Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 11/59. Ἡ ἀνθρωπίνη ψυχή. Α'.

†.Εἴδαμε τό θέμα τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Τώρα πρέπει νά δοῦμε καί τή δημιουργία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Λέγει τό ἱερό κείμενο:

«Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς καί ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς, καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν». (Γένεσις κεφ.2, 7)

Καί ἔπλασε, λέει, ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, ἀφοῦ ἔλαβε χῶμα ἀπό τή γῆ. Καί φύσηξε στό πρόσωπο αὐτοῦ, στούς μυκτῆρας, στά ρουθούνια, καί ἐφύσηξεν πνοή ζωῆς. Καί ἔγινε ὁ ἄνθρωπος ζωντανή ψυχή.

Βλέπουμε ὅτι στήν περίπτωση τῆς κατασκευῆς τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ὁ Θεός παίρνει τά ὑλικά στοιχεῖα ἀπό τήν δημιουργία του. Δηλαδή

ἀπ’ αὐτά πού ὑπάρχουν. Δηλαδή ἐκ τῶν ὄντων.

Ἡ δημιουργία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς.

   Ἀντιθέτως γιά τήν ψυχή δέν παίρνει κανένα ὑλικό στοιχεῖο ἀλλά σημειώνει μία πράξη. Ἐμφυσᾶ. Ἐνεφύσησεν, λέγει. Αὐτό σημαίνει ὅτι γιά τήν ψυχή κάνει ἰδιαίτερη δημιουργική πράξη. Ἐξάλλου ἐκεῖνο τό «ἔπλασεν ὁ Θεός», ἀναφέρεται στόν ἄνθρωπο. «Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον». Δέν λέγει, ἔπλασε ὁ Θεός τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά ἔπλασε τόν ἄνθρωπο. Καί συνεπῶς τόσο τό σῶμα ὅσο καί ἡ ψυχή εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ἐκεῖνο πού ἔχει σημασία εἶναι ὅτι ἡ ψυχή εἶναι κτίσμα. Ὄχι ὅμως ἀπό ὑπάρχουσα ὕλη! Ἔχει πάρα πολλή σημασία. Πολλοί νομίζουν, ὅτι ἡ ψυχή εἶναι κάτι πού, βεβαίως εἶναι πνευματικό, εἶναι ἄυλο, ἀλλά ὅτι δέν εἶναι κτίσμα. Ὅπως καί οἱ ἄγγελοι εἶναι πνεύματα ἀλλά εἶναι κτίσματα. Λέγει σαφῶς ἡ Ἁγία Γραφή «ὁ ποιῶν τούς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα». (Ψαλμός 103, 4)

Αὐτός πού κάνει τούς ἀγγέλους του πνεύματα. Εἴδατε τί ρῆμα βάζει; Ὁ ποιῶν. Αὐτός πού κάμνει. Τό ρῆμα «ποιῶ» θά πεῖ κατασκευάζω. Θά πεῖ ὄχι γεννῶ. Καί δέν εἶναι ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ οἱ ἄγγελοι καί συνεπῶς οὔτε καί ἡ ψυχή εἶναι ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Τό θέμα εἶναι ὅτι ἡ ψυχή εἶναι κτίσμα. Εἶναι πλάσμα καί ἡ ψυχή. Ξαναϋπογραμμίζω, ὄχι ὅμως ἀπό ὑπάρχουσα ὕλη. Δηλαδή δέν ἔχει καμία σχέση μέ τόν ὑλικό κόσμο. Ἀπό τόν ὁποῖο ὑλικό κόσμο ἔγινε τό ἀνθρώπινο σῶμα. Τοῦτο διότι θεωρεῖται ἀπό τούς ὑλιστές, ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι ἀποτέλεσμα μίας μορφῆς τῆς ὕλης. Ὅπως ἀκριβῶς εἶναι καί ἡ ἐνέργεια. Τί εἶναι ἡ ἐνέργεια; Εἶναι μία μορφή τῆς ὕλης. Λέγουν λοιπόν ὅτι ἡ ψυχή καί ἡ συνείδηση εἶναι μία μορφή ὕλης, δηλαδή εἶναι ἐνέργεια καί τίποτα ἄλλο. Ἐδῶ μᾶς λέγει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, δέν εἶναι οὔτε μορφή ὕλης, οὔτε ἐνέργεια ἡ ἀνθρώπινη ψυχή.

Ἡ θέση τοῦ πνευματισμοῦ γιά τήν ψυχή.

   Ὁ πνευματισμός καί τά μέντιουμ στά ὁποῖα πηγαίνουν οἱ ἄνθρωποι νά ρωτήσουν τά λεγόμενα πνεύματα (τούς δαίμονες) περί τοῦ πρακτέου, περί τοῦ μέλλοντος κ.ο.κ. εἶναι δαιμονισμός. Τούς δαίμονες ἐρωτοῦν ἐκεῖνοι πού πηγαίνουν στά μέντιουμ. Προσέξτε με: κατά κανόνα. Μηδεμιᾶς ἐξαιρέσεως. Κατά κανόνα. Οὐδέποτε ὁ Θεός θά κατέβαινε στό ἐπίπεδο αὐτό, νά πηγαίνουμε στά μαντεῖα καί νά ἐρωτοῦμε τό Θεό. Ποιό Θεό; Ὁ Θεός ἐκεῖ κατεβαίνει; Στό μαντεῖο, στό ἐπίπεδο τοῦ μαντείου κατεβαίνει; Ὁ Θεός νά φυλάξει. Οἱ δαίμονες ὑπηρετοῦν τά μαντεῖα. Καί ὅταν πηγαίνουμε ἐκεῖ νά ρωτήσουμε τά μέντιουμ περί διαφόρων θεμάτων καί πραγμάτων, τούς δαίμονες, ρωτοῦμε. Ὁ πνευματισμός εἶναι μία θρησκεία. Καί τό δυστύχημα εἶναι ὅτι ἐκμεταλλεύονται καί στοιχεῖα τῆς πίστεώς μας, τήν ὁποία βεβαίως πίστη δέ δέχονται. Τό Χριστιανισμό, στήν πραγματικότητα ἀπορρίπτουν. Καί ἑρμηνεύουν τά πράγματα, ὅπως αὐτοί κρίνουν. Ἐπί παραδείγματι, μιλᾶνε γιά τόν ἅγιο Νεκτάριο, ὅτι τόν ἐπικαλέστηκαν, εἶχα διαβάσει ἕνα ἔντυπό τους καί στήν αἴθουσα πού τόν ἐπικαλέστηκαν, παρουσιάστηκαν, λένε, σπινθῆρες. Ὅπως ἀκριβῶς εἶναι ἐκεῖνο τό πείραμα τῆς Φυσικῆς, τό πείραμα τοῦ Χέρζ, ὁ ὁποῖος παρήγαγε ὑψίσυχνα ρεύματα μέ μία μηχανή καί στά ἀντικείμενα μέσα τοῦ δωματίου, παρουσιάστηκαν σπινθῆρες. Γιατί ἔγινε μεταφορά τῆς ἐνέργειας. Ἐξάλλου πάνω σ’ αὐτό τό φαινόμενο, σ’ αὐτό τό πείραμα δηλαδή στηρίζονται οἱ τηλεπικοινωνίες. Τό ραδιόφωνο, ὁ ἀσύρματος κτλ. γενικά οἱ ἀσύρματες ἐπικοινωνίες. Ἔτσι περίπου τοποθετοῦν καί τήν παρουσία τοῦ ἁγίου Νεκταρίου μέσα στήν σύναξή τους. Καί τό θεώρησαν μεγάλη εὐλογία, λέγουν, τό ὅτι μέ τήν μορφή σπινθήρων ἐμφανίστηκε ὁ ἅγιος Νεκτάριος μέσα στήν συνεδρίασή τους τήν πνευματιστική. Αὐτά εἶναι καθαρά-καθαρά δαιμονικά καμώματα.

Ἡ ψυχή εἶναι κτίσμα, δέν εἶναι ὕλη.

Ἡ ψυχή δέν εἶναι ἐνέργεια γιά νά παρουσιάζει σπινθηρισμούς, ὅπως θά παρουσίαζε ἡ ἠλεκτρική ἐνέργεια ἐπάνω στά μεταλλικά ἀντικείμενα, ὅταν ἔχουμε ἕνα θυελλώδη καιρό καί εἶναι ἡ ἀτμόσφαιρα ἠλεκτρικῶς φορτισμένη, κεκορεσμένων σέ φορτισμό ἠλεκτρισμοῦ, βλέπετε νά ἠλεκτρίζουν τά ἀντικείμενα κτλ.. Τέτοια πράγματα δέν ὑπάρχουν ἐδῶ. Γι’ αὐτό ἐπιμένω σ’ αὐτό τό σημεῖο, νά μήν παρασυρθεῖτε ποτέ, διότι ἡ ψυχή, λέω γιά πέμπτη φορά, δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν ὕλη. Μόνο τό σῶμα ἔχει σχέση μέ τήν ὕλη. Τό πνεῦμα, ἡ ψυχή, δέν ἔχει καμία σχέση. Ἐξάλλου αὐτό τό ρῆμα «ἐνεφύσησε» θέλει νά δείξει, ὅπως λέγει ὁ Θεοδώρητος, «τῆς ψυχῆς τήν φύσιν», θέλει νά δείξει τήν φύση τῆς ψυχῆς. 

Ὅτι εἶναι κάτι ἄλλο. Ἂν ρωτήσετε, ποιά εἶναι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς; Θά ἀπαντούσαμε. Ἔχουμε ἀναλύσει ποιά εἶναι ἡ οὐσία τοῦ σώματος; Εἶναι γνωστό ὅτι τήν ὕλη τήν ἀγνοοῦμε. Δέν γνωρίζουμε τί πρᾶγμα εἶναι ἡ ὕλη. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος τήν ἀγνοεῖ, ὄχι τήν ἀγνοοῦμε ἐμεῖς οἱ παρόντες. Οἱ ἄνθρωποι, οἱ ἐπιστήμονες ἀγνοοῦν τί πράγμα εἶναι ἡ ὕλη. Κι ὅταν λέμε ἄτομο ὕλης κι ὅταν ἀκόμη μιλᾶμε γιά τά ὑποατομικά στοιχεῖα, δηλαδή αὐτά πού συνιστοῦν τό ἄτομο τῆς ὕλης, τό πρωτόνιο ἢ τό ἠλεκτρόνιο, παίρνω αὐτά τά θεμελιώδη, ἑνός ἀτομικοῦ στοιχείου. Ὅταν λέμε πρωτόνιο, δέν ξέρουμε τί πράγμα εἶναι. Ὅταν λέμε ἠλεκτρόνιο δέν ξέρουμε τί πρᾶγμα εἶναι. Δηλαδή ἡ φύση, τόσο τῆς ὕλης ὅσο καί τῆς ἐνέργειας, μᾶς εἶναι ἄγνωστα πράγματα. Ἡ φύση, ἡ οὐσία τῆς ὕλης, ὄχι ἡ συμπεριφορά. 

Ἡ συμπεριφορά εἶναι εὔκολο πρᾶγμα, τό βλέπουμε. Μάλιστα τά φαινόμενα, πού ἔχουμε στή φύση μας, τά φαινόμενα ὀφείλονται στή συμπεριφορά τῆς ὕλης. Ἀλλά ἡ οὐσία, ἡ ὑφή τῆς ὕλης μας εἶναι ἄγνωστα. Δέν ξέρουμε τί πρᾶγμα εἶναι. Καί ἴσως, τό καί πιθανότατο, ὁ ἄνθρωπος οὐδέποτε θά γνωρίσει τήν ὑφή, τήν οὐσία τῆς ὕλης. Ποτέ.

Ἐάν λοιπόν ἐκεῖνο τό ὁποῖο μποροῦμε νά τό χρησιμοποιήσουμε σάν ἀντικείμενο ἔρευνας τῆς ὕλης τό ἀγνοοῦμε, πόσο περισσότερο θά μπορούσαμε νά ξέρουμε ποιά εἶναι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς, τοῦ πνεύματος. Τί εἶναι πνεῦμα; Δέν ξέρουμε. Τί εἶναι ὕλη; Δέν ξέρουμε. Ἂν κάποιος σᾶς πεῖ ὅτι ξέρουμε τί εἶναι ὕλη, εἶναι ἀφελής. Καί πολύ παραπάνω ἂν ἰσχυριζόταν ὅτι μποροῦμε νά ξέρουμε καί τί εἶναι πνεῦμα.

Οἱ ὅροι ψυχή καί πνεῦμα.

   Στήν Ἁγία Γραφή πολλές φορές, ἔχουμε τούς ὅρους «ψυχή» καί «πνεῦμα» ἐναλλασσόμενους. Εἶναι ἀδιάφορο. Δηλαδή ἄλλοτε μέν χρησιμοποιεῖται ἡ λέξη, ὁ ὅρος «ψυχή», ἄλλοτε ὁ ὅρος «πνεῦμα». Ἡ λέξη πνεῦμα, εἶναι πολυσήμαντη. Σημειώσατε ὅτι πνεῦμα σημαίνει καί ἄνεμος. «Τό πνεῦμα, λέγει ὁ Κύριος, ὅπου θέλει πνεῖ, καί τήν φωνήν αὐτοῦ ἀκούεις καί οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται». (Κατά Ἰωάννην κεφ.3,8)

Δηλαδή τό πνεῦμα, ὁ ἄνεμος, ὅπου θέλει φυσάει. Τήν φωνή του κατανοοῦμε διά τῆς μετακίνησης τῶν δέντρων. Ὁ Σωκράτης στά ἀπομνημονεύματα τοῦ Ξενοφῶντος λέει, παίρνουμε ἀντίληψη τοῦ ἀνέμου ἀπό τήν κίνηση τῶν ἀντικειμένων, τῶν δέντρων κτλ.. Ὁ ἄνεμος φυσάει, ὅπου θέλει. Τήν φορά του, τήν κατεύθυνσή του, τήν καταλαβαίνεις, λέει ὁ Κύριος. Ἀλλά ἀπό ποῦ ξεκίνησε νά φυσᾶ καί ποῦ θά τελειώσει νά φυσάει, δέν τό γνωρίζεις. Ἐδῶ ποιά ἔννοια λοιπόν, ἔχει τό πνεῦμα; Ἔχει τήν ἔννοια τοῦ ἀνέμου. Ἔχουμε μετά τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἔχουμε καί τό ἀνθρώπινο πνεῦμα. Ἀλλά καί πλῆθος ἄλλες ἔννοιες πού δέν εἶναι τῆς ὥρας νά τίς ποῦμε. Ὁμοίως καί ἡ λέξη ψυχή. Εἶναι πολυσήμαντη. Πολλές φορές σημαίνει ἠθική ὑπόσταση. Ἄλλοτε σημαίνει αὐτό πού σας εἶπα, πνεῦμα. Ἄλλοτε σημαίνει ζωή. Ὅταν λέμε ἐπί παραδείγματι τό λουλούδι ἔχει ψυχή, σημαίνει ἔχει ζωή. Τό καημένο τό μερμηγκάκι, γιατί τό σκοτώνεις, ἔχει ψυχή. Δηλαδή ἔχει ζωή. Ὥστε εἶναι μία πολυσήμαντη λέξη καί τό πνεῦμα καί ἡ ψυχή.

Ἐδῶ ὅταν μιλᾶμε γιά τό ἀνθρώπινο πνεῦμα καί γιά τήν ἀνθρώπινη ψυχή, ἂν θά τά λέγαμε, ἄλλοτε ἔτσι, ἄλλοτε ἔτσι, δέν ἔχει σημασία. Νά σᾶς πάρω σάν παράδειγμα δυό χωρία ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. Λέγει ὁ Κύριος «μή φοβηθῆτε ἀπό τῶν ἀποκτεννόντων τό σῶμα, τήν δέ ψυχήν μή δυναμένων ἀποκτεῖναι». (Κατά Ματθαῖον κεφ. 10, 28)

Μή φοβηθεῖτε ἀπό ἐκείνους πού σᾶς σκοτώνουν τό σῶμα. Σᾶς γδέρνουν, σᾶς…κτλ., ἀλλά μή δυνάμενοι νά σκοτώσουν τήν ψυχή. Βλέπετε; Ψυχή λοιπόν τί εἶναι ἐδῶ; Εἶναι τό ἄλλο στοιχεῖο τῆς ὑπάρξεώς μας. Αὐτό πού λέμε πνεῦμα. Ἕνα ἄλλο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέγει: «τό μέν πνεῦμα πρόθυμον, ἡ δέ σάρξ ἀσθενής». (Κατά Μάρκον κεφ. 14, 38)

Τί ἐννοεῖ πνεῦμα ἐδῶ; Ἐννοεῖ πάλι τήν ψυχή. Βλέπετε λοιπόν, ἀδιαφόρως χρησιμοποιοῦνται οἱ δυό αὐτές λέξεις, οἱ δυό ὅροι.

Ἡ ἔκφραση στό ἱερό κείμενο, λέγει «ψυχή ζῶσα». Ἴσως νά μοιάζει ὅτι εἶναι πλεοναστική. Διότι ἡ ψυχή, ἐάν μάλιστα ἔχει τήν ἔννοια τῆς ζωῆς, πού λέγαμε καί προηγουμένως, τότε ἡ ψυχή εἶναι ζωή. Σάν νά ἔλεγα, λοιπόν, ζωή πού ζεῖ. Μά ἡ ζωή ζεῖ. Καί δέν θά μποροῦσε νά ἐννοηθεῖ ὅτι ἡ ψυχή δέν θά μποροῦσε νά ζεῖ. Εἶναι λοιπόν ἕνας πλεονασμός, θά λέγαμε, ἐκ πρώτης ὄψεως. Ψυχή ζῶσα. Δέν εἶναι ὅμως. Διότι στά ζῶα καί στά φυτά ἀκόμα ἔχουμε αὐτή τήν ψυχή μέ τήν ἔννοια τῆς ζωῆς. Ἀλλά γιά τόν ἄνθρωπο σημαίνει ὅτι τό πνεῦμα ταυτοχρόνως εἶναι καί ζωή. Δηλαδή δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ ζωή μου, ἀλλά εἶναι τό πνεῦμα τό ὁποῖο δίνει ζωή σέ μένα. Γιατί μποροῦσα νά ἔχω δυό πράγματα. Νά ἔχω τό πνεῦμα καί τή ζωή. Ἐκείνη πού ἔχουν τά ζῶα. Διότι καί ἐγὼ κινοῦμαι ὅπως κινοῦνται τά ζῶα. Τρέφομαι, ὅπως τρέφονται. Κοιμοῦμαι, ὅπως κοιμοῦνται. Ἀποθνήσκουν, ὅπως ἀποθνήσκω κ.ο.κ.. Δηλαδή ὑπάρχουν κοινά στοιχεῖα. Ἡ ζωή γιά νά ὑπάρξει, γιά νά συντηρηθεῖ, θέλει προϋποθέσεις, θέλει ὁρισμένη θερμοκρασία. Ἅμα τήν ὑπερβῶ πρός τά πάνω ἢ πρός τά κάτω δέν μπορῶ νά ζήσω. Ἂν ἡ θερμοκρασία ἀνέβει 60, 70, 80, 90ο δέν μπορῶ νά ζήσω. Θά πεθάνω. Ὅταν ἡ θερμοκρασία κατέβει 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80ο κάτω τοῦ μηδενός, δέν μπορῶ νά ζήσω. Θά πεθάνω. Τό ἴδιο πρᾶγμα θά συμβεῖ καί μ’ ἕνα ζῶο. Ἀλλά αὐτό πού ἔχω ἀνάγκη γιά νά ζήσω δέν εἶναι κάτι ξεχωριστό ἀπό τό πνεῦμα μου. Εἶναι τό ἴδιο πρᾶγμα. Ὅταν, λοιπόν, λέγει «εἰς ψυχήν ζῶσαν» θά πεῖ, ψυχή, δηλαδή πνεῦμα, τό ὁποῖο πνεῦμα ταυτοχρόνως δίδει καί τή ζωή στά μέλη μου, στό σῶμα μου. Καί τό ὁποῖο πνεῦμα δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν ψυχή τῶν ζώων. Δηλαδή μέ τήν ζωή τῶν ζώων. Δέν ἔχει σχέση. Ἐκεῖ εἶναι μόνο ζωή. Ἐδῶ εἶναι τό πνεῦμα πού περιέχει καί τή ζωή. Δέν εἶναι δυό πράγματα, λοιπόν, εἶναι ἕνα πρᾶγμα.

Πῶς γίνεται ἡ ψυχή;

   Καί τόν μέν Ἀδάμ ὁ Θεός τόν ἔκανε ἔτσι. Πῶς; Ἐπῆρε, λέγει, μέ τά χέρια του ὁ Θεός χῶμα, ἔκανε τήν ἀνθρώπινη κατασκευή, δηλαδή ἐπῆρε ὑλικά, ἔκανε τήν ἀνθρώπινη κατασκευή, ἐφύσηξε. Δηλαδή δέν πῆρε ὑλικά καί ἔδωσε τό ἀνθρώπινο πνεῦμα. Καί ἔγινε ὁ Ἀδάμ. Ὁ πρωτόπλαστος. Ἐγὼ πῶς ἔγινα; Ἐφύσηξε στήν δική μου κατασκευή ὁ Θεός γιά νά γίνει ἡ ψυχή μου; ἐγὼ ἤμουν μέσα στήν μητέρα μου καί στόν πατέρα μου. Ἦλθε ὁ Θεός καί ἐκεῖ μέ δημιούργησε φυσώντας πάλι; Μέ ἄλλα λόγια, πῶς δημιουργεῖται μετά μία ψυχή; Κοιτάξτε πόσες ψυχές ἔχουμε. Ἑκατομμύρια ψυχές ἔχουμε. Ἂν θέλετε, δισεκατομμύρια ψυχές ἔχουν περάσει πάνω ἀπό τόν πλανήτη μας. Ὅλες αὐτές οἱ ψυχές πῶς ἔγιναν; Καί τό μέν ἀνθρώπινο σῶμα, τό καταλαβαίνουμε πῶς γίνεται. Ξέρουμε, πῶς γίνεται. Ὅπως καί στά ζῶα. Ὅπως καί στά φυτά. Ἔχουμε τόν σπόρο. Κι ἔχοντας τόν σπόρο ἔχουμε τό καινούριο φυτό. Ἢ τό καινούριο ζῶο. Ἔχω τό αὐγό κι ἔχω τήν καινούρια κότα. Ἔτσι, λοιπόν, ὑπάρχει ὁ σπόρος, τό σπέρμα. Σέ ὅλα τά ζωντανά πράγματα. Καί μέ τόν τρόπο αὐτόν ἔχουμε τόν πολλαπλασιασμό. Ἡ ψυχή; Πῶς πολλαπλασιάζεται ἡ ψυχή; Πολλαπλασιάζεται; Πῶς γίνεται ἡ ψυχή; Πάνω στό ἐρώτημα αὐτό, ἔχουν διατυπωθεῖ διάφορες θεωρίες, διότι στό βάθος ἀποτελεῖ ἕνα μυστήριο τό θέμα καί εἶναι εὔλογη ἡ ἀπορία.

Ἡ θεωρία τῆς ἀπόρροιας.

   Ὑπάρχει ἡ θεωρία τῆς ἀπόρροιας. Αὐτό πού ἀπορρέει, φεύγει ἀπό κάπου. Δηλαδή γιά νά καταλάβετε, παίρνω μία κηρήθρα, ἡ ὁποία εἶναι γεμάτη ἀπό μέλι, τό παράδειγμα δέν εἶναι δικό μου, τό παράδειγμα εἶναι πανάρχαιο. Παίρνω τήν κηρήθρα, καί τήν βλέπετε νά ἔχει μία αὐτοτέλεια. Τήν ζουλῶ τήν κηρήθρα καί ἀρχίζει νά ρέει τό μέλι. Τό μέλι, λέμε, ρέει ἢ ἀπορρέει. Ἐκεῖνο πού ἔχω μέσα στό πιάτο μου, εἶναι ἡ ἀπόρροια ἐκείνου τοῦ πράγματος πού ζούληξα. Τῆς κηρήθρας. Σημαίνει λοιπόν, ἀπό ἕνα πρᾶγμα, μ’ ἕνα ζούληγμα ἔχω κάτι ἄλλο. Μήπως, λοιπόν, ὅταν ὁ Θεός ἐνεφύσησε, φύσηξε στό πρόσωπο τό ἀνθρώπου, ὁ Θεός ἔβγαλε κάτι ἀπό μέσα του καί τό ἔδωσε στόν ἄνθρωπο; Ἐάν ὑποτεθεῖ ὅτι ἡ ψυχή εἶναι ἀπόρροια τοῦ Θεοῦ, ὅπως τό μέλι ἀπόρροια τῆς κηρήθρας, τότε θά πρέπει ἡ ψυχή μου νά εἶναι ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας. Διότι καί ὁ Θεός λέγεται πνεῦμα καί ἐγὼ λέγομαι πνεῦμα. Μήπως λοιπόν εἶναι αὐτό; Ἀλλά τότε θά ἔπρεπε, ὁ Θεός νά κατακερματίζεται. Δηλαδή νά παίρνουμε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ὅσο περισσότεροι γινόμεθα, νά παίρνουμε κομματάκια - κομματάκια ἀπό τήν θεότητα. Ἀλλά τό πνεῦμα δέν κατακερματίζεται. Δέν κομματιάζεται. Δέν εἶναι δυνατόν αὐτό τό πρᾶγμα. Κι ὕστερα κάτι ἄλλο. Ἂν ἐγὼ ἁμαρτάνω, τότε θά ἁμάρτανε τί; Ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας. Μά ἡ θεότητα δέν ἁμαρτάνει ποτέ. Εἶναι ἄτρεπτος. Χωρίς τροπή. Δηλαδή χωρίς ἀλλαγή. Δέν μεταβάλλεται ἡ θεία οὐσία. Ἂν λοιπόν δεχθῶ ὅτι τό φύσημα ἦταν κάτι πού ἔφυγε ἀπό τόν Θεό, οὐσία δηλαδή καί ἦλθε σέ μένα τόν ἄνθρωπο, τότε θά πεῖ ὅτι ἔχω ψυχές, δημιουργία ψυχῶν ἐξ ἀπορροίας, δηλαδή ἀπό τήν ἀπόρροια. Αὐτό διδάσκει ὁ Πανθεϊσμός. Διότι, ἂν ἐγὼ ἔχω ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας εἶμαι ὁ Θεός! Ἂν ἐσύ ἔχεις ἕνα κομματάκι τῆς θεότητας εἶσαι θεός. Τότε ἐμεῖς ἀποτελοῦμε τήν φύση, καί τότε λοιπόν ὅλη ἡ φύση εἶναι Θεός.

Ποιός δίνει λοιπόν τίς ψυχές; Τίς δίνει ὁ Θεός. Ποιός Θεός; Ἡ φύση. Θεός ~ φύση. Φύση ~ Θεός.

Δηλαδή Πανθεϊσμός. Τόν Πανθεϊσμό διδάσκει καί ὁ Βουδισμός. Ὁ Βουδισμός δυστυχῶς εἰσήχθη καί στήν Ἑλλάδα καί δέν ἔχει λίγα θύματα. Οἱ θρησκεῖες διακινοῦνται, οἱ εἰδωλολατρικές θρησκεῖες. Μέ ὅλα τά παρακλάδια του, γιατί ἔχει πολλές, θά λέγαμε, ἐκδόσεις. Κάθε Γκουρού, κάθε δάσκαλος ἔχει κι ἕναν τρόπο νά διδάξει τόν Βουδισμό καί ἕνα περιεχόμενο. Δέν εἶναι ἕνα κλειστό θέμα δηλαδή ὁ Βουδισμός, ἀλλά ἕνα ἀνοικτό θέμα. Βασικά καί θεμελιακά ὁ Βουδισμός εἶναι Πανθεϊσμός. Συνεπῶς, ἡ θεωρία ὅτι οἱ ψυχές ἀπέρρευσαν ἀπό τήν θεία οὐσία, δῆθεν ἀπό τό φύσημα πού ἔκανε ὁ Θεός, εἶναι ἀπορριπτέα. Καί καταδικαστέα.

Θέλετε νά ἐπιμείνω λίγο στό ἐνεφύσησε. Πολύ ἀκριβῶς τό εἶπε, πολύ ὡραῖα τό εἶπε ὁ ἱερός συγγραφέας. Ὅταν ἐγὼ φυσῶ μέ τό στόμα μου, δέν δίδω τίποτε ἀπό τήν οὐσία μου. ἀπολύτως τίποτα. Προσλαμβάνω ἀέρα καί ἀποδίδω ἀέρα. Ἀλλά ὁ προσλαμβανόμενος καί ἀποδιδόμενος ἀέρας, δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν δική μου τήν οὐσία. Ἄρα βλέπουμε ἐδῶ ὅτι πολύ σωστά βάζει τό ρῆμα «ἐνεφύσησε» γιά νά δείξει δυό πράγματα. Ταυτοχρόνως. Πρῶτο ὅτι δέν εἶναι ἡ ψυχή ἀπό τήν θεία οὐσία καί δεύτερο ὅτι δέν εἶναι ἀπό τήν ὑπάρχουσα ὕλη, ἀλλά ὑπάρχει ἕνας ξεχωριστός δημιουργικός τρόπος γιά τήν ψυχή.

Ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου.

   Ὑπάρχει καί μία δεύτερη θεωρία. Προσέξτε ἐδῶ. Ὅταν ἔχω τήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ἑνός ἀνθρώπου στά σπλάχνα τῆς μάνας του, ὅταν συλλαμβάνεται ἕνας ἄνθρωπος, ἐκεῖ κατά τή σύλληψή του, τί ὑπάρχει; Ὑπάρχει τό σῶμα του; Ἀναμφισβήτητα! Διότι δέν θά ἦταν κατανοητή ἡ σύλληψη. Ἐκεῖ ἡ ψυχή ὑπάρχει;

Ἐδῶ τώρα νά δοῦμε πόσο πρακτικά εἶναι αὐτά καί πόσο ὑπάρχουν στήν καθημερινότητα, ἀρκεῖ νά σᾶς πῶ ἕνα σημεῖο. Τό θέμα τῆς ἔκτρωσης. Δηλαδή τό νά πετάξουμε τό ἔμβρυο. Νά διακόψουμε τήν κύηση. Εἴτε τό θέλουμε, ἔτσι, δέν θέλουμε ἄλλο παιδί, ἢ γιατί ἀκόμη ὑπάρχει κάποιος λόγος. Ἂς ποῦμε, κυκλοφορεῖ τώρα, μεταδίδεται ἡ ἐρυθρά, ἡ ἱλαρά, δέν ξέρω τί, καί ὅπως ξέρετε μία νεαρή γυναίκα, ὅταν ἐγκυμονεῖ καί δέν πέρασε τίς ἀρρώστιες αὐτές, κινδυνεύει τό ἔμβρυο νά πάθει ζημιά. Νά κάνουμε λοιπόν ἔκτρωση. Νά ἀποβάλλουμε τό ἔμβρυο. Μά, δέν εἶναι ἄνθρωπος πού θά τόν σκοτώσουμε; Ὄχι, λένε μερικοί. Διότι μέχρι τριῶν μηνῶν, ὄχι μόνο δέν κινδυνεύει ἡ γυναίκα, λέγουν, κινδυνεύει καί παρακινδυνεύει, ἀλλά καί τό ἔμβρυο δέν εἶναι ἄνθρωπος. Τότε τί εἶναι; Εἶναι ἁπλῶς μόνο μία σωματική ὕπαρξη, ἀλλά δέν ἔχει ψυχή. Ἐάν ὑποτεθεῖ ὅτι προηγεῖται τό σῶμα καί ἀκολουθεῖ ἡ ψυχή τότε ἔχουμε τή θεωρία τοῦ Δαρβινισμοῦ. Ὅτι γεννιέται πρῶτα ἕνα ζῶο, ὁ ἄνθρωπος, καί ὕστερα προσλαμβάνει καί τή ψυχή καί γίνεται ἄνθρωπος. Ποιά ἡ διαφορά μεταξύ τοῦ πιθήκου καί τοῦ ἀνθρώπου; Ὅτι ὁ πίθηκος δέν ἔχει λογική ψυχῆ. Ὥστε λοιπόν, μήπως μέσα στά σπλάχνα τῆς μάνας τοῦ ἀνθρώπου, σᾶς τό λέγω ὁ Χέγκελ τό ὑποστήριξε αὐτό καί ἄλλοι ἐπιστήμονες, πλαστογράφοι τῆς ἐπιστήμης ὅμως, μήπως περνάει ἀπό κάποια στάδια ζωώδους μορφῆς καί ζωῆς; Καί κατόπιν γίνεται ἄνθρωπος; Ἂν δεχθεῖ ὅτι τό ἔμβρυο δέν ἔχει ψυχή ἕως τούς τρεῖς μῆνες, ἢ καί παρακάτω τότε δέχομαι τήν θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος περνάει ἀπό τή ζωώδη κατάσταση. Ἀλλά αὐτό ἀπό Εὐαγγελικῆς πλευρᾶς εἶναι ἀπορριπτέο. Λέει σαφῶς τό ἱερό κείμενο: «Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Δέν ἔχει καμία σχέση μέ τά ζῶα. Τά ζῶα ἔγιναν πολύ πιό μπροστά. Ἄλλη πράξη δημιουργική. Τελείως ἄλλη πράξη.

Ἡ Πλατωνική θεωρία περί ὕπαρξης τῶν ψυχῶν.

   Εἶναι ἀκόμη ἡ Πλατωνική θεωρία περί ὕπαρξης τῶν ψυχῶν. Ὅτι οἱ ψυχές δέν δημιουργήθηκαν, ἀλλά προϋπάρχουν. Εἶναι ἀδημιούργητες καί ἄχρονες. Ἁμάρτησαν, λέει, σ’ ἕνα χῶρο τοῦ οὐρανοῦ, καί γιά νά τιμωρηθοῦν, ὁ Θεός ἐγκλωβίζει αὐτές τίς ψυχές σ’ ἕνα σῶμα, κι ὅταν συλλαμβάνεται ἕνας ἄνθρωπος, παίρνει ὁ Θεός μία ψυχή, ἀπ’ αὐτές πού ὑπάρχουν στόν οὐρανό, τήν βάζει σ’ ἕνα ἔμβρυο καί γίνεται ἕνας ἄνθρωπος. Καί ἔτσι σάν ἄνθρωπος νά ἐξιλεωθεῖ στήν ζωή του καί μετά νά ξεφύγει πάλι ἡ ψυχή νά ξαναπάει στόν οὐρανό. Ὅτι δηλαδή ἡ ψυχή προϋπάρχει. Αὐτή εἶναι μία Πλατωνική ἀντίληψη περί τῆς ὑπάρξεως τῶν ψυχῶν. Ἂν δεχθοῦμε ὅτι ἡ ψυχή ἔγινε πρώτη καί τό σῶμα ἔγινε κατόπιν, τότε μιλᾶμε γι’ αὐτή τήν προΰπαρξη τῶν ψυχῶν, τήν ὁποία προΰπαρξη ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει καταδικάσει. Εἶναι αἱρετική θέση καί σέ κανένα σημεῖο ἡ Ἁγία Γραφή δέν μιλάει γιά τέτοιο πρᾶγμα.

Ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος.

   Τότε λοιπόν τί ἔγινε; Πρῶτα ἔγινε ἡ ψυχή καί μετά ἔγινε τό σῶμα; Πρῶτα ἔγινε τό σῶμα καί μετά ἔγινε ἡ ψυχή; Οὔτε τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο. Ἀκοῦστε: ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος! Ψυχή καί σῶμα ταυτοχρόνως τήν ἴδια στιγμή συνυπάρχουν. Ψυχή καί σῶμα. Καί ὅπως λέγει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης, ὥστε νά μήν εἶναι, λέγει, ὁ ἄνθρωπος «ἑαυτοῦ προγενέστερός τε καί νεώτερος». Νά εἶναι εἴτε προγενέστερος, εἴτε νεότερος τοῦ ἑαυτοῦ του. Ὄχι. Εἶναι ταυτόχρονο. Δέν προηγεῖται οὔτε τό σῶμα οὔτε ἡ ψυχή. Ταυτόχρονα εἶναι αὐτά τά πράγματα. Συνεπῶς, πρακτικά, ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος;

Σημαίνει, ἐάν κάνει κανείς ἔκτρωση, τότε αὐτό εἶναι φόνος μέ ὅλες τίς συνέπειες, ὅπως ἂν θά σκότωνε τό παιδί του στήν κούνια. Θά ἔβαζε τά χέρια του νά τό πνίξει. Εἶναι τό ἴδιο. Ἔγκλημα! Εἶναι τό ἴδιο ἔγκλημα, μέ τίς ἴδιες διαστάσεις, μέ κανένα ἐλαφρυντικό, ὅταν φονεύουμε καί τό ἔμβρυο, πού εἶναι στά σπλάχνα τῆς μάνας, ἔστω καί ἂν εἶναι ἡλικίας ἑνός δευτερολέπτου. Τί νά πῶ ἄλλο; Τό ἔμβρυο εἶναι πλήρης ἄνθρωπος. Πλήρης ἄνθρωπος. Ὅπως καί ὁ σπόρος εἶναι πλῆρες φυτό. Δυνάμει, σιγά - σιγά θά ξεδιπλωθεῖ. Ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος σιγά-σιγά θά ξεδιπλωθεῖ. Δυνάμει εἶναι πλήρης ἄνθρωπος.

Ἡ διαδοχή τοῦ γένους.

   Τότε λοιπόν μήπως ὁ Θεός δημιουργεῖ κάθε μία ψυχή ξεχωριστά; Ὄχι. Διότι ἂν ὁ Θεός δημιουργεῖ ψυχές, φέρεται ὁ Θεός ὅτι δέν συνετέλεσε τή δημιουργία του. Διότι μᾶς λέγει σαφῶς ἡ Ἁγία Γραφή, ὅτι ὅταν ὁ Θεός ἔκανε καί τόν ἄνθρωπο συνετέλεσε τήν δημιουργία του. Δηλαδή ἔκλεισε ἡ δημιουργία. Ἀπό τότε ὅταν κατέπαυσε τῶν ἔργων του, δέ δημιούργησε οὔτε ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης παραπάνω. Ἀλλά οὔτε δύναται νά ἐκμηδενισθεῖ καί νά ἐξαφανισθεῖ ἔστω καί ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης. Αὐτό τό ξέρουμε καί ἀπό τήν ἐπιστήμη ἀκόμη. Ἄρα, λοιπόν, ἂν ὁ Θεός δημιουργεῖ καινούριες ψυχές, θά πρέπει νά θεωρηθεῖ ὅτι ὁ Θεός δέν συνετέλεσε τήν δημιουργία του, ἀλλά συνεχίζει νά δημιουργεῖ. Ἀλλά κι ἂν ὑποτεθεῖ ὅτι ὁ Θεός δημιουργεῖ μία - μία ξεχωριστή ψυχή,- τότε δέν ἑρμηνεύεται ἡ κληρονομικότητα τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Διότι θά ἔπρεπε κάθε καινούρια ψυχή, σώνει καί καλά νά φέρει τό προπατορικό ἁμάρτημα; Ἀφοῦ εἶναι καινούρια; Γιατί ἂν τό φέρει τό προπατορικό ἁμάρτημα; Οὔτε λοιπόν ἀπό κεῖ συμφωνεῖ τό πρᾶγμα, νά δοῦμε ὅτι ὁ Θεός μπορεῖ νά δημιουργεῖ ξεχωριστές ψυχές. Ἀκόμα, μήπως ὑπάρχει περίπτωση, ὅταν δέν εὐλογεῖ ὁ Θεός μία ἕνωση γάμου, ὅπως ἔχουμε τά λεγόμενα ἐξώγαμα παιδιά, ὁ Θεός γίνεται ὑπηρέτης τῶν ἐξώγαμων παιδιῶν; Δηλαδή συντελεῖ στό νά γίνει ἕνας ἄνθρωπος, ἂν οἱ γονεῖς του, ἔτσι θέλησαν, ὅπως καί τυχαίως καί δέν ξέρω τί; Τόν κάνουμε ὑπηρέτη τῶν ἄνομων πράξεων; Ἄνομων καταστάσεων; Βλέπετε ὅλα αὐτά δέν εὐοδώνουν, τό νά δεχθοῦμε ὅτι ὁ Θεός δημιουργεῖ μία ψυχή κάθε μία ξεχωριστή. Τότε λοιπόν τί μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ὑπάρχει γιά τή δημιουργία μίας καινούργιας ψυχῆς;

Ὑπάρχει ἡ θεωρία τῆς λεγόμενης μεταφύτευσης. Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο. Ὅπως θά ξέρετε, ἔχουμε πολλά φυτά τά ὁποῖα δέν πολλαπλασιάζονται μέ σπόρο ἀλλά μέ καταβολάδα. Βάζουμε ἕνα κλαδί, τό βάζουμε στό ἔδαφος, κάνει ρίζες, κόβουμε τό κλαδί αὐτό ἀπό τό μητρικό φυτό καί ἔχουμε ἕνα καινούριο φυτό. Αὐτό θά μπορούσαμε νά τό ποῦμε ὅτι εἶναι ἡ θεωρία τῆς καταβολάδος ἢ ἀκόμη τῆς μεταφύτευσης μέ τόν τρόπο αὐτό. Προσέξτε ἐδῶ. Βασικά ἀποτελεῖ ἕνα μυστήριο. Ἀλλά, ἔχουμε κάποιους ὑπαινιγμούς γιά νά στηρίζουμε αὐτή τή θεωρία, στήν ἴδια τήν Ἁγία Γραφή.

Ὅπως θά ξέρετε, εἶπε ὁ Θεός, αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε. Δηλαδή; «Ἐν αὐτῷ, ὅπως λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, ἦσαν οἱ λόγοι τῆς διαδοχῆς τοῦ γένους». Τί θά πεῖ «ἐν αὐτῷ»; Μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο ἦσαν οἱ λόγοι τῆς διαδοχῆς. Τί θά πεῖ διαδοχή; Διαδοχή, θά πεῖ κληρονομικότητα, νά

βγάλει νέους ἀπογόνους. Οἱ λόγοι, λοιπόν, τῆς διαδοχῆς ἦσαν μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. Διότι ἔτσι ἐξηγεῖται ἐκεῖνο τό «αὐξάνεσθε καί πληθύνεσθε». Τί θά πεῖ «πληθύνεσθε»; Ποῦ τό εἶπε ὁ Θεός τό «πληθύνεσθε»; Τό εἶπε στούς πρωτόπλαστους. Δέν συντελεῖ ὁ Θεός λοιπόν, τώρα, παρά οἱ ἴδιοι οἱ ἄνθρωποι. Ἄρα μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο εἶναι ἡ δυνατότητα αὐτοῦ τοῦ πολλαπλασιασμοῦ τῶν ψυχῶν. Ὅπως εἶναι καί ὁ πολλαπλασιασμός τῶν σωμάτων. Ὅτι ἔτσι τό πρᾶγμα εἶναι τό βλέπουμε καί ἀπό ἕνα ἄλλο σημεῖο. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει: « Ὁ Λευϊ δι’ Ἀβραάμ δεδεκάτωται ὅτι ἐν τῇ ὀσφύϊ τοῦ πατρός ἦν, ὅτε συνηντησεν τόν Ἀβραάμ ὁ Μελχισεδέκ». (Πρός Ἑβραίους κεφ. 7, 5-10)

Ξέρετε, μ’ ἕνα πόλεμο πού εἶχε κάνει κάποτε ὁ Ἀβραάμ, νά διώξει κάποιους βασιλεῖς πού ἐπιτέθηκαν ἐναντίον τοῦ βασιλέως τῆς Πενταπόλεως, γιά νά ἐλευθερώσει τόν ἀνιψιό του τόν Λώτ. Ὕστερα ἀπό τή νίκη, πού εἶχε ὁ Ἀβραάμ μέ τούς 318 οἰκογενεῖς του, γυρίζει πίσω. Εἶχε πάει πρός Βορρᾶ νά τούς διώξει, γυρίζει πίσω καί συναντάει τόν Μελχισεδέκ. Ὁ Μελχισεδέκ ἦταν βασιλιάς Σαλήμ. Σαλήμ εἶναι ἡ Ἱερουσαλήμ. Ἡ Ἱερουσαλήμ ὑπῆρχε, ὅταν ὁ Ἀβραάμ ἦρθε στή γῆ Χαναάν. Ἦταν πόλη τῶν Ἰεβουσαίων.

Ὁ Μελχισεδέκ, λοιπόν, ὁ βασιλιάς πόλης Σαλήμ - Ἱερουσαλήμ βγῆκε νά τόν ὑποδεχθεῖ. Καί τότε προσέφερε ἄρτο καί οἶνο ὁ Μελχισεδέκ, ὁ δέ Ἀβραάμ προσέφερε τό δέκατο ἀπό τά λάφυρα στόν Μελχισεδέκ. Ὥστε λοιπόν τόν δεκάτωσε τόν Ἀβραάμ, πῆρε τό ἕνα δέκατο. Ἀλλά ὁ 2ος ψαλμός μᾶς λέει ὅτι ὁ Μεσσίας δέν θά εἶναι κατά τήν τάξη τοῦ Ἀαρών, ἀλλά κατά τήν τάξη τοῦ Μελχισεδέκ. Συνεπῶς ὁ Μελχισεδέκ εἶναι ἀνώτερος, ὡς ἱερέας καί βασιλεύς προφήτης, ἀπό τόν Ἀαρών, τόν ἀδελφό τοῦ Μωυσέως. Συνεπῶς ὁ Ἀαρών ἔδωσε δέκατο στό Μελχισεδέκ. Μά, ὁ Ἀαρών ἀκόμα δέν εἶχε γεννηθεῖ. Ὁ Ἀαρών εἶναι παρακαλῶ, 500, 600χρόνια μετά τόν Ἀβραάμ. Δέν εἶχε γεννηθεῖ. Βεβαίως, λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἦταν στή ὀσφύν, λέει, τοῦ προγόνου του τοῦ Ἀβραάμ. Ποῦ ἦταν; Μέσα. Μέσα στόν Ἀβραάμ ἦταν. Ὅταν ὁ Ἀβραάμ λοιπόν πλήρωσε τή δεκάτη στό Σαλήμ, ὡς νά ἐπλήρωσε ὁ Ἀαρών τή δεκάτη στό Σαλήμ. Ἀλλά ὅπως εἶναι γνωστό οἱ ἕντεκα φυλές ἐπλήρωσαν δεκάτη στόν Ἀαρών. Στούς Λευίτες. Ἀλλά, τώρα, ὁ Ἀαρών πληρώνει τήν δεκάτη του στόν Μελχισεδέκ. Κι ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι τό ἔλαττον ὑπό μείζοντος εὐλογεῖται. Τό μεγαλύτερο εὐλογεῖ τό μικρότερο. Καί οὔτε τό μικρότερο φορολογεῖ. Φορολογεῖται. Ἐάν λοιπόν ὁ Ἀβραάμ ἔδωσε τή δεκάτη στόν Μελχισεδέκ, ὁ Ἀαρών πού ἔχει τήν ἱεροσύνη, εἶναι κατώτερος ἀπό τόν Μελχισεδέκ, ἄρα ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ἀνώτερος ἀπό τόν Ἀαρῶν. Δέν θά μείνω πολύ, ἀλλά θά μείνω σέ τοῦτο. Ποῦ πλήρωσε τή δεκάτη ὁ Ἀαρών; Στόν Μελχισεδέκ; Ποῦ ἦταν ὁ Ἀαρών; Στήν ὀσφύν. Ὀσφύς θά πεῖ μέση τοῦ Ἀβραάμ. Ἐθεωρεῖτο ὅτι τό σπέρμα τοῦ ἀνθρώπου ἦταν κάπου ἐδῶ στά νεφρά. Ἔτσι ἐθεωρεῖτο. Αὐτό δέν ἔχει σημασία. Συνεπῶς, εὑρισκόμενος στή ὀσφύν τοῦ προγόνου του τοῦ Ἀβραάμ ἐπλήρωσε τή δεκάτη. Ποῦ ἦταν; Στήν ὀσφύ τοῦ προγόνου του. Ἄ, λοιπόν, ποῦ εἶναι οἱ ἄνθρωποι; Ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα, ἐγὼ καί ἐσεῖς, ἐσεῖς καί ἐγώ, κι αὐτοί πού ὑπῆρξαν, ὑπάρχουν καί θά ὑπάρξουν, ποῦ εἴμαστε; Στήν ὀσφύν τοῦ Ἀδάμ. Ἀπό ἐκεῖ λοιπόν βγήκαμε. Τώρα, πῶς αὐτές οἱ ψυχὲς, ἐδῶ εἶναι τώρα τό μυστήριο, πὼς ἡ κάθε ψυχή δύναται νά ἔχει ἀπαρτισμό καί προσωπικότητα, αὐτό ἀποτελεῖ πραγματικά ἕνα μυστήριο.

17-4-1983

23η ομιλία στην κατηγορία 
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 10/59. Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Β'.

†.Εἴχαμε ἀναφερθεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖται ἀπό τά ὑλικά στοιχεῖα τά συναντώμενα στή φύση, δηλ. στή γῆ. Καί συνεπῶς πράγματι εἶναι χοῦς, χῶμα ἀπό τή γῆ. Καί μάλιστα δώσαμε καί μερικές ἀναλύσεις τῆς κατασκευῆς του, ἀλλά παρά ταῦτα, ἐκ πρώτης ὄψεως, μοιάζει νά ἔχει μία εὐτέλεια, μία φτώχεια δηλαδή. Ἐν τούτοις τό ἀνθρώπινο σῶμα ἔχει ἀξία, γιατί ἔχει κατασκευασθεῖ γι΄ αὐτήν τήν αἰωνιότητα. Αὐτό εἶναι πού κάνει τό ἀνθρώπινο σῶμα, ἢ ἂν θέλετε γενικά τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη καί συνεπῶς συμπεριλαμβανομένου καί τοῦ σώματος, τό κάνει νά ἔχει μεγίστη ἀξία. Τόσο μεγάλη ἀξία, ὥστε γι’ αὐτό τό σῶμα, γι΄ αὐτόν τόν ἄνθρωπο δηλαδή,

(γιατί ἄνθρωπος θά πεῖ σῶμα καί ψυχή), ἀπεστάλησαν οἱ προφῆτες, ἐτανύσθηκε ὁ οὐρανός, ὁ ἔναστρος οὐρανός, ὅπως λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἀλλά ἦλθε καί αὐτός ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ γιά νά δείξει ἀκριβῶς τή μεγάλη ἀξία «ἄνθρωπος». Καί ἀπό τήν πλευρά τοῦ σώματος. Τό σῶμα, λοιπόν, εἶναι μέρος τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, χωρίς τό ὁποῖο σῶμα ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά λέγεται ἄνθρωπος. Αὐτό εἶναι ἕνα δόγμα τῆς πίστεώς μας, θεμελιῶδες, τό ὁποῖον βεβαίως οὐδέποτε διανοήθηκε ὁ ἄνθρωπος, ὅπως καί ὅλες οἱ φυσικές θρησκεῖες. Καμία φυσική θρησκεία. Φυσική θά πεῖ κατ΄ ἐπινόηση θρησκεία. Ὅπως δηλαδή τήν φαντάστηκαν οἱ ἄνθρωποι. Ὁ Χριστιανισμός δέν εἶναι κατ΄ ἐπίνοια, κατ΄ ἐπινόηση θρησκεία. Εἶναι ἐξ ἀποκαλύψεως.

Καί ἔτσι μας λέγει τό βιβλίο Σοφία Σολομῶντος, ὅτι ὁ Θεός ἔκτισε τόν ἄνθρωπο «ἐπ΄ ἀφθαρσίᾳ καί εἰκόνα τῆς ἰδῖας ἰδιότητος ἐποίησεν αὐτόν, φθόνῳ δέ διαβόλου θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον». (Σοφία Σολομῶντος κεφ. 2, 23) Ὥστε, λοιπόν, ὁ Θεός ἐδημιούργησε τόν ἄνθρωπο γιά νά εἶναι ἀθάνατος. Εἴδατε; Ἔπ΄ ἀφθαρσία. Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι ὑπάρχει διάκριση μεταξύ ἀφθαρσίας καί ἀθανασίας. Ἡ ἀφθαρσία ἀναφέρεται στήν μεταβολή τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ὅπως ἐπί παραδείγματι τοῦ ὅτι μεγαλώνω, τοῦ ὅτι ἀρρωσταίνω, τοῦ ὅτι αἰσθάνομαι αὐτή τή στιγμή νά πεινῶ ἢ νά εἶμαι χορτᾶτος. Αὐτές οἱ μεταβολές τοῦ σώματος λέγονται φθορά. Ὅλες αὐτές. Τό ὅτι εἶμαι νέος καί γηράσκω… Αὐτά δέν ἀναφέρονται στό θέμα «θνητότητα», ἀλλά στό θέμα «φθαρτότητα». Ἔτσι ὁ Χριστός, ὅπως γνωρίζετε, ἐνίκησε καί τή φθαρτότητα καί τή θνητότητα. Καί τά δύο.

Ὁ θάνατος ἀφύσικο φαινόμενο.

   Ἔτσι βλέπομε ὅτι τό ἀνθρώπινο σῶμα, ὁ ἄνθρωπος καλύτερα, ἔχει κατασκευασθεῖ νά εἶναι ἄφθαρτος. Καί ὅτι ὁ θάνατος, γιά τόν ὁποῖο θά μιλήσουμε ἰδιαιτέρως, ὁ θάνατος εἶναι ὁ μεγάλος παρείσακτος μέσα στή δημιουργία. Ὁ θάνατος δημιουργήθηκε ἀπό τό φθόνο τοῦ διαβόλου. Δηλαδή ὁ διάβολος εἰσηγήθηκε στούς πρωτοπλάστους τήν παρακοή καί ἡ παρακοή ἐγέννησε τόν θάνατο. Ὁ θάνατος ὅμως, ὅπως τό βλέπετε καθαρά, δέν εἶναι δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Ὁ θάνατος δέν εἶναι φυσικό φαινόμενο! Θά τό πῶ ἄλλη μία φορά. Ὁ θάνατος δέν εἶναι φυσικό φαινόμενο. Δέν εἶναι ἐκεῖνο πού πολύ λαϊκά λέμε, τί νά κάνουμε; Πεθαίνομε. Ὁ θάνατος… ἔτσι εἶναι, ἔτσι εἶναι, νά πεθαίνουμε. Δέν εἶναι καθόλου ἔτσι νά πεθαίνουμε. Ὁ θάνατος εἶναι τό πιό ἀφύσικο πρᾶγμα!

Τό πιό παραλογικόν πρᾶγμα καί ἡ μεγαλύτερη καλικατούρα μέσα στή δημιουργία. Ὁ θάνατος 

ἐξοβελίζεται. Καί ὑπερνικᾶται μέ τό θάνατο καί τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Καί θά ἀναστηθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Συνεπῶς βλέπομε καθαρά ὅτι ὁ Θεός δέν ἔκανε τό θάνατο, ἀλλά ἔκανε τόν ἄνθρωπο γιά νά εἶναι ἀθάνατος.

Ἡ ὑπεροχή τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος ἔναντι τοῦ σώματος τῶν ζώων.

   Ἐάν τώρα τό ἀνθρώπινο σῶμα συγκριθεῖ μέ τό σύμπαν καί μέ ὅλα τά δημιουργήματα πού ὑπάρχουν μέσα στήν κτίση, βέβαια ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή ὑπερέχει αἰσθητῶς. Ἴσως σέ μερικά σημεῖα τά ζῶα νά ὑπερέχουν. Ὅπως ἐπί παραδείγματι ἔχομε ζῶα, τά ὁποῖα ἔχουνε μεγαλύτερο φάσμα ἀκουστικῆς. Ὅπως εἶναι ὁ σκύλος. Ἀκούει μέχρι 30.000 κύκλους τό δευτερόλεπτο. Ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος ἀκούει γύρω στίς 15.000ἕως 18.000, τό πολύ 20.000 κύκλους τό δευτερόλεπτο. Ἔχομε ζῶα τά ὁποῖα τρέχουν περισσότερο ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ἔχομε ζῶα τά ὁποῖα ἔχουν εἰδικά χαρακτηριστικά. Βλέπουν καλύτερα. Ὅπως ἡ γάτα, φέρ΄ εἰπείν, μπορεῖ νά βλέπει πολύ καλά. Μπορεῖ ἄλλα ζῶα, ὅπως τά πουλιά, νά ἔχουν ἕνα ὀπτικό πεδίον 180°ἄνετα - ἄνετα, ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος διά νά καλύψει τίς 180° εἶναι δύσκολο, διότι τά μάτια του ὅπως εἶναι μπροστά δέν μποροῦν νά βλέπουν πλάγια. Ἡ κατασκευή τῶν ματιῶν του εἶναι ἔτσι πού μπορεῖ νά ἔχει μία εἰκόνα λίγο ἀριστερά λίγο δεξιά, ἂς ποῦμε νά προσεγγίζει τίς 180°. Ὑστερεῖ σέ κάποια σημεῖα, ὑπερέχει ὅμως ὡς πρός τή σωματική κατασκευή. Ἔγιναν ἔτσι γιά νά θαυμάσουμε καί τά ζῶα, τά ὁποῖα εἶναι κι αὐτά δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ πού θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ὑπερέχει ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή εἶναι ὅτι μπορεῖ νά δημιουργεῖ αὐτό πού δέν δημιουργοῦν τά ζῶα. Κι ἂν ἀκόμη τά ζῶα εἴχανε μυαλό. Διότι τά ἀνθρώπινα χέρια, τά ἀνθρώπινα μάτια, εἶναι ἔτσι κατασκευασμένα, πού μπορεῖ τελικά ὁ ἄνθρωπος νά κατασκευάζει, ὄχι ἐπειδή ἔχει μυαλό, ἀλλά ἐπειδή αὐτά τά ὄργανά του εἶναι κατάλληλα νά μποροῦν νά δημιουργήσουν. Δηλαδή καταλαβαίνετε, τί σημαίνει αὐτό, ὅπως ἂς ποῦμε τό χελιδόνι χτίζει τή φωλιά του, τήν χτίζει μέ τό ράμφος του. Παίρνει λάσπη μέ τό στόμα του. Ἔχομε καταπληκτικές φωλιές ζώων. Ἡ μέλισσα ἐπί παραδείγματι κάνει τήν κηρήθρα της κατά ἕνα καταπληκτικό τρόπο. Τήν κάνει μέ τή βοήθεια βέβαια τοῦ στόματος καί τῶν πρώτων, θά λέγαμε, ποδιῶν της. Ἔχει ἕξι πόδια ἡ μέλισσα. Μέ τά δυό πρῶτα πόδια καί μέ τήν βοήθεια τοῦ στόματος φτιάχνει τήν κηρήθρα της. Τίποτε ἄλλο δέν φτιάχνει ὅμως. Φτιάχνει μόνον αὐτό. Τίποτε ἄλλο. Δέν μπορεῖ τίποτε ἄλλο νά κάνει. Γιατί εἶναι κατασκευασμένα τά ὄργανα της μόνο γι΄ αὐτό. Τίποτε ἄλλο. Κι ἂν ἀκόμη εἶχε λογική, τό ξαναλέγω. Ἐνῶ τά ἀνθρώπινα χέρια καί τά ἀνθρώπινα μάτια, ὅπως εἶναι τοποθετημένα καί κατασκευασμένα, μποροῦν νά φτιάξουν ὅ,τι φτιάχνουν. Τόν πολιτισμό ὁλόκληρο.

Ἀλλά, γενικά, θά λέγαμε, ὅτι τά μέλη τοῦ ἀνθρώπου, πού εἶναι κατά τέτοιο τρόπο κατασκευασμένα, ὥστε καί ἐπιτήδεια νά εἶναι καί νά ἐκφράζουν καί τό ἀρχέτυπό τους. Γιά τήν ἀνθρώπινη κατασκευή τό ἀρχέτυπό της δέν εἶναι ἄλλο παρά αὐτός ὁ Θεός δημιουργός. Τοῦ Θεοῦ Λόγου τήν εἰκόνα, τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου τήν εἰκόνα φέρομε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι. Πάντως μέ τά μέλη του ὅπως εἶναι κατασκευασμένα, ἔχομε τίς τέχνες, ἔχομε τίς καλές τέχνες, ἔχομε τήν ἐπιστήμη, ἔχομε τήν τεχνική, καί ὅλα αὐτά δείχνουν ποῦ μπορεῖ νά φθάσει ὁ ἄνθρωπος.

Ἀλλά ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή, δηλαδή ἡ σωματική του κατασκευή ἔχει μία ξεχωριστῆ ἀξία, ὄχι τόσο στήν ἐπιτηδειότητα τῶν χεριῶν του καί τῶν ματιῶν του νά κατασκευάζει ὅ,τι κατασκευάζει ὁ ἄνθρωπος. Ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος εἶναι κάπου ἀλλοῦ. Εἶναι σέ κάποια ἄλλα σημεῖα, τά ὁποῖα θά ἤθελα ἰδιαιτέρως νά προσέξετε, καί πού ἡ γνώση αὐτῶν τῶν πραγματικοτήτων, θά μᾶς ἔκανε νά ἔχουμε μία πολύ διαφορετική στάση ἀπέναντι στό σῶμα μας.

Τό ἀνθρώπινο σῶμα ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

   Τό ἕνα εἶναι ὅτι τό ἀνθρώπινο σῶμα καθίσταται ναός τοῦ Θεοῦ! Αὐτό τό ἀνεβάζει πάρα πολύ ψηλά τό ἀνθρώπινο σῶμα. Πάρα πολύ ψηλά. Σκεφθεῖτε δηλαδή ὅτι ὁ Θεός ἀπό ὁλόκληρη τήν δημιουργία του διαλέγει μόνον τόν ἄνθρωπο νά ἔρθει νά κατοικήσει μέσα σ΄ αὐτόν. Λέγει ὁ Ἀπ.Παῦλος «οὐκ εἴδατε ὅτι τό σῶμα ὑμῶν ναός τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύματος ἐστίν;» (Πρός Κορινθίους Α΄, κεφ.6, 20.) (Δέν γνωρίζετε ὅτι τό σῶμα σας εἶναι ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος;). Ἀλλοῦ δέ λέγει ὁ Κύριος: «Ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ΄ αὐτῷ ποιήσωμεν». Ποιοί ἐλευσόμεθα; Ἐγὼ καί ὁ Πατήρ καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον θά ἔλθουμε, λέγει, γι΄ αὐτό μιλάει σέ πληθυντικό πρόσωπο, καί θά κάνουμε σ΄ αὐτόν, τόν ἄνθρωπο, μονήν, κατοικία. Αὐτό σημαίνει, ὅταν λέμε ἱερά μονή. Θά πεῖ ἱερά κατοικία. Δηλαδή θά κάνουμε κατοικία στόν ἄνθρωπο. Εἶναι ἀκατανόητο αὐτό! Εἶναι ἀσύλληπτο! Δέν μπόρεσε ποτέ ὁ ἄνθρωπος νά συλλάβει ὅτι μπορεῖ ὁ ἴδιος νά γίνει κατοικία τοῦ Θεοῦ. Πάντοτε ὁ ἄνθρωπος στίς φυσικές θρησκεῖες τοποθετοῦσε τόν Θεό ψηλά, στόν Ὄλυμπο, στόν οὐρανό, πάντως, ποτέ μέσα στήν ἴδια του τήν ὕπαρξη. Μποροῦσε νά πιστεύει ὅτι ὁ Θεός τόν βλέπει, ἀλλά ὅτι δέν μποροῦσε ποτέ νά κατοικήσει μέσα στήν ἴδια του τήν ὕπαρξη. Πάντα ὁ ἄνθρωπος ἔβλεπε τήν εὐτέλειά του. Αὐτή τήν ἀλήθειά μᾶς τήν ἀποκαλύπτει ὁ ἴδιος ὁ Θεός!

Καί μᾶς λέγει ὅτι ἔρχεται νά κατοικήσει μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. Λέγει καί στήν Π.Δ. ὁ Θεός, ἀνανεώνεται στήν Κ.Δ, ὅτι θά γίνετε ὁ λαός μου καί ἐγὼ θά γίνω ὁ Θεός σας. Θά γίνω ὁ πατέρας σας κι ἐσείς τά παιδιά μου. Οἱ θυγατέρες μου καί τά ἀγόρια μου. Καί ἐγὼ θά «ἐμπεριπατήσω» λέγει, σέ σᾶς. Θάρθω νά περπατήσω μέσα στίς ὑπάρξεις σας. Ὄχι στίς ψυχές σας. Στίς ὑπάρξεις σας. Πού δείχνει μία δυναμικότητα, ὅτι ὁ Θεός ἔρχεται νά κατοικήσει δυναμικά, ὄχι παθητικά. (Λευϊτικόν κεφ. 26, 12.)

Αὐτό τό «ἐμπεριπατῶ» δείχνει μία δυναμικότητα. Ὅτι ὁ Θεός κατοικεῖ μέσα μας καί ὅτι ἡ θεία ἐνέργεια ἐνεργεῖ μέσα μας. Βέβαια, ὅταν λέγω, κατοικεῖ μέσα μας, προσέξτε, νά κάνω μία μικρή διάκριση, οὐσιωδεστάτη φυσικά. Δέν εἶναι ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ πού κατοικεῖ μέσα μας. Ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι δυνατόν ποτέ νά ταιριάξει μέ τήν κτιστή δημιουργία. Αὐτό ὑπάρχει μόνον στόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἐκεῖ ἔχομε τήν ἕνωση θείας καί ἀνθρωπίνης φύσεως, ἀλλά μόνον στόν Ἰησοῦ Χριστό. Ὅταν λέμε ὅτι ὁ Θεός ὑπάρχει, βρίσκεται, κατοικεῖ, πάντοτε αὐτό συμβαίνει διά τῶν ἐνεργειῶν του. Νά σᾶς πῶ ἕνα μικρό παράδειγμα. Ὅταν λέμε ὅτι ὁ ἥλιος μπῆκε ἀπ΄ τό παράθυρό μας καί τόν ἔχομε μέσα στό δωμάτιό μας τόν ἥλιο, βέβαια δέν ἦρθε ὁ ἥλιος ὡς οὐράνιο σῶμα νά μπεῖ μέσα στό δωμάτιό μας. Δέν χωράει, δέν εἶναι δυνατόν. Θά μᾶς ἔκαιγε, θά ἦταν ἀδύνατο, ἀδιανόητο. Ἀλλά τί; Ἔρχεται τό ἡλιακό φῶς. Καί λέμε ὅτι ἔχομε τόν ἥλιο μέσα στό σπίτι μας, δηλ. τήν ἐνέργεια τοῦ ἡλίου. Ἔτσι κι ἐδῶ, ἡ ἄκτιστος ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ἔρχεται καί κατοικεῖ μέσα μας. Τήν ὁποία ὅμως ἄκτιστη ἐνέργεια, στέλνει καί ὁ Πατήρ, γιατί εἶναι μία οὐσία καί ὁ Πατήρ καί ὁ Υἱός καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιον. Γι΄ αὐτό ἀκριβῶς λέγει «ἐλευσόμεθα» θά ἔλθουμε. Οὐδέποτε ἔρχεται μόνο ὁ Πατήρ. Ἢ μόνον ὁ Υἱός. Ἢ μόνο τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Ὅτι πραγματικά παίρνομε τόν Θεό μέσα μας καί ὄχι στήν ψυχή μας, ἀλλά καί στό σῶμα καί στήν ψυχή, ἀπόδειξη ὅτι ὅταν κοινωνοῦμε τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ δέν ἀνοίγουμε φυσικά τό πνευματικό μας στόμα, ἀλλά ἀνοίγουμε τό σωματικό μας στόμα. Τό ἔχετε αὐτό τό πρᾶγμα ὑπολογίσει; Τό ἔχετε σκεφθεῖ; Ὅτι τό στόμα μας τοῦτο, ρεαλιστικότατα, αὐτό τό στόμα μας μέ τά δόντια μας καί μέ τήν γλώσσα μας, αὐτό τό στόμα ἀνοίγουμε γιά νά πάρουμε τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ποῦ σημαίνει ὅτι τόν δεχόμεθα ὡς ὁλόκληρη ὕπαρξη. Καί σωματικά καί πνευματικά. Καί στό σῶμα μας καί στήν ψυχή μας. Αὐτό εἶναι μία μεγάλη ἀλήθεια. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι πράγματι κατοικητήριον, ναός τοῦ Θεοῦ.

Τό ἀνθρώπινο σῶμα μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ.

   Εἶναι ὅμως καί μία δεύτερη μεγάλη ἀλήθεια, ἡ ὁποία ἀνεβάζει τήν ἀξία «ἄνθρωπος». Τό ἀνθρώπινο σῶμα εἶναι μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος στό ἴδιο κεφ. «οὐκ οἴδατε ὅτι τά σώματα ὑμῶν μέλη Χριστοῦ ἐστιν;» (Πρός Κορινθ. Α΄ κεφ. 6, 15.)

Δέν γνωρίζετε ὅτι τά σώματά σας (βλέπετε; Δέν λέγει, οἱ ψυχές σας, λέγει, τά σώματά σας) ὅτι εἶναι μέλη τοῦ Χριστοῦ; Δηλ. τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι πολύ φυσικό αὐτό. Διότι ὅταν παίρνω καί κοινωνῶ τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ καί δέχομαι καί μέ τό σῶμα μου καί μέ τήν ψυχή μου, δέχομαι μέ τήν ὕπαρξή μου ὁλόκληρη τόν Χριστό. Ἐδῶ προβάλλεται μάλιστα ἰδιαιτέρως τό σῶμα, διότι ὁ Ἀπόστολος ἔχει λόγους νά προβάλλει τό σῶμα. Ἂς μήν ἀνοιχθῶ πιό πολύ. Τό κάνει γιά λόγους ἠθικῆς καί σωφροσύνης, γιά νά πεῖ ὅτι δέν μπορεῖς νά σπαταλᾶς τό σῶμα σου στήν ἀνηθικότητα.

Ὁπότε σκοπίμως προβάλλει τό σῶμα. Γιά νά δείξει ὅτι ὁλόκληρος ὁ ἄνθρωπος, καί τό σῶμα του δηλαδή, εἶναι μέλος τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Μάλιστα ἑνώνεται κατά τέτοιο τρόπο, ὥστε δέν θά εἴχαμε καμία τελειοτέρα ἕνωση ἀπό αὐτήν, τήν ὁποίαν ἔχομε.

Λέγει ὁ Νικόλαος Καβάσιλας, ἕνας θεολόγος Βυζαντινός, στήν «ἐν Χριστῷ ζωή» τό λέγει αὐτό, σ΄ ἕνα του σπουδαῖο βιβλίο, λέγει ὅτι, ἐάν φορέσουμε τά ροῦχά μας μπορεῖ νά μᾶς τά βγάλουν. Ἀλλά καί ὁποιοδήποτε ἀντικείμενο πού μποροῦμε νά ἔχουμε, μποροῦν νά μᾶς τό πάρουν. Γιατί ἡ

ἕνωση πού ἔχομε μέ τά πράγματά μας εἶναι μηχανική. Ἄλλ΄ ἀκόμα μπορεῖ νά μᾶς βγάλουν καί τό δέρμα μας. Δικό μας εἶναι. Ἀλλά μποροῦν νά μᾶς τό βγάλουν τό δέρμα μας; Βεβαίως ὅταν μέ στήσουν νά ὑποστῶ μαρτύριο μπορεῖ νά μοῦ τό βγάλουν τό δέρμα μου. Μπορεῖ νά μοῦ βγάλουν τά κόκκαλά μου, νά μέ συντρίψουν, ἀλλά δέν μποροῦν νά μέ χωρίσουν ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό! Καί μάλιστα κατά ἕναν τέτοιο τρόπο πού εἶναι καταπληκτικός. Μάλιστα μέ τήν εὐκαιρία νά σᾶς πῶ ἐδῶ, ἴσως νά μήν τό ξέρετε, γνωρίζετε τό γιατί θαυματουργοῦν τά λείψανα τῶν ἁγίων; Τά κόκκαλά τους; Ξέρετε γιατί θαυματουργοῦν; Διότι ὅσο ζοῦσαν εἶχαν ἑνωθεί μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό. Βλέπετε ὅτι, ὅ,τι νά τά κάνουμε, νά τά κάψουμε, νά τά τελειώσουμε, νά τά πετάξουμε, ὅ,τι νά κάνουμε, δέν μποροῦμε νά τά χωρίσουμε ἀπό τήν ἕνωσή τους μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό. Εἶναι μέλη ἀναπόσπαστα τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅταν θά ἀναστηθοῦν οἱ ἄνθρωποι τότε θά ἀναδειχθοῦν πραγματικά μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, γιατί θά εἶναι μέσα στήν Ἐκκλησία Του, τή θριαμβεύουσα, δηλ. στήν Βασιλεία Του. Βλέπετε τί σύνδεσμο μπορεῖ νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό; Πολύ πέρα ἀπό κεῖνον πού μπορεῖ νά ἔχω μέ τό πετσί μου. Δέν λέω, μέ τά ροῦχα μου.

Μέ τό πετσί μου τό ἴδιο. Μία στενοτάτη σύνδεση ὑπάρχει. Αὐτό εἴδατε πόσο ἀνεβάζει τόν ἄνθρωπο, τόν κάνει πραγματικά πάρα πολύ σπουδαῖο. Πάρα πολύ μεγάλο. Τό σῶμά μας εἶναι ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν εἶναι ὅπως τό σῶμα τό δικό μας. Ἀλλά ἐμεῖς εἴμαστε ὅπως τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Μέ βάση αὐτό τό σχέδιο γινήκαμε ἐμεῖς. Γι΄ αὐτό ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή παίρνει τήν ἀνυπολόγιστη ἀξία της, ἐπειδή γινήκαμε μέ τό χνάρι, τό ἀρχέτυπό τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.

Γιατί ὁ Θεός δέν ἔγινε κάτι ἄλλο. Ἔγινε ἄνθρωπος. Αὐτό πού εἶμαι ἐγὼ καί παίρνω τήν ἀξία μου.

Βλέπετε, κάποτε ἅμα τά συνειδητοποιήσουμε αὐτά ὅλα, θ΄ ἀρχίσουμε νά εὐλαβούμεθα τό σῶμα μας. Πάρα πολύ νά τό εὐλαβούμεθα. Γι΄ αὐτό ὅταν κηδεύουμε ἕναν ἄνθρωπο, σᾶς εἶχα πεῖ μία περασμένη φορά, ἔχομε κεριά στό φέρετρό του γύρω, θυμιάζουμε τόν νεκρό ἄνθρωπο. Ἀλλά καί τόν ζῶντα ἄνθρωπο τόν θυμιάζομε. Γιατί; Γιατί εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί γιατί ἔχει πάρα πολύ μεγάλη ἀξία. Δέν τό συλλαμβάνετε. Οὔτε ἐγὼ μπορῶ νά τό συλλάβω οὔτε ἐσεῖς. Εἶναι ἕνα μυστήριο, τό πόσο μεγάλη εἶναι ἡ ἀξία του. Ξέρετε πότε θά δοῦμε τήν ἀξία «ἄνθρωπος;». Ὅταν φύγουμε ἀπό τόν παρόντα κόσμο, βρεθοῦμε στήν κοινή ἀνάσταση, στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖ θά ἀντιληφθοῦμε τί ἀξία ἔχει ἡ ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Πρέπει νά ποῦμε ἀκόμα ὅτι τό σῶμα ὡς κατασκευή, δέν ἔγινε ἀπό τόν Θεό γιά νά φυλακίσει κατά τίς πλατωνικές δοξασίες τήν ψυχή. Ὅταν δηλαδή θά ἔκανε τήν ψυχή ὁ Θεός, δέν θά ἐρχόταν νά τήν φυλακίσει μέσα στό ἀνθρώπινο σῶμα. Ὅπως οἱ ἄνθρωποι ἐπενόησαν καί ἐδόξασαν, δηλαδή φαντάστηκαν καί ἐγνωμοδότησαν. Ὄχι. Διότι ἁπλούστατα ἡ ψυχή εἶναι τό ἄλλο ἥμισυ τῆς ἀνθρωπίνης ὑπάρξεως. Καί δέν μποροῦμε νά λογαριάσουμε τόν ἄνθρωπο ὡς ἄνθρωπο, ὅταν δέν ἔχει σῶμα ἢ ὅταν δέν ἔχει ψυχή. Δέν εἶναι, λοιπόν, κάτι πού ὁ κυρίως ἄνθρωπος εἶναι ἡ ψυχή καί τό σῶμά του εἶναι ἡ φυλακή του. Τό λέγω αὐτό, γιατί ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς μέ τόν Βουδισμό πού εἰσῆλθε στήν Δύση καί στήν Ἑλλάδα, τέτοιες δοξασίες μπορεῖτε νά τίς ἀκούσετε. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος περνᾶ τά διάφορα στάδια καθάρσεως μέ τίς ἀλλεπάλληλες μετενσαρκώσεις, γιά νά γίνει στό τέλος ἕνα καθαρό πνεῦμα. Δέν ὑπάρχει πιό δαιμονικό δόγμα ἀπό τοῦ νά εἰπωθεῖ ὅτι ὁ ἄνθρωπος θά καταλήξει ἕνα καθαρό πνεῦμα. Γιατί σ΄ αὐτή τήν περίπτωση ἔχομε τήν ἄρνηση τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ. Ἐάν δηλαδή ὁ ἄνθρωπος καταλήγει νά γίνει ἕνα καθαρό πνεῦμα, ἀπαλλαγμένο ἀπό τόν σωματικό παράγοντα, πῶς εἶναι δυνατόν τότε ὁ Θεός νά ἔρθει νά μπεῖ μέσα σ΄ ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα, πού θεωρεῖται ὅτι εἶναι κάτι ἀκάθαρτο. Γι΄ αὐτό ἂν θά πήγαινε κανείς στόν Βουδισμό νά διδάξει τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, τοῦ Θεοῦ δηλαδή, θά ἦταν κάτι ἀκατανόητο, κάτι ἀσύλληπτο. Καί τό δυστύχημα εἶναι ὅτι Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι μάλιστα στήν πατρίδα μας δέχονται βουδιστικές θέσεις. Κι ἐδῶ στή Λάρισα ἑτοιμάζεται μία διάλεξη στίς 15 Ἀπριλίου. Στό Ἐμπορικό καί Βιομηχανικό Ἐπιμελητήριο. Καί εἶναι ν΄ ἀπορεῖ κανένας πῶς μποροῦν νά ὑπάρχουν Χριστιανοί καί νά παρασύρονται ἐκεῖ. Πῶς ἐξηγεῖται; Δέν ὑπάρχει ἄλλη ἐξήγηση παρά ὅτι ὑπάρχει μία βαθιά ἄγνοια. Ἂν ξέραμε τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί πόσο ψηλά στέκεται, ποιά εἶναι ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή, ἀναμφισβήτητα δέν θά φθάναμε σ΄ αὐτό τό κατάντημα. Ἴσως νά διακρίνετε στά θέματά μας αὐτά καί τήν μεγάλη ἀξία τῶν θεμάτων πού ἔχομε. Καί τήν ἐπικαιρότητά τους. Τό ὑπογραμμίζω αὐτό. Τήν ἐπικαιρότητά τους.

Τό ἀνθρώπινο, λοιπόν, σῶμα θά συναπολαύσει μετά τῆς ψυχῆς, ἀφοῦ πάντοτε εἶναι ἑνωμένο καί μέ τήν ἀνάσταση πού θά ἔχουμε θά ξαναενωθεῖ, γιατί τί θά πεῖ παρακαλῶ θάνατος; Μία ὡραῖα ρήση τοῦ Μ. Ἀντωνίου 

δίνει τήν ἀπάντηση: «Ζωή ἐστιν ἡ ἕνωσις καί συνάφεια τοῦ νοός καί τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος. Ὁ δέ θάνατος ἐστιν οὐκ ἀπώλεια τῶν συναφθέντων ἀλλά διάλυσις τῆς γνώσεως αὐτῶν. Τοῦ γάρ Θεοῦ πάντα σώζεται  καί μετά τήν διάλυσιν». Τί εἶναι, λέγει, ἡ ζωή; Ἡ ἕνωση καί ἡ συνάφεια τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος. Τί εἶναι ὁ θάνατος; Ὁ θάνατος δέν εἶναι ἡ ἀπώλεια ἐκείνων πού ἑνώθηκαν, ἀλλά ἁπλῶς χωρίστηκαν. Εἶναι ἡ διάλυσις τῆς γνώσεώς των. Γιά τόν Θεό καί τό ἕνα μέρος, πού δέν ἔχει πιά συνάφεια ἡ ψυχή μέ τό σῶμα καί τό ἄλλο μέρος γιά τόν Θεό διασώζονται. 

Καί μετά τήν διάλυση. Γι΄ αὐτό καί θά ἐπιφέρει καί τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν ὁ Θεός. Εἶναι ὁ μόνος δυνατός. Ὁ ὁποῖος μπορεῖ αὐτό νά τό κάνει. Εἶναι τόσο μεγάλο μυστήριο, πού βέβαια τό ἀνθρώπινο μυαλό δέν τό χωράει. Ἔχομε τήν βεβαιότητα τῆς ἀνάστασης τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν, πού δέν ξαναπεθαίνει πιά, ἀνασταίνεται καί ζεῖ στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων. Ὅταν θ΄ ἀναστηθοῦμε, τό ἀνθρώπινο σῶμα θά παρασταθεῖ ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ δικαίου κριτοῦ νά δώσει λόγο. Ὄχι μόνο ἡ ψυχή ὅ,τι ἔπραξε. Ἀλλά καί τό σῶμα. Ἐνήστευσα; Ἀναφέρεται στό σῶμα. Θά πάρω τόν ἔπαινο. Ἐπόρνευσα; Θά πάρω τήν τιμωρία. Γι΄ αὐτό λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος χαρακτηριστικά «πᾶν ἁμάρτημα ὅ ἐὰν ποιήσῃ

ἄνθρωπος ἐκτός τοῦ σώματός ἐστι, ὁ δέ πορνεύων εἰς τό ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει». (Κορινθίους Α’ κεφ.6, 18.)

Εἴδατε ποῦ ἁμαρτάνει; Ἁμαρτάνει στό ἴδιο σῶμα. Θά δώσω λόγον στόν Θεόν καί γιά ὅ,τι ἐργάστηκα μέ τό σῶμα μου. Εἴτε ἀγαθό, εἴτε κακό. Εἶναι δόγμα πίστεως τῆς Ἐκκλησίας μας αὐτό, ὅτι θά δώσουμε λόγο στό Θεό

καί μέ τήν ψυχή καί μέ τό σῶμα. Ἐάν κοπίασα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ σωματικά, ἵδρωσα, κουράστηκα, ἀρρώστησα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, θά ἔχει τόν ἔπαινο. Καί τό σῶμά μου. Γιατί; Γιατί θά δοξασθεῖ. Θυμηθεῖτε τό δοξασμένο σῶμα τοῦ Χριστοῦ στή Μεταμόρφωση. Εἶπε ὁ Χριστός : «Οἱ δίκαιοι ἐκλάμψουσιν ὡς ὁ ἥλιος ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Πατρός αὐτῶν». (Ματθ. κεφ. 13, 43.)

Οἱ δίκαιοι ὅταν θ΄ ἀναστηθοῦν μέ τό σῶμα τους. Ἀλλά καί στήν κόλαση θά εἶναι μέ τό σῶμά τους οἱ ἁμαρτωλοί. 

Πού σημαίνει, ἐκεῖ θά δώσουν λόγο καί μέ τό σῶμά τους οἱ ἁμαρτωλοί. Καί θά βασανίζονται εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων καί μέ τό σῶμά τους, ὄχι μόνο μέ τήν ψυχή τους. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι τό σῶμα ἔχει καί αὐτό, ὅπως βλέπετε στή συνέχεια τοῦ θέματός μας, τήν ἀξία του, ἀνά πάσα στιγμή.

Ὁ Ἀπ. Παῦλος λέγει: «ἀπεκδεχόμενοι τήν ἀπολύτρωσιν τοῦ σώματος ἡμῶν». (Πρός Ρωμαίους κεφ. 8ο, 23.)

Περιμένουμε τήν λύτρωσιν τοῦ σώματός μας. Τήν περιμένουμε. Γιά μήν πῶ ἡ δομή τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἡ σωτηρία ὁλοκλήρου του ἀνθρώπου καί τῆς ψυχῆς του καί τοῦ σώματός του.

Καί τώρα τίθεται τό ἐρώτημα: Ποιά στάση πρέπει νά κρατήσουμε ἀπέναντι στό σῶμά μας, ἀφοῦ μάθαμε αὐτά τά στοιχεῖα; Ποιά στάση πρέπει νά κρατήσουμε; Αὐτό εἶναι τώρα.

Συλλογισμοί τῶν ἀσεβῶν περί τῆς ζωῆς.

   Θά ἤθελα νά σᾶς δείξω κατ΄ ἀρχάς τί στάση κρατάει ὁ κόσμος. Ὑπάρχουν οἱ ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν καμία γνώση ὅλων αὐτῶν. Ἄλλοι μπορεῖ νά ἔχουν γνώση, ἀλλά ἀδιαφοροῦν, δηλαδή δέν πιστεύουν. Στό βιβλίο «Σοφία Σολομῶντος» ἀναφέρεται κατά ὑποδειγματικό, κλασικό

τρόπο, τό πῶς μιλάει ὁ ἁμαρτωλός σέ ἄπιστους, πού δέν ἔχουν καμία γνώση τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ. Εἶναι κλασικός τύπος.

«Εἶπον γάρ ἐν ἐαυτοῖς λογισάμενοι οὐκ ὀρθῶς (εἶπαν οἱ ἁμαρτωλοί καί ἀσεβεῖς ἄνθρωποι στόν ἑαυτό τους, ὄχι βέβαια ὀρθά) ὀλίγος ἐστι καί λυπηρός ὁ βίος ἡμῶν, καί οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τελευτῇ ἀνθρώπου, καί οὐκ ἐγνώσθη ὁ ἀναλύσας ἐξ ἅδου». (Σοφία Σολομῶντος κεφ. 2ο, 1-11)

Τί εἶπαν αὐτοί; Εἶπαν ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι μικρή καί γεμάτη ἀπό λύπες. Καί δέν ὑπάρχει πιά θεραπεία τοῦ κακοῦ, ὅταν φθάσουμε νά πεθάνουμε. Δέν μποροῦμε νά ξαναγυρίσουμε. Καί κανείς δέν εἶναι ἐκεῖνος πού μπορεῖ νά γύρισε, ὅταν ἀπέθανε καί κατέβηκε στόν ἅδη. Κανείς δέν γύρισε πίσω).

Τί παρατηρήσεις κάνουν; Ἐντελῶς φυσικές. Γιατί; Τούς λείπει ἡ γνώση. Τούς λείπει τό γιατί ὁ ἄνθρωπος ἔφθασε νά πεθάνει. Τούς λείπει ἡ γνώση τῆς ἀνάστασης τῶν νεκρῶν. Μάλιστα αὐτά δέν τά ἀκοῦμε στήν καθημερινή μας ζωή; Πόσοι εἶναι ἐκεῖνοι πού λένε, καί ποιός γύρισε νά μᾶς πεῖ τί ὑπάρχει ἐκεῖ κάτω; Καί τό λένε μάλιστα εἰρωνικά, σάν νά μιλᾶνε γιά πράγματα μέ τά ὁποῖα μποροῦμε νά παίζουμε. Ἐνῶ εἶναι τόσο πολύ σοβαρά. Συνεχίζουν νά λέγουν: «ὅτι αὐτοσχεδίως ἐγεννήθημεν, (Πώ, πώ, εἴδατε; Αὐτοσχεδίως ἐγεννήθημεν. Δηλαδή ἔτσι «κουτουροῦ», στήν τύχη. Ἂν ἔπρεπε νά τό διατυπώσουμε μέ ἕνα σύγχρονο ὅρο θά λέγαμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος παρήχθη ἀπό τήν νεκράν ὕλην αὐτομάτως. Εἶναι ἡ αὐτόματος γένεση καί τῶν ζώων καί τῶν ἀνθρώπων. Συνεπῶς λοιπόν, στριφογύρισαν, λέει, τά μόρια τῆς ὕλης, στριφογύριζαν, στριφογύριζαν καὶ ἔφτιαξαν τήν ζωή καί ἀπό ἐκεῖ ἄρχισαν νά στριφογυρίζουν, νά στριφογυρίζουν καί ἔφτιαξαν τόν ἄνθρωπο. Τυχαίως, λοιπόν, τυχαίως. Ποιός Θεός μᾶς ἐδημιούργησε; Κανένας. Εἴδατε πῶς τό λέγουν ἐδῶ; Ὅτι «αὐτοσχεδίως ἐγεννήθημεν καί μετά τοῦτο ἐσόμεθα ὡς οὐχ ὑπάρξαντες» (καί μετά ἄπ΄αὐτό θά εἴμαστε σάν μήν ὑπήρξαμε ποτέ. Ὁ Σάρτρ, ὁ Γάλλος αὐτός φιλόσοφος ὑπαρξιστής, μηδενιστής, ἔλεγε: Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Εἶναι, λέγει, ὅπως ὅταν σέ μία ἠρεμοῦσα ἐπιφάνεια νεροῦ γίνει γιά μία στιγμή εἶναι πίδακας, ἕνα συντριβανάκι, δηλαδή ἕνα μέρος τοῦ νεροῦ παίρνει ὕπαρξη, ὑπόσταση, ξαναπέφτει κάτω τό νερό αὐτό καί ξαναγίνεται πάλι ἡ ἠρεμοῦσα ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ. Αὐτό, λέγει, εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἀπό τήν ὕλη ἀνεβαίνει ὁ ἄνθρωπος, ἀναδεικνύεται, ξανακατεβαίνει στήν ὕλη, χάνεται.

Εἴδατε πῶς τό λέγουν οἱ ἀρχαῖοι; Τό λέγαν στήν ἐποχή τοῦ Σολομῶντος αὐτό. Καί μετά τοῦτο ἐσόμεθα ὡς οὐχ ὑπάρξαντες. (Σάν νά μήν ὑπήρξαμε ποτέ) ὅτι καπνός ἡ πνοή ἐν ρισίν ἡμῶν, καί ὁ λόγος σπινθήρ ἐν κινήσει καρδίας ἡμῶν, (γιατί, λέει, ἡ πνοή μας στή μύτη μας εἶναι σάν ἕνας καπνός, καί ὁ λόγος μας σάν μία σπίθα, ἕνας σπινθήρας πού κινεῖται στίς καρδιές μας, στίς ψυχές μας. Δέν ὑπάρχει ψυχή, λένε. Τί λέει ὁ ὑλισμός; Ἂν ἀνοίξετε τό μικρό φιλοσοφικό

λεξικό, πού εἶναι ὑλιστικό, θά δεῖτε νά λέγουν τί εἶναι ἡ ψυχή. Μία ἐνέργεια, λέει, τῆς ὕλης, μία μορφή τῆς ὕλης. Δέν εἶναι τίποτε ἄλλο. Καί ὅπως ἀκριβῶς τό ἠλεκτρικό φεύγει ἀπό τόν λαμπτῆρα, ὅταν δέν διοχετεύεται 

ἐκεῖ καί εἶναι ἄχρηστο, δέν ἀνάβει, Ὅπως ἀπό τήν σόμπα ἂν σταματήσει ἡ φωτιά κ.ο.κ., ἔτσι, λέγει, τό μικρό φιλοσοφικό λεξικό, εἶναι καί ἡ ἀνθρώπινη ψυχή. Μία ἐνέργεια, μία μορφή τῆς ὕλης, γιατί ξέρουμε ὅτι πράγματι ἡ ἐνέργεια εἶναι μία μορφή τῆς ὕλης. Αὐτό εἶναι ἡ ψυχή; Αὐτό εἶναι ἡ ψυχή. Βλέπετε, λοιπόν, πῶς σκέπτονται;) οὗ σβεσθέντος τέφρα ἀποβήσεται τό σῶμα καί τό πνεῦμα διαχυθήσεται ὡς χαῦνος ἀήρ. (Ὅταν, λέει, σβήσει, φύγει ἡ ἐνέργεια αὐτή, καταπαύσει, τότε ὁ ἄνθρωπος γίνεται τέφρα, γίνεται στάχτη. Τίποτ΄ ἄλλο. Χάνεται, λέει, αὐτή ἡ ἐνέργεια, διαχέεται ἡ ἐνέργεια μές στή δημιουργία. Τίποτε ἄλλο) καί τό ὄνομα ἡμῶν ἐπιλησθήσεται 

ἐν χρόνῳ (θά ξεχασθεῖ τ΄ ὄνομά μας) καί οὐδείς μνημονεύσει τῶν ἔργων ἡμῶν καί παρελεύσεται ὁ βίος ἡμῶν ὡς ἴχνη νεφέλης καί ὡς ὁμίχλη διασκεδασθήσεται διωχθεῖσα ὑπό ἀκτίνων ἡλίου καί ὑπό θερμότηττος αὐτοῦ βαρυνθεῖσα σκιᾶς γάρ πάροδος ὁ βίος ἡμῶν (πέρασμα σκιάς, λέει, εἶναι ἡ ζωή μας) καί οὐκ ἔστιν ἀναποδισμός τῆς τελευτῆς ἡμῶν, ὅτι κατεσφραγίσθη καί οὐδείς ἀναστρέφει. (Ἀναποδισμός θά πεῖ γύρισμα. Κανείς δέν ξαναγυρίζει πίσω. Τά πράγματα ἔτσι δημιουργήθηκαν, κατασκευάσθηκαν, κατεσφραγίσθησαν καί κανείς δέν γυρίζει πίσω. Οὐδείς ἀναστρέφει. 

Ἐμεῖς ξέρομε ὅτι ξαναγυρίζομε. Ὅτι ἔχομε ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Μιλοῦν οἱ ὑλιστές τοῦ 10ου αἰώνα πρό Χριστοῦ. Εἴδατε ταυτότητα ἰδεῶν; Καί σήμερα ἔτσι μιλᾶνε) δεῦτε οὖν (Ἄ, τώρα τό πρακτικό συμπέρασμα. Βλέπετε; Ὅπως θά τοποθετήσεις τήν φιλοσοφία σου, θά εἶναι καί ἡ ζωή σου. Τί λέγουν; Τά ἐπακόλουθα τῆς φιλοσοφίας τους. Ὁ Χριστιανός πού ξέρει ποιά εἶναι ἡ ἀξία τοῦ σώματος τί θά πεῖ; Τά ἐπακόλουθα τῆς πίστεώς του. Ἀκοῦστε λοιπόν τί λέγουν οἱ ὑλισταί) δεῦτε οὖν (ἐλᾶτε λοιπόν) καί ἀπολαύσωμεν τῶν ὄντων ἀγαθῶν καί χρησώμεθα τῇ κτίσει ὡς ἐν νεότητι σπουδαίως. (Ἐλᾶτε, λέει, νά κάνουμε χρήση τῶν ὑπαρχόντων ἀγαθῶν, ὅ,τι ὑπάρχει μέσα στή δημιουργία, σάν νέοι ἄνθρωποι καί νά διασκεδάσουμε, νά φᾶμε, νά πιοῦμε) οἴνου πολυτελοῦς καί μύρων πλησθῶμεν (νά γεμίσουμε ἀπό ἀρώματα, ἀπό κρασί πολυτελές) καί μή παροδευσάτω ἡμᾶς ἄνθος ἀέρος (μή περάσει κάτι πού νά μήν τό μυρίσει ἡ μύτη μας) στεψώμεθα ρόδων κάλυξι πρίν ἢ μαρανθῆναι (νά βάλουμε στεφάνια μέ λουλούδια τριανταφυλλιᾶς, πρίν τά λουλούδια μαρανθοῦν, ἀλλά πρίν κι ἐμεῖς μαραθοῦμε) μηδείς ἡμῶν ἄμοιρος ἔστω τῆς ἡμετέρας ἀγερωχίας. (Κανείς νά μήν μείνει ἄμοιρος. Βλέπετε κάνουν καί προσηλυτισμό. Εἴδατε ὁ προσηλυτισμός ἐδῶ; Ἐλᾶτε, εἴμαστε ἐμεῖς, ἐλᾶτε κι ἐσεῖς. Κανείς νά μή μείνει ἄμοιρος τῆς δικῆς μας ἀγερωχίας. Πού σημαίνει αὐτή ἡ ἀγερωχία, μία ὑπερηφάνεια. Τί σημαίνει ἀγερωχία; Ποῦ θά φθάσουμε νά πεθάνουμε. Εἶναι ἡ ἀγερωχία καί ἡ ὑπερηφάνεια τῆς εὐθανασίας. Ξέρετε ὅτι μιλώντας γιά τήν εὐθανασία λέμε νά πεθάνουμε ἀξιοπρεπῶς.

Ἔτσι ἦρθε ἡ ὥρα νά δοῦμε ὅτι παθαίνουμε «πάρκινσον», παθαίνομε «καρκίνο», παθαίνομε ἀρρώστιες πού μᾶς φεύγουν τά οὖρα κτλ., τό μυαλό. Πρίν συμβοῦν αὐτά, ἐλᾶτε νά αὐτοκτονήσουμε. Ἡ εὐθανασία. Τό ἐπιχείρημα. Γιατί αὐτοκτονεῖς ἄνθρωπε; Ὅπως τελευταία ὁ ἀντιπρόεδρος μίας τέτοιας ἑταιρείας τῆς εὐθανασίας, ὁ διάσημος φιλόσοφος Κέσλερ αὐτοκτόνησε μέ τήν γυναίκα του. Γιατί αὐτοκτονεῖς διάσημε φιλόσοφε Κέσλερ; Γιατί ἔπρεπε νά ζήσουμε καί νά πεθάνουμε ἀξιοπρεπῶς. Ἰδού ἡ ἀγερωχία. Ἐλᾶτε, λέγει, ἐλᾶτε, νά μετέχετε κι ἐσεῖς τῆς δικῆς μας ἀγερωχίας). Πανταχῇ καταλίπωμεν σύμβολα τῆς εὐφροσύνης, ὅτι αὕτη ἡ μερίς ἡμῶν καί ὁ κλῆρος οὗτος. (Παίρνει ἠθική στάση στήν κοινωνία;) καταδυναστεύσωμεν πάντα δίκαιον (φτωχόν, δίκαιον ἄνθρωπον, νά γίνουμε δυνάστες του) μή φεισώμεθα χήρας (νά μήν λυπηθοῦμε τήν χήρα γυναίκα καί νά ποῦμε, χήρα γυναίκα!) μηδέ πρεσβύτου ἐντραπῶμεν πολιᾶς πολυχρονίους (οὔτε νά ντραποῦμε τά ἄσπρα μαλλιά ἑνός γέρου ἀνθρώπου. Δηλαδή ἀσέβεια! Δηλαδή ἀντικοινωνικές πράξεις. Ἔμ, βέβαια) ἔστω δέ ἡμῶν ἡ ἰσχύς νόμος τῆς δικαιοσύνης (ἄ, τό δίκαιον τοῦ ἰσχυροτέρου, ἡ ζούγκλα. Τό λεοντάρι τρώει τή μαϊμού, γιατί εἶναι πιό δυνατό, φυσικά) τό γάρ ἀσθενές ἄχρηστον ἐλέγχεται» (Εἶσαι τιποτένιος ἐσύ, ἐγὼ σέ τρώγω, δέν εἶσαι τίποτε. Τό δίκαιον τοῦ ἰσχυροτέρου). Ὥστε βγαίνει καί ἠθική! Βεβαίως βγαίνει καί ἠθική. Βγαίνει βιοθεωρία. Ἀπό ποιά; Ἀπό τήν κοσμοθεωρία τους. Ποιά; Τήν ὑλιστική. Τί στάση πῆραν ἀπέναντι στό σῶμα; Ἀπέναντι στόν ἄνθρωπο; Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι τίποτα.

Ὅτι αὐτοσχεδίως εὑρέθηκε.

Ἡ στάση τῶν πιστῶν ἀπέναντι στό ἀνθρώπινο σῶμα.

   Καί ὅμως τό ἀνθρώπινο σῶμα εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἔχει τρομακτικά ἀπέραντα μεγάλη ἀξία καί σημασία. Αὐτό τό σῶμα πού εἶναι εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τό ὑπογραμμίζω, θά ἀναστηθεῖ καί θά συναπολαύσει μετά τῆς ψυχῆς τήν θέα τοῦ Θεοῦ. Θά ξαναδοῦμε μέ τά μάτια τοῦ σώματος, τό πρόσωπο τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς πῶς πρέπει νά σταθοῦμε; Θά φυλάξουμε τό σῶμα μας. Θά τό φυλάξουμε ἀπό τήν ἁμαρτία. Τήν ποικίλη ἁμαρτία. Τήν ἀνηθικότητα κυρίως, ἡ ὁποία προσβάλλει τό ἀνθρώπινο σῶμα. Δέν θά κάνουμε σαρκικές ἁμαρτίες. Δέν θά ἐκθέτουμε τόν ἑαυτό μας σέ καταχρήσεις. Δέ θά πίνουμε οἰνοπνευματώδη, δέν θά καπνίζουμε, δέν θά παίρνουμε ναρκωτικά γιά νά καταστρέψουμε τό σῶμά μας. Τό σῶμα μας ἔχει μεγάλη ἀξία. Ἂν ἀρρωστήσει παρά τήν θέλησή μας θά ὑπομείνουμε. Ἐάν ὅμως δέν ἀρρωσταίνει παρά τήν θέλησή μας καί γίνουμε ἐμεῖς οἱ αἴτιοι τῆς ἀσθενείας του ἢ τοῦ θανάτου του ἔχομε εὐθύνη. Ἐάν τρέχουμε μέ μεγάλη ταχύτητα καί σκοτωθοῦμε, ἔχομε εὐθύνη. Γενικά πρέπει νά σταθοῦμε ἀπέναντι σ΄ αὐτό τό δημιούργημα πού λέγεται «ἀνθρώπινο σῶμα» μέ εὐλάβεια καί σεβασμό. Γιατί θά κληρονομήσει βασιλεία Θεοῦ. Αὐτά ὡς πρός τήν κατασκευή τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Τώρα δέν μᾶς μένει παρά νά δοῦμε καί τήν κατασκευή τῆς ἀνθρωπίνης ψυχῆς.

10-4-1983

22α ομιλία στην κατηγορία 
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 9/59. Ὑπερνίκησις ἐμποδίων : Γ' Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Α'.

†. Ἔχουμε πεῖ ὅτι γιά νά φθάσει κανείς στή θέωση δηλαδή στήν καταξίωση τοῦ «κατ’ εἰκόνα» πρέπει νά ὑπερπηδήσει τρία ἐμπόδια. Τό ἕνα εἴπαμε ὅτι εἶναι ἡ ἁμαρτία. Τό δεύτερο εἶναι ὅτι πρέπει νά ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τήν κυκλική ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας. Στήν κυκλική ἀντίληψη δέν ὑπάρχει τέρμα καί συνεπῶς στό βάθος δέν περιμένουμε νά ξανάρθει ὁ Χριστός. Ἡ εὐθύγραμμη ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας δηλώνει ὅτι ἡ Ἱστορία τελειώνει καί τελειώνει ἐκεῖ

ἀκριβῶς πού θά ἔρθει ὁ Χριστός. Μέ τόν ἐρχομό τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε καί τό τέλος τῆς Ἱστορίας. Ὁ Χριστός θά ξανάρθει. Αὐτή ἡ θέση ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο στοιχεῖο τῆς πίστεώς μας ἀλλά καί θεμελιῶδες σημεῖο γιά τήν πνευματική μας ζωή. Γιατί ἂν περιμένουμε νά ἔρθει ὁ Χριστός ὡς κριτής, ἀλλά καί ὡς ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θά μᾶς παραλάβει στή Βασιλεία Του, τότε βεβαίως θά ρυθμίσουμε καί τή ζωή μας ἀναλόγως. Ἔχουμε καί ἕνα τρίτο ἐμπόδιο. Εἶναι ὁ αὐτονομισμός! Ἀπό τόν ὁποῖο πρέπει νά ἐλευθερωθοῦμε γιά νά ἀνοίξει ὁ δρόμος νά φθάσουμε στόν προορισμό μας, στήν πραγμάτωση τοῦ προορισμοῦ μας, στή θέωση.

Ἀπελευθέρωση ἀπό τόν αὐτονομισμό.

   Τί εἶναι ὁ αὐτονομισμός; Ὁ αὐτονομισμός εἶναι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος θέλει νά εἶναι αὐτόνομος ἀπό τό Θεό. Δηλαδή νά μήν ἔχει καμία ἐξάρτηση ἀπό τό Θεό. Σήμερα ἔχουμε πολλούς Χριστιανούς πού ζοῦν μέ αὐτό τόν αὐτονομισμό. Καί δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά τό προπατορικό ἁμάρτημα 

ἀνανεούμενο καί ἐπαναλαμβανόμενο μέσα στήν Ἱστορία. Καί εἶναι τό πρῶτο ἀνθρώπινο ἁμάρτημα. Ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα δὲν ἔκαναν καμία ἄλλη ἁμαρτία μέσα στόν παράδεισο παρά αὐτή καί μόνο. Τό ἁμάρτημα τῆς αὐτονομίας. Ὅταν καθ’ ὑποβολή τοῦ διαβόλου ζήτησαν νά θεωθοῦν χωρίς τό Θεό. Τί τούς εἶπε ὁ διάβολος; Ὁ Θεός σᾶς εἶπε νά μήν δοκιμάσετε ἀπό τόν καρπό, σᾶς ἔβαλε μία ἐντολή ἀκριβῶς γιά νά σᾶς ἐμποδίσει νά γίνετε θεοί. Ψεῦδος! Γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος εἶπε, ὅτι ὁ διάβολος εἶναι ἀπ’ ἀρχῆς ψεύτης. Αὐτός γεννάει τό ψεῦδος. Καί κατόπιν ὑποβάλλει στούς 

πρωτόπλαστους νά δοκιμάσουν ἀπό τόν καρπό, δηλαδή νά παραβοῦν τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, δηλαδή νά μήν ἐξαρτῶνται ἀπό τόν Θεό, ὥστε νά ἐπιτύχουν νά θεωθοῦν.

Αὐτή λοιπόν ἡ κατάσταση, ἡ κατάσταση νά θεωθεῖ δηλαδή κανείς χωρίς τόν Θεό, λέγεται αὐτονομία. Καί εἶναι αὐτή ἡ οὐσία τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος. Ἀλλά αὐτό τό προπατορικό ἁμάρτημα, πού πολλές φορές λέμε, τόσο ἀνόητοι ἦσαν οἱ πρωτόπλαστοι νά χάσουν τόν παράδεισο κτλ. τό ἐπαναλαμβάνουμε κι ἐμεῖς. Δέν εἶναι ἕνα ἁμάρτημα πού ἔγινε μία φορά καί τελείωσε. Ἀλλά εἶναι ἕνα ἁμάρτημα ἐπαναλαμβανόμενο ὄχι σέ κάποιες ἐποχές ἢ σέ κάποιες γενεές, ἀλλά σέ ὅλες τίς γενεές, σέ ὅλες τίς ἐποχές, μέχρι πού νά τελειώσει ὁ κόσμος, καί δυστυχῶς ἀπό τήν πλειονότητα τῶν ἀνθρώπων. Καί ἂν τό θέλετε, δυστυχῶς εἶναι καί πολλοί ἐκεῖνοι οἱ Χριστιανοί, πάρα πολλοί Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι δέχονται ὅτι πρέπει νά ἔχουμε μία ἀπό τόν Θεό αὐτονομία. Δηλαδή νά εἶναι ἀνεξάρτητοι. Σοῦ λέει, δέν εἶμαι ἄθεος, πιστεύω στόν Θεό. Ἀλλά ὁ Θεός εἶναι στόν οὐρανό κι ἐγὼ εἶμαι στήν γῆ. Ἐκεῖνος κοιτάζει, ὅ,τι κοιτάζει στόν οὐρανό κι ἐγὼ κοιτάζω ὅ,τι κοιτάζω στήν γῆ. Ὅ,τι θά ἐπιτύχω, θά τό ἐπιτύχω ἐγὼ ὁ ἴδιος! Καί συνεπῶς, ἀφοῦ θά ἐπιτύχω ἐγὼ ὁ ἴδιος ὅ,τι θά ἐπιτύχω, δέν κινοῦμαι περί τόν Θεό, ἀλλά περί τόν ἑαυτό μου. Καί ἔτσι ἔχουμε τό λεγόμενο ἀνθρωποκεντρισμό. Ἐνῶ δέν εἶναι ὁ ἀνθρωποκεντρισμός παρά τό προπατορικό ἁμάρτημα. Γιατί αὐτό ζήτησε καί ὁ Ἀδάμ νά κάνει. Νά κινηθεῖ, νά θεωθεῖ χωρίς τό Θεό. Ἔτσι καί ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος εἶναι αὐτονομημένος ἄνθρωπος. Δέν μιλῶ γιά τούς ἄθεους. Ἀλλά γιά ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν στόν Θεό, ἀλλά δέν θέλουν νά ἔχουν καμία σχέση μέ τό Θεό. Νά μή ρυθμίζει τή ζωή τους ὁ Θεός, ἀλλά νά ρυθμίζουν οἱ ἴδιοι τή ζωή τους. Πάντως, ἕνας ὁ ὁποῖος στόν αὐτονομισμό ἔχει τήν αἴσθηση, καλύτερα τήν ψευδαίσθηση, ὅτι εἶναι ἐλεύθερος ἄνθρωπος, στήν πραγματικότητα εἶναι δοῦλος. Εἶναι δοῦλος τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ του. Τήν ἀληθινή ἐλευθερία, μᾶς τή δίνει ὁ Θεός, πού γνωρίζει τήν κατασκευή μας, μᾶς ἀγαπᾶ, εἴμαστε παιδιά του. Γιά νά μπορέσουμε νά ἀποκτήσουμε τό ἀληθινό μέτρο τῆς ἐλευθερίας, θά πρέπει νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τήν αὐτονομία. Ἐλεύθερος ἄνθρωπος εἶναι αὐτός πού εἶναι κάτω ἀπό τό Θεό. Γιατί μόνο ὁ Θεός ἐλευθερώνει, λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος «τῇ ἐλευθερίᾳ ᾖ ὁ Χριστός ἡμᾶς ἐλευθέρωσε στήκετε καὶ μὴ πάλιν ζυγῷ δουλείας ἐνέχεσθαι.» (Πρός Γαλάτας 5,1) Μείνετε στερεοί στήν ἐλευθερία τήν ὁποία ὁ Θεός, ὁ Χριστός μᾶς ἐλευθέρωσε. Καί νά μή μπαίνετε πάλι κάτω ἀπό ζυγούς δουλείας. Καί αὐτοί οἱ ζυγοί τῆς δουλείας εἶναι πάμπολλοι. Ἕνας ἀπό αὐτούς τούς ζυγούς εἶναι ἡ αὐτονομία!

Ἀλλά θά ἔπρεπε νά σᾶς πῶ, ὅτι σ’ ἐκεῖνον ὁ ὁποῖος ὑπακούει στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, δέν δημιουργεῖται μία ἑτερονομία. Θά ἐξηγήσω τήν λέξη. Ἑτερονομία θά πεῖ νά ὑπάρχει κάποιος ἀπό πάνω μου καί νά κινοῦμαι ἐγὼ πάντοτε κατά τή θέληση ἐκείνου τοῦ κάποιου, κατά τρόπο πού ἐγὼ νά μήν ἔχω πλέον ἐλευθερία θελήσεως. Αὐτό λέγεται ἑτερονομία. Καί δέν εἶναι ὑπακοή ἀλλά ὑποταγή. Ὅπως ἀκριβῶς ὑποτάσσεται κάποιος δοῦλος στό ἀφεντικό του. Ὅπως συνέβαινε στήν ἀρχαία ἐποχή μέ τούς δούλους. Ἀλλά αὐτό σημαίνει ὅτι δέν θά εἶμαι σέ αὐτονομία, θά πέσω στήν ἑτερονομία; Ἄλλος θά κυβερνάει τή ζωή μου; Ὅταν κυβερνάει ὁ Θεός τή ζωή μου, δέν τήν κυβερνᾶ ἐρήμην της ἐλευθερίας μου. Θέλω νά εἶμαι κάτω ἀπό τόν νόμο τοῦ Θεοῦ καί συνεπῶς κάτω ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Πῶς ἕνα παιδί μέ τό νά ὑποτάσσεται στό σπίτι του, στούς γονεῖς του, γιατί τούς ἀγαπᾶ καί τό ἀγαποῦν δέν σημαίνει ὅτι καταργεῖται ἡ ἐλευθερία του. Ἀλλά σημαίνει ὅτι ὁ ἴδιος δίδει τόν ἑαυτό του νά ὑποτάσσεται στούς γονεῖς του. Εἶναι ἐλεύθερος! Ἀπόδειξη ὅτι ὁ Θεός δέν μᾶς δουλώνει, δέν μᾶς

ὑποδουλώνει, δέν μᾶς ὑποτάσσει ὅπως ὑποτάσσουν ἐχθρικά στρατεύματα. Εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀνά πᾶσα στιγμή δύναται νά πεῖ, δέν δέχομαι τό Θεό. Μπορεῖ νά ἐγκαταλείψει τόν Θεό. Ἀνά πάσα στιγμή. Τρανό παράδειγμα, αὐτοί οἱ πρωτόπλαστοι. Οἱ πρωτόπλαστοι δέχθηκαν μία ἐντολή. Μποροῦσαν νά κάνουν ὅμως ὅ,τι θέλουν. Ἦσαν ἐλεύθεροι. Μποροῦσαν μέ τήν ἐλευθερία τους νά ποῦν: θά ὑπακούσουμε στόν Θεό ἢ δέν θά ὑπακούσουμε στόν Θεό. Προτίμησαν τό τελευταῖο. Νά μήν ὑπακούσουν στόν Θεό. Δέν σημαίνει λοιπόν, ὅτι, ὅταν εἶμαι στήν ὑπακοή τοῦ Θεοῦ, εἶμαι σέ ἑτερονομία. Δηλαδή σέ μία ὑποταγή πού ἡ βούλησή μου, ἡ θέλησή μου εἶναι σκλαβωμένη. Καί δέν μπορῶ νά κάνω κάτι διαφορετικό.

Ἂν καμιά φορά, καί γιά νά τά παίρνουμε λίγο πρακτικότατα τά πράγματα, ἂν καμιά φορᾶ στήν πνευματική μας ζωή αἰσθανόμαστε αὐτό τό θέλει ὁ Θεός, ἀλλά ἐμεῖς δυσανασχετοῦμε, δέν μποροῦμε, ἐδῶ δέν πρόκειται περί ὑποταγῆς, γιατί καταρχάς μόνοι μας θέλουμε νά ζήσουμε τήν Χριστιανική ζωή· θέλω ἐπί παραδείγματι τό πρωί νά σηκωθῶ νά πάω στήν Ἐκκλησία, ἀλλά βαριέμαι, τί θά πρέπει νά κάνω τώρα ἐδῶ; Ὁ Θεός θέλει νά πάω στήν ἐκκλησία. Ἐγὼ δέν θέλω νά πάω στήν Ἐκκλησία. Δέν θέλω πραγματικά στήν ἐκκλησία;

Ἢ ἁπλῶς βαριέμαι; Ἂν εἶχα ἕνα τρόπο νά βρισκόμουνα στήν Ἐκκλησία θά ἤθελα. Δέν ἔχω ἀντίρρηση.

Τί εἶναι λοιπόν ἐκεῖνο τό ὁποῖο μέ ἐμποδίζει; Ὄχι ὅτι δέν θέλω νά πάω στήν Ἐκκλησία, ἀλλά μία νωθρότητα τοῦ σώματός μου. Ὄχι τῆς ψυχῆς μου· τοῦ σώματός μου. Κάποτε καί τῆς ψυχῆς μου μπορεῖ νά εἶναι, ἐνῶ στό βάθος θέλω. Τί πρέπει νά κάνω τώρα ἐδῶ ἐγώ; Πρέπει αὐτό τό νωθρό ἑαυτό μου νά τόν σπρώξω, τρόπον τινά. Γι’ αὐτό ὁ Χριστός εἶπε, ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βιάζεται. Καί βιασταί ἁρπάζουσιν αὐτήν. Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ὑφίσταται βιασμό. Εἶναι σάν μία πόλη, ἡ ὁποία ἔχει ψηλά τείχη, καί ὑπάρχουν ἀπ’ ἔξω οἱ ἐκπορθοῦντες τήν πόλη αὐτή. Αὐτοί πού τή βιάζουν, βιάζουν τά τείχη της, τελικά ρίπτουν τά τείχη της καί μπαίνουν μέσα στήν πόλη. Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, λοιπόν, βιάζεται. Δέν ἐκβιάζεται. Καί ἐκεῖνοι πού εἶναι βιαστές, αὐτοί τήν κερδίζουν. Τί θά ἐκβιάσω; Ὁ Χριστός εἶπε ὅτι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι μέσα μας. Ξεκινάει ἀπό μέσα μας. Ξεκινάει ἀπό τό ἐσωτερικό μας. Ξεκινάει ὑποκειμενικά γιά νά καταλήξει ἀντικειμενικά. Θά γίνει καί ἀπ’ ἔξω μας ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Προσέξτε με τί εἶπα. Εἶναι ἀπό μέσα μας καί θά γίνει κι ἀπ’ ἔξω μας. Διότι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι μόνο μέσα μου. δέν εἶναι δηλαδή μία πνευματική κατάσταση. Ἀλλά εἶναι καί μία δημιουργία πού εἶναι γύρω μου. Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὅμως μερικοί λένε δυστυχῶς, ἂν καί δέν εἶναι τώρα τό θέμα μας αὐτό, ὅτι ἡ κόλαση καί ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι πνευματικές καταστάσεις. Λάθος! Γιατί ὁ ἄνθρωπος ἔχει σῶμα. Καί μέ τό σῶμα του θά βρεθεῖ καί στά δυό. Καί στήν κόλαση καί στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ συνεπῶς σημαίνει ὅτι καί ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἡ κόλαση εἶναι καί ἐξ ὑποκειμένου καί ἐξ ἀντικειμένου. Εἶναι καί μέσα μου, εἶναι καί ἀπ’ ἔξω μου.

Γιά νά φθάσω λοιπόν ἐγὼ τώρα τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἂν τήν ἐγκαθιδρύσω μέσα μου, πρέπει νά βιάσω τό νωθρό ἑαυτό μου. Καί τί θά πῶ; «Σήκω, θά πῶ στόν ἑαυτό μου, σήκω. Σήκω ἀπ’ τό κρεβάτι σου. Πήγαινε στήν ἐκκλησία». Βαριέσαι νά κάνεις προσευχή. «Σήκω νά κάνεις προσευχή». Πρέπει νάἐκβιάσω τόν ἑαυτό μου γιά νά κάνω προσευχή. Ὅπως, καί ἂν τό θέλετε, νά τό πάρω παράλληλο καί σέ βιοτικά πράγματα. Στό σχολεῖο. Πέστε μου σᾶς παρακαλῶ. Ἐγὼ μία ζωή ὁλόκληρη, ὅταν ἤμουν ἔφηβος, τέτοια ἐποχή, ἄνοιξη, πάντα εἶχα ἐξετάσεις. Διάβαζα καί ἔβλεπα τήν ὡραία φύση καί ἔλεγα, «τί ὡραία κι ἐγὼ εἶμαι κλεισμένος μέσα· πότε θά τελειώσει αὐτή ἡ ἱστορία; Μία ζωή, ἔλεγα, εἶμαι κλεισμένος καί δέν ἀπολαμβάνω τήν ἄνοιξη». Ὅταν τελείωσαν τά διαβάσματα καί οἱ ἐξετάσεις, ὅποτε μποροῦσα νά χαρῶ τήν ἄνοιξη. Ποιός μέ κρατοῦσε μέσα; Ἐγὼ ὁ ἴδιος. Γιατί; Ἐβίαζα τόν ἑαυτό μου νά καθίσω νά διαβάσω καί νά δώσω ἐξετάσεις. Δέν μέ βίαζε κανένας. Ἐγὼ ἐβίαζα τόν ἑαυτό μου. Συνεπῶς; Εἶμαι ἐλεύθερος. Δέν ὑποτάσσομαι· ὅμως ὑπακούω στό θέλημα τοῦ Θεοῦ· γιατί κρίνω ὅτι αὐτό εἶναι τό συμφέρον μου.

Τό νά μήν πέσω στό ἁμάρτημα τῆς αὐτονομίας, δέν σημαίνει ὅτι κατ’ ἀνάγκη θά πέσω στήν ἑτερονομία. Ὄχι! Ἀλλά στήν ὑπακοή τοῦ Θεοῦ μέ ὅλη μου τήν ἐλευθερία νά ἐκβιάζω τόν ἑαυτό μου γι’ αὐτό τό ζήτημα. Πάνω σ’ αὐτό τό σημεῖο, θά ‘θελα νά σᾶς ἔλεγα, ἐπειδή δυστυχῶς ὑπάρχουν πολλά φιλοσοφικά συστήματα, ἰδίως τά ὑπαρξιακά ἢ ἂν θέλετε τά ὑπαρξιστικά, νά τό πῶ ἔτσι, καί τὰ ὁποῖα ἑλκύουν πολύ τούς ἀνθρώπους σήμερα, καί μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ νεολαία μας κυρίως ζεῖ

τά συμπεράσματα πιά αὐτῶν τῶν ὑπαρξιστικῶν φιλοσοφικῶν συστημάτων. Τί ἀκριβῶς εἶναι, αὐτά τά ὑπαρξιστικά φιλοσοφικά συστήματα, πού

ἀναφέρονται δηλαδή στήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη; Δέν ἔχουν τίποτα ἄλλο παρά μία ἀνθρωποκεντρική θεμελίωση. Βάζουν στό κέντρο τόν ἄνθρωπο. Καί συνεπῶς ἐπαναλαμβάνουν τό προπατορικό ἁμάρτημα. Τό ἐπιχείρημα; Ἡ ἀπόλυτη ἐλευθερία. Ἐξάλλου αὐτό ὁ διάβολος εἶπε στούς πρωτόπλαστους. Ἔχετε μία δέσμευση. Ναί μέν ὅλα δικά σας, γιατί λέγει, σᾶς εἶπε ὁ Θεός, πονηρότατος, σᾶς εἶπε ὁ Θεός, λέγει, νά μήν δοκιμάσετε κανένα καρπό ἀπό τόν κῆπο, τόν παράδεισο. «Ὄχι, λέει ἡ Εὕα, ἀλλά μόνο ἀπ’ αὐτό τό δέντρο.»

(Γένεσις κεφ. 3,2) Ὡς ἂν τούς ἔλεγε· ὅτι ὁ Θεός ὅλα τά ἀπαγορεύει (κι αὐτό δέν μᾶς λέγουν καί αὐτοί οἱ ἄνθρωποι; Μᾶς λένε ὅτι, εἶσαι Χριστιανός; Ὅλα σέ σένα ἀπαγορεύονται. Ποιά ἀπαγορεύονται; Κι ἐμεῖς λέμε: Νά μόνο αὐτό ἀπαγορεύεται. Ἡ ἀνηθικότητα ἀπαγορεύεται, τά ναρκωτικά ἀπαγορεύονται, ἡ τεμπελιά ἀπαγορεύεται, τό ψέμα ἀπαγορεύεται) ἂχ καημένε, λέει τώρα ὁ διάβολος στούς πρωτόπλαστους: εἶναι γιά νά μήν ἀνοίξουν τά μάτια σας. Δηλαδή τούς ὑποβάλλει τήν ἀπόλυτη ἐλευθερία. Καί ἐδῶ τά ὑπαρξιακά, ὑπαρξιστικά αὐτά συστήματα, τά ἀνθρωποκεντρικά, αὐτά ὑποβάλλουν τήν ἀπόλυτη ἐλευθερία. Ὅταν τό παιδί φτάνει νά λέγει ὅτι δέν ἀναγνωρίζω οὐδεμία αὐθεντία· οὔτε τό δάσκαλό μου, οὔτε τόν καθηγητή μου, οὔτε τόν ἱερέα, οὔτε τόν πατέρα μου, οὔτε τήν μάνα μου. Αὐθεντία δέν ὑπάρχει. Τότε ποιός εἶναι αὐθεντία; Εἶμαι ἐγώ. Καί ποιός εἶναι γιά τόν καθένα ἡ αὐθεντία; Ἡ ἀφεντιά του. Ἀλλά ἐάν ἐγὼ εἶμαι ἡ αὐθεντία γιά τόν ἑαυτό μου, τότε μπορῶ νά λέγω ὅτι αἰσθάνομαι ἀπόλυτη ἐλευθερία. Τό σύνθημα τῆς ἀπόλυτης ἐλευθερίας. 

Ἀλλά ὅταν ἀκολουθήσω τό σύνθημα τῆς ἀπολύτου ἐλευθερίας, στήν 

πραγματικότητα ἔχω δουλωθεῖ. Ἔχω γίνει δοῦλος. Ἐλεύθερος δέν εἶμαι νά καπνίσω; Ἐλεύθερος εἶμαι. Μά, ὅταν καπνίσω γίνομαι δοῦλος τοῦ τσιγάρου. Ἐλεύθερος δέν εἶμαι νά πιῶ ναρκωτικά; Ἐλεύθερος εἶμαι. Ἐάν τά πιῶ, τότε γίνομαι δοῦλος τῶν ναρκωτικῶν. Καί βλέπετε τούς ἀνθρώπους νά γίνονται τά θύματα τῆς ἀπόλυτης ἐλευθερίας. Νά σᾶς παρακαλοῦν καί νά σᾶς λέγουν: Ἐλευθερῶστε μας! Ἐλευθερῶστε μας. Θέλω νά ἐλευθερωθῶ ἀπό τά ναρκωτικά, μά δέν μπορῶ. Πιάστε με, βάλτε με κάπου, κάντε μέ ἀποτοξίνωση, θέλω νά ἐλευθερωθῶ.

Γιατί παιδί μου; Εἶσαι δοῦλος; Καί ζητᾶς ἐλευθερία; Μά ἐν ὀνόματι τῆς ἐλευθερίας δέν ξεκίνησες νά κάνεις ὅ,τι ἔκανες, νά παίρνεις ναρκωτικά; Πῶς τώρα λέγεις, σῶστέ με, ἐλευθερῶστέ μέ; Ἅ, σημαίνει λοιπόν, ὅτι ἡ ἀπόλυτη ἐλευθερία τήν ὁποία διάλεξες σέ ὁδήγησε σέ σκλαβιά. Μετά ἡ ἀνηθικότητα. Ἀρχίζουν ἀπό τό Δημοτικό Σχολεῖο ἀκόμα νά ἔχουν φίλους ἢ φίλες. Λένε: εἶμαι ἐλευθερωμένη κοπέλα. Ἀκούσατε: εἶναι τίτλος τῆς ἐποχῆς μας αὐτό. Ἐλευθερωμένη κοπέλα. Παλιότερα λέγαμε χειραφετημένη κοπέλα. Σήμερα, λέγεται, «ἡ ἐλευθερωμένη κοπέλα». Ἀκοῦστε τί εἶπα. Ἡ ἐλευθερωμένη κοπέλα. Δηλαδή νά κάνει ὅ,τι θέλει. Θύματα πέφτουν καί ἐγκλημάτων ἀκόμα. Ἀλλά ἔχουν ἤδη πέσει θύματα τοῦ ἴδιου του ἑαυτοῦ τους. Εἶναι δυστυχισμένα πλάσματα οἱ κοπέλες αὐτές. Ὥστε θά ξέρετε πολύ καλά, ὅτι ἡ ἀπόλυτη ἐλευθερία, στό τέλος ὁδηγεῖ στό μή προορισμό τῆς ὑπάρξεως. Δέν μπορεῖς νά ὁδηγηθεῖς στή θέωση. Χάνεις τόν προορισμό σου. Καί ποῦ φθάνεις; Στήν κόλαση! Ξέρετε πῶς τό ἔλεγε αὐτό ὁ Σάρτρ; Αὐτός πού διέφθειρε τήν νεολαία τῆς Εὐρώπης. Ἔλεγε: «Ὁ ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι ἡ κόλασή μου». Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας λένε, ὅταν δεῖς τόν ἄλλον ἄνθρωπο εἶναι ὡς νά εἶδες τό Θεό. Διότι ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, εἶναι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Εἶδες, λέει, τόν πλησίον σου, τόν ἀδελφόν σου; Εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου. Καί ὁ Χριστιανισμός ὑπαρξισμός εἶναι. Δηλαδή ἀναφέρεται στήν ὕπαρξη. Ἀλλά εἶναι θεοκεντρικός. Καί ὅλα τ’ ἄλλα συστήματα ὑπαρξισμός εἶναι, ἀλλά ἀναφέρονται στήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι ἀνθρωποκεντρικά συστήματα.

Ποῦ ὁδηγεῖ ὁ Χριστιανισμός ποῦ ἐνδιαφέρεται γιά τήν ὕπαρξη; Ὁδηγεῖ στό Θεό. Εἶδες, λέγει, τόν ἀδελφό σου; Εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου. Αὐτό δέν εἶχε πεῖ καί ὁ Ἰακὼβ στόν Ἠσαῦ, ὅταν τόν εἶδε; Εἶδα, λέγει, ὅταν εἶδα τό πρόσωπό σου, ὡς νά εἶδον τόν Κύριον, τόν Θεόν μου». Ὁπότε μέσα στή θέα τῶν προσώπων τῶν ἄλλων ἀνθρώπων εἶναι εὐτυχισμένος ὁ ἄνθρωπος. Μέσα στήν ἀγάπη καί τήν κοινωνία τῶν προσώπων τῶν ἄλλων. Ὁ ὑπαρξισμός, ὁ ἐγωκεντρισμός ποῦ ὁδηγεῖ; Στήν ἀπομόνωση. Δηλαδή δέν ἀναγνωρίζω κανένα πρόσωπο· εἶμαι ἡ αὐθεντία, καί μόνο ἐγὼ εἶμαι ἡ αὐθεντία. Ἡ παρουσία τοῦ ἄλλου γιά μένα εἶναι κόλαση. Κόλαση! Καί στό τέλος ἀπομονώνομαι καί εἶμαι δυστυχισμένος. Γι’ αὐτό σήμερα ἔχουμε τήν κόλαση στούς ἀνθρώπους πρίν ἀπό τήν κόλαση. Μέσα στήν ψυχή τους ἔχει ἐγκαθιδρυθεῖ ἡ κόλαση. Καί αἰσθάνονται δυστυχισμένοι ἄνθρωποι. Αὐτή, λοιπόν, ἡ ἀπόλυτη ἐλευθερία ὁδηγεῖ στήν κατάσταση τῆς δουλείας. Πρέπει νά ἐλευθερωθοῦμε. Κι ἔτσι νά ἀνοίξει πραγματικά ὁ δρόμος γιά νά μπορέσουμε νά φθάσουμε στή θέωση. Αὐτά δηλαδή πρέπει νά παραμεριστοῦν. Πρέπει νά τά βγάλουμε ἀπό τήν μέση. Ὅπως καταλάβατε, στήν ἐποχή μας ἔχουμε πολλά ἐμπόδια. Ἐγώ σᾶς τά συνόψισα γιά νά τά δεῖτε σέ μία θεωρητική θεμελίωση. Καί νά μήν παγιδεύεστε, ὅπως παγιδεύτηκαν οἱ πρωτόπλαστοι.

Ἐδῶ τελειώνουμε ἕνα μεγάλο κεφάλαιο. Εἶναι τό κατ’ εἰκόνα. Ὅλα αὐτά τά θέματα μέχρι σήμερα πού εἴπαμε, ἐδῶ καί ἀρκετά θέματα πίσω ἀναφέρονται στό «κατ’ εἰκόνα». Δηλαδή τί εἶναι τό «κατ’ εἰκόνα», καί πῶς μπορεῖ νά βρεῖ τήν καταξίωσή της. Καί ἔτσι νά φθάσει ὁ ἄνθρωπος νά ὁμοιάσει τοῦ Θεοῦ.

Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπινου σώματος (Α’).

   Καί τώρα εἰσερχόμαστε σέ ἕνα καινούργιο θέμα.

Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, τό βιβλίο τῆς Γενέσεως εἶναι ἕνα βιβλίο, τά τρία πρῶτα κεφάλαια ἐννοεῖται, μέ θέματα ἀπέραντα καί μεγάλα καί βαθιά, σέ μία προσφορά

πολύ συμπυκνωμένη καί μέ πολλή ἁπλότητα γραμμένα ὅλα αὐτά, γιά νά μποροῦν οἱ ἄνθρωποι καί οἱ πιό ἁπλοί νά τά καταλαβαίνουν. Μπορεῖ ἕνας ἁπλός ἄνθρωπος νά μή δίδει ὁρισμούς, μπορεῖ νά μή μιλᾶ ὅπως οἱ μορφωμένοι, ἀλλά τά ζεῖ αὐτά, τά καταλαβαίνει. Καί θά σοῦ πεῖ ἁπλά, πολύ ἁπλά: θέλω νά εἶμαι κοντά στό Θεό. Τίποτα ἄλλο. Μόνος μου δέν μπορῶ νά φτάσω στό Θεό. Πρέπει νά εἶμαι μαζί μέ τό Θεό, γιά νά φθάσω στό Θεό. Θά σᾶς τό πεῖ ἔτσι πολύ-πολύ ἁπλά. Εἶναι τό ἴδιο πρᾶγμα. Γι’ αὐτό ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι γραμμένη πολύ ἁπλά, εἶναι γιά ὅλους. Καί γιά τόν ἁπλό καί μή μορφωμένο μέ γράμματα καί γιά τόν μορφωμένο ἄνθρωπο πού ξέρει πολλά γράμματα. Γιά ὅλους εἶναι τό σοφό βιβλίο τοῦ Θεοῦ. Καί αὐτά παρακαλῶ στήν Παλαιά Διαθήκη. Τήν ὁποία Παλαιά Διαθήκη προσβάλλουν στήν ἐποχή μας. Καί λέγουν ὅτι ἡ Παλαιά Διαθήκη εἶναι ἕνα βιβλίο μυθικό. Ἣ ἁπλῶς γράφει ἱστορίες, ἀναλόγως τά κεφάλαια καί τά βιβλία της, γράφει ἱστορίες τῶν Ἑβραίων πού δέν μᾶς ἐνδιαφέρουν. Κι ὅμως αὐτές οἱ ἱστορίες Ἑβραίων, ἐπειδή οἱ Ἑβραῖοι εἶναι ἕνας τυπικός λαός, ἕνας λαός δηλαδή ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ τύπο, ὑπόδειγμα,

μοντέλο, γιά ὅλους τούς λαούς τῆς γῆς, καί δέν εἶναι ἁπλῶς μία ἱστορία ἑνός λαοῦ πού δέν μᾶς ἐνδιαφέρει. Διότι ἀπό τήν ἱστορία αὐτοῦ τοῦ λαοῦ ἔχει βγεῖ ἡ παγκόσμια σωτηρία.

Ἐρχόμαστε λοιπόν σέ ἕνα καινούργιο θέμα.

«Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς, καί ἐνεφύσησεν εἰς τόν πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς, καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν.» (Γένεσις κεφ. 2, 7)

Καί ἔπλασε, λέγει, ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, ἀφοῦ πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ. Καί φύσηξε στό πρόσωπό του πνοή ζωῆς. Λίγο παρακάτω μᾶς λέγει ὅτι φύσηξε στούς μυκτῆρας αὐτοῦ καί τοῦ ἔδωσε πνοή ζωῆς. Καί ἔτσι ἔγινε ὁ ἄνθρωπος «εἰς ψυχήν ζῶσαν». Ψυχή ἐδῶ θά πεῖ δυό πράγματα. Καί ζωή, καί αὐτό πού λέμε στή γλώσσα μας ψυχή. Καί γιά τό ὁποῖο θέμα «ψυχῆς» θά μιλήσουμε ἰδιαιτέρως.

Ὥστε λοιπόν ὁ Θεός πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ φύσηξε στό πρόσωπό του, τοῦ ἔδωσε ζωή, τοῦ ἔδωσε ψυχή καί ἔπλασε τόν πρῶτο ἄνθρωπο! Ὥστε λοιπόν ὁ πρῶτος ἄνθρωπος δέν γεννήθηκε, ἀλλά δημιουργήθηκε. Καί μέ

τόν τρόπο πού εἴδαμε.

Ἀλλά ἂς ἔρθουμε νά δοῦμε αὐτό τόν τρόπο τῆς δημιουργίας τοῦ πρώτου ἀνθρώπου. Μέ αὐτή τήν ἀνθρωπομορφική ἔκφραση, ἡ Ἁγία Γραφή, πού λέγει, ὅτι ὁ Θεός πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ, ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο «χοῦν ἀπό τῆς γῆς» καί τόν πῆρε καί τόν φύσηξε κτλ., ὅλα αὐτά, πού χρησιμοποιεῖ, τρόπον τινά, τά χέρια του ὁ Θεός, ὁ Θεός βεβαίως δέν ἔχει χέρια ὅπως ἔχουμε ἐμεῖς, μέ αὐτή λοιπόν τήν ἀνθρωπομορφική ἔκφραση δείχνει ἡ Ἁγία Γραφή τήν ἰδιαιτέρα φροντίδα τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο, τόσο γιά τήν σωματική του κατασκευή, ὅσο καί γιά τήν κατασκευή τῆς ψυχῆς του. Ἐκεῖνο πού βλέπουμε μέ μία πρώτη ματιά εἶναι ὅτι τό ἀνθρώπινο σῶμα κατασκευάσθηκε ἀπό ὕλη, πού ὑπάρχει στή γῆ. Ὁ Θεός ἔκανε τό σύμπαν, ἔκανε καί τή γῆ, ὅπως λέγαμε στή Χριστιανική Κοσμολογία. 

Καί ἐπάνω στή γῆ συναντῶνται ὅλα τά στοιχεῖα τά γνωστά μας. Αὐτά τά ὁποία γνωρίζουμε καί ἀπό τήν φυσική. Ὅλα τά γνωστά στοιχεῖα. Ἀπό τά στοιχεῖα, λέγει, αὐτά, τά ὁποῖα μέ μία λέξη ἡ Ἁγία Γραφή τά ἀποκαλεῖ «χοῦν». Ὁ χοῦς, θά πεῖ χῶμα (Μία μικρή, μικρή, παρένθεση εἶναι χρήσιμη). Ἡ λέξη «ἄνθρωπος» ὅπως σας ἔλεγα, ἐτυμολογικά δέν γνωρίζουμε τί σημαίνει. Στήν Λατινική γλώσσα ὁ ἄνθρωπος λέγεται «Homo». Καί ἡ Λατινική γλώσσα ἐκφράζει πολύ καλά αὐτό τό ὁποῖο εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Δηλαδή homo εἶναι ἀπό τήν Ἑλληνική γλώσσα, πού θά πεῖ «χοῦς». Διότι ἡ Λατινική γλώσσα ἔχει πάρει πάρα πολλές Ἑλληνικές λέξεις. Συνεπῶς «Homo», αὐτό πού μεταφράζουμε ἐμεῖς «ἄνθρωπος», ἐτυμολογικά θά πεῖ χωματένιος. Ἡ ρίζα εἶναι Ἑλληνική. Ὥστε πράγματι· λένε μάλιστα μερικοί ὅτι στή γῆ θά γυρίσεις, καί εἶναι κάτι τόσο συνηθισμένο πρᾶγμα. Δέν ἔχετε παρά νά δεῖτε ἕναν ἄνθρωπο πού τόν θάβουμε, καί νά πᾶτε ὕστερα ἀπό μερικά χρόνια νά τόν ξεθάψετε κι ἔχει λιώσει. Καί τί ἔχει γίνει; Ποῦ πῆγε αὐτός; Ἔγινε χῶμα. Συνεπῶς ξαναγύρισε αὐτό πού ἦταν. Δέν ὑπάρχει πιό τρανή ἀλήθεια, μόνο ἕνας ἀφελής δέ θά τό πίστευε αὐτό, ὅτι δέν εἴμαστε ἀπό τό χῶμα. Μέ τήν διαφορά μόνο πὼς εἶναι ἕνα χῶμα, τό ὁποῖο ἔχει τή σφραγῖδα τῆς ζωῆς! Δηλαδή εἶναι ὕλη, εἶναι νεκρά ὕλη, ἡ ὁποία ἔγινε ζῶσα. Αὐτό δέ, τό πῶς ἔγινε ἡ ὕλη ἡ νεκρά ζῶσα ἀποτελεῖ καί τό μέγα μυστήριο τῆς ἐπιστήμης, τό ὁποῖο μέχρι τώρα δέν τό ἔχει λύσει. Δέν γνωρίζω ἐάν τό λύσει ἡ ἐπιστήμη, δέν ἔχει καί πολλή σημασία, τό θέμα εἶναι ὅτι ὁ Θεός ἐκ τῆς νεκρᾶς ὕλης ἔκανε ζῶσα ὕλη. Αὐτό πού λέγει, ὅτι φύσηξε, σημαίνει ὅτι κάνει μία ἰδιαίτερα δημιουργική πράξη. Ὁ ἀγγειοπλάστης φτιάχνει ἕναν πήλινο ἄνθρωπο. Ἔχει ἐξωτερική μορφή ἀνθρώπου, ἀλλά εἶναι ὅμως πηλός. Δέν ἔχει τίποτα ἄλλο. Ἐδῶ ὁ ἄνθρωπος εἶναι κάτι ἄλλο. Εἶναι μέν πηλός, ἀλλά πῆρε ζωή. Εἶναι ζωικός πηλός.

Γιά νά καταλάβουμε πόσο χωματένιοι εἴμαστε καί ὅτι δέν πρέπει βεβαίως νά καυχιόμαστε γιά τήν ἀφεντιά μας, ὁ Θεός μᾶς ἔκανε καί πολύ εὐτελεῖς μέ εὐτελῆ ὑλικά. Μᾶς ἔφτιαξε καί σπουδαίους. Κατ’ εἰκόνα Του. Πρέπει, λοιπόν, γιά νά μήν ὑπερηφανευόμαστε, νά βλέπουμε ὅτι εἴμαστε  χωματένιοι ἄνθρωποι ἀλλά καί νά δοξάζουμε τό Θεό γιά τό μεγαλεῖο τοῦ ἀνθρώπου.

Ἀπό τί ἀποτελούμαστε; Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι ἕνας ἄνθρωπος ζυγίζει 65 κιλά. Μέ βάση λοιπόν αὐτό ξεκινᾶμε καί λέμε: Ἀπό τό ὅλο βάρος τοῦ 45 κιλά εἶναι νερό. Ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά ζήσει χωρίς νερό. Χωρίς φαΐ

μπορεῖ νά ζήσει 40 ἡμέρες, καί ἴσως καί λίγο παραπάνω. Χωρίς νερό, παραπάνω ἀπό 15 ἡμέρες δέν μπορεῖ νά ζήσει. Παθαίνει ἀφυδάτωση καί πεθαίνει. Διότι τά κύτταρά του, σέ μία συντριπτική, νά ποῦμε, ποσότητα, εἶναι νερό. Ὁ ἄνθρωπος κυριολεκτικά πλέει μέσα στό νερό. Λοιπόν, τά 45 κιλά ἀπό τά 65 εἶναι νερό. Ἔχει τόσο λίπος, ὅσο νά κατασκευαστοῦν 7 σαπούνια τοῦ νιπτήρα. Σαπουνάκια πολυτελείας. Ἔχει ἄνθρακα. Ἔχει κάρβουνο. Τόσο ὅσο νά κατασκευαστοῦν οἱ μύτες 9.000 μολυβιῶν. Ἔχει φώσφορο. Τόσο γιά νά κατασκευαστοῦν 2.200σπίρτα. Ἔχει μαγνήσιο. Τόσο ὅσο γιά μία δόση καθαρτικοῦ. Ἔχει σίδηρο. Βλέπετε, ἔχετε ἀκούσει πολλές φορές πού λέμε, σοῦ λείπει σίδηρος. Τρῶγε φακή. Ἡ φακή ἔχει σίδηρο. Τό σπανάκι ἔχει σίδηρο κ.ο.κ.Ἔχουμε λοιπόν ἀνάγκη ἀπό σίδηρο. Ἐάν δέν ἔχουμε, ἔχουμε σοβαρές ἀρρώστιες. Ἔχουμε καί χαλκό μέ τήν εὐκαιρία σᾶς τὰ λέγω κι αὐτό. Καί ἄν μᾶς λείψει χαλκός, ἔχουμε προβλήματα στόν ἐγκέφαλο μάλιστα. Λοιπόν, ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό σίδηρο. Πόσο σίδηρο ἔχουμε; Ὁ ἄνθρωπος τῶν 65 κιλῶν; Ὅσο ἕνα καρφί. Ἔχουμε ἀνάγκη καί ἀπό ἀσβέστιο. Πόσο; Ὅσο νά ἀσπρίσει ὁ τεῖχος ἑνός πολύ μικροῦ δωματίου. Ἔχουμε καί ἄλλα μερικά εὐγενῆ μέταλλα. Ἔχουμε κάλλιο κτλ., ἔχουμε μερικά ἅλατα κτλ., κτλ., αὐτά σέ μικρές ποσότητες.

Ὅπως καταλαβαίνετε, ἀπό αὐτά ἀποτελούμαστε. Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἡ δέ κατασκευή του καταλαμβάνει χῶρο. Ἐάν ὑποθετικά, ἔπρεπε νά συμπιεστεῖ, τί θά συνέβαινε; Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ ὕλη ἔχει τρομακτικά κενά. 

Ξέρετε πόσο ἀπέχει ἕνα ἄτομο τῆς ὕλης. Ἔχουμε ἐδῶ ἕνα πυρήνα καί τό ἠλεκτρόνιο πού γυρίζει γύρω ἀπό τόν πυρήνα ἑνός ἀτόμου ὑδρογόνου. Τό ἠλεκτρόνιο εἶναι ὅσο μία μπάλα ποδοσφαίρου καί βρίσκεται σέ ἀπόσταση ὅσο ἀπό τή Λάρισα ὡς τό Βόλο. Μεταξύ λοιπόν τοῦ πυρῆνος καί τοῦ ἠλεκτρονίου ὑπάρχει μία τρομακτική ἀπόσταση, σέ σχέση ἐννοεῖται μέ τά βάρη τους καί τούς ὄγκους, τοῦ πυρῆνος καί τοῦ ἠλεκτρονίου. Ἂν ἔπρεπε λοιπόν αὐτά τά πράγματα νά τά συμπιέσουμε, δυσκολότατο πρᾶγμα, τότε θά φτιάχναμε μία ὕλη, ἡ ὁποία θὰ ἦταν βαρύτατη, ἀλλά πολλή μικρή σέ ὄγκο. Ἂν λοιπόν ἔπρεπε νά συμπιέσουμε τόν ἄνθρωπο καί νά μήν ὑπάρχουν κενά στά ἄτομα τῆς κατασκευῆς του, δέν λέω κύτταρα, γιατί τά κύτταρα εἶναι πολυσύνθετα πράγματα, τότε θά ἔπρεπε νά γίνει ὅσο τό κεφαλάκι μίας καρφίτσας! Θά πεῖτε! Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος; Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος! Σηκώνει ἕνα σβέρκο γιά νά πεῖ στόν οὐρανό, δέν ὑπάρχεις Θεέ! Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Μία φούχτα χῶμα. Καί λέει στόν δημιουργό του, στόν Θεό του, δέν ὑπάρχεις. Τί φτωχός πού εἶναι ὁ ἄνθρωπος!  Ἢ ἐκεῖνος πού μαζεύει χρυσάφι, ἢ ἐκεῖνος πού φτιάχνει καί φτιάχνει καί στολίζεται καί κάνει, δείχνει καί ἀλαζονεύεται, ἄνθρωπε τί εἶσαι; Μία φούχτα χῶμα. Δέν τό πιστεύεις; Πολύ κοντά στό πρᾶγμα. Πήγαινε μέχρι τό νεκροταφεῖο νά δεῖς τί γίνονται οἱ ἄνθρωποι. Κι ἐκεῖ θά μάθεις τί εἶσαι καί ἐσύ. Ἐκτός ἂν πιστεύεις ὅτι ἐσύ δέν θά πεθάνεις. Κι ὅμως ὁ ἄνθρωπος εἶναι πολύ ὡραῖος. Μήν κοιτᾶτε πὼς τόν ἔκανε ἡ ἁμαρτία τόν ἄνθρωπο. Γεννιοῦνται παιδιά πολλές φορές σακάτικα, ἀνώμαλα, περίεργα. Ὁ ἄνθρωπος καταντάει κι αὐτός, πού καταντάει. Ἡ κατασκευή τοῦ ἀνθρώπου ὅπως βγῆκε ἀπό τά χέρια τοῦ Θεοῦ εἶναι ὡραία κατασκευή.

Λέγει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων στήν 4η του κατήχηση: «Τόν δέ καί κατέγνωσαν τοῦ θαυμασίου τούτου σώματος; Τό μέν γάρ ἐν εὐπρεπείᾳ λείπεται; τί δέ οὐκ ἔστιν ἔντεχνον τῆς κατασκευῆς;». Τί εἶναι ἐκεῖνο, λέγει, πού κατηγόρησαν στό θαυμάσιο αὐτό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου;

Σέ τί ὑπολείπεται, σέ εὐπρέπεια τό ἀνθρώπινο σῶμα; Τί ὑπάρχει πού νά μήν εἶναι ἔντεχνα κατασκευασμένο καί κατάλληλο γιά νά κατασκευάσει ὅ,τι θά κατασκευάσει καί ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος μετά ταῦτα; Ὅλα εἶναι πολύ σπουδαῖα. 

Τό δέ βιβλίο τῶν Παροιμιῶν, τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μας λέγει τό ἑξῆς: «μέγα ἄνθρωπος» (Παροιμίες Σολομῶντος 20, 6) Δηλαδή μέγα πράγμα εἶναι ὁ ἄνθρωπος! Μέγα! 

Ὁ δέ Ἰὼβ λέγει: «Τί γάρ ἐστίν ἄνθρωπος ὅτι ἐμεγάλυνας αὐτόν ἤ ὅτι προσέχεις τὸν νοῦν εἰς αὐτόν;» (Ιώβ 7,17)

Τί εἶναι πού τόν προσέχεις; Ὁ δέ ψαλμωδός λέγει: «ἠλάτωσσας αὐτόν βραχύ τι παρ΄ ἀγγέλους, δόξῃ και τιμῇ ἐστεφάνωσας αὐτόν, (δηλαδή τόν ἄνθρωπο) καί κατέστησας αὐτόν ἐπί τά ἔργα τῶν χειρῶν σου» (Ψαλμός 8, 6-7) Τόν ἔβαλες βασιλιά πάνω στά ἔργα τῶν χεριῶν σου. μάλιστα, θά λέγαμε στό σημεῖο αὐτό, ἐκεῖνο τό «βραχύ τι παρ’ ἀγγέλους» δέν ἀναφέρεται στό θέμα τῆς κατασκευῆς. Ἀναφέρεται σέ ἄλλο σημεῖο. Ἐκεῖνο πού ἔχω νά σᾶς πῶ μόνο εἶναι τό ἑξῆς: ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλουσιότερος ἀπό τούς ἀγγέλους! Διότι οἱ ἄγγελοι εἶναι μόνο πνεύματα. Καί δέν εἶναι σώματα, δέν ὑπάρχει ὕλη στούς ἀγγέλους. Μετέχουν μόνο τοῦ πνευματικοῦ κόσμου. Ὁ ἄνθρωπος μετέχει καί τοῦ ὑλικοῦ καί τοῦ πνευματικοῦ κόσμου. Καί εἶναι τό μεθόριο, δηλαδή ἐκεῖνο πού ἑνώνει τόν πνευματικό κόσμο μέ τόν ὑλικό κόσμο. Ἀφοῦ λοιπόν ὁ ἄνθρωπος περιεκτικά ἔχει καί σῶμα, ὕλη καί πνεῦμα, ἔχει καί τά δυό, ἄρα λοιπόν ἀπό τήν ἄποψη αὐτή ὁ ἄνθρωπος εἶναι πλουσιότερος καί ἀπό αὐτούς τούς ἀγγέλους. Ἄς μου ἐπιτραπεῖ νά ἔλεγα. Ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἄποψη αὐτή εἶναι πλουσιότερος, τολμηρό αὐτό πού θά πῶ, καί ἀπό τόν ἴδιο τόν Θεό! Ἀλλά ὁ Θεός ἑντύθηκε τήν ἀνθρώπινη φύση, αὐτή πού δημιούργησε καί ἔτσι γίναμε εἰκόνα του. Δηλαδή πλούσιος ἐκεῖνος, πλούσιοι καί ἐμεῖς.

Ὥστε λοιπόν ἡ ἀνθρώπινη κατασκευή ἔχει ἀξία. Ναί, καί ἔχει μάλιστα τρομακτικά μεγάλη ἀξία.

3-4-1983

21η ομιλία στην κατηγορία 
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 8/59. Ὑπερνίκησις ἐμποδίων : Β'. Ἡ κυκλική ἀντίληψις τῆς ἱστορίας.

†.Εἴπαμε σέ προηγούμενη ὁμιλία μας ὅτι ἡ θέωση ἀποτελεῖ τόν ἀληθινό μας προορισμό. Ἄνθρωπος πού δέν ἀντιλαμβάνεται τόν ἀληθινό του προορισμό, εἶναι ἂνθρωπος στόν κόσμο αὐτό ζῶν κατά τύχην, εἶναι... τίποτα. Πρέπει να ἀντιληφθοῦμε τόν προορισμό μας καί ἀκόμη πρέπει να πραγματώσουμε τόν προορισμό μας, πού εἶναι ἡ θέωση. Δηλαδή δυνάμει τοῦ κατ’ εἰκόνα νά πραγματώσουμε τό «καθ’ ὁμοίωσιν». Δηλαδή νά ὁμοιάσουμε τοῦ Θεοῦ. Νά γίνουμε χριστοειδεῖς. Νά γίνουμε θεοειδεῖς. Αὐτό πρέπει νά γίνουμε καί θά γίνουμε κατά τό μέτρο τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ἔχομε τό μοντέλο μας. Εἶναι τό ἀρχέτυπό μας ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἐκεῖ πρέπει νά τείνουμε. Γι’ αὐτό τό λόγο προβάλλεται ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Καί εἶναι τό μέτρον τῆς θεώσεώς μας. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἔτσι ἐκινεῖτο. Καί ἔφθασε σ’ ἐκείνο τό ὓψος πού ἓφθασε. Ἔτσι βλέπομε ποῦ μπορεί να φθάσει ὁ ἄνθρωπος.

Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος τό ἐπέτυχε, ἐπειδή ἀκριβῶς ἀπετέλεσε μίμηση τοῦ ἀρχετύπου της, γι΄ αὐτό μπορεῖ νά σταθεῖ καί γιά μᾶς ἕνα στοιχεῖο μιμήσεως. Ὅπως καί ἡ ζωή ὅλων τῶν ἁγίων, ἐπειδή ἐμιμήθηκαν τό Χριστό, τό ἀρχέτυπό τους, γι’ αὐτό μποροῦν νά μᾶς βοηθήσουν στό νά προσπαθήσουμε νά τούς μοιάσουμε. Ὅπως ἀκριβῶς, προσπαθεῖ να μοιάσει τό παιδί, τοῦ πατέρα του καί τῆς μητέρας του, ἣ ὁ μαθητής τοῦ δασκάλου του. Δέν ἀποτελεῖ ὅμως τό ἄκρον ἄωτον, θά λέγαμε, τῆς τελειότητας ὁ πατέρας καί ἡ μητέρα, οὔτε ὁ δάσκαλος. Ἐν τούτοις εἶναι ἀνάγκη τό μικρό παιδί, τό ἀμαθές παιδί, να μιμηθεῖ τούς γονεῖς του καί τούς δασκάλους του. Αὐτό εἶναι πολύ βοηθητικό. Διότι ὅταν τούς μιμηθεῖ, ἀπό κεῖ καί πέρα μπορεῖ ἀκόμα καί να τούς ξεπεράσει. Θά ἔλεγα, μιμηθεῖτε τούς ἁγίους καί ξεπεράσατέ τους, ἂν μπορεῖτε. Ἀλλά θά ἦταν εὐτύχημα νά τούς μιμηθοῦμε. Νά ξεκινήσουμε ν’ ἀρχίσουμε νά τούς μιμούμαστε. Δεν τό λέγω αὐτό, γιατί παρεμβάλλονται καί μᾶς κρύπτουν τό ἀρχέτυπό μας, τόν Ἰησοῦ Χριστόν, ἀντιθέτως μᾶς βοηθοῦν καί μᾶς δείχνουν τό ἀρχέτυπό μας. Κανείς ἅγιος δέν θά ἔλεγε μιμήσου ἐμένα καί ὄχι τό Χριστό. Ἀλλά μιμήσου ἐμένα πού μιμήθηκα τό Χριστό. Ὅπως τό λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ». (Α’ Κορινθίους 11,1) Νά μοῦ γίνεσθε μιμητές, ὅπως κι ἐγὼ ἔγινα τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ ἀπαλλαγή ἀπό ὁρισμένες ἀντιλήψεις συμβάλλει στήν ἔρευνα.

  Εἴχαμε ἐξηγήσει τήν περασμένη φορά ὅτι ἕνα πρῶτο ἐμπόδιο εἶναι ὅτι πρέπει να ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τό κακό καί τήν ἁμαρτία. Αὐτό τό ἀναλύσαμε. Πρέπει να ἀπαλλαγοῦμε καί ἀπό μερικές ἀντιλήψεις πού μπορεῖ νά ἔχουμε. Θά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Ὅταν ἐξηγοῦμε σέ ἕναν ἄνθρωπο κάτι, ἕνα θέμα, πολλές φορές βλέπομε ὅτι ὁ ἀκροατής μας δέν τό καταλαβαίνει. Ἐάν δέν ὀφείλεται σέ μᾶς, δηλαδή ὅτι ἐμεῖς ἔχουμε τήν δυνατότητα νά ἐξηγήσουμε, ἀλλά ὀφείλετε στόν ἀκροατή μας, κατά ἕνα μεγάλο ποσοστό ξέρετε ποῦ ὀφείλεται; Ὅταν δέν καταλάβει κάτι; Ἂς ποῦμε, τοῦ ἐξηγοῦμε ἕναν δρόμο. «Ξέρετε κύριε, τοῦ λέμε τοῦ ἀλλουνοῦ, θά προχωρήσετε ἀπό δῶ, θά πᾶτε ἀπό κεῖ…», αὐτός τήν ὥρα πού τοῦ μιλᾶμε ἔχει στό νοῦ του κάτι ἄλλο. Δηλαδή ἔχει μία ἀντίληψη δική του φτιαγμένη γιά 'κεῖνο πού ζητάει. Καί δέν εἶναι ἀπαλλαγμένος ἀπό τήν δική του τήν ἀντίληψη γιά νά ἀκούσει αὐτό πού τοῦ λέμε. Ἔτσι, προσπαθεῖ ν’ ἀκούσει μέν ἐμᾶς, χωρίς νά ἀπαλλαγεῖ ὅμως ἀπό τή δική του ἀντίληψη. Τό ἀποτέλεσμα θά εἶναι νά μήν καταλάβει τελικά τίποτα. Νά τά μπερδέψει. Αὐτόπού σᾶς εἶπα εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο. Γι’ αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο ν’ ἀπαλλάσσεται κανείς ἀπό μία ἀντίληψη πού ἔχει γιά νά καταλάβει κάτι. Στή ἐπιστήμη ὁ ἀληθινός ἐπιστήμων, γιά νά καταλάβει κάτι πρέπει νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό ὅσες ἀντιλήψεις ἔχει γι’ αὐτό τό κάτι. Νά τίς βάλει στήν ἄκρη. Δέν τίς πετάει. Τίς βάζει στήν ἄκρη ὅμως γιά μία στιγμή. Γιά ν’ ἀνοίξει τόν δρόμο γιά μία νέα ἔρευνα. Ἐάν μένω σέ παλιές ἀντιλήψεις οὐδέποτε θά καταλάβω ἐκεῖνο, τό ὁποῖο ψάχνω νά βρῶ. Πρέπει, λοιπόν, κατά κάποιο τρόπο ν’ ἀλλάξω μίαν ἀντίληψη. Ἔτσι κι ἐδῶ. Εἴμαστε μέσα στόν κόσμο πού ζοῦμε, ἀπό τίς παραδόσεις μας, τίς ἀνθρώπινες παραδόσεις, ἀπό τούς ἀνθρώπους πού λένε τόσα πολλά, κτλ κτλ, εἴμεθα πνιγμένος μέσα σέ ποικίλες ἀντιλήψεις. Πρέπει ν’ ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτές. Μία λοιπόν ἀντίληψη εἶναι ὅτι ἡ Ἱστορία εἶναι κυκλική. Ἐδῶ τώρα θέλω πάρα πολύ νά προσέξετε καί θά δεῖτε τί σημασία ἔχει αὐτό. Μπορεῖ νά τά διατυπώνουμε μέ μία ὁρολογία λίγο δύσκολη, ἀλλά ὅμως εἶναι πράγματα πού τά συναντοῦμε καθημερινά.

Ἡ κυκλική ἀντίληψη τῆς ἱστορίας.

   Τί εἶναι αὐτή ἡ κυκλική ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας. Ὅπως θά ξέρετε ἡ Ἱστορία θέτει ἕνα ἐρώτημα. Ἔχει ἢ δέν ἔχει τέλος; Τελειώνει ἢ δέν τελειώνει; Ἐάν ἡ Ἱστορία δέν ἔχει τέλος, τότε εἶναι κυκλική. Ὅπως καί οἱ ἐποχές τοῦ ἔτους εἶναι κυκλικές. Βλέπετε ἔχουμε ἄνοιξη. Τί σημαίνει ἔχουμε ἄνοιξη; Σημαίνει ὅτι καί πέρυσι εἴχαμε ἄνοιξη. Ξαναγυρίζουμε ἐποχικά στό ἴδιο σημεῖο. Σημαίνει λοιπόν ὅτι ὅταν κάνω κύκλους, διαδρομές κυκλικές, δέν τελειώνω ποτέ. Διότι στόν κύκλο ἐπάνω, στήν περιφέρειά του, δέν ὑπάρχει οὔτε ἀρχή οὔτε τέλος. Μπορῶ νά πάρω ὡραιότατα ἀφετηρία τό χειμώνα ἢ τό καλοκαίρι. Ἀνά πᾶσα στιγμή παίρνω μία ἀφετηρία. Στόν κύκλο, λοιπόν, στήν κυκλική μορφή δέν ἔχω οὔτε ἀρχή οὔτε τέλος.

Ἡ εὐθύγραμμη ἀντίληψη τῆς ἱστορίας.

   Ἀντιθέτως, ἐάν πῶ ὅτι ἡ Ἱστορία τελειώνει, τότε ὁπωσδήποτε ἡ Ἱστορία εἶναι εὐθύγραμμη. Σημαίνει, δέν ξαναγυρίζω στό ἴδιο σημεῖο. Καί αὐτό θά μπορούσαμε νά τό ποῦμε ὡς ἑξῆς: ὅτι ὁ Χριστιανισμός διδάσκει - καί θά σᾶς τό ἐξηγήσω αὐτό παρακάτω - ὅτι ἡ Ἱστορία ἔχει τέλος! Ἄρα λοιπόν ἀφοῦ ἔχει τέλος εἶναι εὐθύγραμμη. Καί τό τέλος δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ ἀνακεφαλαίωση ὄλου τοῦ σύμπαντος κόσμου, ἀπό τόν ἀνακεφαλαιωτή, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Τί θά πεῖ ἀνακεφαλαίωση; Θά πεῖ ἀποκατάσταση. Θά πεῖ διόρθωση, ἀποκατάσταση. Θά ἀποκαταστήσει λοιπόν τή φθορά ὁ Χριστός στό τέλος τῆς Ἱστορίας. Δηλαδή ὁ κόσμος θά τελειώσει, θά τό διορθώσει καί θά ζήσει στήν αἰωνιότητα. Ἀλλά ζώντας στήν αἰωνιότητα ὁ κόσμος, δηλαδή τό σύμπαν, δηλαδή ἡ κτιστή του δημιουργία, ἡ κτιστή ὁρατή δημιουργία, γιά νά ζήσει στήν αἰωνιότητα σημαίνει ὅτι τελειώνει ἡ Ἱστορία. Τί εἶναι ἡ Ἱστορία; Ἡ Ἱστορία εἶναι γεγονότα. Εἶναι συμβεβηκότα. Εἶναι αὐτό πού λέμε, «θ’ ἀνοίξω τό ραδιόφωνο ν’ ἀκούσω εἰδήσεις, θά διαβάσω στήν ἐφημερίδα ν’ ἀκούσω τά περιστατικά.» Τί εἶναι αὐτό καί τί εἶναι ἐκεῖνο. Σήμερα ἔχουμε αὐτό, αὔριο ἔχουμε ἐκεῖνο, χθές εἴχαμε ἐκεῖνο. Αὐτά λέγονται συμβεβηκότα. Στήν Ἱστορία ὑπάρχουν τά συμβεβηκότα. Ἀλλά ὅμως προσέξτε κάτι. Στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ βεβαίως δέν ἔχουμε συμβεβηκότα. Ἐκεῖ τί ἔχουμε; Ἔχουμε τήν ἀπέραντη μακαριότητα, ὄχι ὅμως στατική μακαριότητα, ἀλλά δυναμική. Δηλαδή δέν εἶναι μία μακαριότητα, ὅπως λέγει ὁ Βουδισμός. Ὅπως εἶναι τό “Νιρβάνα”, δηλαδή μία κατάσταση τέλματος καί ἀκινησίας. Ὄχι. Ἀλλά μία δυναμικότητα. Μέσα σ’ αὐτή τή δυναμικότητα πού θά ὑπάρχουν οἱ ἄνθρωποι ὁλόκληροι μέ τά σώματα καί τίς ψυχές τους, ὁλόκληροι, γιατί θά γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, θά ὑπάρχει μία δυναμικότητα. Πρῶτα-πρῶτα στό θέμα τῆς θέας τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ. Ὕστερα στό θέμα τῆς γνώσης τοῦ Θεοῦ. Αὐτή ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ θά εἶναι εἰς τό διηνεκές. Θά πλουτίζεται καί θά πλουτίζεται συνεχῶς καί συνεχῶς. Ἄρα βλέπουμε ὅτι δέν ὑπάρχει στατικότητα στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ὑπάρχει δυναμικότητα χωρίς συμβεβηκότα. Χωρίς γεγονότα.

Ἡ ἔννοια τοῦ Α καί τοῦ Ω τοῦ Χριστοῦ.

   Ἔτσι, λοιπόν, δεχόμεθα ὅτι ἡ Ἱστορία εἶναι εὐθύγραμμη. Καί ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἰς τό τέλος τῆς Ἱστορίας ὅλα θά τά διορθώσει. Νά πῶς τό λέγει αὐτό. (Αποκ. 1, 8) Ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος τό Α καί τό Ω. Σέ τί Α; Τό γράμμα Α στό ἀλφάβητο τό ἑλληνικό σημαίνει ἀρχή καί τό Ω σημαίνει τέλος. Ὅταν λέγει ὁ Χριστός γιά τόν ἑαυτό του ὅτι εἶναι τό Α καί τό Ω, σημαίνει ὅτι στόν Χριστό ὑπάρχει ἡ ἀρχή τῆς δημιουργίας, στόν Χριστό ὑπάρχει καί τό τέλος τῆς δημιουργίας. Ἄρα, λοιπόν, ὁ Θεός ἀρχίζει τόν κόσμο, ὁ Θεός τόν τελειώνει. Ὁ Χριστός λοιπόν εἶναι τό Α καί τό Ὢ τῆς δημιουργίας. Ἀκόμα, λέγει ὁ ἴδιος, “ ἰδού καινά ποιῶ πάντα.” (Αποκ. 21, 5) Θά τό πεῖ στό τέλος τῆς Ἱστορίας. Νά, ὅλα τά κάνω καινούρια. Αὐτή εἶναι ἡ θέση τοῦ Εὐαγγελίου. Τοῦ Χριστοῦ ἡ θέση.

Ὁ ἐπαναλαμβανόμενος κύκλος τῆς Ἱστορίας.

   Ἀλλά, ἐν τούτοις, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀπό τούς πολλούς, εἴτε ἀπό μία φιλοσοφική ἀντίληψη, εἴτε ἀπό μία λαϊκή ἀντίληψη, ὅπως θέλετε πάρτέ το, ἡ Ἱστορία θεωρεῖται κυκλική. Τί θά πεῖ κυκλική; Δηλαδή στατική. Παρά τά συμβεβηκότα. Πού δέν ἔχει οὔτε ἀρχή, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, οὔτε τέλος. Ἀλλά μία τέτοια ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας τί κάνει; Διαιωνίζει τίς διαμάχες τῶν ἀνθρώπων, δημιουργεῖ ἀτελείωτα συμβεβηκότα, ἀτελείωτα, πού δέν τελειώνουν ποτέ, ἀφοῦ εἶναι κυκλική ἡ Ἱστορία, καί δίνει τήν ψευδαίσθηση ὅτι ὁ ἄνθρωπος τότε θά ἐλευθερωθεῖ ἀπό τήν Ἱστορία, ἐάν φύγει ἀπό τή γῆ. Καί πάει κάπου στό σύμπαν. Δέν εἶναι μόνο ἡ περιέργεια πού ὑπάρχει στόν ἄνθρωπο νά δεῖ τί ὑπάρχει ἔξω ἀπό τή γῆ. Καί ἡ ἐλπίδα του, ἡ κρυφή του ἐλπίδα, ὅτι μπορεῖ νά φύγει ἀπό τό σύμπαν καί νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό αὐτόν τόν κύκλο τόν ἐπαναλαμβανόμενο τῆς Ἱστορίας. Αὐτό θά σᾶς τό πῶ μέ ἕναν πολύ-πολύ μικρό συνηθισμένο παραδειγματάκι.

Ἡ κυκλική μορφή τῆς ζωῆς μας.

   Μέσα στήν ἑβδομάδα ζοῦμε τά γεγονότα κυκλικά, τά γεγονότα τῶν ἐργασιῶν μας καί τοῦ σχολείου μας κτλ.. Πᾶμε τό πρωί στό σχολεῖο, τελειώνουμε τό βράδυ. Τό ἴδιο πρᾶγμα κάνουμε, στό τέλος βαριόμαστε. Ἔρχεται ἡ 5η, 6η, 7η ἡμέρα, βαριόμαστε. Καί λέμε, θέλω τώρα μία διέξοδο, ἕνα σταμάτημα. Νά σπάσω τό φαινόμενο τοῦ κύκλου. Κι ἀκόμα νά φύγω ἀπό τό σπίτι μου νά πάω λίγο πιό ἔξω, σέ μία ἐξοχή. Οἱ ἄνθρωποι συχνά φεύγουν ἀπό τήν καθημερινότητα. Καί μάλιστα ἐπειδή τώρα ἔχουμε καί τά ὀχήματα, ἔχουν τόν τρόπο πιό ἄνετα καί εὔκολα νά φύγουν ἀπό τό σπίτι τους. Τί νομίζετε ὅτι εἶναι αὐτό; Εἶναι μία φυγή ἀπό μία κυκλική μορφή ἀπό τήν Ἱστορία. Νά φύγει ἀπό τήν Ἱστορία. Ἀλλά εἶναι ψευδαίσθηση. Διότι, ὅπου πάει, κουβαλάει τόν ἑαυτό του. Καί τήν ἀντίληψή του. Καί στό φεγγάρι ἂν πάει, κι ὅπου ἀλλοῦ, ἂν πάει νά κατοικήσει, κουβαλάει τά ἴδια πράγματα πού εἶχε, πού ἔχει καί ἐδῶ στή γῆ.

Ὁ Χριστός θά ξανάρθει καί ὁ κόσμος θά τελειώσει.

   Ἀκόμα αὐτό θά τό δεῖτε νά τό λέει ὁ κόσμος ὡς ἑξῆς. Πολύ ἁπλά τό λέει ἔτσι. Ὅτι, δέν βαριέσαι, πάντα τά πράγματα ἔτσι γίνονταν, ἔτσι καί θά γίνονται πάντα ἔτσι τά πράγματα. Ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ὁ Χριστός δέν θά ξαναρθεῖ. Πρακτικά μιλῶ τώρα, ὁ λαός μας ἔτσι τό λέει. Ἅμα ἀκούσετε νά λένε οἱ ἄνθρωποι, δέ βαριέσαι πάντα ἔτσι γινόταν, ὁ κόσμος δέν τελειώνει, ὁ Χριστός δέν θά ξαναρθεῖ. Αὐτοί πού λέγουν ὅτι ὁ Χριστός δέ θά ξανάρθει, οἱ ἄνθρωποι αὐτοί πιστεύουν σέ μία κυκλική μορφή τῆς Ἱστορίας. Ἀπό αὐτό πρέπει νά ἀπαλλαγοῦμε. Ὁ Χριστός θά ξανάρθει. Εἶναι θεμελιώδους σημασίας. Διότι εἶναι τό κριτήριο τῶν πράξεών μας. Εἶναι πάρα πολύ ἁπλό. Ἐάν ξέρω ὅτι θά πεθάνω, ρυθμίζω πῶς θά ζήσω. Ρυθμίζω τίς σχέσεις μου καί τή συμπεριφορά μου μέ τούς ἄλλους. Ἀναμφισβήτητα! Ἐάν ξέρω ὅτι δεν θά πεθάνω, τότε δέ μέ νοιάζει ὅπως καί ἂν ρυθμίσω τίς σχέσεις μου. Δέ μέ νοιάζει. Ὅταν ξέρω ὅτι δέ θά πεθάνω, λογαριασμό δέ θά δώσω πουθενά σέ κανέναν. Γιά ποιό λόγο, λοιπόν, νά ἔχω ἀγαθή σχέση μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους; Ἔτσι καί στήν Ἱστορία. Λέμε, ἡ Ἑλλάδα πρέπει νά ζήσει. Πρέπει νά ζήσει… Ὡραία. θά κάνουμε τό πᾶν δυνατόν λοιπόν νά ζήσει. Τί θά κάνουμε; Πολέμους. Ἀλλά ἐάν ξέρουμε ὅτι ἡ Ἱστορία θά τελειώσει, τότε γρήγορα θά ἀντιληφθοῦμε ὅτι πολλά πράγματα πού προσπαθοῦμε νά πετύχουμε εἶναι ματαιοπονία. Ἢ ὁ πολιτισμός. Ποῦ θά φθάσει ὁ πολιτισμός; Ποῦ θά φθάσει; Κι ἔτσι ὑπάρχει ἕνα τρεχαλητό. Δέ βγαίνουμε πουθενά. Βρισκόμαστε σέ ἕνα ἀδιέξοδο. Τίποτε ἄλλο. Ὁ κόσμος θά τελειώσει.

Τό ἀνθρώπινο μυαλό ἦταν πάντα τό ἴδιο.

   Ἔχουμε ὅμως ἀκόμη καί μία ἄλλη μορφή τῆς Ἱστορίας. Ὄχι πιά σάν συμβεβηκότα, ὄχι πιά σάν γεγονότα, ἀλλά σάν μία βιολογική ἐξέλιξη κατά τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Εἶναι τό ἑξῆς: Λέμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος πρῶτα ἦταν πίθηκος ἔτσι λέει ἡ θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Τώρα κατά πόσο τό εἶπε ὁ Δαρβίνος αὐτό ἢ ὄχι εἶναι ἀμφισβητούμενο. Σᾶς εἶπα ὁ Δαρβίνος δέν τό εἶπε αὐτό. Τό εἶπαν μεταγενέστερα πού κακοποίησαν τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Ἂς εἶναι. Ποτέ ὁ Δαρβίνος δέν εἶπε ὅτι ὁ ἄνθρωπος κατάγεται ἀπό τόν πίθηκο. Αὐτό εἶναι ἡ μεγάλη ἀνακάλυψη ἀπό τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Ἂς εἶναι ὅμως, ἂς τήν πάρουμε κακοποιημένη, ὅπως τήν προσφέρουν. Ὅτι κατάγεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν πίθηκο. Σημαίνει, λοιπόν, ὅτι ἦταν ἀτελής. Σήμερα ἔχει μία μορφή ἄκρας τελειότητας. Σημαίνει, λοιπόν, ὅτι ἐξελίσσεται. Ποιός μᾶς βεβαιώνει, ἢ μᾶλλον ποιός μᾶς λέγει ὅτι θά σταματήσει στό σημεῖο πού βρίσκεται; Γιατί νά σταματήσει; Ἀφοῦ ἔχει μία διαρκῆ ἐξέλιξη; Σημαίνει διαρκῶς θά ἐξελίσσεται. Ἀφοῦ, λοιπόν, διαρκῶς θά ἐξελίσσεται ὁ ἄνθρωπος, αὔριο θά εἶναι τελειότερος. Κι ἐκεῖνο πού σήμερα δέ γνωρίζει θά τό ξέρει αὔριο. Ἐκεῖνο πού σήμερα δέν καταλαβαίνει, θά τό καταλάβει αὔριο. Κι ὅμως δέν ἔχουμε ἐξέλιξη τῆς ἀνθρώπινης διάνοιας ἀπό πλευρᾶς ποιότητας, παρά μόνο ἀπό πλευρᾶς, ἂς ποῦμε, τῆς καλλιέργειάς του. Γιά νά τό καταλάβετε αὐτό, θά σᾶς τό ἔλεγα ὡς ἑξῆς: ἔχω μία μπάλα χρυσοῦ. Αὐτή ἡ μπάλα τοῦ χρυσοῦ εἶναι χρυσός. Ὅπως καί νά τό κάνετε εἶναι χρυσός. Δέν ἔχει παρά νά τό κάνω κοσμήματα αὐτό τό χρυσό. Αὐτό μοῦ μένει. Ἀλλά ἂν κάνω κοσμήματα τό χρυσό, πάλι μένει χρυσός. Ἔτσι ἡ ἀνθρώπινη διάνοια, τό ἀνθρώπινο μυαλό, εἶναι σήμερα τό δικό μου μυαλό, ὅπως ἦταν καί τοῦ Ἀδάμ. Γιά νά μήν πῶ ὅτι ἦταν καλύτερο τό μυαλό τοῦ Ἀδάμ. Θά σᾶς τό δείξω, ὅταν θά φθάσουμε στό σημεῖο ἐκεῖνο. Ἀλλά δέν ἔχω καμία ἐξέλιξη. Ἄν μοῦ πεῖτε, ὁ Ἀδάμ γνώριζε αὐτά πού γνωρίζουμε σήμερα ἐμεῖς; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ναί, ἀλλά εἶναι θέμα ὅπως ἀκριβῶς σ’ ἕναν ἄνθρωπο πού κάθεται στά θρανία νά μάθει γράμματα. Τό μυαλό του εἶναι τό ἴδιο. Ἁπλῶς καλλιεργεῖται. Ἀλλά ἡ ποιότητα τοῦ μυαλοῦ μένει πάντοτε ἡ ἴδια. Δηλαδή παίρνω τό χρυσό καί τόν κάνω κοσμήματα. Ἀλλά ὁ χρυσός εἶναι πάντα χρυσός. Σᾶς εἶπα προηγουμένως, πρίν ἀρχίσουμε τό μάθημά μας, ὅτι ὁ Ἀδάμ ὀνομάτισε τά ζῶα. Ὁ Θεός λέει, ἔβαλε μπροστά τά ζῶα νά παρελάσουν, καί τούς ἔδωσε ὀνόματα. Ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι τό ἀνθρώπινο μυαλό, τό μυαλό τοῦ Ἀδάμ ἦταν αὐτό πού εἶναι σήμερα καί ἐμένα τό μυαλό μου. Διότι δίνοντας ὄνομα, εἶχε τήν ἱκανότητα νά κινεῖται στίς γνωστές μας, ἀπό τή Λογική τώρα, τέσσερις κατηγορίες τῆς Λογικῆς τοῦ Ἀριστοτέλη. Νά φτιάχνει ἔννοιες κτλ. κτλ.. Ἀλλά δέν τό λέω ἀκόμη, γιατί θά φθάσουμε ἐκεῖ, νά τά πῶ αὐτά. Πού σημαίνει ὅτι τό ἀνθρώπινο μυαλό, ὅπως μᾶς τό παρουσιάζει ἡ Ἁγία Γραφή, ἦταν πάντα τό ἴδιο. Γι’ αὐτό θά τό δεῖτε κι ἀπό πολιτιστικῆς πλευρᾶς. Ἂν ἀνοίξετε ἕνα ἀκραιφνῶς ἐπιστημονικό βιβλίο Παλαιοντολογίας, Ἀρχιτεκτονικῆς, πού περιέχει παλαιά στοιχεῖα καί νεώτερα θά τό δεῖτε. Ἔχω ὑπόψη μου μία Ἀρχιτεκτονική Πανεπιστημιακῆς στάθμης, Πολυτεχνικῆς στάθμης. Προσέξτε! Ἔχει μία κυκλική καλύβα, ἔχει τή «Ροτόντα» τῆς Θεσσαλονίκης, κι ἔχει ἕνα μεγαθήριο, φερ’ εἰπεῖν, τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν, κυκλικοῦ σχήματος. Ἂς ποῦμε τό συγκρότημα τό κτιριακό του Ο.Η.Ε.. Καί βλέπετε, στίς γενικές γραμμές εἶναι τό ἴδιο. Ἢ ἀκόμη βλέπετε τετράγωνο σπίτι. Τετράγωνο, μέ παράθυρα καί πόρτα. Σ’ αὐτό δέν προστίθεται τίποτα. Τό ὅτι δηλαδή ἡ πόρτα ἔγινε αὐτόματη καί πατάω ἕνα κουμπί καί ἀνοίγει; Τοῦ ὅτι ἔχω, ξέρω ἐγώ, πολυτελῆ πράγματα; Αὐτά εἶναι ἰδιαίτερη καλλιέργεια. Ἀλλά ἡ σύλληψη τοῦ νοῦ πάντοτε ἡ ἴδια. Εἶναι πάντοτε ἡ ἴδια. Γιατί κινεῖται στά τέσσερα κατηγορήματα τῆς λογικῆς του Ἀριστοτέλη. Ἄρα δέν ἔχω ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ. Οὐδεμία ἐξέλιξη ἔχω. Ἡ ἔννοια τοῦ τροχοῦ, ἐπί παραδείγματι, ἦταν καί στόν πρῶτο ἄνθρωπο. Ἡ ἔννοια τοῦ τροχοῦ καί ἡ ἔννοια τῆς δεσμεύσεως τῆς φωτιᾶς ὡς ἐνέργεια. Δέν ἔχει σημασία ὅτι μποροῦσε νά ἔχει ἕναν τροχό ὁ πρῶτος ἄνθρωπος καί νά τόν τσουλάει, δέν ξέρω πῶς. Τοῦ ὅτι συνέλαβε τήν ἔννοια τοῦ τροχοῦ, ἔχει μεγάλη σημασία. Τώρα ἂν αὐτή ἡ ἔννοια τοῦ τροχοῦ ἔγινε ρολόι, πού εἶναι γεμάτο μέ τροχούς· ἔχει τροχούς μέσα τό ρολόι. Ἢ ἕνα πολύπλοκο μηχάνημα ἢ ὁτιδήποτε, δέν ἔχει σημασία, ἡ βάση αὐτοῦ τοῦ μηχανήματος, ὅσο πολύπλοκο καί νά εἶναι, εἶναι αὐτή. Ὅτι ἔχει βάση τόν τροχό. Ἢ τήν ἔννοια τῆς ἐνέργειας. Ὅπως εἶναι ἡ φωτιά. Νά δεσμεύσω τή φωτιά. Ποιό ζῶο δέσμευσε τή φωτιά; Κανένα. Ὁ ἄνθρωπος δέσμευσε τή φωτιά. Σημαίνει τί; Δέσμευσε τήν ἐνέργεια. Τί κάνουμε σήμερα; Ἢ φωτιά ἔχεις ἢ ἠλεκτρισμό ἔχεις ἢ πυρηνική ἐνέργεια ἔχεις, ἡ ἔννοια τῆς δέσμευσης τῆς ἐνέργειας πάντα μένει ἡ ἴδια. Οὐδεμία ἐξέλιξη. Ἔτσι λένε θά φτάσει κάποτε ὁ ἄνθρωπος νά ἐξελιχθεῖ καί ἐξελισσόμενος, θά δημιουργήσει ἕναν κόσμο καλύτερο καί καλύτερο καί καλύτερο. Ἂν ὁ κόσμος εἶναι καλύτερος, τό βλέπουμε ἀπό μία ἀπάντηση πού μπορεῖ νά μᾶς δώσει ἡ ἴδια ἡ Ἱστορία. Κι αὐτή ἡ θεωρία τῆς βιολογικῆς ἐξελίξεως τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ εἶναι ἕωλη, πραγματικά εἶναι ἕωλη.

Ἡ Ἱστορία ὡς διαλεκτική ἐξέλιξη.

   Ἔχουμε ἀκόμη ἕνα σημεῖο. Ἕνα τρίτο σημεῖο. Ἡ Ἱστορία ἀκόμη θεᾶται, βλέπεται ἀπό πολλούς ἀνθρώπους, καί τοῦτο μάλιστα εἶναι σύγχρονο, εἶναι τῆς ἐποχῆς μας, ὡς διαλεκτική. Λίγο δύσκολα πράγματα σᾶς λέγω σήμερα. Ἔ, λίγο προσοχή. Ὡς διαλεκτική ἐξέλιξη κατά τήν ἀντίληψη τοῦ ἱστορικοῦ καί διαλεκτικοῦ ὑλισμοῦ. Καί πού δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ κοινωνική βελτίωση μέσα στήν πάλη τῶν ποικίλων κοινωνικῶν συστημάτων. Τί εἴπαμε πρῶτα; Προηγουμένως τί εἴπαμε; Βιολογική βελτίωση. Κατά τή θεωρία τοῦ Δαρβίνου. Τώρα τί λέμε; Κοινωνική βελτίωση. Καί πῶς θά ἐπέλθει αὐτή ἡ κοινωνική βελτίωση; Θά ἐπέλθει μέ τή διαλεκτική μέθοδο. Δέ θέλω πολύ νά ἐπεκταθῶ πάνω στό σημεῖο τῆς διαλεκτικῆς, παρά μόνο θά ἤθελα νά σᾶς πῶ λίγα λόγια, πολύ λίγα. Δέν εἶναι σύγχρονο θέμα εἶναι παλιό. Εἶναι ἀπό τόν περασμένο αἰώνα. Καί μυρίζει μούχλα. Μάλιστα. Μούχλα μυρίζει. Ἀλλά ἐπειδή ὁ ἀνόητος ἄνθρωπος καμιά φορᾶ βγάζει ἀπό τά χρονοντούλαπά του ὅ,τι τόν συμφέρει. Βγάζει κάποια πράγματα καί τά προσφέρει σάν καινούργια. Γιά σᾶς εἶναι καινούργιο. Θυμᾶμαι παλιά ὅταν γίνονταν λόγος, γιά ὅλα αὐτά, στήν Ἑλλάδα τουλάχιστον τοῦ περασμένου αἰώνα. Καί μάλιστα, ἂν θέλετε νά ἀκριβολογήσω, στίς ἐκδόσεις “Στοά Φέξη” πού ἦταν στήν πλατεία Κάνιγγος, στήν Ἀθήνα. Δηλαδή πράγματα, πού εἶναι ἡλικίας 80 ἕως 100 ἐτῶν. Αὐτά δέν ὑπάρχουν πιά, τελείωσαν, ἐξαφανίστηκαν. Ὅμως πρίν ἀπό ἐλάχιστα χρόνια ξαναβγῆκαν πάλι στίς βιτρίνες ἀνατυπώσεις, μέ καινούργια ἐξώφυλλα, πολύχρωμα, μέ χτυπητούς τίτλους. Καί λέει κανείς “γιά κοίταξε!” Τά βγάζουν καί ἰσχυρίζονται σάν τήν τελευταία λέξη τῆς ἐπιστήμης. Καί ὅμως εἶναι πολύ παλιά. Ἦταν ἡ τελευταία λέξη τῆς φιλοσοφίας. Καί ὅμως εἶναι πραγματικά ὁ ὑλισμός ξεπερασμένος. Πραγματικά ξεπερασμένος. Καί ἀπό ἐπιστημονικῆς πλευρᾶς ξεπερασμένος καί ἀπό φιλοσοφικῆς πλευρᾶς ὁ ὑλισμός εἶναι ξεπερασμένος. Τό ἀκούσατε αὐτό πού σᾶς εἶπα;

Τί εἶναι ὁ διαλεκτικός ὑλισμός.

   Ἀλλά γιά νά δοῦμε, ὅταν λέμε ἱστορικός ὑλισμός ἢ διαλεκτικός ὑλισμός, νά σᾶς πῶ λίγα λόγια γιά νά τά ἔχετε ὑπόψη σας. Κατά τόν διαλεκτικό ὑλισμό τά πράγματα ἔχουν ὡς ἑξῆς: εἴπαμε διαλεκτικός. Διαλεκτικός εἶναι αὐτός πού διαλέγεται, πού ὁμιλεῖ. Γίνεται συνεπῶς ἕνας διάλογος. Ἂς μεταφέρουμε ὅμως αὐτόν τό διάλογο στά γεγονότα. Ὄχι μεταξύ δυό προσώπων πού ὁμιλοῦν. Ἀλλά μέσα στά γεγονότα. Ἢ μέσα στά φαινόμενα. Συνεπῶς, αὐτό θά πεῖ διαλεκτικός, ἀπό τό διαλέγομαι. Τί θά πεῖ διαλεκτικός ὑλισμός; Θά πεῖ ἐκεῖνα πού γίνονται στήν ὕλη κατά διαλεκτικό τρόπο. Δηλαδή κατά τρόπο πού ἔρχονται σέ ἀντίθεση καί σέ σύνθεση. Ὅπως ἀκριβῶς, ὅταν διαλέγονται δυό ἄνθρωποι, μιλοῦν, διαφωνοῦν, συμφωνοῦν. Ξανά διαφωνοῦν, ξανά συμφωνοῦν καί πάει λέγοντας. Ἔτσι κατά τόν διαλεκτικό ὑλισμό ἡ ὕλη δέν κινεῖται μηχανιστικά, δέν κινεῖται μόνη της κατά τρόπο μηχανιστικό, ἀλλά κατά διαλεκτικό τρόπο. Τί θά πεῖ αὐτό; Τά πράγματα, λέγει, τά φαινόμενα μέσα στή φύση, μεταβάλλονται, ἐπειδή περιέχουν ἀντιφάσεις. Ἔχετε τό νερό, ἔχετε καί τόν ἥλιο. Τό νερό εἶναι ἀντίθετο ἀπό τή θερμότητα τοῦ ἥλιου. Εἶναι, λοιπόν, σέ μία ἀντίφαση αὐτά τά δυό πράγματα. Ἔρχεται ὁ ἥλιος, θερμαίνει τό νερό καί ἐξατμίζει τό νερό. Ἔχω ἕνα καινούριο φαινόμενο. Τή βροχή μετά. Ἀπό ποῦ ἔχω τή βροχή; Τή βροχή τήν ἔχω ἀπό τήν ἀντίθεση δυό φαινομένων, δηλαδή τή διαλεκτική τους, πιάσαν κουβέντα τρόπον τινά. Εἶπα τρόπον τινά, δηλαδή ἀπό τή μέθοδο τοῦ Ἔγελου. Νά μή σᾶς μπερδεύω ὅμως πιό πολύ. Ὅποτε ἔρχονται σέ ἀντίθεση καί δημιουργοῦν ἕνα τρίτο πρᾶγμα. Τί εἶναι λοιπόν διαλεκτικός ὑλισμός; Εἶναι τά φαινόμενα μέσα στή φύση, δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά προϊόντα τῶν ἀντιφάσεων τῶν φαινομένων. Ἢ τῆς πάλης τῶν φαινομένων. Μέσα στή φύση. Αὐτό λέγετε διαλεκτικός ὑλισμός.

  Ἐφαρμογή τοῦ διαλεκτικοῦ ὑλισμοῦ στήν Ἱστορία.

   Τώρα, ἂν πρέπει νά πάρω τό διαλεκτικό ὑλισμό νά τόν ἐφαρμόσω στήν Ἱστορία, παρατηροῦμε τό ἑξῆς. Αὐτό τό εἶπε ὁ Μάρξ καί ὁ Ἔγκελς. Αὐτοί διατύπωσαν αὐτή τή θεωρία. Τή θέση δηλαδή τῆς θεώρησης τῆς Ἱστορίας. Ἂν πάρουμε τά πράγματα νά τά δοῦμε μέσα στήν Ἱστορία, τότε πῶς ἔχουμε ἕνα καινούριο ἱστορικό γεγονός; Ἕνα καινούριο, ἱστορικό γεγονός εἶναι ἀποτέλεσμα δυό ἀντιφάσεων. Τί; Δυό ἀντιθέσεων ἱστορικῶν. Δυό ἀντίθετων γεγονότων. Ἔχω, λοιπόν, τήν ἀντίθεση δυό πραγμάτων καί δημιουργεῖται ἕνα τρίτο. Ἔτσι δημιουργήθηκε ὁ ἱστορικός ὑλισμός. Ἀλλά τότε σημαίνει ὅτι ἀρχίζω νά ἑρμηνεύω τήν Ἱστορία κατά ὑλιστικό τρόπο; Σημαίνει ὅτι βλέπω τήν Ἱστορία καί τά γεγονότα της, ὅτι κινοῦνται τά πάντα μόνο ἀπό ὑλιστικά κίνητρα. Τίποτε ἄλλο. Ἂς ποῦμε ὅτι κάποιοι πεινοῦν. Ἢ καλύτερα ἔχουμε τούς δούλους πού εἶναι κάτω ἀπό κάποια ἀφεντικά. Αὐτοί τώρα ὑποφέρουν, πεινοῦν, κρυώνουν, δυστυχοῦν. Ἐπαναστατοῦν ἐναντίον τῶν ἀφεντικῶν τους καί ἐλευθερώνονται καί ζοῦν καλύτερα. Αὐτό πού ἔκαναν ἦταν ἀποτέλεσμα ἑνός ὑλιστικοῦ κινήτρου. Ποιοῦ; Τοῦ ὅτι κρύωναν, τοῦ ὅτι πεινοῦσαν, τοῦ ὅτι δεσμευόταν ἡ ἐλευθερία τους καί οὕτω καθεξῆς. Τί εἶναι λοιπόν ὁ ἱστορικός ὑλισμός; Ἡ πάλη τῶν τάξεων, πού σιγά-σιγά αὐτή ἡ πάλη τῶν καταστάσεων τῶν τάξεων, μέσα στήν κοινωνία πάντοτε, θά δημιουργήσει μία πρόοδο, πού αὐτή ἡ πρόοδος θά κάνει τόν κόσμο καλύτερο. Αὐτό λέει ὁ ἱστορικός ὑλισμός, πού βγαίνει ἀπό τό διαλεκτικό ὑλισμό καί πού εἶναι τόσο τῆς μόδας στήν ἐποχή μας. Κυκλοφοροῦν καί μέ λαϊκό τρόπο μάλιστα αὐτά, λέγονται καί ξαναλέγονται.

Ὁ ἱστορικός ὑλισμός ξεπερασμένη θεωρία.

   Ἀπαντῶ. Ξεπερασμένο φαινόμενο. Ξεπερασμένη θεωρία. Προσέξτε αὐτά πού σᾶς λέγω. Ἁπλούστατα διότι ἄν πιστεύει κανείς, φερ’ εἰπεῖν στόν ἱστορικό ὑλισμό, δέν μπορεῖ νά θεωθεῖ. Ξαναγυρίζω στό πρῶτο μου θέμα. Δηλαδή δέν μπορεῖς νά εἶσαι χριστιανός καί νά πιστεύεις στόν ἱστορικό ὑλισμό. Ἐκεῖ θέλω νά καταλήξω. Τό καταλαβαίνετε. Ὅτι δηλαδή αὐτά τά πράγματα σ’ ἐμποδίζουν στή θέωση. Τήν κατά Χριστό θέωση. Τό νά γίνεις Χριστοειδής καί Θεοειδής. Σ’ ἐμποδίζουν αὐτά. Δέν μπορεῖς. Λοιπόν, ἀπαντοῦμε στό νά δοῦμε ὅτι πράγματι εἶναι ξεπερασμένη αὐτή ἡ θεωρία. Γιατί ἁπλούστατα ἔχουμε πάρα πολλά κίνητρα τά ὁποία δέν ἀναφέρονται στόν ὑλισμό, ἀλλά στό πνεῦμα.

Ποιά κίνητρα εἶχε ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821.

   Ὅπως θά ξέρετε, καί εἶναι ἐπίμαχο σημεῖο τή στιγμή αὐτή, γι’ αὐτό παίρνω εἰδικά τό παράδειγμα αὐτό, εἶναι ἕνα θέμα ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821, τί κίνητρα καί ἐλατήρια εἶχε; Εἶχε ταξικά ἐλατήρια; Ἤ θά θεαθεῖ μέ ἄλλο μάτι, ὅτι ἀνώτερα κριτήρια τή δημιούργησαν; Καί ποιά εἶναι αὐτά τά ἀνώτερα κριτήρια; Ἡ ἀγάπη πρός τήν ἐλευθερία. Ἐνῶ τί εἶναι ἡ ταξική πάλη; Ἡ ταξική πάλη εἶναι, γιατί ἐσύ νά τρῶς καί νά μήν τρώγω ἐγώ; Τί λοιπόν ἔκανε τήν ἐπανάσταση τοῦ 1821; Μέχρι τώρα λέγαμε ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 εἶναι σέ ὅλα της τά σημεῖα καί σέ ὅλες της τίς διαστάσεις, τό βαρύ πυροβολικό ἐναντίον τῆς θεωρίας τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ. Γιατί τά ἐλατήρια καί τά κίνητρα ἦταν εὐγενῆ. Ἦταν ἀνώτερα, ἦταν πνευματικά. Δηλαδή εἴχαμε ἰδανικά. Καί ἦταν, θά λέγαμε, ἡ ἀπάντηση στόν ἱστορικό ὑλισμό, πού ἐξηγεῖ ὅλα τά φαινόμενα μέσα στήν Ἱστορία κατά ὑλιστικό τρόπο.

Ὁ ἱστορικός ὑλισμός διαστρέφει τήν ἱστορία.

   Βλέποντας σήμερα, ἐκεῖνοι πού βλέπουν, ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 τούς στέκεται κάρφος στό μάτι, διαστρέφουν τήν Ἱστορία καί λέγουν ὅτι ἡ ἐπανάσταση τοῦ 1821 ξέρετε τί ἦταν; Ταξική ἐπανάσταση. Καί ὅτι στρέφεται ἐναντίον τῶν τσιφλικάδων, τῶν Τούρκων καί τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί αὐτοί ἤθελαν νά κρατοῦν τό λαό δέσμιο, γιά νά μή τρώει καί νά εἶναι φτωχός. Ἂν ἀκούσει κανείς αὐτά, εἶναι φοβερό πρᾶγμα. Τό τί διαστροφή τῆς Ἱστορίας γίνεται! Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει ἀπόπειρα νά ἑρμηνεύσουμε τό φαινόμενο τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 μέ τά δεδομένα τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ. Ἂν ἑρμηνεύσεις ὅμως τό φαινόμενο τῆς ἐπανάστασης μέ αὐτά τά δεδομένα, τότε εἶσαι ὑλιστής. Τότε μένεις σέ μία στενή περιφέρεια, πού λέγετε κοιλιά, ἔντερα, φαΐ. Καί πάλι κοιλιά, ἔντερα, φαΐ. Δηλαδή; Ἕνας κύκλος. Τίποτε ἄλλο. Ἰδανικά; Μηδέν. Ἂν λοιπόν δοῦμε τήν Ἱστορία μέ αὐτή τήν κυκλική της μορφή στήν ἑρμηνεία της, ὅτι διέπεται ἀπό τό διαλεκτικό ὑλισμό, τόν ἱστορικό ὑλισμό, δέν εἶναι δυνατόν ποτέ νά φτάσουμε στό νά πιστεύουμε ὅτι θά ἔρθει ξανά ὁ Χριστός καί θά κάνει ἕναν καινούριο κόσμο. Ἂν πεῖτε σέ ἕναν ὑλιστή ὅτι θά ξαναέρθει ὁ Χριστός - ἀφῆστε πού δέν πιστεύουν στό Χριστό ὅτι εἶναι Θεός - θά γελάσει. Θά τοῦ φανεῖ παράξενο. Ἂν τοῦ πεῖτε ὅτι δέν θά τρῶμε σ’ ἕναν καινούριο κόσμο πού θά βρεθοῦμε, θά γελάσει. Γιατί αὐτός περιμένει ἕναν καλύτερο κόσμο ὕστερα ἀπό μία ταξική πάλη, ἕναν καλύτερο κόσμο, στόν ὁποῖο θά τρῶμε καλύτερα καί καλύτερα. Μέ χρυσᾶ κουτάλια! Ἔ, πέστε μου σᾶς παρακαλῶ. Μ’ αὐτά πού σᾶς εἶπα, ὅσα μπορέσατε νά καταλάβετε, ἂν δέν ἀπαλλαγοῦμε ἀπό αὐτές τίς ἀντιλήψεις, εἶναι δυνατόν ποτέ νά φτάσουμε νά θεωθοῦμε; Ἀδύνατον! Ἀκούσατε τί εἶπα· Ἀδύνατον! Παντελῶς ἀδύνατον.

Τό “κατ’ εἰκόνα” στόν ἄνθρωπο εἶναι τό κλειδί.

   Ὅλες αὐτές οἱ θεωρίες, δηλαδή αὐτή ἡ κυκλική θεώρηση τῆς Ἱστορίας, ἡ βιολογική ἐξέλιξη τοῦ ἀνθρώπου, ὅτι θά βελτιώσει τά πράγματα, πάντοτε πρός κάτι ἐγκόσμιο χωρίς τέλος, ἄρα κυκλικό, ἢ ἀκόμα ἡ βελτίωση τῶν κοινωνικῶν συνθηκῶν κατά τόν ἱστορικό ὑλισμό, ἀνακεφαλαιώνω τώρα δηλαδή, καί τοῦτα πάλι κυκλικά καί χωρίς τέλος ὅλες αὐτές οἱ θεωρήσεις στό τέλος ὁδηγοῦν σ’ ἕνα ἀδιέξοδο καί σέ μία τελμάτωση. Χωρίς δηλαδή νά μποροῦμε νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπ’ αὐτή τήν κατάσταση. Τό “κατ’ εἰκόνα” ὅμως στόν ἄνθρωπο εἶναι ὅλο τό κλειδί! Εἴδατε πόσο ἐπέμενα καί σέ πόσα μαθήματα σᾶς μίλησα γιά τό “κατ’ εἰκόνα”; Αὐτό εἶναι τό κλειδί. Αὐτό τό “κατ’ εἰκόνα” στόν ἄνθρωπο φτάνει τό πρωτότυπό της.

Ἀνάγκη νά βλέπουμε τήν εὐθύγραμμη θεώρηση τῆς Ἱστορίας.

   Ὁ Χριστός ἔρχεται στό τέλος τῶν αἰώνων, στό τέλος τῆς Ἱστορίας, νά τά κάνει ὅλα καινούρια καί νά ζήσουμε μέσα στήν αἰωνιότητα. Στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ! Αὐτό εἶναι τό μέτρο πού δίνει ὁ Χριστός. Ἀντιλαμβάνεστε ὅτι εἶναι ἀνάγκη νά ἀπαγκιστρωθοῦμε ἀπό ἄλλες ἀντιλήψεις. Καί σιγά-σιγά ν’ ἀρχίσουμε νά βλέπουμε αὐτή τή θέση. Αὐτή τήν εὐθύγραμμη θεώρηση τῆς Ἱστορίας. Εἶναι ἀνάγκη αὐτό. Καί αὐτό θά τό καταλάβουμε μόνο ἂν ἀρχίσουμε νά εἴμαστε λιγότερο καί λιγότερο σάρκες.

Ἡ ἐγκυρότητα τῶν γεγονότων καί τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ.

   Στήν ἐποχή τοῦ Νῶε οἱ ἄνθρωποι ἀναμφισβήτητα θά ἔβλεπαν ὅτι δέν εἶναι δυνατόν ποτέ νά τελειώσει ὁ κόσμος. Διότι τότε εἶχε ἀρχίσει. Κι ὅμως γι’ αὐτούς τελείωσε ὁ κόσμος. Προσέξτε τί εἶπα. Τελείωσε γιά τή γενεά τοῦ Κάϊν ὁ κόσμος. Διότι πνίγηκαν ὅλοι. Θά τό πίστευαν; Θά τό φαντάζονταν; Ὅτι θά τελείωνε ἡ Ἱστορία ἡ ἀνθρώπινη στήν γενεά τους; Τελείωσε. Τί σήμαινε αὐτό; Ὅτι εἶναι τύπος καί ὑπόδειγμα ὅτι θά τελειώσει ἡ ἱστορία. Γι’ αὐτό καί τί ἔκαναν; Ἐπειδή δέν ἔβλεπαν τέλος Ἱστορίας, ἀλλά ἔβλεπαν μόνο κυκλικά τά πράγματα. Ἔλεγαν νά φᾶμε καί νά πιοῦμε. Γι’ αὐτό τό λόγο κατάντησαν σαρκολάτρες. Ἔχουμε τό χαρακτηρισμό τῆς γενεᾶς τοῦ Νῶε ἀπό τόν ἴδιο τό Θεό. “Οὐ μη καταμείνῃ τὸ Πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τόν αἰῶνα διά τό εἶναι αὐτούς σάρκας”. (Γένεσις 6, 3) Δέ θά μείνει τό Πνεῦμα μου τό Ἅγιο σ’ αὐτούς. Γιατί εἶναι σαρκικοί ἄνθρωποι. Αἴρεται τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ καί ἔρχεται ἡ καταστροφή.  Ἔρχεται τό τέλος. Καί τό καταπληκτικό ξέρετε ποιό εἶναι; Ὁ Χριστός γιά τό τέλος τῆς Ἱστορίας ἐπικαλέσθηκε ἀκριβῶς τό φαινόμενο τοῦ κατακλυσμοῦ τοῦ Νῶε. Καί τό φαινόμενο τῆς καταστροφῆς Σοδόμων καί Γομόρρας. (Λουκ. 17, 26) Ποῦ δέν ἔμεινε κανείς πλήν τῆς οἰκογένειας τοῦ Λώτ. Ξέρετε τί εἶπε; Ὅπως στήν ἐποχή τοῦ Νῶε ἢ στήν ἐποχή τῶν Σοδόμων καί Γομόρρας, οἱ ἄνθρωποι ἔτρωγαν, ἔπιναν, παντρεύονταν, φύτευαν, ἔκτιζαν, δηλαδή ζοῦσαν ξένοιαστη ζωή, φρόντιζαν γιά τή βελτίωση τῆς κοινωνικῆς μας ζωῆς, πῶς δηλαδή θά ἀναπτυχθοῦν, δηλαδή ἡ κυκλική θεώρηση τῆς Ἱστορίας. Καί ἦλθε, λέγει, αἰφνίδιος ὁ ὄλεθρος. Ἔτσι θά εἶναι καί στίς ἡμέρες τοῦ Υἱοῦ τοῦ Ἀνθρώπου. Δηλαδή ὅταν θά πρόκειται νά ἔρθει ὁ Χριστός οἱ ἄνθρωποι θά βλέπουν κυκλική τήν Ἱστορία. Βλέπετε σήμερα τί ἀγώνας γίνεται; Ἡ Ἀνατολή νά φάει τή Δύση καί ἡ Δύση νά φάει τήν Ἀνατολή! Ὁ Βορρᾶς νά φάει τό Νότο καί ὁ Νότος νά φάει τό Βορρᾶ. Ὅλα αὐτά τί εἶναι; Ξέρετε τί εἶναι; Εἶναι μία προσπάθεια νά ζήσω ἐγώ. Ἐσύ ἂν δέ ζήσεις, δέ μέ νοιάζει. Ἔτσι, νά φᾶμε, νά πιοῦμε, νά χτίσουμε, νά παντρευτοῦμε, νά φτιάξουμε, νά φτιάξουμε, νά φτιάξουμε... καί μετά, λέγει, ὅπως τότε ἔτσι καί τώρα. Ὅταν θά πρόκειται νά ξανάρθω, λέγει ὁ Χριστός, οἱ ἄνθρωποι μέ τόν ἴδιο τρόπο θά κινοῦνται. Καί τότε θά ἔρθει αἰφνίδια ἡ καταστροφή. Γιατί θά ἔχει τελειώσει ἡ Ἱστορία. Εἴτε μας ἀρέσει, εἴτε δέ μας ἀρέσει. Γιατί εἶπα· ἤ μας ἀρέσει ἢ δέν μᾶς ἀρέσει; Γιατί ἁπλούστατα ὅλες οἱ ἀντιλήψεις τοῦ κόσμου εἶναι θεωρίες. Ἐνῶ ὅλα αὐτά πού λέμε ἐδῶ δέν εἶναι θεωρίες, ἀλλά γεγονότα. Διότι ὁ κατακλυσμός ἔγινε, διότι ὁ Χριστός πέθανε καί ἀναστήθηκε καί συνεπῶς ἔχουμε τήν ἐγκυρότητα τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὅτι εἶναι πραγματικά ὁ Θεός. Μᾶς εἰδοποιεῖ διά τήν ἀλήθεια καί εἶναι ἡ ἐγκυρότητα τῶν γεγονότων καί τοῦ προσώπου τοῦ Χριστοῦ! Αὐτά εἶχα νά σᾶς πῶ σήμερα γύρω ἀπό τό θέμα ὅτι πρέπει νά ἀπελευθερωθοῦμε, γενικά τώρα, ἀπό τήν κυκλική ἀντίληψη τῆς Ἱστορίας. Μᾶς μένει ἀκόμα ἕνα ἐμπόδιο γιά νά δοῦμε, πού εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο, ἀλλά πρῶτα ὁ Θεός θά τό δοῦμε τήν ἐρχόμενη Κυριακή.

27-3-1983

20η ομιλία στην κατηγορία 
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.