου κρατούμε τον Αμνόν και Τον καταπίνομε. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Γιατί αν πάθομε ζημιά, σας είπα, είναι μεγάλη η αμαρτία.

Έρχεται ο δεύτερος όρος της εξαγγελίας. «Μετά πίστεως». Τι σημαίνει αυτό; Δεν πρόκειται για μία γενικοτέρα πίστη, αλλά για την πίστη ότι αυτό που προσλαμβάνεις, αδελφέ μου, είναι Σώμα και Αίμα Χριστού. Ἐν μυστηρίῳ. Δεν υποπίπτει εις τας αισθήσεις μας. Είναι μυστήριον. Γι'αυτό λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Εκείνος ο οποίος κοινωνεί το Αίμα του Χριστού και το Σώμα και δεν πιστεύει ότι είναι Σώμα και Αίμα Χριστού, αυτός», λέγει, «κρίμα, καταδίκη εσθίει και πίνει, μη διακρίνων το Σώμα του Κυρίου». Δεν ξεχωρίζει. Νομίζει πως είναι απλό ψωμί, απλό κρασί. Ας το προσέξομε αυτό. Βέβαια αυτό το «ἀναξίως» έχει ευρύ φάσμα που λέγει εις την Α΄προς Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος στο 11ο κεφάλαιο. Αλλά πέρασε η ώρα και δυστυχώς βιάζομαι. Κι αυτό εκφράζεται με το «μὴ διακρίνων τὸ Σῶμα τοῦ Κυρίου». Επιμένω και υπογραμμίζω. Γι΄αυτό, λίγο πριν κοινωνήσομε λέμε την ευχή, την πρώτη ευχή. Ακούστε: «Ἔτι πιστεύω ὅτι τοῦτο αὐτὸ ἐστὶ τὸ ἄχραντον Σῶμα Σου (: Αυτό τούτο είναι το Άχραντο Σώμα Σου) καὶ τοῦτο αὐτὸ ἐστὶν τὸ τίμιον Αἷμα Σου». Είδατε; Ανανεώνομε την πίστη μας.

Και πάμε εις τον τρίτον όρον. «Προσέλθετε», λέει, «μετὰ ἀγάπης». Αυτή η αγάπη δεν αναφέρεται, αγαπητοί μου, εις τον πλησίον. Αναφέρεται εις τον Χριστόν. Το να πιστεύεις, πιστεύω ότι αυτή η γυναίκα είναι η μάνα μου. Καλώς. Αλλά την κακοποιώ όμως. Δεν την αγαπώ. Είναι αρκετό; Πρέπει, λοιπόν, όχι να πιστεύω μόνο, αλλά και να αγαπώ τον Θεόν. Μου έδωσε τόσα! Με αγαπάει τόσο! Εγώ να μην Τον αγαπώ; Σε δεύτερη μοίρα, αγαπητοί, έρχεται η αγάπη προς τον πλησίον.

Αγαπητοί, προκειμένου, λοιπόν, να προσέλθομε στο μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας, πρέπει να προετοιμαζόμαστε καταλλήλως. Και τότε τα Τίμια Δώρα θα γίνονται για μας πηγή χαράς, σοφίας, αγιότητος, υγείας και ζωής αιωνίου. Αμήν.

790η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἐγερτήριον Σάλπισμα.

†.Ακούσαμε, αγαπητοί μου, στην σημερινή αποστολική περικοπή, να μας λέγει ο μέγας των Εθνών Παύλος τα εξής από την προς Ρωμαίους επιστολή του. Σε μετάφραση: «Να δέχεστε όποιον έχει ασθενική πίστη, χωρίς να επικρίνετε τις απόψεις του. Για παράδειγμα, ένας πιστεύει πως μπορεί να φάει τα πάντα, ενώ ο άλλος, που έχει ασθενική πίστη, τρώει μόνο χόρτα. Αυτός που τρώει τα πάντα, ας μην περιφρονεί όποιον δεν τρώει. Αλλά κι αυτός που δεν τρώει, ας μην κατακρίνει όποιον τρώει. Γιατί ο Θεός τον έχει δεχτεί στην Εκκλησία Του. Ποιος είσαι εσύ που κρίνεις έναν ξένο υπηρέτη; Μόνο ο Κύριός Του μπορεί να κρίνει αν στέκεται ή όχι στην πίστη. Και θα σταθεί, γιατί ο Κύριος έχει την δύναμη να τον στηρίξει».

Αγαπητοί μου, όπως παρατηρούμε, στη σημερινή, όπως είπαμε, αποστολική περικοπή, να γίνεται ένα εγερτήριον σάλπισμα. Φαίνεται ότι οι πιστοί ατονούν στην πνευματική τους πορεία· που τελικά φτάνουν να κοιμώνται πνευματικά. Έτσι, το εγερτήριον σάλπισμα, κατά καιρούς, που κάνει ο λόγος του Θεού, είναι αναγκαίον. Τι μας λέγει;

«Εἰδότες τὸν καιρόν, ὅτι ὥρα ἡμᾶς ἤδη ἐξ ὕπνου ἐγερθῆναι· νῦν γὰρ ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία ἢ ὅτε ἐπιστεύσαμεν. Ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν. Ἀποθώμεθα οὖν τὰ ἔργα τοῦ σκότους καὶ ἐνδυσώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός. Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν». Λέγει ο Παύλος: Δηλαδή «γνωρίζοντες καὶ ἀναγνωρίζοντες τὸν καιρόν», ότι είναι πια ώρα να σηκωθούμε από τον ύπνο· διότι τώρα είμαστε πιο κοντά εις την σωτηρίαν που έρχεται δια του Ιησού Χριστού, την ημέρα της Δευτέρας Του παρουσίας, παρά τότε που επιστεύσαμε. Η νύχτα πέρασε. Η ημέρα πλησίασε. Έτσι, λοιπόν, σαν παιδιά της ημέρας να πολιτευθούμε -«περιπατήσωμεν»- «εὐσχημόνως», με καλό σχήμα.

Κάτω από αυτές τις εικόνες, αγαπητοί, του ύπνου, της νύχτας και της ημέρας, τι θέλει να υποδηλώσει ο λόγος του Θεού; Για να το εννοήσομε, αυτές τις εικόνες, πρέπει να θυμηθούμε μια σημερινή επέτειο. Για να αντιληφθούμε τι σημαίνει ότι πρέπει να σηκωθούμε από τον ύπνο. Πρέπει να ξυπνήσομε. Βεβαίως, όχι τον βιολογικόν ύπνον. Είναι, αγαπητοί μου, η έξοδος του Αδάμ από τον Παράδεισον του Θεού. Ο Αδάμ στον Παράδεισο ήταν μέσα στο φως του Θεού. Ήταν θεωμένος. Είχε θεωρία Θεού. Είχε κοινωνία Θεού. Κι έτσι είχε θεωρία Θεού. Δηλαδή «έβλεπε». Αυτό το «έβλεπε» το βάζω σε εισαγωγικά. Αλλά πάντως ήταν μία θεωρία μετά του Θεού Λόγου. Αυτόν που αργότερα, ο Θεός Λόγος, θα πάρει σάρκα και θα έρθει ανάμεσά μας. Είχε, λοιπόν, κοινωνία.

Όταν εκείνο το δειλινό ήρθε ο Θεός Λόγος, το υπογραμμίζω, να δει τον Αδάμ. Δεν ήτο κάτι... πρώτη φορά. Ήταν σύνηθες. Ας μου επιτραπεί έτσι να πω πολύ πολύ ανθρώπινα, όπως κάνομε το απογευματάκι -λέει «δειλινό» η Αγία Γραφή- το απογευματάκι, αφού τελειώσομε τις δουλειές της ημέρας μας, κάνομε επισκέψεις. Πηγαίνομε εμείς αλλού, έρχονται άλλοι σε μας. Έτσι ήταν συνηθισμένη περίπτωση αυτή η κοινωνία του Αδάμ με τον Θεό Λόγο. Εκείνο, όμως, το απόγευμα, αφού το μεσημέρι είχαν παραβεί την εντολή του Θεού, λέγει ο Θεός Λόγος: «Ἀδάμ, ποῦ εἶ;». «Πού είσαι, Αδάμ;». Ο Αδάμ κρύφτηκε! Κρύφτηκε γιατί είχε αμαρτήσει. Και ντρεπόταν να εμφανιστεί. -«Πού είσαι;». -«Εδώ είμαι, Κύριε». -«Γιατί κρύφτηκες;». Εν τω μεταξύ δε, προσπάθησε κάπως να κρύψει την ασχημοσύνη. «Ποιος σου είπε ότι είσαι γυμνός;». Γιατί είπε: -«Ντρέπομαι, γιατί είμαι γυμνός». -«Και ποιος σου είπε ότι είσαι γυμνός; Ποιος ήρθε να σου το ανακοινώσει αυτό;». Βεβαίως ήθελε να πει: «Είσαι γυμνός. Αλλά γιατί τώρα το συνειδητοποιείς; Ποιος ήρθε να σου το πει;». Βλέπετε, από την στιγμή που μπαίνει η αμαρτία, αρχίζει και η ντροπή. Ένα μικρό παιδάκι δεν ντρέπεται, γιατί δεν έχει αμαρτίες.

Βλέπετε τι κοινωνία είχε ο Αδάμ; Ο Αδάμ ήταν όλος φως. Αλλά εξορίστηκε από τον Παράδεισο. Αυτή η αυτοθέωσή του, κατά την υπόδειξη του σατανά, τον έκανε τελικά να βρεθεί έξω από τον Παράδεισο. Χωρίς πλέον το φως του Θεού. Γυμνός. Γυμνός από τι; Από την χάρη του Θεού. Γυμνός από την πρώτη θεοΰφαντη στολή. Εκείνο που ακούσαμε πιο πίσω, την Κυριακή του Ασώτου, που ειπώθηκε: «Φέρετε τήν στολήν τήν πρώτην». Αυτή είναι η στολή η πρώτη. Εκείνη την οποία είχε ο Αδάμ και δεν ντρεπόταν. Και που παίρνομε ξανά στο Βάπτισμα. Αλλά την παίρνομε την στολήν αυτήν όχι ἐνεργείᾳ, αλλά δυνάμει. Δεν ξέρω αν το σκεφτήκατε ποτέ. Στη Βασιλεία του Θεού, δεν θα υπάρχει ιματισμός. Το σκεφθήκατε ποτέ; Ο προφήτης Ηλίας ήταν μονοχίτων. Μια προβιά φορούσε. Όταν όμως αρπάχτηκε «ὡς εἰς οὐρανόν», την πέταξε την προβιά αυτή. Δεν την είχε ανάγκη. Γιατί απλούστατα είναι η στολή της θεώσεως.

Ναι. Έτσι ο άνθρωπος έμεινε γυμνός απ’ αυτήν την πρώτη θεοΰφαντη στολή της θεώσεως. Μέσα σε ένα σκοτάδι αγνωσίας Θεού. Και μέσα στο σκοτάδι αυτό, οι απόγονοι του Αδάμ έπεσαν στον πνευματικόν ύπνο· που είναι ο ύπνος της αποστασίας. Δεν αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος τι θα πει «αποστατώ». Το αποφασίζει. Δεν το συνειδητοποιεί. Εξάλλου και ο Αδάμ σημείωσε ένα σημείον αποστασίας, όταν παρέβη την εντολήν του Θεού. Αποστασιοποιήθηκε από τον Θεόν. Ο άνθρωπος χάνει πια από τον οπτικό του ορίζοντα τον Θεό. Συγχέει δε· το πρώτο σύμπτωμα αυτής της αποστάσεως είναι η σύγχυσις ανάμεσα Κτίστου και κτίσεως. Δηλαδή έχει αγνωσία Θεού και θεοποιεί εκείνο που είναι μπροστά του. Εάν δεν το έκανε ο Αδάμ, το έκαναν οι απόγονοί του· ευθύς αμέσως. Δηλαδή ειδωλολατρία. Το πρώτο σύμπτωμα, λοιπόν, είναι η ειδωλολατρία. Είναι εκείνο που γράφει στο 1^ο κεφάλαιο στην προς Ρωμαίους επιστολή του ο Παύλος: «Αντί να τιμήσουν και να προσκυνήσουν τον Κτίστην, προσκύνησαν και θεοποίησαν την κτίσιν».

Έτσι ο άνθρωπος, αυτό που βλέπει μπροστά του πια, δεν έχει κοινωνία με τον Θεό Λόγο, για να ξέρει τον Θεό. Κι ό,τι βλέπει μπροστά του, το θεοποιεί. Βλέπει τον ουρανό, τα αστέρια, τον ήλιο, την σελήνη, βλέπει τα νερά, βλέπει την γη, ό,τι βλέπει. Κι όλα αυτά τα θεοποιεί. Έχομε τι; Πολυθεΐα. Γιατί; Γιατί πέφτει ο άνθρωπος εις την ειδωλολατρία. Είναι δυστύχημα ότι υπάρχουν πολλοί Χριστιανοί μας που ξαναπέφτουν πάλι εις αυτήν την ειδωλολατρία. Ναι. Τι είναι παρακαλώ ο Πανθεϊσμός που επικρατεί στην εποχή μας; Τι είναι, παρακαλώ, ο Μασονισμός, που έχει πανθεϊστική τοποθέτηση; Τι είναι η Θεοσοφία που έχει κι αυτή πανθεϊστική τοποθέτηση; Ο γνωστός αρχαίος, από προ Χριστού εμφανισθείς, Γνωστικισμός; Τι είναι όλα αυτά;

Ακόμη, έπεσε και σε έναν άλλον ύπνον ο άνθρωπος. Στον ύπνο της αμαρτίας. Ο ύπνος αυτός είναι μία αληθινή αφασία των δυνάμεων της ψυχής. Και οι δυνάμεις της ψυχής είναι ο νους, το συναίσθημα, η βούλησις. Ο νους έπεσε σε αφασία. Καταλαβαίνομε τι θα πει αφασία. Το συναίσθημα· σε αφασία… Η βούλησις· σε αφασία... Γιατί και τα τρία τώρα αυτά υπηρετούν την αμαρτία. Η αμαρτία έρχεται να διαστρέψει τις δυνάμεις της ψυχής. Και ο άνθρωπος συγχέει τώρα το αγαθόν με το κακόν. Πρώτα συνέχεε την κτίσιν με τον Κτίστην και τώρα συγχέει το αγαθόν με το κακόν. Βλέπετε, σήμερα οι άνθρωποι δεν διακρίνουν τι είναι καλό και κακό. Την πορνεία, φερειπείν, την θεωρούν κάτι καλό…· κ.ο.κ. Αντιθέτως, την εγκράτεια την θεωρούν κάτι που είναι αφύσικο πράγμα. Την νηστεία, μην πάμε μακριά, μια που ανοίγει η Μεγάλη Τεσσαρακοστή αρχίζει, θεωρούν την νηστεία ότι είναι κάτι κακό. Ποιο είναι το επιχείρημά τους; Το επιχείρημα είναι το εξής: Ότι «αφού ο Θεός μού έδωσε ένα στομάχι, μου έδωσε μια όρεξη και μου δίνει τα αγαθά Του, πάει να πει ότι εγώ πρέπει να τα γευτώ. Τι θα πει, λοιπόν, νηστεία;». Στο γενετήσιο το ίδιο. Μου έδωσε αυτό που μου έδωσε. Τι θα πει εγκράτεια; Και δεν αντιλαμβάνεται ο ταλαίπωρος άνθρωπος ότι ακριβώς δια βρώσιν εχάσαμε τον Παράδεισον. Επειδή ακριβώς δεν ετηρήθη η εντολή της νηστείας, γι'αυτό εχάθη ο Παράδεισος. Δεν το αντιλαμβάνεται αυτό.

Ούτε ακόμη αντιλαμβάνεται ότι η παρούσα ζωή δεν είναι παρά ένα στάδιον· του οποίου σταδίου μικρογραφία είναι μία Τεσσαρακοστή· που στο τέρμα της είναι ο σταυρός. Και λίγο, ένα βήμα μετά είναι η Ανάσταση. Δεν το αντιλαμβάνεται ο φτωχός άνθρωπος αυτό. Γιατί βλέπει με μάτια σαρκικά, βιταλιστικά, ζωικά μάτια. Τα μάτια της ψυχής είναι πεπηρωμένα, τυφλά. Δεν βλέπει.

Αλλά ο αγαθός Θεός, που αγαπά τον άνθρωπον, δεν τον άφησε μέσα σ’ αυτό το πυκνό σκοτάδι της αγνωσίας του Θεού και της αμαρτίας. Αλλά, αφού όπως λέγει ο Παύλος «ἡ νὺξ προέκοψεν -δηλαδή η νύχτα προχώρησε-, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν» -Πώς «ἤγγικεν» η ημέρα; Με την παρουσία του Χριστού. Γιατί; Έρχεται Αυτός, ο Θεός Λόγος, παίρνει την ανθρωπίνη φύση, για να γίνει πάλι σε μας φως και ζωή. Ο Χριστός είναι το φως. Ο Χριστός είναι η ζωή του κόσμου, είναι ο νοητός Παράδεισος· που ο άνθρωπος οφείλει, αν είναι έξυπνος, να επιστρέψει εις Αυτόν. Αυτή είναι η ευφυΐα. Δεν θέλω να αρνηθώ την κοσμικήν ευφυΐαν· η οποία, όμως, δεν είναι απλώς να αντιλαμβάνομαι κάτι ως επινόηση επί παραδείγματι. Εάν αυτό τελικά στραφεί εις βάρος μου. Είναι αληθινή ευφυΐα; Αληθινή ευφυΐα είναι να αντιληφθώ, εκεί που θα φθάσω, θα ωφεληθώ;

Ο Ιησούς Χριστός είναι το ξύλον της ζωής. Γι'αυτό εξεδιώχθη από τον Παράδεισον. Για να μην δοκιμάσει το ξύλον της ζωής, τον καρπόν του ξύλου της ζωής. «Ξύλον» θα πει δένδρον. «Δύο δένδρα», λέει, «ο Θεός εφύτευσε εις τον Παράδεισον». Δηλαδή είναι η ανθρωπίνη και η θεία φύσις του Χριστού. Είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Κι έπρεπε τότε να μην δοκιμάσει, για να μην… αθανατιστεί. Και ήταν σε κατάσταση πτώσεως. Και συνεπώς, θα έμενε στην αθανασία πεπτωκώς. Έτσι έπρεπε να μην δοκιμάσει. Θα εδοκίμαζε, εάν μετενόει. Εάν εγίνετο καινούριος άνθρωπος, τότε θα δοκίμαζε· που είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ναι. Για να αφθαρτιστεί και για να αθανατοποιηθεί τότε.

Ο Ιησούς Χριστός είναι η ογδόη, ανέσπερος ημέρα. Η ημέρα εκείνη η ογδόη, που δεν έχει εσπέρας. «Και ἐγένετο πρωί, και ο Θεός», λέει, «έκανε την εβδόμη ημέρα». Και δεν είπε «ἐγένετο ἑσπέρας». Αλλά αυτή, όμως, η εβδόμη ημέρα τσαλαπατήθηκε από τον άνθρωπο, για να τοποθετηθεί η ογδόη ημέρα, που είναι η Κυριακή του Πάσχα. Η ημέρα, η εορτή των εορτών. Η μεγάλη ημέρα. Γιατί Εκείνος που την δημιούργησε λέγεται «ὀγδόη ἡμέρα». Είναι ο Ιησούς Χριστός.

Έτσι κηρύσσεται στον παρόντα κόσμο, από την αγάπη του Θεού, το ευαγγέλιον της σωτηρίας. Η μετάνοια εξαγγέλλεται. Και η επιστροφή· «Ελάτε. Φταίξατε. Θα σας συγχωρήσω», λέει ο Θεός Λόγος. Εκείνος που μίλησε στον Αδάμ, μιλούσε εις τον Αδάμ, στον Παράδεισο μέσα. Γι’ αυτό η παλαιά προφητεία του Ησαΐου λέγει: «Γαλιλαία τῶν ἐθνῶν, ὁ λαὸς ὁ καθήμενος ἐν σκότει εἶδε φῶς μέγα καὶ τοῖς καθημένοις ἐν χώρᾳ καὶ σκιὰ θανάτου φῶς ἀνέτειλεν αὐτοῖς». Aυτή είναι η μεγάλη ευλογία του Θεού, αγαπητοί μου, στον πεσμένο άνθρωπο, που ευρίσκετο μες στο σκοτάδι και εις τον ύπνον της αγνωσίας.

Σάλπισμα, λοιπόν, εγερτήριον. Όμως, παρότι «τὸ φῶς ἐλήλυθεν εἰς τὸν κόσμον» -όπως μας λέγει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, έχει έλθει το φως εις τον κόσμον, που είναι ο Ιησούς Χριστός- ἠγάπησαν οἱ ἄνθρωποι μᾶλλον τὸ σκότος ἢ τὸ φῶς». Πώς το εξηγεί κανείς αυτό; Ας μην κάνω εξήγηση περισσότερη παρά μόνον ότι είναι εξοργιστικό. Άνθρωπε, έμαθες τυφλοπόντικας μέσα στους διαδρόμους της γης, του χώματος. Κι όταν σε βγάζουν στην επιφάνεια, ξανατρυπώνεις εκεί; Με δύο λόγια: Γιατί; «Ἦν γάρ –λέγει ο ευαγγελιστής Ιωάννης- πονηρά, φαῦλα, τὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων». «Πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων, μισεῖ το φῶς, καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ φανερωθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ». Αυτή είναι η ψυχολογία του πράγματος. «Γιατί θέλω να μένω στα έργα μου, που τ’ αγαπώ, τα πονηρά, τα σκοτεινά, τα βρώμικα, τα εβδελυγμένα. Θέλω να μένω σ΄αυτά. Γι'αυτό, δεν θέλω το φως...».

Ή, ακόμη, ενώ ο Χριστός «ἦν(:ήτο) τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον», μας λέει στο πρώτο κεφάλαιό του ο ευαγγελιστής Ιωάννης «και πολλοί εδέχθησαν το φως» κάποια στιγμή. Όμως, ανάμεσα εις τους πιστούς τώρα, αυτό που μας ενδιαφέρει, αρχίζει πρώτα πρώτα πάλι ο ύπνος, που είναι τώρα η αφασία των μεριμνών. Οι μέριμνες. Οι μέριμνες. Οι μέριμνες… Άνθρωπε, για δες την ζωή σου, κάπως μακροσκοπικά, βάλε τον εαυτό σου απέναντι και δες τον. Ήσουν έφηβος. Λαχτάρα να βγάλω την κάθε τάξη στο σχολειό. Λαχτάρα, μέριμνα να πάω πιο πάνω, στο Πανεπιστήμιο. Μετά να πάω στρατιώτης. Μέριμνα… «Τι δουλειά θα κάνω; Θα βρω δουλειά;». «Μέριμνα: Να παντρευτώ». Ε, παρακάτω παντρεύεσαι, κάνεις παιδιά. Μέριμνα για τα παιδιά. Και δεν τελειώνει εδώ. Η μέριμνα να τα παντρέψεις τα παιδιά. Ούτε εδώ τελειώνει. «Τώρα… θα κάνουν τα παιδιά μου, παιδιά; Θα αποκτήσω εγγόνια;». Μέριμνα για τα εγγόνια. Φτωχέ, ταλαίπωρε άνθρωπε, πότε θα βγεις από την αφασία των μεριμνών του βίου τούτου; Γι'αυτό ο Κύριος ειδοποιεί: «Προσέχετε ἑαυτοῖς, μήποτε βαρυνθῶσι (:βαρύνουν και πέσουν σε υπνηλία) αἱ καρδίαι ὑμῶν, ἐν κραιπάλῃ καὶ μέθῃ καὶ μερίμναις βιοτικαῖς, καὶ αἰφνίδιος ἐφ΄ ὑμᾶς ἐπιστῇ ἡ ἡμέρα ἐκείνη». Ποια είναι «ἡ ἡμέρα ἐκείνη»; Της Δευτέρας του Χριστού Παρουσίας. «Θα’ ρθει», λέει, «ξαφνικά». Ή ο θάνατός σου.

Ακόμη, είναι ο ύπνος της χλιαρότητος· που ξέρετε τι λέει εκεί στο βιβλίο της Αποκαλύψεως. «Θα σε ξεράσω - λέει ο Θεός- γιατί δεν είσαι ούτε ψυχρός, ούτε θερμός αλλά χλιαρός». Και είναι γνωστό, αν πιούμε ένα ζεστό τσάι, δεν ξερνάμε. Αν πιούμε ένα παγωμένο νερό, δεν ξερνάμε. Αν πιούμε, όμως, ελαφρώς χλιαρό, μας δημιουργείται μία αναγούλα. Να ξεράσομε. Είναι πάρα πολύ ψυχολογημένο και παρατηρημένο αυτό. Είναι, λοιπόν, ο ύπνος της χλιαρότητος. Είναι ο χειρότερος ύπνος. Γιατί δίδει την ψευδαίσθηση ότι υπάρχει εγρήγορσις, ότι υπάρχει πνευματική ζωή, ότι υπάρχει ηθική επάρκεια, ότι υπάρχει η σωτηρία. Αλλά ψευδαίσθησις πολλές φορές. Ήταν ο ύπνος των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων, που τελικά έμειναν έξω από την σωτηρία. Πίστευαν ότι είναι στον χώρο της σωτηρίας. Αλλά είχανε τον ύπνον. Είναι ο ύπνος των πιο πολλών Χριστιανών μας. Γι'αυτό και το εγερτήριο σάλπισμα αυτών των λιποθυμισμένων συνειδήσεων. «Σηκωθείτε», λέγει ο Παύλος, «ξυπνήστε!».

Ας προσέξομε, όμως, τι μας λέγει ο λόγος του Θεού. «Εἰδότες τὸν καιρόν», λέει. Ποιον «καιρόν»; «Εἰδότες τὸν καιρὸν κατεπείγοντα καὶ ἀρετὴν ἀπαιτοῦντα», λέει ο Οικουμένιος. Να δείτε ότι ο καιρός κατεπείγεται, περνάει πολύ γρήγορα. Και απαιτεί την αρετή, απαιτεί την αγιότητα. Οι καιροί; Χαλεποί. Απαιτούν εγρήγορση. Απαιτούν υπευθυνότητα. Τουλάχιστον δια τον εαυτόν μας απαιτούν την προσευχήν και την νήψιν, την καθαρότητα του νου και της καρδιάς.

Κι ακόμη, λέει ο Παύλος: «Νῦν ἐγγύτερον ἡμῶν ἡ σωτηρία». «Τώρα», λέγει, «είμαστε πιο κοντά». Σε τι; «Τουτέστι ὁ τῆς κρίσεως καιρός». Είμαστε πιο κοντά στην ημέρα της Δευτέρας του Χριστού παρουσίας, παρότι τότε, χθες δηλαδή, προχθές, πέρσι, που επιστεύσαμε. Είμαστε πιο κοντά. Ο χρόνος διαρκώς μικραίνει, μικραίνει. «Καθ’ ἑκάστην γὰρ ἡμέραν πλησιέστεροι τῆς δεσποτικῆς γινόμεθα παρουσίας», λέγει ο Θεοφύλακτος. «Όλο και πιο κοντά πηγαίνομε στην ημέραν εκείνην». Γι'αυτό γράφει ο Απόστολος… Τι γράφει; «Ἡ νὺξ προέκοψεν, ἡ δὲ ἡμέρα ἤγγικεν». «Η νύχτα του παρόντος βίου προχώρησε. Η ημέρα της Δευτέρας του Χριστού παρουσίας πλησίασε».

Η Δευτέρα παρουσία, λοιπόν, του Κυρίου πρέπει να είναι αδιάλειπτα εις τον οπτικόν μας ορίζοντα. Για δυο λόγους: Να μην αμαρτάνομε, αλλά και να προετοιμαζόμεθα για την αγιότητα. Πρέπει αυτή δε η οπτική μας τοποθέτηση στην ημέρα εκείνη, να είναι το κριτήριο όλων των πράξεών μας.

Και ακόμη τι λέγει ο Παύλος; «Ὡς ἐν ἡμέρᾳ εὐσχημόνως περιπατήσωμεν». Σαν να ‘ναι μέρα. Ή εν όψει της κρίσεως, της ημέρας της μεγάλης, να περπατούμε, λέγει, να σηκωθούμε από τον ύπνο και να περπατάμε με ευσχημοσύνη. Και «εὐσχημοσύνη» θα πει «ὡς πολλῶν ἡμᾶς ὁρώντων». Γιατί πολλοί μας βλέπουν· οι άγγελοι και οι άνθρωποι. Ποιος θα βγει γυμνός, μόλις σηκωθεί από το κρεβάτι του ή από το λουτρό του να βγει έξω· έτσι όπως είναι. Δεν βγαίνει. Βγαίνει με ευσχημοσύνη. Ντυμένος και περιποιημένος. Τι είναι εκείνα που θα κάνουν την ευσχημοσύνη μας; Είναι η πίστις. Η πίστη δίδει το πρέπον σχήμα στον άνθρωπο. Η πίστη τοποθετεί τον άνθρωπο εντός εαυτού. Ενώ η αθεΐα και η αδιαφορία τοποθετεί τον άνθρωπο εκτός εαυτού. Ακόμα είναι η αγάπη. Η αγάπη δίνει το περιεχόμενο εις τον άνθρωπο, το νόημα· τον προσοικειώνει με την κτίση, αλλά και με την έλλογο και την άλογο κτίσιν. Η απουσία της χριστιανικής αγάπης τον αλλοτριώνει τον άνθρωπο και από την κτίση και από τον Θεό. Η ελπίδα. Η χριστιανική ελπίδα δίδει νόημα εις την ύπαρξη και προσανατολισμό προς την αιωνίαν κατάπαυσιν.

Ακόμη, ως άγιοι πρέπει να περιπατούμε. Ο αγιασμός είναι η υψίστη ευσχημοσύνη· που καθιστά τον άνθρωπο βασιλέα της Δημιουργίας. Και είναι το νόημα της κτίσεως. Και γίνεται ο άνθρωπος το παιδί του Θεού. Ο μη άγιος, ο ρυπαρός, ο βέβηλος, είναι ο πλανεμένος άνθρωπος, ο παρορίτης της κτίσεως. Είναι ο Κάιν που αυτοδικαιώνεται και πουθενά δεν ησυχάζει. Ο αγιασμένος άνθρωπος είναι το αληθινό κόσμημα της κτίσεως.

Αγαπητοί, εγερτήριον σάλπισμα μάς δίνει σήμερα ο ουρανός. Δεν θα τρέξομε σε τόπους αμαρτίας· που σήμερα δυστυχώς οι Χριστιανοί μας τρέχουν εις τους τόπους της αμαρτίας. Η προκειμένη Μεγάλη Τεσσαρακοστή μπορεί να πραγματώσει αυτό το εγερτήριον. Ας αρχίσομε, λοιπόν, να αφυπνιζόμεθα, να ξυπνάμε, να ανησυχούμε, γιατί ο καιρός έφθασε. Να νήφομε. Είναι ακόμη μια ευκαιρία της αγάπης του Θεού και να σωθούμε.

666η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.