22 Δεκεμβρίου 2022

Ἡ Μετάνοια κατά τόν Ἅγ. Ἰωάννην τῆς Κλίμακος.

†.Σήμερα η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, προβάλλει τον άγιον Ιωάννην της Κλίμακος, ηγουμένον της Ιεράς Μονής του Σινά και μέγαν ασκητήν. Ο σκοπός αυτής της προβολής, αν και γιορτάζει στις 30 Μαρτίου, είναι πιθανώς ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ανάγνωσμα εις την τράπεζαν των μοναστηριών, εχρησιμοποιείτο αυτό του το σύγγραμμα, «Κλίμαξ». Έτσι ελέγετο. Σκάλα. Κλίμαξ. Αλλά προβαλλόμενος, όμως, ο άγιος Ιωάννης, ουσιαστικά προβάλλεται το κλασικό αυτό σύγγραμμά του «Κλίμαξ» που είναι προβολή ανόθευτος και ορθόδοξος της πνευματικότητος της Ορθοδόξου Ανατολικής μας Εκκλησίας.

Όπως σας είπα, υπήρξε ηγούμενος ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, έτσι λέγεται, «άγιος Ιωάννης της Κλίμακος», έτσι λέγεται, δηλαδή συγγραφέως του βιβλίου «Κλίμαξ», της Κλίμακος, υπήρξε ηγούμενος της Ιεράς Μονής του Σινά, κατά τον 6ον αιώνα. Αυτό το θαυμαστό του σύγγραμμα που αναφέραμε, περιέχει τριάντα ομιλίες επί πνευματικών θεμάτων, που δημιουργούν μια κλιμακωτή πρόοδο, εκ των χαμηλοτέρων προς τα υψηλότερα γι’αυτό ακριβώς και ονομάσθη «Κλίμαξ». Πιο πολλά δεν θα σας πω για το βιβλίο αυτό, ούτε για τον ιερό του συγγραφέα, αλλά για μια πνευματική μας ωφέλεια θα πάρομε ένα σύντομο σταχυολόγημα, θα κάνομε ένα σύντομο σταχυολόγημα από τον 5ον του λόγον που αναφέρεται εις την μετάνοια, κάτι που, τις ημέρες αυτές τουλάχιστον, ιδιαιτέρως τις ημέρες αυτές, μας χρειάζεται.

Πρέπει να πούμε, αγαπητοί μου, ότι όλοι οι άγιοι Πατέρες, ό,τι γράφουν και διδάσκουν, είναι διδασκαλία ευαγγελική. Έτσι και η μετάνοια αποτελεί κεντρικό σημείο του κηρύγματος, τόσο του αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, όσο και του Κυρίου μας. Κηρυττόμενον το Ευαγγέλιον, κηρύσσει μετάνοια και επιστροφή στον Θεό. Αυτός είναι ο αντικειμενικός σκοπός του Ευαγγελίου. Την επιστροφή των ανθρώπων στον Θεό. Κάποτε οι άνθρωποι ήσαν κοντά στον Θεό. Δηλαδή οι πρωτόπλαστοι. Πριν αμαρτήσουν. Τώρα όμως πρέπει να ξαναγυρίσουν, επειδή ακριβώς, μετά από την πτώση του ο Αδάμ, μετενόησε. Όχι μες στον Παράδεισο, γιατί τότε έδειξε μίαν σκληροκαρδίαν, και αυτός και η Εύα, αλλά όταν εδοκίμασε την πικρίαν της ζωής μακριά του Θεού πια, τότε μετενόησε. Όταν είδε επί παραδείγματι το ένα του παιδί – ο Κάιν- να σκοτώνει το άλλο του παιδί και αδελφό του Κάιν, τον Άβελ, τότε, αυτοί οι ταλαίπωροι πρωτόπλαστοι και γονείς των παιδιών, μετενόησαν και αντελήφθησαν ότι όλα αυτά τα κακά ήταν αποτέλεσμα της δικής των παρακοής μέσα εις τον Παράδεισον, γι΄αυτό και τη ζωή τους την επέρασαν εν μετανοία. Γι΄αυτό και η Εκκλησία μας δέχεται ότι ανάμεσα σε εκείνους που εσώθησαν και πήρε μαζί Του ο Χριστός, όταν κατέβηκε εις τον Άδην κατά την τριήμερον ταφήν Του, ήταν και ο Αδάμ και η Εύα.

Συνεπώς, αν τα πράγματα είναι έτσι και το Ευαγγέλιον κηρύττει τη μετάνοια και την επιστροφή του ανθρώπου, τότε η μετάνοια είναι η αρχή και το τέλος του Ευαγγελίου. Ο Κύριος, αρχίζοντας το Ευαγγέλιόν Του είπε: «Μετανοεῖτε» -έλεγε, όχι είπε, έλεγε: «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν». Ο Κύριος δεν έλεγε: «Μετανοήσατε», έλεγε: «Μετανοεῖτε»· που δείχνει μια κατάσταση διαρκείας. Το βλέπομε αυτό σε όλους τους Πατέρες της Εκκλησίας μας, σε όλους τους ασκητάς, σε όλους τους αγίους. Να ζουν διαρκώς αυτήν την μετάνοιαν, σε όλη τους τη ζωή. Ένα θαυμαστό παράδειγμα είναι ο άγιος Σισώης, ασκητής σπουδαίος. Αυτός, πεθαίνοντας, είχε γύρω του όλους τους μαθητάς του. Και τους λέει: «Σας παρακαλώ, αφήσατέ με τώρα για να μετανοήσω λίγο, να βάλω αρχή μετανοίας!». Αρχή μετανοίας! Λέγοντας τα λόγια αυτά ξεψύχησε. Έλαμψε ολόκληρος και όλος ο χώρος εγέμισε από μία άρρητη ευωδία. Βλέπετε ότι μόνον κανείς όταν είναι στον δρόμον της διαρκούς μετανοίας, τότε ακριβώς και σώζεται.

Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, που σας είπα, θα χρησιμοποιήσομε τον 5ο του λόγο, για να ιδούμε τα περί της μετανοίας, ονομάζει τη μετάνοιαν «μεμεριμνημένην». Ότι πρέπει να έχομε μεμεριμνημένην μετάνοιαν. Από το «μεριμνώ». Μετοχή του μεριμνώ· που θα πει «μετάνοια που να είναι γεμάτη από φροντίδα». Να φροντίζω να είμαι εν μετανοία. Και αληθώς ενεργή, την αποκαλεί. Δηλαδή να είναι με δυναμικότητα μετάνοια. Δεν είναι λοιπόν η μετάνοια μία υπόθεσις κάποιας, θα λέγαμε, συγκινησιακής στιγμής, ή αν θέλετε ακόμη, και κρίσεως συνειδησιακής, αλλά μια μόνιμη κατάσταση, φροντισμένη και αποφέρει καρπούς. Αποφέρει καρπούς. Πού είναι εκείνοι που λένε θα μετανοήσουν εις το τέλος της ζωής των; Ω, οι ανόητοι! Εγκληματικά μάλιστα ανόητοι. Έλεγε ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής: «Ποιήσατε οὖν καρπούς ἀξίους τῆς μετανοίας». «Να κάνετε λοιπόν καρπούς αξίους της μετανοίας»· που δείχνει ότι πρέπει κανείς να αποφέρει καρπούς. Κι αν, αδελφέ μου, υποτεθεί ότι μετανοήσεις στο τέλος της ζωής σου, πότε θα κάνεις καρπούς; Και το θέμα της καρποφορίας είναι υπόθεσις μίας ολοκλήρου ζωής.

Έτσι, με τρόπον αποφθεγματικόν, συντομότατον δηλαδή, ο άγιος Πατήρ, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, μας λέγει τι είναι αυτή η μεμεριμνημένη μετάνοια. Ακούσατε: «Mετάνοια ἐστίν ἀνάκλησις βαπτίσματος». Τι είναι η μετάνοια; Είναι η ανανέωσις του βαπτίσματος. «Μετάνοια ἐστί συνθήκη πρός Θεόν δευτέρου βίου». Πότε ήταν η πρώτη συνθήκη; Με το βάπτισμα. Ότι θα φυλάξομε τον χιτώνα καθαρόν, λευκόν, άσπιλον. Τώρα, επειδή δεν φυλάξαμε τον χιτώνα καθαρόν και άσπιλον, κάνομε δευτέρα συνθήκη με τον Θεό. Τρίτη δεν υπάρχει. Και αυτό δείχνει και τη φιλανθρωπία του Θεού. Τι είναι λοιπόν μετάνοια; Συνθήκη προς τον Θεόν δευτέρου βίου. «Μετάνοια ἐστι, σωματικῆς παρακλήσεως διηνεκής ἀνελπιστία». Τι θα πει αυτό; Μετάνοια είναι ένας μόνιμος αποκλεισμός κάθε σωματικής παρηγορίας. Δηλαδή μόνιμος αποκλεισμός. «Παρηγορία» θα πει ανάπαυσις. Όπως είναι οι διασκεδάσεις. Ένας που μετενόησε, δεν διασκεδάζει πια. Εννοείται, τις κοσμικές διασκεδάσεις. Διότι… μιλάμε για διασκέδαση, ε; Δεν μιλάμε για ψυχαγωγία. Ψυχαγωγία είναι άλλο πράγμα. Είναι να υποστεί αγωγή η ψυχή σου και να ξεκουραστεί με το πιο ελάχιστο πράγμα. Και μόνο γιατί θα δεις μία ωραία ημέρα ή μια γαλήνια ή φουρτουνιασμένη θάλασσα ή ακόμη έναν συννεφιασμένο και βαρύ καιρό. Θα δεις αυτά, θα απολαύσεις, θα χαρείς τη φύση. Ακόμη κάτι που διάβασες, κάτι που είδες όμορφο, σε ένα λουλούδι, σε ένα πτηνό, χάρηκες. Αυτό είναι ψυχαγωγία. Ψυχαγωγία δεν αποκλείεται. Η διασκέδασις αποκλείεται. Αυτό το «διασκεδάννυμι» ή «διασκεδάννυμαι»· που θα πει σκορπίζω και σκορπίζομαι. Σκορπίζω τις δυνάμεις της ψυχής μου. Ένας που μετενόησε, έκανε συναγωγή των δυνάμεων της ψυχής του. Η νόησις, η βούλησις και το συναίσθημα. Με τη μετάνοια έχομε συναγωγή, συγκέντρωση των δυνάμεων. Όταν φύγει η μετάνοια, έχομε πάλι σκόρπισμα. Όταν λέμε «διασκεδάζω» σημαίνει αυτά τα τρία τα σκορπίζω. Και μην ξεχνάτε ότι από τον σκορπισμόν αυτόν των τριών δυνάμεων του ανθρώπου, έχομε τις ποικίλες-ποικίλες ψυχώσεις, που στην εποχή μας έχουν γίνει πάμπολλες και δεν βρίσκει κανείς άκρη με αυτές.

Όπως ακόμη είναι οι καλλωπισμοί, τα ψιμύθια. Δεν μπορώ να φανταστώ μία κυρία η οποία εξομολογείται, να είναι στολισμένη «ως ειδωλολατρικός ναός», που λέει ένας ψαλμικός στίχος. Και να είναι μακιγιαρισμένη με ποικίλα ψιμύθια, κι αυτή η γυναίκα να είναι εν μετανοία. Κάποτε, στη Σπάρτη, την αρχαία Σπάρτη, έβαφε κάποιος τα μαλλιά του. Κι αυτός ήρθε να πει μερικά πράγματα. Διδάσκαλος ήταν. Και τότε κάποιος σοφός είπε: «Αυτόν θα ακούσετε; Θα σας πει την αλήθεια; Αφού στο κεφάλι του περιφέρει το ψεύδος». Γιατί έβαφε τα μαλλιά του. Στο κεφάλι του περιφέρει το ψεύδος. Διότι θέλει κανείς να φανεί πιο νεότερος. Περιφέρεις το ψεύδος. Δεν μπορείς να λέγεσαι ότι είσαι εν μετανοία και να θέλεις να είσαι και να παρουσιάζεσαι κάτι διαφορετικό, για να αρέσεις εις τον κόσμον. Δεν ξέρω αυτά πώς τα ακούτε, αλλά είναι μία πραγματικότητα και μια αλήθεια. Αν το έλεγαν αυτό οι ειδωλολάτραι πρόγονοί μας, πόσο περισσότερο αυτό θα το έλεγε ένας Χριστιανός συγγραφεύς; Όπως εδώ, θα ξαναδιαβάσω, «Μετάνοια ἐστί σωματικῆς παρακλήσεως-παρηγορίας- διηνεκής ἀνελπιστία». Δηλαδή να μην υπάρχει πια ελπίδα ότι το σώμα σου θα υποστεί εκείνα τα οποία υφίστατο, όταν ήσουν μακριά από τον Θεό.

Συνεχίζει ο άγιος πατήρ: «Μετάνοια ἐστιν αὐτοκατάκριτος λογισμός». Να κάνεις αυτοκριτική και μόνος σου να κατηγορείς τον εαυτόν σου. «Μετάνοια ἐστίν, θυγάτηρ ἐλπίδος καί ἄρνησις ἀνελπιστίας». Δηλαδή, τι είναι μετάνοια; Είναι η θυγατέρα της ελπίδος και αποκήρυξη της απελπισίας. Εκείνος που πραγματικά μετανοεί, ποτέ δεν ζει την απελπισία. Την απόγνωση και την απελπισία ζει μόνον εκείνος που δεν έχει μετανοήσει. Και μόνον αυτό το σημείο, αγαπητοί μου, αν το σκεφθούμε, θα δούμε πόσο πολύτιμον είναι και ότι δεν αφήνει περιθώρια να δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα σε έναν άνθρωπο, όταν ελπίζει ότι συνεχωρήθη και συνεπώς όλες οι ενοχές έχουν διαλυθεί. Γιατί τι νομίζετε; Βέβαια η αιτία των ψυχώσεων είναι… οι αιτίες είναι πολλές. Βασικά είναι μία. Είσαι μακριά από τον Θεό. Αλλά μία όμως κατηγορία είναι όταν έχεις ένοχη συνείδηση. Συνέβη κάτι και μέσα σου δεν ζεις την ελπίδα της αφέσεως των αμαρτιών σου και αυτό σου γίνεται ψύχωση. Δηλαδή αρρωσταίνεις.

«Μετάνοια ἐστίν, διαλλαγή Κυρίου δια της τῶν ἐναντίων τοῖς πταίσμασιν ἀγαθοεργίας». Τι είναι μετάνοια; «Είναι η συμφιλίωσις με τον Κύριον με έργα αρετής· που είναι αντίθετα προς τα παραπτώματά μας». «Μετάνοια ἐστί συνειδότος καθαρισμός». Τι είναι μετάνοια; «Το καθάρισμα της συνειδήσεως». Το καθάρισμα της συνειδήσεως σιγά σιγά συνεπάγεται και το καθάρισμα του υποσυνειδήτου. Το υποσυνείδητο είναι μία παρασυνείδησις. Είναι μία παρασυναγωγή του συνειδητού, της συνειδήσεως. Είναι αυτό που δημιουργήθηκε με την άπωση, το σπρώξιμο της ενοχής κάπου πιο πέρα από την συνείδηση, γιατί μας ενοχλεί. Όταν είναι στη συνείδηση ένα αίσθημα ενοχής. Αυτό είναι το υποσυνείδητο. Όταν καθαρισθεί η συνείδησις, τότε και το υποσυνείδητο αρχίζει να καθαρίζεται. Για να μην πω, αρχίζει να εξαφανίζεται. Γιατί ο Αδάμ δεν είχε υποσυνείδητο. Δημιουργήθηκε την στιγμή που είπε εις τον Θεόν: «Η γυναίκα που μου έδωσες, αυτή με έβαλε και παρέβην την εντολήν Σου». Τι έκανε ο Αδάμ; Ο Αδάμ δεν μετενόησε. Αλλά την ενοχή του πρώτον την απέδωσε εις τον Θεόν και δεύτερον την απώθησε σε έναν άλλον χώρον παρα-συνειδησιακόν, δηλαδή στο υποσυνείδητο. Εκείνη τη στιγμή ο Αδάμ απέκτησε υποσυνείδητο. Για να μας ταλαιπωρεί όλους τους ανθρώπους μέχρι σήμερα, με τα καμώματα αυτού του υποσυνειδήτου. Δεν λέγω πιο πολλά, αν κανείς έχει ασχοληθεί, θα με κατανοήσει.

«Μετάνοια ἐστίν –συνεχίζει ο άγιος πατήρ- ἑκούσιος πάντων τῶν θλιβερῶν ὑπομονή». Τι είναι μετάνοια; «Είναι», λέγει, «η υπομονή όλων των θλιβερών πραγμάτων». Δηλαδή η θεληματική υπομονή που θα κάνεις και θα πεις «Φταίω, φταίω, ναι, φταίω, γιατί είμαι ένοχος, γιατί στάθηκα εναντιωμένος στο θέλημα του Θεού». Και θα κάνεις υπομονή.

«Μετανοῶν ἐστί, ταπεινώσεως ἀγοραστής». Ποιος είναι εκείνος που μετανοεί; Αυτός που αγοράζει την ταπείνωση. Μόνον εάν έχομε ταπείνωση, αγαπητοί μου, μπορούμε να μετανοήσουμε. Ο εγωιστής ποτέ δεν μετανοεί. «Μετανοῶν ἐστί, κατάδικος ἀκαταίσχυντος». Τι είναι αυτός που μετανοεί; Είναι εκείνος ο οποίος είναι κατάδικος, αλλά απηλλαγμένος από κάθε αισχύνη. «Μετανοῶν ἐστί, δημιουργός οἰκείων κολάσεων». «Είναι εκείνος ο οποίος είναι επινοητής τιμωριών του εαυτού του». Όταν τιμωρεί κανείς τον εαυτόν του, αυτός είναι εκείνος ο οποίος μετανοεί.

Είπαμε προηγουμένως ότι ο Κύριος είπε ότι πρέπει πάντοτε να μετανοούμε. «Μετανοείτε». Γιατί ο δρόμος, αγαπητοί μου, της μετανοίας είναι με ήττες και με νίκες. Γι’ αυτό γράφει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Μην τρομάξεις όταν πέφτεις κάθε μέρα. Και μη εγκαταλείψεις τον αγώνα». Όχι βεβαίως από μία αμετανοησία. Αλλά από μία αδυναμία. Γιατί μερικοί λένε ότι μετανοούν αλλά δεν μετανοούν. Και επαναλαμβάνουν τα ίδια ακριβώς γιατί δεν μετενόησαν. Όχι απ’ αυτό. Όχι από αμετανοησία. Αλλά από αδυναμία. «Αντίθετα να στέκεσαι με ανδρεία και οπωσδήποτε θα ευλαβηθεί την υπομονή σου ο φύλακάς σου άγγελος». Δεν υπάρχει, αγαπητοί μου, αμάρτημα ασυγχώρητο, παρά μόνον το αμετανόητο. Αυτό αποτελεί και την κατά τους Πατέρας και την βλασφημίαν κατά του Αγίου Πνεύματος. Όταν δεν μετανοείς. Ο Θεός τα πάντα συγχωρεί. Όταν λέγει ο Κύριος: «Αυτός δεν θα τύχει συγχωρήσεως όταν…». Πότε; Όταν εσύ δεν μετανοήσεις. Γιατί αν υπάρχει κάποιο αμάρτημα που ο Θεός δεν μπορεί να το συγχωρήσει, τότε, θα λέγαμε, υποτιμούμε τη δύναμη την εξιλαστήριον του αίματος του Χριστού.

Δεν πρέπει ακόμη να υπάρχει απόγνωσις για τη μετάνοια, απελπισία. Γιατί αυτό αποτελεί ένα ισχυρό όπλο του διαβόλου. Λέγει πάλι ο άγιος πατήρ: «Οὐδέν των τοῦ Θεοῦ οἰκτιρμῶν ἴσον ἤ μεῖζον ὑπάρχει· διόπερ ὁ ἀπογινώσκων, ἑαυτόν ἔσφαξε». «Δεν υπάρχει», λέγει, «κάτι που να είναι ίσο ή μεγαλύτερο από τους οικτιρμούς του Θεού». Συνεπώς θα σε συγχωρέσει ο Θεός. Άρα, εάν νομίζεις ότι ο Θεός δεν θα σε συγχωρήσει, όπως πολλοί προσερχόμενοι στην εξομολόγηση λέγουν ότι θα μείνουν και μένουν ασυγχώρητοι και φεύγουν… και πάνε σε δεύτερο πνευματικό και λέγουν το ίδιο· σε τρίτον, σε δέκατον… Τα χρόνια περνούν και ξαναλένε και ξαναλένε το αμάρτημά τους, γιατί πιστεύουν ότι μένουν ασυγχώρητοι. Αυτό το πράγμα είναι κακό. Είναι απιστία. Είναι και ύβρις κατά του Θεού. Ότι ο Θεός δεν τους συγχωρεί. Αφού τους συγχωρεί ο Θεός. Ο Ίδιος δεν είπε ότι θα συγχωρήσει εκείνον που θα προσέλθει; Κι «εκείνον που θα έρθει σε μένα, έξω δεν θα τον βγάλω»; «Γι΄αυτό», λέγει, «εκείνος ο οποίος υφίσταται αυτήν την απόγνωσιν, εαυτόν έσφαξε». «Έσφαξε τον εαυτό του», λέγει, «σκότωσε τον εαυτόν του», λέγει ο άγιος πατήρ.

Οι δαίμονες είναι εκείνοι οι οποίοι ρίπτουν, όπως είπαμε, στην απόγνωση, ως εξής: Λέγει πάλι ο άγιο πατήρ: «Πρό μέν τοῦ πτώματος φιλάνθρωπον· μετά δέ τό πτῶμα ἀπότομον τόν Θεόν εἶναι λέγουσιν οἱ δαίμονες». Δηλαδή πριν πέσεις, έρχονται και σου λέγουν ότι… «Κάνε την αμαρτία, ο Θεός είναι συγχωρητικός, ο Θεός είναι φιλάνθρωπος». Μόνο και μόνο για να εξαπατήσουν οι δαίμονες, να πραγματοποιηθεί η αμαρτία. Εκείνο το «Ε, θα πάω να εξομολογηθώ, θα με συγχωρέσει ο Θεός, ας το κάνω λοιπόν το αμάρτημα». Προσέξτε, είναι φοβερό, όταν υπάρχει αυτή η κατάστασις. «Μετά δέ τό πτῶμα», δηλαδή μετά την πτώση, τότε οι δαίμονες παρουσιάζουν τον Θεόν απότομον και σκληρόν. Και σου λέγουν: «Δεν θα σε συγχωρήσει ο Θεός· μένεις ασυγχώρητος».

Ακόμη λέγει ο άγιος πατήρ: «Όσοι επέσαμε, ας πολεμήσομε προπάντων τον δαίμονα της λύπης». Φοβερός ο δαίμων της λύπης, αγαπητοί μου. Δεν είναι η λύπη προς μετάνοιαν. Η λύπη προς απόγνωσιν. Και αυτή η λύπη προς απόγνωσιν, ουσιαστικά είναι κοσμική λύπη, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος. Ενώ η λύπη προς μετάνοιαν, δίνει χαρά. Γιατί αυτός έρχεται δίπλα μας την ώρα της προσευχής, ο διάβολος, μας ενθυμίζει την προηγουμένη μας παρρησία, που πρώτα προσευχόμεθα και είχαμε μίαν άνεσιν στην προσευχή μας, δηλαδή τότε που δεν είχαμε αμαρτήσει και προσπαθεί να αχρηστεύσει την προσευχή μας. Με το να μας βάλει, δηλαδή, σκέψεις απελπισίας.

Ακόμη γράφει ο άγιος πατήρ: «Πολλά ψυχικά τραύματα που εχρόνισαν είναι ανίατα, αθεράπευτα. Στον Θεό, όμως, όλα είναι δυνατά». Είναι εκείνο που είπε ο Κύριος: «Πάντα τῷ Θεῷ δυνατά ἐστίν». Πώς, λέει, κανείς μπορεί να σωθεί αν…, τότε, ενθυμείσθε, με τον πλούσιο νεανίσκο. Κι ο Κύριος είπε ότι όλα είναι δυνατά στον Θεό. Στους ανθρώπους μοιάζουν αδύνατα. Γι΄αυτό θα έλεγα: Αν κανείς νομίζει ότι είναι αθεράπευτο ένα πάθος του, μην απελπίζεται. Να βάλει μπροστά. Αλλά δεν πρέπει να απελπιζόμαστε κι εμείς για κάποιον άλλον, ότι αυτός ο άνθρωπος δεν θα σωθεί. Μην το πούμε ποτέ αυτό. Έχω δει μπροστά μου ανθρώπους να μετανοούν, που… θα έλεγε κανένας, ανθρωπίνως θα ήτο αδύνατον από την σκληρότητα που τους χαρακτήριζε, οι άνθρωποι αυτοί να σωθούν. Δεν έχω παρά να σας θυμίσω, βέβαια αυτά… την άβυσσον των κριμάτων του Θεού, δεν ξέρομε για τον καθένα, πώς ο Θεός ενεργεί, δεν έχω παρά να σας θυμίσω τους δύο ληστάς· που συσταυρώθηκαν με τον Χριστόν. Και οι δύο βλασφημούν, μας λέει ένας ευαγγελιστής. Ο Λουκάς μάς λέγει ότι κάποια στιγμή συνήλθε ο ένας εκ των δύο. Ο άλλος δεν συνήλθε. Γιατί δεν συνήλθε ο άλλος και γιατί συνήλθε ο πρώτος; Αυτό είναι η άβυσσος των κριμάτων του Θεού. Γι΄αυτό λέει ένα τροπάριο της ενάτης ώρας το εξής: «Ἐν μέσῳ δύο λῃστῶν ζυγός δικαιοσύνης εὑρέθη ὁ Σταυρός Σου (:σαν μια ζυγαριά, ανάμεσα, με στέλεχος τον Χριστόν, τον Σταυρό του Χριστού, αριστερά-δεξιά η ζυγαριά, κινείται πάνω ή κάτω)». Και λέγει στη συνέχεια: «Τοῦ μέν (:του ενός δηλαδή) καταγομένου εἰς ἅδην (:η ζυγαριά έκλινε, ο ένας κατέβηκε εις τον άδην) τῷ βάρει τῆς βλασφημίας(:με το βάρος της βλασφημίας και της απιστίας) τοῦ δέ, κουφιζομένου πταισμάτων (:του άλλου δε ληστού ο οποίος ἐκουφίσθη, ελάφρυνε από τα πταίσματα) πρός γνῶσιν θεολογίας». Και είπε: «Μνήσθητί μου, Κύριε». Αποκαλεί τον συγκατάδικό του, τον αποκαλεί «Κύριον». Και Του λέγει να τον θυμηθεί στη βασιλεία Του. Ποια βασιλεία; Βλέπετε εδώ σ’ αυτά τα λόγια υπάρχει πολλή θεολογία. Τι έκανε τον έναν, τι έκανε τον άλλον; Άβυσσος τα κρίματα του Θεού. Γι΄αυτό ποτέ δεν πρέπει, αγαπητοί μου, να πούμε: «Αυτός δεν θα σωθεί» ή: «Αυτός θα σωθεί». Δεν γνωρίζομε μέχρι τελευταία στιγμή.

Ακόμη… τι ακόμη, πολλά θα είχα να σταχυολογήσω, αλλά τα παραλείπω. Και θα σας έλεγα, αγαπητοί, ότι αυτή η παρουσία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής είναι μία ευκαιρία ανανεώσεως του κηρύγματος της μετανοίας. Τούτο, βέβαια, το κήρυγμα της μετανοίας, δεν εξαντλείται, αλλά μόνον απλώς μερικές σκέψεις μπορούμε να λέμε ή αν θέλετε, θέσεις, που αναφέρονται για γνώση, για υπόμνηση και για παρακίνηση προς μετάνοιαν.

Έτσι, αν δεν κατενύγη η καρδιά μας από τη μετάνοια, να κατανυγεί τώρα. Αν είμαστε στον δρόμο της μετανοίας, να την αυξήσομε την μετάνοια. Όπως λιγοστεύει, έτσι και αυξάνει. Η μετάνοιά μας πρέπει να έχει πάντοτε καρπό. Και ο καρπός της δεν είναι η μη επανάληψη της αμαρτίας, αλλά είναι η απόκτηση αρετών, είναι η απόκτηση ταπεινώσεως, είναι η απόκτηση, όπως λέγει ο 50ός ψαλμός, «πνεύματος συντετριμμένου καί τεταπεινωμένου». Γι΄αυτό τονίζει και το Πνεύμα το Άγιον: «Ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι καί ὁ μετανοῶν μετανοείτω ἔτι». Ποτέ μην πλανήσομε τον εαυτό μας ότι εφτάσαμε ή γινήκαμε τέλειοι. Η τελειότητα προσεγγίζεται, αλλά ποτέ δεν φθάνεται. Δεν είναι εδώ οι γάμοι, όπως λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, οι γάμοι της βασιλείας του Θεού. Αλλά είναι εκεί, εις τον ουρανό.


432α ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ερμηνεία είς το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, κεφ.Α΄, εδάφια 13-17

 †.«Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ἄγγελος· μὴ φοβοῦ, Ζαχαρία· διότι εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην». Ήταν επόμενο ο Ζαχαρίας να ταραχθεί με την παρουσία του αγγέλου όπως ελέγαμε την περασμένη φορά· διότι όταν ο άνθρωπος έρχεται σε επαφή με ουράνια όντα, αισθάνεται πολύ άσχημα. Αυτό που μερικοί άνθρωποι παρακαλούν να δουν αγγέλους –άσε δε ότι είναι μία απόλυτος κενοδοξία κι έτσι συνεπώς ουδέποτε πρόκειται να δουν αγγέλους- είναι όμως κάτι το οποίο δεν ξέρουν τι ζητούν. Ο άνθρωπος όντως ταράσσεται και αισθάνεται μέσα του πολύ άσχημα. Υπήρχε δε και η αντίληψις εις την Παλαιά Διαθήκη ότι εκείνος ο οποίος θα έβλεπε άγγελον, τούτο σήμαινε ότι θα απέθνησκε, ότι ο άγγελος ήτο προάγγελος κακών πραγμάτων, κακών μηνυμάτων. Εδώ όμως τώρα όταν εμφανίζεται ο άγγελος λέγει εις τον Ζαχαρία: «Μὴ φοβοῦ», «Μη φοβάσαι».

Είναι πράγματι το πρώτο ουράνιο μήνυμα κατά την ανατολήν αυτής της Καινής Διαθήκης. Ο Αδάμ εφοβήθη εις τον Παράδεισον και εκρύβη όταν ήκουσε την φωνή του Θεού. Τι ωραία μας το αποδίδει το τροπάριο της Κασσιανής που είναι το δοξαστικό της Μεγάλης Τρίτης… Εκρύβη, διότι ήτο ένοχος· και όταν ο Θεός τον καλεί, πού ήτο, λέγει: «Τῆς φωνῆς σου ἤκουσα καί ἐφοβήθην». «Γιατί εφοβήθης;»· διότι ακριβώς ήτο, όπως σας ανέφερα, η ενοχή του Αδάμ έναντι του Θεού. Αλλά τώρα όμως η φωνή του ουρανού προς έναν απόγονο του Αδάμ δεν είναι πλέον μία κλήσις δια να αφήσει τον παράδεισο και να φύγει, αλλά αντιθέτως είναι μία κλήσις να επανέλθει εις τον Παράδεισον. Και φυσικά ο άγγελος θα έδιδε ένα χαρούμενο μήνυμα. Δεν είναι κομιστής θλιβερού μηνύματος, δεν είναι κομιστής μηνύματος εξορίας, αλλά επιστροφής. Ω αυτή η επιστροφή… Και βεβαίως, ο Ζαχαρίας- ήτο προφήτης, προεφήτευσε όταν εγεννήθη το παιδί του, ο Ιωάννης, προεφήτευσε και προφητεύων, μπορούσε να αισθάνεται ότι το παιδί του θα ήταν ο πρόδρομος Εκείνου ο οποίος θα επανέφερε την ανθρωπότητα εις τον απολεσθέντα Παράδεισον. Αλλά τώρα όμως δεν παύει ο Ζαχαρίας να είναι ο απόγονος του Αδάμ, ο έχων την ενοχήν, και φοβείται. Πρέπει συνεπώς ο άγγελος πρώτα να βγάλει τον φόβον από τον Ζαχαρία και κατόπιν να του αναφέρει το χαρούμενο μήνυμα. Γι΄αυτό του λέγει: «Μή φοβεῖσαι». Λέγει ένας πατήρ ότι όπως μία επιφάνεια νερού, όταν ταράσσεται, δεν μπορεί να αποδώσει το εικονιζόμενον αντικείμενον, έτσι και μία ψυχή ταραγμένη δεν μπορεί να παρακολουθήσει εκείνο το οποίον της ανακοινούται.

Αλλά, λέγει ο άγγελος, μετά από την ειδοποίηση να μη φοβηθεί, ότι «εἰσηκούσθη», λέγει, «ἡ δέησίς σου», «εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου, καὶ ἡ γυνή σου Ἐλισάβετ γεννήσει υἱόν σοι, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἰωάννην». «Έχει η δέησίς σου ακουστεί». Πότε εισηκούσθη η δέησις του Ζαχαρίου; Μήπως όταν ήταν ήδη ενήλιξ; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ακόμη ο Ζαχαρίας ζητούσε παιδί; Όχι προφανώς. Όχι διότι απλούστατα, όταν του είπε ο άγγελος ότι θα γεννήσει παιδί, εδυσπίστησε και έφερε την αντίρρηση ότι «και εγώ πια πέρασε η ηλικία μου, αλλά και της γυναικός μου η ηλικία παρήλθε και δεν κάνει παιδιά εκτός του ότι ήτο και στείρα· πολλῷ μᾶλλον, τώρα, πώς θα αποκτήσει παιδί;». Εάν αυτό είχε κατά νουν ο Ζαχαρίας, πώς είναι δυνατόν να προσηύχετο μέχρι τότε να του δώσει ο Θεός παιδί; Αποκλείεται λοιπόν. Δεν προσηύχετο ο Ζαχαρίας να του δώσει ο Θεός παιδί τότε. Πότε όμως προσευχήθη; Όταν ήτανε νέος κι αυτός και η γυναίκα του. Είχανε προσευχηθεί πολύ ζωντανά, πολύ θερμά εις τον Θεόν να τους εκπληρώσει το αίτημά τους. Ο Θεός δεν τους το εξεπλήρωσε, αλλά, προσέξτε, το αίτημά τους κατετέθη εις την τράπεζα του ουρανού. Κι όπως ακριβώς εις τις κοσμικές τράπεζες όταν καταθέτομε τα χρήματά μας, αισθανόμεθα την ασφάλειαν από πάσης πλευράς, πόσο περισσότερο εις την τράπεζα του Ουρανού, όπου ούτε σκουριά υπάρχει, ούτε σκουλήκι να καταστρέψει, ούτε κλέπται να τρυπήσουν τους τοίχους και να υπεξαιρέσουν τις καταθέσεις μας. Η τράπεζα του ουρανού είναι απολύτως ασφαλής και το σημαντικότερον, ο Θεός γνωρίζει τον κατατεθέντα λογαριασμό μας. Οι προσευχές, οι κάποτε προσευχές μας και τα κάποτε αιτήματά μας, έρχεται ώρα που ο Θεός τα ικανοποιεί.

Μπορεί να παύσαμε να ζητούμε εκείνο που θέλαμε. Ο Θεός όμως δεν το ξεχνά. Πόσο παρήγορο είναι αυτό; Μόλις και ανάγκη να το πούμε. Πόσες φορές, όταν προσευχόμεθα για ένα πρόσωπο, για το παιδί σας, εάν είναι νέος, και ίσως η ζωή του, η συμπεριφορά του δεν είναι καλή, παίρνει τον δρόμο τον κακό, και προσεύχεται η μητέρα και ο πατέρας και νηστεύουν και κάνουν παρακλήσεις και δάκρυα πολλά και βλέπουν ότι το παιδί δεν αλλάζει από την πορεία του… Μπορεί κάποτε οι γονείς να σταματήσουν να προσεύχονται. Αν θέλετε; Μπορεί και να πεθάνουν. Δεν έχει σημασία. Όπως ακριβώς, μένει ο λογαριασμός εις την τράπεζα, έστω κι αν το πρόσωπο που κατέθεσε τα χρήματά του, απήλθε του κόσμου τούτου, είναι στο όνομά του και έχουν δικαιώματα οι κληρονόμοι, έτσι και εδώ, ο Θεός θα δώσει το αίτημα, αν το κρίνει, έστω και μετά θάνατον, που το πρόσωπο αυτό ζητούσε ό,τι ζητούσε. Μπορεί να μη δείτε το παιδί σας στον δρόμο του Θεού και να φύγετε από τον κόσμον αυτόν· αλλά αυτό δεν έχει σημασία, να το δείτε εις την Βασιλεία του Θεού μια ημέρα… Πόσες φορές, ο Θεός απαντά ύστερα από πενήντα χρόνια. Γι΄αυτό ο Κύριος συνεβούλευσε να μην αποκάμνομε εις τις προσευχές μας. Είναι τόσο παρήγορο αυτό…

Και τώρα βλέπει κανείς ότι έρχεται ο άγγελος και λέγει εις τον Ζαχαρία ότι «εἰσηκούσθη ἡ δέησίς σου» και «ότι η γυναίκα σου θα γεννήσει παιδί». «Θα γεννήσει παιδί… Και το όνομά του θα είναι Ιωάννης». «Ιωάννης» –δίνει το όνομα ο άγγελος· δίνει το όνομα γιατί στους Εβραίους το όνομα είχε πάντοτε κάποια σημασία. Όλα τα ονόματα τα εβραϊκά, κατά κανόνα, αν τα ετυμολογήσουμε, θα βγάλουμε νόημα. Ο Εβραίος δεν έδιδε ποτέ όνομα, που να είναι σαν κι αυτά που δίδομε σήμερα τα πολύ χαϊδευτικά στα παιδιά μας και που κάποτε τα δίνουμε στα σκυλάκια και τις γάτες· όχι, αγαπητοί μου, Βιβή, Κοκό, Φιφί, Ριρί, Λουλού, τι πράγματα είναι αυτά, ε; Δεν είναι ονόματα αυτά. Δεν είναι ονόματα, τα οποία πράγματι, πράγματι, να εκφράζουν νόημα.

Το Ιωάννης, εξελληνισμένο, λέγεται εβραϊκά Ιεχοχανάν. Ιεχοχανάν. Και σημαίνει δώρο του Γιαχβέ, του Ιεχωβά, του Γιαχβέ, δώρο του Γιαχβέ, του Ιεχωβά, δηλαδή του Κυρίου, του Θεού, δώρο του Θεού. Και πράγματι ήταν δώρο του Θεού. Θα το λέγαμε το όνομα αυτό εις την ελληνική, μεταφράζοντας ως προς την ετυμολογία του ονόματος, Θεοδώρητος· ή Θεόδωρος ή Θεοδώρητος. Αυτός ο οποίος είναι δώρον του Θεού. Και πράγματι, ήτο δώρο του Θεού ο Ιωάννης, εις τους γονείς του οι οποίοι στα νεανικά τους χρόνια είχαν ζητήσει παιδί.

«Καὶ ἔσται χαρά σοι καὶ ἀγαλλίασις –στίχος 14- καὶ πολλοὶ ἐπὶ τῇ γεννήσει αὐτοῦ χαρήσονται». Προσέξτε: «και θα είναι χαρά σε σένα», «ἔσται χαρά σοι», «αλλά εκτός από σένα θα είναι χαρά και σε πολλούς άλλους». Λέγει «χαρά καὶ ἀγαλλίασις». Η «ἀγαλλίασις» είναι μία τονισμένη χαρά. «Χαίρετε καί ἀγαλλιᾶσθε». Δηλαδή να έχετε όχι μόνο χαρά, αλλά να έχετε κάτι παραπάνω από χαρά. Πράγματι, όταν γεννιέται ένα παιδί, οι γονείς έχουν χαρά. Ο Κύριος μάλιστα επειδή είναι πολύ φυσιολογικό αυτό, πολύ φυσιολογικό, και πολύ ψυχολογικό, να χαίρει ο άνθρωπος ηδονής, να χαίρει άμα ήρθε παιδί στον κόσμο, ο Κύριος το χρησιμοποιεί ως παράδειγμα και λέγει ότι –παράδειγμα για άλλο θέμα- και λέγει ότι όταν η γυναίκα πρόκειται να φέρει παιδί στον κόσμο, άνθρωπο στον κόσμον, πονά και αισθάνεται άσχημα. Όταν όμως γεννήσει, τότε ξεχνά τον πόνον και έχει χαρά γιατί ήρθε άνθρωπος εις τον κόσμον.

Αυτό όμως που λέμε ότι «ήρθε παιδί στον κόσμο και ότι αυτό θα δώσει τη χαρά», πράγματι οι γονείς έχουν πάντα την χαράν, όταν γεννιέται ένα παιδί; Πρέπει εδώ να σταματήσουμε λίγο και να σημειώσουμε ότι υπάρχουν γονείς, ιδίως πατεράδες, και μάλιστα κάποτε το σόι γύρω, κυρίως οι παππούδες, που, άμα δεν γεννηθεί αγόρι ας πούμε, έχουνε πολλή λύπη, πενθούν, γιατί δεν γεννήθηκε αγόρι, που το ΄θελαν αγόρι! Φθάνουν ενίοτε και σε έγκλημα. Προ ολίγων ετών, πρόπερσι θα ήταν, προ του ’60, στην Πελοπόννησο, κάποιος άνθρωπος σκότωσε τη γυναίκα του επειδή είχε γεννήσει κορίτσι. Τρομερό πράγμα! Που θα ΄πρεπε να χαρεί. Αν το θέλετε, εν παρόδω σας το λέγω, ότι επιτέλους επιτέλους αν θα γεννηθεί αγόρι ή κορίτσι δεν οφείλεται εις την γυναίκα, αλλά οφείλεται εις τον άντρα. Αυτό είναι ένα επιστημονικό δεδομένο. Αλλά βλέπετε πού φθάνουν οι άνθρωποι αντί να έχουν χαρά, αντί να πουν αυτό που λέει και ο λαός μας ότι «γεννήθηκε γερό» κ.λπ. κ.λπ. αλλά στενοχωρούνται πρώτα πρώτα γιατί γεννήθηκε παιδί· ενίοτε λυπούνται γιατί γεννήθηκε ένα τρίτο παιδί ή ένα τέταρτο παιδί, λυπούνται. Και μετά, αν είναι αγόρι ή κορίτσι, έχουν τις προτιμήσεις. Δεν είναι σωστά πράγματα αυτά. Είτε αγόρι είτε κορίτσι είναι, είναι άνθρωπος, είναι παιδί του Θεού. Πού το ξέρεις αν αυτό το κορίτσι που νομίζεις ότι θα επιβαρυνθείς για να έχεις να το προικίσεις και ό,τι άλλο, αν αυτό το κορίτσι δεν σε μαζέψει εσένα και σε γηροκομήσει, και σε βοηθήσει στη ζωή σου. Πού το ξέρεις;

Αλλά είναι και κάτι άλλο, όμως. Εδώ λέει: «Χαρά σε σένα». «Ἒσται σοι χαρά σοι καὶ ἀγαλλίασις», λέει ο άγγελος στον Ζαχαρία, γιατί γεννήθηκε παιδί. Τίθεται όμως ένα ερώτημα: Για κάθε άνθρωπο που γεννιέται, μπορούμε να ξέρομε αυτός ο άνθρωπος τι θα γίνει, ώστε να έχομε χαρά; Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι, θα ήταν η παρουσία τους στον κόσμον αυτόν μία κατάρα; Έτσι που θα λέγαμε «να μην είχε γεννηθεί ο άνθρωπος αυτός»; Και θα ‘πρεπε οι γονείς τότε να λυπούνται γιατί γεννήθηκε άνθρωπος; Υπάρχει, αγαπητοί μου. Και έχουμε μάλιστα και δυο περιπτώσεις αγιογραφικής μαρτυρίας. Για τη χαρά, να τη μαρτυρία του αγίου Ιωάννου. Για τη λύπη; Είπε αυτό που είπε ο Κύριος: «Αλίμονο» -για τον Ιούδα! Για τον Ιούδα, ο οποίος έχει πια σταθερή την απόφαση να παραδώσει τον Κύριον, και λέγει στο κατά Ματθαίον ο Κύριος: «Καλόν ἦν αὐτῷ», ήταν καλό εις αυτόν, «εἰ οὐκ ἐγεννήθη ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος». «Θα ήτανε καλό», λέγει, «να μην είχε γεννηθεί ο άνθρωπος αυτός». Γιατί; Διότι, επιτέλους, εάν δεν εγεννάτο θα ήτο ανύπαρκτος. Τώρα έχει μία ύπαρξη εις την αιωνίαν κόλασιν. Και είναι ένα στίγμα μέσα εις την ιστορία του Θεού.

Γι΄αυτό, πάντα πρέπει να κάνομε μία σκέψη, όταν έρχεται ένας άνθρωπος καινούργιος στον κόσμο: «Το παιδί αυτό, τι θα γίνει; Τι θα βγει;». Μέχρις ενός βαθμού το τι θα γίνει το παιδί αυτό, πρέπει να πούμε ότι οι γονείς έχουνε κάποιο μερίδιο. Ο παράγων κληρονομικότης, επί παραδείγματι, είναι σημαντικό στοιχείο. Εάν κατά την σύλληψη, όπως θα πούμε μερικά πράγματα στην αυριανή ομιλία, πρώτα ο Θεός, εάν κατά την σύλληψη οι γονείς, ήσαν σε κατάσταση νηφαλιότητος –δεν ήταν μεθυσμένοι-, εάν κατά την κύηση η μητέρα ήτο σε κατάσταση ειρηνική –μήπως είχε αγωνίες, ανησυχίες, άγχος ή άλλες καταστάσεις, μίσος κ.λπ. κ.λπ., υπερβολική κόπωση ή ό,τι άλλα πράγματα, ό,τι άλλα στοιχεία θα μπορούσαν να επηρεάσουν και να προσβάλουν το έμβρυο, αυτό το παιδί που καμαρώνετε εις την κούνια, το καινούργιο σας παιδί, ξέρετε ότι κατά ένα μεγάλο σημαντικό ποσοστό έχει στοιχεία μελλοντικά που του τα έχετε καταθέσει εσείς; Και αυτό έχει πάρα πολλή, σας ξαναλέγω, αξία και σημασία; Και ότι οι γονείς πρέπει να προσέχουν πολύ όταν πρόκειται να γεννήσουν, να τεκνοποιήσουν, να κάνουν παιδιά; Αλλά, θα πρέπει μου φαίνεται σε τελευταία ανάλυση να ζητούμε το παιδί αυτό να γίνει ένας καλός Χριστιανός. Παρά τις καταβολές που του καταθέσαμε, τις κληρονομικές, παρά την αγωγή που ενδεχομένως να είναι ελλιπής –άλλος παράγων η αγωγή, ε;- να ΄χει τη χάρη του Θεού, να προσευχόμαστε στον Θεό να βοηθήσει το παιδί αυτό να γίνει καλός Χριστιανός και να κερδίσει την Βασιλεία του Θεού. Όσες φορές έχω παρευρεθεί σε βάπτιση, εύχομαι, όταν τελειώσει το μυστήριο, – μ’ έχουν καλέσει, κάπου και πού, μπορεί να βρεθώ- και τελειώσει το μυστήριο – έστω σαν επισκέπτης να λαμβάνω μέρος πολλές φορές, σχεδόν μόνο στα κατηχούμενα- όταν τελειώσει πηγαίνω μέσα στο ιερό και προσεύχομαι, δύο λόγια, προ της Αγίας Τραπέζης το παιδί που βαφτίστηκε, να γίνει καλός Χριστιανός, να υπηρετήσει τον Θεόν, κατ’ οποιονδήποτε τρόπο. Δεν είναι μόνο η ιεροσύνη, είναι κατεξοχήν υπηρεσία η ιεροσύνη, αλλά δεν είναι μόνο η ιεροσύνη, να υπηρετήσει τον Θεόν κατ’ οποιονδήποτε τρόπον, και να γίνει μέλος της Βασιλείας του Θεού. Τι άλλο θα μπορούσε κανείς να ευχηθεί, και να προσευχηθεί, αυτό να ζητάτε και εκεί ακριβώς να είναι ο στόχος σας όταν είμαστε μπροστά στην παρουσία ενός νέου ανθρώπου.

Ο Ζαχαρίας όμως είχε κάθε λόγο να χαίρεται, διότι ο άγγελος του προφητεύει ποίος θα είναι αυτός. Και τι του είπε; Είναι τώρα το χωρίον 15, 16, 17, θα τα πω όλα μαζί και θα πάρω επιμέρους σημεία μετά: «Ἒσται γὰρ μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου, καὶ οἶνον καὶ σίκερα οὐ μὴ πίῃ καὶ Πνεύματος ῾Αγίου πλησθήσεται ἔτι ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ,καὶ πολλοὺς τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν· καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει ᾿Ηλιού, ἐπιστρέψαι καρδίας πατέρων ἐπὶ τέκνα καὶ ἀπειθεῖς ἐν φρονήσει δικαίων, ἑτοιμάσαι Κυρίῳ λαὸν κατεσκευασμένον». Αυτά τα τρία χωρία, αγαπητοί μου, περιέχουν όλα τα χαρακτηριστικά του παιδιού που θα εγεννάτο. Δηλαδή ο άγγελος περιγράφει τι θα είναι το παιδί αυτό. Αν επί παραδείγματι μπορούσαν να μας πουν ότι το παιδί που θα γεννηθεί, θα γίνει επιστήμων, ότι θα δοξασθεί, ότι θα κάνει μια μεγάλη εφεύρεση, ότι…κατόπιν θα πάρει, ξέρω ‘γω, το βραβείο Νομπέλ και δεν ξέρω τι· να μας δώσουν τα χαρακτηριστικά. Αυτό τώρα κάνει ο άγγελος. Δίδει τα χαρακτηριστικά του υιού του Ζαχαρίου· εκείνου που θα ονομάζετο Ιωάννης.

Πρώτο χαρακτηριστικό: Μέγας. «Ἒσται γὰρ μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου». Πωπω… «Θα είναι μέγας ενώπιον του Θεού». Λέγει ο Ωριγένης: « Το να πει ο άγγελος ότι θα γίνει μεγάλος, τούτο δείχνει το μέγεθος της ψυχής του Ιωάννου, μέγεθος βλεπόμενον υπό μόνο του Θεού· διότι κάτι το μεγάλο ή κάτι το μικρό, μόνο ο Θεός μπορεί να το δει. Κάποτε να είναι κρυμμένος ένας άνθρωπος από τα μάτια των ανθρώπων, αλλά καθόλου κρυμμένος από τα μάτια του Θεού».

Πού ήτο ο Ιωάννης τριάντα χρόνια; Τριάντα χρόνια. Μάλιστα κατά μίαν παράδοσιν, εκκλησιαστική φυσικά παράδοση, ο πατέρας του ο Ζαχαρίας εθανατώθηκε από τους Ιουδαίους. Λέγεται, γιατί ο Κύριος, χρησιμοποιεί την περίπτωση αυτή, ο ίδιος ο Χριστός, λέει: «Θα ζητηθεί το αίμα Άβελ του δικαίου έως Ζαχαρία του προφήτου, που τον εφονεύσατε μεταξύ του ναού και του θυσιαστηρίου». Μέσα στην αυλή δηλαδή. Γιατί ο ναός, όταν λέμε «ναός», κυρίως ήτανε τα Ἅγια και τα Ἅγια τῶν Ἁγίων. Αυτό κυρίως ελέγετο ναός. Ο κυρίως ναός. Και φυσικά ολόκληρο το οικοδόμημα, οι αυλές, οι αποθήκες, μέχρι και το τείχος που υπήρχε γύρω γύρω και οι φρουρές και οι πύργοι και όλα, όλα οπωσδήποτε αποτελούσαν το συγκρότημα του ναού. Αλλά ο κυρίως ναός είναι αυτό που σας ανέφερα, που έχουμε πει μία περασμένη φορά. Το θυσιαστήριο των ολοκαυτωμάτων ήταν στην αυλή. «Μεταξύ», λοιπόν, «του θυσιαστηρίου και του ναού εφονεύσατε τον Ζαχαρία». Δεν ξέρομε όμως, αυτός ο Ζαχαρίας είναι, ή ο Ζαχαρίας ο προφήτης ο άλλος, ο παλαιός, δεν γνωρίζουμε γιατί δεν αναφέρεται τίποτα για τον παλαιό Ζαχαρία. Οι γνώμες διίστανται. Η εκκλησιαστική παράδοση διασώζει ότι πρόκειται περί του Ζαχαρίου, του πατρός του Ιωάννου. Αν θέλετε να προχωρήσω για την παράδοση ότι εισήγαγε εις τα άγια των Αγίων την Θεοτόκον. Δεν το γνωρίζω. Το γεγονός είναι ότι υπάρχει ακόμη η παράδοσις ότι ο Ηρώδης εζήτησε να φονευθεί και το νήπιον Ιωάννης –μην ξεχνάμε ότι η διαφορά της ηλικίας των ήτο μόνο έξι μήνες. Μόνο έξι μήνες. Πολύ μικρή διαφορά. Και εζήτησε να φονεύσει και το νήπιον Ιωάννης· το οποίο παρέλαβε η μητέρα Ελισάβετ και κατέφυγε εις την έρημον. Ό,τι σας είπα τώρα, δεν είναι τίποτα γραμμένο στο Ευαγγέλιο. Είναι μία παράδοση της Εκκλησίας μας. Και ότι ο Ιωάννης παρέμεινε εις την έρημο από νήπιο. Πάντως, το γεγονός είναι, έτσι φαίνεται, ότι ο Ιωάννης ήτο από νεαροτάτης ηλικίας εις την έρημον. Και εις την έρημο τριάντα χρόνια έμεινε. Και τούτο διότι έπρεπε το τριακοστόν έτος της ηλικίας του να βγει στο δημόσιο κήρυγμα, επειδή τότε ήτο η νόμιμος ηλικία στους Εβραίους.

Τριάντα χρόνια ποιος τον έβλεπε εις την έρημο; Και αν υποτεθεί ότι ένας άνθρωπος, ή όπως ακριβώς η γέννησή του ήταν θαυμαστή, εκείνοι που την παρακολούθησαν, είδαν παρακάτω το φαινόμενον της αφωνίας, θα δούμε παρακάτω το φαινόμενον της αφωνίας του Ζαχαρίου, του πατέρα του κ.λπ. κ.λπ. Γιατί τα ξέχασαν οι άνθρωποι. Πέρασαν τριάντα χρόνια. Ποιος έβλεπε τον Ιωάννη στην έρημο; Οι άνθρωποι όχι. Ο Θεός ναι. Και για τον Θεόν λοιπόν ήτο μέγας. Γι΄αυτό, η έννοια του «μεγάλου» ή του «μικρού» δεν πρέπει να ληφθεί ποτέ υπόψη σε σχέση με τους ανθρώπους, αλλά σε σχέση με τον Θεό. Ο ίδιος είπε ο Κύριος, μας είπε ότι εκείνος ο οποίος είναι υπηρέτης όλων, αυτός είναι ο μεγαλύτερος από όλους. Βλέπετε ότι η έννοια του μεγάλου είναι πολύ διάφορος της εννοίας που έχουν οι άνθρωποι;

Αλλά, τι είναι εκείνο που αναδεικνύει έναν άνθρωπον μεγάλον εις τον κόσμον αυτόν; Προφανώς είναι τρία πράγματα. Η ευγενής καταγωγή, το τζάκι, η σκούφια, η ευγενής καταγωγή, είναι τα χρήματα, ο πλούτος, και τα ταλέντα, τα τάλαντα, τα ταλέντα, τα προσόντα που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος, εξυπνάδα ή ό,τι άλλο. Και τα τρία αυτά, που είναι ικανά να καταστήσουν έναν άνθρωπο μεγάλο ενώπιον των ανθρώπων, και τα τρία, αγαπητοί μου, δεν έχουν καμία αξία μπροστά στα μάτια του Θεού.

Ο Ιωάννης ήτο μεν ευγενούς καταγωγής, λευιτικής καταγωγής, αλλά Λευίται ήσαν και άλλοι πολλοί. Πλούσιος ο πατέρας του δεν ήταν. Άλλα ταλέντα να είχε, μόρφωση ή ό,τι άλλο, ξέρω ΄γω εξυπνάδα ή ό,τι άλλο, δεν μπορούμε να ξέρουμε. Το γεγονός είναι ότι κατά κόσμον δεν ήταν μεγάλος. Εδώ όμως τίθεται ένα θέμα: Εάν έχω ένα ταλέντο, αυτό το πράγμα δεν με κάνει μεγάλον στα μάτια του Θεού; Εάν ο ίδιος ο Θεός μού έχει δώσει το ταλέντο αυτό; Εάν επί παραδείγματι έχω ευφυΐα, έχω ευγλωττία, έχω θαυματουργικότητα, το χάρισμα του θαυματουργεῖν, αυτό δεν είναι μεγάλο, αυτό εμένα δεν μπορεί να με δοξάσει; Στα μάτια των ανθρώπων οπωσδήποτε ναι. Στα μάτια του Θεού, όχι. Μάρτυς η Γραφή. Όταν οι εβδομήκοντα απόστολοι εγύρισαν και τους έστειλε ο Κύριος στο όνομά Του να φυγαδεύσουν τους δαίμονες και να ευαγγελιστούν την Βασιλεία του Θεού και να θεραπεύσουν αρρώστους, γύρισαν με χαρά μεγάλη και ανήγγειλαν ότι στο όνομά Του πράγματι οι δαίμονες φεύγουν. Κι ο Κύριος χάρηκε που χάρηκαν οι μαθηταί Του. Και ο Ίδιος τους λέγει: «Μη χαίρεστε όμως γιατί στο όνομά μου μπορείτε να φυγαδεύετε τους δαίμονες, γιατί σας έδωσα το προνόμιο, γιατί σας έδωσα το ταλέντο, το προσόν ή το χάρισμα να φυγαδεύετε τους δαίμονες, αλλά γιατί τα ονόματά σας έχουν γραφεί στον ουρανό». Εδώ ο Κύριος αντιδιαστέλλει τα προσόντα που δίνει ο ίδιος ο Θεός για την οικοδομή της Εκκλησίας Του. Τα αντιδιαστέλλει με τα προσωπικά στοιχεία του κάθε ανθρώπου, τα οποία, επιτέλους, αυτά θα σταθούν το κριτήριο για την σωτηρία του.
Αν έχω προφητικό χάρισμα, αυτό δεν με σώζει. Θα ακούσουμε τη φωνή του Κυρίου– ω μη γένοιτο-: «Κύριε, στο όνομά Σου δεν προφητεύσαμε; Κύριε, στο όνομά Σου δεν διδάξαμε;». Θα μας πει: «Οὐκ οἴδα ὑμᾶς. Οὐ πᾶς ὁ λέγων μοί Κύριε, Κύριε εἰσελεύσεται εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ». «Φύγετε», λέει, «από μένα οι εργάται της ανομίας και της αδικίας». Το θέμα της σωτηρίας διαφορετικό. Το λέγω, γιατί πολλοί παραπονούνται γιατί δεν έχουν προσόντα, γιατί ο Θεός έδωσε σε εκείνον προσόντα πολλά, ενώ στον άλλον δεν έδωσε. Αυτά τα προσόντα δεν είναι για να… ούτε να σωθείς ούτε τίποτε, είναι για την οικοδομή της Εκκλησίας. Τίποτε άλλο. Σου έδωσε όμως τη δυνατότητα να σωθείς. Ο Ιωάννης –ανοίξτε την Γραφή, θα το δείτε- δεν έκανε ούτε ένα θαύμα. Το έχετε υπόψη σας αυτό; Ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής δεν έκανε ούτε ένα θαύμα. Ο Ιούδας έκανε θαύματα. Ο προδότης! Διότι πριν προδώσει τον Χριστό, που απεστάλη με…, και οι Εβδομήκοντα, και οι Δώδεκα πήγαν σε χωριά και πόλεις κ.λπ. και κήρυξαν και θεράπευσαν – κι ο Ιούδας έκανε θαύματα! Ύστερα και από τα χέρια του Ιούδα δεν πολλαπλασιάζονταν τα ψωμιά όταν τα μοίραζε από το κοφίνι του και τα ‘δινε εις τον κόσμον, στους πεντακισχιλίους; Δια των χειρών του Ιούδα εγίνοντο θαύματα! Δεν σώθηκε όμως. Ο Ιωάννης δεν έκανε κανένα θαύμα. Είναι μέγας. Γιατί; Πού έγκειται ακριβώς η μεγαλοσύνη του Ιωάννου; Βρίσκεται εις την υπακοή εις το θέλημα του Θεού. Εις την υπακοή εις το θέλημα του Θεού. Εσύρθη ενωρίς εις την έρημον και ετέθη απολύτως εις την υπηρεσία του Θεού. Θα ήτο πλέον το πρόσωπον του σχεδίου του Θεού. Κάτι ανάλογο συνέβη και με την Θεοτόκο. Η Θεοτόκος έδωσε απολύτως τον εαυτό της εις το σχέδιον του Θεού. Εκεί είναι το μεγάλο θέμα. Εκεί. Η υπακοή. Αυτή η τόσο δύσκολη… Κι αν το θέλετε; Η υπακοή είναι το αληθινό μας κτήμα· διότι όλα τα άλλα τα ταλέντα τα δίδει ο Θεός, είναι δώρα· ενώ η υπακοή δεν είναι δώρο από τον Θεό, είναι προσωπικός κόπος, μόχθος. Για να γίνεις ο υπάκουος εις το θέλημα του Θεού, θέλει οπωσδήποτε πολλή δουλειά.

Αλλά ακόμη μεγάλος θα ήτο ο Ιωάννης και για ένα άλλο θέμα· διότι ο Ιωάννης δεν θα εσκανδαλίζετο εις το πρόσωπο του Χριστού. Λέγει ο Ωριγένης ότι «εκείνος που σκανδαλίζεται εις το πρόσωπον του Χριστού, είναι μικρός. Εκείνος που δεν σκανδαλίζεται, αυτός είναι μεγάλος». Άλλο κριτήριο τώρα του «μεγάλου» και του «μικρού». Πέραν δηλαδή της αρετής. Είναι το κριτήριον της πίστεως. Τι θα πει σκανδαλίζομαι και τι είναι το πρόσωπον του Χριστού; Είναι ο Ενανθρωπήσας Θεός. Πώς Τον βλέπεις εις την ιστορία μέσα; Πώς θα Τον αποδεχθείς; Θα πιστέψεις ότι είναι ο Θεός; Ο ενανθρωπήσας; Θα Τον πιστέψεις απολύτως; Μήπως σκοντάψεις πουθενά; Μήπως πεις: «Μα…». Μήπως; Μήπως; Αν σκοντάψεις, σκανδαλίστηκες. Δηλαδή στάθηκε το πρόσωπο του Κυρίου σκάνδαλο, παλούκι. Σκόνταψες κι έπεσες. Και σημαίνει: «Είσαι μικρός στην ψυχή έναντι του Θεού». Δεν σκανδαλίστηκες; Είσαι μέγας.

Βλέπομε ότι ο Ιωάννης ήτο στη φυλακή και στέλνει δύο μαθητάς του να ρωτήσουν τον Χριστό –πολύ μετά την Βάπτιση: «Εσύ είσαι ο Μεσσίας ἤ ἕτερον προσδοκῶμεν;». «Ή άλλον περιμένουμε;». Εκ πρώτης όψεως δίδεται η εντύπωσις ότι ο Ιωάννης εσκανδαλίσθη εις το πρόσωπον του Χριστού. Ο ίδιος δεν είπε ότι «είδα τους ουρανούς ανεωγμένους και Εκείνος ο Οποίος μου είπε να βαπτίζω, Αυτός μου είπε ’’Σε Εκείνον που θα δεις το Πνεύμα το Άγιο σαν περιστέρι να κατέρχεται, Αυτός είναι ο Μεσσίας’’» και του οποίου δεν ήταν ικανός τον ιμάντα των υποδημάτων Του να λύσει; Εκείνος ο Οποίος αν και ο Ιωάννης ήτο χρονικώς έμπροσθέν Του –κι από πλευράς φήμης-, όμως στάθηκε πίσω του και ήτο εκείνος ο λύχνος και ο Άλλος ο ήλιος; Και ήτο ο Μεσσίας, ο Νυμφίος και ο Ιωάννης ο φίλος του Νυμφίου; Και πολύ παραπάνω χαίρει ο Νυμφίος από τον φίλο του Νυμφίου, χαίρει και ο φίλος, αλλά δεν χαίρει όπως ο Νυμφίος. Όλα αυτά δεν είχανε νόημα; Όταν ήλθαν οι δύο απεσταλμένοι και του είπαν του Κυρίου: «το και το», την ώρα εκείνη ο Κύριος εθεράπευε αρρώστους· άνοιγε μάτια τυφλών και αυτιά κουφών· και ανόρθωνε παραλυτικούς και φυγάδευε δαίμονες. Η απάντησις ήτο: «Πείτε στον Ιωάννη αυτά που βλέπετε· ότι τυφλοί βλέπουν, κουφοί ακούν, παραλυτικοί στέκονται».

Μόλις έφυγαν οι δύο απεσταλμένοι, ο Κύριος πλέκει το εγκώμιο του Ιωάννου. Και μεταξύ των άλλων, λέγει το εξής: «Μείζων ἕν γεννητοῖς γυναικῶν οὐκ ἐγήγερται Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ». «Γυναίκα που ποτέ γέννησε άνθρωπο, μεγαλύτερον από τον Ιωάννη, δεν υπήρξε κανένας ποτέ». Ποτέ δεν υπήρξε κανένας μεγαλύτερος του Ιωάννου. Εάν εσκανδαλίζετο ο Ιωάννης, θα έπλεκε ευθύς αμέσως, μετά την αναχώρηση των απεσταλμένων μαθητών του Ιωάννου, θα έπλεκε ο Κύριος το εγκώμιον; Όχι. Γιατί λοιπόν τον κάνει μέγαν; Ότι δεν γεννήθηκε μεγαλύτερος από τον Ιωάννη; Δεν έγινε, δεν γεννήθηκε. Απλούστατα διότι δεν ήτο ο σκανδαλισμός εις τον Ιωάννη. Ήτο εις τους μαθητάς του. Και είπε εις τους μαθητάς του: «Πηγαίνετε να του πείτε ‘’Συ είσαι ο Μεσσίας;’’»· δηλαδή: «Εγώ σας είπα ότι είναι ο Μεσσίας». Δεν έδειξε ο Ιωάννης και είπε «Ἴδε ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου;». «Εσείς, όμως, ακόμη δυσπιστείτε, οι μαθηταί μου. Δυσπιστείτε. Και δεν μπορείτε ακόμη να αντιληφτείτε αυτό που εγώ σας υπέδειξα. Λοιπόν. Πηγαίνετε να Τον ρωτήσετε». Όπως τίθεται όμως και είναι γραμμένο στην Αγία Γραφή, δίδεται η εντύπωσις ότι ο Ιωάννης σκανδαλίζεται. Να για μια ακόμη φορά που ο Κύριος βρίσκει την ευκαιρία να αποκαλέσει τώρα πλέον, ο Ιωάννης μεγάλος, όχι ότι θα εγεννάτο και θα ήτο μέγας, ότι πράγματι είναι μέγας. Γιατί; Γιατί δεν είχε σκανδαλιστεί.

Το ξέρετε αγαπητοί μου, μεγάλοι και τρανοί της γης, μεγάλοι και τρανοί, έχουν αξιώματα, έχουν πλούτο, έχουν καταγωγή, έχουν ευφυΐα, έχουν, τα πάντα έχουν, να δύνανται να θεωρούνται ακόμη και ευεργέται της ανθρωπότητος, αν όμως σταθούν έναντι του Κυρίου άπιστοι, σκοντάψουν, η πίστις τους δεν είναι η πίστη ενός απλού ανθρώπου που μπορεί να δέχεται απολύτως τη θεότητα του Χριστού, είναι μικροί στα μάτια του Θεού.

Και συμπληρώνει ένα δεύτερο χαρακτηριστικό ο άγγελος: «καὶ οἶνον καὶ σίκερα οὐ μὴ πίῃ». «Οἶνον», κρασί, «καί σίκερα» –είναι ο σίκερα, είναι η σίκερα, ό,τι θέλετε πάρτε το- ας πούμε ότι είναι η σίκερα, της σίκερα· ή τα σίκερα· άκλιτο είναι, είναι εβραϊκή λέξις. Δεν μεταφράζουν οι Εβδομήκοντα, δεν μεταφράζει και ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Δεν υπάρχει αντίστοιχος ελληνική. Μονολεκτικώς τουλάχιστον. Είναι κάθε μεθυστικόν ποτόν που μπορεί να παράγεται από οποιοδήποτε προϊόν έξω της αμπέλου. Μάλιστα στην περιοχή και πολύ μάλιστα μεθυστικό ποτό ήτο αυτό που παρήγαγαν από τους χουρμάδες, τους φοινικοκαρπούς. Ήτο πολύ μεθυστικό ποτόν. Συνεπώς, με το να πει «οἶνον» εννοεί τα προϊόντα της αμπέλου και «σίκερα», προϊόντα μη αμπέλου, αλλά μεθυστικά. Με άλλα λόγια: «Οινοπνευματώδη ποτά στο στόμα του δεν θα βάλει ποτέ». Τι σημαίνει αυτό και γιατί; Στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο των Αριθμών, στο έκτο κεφάλαιο, συναντούμε έναν τύπο αφιερώσεως, ο οποίος ήτο προσωρινός για τους ανθρώπους και σπανιότατα ισόβιος. Εάν, λέγει, κανείς είχε ένα τάμα, ένα τάμα, τότε είχε τα εξής χαρακτηριστικά: Όσο καιρό κρατούσε το τάμα του, αφιέρωσε τη ζωή του στον Θεό, δεν έπινε κανένα οινοπνευματώδες ποτόν. Όχι μόνο αυτό, αλλά δεν έτρωγε και φρέσκα σταφύλια, μέχρι και τα κουκούτσια των σταφυλιών. Τίποτε απολύτως. Ό,τι παράγεται από το σταφύλι, είτε φρέσκο, είτε κατόπιν ζυμώσεως, απολύτως τίποτε. Δεύτερον. Άφηνε μαλλιά, δεν εκούρευε τα μαλλιά του, «ξυρός», «ξυρός» το ξυ- με ύψιλον, που θα πει «ξυράφι», «ξυρός» δεν ανέβαινε στο κεφάλι, ούτε στα γένια, πουθενά τίποτε, και τρίτον, εάν απέθνησκε κάποιο πρόσωπο του σπιτιού του, δεν παρίστατο καθόλου εις την κηδεία, ούτε έβλεπε καν το πρόσωπο αυτό το οποίο είχε πεθάνει· έστω κι αν ήτο ο πατέρας του ή η μάνα του. Αυτό ήτο το τάμα, η αφιέρωση που είχαν οι Εβραίοι. Αν θέλετε πιο πολλά, μπορείτε να διαβάσετε στο βιβλίο των Αριθμών, είναι ενδιαφέρουσα η περίπτωση, από τον στίχο 1 έως 21, έχει και περιπτώσεις ειδικές εκεί. Όταν τελείωνε το τάμα, έκοβε τα μαλλιά του, προσέφερε θυσία, όπως εκαίετο ολοκαύτωμα η θυσία, εκαίετο μέσα εις το θυσιαστήριο, έβαζαν και τα μαλλιά του μέσα εκεί και εκαίοντο, και κατόπιν μπορούσε να πιει κρασί κ.λπ. Ήταν λοιπόν ορισμένη αυτή η αφιέρωσις για τρεις μήνες, ένα χρόνο, πέντε χρόνια, όσο ήθελε κανείς. Ισόβιον αφιέρωσιν, ισόβιον, δεν είχαν παρά ελάχιστα πρόσωπα. Συγκεκριμένα, έχομε μόνον τον Σαμψών και τον Σαμουήλ τον προφήτη, τον Κριτή. Ο Σαμψών και ο Σαμουήλ είναι ισοβίως αφιερωμένοι. «Αφιερώνω», «ναζίρ», «αφιερωμένος, ναζιραίος» ήτο συνεπώς τώρα και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Με άλλα λόγια, αυτό που λέγει ο άγγελος στον Ζαχαρία ότι κρασί και οινοπνευματώδη ποτά δεν θα πιει, σήμαινε δε επιπλέον ότι δεν θα κουρευτεί, δεν θα ξυρίσει ποτέ τα μαλλιά του και τα γένια του -ποτέ! Δεν θα βγάλει ούτε μία τρίχα από τα μαλλιά του. Άλλο το τι πέφτει, ο ίδιος δεν θα κόψει τίποτε- σήμαινε ότι ήτο ο Ιωάννης ισοβίως Ναζιραίος· όχι Ναζωραίος, Ναζιραίος, το -ζι- με γιώτα, δηλαδή ισοβίως αφιερωμένος εις τον Θεόν.

Μια μικρά παρατήρησις. Θα γνωρίζετε ότι ο Σαμψών ήταν ένας γίγας. Γίγας, γίγας φοβερός. Αν διαβάσετε στους Κριτάς, θα δείτε ότι έκλεισαν κάποτε την πόλη οι Φιλισταίοι, τα τείχη, συγνώμη, την πύλη των τειχών, σιδερένια, μεγάλη, πορτάρα…- τι πόρτες είχανε τα τείχη τότε…- την κλείσανε για να τον πιάσουνε μέσα εις την πόλη· και όταν έφτασε μπροστά στην πόλη, στην πύλη, με τα δυο του χέρια την έπιασε και την έβγαλε από τους μεντεσέδες… Την έβαλε στην πλάτη του – την σιδερένια πύλη της πόλεως!- την έβαλε στην πλάτη του και την πήγε σε ένα βουνό και την πέταξε εκεί πέρα… Τρόμαξαν οι Φιλισταίοι, πραγματικά. Τρόμαξαν! Δύναμις φοβερή. Θα ξέρετε, από το σχολείο κ.λπ. ότι η δύναμίς του ήτο στα μαλλιά του και ότι η Δαλιδά τού έκοψε μια τρίχα λέει και…, δεν ήτανε μια τρίχα· απλώς του έκοψε τα μαλλιά. Τι σήμαινε «του έκοψε τα μαλλιά»; Η δύναμίς του ήτο εις το γεγονός της αφιερώσεως. Όχι εις αυτά τούτα τα μαλλιά αλλά εις το γεγονός της αφιερώσεως, ήτο άνθρωπος του Θεού. Και μόλις εκόπησαν τα μαλλιά του, έπαψε η αφιέρωσις και ο Θεός τον εγκατέλειψε τρόπον τινά, τον εγκατέλειψε και σταμάτησε η δύναμίς του.

Πού ήτο λοιπόν η δύναμις; Στην αφιέρωση. Γιατί επιμένω; Γιατί κι εμείς όταν βαπτιζόμεθα, κόβουμε τα μαλλιά μας και τα ρίχνομε εις την κολυμπήθρα. Είναι αφιέρωσις. Ισοβία. Όχι ότι δεν θα πιούμε πια κρασί, είναι της Καινής Διαθήκης αφιέρωση πια. Σημαίνει: «βαπτίστηκα, αποθέτω τα μαλλιά μου εις την κολυμπήθρα μέσα, έχω ισόβιον αφιέρωσιν και ανήκω πάντα εις τον Θεόν». Πού βρίσκεται τώρα η δύναμίς μου ως Χριστιανού; Εις το βάπτισμά μου ότι ανήκω εις τον Θεόν. Όταν αρνηθώ τον Χριστόν, αυτομάτως δεν έχω πλέον τη δύναμη του Θεού, ούτε ο Θεός πλέον με δέχεται δικό του άνθρωπο. Βλέπετε ότι έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία και αξία. Τώρα βεβαίως αυτή η αφιέρωσις ως προς τα οινοπνευματώδη ποτά, δια τον πιστόν της Καινής Διαθήκης δεν είναι παρά η προσπάθεια νεκρώσεως των ηδονών εις τας αισθήσεις· διότι τα οινοπνευματώδη ποτά είναι ηδύποτα, πιοτά τα οποία δημιουργούν ευχαρίστηση. Εδώ μεταφορικώς θα λέγαμε ότι είναι η νέκρωση των ηδονών που εδράζουν εις τας αισθήσεις μας και συνεπώς εις την Καινή Διαθήκη – δυνάμεθα να πιούμε κρασί, θα το πούμε αύριο, σας είπα το θέμα αυτό- αλλά εισάγεται ισοβίως η ασκητικότης. Η αγωνιστικότης, η ασκητικότης, η άσκησις. Σ΄όλη του τη ζωή ο Χριστιανός οφείλει να έχει την άσκηση. Γι΄αυτό λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι «Ο καιρός της νηστείας δεν είναι πάντα, αλλά ο καιρός της εγκρατείας είναι πάντα». Και το μεν θέμα της νηστείας είναι ότι τώρα νηστεύομε, αύριο δεν θα νηστεύομε, αυτό ποικίλλει, αλλά ότι δεν πρέπει να πέσει στην γαστριμαργία, δηλαδή ασκητικότης, αυτό είναι πάντοτε, είτε νηστεύεις, είτε καταλύεις, όπως και αν έχει το πράγμα, αν τρως κρέας ή πιεις κρασί, δεν πρέπει να πέσεις στη γαστριμαργία ούτε εις την μέθην. Συνεπώς ο καιρός της εγκρατείας, ήτοι της ασκητικότητος, είναι πάντοτε.

Τρίτο στοιχείο: «καὶ πλησθήσεται Πνεύματος ῾Αγίου». Αυτό το «καὶ Πνεύματος ῾Αγίου πλησθήσεται ἔτι ἐκ κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ» είναι αντιθετικό ως προς το προηγούμενο στοιχείο ότι δεν θα πιει οινοπνευματώδη ποτά. Δηλαδή «δεν θα μεθύσει μεν από το οινόπνευμα, αλλά θα μεθύσει όμως από Πνεύμα Άγιον». Γι΄αυτό βάζει το «πλησθήσεται», θα γεμίσει. Μάλιστα, να χρησιμοποιήσω την Παλαιά Διαθήκη, το «μεθῶ» χρησιμοποιείται πολύ μεταφορικώς. «Ἐμέθυσας», έπεσε, λέει, βροχή, πολλή βροχή, -σαν την προχθεσινή βροχή, που ήταν, πιστεύω κι εδώ να έβρεξε, στο Στόμιο, φοβερή βροχή, ποταμός! Φοβερή βροχή στο βουνό επάνω. Βλέποντας την πεδιάδα του Στομίου να έχει γεμίσει νερά μετά από την βροχή, την άλλη μέρα, γεμάτη από νερά, θα λέγαμε ότι ο Θεός «ἐμέθυσε τά πεδία», το πε- με έψιλον. Υπάρχει αντίστοιχο μέσα εις τους Ψαλμούς: «Ἐμέθυσας τους αὔλακας τῆς γῆς»· δηλαδή «έβρεξες τόσο πολύ που τα αυλάκια γεμίσαν νερό»· αλλά δεν λέει «γεμίσαν», λέει «μεθύσαν» από νερό, μέθυσαν. Συνεπώς, είτε γεμίζω, είτε μεθώ είναι συνώνυμα στη φιλολογία την εβραϊκή. Έτσι κι εδώ τώρα.

Αντιθετικώς λέγει. Ναι μεν όχι με τα οινοπνευματώδη ποτά, αλλά θα μεθάει όμως από Πνεύμα Άγιον. Μεγάλο πράγμα… Θα μεθάει από Πνεύμα Άγιον, από πότε; Ενώ ακόμη θα είναι εις την εμβρυική ηλικία. Θα είναι έμβρυο. Από την κοιλία της μητέρας ακόμη, από τα σπλάχνα της μητέρας, θα έχει Πνεύμα Άγιον. Και ότι πραγματικά θα ήτο θεόπνευστος ο άγιος Ιωάννης από την κοιλία της μητέρας του, το βλέπουμε από το εξής χαρακτηριστικό στοιχείο: Ο Χριστός έκανε θαύματα. Οι άνθρωποι επίστεψαν άλλοι μεν κι άλλοι όχι. Ποιοι πίστεψαν; Εκείνοι οι οποίοι είχαν Πνεύμα Θεού. Και φυσικά είχαν Πνεύμα Θεού όσοι είχαν την προαίρεση και τη δυνατότητα να έχουν Πνεύμα Θεού. Οι άλλοι; Δεν είχαν Πνεύμα Θεού, δεν επίστεψαν. Έτσι βλέπομε ότι οι Ιουδαίοι βλέπουν θαύματα και δεν πιστεύουν. Ο Ιωάννης, δεν είχε δει ακόμα τον Χριστόν, ενώ ήτο ακόμη έμβρυον, όταν η Θεοτόκος επεσκέφθη την Ελισάβετ, την μητέρα του, η ιδία η Ελισάβετ εγέμισε από Πνεύμα Άγιο και προφητεύει και λέγει: «Το παιδί που έχω στην κοιλιά μου, εσκίρτησε, χοροπήδησε όταν είδε αυτό που έχεις εσύ στην δική σου κοιλία». Ώστε γιατί χάρηκε ο Ιωάννης και εσκίρτησε; Από έμβρυο είχε γεμίσει Πνεύμα Άγιον και απεδέχθη –δεν σκανδαλίστηκε από έμβρυο δηλαδή, αν επιτρέπεται να το πούμε έτσι. Τι αν επιτρέπεται; Το λέει η Αγία Γραφή- και απεδέχθη τον Χριστόν και επίστεψε και Τον προσεκύνησε και εχάρηκε για τον Μεσσία. Πριν ο Μεσσίας δει το φως του κόσμου σαν άνθρωπος και πριν ο Πρόδρομός του δει το φως του κόσμου σαν άνθρωπος. Αυτή είναι η δύναμις του Αγίου Πνεύματος όταν κανείς πραγματικά γεμίσει από αυτό.

Τέταρτο στοιχείο του Ιωάννου. Βλέπετε δεν λέει ούτε εξυπνάδες, ούτε εφευρέσεις, ούτε τίποτε. Αν μπορούσαμε κάποτε να αξιολογήσουμε τα ελλιπή προσόντα, τα μένοντα, και όχι εκείνα τα οποία γεμίζουν πολλάκις εις τα μάτια των ανθρώπων… Τέταρτο στοιχείο: «Καὶ πολλοὺς τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ἐπιστρέψει ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν αὐτῶν». Και πολλούς από τους Ισραηλίτας θα τους γυρίσει πίσω εις τον Θεόν. Δηλαδή τι σημαίνει «θα τους επέστρεφε»; Είναι εκείνο που μας λέγει το κατά Μάρκον Ευαγγέλιο, κατά την προφητεία: «Ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους αὐτοῦ». Τι θα πει «ετοιμάζω τον δρόμο του Θεού»; «Και κάνω ίσια τα μονοπάτια Του»; Τάς τρίβους αὐτοῦ; Τα μονοπάτια Του; Αυτή η ευθύτης της οδού δεν είναι ότι κάπου εκεί είναι ο Μεσσίας, κάπου εδώ είμαι εγώ και να κάνω έναν ίσιο δρόμο,γιατί λέει «εὐθείας ποιεῖτε», «ετοιμάζω την οδό Κυρίου και κάνω ίσια τα μονοπάτια Του». Ετοιμάζω και κάνω ίσια. Και το ένα και το άλλο. Δύο είναι. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει προπαρασκευάζω την καρδιά μου. Κάνω ευθεία την καρδία μου. «Καί πνεῦμα εὐθές ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου», λέμε εις τον πεντηκοστόν Ψαλμόν. Είναι η ευθύτης. Τι σημαίνει ευθύτης; Είναι το άδολον, η αδολότης, εκείνο που είπε ο Κύριος βλέποντας τον Ναθαναήλ: «Να», λέγει, «ένας γνήσιος Ισραηλίτης». Δηλαδή; Η απουσία του σκανδαλισμού. Και η παραδοχή, η αποδοχή του λόγου του Θεού. Η απουσία του ορθολογισμού. Να μην πεις: «Μα, πώς, τι, ίσως». Τίποτα. Ακούς το κήρυγμα ότι έρχεται ο Μεσσίας; Δέξου το. Και τώρα περίμενε. Μόλις ακούσεις τον Μεσσία, να πεις: «Να, τον βρήκαμε τον Μεσσία», όπως το είπε ο Φίλιππος. «Εὑρήκαμε», λέει, «τον Μεσσία». Τον Ιησού, τον από Ναζαρέτ. «Εὑρήκαμεν». Τι σήμαινε αυτό; Ευθύτης. Σήμαινε ότι οι καρδιές των Ισραηλιτών θα προετοιμάζοντο από τον Ιωάννη. Ήτο έργο μικρόν; Ήτο τεράστιο έργο, αγαπητοί μου, Και από πλευράς ποιότητος, και από πλευράς ποσότητος. Ήτο δε δυσχερέστατο έργον, δυσκολότατο έργον. Κι άλλα είχε ο Ιωάννης που θα επαινεθεί, όταν θα γεννηθεί πλέον, και όταν ο Κύριος θα μπαίνει εις τον δημόσιον βίον του. Αλλά όταν θα φτάσουμε εκεί, θα τα δούμε τα άλλα του στοιχεία.

Ας συνεχίσουμε τι άλλα ο άγγελος έχει να πει. Πέμπτον στοιχείον. «Καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ». Μην πει κάποιος ότι αυτά τα στοιχεία αφορούν εις τον Ιωάννην και εμάς δεν μας αφορούν. Και τον Ιωάννη μόνο να αφορούσαν, αγαπητοί μου, πάλι θα έπρεπε να μας ενδιαφέρει, αγαπητοί μου, εφόσον γνωρίζουμε την ιστορία την ιερή μας, την ιερά μας ιστορία. Αλλά, βλέπετε πώς γίνεται η αναφορά του θέματος; Ότι τα αυτά πρέπει και εμείς να έχουμε. Κι ότι αυτά πρέπει να είναι και για μας τα χαρακτηριστικά. Και φυσικά ίσως όχι όλα. Μερικά να είναι ιδιάζοντα για τον άγιο Ιωάννη. Αλλά λίγο ή πολύ δεν νομίζετε ότι μπορούμε να έχουμε κάποια χαρακτηριστικά του;

«Και αυτός θα έρθει», λέγει, «προ του Μεσσίου», «προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ», θα έρθει μπροστά από τον Μεσσία. Δηλαδή Πρόδρομος. Προσέξτε εδώ ένα σημείο που είναι πολύ σημαντικό. «Καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ». Για, να πάρω τον προηγούμενο στίχο: «καὶ πολλοὺς τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ ἐπιστρέψει –προσέξτε- ἐπὶ Κύριον τὸν Θεὸν». Εβραϊκά «Κύριος» λέγεται «Γιαχβέ», «Ιεχωβά», παρακαλώ προσέξτε. «Καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ». Η αντωνυμία «αὐτοῦ» προφανέστατα αναφέρεται εις το κύριο όνομα του προηγουμένου στίχου. Ποίου «αὐτοῦ»; Του Κυρίου, του Θεού. Ώστε λοιπόν. Όταν λέγει ότι θα έρθει πιο μπροστά από Αυτόν, αναφέρεται εις τον Κύριον και Θεόν. Αλλά ο Κύριος και Θεός είναι ο Γιαχβέ, ο Ιεχωβά. Ξέρομε όμως ότι ομιλεί ο άγγελος ότι θα σταθεί ο Ιωάννης πρόδρομος του Μεσσίου. Άρα λοιπόν ποίος είναι ο Μεσσίας; Είναι ο επιφανείς Γιαχβέ, Ιεχωβά. Δηλαδή; Δηλαδή ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Ιεχωβά. Δηλαδή ο Κύριος. Ας το ακούσουν οι Χιλιαστές που λέγουν ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι ο Γιαχβέ, αλλά είναι κτίσμα… Και φλυαρούν βλάσφημα επί βλασφήμων. Βλέπει δηλαδή κανείς καθαρά, σαφέστατα εδώ την περίπτωση ότι ο Ιησούς είναι ο Γιαχβέ, ο Κύριος, ο Θεός.

Αλλά και ένα άλλο ακόμη. Ο προφήτης Μαλαχίας λέγει την εξής προφητεία: «Ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω τόν ἄγγελόν μου –προσέξτε- πρό προσώπου μου». «Μου». «Πρό προσώπου μου». Προσέξτε αυτήν την αντωνυμία: «μου». Ποιος το λέει αυτό τώρα; Ο Γιαχβέ, ο Κύριος, της Παλαιάς Διαθήκης, ο Θεός. «Στέλνω», λέει, «τον αγγελιοφόρο μου, τον άγγελό μου, προ προσώπου μου», δηλαδή «μπροστά μου». «Μπροστά μου». Όταν παίρνει την προφητεία αυτή του Μαλαχίου ο Ευαγγελιστής Μάρκος, ακούστε πώς τη διατυπώνει, είναι στο πρώτο κεφάλαιο: «Ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω τόν ἄγγελό μου πρό προσώπου Σου». Γιατί βάζει τώρα «Σου»; Απλούστατα, γιατί το «Σου» το λέγει ο Γιαχβέ-Λόγος, ο Κύριος-Λόγος, ο Γιαχβέ- Λόγος, το δεύτερον πρόσωπον για λογαριασμό Του. Τώρα, στην παράθεση της προφητείας, που κάνει ο Μάρκος, αναφέρεται πάλι εις τον Λόγον, αλλά από τον Πατέρα. Δηλαδή ο Πατέρας λέγει, ο Πατήρ- Γιαχβέ, λέγει εις τον Λόγο- Γιαχβέ: «προ προσώπου Σου» κατά το «Κάθου ἐκ δεξιῶν μου ἕως ἄν θῶ τούς ἐχθρούς Σου» κ.ο.κ. Είναι αυτός ο διάλογος μεταξύ Πατρός και Υιού· αλλά αφού στην Παλαιά Διαθήκη έχει το «μου», αλλά ο Γιαχβέ, εάν υποτεθεί ότι ο Πατέρας έγινε άνθρωπος, πώς έγινε άνθρωπος; Άρα λοιπόν Αυτός που ήρθε είναι ο Γιαχβέ. Άρα ο Χριστός είναι ο Γιαχβέ, ο Ιεχωβά.

Ομιλίες εις το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο.
Ομιλία 1η.

Πηγή: Απομαγνητοφώνηση και ψηφιοποίηση της ομιλίας:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἀπιστία καί τά αἴτιά της.

†.Όταν, αγαπητοί μου, ο Κύριος επέστρεψε από το όρος Θαβώρ με τους τρεις μαθητάς Του, τον Ιάκωβον, τον Ιωάννην και τον Πέτρον, έφθασε εκεί που ήσαν οι άλλοι μαθηταί, οι εννέα, τους οποίους είχαν περικυκλώσει πλήθος πολύ κόσμου, Φαρισαίοι, και ακόμη ένας δυστυχισμένος πατέρας, ο οποίος έφερε το παιδί του εις τους μαθητάς του Κυρίου να το θεραπεύσουν, που ήταν δαιμονισμένο και δεν μπόρεσαν. Και τώρα έρχεται εις τον Κύριον και Του λέγει: «Κύριε, σε παρακαλώ κάνε καλά το παιδί μου, γιατί το έφερα στους μαθητάς σου και δεν μπόρεσαν να μου το κάνουν καλά». Και τότε ο Κύριος αναστέναξε και είπε: «Ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! Ἓως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; Ἓως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν;». «Ω γενεά άπιστη και διεστραμμένη, έως πότε θα είμαι μαζί σας, έως πότε θα σας ανέχομαι, που είδατε τόσα θαύματα και μένετε ακόμη στην απιστία σας;». Και τότε εζήτησε να φέρουν το παιδί μπροστά Του, από το οποίον έβγαλε το δαιμόνιον και το απήλλαξε.

Όταν έμεινε με τους μαθητάς Του, μόνοι έμειναν, ερώτησαν οι εννέα μαθηταί: «Γιατί δεν μπορέσαμε εμείς να βγάλομε το δαιμόνιο;». Και ο Κύριος τους απήντησε: «Διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν». «Ένεκα της απιστίας σας δεν μπορέσατε να βγάλετε το δαιμόνιο».

Και τίθεται το ερώτημα: Μπορεί να είμαστε βαπτισμένοι Χριστιανοί, όπως και οι μαθηταί ηκολούθουν τον Κύριον, να ζούμε κοντά εις τον Χριστό, να δεχόμεθα τις ευλογίες Του και ταυτόχρονα να είμεθα, άπιστοι; Αυτοί οι οποίοι εστάλησαν να κηρύσσουν το ευαγγέλιο της Βασιλείας, να κάνουν θαύματα και να διώχνουν δαίμονες οι μαθηταί, για μια στιγμή βρίσκονται άπιστοι; Είναι δυνατόν στον πυρήνα της πίστεως να υπάρχει η απιστία; Έτσι φαίνεται, αγαπητοί μου. Από τα πράγματα έτσι φαίνεται. Και μπορούμε να πούμε ότι η απιστία είναι κάτι που μπορεί να κρύπτεται με ένα περίβλημα πίστεως και μάλιστα κάποτε και θερμής.

Τι είναι εκείνο το οποίο μπορεί να γεννά την απιστία; Και δια την οποίαν πίστιν μας δεν μπορούμε να είμεθα σίγουροι. Δεν μπορούμε. Τι έκανε τον Απόστολο Πέτρο, από την μια να ομολογεί τον Κύριον ότι είναι ο Υιός του Θεού του ζώντος και από την άλλη να τον αρνείται; Εάν, άγιε Πέτρε του Θεού, άγιε Απόστολε του Θεού, Εκείνον τον οποίον ομολόγησες ότι είναι ο Υιός του Θεού του ζώντος, τώρα γιατί φοβείσαι να Τον ομολογήσεις ενώπιον δυο- τριών ανθρώπων ασήμων; Για ποιο λόγο; Μήπως λοιπόν πράγματι μέσα στον πυρήνα, θα ξαναπώ άλλη μία φορά, στον πυρήνα της πίστεως, φωλιάζει η απιστία; Έτσι φαίνεται, ξαναλέγω. Τι είναι εκείνο το οποίο μπορεί να δημιουργεί τι να φωλιάζει ή να διατηρεί αυτήν την απιστίαν; Νομίζω ότι μας ενδιαφέρει όλους, γιατί όλοι θα θέλαμε να είμεθα πιστοί.

Αγαπητοί μου, το πρώτο πράγμα είναι ο ορθολογισμός μας. Τι είναι ο ορθολογισμός; Είναι αυτό που λέγει ο Κύριος σε μίαν άλλη περίπτωση· «Ἐάν πιστεύετε μηδέν διακρινόμενοι». «Διακρίνομαι» θα πει «έχω μίαν απιστίαν, η οποία στηρίζεται στον λογισμό μου». Αυτό θα το λέγαμε με έναν σύγχρονο τρόπο «ορθολογισμόν». Τι είναι ακριβώς ο ορθολογισμός; Ο ορθολογισμός είναι το να βάζω τα πράγματα με την δική μου λογική να τα ερμηνεύσω. Ο Κύριος είπε πιο κάτω, στην ιδίαν περικοπήν: «Ἐάν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως», δηλαδή κάτι λίγη πίστη, αλλά θερμή, «μπορείτε να πείτε σε αυτό το βουνό να φύγει από την θέση του και να πάει να πέσει στην θάλασσα και θα σας υπακούσει». Τι είναι τώρα ο ορθολογισμός; Ο ορθολογισμός είναι ο εξής: «Πώς είναι δυνατόν ένα βουνό να φύγει από την θέση του και να πάει να πέσει εις την θάλασσαν; Είναι δυνατόν ποτέ;».

Θέλετε ακόμη κάτι άλλο; Έχομε ιστορικό προηγούμενο; Εάν είχαμε ένα ιστορικό προηγούμενο, να αποπειραθούμε να το κάνομε. Μα εάν δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο, τότε γιατί; Ε, αυτό θα πει ορθολογισμός. Δηλαδή το να βάζεις όχι την εμπιστοσύνη σου στον λόγο του Θεού μπροστά, αλλά το να βάζεις τον δικό σου λογισμό, το δικό σου σχήμα της λογικής, για να ερμηνεύσεις τα φαινόμενα. Αυτό λέγεται ορθολογισμός. Δηλαδή με άλλα λόγια είναι μια αρρώστια του ιδίου του λογικού. Διότι η λογική είναι δημιούργημα του Θεού. Αλλά η λογική η ιδία, σαν δημιούργημα του Θεού, θα πρέπει να πει στον εαυτόν της: «Έχω τα όριά μου». Η ιδία η λογική πρέπει να υπαγορεύσει εις τον άνθρωπον και να του πει· αφού έχω τα όριά μου, πέραν τούτων των ορίων θα έχεις εμπιστοσύνη στην αγάπη και την δύναμη και την σοφία του Θεού. Αλλά δεν το κάνει όμως αυτό η λογική, γιατί έχει αρρωστήσει. Και αφού έχει αρρωστήσει, αυτή η λογική, έχει αρρωστήσει, υποβάλλει αρρωστημένα πράγματα. Συνεπώς ο ορθολογισμός είναι μία αρρωστημένη κατάστασις. Είναι αυτή η αρρωστημένη κατάσταση του πεπτωκότος ανθρώπου, του ξεπεσμένου ανθρώπου. Δηλαδή αυτός ο ορθολογισμός πάνω στον οποίον στηρίζεται, τρέφεται, ζει, αυξάνει γενικά ο άνθρωπος, ειδικότερα δε ο δυτικός άνθρωπος, ο άνθρωπος της Δύσεως. Τρέφεται με αυτόν τον ορθολογισμόν. Παρότι η Δύσις είναι χριστιανική, φωλιάζει μέσα στην καρδιά του δυτικού ανθρώπου αυτός ο ορθολογισμός που του γεννά την απιστία και έχομε τόσα φαινόμενα απιστίας στον δυτικόν άνθρωπον.

Είναι όμως κι άλλος λόγος, που μπορεί να δημιουργήσει την απιστία. Είναι ο διεφθαρμένος βίος. Όταν κανείς, δηλαδή, πιστεύει στον Θεό, αλλά ταυτοχρόνως ζει έναν βίον διεφθαρμένον, έναν βίον αμαρτωλόν. Έναν αμαρτωλό βίο, τον οποίον όμως αγαπά. Δεν ομολογεί. Διότι ποιος δεν είναι αμαρτωλός; Θα λέγαμε τότε, αφού είμεθα όλοι αμαρτωλοί, τότε όλοι κουτσαίνομε στην πίστη; Αναμφισβήτητα όχι. Δεν είναι η αμαρτωλότητα που ομολογώ. Δεν είναι η αμαρτωλότητα για την οποία μετανοώ και παραδέχομαι. Αλλά είναι η αμαρτωλότητα την οποία δεν παραδέχομαι· θέλω να την κρατώ για δική μου, να είναι στη ζωή μου και θα ήθελε και να την δικαιολογώ, αν θέλετε -τραγικό για τον άνθρωπο…- με το ίδιο το Ευαγγέλιο. Το Ευαγγέλιο να μου δικαιολογεί την διεφθαρμένη μου ζωή. Είναι φοβερό! Φοβερό!

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, αγαπητοί μου, θα μπορούσαμε να πούμε είναι εκείνο το οποίον λέγει πάλι ο λόγος του Θεού, ο Ιωάννης το λέγει: «Τό φῶς ἐλήλυθεν εἰς τόν κόσμον καί οἱ ἄνθρωποι ἠγάπησαν μᾶλλον τό σκότος ἤ τό φῶς». Λέγει εδώ: «ἦν γὰρ πονηρὰ αὐτῶν τὰ ἔργα. Πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ». Να η ψυχολογία του πράγματος, να η ερμηνεία του πράγματος. «Καθένας που πράττει», λέει, «το πονηρόν, πράττει τα φαύλα, μισεί το φως». Γιατί; Το μισεί διότι, εφόσον επιμένει και θέλει να επιμένει εις το να πράττει τα φαύλα, επόμενον είναι, εάν έρθει κοντά στο φως που είναι ο Χριστός, η ζωή του να ελεγχθεί, να φανερωθεί. Και τότε, εάν απ’ την μία επιμένει να ζει και απ’ την άλλη θα είναι κοντά στο φως, τότε τι κάνει; Προσβάλλεται, υποτιμάται, και για να μην υποτιμηθεί, τι κάνει; Δεν πάει στο φως. Και όχι μόνον δεν πάει στο φως αλλά και μισεί το φως. Επιτίθεται εναντίον του φωτός, να το σταυρώσει το φως, να φύγει από την μέση, δια να μην υπάρχει στοιχείον ελέγχου της συνειδήσεώς του.

Είναι φοβερή η ψυχολογία του ανθρώπου που θα ήθελε να μένει στην αμαρτία χωρίς να μετανοεί. Αυτό του δίδει την διάσταση της απιστίας. Μένει στην απιστία τελικά. Όταν θα του πεις του άλλου: «Μην πέφτεις στην ανηθικότητα», την οποία αγαπά, θα σου πει: «Και πού είναι γραμμένο αυτό;». «Μα το είπε ο Χριστός». «Το αμφισβητώ». «Πιστεύεις στον Χριστό;». «Βεβαιότατα!». «Ε, μα πώς πιστεύεις στον Χριστό, όταν αμφισβητείς τα λόγια Του;». Πιστεύω στον Χριστό σημαίνει «πιστεύω στα λόγια Του». Εδώ υπάρχει μία ασυνέπεια. Πώς λοιπόν είναι δυνατόν να λες «Πιστεύω» και να αμφισβητείς τον λόγον του Χριστού; Βλέπετε, ο άνθρωπος ο οποίος θέλει να μένει στην αμαρτία; Ενώ ο άνθρωπος ο αμαρτωλός που έχει μετάνοια, θα πει: «Δεν το ήξερα. Ώστε το λέγει ο Χριστός, θα αλλάξω ζωή». Αυτό είναι μία φυσιολογική ομαλή κατάστασις.

Θυμηθείτε εκείνο που λέγει ο ψαλμικός στίχος: «Εἶπεν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ· Οὐκ ἔστι Θεός». Ποιος είναι αυτός ο ἄφρων; Είναι ο αμαρτωλός άνθρωπος ο οποίος λέγει· «Δεν υπάρχει Θεός». Ώστε σήμερα, αν υποτεθεί ότι λέμε, και το λέμε, ότι δεν υπάρχει ο Θεός, τότε τι σημαίνει; Σημαίνει δύο πράγματα. Η λέξις ἄφρων σημαίνει δυο πράγματα. Καταρχάς, κατά κυριολεξίαν θα πει ο μη έχων φρόνησιν, ο άμυαλος άνθρωπος, δηλαδή ο άνθρωπος που δεν έχει μυαλό. Λέει ότι δεν υπάρχει Θεός. Ώστε είναι αμυαλοσύνης αποτέλεσμα η αθεΐα; Ε, δεν θέλει φιλοσοφία, να το καταλάβει κανείς αυτό το πράγμα. Και το άλλο, ἄφρων θα πει εδώ και αμαρτωλός. Ώστε, εἶπεν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ … Πού το είπε; «Ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ». Γιατί ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ; Διότι η καρδία, κατά τον Κύριον, είναι η έδρα των λογισμών των επιθυμιών και όλων εκείνων που κατόπιν η καρδία θα εξωτερικεύσει με πράξεις. Λέει: «Από την καρδία εκπορεύονται μοιχείες, πορνείες, κλοπές», είπε ο Κύριος.

Πολύ ωραία λέγει ο ιερός Αυγουστίνος το εξής: «Κανείς δεν αρνείται τον Θεό παρά μόνον όσοι έχουν συμφέρον να μην υπάρχει». Αλλά εκείνη η μαρτυρία που είναι πολύ αξιόλογη, είναι του αγίου Θεοφίλου Αντιοχείας, είναι του 2ου αιώνος, που λέγει στην πρώτη του επιστολή προς Αυτολύκον – φίλος του ήτο ή εικονικόν πρόσωπον, δεν ξέρομε ακριβώς- τα εξής. Αμφισβητεί αυτός ο φίλος του ο ειδωλολάτρης, αμφισβητεί διά την ύπαρξιν του Θεού, όπως τα παρουσιάζει τα πράγματα ο Θεόφιλος. Και λέγει: «Ἐὰν φῇς· “Δεῖξόν μοι τὸν θεόν σου”, κἀγώ σοι εἴποιμι ἄν· “Δεῖξόν μοι τὸν ἄνθρωπόν σου κἀγώ σοι δείξω τὸν Θεόν μου”». Είναι κλασική αυτή η πρότασις· κλασική. Ακούσατέ την. Και πολύ σπουδαία. Νομίζω συνοψίζει όσα είπαμε. «Εάν μου πεις, δείξε μου τον Θεόν σου για τον οποίον μιλάς τόσο και λες ‘’ο Θεός μου και ο Θεός μου’’· δείξε μου τον. Θα σου τον δείξω, λέγει. Θα σου τον δείξω, εάν μου δείξεις κι εσύ ποιος είσαι». «Δεῖξόν μοι τὸν ἄνθρωπόν σου». Δείξε μου ποιος είσαι, ποια είναι η ζωή σου. «Βλέπεται γὰρ Θεὸς τοῖς δυναμένοις αὐτὸν ὁρᾶν». Διότι τον Θεόν πράγματι μπορείς να τον δεις. Βλέπεται ο Θεός, οράται ο Θεός. Για εκείνους που μπορούν να Τον δουν. «Δεῖξον οὖν καὶ σὺ σεαυτόν, εἰ οὐκ εἶ μοιχός(:Δείξε κι εσύ τον εαυτό σου ότι δεν είσαι μοιχός), ἅρπαξ, ὀργίλος, φθονερός, ἀλαζών, πλήκτης, φιλάργυρος». Εάν δεν είσαι όλα αυτά, τότε δεν έχεις λόγους να πεις ότι δεν υπάρχει ο Θεός. Εάν είσαι όλα αυτά και θέλεις να μένεις σε αυτό που είσαι, τότε έχεις λόγους να λες: «Πού είναι ο Θεός;».

Και κάτι που είναι πολύ σπουδαίο ακόμα και είναι όχι ένα παράδειγμα, προσέξτε αυτό το σημείο, όχι ένα παράδειγμα, αλλά είναι μία πραγματικότης· λυπούμαι, δεν θα μπορέσω να σας την αναλύσω περισσότερο. Είναι η εξής. Λέγει: «Η ανθρωπίνη ψυχή μοιάζει με ένα κάτοπτρο, με έναν καθρέπτη. Εάν τώρα η επιφάνεια του καθρέπτου έχει σκουριά, τότε δεν μπορεί να ανακλάσει το φως». Όλα, ξέρετε, τα χαρίσματα, όλες οι θείες ενέργειες έρχονται στον άνθρωπο από τον Θεό. Η αγάπη δεν είναι παρά μία ενέργεια του Θεού, που έρχεται στον άνθρωπο. Δεν μπορεί να αγαπήσει ο άνθρωπος, εάν ο Θεός δεν στείλει την ενέργειά Του αυτή, την άκτιστη ενέργεια. Και η πίστις το ίδιο. Έχει πολλά σημεία η Αγία Γραφή που το δείχνει αυτό. Θυμηθείτε για την πίστη που μιλάμε, θυμηθείτε εκείνο που λέγει ο Χριστός: «Εάν ο Πατήρ δεν σας ελκύσει προς Εμένα, δεν μπορείτε να ‘ρθείτε σε μένα». Τι θα πει «Δεν σας ελκύσει;». Θα πει ότι πρέπει να στείλει την θεία Του άκτιστη ενέργεια που αναφέρεται στο θέμα της ελκύσεως στην πίστη. Αλλιώτικα δεν γίνεται. «Μα τότε», θα πει κάποιος, «μα τότε εγώ δεν ελκύστηκα, για να μην πιστεύω».

Δεν είναι έτσι τα πράγματα. Αλλά μια που μιλάω για την έλξη, επιτρέψατέ μου να χρησιμοποιήσει την μαγνητική ιδιότητα. Αδελφέ μου, εάν είσαι σίδηρος θα ελκυστείς. Εάν είσαι μπρούντζος, δεν θα ελκυστείς. Εάν είσαι αλουμίνιο, δεν θα ελκυστείς. Δεν παύει να ασκεί την ελκτική δύναμη ο μαγνήτης. Εσύ δεν έλκεσαι. Γιατί είσαι κάτι άλλο. Έτσι κι εδώ. Όταν έρχονται οι θείες ακτίνες, οι θείες άκτιστες ενέργειες, επάνω στην ψυχή να ανακλαστούν και να επανέλθουν, παν ό,τι ανακλάται, ξαναγυρίζει πίσω… τι θα πει «ανακλάται» εδώ; «Ανακλάται» θα πει, αγαπητοί μου, ότι όταν θα σου στείλει ο Θεός την ενέργεια να πιστέψεις, πρέπει να ανακλάσεις αυτήν την ενέργεια. Δηλαδή να ανταποκριθείς. Σου στέλνει την ενέργειά Του κι Εσύ πρέπει να πεις: «Πιστεύω, Κύριε». Αλλά πότε θα γίνει η ανάκλασις αυτών των θείων ακτίνων; Όταν ο καθρέπτης της ψυχής σου είναι λείος, είναι καθαρός και μπορεί να ανακλάσει. Πότε γεμίζει σκουριά; Από τις αμαρτίες, τις ηθελημένες αμαρτίες. Γιατί ο αμαρτωλός σώζεται. Μετανοεί. Αλλά τις ηθελημένες, που είναι εκεί ο εγωισμός, ο ριζωμένος στο κέντρον της ψυχής, που δεν αφήνει περιθώρια ανακλάσεως αυτής της θείας ενεργείας. Γι΄αυτό ο Κύριος είπε: «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται». «Ευτυχισμένοι εκείνοι που έχουν καθαρή καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν τον Θεό». Πώς; Είναι ό,τι σας λέγω τόσην ώρα.

Αλλά ακόμη είναι και κάτι άλλο που γεννάει, αγαπητοί μου, την απιστία. Δηλαδή στο κέντρον της πίστεως δημιουργείται το μικρόβιον της απιστίας. Ποιο είναι αυτό; Αυτό είναι… – εδώ θέλω να το προσέξετε αυτό- είναι…- θα πω μία σύγχρονη λέξη, η οποία δεν μ’ αρέσει σαν λέξη, αλλά θα την πω γιατί είναι γνωστή- είναι ο σνομπισμός. Δηλαδή να το πω Ελληνικά, η μίμησις. Αλλά η μίμησις επί αξιοθρήνητων πραγμάτων. Όχι επί σπουδαίων πραγμάτων. Το να μιμηθείς το καλό, να μιμηθείς το ωραίο, αυτό δεν λέγεται σνομπισμός. Η λέξις αυτή -ξένη είναι, όπως σας είπα- και καθιερώθηκε στην γλώσσα μας, να φανερώσει την μίμησιν επί πραγμάτων ανοήτων και που δεν διαθέτει κανείς κρίση και λογική να κρίνει αν αυτό είναι καλό ή δεν είναι καλό. Απλώς επειδή το κάνουν οι πολλοί, το κάνω κι εγώ. Ντύνεται ο άλλος σαν καραγκιόζης, θα ντυθώ κι εγώ σαν Καραγκιόζης, όχι διότι κάπως η λογική μου δεν θα μου έλεγε ότι αυτό που είναι… βγαίνω με τις πυτζάμες μου, σήμερα βγαίνουν οι γυναίκες με τις πυτζάμες τους έξω. Φοράνε κάτι παντελόνια… σαν πυτζάμες είναι· που κάποτε θα ντρεπόντουσαν να βγουν στο σαλόνι τους απ’ την κρεβατοκάμαρά τους, και βγαίνουνε στους δρόμους… Να πεις κανείς: «Βρε κυρά μου, δεν ντρέπεσαι με αυτόν τον τρόπο που βγαίνεις έξω;». Θα σου απαντήσει, αν είναι ειλικρινής: «Το καταλαβαίνω». «Γιατί το κάνεις;». «Μα όλες έτσι βγαίνουν».Άρα λοιπόν τι είναι ο σνομπισμός; Ο σνομπισμός είναι η μίμησις επί πραγμάτων που η λογική και η κρίσις έχουν ευνουχιστεί, έχουν παραμεριστεί. Είναι δυστύχημα, όταν ο άνθρωπος ενεργεί κατ΄αυτόν τον τρόπον. Ο λογικός άνθρωπος.

Ε, λοιπόν, αγαπητοί, σήμερα παρουσιάζεται το φαινόμενο και της απιστίας και της αθεΐας ευρύτατα, στον ελληνικό μας χώρο, να μην πάω πιο πέρα, μένω στον ελληνικό μας χώρο. Αν ερωτήσετε κάποιον: «Καλά δεν πιστεύεις; Εσύ ήσουνα πιστός μέχρι τώρα». Αν έχει ειλικρίνεια, θα σας πει ότι πιστεύει. Αλλά τότε γιατί μιλάει με τρόπο που σαν να δείχνει ότι είναι άθεος; Θα σας πει, αν έχει πάντα ειλικρίνεια, το ξαναλέγω, θα σας πει: «Γιατί όλοι έτσι μιλάνε». Μα δεν έχεις προσωπικότητα, άνθρωπε; Δεν έχεις ιδίαν κρίσιν; Είσαι τόσο δουλικός, ώστε να ακολουθείς το τι λέγει το σύνολο, η μάζα; Δεν έχεις δική σου κρίση; Αυτό είναι το φοβερό. Λοιπόν, στην εποχή μας, στον ελλαδικό μας χώρο, αγαπητοί μου, αυτό το φαινόμενο, αυτό το μυστήριο της ανομίας ενεργείται. Και συναγωνιζόμεθα να εμφανιστούμε ο ένας απιστότερος του άλλου, ο ένας αθεότερος του άλλου. Αυτό όμως είναι πια ένα κατάντημα αυτής της χώρας, που υπήρξε ανέκαθεν χριστιανική. Και αν θέλετε, η πίστις υπήρχε και στους προγόνους μας, που ήσαν ειδωλολάτρες. Γιατί αν δεν υπήρχε αυτή η πίστη, έστω κι αν ειδωλολάτρες ήσαν, δεν θα κτίζανε Παρθενώνες και σπουδαίους ναούς με καλλιτεχνήματα που τα θαυμάζει ο κόσμος όλος.

Τι σημαίνει; Σημαίνει ότι έχομε μαραζώσει, έχομε ξεφτίσει. Και βλέπετε την αθεΐα να κηρύσσεται παντού με τον τρόπο που σας είπα· τον σνομπισμό. Στην οικογένεια μέσα; Ω στην οικογένεια μέσα! Αρχίζει η πίστη στην οικογένεια να ατονεί και να δημιουργείται η απιστία. Δεν κάνουν πια οι άνθρωποι προσευχή. Οι γονείς δεν βάζουν τα παιδιά τους από νήπια να μάθουν να προσεύχονται, να κάνουν τον σταυρό τους στο τραπέζι, να κοινωνούν, να εξομολογούνται, να πηγαίνουν στην Εκκλησία. Στην κοινωνία έξω; Τι να πει κανείς; Τι να πει κανείς; Στα σχολεία μας; Που εκεί ακριβώς καθρεπτίζεται η αγωγή της νέας γενεάς; Κατεβάζομε τις εικόνες του Χριστού, οι δάσκαλοι και καθηγηταί μιλάνε εναντίον του Χριστού, άλλοι θα μιλήσουνε περιφρονητικότατα για τον Χριστό και άλλοι, οι κάπως ευγενέστεροι, όχι ολιγότερον δηλητηριώδεις, θα μιλήσουν για την ανθρωπίνη μόνον φύσιν του Χριστού. Έτσι βλέπετε, διαρκώς, μέσα σ’ αυτούς τους χώρους, στην οικογένεια, το σχολειό και την κοινωνία να ανθεί το φαινόμενον της αθεΐας και της απιστίας. Δεν είναι κρίμα; Δεν είναι κρίμα;

Οι Έλληνες δεν είμαστε πολλοί. Εννέα εκατομμύρια είμαστε. Αν αγαπητοί μου, όμως μερικοί άνθρωποι ξεφύγουν απ’ αυτόν τον κλοιόν, γιατί περί κλοιού πρόκειται, που λέγεται «σνομπισμός» και σταθούν όρθιοι και πουν: «Για στάσου βρε αδελφέ, αν εσύ είσαι άπιστος, εγώ δεν είμαι. Λες ότι είσαι παραδοσιακός; Και τι είναι η παράδοση; Τα μπουζούκια; Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις; Και τα σαντούρια; Γιατί αυτά βάζομε συνέχεια στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση και λέμε… «παράδοσις» και «παράδοσις». Στα χωριά κρατάνε από μια μέχρι εφτά μέρες οι γιορτές, με σαντούρια και με χορούς. Αυτά είναι η Παράδοση; Αυτά είναι η Παράδοση; Φτωχοί άνθρωποι! Η Παράδοσις είναι να κρατήσεις την ψυχή του λαού σου. Και η ψυχή του λαού σου είναι η πίστις. Η πίστις στον Χριστό και η αγάπη στην πατρίδα σου. Αν αυτά δεν τα κρατήσεις, έχασες την ψυχή σου.

Θυμηθείτε τι έλεγε ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Τι έλεγε; «Ό,τι να σας κάνουν, να σας γδάρουν, να σας τηγανίσουν, να σας κάνουν, να σας κάνουν… ψυχή και Χριστό μην χάσετε». Αυτό είναι η Παράδοσις. Αυτό που λέγει στον Τιμόθεο ο Παύλος: «Φύλαξε την παρακαταθήκη». Αυτό θα πει παρακαταθήκη. Θα πει παράδοσις. Δηλαδή αυτό που παίρνω και σου δίνω. Αυτό θα πει παρακαταθήκη. Παίρνω και σου δίνω. Και σου λέω «Κράτα το καλά». Και τι λέει εκεί στην Αποκάλυψη ο Χριστός; «Κράτει καλά αυτό που έχεις. Για να μην σου πάρει κανείς το στεφάνι με το να πετάξεις αυτό που κρατάς. Κράτα καλά αυτό που έχεις». Τι είναι αυτό που έχεις; Αυτό που σας είπα τόσην ώρα. Αυτό είναι Παράδοσις. Εκείνος που το κατάλαβε καλά αυτό, που είναι η ψυχή της ψυχής μας, τότε δεν παρασύρεται από τα ρεύματα αυτά της εποχής, από αυτόν τον σνομπισμόν τον ανόητο, τον βλακωδέστατο και δαιμονικότατον ταυτοχρόνως. Αλλά στέκεται όρθιος. Στέκεται όρθιος και λέει: «Εγώ κρατώ την παράδοση των προγόνων μου. Κρατώ εκείνο που πήρα από την μάνα μου και τον πατέρα μου, κι εκείνοι απ’ τους γονείς των κι εκείνοι απ’ τους Αποστόλους και οι Απόστολοι από τον Χριστό. Αυτή είναι η αλήθεια. Αυτή είναι η μία πίστις, αυτή είναι η μία Παράδοση, μπροστά στην οποία αξίζει να πεθάνει κανείς».

Αν λοιπόν, εμείς οι Έλληνες, είμαστε 9 εκατομμύρια και μερικοί δεν υποκύψουν σ’ αυτούς τους συγχρόνους πειρασμούς αντί πινακίου φακής, για να έχομε κάποια αγαθά και κάποια καλοπέραση, τότε ίσως μας λυπηθεί ο Θεός και επιζήσουμε. Αν όμως όλοι οι Έλληνες φθάσουν σ’ αυτό το κατάντημα της απεμπολήσεως των πάντων, ε, τότε… η Ελλάδα τέλειωσε την ζωή της μέσα στην Ιστορία· την τέλειωσε. Δεν θα ήθελα ποτέ να είμαι προφήτης κακών αλλά ας μιμηθούμε τουλάχιστον τον Αβραάμ που ζήτησε: «Αν υπάρχουν μερικοί άνθρωποι στα Σόδομα, να σωθούν οι πόλεις αυτές». Έτσι, αν υπάρχουν, αν υπάρχουν κάποιοι Έλληνες πιστοί, που θα μείνουν πιστοί παρά το ρεύμα της εποχής, τότε η Ελλάς θα ζήσει. Καταλαβαίνετε, αγαπητοί μου, τι ανεβαίνει και τι πέφτει επάνω στους ώμους μας; Καταλαβαίνετε τι επωμιζόμεθα; Κι εμείς οι κληρικοί κι εσείς οι λαϊκοί. Εμείς οι πιστοί δηλαδή. Καταλαβαίνετε; Έχομε πολλή ευθύνη. Έχω να σηκώσω στους ώμους μου εκείνο που δεν σηκώνει ο άλλος. Και ο παραπέρα και ο παραπέρα. Το φορτίο; Βαρύτατο. Μα πρέπει να το σηκώσω. Και ο Χριστός θα με βοηθήσει να το σηκώσω, να το σηκώσομε. Και άμα το σηκώσομε, αγαπητοί μου, το φορτίο, τότε κι εμείς θα σωθούμε και θα έχομε εκφράσει στους συμπατριώτες μας, Έλληνες και Χριστιανούς, την πιο αγνή, την πιο καθαρή, την πιο σπουδαία αγάπη. Μια αγάπη στηριγμένη πάνω στη βαθιά πίστη.


198η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Περί Ἐκκλησιαστικῆς Παραδόσεως.

†.Εάν έπρεπε, αγαπητοί μου, να ερωτήσουμε τι είναι το Ευαγγέλιον, θα μπορούσαμε με συντομία να απαντήσουμε: «Η παράδοσις της αληθείας». Αλλά τι είναι αλήθεια; Η αλήθεια είναι ο Χριστός και ο λόγος Του. Όχι ο λόγος Του, αλλά και ο λόγος Του. Διότι ο ίδιος είπε: «Ἐγώ εἰμί ἡ ἀλήθεια». Συνεπώς η αλήθεια είναι τα λόγια Του. Αλλά η πηγή των λόγων Του είναι ο Ίδιος. Συνεπώς η πηγή της αληθείας είναι το πρόσωπό Του.

Επανερχόμενοι λοιπόν εις την ερώτηση, εάν θα πρέπει να ρωτήσουμε τι είναι Ευαγγέλιον, θα απαντούσαμε: «Η Αλήθεια, η Παράδοσις της αληθείας». Δηλαδή ο Χριστός και ο λόγος Του. Αλλ’ όμως πολλές φορές, αγαπητοί μου, ξεχνάμε αυτήν την Παράδοσιν της αληθείας, που είναι το Ευαγγέλιον. Ο Απόστολος Παύλος θα βρεθεί σε μία πολύ δύσκολη θέση, δυσάρεστη, όταν θα γράψει την πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του εις την εκκλησία της Κορίνθου και θα τους πει: «Γνωρίζω δὲ ὑμῖν, ἀδελφοί, τὸ εὐαγγέλιον ὃ εὐηγγελισάμην ὑμῖν, ὃ καὶ παρελάβετε, ἐν ᾧ καὶ ἑστήκατε, δι᾿ οὗ καὶ σῴζεσθε, τίνι λόγῳ εὐηγγελισάμην ὑμῖν εἰ κατέχετε, ἐκτὸς εἰ μὴ εἰκῆ ἐπιστεύσατε. Παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς, καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς» κ.λπ. Δηλαδή μερικοί Κορίνθιοι αμφισβητούσαν την ανάστασιν των νεκρών.

Και φυσικά, όπως λέγει ευστοχότατα κάποιος Πατήρ ότι «εάν αμφισβητείς την ανάστασιν των νεκρών, τότε μην μιλάς πια για το Ευαγγέλιο, δεν έχεις τίποτα». Και συνεπώς ο Απόστολος Παύλος βλέποντας πόσο ακριβώς μεγάλο είναι το θέμα αυτό, αφιερώνει ένα ολόκληρο και μακρότατο κεφάλαιον υπέρ της αναστάσεως των νεκρών, αφού βεβαίως η κατοχύρωσις θα γίνει επάνω στην Ανάσταση του Χριστού. Και θα τους πει: «Γνωρίζω δέ ὑμῖν ἀδελφοί», δηλαδή το «γνωρίζω» εδώ έχει την έννοια «Σας υπενθυμίζω. Γιατί το ξέρετε. Αλλά, το ξεχάσατε;». Δεν τους θίγει. Να τους πει: «Το αμφισβητήσατε; Σας υπενθυμίζω, λοιπόν, αδελφοί, το Ευαγγέλιον. Εκείνο που εγώ ευαγγελίστηκα σε σας. Εκείνο το οποίον εσείς παραλάβατε και επάνω στο οποίο σεις σταθήκατε, δια του οποίου Ευαγγελίου σεις σώζεσθε, εἰ κατέχετε, εάν βεβαίως το κρατάτε».

Εδώ βλέπομε, σ’ αυτήν την έκφρασή του, αγαπητοί μου, όλη εκείνη την διαδικασία της παραδόσεως της αληθείας. Γιατί είναι μεγάλο θέμα η παράδοσις της αληθείας. Είναι αυτό που πήρα εγώ, να το δώσω στον άλλον. Αλλά αυτό που θα δώσω στον άλλον, πώς θα το δώσω; Και αυτός που θα το πάρει από μένα και θα το δώσει στην επόμενη γενεά, πώς θα το δώσει; Θα το δώσει ακέραιο, σωστό, όπως ακριβώς βγήκε από την πηγήν; Ή θα είναι διαφορετικό; Έτσι προκύπτει, αγαπητοί μου, ένα πρόβλημα. Φυσικά αυτό που λέγει εδώ ο Απόστολος ότι «εγώ σας έδωκα το Ευαγγέλιον -εὐηγγελισάμην ὑμῖν τό Εὐαγγέλιον- το οποίον εσείς πήρατε και επάνω στο οποίο σταθήκατε», θέμα δεν ετίθετο τόσο τότε εις τον Απόστολον και την γενεά στην οποία υπάρχει, διότι είναι ο ίδιος εκείνος ο οποίος πήρε απευθείας από την πηγήν τον λόγο του Θεού, όπως και οι άγιοι Απόστολοι. Μάλιστα θα πει λίγο πιο κάτω, που ακούσαμε την αποστολικήν περικοπήν, ότι «εἴτε ἐγώ εἴτε ἐκεῖνοι, οὕτῳ κηρύσσομεν καί οὕτως ἐπιστεύσατε». «Έτσι κηρύσσομε και έτσι πιστεύετε. Αλλά το θέμα είναι ότι εκείνο που εγώ σας έδωκα, εσείς πώς το παραλάβατε; Και ακόμη, όταν εσείς θα το δώσετε λίγο πιο κάτω, οι άλλοι οι επιγενέστεροι, πώς θα το παραλάβουν;».

Όταν λέμε, αγαπητοί μου, «Παράδοση», τι ακριβώς εννοούμε; Είναι ό,τι λέγει η λέξις σε μία πρώτη διάσταση. Δηλαδή αυτό το οποίο παίρνω και δίδω. «Ὃ παρέλαβον -λέγει ο Απόστολος- ὃ καί παρέδωκα ὑμῖν». Τι; Ότι ο Χριστός απέθανε και την τρίτη ημέρα ανέστη. Αυτό πήρα, αυτό σας έδωκα. Αυτό βασικά είναι Παράδοσις. Αλλά το θέμα είναι όταν γραφτεί αυτή η Παράδοσις, κι αυτή η Παράδοσις εγράφη, είναι το Ευαγγέλιον – φερ’ ειπείν, αυτά που γράφει στους Κορινθίους ο Απόστολος Παύλος, αυτά αγαπητοί είναι κατατεθειμένα, έγιναν βιβλίο. Έτσι λοιπόν τίθεται το ερώτημα: Οι επόμενες γενεές, όταν θα διαβάσουν αυτό, πώς θα το καταλάβουν; Δηλαδή πώς θα το ερμηνεύσουν το Ευαγγέλιο; Διότι αν δεν υπήρχε πρόβλημα ερμηνείας, τότε δεν υπήρχε θέμα παραδόσεως. Εάν υπήρχε ένας τρόπος που όλες οι γενεές να καταλαβαίνουν το Ευαγγέλιο σωστά, όπως ακριβώς παρεδόθη από τον Κύριον στους μαθητάς Του, επαναλαμβάνω, δεν θα υπήρχε ανάγκη παραδόσεως.

Η Παράδοσις λοιπόν δεν είναι τίποτε άλλο παρά το φρόνημα της Εκκλησίας, πώς ακριβώς βλέπει τις Γραφές. Πώς η Εκκλησία, πάντοτε η Εκκλησία, από την εποχή των Αποστόλων, από την Αποστολικήν Εκκλησίαν μέχρι σήμερα, πώς η Εκκλησία βλέπει τις Γραφές και τι φρονεί γι’ αυτές. Δηλαδή, πώς ερμηνεύει τις γραφές. Και έτσι το κλειδί της ερμηνείας βρίσκεται μέσα εις αυτό το φρόνημα της Εκκλησίας, δηλαδή μέσα εις αυτήν την Παράδοση της Εκκλησίας. Είναι γνωστό ότι είναι θεμελιωδέστατο αυτό, από τα πιο θεμελιώδη. Γιατί αν αυτό δεν το κρατώ στα χέρια μου, τότε πώς θα καταλάβω την Γραφή; Και μην νομίσετε ότι αυτό είναι μια κουβέντα με την οποία μπορούμε τώρα να απασχολούμεθα και ανήκει σε κάποιους άλλους κύκλους θεωρητικούς. Όχι, δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα. Το πείραμα έγινε. Έγινε στους Προτεστάντες. Επήραν την Γραφή και άρχισαν να την μελετούν. Και επειδή ήθελαν να αντιδράσουν εις την ρωμαϊκήν Εκκλησίαν, την Δυτικήν, την Εκκλησίαν της Ρώμης, γι΄αυτό τον λόγο άρχισαν να λέγουν ότι… «Μελετάτε την Γραφήν κι όπως την καταλαβαίνετε». Κι έτσι ο κάθε ένας μελετητής έγινε μία αυθεντία ερμηνείας. Το αποτέλεσμα; Επειδή δεν δέχτηκαν την Παράδοσιν, το φρόνημα της Εκκλησίας, πώς ερμηνεύει η Εκκλησία, το αποτέλεσμα είναι να διασπαστούν σε χίλια κομμάτια. Και η πίστις να διασπαστεί και να εισαχθούν πλήθος αναρίθμητο αιρέσεων. Επόμενο ήταν. Διότι όταν ο καθένας ερμηνεύει όπως θέλει, δεν θα εισαχθούν αιρέσεις;

Κατηγορούν την Εκκλησία μας ότι κρατούμε την Παράδοση. Προσέξτε. Όχι τας Παραδόσεις· την Παράδοσιν. Προσέξτε. Όχι τας Παραδόσεις· την Παράδοσιν(Το Π με κεφαλαίο και ενάρθρως). Την Παράδοσιν. Όχι «Παράδοσιν», την Παράδοσιν. Συγκεκριμένο στοιχείο. Την Παράδοσιν. Μας κατηγορούν. Ή ακόμη αν θέλετε και η εποχή μας είναι τέτοια, που εμείς οι ίδιοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί να στεκόμεθα εναντίον της Παραδόσεως και να λέμε: «Και πού τα βρήκες αυτά; Και τι είναι αυτά;». Και πολλοί που θα’ θελαν ίσως να ζήσουν μία πνευματική ζωή, έξω όμως από την Εκκλησία, έξω από την Παράδοση της Εκκλησίας, όπως πολλές φορές έχομε λογίους ανθρώπους, που παίρνουν την Γραφή την μελετούν, την θαυμάζουν αλλά την καταλαβαίνουν όπως θέλουν αυτοί. Τότε αυτό δεν έχει καμία αξία. Γιατί απλούστατα η Γραφή κατανοείται μόνο μέσα εις την Εκκλησίαν. Μόνον. Δεν μπορώ ποτέ να βρω τον Χριστό, εάν δεν μελετήσω την Γραφή μες την Εκκλησία· που θα πει μέσα στο φρόνημα, με το φρόνημα της Εκκλησίας. Αυτή όμως η Παράδοσις είναι μέσα εις αυτήν την ουσίαν του Χριστιανισμού.

Θα μπορούσαμε να απαντήσομε λοιπόν το εξής: Όταν ο Χριστός παρέδωκε στους Αποστόλους την αλήθειαν, τι είπε; Είπε το εξής: «Εγώ δεν ελάλησα τίποτε απ’ ό,τι ήκουσα από τον Πατέρα. Τίποτα δεν ελάλησα παραπάνω ή παρακάτω απ’ ό,τι ήκουσα από τον Πατέρα. Κι εκείνο που ήκουσα από τον Πατέρα, τούτο λαλώ». Αλλά αυτό που ο Χριστός λαλεί επιβεβαιούται από το Πνεύμα το Άγιον την ημέρα της Πεντηκοστής. Συνεπώς παρατηρούμε ότι μέσα εις τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος να υπάρχει μία ιδιότυπος παράδοσις. Λέγω «ιδιότυπος» διότι ο Θεός είναι εις. Η ουσία του Θεού είναι μία. Παρά ταύτα, επειδή «ο Χριστιανισμός είναι μίμησις της Αγίας Τριάδος», όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, γι΄αυτό και εις το σημείο αυτό η Εκκλησία μιμείται την Αγία Τριάδα. Σε τι; Στην Παράδοση. Αφού ο Υιός τίποτα δεν λέγει απ’ ό,τι δεν ήκουσε από τον Πατέρα και το Πνεύμα το Άγιον επιβεβαιοί παν ό,τι ο Υιός είπε την ημέρα της Πεντηκοστής, διότι τότε κατενοήθη, αλλά και το σπουδαίον είναι ότι δεν θα ήρχετο ποτέ η Πεντηκοστή εάν ο άνθρωπος Ιησούς, όπως τον έβλεπαν οι άνθρωποι, δεν ήτο αληθής. Συνεπώς το Πνεύμα το Άγιον απέδειξε την ημέρα της Πεντηκοστής ότι ο Ιησούς είναι αληθής, συνεπώς είναι Θεάνθρωπος. Ώστε αυτή η Παράδοσις μέσα στη ζωή της Αγίας Τριάδος, που δείχνει μια πειθαρχία, η οποία μας καταπλήσσει, γίνεται μοντέλο, γίνεται πρότυπον για μας μες την Εκκλησία.

Έτσι τώρα πηγή είναι ο Ιησούς Χριστός. Διδάσκει. Οι μαθηταί ακούν. Κατόπιν εκείνοι παίρνουν την εντολή ότι «Πορευθέντες εἰς πάντα τά ἔθνη, διδάσκοντες αὐτούς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμῖν». «Αφού τους διδάξετε να τηρούν όσα εγώ σας παρήγγειλα». Προσέξτε: Πάντα. Ούτε παραπάνω ούτε παρακάτω. Και η αξία, αγαπητοί μου, του Αποστόλου είναι η πιστότητα. Ο Απόστολος δεν πρωτοτυπεί. Η αξία του δεν είναι στην πρωτοτυπίαν. Η αξία του είναι εις την πιστότητα. Εάν παρέδωκε επακριβώς εκείνο το οποίον έχει πάρει.

Και κατόπιν, η Παράδοση αυτή περνάει στους αγίους της Εκκλησίας μας, στους Πατέρες. Και συνεπώς η Αποστολική Παράδοσις γίνεται Πατερική Παράδοσις. Και είναι το φρόνημα της Εκκλησίας. Είναι το κλειδί της ερμηνείας της Αγίας Γραφής. Λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης χαρακτηριστικότατα εις την Α΄ του επιστολή. Δια πολλών, εγώ σας λέω μόνον τρεις λέξεις. Το λέγει κατ’ επανάληψιν συνωνύμους λέξεις: «Ὃ ἑωράκαμεν, ὃ ἀκηκόαμεν ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν». «Εκείνο που είδαμε και εκείνο που ακούσαμε, αυτό σας λέμε. Τίποτα παραπάνω από εκείνο που είδαμε και ακούσαμε και τα χέρια μας», λέγει παρακάτω, «εψηλάφησαν περί του λόγου της ζωής. Και σας τα λέμε όχι για να κάνομε τον έξυπνο, αλλά για να έχετε κι εσείς την ζωή, όπως την έχομε και εμείς». Είναι καταπληκτικό, αγαπητοί μου. Αυτή ακριβώς η πιστότης. Θα μας πει δε αργότερα ο Μέγας Αθανάσιος το εξής θαυμάσιον: «Εἴδομεν καί αὐτήν τήν ἐξ ἀρχῆς Παράδοσιν καί διδασκαλίαν καί πίστιν τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας, ἥν (:την οποίαν) ὁ μέν Κύριος ἔδωκεν, οἱ δέ Ἀπόστολοι ἐκήρυξαν καί οἱ Πατέρες ἐφύλαξαν». «Καί οἱ Πατέρες ἐφύλαξαν». Συνεπώς το ταμείον της αληθείας είναι σ’ αυτό που εφύλαξαν οι Πατέρες, που επήραν από κείνο που εδίδαξαν οι Απόστολοι, οι οποίοι ήκουσαν από το στόμα του Χριστού. «Ἐν ταύτῃ γάρ τῇ παραδόσει ἡ Ἐκκλησία τεθεμελίωται». «Εδώ είναι», λέγει, «θεμελιωμένη, έχει θεμελιωθεί η Εκκλησία. Επάνω εις αυτήν την Παράδοσιν».

Έτσι, αγαπητοί, βλέπομε ότι δεν μπορούμε να λέμε ότι θα παίρνομε την Γραφή να την διαβάζομε, για να παίρνομε συνθήματα ζωής και να την εξηγούμε όπως εμείς την θέλομε και μας συμφέρει. Ή ακόμη να βλέπομε κάποια που να νομίζομε ότι μας αρέσουν και κάποια άλλα να τα βάζομε στην άκρη. Η Γραφή ολόκληρη είναι η αλήθεια.

Θα΄θελα όμως ακόμη να σας τονίσω και κάτι άλλο. Πολλές φορές, όταν μελετούμε την Γραφή, νομίζομε ότι είναι ένα γράμμα η Γραφή. Όπως ακριβώς θα ήταν ένας που μας στέλνει ένα γράμμα, μια επιστολή, και ξεχνάμε για μια στιγμή τον αποστολέα και μένομε μόνο στο γράμμα. Έτσι θέλομε πολλές φορές να μείνομε σε ένα ρητό, το οποίο θα θέλαμε να το εφαρμόσομε. Σωστό. Δεν αντιλέγει κανείς. Ξεχνάμε όμως κάτι που είναι πολύ ουσιώδες. Ότι δεν είναι αρκετό να πεις «Θα βάλω μπροστά να εφαρμόσω το Ευαγγέλιον, με άσκηση φυσικά». Δεν πρέπει να ξεχνώ ότι πίσω από εκείνο που διαβάζω, πίσω από εκείνο το οποίον με πάσαν προσπάθειαν προσπαθώ να το οικειωθώ, είναι ένα πρόσωπο. Δεν είναι ένας λόγος. Είναι ένα πρόσωπο. Και το πρόσωπο αυτό είναι ο Ιησούς Χριστός. Γι΄αυτό η Παράδοσις δεν είναι ένα γράμμα. Είναι μία ζωντανή πραγματικότης. Και η τελειοτάτη έκφρασις αυτής της Παραδόσεως, όχι σαν γράμμα, αλλά σαν ζωή, είναι η Θεία Λειτουργία. Την νύχτα που παρεδίδετο ο Υιός Σου, ω Πάτερ, πήρε στα χέρια Του το ψωμί και το κρασί και είπε: «Αυτό είναι το Σώμα μου και αυτό είναι το Αίμα μου· γιατί είμαι Εγώ σ’ αυτό που τώρα Εγώ σας παραδίδω». Και η Εκκλησία εκράτησε την υψίστην Παράδοσιν, την Θεία Λειτουργία. Τον ανεκτίμητον αυτόν θησαυρόν. Και δεν έχομε πια μια παράδοση γράμματος, αλλά μια Παράδοση προσώπου. Αυτόν τον Ίδιον τον Χριστό· ο Οποίος είναι… το Σώμα Του, η Εκκλησία. Έτσι, ο Χριστός και η Εκκλησία είναι Ένα. Ό,τι η κεφαλή με το σώμα. «Και το σώμα του Χριστού», λέει ο Απόστολος Παύλος, «είναι η Εκκλησία». Όταν κοινωνούμε σωστά, όπως πρέπει, το σώμα και το αίμα του Χριστού, κρατάμε την Παράδοση, την ζώσα Παράδοση. Γι’ αυτόν τον λόγο λέγει ο Απόστολος Παύλος ότι θα τελείται το μυστήριον αυτό ἄχρις οὗ ἄν ἔλθῃ, έως ότου έλθει ο Χριστός. Δεν έχει σημασία, αγαπητοί μου, αν λίγοι άνθρωποι τηρούν αυτό. Έστω κι αν αποτελεστεί ένα λείμμα. Πάντα δε, θα είναι η Ορθοδοξία.

Μην το ταυτίζομε, θέλω να ξυπνήσομε λίγο, να ξυπνήσομε. Μην το ταυτίζομε, «ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ». Κάποτε θα δραπετεύσει η Ορθοδοξία από την Ελλάδα. Θα δραπετεύσει. Δεν ξέρω πού θα πάει. Στην Κίνα θα πάει; Στην Ουγκάντα θα πάει; Στον Βόρειο Πόλο θα πάει; Δεν ξέρω. Στους Εσκιμώους; Δεν ξέρω. Ένα μόνο. Η Ορθοδοξία θα μείνει ἄχρις οὗ ἄν ἔλθῃ ο Χριστός. Μας το είπε ο Απόστολος Παύλος. Βεβαίως, εάν δεν μείνει η Ορθοδοξία στην Ελλάδα, εδώ που κηρύχτηκε κι από δω που ξεκίνησαν οι ιεραπόστολοι, πραγματικά θα ήταν κάτι πολύ λυπηρό για μας. Πάρα πολύ λυπηρό για μας. Αλλά, όπως πηγαίνομε και όπως σκεφτόμαστε και όπως κινούμεθα εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, φοβάμαι ότι γρήγορα θα χάσομε αυτήν μας την μεγάλη δόξα και τιμή. Όπως την έχασαν και οι Εβραίοι· την τιμή να γνωρίσουν τον Χριστό. Μην νομίζετε, ο Θεός δεν μεροληπτεί. Ο Θεός δεν περιορίζεται από συναισθηματισμούς. Όχι. «Τήρησες; Θα σε ανεβάσω και θα σε δοξάσω. Δεν ετήρησες; Θα σε απορρίψω»… Δεν εδίστασε, λέει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του, «να απορρίψει τον Ισραήλ. Εσύ ποιος είσαι; Εσύ είσαι αγριέλαιος. Θα σε απορρίψει. Εάν λέει την φύσει καλλιέλαιον απέρριψε, εσύ που είσαι αγριέλαιος και σε εκέντρισε δηλαδή σε μπόλιασε, πολύ παραπάνω θα σε απορρίψει».

Γι’ αυτόν τον λόγο αν αγαπάμε και την πατρίδα μας, την Ελλάδα, ας προσέξομε. Η Ελλάς υπάρχει γιατί υπάρχει Ορθοδοξία. Ή καλύτερα, η δόξα της Ελλάδος είναι η Ορθοδοξία. Και η Ορθοδοξία είναι η Παράδοση της Εκκλησίας, είναι η Παράδοση των Αποστόλων, είναι η Παράδοση των Πατέρων. Και εμείς είμεθα η ζώσα παρακαταθήκη. Αλλά ακόμη κάτι να μην ξεχνάμε. Οι Πατέρες, όπως και ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης και ο Θαλής ο Μιλήσιος και ο Σωκράτης και ει τις έτερος σοφός και σπουδαίος, όπως και οι μεγάλοι καλλιτέχνες, δεν ανήκουν στην Ελλάδα αλλά σε όλον τον κόσμο. Είναι κληρονομιά όλου του κόσμου. Βεβαίως οι Πατέρες είναι Έλληνες, αλλά δεν ανήκουν παρά σε ολόκληρο τον κόσμο. Μην, λοιπόν, εμείς καυχόμαστε και λέμε ότι οι Πατέρες ήσαν Έλληνες. Είδατε τι σας διάβασα; Την γνώμη του Μεγάλου Αθανασίου. Και όμως οι Πατέρες θα πουν: «Ανήκομε σ’ όλο τον κόσμο. Όπου υπάρχει Ορθοδοξία. Και σας σάς αγνοούμε». Μη μείνομε, δηλαδή, μόνο με το όνομα. Με ψιλό όνομα ότι οι Πατέρες είναι Έλληνες. Αλλά να κρατήσομε την πίστιν μας. Λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Κρατάτε τάς παραδόσεις». Να κρατάτε τις παραδόσεις που εγώ σας παρέδωσα. Θα πει να κρατούμε ,να φυλάττουμε. Και τι λέγει ο Κύριος στην Αποκάλυψη σε μια Του επιστολή σε μία Του Εκκλησία. «Κράτει ὃ ἔχεις ἕως οὗ ἄν ἔλθω». «Κράτησε αυτό που έχεις, έως ότου έλθω». Και θέλετε; Αυτή η Εκκλησία της Μικράς Ασίας… -αν και οι επτά Εκκλησίες της Μικράς Ασίας είναι τύπος της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας με επτά πτυχές, με επτά πλευρές, μία η Εκκλησία. Αυτές οι τοπικές Εκκλησίες αποτελούν τύπον. Αυτή η Εκκλησία που πήρε την εντολή να κρατήσει εκείνο που έχει έως ότου έλθει ο Χριστός, δεν το κράτησε. Η λυχνία της έσβησε. Οριστικά το 1922. Έσβησε. Πάει. Βλέπετε δεν εκράτησε την λυχνίαν έως ότου έλθει ο Χριστός. Τι δυστύχημα… Λοιπόν η φωνή του Χριστού μάς ειδοποιεί: «Κράτει ὃ ἔχεις ἕως οὗ ἄν ἔλθω».


69η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.