«Ἐργοδόται καί ἐργαζόμενοι» (β΄).

†. Ενθυμεῖσθε, πρό τῶν διακοπῶν, εἴχαμε δεῖ ὃτι ἐκεῖνο τό ὁποῖον ἀναφέρει ὁ Τωβίτ τήν πνευματική διαθήκη του στόν Τωβία: «Μισθὸς παντὸς ἀνθρώπου, ὃς ἐὰν ἐργάσηται παρὰ σοί, μὴ αὐλισθήτω, ἀλλ᾿ ἀπόδος αὐτῷ παραυτίκα, καὶ ἐὰν δουλεύσῃς τῷ Θεῷ, ἀποδοθήσεταί σοι» ἀναφέρεται στό θέμα τῶν σχέσεων, τῶν ἐργοδοτῶν καί τῶν ἐργαζομένων. Εἴδαμε, λοιπόν, τήν περασμένη φορά πρό τῶν διακοπῶν ποιά πρέπει νά εἶναι τῶν ἐργοδοτῶν ἔναντι τῶν ἐργαζομένων. Διότι αὐτό συνιστᾶ ἕνα κυριώτατο σημεῖο κοινωνικῆς συμπεριφορᾶς, κοινωνικῆς διαγωγῆς, κοινωνικῆς τοποθετήσεως, διότι τί εἶναι οἱ ἐπαναστάσεις, τί εἶναι αὐτά ὅλα αὐτά τά ὁποῖα συμβαίνουν μέσα σέ μία κοινωνία ἀνθρώπων, τί ἄλλο εἶναι παρά οἱ σχέσεις κάποιων μεταξύ των, ἐν προκειμένῳ τῶν ἐργοδοτῶν καί τῶν ἐργαζομένων. Αὐτό γέννησε ὅλες τίς ἐπαναστάσεις, ποιές ἐπαναστάσεις; Ὄχι βέβαια τίς ἐθνικές, μέ τήν ἔννοια μιᾶς ἀπελευθερώσεως, ἀλλά μέ τήν ἔννοια μιᾶς κοινωνικῆς δικαιοσύνης. Εἶναι τεράστιο θέμα αὐτό, τεράστιο. 

     Ἐμεῖς εἴχαμε πεῖ μερικά πράγματα καί μάλιστα σᾶς εἶχα πεῖ ὅτι στήν ἐρώτησή σας -τήν ἀπορία σας μᾶλλον- γιατί πιάνουμε τό θέμα αὐτό, σᾶς εἶπα ὅτι σᾶς δίνω μερικά μόνο στοιχεῖα -γιατί εἶναι τεράστιο θέμα- γιά νά μπορεῖτε, ἀπό μικρά παιδιά, νά διαμορφωθεῖτε, νά σταθεῖτε καί ὡς ἐργαζόμενοι καί ὡς ἐργοδότες αὔριο στή ζωή σας, σωστοί ἄνθρωποι, καί σωστός ἄνθρωπος εἶναι μόνον ὁ Χριστιανός, ὅπως σᾶς εἶχα πεῖ, ἐνθυμοῦμαι. Ὅταν θά παίξετε μέ τ’ ἄλλα παιδιά, νά ‘σαστε δίκαιοι στό παιχνίδι, νά χαρεῖτε γιά τήν νίκη τοῦ ἀλλουνοῦ. Βλέπετε σήμερα τί ἔχουμε… νά τώρα… χθές… τί ἔγινε σέ δύο γήπεδα τῶν Ἀθηνῶν… ξύλο, φασαρίες, φωτιές, ζημιές… Γιατί; Γιατί νίκησες ἐσύ, ἡ ὁμάδα ἡ δική σου καί δέν νίκησε ἡ ὁμάδα ἡ δική μου. Γιατί; Μία ὁμάδα ἀπό τίς δυό θά νικήσει. Ὅταν παίζουμε νά εἴμεθα τίμιοι. Οὔτε νά ὑποκλέπτουμε στό παιχνίδι, ἀλλά καί νά χαροῦμε ὅταν ὁ ἄλλος νικήσει. Νίκησε αὐτός σήμερα, ἐνδεχομένως θά νικήσω ἐγώ αὔριο, γιατί νά ὑπάρχει αὐτή ἠ ζήλια; Ἔτσι βλέπετε ὅτι καί τό παιχνίδι ἔχει παιδαγωγικό χαρακτῆρα, μή νομίσετε ὅτι εἶναι κάτι πού… ἄντε, ἁπλῶς παιχνίδι. Ὄχι! Ὃταν τό μικρό κοριτσάκι παίζει κοῦκλες, μαθαίνει τόν τρόπο τῆς μελλοντικῆς μητέρας. Ὅταν τό ἀγόρι παίζει καί φτιάχνει ἐκεῖ… μηχανές… πράματα… χτίζει… κ.λπ., μαθαίνει πῶς αὔριο θά εἶναι δημιουργός. Κι αὐτά βέβαια μαθαίνονται -ἐπειδή εἶναι παιδιά- παίζοντας. Αὐτό μήν τό ξεχνοῦμε. Ἔτσι θἀ ἤθελα νά βάλω μές στήν ψυχή σας, πολύ δέ παραπάνω πού εἴσαστε καί πολλά μεγάλα παιδιά, ἀγόρια καί κορίτσια, τό αἴσθημα τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης, ὅ,τι αὔριο γίνετε, εἴτε ἐργοδότες εἴσαστε, εἴτε ἐργαζόμενοι. Ἀπό τώρα, λοιπόν, θά μάθετε μέ τούς ἄλλους νά μοιράζεστε τό γλυκό σας -σᾶς ἔλεγα τήν περασμένη φορά-, τό παιχνίδι σας, τό ψωμί σας, νά τό μοιράζεστε. Εἶναι πολύ σημαντικό αὐτό. Πού σημαίνει ὅτι, τρώγω ἐγώ… ἔ, πᾶρε κι ἐσύ νά φᾶς. Ἔτσι θά γίνετε σπουδαῖοι ἄνθρωποι στίς κοινωνικές σας αὐτές σχέσεις. 

     Αὐτά λέγαμε καί τώρα θά δοῦμε σήμερα, τήν ἄλλη πλευρά, τήν πλευρά τῶν ἐργαζομένων ἔναντι τῶν ἐργοδοτῶν. Καί εἴδαμε πόσα λέγει ἐκεῖ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ διά τούς ἐργοδότες. Τώρα θά δοῦμε τί λέγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί διά τούς ἐργαζομένους ἔναντι τῶν ἐργοδοτῶν. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος (τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ) στήν «πρός Κολοσσαεῖς» ἐπιστολή του, γράφει (τρίτο κεφάλαιο): «Οἱ δοῦλοι (τότε δέν ὑπῆρχαν ὑπάλληλοι, ἦταν ἀδιανόητη ἡ ἔννοια τοῦ ὑπαλλήλου τήν ἐποχή ἐκείνη, ἦσαν οἱ δοῦλοι, ἐκεῖνοι πού ἦσαν ἀγορασμένοι) ὑπακούετε κατὰ πάντα τοῖς κατὰ σάρκα κυρίοις (:οἱ δοῦλοι νά ὑπακούετε καθ’ ὅλα, εἰς ἐκεῖνα τά ὁποῖα σᾶς λέγουν οἱ κατά σάρκα κύριοί σας) μὴ ἐν ὀφθαλμοδουλίαις, ὡς ἀνθρωπάρεσκοι, (θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω) ἀλλ' ἐν ἁπλότητι καρδίας, φοβούμενοι τὸν Θεόν. καὶ πᾶν ὅ,τι ἐὰν ποιῆτε (:ὅ,τι κάνετε) ἐκ ψυχῆς ἐργάζεσθε (:μέ τήν ψυχή σας νά τό δουλεύετε νά τό ἐργάζεσθε) ὡς τῷ Κυρίῳ καὶ οὐκ ἀνθρώποις (:σάν νά δουλεύετε εἰς τόν Κύριον καί ὄχι σέ ἀνθρώπους) εἰδότες (:γνωρίζοντες) ὅτι ἀπὸ Κυρίου ἀπολήψεσθε τὴν ἀνταπόδοσιν τῆς κληρονομίας (:ὅτι τόν πραγματικό σας μισθόν, ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος δέν χάνεται, δέν ξοδεύεται, δέν κλέπτεται (αἰώνιος μισθός), θά τόν πάρετε ἀπό αὐτόν τόν ἴδιον τόν Κύριον). Τῷ γὰρ Κυρίῳ Χριστῷ δουλεύετε (:διότι ἐργάζεσθε, δουλεύετε εἰς Αὐτόν τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν). Ὁ δὲ ἀδικῶν (:ἐκεῖνος πού ἀδικεῖ -καί ἐννοεῖται δηλαδή τώρα ἀπό τούς ἐργαζομένους, νά κάνει νά ἀδικεῖται ὁ ἐργοδότης- κομιεῖται ὃ ἠδίκησε (: θά ἀπολαύει ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἔχει ἀδικήσει) καὶ οὐκ ἔστι προσωποληψία (:καί δέν ὑπάρχει στόν Θεό προσωποληψία. Ἐάν εἶσαι ἐργοδότης καί ἀδικεῖς, θά τιμωρηθεῖς. Ἐάν εἶσαι ἐργαζόμενος καί ἀδικεῖς τόν ἐργοδότη σου πάλι θά τιμωρηθεῖς, γιατί στόν Θεό δέν ὑπάρχει ἡ προσωποληψία. Αὐτό τό κείμενο -κείμενο θά λέγαμε, ἐργατικοῦ δικαίου -Πῶς νά τό ὀνομάσουμε; Ἐργατικοῦ δικαίου)- ἄν τό εἶχαν οἱ λαοί καί τό πρόσεχαν καί τό ἐφήρμοζαν, δέν θά ἐχρειάζοντο ὅλα ἐκεῖνα πού ὑπάρχουν γιά νά κατοχυρώνουν δίκαια ἐργοδοτῶν καί ἐργζομένων, καί πού πάλι δέν τά βρίσκουν μεταξύ των. Θά ἦταν μιά κοινωνία, πραγματικά πολύ καλή, ἰδεώδης, θά ἔλεγα.

     Ἀλλά ἄς δοῦμε αὐτά τά σημεῖα, λιγάκι πιό λεπτομερῶς. Πρῶτον: Λέει ἡ ὑπακοή εἰς τούς ἐργοδότες, ἔτσι; «Ὑπακούετε», λέγει ἐδῶ, «κατὰ πάντα τοῖς κατὰ σάρκα κυρίοις». Νά ‘χετε ὑπακοή. Σοῦ λέει, αὐτό νά κάνεις. Νά κάνεις αὐτό. Δέν θά σοῦ ζητήσει κάτι περισσότερο. Κι ἄν εἶναι αὐτό τό περισσότερο ἀδύνατο, θά πεῖς: «Δέν μπορῶ νά τό κάνω, δέν μοῦ εἶναι δυνατόν». Τώρα μοῦ 'ρθε στό μυαλό, κάποτε ἔπρεπε νά κτίσουν μία πτέρυγα ἐπάνω στά Μετέωρα. Τό ἔργο ἦταν ὄχι ἁπλῶς δύσκολο, καί ἐξαιρετικά ἐπικίνδυνο. Ἐδένοντο οἱ κτίστες γιά νά μπορέσουν νά κτίζουν, γιατί ἤτανε, θά λέγαμε -περασιά τό λένε στήν κτιστική- ὁ βράχος μέ τόν τοῖχο πού θά ἐκτίζετο. Πῶς νά κτίσεις; Πῶς; Ἔτσι οἱ κτίστες αὐτοί ἐπληρώνοντο ἁδρά. Ἤτανε δίκαιο. Μποροῦσε ὅμως κάποιος νά πεῖ ὅτι: «Ἐγώ ζαλίζομαι, καί δέν μπορῶ νά ἐργαστῶ, σ’ αὐτό τό σημεῖο». Πάντως θά ὑπάρχει ὑπακοή, ὅτι θά πληρωθεῖς καλά, ἐάν κάτι εἶναι δύσκολο ἤ παραπάνω ἀπό τήν δουλειά σου, ἀπό τό ὡράριό σου ἤ ἀκόμη, ἄν εἶναι ἐπικίνδυνο καί νομίζεις ὅτι μπορεῖς νά πάθεις ζημία, φοβᾶσαι, θά πεῖς: «Δέν μπορῶ».

     Δεύτερον: Τί εἶναι αὐτή ἡ ὀφθαλμοδουλία, πού ἀναφέρει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος; Εἶναι πάθος πού δείχνει… ἐπικρατεῖ, μπορῶ νά σᾶς πῶ, στούς πιό πολλούς ἐργαζομένους, σέ μία συντριπτική πλειοφηφία, αὐτή ἡ ὀφθαλμοδουλία, πού δείχνει τό χάλασμα τῆς ἀνθρωπιᾶς. Τί δηλαδή εἶναι; Μέ βλέπει ὁ ἐργοδότης; Δουλεύω. Δέν μέ βλέπει; Δέν δουλεύω, χαζεύω. Πρέπει, εἴτε σέ βλέπει, εἴτε δέν σέ βλέπει ὁ ἐργοδότης σου, νά δουλέψεις. Μπορεῖ νά φύγει τελείως ἀπό τό διαμέρισμα, τόν τόπο, τόν χῶρο πού δουλεύεις, ἐσύ θά δουλέψεις διότι αἰσθάνεσαι -θά τό ποῦμε λίγο πιό κάτω- ὅτι κύριος σου καί ἀφέντικό σου εἶναι ὁ Χριστός. Ἄν εἶσαι τίμιος ἄνθρωπος μέσα σου, σέ βλέπει δέν σέ βλέπει ὁ προϊστάμενος, ὁ ἐργοδότης, θά δουλέψεις. Τί ὡραῖο αὐτό; Ἀλλά ἐπικρατεῖ, ὅπως σᾶς εἶπα, κατά συντριπτική πλειοψηφία, αὐτή ἡ ὀφθαλμοδουλία. Καί κίνητρο αὐτῆς τῆς ὀφθαλμοδουλίας, εἶναι ἡ ὀκνηρία, εἶναι ἡ ἀχρειότης, εἶναι ἡ ἀνεντιμότης, ἡ ἀπουσία ἀγάπης. Τρῶς ψωμί! Ἀπόδοσε καί σύ. Εἶναι ἡ ἀχαριστία, εἶναι ἡ ἀντίδρασις, εἶναι ἡ κακοήθεια, εἶναι ἡ ἀνθρωπαρέσκεια, δείχνεις ὅτι δουλεύεις μόνο ἅμα σέ βλέπουν. Μ’ ἄλλα λόγια: Ἒχεις ὀφθαλμοδουλία; Εἶσαι χαλασμένος ἄνθρωπος. Προσέξτε! Χαλασμένος ἄνθρωπος. Ἀναμφισβήτητα. Ἀκόμη, ἕνα τρίτο σημεῖο. «Ἐν ἁπλότητι καρδίας», λέει ὁ Ἀπόστολος ἐδῶ. Εἶναι σπουδαία θέσις αὐτή, ἡ ἁπλότητα τῆς καρδιᾶς. «Νά δουλεύεις ὄμορφα, ἁπλᾶ». Δέν ἔχει σημασία, γιά νά πάρεις πιό πολύ μισθό ἤ ὄχι, γιά νά σοῦ πεῖ «μπράβο» ὁ ἐργοδότης ἤ ὄχι. τίποτα. Μέ ἁπλότητα θά ἐργάζεσαι γιατί πρέπει νά ἐργάζεσαι. Μέ ἁπλότητα καρδιᾶς, χωρίς νά ἐπιδιώκεις τίποτε ἄλλο.

     Τέταρτο σημεῖο. Τί λέγει ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος; «Φοβούμενοι τὸν Θεόν». Ἔ, βέβαια, ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ θά εἶναι ἐκεῖνος πού θά διορθώνει τά πράγματα, πῶς πρέπει νά στέκομαι ἔναντι τοῦ ἐργοδότου, καί προπαντός ἔναντι τῆς ἐργασίας πού μοῦ ἀνετέθη.

    Ἕνα πέμπτο σημεῖον: «Ἐργάζεσθε», λέγει, «ἀπό ψυχῆς», «Νά ἐργάζεστε μέ τήν ψυχή σας». Ξέρετε πῶς ἐργαζεται ἐκεῖνος πού δέν δουλεύει μέ τήν ψυχή του· ἀγγαρεία. Ἐκεῖνος πού δουλεύει ὅμως μέ τήν ψυχή του, αὐτός πραγματικά εἶναι σπουδαῖος. Μέ τήν ψυχή του! Σάν νά ‘ταν δική σου δουλειά, θά δουλέψεις καί στήν ἐργασία τοῦ ἀλλουνοῦ. 

    Ἕνα ἕκτο σημεῖον: Θά ἐργάζομαι σάν νά ἔχω ἐργοδότη –σᾶς τό ‘πα καί προηγουμένως- αὐτόν τόν Χριστόν. Ἄν ὁ Χριστός μοῦ ἀνέθετε μίαν ἐργασίαν, πῶς θά τήν διεκπεραίωνα; Μπορεῖτε νά φανταστεῖτε, παιδιά, τόν Χριστό ἐργαζόμενο -ἦταν λέει τέκτων, δηλαδή μαραγκός, διότι ὡς τά 30 του χρόνια, τί ἄλλο ἔκανε; Ἠργάζετο τό ταπεινό ἐπάγγελμα τοῦ μαραγκοῦ, τοῦ τέκτονος. Τέκτων θά πεῖ καί κτίστης, θά πεῖ καί μαραγκός- λοιπόν, τοῦ ἀνέθεταν ἀσφαλῶς ἐργασίες. Φυσικά ἐπληρὠνετο γιά τίς ἐργασίες πού ἀνελάμβανε. Μπορεῖτε νά φανταστεῖτε -συλλάβετέ το μέ τή φαντασία σας- μποροῦμε νά πιάσουμε, πῶς ὁ Χριστός ἠργάζετο, σέ ἐκείνους πού τοῦ ἀνέθεταν μίαν ἐργασίαν; Ἔτσι θά πρέπει νά ἐργαζώμεθα, ἔτσι. Δηλαδή σάν νά ἦταν δική μας ἡ ἐργασία, μέ βλέπει ὁ Θεός! Κι ὅταν μέ βλέπει ὁ Θεός, Ἐκεῖνος καί θά μέ πληρώσει. Θυμηθεῖτε τόν Ἰωσήφ. Ὁ Ἰωσήφ δέν εἶχε δίπλα του, νά τόν παρακολουθοῦν ἄν ἐργάζεται ἤ ὄχι. Ξέρετε πόσο γρήγορα τοῦ ἀνέθεσε ὁ Πετεφρῆς, ὅλο τό ὑποστατικό του, νά εἶναι ἐπιβλέπων; Ποιός; Ὁ Ἰωσήφ. Ὁ 18χρονος Ἰωσήφ! Ναί, 18 χρονῶν ἦταν ὅταν ἐπωλήθη, καί μόνο δύο χρόνια ἔμεινε περίπου στήν αὐλή τοῦ Πετεφρῆ, γιατί μετά τόν ἔβαλαν στή φυλακή τόν καημένο (εὐτυχῶς!), διότι ἐκεῖ στή φυλακή ἐφυλάχτηκε ἀπό τήν κακοήθεια τῆς κυρᾶς του (τῆς κυρίας του). Εὐτυχῶς(!) τόν ἔβαλε. στή φυλακή… θά ‘λεγε κανείς : «Ὁ Θεός μ’ ἔβαλε στή φυλακή;», ναί, καί λέει μάλιστα ἡ Σοφία Σειράχ- Σοφία Σολομῶντος δέν θυμοῦμαι, λέει τό ἐξῆς, ὅτι ἡ Σοφία -ποιά Σοφία; Ἡ Ἐνυπόστατος Σοφία, ὁ Θεός Λόγος, ὁ μετέπειτα Ἰησοῦς Χριστός… ἦταν ἡ Σοφία μαζί του λέγει, εἰς τό ὀχυρόν, μέσα δηλαδή στή φυλακή. Μαζί του! Τόν προστάτευε. Καί τόν ἔκανε σοφόν, τόν Ἰωσήφ. Ἦταν ἐργατικός ἄνθρωπος. Ἠργάζετο παρότι ἤτανε Αἰγύπτιος τό ἀφεντικό του… παρότι… παρότι… παρότι… ἠργάζετο σάν νά ‘ταν δική του δουλειά. Ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε τήν ἀμοιβή του. Πολύ σπουδαῖο αὐτό. Ἀκόμη -αὐτό πού λέει, θά τό ἐπαναλάβω-: «Τῷ γὰρ Κυρίῳ Χριστῷ δουλεύετε»· διότι εἰς τόν Κύριο δουλεύετε καί πρέπει ἀκριβῶς αὐτό νά τό ‘χουμε ὑπόψιν μας.

     Καί ἕνα τελευταῖο ἀκόμη σημεῖο: «Ὁ δὲ ἀδικῶν» -διότι ἅμα δέν δουλεύεις, δέν ἀδικεῖται ὁ προϊστάμενός σου, τ’ ἀφεντικό σου, ὁ ἐργοδότης σου; Ἀδικεῖται, δέν προωθεῖται ἡ ἐργασία. Σήμερα μπορεῖ νά λέγεται… ἄ, κατά τρόπο καί σαμποτάζ. Κάθε ἀδικία εἰς τόν ἐργοδότην ἤ κάθε ζημιά πού θά ἐπιφέρουμε, κάθε κωλυσιεργία, ὅλα αὐτά εἶναι κάτι πού θά πληρωθοῦμε γιά τήν ἀδικία μας. Τό λέγει σαφῶς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ὁ ἀδικῶν κομιεῖται ὃ ἠδίκησε», «θά πάρει, ὅ,τι ἀδίκησε, ἔτσι θά πληρωθεῖ, μέ τήν ἀδικία του». 

     Νά δοῦμε ἕνα ἄλλο σημεῖο, παιδιά, τό ὁποῖο εἶναι βέβαια σημαντικό. Εἶναι τό φαινόμενον τῆς ἀπεργίας. Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο, τό φαινόμενον τῆς ἀπεργίας. Εἶναι γνωστό ὅτι τό φαινόμενον αὐτό ἔχει γίνει νομοθετικά πιά, δικαίωμα τοῦ ἐργαζομένου σ’ ὅλη τή γῆ. Ἀλλά ὅλο αὐτό τό «κύκλωμα» πού δείχνει ὅτι ὁ ἐργαζόμενος ἔχει δικαίωμα ν’ ἀπεργήσει ὅταν ὁ ἐργοδότης δέν τόν πληρώνει ἤ ὅ,τι ἄλλο, δείχνει αὐτό τό κύκλωμα πόσο χαμηλά ἔχει πέσει ἡ σχέσις ἐργοδότου καί ἐργαζομένου. Εἶναι κρῖμα! Γιατί ὑπάρχει, θά λέγαμε, τό δικαίωμα τῆς ἀπεργίας, ἄν ἐρωτήσετε. Δείχνει αὐτήν τήν διαρκῆ διάθεση τοῦ ἐργοδότη νά ἀδικήσει τόν ἐργαζόμενον. Μόλις ἀντιληφθεῖ ὁ ἐργοδότης ὅτι ἀφαιρεῖται τό δικαίωμα ἀπό τόν ἐργαζόμενο, ἀμέσως ἀρχίζει νά τόν ἀδικεῖ. Γιατί νά ὑπάρχει αὐτό; Ὁ ἐργαζόμενος, κινούμενος κι αὐτός ἀπό τό ἴδιο κίνητρο πού ἔχει καί ὁ ἐργοδότης, τό κίνητρον τῆς πλεονεξίας, ἐκμεταλλεύεται τήν ἀπεργία καί τήν κρατᾶ, ὡς σπάθην τοῦ Δαμοκλέους ἔναντι τοῦ ἐργοδότου, καί ἔτσι γίνεται ἕνας ἐκβιαστής: «Ἄν δέν μέ πληρώσεις, θά ἀπεργήσω». Δυστυχῶς ὅμως τό δικαίωμα τῆς ἀπεργίας τό ἐκμεταλλεύονται κι ἄλλο παράγοντες ἔξω ἀπό τήν ἐργασιακή σχέση, ὅπως εἶναι οἱ πολιτικοί. Ἔτσι γίνεται ἕνας φαῦλος κύκλος πού ζημιώνει τελικά ὅλους. Πᾶρτε τίς ἀπεργίες τῶν ἡμερῶν μας, δέν ζημιώνουμε; 17-18 δισεκατομμύρια, λέει, κοστίζει μία ἀπεργία πού θά κάνει ἡ Δ.Ε.Η….. ὁ Ο.Τ.Ε. … κ.λπ… κ.λπ. τήν ἡμέρα! Ὅλοι δέν ζημιώνουν; Ὃλοι ζημιώνουν. Ἡ δέ κοινωνική κατἀστασις πού δημιουργεῖται εἶναι χαώδης καί φοβερά δυσάρεστη. Πάντως πρέπει νά κατανοηθεῖ -πρέπει- ὅτι, ὅπως λέει, πάλι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ «ἄξιος ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ», «ὁ ἐργάτης πού θά δουλέψει εἶναι ἄξιος τοῦ μισθοῦ του, πρέπει νά πληρωθεῖ». Καί ἐκεῖνο τό «Οὐ φιμώσεις βοῦν ἀλλοῶντα», «Τό βόδι πού εἶναι μέσα στό ἁλώνι (παλιά μέθοδος ἁλωνίσματος) μήν τοῦ βάλεις», λέγει, «φίμωτρο, ἄστο νά φάει ἀπό τό ἁλώνι, ὅσο θέλει». Γιατί; Διότι δουλεύει μές στό ἁλώνι· «οὐ φιμώσεις», μή βάλεις φίμωτρον εἰς τό βόδι πού ἁλωνίζει.

    Ἔχουμε καί ἔργα ἀκόμη πού ἔχουν ὡς ἄμεσον ἐργοδότην αὐτόν τόν Θεόν. Καί τά ἔργα αὐτά βεβαίως ἀποβλέπουν, κατ’ ἄμεσον τρόπον, εἰς τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί στήν σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Διότι, πᾶσα ἐργασία ἀποβλέπει εἰς τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ, ἀλλά θά λέγαμε πιό ἔμμεσα. Ἀμεσότερα, εἶναι ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἐπιτελοῦν οἱ ἄνθρωποι τῆς Ἐκκλησίας. Κυριότατα οἱ κληρικοί. Καθένας ὁ ὁποῖος ἐργάζεται μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, αὐτός ὁπωσδήποτε ἐργάζεται γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. Μιά κακή, ἐπί παραδείγματι, τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας, δέν μειώνει τήν δόξα τοῦ Θεοῦ; Τά παιδιά τοῦ Ἡλί τί ἔκαναν ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη; Ἔδιναν μιά πολύ κακή εἰκόνα στόν λαό, στά μάτια τοῦ λαοῦ καί προσέβαλλαν τήν θυσία τοῦ Θεοῦ, εἰς τρόπον ὥστε ὁ λαός νά σκανδαλίζεται- κι ὁ Θεός ἐτιμώρησε τά παιδιά τοῦ Ἡλί. Εἶναι πολύ κακό πρᾶγμα αὐτό. 

     Ἀκόμα, ἡ ἀμέλεια στό ἔργο τοῦ Θεοῦ. Μιά κακή προσφορά στό κήρυγμα ἤ στήν κατήχηση. Γνωρίζω ὅτι ἀρκετοί ἀπό σᾶς εἴσαστε ὁμαδάρχες, εἴσαστε κατηχητές, καί ἀκόμα μεγαλύτεροι… ξέρω γώ… πού ἀκοῦν τώρα ὁμαδάρχες/κατηχητές/κυκλάρχες. Ὅταν κάνουμε μία προσφορά πού δέν ἐργαστήκαμε πάνω σ’ αὐτή τήν προσφορά… δηλαδή τί ἀκριβῶς; Δέν μελετήσαμε ἐπαρκῶς, δέν προσευχηθήκαμε ἐπαρκῶς, κατά ἀμελῆ τρόπο προσφέρουμε ἐκεῖνο τό ὁποῖο προσφέρουμε, εἴμεθα ὑπεύθυνοι ἀπέναντι στόν Θεό. Ἄλλο ἄν κάποια στιγμή τά πράγματα ἔχουν ἐκβιαστεῖ χρονικά καί δέν προλάβαμε νά ἑτοιμαστοῦμε ἐπαρκῶς. Αὐτό θά εἶναι ὅμως ἔκτακτο. Ὅλα αὐτά συνιστοῦν -ἄν δέν προσέχουμε- μιά κακή σχέση τῶν ἐργαζομένων στό ἔργο τοῦ Θεοῦ. Καί νά φανταστεῖτε τί λέει ὁ Ἱερεμίας πού θά πρέπει νά μᾶς πιάνει τρόμος (Ἱερ. 31, 10): «Ἐπικατάρατος ὁ ποιῶν τὰ ἔργα Κυρίου ἀμελῶς». «Ἐπικατάρατος αὐτός πού ἐργάζεται τά ἔργα Κυρίου μέ ἀμέλεια». Πῶς ἐργάστηκαν ἄραγε οἱ Ἀπόστολοι καί ὁ Παῦλος (πού ἔχουμε πολλά στοιχεῖα ἀπό τίς «Πράξεις» γιά τόν Παῦλο), πῶς θά ἐργάστηκαν ἄραγε στό ἔργο τοῦ Εὐαγγελίου; Ἀλήθεια πῶς ἐργάστηκαν; Σπουδαῖα! Νά εἶναι ὑπόδειγμά μας, ἀγαπητά μου παιδιά, ἡ ἐργασία τῶν Ἀποστόλων στό ἔργο τοῦ Θεοῦ, στή διακονία τοῦ Εὐαγγελίου. Ἀκοῦστε τί λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στή Β‘ πρός Κορινθίους (στό 11ο κεφάλαιο) -τόν ἀνάγκασαν νά γράψει ἔτσι- ἀκοῦστε τί γράφει (δέν μεταφράζω): «Ἐν κόποις περισσοτέρως, ἐν πληγαῖς ὑπερβαλλόντως, ἐν φυλακαῖς περισσοτέρως, ἐν θανάτοις πολλάκις… ὁδοιπορίαις πολλάκις, κινδύνοις ποταμῶν, κινδύνοις λῃστῶν, κινδύνοις ἐκ γένους -ἐννοεῖ ἀπό τούς Ἑβραίους- κινδύνοις ἐξ ἐθνῶν -ἐννοεῖ τούς εἰδωλολάτρες- κινδύνοις ἐν πόλει, κινδύνοις ἐν ἐρημίᾳ, κινδύνοις ἐν θαλάσσῃ,… ἐν κόπῳ καὶ μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, -δηλαδή νά μήν ἔχεις τόν τρόπο νά κοιμηθεῖς- ἐν λιμῷ καὶ δίψει (:πεῖνα καί δίψα) ἐν νηστείαις πολλάκις, (δέν εἶναι ἡ νηστεία πού κάνουμε γιά νά νηστέψουμε ὡς ἐντολή τοῦ Θεοῦ, ἀλλά γιατί δέν ἔχουμε νά φᾶμε) ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι (:στό κρύο καί στή γύμνια· πού δέν ἔχουμε ἐπαρκῆ ροῦχα, ὅταν κάποτε μιᾶς πιάνει ὁ χειμῶνας)». Μέ πόση φιλοτιμία ἐργάστηκαν, ὄχι μόνο ὁ Παῦλος ἀλλά καί οἱ συνεργάτες τοῦ Παύλου, ὁ Τιμόθεος, ὁ Λουκᾶς, ὁ Σίλας, ὅλοι του οἱ συνεργάτες, μέ πόση φιλοτιμία! 

     Ἀλλά δέν πρέπει νά τελειώσουμε, ἐάν δέν ποῦμε καί κάτι πού νά ἀφορᾶ καί στή δική σας περίπτωση, ἤδη στήν ἡλικία πού βρίσκεστε καί στόν χῶρο πού βρίσκεστε, ἄν θέλετε νά τό δοῦμε λίγο εὐρύτερα τό θέμα: Εἶναι ὁ μαθητής στό σχολειό του. Ἐάν πρέπει ὁ καθηγητής καί ὁ δάσκαλος νά καταρτίζονται διαρκῶς καί νά προσφέρουν σέ σᾶς ἕνα καλό μάθημα… -Νά πῶ μία παρένθεση; Ἂν ὑπάρχει τό φαινόμενο τῆς λεγομένης «καζούρας» πού δέν εἶναι παρά ἡ ἀντίδραση τῆς τάξεως γιά ἕναν καθηγητή ἤ δάσκαλο (προπαντός καθηγητή) πού εἴτε πηγαίνει ἀδιάβαστος πού εἴτε ἡ ὅλη του στάση δέν εἶναι ἐκείνη πού ἔπρεπε νά εἶναι. Ἡ καζούρα εἶναι μία ἀντίδρασις, μία ἀποδοκιμασία. Ὁ καθηγητής ἤ ὁ δάσκαλος ὁ σοφός, ὁ καταρτισμένος;… Στέκονται-κρέμονται ἀπό τά χείλη του οἱ μαθητές… Νά κάνουν καζούρα; Ἀδιανόητο! Ἐνθυμοῦμαι δυό καθηγητές τέτοιους, τρεῖς ἦσαν, ἐγώ εὐτύχησα τούς δύο νά ἔχω, θυμᾶμαι ὁ ἕνας -μακριά ἡ μνήμη καί τῶν τριῶν, μακαρίτες πλέον ἔ;- τά παιδιά δέν ἔβγαιναν στό διάλειμμα ἔξω, τούς συνέπαιρνε τό μάθημα τοῦ καθηγητοῦ (καί οἱ τρεῖς φιλόλογοι). Δέν ἔβγαιναν διάλειμμα! Ἦταν ἐκπληκτικόν! Ἦταν ἐκπληκτικόν! Ἄν ἔτσι στέκεσαι, ὑπάρχει τό φαινόμενον τῆς καζούρας; Μά ποτέ! 

    Ἀλλά καί ὁ μαθητής πρέπει νά ἀνταποκριθεῖ. Ἔχει ἐργοδότη του, ὄχι πιά τόν καθηγητή πού θά τόν ἐξετάσει, ἔχει ἐργοδότη του τόν Χριστόν, γιατί ὁ Χριστός θέλει νά εἶσαι καταρτισμένος ἄνθρωπος, ὄχι ἐλλιπής. Διότι πρέπει νά μάθεις κάποια «γράμματα» κι ἄν δέν τά μάθεις τότε; Τότε πῶς θά ἀποδώσεις; Ἤ νά μάθεις τήν τέχνη σου νά εἶναι σωστή, νά μήν εἶσαι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος σοῦ φέρνουνε ἕνα ἀντικείμενο νά τό διορθώσεις καί δέν εἶσαι σέ θέση νά τό διορθώσεις. Ἄν τώρα ὡς μαθητής εἰς τόν χῶρον τῆς μαθητείας, ὅποιος κι ἄν εἶναι αὐτός, ἐπαγγελματικός χῶρος… χῶρος σχολείου, Γυμνασίου, Λυκείου… Πανεπιστημίου… ὅ,τι εἶναι, δέν εἶσαι σωστός, αὔριο τί θά κάνεις; Ἄν δἐν εἶσαι σωστός σάν φοιτητής στήν Ἰατρική; Αὔριο θά πεθαίνεις τούς ἀνθρώπους. Ἄν δέν εἶσαι σωστός στόν χῶρο τῆς νομικῆς, αὔριο θά βάζεις τούς πελάτες σου στή φυλακή… κ.ο.κ. Γι’ αὐτό θά πρέπει ἔχουμε περισσοτέρα καί περισσοτέρα -φιλοτίμως ἐργαζόμενοι- παιδείαν. Γι’ αὐτό λέγει ὁ 2ος ψαλμός: «Δράξασθε παιδείας, μήποτε ὀργισθῇ Κύριος καὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ δικαίας». «Δράξασθε», ἀπό τό «δράξ», πού θά πεῖ φούχτα. «Φουχτιάξατε, ἁρπάξατε», λέει, «τήν παιδεία, μήν καμιά φορά ὀργιστεῖ ὁ Κύριος, καί χαθεῖτε». Θά δράξουμε, λοιπόν, τῆς παιδείας, θά τήν ἁρπάξουμε, διότι τήν ἔχουμε ἀνάγκη, διότι ἀφεντικό μας εἶναι Αὐτός ὁ Χριστός.

     Καί ἡ θεολογική τοποθέτησις τοῦ ὅλου θέματος ποιά εἶναι; Τήν εἴπαμε ἤδη: «Καὶ ἐὰν δουλεύσῃς τῷ Θεῷ -λέει ὁ Τωβίτ στόν Τωβία- ἀποδοθήσεταί σοι», θά σοῦ ἀποδοθεῖ. Τό συμπέρασμα, λοιπόν, τοῦ ὅλου θέματος εἶναι ὅτι δέν πρέπει νά ἀδικεῖται οὔτε ὁ ἐργαζόμενος, οὔτε ὁ ἐργοδότης. Καί πίσω ἀπό αὐτόν τόν ὁρατόν ἐργοδότην ἤ τόν καθηγητή ἤ τόν δάσκαλο, εἶναι ὁ μεγάλος Ἐργοδότης μας, εἶναι ὁ Χριστός. Καί ὁ κακός ἐργοδότης καί ὁ κακός ἐργάτης οὐσιαστικά ἀδικοῦν τόν ἑαυτό τους, «κομιοῦνται ὅ ἠδίκησαν», θά πάρουν ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἔχουν ἀδικήσει, δηλαδή δέν θά πληρωθοῦν, θά πάρουν τιμωρία. Ὁ Χριστός καί ὁ φόβος τοῦ Χριστοῦ θά εἶναι τά κριτήριά μας καί τά κινητήριά μας στίς σχέσεις ἀνάμεσα στόν ἐργοδότη καί στόν ἐργαζόμενο.

29η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

«Ἐργοδόται καί ἐργαζόμενοι» (α΄).

†. Πάντοτε εὐρισκόμενοι εἰς τήν θαυμασίαν πνευματική διαθήκη τοῦ Τωβίτ πρός τόν Τωβία, βρίσκουμε ἀκόμη μία συμβουλή μεταξύ τῶν ἄλλων(καί φυσικά ἀκολουθοῦν καί ἄλλες), πού ἔχει διαστάσεις κοινωνικές αὐτή ἡ συμβουλή του, ὅπως θά δοῦμε. Εἶναι οἱ καλές σχέσεις καί οἱ δίκαιες ἔναντι τῶν ἐργαζομένων.

     Δηλαδή, «Παιδί μου», τοῦ λέγει, καί συγκεκριμένα: «Μισθὸς παντὸς ἀνθρώπου, ὃς ἐὰν ἐργάσηται παρὰ σοί, μὴ αὐλισθήτω, ἀλλ᾿ ἀπόδος αὐτῷ παραυτίκα, καὶ ἐὰν δουλεύσῃς τῷ Θεῷ, ἀποδοθήσεταί σοι». Δηλαδή: «Ὃταν ἄνθρωπος σοῦ δουλέψει, μήν τοῦ κατακρατήσεις τήν δούλεψή του, ἀλλά σύντομα νά τόν πληρώσεις, ἐάν καί σύ δουλέψεις στό ἔργο τοῦ Θεοῦ, μισθός θά σοῦ ἀποδοθεῖ». Ἴσως ἐκ πρώτης ὄψεως, νά πεῖτε ὅτι τό θέμα αὐτό δέν μᾶς ἐνδιαφέρει, γιά μᾶς, εἴμαστε νέα παιδιά… δέν μᾶς ἐνδιαφέρει. Δηλαδή οἱ σχέσεις ἀνάμεσα σ’ ἐκεῖνον πού ἐργάζεται (δηλαδή στόν ἐργαζόμενο) καί στόν ἐργοδότη. Δέν μᾶς ἐνδιαφέρει τό θέμα αὐτό. Κι ὅμως, πρέπει νά μαθαίνουμε καί νά ἀσκούμεθα εἰς τήν λεγομένην κοινωνικήν δικαιοσύνην. Δέν εἶναι μικρό θέμα, τό αἴσθημα τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης πρέπει ἐγκαίρως νά ἀναπτύσσεται εἰς τήν ψυχήν τοῦ νέου ἀνθρώπου. Πότε θά τό μάθει αὐτό; Ἐγώ θά ἔλεγα ἀπό τά νηπιακά του χρόνια πρέπει νά ὑπάρχει αὐτή ἡ ἀνάπτυξις, ἡ καλλιέργεια τοῦ κοινωνικοῦ αἰσθήματος καί τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης. Πῶς θ’ ἀρχίσει; Νά. Μέ τό δίκαιο μοίρασμα τοῦ ψωμιοῦ του, μέ τοῦ γλυκοῦ του, τοῦ παιχνιδιοῦ του, μέ τόν φίλο του, μέ τόν ἀδελφό του, ὅταν ξέρει νά τά μοιράζεται αὐτά δίκαια. Ἐκεῖ ἀρχίζει νά ἀναπτύσσεται αὐτό τό αἴσθημα τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης. Σᾶς εἶπα εἶναι ἕνα τεράστιο θέμα σέ ἔκταση καί σέ βάθος, ὅπως θά τό δεῖτε, καί δέν θά τελειώσουμε σήμερα, παρότι ἔλεγα νά σᾶς ἔλεγα δυό λόγια μόνο, ὅμως εἶδα ὅτι πρέπει νά μάθετε περισσότερα πράγματα. 

     Μιά μορφή αὐτῆς τῆς κοινωνικῆς δικαιοσύνης, μέ τεράστιες ἐπιπτώσεις βέβαια, εἶναι οἱ δίκαιες καί ἀγαθές σχέσεις, ἐργοδότου καί ἐργαζομένου. Τό θέμα αὐτό ἐγέννησε τά διάφορα λεγόμενα κοινωνικά συστήματα, ἐγέννησε τίς κοινωνικές ἐπαναστάσεις, καί κάθε μορφή κοινωνικῆς ἀναταραχῆς, ἀπό τήν ἀπεργία μέχρι τίς αἱματηρές συγκρούσεις. Βλέπετε εἶναι τεράστιο θέμα, εἶναι πάρα πολύ μεγάλο. Στή διαδρομή τῆς Ἱστορίας, ἐνεφανίσθη (γιά τήν ἐπίλυση αὐτῶν τῶν σχέσεων) ἡ δουλεία, ἡ φεουδαρχία, ὁ καπιταλισμός, ὁ σοσιαλισμός, ὁ κομμουνισμός, μέ τήν ὑπόσχεση καί τήν ἐλπίδα (καθένα ἀπό τά συστήματα αὐτά) ὅτι θά ἔλυε κατά τόν δικαιότερο καί σωστότερο τρόπο τίς σχέσεις ἐργαζομένων καί ἐργοδοτῶν. Οὐσιαστικά ὅλα αὐτά τά κονωνικά συστήματα ἀπέτυχαν. Μά ὅλα ἀνεξαιρέτως! Καί τό βλέπουμε, ὄχι μόνο διαβάζοντας Ἱστορία, ἀλλά καί στίς ἡμέρες μας. Μπροστά στά ἔκπληκτα μάτια μας βλέπουμε νά σωριάζονται κοινωνικά συστήματα πού εἶχαν δώσει τήν ὑπόσχεση, γιά τήν βελτίωση αὐτῶν τῶν σχέσεων καί γιά μιά καλύτερη ζωή κοινωνική. Αὐτά τά συστήματα, σᾶς εἶπα, εἴχανε μία κοινή ἀδυναμία. Δέν εἶχαν τήν ἀναφορά τους στόν Θεό σάν τό ὕψιστον κριτήριον. Ὅλα αὐτά ζητοῦσαν τήν λύση τοῦ κοινωνικοῦ προβλήματος -σχέσεων ἐργοδότου καί ἐργαζομένου πάντοτε- χωρίς Θεό. Ἦταν ἄθεα συστήματα. Ἀπό τόν κομμουνισμό καί τόν σοσιαλισμό -γιά νά μιλήσω μόνο γιά τά σύγχρονα- μέχρι τόν καπιταλισμό (καπιταλισμός εἶναι ἡ κεφαλαιοκρατία). Ὅλα αὐτά ἔχουνε κοινήν ἀναφοράν: τήν ἀθεΐα. Συνεπῶς δέν ἔχουν κριτήριό τους τόν Θεό. Κι ὅταν δέν ἔχεις κριτήριό σου τόν Θεό -ὅπως λέγει ὁ Ντοστογιέβσκι- τότε ὅλα ἐπιτρέπονται. Θά τό ἐπαναλάβω γιατί θέλω νά τό καταλάβουμε· ὅταν δέν ἔχεις κριτήριό σου τόν Θεό, ὅλα ἐπιτρέπονται. Γιατί δέν ἐπιτρέπεται νά ἀδικήσω; Γιατί δέν ἐπιτρέπεται νά ἐπαναστατήσω; Γιατί δέν ἐπιτρέπεται τοῦτο ἤ ἐκεῖνο… ἤ ἐκεῖνο; Μέχρι ἀκόμα νά δολοφονήσω… νά… κ.λπ. ἀφοῦ δέν ὑπάρχει ὁ Θεός; Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὅλα αὐτά τά συστήματα χωλαίνουν, ἐπειδή, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, δέν ἔχουν τήν ἀναφορά τους στόν Θεό. Εἶναι ἄθεα συστήματα.

     Ἡ δικαιοσύνη, παιδιά, γιά τήν ὁποία μιλοῦμε, καί βεβαίως μιλοῦν κι αὐτά τά συστήματα, πηγάζει ἀπό τόν Θεό. Ἄν δέν πηγάσει ἀπό τόν Θεό, τότε ἀπό ποῦ θά πηγάσει αὐτή ἡ δικαιοσύνη; Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι πηγή τῆς δικαιοσύνης, ἀντιθέτως. Πηγή τῆς δικαιοσύνης εἶναι ὁ Θεός. Ἀπό κεῖ -ἡ δικαιοσύνη πού πηγάζει ἀπό τόν Θεό- ἐγκαθίσταται εἰς τόν ἄνθρωπο καί ἐκεῖνος πιά κανονίζει τίς σχέσεις του μέ τούς ἄλλους, διότι ἀνά πᾶσα στιγμή, σᾶς εἶπα, κριτήριό του ἔχει τόν Θεό καί τήν δικαιοσύνη του. Ἔτσι ἐπειδή δυστυχῶς τά πράγματα δέν γίνονται ὅπως σᾶς τά λέγω, γι’ αὐτό μοιάζει ὁ Θεός νά ματαιοπονεῖ, φωνάζοντας μές στοὐς αἰῶνες, σ’ αὐτό τό πρόσωπο τῆς γῆς, ὅταν λέγει, διά τοῦ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου: «Δικαιοσύνην μάθετε οἱ ἐνοικοῦντες ἐπί τῆς γῆς» (Ἡσ. 26,9). «Σεῖς πού κατοικεῖτε τό πρόσωπο τῆς γῆς, μάθετε τήν δικαιοσύνη». Οἱ ἄνθρωποι, ὅμως, δέν ἐννοοῦν, δέν θέλουν, ἐπ’ οὐδενί νά μάθουν αὐτό τό μάθημα τῆς δικαιοσύνης.

     Ἀλλά ἄς ἔρθουμε στό συγκεκριμένο μας θέμα, σχέσεων ἐργοδότου καί ἐργαζομένου. Λέγει στήν Παλαιά Διαθήκη ὁ Θεός τό ἐξῆς (Λευϊ. 19, 13): «Οὐκ ἀδικήσεις τὸν πλησίον καὶ οὐχ ἁρπάσεις καὶ οὐ μὴ κοιμηθήσεται ὁ μισθὸς τοῦ μισθωτοῦ σου παρὰ σοὶ ἕως πρωΐ». Δηλαδή: «Δέν θά ἀδικήσεις τόν πλησίον σου, δέν θά ἁρπάξεις ὅ,τι τοῦ ἀνήκει, καί ὁ μισθός τοῦ μισθωτοῦ σου (ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δούλεψε σέ σένα) δέν θά κοιμηθεῖ μαζί σου (εἶναι ἔκφρασις ὡραιοτάτη) ἕως τό πρωΐ». Δηλαδή θά πληρώσεις ἀποβραδίς, δέν θά τοῦ πεῖς: «Αὔριο θά σέ πληρώσω». Ἐδῶ παρατηροῦμε τά ἐξῆς σημεῖα. Ὅταν λέγει: «Δέν θά ἀδικήσεις τόν πλησίον» ἀναφέρεται σέ ἕναν μικρόν μισθόν. Δηλαδή νά τοῦ δώσεις λιγότερα χρήματα, καί πολλές φορές… τί πολλές φορές! Σ’ ὅλη τήν ὑφήλιο αὐτήν τήν στιγμή, ἄν θέλετε, ὑπάρχει ἡ λεγομένη ἀγορά τῆς ἐργασίας. Πῶς ἀνεβοκατεβαίνουν οἱ τιμές τῶν ἀξιῶν… Πόσο πάει ἡ λίρα… τό μᾶρκο… τό δολάριο… αὐτά ἀνεβοκατεβαίνουν, πέφτουν-ἀνεβαίνουν. Βάσει αὐτῶν κινοῦνται βεβαίως καί τά ἀγαθά. Ὅλα τά ἀγαθά πού ἔχουμε, μέ τά ὁποῖα ζεῖ ὁ ἄνθρωπος. Τό δυστύχημα: Ἀκολουθεῖται ἡ αὐτή πορεία καί στό θέμα τῆς ἐργασίας! Ἔτσι ἔχει μπεῖ εἰς τό χρηματιστήριον καί τό θέμα τῆς ἐργασίας. Ἀνεβαίνει ἤ κατεβαίνει ὁ μισθός, ἀνάλογα μέ τήν ζήτηση καί προσφορά. Ἐάν ἡ προσφορά εἶναι πολλή, φέρ’ εἰπεῖν οἱ οἰκοδόμοι εἶναι πολλοί καί δέν ἔχουν ἐργασία, πέφτει τό μεροκάματο. Ἐάν ἡ ζήτησις εἶναι μεγάλη καί ὄχι ἡ προσφορά, ἀνεβαίνει τό μεροκάματο (γιά νά σᾶς τά λέγω ἔτσι πιό ἁπλᾶ). Καί δυστυχῶς ὑπάρχουν χῶρες τῆς γῆς πού ὁ μισθός, στίς περιπτώσεις πού ὑπάρχει ἡ προσφορά (καί ὄχι τόσο ἡ ζήτησις) ὁ μισθός νά μήν εἶναι παρά μισθός λιμοκτονίας! Λέγεται -εἶναι ἕνας ὅρος οἰκονομολογικός- “starvation limit”, «ὅριον λιμοκτονίας»: «Θά σέ πληρώσω τόσο, ὅσο νά μήν πεθάνεις, γιατί σέ χρειάζομαι. Τόσα, λοιπόν, θά σοῦ δώσω, νά φᾶς, νά ζήσεις, νά μοῦ δουλεύεις, ἀλλά τίποτα περισσότερο». Δηλαδή νά μήν κάνεις μιά προκοπή ἐσύ, νά μήν ἀναπτυχθεῖς, νά μή θέλεις μιά καλύτερη εὐτυχέστερη ζωή. Ἔτσι, λοιπόν, ὅταν λέει: «Οὐκ ἀδικήσεις τόν πλησίον», ὑπαινίσσεται ὅλα αὐτά τά ὁποῖα μέ συγχρόνους ὃρους, σᾶς ἀνέφερα, τό ὅριον τῆς λιμοκτονίας, ὁ μικρός μισθός… κ.λπ. Αὐτά βεβαίως ἀποτελοῦν ἀδικία. Κατόπιν λέγει… Τί λέγει; «Οὐ μὴ κοιμηθήσεται ὁ μισθὸς τοῦ μισθωτοῦ σου παρὰ σοὶ ἕως πρωΐ», θά πεῖ: «Δέν θά κατακρατήσεις ἐκεῖνο πού ἀνήκει στόν ἄλλον ὡς μισθός, διότι αὐτό θεωρεῖται ἁρπαγή. Τοῦ ἀνήκει, δῶσε το». Ξέρετε πόσοι ἄνθρωποι εἶναι κακοπληρωτές; Δέν πληρώνουνε, τό ‘χουν ἔτσι σύστημα, ὄχι ὅτι δέν ἔχουν νά πληρώσουν, ἀλλά τό ‘χουν σύστημα νά εἶναι γκρινιάρηδες στήν πληρωμή, νά μή θέλουν νά πληρώσουν… καί «Ἒλα αὔριο…» καί «Ἒλα μεθαύριο…» κι ἄλλα πολλά. Τήν ἐποχή δέ ἐκείνη πού ἦταν οἱ ἐργαζόμενοι ὄχι προστατευόμενοι φυσικά ἀπό νόμους… ἄν λογαριάσετε ὅτι αὐτές οἱ ἐντολές σέ μιά ἐποχή 1.500 χρόνια π.Χ. πού δόθηκαν ἦταν… τί νά σᾶς πῶ… ἦταν φαινόμενο γιά τήν ἐποχή ἐκείνη. Ὑπῆρχε ἐργατικόν δίκαιον; Αὐτά εἶναι μοντέρνα πράγματα, εἶναι καινούρια, εἶναι ἐποχικά πράγματα, δέν ὐπῆρχαν τέτοιες νομοθεσίες. Κι ὅμως βλέπουμε νά νομοθετεῖ ἐδῶ ὁ Θεός καί νά ὁμιλεῖ πῶς πρέπει νά σταθεῖς ἀπέναντι σέ κεῖνον πού σοῦ ἐργάζεται. Καί ἐπειδή ἦταν πτωχοί αὐτοί πού ἠργάζοντο, ἔπρεπε νά πᾶν νά πληρώσουν τόν μπακάλη τους καί τόν μανάβη τους… νά πῶ ἔτσι σύγχρονα. Πῶς θά πάει αὐτός ν’ ἀγοράσει τρόφιμα γιά νά πάει στό σπίτι του, νά ζήσει. 

     Μάλιστα ἐδῶ κάνω μία μικρή παρένθεση, δέν ἀναφέρεται στό θέμα μας, ἀλλά εἶναι σημαντικό. Τό θέμα τοῦ ἐνεχυριασμοῦ, τοῦ ἐνεχύρου. Δηλαδή ἄν θά δώσεις κάτι, χρήματα, καί σοῦ δώσει ὁ ἄλλος ἕνα ἐνέχυρον. Τί μπορεῖ νά σοῦ δώσει ὡς ἐνέχυρον; Λέμε σήμερα: «Πᾶρε τό ρολόϊ μου, πᾶρε τό δαχτυλίδι μου, δός μου τόσα χρήματα… θά σοῦ τά φέρω». Φυσικά ὑποτίθεται πώς τά χρήματα εἶναι λιγότερα ἀπό τήν ἀξία τῶν ἀντικειμένων πού βάζουμε σέ ἐνεχυριανισμό. Ὁπότε τί γίνεται; Ἐάν μέν εἶναι ρολόϊ καί δαχτυλίδι, δέν χάλασε ὁ κόσμος, ἄν ὅμως εἶναι τό παλτό μου; Καί ξέρετε ὅτι στήν ἀρχαία ἐποχή τό παλτό, ἡ κάπα -τό «ἱμάτιον»- εἶναι τό ἀπ’ ἔξω (ὁ χιτών εἶναι τό ἀπό μέσα). Αὐτό ταυτόχρονα ἦταν καί κουβέρτα. Οἱ φτωχοί ἄνθρωποι μ’ ἐκεῖνα πού φοροῦσαν τήν ἡμέρα, μ’ αὐτά τά ροῦχα σκεπαζόντουσαν τό βράδυ… καί λέγει ἐκεῖ φιλανθρωπότατα ἡ Ἁγία Γραφή: «Ἐάν σοῦ δώσει τό παλτό του ὁ φτωχός ὡς ἐνέχυρον, ἔστω κι ἄν δέν ἔχει νά σοῦ δώσει τά χρήματα πίσω πού δανείστηκε, τό βράδυ θά τοῦ δώσεις τό παλτό του πίσω (τό ἱμάτιό του) γιατί πῶς θά κοιμηθεῖ;». Εἴδατε; Εἶναι, ἔτσι πολύ χαρακτηριστικό. Αὐτό σάν παρένθεση σᾶς τό εἶπα. 

     Ἀκόμη παρατηροῦμε σ’ αὐτό πού λέγει ἐδῶ ὁ Θεός, ὅτι κατακράτηση δέν πρέπει νά γίνει οὔτε γιά μία νύχτα. Διότι ἦταν τόσο λίγα τά χρήματα, πού ὁ ἄλλος δέν εἶχε περιουσία, πού ἤτανε μεροδούλι-μεροφάϊ, νά μιλήσω ἔτσι πολύ ἁπλᾶ. Εἶναι αὐτό πού λέγει ὁ Τωβίτ εἰς τόν Τωβία τό παιδί του: «Παιδί μου, θά δώσεις τόν μισθόν τοῦ ἐργαζομένου σέ σένα, παραυτίκα», δηλαδή «ἀμέσως». «Πόσο κάνει;». «Τόσο». «Πᾶρτο». Θά τόν πληρώσεις. Πολύ ὡραῖο πρᾶγμα αὐτό. Δέν ἔχεις νά πληρώσεις; Μήν κάνεις δουλειές. Ἔχεις νά πληρώσεις, θά κάνεις δουλειές. Ὁμοίως στό Δευτερονόμιο (24, 14-15) βρίσκουμε τό ἴδιο θέμα ἴσως μέ κάποια σημεῖα ἀκόμα πρόσθετα. Λέει: «Οὐκ ἀπαδικήσεις μισθὸν πένητος καὶ ἐνδεοῦς» -δηλαδή: «Δέν θά κατακρατήσεις τόν μισθόν τοῦ φτωχοῦ καί τοῦ ἔχοντος ἀνάγκη»- αὐθημερὸν ἀποδώσεις τὸν μισθὸν αὐτοῦ, οὐκ ἐπιδύσεται ὁ ἥλιος ἐπ᾿ αὐτῷ - δηλαδή «δέν θά βασιλέψει ὁ ἥλιος καί νά τοῦ κρατᾶς ἀκόμη τόν μισθό του»- ὅτι πένης ἐστὶ καὶ ἐν αὐτῷ ἔχει τὴν ἐλπίδα (: γιατί εἶναι φτωχός καί ἡ ἐλπίδα του εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού δούλεψε, τά χρήματα πού θά πάρει)· καὶ καταβοήσεται κατὰ σοῦ πρὸς Κύριον, καὶ ἔσται ἐν σοὶ ἁμαρτία (:Και τότε θά ἀγανακτήσει, θά βοήξει πρός τόν Κύριον καί γιά σένα μετά θά εἶναι ἁμαρτία)». Νά δοῦμε ἐδῶ κάποια σημεῖα πρόσθετα. Ὅταν λέει «Οὐκ ἀπαδικήσεις μισθὸν», δηλαδή «Δέν θά ἐλαττώσεις τόν μισθόν, ἀλλά θά δώσεις ἐκεῖνο πού τοῦ ἀνήκει». Ξέρετε παρότι συμφωνοῦν οἱ ἄνθρωποι, στήν πληρωμή σοῦ δίνει λιγότερα. Ἤ ἀκόμη, στό ξεκίνημα, ἅμα θά τοῦ πεῖς «Πόσα θά μοῦ δώσεις;», νά σοῦ πεῖ «Ἒ, δέν θά τά χαλάσουμε» -συνηθισμένη φράσις αὐτή- κι ὅταν θά ἔρθει ἡ ὥρα τῆς πληρωμῆς, ἔ, τότε τά χαλᾶμε. Γιατί ἁπλούστατα σέ ξεγελάει ὁ ἄλλος μέ τό «Δέν θά τά χαλάσουμε». 

     Ἀκόμη, ὅπως βλέπετε, «Θά πληρώσεις», λέγει, «αὐθημερόν» - ἤδη τό εἴπαμε καί προηγουμένως- «γιατί εἶναι φτωχός καί ἡ ἐλπίδα του εἶναι τά χρήματα ἐκεῖνα τά ὁποῖα θά πάρει». Ἕνα τρίτο σημεῖο (πού δέν τό ἔχει ἡ προηγουμένη ἐντολή), εἶναι ὁ κίνδυνος νά «καταβοήσει κατά σοῦ». Δηλαδή, νά σηκώσει τά μάτια του εἰς τόν οὐρανόν καί νά πεῖ: «Θεέ μου!». Αὐτό θά πεῖ «καταβοεῖ». «Ἐναντίον σου θά καταβοήσει, πρός τόν Θεόν». Θά ἀγανακτήσει, καί τότε, λέγει ἡ ἐντολή ὅτι θά σοῦ λογαριαστεῖ αὐτό σάν ἁμαρτία. Κι αὐτή ἡ ἁμαρτία περιγράφεται ἀπό τόν Ἅγιον Ἰάκωβον τόν Ἀδελφόθεον (5,4) ὡς ἐξῆς -στρέφεται πρός τούς ἁμαρτωλούς πλουσίους, οἱ ὁποῖοι ἔτσι ἐσκέπτοντο, ἀδικοῦσαν- καί τούς λέγει: «Ἰδοὺ ὁ μισθὸς τῶν ἐργατῶν τῶν ἀμησάντων τὰς χώρας ὑμῶν (:Νά ὁ μισθός τῶν ἐργατῶν πού θέρισαν τά χωράφια σας) ὁ ἀπεστερημένος ἀφ' ὑμῶν κράζει -ἐδῶ προσωποποιεῖ τόν μισθόν καί λέγει: «Αὐτός ὁ μισθός πού ἀποστερήθηκε-κρατήθηκε, καί συνεπῶς ἀδικήσατε ἐσεῖς τούς ἐργάτες σας, αὐτός ὁ μισθός ὁ ἀποστερημένος φωνάζει, κράζει»- καὶ αἱ βοαὶ τῶν θερισάντων εἰς τὰ ὦτα Κυρίου Σαβαὼθ εἰσεληλύθασιν (:καί οἱ βοές ἐκείνων πού σᾶς θέρισαν τά χωράφια, ἔφτασαν μέχρι τ’ αὐτιά τοῦ Κυρίου)». Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, αὐτή εἶναι μιά πραγματικά μεγάλη ἁμαρτία, τό νά κατακρατεῖ κανείς καί νά φθάνει ὁ ἄλλος νά ἀγανακτεῖ, καί νά σοῦ λέει: «Αὐτός πλουτίζει καί ἐμένα μ’ ἔχει καί πεινῶ». 

     Τί εἶναι ἐκεῖνο, ὅμως, πού δημιουργεῖ αὐτή τήν ἀδικία, τήν κακοπληρωμή ἤ τήν μή πληρωμή ἀκόμη, τήν περικοπή ἀπό τό ἡμεροσμίσθιο, τί μπορεῖ νά εἶναι; Παιδιά, εἶναι ἡ πλεονεξία. Εἶναι ἐκεῖνο πού νομίζουν μερικοί ὅτι μέ εὔκολο καί γρήγορο τρόπο μποροῦν νά πλουτίσουν. Νά πληρώνουν λίγα, νά κάνουν τίς δουλειές τους καί ἔτσι αὐτοί νά πλουτίσουν γρήγορα. Βέβαια, ἀπό τούς ἀνθρώπους πού ἔτσι τοποθετοῦν τά πράγματα καί τά νομίζουν, ἀπουσιάζει ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ. Καί τότε ξεκινοῦν -ξεσπάει βεβαίως ἡ ὀργή τοῦ λαοῦ- οἱ ποικίλες κοινωνικές ἀναστατώσεις -νά μή τίς πῶ ἀνακατατάξεις, τίς λέω ἀναστατώσεις- γιατί ἁπλούστατα φτάνουν ἀκόμη μέχρι τήν ἐπανάσταση καί τό αἷμα. Τότε ἡ ἐπανάσταση ἡ ρωσική -κι ὅπου ἀλλοῦ ἔχει γίνει ἐπανάσταση- ἦταν ἡ ὀργή τοῦ λαοῦ. Δυστυχῶς ὅμως αὐτή ἡ δικαίωσις τοῦ λαοῦ δέν ἔγινε μέ κριτήριο τόν Θεό. Τώρα, ἐδῶ, εἶναι ἕνα μεγάλο θέμα… τί νά τό πῶ… πῶς νά τό πῶ, τό θέμα εἶναι ὅτι πολλές φορές ἐπιστρατεύεται καί ἡ Ἐκκλησία -πολλές φορές! Εἶχα μιά μεγάλη ἀπορία γύρω ἀπό τό θέμα αὐτό, γιατί ἐστράφησαν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας; Γιά δύο λόγους. Ὁ ἕνας λόγος εἶναι ὅτι στήν ἀδικία μετεῖχε καί ἡ Ἐκκλησία! Παράξενο ἔ! Οἱ ἄνθρωποι πού ὑποτίθεται ὅτι ἔκαναν τόν σταυρό τους. Καί τό δεύτερον -τό καί σημαντικότερον, διότι ἄν τό πρῶτο δέν ὑπῆρχε, τό δεύτερο θά ἐξετίθετο. Ποιό εἶναι τό δεύτερο; Ὃτι γιά νά κάνεις μιά ἐπανάσταση, πρέπει νά μήν πιστεύεις στόν Θεό. Ἡ ἀθεΐα. Ἔτσι λοιπόν, δέν μποροῦσαν νά ἔχουν ἀγαθές σχέσεις μέ τήν Ἐκκλησία, μέ τόν Θεό. «Γιατί», θά ‘λεγε κανείς, «καλά, ἐγώ εἶμαι φτωχός ἄνθρωπος, πιστεύω στον Θεό, γιατί μέ διώκεις;». Διότι ἐδιώχθησαν καί ἐφονεύθησαν ἄνθρωποι φτωχοί! Ἀλλά ἦσαν πιστοί. Τί σχέση ἔχει τότε ἡ κοινωνική ἐπανάσταση μέ τόν διωγμό φτωχῶν ἀνθρώπων; Εἶναι αὐτό πού σᾶς εἶπα. Ἡ ἐπανάσταση -τό λέει κι αὐτό ὁ Ντοστογιέβσκι- ἔχει ἀνάγκη τῆς ἀθεΐας, ἀλλιώτικα δέν μπορεῖ νά εὐοδωθεῖ. Γι’ αὐτό βλέπετε ὅλα αὐτά τά πράγματα πέφτουν, γιατί δέν ἔχουν ἐρείσματα, καί μάλιστα γίνονται συστήματα φοβερά ἀπάνθρωπα. Γι’ αὐτό τυραννίστηκαν οἱ ἄνθρωποι ὅπου ἔγιναν αὐτές οἱ ἐπαναστάσεις, γιατί δέν ὑπῆρχε ὁ Θεός, ὁ Θεός σάν κριτήριο συμπεριφορᾶς. 

     Ἀλλά ἡ Καινή Διαθήκη τί παραγγέλλει; Παραγγέλλει στούς ἐργοδότες τό ἐξῆς· προσέξατέ τα, εἶναι γραμμένα στήν «πρός Ἐφεσίους» ἐπιστολή καί στήν «πρός Κολασσαεῖς» ἐπιστολή. Λέει τά ἐξῆς: «Καὶ οἱ κύριοι τὰ αὐτὰ ποιεῖτε πρὸς αὐτούς, ἀνιέντες τὴν ἀπειλήν (:Οἱ κύριοι, τ’ ἀφεντικά, οἱ ἐργοδότες, αὐτά νά κάνετε εἰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι σᾶς ἐργάζονται)». Ἀκοῦστε ἕνα σημεῖον: «ἀνιέντες τήν ἀπειλήν». «Ν’ ἀφήσετε την ἀπειλή». Γιατί; Ὑπάρχει ἡ ἀπειλή. Ἀπό τόν καιρό τῆς δουλείας, μέχρι σήμερα, ὑπάρχει ἡ ἀπειλή. «Θά σέ ἀπολύσω!». «Θά τοῦτο… Θά ἐκεῖνο…»… Ἡ ἀπειλή. Καί ὅταν δέν ὑπῆρχαν καί οἱ νόμοι πού καθόριζαν -δέν ὑπῆρχαν!- τό δίκαιο τῶν ἐργαζομένων καταλαβαίνετε σέ ποιόν βαθμό μποροῦσε νά φτάσει αὐτή ἡ ἀπειλή; Καί λέγει ὁ Ἀπόστολος: «Εἰδότες ὅτι καὶ ὑμῶν αὐτῶν ὁ Κύριός ἐστιν ἐν οὐρανοῖς (:Νά γνωρίζετε ὅτι καί ἐσεῖς ἔχετε ἀφεντικό. Δέν εἴσαστε ἀφεντικά πρώτου βαθμοῦ. Ἔχετε βεβαίως ὑφισταμένους ἀλλά ἔχετε ἀφεντικό τόν Θεό, μήν τό ξεχνᾶτε αὐτό), καὶ προσωποληψία οὐκ ἔστι παρ' αὐτῷ (:καί στόν Θεό προσωποληψία δέν ὑπάρχει. Ἄν φανεῖτε ἄδικοι ὁ Θεός θά σᾶς τιμωρήσει)». Ἀκόμη, ἀκοῦστε, τί εἶναι ὁ Χριστιανισμός. Ἄν μπορούσαμε νά προσέξουμε τό Εὐαγγέλιο πόσα πράγματα θά βγάζαμε! Ἀλλά δέν τό προσέχουμε, δέν τό θέλουμε, τό παραμερίζουμε. Ἄν μέ ρωτήσετε: «Γιατί τό παραμερίζουμε;». «Δέν μᾶς ἀρέσει αὐτό πού εἶπε ὁ Χριστός, ὅτι ὑπάρχει ἀνάστασις νεκρῶν καί αἰωνία κόλασις καί αἰωνία ζωή». Δέν μᾶς ἀρέσει αὐτό· τά πάμε αὐτά τά πράγματα στήν ἄκρη, καί ἔτσι ἀπορρίπτουμε τό Εὐαγγέλιο. Τί λέγει ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος -2.000 χρόνια πίσω!- «Οἱ κύριοι τὸ δίκαιον καὶ τὴν ἰσότητα τοῖς δούλοις παρέχεσθε, εἰδότες ὅτι καὶ ὑμεῖς ἔχετε Κύριον ἐν οὐρανοῖς.» (Κολ. 4, 1-3) Εἶναι γραμμένα αὐτά σέ δυό ἐπιστολές, γι’ αὐτό ἐπαναλαμβάνει ὅτι ἔχετε Κύριον καί σεῖς είς τόν οὐρανό. Βέβαια τότε τό σχῆμα «ὑπάλληλος» δέν ὑπῆρχε. Ὑπῆρχε τό σχῆμα «δοῦλος». Συνεπῶς ἔπρεπε νά μιλήσει μέ βάση τό σχῆμα πού ὑπῆρχε. «Γι’ αὐτό», λέγει, «ἐσεῖς οἱ κύριοι τ’ ἀφεντικά στούς δούλους σας -μή σᾶς παραξενεύει αὐτό πού λέει «στούς δούλους σας -σᾶς εἶπα ἦταν τό σχῆμα τῆς ἐποχῆς- νά ἀποδώσετε τό δίκαιον καί τήν ἰσότητα». Πότε ἀκούστηκε ποτέ γιά ἐργαζομένους ἡ ἀπόδοσις δικαίου καί ἰσότητος; Δέν νομίζετε ὅτι πρῶτος ὁ Χριστιανισμός διακηρύσσει αὐτό, τήν δικαιοσύνη καί τήν ἰσότητα πού πρέπει νά ἀπονέμεται; Καί μάλιστα σέ δούλους! Πολύ δέ περισσότερο, ἐάν αὐτοί πού ἠργάζοντο, ἔμεναν στό σχῆμα ὑπάλληλος πού ἔχουμε σήμερα; Πού ὁ ὑπάλληλος, βεβαίως, δέν εἶναι δοῦλος. Ἔτσι, ὅπως βλέπετε, ἐδῶ ἔχουμε σπουδαῖα πράγματα, καί τό σπουδαῖον εἶναι ἡ θεολογία τοῦ θέματος, ἐκεῖνο τό -ἤδη σᾶς τό ‘πα- «εἰδότες ὅτι καὶ ὑμεῖς ἔχετε Κύριον ἐν οὐρανοῖς (:γνωρίζοντες ὅτι καί ἐσεῖς ἔχετε Κύριον εἰς τούς οὐρανούς)». 

     Αὐτά ὅμως πού εἴπαμε σήμερα ἀφοροῦν τίς σχέσεις ἐργοδοτῶν πρός ἐργαζομένους. Μένει ἀκόμα μία σχέσις: Ἐργαζομένων πρός ἐργοδότες. Ἀλλά γιά τό θέμα αὐτό ἐργαζομένων πρός ἐργοδότες, πού εἶναι θέμα ὅπως θά τό δεῖτε, ἐξαιρετικά σπουδαῖο, ἐξαιρετικά λεπτό, ὑπάγεσθε καί ἐσεῖς. Μά θά μοῦ πεῖτε: «Ἐμεῖς; Ἐμεῖς εἴμεθα μαθητές, εἴμεθα φοιτητές…» ὑπάγεσθε καί ἐσεῖς μέσα ἐκεῖ! Θά τό δοῦμε αὐτό γιατί καί πῶς. Θά τό ποῦμε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἐρχομένη φορά.

28η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Περί Ἀργίας.

†. Η ευλάβεια, αγαπητοί μου, και η κατανυκτικότης των ημερών αυτών πολύ συχνά  χρησιμοποιεί την ευχή του αγίου Εφραίμ του Σύρου: «Κύριε και Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας καί άργολογίας, μή μοι δῷς. Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ. Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου, ὅτι εὐλογητός εἶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν». Η μικρή αυτή ευχή, περιέχει, όπως ήδη λέγαμε την περασμένη Παρασκευή, τέσσερις κακίες και τέσσερις αρετές. Στην αγάπη σας, θα κάνουμε προσπάθεια να αναλύσομε σήμερα την πρώτην κακίαν, αυτή που αναφέρεται εις το πνεύμα της αργίας. Πριν όμως δούμε την κακίαν αυτήν της αργίας, λέγει ο όσιος πατήρ: «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, μὴ μοὶ δῷς πνεῦμα ἀργίας». Τι σημαίνει αυτό το «πνεῦμα ἀργίας»;

     «Πνεῦμα» σημαίνει ενέργεια, και πίσω από την ενέργεια, προφανώς υπάρχει ο ενεργών. Συνεπώς όταν λέμε, λέγει εδώ η ευχή «πνεῦμα ἀργίας», σημαίνει την κακίαν της αργίας, την οποίαν ενεργεί ο ενεργών, δηλαδή ο διάβολος. Ώστε «πνεῦμα ἀργίας», θα το λέγαμε έτσι: τον διάβολον, ο οποίος εμπνέει την αργίαν. Είναι δε διδασκαλία της Εκκλησίας μας ότι οι δαίμονες είναι φορείς πονηρών ενεργειών. Γι'αυτό λέμε «πνεύμα ἀργίας», «πνεῦμα περιεργείας», «πνεῦμα πορνείας», «πνεῦμα βλασφημίας», «πνεῦμα ἀκηδίας» κ.ο.κ. Όπως, αντιστοίχως, παρακάτω λέγει: «Δὸς μοὶ πνεῦμα σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης» κ.λπ. Τι είναι αυτό το «πνεύμα»; Πάλι είναι μία ενέργεια. Αλλά η ενέργεια του Θεού που σημαίνει την αρετήν της αγάπης που ενεργεί ο Θεός. Άρα, λοιπόν, εδώ ενέργεια, άκτιστος δε ενέργεια, άκτιστος ενέργεια, την οποία ενεργεί ο Θεός, εις τον Οποίον υπάρχουν όλες οι ενέργειες οι αγαθές. Δηλαδή κάθε αρετή. Η κάθε αρετή είναι αποτέλεσμα της ενεργείας, της ακτίστου ενεργείας του Θεού.

     Ώστε, λοιπόν, το πνεύμα της αργίας, περί του οποίου ο λόγος σήμερα, αγαπητοί μου, είναι όχι απλώς μία κακία, αλλά είναι μία κακία την οποία φέρει ένας δαίμων. Ο δαίμων της αργίας. Συνεπώς δεν έχομε να παλαίψομε, αν υποτεθεί ότι έχομε έναν πόλεμον, εναντίον της αργίας, δεν έχομε να παλαίψομε εναντίον μιας αφηρημένης εννοίας, αλλά έχομε να παλαίψομε εναντίον μιας προσωπικής καταστάσεως. Δηλαδή του δαίμονος, ο οποίος δαίμων φέρει το πάθος της αργίας. Αυτό να το γνωρίζομε, ότι οι κακίες δεν είναι απρόσωπες έννοιες, αλλά είναι απλώς φερόμενα στοιχεία, φερόμενες κακίες από φορείς-πρόσωπα. Και οι φορείς-πρόσωπα είναι οι δαίμονες. Έλεγε ο Απόστολος Παύλος δεν είναι η πάλη μας προς σάρκα και αίμα, αλλά προς αυτές τις δυνάμεις τις επουράνιες. Τις δαιμονικές δυνάμεις, που έχομε πραγματικά να παλαίψομε. Έτσι ένας αγώνας του Χριστιανού δεν είναι ποτέ ένας θεωρητικός ή ένας εννοιολογικός αγώνας. Είναι ένας αγών προσωπικός. Ημείς, τα πρόσωπα, προς τα προσωπικά πνεύματα της πονηρίας. Και αντιλαμβάνεσθε, λοιπόν, ότι ο αγών  είναι δεινός.

     Ως πρώτη, λοιπόν, κακία, ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος, όπως είδατε, αναφέρει την αργία. Η αργία είναι δεινή αμαρτία, δεινή κακία. Τι είναι η «αργία»; Βεβαίως δεν πρόκειται δια την «σχολήν», κατά το «σχολάζω». Δεν είναι δηλαδή η ανάπαυσις, δεν είναι εκείνο το οποίον επιβάλλει ο Θεός ως κατάσταση καταπαύσεως από τα έργα μας την εβδόμην ημέρα. Αλλά είναι η αεργία. Δηλαδή το να μη θέλω να κάνω καμία εργασίαν. Το μη εργάζεσθαι. Είναι η φυγοπονία, η οκνηρία, ή όπως λέγουν οι πατέρες, η ακηδία. Δηλαδή ἀ-κήδομαι, δεν φροντίζω, η αμεριμνησία, εκείνο το «Δεν βαριέσαι...». Αυτή, λοιπόν, είναι η πρώτη κακία. Και πραγματικά, μπορούμε να πούμε ότι από αυτήν την κακίαν της θα την ονομάζω από δω και μπρος- ακηδίας, απ' αυτήν την κακίαν απορρέουν πλήθος κακιών. Διότι όταν ο άνθρωπος είναι αμελής, ο άνθρωπος είναι οκνηρός, τεμπέλης, δεν φροντίζει, είναι πολύ φυσικό από αυτό να γεννηθούν πολλές άλλες κακίες. Έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες -το γνωρίζετε ότι η μητέρα πάσης κακίας είναι η αργία. Είδατε; Η μάνα κάθε κακίας είναι η αργία. Και του ψεύδους και της κλοπής και του φθόνου και του μίσους κ.ο.κ. Ώστε, λοιπόν, πραγματικά, είναι κεφαλάρι, είναι μάνα πολλού κακού.

     Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος λέγει ότι «Ακηδία ἐστί, πάρεσις ψυχῆς καὶ νοὸς ἔκλυσις» ότι η ακηδία είναι η παράλυση της ψυχής... Πώς ένας ο οποίος παθαίνει ένα είδος παραλύσεως ή από την πείνα ή από τον κόπο ή από κάποια αρρώστια και δεν μπορεί να ορθώσει τα μέλη του, αλλά είναι παραλελυμένα τα μέλη του, έτσι, λέγει, είναι η ακηδία για την ψυχήν. Είναι η παράλυση της ψυχής. Αλλά είναι και η έκλυσις του νοός. Δηλαδή το απόκαμα του νου. Όταν ο νους βαριέται και να σκεφθεί. Είναι δε γνωστό ότι στην εποχή μας το παν γίνεται δυνατόν να τεθεί σε αργία ο νους. Θα το δούμε και λίγο πιο κάτω αυτό. Το παν δυνατόν! Και ξέρετε τι είναι εκείνο το οποίο θέτει σε αργία τον νουν; Ω, αν το καταλαβαίνατε, ω αν το αντιλαμβανόμαστε αγαπητοί μου, θα ετρομάζαμε! Είναι η τηλεόρασις! Διότι η τηλεόρασις προσφέρει εικόνες και συνεπώς ο νους αδρανεί, διότι δεν δημιουργεί έννοιες και μένει σε αυτήν την αεργία,σ΄ αυτήν την αργία δηλαδή και δεν παράγει τίποτε. Γι' αυτό αν προβάλλει κάποιος εικόνες, εκείνες που θέλει, με το περιεχόμενο το επιδιωκόμενον, καταφέρνει να κάνει αυτό που λέμε στην εποχή μας «πλύσιν εγκεφάλου». Γιατί; Γιατί ο εγκέφαλος αφήνεται στα χέρια εκείνου που προβάλλει τις εικόνες. Αδρανεί. Όταν, όμως, ο εγκέφαλος δραστηριοποιείται και σκέπτεται, δεν αφήνει ποτέ να υποστεί πλύσιν. Μα ποτέ, μα ποτέ. Αντιθέτως, κάνει κριτική σε κάθε ενέργεια εξωτερική, που πάει να αποδυναμώσει και να αχρηστεύσει τον νου.

     Πραγματικά, λοιπόν, η ακηδία «έστί πάρεσις ψυχῆς καὶ νοὸς ἔκλυσις». Και ακόμα, λέγει ο άγιος Ιωάννης, «περιεκτικός ἐστί θάνατος». Λέμε βέβαια ότι έχομε θάνατο του νου, όταν ο νους δεν καταλαβαίνει· ένας άνθρωπος ο οποίος έχασε το μυαλό του. Ή έχομε θάνατο της καρδιάς, όταν έχομε μία πόρρωσιν. Ή, επιτέλους, θάνατον του σώματος, ή νέκρωσιν ενός μέλους του σώματος. Όλα αυτά είναι επιμέρους θάνατοι. Τι είναι ακηδία; Λέει ο άγιος Ιωάννης. Είναι περιεκτικός θάνατος. Δηλαδή σε όλους τους τομείς της ανθρωπίνης υπάρξεως είναι θάνατος. Και από σωματικής δηλαδή πλευράς και από πνευματικής πλευράς.

     Ώστε, λοιπόν, πρέπει να διακρίνομε τον θάνατον αυτόν και στα σωματικά έργα και εις τα πνευματικά έργα. Αλλά ας δούμε, αγαπητοί μου, πρώτα τα σωματικά έργα. Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος κατασκευάστηκε για να εργάζεται. Ο Θεός ετοποθέτησε τον άνθρωπο εις τον Παράδεισον και την πρώτη εντολή που του έδωκε ήταν αυτή: «Εργάζεσθαι καὶ φυλάσσειν τὸν Παράδεισον». Να εργάζεται και να φυλάττει τον Παράδεισον. Είδατε; Να εργάζεται. Διότι η εργασία είναι μέσα, θα λέγαμε, είναι στοιχείο μέσα εις αυτήν την δομή του ανθρώπου. Δηλαδή θα λέγαμε ότι η εργασία είναι μία ανάγκη, ένας νόμος βιολογικός, ένας νόμος ακόμη, αν θέλετε, πνευματικός, γιατί πρέπει να δουλεύει και ο νους, και ένας νόμος κοινωνικός. Ένας νόμος, λοιπόν, βιολογικός. Ναι! Λέγει ο Οικουμένιος το εξής: «Ο άνθρωπος», λέγει, «έχει έτσι τα μέλη του φτιαγμένα, ακριβώς για να εργάζεται. Διότι γι' αυτόν τον σκοπό έγιναν τα μέλη για να εργάζεται. Αλλιώτικα αχρηστεύονται». Ένας άνθρωπος ο οποίος δεν δουλεύει, σκουριάζει. Υφίσταται αρρώστιες. Παθαίνει ένα είδος αγκυλώσεως των μελών του και σιγά σιγά αποθνήσκει. Είναι, λοιπόν, ανάγκη βιολογική η εργασία, η κίνησις. Είναι ανάγκη. Γι΄ αυτό εκείνοι οι οποίοι δεν εργάζονται, έχουν επινοήσει την κίνηση και τις εκδρομές, γιατί ακριβώς δεν έχουν άλλη δουλειά να κάνουν, έχουν πολλά χρήματα και κινούνται με τον τρόπον αυτόν, των σπορ... Τι να κάνουμε...

     Είναι όμως και ανάγκη κοινωνική. Μπορείτε, αγαπητοί μου, να φανταστείτε μία κοινωνία ανθρώπων μέσα στην οποία δεν εργάζονται οι άνθρωποι; Η κοινωνία αυτή πού θα καταλήξει; Ή μάλλον δεν είναι ανάγκη να τρέξουμε μακριά, να βρούμε καμιά ίσως παραδειγματική κοινωνία, η δική μας είναι· είναι πάρα πολλοί νέοι που δεν εργάζονται και τρέπονται εις το έγκλημα. Εάν ένας άνθρωπος έχει ανάγκες κοινωνικές και δεν έχει χρήματα, τι θα κάνει; Θα κλέψει, θα πει ψέματα, θα κάνει ληστεία, θα μετέλθει κάθε τρόπο, για να έλθουν χρήματα στην κυριότητά του. Αλλά οι τρόποι που θα χρησιμοποιήσει είναι οπωσδήποτε παράνομοι. Είναι έξω από τους νόμους εκείνους που διέπουν μια κοινωνία. Ο τεμπέλης άνθρωπος είναι μία πληγή, αγαπητοί μου, είναι μία πληγή. Πολλές φορές δυστυχεί, δεν έχει να φάει. Έτσι θα αναγκαστεί να κλέψει. Θα πει ψέματα. Είναι ένα παράσιτο ο τεμπέλης άνθρωπος.

     Θα μου πείτε, πρέπει να τονίζεται αυτό; Μα το τονίζει η Αγία Γραφή, αγαπητοί μου. Ξέρετε τι λέγει εις το βιβλίο των «Παροιμιών»; Είναι στο έκτο κεφάλαιο. Καλεί τον άνθρωπο να κοιτάξει μετά προσοχής και να μελετήσει το μυρμήγκι και την μέλισσα.  «Ιθι πρὸς τὸν μύρμηκα, ὦ όκνηρέ, καὶ ζήλωσον ἰδὼν τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ καὶ γενοῦ ἐκείνου σοφώτερος…... ἢ πορεύθητι πρὸς τὴν μέλισσαν καὶ μάθε ὡς ἐργάτις ἐστὶ τήν τε ἐργασίαν ὡς σεμνὴν ποιεῖται». «Έλα εδώ, τεμπέλη άνθρωπε, έλα εδώ οκνηρέ πήγαινε να δεις και να σπουδάσεις την πολιτείαν των μυρμήκων και την κοινωνίαν των μελισσών, κι εκεί θα πάρεις πολλά διδάγματα, και να φανείς σοφότερος», λέγει, «του μύρμηκος και της μελίσσης, που εκτιμά τόσο πολύ την εργασία, άοκνος, ουδέποτε κάθεται η μέλισσα. Και κινείται με έναν τέτοιον τρόπον, εύρυθμον, κοινωνικά, στην δική της την κυψέλη, την δική της την κοινωνία, ώστε να είναι αξιοζήλευτη η ζωή των μελισσών μέσα στην κυψέλη. Έλα, λοιπόν, οκνηρέ, να πάρεις από κει μαθήματα». Είναι υποτιμητικό για τον άνθρωπο, τον βασιλέα των ζώων, να καλείται να πάρει διδάγματα από τα ζώα. Είναι υποτιμητικό και είναι λυπηρό, έφθασε ο άνθρωπος να κατέβει πιο κάτω και από αυτά, αγαπητοί μου, τα ζώα.

     Αλλά, εκεί που είναι πραγματικά πολύ χτυπητό, όταν η Αγία Γραφή αναφέρεται στο θέμα της τεμπελιάς, είναι αυτά που λέγει ο Απόστολος Παύλος στους Θεσσαλονικείς. Είχε μάθει ότι κυκλοφόρησε στη Θεσσαλονίκη ανάμεσα στους Χριστιανούς ότι ο Χριστός έρχεται. Κι έρχεται γρήγορα. Συνεπώς είναι περιττό να δουλεύουμε. Έκλεισαν τα μαγαζιά τους και περιήρχοντο στους δρόμους ή πήγαιναν στα υπάρχοντα ανοιχτά μαγαζιά και έπιαναν την κουβέντα και τίποτε άλλο. Μέσα σε μία ατέλειωτη τεμπελιά. Τους ελέγχει αυστηρότατα ο Απόστολος Παύλος. Ακούστε τι λέγει: «Παραγγέλλομεν δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, στέλλεσθαι ὑμᾶς ἀπὸ παντὸς ἀδελφοῦ ἀτάκτως περιπατοῦντος (:Σας παραγγέλλομε, στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού, να αποχωρίζεσθε από κάθε αδελφόν ο οποίος άτακτα περιπατεί· δηλαδή άτακτα πολιτεύεται» -Τι θα πει «άτακτα»; Θα πει τεμπέλικα. Ο ατάκτως ζων είναι ο τεμπέλης. Διότι ο Θεός, είναι Θεός τάξεως. Και εργασίας. Και εφόσον ο Θεός έθεσε την εργασίαν ως τάξιν, εκείνος αναιρώντας την εργασία και μένοντας στην οκνηρία, ζει ατάκτως. Δηλαδή ζει τεμπέλικα- «καὶ μὴ κατὰ τὴν παράδοσιν ἣν παρέλαβον παρ' ἡμῶν (:και δεν ζουν μερικοί κάποιοι όπως εγώ σας είπα, να εργάζεσθε».

     Ο Χριστιανός εργάζεται, αγαπητοί μου. Τον κατηγόρησαν κάποτε τον Κύριον ότι και το Σάββατο εργάζεται. Ηργάζετο βέβαια τα έργα όχι τα βιοποριστικά, αλλά την φιλανθρωπία. Και είπε εκείνο το «Ὁ πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται, κἀγὼ ἐργάζομαι». «Έως τώρα ο Πατέρας μου εργάζεται, κι εγώ εργάζομαι». Η εργασία! Μεγάλο πράγμα! Μεγάλο πράγμα! Τον ανεβάζει τόσο ψηλά τον άνθρωπο και τον κάνει ανενδεή. Εάν ο Θεός ο ανενδεής εργάζεται, εμείς οι ενδεείς, εμείς που έχομε ανάγκες, πόσο περισσότερο πρέπει να εργαζόμεθα, για να καλύπτομε τις ανάγκες μας; Ακούστε: Τις υλικές μας ανάγκες! Τις υλικές μας! Ο Χριστιανισμός δεν ενδιαφέρεται απλώς για ένα δήθεν υψηλό πνεύμα. Ενδιαφέρεται για ολόκληρον τον άνθρωπον, γι'αυτό ακριβώς και παραγγέλλει να εργάζεται και να μην τεμπελιάζει. Και συνεχίζει ο Απόστολος και λέγει: «Αὐτοὶ γὰρ οἴδατε πῶς δεῖ μιμεῖσθαι ἡμᾶς (:Σεις οι ίδιοι γνωρίζετε πώς πρέπει να μας μιμείσθε) ὅτι οὐκ ἠτακτήσαμεν ἐν ὑμῖν (:ότι ανάμεσά σας δεν τεμπελιάσαμε) οὐδὲ δωρεὰν ἄρτον ἐφάγομεν παρά τινος (:ούτε φάγαμε ψωμί τζάμπα από κάποιον –εννοεί, δηλαδή, ότι δεν καθίσαμε άεργοι ανάμεσά σας, περιμένοντας από σας να φάμε), άλλ' έν κόπῳ καὶ μόχθῳ, νύκτα καὶ ἡμέραν ἐργαζόμενοι, πρὸς τὸ μὴ ἐπιβαρῆσαί τινα ὑμῶν (:με κόπο και μόχθο, νύκτα και ημέρα δουλεύομε, για να μην επιβαρύνουμε κανέναν από σας) οὐχ ὅτι οὐκ ἔχομεν ἐξουσίαν (:επήραμε εξουσία από τον Κύριο να τρώμε από σας· όχι, λοιπόν, ότι δεν έχομε εξουσία), ἀλλ᾽ ἵνα ἑαυτοὺς τύπον δῶμεν ὑμῖν εἰς τὸ μιμεῖσθαι ἡμᾶς (:να σας δώσομε παράδειγμα για να μας μιμείσθε. Ότι πρέπει, δηλαδή, να εργάζεσθε)». Και συνεχίζει: «Ότε ἦμεν πρὸς ὑμᾶς τοῦτο παρηγγέλλομεν ὑμῖν (:Όταν ήμασταν ανάμεσά σας, αυτό σας παραγγέλλομε), ὅτι εἴ τις οὐ θέλει ἐργάζεσθαι, μηδὲ ἐσθιέτω (:εκείνος που δεν θέλει να εργάζεται, ούτε να τρώει· δεν έχει δικαίωμα να φάει εκείνος που δεν εργάζεται. Δεν έχει δικαίωμα να φάει). Ακούομεν γάρ τινας περιπατοῦντας ἐν ὑμῖν ἀτάκτως (:γιατί ακούμε ανάμεσά σας να υπάρχουν μερικοί που πολιτεύονται τεμπέλικα), μηδὲν ἐργαζομένους, ἀλλὰ περιεργαζομένους (:που δεν εργάζονται, αλλά περιεργάζονται. Γυρίζουν από δω, γυρίζουν από κει, κουτσομπολεύουν κ.λπ. -Και την οποία κακία της περιεργείας, πρώτα ο Θεός, αγαπητοί μου, θα αναλύσομε την ερχομένη Παρασκευή)».

     Και συνεχίζει ο Απόστολος: «Τοῖς δὲ τοιούτοις παραγγέλλομεν καὶ παρακαλοῦμεν διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ –όχι εγώ ο Παύλος, ο Κύριος, παραγγέλλομεν καὶ παρακαλοῦμεν– ἵνα μετὰ ἡσυχίας ἐργαζόμενοι τὸν ἑαυτῶν ἄρτον ἐσθίωσιν (:ώστε μετά ησυχίας να δουλεύουν την δουλειά τους και να τρώνε το ψωμί τους)». Εκείνο το «μετὰ ἡσυχίας»... Αυτό το «μετὰ ἡσυχίας»... Πώς να το πω; Χωρίς αναστατώσεις, χωρίς φωνές, χωρίς ατέλειωτα δικαιώματα και ατέλειωτες απεργίες. Αυτό θα πει το «μετά ἡσυχίας». Με ταπεινοφροσύνη. Να σκύψεις και να αρχίσεις να δουλεύεις. Εάν δεν πληρώνεσαι, έχεις το δικαίωμα να ζητήσεις να πληρωθείς. Όταν όμως αρχίσεις να πληρώνεσαι, τότε δούλεψε, αγαπητέ μου. Διότι όταν δουλέψεις, και να φωνάζεις, και να σε πληρώνουν παραπάνω, και πάλι φωνάζεις και σε πληρώνουν παραπάνω, και ζητάς πιο πολλά λεφτά και λιγότερη δουλειά και συνεχώς ποσά αντιστρόφως ανάλογα, τα λεφτά να μεγαλώνουν, η δουλειά να μικραίνει, οι ώρες να μικραίνουν, τότε, τότε, τότε πού θα φτάσομε; Αυτό θα πει «μετὰ ἡσυχίας». «Εἰ δέ τις οὐχ ὑπακούει τῷ λόγῳ ἡμῶν διὰ τῆς ἐπιστολῆς, τοῦτον σημειοῦσθε, καὶ μὴ συναναμίγνυσθε αὐτῷ, ἵνα (:Εάν κάποιος από σας -λέγει- δεν θέλει να συμμορφωθεί με εκείνα τα οποία γράφω στην επιστολή μου, αυτόν -λέει- να τον σημειώνετε και να τον απομονώνετε, να μην του κάνετε συντροφιά, για να ντραπεί)». Πού σήμερα! Ποιον σήμερα! Να μην κάνομε συντροφιά για να ντραπεί...! Σήμερα, αγαπητοί μου, η τεμπελιά είναι δόξα και τιμή. Καυχιέται κανείς ότι καταφέρνει να έχει χρήματα χωρίς να δουλεύει. Και θεωρείται ανόητος, επιτρέψατέ μου, κορόιδο, εκείνος ο οποίος εργάζεται για να βγάλει το ψωμί του...

     Αλλά είναι όμως, αγαπητοί, και η πνευματική εργασία. Δεν είναι μόνο η σωματική εργασία, η βιολογική, εκείνη που είναι ανάγκη του σώματος και που έχομε ανάγκη να δουλέψομε για να φάμε. Αλλά είναι και η πνευματική εργασία. Είναι εκείνο που σας έλεγα προηγουμένως. Είναι η εργασία του νου. Όταν θα πρέπει να αρχίσομε να δουλεύουμε, να σκεφτόμαστε, αλλά προπαντός και κυρίως να εργαζόμεθα το έργο των αρετών. Σας θυμίζω την παραβολή των ταλάντων. Ενθυμείσθε πώς απεκάλεσε εκείνον τον δούλον που πήρε το ένα τάλαντον ο Κύριός του, που το έκρυψε και δεν το δούλεψε; «Δούλε οκνηρέ», «δούλε τεμπέλη». Και τον επιπλήττει δριμύτατα τον δούλον αυτόν. Γιατί; Γιατί δεν δούλεψε το τάλαντό του. Δηλαδή ποιο; Τα προσόντα που του έδωκε ο Θεός, την ικανότητα, το «κατ' εικόνα» και να το δουλέψει και να το κάνει «καθ' ὁμοίωσιν» Να φθάσει, δηλαδή, να ομοιάσει του Θεού στις αρετές.

     Το ξέρετε ότι έχομε πολλή δουλειά να κάνομε, αγαπητοί μου, στον τομέα αυτόν; Κι όλο γλυστράμε. Κι όλο ξαναγυρίζομε πίσω, και πάλι πρέπει να σηκωνόμεθα και πάλι δουλειά πρέπει να κάνομε. Χωρίς να σταματούμε μια ζωή ολόκληρη πρέπει να αγωνιζόμαστε για την πνευματική μας οικοδομή. Όχι δια τις οικοδομές τις υλικές, τα σπίτια, τι θα κάνομε . Αλλά για την πνευματική μας οικοδομή. Δια τον οίκον της ψυχής μας, για τις αρετές. Πάρα πολλοί άνθρωποι, μετά δυστυχίας το λέγω, δεν αγωνίζονται. Και δεν οικοδομούν τον οίκον της ψυχής των. Τον αφήνουν έτσι, ερειπωμένον, αραχνιασμένον, και που να περπατούν μέσα πολλά ζωύφια, δηλαδή πολλά πάθη και πολλοί δαίμονες να τον καθιστούν κατοικητήριο τον οίκον της ψυχής των. Πρέπει, λοιπόν, να δουλέψομε. Θυμόσαστε, παρακαλώ, εκεί που λέγει, σας το είπα, που λέγει ο Θεός, έδωκε εντολή εις τους πρωτοπλάστους να εργάζονται και να φυλάσσουν τον Παράδεισον; Τι έπρεπε να εργάζονται; Να σκάπτουν; Ήταν τόσο εύφορο το έδαφος, ώστε παρήγαγε πλουσιοτάτους καρπούς. Να ποτίζουν; Μας λέγει η Αγία Γραφή ότι ανέβλυζε νερό και επότιζε τον Παράδεισο. Τι έπρεπε να κάνουν; Να κτίσουν σπίτι; Να φτιάξουν ρούχα; Τίποτα. Ανενδεείς ήσαν, δεν είχαν καμία ανάγκη. Ζούσαν μέσα σε μία μακαριότητα υλική. Πού ήταν η εργασία; Κυρίως. Ήταν στον πνευματικό τομέα. Και να φυλάσσουν τι; Να φυλάσσουν τον Παράδεισον; Ναι. Από ποιον; Δεν υπήρχαν άλλοι άνθρωποι. Κλέπται; Λησταί; Κακοποιοί; Καταχρασταί; Καταπατηταί; Δεν υπήρχαν. Τότε από ποίον να φυλάξουν τον Παράδεισον; Από τον διάβολον; Ναι, από τον διάβολο. Αλλά ο διάβολος είναι πνεύμα. Μπορούσε να μπαίνει παντού. Από ποιον να φυλάξουν τον Παράδεισον; Από τον Αδάμ έπρεπε να φυλάξει τον Παράδεισο ο Αδάμ! Δηλαδή να φυλάξει τον εαυτό του, για να μη χάσει τον Παράδεισον. Έπρεπε να εργαστεί το έργο των αρετών, την αγιότητα, και να φυλάσσει αυτό το οποίο δουλεύει, το έργο των αρετών, για να μην το χάσει. Το έχασε όμως. Διότι δούλευε μεν, αλλά δεν εφύλαττε όμως. Και έχασε ακριβώς εκείνα που δούλεψε ο Αδάμ. Του τ' άρπαξε ο διάβολος.

     Είναι και κάτι άλλο όμως που πρέπει να δουλέψομε, και δεν απαιτεί λίγο κόπο. Είναι η γνώσις του Θεού! Η γνώσις του Θεού, αγαπητοί μου, είναι αναγκαιοτάτη. Λέει ο Απόστολος Παύλος: «Ἀγνωσίαν γὰρ Θεοῦ τινες ἔχουσι· πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω». «Σας το λέω για ντροπή σας. Δεν δουλέψατε να μάθετε Ποιος είναι ο Θεός και τι θέλει από σας;». Ώστε, λοιπόν, έχομε πολύ να δουλέψομε. Και σωματικά και πνευματικά. Και να εξορίσομε, αγαπητοί μου, την κακίαν της αργίας, της ακηδίας.

     Αν με ρωτήσετε, πώς θα μπορέσομε να την θεραπεύσουμε; Θα σας απαντούσα: Πρώτον, θα κάνομε αρχή προσπαθείας. Όλα τα πράγματα αρχίζουν με μία προσπάθεια. Και με μίαν αρχήν. Όλα αρχίζουν με μίαν αρχήν. Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός. Θα αρχίσομε. Μα... σταματήσαμε. Θα ξανακάνομε αρχή. Και πάλι σταματήσαμε. Και πάλι αρχή. Πάντα θα κάνομε αρχή προσπαθείας.

     Δεύτερον. Θα κάνομε προσευχή. Θα παρακαλέσουμε τον Θεό να μας απαλλάξει απ' αυτό το πάθος.

     Τρίτον. Θα απέχομε από την αργολογία. Είναι παρατηρημένο, οι άνθρωποι που λένε πολλές κουβέντες, δεν δουλεύουν. Φερμουάρ, λοιπόν, στο στόμα. Για να μπορέσουμε να κάνουμε λίγο δουλειά. Ακόμη, η δουλειά ξέρετε, θέλει υπομονή. Θα υπομείνομε, θα κάνομε υπομονή στο έργο που εργαζόμεθα. Είτε σωματικό είτε πνευματικό. Θα μελετούμε ακόμη τα λόγια του Θεού, θα μελετούμε την Αγία Γραφή. Και τέλος θα αποκτήσομε την αγία συνήθεια της θεωρίας του νου. Θα δουλεύει το μυαλό μας. Η θεωρία του νου. Θα βαθαίνομε μέσα εις τον λόγο του Θεού. Θα βαθαίνομε εις την αγάπη του Θεού, εις τα μυστήρια του Θεού. Και βαθαίνοντας, αγαπητοί μου, θα έχομε εξορίσει την αργία, πραγματικά, και θα ζούμε όπως ο Θεός θέλει.

12η ομιλία στην κατηγορία :  "Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν"

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν" εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/milies-xairetism-n
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_9.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1KRKcnIbrmAoOMzsW80296JZ1OPDiWnTP/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pJ07DV3ARtGRuPQcpZRNwT

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%A7%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἐξαναγκασμός τῆς καθημερινότητος.

†.Κάποτε ο Κύριος, αγαπητοί μου, εκλήθη σε ένα δείπνο από κάποιον Φαρισαίον. Κατά τη διάρκεια του δείπνου, ο Κύριος είπε στον οικοδεσπότη να μην καλεί φίλους και συγγενείς στο τραπέζι του, αλλά αναγκεμένους ανθρώπους, που δεν θα είχαν τη δυνατότητα να του ανταποδώσουν την ευεργεσία.

   Μάλιστα προσέθεσε ο Κύριος: «Ἀνταποδοθήσεται γάρ σοι ἐν τῇ ἀναστάσει τῶν δικαίων». Δηλαδή «θα έχεις την αμοιβή σου κατά την ανάσταση των νεκρών. Τώρα μην περιμένεις αμοιβή, γιατί το κάλεσμα συγγενών και φίλων δεν θα είναι τίποτε άλλο, παρά γεμάτο επαίνους: ‘’Ήταν ωραίο το φαγητό. Σε ευχαριστούμε που μας κάλεσες’’» και άλλα τέτοια. Κάποιος ανακείμενος ενθουσιάστηκε και είπε εις τον Κύριον: «Μακάριος ὃς φάγεται ἄριστον ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή είναι ευτυχισμένος εκείνος ο οποίος θα καθίσει στο τραπέζι της Βασιλείας του Θεού. Και τότε ο Κύριος, σαν απάντηση και εις επήκοον, μάλιστα, πάντων, είπε την παραβολή του Μεγάλου Δείπνου, που σήμερα ακούσαμε σαν ευαγγελική περικοπή.

   Λέγει: «Ἄνθρωπός τις ἐποίησε δεῖπνον μέγα…». Βέβαια δεν θα επαναλάβουμε την περικοπή, γιατί θα μας καταναλώσει χρόνον. Πιστεύω την προσέξατε την παραβολήν.

    Ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος που ἐποίησεν, έκανε δείπνον μέγα, μεγάλο δείπνο; Ο άνθρωπος της παραβολής, αγαπητοί μου, είναι ο Θεός· που στρώνει το μεγάλο δείπνο στη γη και που είναι η Βασιλεία Του. Είδατε, λέμε «Αγία Τράπεζα», «Σώμα και Αίμα Χριστού», «τά παρατιθέμενα ἐπί τῆς ἁγίας τραπέζης». Πραγματικά είναι ένα δείπνον.

    Και ο «παρατιθέμενος μόσχος» που λέγει, ποιος είναι; Ή ο αμνός; Είναι η θυσία του Υιού Του, που με αυτήν βέβαια στρώνεται το τραπέζι. Είναι το δείπνον μέγα, γιατί μεγάλος είναι Εκείνος που το παραθέτει. Είπαμε, ο Θεός. Μεγάλα δε και τα παρατιθέμενα. Όπως είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Αλλά και όλα τα άλλα· η Θεία Χάρις, η άφεσις των αμαρτιών, η υιοθεσία, τα μυστήρια της Εκκλησίας, όλα που απορρέουν από αυτήν την τράπεζα, όλα είναι μεγάλα και φοβερά.

       Αλλά είναι μεγάλο το δείπνο ακόμη γιατί είναι και οικουμενικό, είναι και παγκόσμιον. Μην το ξεχνούμε αυτό. Ἀεί παρατιθέμενον· το οποίον παρατίθεται πάντοτε. Βλέπετε; Έως ότου έλθει ο Κύριος ξανά εις τον κόσμον αυτόν, το δείπνο αυτό θα παρατίθεται. Και πάντα θα είναι εκείνο που χορταίνει και ευφραίνει και αιωνίζει όποιον σε αυτό το τραπέζι όντως καθίσει.

     «Και το δείπνον ετοιμάστηκε», όπως μας λέγει η παραβολή. Και εδώ αρχίζει τώρα το δεύτερο μέρος. Αυτά, το πρώτο μέρος, όσον αφορά τον οικοδεσπότη· τώρα εδώ, στο κάλεσμα των συνδαιτυμόνων. Εδώ έχομε μία περίεργη, αγαπητοί μου, συμπεριφορά, όπως θα δούμε και θα εκπλαγούμε πραγματικά.

    «Ἢρξαντο», λέγει η παραβολή, «ἀπὸ μιᾶς παραιτεῖσθαι πάντες». «Απ’ την πρώτη στιγμή, οι καλεσμένοι άρχισαν να παραιτούνται». Δηλαδή να ζητούν να μη μετέχουν εις το τραπέζι αυτό. Η αιτία; Λέγει ο πρώτος καλεσμένος: «Ἀγρὸν ἠγόρασα, καὶ ἔχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν καὶ ἰδεῖν αὐτόν· ἐρωτῶ σε, ἔχε με παρῃτημένον». Λέγει: «Αγόρασα ένα χωράφι και έχω ανάγκη να βγω να πάω να το δω το χωράφι αυτό. Γι΄αυτό, σε παρακαλώ, άφησέ με. Δεν θα μπορέσω να έλθω εις το δείπνον που με καλείς». Ο δεύτερος απήντησε εις τον δούλον εκείνον που έστειλε ο οικοδεσπότης βέβαια για το κάλεσμα. Και εκείνος με ανάλογο τρόπο απήντησε ότι είχε να κάνει κάτι αγορές ζώων. Ήθελε με τον τρόπον αυτόν να πάει να τα δοκιμάσει τα βόδια του, ας το πούμε, αν είναι  καλά, γερά το όργωμα κ.λπ. Και ο τρίτος; Και ο τρίτος, ο ταλαίπωρος ο τρίτος, έκανε καινούρια οικογένεια και τώρα είχε πολλές βιοτικές ανάγκες τις οποίες έπρεπε να καλύπτει και φυσικά δεν είχε καιρό, δεν είχε δυνατότητα να ανταποκριθεί εις το μεγάλο αυτό δείπνο…

      Πάντως, έτσι, δειγματοληπτικά, αναφερομένη η παραβολή, όλοι δεν ανταποκρίθηκαν εις αυτήν την πρόσκλησιν. Ας προσέξομε τη διατύπωση, γιατί πάνω στη διατύπωση μιας προτασούλας θα μείνομε και θα αναλύσομε το θέμα μας σήμερα, αγαπητοί μου.

   «Ἒχω ἀνάγκην ἐξελθεῖν»· που θα πει: «Έχω ανάγκη να βγω». Ο πρώτος. «Να πάω να δω το χωράφι που θα αγοράσω». Ο δεύτερος: «Να πάω να δω τα ζώα». Ο τρίτος: «Να πάω να δουλέψω, γιατί πώς θα ζήσω την καινούρια μου οικογένεια;». «Ἀνάγκη ἐξελθεῖν». Αυτό το «έχω ανάγκη» μας θυμίζει έναν εξαναγκασμό ακούσιον· που μας ωθεί να πραγματοποιήσομε κάτι. Και αυτό είναι κάθε μέρα, όλη τη μέρα. Είναι κάθε μέρα όλη τη μέρα. Ένας εξαναγκασμός μέσα εις την καθημερινότητα, που κάπου μας θυμίζει την καταναγκαστική ψύχωση. Έχετε ακούσει περί καταναγκαστικής ψυχώσεως;

    Η καταναγκαστική ψύχωσις είναι μία ψυχική αρρώστια πολύ βασανιστική. Αυτός που πάσχει από την αρρώστια αυτή, δεν είναι σίγουρος για τις ενέργειές του και διαρκώς επιθεωρεί τις ενέργειές του κατά έναν βασανιστικό τρόπο. Αυτό είναι η καταναγκαστική ψύχωσις. Π.χ. «Έκλεισα το πετρογκάζ;». Πάμε να κοιμηθούμε. «Έκλεισα το πετρογκάζ; Μπας και το άφησα ανοιχτό; Και τότε κάπου καμία διαρροή και πεθάνομε;». «Κλείδωσα την πόρτα; Μη καμιά φορά ξεχάσομε την πόρτα του σπιτιού μας ανοιχτή και μπει κάποιος κλέφτης;»· κ.ο.κ. Όλα αυτά μας βασανίζουν. Αυτό λέγεται «καταναγκαστική ψύχωσις». Έτσι και ο άνθρωπος της πολλής μερίμνης, σαν να πάσχει από καταναγκαστική ψύχωση, κινείται όλη την ημέρα στις βιοτικές του μέριμνες, κατά έναν βασανιστικό τρόπο. Βέβαια, η εργασία είναι νόμος πνευματικός και βιολογικός, αν το θέλετε. Και εδόθη στον άνθρωπο μέσα εις τον Παράδεισον. Αυτό το «ἐδόθη» είναι σύμφωνο βέβαια με τη δομή του ανθρώπου να εργάζεται.

    Υπάρχει όμως και ένα αλλά. Είπε μεν ο Θεός εις τον Παράδεισον εις τους πρωτοπλάστους: «Ἐργάζεσθαι καί φυλάσσειν τόν Παράδεισον». Και ο Χριστός είπε: «Ὁ Πατήρ μοῦ ἕως ἄρτι ἐργάζεται κἀγώ ἐργάζομαι». Όμως δεν πρόκειται για την εργασία καθ’ εαυτήν. Αλλά για έναν ανόητο και επικίνδυνο καταναγκασμό στην εργασία. Είναι γνωστό ότι μετά την απώλεια του Παραδείσου, η εργασία έγινε δουλεία. Γι΄αυτό και το λέμε στη νεοελληνική μας γλώσσα· λέμε: «Έχω δουλειά». Δηλαδή είμαι δούλος σε μία υπόθεση. Αυτό θα πει δουλειά. Είμαι στη δουλεία. Πάω στο χωράφι, πάω στο κατάστημα, πάω οπουδήποτε, από έναν εξαναγκασμόν. Αυτή η δουλεία στην εργασία, γίνεται στον άνθρωπο μία τρόπον τινά και πρέπει να το πούμε, καταναγκαστική ψύχωση. Όχι ότι θα είχαμε τόση προθυμία να δουλέψομε, αλλά γιατί κάτι μας σπρώχνει. Σημαίνει ότι ο κύριος της εργασίας δεν είναι ο άνθρωπος. Αντίστροφα. Η εργασία είναι η αφεντικίνα και ο άνθρωπος είναι δούλος· που θα πάει τώρα σε αυτή τη δουλεία, σε αυτή τη δουλειά. Πώς αλλιώτικα θα μπορούσε να ερμηνευθεί η συμπεριφορά και των τριών καλεσμένων στον δείπνο που έβαλαν πιο πάνω από το σπουδαίο δείπνο, την εργασία που ο καθένας είχε; Πώς αλλιώτικα μπορεί αυτό να εξηγηθεί; Σαν ένας νόμος να αναγκάζει τον άνθρωπο να μένει μόνον στη μέριμνα του βίου και να μην ατενίζει στον ουρανό, να μη βλέπει τη σωτηρία Του.

    Και αυτός ο παράσιτος νόμος είναι η πλεονεξία στον πλουτισμό. Είδατε τι ακούσαμε σήμερα στην αποστολική περικοπή που λέει ο Απόστολος Παύλος, Κολοσσαείς, ότι η πλεονεξία είναι ειδωλολατρία. Και δεν μπορείς, όταν είσαι πλεονέκτης και φυσικά αποδεικνύεσαι ότι είσαι ειδωλολάτρης, να μπορείς να εκτιμήσεις τα πνευματικά αγαθά. Δεν είναι δυνατόν.

    Είναι ακόμη και η προσκόλληση στην ικανοποίηση των αισθήσεων. Όπως λέμε «Πάω να δω, να δοκιμάσω τα βόδια μου». Οι Πατέρες ερμηνεύουν ότι είναι η υπηρεσία που κάνει ο άνθρωπος στις πέντε του αισθήσεις. Να ικανοποιεί τις πέντε του αισθήσεις. Αλλά και η ειδωλοποίηση της οικογενείας. «Α, οικογένεια» σου λέει. «Ιερόν πράγμα». Ιερό πράγμα κάνουν και την εργασία, όλα ιερά σαν δικαιολογία, να μην κοιτάξουν, να μην ατενίσουν τίποτε απ’ ό,τι ανήκει εις τον ουρανόν και την σωτηρία.

     Η εργασία, αγαπητοί μου, είναι νόμιμος. Αρκεί να μένει στα όριά της. Εκεί που πρέπει να μένει. Στους όρους της, χωρίς να γίνεται σκοπός της ζωής. Το καταλάβαμε; Δεν είναι σκοπός της ζωής η εργασία. Η εργασία είναι ένα μέσον για να υπάρχομε. Είτε βιολογικά, είτε ακόμη και πνευματικά. Και όταν επιτελείται η εργασία, θα γίνεται βεβαίως πάντοτε με την μνήμη του Θεού. Λέμε: «Μπορείς να εργάζεσαι οτιδήποτε. Διανοητική ή χειρονακτική εργασία και να λες την μονολόγιστη ευχή: ‘’Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με’’»;  Ή να έχεις την μνήμη του Θεού διαρκώς. Όταν μάλιστα μας λένε οι Πατέρες λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ότι «πιο συχνότερο πρέπει να είναι η μνήμη του Θεού από την αναπνοή!».Τότε βεβαίως δεν παραδοθήκαμε στην εργασία.

    Είναι αξιοπρόσεκτο ότι δεν ομιλεί εδώ η παραβολή περί γεύματος. Προσέξτε κάτι. Μια λεπτομέρεια είναι. Αλλά περί δείπνου. Γεύμα στην ελληνική γλώσσα λέμε το τραπέζι που στρώνεται για το μεσημέρι. Δείπνο λέμε το τραπέζι που στρώνεται για το βραδινό φαγητό. Εδώ λέει ότι έκανε δείπνο μέγα. Άρα λοιπόν η τράπεζα εδώ είναι βραδινή. Προσέξτε, είναι βραδινή. Όταν εσύ λες: «Πάω να δω το χωράφι μου, πάω να δω τα βόδια μου», άνθρωπε, το βράδυ θα πας γι’ αυτά; Το βράδυ θα πας γι’ αυτά; Αφού υποτίθεται ότι έχει τελειώσει η εργασία η ημερινή, για να βρεθείς σε ένα δείπνο. Αυτό σημαίνει μας έχει πάρει ο στρόβιλος της μερίμνης και έχομε παραθεωρήσει το δείπνο της Βασιλείας του Θεού. Ο Κύριος μάς παρήγγειλε: «Προσέχετε ἑαυτοῖς (:προσέχετε τους εαυτούς σας) μήποτε (:μήπως) βαρυνθῶσιν ὑμῶν αἱ καρδίαι ἐκ κραιπάλει καί μέθη καί μερίμναις βιοτικαῖς». «Προσέξτε», λέει, «μη βαρύνουν οι καρδιές σας με την κραιπάλη και τη μέθη». Πράγματι γίνεται μία μέθη η βιοτική φροντίδα και μέριμνα, που ο άνθρωπος δεν μπορεί από εκεί να ξεκολλήσει.

    Πρέπει ακόμη να αναφέρομε και μερικές περιπτώσεις που μας εξαναγκάζουν ή αν θέλετε, καταναγκάζουν, ώστε να μην έχομε ούτε καιρό ούτε διάθεση για πνευματική ζωή. Και πρώτα είναι ο βιοπορισμός αυτός καθ’ εαυτόν. Έχομε την εντύπωση ότι δεν μας φθάνουν τα χρήματα του μισθού και πρέπει να κάνομε και μία δεύτερη δουλειά. Ακόμη… ω, πω, πω, να βγει και η γυναίκα έξω να δουλέψει. Και ναι μεν η γυναίκα βγήκε στο χωράφι μαζί με τον άνδρα της για να βοηθήσει. Τώρα η γυναίκα δεν είναι πια στο χωράφι με τον σύζυγον. Ή στο κατάστημα να βοηθήσει. Αλλά είναι σε ξεχωριστή δουλειά, με ξεχωριστή σύνταξη. Να, αυτές τις μέρες λογαριαζόταν… αν , λέει, ο άνδρας παίρνει σύνταξη, η γυναίκα θα πρέπει να παίρνει κι αυτή; Και το Συμβούλιο της Επικρατείας είπε: «Βεβαίως». Και πολύ σωστά. Διότι είναι ξεχωριστόν πρόσωπον και πρέπει να πάρει ξεχωριστή σύνταξη. Βλέπετε λοιπόν τι γίνεται εδώ; Ο βιοπορισμός. Κι όμως αν ήξεραν, το ζεύγος, να οργανώνουν τη ζωή τους από πλευράς οικονομικής, δεν θα χρειαζόταν η γυναίκα να βγει έξω να δουλέψει. Πάντως, το ότι βγαίνει και η γυναίκα έξω, εδώ υπάρχει μία δικαιολογία αποφυγής της πνευματικής ζωής. «Δεν έχω καιρό», σου λέει. «Να πάω στην εκκλησία δεν έχω καιρό. Να ακούσω λόγο Θεού δεν έχω καιρό». Κ.λπ. κλπ.

    Μετά είναι η μόρφωσίς μας και η μόρφωση των παιδιών μας. Εκεί δα υπάρχει ένας κυριολεκτικά πυρετός. Φροντιστήρια, μουσικές.. «Το παιδί να μην πάρει και μουσικήν κατάρτισιν, να μην πάει στο Ωδείον;». Μετά, γυμναστικές επιδόσεις, ξένες γλώσσες και βάλε και βάλε και βάλε. Όλα αυτά δεν αφήνουν χρόνον ούτε για μας ούτε για τα παιδιά μας. Κι αυτά, δεν νομίζετε ότι αποτελούν μία καταναγκαστικήν ψύχωσιν, ένα φαύλο κύκλο, από τον οποίον δεν μπορούμε να ξεφύγομε για κάτι το πνευματικόν; Εκείνο που  μου κάνει εντύπωση πολλές φορές, παίρνει τηλέφωνο, ας πούμε, κάποιος, πατέρας ή μητέρα, για να ‘ρθει το παιδί για εξομολόγηση, να το δούμε εμείς ιδιαιτέρως…· γιατί το παιδί την ημέρα που έχομε εξομολόγηση έχει φροντιστήριο, έχει ξένες γλώσσες, έχει να πάει στο Γυμναστήριο. Α, δηλαδή εγώ, που είμαι πνευματικός, να υποβληθώ εις τον κόπον να δεχθώ το παιδί σου μία άλλη μέρα και μία άλλη ώρα, μόνο και μόνο για να μην χάσει το …φροντιστήριό του. Βλέπετε παρακαλώ; Κι αν πω εγώ –είναι πολύ φυσικό- «Δεν μπορώ άλλη μέρα», τότε το παιδί θα μείνει χωρίς εξομολόγηση. Φταίω εγώ που είπα: «Δεν μπορώ;». Ή φταις εσύ που δεν θυσιάζεις το φροντιστήριο του παιδιού σου, μόνο και μόνο για να μην το χάσει;

      Μετά, οι κοσμικές ενασχολήσεις. Εκεί δα, τελειωμό δεν υπάρχουν. Και οι ψυχαγωγίες. Έχομε να πάμε εδώ, έχομε να πάμε εκεί, ταξίδια, και δεν μπορούμε να σκεφθούμε καν για θέματα πνευματικής ζωής και σωτηρίας.

    Μετά, η ικανοποίηση των αισθήσεων. «Πολύ ωραίο έργο προβάλλει ο κινηματογράφος, πρέπει να το δούμε, να πάμε να δούμε». Κι εκείνο, κι εκείνο. «Η τηλεόραση προβάλλει τούτο, πρέπει κι εκεί να το δούμε». Και δεν έχομε χρόνο να κοιτάξομε την πνευματική μας ζωή.

     Βέβαια η άρνηση των καλεσμένων δεν σημαίνει και ματαίωσις του δείπνου. Δεν σημαίνει επειδή κάποιοι αρνούνται και τον δείπνο του Θεού, μπορεί αυτό να ματαιωθεί. Αν είναι δυνατόν αυτό ποτέ. Γιατί; Απλούστατα υπάρχουν κι άλλοι άνθρωποι οι οποίοι περιμένουν την κλήσιν. Δεν είναι όλοι οι οποίοι θα πουν το «όχι». Με μύριες δικαιολογίες «όχι». Υπάρχουν κι εκείνοι που μπορούν και ανταποκρίνονται. Και αυτό είναι βέβαια ένα ευτυχές γεγονός. Είναι οι αποδεχόμενοι λοιπόν το δείπνον της Βασιλείας του Θεού. Και παρακάθηνται εις αυτό το δείπνο. Είναι η μυστηριακή ζωή. Είναι ο εκκλησιασμός. Είναι η μελέτη του λόγου του Θεού. Είναι η άσκησις. Κι αυτοί δουλεύουνε. Δεν είναι τεμπέληδες. Κι αυτοί έχουν οικογένεια. Κι αυτοί έχουν επάγγελμα. Αλλά σου λέει: «Άλλο αυτό, άλλο εκείνο· όλα με τη σειρά τους. Θα πάω και στο μαγαζί, θα πάω και στο χωράφι, αλλά θα πάω και στην Εκκλησία».

    Μάλιστα το θέμα της αργίας είναι πάρα πολύ σημαντικό. Η Εκκλησία μας έχει αρκετές αργίες μέσα εις το έτος. Το κάνει αυτό, για να σου δώσει την ευκαιρία να αφήσεις τις ενασχολήσεις σου τις βιοτικές και να πας στην Εκκλησία. Και να ακούσεις τον λόγο του Θεού. Θυμούμαι, στη Λάρισα, είχα πει κάποτε στα παιδιά του Κατηχητικού σχολείου.. ένα παιδί το εφήρμοσε, ένα παιδί· ήταν στο Λύκειο. Τι έκανε; Σε μία αργία… σχολείο βέβαια είχαν, γιατί και οι αργίες έχουν δυστυχώς καταργηθεί. Στην εποχή μου είχαμε πολλές αργίες. Αγίου Δημητρίου, να είναι το σχολείο ανοιχτό; Αγίου Αντωνίου; Μπα! Είχαμε αργία. Τι λοιπόν; Το παιδί, όπως του είχα πει…-είχα πει σε όλα τα παιδιά, ένα το εφήρμοσε- τι έκανε το παιδί αυτό; Έπαιρνε τη σάκα του, έτρωγε πρωινό, ερχότανε στην Εκκλησία, όταν έχομε μία αργία, και δεν είναι αργία που να ‘ναι κλειστά όλα, δυστυχώς εκεί βλέπετε, δεν πανηγυρίζει ο ναός, εκεί τελειώνομε και γρήγορα, 9 η ώρα έχει τελειώσει η Εκκλησία. Ε, τότε, τι; Ερχότανε με τη σάκα του το πρωί, εκκλησιαζόταν το παιδί, ευθύς μετά έφευγε και πήγαινε στο σχολείο. Έχανε μόνο μία ώρα. Το πρωί. Μόνο μία ώρα. Ελάτε να μου πείτε τώρα, που καταργήσαμε τις αργίες…-γιατί ξέρετε τι λένε οι εχθροί του Θεού; Είναι στο Ψαλτήρι γραμμένο. «Δεῦτε καταργήσωμεν τὰς ἑορτὰς τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τῆς γῆς». «Δεῦτε καταργήσωμεν τὰς ἑορτὰς τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τῆς γῆς»! Δεν μου λέτε, πόσες ώρες τα παιδιά σήμερα είναι εκτός σχολείου; Πάρα πολλές... Δεκάδες ώρες χάνουν. Γιατί; Γιατί θυσιάζουν αυτές τις πέντε ώρες να πάνε στην Εκκλησία. Και έτσι, από άλλο μέρος πληρώνομε τα σπασμένα. Αγαπητοί μου, έτσι είναι. Καταργείς εκείνο που θεσμοθετεί ο Θεός; Αλίμονό σου…

     Αγαπητοί, σε λίγες ημέρες θα γιορτάσομε το μεγάλο γεγονός, το μεγαλύτερο γεγονός που είναι η Ενανθρώπησις του Θεού Λόγου. Εκείνος που δημιούργησε τα πάντα, τώρα θα γίνει άνθρωπος. Και θα ΄ρθει ανάμεσά μας. Η παρουσία Του στη γη είναι το δείπνον της Βασιλείας του Θεού. Ορατόν σημείον της Βασιλείας του Θεού στη γη επάνω είναι η Εκκλησία. Και μάλιστα η τέλεσις του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Πόσοι όμως από μας γνωρίζουμε το νόημα της Ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου; Πόσοι από μας έχομε δημιουργήσει προϋποθέσεις υποδοχής, όπως είναι μία Τεσσαρακοστή, όπως τώρα που διερχόμεθα; Πόσοι από μας ετοιμάσαμε την οδόν Κυρίου και κάναμε «εὐθείας τάς τρίβους αὐτοῦ», όπως ειδοποιεί ο Βαπτιστής, ο Πρόδρομος; Μη νομίσομε ότι Χριστούγεννα σημαίνει φαγοπότι και ευκαιρίες ταξιδίων και δώρων και ψυχαγωγίας. Χριστούγεννα σημαίνει ότι κατανοήσαμε Ποιος ήλθε ανάμεσά μας. Αυτό θα πει Χριστούγεννα. Και βέβαια και Τον δεχθήκαμε. Να μη μείνομε λοιπόν σε εκείνο το μελαγχολικό και απογοητευτικό, που καταγράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, στο Α΄ του κεφάλαιο: «Εἰς τὰ ἴδια ἦλθε, καὶ οἱ ἴδιοι αὐτὸν οὐ παρέλαβον».  «Ήλθε ανάμεσά μας, ήλθε στο σπίτι μας, ήλθε στη γη μας και εμείς δεν Τον παραλάβαμε. Του γυρίσαμε την πλάτη».

      Αδελφοί, Χριστούγεννα, και το τραπέζι της Βασιλείας στρώθηκε. Μη χάνομε καιρό. Οι βιοτικές μέριμνες ποτέ δεν τελειώνουν· γιατί είναι ένας φαύλος κύκλος. Η ζωή μας είναι μία ευθεία. Από τη γη στον ουρανό. Όλες οι συστροφές είναι εκ του πονηρού. Και τώρα μας δίδεται η ευκαιρία. Ο Θεός Πατήρ έστρωσε Μέγα Δείπνον και εκάλεσε πολλούς. Ανάμεσα στους πολλούς, να σπεύσομε και εμείς. Ίσως αύριο, κατόπιν μιας αναβολής, να είναι πολύ αργά. Ίσως τελεσίδικα αργά… Αμήν.

904η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἐργασία τῆς γυναίκας ἔξω ἀπό τό σπίτι, δημιουργεῖ μεγάλα προβλήματα.

†.Αὐτό τό θέμα τῆς ἐργασίας τῆς γυναικός ἔξω ἀπό τό σπίτι εἶναι ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα, πιστέψτε με, προβλήματα πού ἀντιμετωπίζει ἡ σύγχρονη οἰκογένεια. Ἡ κανονική φόρμα τῶν πραγμάτων εἶναι ὅτι: ἡ γυναῖκα δέν βγαίνει ποτέ ἔξω νά δουλέψη. Ἐδῶ καί δέκα χρόνια πίσω, ἀκόμη διετηρεῖτο αὐτή ἡ ἀντίληψις. Τόσο λίγο, δέκα χρόνια! ὅτι ἡ γυναῖκα δέν βγαίνει ἔξω νά δουλέψη. Βεβαίως αὐτή ἡ ἀντίληψις ἔχει ἤδη καταστρατηγηθεῖ, ἔχει παραβιαστεῖ. Θά λέγαμε πολλά χρόνια ἰδίως μετά τόν πόλεμο, τό Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο, αὐτή ἡ ἀντίληψις ὁπωσδήποτε παραβιάστηκε.    

   Παλαιότερα, ἄν ρωτήσετε τίς γιαγιές σας θά σᾶς τό ποῦν αὐτό, ἦταν ἀδιανόητο νά βγαίνη ἡ γυναῖκα ἔξω νά δουλεύη, ἐθεωρεῖτο ὑποτιμητικόν. Μάλιστα ὑπῆρχε ὁ ἑξῆς χαρακτηρισμός «ξενοδουλεύει». Ἡ γυναῖκα «ξενοδουλεύει»! Ἐπειδή δέ οἱ πιό πολλές γυναῖκες στά παλιότερα χρόνια δέν ἐπήγαιναν σχολεῖο, οἱ πιό πολλές ἔξω ἀπό τό δημοτικό, γι’ αὐτό ἔκαναν δουλειές ὑπηρετικοῦ προσωπικοῦ: σάν ὑπηρέτριες, σάν πλύστρες, στά χωράφια, ἤ ξέρω γώ στά ἐργοστάσια καί τά λοιπά. Ἐνθυμοῦμαι δέ προπολεμικά, πρό τοῦ 1940, τό ἡμερομίσθιο τῆς γυναικός ἦταν δεκαέξι δρχ.! Τοῦ ἀνδρός ἦτο πενήντα δρχ. καί τῆς γυναικός τό ἡμερομίσθιο τό ἐργατικό ἦταν δεκαέξι δρχ.!

   Πάντως ἦταν ὑποτιμητικό γιά τή γυναῖκα νά βγαίνη ἔξω. Καί δέν ἔβγαινε παρά μόνον ὅταν ὑπῆρχε ἀνάγκη, πολύ μεγάλη ἀνάγκη. Αὐτή ἡ ἀνάγκη δέν ἦταν παρά, ἤ ὁ σύζυγος -ἄν ἦταν ἔγγαμος γυναῖκα- ἦταν ἄρρωστος, ἀνίκανος πρός ἐργασίαν ἤ ὁ πατέρας -ἄν ἦταν κοπέλα- ἦταν ἀνίκανος κι αὐτός πρός ἐργασίαν, κάποιο πλῆγμα τόν βρῆκε, ἔπαθε ἕνα ἀτύχημα, δέν ἐπαρκοῦσε ἡ ἀσφάλεια ἐνδεχομένως πού μποροῦσαν νά ἔχουν -σημειώσατε ὅτι καί ἡ ἀσφάλεια δέν ὑπῆρχε παλιά στήν Ἑλλάδα, οἱ κοινωνικές ἀσφαλίσεις εἶναι μόλις λίγο πρό τοῦ 1940, ξεκίνησαν μόλις… μόλις- ὅποτε ἡ γυναῖκα ἤ ἡ κοπέλα ἔβγαινε νά ἐργασθῆ. Δέν θά μποροῦσε ποτέ κανείς νά κατηγορήση μία τέτοια γυναῖκα πού θά ἔβγαινε νά δουλέψη.

   Στό βιβλίο τῆς «Ρούθ», βλέπομε τήν Ρούθ νά βγαίνη νά δουλέψη γιά νά συντηρήση καί τόν ἑαυτό της καί τήν πεθερά της τήν Νωεμίν. Καί ἡ ἐργασία της δέν εἶναι παρά νά μαζεύη στάχυα εἰς τούς ἀγρούς. Δέν εἶναι λοιπόν κατηγορία ὅταν ὑπάρχη ἀνάγκη. Ἀλλά ἀνάμεσα στά πάρα πολλά πού ἡ ἐποχή μας ἔχει ἀλλάξει, πού ἡ φυσιογνωμία της  εἶναι πολύ διαφορετική ἀπό ἐκείνη, τήν ὁποία αἰῶνες ὁλοκλήρους εἶχε ἡ κοινωνία μας καί ἡ οἰκογένεια, σήμερα ἡ κοπέλα πού μορφώνεται, νομίζει καί τό θεωρεῖ ἐπιβεβλημένο ὅτι πρέπει νά ἐργασθῆ.

   Ὑπάρχει ἕνα ἐπιχείρημα. Τό ἐπιχείρημα ὅτι πρέπει νά ἀξιοποιήση ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἔχει μάθει. Τό θεωρεῖ αὐτό τόσο αὐτονόητο ἐπιχείρημα, ὥστε ἄν αὐτή τή στιγμή ἤθελα ἐγώ νά κάνω ἐδῶ σέ σᾶς ἕνα τέστ, μία δοκιμασία, «ἡ κάθε κοπέλα ἀπό ἐσᾶς πῶς σκέφτεται παρακάτω», εἶναι πολύ μικρό τό ποσοστό, ὅσες εἶστε, νά βρῶ δυό τρεῖς κοπέλες, ἴσως καί νά μή τίς βρῶ καί αὐτές, πού νά μοῦ ποῦν ὅτι· «ἐγώ ἔχω σκοπό, ὅταν τελειώσω τό Γυμνάσιο νά μείνω στό σπίτι μου». Ὅλες οἱ κοπέλες θά μοῦ πῆτε ὅτι σκοπόν ἔχετε κάτι νά σπουδάσετε. Καί ἐάν θά ἐρωτηθῆτε γιατί θέλετε νά σπουδάσετε, ὁπωσδήποτε δέν ὑπάρχει ἐκεῖνο τό ἰδανικό τῆς σπουδῆς πού ὑπῆρχε στήν ἀρχαία Ἑλλάδα: «ἡ σπουδή γιά τή σπουδή!».

    Διότι ἡ μόρφωσις ἦταν γιά τήν Ἀρχαία Ἑλλάδα ἕνα ἰδανικό χωρισμένο ἀπό τόν βιοπορισμό. Ὁ ἄνδρας ἐμορφώνετο, ἐγίνετο φιλόσοφος ἐάν θέλετε, ταξίδευε σέ τόπους μακρινούς γιά νά ἀποκτήση σοφία. Ἐπλήρωνε ἁδρά δασκάλους νά μάθη τήν ρητορική ἤ τήν γραμματική ἤ τήν μουσική ἤ ὅ,τι ἄλλη σοφία, ὄχι μέ σκοπό νά ζήση, ἀλλά γιά νά εἶναι μορφωμένος. Δηλαδή μέ ἄλλα λόγια, ἡ μόρφωσι δέν εἶχε καμμία σχέσι μέ τό βιοπορισμόν.

   Σήμερα ἡ μόρφωσις συνδέεται μέ τόν βιοπορισμόν, ὁπότε ἡ κοπέλα ἡ ὁποία θά μορφωθῆ, θά βγάλη τό γυμνάσιο καί ἐν συνεχείᾳ θά ἤθελε νά πάη καί σέ ἄλλες σχολές μέσες ἤ ἀνώτερες ἤ ἀνώτατες, ἡ κοπέλα αὐτή σκοπόν ἔχει νά ἐργασθῆ. Γι’ αὐτό, ἄν ἔκανα ἕνα τέστ, σᾶς εἶπα, ἀνάμεσά σας, εἶναι ζήτημα ἐάν θά ἔβρισκα δυό τρεῖς κοπέλες πού θά ἤθελαν τελικά νά μείνουν μόνον εἰς τό σπίτι, ἔστω καί βγάζοντας τό γυμνάσιο. Ξαναλέγω, μέ τό ἐπιχείρημα «πῶς θά ἀξιοποιήσωμε ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἔχομε μάθει».

   Ἀλλά, ὅπως ἡ ἐποχή μας ἔχει χαρακτηριστικό νά πετάη στόν ἀέρα καθετί κατεστημένο κάνοντας κριτική, θά νόμιζε ἡ ἐποχή μας ὅτι αὐτή κρατάει τήν τελευταία λέξι τῆς μή ἀναθεωρήσεως τῶν ὅσων ἡ ἰδία πράττει; Διότι, αὐτό τό ὁποῖο ἡ ἴδια ἐργάζεται αὐτή τή στιγμή, δέν γίνεται κατεστημένον; Καί ἅμα γίνεται κατεστημένον, αὐτό δέν μπορεῖ νά γίνη ἀντικείμενον κριτικῆς; Καί αὐτό πού θεωρεῖ ὅτι εἶναι αὐτονόητο «νά ἐργασθῆ ἐπειδή μορφώθηκε», εἶναι αὐτονόητο; Δηλαδή μέ ἄλλα λόγια, μποροῦμε νά τό ποῦμε ὅτι εἶναι ἕνα δεδομένο; Καί δέν θά ἀρχίση νά γίνεται ἕνα ζητούμενο, «ἂν ἡ κοπέλα πρέπει νά βγαίνη νά ἐργασθῆ ἐπειδή ἐμορφώθηκε;»

   Θά ἀρχίση νά γίνεται αὐτό. Θά ἀρχίση νά γίνεται ἐκ τῶν πραγμάτων, διότι ἡ σύγχρονη κοπέλα πού βγαίνει καί ἐργάζεται, καί πού στήν πραγματικότητα πλέον δέν ἔχει ἀνάγκη διά νά ἐργασθῆ, διότι δέν ὑπάρχει οἰκονομική πίεσι οὔτε σάν κοπέλα ἀπό τούς γονεῖς της, οὔτε σάν σύζυγος ἀπό τόν ἄνδρα της, ἀλλά βγαίνει γιατί ἔγινε τῆς μόδας, ἔγινε ἕνα στοιχεῖο πού ἡ σύγχρονη κοπέλα, ἡ σύγχρονη γυναῖκα νομίζει ὅτι μέ τόν τρόπον αὐτόν θά γίνη ἕνας κοινωνικός παράγων, ὅτι... ὅτι... ὅτι θά πρέπη νά προσθέση στά οἰκονομικά τοῦ σπιτιοῦ τά δικά της οἰκονομικά γιά νά ὑπάρχη μία ἄνεσι. Γιατί «πῶς θά πάρουν τό αὐτοκίνητο;», «πῶς θά πάρουν ἕνα μεγάλο διαμέρισμα, ἤ περισσότερα διαμερίσματα;» ἤ «πῶς θά μποροῦν νά πηγαίνουν στά κέντρα διασκεδάσεως;» ἤ «πῶς θά μποροῦν νά ἔχουν μία ἄνεσι, νά κινοῦνται πολυτελῶς καί νά προσθέτη συνεπῶς καί ἐκείνη καί τά δικά της ἔσοδα εἰς τά κοινά ἔσοδα τοῦ ἀνδρός της γιά νά ἔχουν αὐτήν τήν εὐμάρειαν;». Αὐτά ὅμως ὅλα εἶναι αὐτή τή στιγμή μία μόδα. Ἄν τό θέλετε εἶναι ἕνας σνομπισμός.   

    Δυό πράγματα δέν κατάφερα μέχρι σήμερα! Καί ποῦ; Ὄχι σάν συμβουλή, ἀλλά ἐν μυστηρίῳ ἐξομολογήσεως, πού ὑποτίθεται ὅτι ὁ ἄλλος πού ἔρχεται νά ἐξομολογηθῆ εἶναι ἕτοιμος νά ἀκούση τί θά τοῦ πῆ πνευματικός, γιατί πηγαίνει οἰκείᾳ βουλήσει, δέν πηγαίνει γιατί τόν πηγαίνουν. Καί συνεπῶς εἶναι διατεθημένος νά ἀκούση ὅ,τι θά τοῦ εἰπωθῆ. Ἔ, πάρα ταῦτα, δυό πράγματα δέν κατάφερα, παιδιά, μέχρι σήμερα τά τελευταῖα χρόνια νά ἐπιτύχω. Εἰς τούς μακρυμάλληδες, τά ἀγόρια, νά κόψουν τά μαλλιά τους. Ὅ,τι συμβουλές καί ἄν εἶπα, ὅ,τι ἀπειλές καί ἄν ἐξετόξευσα, ὅσο κι ἄν ἐπέπληξα, ὅσο κι ἄν ὁμίλησα καί κορόιδεψα καί εἶπα ὅτι «τί μαλλιά εἶναι αὐτά, παιδάκι μου, τί ψεῖρες θά ἔχουν ἐπάνω», ἤ «δέν ντρέπεσαι σάν γυναῖκα εἶσαι», πού νά τούς κάνω γελοίους, ἤ «τήν Θεία Κοινωνία νά κόψω»! Ναί! δέν κατάφερα ἕναν νά τόν κάνω νά κόψη τά μαλλιά του! Καί τό δεύτερο; Δέν κατάφερα κοπέλα, ἡ ὁποία ἐργάζεται, νά τήν κάνω νά μήν ἐργάζεται, ἐάν ἡ ἰδία δέν τό κατενόησε. Βεβαίως ὑπῆρξαν κοπέλες, οἱ ὁποῖες εἶπαν δέν θά δουλέψωμε. Τό κατενόησαν μόνες τους. Ἐγώ νά τίς βοηθοῦσα νά τό κατανοήσουν, σᾶς βεβαιώνω, ἔχω σημειώσει οἰκτράν ἀποτυχία.

    Ἡ αἰτία δέν εἶναι δύσκολο νά ἀναζητηθῆ. Εἶναι, παιδιά, ὁ σνομπισμός! Δέν ὑπάρχει πιό φοβερό πρᾶγμα ἀπό τήν λατρεία τῆς θεότητος, πού λέγεται μόδα. Δέν ὑπάρχει πιό φοβερό πρᾶγμα! Νά ἰδῆτε ὅτι θά κουρεύωνται μετά οἱ νέοι, θά κουρεύωνται «ἐν χρῷ κεκαρμένοι». Καί ἅμα τούς πῶ: «βρέ παιδάκι μου, τί μαλλιά εἶναι αὐτά, ἄφησε λίγο τά μαλλιά σου!», ἀδύνατον! εἶναι ἡ μόδα! Ὁ ἄνθρωπος δέ θέλει νά διαφέρη ἀπό τόν ἄλλον.

    Ἔτσι, δέ νομίζετε ὅτι ὁ σνομπισμός αὐτός -νά κάνωμε καί λίγο κριτική- δηλαδή πώς τό κατεστημένον, τό παλαιόν κατεστημένον θά πετᾶμε στήν ἄκρη καί τήν παροῦσα κατάστασι πού γίνεται κατεστημένη, κι αὐτή κατεστημένη -κάθε τί πού μένει, γίνεται κατεστημένο˙ αὐτό θά πῆ κατεστημένο, ἡ καθιερωμένη κατάστασις, αὐτή ἡ ὁποία εἶναι ἀνεγνωρισμένη- ἔ, τί λέτε, μένοντας, χρονίζοντας ἡ κατάστασι αὐτή δέν γίνεται κατεστημένον;  ἔ, αὐτή δέν πρέπει νά τύχη κριτικῆς; Ἔ; τί θά λέγατε; 

    Θά νομίζατε ὅτι θά ἤτανε πολύ τιμητικό γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο πού καυχᾶται γιά τήν ἐλευθερία του, νά θεωρῆται δέσμιος τῆς ἐποχῆς του, δέσμιος ἑνός σνομπισμοῦ, δέσμιος τῆς λατρείας τῆς μόδας; Αὐτό περιποιεῖται τιμήν εἰς τήν προσωπικότητα καί τήν ἐλευθερία τοῦ ἀτόμου; Δέν τό νομίζω. Τό νά μπορῆ κανείς νά ξεφύγη καί νά πῆ: «ἐγώ δέν θά ἀκολουθῶ τήν μόδα, δέν θά εἶμαι ἔξω ἀπό τήν ἐποχή μου, θά κατανοῶ τήν ἐποχή μου ἀλλά ὄχι ὅμως ὅτι θά γίνωμαι δέσμιος της μόδας. Ἐκεῖνο τό καλό στοιχεῖο πού δίδει ἡ ἐποχή μου», γιατί κάθε ἐποχή ἔχει καί τά καλά της στοιχεῖα, «δέν τίθεται θέμα, θά τό ἀκολουθήσω. Ἐκεῖνα τά στοιχεῖα ὅμως τά ὁποῖα δέν εἶναι ἀγαθά καί δεσμεύουν, καί κάνουν τούς ἀνθρώπους uniform, ὄχι». Τί θά πῆ uniform; Ὁμοιόμορφους. Αὐτό τό πρᾶγμα ἰσοπεδώνει, ὁδοστρώνει οὕτως εἰπεῖν, ἰσοπεδώνει τήν προσωπικότητα. Εἶπα uniform ἔ; Τούς κάνει ὁμοιόμορφους τούς ἀνθρώπους.

    Θά σᾶς πῶ ἕνα μικρό παράδειγμα. Μόλις χθές, γιατί κάποιον φιλοξενούσαμε, ὁ ὁποῖος εἶναι φύλακας φυλακῶν, πῶς ἔγινε κουβέντα καί μοῦ εἰπώθηκε ὅτι πιά δέν ἔχουν τίς ὁμοιόμορφες στολές οἱ φυλακισμένοι. Δέν ξέρω ἄν ποτέ πήγατε σέ φυλακές -σάν κρατούμενοι ὄχι, ἀλλά μήν νομίζετε δέν εἶναι δύσκολο πρᾶγμα νά καταλήξωμε στή φυλακή, μή νομίζετε, τό εὐκολότερο πρᾶγμα εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά καταλήξη στή φυλακή, σᾶς  τό λέγω ἀλήθεια, εἴτε ἐκών, εἴτε ἄκων- φοροῦσαν ὁμοιόμορφες στολές. Ἄν δραπέτευε ἕνας ἀπό αὐτούς, εὔκολα μποροῦσε νά ἀναγνωριστῆ ὅτι αὐτός εἶναι δραπέτης. Ἦταν ἐκεῖνες οἱ πολύ ἄσχημες στολές οἱ ριγέ, δηλαδή ἦταν τόσο φαρδύριγα δυό χρώματα, ριγέ! Ἦταν ἕνα εἶδος πιτζάμας, μέ σακάκι σάν πιτζάμα καί παντελόνι σάν πιτζάμα. Ἀπαίσιες, πραγματικά ἀπαίσιες! Ἄν θά ἔπρεπε, λοιπόν, νά μπαίνη αὐτή ἡ ὁμοιόμορφη στολή, πῶς ἔπρεπε νά αἰσθάνωνται οἱ ἄνθρωποι; Πολύ ἄσχημα, γιατί ὑπάρχει αὐτό τό ὁμοιόμορφον.

   Τό ὁμοιόμορφον ὅπως στό στρατό. Στό στρατό ὑπάρχει τό χακί τό ὁμοιόμορφον, ἡ ὁμοιόμορφη στολή. Ποιός ὁ σκοπός; Ὁ σκοπός εἶναι τοῦτος: τῆς ἰσοπεδώσεως τῆς προσωπικότητος! Ἔ, στή μόδα λοιπόν, ὁ ἀνόητος ἄνθρωπος ἰσοπεδώνει τήν προσωπικότητά του: «Νά κάνω αὐτό πού κάνει καί ὁ ἄλλος»! Γιατί; Δέν μπορεῖς νά κάνεις ἐκεῖνο πού αἰσθάνεσαι; Πρέπει ἀναγκαστικά νά κάνης ἐκεῖνο πού κάνουν καί οἱ ἄλλοι; Εἶναι ἀνόητο.

   Μία φωτιά πάντοτε ἐξαπλώνεται πιό πολύ ὅταν ὑπάρχει καί ὁ ἄνεμος. Σέ ὅλα αὐτά πού λέμε βεβαίως ἦρθε καί σχετικός ἄνεμος νά ἀναρριπίζη διαρκῶς αὐτή τή φωτιά τῆς μόδας, τῆς ἐξόδου τῆς γυναίκας νά βγαίνη ἀπό τό σπίτι ἔξω νά δουλέψη, πού λέγεται φεμινισμός˙ αὐτό τό κίνημα τῆς γυναικείας προσπαθείας νά ἀποκτήση δικαιώματα ἴσα μέ τόν ἄνδρα.

    Καί ὁπωσδήποτε ἡ ρίζα τοῦ νά ἔχη ἡ γυναῖκα ἴσα δικαιώματα μέ τόν ἄνδρα ὑπάρχει στήν Ἁγία Γραφή. Εἶναι ὁ χριστιανικός φεμινισμός. -Ἀπό τό femina πού σημαίνει γυναῖκα, Λατινικά, ἔ;- Φεμινισμός, λοιπόν, εἶναι ἐκεῖνο τό ρεῦμα τῆς προσπαθείας νά ἀποκτήση ἡ γυναῖκα, ὅπως σᾶς εἶπα προηγουμένως, δικαιώματα μέσα στήν κοινωνία, μέσα στήν ζωή, μέσα στήν οἰκογένεια, στό σχολεῖο, παντοῦ ἴσα μέ τόν ἄνδρα. 

    Λοιπόν ἡ ρίζα εἶναι στήν Ἁγία Γραφή. Ὅταν λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καί θῆλυ, ἀλλά τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός»(Γαλ. 3, 28). Δέν ὑπάρχει διαφορά ἀνάμεσα στόν ἄνδρα καί τήν γυναῖκα, ἀλλά σέ ὅλα καί σέ κάθε τί εἶναι ὁ Χριστός. Ἀλλά αὐτή ἡ ἐξίσωσις τῶν φύλων δέν εἶναι σάν κι ἐκείνη τήν ὁποίαν ἀκολουθοῦν τά ρεύματα, προσέξτε, τά οὐμανιστικά, τά ἀνθρωπιστικά, πού ξεκίνησαν ἀπό τήν ἐποχή τῆς Ἀναγεννήσεως στήν Εὐρώπη καί πού δέν στηρίζονται στό Θεό καί τήν Ἁγία Γραφή, ἀλλά στηρίζονται στόν ὀρθολογισμό, στή φιλοσοφία, εἰς τόν ἄνθρωπο γι’ αὐτό καί λέγονται ἀνθρωπιστικά αὐτά τά ρεύματα, καί συνεπῶς εἶναι ἔξω ἀπό τόν Θεό. Εἶναι ἀθεϊστικά αὐτά τά ρεύματα τά οὐμανιστικά. Δέν ἔχουν δηλαδή ἐρείσματα χριστιανικά, εὐαγγελικά. Καί ἔτσι ἡ γυναῖκα εἶναι ἴση μέ τόν ἄνδρα καί στίς ὑποχρεώσεις καί στά δικαιώματα, διότι καί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναῖκα ἔχουν ψυχήν ἀθάνατον. Δέν ὑπάρχει Εὐαγγέλιον ἀνδρῶν καί Εὐαγγέλιον γυναικῶν. Δέν ἀπέθανε ὁ Χριστός μόνον διά τούς ἄνδρας καί ὄχι διά τάς γυναίκας. Καί ἐξ ἴσου ἡ ζωή προσφέρεται καί διά τόν ἄνδρα καί διά τήν γυναῖκα.

    Αὐτή ἡ ἰσότης ὅμως εἶναι καλῶς ἐννοουμένην. Καί  μία  ἰσότης δέν σημαίνει ὅτι θά ὑπάρχη καί ἰσοπέδωσις καί πράγματα τά ὁποῖα εἶναι ἀδύνατον νά ὑπάρξουν γιατί θά δημιουργηθῆ σχῖσμα.

    Ἕνα παράδειγμα. Ὁπωσδήποτε τά μέλη τοῦ σώματος ἔχουν μία διακονία τό καθένα. Ὅλα μαζί ἀποτελοῦν τό σῶμα. Ὑπάρχει μία ἰσότης. Ποῦ εἶναι ἡ ἰσότης; τοῦ ὅτι ὅλα ἔχουν δικαίωμα νά τρέφωνται ἀπό τό ἴδιο αἷμα. Βλέπετε ἡ καρδιά στέλνει τό αἷμα μέσῳ τῶν ὁδῶν της καί πρός τό τελευταῖο κύτταρο τοῦ ὀργανισμοῦ, εἴτε πόδι λέγεται, εἴτε μάτι λέγεται, εἴτε ἐγκέφαλος λέγεται, εἴτε νύχι λέγεται. Ἐξ ἴσου στέλνει ἡ καρδιά τό αἷμα, τό ἴδιο αἷμα, τό ἕνα καί τό ἀδιαίρετον καί τό ἑνιαῖον, καί τό καθαρόν, τό γεμάτο τροφή νά θρέψη καί τό τελευταῖο κύτταρο. Ἐδῶ βλέπομε μία ἰσότητα. Ταυτόχρονα ὅμως ἄλλο τό ἔργον τοῦ ματιοῦ καί ἄλλο τό ἔργον τοῦ ποδιοῦ. Ἐδῶ βλέπομε μία ἀνισότητα. Αὐτή ἡ ἀνισότης εἶναι ἀναγκαία, διότι ἄν δέν ἦταν ἀναγκαία τότε θά ὑπῆρχε τό σχῖσμα. Λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος δέν μπορεῖ νά πῆ τό μάτι δέν σέ ἔχω ἀνάγκη στό πόδι ἤ ἀντίστροφα. Τότε δημιουργεῖται ἕνα σχῖσμα στό σῶμα.

   Ἔ, λοιπόν, ὁ ἀρνητικός φεμινισμός λέει ὄχι ὅτι ἔχουνε ἴσες ψυχές κι ἔχουνε ἴσα δικαιώματα στή ζωή ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναῖκα, ὄχι μόνον αὐτό. Δουλεύει ὁ ἄνδρας; Θά δουλέψη καί ἡ γυναῖκα. Ἔχει οἰκονομίες ὁ ἄνδρας; Θά ἔχη καί ἡ γυναῖκα. Φοράει παντελόνια ὁ ἄνδρας; Θά φοράη καί ἡ γυναῖκα παντελόνια. Ὁδηγεῖ αὐτοκίνητο ὁ ἄνδρας; Θά ὁδηγῆ καί ἡ γυναῖκα. Βγαίνει βουλευτής ὁ ἄνδρας; Θά βγῆ  καί ἡ γυναῖκα. Γίνεται πρωθυπουργός ὁ ἄνδρας; Θά γίνη καί ἡ γυναῖκα. Καί μή νομίζετε ὅτι ἡ γυναῖκα θά ἰσοῦται μέ τόν ἄνδρα. Τώρα καί ὁ ἄνδρας θά ἰσοῦται μέ τή γυναῖκα. Νταντεύει τό μωρό ἡ γυναῖκα; Θά τό νταντεύη καί ὁ ἄνδρας. Πλένει ἡ γυναῖκα τά πιάτα; Θά πλένη καί ὁ ἄνδρας τά πιάτα. Ἰσότης σέ ὅλα!

    Ἀλλά ἐρωτοῦμε, παιδιά, αὐτή εἶναι ἡ εἰκόνα τῆς ἐποχῆς μας; Ἐνθυμοῦμαι πρίν μερικά χρόνια, πρίν ἀκόμη ἔλθη στήν Ἑλλάδα, στήν πράξι πλέον, αὐτή ἡ κατάστασις, τήν βλέπαμε στήν Ἀμερικανική κοινωνία τήν εἰκόνα αὐτή κατά ἕνα τρόπο πού τή λυπόμαστε πραγματικά καί τήν κοροϊδεύαμε. Ὁπωσδήποτε δέν ἔχει βέβαια εἰσχωρήσει βαθύτατα στήν Ἑλληνική μας συνείδησι αὐτή ἡ κατάστασις, ἀλλά διαρκῶς προχωρεῖ, δέν τίθεται θέμα. Ἐρωτοῦμε, αὐτή ἡ ἰσότης ἐπί τῶν ὑποχρεώσεων καί ἐπί τῶν δικαιωμάτων θά ὁδηγήση σέ καλά ἀποτελέσματα ἤ μήπως θά ἔχωμεν ἀδιέξοδα; ἡ πείρα στήν Ἑλλάδα τουλάχιστον; γιατί στήν Ἀμερική ἡ πείρα ἔχει ἀποδείξει πάρα πολλά πράγματα. Ἀλλά ἐμεῖς πᾶμε πάντοτε μερικά χρόνια πίσω, πολλά χρόνια πίσω πηγαίνομε καί δέν παραδειγματιζόμαστε ἀπό ἐκεῖνο πού ἤδη βγάλανε ὡς συμπεράσματα οἱ ἔξω, νά μή τό μιμηθοῦμε ἐμεῖς. Πρέπει σώνει καί καλά νά περάσωμε καί μεῖς ἀπό τήν ἴδια διαδικασία ἀνοητότατα! ἀνοητότατα καί στά παιδαγωγικά μας αἰσθήματα καί στόν τρόπο τῆς κοινωνικῆς ζωῆς καί στόν τρόπο τῆς πολιτικῆς ζωῆς! Εἶναι… εἶναι φοβερό πρᾶγμα! εἶναι φοβερό! Σᾶς εἶπα, εἶναι μία ἀνοησία καί αὐτό εἶναι πιθηκισμός τυφλός καί ἀνόητος!

   Λοιπόν ὁδηγεῖ σέ ἀδιέξοδο; Ὁπωσδήποτε, παιδιά, ὁδηγεῖ σέ ἀδιέξοδο, διότι τελικά ἡ φυσική κατάστασις τῆς γυναικός πού εἶναι τό σπίτι, ἀμελεῖται. Διότι, ὅταν ἡ γυναῖκα φεύγει ἀπό τό σπίτι, ἤ θά κάνη λίγα παιδιά ἤ δέν θά κάνη καθόλου. Ἀλλά ἔστω καί ἕνα παιδί νά κάνη, πού αὐτό εἶναι κάτι πού στρέφεται ἐναντίον τῆς μητρότητας καί ἡ ἴδια στραγγαλίζει τήν μητρότητά της, τό παιδί της αὐτό, ἀφοῦ ἡ γυναῖκα βγαίνει καί δουλεύει ἔξω, ποιός θά τό μεγαλώση; Ἐάν ἡ μητέρα λείπη, νά σᾶς πῶ μισή μέρα, γιατί ὑπάρχουν περιπτώσεις πού ἡ μητέρα βγαίνει καί ὁλόκληρη τή μέρα ἔξω, βγαίνει καί τό πρωί, βγαίνει καί τό ἀπόγευμα -ἂν ὑποτεθῆ  ὅτι δουλεύει σέ κατάστημα δέν θά βγῆ  8-13 π.μ., δέν θά βγῆ μετά 4-8 μ.μ.; οὐσιαστικά λείπει ὅλη τήν ἡμέρα- αὐτό τό παιδί ποιός θά τό μεγαλώση;

   Ἀπό ἕνα λογαριασμό πού κάναμε κάποτε σέ ἕνα ζεῦγος, ὁ μισθός τῆς γυναίκας ἐπήγαινε ὅλος σέ μία γυναῖκα πού παίρνανε σπίτι γιά νά φροντίζη γιά τά παιδιά. Καί εἴπαμε στή γυναῖκα «ἐκεῖ πού δίνεις τό μισθό σου στή γυναῖκα»  -ἕνα χιλιάρικο τελικά νομίζω ὅτι τῆς ἔμενε. Τό κέρδος ἦταν ἕνα χιλιάρικο, καί ὁ κόπος καί ὅλη αὐτή ἡ ἀκαταστασία στό σπίτι; Αὐτή εἶναι ἄλλη παράγραφος!- «ἐκεῖ πού θά πηγαίνης ἔξω καί πληρώνεις μέ τά χρήματα πού παίρνεις ἐσύ μία ἄλλη γυναῖκα νά φροντίζη τό παιδί σου, τά παιδιά σου, γιατί δέν κάθεσαι σπίτι σου;» «Ὄχι! θά βγῆ νά δουλέψη», εἶναι ἡ μόδα, εἶναι τό ρεῦμα, εἶναι ὁ σνομπισμός! Ἔτσι τό πρόσωπον, τό ὁποῖον θά μεγαλώση τά παιδιά μέσα εἰς τό σπίτι, τί ἀγωγή θά δώση; τί ἀγωγή θά δώση;

   Κάποτε διάβαζα στήν ἐφημερίδα, εἶναι βέβαια ἀρκετά χρόνια, τό ἑξῆς πρᾶγμα. Δυό νταντάδες ἔχουν μικρά παιδάκια κι εἶναι σέ ἕνα πάρκο τῶν Ἀθηνῶν. Συζητοῦν λοιπόν οἱ δυό τους καί λένε ἡ καθεμιά πῶς περνάει στό σπίτι τῆς κυρίας μέ τά παιδιά. Ἡ μία λέγει: «ξέρεις τό παιδί μου, τό παιδί δηλαδή πού ἔχω νά ἐπιτηρῶ…» «Τί;» λέγει ἡ ἄλλη. -Αὐτά ἀκούγονται καί ἔφθασαν τελικά νά δημοσιευθοῦν στήν ἐφημερίδα, κάποιος τρίτος τά ἄκουσε.- «Ἀνοίγω τό φωταέριο» -τό φωταέριο εἶναι ὅπως τό πετρογκάζ- «καί βάζω στή μυτίτσα τοῦ παιδιοῦ» -αὐτό εἶναι γνωστό ὅτι εἶναι δηλητήριο- «ὅποτε τό παιδάκι ναρκώνεται καί κοιμᾶται μέχρι τό πρωί μία χαρά· οὔτε ξυπνάει, οὔτε τίποτε!». Ἀλλά αὐτό τί θά σήμαινε γιά τό παιδί αὐτό μεγαλώνοντας; Ἀληθινή καταστροφή! ἀληθινή ψυχοσωματική καταστροφή, ὅπως ἀκριβῶς ἕνας ἄνθρωπος ἄν ἔπαιρνε ναρκωτικά! Καί ὅμως αὐτή ἡ ἀσυνείδητη κυρία πού ἐπιτηροῦσε τό παιδάκι, ἔτσι ἔκρινε. Γιατί; Δέν  ἦταν παιδί της! Ἦταν μισθωτή!

    Λοιπόν αὐτό εἶναι τό ἕνα.Ὓστερα ξέρετε τί μαθαίνουν; Δέν μοῦ ἐπιτρέπεται νά σᾶς πῶ πιό πολλά. Ἀπό ὅ,τι ἔχω ἀκούσει, εἶναι φοβερά πράγματα τί μαθαίνουν στά μικρά παιδιά αὐτές οἱ γυναῖκες, πού βάζομε στό σπίτι μας νά τά μεγαλώσουν. Καί τί μαθαίνουν καί τί κάνουν στά μικρά παιδιά; Δέν μπορῶ νά σᾶς τά περιγράψω. Φοβερά πράγματα! Κάποτε μοῦ ἔλεγε ἕνας νέος, πού ἐνθυμεῖται πού εἶχαν μία ὑπηρέτρια στό σπίτι, μόλις καί τό θυμᾶται γιατί ἦταν νήπιο τό παιδί, τί ἔκανε αὐτή ἡ ὑπηρέτρια στό παιδί.

    Γι’ αὐτό τό λόγο, ὅλα αὐτά τά πράγματα δέν τά λογαριάζει μία γυναῖκα πού θά βγῆ νά ἐργασθῆ ἔξω; Ἀκόμη, τό ὅτι θά γυρίση κατάκοπη ἀπό τή δουλειά της, ποιός θά τῆς ἔχει ἑτοιμάσει τό φαγητό, μάλιστα ἂν δέν ἔχει κι ἄλλο χέρι νά τή βοηθήση; Ἀλλά καί νά ἔχη, εἶναι δυνατόν ποτέ νά αἰσθάνεται μία γυναῖκα καλά, ὅταν εἶναι σύζυγος καί νοικοκυρά καί ταυτόχρονα ἄλλος τῆς μαγειρεύει τό φαΐ καί ἄλλος τῆς περιποιεῖται τό σπίτι; Ἤ αὐτή ἄν πρέπη αὐτή καί νά μετέχη τό ἀπόγευμα, ἄν ὑποτεθῆ ὅτι δέν θά πάη στήν ἐργασία της, πόσο θά κουραστῆ καί θά μείνη μέχρι τά μεσάνυχτα γιά νά καταφέρη νά μαγειρέψη, νά ἔχη τήν ἄλλη μέρα φαγητό, ἤ νά τακτοποιήση τήν μπουγάδα της, ἤ τό σπίτι της νά καθαρίση ἤ τόσα ἄλλα;

    Παιδιά πιστέψτε με, προβλήματα τά ὁποῖα μόνον ὁ πνευματικός καί ὁ ψυχίατρος μποροῦν νά καταλάβουν, μά καί τά ἴδια τά σπίτια πού ζοῦν αὐτό τό δρᾶμα, ἔχομε καί μποροῦμε νά ποῦμε πολλά γιά τίς γυναῖκες πού ἐργάζονται ἔξω.

    Τό πολύ πολύ μία κοπέλα, ἄν θά ἠργάζετο σάν κοπέλα, ὅταν ἔρθη ἡ ὥρα νά παντρευτῆ, νά σταματήση νά ἐργάζεται. Θά ἦταν ἰδεῶδες! Καί νά κοιτάξη τό σπίτι της καί μόνο τό σπίτι της! Νά μάθη νοικοκυριό!

     Προσέξτε, γιατί ἔρχεται ἡ ὥρα νά παντρευτῆτε. Σᾶς παντρεύονται νέοι  -γιατί ἀπό αὐτές τίς καρέκλες ἀπό τό 1960, πού ἐγώ βρίσκομαι σ’ αὐτό τό τραπεζάκι, μέχρι τό 1977 ἔχουν περάσει δέκα ἑπτά χρόνια, ἔχουν περάσει κοπέλες πάρα πολλές, πού σχεδόν ὅλες ἔχουν παντρευτεῖ- καί ἐμεῖς γνωρίζομε τά παράπονα τῶν συζύγων. Ὅταν ἔρχωνται καί λέγουν: «πάτερ, ξέρετε ἡ γυναῖκα μου δέν ξέρει νά μαγειρέψη, δέν ξέρει νά κάνη ἓνα γλυκό, δέν ξέρει νά περιποιῆται τό σπίτι» καί ἐγώ ξέρετε τί λέγω; Σᾶς βεβαιώνω πάρα πολλές φορές τό ἔχω πεῖ, ὅπως θά τό πῶ καί γιά σᾶς ἄν τύχη νά παντρευτῆτε καί νά μοῦ κάνη παράπονα ὁ μέλλων σύζυγός σας. «Ἄκουσε, παιδί μου. Νά, βλέπεις τή γλῶσσα μου ἔβγαλε μαλλιά νά τά λέγω. Μάλλιασε ἡ γλῶσσα μου νά τά λέγω. Ναί, δέν φταίω, παιδί μου, τίποτε! Στό κάτω κάτω τῆς γραφῆς ἄνδρας εἶμαι, κατηχητής εἶμαι, ἔργον δέν θά εἶχα νά κάθωμαι νά λέγω μία κοπέλα νά εἶναι νοικοκυρά». Κι ὅμως, ἐπειδή βλέπω πνευματικές ἐπιπτώσεις εἰς τό ὅλο θέμα, γι’ αὐτό ἀναλαμβάνω καί τό ἔργο αὐτό. «Πίστεψε με, παιδί μου, πάρα πολλά πράγματα ἔχω πεῖ. Δέν ἀκοῦν οἱ κοπέλες, δέν ἀκοῦν! Τί νά σοῦ κάνω; Καί σύ παιδί τῆς ἐποχῆς σου εἶσαι, καί αὐτό παιδί τῆς ἐποχῆς σου εἶναι, τραβῆξτε τά μαλλιοκέφαλά σας! Τί νά σᾶς κάνω περισσότερο; Τί νά σᾶς κάνω περισσότερο;» Καί δημιουργοῦνται ρήξεις στήν εὐτυχία τήν οἰκογενειακή. Πιστέψτε μέ, σᾶς τό λέγω ἀλήθεια, δέν θά μιλοῦσα μέ αὐτή τήν ἔντονη γλῶσσα, ἄν τά πράγματα δέν ἦταν ἔτσι.

   Γι’ αὐτό ἀκοῦστε με παιδιά, ξεκινῆστε καί θά δῆτε ἄκοπα... ἄκοπα θά τά μάθετε ὅλα, ἄν ἀκολουθῆτε τήν συνταγή μου, τήν συμβουλή μου. Ὅπως ἕνα μικρό παιδί πλάι στήν μητρική του γλῶσσα, ὅταν μιλᾶνε μία ξένη γλῶσσα μέσα στό σπίτι, τήν μαθαίνει ἄκοπα καί βρίσκεται ὡραιότατα μεγαλώνοντας νά ξέρη μία ξένη γλῶσσα, ἔτσι καί σεῖς ἄκοπα θά μάθετε νά γίνετε καλές νοικοκυρές, ἄν τώρα σάν μικρές κοπέλες μέσα τό σπίτι σας ἐργάζεσθε καί βοηθᾶτε.

   Νά κρατηθῆ ἕνα σπίτι -προσέξτε με!- δέν εἶναι νά ξέρω νά σκουπίσω, οὔτε νά ξέρω νά στολίσω τό σαλόνι. Νά κρατηθῆ ἕνα σπίτι εἶναι μία ὁλόκληρη ἐπιστήμη. Μία ἐπιστήμη, πού ἀπό τήν ἀρχαιότητα εἶχε ἐπισημανθεῖ. Δέν ξέρω ἄν ἄλλοτε σᾶς ἔχω πεῖ ὅτι ὁ Ξενοφῶν ἔχει γράψει εἰδική πραγματεία μέ τίτλον: «Ὁ Οἰκονομικός». Εἶναι στά ἅπαντα τοῦ Ξενοφῶντος. Διαβάσατέ το νά ἰδῆτε ἐκεῖ, πού ἀναλαμβάνει τότε πού ἦταν ἐξόριστος στήν Πελοπόννησο ὁ Ξενοφῶν μέ τά Ἀθηναϊκά γεγονότα καί τά λοιπά, καί ἐκεῖ ἔγραψε τό ἔργο αὐτό. Εἶναι διαλογικό τό ἔργο. Εἶναι ὁ σύζυγος, ὁ ὁποῖος  βοηθάει τή σύζυγό του, ἡ ὁποία δυστυχῶς ἀπό τό σπίτι δέν ἤξερε πολλά πράγματα, πῶς νά οἰκονομῆ. Ἀκοῦστε, ὁ οἰκονομικός, οἰκονομία, οἰκονόμος καί τά λοιπά, εἶναι ἀπό τό οἶκος καί νόμος. Νά ξέρης νά ρυθμίζης τά τοῦ οἴκου σου. Νά ξέρης τί θά ξοδέψης, πόσο θά ξοδέψης, ποῦ θά τό ξοδέψης, ποῦ θά βάλης αὐτό τό πρᾶγμα. Ἐκεῖ τί πρᾶγμα θά βάλης, πῶς θά ἀποθηκεύσης τίς τροφές, πῶς θά ἀξιοποιήσης τίς τροφές πού σου δίνουν τά χωράφια σου, ἡ ἐποχή, ἄν πρέπη νά τά ἀγοράσης.

   Ὅλα αὐτά τά πράγματα, ἡ ὅλη θά λέγαμε διοίκησις τοῦ σπιτιοῦ, πιστέψτε, εἶναι ἀληθινή ἐπιστήμη καί ἀπαιτεῖ εἰδικό πνεῦμα καί χάρι ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Μή σᾶς φαίνεται παράξενο. Εἰδική χάρι ἀπό τό Πνεῦμα τό Ἅγιο γιά νά μπορῆ μία γυναῖκα νά εἶναι σωστή! Ἄν δέν ἦταν χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ἀληθής ἐπιστήμη εἰς τό βιβλίο τῶν «Παροιμιῶν» δέν θά ἐγράφετο τό ἐγκώμιον τῆς νοικοκυρᾶς γυναίκας.

    Μοῦ φαίνεται ἐδῶ καί δυό χρόνια σᾶς τό εἶχα διαβάσει τό ἐγκώμιον τῆς νοικοκυρᾶς γυναίκας, ἡ ὁποία λέγει ὅτι, ὅταν τά φῶτα τῆς πόλεως ἔχουν σβήσει, τό δικό της παράθυρο φωτίζει γιατί ἀκόμη κάνει νυχτέρι, κάνει ἐργασία. Καί δίνει τήν ἐργασία, τήν κατανέμει στό ὑπηρετικό της προσωπικό. Ἐργάζεται στήν ὑφαντική. Ἀγόρασε, λέγει, ἀγρόν καί τά λοιπά. Ἡ νοικοκυρά, ἡ γυναῖκα πού ξέρει νά κρατάη τό σπίτι της. Ἡ  βασίλισσα τοῦ σπιτιοῦ της, ἐκείνη ἡ χαριτωμένη  γυναῖκα, αὐτή πού εἶχε τήν ὀνομασία, καί πού σήμερα ἀλλοίμονο, δέν ὑπάρχει πιά. Ἡ οἰκοδέσποινα! Οἰκοδέσποινα, ὅπως λέμε οἰκοδεσπότης. Δεσπότης θά πῆ κύριος, ὁ δεσπόζων, ὁ κύριος, τό ἀφεντικό, τό ἀφεντικό τοῦ σπιτιοῦ. Καί ἐκείνη ἡ οἰκοδέσποινα, εἶναι ἡ δέσποινα, εἶναι ἡ κυρία τοῦ σπιτιοῦ.          

    Σήμερα δέν ὑπάρχει κυρία τοῦ σπιτιοῦ. Δέν ὑπάρχει πλέον οἰκοδέσποινα. Εἶναι ἡ δεσποινίς, ἤ ἡ γυναῖκα πού θά βγῆ νά δουλέψη, στά γρήγορα ἐκεῖ νά φᾶνε… Δέν τά φαντάζεστε! Κάποτε διάβαζα στήν «Ἐλευθερία» τήν ἐφημερίδα, πέρυσι, ἕναν τρόπο εὔκολο, πῶς νά περιποιηθῆτε ἕναν ἐπισκέπτη σας χωρίς σέ τίποτε νά κοπιάσετε -Ἄστε ὅτι ὑπάρχουν χάρτινα ποτήρια, χάρτινα πιάτα, ὅλα χάρτινα!… χάρτινοι ἄνθρωποι, χάρτινες οἱ καρδιές των, χάρτινα καί τά αἰσθήματα....- γιά νά μή πλυθοῦν τά πιάτα! Λοιπόν βάζετε, λέει, σέ ἕνα τραπέζι πιάτα. Καί βάζετε πιατέλες στή μέση ἀπό διάφορα τυριά, τρία, τέσσερα εἴδη τυριῶν. Βάζετε καί διάφορα σαλατικά χωρίς νά τά κάνετε σαλάτες, μαρούλια, λάχανα, μεγάλα κομμάτια, καί φρέσκο ψωμί. Βγαίνετε ἀπό τόν κόπο νά κάνετε ὁ,τιδήποτε ἄλλο καί θά δώσετε πολλή χαρά στούς ἐπισκέπτες σας. Ὁρίστε παρακαλῶ! Διότι ἡ γυναῖκα δέν ἔχει χρόνο νά κάνη τίποτε ἄλλο, διότι ἐργάζεται, ἤ διότι πρέπει νά βγαίνη ἔξω, ἤ διότι ἔχει τίς κοινωνικές της σχέσεις καί ὑποχρεώσεις καί ἐπαφές καί τά λοιπά. Φοβερό! εἶναι φοβερό αὐτό!

    Παιδιά, ἄν δέν εἶχε ἡ ὅλη κατάστασι πνευματικήν διάστασιν, πιστέψτε με, δέν θά εἶχα κανένα λόγο νά σᾶς τά λέγω αὐτά τά πράγματα. Διότι, τί θά σᾶς ἔλεγα; Πράγματα τά ὁποῖα δέν ἔχουν σημασία στήν ἰδιότητά μου; Ἀλλά σᾶς τά λέγω γιατί ἔχουν πνευματικές διαστάσεις. Αὐτή εἶναι ἡ κατάστασι γιά νά μή πῶ κι ἄλλα πολύ φοβερότερα πράγματα!

    Ὅταν ἡ γυναῖκα ἔχει τό ταμεῖο της, τά χρήματά της καί αἰσθάνεται –προσέξτε, προσέξτε!- αὐτασφάλειαν, δέν εἶναι πλέον ἡ ἀσφάλεια ὁ ἄνδρας της! Δέν ὁμιλῶ γιά τόν Θεόν, ὅτι ἐκεῖ εἶναι ἡ ἀναφορά μας καί ἐκεῖ εἶναι ἡ ἀσφάλειά μας καί ἐκεῖ εἶναι ἡ πρόνοιά μας. Ὁμιλῶ κάτ’ ἄνθρωπον, διότι ὁ σύζυγος ὡς ἡ κεφαλή τοῦ σπιτιοῦ. Ἐδῶ ἔχομε δυό κεφάλια μέσα στό σπίτι. Διότι, ἀφοῦ ἔχομε δυό ταμεῖα, ἔχομε δυό κεφάλια! Ἀλλά ἅμα γεννηθεῖ ἕνα ὄν μέ δυό κεφάλια, λέγει ἡ ἰατρική ὅτι αὐτό εἶναι τέρας! Κι ὅμως αὐτό τό τέρας, πού λέγεται οἰκογένεια μέ δυό κεφάλια μεγαλώνει μέσα στό σπίτι καί κανείς δέν ἐνοχλεῖται! Δέν ἐνοχλεῖται! Ναί, κανείς δέν ἐνοχλεῖται ἀπό αὐτό τό τέρας πού ἔχει δυό κεφάλια!

    Ἔτσι, ὅταν ἔχωμε δυό οἰκονομικά, δυό ταμεῖα... -τά πιό πολλά σπίτια ἔτσι κάνουν, ἔτσι κινοῦνται, ἡ γυναῖκα ἔχει τά δικά της οἰκονομικά. Φέρ’ εἰπεῖν, ὁ σύζυγος στήν συγκεκριμένη περίπτωσι, εἶναι πάρα πολλές οἱ περιπτώσεις σάν αὐτή τή συγκεκριμένη πού θά σᾶς πῶ, ὁ σύζυγος παίρνει αὐτή τή στιγμή 50.000 δρχ., ἡ γυναῖκα παίρνει 10.000 δρχ., αὐτά δέν μπαίνουν στό κοινό ταμεῖο. Πρῶτα πρῶτα ὁ σύζυγος πολλές φορές ἔχει πεῖ: «γιατί ἐργάζεσαι; 50.000 δρχ. δέν μᾶς φτάνουν νά περάσωμε; Γιατί ἐργάζεσαι;». «Ὄχι! ἀφοῦ ὅλες μου οἱ φιλενάδες, οἱ συμμαθήτριές μου, οἱ παλιές μου συμφοιτήτριες ἐργάζονται, ἐγώ νά μήν δουλέψω, ἐγώ νά μήν κινηθῶ ὅπως ἐργάζονται οἱ φιλενάδες μου;» Καί αὐτές οἱ 10.000 δρχ. μπαίνουν στό δικό της πορτοφόλι, εἶναι δικά της. Ἔχομε, λοιπόν, δυό πορτοφόλια.-... ὅταν ὑπάρχουν δυό ταμεῖα, ἀντιλαμβάνεσθε ὅτι ὑπάρχουν καί δυό διαφεντεύσεις, νά τό πῶ ἔτσι μέ αὐτή τή λέξι. Δηλαδή δυό διοικήσεις. Ἐγώ τά δικά μου, ἐσύ τά δικά σου.

    Καί ἡ γυναῖκα αἰσθάνεται ἕνα εἶδος ἀσφάλειας ἀπό τά δικά της τά χρήματα, ὄχι ἀπό τόν σύζυγό της. Ἀλλά πιά, ὅταν ὁ σύζυγος δέν εἶναι ἡ ἀσφάλειά της, τότε μέ πολλήν εὐκολία θά μποροῦσε νά διαλύση τό γάμο της. Κάτι νά τύχη, δέν τήν νοιάζει νά τόν διαλύση τό γάμο! Γιατί; Γιατί λέγει ὅτι ἔχω τήν ἀσφάλειά μου! Πρῶτα πρῶτα ἔχει τά χρήματά της, δεύτερον ἔχει τήν ἰατρική της περίθαλψι, τήν ὁποία δέν ἔχει ἀπό τόν σύζυγο ἀλλά τήν ἔχει ἀπό τό δικό της ταμεῖο ἀπό κεῖ πού ἐργάζεται, ὡς ἴδια ἐργαζομένη, καί ἔτσι σοῦ λέει «τί μέ νοιάζει; ἔ! δέν συμφωνῶ μέ τόν σύζυγο, χωρίζομε!» Ἔρχεται καί ἡ μόδα τοῦ αὐτόματου διαζυγίου κι ὅλα πᾶνε θαυμάσια!

    Ἔτσι φτάνομε νά ἔχωμε ηὐξημένα διαζύγια. Ἀλλά καί τά παιδιά, πῶς μεγαλώνουν σέ ἕνα σπίτι, πού οἱ γονεῖς ἐργάζονται καί δέν τά βλέπουν καθόλου;  Διότι ἡ μητέρα πρέπει νά μένη μέ τό παιδί! Ἀναλαμβάνει πλέον τήν θέσι τῆς μάνας ποιός; Ὁ κακός δάσκαλος πού λέγεται τηλεόρασι. Βάζομε τό παιδάκι ἐκεῖ στήν τηλεόρασι καί ἡ γυναῖκα ἀπασχολεῖται μέ ἕνα σωρό ἄλλα πράγματα ἤ ἐκτός σπιτιοῦ ἤ ἐντός σπιτιοῦ. Δέν τήν νοιάζει πλέον. Ἡ τηλεόρασι ἤ τό ραδιόφωνο,  προπαντός τώρα ἡ τηλεόρασι, ἀπασχολεῖ τό παιδί.

    Καί ποιές εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις; Οὔτε θρησκευτικά περιοδικά, οὔτε χριστιανοί ἐπιστήμονες εἶναι ἐκεῖνοι πού τονίζουν τίς φοβερές ἐπιπτώσεις πού ἔχουν τά παιδιά μας βλέποντας τηλεόρασι, ἀλλά κοσμικοί ἄνθρωποι καί κοσμικά ἔντυπα καί κοσμικές ἐφημερίδες. Αὐτά εἶναι τά ἀποτελέσματα. Τί κάνανε; Μία τρύπα στό νερό, πού λέει ἡ παροιμία ἡ λαϊκή. Δέν κάναμε τίποτε. Ζημία ἔχομε. Γιατί, λοιπόν, νά μήν μείνη ἡ γυναῖκα στό σπίτι της; Γιά νά μήν ἀναφερθῶ εἰς τούς ἠθικούς κινδύνους τούς ὁποίους διατρέχει ἡ γυναῖκα βγαίνοντας ἔξω. Διότι μία γυναῖκα, ἡ ὁποία βγαίνει ἔξω, εἴτε κοπέλα, εἴτε παντρεμένη, ὑπόκειται σέ φοβερούς ἠθικούς κινδύνους. Νά πῶ καί γι’ αὐτούς; Τί νά πῶ γι’ αὐτούς;

Απόσπασμα από την 3η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Τωβίτ ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
"Τωβίτ. (Ὁμιλίες βασισμένες στό βιβλίο τῆς Π. Διαθήκης Τωβίτ)." εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/vivlion-tovit
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40oED0GDYsRHnrDdY5_m61pt

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Καραμίντζα.

Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου δια χειρός του αξιοτίμου κ. Γεωργίου Μαλούση.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.