10 Μαΐου 2021

Ἡ πνευματικῆ ἀναισθησία.💎

†.Μήπως και στους Χριστιανούς υπάρχει αυτή η πνευματική αναισθησία;

   Πρέπει να ομολογήσουμε ότι τουλάχιστον στις ημέρες μας αυτή η πνευματική αναισθησία υπάρχει, και μάλιστα σε ποσοστό τρομακτικό και σε βαθμό απελπιστικό. Οι Χριστιανοί μας σήμερα είναι πνευματικά αναίσθητοι. Οι Χριστιανοί μας! Το κατά πόσο έχουνε δουλέψει οι Σιωνιστές για να επιτευχθεί αυτό, ο Θεός το ξέρει, και το κατά πόσο εμείς οι Χριστιανοί αφήσαμε τον εαυτό μας να υποστεί την διάβρωση αυτή, πάλι ο Θεός το ξέρει. ένα μόνο είναι σίγουρο, ότι σήμερα πράγματι παρουσιάζουμε αυτή την κατάσταση της πνευματικής αναισθησίας.
Γι' αυτό, αγαπητοί μου, ας στραφούμε, τουλάχιστον εμείς εδώ τώρα που ακούμε τον λόγο του Θεού, ας στραφούμε στους εαυτούς μας- όπως ο Μάρκος Αυρήλιος, αυτός ο στωικός φιλοσοφών αυτοκράτωρ, όταν γράφει, γράφει εις εαυτόν. Και ό,τι γράφει, δεν τα γράφει για τους άλλους. τα γράφει για τον εαυτό του.13 Έτσι κι εμείς- ας κάνουμε την αυτοκριτική μας, για να μπορέσουμε -αν μπορέσουμε- να ανακαλύψουμε αυτή την πνευματική μας αναισθησία.
«Μα, άνθρωποι, δεν βλέπετε πού πάτε;!...» Η κατάσταση αυτή πολλές φορές είναι τόσο τραγική, ώστε να φτάνουμε στο σημείο να λέμε: «Μα, άνθρωποι, δεν βλέπετε; δεν βλέπετε πού πάτε;!...». Να λένε τα παιδιά προς τους γονείς, ή οι γονείς προς τα παιδιά τους: «Μα, παιδιά μου, δεν βλέπετε; δεν βλέπετε πού παρασύρεσθε;!...». Ή να λέμε στους μαθητές μας: «Μα, δεν βλέπετε ποιοι και πού σας παρασύρουν;!...». «Μα, δεν βλέπετε, Έλληνες Χριστιανοί, πού παρασύρεσθε κι από ποιους παρασύρεσθε;!... Μα δεν το βλέπετε;!...». Ε, δεν το βλέπουν. Κι όταν, ξέρετε, βλέπεις τον άλλο να 'χει τα μάτια του ανοιχτά, και να έχεις κι εσύ τα μάτια σου ανοιχτά και να βλέπεις τον γκρεμό, κι ο άλλος να προχωρά, και να του λες «Πρόσεχε, γκρεμός!», και να σου λέει «Τον βλέπω» και να πηγαίνει να πέφτει στον γκρεμό, τότε σε πιάνει απελπισία. Και λες: «Με ποιες λέξεις θα πρέπει εγώ να τονίσω ότι υπάρχει γκρεμός μπροστά; Να τον πιάσω και να τον δέσω;». Τα δικαιώματα του ανθρώπου για την ελευθερία και τη δημοκρατία δεν το επιτρέπουν αυτό, σε βαθμό που ούτε και οι γονείς πια μπορούν να δείρουν τα παιδιά τους. Δεν μπορούν να τα δείρουν, γιατί έχουμε τα δικαιώματα του ανθρώπου... Τί να τον κάνω λοιπόν αυτόν; με τί γλώσσα να του μιλήσω; Είναι αναίσθητος. Αναίσθητος! Σας βεβαιώνω άτι τον έχοντα αίσθηση, έστω και στοιχειώδη, τον πιάνει απόγνωση, τον πιάνει απελπισία.

   Δεν ξέρω αν μ' αυτά που σας λέω καταφέρνω να σας μεταφέρω την απόγνωσή μου και την απελπισία μου. Να λες στο παιδί «Παιδί μου, δεν το βλέπεις αυτό;», και να μην καταλαβαίνει τίποτα! Ε, σου έρχεται το αίμα στο κεφάλι -να μιλήσω έτσι απλοελληνικά. Γι' αυτό θα πρέπει να κάνουμε αυτοκριτική. Το κακό είναι πολύ βαθειά. πάρα πολύ βαθειά! Ας προσέξουμε λοιπόν να δούμε τί μπορούμε να βγάλουμε απ' το σημερινό μας θέμα γι' αυτό το πάρα πολύ επίκαιρο ζήτημα. 

   Τί είναι αυτή η πνευματική αναισθησία; Κατ' αρχάς είναι νόσος, είναι αρρώστια. όπως ακριβώς θα λέγαμε ότι αυτός ο άνθρωπος δεν βλέπει, συνεπώς κάτι έχουν τα μάτια του, είναι άρρωστα. ή δεν ακούει. κάτι έχουν τα αυτιά του, δεν ακούει. Νόσος όμως βαρύτατη. Βαρύτατη! Ο Διάβολος επιδιώκει τη βλάβη των αισθήσεών μας, ενώ ο Χριστός τη θεραπεία τους. Ας μου επιτραπεί μία παρέκβαση. ανοίγω μια παρένθεση. Ξέρετε γιατί οι δαίμονες κυριαρχούσαν πάνω στους ανθρώπους και τους έκαναν δαιμονισμένους ή κουφούς ή τυφλούς ή παραλυτικούς; Για να μη μπορούν να πάνε να ακούσουν, να περπατήσουν και να ακούσουν τα λόγια του Θεού ή να δουν με τα μάτια τους τα θαυμάσια του Θεού. Μην πηγαίνετε πολύ μακρυά. Όταν ένας άνθρωπος λέει «όταν θα γεράσω θα μετανοήσω», όταν έρχεται το γήρας -που είναι γνωστό ότι δεν έρχεται μόνο του, αλλά συνοδεύεται με την καταστροφή των αισθήσεων- ο άνθρωπος δεν ακούει πια πολλές φορές ή δεν βλέπει. Πάει ο πνευματικός στο κρεββάτι του θανάτου και προσπαθεί να επικοινωνήσει με τον άνθρωπο αυτό, που κάποτε έλεγε «όταν θα γεράσω θα μετανοήσω»× αλλά ματαίως, η επικοινωνία είναι αδύνατη. Άστε και την μαλάκυνση του εγκεφάλου, που δεν μπορεί πια ο άνθρωπος ούτε να σκεφθεί ούτε να θυμηθεί -τί να θυμηθεί...! Ύστερα, κι αν ακόμη δεν έχει αυτό, και το μυαλό του δεν έχει γίνει κουρκούτι, μέσα στον πόνο του, αν είναι άρρωστος, δεν μπορεί να σκε­φθεί τίποτ' άλλο παρά... τον πόνο του. Τελευταία πήγα σε κάποιον, θυμάμαι, και μου είπε -και δεν είναι ο μοναδικός που μου το έχει πει: «Άσε με, πάτερ μου... Άσε με, πάτερ μου... Τώρα δε μπορώ να σκεφθώ. πονώ!...». Έφθασε να μου πει -κι αυτός, και άλλοι μου το 'χουν πει: «Μη με βασανίζεις!». Θα του 'λεγε κανείς: Δεν σε βασανίζω, άνθρωπέ μου απλώς επιμένω να σε σώσω. κι εσύ μου λες ότι σε βασανίζω;! Αλλά το θεωρείς βασανισμό επειδή αυτή τη στιγμή ίσως πονάς, και σου είμαι ανεπιθύμητος. Δεν λέω όμως τώρα γι' αυτές τις περιπτώσεις, αλλά μιλάω για εκείνον που είναι κουφός. Του λες: «Έκανες αυτή την αμαρτία;». «Τί;...» σου λέει. «Έκανες την άλλη αμαρτία;», «Πώς;...» Δεν ακούει, δεν καταλαβαίνει. Κι αν είναι σε νοσοκομείο και βρίσκονται κι άλλοι δίπλα άνθρωποι και δεν μπορείς να φωνάξεις, τί κάνεις; Πέστε μου, τί κάνεις; Γι' αυτό ο Διάβολος φθείρει τις αισθήσεις, καταστρέφει τις αισθήσεις, με σκοπό οι άνθρωποι να μη μπορούν να δουν τα θαυμάσια του Θεού και να ακούσουν ή να διαβάσουν τον λόγο του Θεού. Αλλά γι' αυτό ακριβώς ο Κύριος θεράπευε. Δεν θεράπευε για να περάσει κανείς την υπόλοιπη ζωή του όμορφα και άνετα -φυσικά και γι' αυτό, γιατί ο Θεός έκανε τον άνθρωπο να είναι ευτυχισμένος πάνω στη γη- αλλά πρωτίστως και κυρίως για να δει και να καταλάβει τα μεγαλεία του Θεού. Κλείνω την παρένθεσή μου.

   Είπαμε ότι η αναισθησία είναι νόσος βαρύτατη. Λέγει ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος -τον οποίο πάλι θα χρησιμοποιήσουμε απόψε στην αγάπη σας: «Αναισθησία εστί νενεκρωμένη αίσθησις», αίσθηση νεκρή, «εκ χρονίας νόσου και αμελείας εις αναισθησίαν καταλήξασα.»14. Ποια είναι αυτή η χρονία νόσος; Τα χρονίζοντα πάθη πίσω από την αναισθησία. Εδώ που τα λέμε η αναισθησία μόνη, αυτή καθ' εαυτή, δεν είναι χρονία νόσος. πίσω από την αναισθησία υπάρχει μια άλλη χρονία νόσος. Είναι γνωστό ότι μια αρρώστια φέρνει και μια άλλη αρρώστια. Όταν επί παραδείγματι δεν λειτουργεί καλά ας πούμε η καρδιά, σιγά-σιγά μου φαίνεται ότι καταστρέφονται ίσως και τα νεφρά. δεν λειτουργούν καλά. Ή, αν τα νεφρά δεν λειτουργούν καλά, ίσως καταστρέφεται, ξέρω 'γώ, και η καρδιά. αντιστρόφως. Δεν ξέρω βέβαια αν συμβαίνει αυτό -να με συγχωρέσετε που δεν ξέρω- αλλά θέλω να πω ότι όταν χαλάσει ένα όργανο, πλάι σ' αυτό μπορεί να χαλάσει κι ένα άλλο όργανο. Έτσι κι εδώ. μπορεί να υπάρχει μια αρρώστια πνευματική, και πίσω απ' αυτή να υπάρχει μια άλλη αρρώστια. Ποια είναι λοιπόν αυτή η άλλη χρονία νόσος; Θα τρομάξετε. Είναι τα χρονίζοντα θανάσιμα πάθη! Είναι τα πάθη τα οποία χρονίζουν, και κυρίως τα θανάσιμα πάθη. Ποια είναι αυτά; Είναι η γαστριμαργία, είναι η πορνεία,... -τα 'χαμε κάνει πέρυσι. Όταν ένας άνθρωπος χρονίζει στην πορνεία, τί γίνεται; δεν γίνεται αναίσθητος; Ή όταν χρονίζει στην γαστριμαργία, ο άνθρωπος ο οποίος δεν βλέπει τίποτε μπροστά του παρά μόνο το πώς θα τρώει και τί θα πίνει και τίποτε άλλο, αυτός δεν γίνεται πνευματικά αναίσθητος; Ή όταν χρονίζει στην υπερηφάνεια, στην κενοδοξία, στη φιλαργυρία,... Όταν ο άνθρωπος χρονίζει στη φιλαργυρία, δεν γίνεται ανάλγητος και αναίσθητος στην δυστυχία που μπορεί να υπάρχει γύρω του; Ώστε λοιπόν αυτή η χρονία νόσος είναι τα χρονίζοντα πάθη, που με την συνέργεια της αμελείας οδηγούν στην αναισθησία. Όταν ο άνθρωπος δεν φροντίζει να τα θεραπεύσει, όπως θα 'λεγε κάποιος «Έχω κάτι, αλλά δεν πάω στον γιατρό», τότε θα καταλήξει στην αναισθησία, δηλαδή στην βλάβη. Γι' αυτό ας προσέξουμε, αγαπητοί μου, και ας φοβηθούμε τα χρονίζοντα πάθη.

   Τί ήταν ο Ιούδας; Ο Ιούδας ήταν ένας εκ των δώδεκα Μαθητών, που επελέγη όπως και οι υπόλοιποι ένδεκα. Ανατέθηκε σ' αυτόν το μήνυμα της Βασιλείας του Θεού. ανατέθηκε σ' αυτόν να θαυματουργεί και να εκδιώκει και απελαύνει δαίμονες. Θαυματούργησε ο Ιούδας. Θαυματούργησε! Στάθηκε εκλεκτός Μαθητής -από το εκλέγω- τον εξέλεξε ο Κύριος! «ουκ εγώ υμάς Τους δώδεκα εξελεξάμην; λέγει. και εξ υμών εις διάβολός εστιν»15, ένας από σας είναι προδότης, λέει. Εγώ σας εξέλεξα. Ο Χριστός δεν εξέλεξε έναν προδότη. Μην πάμε σ' αυτή τη βλασφημία, όπως το παρουσιάζουνε κάποια ιστορικά μυθιστορήματα και ταινίες και θεατρικά έργα ή θεωρίες που κυκλοφορούν, και συνεπώς δίνουν δίκιο στον Ιούδα. Όχι, προς Θεού! Δεν εκλέγει προδότη. εκλέγει Μαθητή. Αλλά ο Μαθητής αυτός φθάνει να γίνει προδότης. Γιατί; Επειδή έγινε αναίσθητος. Πώς έγινε αναίσθητος; Άφησε να κυριευθεί από το πάθος της φιλαργυρίας. Κρατούσε το ταμείο -η αφορμή. Ε, την πρώτη φορά έβαλε ένα νομισματάκι από τον κοινό κορβανά στην τσέπη του. γλυκάθηκε. Την δεύτερη φορά κάτι περισσότερο, την άλλη κάτι περισσότερο. Προσπαθούσε με κάθε τρόπο να αυξήσει τα έσοδά του. Πίστεψε ότι ήτανε μία πολύ μεγάλη ευκαιρία να πάρει και τριάντα αργύρια, και έ­φθασε στο σημείο να προδώσει τον Χριστό. Δεν άκουγε τίποτα; Πόσες φορές ο Χριστός έκανε μνεία του πράγματος; Θα σας θυμίσω μόνο τούτο. Όταν είπε «εις εξ υμών διάβολός εστιν»16, ο Ιούδας το άκουσε, ήτανε παρών. Όταν στο δείπνο, το τελευταίο δείπνο, τους είπε «ένας από σας θα με παραδώσει», ο Ιούδας αυτό το άκουσε, και φθάνει στην υποκρισία να πει: «μήτι εγώ ειμι, ραββί;», μήπως είμαι εγώ; Κι ακόμη, ένα τρίτο σημείο, του λέγει ο Κύριος: «ο ποιείς, ποίησον τάχιον»17 -είναι φοβερό αυτό το πράγμα! Οι άλλοι Μαθητές δεν πήραν είδηση. νόμισαν ότι πρόκειται περί αγοράς τροφίμων για τους φτωχούς. «Ό,τι έ­χεις να κάνεις, κάν' το γρήγορα.»! Αν το θύμα πει στον θύτη, στον εγκληματία, «Ό,τι έχεις να κάνεις, κάν' το, καημένε, γρήγορα», ο θύτης θα πει «Με κατάλαβε!», θα λάβει τα μέτρα του. Ή ακόμη, αν έχει κάτι μέσα του, θα συνέλθει, θα τρανταχθεί, θα γίνει μέσα του σεισμός. Αν έχει κάτι ακόμη μέσα του...! Ο Ιούδας φεύγει για το έργο του. και τελευταία στιγμή, όταν με φίλημα Τον προδίδει, ακούει: «εταίρε, εφ' ω πάρει;»18. Φίλε, εδώ είσαι; «Εταίρε», φίλε. Ακούτε. «φίλε»! Αυτό είναι έλεγχος φοβερός. «Φίλε, εδώ είσαι;». Ο απόστολος Πέτρος με μία ματιά του Κυρίου συγκλονίστηκε. Όταν Τον αρνήθηκε για τρίτη φορά, κι Εκείνος γύρισε και τον κοίταξε, η ματιά εκείνη του Κυρίου ήτανε έλεγχος- βγήκε έξω και έκλαψε πικρά!19 Ο Ιούδας όμως, με την προσφώνηση «φίλε», δεν συγκινείται. Με φίλημα προδίδεις τον υιόν του ανθρώπου, τον διδάσκαλό σου;... Με φίλημα;...! Δεν συγκινείται. Γιατί; Είναι αναίσθητος. Και γιατί είναι αναίσθητος; Τον κατάντησε τέτοιον το πάθος της φιλαργυρίας.

   Η αναισθησία, αγαπητοί μου, έχει δύο φάσεις. η δεύτερη φάση λέγεται πώρωση. Σ' αυτή δεν υπάρχει ουδεμία δυνατότητα πλέον διακρίσεως του καλού από το κακό. Εκείνος που έχει πάθει πώρωση δεν ξεχωρίζει τί είναι καλό και τί είναι κακό. δηλαδή έχει παντελή έλλειψη αυτογνωσίας. Μπορεί να κάνει το κακό, να κάνει έγκλημα, και να γελά! να μην αισθάνεται απολύτως τίποτε. Απολύτως! Έχουμε το φαινόμενο της πωρώσεως. είναι η αναισθησία στο τελευταίο της στάδιο. Ο άνθρωπος αυτός πια δεν έχει ελπίδα να σωθεί. είναι νεκρός, πνευματικά νεκρός. Αλλά η πρώτη φάση, η πιο συνηθισμένη, είναι αυτή που την συναντάμε στους Χριστιανούς μας, όπως θα δείτε στη συνέχεια της αναλύσεως, σ' ένα βαθμό υπερβολικά απλωμένο και βαθύ. Εμφανίζεται δε αυτή η αναισθησία είτε ως πρακτική αμετανοησία είτε ως μη πρόοδος στην πνευματική ζωή.

   Αλλά να μη μιλήσω εγώ παρακάτω. ας αφήσουμε τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος να μας περιγράψει τον αναίσθητο άνθρωπο. αυτόν όμως που δεν είναι πωρωμένος. αυτόν που βλέπει, απλώς βλέπει το κακό, αλλά δεν εννοεί ποτέ να διορθωθεί. που έχει αυτή την αναισθησία, όπως σας είπα, της πρώτης φάσεως. «Κακώς πράττω, βοά, και προθύμως επίκειται». Φωνάζει: «Αυτό που κάνω είναι κακό πράγμα», αλλά με πολλή ευχαρίστηση παραμένει σ' αυτό το κακό. "το στόμα κατά του πάθους προσεύχεται, και το σώμα υπέρ αυτού αγωνίζεται". το στόμα λέει «Θεέ μου, σε παρακαλώ, γλίτωσέ με από τους πειρασμούς της ανηθικότητος», κάνει προσευχή, και περιμένει πότε θα τελειώσει την προσευχή για να επιδοθεί στο πάθος. Ο καθένας μέσα σ' αυτή την ανατομία του αγίου Πατρός θα βρει τον εαυτό του. Βλέπουμε εδώ ένα κράμα προσευχής και επιθυμιών, όχι όμως με σκοπό να απαλλαγεί ο άνθρωπος από τις πονηρές επιθυμίες με την προσευχή, αλλά ίσως-ίσως για να δικαιολογήσει τη συνείδησή του, να πει δηλαδή «Ε, πια δεν μπορώ να κάνω τίποτα» και κατόπιν να παραδώσει εαυτόν στην ικανοποίηση των επιθυμιών.

"Περί θανάτου φιλοσοφεί, και ως αθάνατος διάκειται". μιλάει για τον θάνατο, και ζει και κινείται σαν να μη πρόκειται να πεθάνει ποτέ.

"Περί εγκρατείας διαλέγεται, και περί γαστριμαργίας αγωνίζεται". μιλάει για την εγκράτεια, και κοιτάζει πώς ακριβώς θα ικανοποιήσει με τη γαστριμαργία τον εαυτό του.

"Την υπακοήν μακαρίζει, και αυτός πρώτος παρακούει. τους απροσπαθείς επαινεί -τους ανθρώπους εκείνους που ζουν απροσπαθώς, δηλαδή δεν κάνουν αγώνα να κατακτήσουν υλικά αγαθά- και δια ράκος μνησικακών και πολεμών ουκ αισχύνεται», αλλά για ένα κουρέλι, για ένα τίποτα, μπορεί να μνησικακήσει εναντίον του άλλου και να κάνει πόλεμο και μάχη, και δεν ντρέπεται γι' αυτό το πράγμα. 

"Περί κρίσεως αναγινώσκει", διαβάζει για την Κρίση που θα γίνει, για τη δευτέρα του Χριστού Παρουσία και την Κρίση, «και μειδιάν άρχεται», κι αρχίζει να χαμογελά.

"Κορεσθείς μεταμελείται, και μικρόν προβάς πάλιν τω κόρω προσέθηκε." Αφού χορτάσει, μετανιώνει. Και το χόρτασμα πάρτε το σαν ικανοποίηση των αισθήσεων με κάθε τρόπο. θέλετε πορνικά έργα να είδε στον κινηματογράφο ή στην τηλεόραση, θέλετε να παραγέμισε την κοιλιά του, θέλετε να παραχόρτασε στην πορνεία, θέλετε να άκουσε αισχρά πράγματα, ό,τι θέλετε πάρτε... σαν ένας κορεσμός των αισθήσεων από βρώμικα, ρυπαρά πράγματα. Τί κάνει μετά; Μεταμελείται. «Αχ, τί έκανα... Γιατί ν' ακούσω; Γιατί να δω;». Και πάει λίγο πιο πέρα, και ξαναγυρίζει πάλι να προσθέσει πάλι χόρτασμα.
«Ανανήψας εστέναξε», αφού ανένηψε, εστέναξε, δηλαδή είπε: «Επιτέλους πρέπει να απαλλαγώ, να καθαριστώ!». Κάποτε δεν αποκλείεται αυτό να είναι και μία Εξομολόγηση. να 'ρχονται άνθρωποι να εξομολογούνται, και να αναστενάζουν, «Επιτέλους, έχω ανανήψει, έχω διορθωθεί». «και την κεφαλήν κινήσας, πάλιν του πάθους έρχεται», αλλά δυστυχώς επανέρχεται πάλι στο πάθος. Αυτά εγώ τα έχω δει με τα μάτια μου. και ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος αυτό λέγει. Έχει μία παράγραφο. δεν σας τη μεταφέρω ολόκληρη, από έλλειψη χρόνου. Είναι στον 17ο Λόγο. Αν θέλετε, μπορείτε να ανατρέξετε εκεί, στο πρωτότυπο ει δυνατόν, και να βρείτε αυτά τα οποία σας λέω εδώ, για να εδραιωθούν καλύτερα στη μνήμη και στην καρδιά. Αναφέρει σε μία παράγραφό του τι έχει δει ο ίδιος. Αλλά σας βεβαιώνω ότι κι εγώ έχω δει ανθρώπους, οι οποίοι μπορούν να 'ρθουν στην Εξομολόγηση, να λέγουν τούτο ή εκείνο, και να γυρίζουν να κάνουν πράγματα όχι από 'κείνα που θα κάναμε όλοι από μία αδυναμία -κανείς άλλωστε δεν γίνεται αμέσως καλά- αλλά πράγματα που να βγαίνει κανείς από τον εαυτό του κι από τα ρούχα του! Και να λέει κανείς: «Άνθρωπέ μου, εσύ ήρθες και εξομολογήθηκες, και τώρα κάνεις αυτά;! ή: συμβουλεύεις στους άλλους να κάνουν αυτά;! ή: οδηγείς τα παιδιά σου σ' αυτές τις φοβερές καταστάσεις;! Συ, που εξομολογήθηκες;!...». Αναισθησία. φοβερή αναισθησία!

"Πάντοτε εαυτού κατήγορος γίνεται», πάντοτε κατηγορεί ο αναίσθητος τον εαυτό του, «και εις συναίσθησιν ελθείν ου βούλεται, ίνα μη είπω ου δύνα­ται»20, και σε συναίσθηση να έλθει δεν θέλει. πάντα λέει: «Είμαι ταλαίπωρος, είμαι τέτοιος, είμαι τέτοιος, η ζωή είναι τέτοια. κοίταξε πού παρασυρόμαστε!». Το ακούμε από όλους, κι όλοι το λέμε, αλλά δεν εννοούμε όμως να διορθωθούμε. μένουμε εκεί, στα ίδια πράγματα. Και ο άγιος Ιωάννης σημειώνει κάτι, το οποίο θα έλεγα ότι είναι κάπως απογοητευτικό. «για να μην πω ότι δεν μπορεί»! Διότι όπως τότε τον παράλυτο έπρεπε τέσσερις να τον σηκώσουν, να χαλάσουν τη σκεπή και να τον κατεβάσουνε μπροστά στον Χριστό21, έτσι θα 'πρεπε κι αυτόν τον αναίσθητο να τον πάρει κάποιος να τον σείσει, για να συνέλθει. 

   Και συνεχίζει ο ιερός Πατήρ, προσωποποιώντας την αναισθησία, και λέγει: «Οι εμοί υπόσπονδοι», εκείνοι οι οποίοι με λατρεύουν και μου προσφέρουν σπονδή, «νεκρούς ορώντες γελώσιν», βλέπουν νεκρούς και γελούν. Αλλά, ας μου επιτραπεί, είναι πολύ ευρεία αυτή η παρατήρηση εδώ του ιερού Πατρός. Δεν είναι μόνον οι άνθρωποι εκείνοι που απλώς βλέπουν νεκρούς και γελούν. Το να δεις έναν που πέθανε ή που πεθαίνει και να γελάς, είναι ένα κάτι. το να παίρνεις όμως έναν γερό άνθρωπο, έναν ζωντανό άνθρωπο, και να τον βασανίζεις και να γελάς με το να γίνεσαι θηριώδης απέναντί του, αυτό είναι πολύ βαρύτερο από το να γελάς μπροστά σε έναν νεκρό. Δυστυχώς και η εποχή μας έχει να επιδείξει φοβερές θηριωδίες ες βάρος Χριστιανών και άλλων πολιτών, δηλαδή εις βάρος ανθρώπων, ζωντανών ανθρώπων. Και ιερείς εσταύρωσαν... Ναι, ιερείς εσταύρωσαν... και θα σταυρώσουν! Και θα σταυρώσουν πάλι!... Και αθώων ανθρώπων κόπηκαν λαιμοί... και θα ξανακοπούν! Και μάτια βγάλαν και γλώσσες τραβήξαν... και θα ξαναβγούν αυτά! Οι άνθρωποι που τα έκαναν, και τα κάνουν, γελούν, ικανοποιούνται, ευχαριστιούνται! Πώς θα μπορούσαμε να πούμε και να χαρακτηρίσουμε τους ανθρώπους αυτούς... Τί φοβερή αναισθησία θα μπορούσε να τους διακρίνει... Ο Θεός να ελεήσει!

«Εν προσευχή παριστάμενοι, λιθώδεις όλοι και σκληροί και σκοτεινοί τυγχάνουσι.»22, ενώ παρίστανται στην προσευχή, είναι εξ ολοκλήρου πετρώδεις και σκληροί και σκοτεινοί. Τους βλέπετε να πάνε στην Εκκλησία ή να στέκονται σε μία ομήγυρη προσευχομένων ανθρώπων. Πώς όμως μένουν; Λιθώδεις, πέτρινοι ουδεμία συγκίνηση, ουδεμία κατάνυξη της καρδιάς, τίποτα. Καμία αίσθηση× τίποτε! Σκληροί, σκοτεινοί! Σκληρό μάτι! Σε βλέπουν με ένα μάτι σκληρό, που πολλές φορές γυαλίζει ένα μάτι σκοτεινό, αβυσσώδες, που αν μπορούσες να σκύψεις στο χείλος αυτής της αβύσσου, θα τρόμαζες με το τί υπάρχει στον απύθμενο πυθμένα αυτής της κολάσεως της ψυχής του ανθρώπου του σκοτεινού!

Αλλά ας έλθω και στα ηπιώτερα. Βλέπετε πώς μπαίνουν στην Εκκλησία Χριστιανοί, άνθρωποι βαπτισμένοι; Δεν λέω για τους τουρίστες, τους ξένους, που κι αυτοί υποτίθεται ότι είναι Χριστιανοί, είτε Προτεστάντες είναι είτε ό,τι άλλο θέλετε, αιρετικοί φυσικά. Δεν λέω γι' αυτούς λέω για τους Έλληνές μας, τους Χριστιανούς μας, τους Ορθοδόξους, τους βαπτισμένους, που ακούνε την καμπάνα και πηγαίνουν στην εκκλησία της ενορίας τους ή του χωριού τους. Τώρα πλέον μεγάλωσαν... πήγαν στο Πανεπιστήμιο, διδάχθηκαν την αθεΐα. Όχι πως το Πανεπιστήμιο αυτό καθ' εαυτό διδάσκει αθεΐα× η γνώση δεν οδηγεί στην αθεΐα η αθεΐα είναι αρρώστια της γνώσεως. Πώς μπαίνουν στην εκκλησία μέσα; Με τα χέρια στις τσέπες... σαν να πηγαίνουν στο καφενείο! Ίσως κάποτε να μπουν μέσα στον χώρο τον ιερό και με το τσιγάρο! Προκειμένου να φωτογραφίσουν τοιχογραφίες, γιατί μόνο για την τέχνη ενδιαφέρονται και ασχολούνται, κι όχι για τον εικονιζόμενο Άγιο -αυτά που λέγω είναι πραγματικά- δεν διστάζουν να πατήσουν επάνω και σ' αυτή την αγία τράπεζα! Οπουδήποτε είναι ικανοί να πατήσουν, προκειμένου να φθάσουν μία τοιχογραφία με τον φακό της μηχανής τους και να φωτογραφίσουν την εικόνα! Είναι πραγματικά αυτά που σας λέω. δεν είναι φανταστικά. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν συναίσθηση πού βρίσκονται. Αλλά γιατί να τα λέω εγώ; Τα λέει ο ιερός Πατήρ στη συνέχεια, «την ιεράν τράπεζαν βλέποντες, αναισθητούσι». βλέπουν την αγία τράπεζα, και μένουν αναίσθητοι. Ακούστε. Όταν μεταφερόταν η κιβωτός του Θεού από τη Βηθλεέμ στην Ιερουσαλήμ και η άμαξα που την μετέφερε έγειρε σε μια λακκούβα και κινδύνεψε η κιβωτός να ανατραπεί, ο Οζά, από ευλάβεια, έσπευσε να την κρατήσει για να μην πέσει και πέθανε αμέσως! Τιμωρήθηκε διότι δεν ήταν Λευίτης, και δεν επιτρεπόταν σε μη Λευίτη να εγγίσει την κιβωτό του Θεού. Η οποία -τί ήταν;- ήταν από ξύλο ακακίας, επενδεδυμένη από μέσα κι απ' έξω με φύλλο χρυσού, και είχε μέσα τις λίθινες πλάκες, πάνω στις οποίες πλάκες ήταν γραμμένος ο Νόμος του Θεού.23 Συγκρίνεται όμως η κιβωτός της διαθήκηςαγία τράπεζα, όπως λέγει ο ιερός Χρυσόστομος;...24 Εκείνη η κιβωτός τί είχε; Πέτρινες πλάκες. Εδώ τί έχει, παρακαλώ, η τράπεζα η αγία της Εκκλησίας; Έχει αυτόν τον ζώντα Λόγον, τον ενανθρωπήσαντα, υπό τα είδη του άρτου και του οίνου, που βρίσκονται πάνω της! Κι εσύ εγγίζεις και πατάς και βλέπεις αναιδώς, και δεν κατανύγεσαι και δεν αισθάνεσαι ντροπή, όταν τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ που κυκλώνουν την αγία τράπεζα κατά τη διάρκεια της θείας Λειτουργίας, κρύπτουν από συστολή τα πόδια τους με τις δύο φτερούγες, και τα πρόσωπά τους με τις άλλες δύο φτερούγες, γιατί δεν μπορούν να βλέπουν τη θεία δόξα;! Συ μένεις αναίσθητος;!... με την

Αλλά μόνον αυτό; «του Δώρου μεταλαμβάνον­τες, συνεχίζει ο άγιος Πατήρ, ως επί γεύσει ψιλού άρτου διάκεινται». Πραγματικά λιθώδεις άνθρωποι! πραγματικά πέτρινοι άνθρωποι! Πηγαίνουν και κοινωνούν -γιατί;- γιατί έρχονται Χριστούγεννα... και γιατί πρέπει να κοινωνήσουν, επειδή είναι Χριστούγεννα... Και κλωτσώντες και κλωτσώμενοι, διαπληκτιζόμενοι, θυμώνοντες, υβρίζοντες ενίοτε και σπρωχνώμενοι, έρχονται να κοινωνήσουν!25 Τί κοινώνησαν; Κρασί και ψωμί! Έτσι πιστεύουν. ψιλόν άρτο και ψιλόν οίνο -το ψι με γιώτα- δηλαδή σκέτο κρασί και ψωμί. Έτσι το αισθάνονται. Τί πήρανε; Τίποτα× ουδεμία αίσθηση. Θα 'πρεπε όμως να νοιώθουν όπως τότε οι Μαθητές, που έβλεπαν τον Κύριο και που μπορούσαν να εγγίζουν και να άπτωνται τον Λόγο του Θεού! «και αι χείρες ημών εψηλάφησαν, θα πει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην επιστολή του, περί του λόγου της ζωής»26. Τότε οι Μαθητές δεν ψηλάφησαν τον Ιησού ψηλάφησαν τον Θείο Λόγο! Κι εσύ, όταν γεύεσαι αυτό που αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις σου, τα μάτια σου κι η γεύση σου και τα λοιπά, δεν είναι κρασί και ψωμί, αλλά είναι αυτός ο Θείος Λόγος, αυτός ο Θείος Λόγος ο ενανθρωπήσας! Κι εσύ το θεωρείς ότι είναι τίποτα;! Τότε γιατί πας και κοινωνείς; Φύγε μακρυά τουλάχιστον δήλωσε το ότι δεν είσαι Χριστιανός, ότι δεν θέλεις να είσαι Χριστιανός. Δεν μπορεί να εμφανίζεται κανείς, αγαπητοί μου, ως λιθώδης άνθρωπος, αναίσθητος, μπροστά στο αγιώτατο και ιερώτατο Μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, που αποτελεί την καρδιά, τον νου, το άλφα και το ωμέγα της χριστιανικής μας Πίστεως, που είναι αυτός ο ενανθρωπήσας Θεός Λόγος.

Τώρα όμως ο αναίσθητος θα πάρει επιθετική στάση απέναντι σ' εκείνους που έχουν αίσθηση. Είναι πολύ φυσικό διότι ο αναίσθητος αναισθητεί μεν για τα πνευματικά, αλλά είναι πολύ θερμός και επιθετικός εναντίον εκείνων οι οποίοι έχουν αίσθηση πνευματική. «Εγώ κατανυσσομένους ορώσα μυκτηρίζω». Άμα βλέπω άλλους οι οποίοι κατανύγονται, έχουν θρησκευτικότητα, έχουν πνευματικότητα, εγώ αυτούς τους κοροϊδεύω. «Πάντα τα τικτόμενα εξ ανδρείας και πόθου αγαθά, εγώ αποκτέννειν υπό του εμέ γεγενηκότος πατρός μεμάθηκα», έτσι με έμαθε ο Διάβολος, ο πατέρας μου να σκοτώνω ό,τι βλέπω να γεννιέται και να γίνεται έργο από την ανδρεία και από τον ευσεβή πόθο× εγώ θα πάω να το καταστρέψω!

«Εγώ γέλωτος μήτηρ», εγώ, η αναισθησία, είμαι η μάνα του γέλωτος, της κοροϊδίας και της ειρωνείας. «εγώ ύπνου τροφός». δεν με νοιάζει τσιμέντο να γί­νουν όλοι, φούρνος να μην καπνίσει! εγώ θα κοιμάμαι... πολύ θα κοιμάμαι, θα κοιτάζω μόνο την άνεσή μου και τον τρυφή μου, την απόλαυσή μου× «εγώ κόρου φίλη», εγώ είμαι φίλη του χορτασμού, όλων των αισθήσεων. «εγώ ελεγχομένη ου πονώ», όταν με ελέγχουν οι άλλοι, δεν πονώ, δεν κατανύσσομαι, δεν αισθάνομαι.

«Εγώ -προσέξτε αυτό το τελευταίο του αγίου Πατρός- ψευδευλαβεία συμπλέκομαι.»27 -αυτό είναι το φοβερώτερο από όλα- έρχομαι να συμπλεχθώ, να ανακατευτώ και να μειγώ με την ψευδευλάβεια. Και πολλές φορές -εδώ θα συλλάβουμε τον εαυτό μας- εμφανιζόμαστε συχνά ως ευλαβείς, ενώ στην πραγματικότητα είμαστε ψευδευλαβείς. δεν υπάρχει αληθινή ευλάβεια, αλλά ψευδευλάβεια, γιατί; Γιατί υπάρχει στην καρδιά μας αναισθησία. Ναι, αγαπητοί μου. Βλέπετε ανθρώπους που είναι χρόνια ψάλτες, χρόνια νεωκόροι, χρόνια επίτροποι -χρόνια!- και δεν πήγανε μία φορά να κοινωνήσουνε! Ούτε μια φορά δεν πήγαν να κοινωνήσουν!... Είναι φοβερό. Κι αυτοί υπηρετούν την Εκκλησία, και λένε ότι έχουνε δικαιώματα στον οίκο του Θεού! Είναι φοβερό. Βλέπετε ανθρώπους σε φιλανθρωπικές επιτροπές, σε φιλόπτωχα ταμεία, σε εράνους, τρέχουν από 'δώ κι από 'κει, σου λένε «Προσφέρω τον εαυτό μου.»... αλλά στην πραγματικότητα έχουν βορβορώδη ψυχή και βίο ακατονόμαστο. Πραγματικά, να γιατί η αναισθησία συμπλέκεται όντως με την ψευδευλάβεια.

   Μόνο που πρέπει κάτι να σημειώσω, έτσι σαν μία παρατήρηση, για να μην απογοητευτούμε φυσικά ύστερα απ' όσα είπαμε. Πολλές φορές μας διακρίνει μία έκτακτη και παροδική αναισθησία. Μπορεί να κρατήσει κάποιες μέρες ή κάποιες ώρες, κάποιον λίγο καιρό, πολύ λίγο καιρό. Πάμε φέρ' ειπείν να λειτουργηθούμε, και δεν έχουμε όρεξη, δεν έχουμε όρεξη να λειτουργηθούμε. Το μυαλό μας δεν είναι στη Λειτουργία. γυρίζει από 'δω κι από 'κει. Αισθανόμαστε βεβαρημένο, κουρασμένο τον εαυτό μας, θέλουμε να βγούμε έξω× δεν θέλουμε ίσως να πάμε στην εκκλησία, δεν θέλουμε να κάνουμε προσευχή. Τί είναι αυτό; Εδώ πολλές φορές ως αιτία μπορεί να υπάρχει μια ψυχοσωματική κατάσταση. Μπορεί επί παραδείγματι να υπάρχει μία κόπωση. ή μία αϋπνία, να μην κοιμηθήκαμε καλά. ακόμη να υπάρχει μία εξάντληση, ή απλώς να φάγαμε πολύ. Ήτανε μία γιορτή, φάγαμε πολύ -είναι αμαρτία να τρώμε κατά κόρον, και να μη μπορούμε να κοιμηθούμε. αλλά πολλές φορές το παθαίνουμε. Ήτανε κάτι το έκτακτο, ήτανε Πάσχα, ήτανε γιορτή, ξέρω 'γώ, φάγαμε πολύ, και δεν μπορούμε να κάνουμε προσευχή. ή νυστάζουμε, και δεν έχουμε όρεξη, δεν θέλουμε να ακούσουμε τίποτε, δεν θέλουμε να διαβάσουμε Αγία Γραφή. Πολλές φορές λοιπόν οφείλεται σε κάτι τέτοιες καταστάσεις. Αυτή η αναισθησία ακόμη μπορεί να οφείλεται και σε μια απογοήτευση, ποικίλης φύσεως απογοήτευση -χωρίς να θέλω να κάνω ιδιαίτερη ανάλυση. Αυτό πολλάκις είναι παροδικό. όταν φύγει το αίτιο, φεύγει και αυτή η αναισθησία. Δεν πρέπει βεβαίως να ανησυχήσουμε, παρά μόνον εάν αυτό είναι διαρκώς επαναλαμβανόμενο. τότε βεβαίως εμπίπτουμε στα προηγούμενα.

   Όπως αντιλαμβάνεσθε, εκείνος ο οποίος δεν έχει καταληφθεί από την αναισθησία ολοκληρωτικά, ο οποίος έχει ακόμη κάποια ευαισθησία, ανησυχεί μήπως καταληφθεί απ' αυτή την μαινάδα, όπως λέγει ο ιερός Πατήρ, και σκέφτεται πώς θα μπορούσε να απαλλαγεί ολότελα από την αναισθησία.

«Επίμενε μελετών αγρυπνία πολλή κρίσιν αιωνίαν», να επιμένεις να μελετάς με πολλή αγρυπνία, δηλαδή πολύ να μελετάς, «κρίσιν αιωνίαν», ότι θα κριθούμε. να μελετάς βιβλία και κείμενα τέτοια, τα οποία ομιλούν για την Κρίση του Θεού.

»Όρα την εμήν αιτίαν πόσον εν σοι τίκτομαι, και κατά της μητρός αυτής -δηλαδή της αιτίας- αγωνίζου». Ερεύνησε πού οφείλεται αυτή σου η αναισθησία, σε τί πάθος, σε τί κατάστασι οφείλεται, και όταν βρεις ότι είναι στη γαστριμαργία ή στη φιλαργυρία, τότε να πολεμήσεις αυτή την αιτία.

»Εν σοροίς -το σο με όμικρον- εν σοροίς προσεύχου πυκνά, εικόνα τούτων ανεξάλειπτον εν τη καρδία σου ζωγραφών.»28. όταν έχουν αναλγήτους ανθρώπους μπροστά τους, τους στέλνουν να παρακολουθούν κηδείες και λοιπά, για να βλέπουν την ματαιότητα του κόσμου τούτου και να κατανυγεί η καρδιά τους. Τρέχα στις κηδείες. Κάνε προσευχή μπροστά σ' έναν πεθαμένο. Παρατήρησε καλά το πρόσωπό του μέσα στο φέρετρο. Προσπάθησε να τον θυμηθείς άμα ζούσε, και δες τώρα ποιος είναι, κείμενος μέσα σ' ένα κασόνι, και τί θα γίνει σε λίγο όταν θα μπει στη γη. Πήγαινε όταν θα ξεθάψουν τον ίδιο, ή κάποιους άλλους, και δες τα κόκκαλα πώς τα παίρνει ο νεκροθάφτης και πώς τα πλένει, που πιάνουν ένα σεντουκάκι μόνο. Τρέχα στις κηδείες. Πολλές φορές αυτό το μέσο το χρησιμοποιούν οι πνευματικοί

   Έβλεπα την περασμένη βδομάδα ένα παιδί που είχε ένα ποδήλατο, και πίσω από το ποδήλατο είχε ένα σεντουκάκι. Αχ, λέω, τώρα καμαρώνουμε ντυμένοι, με τις φιλοδοξίες μας, με τούτα μ' εκείνα. σ' αυτό το σεντουκάκι θα μπούμε. Ένα μάτσο κόκκαλα. τίποτε άλλο! Πηγαίνετε στο κοιμητήριο, στο οστεοφυλάκιο του νεκροταφείου μας, να δείτε εκεί τα οστά μέσα στα σεντουκάκια. Ούτε φωνάζουν ούτε μιλούν ούτε τσακώνονται ούτε φιλοδοξούν... τίποτα. εκεί κάθονται μέσα στα κουτιά. Πηγαίνετε στον λάκκο απ' έξω, εκεί που ρίχνουν τα κοινά κόκκαλα, και πείτε: «Ω, Θεέ μου!...». Αυτά οπωσδήποτε προκαλούν νύξη της καρδιάς και φυγάδευση της αναισθησία. Αδιάλειπτος προσευχή. Κάνε προσευχή. Να παρακαλείς τον Θεό να σε βοηθήσει, να σου διώξει αυτή σου την αναισθησία. Νηστεία. Η νηστεία βοηθάει στην εξορία της αναισθησίας. Και, τέλος, φόβος Κυρίου. Όταν έχεις φόβο Θεού, δεν μπορείς να έχεις αναισθησία. Δεν μπορείς να έχεις. Άμα ξέρεις ότι απ' έξω απ' το σπίτι σου υπάρχουν κακοποιοί, και φοβάσαι, μπορείς να κοιμηθείς; Δεν σε πιάνει ύπνος. γιατί φοβάσαι. Έτσι κι εδώ. όταν ξέρεις ότι υπάρχει Κόλαση, δαίμονες που κυνηγούν, θα κοντοστέκεσαι ή θα τρέχεις; Γιατί; Γιατί φοβάσαι. Ο φόβος λοιπόν του Θεού, όταν εγκαθιδρυθεί μέσα στην ψυχή μας, λιώνει την αναισθησία όπως ο ήλιος το χιόνι και η φωτιά το κερί.

   Αγαπητοί μου, η αναισθησία είναι ο θάνατος και η νέκρωση της πνευματικής ζωής αλλά και κάθε ικμάδας της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος. Ο λίβας της αναισθησίας, της πνευματικής αναισθησίας, -το 'χω πει πολλές φορές, θα το πω και σήμερα, θα το λέω πάντοτε- ιδιαιτέρως πνέει όλο και περισσότερο, όλο και σφοδρότερα πάνω στην Εκκλησία μας και στην πατρίδα μας. Όλο και περισσότερο! και ποσοτικά και ποιοτικά. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος αποκαλεί την αναισθησία «λιθώδη», δηλαδή πέτρινη, «μαινάδα», δηλαδή μαινομένη, να 'χει καταληφθεί από μανία, και «μωράν», ανόητη. επομένως κι εκείνος ο οποίος πάσχει από την αναισθησία, μεταβάλλεται σε λιθώδη, σε μαινόμενο, εναντίον κάθε πνευματικού πράγματος, εναντίον κάθε πνευματικής εθνικοθρησκευτικής παραδόσεως, και σε μωρόν άνθρωπο. Αγαπητοί μου, είναι καιρός να κάνουμε αυστηρή αυτοκριτική οι καιροί δεν περιμένουν!


13. Το έργο του Μάρκου Αυρηλίου Τα εις Εαυτόν, δηλαδή οι συζητήσεις με τον εαυτό μου, γραμμένο στην κοινή ελληνική γλώσσα της εποχής κατά την περίοδο 170-178 μ.Χ., είναι δώδεκα βιβλία που περιέχουν στοχασμούς και αφορισμούς, και ουσιαστικά αποτελεί το προσωπικό του ημερολόγιο.
14. Αγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης, Κλίμαξ, Λόγος ΙΖ', παρ. α', Έκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1978, σ. 223.
15. Ιωάν. 6, 70.
16. Ιωάν. 6, 70. 13, 21. Ματθ. 26, 21. Μάρκ. 14, 18.
17. Ιωάν. 13, 27.
18. Ματθ. 26, 50.
19. Βλ. Ματθ. 26, 75.
20. Άγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης, Κλίμαξ, Λόγος ΙΖ', παρ. γ', Έκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1978, σ. 224-225.
21. Βλ. Ματθ. 9, 2-8.

22. Αγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης, Κλίμαξ, Λόγος ΙΖ', παρ. ε', Έκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1978, σ. 225.

23. Βλ. Β' Βασ. 6, 3-7.

24. Βλ. Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Προς Θεόδωρον εκπεσόντα και περί μετανοίας λόγος α', 1, 21: «Αύτη γαρ... πολλώ τιμιωτέρα εκείνων σύμβολα εις την σην εναπέκειτο ψυχήν× ούτος αγιώτερος εκείνου ο ναός. ουδέ γαρ χρυσώ και αργύρω, αλλά τη του Πνεύματος απέστιλβε χάριτι. και αντί των Χερουβίμ και της κιβωτού, τον Χριστόν και τον τούτου Πατέρα και τον Παράκλητον είχεν ιδρυμένον εν εαυτώ.». Εις τον Ματθαίον, Ομιλία ΛΒ', MPG 57, 384, 54-55: «Και γαρ η τράπεζα αύτη πολλώ τιμιωτέρα και ηδίων, και η λυχνία της λυχνίας.».

25. Πρβλ. Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις την γενέθλιον ημέραν του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, MPG 49, 360-361: «Μέλλοντες προσιέναι τη φρικτή και θεία ταύτη τραπέζη και ιερά μυσταγωγία, μετά φόβου και τρόμου τούτο ποιείτε, μετά καθαρού συνειδότος, μετά νηστείας και προσευχής, μη θορυβούντες, μηδέ λακτίζοντες, μηδέ ωθούντες τους πλησίον× εσχάτης γαρ τούτο παρανοίας, και καταφρονήσεως ου της τυχούσης. Διό και πολλήν επάγει τοις ταύτα ποιούσι την κόλασιν και την τιμωρίαν». Εις το άγιον και σωτήριον βάπτισμα του Χριστού, MPG 49, 369: «Οίδα ότι πολλοί παρ' ημίν διά την της εορτής συνήθειαν τη ιερά ταύτη προσδραμούνται τραπέζη. Έδει μεν ουν μη εορτάς παρατηρείν, ηνίκα αν δέοι κοινωνείν, αλλά το συνειδός καθαίρειν, και τότε της ιεράς άπτεσθαι θυσίας.».

26. Α' Ιωάν. 1,1.

27. Άγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης, Κλίμαξ, Λόγος ΙΖ', Παρ. ε', Έκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1978, σ. 226.

28. Άγ. Ιωάννης ο Σιναΐτης, Κλίμαξ, Λόγος ΙΖ', Παρ. ε', Έκδ. Ι. Μ. Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής, 1978, σ. 226.


Απόσπασμα από την 28η ομιλία στην κατηγορία
« Περί Παθῶν ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Περί παθῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/peri-pauvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qYtlbkJXALcdBifuTfvvG0

Πηγή :
"ΛΟΓΟΙ ΑΦΥΠΝΙΣΕΩΣ"
† π. ΑΘΑΝ. ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΥ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΜΝΗΝΕΙΟΥ
ΣΤΟΜΙΟΝ ΛΑΡΙΣΗΣ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

09 Μαΐου 2021

Σχέσις Ἀναστάσεως Χριστοῦ καί ἀναστάσεως νεκρῶν. Συνέπειαι ἐκ τῆς ἀρνήσεως τῆς σχέσεως αὐτῆς.

†.Στην ευχή της αγίας Αναφοράς της Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου, διαβάζουμε τους εξής λόγους: «Και κατελθών δια του σταυρού εις τον Άδην, ίνα πληρώση εαυτού τα πάντα, έλυσε τας οδύνας του θανάτου. και αναστάς τη τρίτη ημέρα και οδοποιήσας πάση σαρκί την εκ νεκρών ανάστασιν, καθότι ουκ ην δυνατόν κρατείσθαι υπό της φθοράς τον αρχηγόν της ζωής, εγένετο απαρχή των κεκοιμημένων, πρωτότοκος εκ των νεκρών, ίνα η αυτός τα πάντα εν πάσι πρωτεύων».

   Όπως είναι γνωστό, η Θεία Λειτουργία στη δομή της είναι μία επιτομή του περιεχομένου ολόκληρης της Πίστεώς μας και η οποία δομή πλαισιώνει το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Μόνο εάν πλαισιωθεί το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας με το περιεχόμενο της Πίστεως, τότε μπορούμε να πούμε ότι γίνεται το μυστήριο κατανοητό, ή καλύτερα αξιοποιείται καταλλήλως. Διότι, το να λέω ότι θα τελέσω τη Θεία Λειτουργία, θα κοινωνήσω και δέν ξέρω τι είναι όλα αυτά τα πράγματα και δέν γνωρίζω το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται το Mυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, βεβαίως όπως αντιλαμβάνεστε δεν μπορώ να αξιοποιήσω καταλλήλως το Μυστήριο αυτό για δικό μου φυσικά όφελος. Στό κείμενο που σας διάβασα παρατηρούμε να υπάρχει μία σύνδεση οργανική και αδιάσπαστη μεταξύ του γεγονότος της Αναστάσεως του Χριστού και του μελλοντικού γεγονότος της αναστάσεως των νεκρών.  Θα σας το ξαναδιαβάσω: «Και κατελθών δια του σταυρού εις τον Άδην, ίνα πληρώση εαυτού τα πάντα, έλυσε τας οδύνας του θανάτου. Αναστάς τη τρίτη ημέρα και οδοποιήσας (άνοιξε τον δρόμο) πάση σαρκί την εκ νεκρών ανάστασιν». Δηλαδή ο Χριστός με τη δική Του Ανάσταση άνοιξε τον δρόμο για την ανάσταση των νεκρών -οδοποιώ θα πεί ανοίγω δρόμο- άνοιξε τον δρόμο στην κάθε σάρκα, στόν κάθε άνθρωπο, αμαρτωλό και δίκαιο, μικρό και μεγάλο, σε οποιονδήποτε, από τον Αδάμ και την Εύα έως ότου υπάρχουν άνθρωποι. Ότι με την δική του ανάσταση άνοιξε τον δρόμο της αναστάσεως των νεκρών. Και που θα αναστηθεί «πάσα σάρξ», κάθε άνθρωπος. Και συνεχίζει: «εγένετο απαρχή των κεκοιμημένων, (Δηλαδή ο Χριστός είναι ο πρώτος από τους κεκοιμημένους που ανασταίνεται) πρωτότοκος εκ των νεκρών, (είναι ο πρώτος νεκρός) ίνα η αυτός τα πάντα εν πάσι πρωτεύων». (για να είναι Αυτός μπροστά, να ανοίγει Εκείνος τον δρόμο, γιά εκείνο το οποίο θα επιτελεσθεί στον κάθε άνθρωπο.) Όπως, για παράδειγμα, ο Χριστός αναστήθηκε, για να αναστηθούμε• ο Χριστός αναλήφθηκε, για να αντιληφθούμε• ο Χριστός μεταμορφώθηκε, για να μεταμορφωθούμε. Συνεπώς βλέπουμε ότι όλα εκείνα τα οποία σαν γεγονότα υπάρχουν στο πρόσωπο του Χριστού δεν είναι παρά μία προ-οδοποίηση, ένα άνοιγμα, στο τί θά είμαστε και εμείς. Γι' αυτόν τον λόγο, εάν ρωτήσουμε γιατί αναστήθηκε ο Χριστός, θα μπορούσαμε να δώσουμε δύο θεμελιώδεις απαντήσεις. Η μία είναι ότι με την Ανάστασή Του ο Χριστός απέδειξε τη θεότητά Του, οτι είναι υπερφυές θαύμα, είναι κάτι το οποίο δεν θα μπορούσε ένας άνθρωπος να το κάνει, και συνεπώς μόνο ο Θεός μπορεί. 'Αρα αποδεικνύει ο Ιησούς Χριστός ότι είναι Θεάνθρωπος, διότι η Ανάστασή Του αναφέρεται στο σώμα του, αλλά υπάρχει η θεότητά Του η οποία έδωσε την Ανάσταση εις το σώμα του. Συνεπώς με την Ανάσταση του Χριστού τί βλέπουμε; Όλα τα θαύματα του Χριστού, η διδασκαλία Του, ο ηθικός και άγιος βίος Του, να καταξιώνονται από την Ανάστασή Του. Διότι, αν το θέλετε, ωραία πράγματα έχουν διδάξει και άλλοι σοφοί και σπουδαίοι άνθρωποι, αλλά δεν ήταν θεοί. Θαύματα έκαναν και Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης• αλλά δεν ήταν θεοί. Ενώ εδώ, ή Ανάσταση του Χριστού καταξιώνει ό,τι υπήρξε εις το πρόσωπό του Χριστού, είτε θαύματα, είτε διδασκαλία είτε αγιος βίος. Άλλο εάν αυτά βεβαίως έχουν μία υπερβολή, έναντι των όσων έχουν επιτελεστεί στην Παλαιά Διαθήκη, έτερον εκάτερον. Αν έπρεπε να ερευνήσουμε αυτά επί μέρους, οπωσδήποτε έτσι θα μιλούσαμε. Αλλά μιλώντας γενικά σας μιλάω όπως σας μιλάω. Ώστε λοιπόν η απάντηση η δεύτερη είναι ότι ο Χριστός αναστήθηκε για να μας ανοίξει τον δρόμο να αναστηθούμε εμείς. Δυό λοιπόν είναι οι απαντήσεις. Η μία, για να αποδειχθεί η θεότητά Του και η δεύτερη για να ανοιχθεί ο δρόμος να αναστηθούμε εμείς.

   Αν έπρεπε να ρωτήσουμε συγκριτικά ποιά από τις δυό είναι πρώτη, θα λέγαμε απερίφραστα, αυτή που είπαμε δεύτερη. Ότι ο Υιός του Θεού δεν σταυρώθηκε για τον εαυτό του, πρώτα πρώτα δέν ενανθρώπησε για τον εαυτό του, αλλά για μας. Ούτε σταυρώθηκε για τον εαυτό Του ούτε αναστήθηκε για τον εαυτό Του σταυρώθηκε και αναστήθηκε για μας. Θά πιστεύατε, αγαπητοί μου, -είναι αστείο να το πει κανείς- ότι αναστήθηκε ο Χριστός για να αποκτήσει ζωή; Ποιά ζωή; ανθρώπινη;... Αφού είναι Θεός τι να την κάνει την ανθρώπινη ζωή; Και ύστερα, για να ανεβεί στόν Πατέρα με την ανθρώπινη φύση Του, είχε ανάγκη να ζήσει και έπρεπε να αναστηθεί γιά τόν εαυτο Του;... Είναι αστείο να το πει κανείς. Αναστήθηκε, ο Χριστός για μας, για να μας ανοίξει τον δρόμο. Συνεπώς αυτό είναι το κύριο βάρος που πέφτει στο θέμα της αναστάσεως, η ανάσταση η δική μας. Η πρώτη απάντηση είναι προιπόθεση της δεύτερης. Δηλαδή πώς θα μπορώ εγώ να ξέρω εγώ ότι θα αναστηθώ, εάν διά της Αναστάσεώς Του ο Χριστός δεν απεδείκνυε ότι είναι Θεός, και συνεπώς είναι Θεός παντοδύναμος. Ώστε η απόδειξη του ότι ο Χριστός είναι Θεός, και η απόδειξη δίνεται διά της Αναστάσεώς Του, με όλα εκείνα που είπαμε σε τόσα προηγούμενα θέματα, μου δίνει κατοχύρωση στο να δεχθώ, ότι εφ όσων το κύριο σημείο είναι η δική μου ανάσταση, είναι δυνατή να γίνει στο μέλλον.

   Έτσι, όταν λέμε ότι ο Χριστός αναστήθηκε, τούτο σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν. Διότι, Ανάσταση Χριστού και ανάσταση ανθρώπων είναι μία και η αυτή πράξη σε δύο χρονικά σημεία• που το ένα χρονικό σημείο το κατέχει η Ανάσταση του Χριστού, και το άλλο χρονικό σημείο, που ανήκει στο μέλλον, τό κατέχει η ανάσταση η δική μας. Αλλά, η Ανάσταση του Χριστού, και η δική μας ανάσταση είναι μία και η αυτή πράξη.

   Υπάρχει τόσο στενός σύνδεσμος μεταξύ Αναστάσεως του Χριστού και αναστάσεως των νεκρών, ώστε εκείνος που αρνείται τη μία, να αρνείται άναγκαστικά και την άλλη. Είτε προς την μία κατεύθυνση είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Αν αρνείσαι την Ανάσταση του Χριστού, αδελφέ μου, τότε αρνείσαι και την ανάσταση των νεκρών. Αν αρνείσαι την ανάσταση των νεκρών, τότε αρνείσαι και την Ανάσταση του Χριστού. Διότι δεν έχει νόημα η Ανάσταση του Χριστού, γιατί για 'μας αναστήθηκε ο Χριστός, και όχι απλώς -άς μου συγχωρήσει ο Θεός την έκφραση- να κάνει ο Θεός φιγούρες μπροστά στους ανθρώπους, σαν να είναι κάποιος κλόουν και να κάνει φιγούρες και να λέει: «Νά, τώρα εσείς μου κάνατε αυτό, κι εγώ τώρα κάνω εκείνο»!.. Δεν παίζει ο Θεός. Έχουμε σοβαρά πράγματα.

   Ώστε λοιπόν εάν πιστεύω ότι ο Χριστός αναστήθηκε, τότε και οι νεκροί θα αναστηθούν. Προσέξατέ το αυτό το πράγμα πάρα πολύ. Μη μου πεί κάποιος ότι: «Εγώ πιστεύω μέν στην Ανάσταση του Χριστού, αλλά δεν μπορώ να πιστέψω την ανάσταση των νεκρών». Ακριβώς αυτή η απιστία αναγκάζει τον Απόστολο Παύλο να γράφει στην Α' Προς Κορινθίους επιστολή, ένα ολόκληρο κεφάλαιο, με το θέμα αυτό• έκτενές, αλλά και σπουδαιότατο κεφάλαιο. Φυσικά, εαν έλειπε το κεφάλαιο αυτό, είναι τόσο εγκατεσπαρμένη η θέση της αναστάσεως των νεκρών μέσα στην Αγία Γραφή, ώστε δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι το κεφάλαιο αυτό, το 15ο αποτελεί μία αποκλειστικότητα. Αλλά όμως είναι σπουδαίο κεφάλαιο, για να μας δώσειακόμα μία μαρτυρία, μέσα σε τόσες άλλες που υπάρχουν στην Καινή Διαθήκη, και μάλιστα κατά έναν συστηματικό τρόπο. Δηλαδή ας μου επιτραπεί να το χαρακτηρίσω το κεφάλαιο αυτό σαν μία συμπυκνωμένη πραγματεία περί της αναστάσεως των νεκρών.

   Όπως αντιληφθήκατε, το μεν θέμα, περί της Αναστάσεως του Χριστού τελείωσε, αλλά και της Αναλήψεως του Χριστού, αφού μιλήσαμε γι' αυτό έκτενώς στα περασμένα μαθήματά μας. Και τώρα αισίως, με τη βοήθεια του Θεού, ερχόμαστε να δείξουμε και την ανάσταση των νεκρών, το τόσο αυτό σπουδαίο θέμα, που δεν μπορεί κανείς να πεί ότι δεν τον ενδιαφέρει, διότι όλους μας αφορά το θέμα αυτό.

   Ο Απόστολος Παύλος λοιπόν, ο οποίος συνδέει την Ανάσταση του Χριστού με την ανάσταση των νεκρών, και δικαίως, με πάθος θα έλεγα ότι μιλάει για το θέμα αυτό. Ακούστε λοιπόν τί λέει. Θα παρακολουθήσουμε σε μερικά σημεία, πώς ακριβώς αναφέρεται στη σχέση Αναστάσεως Χριστού και αναστάσεως νεκρών. Ακολουθώ το 15ο κεφάλαιο της Α' Προς Κορινθίους επιστολής του.  «Εἰ δὲ Χριστὸς κηρύσσεται ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται, πῶς λέγουσί τινες ἐν ὑμῖν ὅτι ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν;». (Α Κορ. 15,12) Εάν, λέει, κηρύσσεται από μας τους Αποστόλους ότι ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς, πώς μερικοί λένε ότι δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών;  Τούτο βέβαια το γράφει, αφού προηγουμένως κατοχύρωσε το γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού καί προφητικά και ιστορικά. Ο Απόστολος Παύλος είναι καταπληκτικός• όταν γράφει, κατοχυρώνει το θέμα του. Και μάλιστα, ένα τόσο μεγάλο θέμα θά το άφηνε χωρίς κατοχύρωση; Γι' αυτό λέει ο Απόστολος: «παρέδωκα γὰρ ὑμῖν ἐν πρώτοις ὃ καὶ παρέλαβον, ὅτι Χριστὸς ἀπέθανεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν κατὰ τὰς γραφάς, / καὶ ὅτι ἐτάφη, καὶ ὅτι ἐγήγερται τῇ τρίτη ἡμέρᾳ κατὰ τὰς γραφάς,» (Α Κορ. 15, 3 - 4) Σας παραδίδω εκείνο που παρέλαβα, τί ακριβώς; Ότι ο Ιησούς Χριστός σταυρώθηκε και πέθανε επάνω στον σταυρό, αφού καταδικάστηκε από τον Πόντιο Πιλάτο• και οτι τάφηκε, σύμφωνα με τις Γραφές, και ότι αναστήθηκε την τρίτη ημέρα, επίσης σύμφωνα με τις Γραφές. Προσέξτε: Γι' αυτό βάζουμε στο Σύμβολο της Πίστεως αυτό το «κατά τας γραφάς»• δέν είναι παρονυχίδα. Που σημαίνει ότι η Σταύρωση, ο Θάνατος και η Ανάσταση του Μεσσίου είναι σύμφωνα με τις προφητείες. Διότι, του ότι ο Μεσσίας είναι παθητός, αυτό ήταν έξω από κάθε λογική. Εκεί μάλιστα την έπαθαν αστόχησαν οι Εβραίοι, και μέχρι σήμερα την έχουν πάθει, γιατί δεν μπόρεσαν να συλλάβουν και να πιάσουν ότι ο Μεσσίας είναι παθητός. Αλλά εάν διαβάσουν τους Προφήτες, θα το δούν αυτό, είναι τόσο καθαρό. Ένα μικρό παιδάκι να βάλετε να διαβάσει τους Προφήτες στο σημείο αυτό, θα το αντιληφθεί αμέσως. Διαβάστε το 53ο κεφάλαιο του Ησαίου, θα δείτε εκεί καθαρά - καθαρά ότι ο Μεσσίας είναι παθητός. Διαβάστε τον 21ο Ψαλμό, που οι Εβραίοι, θεωρούν αυτά τα σημεία μεσσιανικά, να δείτε το Πάθος του Μεσσίου. Είναι λοιπόν «κατά τας γραφάς» ο Θάνατος του Μεσσίου• γιατί οι Εβραίοι πίστευαν ότι ο Μεσσίας δεν πεθαίνει, ούτε γεννάται, αλλά έρχεται από τον ουρανό  έτσι ξεκρέμαστα. Μετά, η Ανάσταση «κατά τας γραφάς». Συνεπώς μπαίνει το στοιχείο της προφητείας. Μετά, μπαίνει το ιστορικό στοιχείο, η Παράδοση. Και μόνο βεβαίως γιατί λέει ότι συνέβη, ο Θάνατος και η Ανάσταση του Χριστού όταν ήταν διοικητής της Ιερουσαλήμ ό Πόντιος Πιλάτος • αλλάπροπαντός η ιστορική θεμελίωση είναι ή παράδοση εκείνων που στάθηκαν αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων του Θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού. Και τους απαριθμεί ο Απόστολος Παύλος, παίρνοντας μάλιστα τις κυριότερες περιπτώσεις : «Εμφανίσθηκε στόν Πέτρο, έπειτα στους δώδεκα Μαθητές• και πάλι, άλλη φορά σε όλους τούς Αποστόλους εμφανίσθηκε στον Ιάκωβο, εμφανίσθηκε επάνω από πεντακόσιους αδελφούς, μερικοί εκ των οποίων έχουν πεθάνει, έχουν κοιμηθεί, οι περισσότεροι ζούν, λέει, -άρα ήταν πάνω από τριακόσιοι εκείνοι που ζούσαν όταν έγραφε την επιστολή, αυτόπτες μάρτυρες, που είδαν τον αναστημένο Χριστό. Αλλά τελευταίος μάρτυρας είμαι κι εγώ, λέει ο Παύλος, γιατί και σε μένα εμφανίσθηκε ο Χριστός». (Α΄Κορ 15, 3 - 8.) Συνεπώς, αφού κατοχυρώνει την Ανάσταση του Χριστού προφητικώς και ιστορικώς, θα προβεί μετά στο να δείξει την ανάσταση των νεκρών. Δεν είναι, αγαπητοί μου, αθεμελίωτα πράγματα αυτά. Γι' αυτόν τον λόγο, ένας που μελετά απροκατάληπτα και βλέπει πραγματικά και σωστά εκείνα που του προσφέρει ο λόγος του Θεού, τότε οπωσδήποτε δέχεται εκείνα τα οποία του προσφέρει ο λόγος του Θεού• και εδώ στην περίπτωσή μας ότι "Ανάσταση Χριστού και ανάσταση νεκρών συνδέονται αρρήκτως. Δηλαδή, τί θέλει να πεί εδώ με τον λόγο του αυτόν ο Απόστολος Παύλος: «Εἰ δὲ Χριστὸς κηρύσσεται ὅτι ἐκ νεκρῶν ἐγήγερται, πῶς λέγουσί τινες ἐν ὑμῖν ὅτι ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν;» (Α Κορ. 15,12) Δηλαδή: «Εάν κηρύσσεται και πιστοποιείται ότι ο Χριστός αναστήθηκε, πως μερικοί από σας λένε άνακολούθως ότι οι νεκροί δέν ανασταίνονται;». Είναι με άλλα λόγια, μία άρνηση, αυτό το οποίο θέτουν αυτοί που το λέγουν, της δυνάμεως του Θεού, της σοφίας του Θεού, της δικαιοσύνης του Θεού, και της αγάπης του Θεού. Είναι μία άρνηση, κι αυτή η άρνηση στηρίζεται σε έναν στενόχωρο, σε έναν μικρόψυχο ορθολογισμό, ότι, «Πώς είναι δυνατόν αυτό να γίνει;». Βέβαια θα τα δούμε αυτά αναλυτικά, τώρα σας κάνω μία εισαγωγή στο θέμα της αναστάσεως των νεκρών. «Πώς είναι δυνατόν αυτό να γίνει;». Μα, το πώς είναι δυνατόν να γίνει, εάν καλούσαν εσένα να αναστήσεις τους νεκρούς, τότε να θέσεις το θέμα πώς είναι δυνατόν αυτό να γίνει• το εάν όμως, ο Θεός αναλαμβάνει την ανάσταση των νεκρών, είναι θέμα να ρωτάς πώς θα γίνει; Είναι δικό σου θέμα αυτό, είναι θέμα των δυνατοτήτων σου, ή των δυνατοτήτων του Θεού; Εάν λοιπόν βγώ από τον εαυτο μου, από τις δικές μου δυνατότητες, από τον φτωχό ορθολογισμό μου, και πώ ότι στόν Θεό είναι δυνατά όλα, συνεπώς πιστεύω στην ανάσταση των νεκρών, δεν προσβάλλω τη δύναμη του Χριστού, του Θεού. Μάλιστα θα πεί πιό κάτω ο Απόστολος Παύλος, στο ίδιο κεφάλαιο -θα το δούμε αργότερα- «ἀγνωσίαν γὰρ Θεοῦ τινες ἔχουσι· πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω». (Α Κορ. 15,34) Μερικοί από σας έχουν άγνωσία Θεού, δεν ξέρουν ποιός είναι ο Θεός, δεν ξέρουν τη δύναμη του Θεού και το λέω αυτό γιά ντροπή σας!

   Έτσι, ο Απόστολος Παύλος στό κεφάλαιο αυτό, αφού κάνει αυτή την κατοχύρωση, τήν προφητική και ιστορική, όχι μόνο προφητική, ούτε μόνο ιστορική, προφητική και ιστορική και σας είχα κάποτε εξηγήσει, ότι η προφητεία και γεγονός, είναι σαν το νερό με το τσιμέντο. Το τσιμέντο είναι σκόνη και το νερό είναι μαλακό, είναι υγρό. Βάλε νερό με τσιμέντο να δείς τί γίνονται; γίνεται πέτρα! Βάλε το γεγονός με την προφητεία να δείς τί γίνονται; πέτρα! Δηλαδή τί θα πεί αυτό; κατοχύρωση! Που δέ μπορείς ποτέ να πείς το γιατί και το πώς. Και χρησιμοποιεί ο Απόστολος Παύλος παρακάτω μία μέθοδο, την μέθοδο της εις άτοπον απαγωγής. Είναι μία λογική μέθοδος με την οποία αποδεικνύουμε ότι μία πρόταση είναι ψευδής. Σύμφωνα με την μέθοδο αυτή ξεκινάμε από την συγκεκριμένη πρόταση που θέλουμε να αποδείξουμε ότι είναι ψευδής, και με λογικούς συλλογισμούς καταλήγουμε σε πρόταση πού γνωρίζουμε ότι είναι ψευδής. Έτσι λοιπόν, ο Απόστολος Παύλος, χρησιμοποιώντας την μέθοδο αυτή ξεκινάει από την πρόταση «εἰ δὲ ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν» (Α Κορ. 15,13) την οποία θέλει να αποδείξει ψευδή, και καταλήγει στην γνωστή εκ των προτέρων ψευδή πρόταση «οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται·». (Α Κορ. 15,13) Αυτό βεβαίως το είπε διότι αυτοί που αρνούνται την ανάσταση των νεκρών, στην πραγματικότητα αρνούνται και την Ανάσταση του Χριστού. Διότι από τον Χριστό τί αναστήθηκε; Ή ανθρώπινη φύση Του. Μά αφού αναστήθηκε η ανθρώπινη φύση, πώς αρνούνται την ανάσταση των νεκρών; Αλλά εάν αρνούνται την ανάσταση των νεκρών, σημαίνει ότι αρνούνται τη θεία φύση του Χριστού• ότι δηλαδή δεν έχει θεία φύση και Χριστός, για να μπορέσει να αναστήσει την ανθρώπινη φύση. Και επομένως, στην πραγματικότητα -πολύ εύστοχα το λέει ο Απόστολος Παύλος- «εἰ δὲ ἀνάστασις νεκρῶν οὐκ ἔστιν, οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται·» (Α Κορ. 15,13) εάν δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών, τότε ούτε ο Χριστός έχει αναστηθεί. Σαν να τους λέει: «Μή πολυπραγμονείτε• για σας ο Χριστός δεν αναστήθηκε, γιατί εμφανίζεται ως άνθρωπος, κι εσείς αρνείσθε ότι μπορεί να αναστηθεί ένας άνθρωπος. Αλλά εάν είναι Θεός τότε ως Θεός είναι δυνατός να αναστήσει όλους τους ανθρώπους».

Συνέπειες από την άρνηση στην ανάσταση των νεκρών.

   Αλλά η άρνηση αυτή της αναστάσεως των νεκρών έχει και συνέπειες. Και το λέω αυτό διότι όπως τότε στην εποχή του Αποστόλου Παύλου υπήρχαν Χριστιανοί στην Κόρινθο, και αλλού φυσικά, που αρνούνταν την ανάσταση των νεκρών, έτσι και σήμερα έχουμε τέτοιους αρνητές, και μάλιστα πάρα πολλούς. Εγώ φθάνω στο σημείο, όταν κάποιος άνθρωπος πεθαίνει και μου ζητήσει να εξομολογηθεί -επειδή δεν υπάρχουν βεβαίως περιθώρια είναι οι τελευταίες στιγμές ενός ανθρώπου- ανάμεσα στα ερωτήματα που του θέτω είναι να αυτό: «Πιστεύετε ότι θα αναστηθούμε από τους νεκρούς». Είναι η μεγαλύτερη παρηγορία που μπορεί να δοθεί σ' έναν τέτοιο άνθρωπο. Πολλές φορές όμως ακούω την απάντηση: «Και που το ξέρω;»! Κι όταν του πω «Mά το είπε ο Χριστός. Πιστεύεις στόν Χριστό;», τότε μου λέει: «Πιστεύω στόν Χριστό». Τώρα βέβαια εγώ δεν μπορώ να προσμετρήσω το βάθος μιας τέτοιας αποδοχής, δεν ξέρω• αυτό το προσμετρά ο Θεός.

   Εγώ παρακάτω δέν θά είχα τίποτε άλλο να πω, αγαπητοί μου, παρά μόνο ότι εάν στερούμε τον εαυτό μας από γνώσεις τέτοιων μεγάλων θεμάτων, μή περιμένουμε να βρεθούμε στη Βασιλεία του Θεού. Διότι έαν δεν είχε σημασία να πιστεύουν ή να μη πιστεύουν οι Χριστιανοί στην ανάσταση των νεκρών, τότε γιατί ο Απόστολος Παύλος χρειαζόταν να μιλάει με πείσμα και με πάθος για το θέμα αυτό; Γιατί; Έχει σημασία. Μη νομίσουμε λοιπόν, ξαναλέω, ότι θα βρεθούμε στη Βασιλεία του Θεού, εάν δεν αποδεχθούμε αυτά τα μεγάλα θέματα, που είναι για μας πραγματικά η ζωή μας. Λοιπόν. Εάν δεν πιστεύουμε στην ανάσταση των νεκρών, αυτό έχει τις εξής συνέπειες :

   Πρώτη συνέπεια είναι ότι εάν αρνούμαστε την ανάσταση των νεκρών, αρνούμαστε και την Ανάσταση του Χριστού.

   Δεύτερη συνέπεια είναι ότι αρνούμαστε την καθολική πίστη στο πρόσωπο του Χριστού και στο απολυτρωτικό Του έργο. Τότε όμως, εάν δεν ανασταίνονται οι νεκροί, γιατί ο Χριστός αναστήθηκε; Τότε που είναι η λύτρωση; Ξέρετε τι θα πει λύτρωση, τι θα πει σωτηρία; Λέμε σωτηρία αλλά τί ακριβώς είναι; Τό έχετε ρωτήσει πολλές φορές αυτό, αγαπητοί μου, το τι είναι σωτηρία, και σας έχω δώσει την απάντηση. Εάν δέν ρωτήσουμε να μάθουμε ακριβώς τι είναι σωτηρία μή την αναζητούμε από 'δώ και από εκεί. Προσέξτε το. Σωτηρία, λένε, είναι να σώσω την ψυχή μου. Δηλαδή Τί; ότι θα μείνει αθάνατη η ψυχή μου εκεί που είναι και θα βρει έναν καλό τόπο;.. Mά αυτό το έλεγε ο Πλάτων. Σας φαίνεται παράξενο; Δηλαδή το να λέω ότι η αθάνατη ψυχή θα βρει έναν καλό τόπο, στους αιώνες των αιώνων, είναι αιρετικό, είναι λάθος!

   Οι ψυχές των δικαίων, αγαπητοί μου, δεν είναι εύχαριστημένες εκεί που είναι χωρίς το σώμα τους. Δεν είναι στη χώρα των μακάρων• άλλο αν προγεύονται την μακαριότητα. Οι ψυχές παρακαλούν τον Χριστό, κάτω από τον «θρόνο» Του, και λένε: «Πότε, Κύριε, θα εκδικηθείς για το αίμα μας που χύθηκε επάνω στη γή;». Και η απάντηση «Περιμένετε λίγο ακόμη, να, προστεθούν και άλλοι αδελφοί σας». (Αποκ. 6, 10 - 11) Αυτό σημαίνει ότι ή μακαριότητά μας δεν είναι να είμαστε σε έναν καλό τόπο ως ψυχές. Αυτό δεν είναι σωτηρία• να το ξέρουμε αυτό το πράγμα. Σωτηρία θα πεί να ξανασταθώ στα πόδια μου, εγώ, που με έβαλαν στον τάφο! Δηλαδή να αναστηθώ «είς μακαρίαν ζωήν», για να απολαύσει και το σώμα μου την «μακαρίαν ζωήν»! Διότι η ψυχή δεν είναι μόνη της. Θα σας το ξαναπώ πολλές φορές, μέχρι που να τελειώσουμε τα πέντε-έξι μαθήματά μας, πρώτα ο Θεός, που απομένουν μέχρι την Πεντηκοστή. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο η ψυχή• ο άνθρωπος είναι το σώμα και η ψυχή! Ούτε μόνο το σώμα, ούτε μόνο ή ψυχή.

   θα σας αναφέρω και μαρτυρίες Πατέρων γύρω από το θέμα αυτό. Άνθρωπος είναι ολόκληρο το δημιούργημα του Θεού, ψυχή και σώμα. Καί σωτηρία θα πεί το να ξαναέχω και τα δυό μαζί ενωμένα, στούς αιώνες των αιώνων. Αυτό θα πεί σωτηρία, αυτό είναι• μη πλανόμαστε σε άλλα μονοπάτια. Θα σας καταδείξω βέβαια και άλλες θέσεις, αιρετικές, που υπάρχουν γύρω από το θέμα της σωτηρίας και γύρω από το θέμα της ψυχής• θά τις δούμε προσεχώς.

   Γι' αυτή την δεύτερη συνέπεια που είπαμε ότι είναι η άρνηση του απολυτρωτικού έργου του Χριστού, αν δεν πιστεύει κανείς στην ανάσταση των νεκρών, ο "Απόστολος Παύλος αναφέρει το εξής : «Είπατε ότι οι νεκροί δεν ανασταίνονται; Τότε ούτε ο Χριστός αναστήθηκε». «εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, κενὸν ἄρα τὸ κήρυγμα ἡμῶν, κενὴ δὲ καὶ ἡ πίστις ὑμῶν.» (Α Κορ. 15,14) Εάν λοιπόν ο Χριστός δεν αναστήθηκε, τότε το δικό μας το κήρυγμα είναι κούφιο, αλλά και η δική σας και πίστη είναι χωρίς περιεχόμενο! Δηλαδή εγώ εδώ σας λέω σαπουνόφουσκες -επιτρέψτε μου τη λέξη αυτή- σας λέω φλυαρίες και ανοησίες! Βέβαια οι Αθηναίοι γέλασαν στόν Άρειο Πάγο, όταν ο Απόστολος Παύλος τους μίλησε για την Ανάσταση του Χριστού. Γέλασαν οι Αθηναίοι, γιατί θεώρησαν τα λόγια του ανοησίες και τον είπαν «σπερμολόγο», φλύαρο! «Τι λέει αυτός;... Τί είναι αυτά;... Θα αναστηθούμε !... Τι πράγματα είναι αυτά;...», «τινὲς δὲ τῶν Ἐπικουρείων καὶ τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων συνέβαλλον αὐτῷ, καί τινες ἔλεγον· τί ἂν θέλοι ὁ σπερμολόγος οὗτος λέγειν; οἱ δέ· ξένων δαιμονίων δοκεῖ καταγγελεὺς εἶναι· ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν εὐηγγελίζετο αὐτοῖς.» (Πραξ. 17,18) «Αν λοιπόν, λέει ο Παύλος, δεν υπάρχει ανάσταση νεκρών, τότε το δικό μου κήρυγμα είναι μία ανοησία, αλλά και η δική σας πίστη εξίου είναι μία ανοησία, κάτι το κουτό και το κούφιο, το τίποτα, πού δέν έχει περιεχόμενο». Μη μου πείτε : «Πώς το Ευαγγέλιο γίνεται να είναι ένα τίποτα, αφού μιλάει για την αγάπη, μιλάει γιά τούτο, μιλάει για 'κείνο!». Αγαπητοί, χωρίς την Ανάσταση του Χριστού, όλα είναι ξεκάρφωτα! 'Ολα! Εκείνο που θεμελιώνει, αλλά βάζει και σκεπή επάνω στη διδασκαλία του Eυαγγελίου -δέν είναι μόνο το θεμέλιο, αλλά είναι και η σκεπή πάνω στο οικοδόμημα- είναι η Ανάσταση του Χριστού, η ανάσταση των νεκρών. Αυτό είναι ο πυρήνας, γιατί αυτό αποτελεί και τον πυρήνα της σωτηρίας μας. Γι' αυτόν τον λόγο, εκείνοι οι οποίοι, θέλουν να προσβάλλουν το Ευαγγέλιο, ξέρετε τι προσβάλλουν την Ανάσταση του Χριστού «ὅτι ἤγειρε τὸν Χριστόν, ὃν οὐκ ἤγειρεν, εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται·» (Α Κορ. 15,15) Ψευδομάρτυρες και ενώπιον του Θεού και ενώπιον των ανθρώπων. Και τί ψευδομάρτυρες; Ότι ο Θεός ανέστησε τον Χριστό, τον οποίον δέν ανέστησε,  εάν βεβαίως υπάρχει ο ισχυρισμός, ότι οι νεκροί δεν αναστήνονται. Θα υπήρχε το μεγαλύτερο ψεύδος στην Ιστορία μέσα. Αλλά τι θα λέγαμε τότε; Οι Απόστολοι θα ήσαν κήρυκες ενός μεγάλου ψεύδους; Και ποιος δίνει αγαπητοί μου την ζωή του για ένα ψεύδος; Ποιός την δίνει; Θα το πεί ο ίδιος ο Απόστολος παρακάτω. Εάν δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών και δέν είναι θεμελιωμένο αυτό, θα δώσω εγώ την ζωή μου; Για ποιο λόγο;

   Τετάρτη συνεπεία της αρνήσεως. Είναι η μή συγχώρησις των αμαρτιών μας, διότι, τί είναι το κήρυγμα του Ευαγγελίου; Είναι κήρυγμα μετανοίας και κήρυγμα συγχωρήσεως. Λέγει ό Απόστολος : «εἰ γὰρ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται» (Α Κορ. 15,16) Θα επαναλάβει την ίδια θέση, έξι φορές επαναλαμβάνει το ίδιο σημείο, έξι φορές το ««εἰ γὰρ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται». Εάν βέβαια, λέει, οι νεκροί δεν αναστήνονται «οὐδὲ Χριστὸς ἐγήγερται.» ούτε ο Χριστός αναστήθηκε. «εἰ δὲ Χριστὸς οὐκ ἐγήγερται, (εάν ο Χριστός δέν αναστήθηκε) ματαία ἡ πίστις ὑμῶν· ἔτι ἐστὲ ἐν ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν.» (Α Κορ. 15,17) Δηλαδή ματαίως, λέει, αγωνίζεστε και κινήστε, τίποτα. Δέν υπάρχει ανάσταση νεκρών; Ούτε ο Χριστός αναστήθηκε. Δέν αναστήθηκε ο Χριστός, τότε τι περιμένετε συγχώρηση των αμαρτιών σας; Είσαστε στις αμαρτίες σας, με ολόκληρη την ενοχή σας. Προχωρεί όμως και λέγει : «ἄρα καὶ οἱ κοιμηθέντες ἐν Χριστῷ ἀπώλοντο.» (Α Κορ. 15,18) Και εκείνοι οι οποίοι πέθαναν, με την ελπίδα της αναστάσεως των νεκρών, -εάν δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών- κι εκείνοι χάθηκαν, δηλαδή δέν συγχωρήθηκαν• είναι με όλο το βάρος της ενοχής τους. 

   Πέμπτη συνέπεια της αρνήσεως, την οποία σας παρακαλώ να προσέξτε : «εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠλπικότες ἐσμὲν ἐν Χριστῷ μόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων ἐσμέν». (Α Κορ. 15,19) Τί σημαίνει; Ο πιστός άνθρωπος καλείται να σηκώσει έναν σταυρό στη ζωή του. Όπως γνωρίζετε, το Ευαγγέλιο είναι ισχυρά αντικoσμικό, και ζητά από τον κάθε πιστό να στραφεί κατά του λεγομένου φυσικού ανθρώπου. Δηλαδή φυσικός όχι όπως βγήκε από τα χέρια του Θεού ο άνθρωπος, αλλά όπως θεωρείται ο φυσικός άνθρωπος. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη αντίθεση μεταξύ του φυσικού ανθρώπου και του Ευαγγελίου. Πρέπει λοιπόν ο πιστός να αγωνισθεί μια ολόκληρη ζωή, για να καταπολεμήσει πάθη και καταστάσεις, που ωραιότατα αφήνει, επιτρέπει και καλλιεργεί η φυσική ζωή.

   Μιά παρένθεση: Πέρυσι είχα μία ομιλία σε ένα στρατόπεδο και είπα αυτή την προσευχή που είπαμε και πρίν να αρχίσουμε• « Ἔλλαμψον ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν φιλάνθρωπε Δέσποτα τὸ τῆς σῆς θεογνωσίας ἀκήρατον φῶς, καὶ τοὺς τῆς διανοίας ἡμῶν ὀφθαλμοὺς διάνοιξον εἰς τὴν τῶν εὐαγγελικῶν σου κηρυγμάτων κατανόησιν. Ἔνθες ἡμῖν καὶ τὸν τῶν μακαρίων σου ἐντολῶν φόβον, ἵνα τὰς σαρκικὰς ἐπιθυμίας πάσας καταπατήσαντες, πνευματικὴν πολιτείαν μετέλθωμεν, πάντα τὰ πρὸς εὐαρέστησιν τὴν σὴν καὶ φρονοῦντες καὶ πράττοντες. Σὺ γὰρ εἶ ὁ φωτισμὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν Χριστὲ ὁ Θεὸς καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων ἀμήν». Μου λέει ένας στρατιώτης, μορφωμένος, πτυχιούχος ανωτάτης Σχολής: «Με συγχωρείτε, πάτερ αλλά τί έννοια θα είχε αυτό το "ἵνα τὰς σαρκικὰς ἐπιθυμίας πάσας καταπατήσαντες"; Διότι εδώ παίρνουμε φάρμακα για να έχουμε ακμή των σαρκικών επιθυμιών, κι εσείς μάς λέτε τώρα να καταπατήσουμε τις σαρκικές επιθυμίες;... Τί έννοια έχει αυτό;». Ποιός μιλούσε; Ένας φυσικός άνθρωπος. Δέν μπορούσε καν να καταλάβει το πνεύμα του Ευαγγελίου. Συνεπώς μιά ζωή ολόκληρη πρέπει να αντιστέκομαι στο "φυσικό" κλίμα -εντός εισαγωγικών βάζω το φυσικό- σ' αυτό το κοσμικό κλίμα, σ' αυτό το αντιπνευματικό κλίμα. Και τι πρέπει να κάνω; «Νά περιφέρω, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, διαρκώς την νέκρωσιν του Ιησού Χριστού εν τη σαρκί μου», όχι «εν τω πνεύματι μου» «πάντοτε τὴν νέκρωσιν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι περιφέροντες, ἵνα καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν φανερωθῇ.» (Β Κορ. 4,10) δηλαδή να νεκρώνω τα πάθη μου. Έ, λοιπόν, εάν υποτεθεί ότι δεν πιστεύω στην ανάσταση των νεκρών, τότε στην πραγματικότητα γιατί να έρχομαι σε αντίθεση με τον κόσμο, εφόσον δεν θα αναστηθώ; "Αρα χάνω την παρούσα ζωή μου. Και δεν την χάνω μόνο, αλλά είμαι και ο πιό κουτός άνθρωπος που υπήρξε ποτέ πάνω στη γη! Γι' αυτό λέει ο Απόστολος «εάν εμείς στη ζωή αυτή ελπίζουμε στον Ιησού Χριστό μόνον, είμαστε οι ελεεινότεροι πάντων των ανθρώπων, χωρίς την ανάσταση των νεκρών». «εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠλπικότες ἐσμὲν ἐν Χριστῷ μόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων ἐσμέν». (Α Κορ. 15,19) Πραγματικά, ο αμαρτωλός άνθρωπος μπορεί να μην πιστεύει στην ύπαρξη αιώνιας ζωής, και τη χάνει• τουλάχιστον όμως κερδίζει την παρούσα• θα φάει, θα πιεί, θα γλεντήσει... Γιατί να μή φάει και να μη πιεί; Για ποιον λόγο; Θα μου πείτε: «Μα πόσο θα είναι αυτη η ζωή; εκατό χρόνια». Έστω, εκατό χρόνια αυτή βλέπει μπροστά του, αυτή θα κερδίσει. Ο πνευματικός άνθρωπος όμως, που υποτίθεται ότι δεν θα βρει άλλη ζωή, και χάνει και την παρούσα, αφού αγωνίζεται μάταια και έχει το ασκητικό στοιχείο στη ζωή του, είναι ή δεν είναι κουτός, Βεβαίως είναι κουτός! Γι' αυτό λέει ο Απόστολος Παύλος υποθετικά ότι είμαστε οι ελεεινότεροι πάντων των ανθρώπων, αν δεν υπάρχει ανάσταση νεκρών. Βέβαια θα μου πείτε ότι είναι ακραίες καταστάσεις αυτές και ότι δεν πιστεύετε πώς είναι έτσι τα πράγματα. Λοιπόν, αγαπητοί, εκείνο που παρατηρούμε στους Χριστιανούς μας -όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά όπου υπάρχει χριστιανικός χώρος- είναι το εξής: Επειδή υπάρχει ένας σεκουλαρισμός, δηλαδή ένας εκκοσμικευμένος Χριστιανισμός, μας έχουν ξεφύγει τα βαθιά νοήματα της Πίστεώς μας, και νομίζουμε ότι το Ευαγγέλιο είναι απλώς ένας τρόπος για να ζήσουμε μιά ωραία ζωή.

   Διάβαζα σε κείμενο ενός Ρώσου θεολόγου ότι το μεγάλο αμάρτημα του σύγχρονου γάμου δεν είναι η μοιχεία ούτε η βαναυσότητα ενός εκ των δύο συζύγων, ιδίως αν ζητούν και διαζύγιο• το μεγάλο αμάρτημα ένός σύγχρονου γάμου είναι η ειδωλοποίηση του γάμου. Σήμερα παντρεύονται οι άνθρωποι για να είναι ευτυχισμένοι μέσα στον γάμο. Γι' αυτό βλέπετε μία γυναίκα -ή έναν άνδρα- όταν δεν αισθάνεται ευτυχισμένη με έναν άνθρωπο που παντρεύεται, της έρχεται ο ουρανός σφονδύλι, γιατί θα είναι δυστυχισμένη για μια ολόκληρη ζωή, και έτσι θα χάσει τη ζωή της! «Έ βέβαια, ίσως θα μου πείτε κι εσείς που με άκούτε. Τί άλλο πρέπει να είναι ο γάμος; ένας χώρος ευτυχίας». Δέν είναι όμως αυτό. Και μάλιστα μερικές φορές φθάνει κανείς στο σημείο, όπως λέει αυτός ο Ρώσος θεολόγος, ακόμη και κλοπή να κάνει και οτιδήποτε να υποστεί, για να εξασφαλίσει το ψωμί και γενικά την ευτυχία της οικογενείας του. Τί έκανε την οικογένεια; Την είδωλοποίησε, την έκανε είδωλο• ενώ στην πραγματικότητα η οικογένεια δημιουργείται για να οδηγηθεί στη Βασιλεία του Θεού. Αν για μια στιγμή πουν στόν σύζυγο «Τα παιδιά σου δεν έχουν να φάνε. Τι θα κάνεις; Θα καθήσεις; Δέν θα κλέψεις;...», ποιός θά έλεγε ποτέ «Προτιμώ να πεθάνω, παρά να κλέψω. Διότι εάν πεθάνω, τουλάχιστον θα μείνω ένας έντιμος άνθρωπος, θα δημιουργήσω προϋποθέσεις πνευματικές, για να βρεθώ στη Βασιλεία του Θεού!»; Ποιός θα το έλεγε αυτό; Γι' αυτό σας είπα, αγαπητοί μου, ότι έχουμε χάσει το νόημα του Χριστιανισμού. Το έχουμε χάσει! Δέν ξέρω, αλλά με πιάνει ίλιγγος όταν σκέπτομαι τι αναθεώρηση πρέπει να κάνουμε για να βρούμε τη σωστή μας πίστη. Την έχουμε μπερδέψει με τόσα πράγματα, την έχουμε κάνει εκκοσμικευμένη, βόλεμα στην παρούσα ζωή! Δυστυχώς ο σύγχρονος Χριστιανός αποδέχεται το Ευαγγέλιο υπό το πνεύμα αυτό, υπό το πνεύμα μιάς ευτυχισμένης παρούσας ζωής. Ποιά από τα σημεία του Ευαγγελίου αποδέχεται; Αποδέχεται μόνο εκείνα που μιλάνε για την αγάπη, για την σύμπνοια, για την συνεργασία, για την εξασφάλιση της ευτυχίας... Μά το Ευαγγέλιο δεν έρχεται να μας εξασφαλίσει αυτή την ευτυχία• έρχεται να μας δώσει την ανάσταση! Όποια περιπέτεια και να συμβεί στη ζωή μας, θάνατοι, τρεξίματα και δοκιμασίες... ό,τι και να πέσει επάνω στην οικογένειά μας και στο κεφάλι μας, εκεί πρέπει να φθάσουμε: στην ανάσταση! Αλλά στην ανάσταση των δικαίων• γιατί έχουμε και ανάσταση των αμαρτωλών. «καὶ ἐκπορεύσονται οἱ τὰ ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνάστασιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως.» (Ιω. 5,29) Ποιός λοιπόν το κατανοεί αυτό το πράγμα; Ποιός ρυθμίζει τη ζωή του έτσι ώστε να βρίσκεται σ' αυτό το σημεία, σ' αυτά τα χνάρια; Βέβαια δεν αρνούμαστε το Ευαγγέλιο• αλλά έχουμε δεχθεί και ξένες επιδράσεις, έξω από το Ευαγγέλιο, με αποτέλεσμα να έχουμε μέσα μας, ως Χριστιανοί, ένα μωσαϊκό μιάς κοσμοθεωρίας και μιάς βιοθεωρίας. Χρησιμοποίησα τώρα δύο λέξεις, που ποτέ δεν έχω χρησιμοποιήσει όποτε μίλησα για τον χώρο του Χριστιανισμού, γιατί ο Χριστιανισμός δεν είναι ούτε κοσμοθεωρία ούτε βιοθεωρία. Δεν είναι μια θεωρία που μιλάει για τον κόσμο, για τον Θεό και για τη ζωή, όπως οι θεωρίες του κόσμου τούτου, αλλά είναι μιά αποκάλυψη! Από τη στιγμή όμως που αφήνω το αληθινό νόημα του Χριστιανισμού, που είναι η Ανάσταση του Χριστού και η ανάσταση των νεκρών, από την στιγμή εκείνη άγομαι και φέρομαι από ποικίλους προσανατολισμούς κοσμοθεωριακούς και βιοθεωριακούς. Δεν είναι τυχαίο, αγαπητοί μου, το ότι η Εκκλησία μας γιορτάζει σαράντα ημέρες το γεγονός της 'Αναστάσεως. Διότι το θεωρεί το κέντρο της Πίστεώς μας, το κέντρο της Λατρείας μας! Ακόμη, κάθε Κυριακή είναι Πάσχα! Κάθε Λειτουργία είναι Πάσχα! Είναι ανάδειξη της Αναστάσεως του Χριστού, της αναστάσεως των νεκρών! Δεν είναι τυχαίο το ότι σε κάθε Λειτουργία της Διακαινησίμου, μαζί με τον Όρθρο, λέμε το Χριστός Ανέστη γύρω στις πενήντα με εξήντα φορές! Χοντρικά-χοντρικά, όταν ξεκινάει ο Όρθρος, λέμε το Χριστός Ανέστη δέκα φορές• κι άμα αρχίσει η Θεία Λειτουργία, άλλες δέκα φορές. Επί πλέον σε κάθε Ωδή τού πασχαλινού Κανόνος λέμε τρεις φορές το Χριστός Ανέστη. Έτσι, φθάνουμε περί τις πενήντα με έξήντα φορές που το λέμε. Και τι θα πεί Χριστός Ανέστη; Ότι ο Χριστός Ανέστη, αλλά «καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος»! Είναι ένα από τα πιό μικρά τροπάρια της Εκκλησίας μας και από τα πιο δυνατά, που δείχνει αυτήν ακριβώς τη σύνδεση: ότι ο Χριστός Ανέστη, και θα αναστήσει και τους νεκρούς. Όχι μόνο ότι ο Χριστός Ανέστη, ούτε απλώς ότι οι νεκροί θα αναστηθούν, αλλά ότι Ανέστη ο Χριστός, πού θα αναστήσει τους νεκρούς. Αυτό λοιπόν το βλέπει κανείς σ' αυτό το μικρό τροπάριο, το τόσο ισχυρό, που διαρκώς επαναλαμβάνεται για να μας εντυπωθεί. Όμως παθαίνουμε εκείνο που παθαίνουμε στον Στρατό εμείς οι άνδρες, όταν μας κάνουν θεωρία για το όπλο. Λέμε τη θεωρία μιά-δυο φορές και τη μαθαίνουμε. Αλλά ο Κανονισμός λέει ότι αυτή η θεωρία πρέπει να λέγεται πάντα. Όποτε βρέχει και λοιπά, πρέπει να κάνουμε θεωρία στον θάλαμο. Και συνεχώς πρέπει να μιλάμε για το όπλο: «Το όπλο έχει εκείνα τα μέρη: εκείνο, εκείνο, εκείνο...». "Αμα λοιπόν ειπωθεί αυτό πέντε-έξι φορές, μετά αρχίζεις να αντιδράς, και δέν το ακούς πιά. Οπως όταν χτυπάει το ρολόι και κοιμάσαι δίπλα την πρώτη φορά ξυπνάς, αλλά μετά δέν ξυπνάς πιά. Ή όταν κοιμάσαι κοντά σε σιδηροδρομικό σταθμό την πρώτη βραδιά δέν θα κλείσεις μάτι από τα τραίνα που περνούν, αλλά μετά, τη δεύτερη βραδιά, δέν τα ακούς πιά. Το ίδιο παθαίνουμε κι εμείς• λέμε πενήντα φορές το Χριστός Ανέστη, και τα αυτιά μας πιά δέν τό ακούνε! Στον χαιρετισμό μας λέμε σαράντα ημέρες το Χριστός Ανέστη, Αληθώς Ανέστη, αλλά τα αυτιά μας πιά δεν το ακούν! Έγινε τύπος. Είναι δυστύχημα, πραγματικά δυστύχημα! Γι' αυτό μπορεί κάποιος να λέει το Χριστός Ανέστη μιά ζωή ολόκληρη, κι αμα του πεις «Πιστεύεις στην ανάσταση των νεκρών;», να σου απαντήσει: «Και που το ξέρω»!... «Μα εσύ το έλεγες. Χρόνια ολόκληρα δεν το έλεγες;... Καί στό “Πιστεύω" δέν έλεγες το "προσδοκῶ ἀνάσταση νεκρῶν ", αυτό που αποτελεί βασικό δόγμα της Πίστεώς μας;...!

   Υπάρχει και μία έκτη συνέπεια. Λέει ο Απόστολος Παύλος: « Ἐπεὶ τί ποιήσουσιν οἱ βαπτιζόμενοι ὑπὲρ τῶν νεκρῶν, εἰ ὅλως νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται; τί καὶ βαπτίζονται ὑπὲρ τῶν νεκρῶν;» (Α Κορ. 15,29) Είναι ένα δύσκολο χωρίο, που στην εποχή του, όταν το έγραφε ο Απόστολος στους αναγνώστες του, ήταν κατανοητό. Σήμερα μάς δυσκολεύει λίγο το χωρίο αυτό, αλλά η καλύτερη ερμηνεία που δίνεται είναι ότι πρόκειται περί του βαπτίσματος του Μαρτυρίου. Οπότε η απόδοση του χωρίου είναι η εξής: Γιατί να βαπτισθώ το βάπτισμα του Μαρτυρίου, εάν δεν υπάρχει η ανάσταση των νεκρών; Για ποιόν λόγο; Γιατί να θυσιαστώ; Δείχνει δηλαδή ότι αφού πεθαίνει κάποιος μαρτυρικά επειδή πιστεύει στην ανάσταση των νεκρών, γίνεται ήρωας και μάρτυρας• άμα όμως δεν πιστεύει, δεν έχει νόημα να πεθάνει ηρωικά. Και για να το δείτε ότι πραγματικά δεν έχει νόημα αυτό, ας δούμε το ίδιο επιχείρημα του Αποστόλου Παύλου, αλλά από την ανάποδη, σε άλλον τομέα. Λέει ο Απόστολος: «Γιατί να πεθάνω μαρτυρικό θάνατο, εάν δεν αναστηθώ;». Άρα λοιπόν, για να πεθάνω με μαρτυρικό θάνατο, πρέπει να πιστεύω ότι θα αναστηθώ• άμα δεν πιστεύω όμως, γιατί να μαρτυρήσω; Ο υλιστής δεν πιστεύει σε τίποτα, ούτε σε Θεό ούτε σε ανάσταση ούτε σε ψυχή αθάνατη• ούτε καν σε ψυχή! Και τον βλέπετε να πεθαίνει για κάποιες ιδέες! Πεθαίνει για την ελευθερία, για την κοινωνική δικαιοσύνη, πεθαίνει και για τα υλικά αγαθά. Όλα αυτά όμως δεν θά τα απολαύσει, αφού πεθαίνει. Πεθαίνω, ας πούμε, για να τρώω καλά. Ακούστε το παράλογο: πεθαίνω, αγωνίζομαι, πολεμάω, βγαίνω στους δρόμους και πολεμάω, για να καταφέρω να τρώω καλά! Δεν έχει σημασία αν πεί κάποιος «Άν πεθάνω, πέθανα, κι ας μην προλάβω να απολαύσω τίποτα». Μά είναι προτιμότερο να παίξω κορώνα - γράμματα τη ζωή μου; Ποιός θά έπαιζε ποτέ κορώνα - γράμματα τη ζωή του με ένα νόμισμα, για παράδειγμα, αν του έλεγε κάποιος: «Εάν το νόμισμα βγεί κορώνα, θα σου δώσω 1.000.000 λίρες• εάν βγει γράμματα, θα σου πάρω το κεφάλι»; Οι πιθανότητες επί τοις εκατό ποιές θα ήταν: Πενήντα - πενήντα. Ρωτάω: Ποιός θα διακινδύνευε να κοπεί το κεφάλι του, προκειμένου να πάρει τα χρήματα; Μάλλον θα έλεγε: «Όχι! Προτιμώ να έχω το κεφάλι μου στη θέση του, κι ας είμαι φτωχός!». Είναι πολύ προτιμότερο. Με ποιά έννοια λογικής όμως θα έλεγε «Άν πετύχω και ζήσω, θα κερδίσω τις λίρες• άν δέν πετύχω καί δέν ζήσω, δεν πειράζει»; Τί δηλαδή; να χάσει τη ζωή του;... Μά είναι κουτό! Τό να πεθαίνει κανείς λοιπόν για πράγματα που θα ήθελε να απολαύσει και που όμως, αφού δέν ζεί, δέν θά τα απολαύσει, δέν είναι κουτό; Γι' αυτό ο θάνατος του υλιστή που πεθαίνει για κάποια ιδέα είναι ανακόλουθος. Ναί, ανακόλουθος! Ο πιστός άνθρωπος όμως πεθαίνει μαρτυρικά γιατί υπάρχει το αντίκρυσμα, που είναι η ανάσταση των νεκρών, η Βασιλεία του Θεού. Αλλά ο Απόστολος Παύλος θα χρησιμοποιήσει και ένα προσωπικό του επιχείρημα, επάνω σ' αυτό το έκτο επιχείρημα, και θα πεί: «τί καὶ ἡμεῖς κινδυνεύομεν πᾶσαν ὥραν; καθ᾿ ἡμέραν ἀποθνήσκω, / νὴ τὴν ὑμετέραν καύχησιν ἣν ἔχω ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν. / εἰ κατὰ ἄνθρωπον ἐθηριομάχησα ἐν Ἐφέσῳ, τί μοι τὸ ὄφελος;» (Α Κορ. 15, 30 - 32) Δηλαδή: Για ποιόν λόγο να κινδυνεύουμε και εμείς οι Απόστολοι κάθε στιγμή και κάθε ώρα; Γιατί να κινδυνεύουμε, καί νά μή καθίσουμε στο σπιτάκι μας,

   Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, ήταν σπουδαίος άνθρωπος, είχε καριέρα. Το ακούτε; Είχε καριέρα! Δεν ήταν τυχαίος άνθρωπος ο Απόστολος Παύλος. Όμως δεν άφησε απλώς την καριέρα του, αλλά μπήκε και μέσα σε μία περιπέτεια άνευ προηγουμένου, πού το τέρμα της περιπέτειας αυτής ήταν ο αποκεφαλισμός του. Γιατί το έκανε αυτό; Διότι πίστευε στην ανάσταση των νεκρών. Γι' αυτό λέει: ««τί καὶ ἡμεῖς κινδυνεύομεν πᾶσαν ὥραν; καθ᾿ ἡμέραν ἀποθνήσκω, / νὴ τὴν ὑμετέραν καύχησιν ἣν ἔχω ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν.». Δηλαδή: Για ποιον λόγο κι εμείς να κινδυνεύουμε κάθε ώρα; Κάθε μέρα πεθαίνω, μα την καύχηση που έχω για σας, διά του Ιησού Χριστού, για την προκοπή που έχετε• σας το ορκίζομαι! Είδατε; Ο Απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί όρκο! «Νή» θα πει μά. Μά αλήθεια! «Νή τον Δία», έλεγαν οι αρχαίοι, «νή τον Θεόν», μα τον Θεό. Δηλαδή σας όρκίζομαι ότι γι' αυτόν τον λόγο κινδυνεύουμε μέρα-νύχτα, ύποφέρουμε, γιατί πιστεύουμε στην ανάσταση των νεκρών. Και «εἰ κατὰ ἄνθρωπον ἐθηριομάχησα ἐν Ἐφέσῳ, τί μοι τὸ ὄφελος;» (Α Κορ. 15,32) Τώρα αυτό ή είναι κυριολεκτό ή είναι μεταφορικό. «Εάν, λέει, θηριομάχησα στην Έφεσο, ποιό το όφελός μου;» Τώρα το πώς «εθηριομάχησε» εμείς δεν ξέρουμε. Βέβαια πέρασε πολύ άσχημα στην Έφεσο κάποια φορά, όταν εκείνος ο διαβόητος Δημήτριος, ο «αργυροκόπος», ξεσήκωσε ολόκληρη την πόλη εναντίον του Παύλου. Και ξέρετε τι είναι ολόκληρη η πόλη να φωνάζει για πολλές ώρες μέσα στο στάδιο της Eφέσου «Μεγάλη η θεά Άρτεμις των Εφεσίων!» εναντίον του Παύλου;... Να είσαι ένας επισκέπτης στην πόλη εκείνη, και να ξέρεις ότι η πόλη ξεσηκώθηκε για λογαριασμό σου! « Ἐγένετο δὲ κατὰ τὸν καιρὸν ἐκεῖνον τάραχος οὐκ ὀλίγος περὶ τῆς ὁδοῦ./ Δημήτριος γάρ τις ὀνόματι, ἀργυροκόπος, ποιῶν ναοὺς ἀργυροῦς Ἀρτέμιδος παρείχετο τοῖς τεχνίταις ἐργασίαν οὐκ ὀλίγην·/ οὓς συναθροίσας καὶ τοὺς περὶ τὰ τοιαῦτα ἐργάτας εἶπεν· ἄνδρες, ἐπίστασθε ὅτι ἐκ ταύτης τῆς ἐργασίας ἡ εὐπορία ἡμῶν ἐστι,/ καὶ θεωρεῖτε καὶ ἀκούετε ὅτι οὐ μόνον Ἐφέσου, ἀλλὰ σχεδὸν πάσης τῆς Ἀσίας ὁ Παῦλος οὗτος πείσας μετέστησεν ἱκανὸν ὄχλον, λέγων ὅτι οὐκ εἰσὶ θεοὶ οἱ διὰ χειρῶν γινόμενοι./ οὐ μόνον δὲ τοῦτο κινδυνεύει ἡμῖν τὸ μέρος εἰς ἀπελεγμὸν ἐλθεῖν, ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς μεγάλης θεᾶς Ἀρτέμιδος ἱερὸν εἰς οὐθὲν λογισθῆναι, μέλλειν τε καὶ καθαιρεῖσθαι τὴν μεγαλειότητα αὐτῆς, ἣν ὅλη ἡ Ἀσία καὶ ἡ οἰκουμένη σέβεται./ ἀκούσαντες δὲ καὶ γενόμενοι πλήρεις θυμοῦ ἔκραζον λέγοντες· μεγάλη ἡ Ἄρτεμις Ἐφεσίων./ καὶ ἐπλήσθη ἡ πόλις ὅλη τῆς συγχύσεως, ὥρμησάν τε ὁμοθυμαδὸν εἰς τὸ θέατρον συναρπάσαντες Γάϊον καὶ Ἀρίσταρχον Μακεδόνας, συνεκδήμους Παύλου./ τοῦ δὲ Παύλου βουλομένου εἰσελθεῖν εἰς τὸν δῆμον οὐκ εἴων αὐτὸν οἱ μαθηταί./ τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἀσιαρχῶν, ὄντες αὐτῷ φίλοι, πέμψαντες πρὸς αὐτὸν παρεκάλουν μὴ δοῦναι ἑαυτὸν εἰς τὸ θέατρον./ ἄλλοι μὲν οὖν ἄλλο τι ἔκραζον· ἦν γὰρ ἡ ἐκκλησία συγκεχυμένη, καὶ οἱ πλείους οὐκ ᾔδεισαν τίνος ἕνεκεν συνεληλύθεισαν./ ἐκ δὲ τοῦ ὄχλου προεβίβασαν Ἀλέξανδρον, προβαλλόντων αὐτὸν τῶν Ἰουδαίων· ὁ δὲ Ἀλέξανδρος κατασείσας τὴν χεῖρα ἤθελεν ἀπολογεῖσθαι τῷ δήμῳ./ ἐπιγνόντες δὲ ὅτι Ἰουδαῖός ἐστι, φωνὴ ἐγένετο μία ἐκ πάντων, ὡς ἐπὶ ὥρας δύο κραζόντων· μεγάλη ἡ Ἄρτεμις Ἐφεσίων./ καταστείλας δὲ ὁ γραμματεὺς τὸν ὄχλον φησίν· ἄνδρες Ἐφέσιοι, τίς γάρ ἐστιν ἄνθρωπος ὃς οὐ γινώσκει τὴν Ἐφεσίων πόλιν νεωκόρον οὖσαν τῆς μεγάλης θεᾶς Ἀρτέμιδος καὶ τοῦ Διοπετοῦς;/ ἀναντιῤῥήτων οὖν ὄντων τούτων δέον ἐστὶν ὑμᾶς κατεσταλμένους ὑπάρχειν καὶ μηδὲν προπετὲς πράσσειν./ ἠγάγετε γὰρ τοὺς ἄνδρας τούτους οὔτε ἱεροσύλους οὔτε βλασφημοῦντας τὴν θεὰν ὑμῶν./ εἰ μὲν οὖν Δημήτριος καὶ οἱ σὺν αὐτῷ τεχνῖται ἔχουσι πρός τινα λόγον, ἀγοραῖοι ἄγονται καὶ ἀνθύπατοί εἰσιν, ἐγκαλείτωσαν ἀλλήλοις./ εἰ δέ τι περὶ ἑτέρων ἐπιζητεῖτε, ἐν τῇ ἐννόμῳ ἐκκλησίᾳ ἐπιλυθήσεται./ καὶ γὰρ κινδυνεύομεν ἐγκαλεῖσθαι στάσεως περὶ τῆς σήμερον, μηδενὸς αἰτίου ὑπάρχοντος περὶ οὗ δυνησόμεθα ἀποδοῦναι λόγον τῆς συστροφῆς ταύτης./ καὶ ταῦτα εἰπὼν ἀπέλυσε τὴν ἐκκλησίαν.» (Πραξ. 19, 23 - 41) Τώρα, αν εννοεί αυτό ο Απόστολος Παύλος ή εννοεί κάτι άλλο, δέν ξέρουμε •νομίζω όμως πώς δεν χρησιμοποιεί τυχαία αυτή την έκφραση μ' αυτό το ρήμα: «Γιατί να θηριομαχήσω, να τα βάλω με τα θηρία στην Έφεσο, εάν δεν υπάρχει ανάσταση των νεκρών;» 

   Τέλος υπάρχει και έβδομη συνέπεια από την άρνηση του δόγματος της αναστάσεως των νεκρών. «εἰ νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται, φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν.» (Α Κορ. 15,32) Δηλαδή: Εάν οι νεκροί δέν άνασταίνονται, άς φάμε και άς πιούμε, αύριοι θά πεθάνουμε. Πράγματι, εάν κανείς αρνηθεί την ανάσταση των και νεκρών, τότε αυτός βιώνει και τον πλέον παχυλό, τον απόλυτο υλισμό. Τότε ένας τέτοιος άνθρωπος εξομοιώνεται με το κτήνος. Και εάν πρέπει να πεθάνουμε σαν τα κτήνη, τότε μπορούμε και να ζήσουμε σάν τα κτήνη• δεν είμαστε πια άνθρωποι! Αυτή η φράση, «φάγωμεν και πίωμεν», την χρησιμοποιεί και ο προφήτης Ησαΐας στο 22ο κεφάλαιο, στίχος 13. «αὐτοὶ δὲ ἐποιήσαντο εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίαμα σφάζοντες μόσχους καὶ θύοντες πρόβατα, ὥστε φαγεῖν κρέατα καὶ πιεῖν οἶνον λέγοντες· φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν.» (Ησ. 22,13) Εκεί αναφέρει ότι ενώ ο Θεός απειλεί με καταστροφή, με πείνα, δεινά και περιπέτειες, ο λαός των Ιουδαίων παρουσιάζεται με πλήρη αναισθησία και απιστία, και απαντά: «Για ποιόν λόγο; Δέν βαριέσαι!... Όλα αυτά που λές, ώ Θεέ, τα γράφουμε στα παλιά μας τα παπούτσια!... "Φάγωμεν και πίωμεν, αύριο γάρ αποθνήσκομεν"! Δέν βαριέσαι... Άς φάμε και ας πιούμε• αύριο θα πεθάνουμε• ποιός λογαριάζει!...». Η απάντηση αυτή του λαού δείχνει φοβερή απιστία στις απειλές του Θεού. Για να δείτε το κατάντημα ανθρώπων σε κάποιες εποχές!

   Ώστε λοιπόν βλέπουμε τον Απόστολο Παύλο, πού κατέχει την αλήθεια, να την προβάλλει με επιμονή, αλλά και να θέλει να δείξει την αμεσότατη σχέση που υπάρχει μεταξύ της Αναστάσεως του Χριστού και της αναστάσεως των νεκρών.

   Άς προσέξουμε τώρα το εξής: Στην παρούσα ζωή προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μερικά αντισταθμίσματα στο φαινόμενο του θανάτου, που θα σας τα αναλύσω σε προσεχές θέμα ειδικώς. Λέμε για παράδειγμα: «Θάνατος. Τί είναι ο θάνατος; Φυσικό πράγμα είναι». Ποιός σας είπε, αδελφοί μου, ότι ο θάνατος είναι φυσικό πράγμα; «Μά ο Θεός έκανε τον θάνατο» λέμε. «Έμεινε κανένας; Όλοι πεθαίνουμε». Ποιός σας τό είπε, αδελφοί μου,  ότι ο Θεός έκανε τον θάνατο;... Ποιός σας το είπε αυτό,... «Μά είναι τόσο απλά τα πράγματα». Δέν είναι καθόλου απλά, ούτε φυσικά! Και τώρα, αφού δεν πιστεύουμε στην ανάσταση των νεκρών, θα πρέπει να τον... γλυκάνουμε τον θάνατο, θα πρέπει να τον... λιμάρουμε, να μην είναι σκληρός ο θάνατος! Και τι κάνουμε; Και τι δεν κάνουμε!...

   Πρώτα-πρώτα αρχίζουμε να παρηγορούμε τούς ανθρώπους που έχουν ένα πένθος με το εξής ρεφραίν: «Έτσι είναι η ζωή! Έτσι είναι η ζωή!» και πάλι «Έτσι είναι η ζωή!». Ακόμη τί άλλο κάνουμε; Προσπαθούμε να ωραιοποιήσουμε τον θάνατο, να ενθαρρύνουμε έκείνους που πενθούν να βγουν από το πένθιμο κλίμα, να τους πούμε ότι πρέπει να ξεσκάσουν... και άλλα τέτοια. Ακόμη θα πρέπει να μη βάλουμε τίποτα το πένθιμο, νά μή δώσουμε βαρύ τόνο πένθους. Ούτε κάν βάζουμε πιά στο σπίτι μας τους νεκρούς. Όλα τα πράγματα γίνονται πολύ... πολιτισμένα, πάρα πολύ πολιτισμένα, ώστε μόλις πρόκειται να πεθάνει κάποιος σε ένα νοσοκομείο, δεν πρέπει οι άλλοι να έρθουν νά τόν δούν, γιατί θα σοκαρισθούν!... "Αν δούν μάλιστα και ιερέα να πηγαίνει στον θάλαμο, ή πάει με τη Θεία Κοινωνία, αυτό σημαίνει ότι επίκειται θάνατος.. και θα παγώσουν!.. Κι' αν μάλιστα είναι και καρδιακοί οι άνθρωποι αυτοί, θα τελειώσουν εκεί επί τόπου!... Κι έτσι, με τρόπο, θα βγάλουμε τον έτοιμοθάνατο από τον θάλαμο, θά τόν πάμε σε ειδικό θάλαμο, και όταν πεθάνει θα τον βγάλουμε από την πίσω πόρτα του νοσοκομείου και όχι από την μπροστινή, γιά νά μή φαίνεται ότι βγαίνει ένα φέρετρο από το νοσοκομείο...! Με όλους αυτούς τους τρόπους προσπαθούμε να αμβλύνουμε το αίσθημα του θανάτου. Δεν μπορούμε βέβαια να τον νικήσουμε τον θάνατο, και προσπαθούμε να τον αμβλύνουμε στις ψυχές μας και στα μάτια μας.

   Αγαπητοί μου, ο θάνατος είναι φρικτός και τρομερός!... Θα σας τον παρουσιάσω, όπως τον παρουσιάζει η Εκκλησία μας. «Η ψυχή, λέει, έχει αγώνα, όταν βγαίνει από το σώμα!» «Οἴμοι, οἶον ἀγῶνα ἔχει ἡ ψυχή, χωριζομένη ἐκ τοῦ σώματος!» (Βλ. Μικρόν Ευχολόγιον) Γιατί; Διότι φεύγει από εκείνο που είναι το άλλο της κομμάτι! Πώς να ωραιοποιήσω τον θάνατο,... Συνεπώς, αφού ο θάνατος είναι φρικτός, μόνο έναν τρόπο έχω να τον αντιμετωπίσω: «Χριστός Ανέστη!», «Προσδοκώ ανάστασιν νεκρών»! Και τότε για μένα ο θάνατος είναι πια σαν το ποντίκι που το παίζει η γάτα! Δεν έχει πιά δύναμη. Το έχει δαγκώσει πολλές φορές η γάτα το ποντίκι• είναι ζωντανό, αλλά αδύναμο. Θα πληρώσω βεβαίως τον φόρο του θανάτου, αλλά θα αναστηθώ! Θα αναστηθώ!..

  Λοιπόν, όπως καταλαβαίνετε, όλοι αυτοί οι τρόποι αντιμετωπίσεως του θανάτου είναι ξένοι πρός τό πνεύμα του Χριστιανισμού. Ο Χριστιανισμός, αγαπητοί μου, είναι όπως ακριβώς σας τον προβάλλω. Και θα σας παρακαλέσω πάρα πολύ - δεν το λέω καθ' υπερβολήν αυτό- σας παρακαλώ πάρα πολύ, άς προσέχουμε πάντοτε πώς ακριβώς βλέπουμε τις μεγάλες αλήθειες μέσα στον λόγο του Θεού, που διασώζονται ορθοδόξως μέσα στην Εκκλησία μας.

   Βέβαια θα δούμε πολλά στο θέμα αυτό. Θα δούμε τί λέει η Παλαιά Διαθήκη, θα δούμε τι λέει η Καινή Διαθήκη και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Θα δούμε πώς θα γίνει αυτή η ανάσταση, πότε θα γίνει, τί σώμα θα πάρουμε, πώς θα είναι όλα αυτά τα πράγματα. Όλα αυτά βέβαια, με τη βοήθεια του Θεού, θα τα πούμε στίς υπόλοιπες Κυριακές που μας μένουν μέχρι την Κυριακή πρίν από την Πεντηκοστή. Γι' αυτό θα παρακαλέσω, εσείς όλοι, που με τόση προθυμία παρακολουθήσατε τα θέματά μας για την Ανάσταση του Χριστού, με την ίδια προθυμία να παρακολουθήσετε και το δεύτερο μέρος, το ουσιωδέστατο, που είναι η ανάσταση των νεκρών.

Κυριακή, 13 Απριλίου 1980.


1η ομιλία στην κατηγορία
« Ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/h-anastasis-tvn-nekrvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40rGCaIN1q0EiOT8FsCxhgQw

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
Αθανάσιος Άμβωνας.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

04 Μαΐου 2021

Ἑτέρα ἑρμηνεία τῆς πόρνης ὡς τῆς «ζώσης Ἐκκλησίας».. συμπλέουσα μετά ἀθέων καθεστώτων.

†.«Μετὰ ταῦτα εἶδον ἄλλον ἄγγελον καταβαίνοντα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἔχοντα ἐξουσίαν μεγάλην, καὶ ἡ γῆ ἐφωτίσθη ἐκ τῆς δόξης αὐτοῦ, καὶ ἔκραξεν ἐν ἰσχυρᾷ φωνῇ λέγων· ἔπεσεν, ἔπεσε Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, καὶ ἐγένετο κατοικητήριον δαιμονίων καὶ φυλακὴ παντὸς πνεύματος ἀκαθάρτου καὶ φυλακὴ παντὸς ὀρνέου ἀκαθάρτου καὶ μεμισημένου».
   Με την φράσιν «μετὰ ταῦτα», όπως λέγαμε ήδη απ' την περασμένη φορά, -«Μετὰ ταῦτα εἶδον» - δείχνει την αλλαγή της οπτασίας. Εμφανίζεται νέος άγγελος, ο οποίος έχει εξουσία πολλή. Τούτο φανερώνει όχι μόνο την δύναμιν του αγγέλου, εάν υποτεθεί ότι ήτο ένας συντελεστής της καταστροφής της Ρώμης, Βαβυλώνος - Ρώμης, αλλά προπαντός και κυρίως το κύρος και την αξιοπιστία της προφητείας δια την πτώσιν της Ρώμης.
   Μέσα εις αυτόν τον κολοφώνα της ισχύος της, θα 'τανε πολύ δύσκολο ένας πολίτης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας να φανταστεί ότι θα ‘ταν δυνατόν να πέσει η Ρώμη. Αλλά τι λέγει όμως ο άγγελος : «Ἒπεσεν, ἔπεσε Βαβυλὼν ἡ μεγάλη». Αυτό το διπλούν «ἔπεσεν, ἔπεσε» ήδη δείχνει, κατά προφητικό τρόπο, το προανάκρουσμα της πτώσεως της Ρώμης και που είναι μία προπαρασκευή της κρίσεως, που ήδη ανηγγέλθη εις το 14ον κεφάλαιον και επανέρχεται τώρα εις το 18ον κεφάλαιον.
   Αυτή η σταδιακή αναφορά της κρίσεως, δείχνει όχι απλώς μία προπαρασκευή του αναγνώστου, όπως ακριβώς συνηθίζεται κατά την εβραϊκή φιλολογία, αλλά και πράγματι επιτελείται αυτή η σταδιακή κρίσις μέσα εις την Ιστορίαν. Εξάλλου ποτέ μία πτώσις δεν είναι αιφνιδία, αλλά προοδευτική. Ίσως η παλαιά Βαβυλώνα να έπεσε μέσα σε μία νύχτα, αλλά είχε προδιαγραφεί η πτώσις της, όχι για ό,τι ήδη εξήγγειλαν οι Εβραίοι προφήται και ο Ησαΐας και Ιερεμίας. Ο Ησαΐας πολύ πιο μπροστά, πολύ προ της Βαβυλωνιακής αιχμαλωσίας, ο Ιερεμίας κατά την Βαβυλωνιακή αιχμαλωσίαν των Εβραίων, αλλά όσο και κυρίως διότι υπήρχε η διαφθορά της πόλεως και αυτή ακριβώς η διαφθορά της πόλεως είχε προδιαγράψει την πτώση της. Το ίδιο συνέβη και εις την αυτοκρατορία την ελληνικήν του Μεγάλου Αλέξανδρου και εις την ρωμαϊκήν και εις την βυζαντινήν. Και σε όλες τις αυτοκρατορίες που ποτέ υπήρξαν πάνω στη γη, προδιαγράφηκε η πτώσις των, κυρίως από την διαφθορά τους. Μάλιστα αν θέλετε, η πτώσις της Κωνσταντινουπόλεως που συνέβη τον 15ο αιώνα, δεν ήτανε μία πτώσις αιφνιδία. Όποιος διαβάζει λίγο Ιστορία αυτό το πράγμα το βλέπει, αλλά ήτανε μία πτώσις που είχε πολλές δεκαετίες, αν όχι δύο εκατονταετίες, προδιαγραφεί. Μάλιστα πολλοί ήδη είχαν παρατηρήσει ότι πλέον την Κωνσταντινούπολη, ως πόλη, όχι πλέον ως αυτοκρατορία, διότι ως αυτοκρατορία είχε χάσει όλα τα εδάφη της και είχε μείνει μόνο εις την πόλιν. Όλη η αυτοκρατορία η Βυζαντινή ήτανε μόνο μία πόλις. Τίποτε άλλο. Και αυτή η πόλις θα έπεφτε. Το προδιέγραφαν, το έβλεπαν. Συνεπώς βλέπουμε εδώ ότι δεν υπάρχει κάτι το αιφνίδιο. 
   Αλλά και η φθορά και η πτώσις της Ευρώπης, των ευρωπαϊκών δηλαδή κρατών και αυτή επεσημάνθη ήδη από τον περασμένο αιώνα.Ο Spranger, επί παραδείγματι, λέγει ότι ήδη η Ευρώπη είναι πια στην παρακμή της, γιατί είναι μουσκεμένη στην ανηθικότητα και εις το οινόπνευμα. Προδιαγράφει την φθοράν και την πτώση των Ευρωπαϊκών λαών. Και το βλέπομε ότι η Ευρώπη περνά πραγματικά μία παρακμή. Ήδη επισημαίνεται η πτώσις της Αμερικής. Από τους ιδίους τους Αμερικανούς. Υπάρχει πάρα πολύ διαφθορά. Και προ ετών εδιάβαζα, ένας γερουσιαστής αναφερόμενος εις το σάπισμα της Αμερικανικής νεολαίας, ενώ ομίλει εις το βήμα ελιποθύμησε από τον καημό του, βλέποντας την Αμερική, τις Ηνωμένες Πολιτείες, ήδη να οδηγούνται εις την καταστροφήν και εις την φθοράν. Θα λέγαμε ότι σήμερα, σήμερα, σήμερα όλος ο κόσμος είναι έτοιμος να πέσει. Όλος ο κόσμος. Και η Ανατολή και η Δύσις. Γιατί υπάρχει το στοιχείο της φθοράς σε όλους τους λαούς της γης. Έχει ωριμάσει η ανθρωπότητα στην πτώση της, για να ετοιμαστεί να κατακτηθεί από τον Αντίχριστον. Ποια είναι τα κριτήρια; Που βλέπουμε αυτήν την πτώσιν των λαών; Όπως και της αρχαίας Βαβυλώνος και της Βαβυλώνος - Ρώμης. Είναι η αθεΐα, είναι ο αμοραλισμός, δηλαδή η άμβλυνσις του κριτηρίου της ηθικής, πλέον δεν υπάρχει η έννοια της ηθικής. Σου λέει τι θα πει ηθική; Και ο «στρῆνος» που αναφέρει ως κριτήριο αυτό το κείμενο που σας διάβασα. Θα σας το ξαναδιαβάσω πάλι και που θα το αναλύσουμε λίγο πιο κάτω. Λέγει, ότι οι έμποροι της γης επλούτισαν από τον «στρῆνον» της Βαβυλώνος. Της πόρνης αυτής της πόλεως.
   Τι θα πει «στρῆνος»; Είναι μία λέξις αυτή καθεαυτή σπανία, στην Καινή Διαθήκη, υπάρχει όμως «καταστρηνιάζω» και έχει την εξής σημασία, που θα παρακαλέσω προσέξατε, γιατί είναι πολύ χαρακτηριστική λέξη, που εκφράζει την σύγχρονη κατάσταση της ανθρωπότητος. Θα πει «αλαζονεία του βίου». Κατά το λεξικό. Είναι η πολυτέλεια και η αφθονία των υλικών αγαθών. Είναι η σπατάλη. Πάντα κατά το λεξικό.
   Ακόμα, δεύτερη σημασία της λέξεως «στρῆνος» θα πει «ακολασία και τρυφή, απόλαυσις, ένας ηδονισμός». Και, τρίτη σημασία θα πει «θερμή επιθυμία και πόθος». Αλλά σαρκικός πόθος. Κατώτερος πόθος κατώτερη επιθυμία. Να θυμόσαστε αυτήν την ανάλυση της λέξεως «στρῆνος». Είναι πολύ χαρακτηριστική. Οπότε, τρία στοιχεία είναι εκείνα που καθορίζουν την πτώση όλων των λαών της γης: η αθεΐα, ο αμοραλισμός, η απουσία δηλαδή παντός ηθικού στοιχείου και ο «στρῆνος». Γιατί όλα αυτά τα στοιχεία της αλαζονείας του βίου – «Έχεις αυτοκίνητο, θα έχω κι εγώ. Περνάς εσύ καλά, θα περνάω κι εγώ καλά». Και προσπαθούμε να ξεπεράσουμε ο ένας τον άλλον, σ' αυτή την πολυτέλεια, σ' αυτήν, όπως το λέμε, κοινωνία καταναλωτική, δηλαδή αυτό που λέμε αφθονία υλικών αγαθών, αυτή η σπατάλη, αυτή η τρυφή, η απόλαυση. Και μόνο να δείτε μία γυναίκα πώς καπνίζει το τσιγάρο της, μόνο, δεν λέω άνδρα, δεν λέω άνδρα, μία γυναίκα πώς καπνίζει το τσιγάρο της, θα βγάλετε πολλά συμπεράσματα. Μόνο από το τσιγάρο. Εκείνη την απόλαυση που αισθάνεται όταν καπνίζει, ηδονιζόμενη από το κάπνισμα. Μόνο αυτή η εικόνα είναι δείκτης, τι ακριβώς υπάρχει μέσα εις τον σύγχρονο κόσμο ως καταστρηνιασμός. Αυτός ο «στρῆνος» δηλαδή.
   Φυσικά η φωνή του αγγέλου που είπε «Ἒπεσεν, ἔπεσε Βαβυλὼν ἡ μεγάλη» είναι ένας προφητικός αόριστος όταν λέγει «ἔπεσεν»· διότι δεν έχει πέσει ακόμα αλλά θα έπεφτε• ένας προφητικός αόριστος. Ωστόσο, ιστορικά η Ρώμη έπεσε. Όπως μάλιστα στις αρχές του 5ου αιώνος, όπως σας έλεγα την περασμένη φορά, το 410, είχε καταστραφεί σε υπερθετικόν βαθμόν από τον Αλάριχο, αλλά και από άλλους ακόμη βορείους, τους Φράγκους, Γότθους, και τα λοιπά, οι οποίοι κατ' επανάληψιν ελεηλάτησαν την Ρώμη και η Ρώμη έπεσε.
   Αλλά, όπως και κάθε Βαβυλώνα - Ρώμη θα πέφτει μέσα στην Ιστορία και θα προδικάζει την πτώση της, από την στάση που παίρνει απέναντι στον Θεό και την Βασιλεία Του. Η πτώσις της Βαβυλώνος - Ρώμης δεν περιορίζεται βέβαια εις την πτώσιν μόνο, αλλά μεταβάλλεται και σ' ένα κατοικητήριο δαιμονίων, όπως λέγει εδώ το ιερό κείμενο, και μία φυλακή, φωλιά δηλαδή, κάθε ακαθάρτου πνεύματος και κάθε σαρκοφάγου και νομικώς σιχαμένου ορνέου. Κατά την εβραϊκή αντίληψη, οι ερημιές ήσαν πάντοτε κατοικητήρια πονηρών πνευμάτων. Και εκ πρώτης όψεως θέλει να δείξει ότι η πόλις θα ερημούτο σε τέτοιο βαθμό, που θα γινόταν κατοικητήριο των δαιμονίων. Κάτι τέτοιο, κατά κυριολεξία αγαπητοί μου, κατά κυριολεξία, συνέβη στην αρχαία Βαβυλώνα. Την πρώτη. Θα λέγαμε την πρότυπον Βαβυλώνα. Της Μεσοποταμίας την Βαβυλώνα. Αυτής που υπήρξε βασιλιάς ο Ναβουχοδονόσορ και που την ηγλάισε, και την εξωράισε και την εμεγάλυνε ο Μέγας Ναβουχοδονόσορ, πραγματικά. Και αυτή η αρχαία Βαβυλώνα είναι τύπος κάθε πόλεως που μιμείται τη δική της τη διαγωγή. Πράγματι, αυτή η αρχαία Βαβυλώνα εστάθηκε ένας τόπος κατοικήσεως των δαιμόνων. Παντός πνεύματος δαιμονίου. 
   Πολλές φορές, γιατί ίσως αυτό γεννάει μια απορία, πώς είναι δυνατόν έτσι να είναι; Καλά, βλέπουμε μία πόλις, ερημώθηκε, έχουμε πολλές αρχαίες πόλεις των οποίων ούτε καν μπορούμε να διακριβώσουμε την θέσιν, τυχαία κάποτε μπορούμε να κάνουμε μία ανασκαφή ή κατόπιν κάποιων μετρήσεων και τα λοιπά, να σκάψουμε και να βρούμε. Κι ούτε καν να υποπτευόμεθα ότι κάποτε εδώ ήτανε μία πόλις. Εκείνος ο τόπος είναι κατοικητήριον των δαιμόνων; Λοιπόν, πολλές φορές αγαπητοί, ασκηταί, χριστιανοί ασκηταί, συνήντησαν σε ερήμους τόπους, εκεί που πρώτα ήσαν εγκατεστημένα ειδωλικά ιερά, δαίμονες, ή ακόμη ήσαν εκεί τόποι φοβερής ακολασίας. Οι τόποι αυτοί, της υπερβολής, της ακολασίας και της ειδωλολατρίας, παρουσιάζουν ένα είδος κεκτημένων δικαιωμάτων των δαιμόνων. Έχουν δηλαδή οι δαίμονες κάποια κεκτημένα δικαιώματα σ' αυτούς τους χώρους. Έτσι, πάρα πολλές φορές βλέπουμε ανθρώπους, ασκητάς όπως σας είπα, που το διαπίστωσαν αυτό. Πήγαιναν στην έρημο, σ' έναν τόπο που κάποτε εκεί υπήρχε εκεί μία αρχαία πόλις ή ένας αρχαίος ναός κι εκεί συναντούσαν κατά πλησμονή τους δαίμονες.
   Μπορεί ακόμα, οι δαίμονες να εγκαθιδρυθούν σ' έναν άνθρωπο, ακόμα και στα λείψανά του, στα κόκαλά του. Μην τρομάζετε βέβαια με αυτά που λέγω, αλλά είναι μία πραγματικότητα. Κάποτε ένας ασκητής βρήκε μία νεκροκεφαλή, δίχως βεβαίως να γνωρίζει τίνος είναι, στην έρημο, την έβαλε σαν προσκέφαλο να κοιμηθεί. Κι άκουσε φωνές από μέσα από τη νεκροκεφαλή, ήταν δαίμονες. Και η νεκροκεφαλή αυτή κατά την μαρτυρία 
των δαιμόνων ανήκε σε ιερέα ειδωλολάτρη· που έδειχναν τα κεκτημένα τους δικαιώματα επάνω σ' αυτά τα λείψανα αυτού του ανθρώπου. Κι άνοιξε ο ασκητής διάλογον με τους δαίμονες που ήσαν φωλιασμένοι εκεί σ' αυτή τη νεκροκεφαλή.
   Έτσι, πράγματι μπορούμε να πούμε ότι αυτό που λέγει ο ιερός Ευαγγελιστής στην Αποκάλυψη, ότι θα γίνει τόπος δαιμονίων και ακόμη φωλιά κάθε σαρκοφάγου και νομικώς σιχαμένου ορνέου. Νομικώς, όπως φερειπείν τα κοράκια. Το κοράκι δεν είναι σιχαμένο ζώο, είναι του Θεού πουλί, αλλά νομικώς, δηλαδή κατά τον νόμο, ήτανε από τα ακάθαρτα ζώα. Μ' αυτήν την έννοια λέγεται σιχαμένο ζώο, από νομικής πλευράς όχι από οντολογικής, από νομικής. Έτσι, θα λέγαμε, υπάρχει αυτή η ερημιά, σ' εκείνο τον τόπο που υπήρξε πλησμονή ειδωλολατρίας και πλησμονή ακολασίας.
   Αλλά υπάρχει όμως και η μεταφορική ερημιά. Είναι η ερημιά από την Χάρη του Θεού. Μπορεί η πόλις να υφίσταται, η αρχαία πόλις, όπως θα λέγαμε η αρχαία Ρώμη υπάρχει και σήμερα. Είναι η πρωτεύουσα της Ιταλίας. Η Ρώμη. Η γνωστή μας Ρώμη. Και μάλιστα μία από τις μεγαλουπόλεις του κόσμου είναι η Ρώμη. Εδώ θα μπορούσαμε να πούμε πολλές φορές ότι μια πόλις να είναι έρημη από τη Χάρη του Θεού. Εδώ ίσως θα ακούσω την ένσταση: «Δηλαδή η σύγχρονη, η σημερινή Ρώμη είναι έρημη από τη Χάρη του Θεού;». Δεν απαντώ, η πρόοδος της ομιλίας ίσως κάτι δείξει… Στην αρχαία Ρώμη, αυτή η οποία ήταν διώκτρια των χριστιανών, ιδρύθη η Εκκλησία της Ρώμης, προς την οποία ο απόστολος με πολύ επαινετικούς λόγους στέλνει την ομώνυμη επιστολή του. Την προς Ρωμαίους επιστολή του. Όμως, σ' αυτή την μεγάλη πόλη που υπήρχε εκεί η Εκκλησία, η περιώνυμος Εκκλησία της Ρώμης, όμως η Εκκλησία της Ρώμης μέσα στην διαδρομή των αιώνων επρόδωσε την αποστολή της. Ελησμόνησε τις αποστολικές επιταγές. Αυτή η οποία μπορούσε να δασκαλεύει όλες τις άλλες Εκκλησίες, ακόμα και την Εκκλησία της Κορίνθου.
    Ο άγιος Κλήμης Ρώμης έστειλε δύο επιστολές προς τους χριστιανούς της Κορίνθου, του 2ου αιώνος είναι ο άγιος Κλήμης Ρώμης, επειδή συνέβαιναν στην Εκκλησία της Κορίνθου έριδες, και τους υπενθυμίζει την επίσκεψη του μεγάλου Παύλου που ίδρυσε την Εκκλησία της Ρώμης και πού στις επιστολές του σημειώνει το θέμα της αγάπης. «Ἐὰν»,λέγει, «ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, ἀγάπην δὲ» «δεν έχω, είμαι τίποτα, είμαι τίποτα!». Και τους σημειώνει ο άγιος Κλήμης : «Ξεχάσατε την αγάπη που σας υπενθυμίζει ο απόστολος;». Έχουμε λοιπόν αυτές τις μακρότατες και ωραιότατες επιστολές του Αγίου Κλήμεντος Ρώμης προς την Εκκλησία της Κορίνθου. Η Εκκλησία της Ρώμης ήτανε περιώνυμος. Έβγαλε πολλούς αγίους. Έδωσε πολλούς μάρτυρες. Χιλιάδες, εκατομμύρια μάρτυρες έδωκε η Εκκλησία της Ρώμης. Σας είπα άλλη μία φορά, περιώνυμος. Η δε καλυτέρα επιστολή του Παύλου, που λέγεται «το κατά Παύλον Ευαγγέλιον», είναι η «προς Ρωμαίους επιστολή».
   Όμως, όπως σας είπα, μέσα στους αιώνες η Ρώμη, η Εκκλησία της Ρώμης, επρόδωσε την αποστολή της, ελησμόνησε, με τη σειρά της, τις αποστολικές επιταγές, δεν θα μείνω βέβαια σε ιστορικά σημεία, δεν μου χρειάζεται αυτή τη στιγμή, συνεπορεύθη με την ειδωλολατρική Ρώμη και εμφανίζει πράγματι, τυπικό παράδειγμα, τυπικό παράδειγμα, μάλιστα με την κατάληψη της Ρώμης υπό των Φράγκων, τυπικό παράδειγμα εκκοσμικευμένης Εκκλησίας. Υπογραμμίζω και ξαναλέγω: Τυπικό παράδειγμα εκκοσμικευμένης Εκκλησίας. Εκκλησίας που κοσμικοποιήθηκε. Ενώ δεν πρέπει η Εκκλησία να κοσμικοποιείται. Αλλά πρέπει ο κόσμος να εκκλησιαστικοποιείται. 
   Αυτή την ιδία πορεία μέσα σ' ένα πολύ σύντομο ιστορικό διάγραμμα, ακολούθησε και η Εκκλησία της νέας Ρώμης. Δηλαδή η Κωνσταντινούπολις. Πολλές φορές, αγαπητοί μου, και η Κωνσταντινούπολις, η Νέα Ρώμη, ερωτοτρόπησε με την κοσμικήν εξουσίαν και πολλές φορές, χάριν αυτής της κοσμικής εξουσίας, επρόδωσε την αποστολήν της. Έτσι πολλές φορές σπουδαίους και αγίους Πατριάρχας της, τους εξεδίωξε ή τους εξόρισε. Περιορίζομαι να αναφέρω μόνο δύο παραδείγματα, του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου. Μόνο δύο παραδείγματα· για να μην πω τόσες άλλες περιπτώσεις… Αφού φτάνει αυτός ο Αρέθας, του 9ου αιώνος, να συγκρίνει την νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη, με την παλαιά Ρώμη, ως προς το θέμα της διαγωγής. Και να αναφέρει ότι και η νέα Ρώμη, δείχνει την ιδία διαγωγήν που έδειξε και η παλαιά Ρώμη, η ειδωλολατρική.
    Έτσι, η νέα Ρώμη, απεγυμνώθη από το ποίμνιό της, σιγά-σιγά, μέσα στους αιώνες, φτάνουμε στην εποχή μας, πλέον δεν έχει έδαφος, προσέξτε με, δεν έχει πλέον έδαφος να ποιμάνει Εκκλησίες -ήδη από τον 7ο αιώνα, αγαπητοί μου, έχασε, τις ανατολικές επαρχίες. Η Δαμασκός…, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, όταν είναι Χριστιανός πια και είναι σπουδαίος πατήρ, η περιοχή που ήταν ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, η Συρία δηλαδή, πλέον δεν είναι στην επικράτεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Είναι Άραβες.
   Έτσι, η Νέα Ρώμη, η Κωνσταντινούπολις, χάνει το έδαφός της, χάνει δηλαδή το ποίμνιό της, και ό,τι της έχει εναπομείνει μέχρι σήμερα, σήμερα πια, γίνεται χειραγωγός του Οικουμενισμού, αυτής της παναιρέσεως, και του εκκοσμικευμένου χριστιανισμού, γίνεται χειραγωγός, παρασύρουσα και τις άλλες Εκκλησίες τις ομόδοξες χριστιανικές. Αυτά η νέα Ρώμη, η Κωνσταντινούπολις… Όλα αυτά γίνονται στις ημέρες μας, όλα αυτά τα βλέπομε, είναι στις ημέρες μας! Δεν είναι πράγματα που θα πρέπει να τρέξουμε στα βιβλία για να τα βρούμε. Ήδη τελεσιουργούνται αυτά…
    Το ίδιο συνέβη και εις την τρίτην Ρώμην, την Μόσχα. Και εκείνη με την σειρά της, ενώ τον 10ον αιώνα εδέχθη τον Χριστιανισμόν και εκείνη με την σειρά της, έφτασε να διαδεχθεί την δευτέραν και την πρώτην Ρώμην, και να αποδειχθεί στη διαγωγή ό,τι ήτο η δευτέρα, αλλά προπαντός η πρώτη Ρώμη με τους διωγμούς των χριστιανών -στον αιώνα μας-, όταν επεκράτησεν ο Κομμουνισμός.
   Υπάρχει ένα μικρό σύγγραμμα του ρώσου επισκόπου Νοβογορόδ, Ιννοκεντίου. Της επαρχίας Νοβογορόδ. Αυτός ο Ιννοκέντιος, το έχω μαζί μου το βιβλιαράκι αυτό, κάποιος κύριος από σας προ μερικών ετών μου το έδωσε,το έγραψε ευθύς μετά την Ρωσικήν Επανάστασιν, και το μετέφρασε ένας δικός μας Αρχιμανδρίτης, ο Σωφρόνιος Δούκας, που ήταν εφημέριος στο Κίσνοβο της Ρουμανίας. Τυπώθηκε στην Ελλάδα το 1935· και γράφει αγαπητοί μου τα εξής. Βέβαια, προσπαθεί να ερμηνεύσει μερικά σημεία της Αποκαλύψεως, όχι ολόκληρη την Αποκάλυψη, μόνο μερικά σημεία, και θέλει να δείξει την πραγμάτωσιν των όσων το βιβλίο της Αποκαλύψεως αναφέρει, ως προς τα τελεσιουργούμενα εις την εποχήν μας και εις τον αιώνα μας, με τον διωγμόν της Εκκλησίας του Χριστού, από εκείνα τα οποία ως αντίθεες δυνάμεις υπάρχουν… Όχι, κάτι περισσότερο, μια σχέση ανάμεσα στο κόκκινο θηρίο και την πόρνη που ιππεύει το κόκκινο θηρίο. Και ποια μπορεί να είναι αυτή η πόρνη, η οποία ιππεύει το κόκκινο θηρίο… Αλλά,
ακούσατε καλύτερα να σας διαβάσω και θα εκπλαγείτε.
    Σημειώνει λοιπόν, στην 96 σελίδα: ««Τι παριστά αυτή αύτη η καλλωπισμένη γυνή; Τούτο δεν είναι όφις, δεν είναι θηρίον ουδέν κοινόν έχον με ανθρώπους, δηλαδή δεν είναι οργάνωσις, η οποία δεν έχει ουδέν κοινόν με τον Χριστιανισμόν, αλλ’ είναι άνθρωπος… Και ο οποίος μάλιστα άνθρωπος, πολυτελή γυνή, εστολισμένη με πολυτελή στολήν, και με πολύτιμα κοσμήματα. Η γυνή αύτη σημαίνει χριστιανικήν οργάνωσιν, αλλ’ ουχί γυμνήν, άσχημον και παραμορφωμένην, όχι αιρετικήν εν γένει, όχι προτεσταντικήν, αλλά τουναντίον, ενδεδυμένην με πολυτελή ενδυμασίαν, έχουσαν ιδικούς θεσμούς, περίφημον λατρείαν και τύπους. Ναι, αύτη είναι η «ζώσα Εκκλησία», η πόρνη. Ναι, ναι, η «ζώσα Εκκλησία»! Τοιαύτη οργάνωσις ανεφάνη εσχάτως εν Ρωσία επί της κυριαρχίας εκεί του ερυθρού δράκοντος. Τι είναι αυτή η «ζώσα Εκκλησία»; Είναι η ένωσις του Χριστιανισμού μετά του κοκκίνου αθεϊσμού. Δυστυχώς! Ἒνωσις… Οι θεωρούντες εαυτούς αντιπροσώπους του Χριστιανισμού, λειτουργοί του Θεού, κληρικοί, εγένοντο υπηρέται του σατανά, καθ’ ον χρόνον προσποιητώς παραμένουσι λειτουργοί του Θεού…
   Πράγματι εδώ έχει τις να θαυμάσει. Η ζώσα Εκκλησία εσχηματίσθη ως εξής: Όταν οι άθεοι σοσιαλισταί εν Ρωσία εκήρυξαν πόλεμον κατά του Θεού και ήρχισαν να κλείουν τα μοναστήρια, τας Εκκλησίας, ήρχισαν να διώκουν, να βασανίζουν και να πυροβολούν επισκόπους και ιερείς, άνευ διακρίσεως δόγματος, τότε ιερείς τινες, της πρώην επικρατούσης Εκκλησίας –Ορθοδόξου- εν Ρωσία, απετάθησαν εις την ερυθράν εξουσίαν - εις τους μποσελβίκους- με την ερώτησιν: «Διατί διώκεται ο κλήρος;». Η ερυθρά εξουσία απήντησε: «Διότι ο κλήρος υπηρέτει την τσαρικήν εξουσίαν και παρουσιάζεται εχθρός της ερυθράς κομμουνιστικής εξουσίας και εχθρός του σοσιαλισμού».
    Οι παρουσιασθέντες ιερείς απήντησαν ότι ούτοι είναι σύμφωνοι να εξυπηρετούν και την Σοβιετικήν εξουσίαν, αρκεί μόνον να δώσωσιν εις αυτούς τα δικαιώματα εκείνα, τα οποία είχον και επί Τσάρων. Η σοβιετική εξουσία τότε απήντησε ότι συμφωνεί να δώσει εις αυτούς οποιαδήποτε δικαιώματα, αλλά με την συμφωνίαν να εργάζονται ούτοι εις ωφέλειαν της ερυθράς αθέου εξουσίας και προς βλάβην όλων των εχθρών της εξουσίας ταύτης και προς εξάλειψιν και εξαφανισμόν της χριστιανικήςθρησκείας … Οι ιερείς της πρώην επικρατούσης Εκκλησίας απήντησαν ότι εις όλα ταύτα συμφωνούσιν.. 
    Αμέσως λοιπόν μετά, μετά τούτο, εχωρίσθησαν από του Πατριάρχου Μόσχας Τύχωνος και απετέλεσαν αφ’ εαυτών σύλλογον, κοινωνίαν, την οποίαν ονόμασαν «ζώσαν Εκκλησίαν». Και δια της οδού ταύτης «ἡ ἐστολισμένη γυνὴ» απεδείχθη «πόρνη, καθημένη ἐπὶ τοῦ ἐρυθροῦ δράκοντος». Οι αντιπρόσωποι του Χριστού έκαμον συμμαχίαν με τους υπηρέτας του διαβόλου, προς εξαφάνισιν του Χριστιανισμού. Η «ζώσα Εκκλησία» εδημιούργησε Σύνοδον, η δε άθεος Σοβιετική εξουσία την επεκύρωσε εις την Ανωτέρα Διοίκησιν, νυν Γενικόν Πολιτικόν Γραφείον ή G.P.U., Τριάς, δηλαδή, επιτροπή εκ τριών αθέων δια να επικοινωνεί με την Σύνοδον, ήτις ήτο υποχρεωμένη να εκπληροί προθύμως, να εκτελεί όλα τα έγγραφα και τας επιθυμίας των ερυθρών αθέων, ήτοι της Σοβιετικής εξουσίας. Και το έργον της καταστροφής των χριστιανικών κειμηλίων και ιερών του Χριστιανισμού επήρεν τον κατήφορον, ως κοινώς λέγομεν.
   Η τριάς των αθέων π.χ. εκφράζει την επιθυμίαν, όπως όλα τα μοναστήρια κλείσωσιν. Η Σύνοδος της «ζώσης Εκκλησίας» παρακαλεί την Σοβιετικήν εξουσίαν να κλείσει όλα τα μοναστήρια! Η εξουσία αύτη αμέσως προβαίνει εις την εκτέλεσιν της αιτήσεως της Συνόδου. Άρχεται το κλείσιμο των μοναστηρίων, η απόλυσις των μοναζόντων και μοναζουσών· τας εκκλησίας τας μεταβάλλουν εις νοσοκομεία, λέσχας, θέατρα κ.λπ. Θρήνοι, και οδυρμοί, και δάκρυα, και γογγυσμοί, φωναί απελπισίας και κατάραι ακούονται εκ μέρους των πιστών. Η Ερυθρά εξουσία ησύχως απήντησεν. «Ἡμεῖς ἐδῶ δὲν πταίομεν, ἡ Σύνοδός σας ἀπαιτεῖ τοῦτο. Ἡμεῖς μόνο ἐκτελοῦμεν τὰς ἐπιθυμίας της». ``Δια της αυτής, λοιπόν, οδού έκλεισαν πολλάς εκκλησίας, εφυλάκισαν, εξόρισαν εις βαρείας εργασίας, επυροβόλησαν χιλιάδας επισκόπων, ιερέων και απλών χριστιανών. Η «ζώσα Εκκλησία» εισήγαγε πολλούς νεωτερισμούς: εγγάμους ιερείς προαγάγει εις επισκόπους, εις τους εν χηρεία ιερείς επιτρέπει δεύτερον γάμον, διατηρούντων μετά ταύτα τον βαθμόν της ιερωσύνης των. Έκαστος επίσκοπος και ιερεύς της «ζώσης Εκκλησίας» είναι και πράκτωρ και σπιούνος του εκτάκτου Συμβουλίου -G.P.U., Ανωτέρα Εξουσία- και αναφέρουσιν ότι γνωρίζουσι και καταγγγέλλουσι πάντα ιδικόν και ξένον, όστις ήθελεν ειπεί τι εναντίον της Σοβιετικής εξουσίας των αθέων κομμουνιστών. Κατά την επιθυμίαν της εξουσίας ταύτης και εναντίον των εκκλησιαστικών κανόνων, καθήρεσαν τον Πατριάρχην Τύχωνα και εστέρησαν αυτόν και αυτού του σχήματος του μοναχού. Και πόσους ούτοι παρέδωκαν εις τους όνυχας του ερυθρού δράκοντος, εις μαρτύριον και θάνατον αδύνατον αριθμήσαι. Όλας τας αιμοχαρείς πράξεις της Σοβιετικής εξουσίας η «ζώσα Εκκλησία» με παρεκκλίσεις επιδοκιμάζει και ευλογεί. Τους δε εχθρούς του ερυθρού όφεως καταράται.
   Αλλά δεν πρέπει να νομίζoμεν ότι η διεφθαρμένη γυνή, η καθημένη επί του ερυθρού θηρίου εικονίζει μόνον την «ζώσαν Εκκλησίαν» της Μόσχας και τα μέλη αυτής της Εκκλησίας. Όχι. Τούτο πρέπει να εννοώμεν πολύ ευρύτερον. Υπό την πόρνην αυτήν εννοούνται όλοι γενικώς οι χριστιανοί, οι οποίοι, όπου και αν είναι -αν και ούτοι παραμένουσι χριστιανοί-, εργάζονται διά την καταστροφήν του Χριστιανισμού και εις ωφέλειαν του ερυθρού θηρίου της αθεΐας είτε λαϊκοί, είτε ιερείς, είτε επίσκοποι και μητροπολίται και πατριάρχαι και πάπαι είναι ούτοι. Τοιούτοι ευρίσκονται και εν τη ιστορία και εις τας ημέρας ημών».
    Και άλλα πολλά…Τι να προσθέσουμε αγαπητοί μου σ’ αυτά; Τι να προσθέσουμε; Τα ακούσατε. Τα βλέπουμε και στις μέρες μας. Ένα μόνο: ότι κι εδώ στην Ελλάδα μας ήδη έχουμε κάμει αρχή. Και ο Θεός να ελεήσει. Τίποτ’ άλλο δεν λέγω. Ότι ημείς οι ίδιοι προδίδομε την Εκκλησία. Ότι η πόρνη αυτή γυναίκα γίνεται να είναι υψηλώ ονόματι λεγομένη Εκκλησία· δηλαδή ότι δύναται να είναι αυτό το βλέπομεν, αλλά και δύναται να κατοχυρωθεί με πολλά επιχειρήματα και να εξαχθεί από πολλά στοιχεία και αγιογραφικά και πατερικά, τα οποία εν συνεχεία σας αναφέρω.
   Ενθυμείστε εις το ενδέκατον κεφάλαιον της Αποκαλύψεως το εξής χωρίον; «Καὶ ἐδόθη μοι κάλαμος –λέει ο ευαγγελιστής Ιωάννης- ὅμοιος ῥάβδῳ, λέγων· ἔγειρε καὶ μέτρησον τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ καὶ τὸ θυσιαστήριον καὶ τοὺς προσκυνοῦντας ἐν αὐτῷ· καὶ τὴν αὐλὴν τὴν ἔξωθεν τοῦ ναοῦ ἔκβαλε ἔξω καὶ μὴ αὐτὴν μετρήσῃς, ὅτι ἐδόθη τοῖς ἔθνεσι, καὶ τὴν πόλιν τὴν ἁγίαν πατήσουσι μῆνας τεσσαράκοντα δύο». Το ενθυμείστε αυτό; Εκεί στον οικείον τόπον, ερμηνεύσαμε, ότι Εκκλησία κατά την ερμηνεία των Πατέρων είναι η αγία πόλις, η Ιερουσαλήμ. Πώς τώρα παίρνει ο ιερός Ευαγγελιστής την παραγγελία να μην μετρήσει την πόλιν; Διότι το μέτρημα, είχαμε δει τότε, δεν είναι παρά το σύμβολον της προστασίας κάτω από την οποία προστασία βρίσκεται μόνον ο ναός και το θυσιαστήριον· που ήταν εις την έσω αυλήν. Η λοιπή πόλις –Εκκλησία- δεν προστατεύεται. Λέει: «Μην την μετρήσεις την υπόλοιπη». Δεν προστατεύεται.Τί είναι αυτό; Είναι εκείνοι που εβαπτίσθησαν μεν, λαϊκοί και κληρικοί, λαϊκοί και κληρικοί το υπογραμμίζω, αλλά έμειναν εις μίαν εκκοσμικευμένην Εκκλησίαν. 
    Γράφει ο πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς. Σέρβος, πολλά δεινοπαθήσας, μακαρίτης πλέον. Γράφει στο βιβλίο του «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος». Αντιγράφω: «Μόνον με την Θεανθρωπίνην του δύναμη ο Χριστιανισμός είναι το άλας της γης. Άλας, το οποίον διαφυλάττει τον άνθρωπον δια να μην διαφθαρεί εν τη αμαρτία και το κακό. Εάν όμως διαχυθεί ο Χριστιανισμός εις διαφόρους ουμανισμούς, τότε μωραίνεται, γίνεται άλας άναλον –ανάλατο-, το οποίον κατά τον παναληθή λόγον του Σωτήρος εις ουδέν ισχύει έτι, ει μη βληθήναι έξω και καταπατείσθαι υπό των ανθρώπων. Πάσα προσπάθεια και απόπειρα να εξισωθεί ο Χριστιανισμός με το πνεύμα του αιώνος τούτου, με τας φευγαλέας κινήσεις κάποιων ιστορικών εποχών, και επιπλέον με τα πολιτικά κόμματα ή καθεστώτα να ταιριάξει και να συμμαχήσει, αφαιρεί από τον Χριστιανισμόν εκείνην την ειδοποιόν αξίαν, η οποία τον καθιστά μοναδικήν Θεανθρωπίνη θρησκεία εις τον κόσμον. Μεταβάλλεται σε αλάτι ανάλατο».
    Θα εσημειώναμε και εμείς με την σειρά μας ότι μια Εκκλησία που υπηρετεί ένα άθεο καθεστώς, υπηρετεί, όχι απλώς υπάρχει, γιατί και στην αρχαία Ρώμη υπήρχε η ειδωλολατρία και κάτω από την Ρώμη ήταν η Εκκλησία, η Εκκλησία των κατακομβών. Αλλά μία εκκλησία που υπηρετεί στους σκοπούς του ένα άθεο καθεστώς, δεν είναι δυνατόν να είναι εκ Θεού φυτεία. Και όπως λέγει ο ίδιος ο Κύριος: ‘’Πάσα φυτεία που δεν εφύτευσε ο Θεὸς ἐκριζωθήσεται» -Ματθ. 15, 13. 
   Αυτή η εντός εισαγωγικών «Εκκλησία» , και αυτοί οι εντός εισαγωγικών «πιστοί», είναι εκείνοι που καταπατούνται υπό των εθνών, που λέγει στην Αποκάλυψη. «Θα πατηθεί», λέγει, «μήνες σαράντα δύο -3,5 χρόνια-, θα καταπατηθεί υπό των εχθρών, μη την μετράς, δεν είναι κάτω από την προστασία μου», λέγει ο Θεός στην Αποκάλυψη, «μία τέτοια Εκκλησία, δεν είναι Εκκλησία». Δεν είναι Εκκλησία… Δηλαδή, η ευλογία και η προστασία του Θεού, εκεί δεν υπάρχει. Είναι Εκκλησία κατ’ επίφασιν.
   Θα πω τούτο: Πρώτον. Εάν ήτο αληθώς η Εκκλησία του Χριστού, στην Ρωσία, εν προκειμένω, τότε, διατί η αληθής Εκκλησία κρύπτεται εις τας κατακόμβας και διώκεται; Έχουμε την «πάνω» Εκκλησία και την «κάτω» Εκκλησία. Εάν η Εκκλησία πράγματι ήτο ελευθέρα, και δεν υπηρέτει τους σκοπούς του αθέου καθεστώτος, τότε γιατί υπάρχει και δεύτερη Εκκλησία κρυμμένη, για ποιο λόγο; Αυτή η παρουσία της κρυμμένης Εκκλησίας δείχνει ότι υπάρχει μία Εκκλησία που έχει προδώσει, έχει προδώσει την αποστολή της.
   Δεύτερον. Ο Κύριος είπε: «Καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν». Αντιληφθήκατε. Σας κατοχυρώνω, γιατί ο επίσκοπος Ιννοκέντιος χαρακτηρίζει ως «πόρνη ἐπὶ τοῦ κοκκίνου θηρίου», αυτὴν τὴν λεγομένην εντὸς εισαγωγικών «Ἐκκλησίαν». Ο Κύριος είπε, λοιπόν, «διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν» ·Ματθαίος 24, 12. 
   Και μέσα σ’ αυτούς τους πολλούς –«τῶν πολλῶν», λέγει, «ἡ ἀγάπη»- θα είναι ασφαλώς και κληρικοί, οι οποίοι δεν θα εμπνέονται πλέον από την αγάπη του Χριστού, αλλά από το υλικόν συμφέρον. Όταν υπάρχει το υλικόν συμφέρον είμεθα έτοιμοι για όλα. Τίποτα πλέον δεν θα ημπόδιζε αυτούς να στέκονται προδόται και της Πίστεως και της Εκκλησίας. Αυτοί θα είναι οι πνευματικοί απόγονοι του Κάιν και του Ιούδα. Ο Απόστολος Παύλος σημειώνει: «Τοῦτο δὲ γίνωσκε —λέγει στον Τιμόθεον— ὅτι ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις-τις έσχατες μέρες- ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί-δύσκολοι καιροί θα σταθούν. Ἒσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, …ἀνόσιοι - δεν θα ‘χουνε ούτε όσιο, ούτε ιερό-, …διάβολοι, προδόται» ·Β΄ Τιμόθεον, 3, 1-4. Ο Κύριος την προδοσία την εννοούσε, όταν έλεγε στους μαθητάς Του: «Παραδώσει ἀδελφὸς ἀδελφὸν εἰς θάνατον καὶ πατὴρ τέκνον καὶ ἐπαναστήσονται τέκνα ἐπὶ γονεῖς καὶ θανατώσουσιν αὐτούς»· Ματθαίος 10, 21. Αυτή είναι η προδοσία. «Προδόται» ομοίως εκαλούντο, τους πρώτους 
χριστιανικούς χρόνους που υπήρχαν οι διωγμοί, εκείνοι που παρέδιδαν τις Άγιες Γραφές στα χέρια των διωκτών. Η προδοσία εις τον τομέα αυτόν είναι ό,τι πιο σιχαμερό, ό,τι πιο φοβερό… Οι άνθρωποι αυτοί, σας είπα, έχουν τον κλήρο ενός Ιούδα.
   Τρίτον. Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων σημειώνει στην 15η Κατήχησή του, που μιλά για τον Αντίχριστον: «Φοβεῖ με ἡ μισαδελφία τῶν ἀδελφῶν». «Με φοβίζει», λέγει, «η μισαδελφία αυτών των αδελφών». Και όταν λέει «αδελφούς», εννοούσε τόσο τους λαϊκούς χριστιανούς, όσο και τους κληρικούς, και μάλιστα τους επισκόπους… ·των οποίων ήτο θύμα… Ήτο θύμα… Διότι εκείνος που τον χειροτόνησε επίσκοπο Ιεροσολύμων, αυτός έγινε αρειανός και τον κατεδίωξε τον Άγιο Κύριλλο απηνώς, επειδή έμενε εις την Ορθοδοξία και λέγει: «Με φοβίζει η μισαδελφία των αδελφών». Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι ανάμεσα στους κληρικούς μας, όλων των βαθμών, θα έχομεν τους προδότας της Πίστεως, που θα αποτελούν αυτοί πάντοτε την «Εκκλησία»-πόρνη -να με συγχωρέσει ο Θεός που το λέγω αυτό, την «Εκκλησία», την βάζω εντός εισαγωγικών την λέξη 
«Εκκλησία», πόρνη- που συμπλέκεται αθεμίτως μετά του κοκκίνου θηρίου, που δεν είναι μόνο κάθε άθεον καθεστώς, αλλά και κάθε κοσμική κατάστασις. Οποιαδήποτε κοσμική κατάστασις· αυτή η συμπλοκή, η αθέμιτος συμπλοκή Εκκλησίας και κόσμου.
   Τέταρτον. Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, στην υπ’ αριθμόν 56 προφητεία του -η αρίθμησις κατά τον Σεβασμιώτατον Άγιον Φλωρίνης Αυγουστίνον – η αρίθμησις από το βιβλίο του, λέγει το εξής: «Θα ‘ρθει καιρός που δεν θα υπάρχει αυτή η αρμονία που είναι σήμερα, μεταξύ λαού και κλήρου». Στην υπ’ αριθμόν 57 γράφει: «Οι κληρικοί θα γίνουν οι χειρότεροι και οι ασεβέστεροι των όλων». Και στην υπ’ αριθμόν 108 σημειώνει: «Θα ’ρθει καιρός που οι Χριστιανοί θα ξεσηκωθούν ο ένας κατά του άλλου». Πότε θα γίνει αυτό; Οι χριστιανοί! Όχι με την έννοιαν των πολιτικών κομμάτων και των πολιτικών αντιθέσεων, με την έννοιαν ότι αυτός θα μένει πιστός και εκείνος θα έχει προδώσει, και προδότης χριστιανός θα καταδιώκει τον πιστόν χριστιανόν.
   Πέμπτον. Οι αρχαίοι Πατέρες έλεγαν ότι οι κληρικοί ρωτήθηκαν πολλές φορές: «Τι θα γίνει μετά ταύτα;». Έλεγαν ιδίως οι ασκηταί, έλεγαν ότι «οι κληρικοί θα είναι όπως και οι λαϊκοί». Δηλαδή, «πώς κινείται ένας λαϊκός, κοιτάει τα συμφέροντά του, ε, τίποτε άλλο…· έτσι θα είναι», λέει, «και οι κληρικοί».
   Έκτον. Αυτή την πραγματικότητα την διαβάζουμε, αγαπητοί μου, στην βιογραφίαν του πατρός Δημητρίου Γκαγκαστάθη, ενός ιερέως που ήταν εδώ στα Τρίκαλα. Αν διαβάσετε εκεί θα δείτε το εξής· ότι ο Μητροπολίτης Κοζάνης, αυτός που ήταν τότε.. - σύγχρονα πράγματα, στην εποχή μας… - συμπλέων με την κατάστασιν της εποχής, τον κατεδίωκε να τον φονεύσει! Ποιος; Ο επίσκοπος τον ιερέα! Κατεδίωκε να τον φονεύσει! Δεν σας λέγω πιο πολλά. Διαβάστε τον ογκώδη τόμο της βιογραφίας του πατρός Δημητρίου Γκαγκαστάθη, ο οποίος είχε φήμη Αγίου ανθρώπου και θα δείτε εκεί πολλά πράγματα..
   Τι σημαίνουν, αγαπητοί μου, όλα αυτά; Σημαίνουν ότι όλα αυτά δίδουν ύλη· πράγματι, πλάι στην ερμηνεία «πόρνη-Ρώμη» να τίθεται και η ερμηνεία ότι η πόρνη της Αποκαλύψεως να αντιπροσωπεύει την εκκοσμικευμένην Εκκλησίαν.
   Και το είπα αυτό, όχι επειδή μου έκανε πολλή εντύπωση όταν διάβασα αυτό το μικρό βιβλιαράκι με αυτά που γράφει, αλλά όσο και γιατί, πράγματι παρατηρούμε να τελεσιουργείται αυτό το μυστήριο της ανομίας, κληρικοί ορθόδοξοι χριστιανοί -δεν λέγω Ρωμαιοκαθολικοί, δεν λέγω προτεστάνται- να συμφωνούν και να συμμαχούν με άθεες κοσμικές καταστάσεις και δυνάμεις και καθεστώτα οποιαδήποτε.. Αν το θέλετε για την ακρίβεια αριστερά και δεξιά, αριστερά και δεξιά, κόκκινα και πράσινα και μαύρα και κίτρινα και άσπρα.. αριστερά και δεξιά, ό, τι είναι…· να συμπλέουν, να συμφωνούν και να προδίδουν την Εκκλησία. Σημείον των καιρών. Για τον άγιο Κύριλλο Ιεροσολύμων σημείο των καιρών, ότι ο Αντίχριστος έρχεται, όταν φθάνουν οι κληρικοί να προδίδουν την ίδια την Εκκλησία. Αγαπητοί μου, ο Θεός να μας ελεήσει…

71η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».

Όλες οι ομιλίες του βιβλίου 
« Αποκάλυψις » εδώ ↓.
http://www.arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qa7vUvidbEX6OBGq3b9WeV

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

30 Απριλίου 2021

Ὁ χρόνος τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.

†.Ο Κύριος ανεστήθη, άγνωστον πότε, ξέρετε γιατί; Ίσως να είναι ένα προανάκρουσμα ότι ο Κύριος θα έρθει άγνωστη ώρα όταν θα ξανάρθει. Πιθανώς, αυτό πιθανολογείται κι από τους Πατέρες, αλλά πιθανολογείται, ότι η ημέρα της Δευτέρας του Χριστού Παρουσίας θα είναι Κυριακή. Προσέξτε γιατί θα είναι Κυριακή. Δεν αντιτίθεται σε εκείνο που είπε ο Κύριος ότι κανείς δεν θα ξέρει πότε θα έρθει. Ὡς κλέπτης ἐν νυκτί. Κάθε επτά ημέρες έχομε, αγαπητοί μου,  Κυριακή. Ποια Κυριακή θα είναι αυτή; Ουδείς το γνωρίζει. Γιατί μπορεί να είναι Κυριακή η Δευτέρα του Χριστού παρουσία; Διότι η Ανάστασις του Χριστού έγινε ημέρα Κυριακή. Η Πεντηκοστή έγινε ημέρα Κυριακή. Και οι Πατέρες θεολογούντες, υποθέτουν και λέγουν ότι ίσως και η Δευτέρα του Χριστού Παρουσία, να γίνει ημέρα Κυριακή.

     Σημειώσατε ότι η ανακαίνισις των ανθρώπων και της Δημιουργίας, δυνάμει, έγινε ημέρα Κυριακή. Πώς; Με την Ανάσταση του Χριστού. Είπα «δυνάμει». Διότι επατήθη ο θάνατος και εισάγεται η αθανασία. Και συνεπώς η ανακαίνισις του ανθρώπου και της Δημιουργίας. Αλλά και κατά τη Δευτέρα του Χριστού Παρουσία, θα έχουμε ανακαίνιση της Δημιουργίας, θα έχουμε ανάσταση των νεκρών, θα έχουμε αθανασία και αφθαρσία σωμάτων και ανακαίνιση ολοκλήρου της Δημιουργίας. Και αυτό ακόμη ενισχύει ότι η Δευτέρα του Χριστού Παρουσία θα είναι ημέρα Κυριακή. Προσέξτε· θεολογείται αυτό. Δεν λέμε σίγουρα αυτό, ε; Το θεολογούμε αυτό το πράγμα. Ημέρα Κυριακή.

     Έτσι ο Κύριος είπε και κάτι άλλο. Ότι έρχεται ὡς κλέπτης ἐν νυκτί. Γιατί αν εγνώριζε ο νοικοκύρης πότε ο κλέπτης έρχεται, θα φύλαγε την ώρα· που σημαίνει αιφνίδια. Αφέθηκε πιθανώς ο χρόνος απροσδιόριστος, μέσα στη νύχτα του Σαββάτου προς Κυριακήν…- σημειώσατε δε ότι η ημέρα του Σαββάτου δεν άλλαζε όπως παρ’ ημίν αλλάζει στις 12 τη νύχτα. Εμείς έχομε την αστρονομικήν ώρα εισαγάγει, μην το ξεχνάτε αυτό. Η ημέρα του Σαββάτου άλλαξε από τις 6 το απόγευμα. Διότι με την δύσιν του ηλίου, στο εβραϊκό ημερολόγιο, έχομε την καινούρια ημέρα. Συνεπώς η  Κυριακή, δηλαδή η πρώτη ημέρα της εβδομάδος, όχι η δευτέρα, η πρώτη ημέρα της εβδομάδος, με την Κυριακή αρχίζομε, είναι μετά τις 6 το βράδυ. Χοντρικά λέω έτσι, αν πάρουμε ας πούμε πάνω-κάτω την ισημερία, κάπου στις 6 δύει ο ήλιος. Κάπου εκεί. Χοντρικά το λέμε αυτό. Συνεπώς η Κυριακή είχε αρχίσει βασιλεύοντος του ηλίου. Πότε λοιπόν ο Κύριος ανεστήθη; Στις 7 το βράδυ; Στις 8, στις 10, στις 12, στη 1, στις 2; Δεν ξέρουμε… Μένει μυστήριο. Γιατί μυστήριο μένει όταν θα ξανάρθει ο Χριστός, πότε θα ξανάρθει. Ένα. Μένει ο Όρθρος. Γιατί; Γιατί τον όρθρον έγινε αντιληπτή η Ανάστασίς Του. Διότι τότε πήγαν οι μαθήτριες.

    Λίγη ώρα, πολύ λίγη ώρα πιο μπροστά, λίγη ώρα, έγινε ο σεισμός, απεκυλίσθη ο λίθος από τον άγγελο. Ο σεισμός έγινε από την πτώσιν του λίθου. Ήταν τοπικός σεισμός. Κι έγινε σεισμός για να τρομάξουν οι φρουροί. Να τρομάξουν και να φύγουν. Και φεύγοντας, να πάνε να γίνουν μάρτυρες εις τους άρχοντες ότι κάτι παράξενα πράγματα συμβαίνουν εκεί εις τον τάφον. Ότι ανεστήθη ο Ιησούς. Μάλιστα είπαν «έγιναν σαν νεκροί από τον φόβο τους», πώς ασπρίζουμε άμα τρομάξουμε... Λέμε «κέρωσα από τον φόβο μου». Αυτό πάθανε οι στρατιώται. Ώστε κι αυτοί να γίνουν μάρτυρες της Αναστάσεως. Αλλά ο Κύριος δεν ανεστήθη την ώρα που ο άγγελος απεκύλησε τον λίθον· που λίγη ώρα μετά φθάνουν οι μαθήτριες και που δεν βρήκαν τους στρατιώτες εκεί πέρα. Διότι αν τους έβρισκαν, θα ετρομοκρατούντο οι γυναίκες. Τι να κάνουν τώρα σε έναν τάφο, που φρουρείται από στρατιώτες Ρωμαίους; Έπρεπε λοιπόν να μην υπάρχουν αυτοί εκεί. Είδατε πόσα οικονομούνται;

      Ο Χριστός όμως δεν ανεστήθη με την αποκύλιση του λίθου· διότι δεν χρειάστηκε να αποκυλιστεί ο λίθος για να βγει. Με τον τρόπο που βγήκε απ΄ τα σπλάχνα της μητέρας Του, με τον τρόπον που βγήκε μέσα από εκείνο το φοβερό φάσκιωμα, δηλαδή από τα νεκρικά σάβανα, που ήταν, σας είχα πει μια περασμένη φορά με εκείνη τη σμύρνα και αλόη, ήταν φοβερό αυτό, με τις γάζες, τις πάνες, τις λωρίδες, εγίνετο ένα σώμα, σκληρό εγίνετο... Και βγήκε. Μας το λέει ο Ευαγγελιστής. «Βρήκαμε», λέει, «αυτή τη φόρμα…». Όπως βγαίνει ο μεταξοσκώληκας μέσα από το κουκούλι. Και το φακιόλι, το σουδάριο, δηλαδή το τσεμπέρι, να το πω έτσι, να το καταλάβετε καλύτερα, αυτό που εσκέπαζαν την κεφαλή του νεκρού, διπλωμένο, διπλωμένο το σουδάριο, εις έναν τόπον. Δηλαδή που έδειχνε ούτε βιάση, ούτε τίποτα. Διπλώθηκε- ακούτε οι νοικοκυρές;- · διπλωμένο και σε έναν τόπο. Δίπλωσαν οι άγγελοι το σουδάριον. Μάθημα Οικοκυρικών, από τους αγγέλους. Και τα βρήκαν οι μαθηταί ταχτοποιημένα μέσα εις τον τάφον. Καταπληκτικό! Πώς βγήκε από κει; Αυτό ανήκει πια στον Θεό. Κατά τον ίδιο τρόπο βγήκε και από τον τάφο, ενώ ήταν η πέτρα μπροστά. Δεν εμποδίζει πλέον τον Χριστόν τίποτα. Όπως το ίδιο βράδυ θα μπει μέσα εις το Υπερώον, «τῶν θυρῶν κεκλεισμένων», που θα σημειώσει ο Ιερός Ευαγγελιστής Ιωάννης, δύο φορές. Πώς μπήκε; «Τῶν θυρῶν κεκλεισμένων».


Απόσπασμα από την 89η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Κατηχήσεις Ἁγίου Κυρίλλου " εδώ ⬇️.
http://www.arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/katixhseis-agioy-kyrilloy
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pflatKwmt7YTFImD8-XbX0

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

27 Απριλίου 2021

Πόσο ἔμεινε ὁ Χριστός στόν τάφο;

†.Πόσο έμεινε ο Χριστός στον τάφο;

Στον Άδη; Τυπικώς είναι τρεις ημέρες. Τυπικώς. Ουσιαστικά είναι 33 ώρες. Αλλά λέω 33, διότι αυτό βγαίνει, ας το πούμε, ερμηνευτικά. Είναι μυστήριο πότε ο Χριστός ανεστήθη. Είναι από τα κεκρυμμένα. Την αρχήν της Αναστάσεως δεν την ξέρομε. Δηλαδή πότε ανεστήθη ο Χριστός δεν το ξέρομε. Ξέρομε μόνο την αρχή…, το τέλος της Αναστάσεως. Αντιθέτως ξέρομε την αρχή της Αναλήψεως. Αλλά δεν ξέρομε το τέλος της Αναλήψεως. Πού έφθασε ο Χριστός; Καταλάβατε;Λοιπόν ο Χριστός απέθανε επί του Σταυρού την Παρασκευή στις 3 το μεσημέρι. Και ανεστήθη ξημερώνοντας Κυριακή. Η Κυριακή όμως ξέρετε από πότε άρχιζε; Η δευτέρα ημέρα της εβδομάδος; Μετά τη δύση του ηλίου το Σάββατο. Σε μας η αλλαγή του 24ώρου γίνεται τα μεσάνυχτα. Κατά το εβραϊκό ημερολόγιο εγίνετο από δύση σε δύση ηλίου. Συνεπώς, ο Χριστός έμεινε 3 ώρες την Παρασκευή, 24 ώρες το Σάββατο, 27, και κάποιες ώρες, άγνωστο πόσο, την Κυριακή. Αλλά επειδή πολλές φορές οι Πατέρες θέλουν, οι ερμηνευταί γενικά, θέλουν να ταιριάζουν μερικά πράγματα, ερμηνευτική αδεία, θα λέγαμε, επειδή ο Ιησούς ήτο 33 ετών κατά το ανθρώπινον επί της γης, είπαν 33 ώρες. Συνεπώς προσέθεσαν άλλες 6 ώρες. Αλλά εάν υποτεθεί ότι στις 6 βασιλεύει ο ήλιος το Σάββατο, και 6 ώρες, είναι 12 τα μεσάνυχτα. 12 δηλαδή «Χριστός ανέστη». Καταλάβατε; Αυτό είναι. Αλλά σας είπα ότι ονομαστικώς είναι τρεις ημέρες. Δεν είναι όμως πραγματικές 3 ημέρες με την έννοια του 24ώρου. Γι΄αυτό πολλοί λένε: «Μα, πώς είναι τρεις ημέρες;». Είναι όπως σας είπα. Παίρνει από την κάθε ημέρα τμήμα. Αυτό είναι.


32α ομιλία στην κατηγορία
« Απαντήσεις Αποριών ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἀπαντήσεις ἀποριῶν (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν) " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/pantiseis-pori-n
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40rxP1W7Zti-bddPuZA9XAzp

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.