†.Όπου επίσκοπος εκεί και η Εκκλησία, αλλά ο επίσκοπος, προσέξτε, είς θέσιν Χριστού.
Κάποτε τις είχαμε αναλύσει αυτές (τις επιστολές του αγίου Ιγνατίου του θεοφόρου) λίγες όχι όλες, σε ένα μικρό κύκλο νέων παιδιών την εποχή εκείνη , πρίν απο περίπου 25 χρόνια (1965).
Είχαμε αναλύσει κάτι από τις επιστολές και τα λέγαμε αυτά. Προσέξτε όμως, εγώ τώρα, δέν θα τολμούσα να κάνω ανάλυση των επιστολών, δέν θα τολμούσα, δέν θα μπορούσα - γιατί πολλές φορές ανατρέχω εκεί, κάτι θέλω να ζητήσω, να βρώ - και δεν μπορώ, γιατί; Γιατί δεν μπορώ. Έχουν ανατραπεί τα πράγματα και αφού ανετράπησαν, τώρα, τί να πάρεις από 'κεί.. Αν όμως αυτή η εκκλησιολογία, γιατί δέν έχομε Εκκλησία αν δεν έχομε επίσκοπο, και λέει "δίκην Αποστόλων, είναι οι πρεσβύτεροι". Μα οι Απόστολοι είχαν αγάπη και ο Χριστός αγαπούσε τους μαθητάς του• αυτά υπάρχουν; Άλλες τοποθετήσεις, άλλες έννοιες, άλλα πράγματα, άλλες διαστάσεις.
Ωστε πιά, να έχει χάσει κανείς τα αυγά του και τα πασχάλια του, που λέει η παροιμία. Είναι λυπηρό αγαπητοί μου. Όλα αυτά γιατί; Διότι, ο λαός αγνοεί εκκλησιολογία, αλλά και ο κλήρος αγνοεί εκκλησιολογία, ή αν κάποιοι δέν την αγνοούν, την έχουνε διαστρέψει, την έχουνε διαστρέψει προς ίδια συμφέροντα, μπήκε όπως λένε το δοξάριον, η μικρή δόξα, το δοξάριον μπήκε, μπήκαν άλλα πράγματα και διέστρεψαν την εικόνα της εκκλησιολογίας. Είναι ή δεν είναι υπόθεσις πολλών πολλών κλαμάτων και δακρύων;
Αλλά, τί να πεί κανένας..
Εγώ σας τα είπα, δώσαμε την εικόνα της Εκκλησίας, εξάλλου οι κατηχήσεις μας εκεί διαρκώς μας προσανατολίζουν, να γίνουμε συνειδητά μέλη της Εκκλησίας.
Αλλά, ούτε ένας κούκος φέρνει άνοιξη, ούτε κάποιοι, πέντε - δέκα - πεντακόσιοι - χίλιοι ακροαταί, φέρνουν άνοιξη.
Όμως, κάποτε πρέπει να καταλάβουμε ποιά είναι η Εκκλησία. Είναι η νύμφη του Χριστού, η άμωμος η ακηλίδωτος, εκείνη η οποία δέν έχει μώμον, ψεγάδι, κατηγορία, λεκέ, δέν έχει τίποτε, αυτή είναι η νύμφη του Χριστού, η Εκκλησία που την έχομε βορβορώσει, την έχομε καταρρακώσει.
Αλλά μη νομίζετε, η Εκκλησία είναι πάντα εκείνη, όπως σας την περιέγραψα προηγουμένως, η "Αγία" η "Αγνή", είναι μία ιδιότητα της Εκκλησίας, είς "Μίαν" "Αγίαν" λέμε Εκκλησίαν.
Αλλά τί κάνει τώρα ο μεγάλος αμπελουργός, κόβει τα κλαδιά εκείνα που προσβάλλουν την Εκκλησία του.
Λέμε πολλές φορές "Μα, δέ με αφόρισε η Εκκλησία." Σε αφόρισε ο Χριστός. Δέν σου δίνει τη χάρη του, δέν μπορείς να υποκλέψεις τη χάρη του Χριστού, δεν είναι άνθρωπος ο Χριστός, δηλαδή άνθρωπος με την έννοια των διαστάσεων του ανθρώπου, να υποκλέψεις την χάρη και να ξεγελάσεις τον Θεόν, δέν υποκλέπτεται. Από 'μένα τον άνθρωπο υποκλέπτεις αλλά από τον Θεό όμως όχι. Έτσι, ο Θεός αίρει, σηκώνει, παίρνει την ευλογία του. Και ενώ μπορεί να μοιάζουν πολλοί και κληρικοί μας και λαϊκοί μας, ότι είμεθα μία Εκκλησία, ουσιαστικά είμεθα μέλη νεκρά και έχει πάρει ο Θεός τη χάρη του.
Ένα στοιχείο από τα πολλά, νομίζω το λέει ο άγιος Ιωάννης της κλίμακος: «Πώς μπορείς να καταλάβεις εάν έχεις την παιδαγωγία του Θεού, ή την εγκατάλειψη του Θεού;» Είναι η τιμωρία η παιδευτική και η τιμωρία, που είναι πιά εγκαταλελειμμένος ο άνθρωπος, ακούστε ένα σημείο. Εάν αμάρτησες, - άνθρωποι είμεθα και αμαρτάνουμε - και σε παιδεύει ο Θεός, σε παιδαγωγεί, εάν πρόκειται περί παιδευτικής εγκαταλείψεως, δηλαδή σε εγκαταλείπει παιδαγωγικά, όχι οριστικά, τότε δέν οργίζεσαι. Τότε συνέρχεσαι, μαζεύεσαι, κλαίς.. Αντιθέτως, εάν, λέγει, σε έχει οριστικά διαγράψει, τότε οργίζεσαι. Όταν λοιπόν σου τύχει κάτι, πού θά έπρεπε να πείς "ώ Θεέ μου, με θυμήθηκες και μου 'δωσες σκαμπίλι" τότε να το ξέρεις, δέν σε εγκατέλειψε ο Θεός, γιατί είναι παιδαγωγικό αυτό που κάνει. Όταν αρχίζεις να θυμώνεις, να βρίζεις, να καταριέσαι, σε εγκατέλειψε ο Θεός. Και αυτό είναι το φοβερό! Είναι απλώς ένα σημείο που έχω να σας πώ. Καταλαβαίνετε λοιπόν αγαπητοί μου, τα πράγματα είναι πάρα πολύ σοβαρά. Άν ξέραμε τί είναι η Εκκλησία.. Πώ πώ θα λέγαμε, έχουμε την τιμή να ανήκουμε στην Εκκλησία του Χριστού;!
Απόσπασμα από την 170η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.
†.Εάν κανείς είναι δούλος τής αμαρτίας -κανείς από ‘δώ, από σας- , ας γίνει έτοιμος, διά τής πίστεως, να περάσει εις την ελευθερίαν της υιοθεσίας, με την αναγέννηση, που θα του δώσει ο Χριστός. Και ν’ απαλλαγεί από αυτήν την κακίστην δουλείαν τού Σατανά, της αμαρτίας, και να μπει μέσα στη δουλεία του μακαριωτάτου του Κυρίου. Ο λόγος περί δουλείας. Ποιας δουλείας; Όχι, βεβαίως, τώρα, της δουλείας εκείνης, την οποίαν έχουν οι άνθρωποι μεταξύ των, όταν οι λευκοί καθιστούν δούλους τούς μαύρους ή οι ίδιοι οι λευκοί τούς λευκούς, στους παλαιοτέρους χρόνους, αυτούς, που ήσαν αιχμάλωτοι πολέμου και τους είχαν πλέον ως δούλους κτλ. . Το γνωστό φαινόμενο της δουλείας. Όχι αυτό. Εδώ, τώρα, ομιλεί για ένα άλλο φαινόμενον της δουλείας. Εκείνη, που υπάρχει ανάμεσα στον Θεό και στον Διάβολο. Ώστε να παρουσιάζεται εδώ ο άνθρωπος να είναι είτε δούλος τού Θεού είτε δούλος τού Διαβόλου. Αλήθεια, δεν υπάρχει καμία τρίτη περίπτωση; Να μην είναι κανείς ούτε δούλος τού Θεού ούτε δούλος τού Διαβόλου, τίποτα; Μάλιστα, και το να μην είμαι δούλος τού Διαβόλου ίσως να είναι κατανοητό. Αλλά γιατί να είμαι δούλος του Θεού; αυτό μένει ακατανόητο. Και το να μην υπάρχει ένας άλλος τρόπος να ζήσω, ένας τρίτος τρόπος. Τόσο το πράγμα έφτασε, ώστε, πριν από ελάχιστα χρόνια, πριν από 2-3 χρόνια, κάπου εκεί, έφθασε και στη Βουλή το θέμα -και, μάλιστα, από κληρικά πρόσωπα- να αφαιρεθούν από το ευχολόγιο όπου υπήρχαν εκφράσεις, όπως “μνηστεύεται/νυμφεύεται ο δούλος τού Θεού” ή βαπτίζεται ο δούλος τού Θεού.” Όπου, λοιπόν, είχαμε την έκφραση “ο δούλος τού Θεού”, αυτό έπρεπε να φύγει. Γιατί τι θα πει “ο δούλος τού Θεού”; Βλέπετε ότι, ακόμα, ο άνθρωπος να βλέπει, υπό το πρίσμα των πολιτικών ή πολιτιστικών καταστάσεων της εποχής του, να βλέπει το κείμενο της Αγίας Γραφής και να προσπαθεί να ερμηνεύσει αναλόγως. Γίνεται ο άνθρωπος γελοίος. Γελοίος, πραγματικά. Διότι, όταν βλέπουμε έναν Παύλον να λέγει “δούλος Ιησού Χριστού”, όπως και οι άλλοι Απόστολοι, ο Απόστολος Πέτρος, ο Άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, ν’ αποκαλούν τον εαυτόν τους “δούλον τού Ιησού Χριστού”. Αλλά, θα λέγαμε, όμως, πράγματι, έξω απ’ αυτή τη γελοιότητα, ο άνθρωπος πρέπει να είναι δούλος, οπωσδήποτε, ή του Θεού ή του ανθρώπου; Δεν υπάρχει, δηλαδή, ελευθερία; Είναι μία επίφασις η ελευθερία; Τι είναι η ελευθερία; Εάν, απλώς, αλλάξω αφεντικό. Αγαπητοί μου, κατ’ αρχάς ο Διάβολος δεν είναι αφεντικό. Είναι παρείσακτον αφεντικό. Παρείσακτον. Μπήκε στη Δημιουργία και το τραγικόν είναι ότι ο άνθρωπος έγινε δούλος τού Διαβόλου, γιατί το θέλησε ο άνθρωπος. Διότι, όταν ο άνθρωπος παρεσύρθη από τον Διάβολον να παραβεί την Εντολήν τού Θεού μες στον Παράδεισον, στην πραγματικότητα κατέστησε αφεντικό του τον Διάβολο. Αυτό, βέβαια, με όλες τις τραγικές συνέπειες για το ανθρώπινο γένος. Για σκεφτείτε ότι ο Αδάμ και η Εύα, υπακούοντας το θέλημα του Διαβόλου, υπετάχθησαν εις τον Διάβολον. Κι ο Θεός αφήνει τα πράγματα, τελικά, ώστε ο Διάβολος να γίνει, ο παρείσακτος αυτός, να γίνει ο κύριος του ανθρώπου. Κι ο άνθρωπος να γίνει ο δούλος τού Διαβόλου. Δεν υπάρχει καμία γνησιότης εδώ, τίποτα απολύτως. Παρείσακτα τα πράγματα. Τότε, ο άνθρωπος πρέπει νά ‘ναι δούλος τού Θεού. Βέβαια, ποια είν’ ατή η δουλεία τού ανθρώπου στον Θεό; Γιατί, αν, πράγματι, είναι δούλος τού Θεού ο άνθρωπος, τότε, μήπως δεν είναι ελεύθερος; Κατ’ αρχάς, θά ‘θελα να εγκαταλείψουμε τη γνώση τής εννοίας “ελεύθερος”, που έχουμε σήμερα. Όπως ξέρετε, σε κάθε εποχή, όλες αυτές οι έννοιες παίρνουνε μια διαφορετική διάσταση. Στην εποχή μας, η έννοια της ελευθερίας έχει πάρει τη διάσταση της βαναυσότητος πια! Είναι τόσο χοντροκομμένη η έννοια της ελευθερίας, ώστε φθάνουμε στα όρια -και εδώ- της γελοιότητας. Όταν, επί παραδείγματι, ο καθένας, χωρίς να λογαριάζει την παρουσία τού άλλου (εάν τον ενοχλεί ή όχι, εάν τον ζημιώνει ο πλαϊνός του ή όχι), και κάνει ό,τι οι δικές του οι επιθυμίες υπαγορεύουν και θέλει, αν αυτό λέγεται “ελευθερία”, αυτό το χοντροκομμένο πράγμα, το καταλαβαίνετε και μόνοι σας. Μη μου λέτε, λοιπόν, σήμερα, “πώς οι άνθρωποι καταλαβαίνουν την ελευθερία;” . Την καταλαβαίνουν πολύ διαφορετικά απ’ ό,τι είναι. Τότε, όμως, σε μια λεπτή έκφραση του πράγματος, σε μια λεπτή έννοια, μήπως πάλι είμαι δούλος τού Θεού;” Ο άνθρωπος, όταν δημιουργήθηκε, δεν έγινε δούλος τού Θεού. Το ότι αποτελεί εικόνα τού Θεού -κι ένα βασικότατο στοιχείο τής εικόνας τού Θεού στον άνθρωπο είναι η ελευθερία και η λογική. Είναι πολλά. Αλλά η ελευθερία και η λογική είναι θεμελιώδη, αποτελούν στοιχεία τής εικόνας τού Θεού στον άνθρωπο- αυτό δείχνει ότι δεν ήταν δυνατόν ποτέ ο άνθρωπος να ονομάζεται δούλος τού Θεού. Αδύνατον! Ρίξτε μια ματιά πρόχειρη στο πρώτο βιβλίο τής Γενέσεως, στο βιβλίο τής Γενέσεως στα πρώτα κεφάλαια. Να δείτε, εκεί που είναι η ιστορία τού Αδάμ και της Εύας, σε ποιο σημείο ομιλεί εκεί ο Θεός ότι οι άνθρωποι είναι δούλοι δικοί του! Πουθενά! Η λέξις “δούλος” δεν υπάρχει! Πουθενά! Αντιθέτως, Ο Θεός έκανε τον άνθρωπο κι ο άνθρωπος στέκεται με πείσμα. Ένα κτίσμα, το οποίον, εάν αυτό το κτίσμα, φέροντας την εικόνα τού Θεού, δηλαδή με τη λογική και την ελευθερία και τη δυνατότητα της ομοιώσεως (“ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόναν Ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν”), θα έφθανε ο άνθρωπος, με αυτή την ελευθερία και τη λογική του, να δουλέψει το “καθ’ ομοίωσιν” . Και, δουλεύοντας το “καθ’ ομοίωσιν” , να φθάσει στο να θεωθεί και, συνεπώς, να είναι -κατά Χάριν- ένας Θεός! Κάτι, το οποίο δεν αναφέρεται στα άλλα κτίσματα! Είναι μία άνοδος του ανθρώπου από κτίσμα (όχι δούλος, κτίσμα μόνο) από κτίσμα, να ανέλθει και να γίνει Θεός! Κατά Χάριν! Έτσι, πουθενά δε συναντάμε, σας είπα, την έννοια της δουλείας. Εξάλλου, κι αν ο άνθρωπος δεν αμάρτανε, ήτανε στο σχέδιο του Θεού, το λεγόμενον “πρότερον Θέλημα του Θεού” -διότι το “ύστερον Θέλημα του Θεού” είναι να σωθεί ο άνθρωπος διά του Σταυρού- το πρότερο θέλημα του Θεού ήταν ο Θεός να λάβει την ανθρωπίνη φύση, χωρίς ν’ αμαρτήσουν οι Πρωτόπλαστοι, τίποτα, να λάβει την ανθρωπίνη φύση και να γίνει (η ανθρωπίνη φύσις) κοινωνός τής Θείας Φύσεως, διά της ενανθρωπίσεως του δευτέρου Προσώπου τής Αγίας Τριάδος! Δηλαδή, μ’ άλλα λόγια, εάν δεν αμάρτανε ο Αδάμ και η Εύα ο Θεός θα ενηνθρώπιζε; Η απάντηση, οπωσδήποτε: ναι, ναι!! Δε συνιστά την Ενανθρώπιση η επιθυμία τού Θεού να μας λυτρώσει! Αλλά η επιθυμία τού Θεού να γίνουμε κοινωνοί Του! Επειδή, όμως,εμείς δεν το θέλαμε αυτό, το αρνηθήκαμε στον Παράδεισον και κάναμε αφεντικό μας τον Διάβολο, γι’ αυτό μπήκε η ανάγκη τού Σταυρού για να μας σώσει, γιατί ο Θεός δεν ήθελε, επ ουδενί λόγω, να χαθούμε! Μπήκε, λοιπόν, κατ’ ανάγκη ο Σταυρός. Δηλαδή είναι το ύστερον Θέλημα του Θεού. Το πρότερον είν’ αυτό που σας είπα: θα ενηνθρώπιζε ο θεός, κι αν ακόμη δεν αμαρτάναμε!! Και θ’ ανεβαίναμε, διά της θεώσεως, μέσα στην Αγκαλιά τη μακαριότητα του Θεού. Θέλετε να δείτε αυτό που είπα “στην Αγκαλιά”; Ο Χριστός, δηλαδή ο Υιός τού Θεού, που ενηνθρώπισε -πήρε τη δική μας τη φύση- κάθεται εις τα δεξιά τού Θεού Πατρός. Όχι ως Λόγος, γιατί, ως Λόγος, είναι πανταχού παρών και μία Ουσία με τον Πατέρα. Αλλά ως Άνθρωπος είναι στα δεξιά τού Θεού - Πατρός. Τι δείχνει αυτό; Ότι είναι μέσα στην Αγκαλιά τής Αγίας Τριάδος. Η ανθρωπίνη φύσις! Εκεί που είναι ο Ιησούς Χριστός θα ήτο ο άνθρωπος! Και, επειδή δεν το πέτυχε ο άνθρωπος αυτό διά τής εικόνος να δουλέψει το “καθ’ ομοίωσιν” και να βρεθεί μες στη ζωή τής Αγίας Τριάδος, ο Θεός τον βοηθά τώρα, διά τού Σταυρού, να φθάσει στο ίδιο, πάλι, σημείο! Εκείνο που ήταν και στο πρότερο Θέλημα του Θεού! Στο ίδιο σημείο. Να βρεθεί στα δεξιά τού Θεού Πατρός, δηλαδή στην Αγκαλιά τής Αγίας Τριάδος. Είναι ασύλληπτο. Πέστε μου, λοιπόν, σας ερωτώ πέστε μου: έχουμε καμία εδώ πέρα δουλεία, έχουμε φαινόμενον δουλείας; Πουθενά δε φαίνεται η δουλεία. Διακρίνετε τίποτα εσείς; Μήπως δε διακρίνω εγώ; Δεν βλέπω εγώ πουθενά καμία, καμία έννοια δουλείας! Αλλά, στην Καινή Διαθήκη, τώρα πια. Λέγει ο Χριστός: “δεν σας είπα δούλους αλλά φίλους.” . Είναι ένα πολύ ωραίο σημείο αυτό. “Ουκέτι υμάς είρηκα δούλους αλλά φίλους. Υμείς φίλοι μου εστέ”, εσείς είσαστε φίλοι μου. Ώστε, λοιπόν, δεν μας είπε “δούλους” αλλά μάς είπε “φίλους”! Όταν αναστήθηκε ο Χριστός, λέγει στη Μαρία τη Μαγδαληνή: “πήγαινε πες στους αδελφούς μου ότι ακόμη δεν ανέβηκα εις τον Πατέρα Μου.”. Ααα, λοιπόν!! Δούλος, φίλος, αδελφός!! Κοιτάξτε μια κλιμάκωση! Δούλος, φίλος, αδελφός! Την έννοια της δουλείας την έφτιαξε η ελευθερία τού ανθρώπου, που υπετάχθη στον Διάβολο! Διώχνοντας τον Διάβολο, ο Υιός τού Θεού καθιστά τους ανθρώπους φίλους. Προ του Σταυρού Του. Με τον Σταυρό Του, επιτυγχάνει την υιοθεσία από τον Θεόν - Πατέρα και τούς λέει “αδελφούς”! Και θα γράψει μετά ο Απόστολος Παύλος (μετά την Ανάστασή του, ε;), θα γράψει ο Απόστολος Παύλος : “κληρονόμοι Θεού, συγκληρονόμοι Χριστού” . Βλέπετε πουθενά εσείς την έννοια της δουλείας; Πουθενά δεν υπάρχει. Να σας πω και κάτι άλλο που είπε ο Κύριος. Ο δούλος, λέγει, τι κάνει τ’ αφεντικό του μέσα στο σπίτι δεν το ξέρει. Τα σχέδια, λέει, του αφεντικού, δεν κατατίθενται στους δούλους. Αλλά ο Υιός ξέρει τι σκέπτεται ο Πατέρας Του. Εγώ, λοιπόν, σας λέγω τι ακριβώς θα κάνω, γιατί δεν είσαστε δούλοι αλλά είσαστε υιοί! Ακόμη κάτι άλλο. Ο δούλος ποτέ δε μένει (“εις τον αιώνα” λέει “δε μένει”) εις το σπίτι. Γιατί είναι δούλος. Μπορεί σήμερα να είναι κι αύριο να φύγει. Ο υιός μένει εις τον αιώνα εις το σπίτι. Και, συνεπώς, δεν είσαστε δούλοι, είσαστε υιοί. Και μένετε εις το σπίτι Ποιο σπίτι; “Εις την οικίαν τού Πατρός μου Μοναί πολλαί εισί.” Στο σπίτι τού Πατέρα μου. Εδώ ξέρετε τι ονομάζεται “οικία”; “Εις την οικίαν τού Πατρός Μου.” Η “οικία” είναι η Βασιλεία τού Θεού. Ονομάζεται η Βασιλεία τού Θεού “οικία”. Εις την οικία του Πατρός Μου υπάρχουν πολλές κατοικίες, πολλά δωμάτια. Δηλαδή, είμεθα εις το σπίτι τού Πατέρα. Πού είν’ η δουλεία; Δεν υπάρχει. Πουθενά! Ώστε δεν είμεθα, όταν λέμε “είμεθα δούλοι τού Θεού”, δεν είμεθα δούλοι τού Θεού! Είμεθα υιοί! Είμεθα ελεύθεροι! Τότε, όμως, γιατί λέμε, γιατί λένε εδώ οι Απόστολοι, λέει ο Παύλος “Παύλος, δούλος Ιησού Χριστού” ; Γιατί εδώ λέγει ο Άγιος Κύριλλος ότι είσαι, πλέον, στη μακαριωτάτη, λέγει, δουλείαν τού Θεού; Και γιατί, στην πράξη τής Εκκλησίας, έχουμε την έκφραση “βαπτίζεται ο δούλος τού Θεού” κι ούτω καθεξής; Λοιπόν, αγαπητοί, προσέξετέ το αυτό. Κατ’ αρχάς, αποτελεί ένα στοιχείο, ένα σχήμα ταπεινώσεως του ιδίου τού ανθρώπου. Από τη στιγμή, δηλαδή, που θα καταλάβει τη Δωρεά τού Θεού, όχι ότι αρνείται την υιοθεσία -δεν την αρνείται, αποτελεί, μάλιστα, κεντρικό σημείο τής πνευματικότητός του (λέμε “Πάτερ ημών, ο εν τοις Ουρανοίς”, δε λέμε “Κύριε”, διότι το “Κύριε” εκφράζει δουλεία. Ο Κύριος έχει δούλους. Ο Πατέρας έχει γιους.) - Ο Χριστός, λοιπόν, μας δίδαξε, δε μας είπε να λέμε “Κύριε, ο εν τοις Ουρανοίς” αλλά “Πάτερ, ο εν τοις Ουρανοίς” . Εμείς, όμως, αισθανόμενοι τον εαυτόν μας κατώτερον της μεγάλης τιμής που μας έκανε ο Θεός, αποκαλούμεν εαυτούς “δούλους”! Θέλετε να σας το αποδείξω; Ακούστε με. Στην παραβολή τού ασώτου υιού, ο νεότερος ήτανε παιδί τού πατέρα του. “Πάτερ, δός μοι το επιβάλλον μέρος τής ουσίας.” Α, λοιπόν, έλα εδώ νεαρέ, πώς είπες - πώς είπες; Αα, “Πάτερ”! Ώστε, λοιπόν, τι αναγνωρίζεις; Ότι είναι πατέρας σου αυτός, απ’ τον οποίον ζητάς την περιουσία. Πολύ ωραία. Όταν μετανόησε, αφού κατασπατάλησε την περιουσία τού πατέρα του, είπε: θα πω στον πατέρα σου “δεν είμαι άξιος να ειπωθώ ‘παιδί σου’ , αλλά να με εκλάβεις ως έναν των μισθίων σου (απ’ τους υπηρέτες σου, απ’ τους δούλους σου!)”. Ποιος κατεβάζει, τώρα, τον εαυτόν του; Ο ίδιος. Τον κατέβασε ο πατέρας; Όχι. Ο ίδιος κατεβάζει, εν τη συναισθήσει τής κατασπαταλήσεως της πατρικής περιουσίας. Και, όπως ξέρετε, η πατρική περιουσία, αγαπητοί μου, είναι το “κατ’ εικόνα”! Αυτή η πατρική περιουσία είναι το “κατ’ εικόνα”! Όταν εγώ σπαταλώ τη λογική μου να εφευρίσκω κακά, όταν εγώ σπαταλώ την ελευθερία μου με πράγματα διαβολικά, όταν σπαταλώ τη δημιουργικότητα που μού ‘δωσε ο Θεός μέσα (ξέρετε, ε, ο άνθρωπος είναι συνδημιουργός ξέρετε σε τι; στο θέμα τής γεννήσεως παιδιών. Αυτό, κυρίως, είναι. Και κάνω καπρίτσια γύρω από το θέμα τής τεκνογονίας, τα γνωστά. Ή σκοτώνω εκείνα, τα οποία γεννώ. Ή γεννώ, γιατί, στην πραγματικότητα ο άνδρας εγέννησε, όταν η γυναίκα του συλλαμβάνει. Τότε εγέννησε. Τελείωσε. Και μετά πας και το σκοτώνεις αυτό. Δηλαδή ο Θεός σε κάνει δημιουργόν κι εσύ πας και στραπατσαρίζεις εκείνο, το οποίο σε κάνει ο Θεός νά ‘σαι συνδημιουργός. ) . Τότε, πού κατασπαταλάς την περιουσία την πατρική; Στο καπρίτσιο σου, στον εγωισμό σου. Σ’ αυτό που θέλεις εσύ! Ο άνθρωπος, όταν συνέλθει και πει “πού εσπατάλησα την πατρική μου περιουσία; Αυτό το ‘κατ’ εικόνα’ πού το χρησιμοποίησα;” Συνέρχεται, συγκλονίζεται και γυρίζει στον Θεό και λέγει: “δεν είμαι παιδί Σου. Εσύ με αποκαλείς παιδί Σου, το θέλω, αλλά εγώ, επίτρεψέ μου, Πατέρα μου, να αποκαλώ τον εαυτό μου ότι είμαι δούλος Σου.” . Γι’ αυτό, αυτή η δουλεία, λέγει ο Άγιος Κύριλλος, είναι “μακαριωτάτη”. Αλλά έχουμε, όμως, και την άλλη όψη: παρ’ ότι ο Θεός μάς αποκαλεί υιούς, μην ξεχνάμε, όμως, ότι περάσαμε από τη δουλείαν, τη δουλεία τού Διαβόλου, από την οποίαν μάς εξηγόρασε διά τού Σταυρού Του ο Χριστός. Έδωσε λύτρα, το Αίμα Του. Γι’ αυτό λέμε “λύτρωσις”! Λέμε τον Χριστό “Λυτρωτή”! Τι θα πει “λύτρωσις” και “Λυτρωτής”; Επλήρωσε λύτρα ο Ιησούς Χριστός επί τού Σταυρού, δια να μας εξαγοράσει! Μας εξηγόρασε διά τού Αίματός Του. Λέει εκείνο το ωραίο τροπάριο “εξηγόρασας ημάς εκ τής κατάρας τού νόμου, τω Σταυρώ προσηλωθείς και την λόγχην κεντηθείς, την αθανασίαν επήγασας” και τα παρακάτω. Τι βλέπουμε, λοιπόν; Ότι, πράγματι, θα είχε όλο το δικαίωμα να μας πει ο Θεός “δούλους”. Ένα άλλο χωρίο που θυμήθηκα τώρα -είναι πάρα πολλά, βέβαια- στο έκτο Κεφάλαιο Α’ Κορινθίους, λέγει: “δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι υμών” -όχι, λίγο πιο μπροστά, ένας στίχος πιο μπροστά, πιο πάνω, είναι- “ηγοράσθητε γάρ τιμής”! Διότι έχετε αγορασθεί, κατόπιν τιμής! Και είναι η Σταυρική Θυσία τού Χριστού! Δηλαδή, αγαπητοί μου, και δούλοι Θεού να είμαστε, πού το υποτιμητικόν; Αν υποτεθεί ότι έπρεπε να είσαι δούλος, σ’ ένα πάρα πολύ πλούσιο παλάτι, ξέρω ‘γώ, μυθικό, θα θεωρούσες τον εαυτό σου ευτυχή θνητό έναντι των άλλων, που δεν είναι στην υπηρεσία εκείνη; Ας ήμουνα εγώ στη Βασιλεία τού Θεού κι ας ήμουνα εκατό φορές δούλος!!! Νά ‘μουνα, όμως, στη Βασιλεία τού Θεού! Έχουμε φτάσει, λοιπόν, σ’ έναν παροξυσμόν, θα έλεγα, σε μία υστερία γύρω από το θέμα τής ελευθερίας. “Μη μου εγγίζεις την ελευθερία!” Έχουμε πάθει, ξαναλέγω, υστερία ελευθερίας. Και, όταν θ’ ακούσουμε θέμα δουλείας, ότι είμεθα δούλοι τού Θεού, μας πιάνει αυτό το υστερικόν μένος και τρομάζουμε ότι τάχα ο Θεός μάς κόβει την ελευθερία! Βρε ταλαίπωρε, φτωχέ άνθρωπε! Ποιος σού έδωσε την ελευθερία; Ο Θεός δε σου την έδωκε; Και τώρα φοβάσαι ότι ο Θεός θα σου την πάρει; Εδώ θα έλεγα (και το έχω πει πολλές φορές, από νέος άνθρωπος τό ‘χω πει, από νέο παιδί τό ‘χω πει αυτό) “Θεέ μου, μ’ έκανες ελεύθερο και ν’ αμαρτάνω αν θέλω.” . Μάλιστα, επί λέξει, έτσι! Στην προσευχή μου: “μ’ έκανες ελεύθερον και να αμαρτάνω εάν θέλω. Σου δίνω την ελευθερία μου πίσω και εμπόδισέ με να μην αμαρτάνω! Εγώ Στο λέγω αυτό, ελευθέρως! Δε μού ‘δωσες την ελευθερία; Λοιπόν, εμπόδισέ με (δηλαδή τι θα πει ‘εμπόδισέ με’; ‘Εμπόδισέ με’ θα πει ‘κόβε με στη μέση, να μην μπορώ να ενεργώ, όπως θέλω εγώ’. Γιατί εγώ Σου το λέγω). Εμπόδισέ με να μην αμαρτάνω!” . Χίλιες φορές να είμαστε δούλοι τού Θεού, αγαπητοί μου, χίλιες φορές! Είναι, όμως, ενδιαφέρον, γιατί πρέπει να βγαίνουμε απ’ αυτές τις έννοιες τις υστερικές και τις σχιζοφρενικές, όπως φτάσαμε να τα παίρνουμε και να τα εκλαμβάνουμε όλ’ αυτά σήμερα. Την έννοια της ελευθερίας και πολλά άλλα πράγματα. Κι αυτό ήτανε, ίσως, μια απάντηση σ’ εκείνα, τα οποία, ίσως, λέγονται σήμερα.
Απόσπασμα από την 9η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.
†.«Μισήσωμεν τοὺς μίσους ἀξίους, ἀποστραφῶμεν οὓς ἀποστρέφεται ὁ Θεός. Εἴπωμεν καὶ αὐτοὶ μετὰ παρρησίας πάσης τῷ Θεῷ περὶ πάντων αἱρετικῶν· οὐχὶ τοὺς μισοῦντάς σε κύριε ἐμίσησα καὶ ἐπὶ τοὺς ἐχθρούς σου ἐξετηκόμην; ἔστι γὰρ καὶ ἔχθρα καλή, καθὼς γέγραπται· καὶ ἔχθραν θήσω ἀνὰ μέσον σου καὶ ἀνὰ μέσον τοῦ σπέρματος αὐτῆς. Ἡ γὰρ πρὸς τὸν ὄφιν φιλία, ἔχθραν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ θάνατον κατεργάζεται». Ενθυμίστε την περασμένη φορά που σας είπα, συναντώντας δύο-τρείς φορές, σε κάθε περίπτωση αιρετικού που ανέφερε ο άγιος Κύριλλος, ότι πρέπει να μισήσουμε και αυτούς;
Σας είχα πεί ότι θα σας εξηγήσω και αυτό, διότι, ο άγιος Κύριλλος εδώ τώρα το εξηγεί αυτό. Τί θα πεί να μισήσω; Εδώ σας παρακαλώ προσέξτε, διότι, μιλάει αγιογραφικά ο άγιος Κύριλλος και όχι παθιασμένα.
Όταν κάποτε κανείς, σαν ζηλωτής Πατρώων παραδόσεων, με διάκριση εννοείται, έχεται Ορθοδόξων θέσεων, λέγεται ότι είναι ο άνθρωπος ο οποίος έχει μισός στην καρδιά του και δεν δείχνει η αγάπη στους γύρω του και μάλιστα εις τους αιρετικούς.. Αυτό, στην εποχή μας, είναι της μόδας. και μάλιστα, αφού θα μας βγάλουν αυτό το μίσος από την καρδιά (αυτό το καλόν μίσος, που λέγει ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων), τότε, όταν η καρδιά μας βρεθεί άδεια, τότε θα αποκτήσει την αγάπη την οικουμενιστικό. Ποια είναι αυτή η αγάπη η οικουμενιστική; Η αγάπη που μιλάει ο οικουμενισμός, για να μας στριμώξει όλους στην κόλαση! Και που δεν είναι αγάπη του Θεού, γιατί δεν είναι αγάπη εν αληθεία. Λοιπόν, υπάρχει μίσος; Ναι, αγαπητοί μου, μάλιστα δεν αναφέρει εδώ ένα χωρίο ο Άγιος Κύριλλος -τί να πρωτοαναφέρει;- που λέγει ένας ψαλμικός στίχος «τέλειον μίσος εμίσουν αυτούς», τους μισούσα, λέγει, με τέλειον μίσος! Δηλαδή να μισήσομεν ανθρώπους; Προσέξτε. «Μισήσομεν τους αξίους μίσους» να μισήσομε εκείνους οι οποίοι είναι άξιοι μίσους, να αποστραφούμε εκείνους που αποστρέφεται ο Θεός. Ο Θεός αποστρέφεται;
Πάρα πολλές φορές λέγει η Αγία Γραφή ότι ο Θεός αποστρέφει το πρόσωπόν Του. Δεν λέμε και στον Ν’ ψαλμό «και μη αποστρέψεις το πρόσωπό σου απ’ εμού»; Τί θα πει αποστρέφω; Γυρίζω το πρόσωπό μου αλλού. Όταν Αυτός γυρίζει το πρόσωπό του, σημαίνει, αγαπητοί μου, ότι δεν σε προσέχει πια, είσαι θεήλατος, εκείνος που σε διώχνει ο ίδιος ο Θεός! Αυτό είναι αληθές; Είναι χιλιομαρτυρημένο μέσα στην Αγία Γραφή; Είναι χιλιομαρτυρημένο και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη; Εάν είναι, τότε με ποιο δικαίωμα λένε εκείνοι που λένε εν ονόματι μίας αγάπης ό,τι λένε, μιας οικουμενιστικής αγάπης; Και τι θα έπρεπε να φανούμε; Να φανούμε θεϊκότεροι του Θεού;! Το φαντάζεστε αυτό; ότι αποπειρώνται οι άνθρωποι να γίνουν θεϊκότεροι του Θεού; Όταν, επί παραδείγματι, ο Θεός λέγει «Δεν θα πεις καλημέρα εις τον αιρετικόν»,
– «Μα, του Θεού δεν είναι η καλημέρα;»
– Ναι, του Θεού είναι η καλημέρα, αλλά υπάρχει και καλημέρα του Διαβόλου! Διότι ο διάβολος ήλθε εις τον Παράδεισον και είπε πρωί-πρωί μια καλημέρα εις την Εύα. Μια καλημέρα της είπε. «Μα», θα μου πείτε, «δεν το γράφει αυτό η Αγία Γραφή». Έ, πώς έπρεπε να πει; «Καλημέρα, Εύα»; Όταν της πιάνει κουβέντα, «Καλημέρα» της είπε. Πώς το λένε; «Μπα, τι κάνεις; Πώς είσαι;» Κάπως έτσι.
Υπάρχει, λοιπόν, και η «καλημέρα» του διαβόλου… Και πιάνει κουβέντα η Εύα, και την έπαθε. Κι εσύ πιάνεις κουβέντα με τον χιλιαστή που είναι έξω στην πόρτα σου, κι όταν τον εδιώξεις, θα σου πεί «Μα, ο Χριστός είπε να δεχόμεθα τους ανθρώπους, να λέμε καλημέρα»! Ναι, αλλά ο Χριστός είπε, το Πνεύμα του Θεού είπε, «και καλημέρα «χαίρετε» να μην λέτε στους αιρετικούς». Εκείνος ο οποίος δεν φέρει, λέει, την διδαχήν αυτήν (λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης) ποιαν διδαχήν; Την διδαχή ότι ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος! Που δεν την έχουν οι χιλιαστές, γιατί τον Χριστόν Τον λένε χτίσμα. «Χαίρετε» δεν θα τους πείτε και σε σπίτι μέσα δεν θα τους βάλετε. Ε, λοιπόν, τι είσαι τώρα, θεϊκότερος του Θεού; Όταν του πεις «καλημέρα» του αιρετικού και του πεις έλα μέσα και να κουβεντιάσουμε; Άλλη παράγραφος, αν είσαι ο θεμελιωμένος άνθρωπος και θέλεις να τον αντιμετωπίσεις, με την έννοια να τον βοηθήσεις να σωθεί. Όταν όμως δεν είσαι, δεν θα του πεις «καλημέρα». Δεν ξέρεις ότι και μόνον δυο λόγια να σου πει και σου ρίξει μέσα το σπέρμα του διαβόλου, την βοτάνην του διαβόλου, που λέει ο Άγιος Ιγνάτιος, «ὅ ἐστιν αἵρεσις» αυτή είναι η βοτάνη του διαβόλου, και σου μπει μια αμφιβολία για κάτι, πες μου σε παρακαλώ, θα μπορέσεις αυτήν την αμφιβολία να την βγάλεις ποτέ; Σας βεβαιώνω, τότε ο Θεός επιτρέπει, επειδή παρήγγειλε να μην κουβεντιάζεις με αιρετικόν, επιτρέπει να εγκατασταθεί μέσα σου ο δαίμων της βλασφημίας και να μην μπορείς να απαλλαγείς από αυτό που σου είπε τότε ο αιρετικός, που είναι βλάσφημο, και σε μαστίζει ο δαίμων της βλασφημίας και σου επικρατεί αυτό και δεν μπορείς να απαλλαγείς! Αυτός θα είναι ο μισθός σου και ο καρπός σου. Καταλαβαίνομε, αγαπητοί μου, καταλαβαίνετε; Λοιπόν, ας δούμε το θέμα ποιο κοντά.
Να πούμε, λέγει, κι εμείς με παρρησία, μετά πάσης παρρησίας εις τον Θεόν για όλους τους αιρετικούς «Ουχί τους μισούντας σε Κύριε εμίσησα και επί τους εχθρούς σου εξετηκόμην» που λέγει ο 138 ψαλμός, στίχος 21. Κύριε, δεν μίσησα εκείνους που σε μισούν, και δεν έλιωνα μπροστά στους εχθρούς σου που σε εχθρεύονται; Σχολιάζει ο Άγιος Κύριλλος «έστι γαρ και έχθρα καλή», διότι υπάρχει και καλή έχθρα! Ποια είναι αυτή η έχθρα; Είναι η έχθρα να φυλάμε τα κεκτημένα. Ο λαός το λέει «άμα φυλάς τα έρημα (εννοεί τα πράγματα), έχεις τα μισά». Άμα δεν τα φυλάς, τότε δεν έχεις τίποτα. Τί θέλει να πει εδώ; Θέλει να πει ότι τα κεκτημένα μας είναι η πίστη μας, είναι ο θησαυρός μας, είναι η ορθοδοξία μας. Αυτά τα πράγματα, όταν ο άλλος έρχεται να τα προσβάλει, δεν θα μπορέσω ποτέ μα ποτέ να τα φυλάξω μέσα μου, εάν δεν έχω αυτήν την καλή έχθρα. Δηλαδή, «Δεν θέλω να σε ακούσω. Δεν θέλω να κάνω συντροφιά μαζί σου. Δεν εύχομαι να πάθεις κακό, αλλά ζητώ από τον Θεό να σε ελεήσει. Θα με χαρακτηρίσεις ότι είμαι.. ότι τι είμαι.. Διάβαζα μια εφημερίδα που μου βάλατε εδώ πάνω, αυτήν την γνωστή «Ο Χριστιανός», που είναι προτεσταντική, και λέγει για αυτόν τον ζηλωτισμόν των Ορθοδόξων! Εγώ άκουσα κάποτε από κάποιον καθηγητή πανεπιστημίου και πολιτικό ότι υπήρχε στους Πατέρες φανατισμός, ιδίως στον Μέγα Αθανάσιο.. κι ότι ο Άρειος, ε, ένας άνθρωπος ήτανε που έλεγε κάτι. Φανατισμένος, λοιπόν, ο Μέγας Αθανάσιος..
Αγαπητοί μου, μέχρι σήμερα θεωρούνται οι Πατέρες, από τέτοιους τύπους ανθρώπων, ως φανατικοί! Κι όταν κάνομε κάποτε κήρυγμα, είτε την Κυριακή της Ορθοδοξίας είτε οποιαδήποτε άλλη φορά, και επιμείνομε στο δόγμα και στην αλήθειά του και στην ακρίβειά του, χαρακτηριζόμεθα ότι είμαστε φανατικοί! Είναι κάτι που πιστεύω κι εσείς το έχετε ακούσει. Μα, περί φανατισμού πρόκειται; ή περί διατηρήσεως της αληθείας; Και δεν θα διατηρήσω ποτέ την αλήθεια, εάν δεν κρατήσω αυτήν την μορφή του μίσους.
Τί θα πει μίσος; Δεν είναι το μίσος εκείνο που απαγορεύει ο Θεός και που μου λέει να συμφιλιωθώ με τον εχθρό μου. Είναι η προσπάθεια να μην έρθω σε επαφή ποτέ με τον αιρετικόν άνθρωπον. Κι αν δεν έχω αυτό το τέλειον μίσος, που λέει ο άλλος ψαλμικός στίχος, τέλειον τι; Δεν θα αφήσω ούτε μία γωνίτσα μέσα στην καρδιά μου, που να πω «Μήπως έχει λίγο δίκιο αυτός;» Για να πιάσω λίγο κουβέντα μαζί του.. ΟΧΙ! Αυτό θα πει τέλειον μίσος. Δεν δέχομαι καμία κουβέντα μαζί σου. Αυτό είναι όλο.
Αν υποτεθεί, αγαπητοί μου, ότι πλησιάζει κάποιος άνθρωπος το παιδί σας και του λέει μερικά πράγματα, «Ξέρεις, ο πατέρας σου δεν είναι πραγματικός σου πατέρας. Η μητέρα σου, ξέρεις, α, έζησε μια ζωή αλλιώτικη», και μάλιστα αυτά να είναι και συκοφαντικά, πέστε μου, σας παρακαλώ, όταν εσείς αντιληφθείτε από το παιδί σας, ότι το παιδί σας ομιλεί έτσι, του λέει ο άλλος έτσι, το παιδί σας για να το διασώσετε, τι θα κάνετε; Τι θα του πείτε; "Παιδί μου, αυτά είναι συκοφαντίες, είναι ψέμματα και με αυτόν τον άνθρωπο ουδέποτε θα ξαναπιάσεις κουβέντα." Θα το λέγατε; Γιατί δεν θα πούμε το ίδιο πράγμα και για τα θέματα της πίστεως;Είναι μικροτέρας αξίας και σημασίας τα θέματα της πίστεως;
Απόσπασμα από την 127η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.
Ακόμη, λέγει, όχι μόνο άτομα αλλά και λαός ολόκληρος ακόμη αν αμαρτήσει και αυτόν ο Θεός μπορεί να τον συγχωρήσει, διότι δεν νικούν την φιλανθρωπία του Θεού οι αμαρτίες ενός ολοκλήρου λαού. Και έχει το παράδειγμα εδώ της μοσχοποιήσεως του Ισραήλ. Πριν προχωρήσω όμως για να δούμε την μοσχοποίηση του Ισραήλ θα ‘θελα να σας έλεγα το εξής. Αλήθεια, ο λαός μας αυτή τη στιγμή έχει πολλές αμαρτίες; Βέβαια κάθε λαός έχει αμαρτίες, όχι ως πρόσωπα αλλά ως λαός. Διότι έχει πάρα πολύ σημασία αυτό, το να δούμε όχι τα άτομα αλλά τον λαό σαν σύνολο. Έχει πάρα πολύ σημασία, το ξαναλέγω. Πράξεις τις οποίες δεν κάνουν πρόσωπα αλλά κάνει ο λαός. Αυτή τη στιγμή ο λαός μας έχει φοβερές αμαρτίες. Όταν λέγω ‘αυτή τη στιγμή’ βέβαια, 160 τόσα χρόνια, να εξηγούμεθα, δηλαδή μετά το 1821. Πράγμα που σας το έχω ξανααναφέρει εδώ, θα το ενθυμήστε αλλά δεν πειράζει αν το ξαναπούμε, ότι ο λαός μας άρχισε να αμαρτάνει όσο δεν αμάρτανε τα 400 χρόνια δουλείας εις τους Τούρκους. Ως λαός το ξαναλέγω. Και ποια ήταν η αμαρτία του λαού μας; Όχι βεβαίως πορνείες και μοιχείες, αυτά αφορούσαν τον κάθε πολίτη, τον κάθε άνθρωπο και τον κάθε Χριστιανό, αλλά το ξεκίνημα της αμαρτίας του λαού μας ήταν το εξής. Όταν εκείνοι που ήσαν στην Ευρώπη, Έλληνες, και είχαν σπουδάσει έξω και δεν είχαν ζήσει τις λαχτάρες του λαού μας αλλά ζούσαν στην ασφάλεια της Ευρώπης και εκεί εσπούδαζαν, αυτοί είχαν προ πολλού χάσει την Ελληνική τους και την Ορθόδοξή τους ταυτότητα. Ναι μεν ίσως να πίστευαν ακόμα στο θέμα Ελλάς αλλά δεν πίστευαν πια στο θέμα Ορθόδοξος Εκκλησία διότι είχαν υποστεί πολλή φθορά έξω στην Ευρώπη. Και η Ελληνική τους ακόμα αγάπη και αυτή είχε ακόμη υποστεί φθορά, μην το ξεχνάμε. Αυτοί οι άνθρωποι όμως θέλησαν, αλλοτριωμένοι από τις λαχτάρες όπως σας είπα του λαού μας και τις περιπέτειές του, θέλησαν όταν η Ελλάς ελευθερώθηκε να ‘ρθουν στην Ελλάδα και να κυβερνήσουν τον λαό μας. Οι άνθρωποι αυτοί όμως είχανε μείνει ήδη ξένοι στα αισθήματα του λαού και προσπάθησαν να μεταφέρουν στην Ελλάδα τον Ευρωπαϊκόν δυτικόν ανθρωπισμόν με τον οποίον θα αντικαθιστούσαν την Εκκλησίαν. Βέβαια το θέμα αυτό δεν ήταν καινούριο πάλι και γι’ αυτούς, διότι η περίπτωσις εισόδου του Ευρωπαϊκού ανθρωπισμού-ουμανισμού ήδη είχε σημειωθεί από τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Βλέπομε μία κίνηση μετά τον 10ον αιώνα να υπάρχει αυτή η τάσις να εισαχθεί στο Βυζάντιο ο δυτικός ουμανισμός. Εξάλλου τα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου εδοκιμάσθησαν πολλοί από αυτήν την προσπάθεια και πολλοί λαοί του Βυζαντίου είχανε ήδη χωρισθεί, οι μεν εδέχοντο την Ορθόδοξον Πίστη και θέση και συνεπώς από την Ορθόδοξον Πίστη ΑΠΕΡΡΕΕ ο σωστός θα λέγαμε ανθρωπισμός να το πω έτσι, δηλαδή η σωστή χριστιανική ανθρωπολογία, και εκείνοι οι οποίοι εδέχοντο απ’ τη Δύση τα καινούρια εκείνα φρούτα ως ‘φώτα’ που ήρχοντο δήθεν και που φυσικά αυτοί δεν ξεκινούσαν από την Πίστη αλλά από την φιλοσοφία ή από τον ορθολογισμόν. Σας σημειώνω μόνον έναν σταθμόν σε αυτήν την περίπτωση, τον Νικόλαο Καβάσιλα. Ο Νικόλαος Καβάσιλας, Θεσσαλονικεύς, θεολόγος μεγάλος, πάρα πολύ ηγωνίσθη εναντίον του ήδη εισερχομένου εις την Ανατολή δυτικού ανθρωπισμού και τα έργα του, όπως είναι κάποιες ομιλίες στην Θεοτόκο ή η εν Χριστώ ζωή, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία απάντησις. Μόνο που ένας που θα τα διαβάσει δε ξέρει γιατί τα έγραψε αυτά ο Καβάσιλας. Τα ‘γραψε ακριβώς για να αναχαιτίσει αυτόν τον δυτικόν ανθρωπισμόν. Το υπογραμμίζω αυτό: αυτόν τον δυτικόν ανθρωπισμόν. Το αποτέλεσμα είναι ότι ήρθε η Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως και ανεκόπη αυτή η διείσδυσις του δυτικού ανθρωπισμού. … Έφυγαν Έλληνες έξω και εκεί εμπολιάστηκαν με αυτόν τον δυτικόν ανθρωπισμόν. Ο λαός μας όμως ακριβώς ένεκα της μακροτάτης αυτής κατοχής των Τούρκων στην Ελλάδα εγλίτωσε από αυτόν τον ορθολογιστικόν ουμανισμόν, τον φιλοσοφικόν ουμανισμόν. Γλίτωσε. Είναι όπως ακριβώς συμβαίνει με τα αρχαία κτίσματα που σώζονται όσο είναι θαμμένα και δεν τα ανακαλύψαμε. Απ’ τη στιγμή που θα κάνουμε ανασκαφή και θα τα βγάλουμε στην επιφάνεια τότε συμβαίνει το εξής: κινδυνεύουν από τους αρχαιοκαπήλους ή από την φθορά. Όσο μένουν θαμμένα είναι προφυλαγμένα. Εξάλλου η αρχαιολογική υπηρεσία το ξέρει αυτό γι’ αυτό και δεν κάνει ανασκαφές αν ξέρει ότι κάπου κάτι έχει να βρει, για να γλιτώσει ακριβώς αυτά τα κτίσματα από τους αρχαιοκαπήλους και τη φθορά, προπαντός από τους αρχαιοκαπήλους. Όταν ελευθερώθηκε η Πατρίδα μας, και φυσικά την ελευθέρωσαν οι άνθρωποι οι ντόπιοι, οι αγωνισταί οι ντόπιοι, τότε ήρθαν οι απ’ έξω Έλληνες, μορφωμένοι αυτοί πλέον αλλά και μπολιασμένοι με τον δυτικόν ουμανισμόν, για να εκτοπίσουν την Ορθοδοξία και την Εκκλησία μας και να εισαγάγουν αυτόν τον δυτικόν ουμανισμόν. Σημειώσατε ότι αυτό είναι το αμάρτημα. Το φοβερόν αμάρτημα. Το παμέγιστον αμάρτημα. Έγιναν πάρα πολλές προσπάθειες. Σας θυμίζω στο καινούριο πια Κράτος το Ελληνικό τον Φλαμιάτο, σας θυμίζω τον Παπουλάκο. Διαβάσετε αυτές τις μορφές για να αντιληφθείτε τι εγίνετο εδώ στην Ελλάδα. .. Όπως σας είπα όμως αυτό το αμάρτημα δεν είναι τι άλλο παρά αποστασία, στοιχειοθετεί αποστασίαν από τον Θεόν. Και έβλεπε κανένας όσο περνούσαν οι δεκαετίες, τόσο το πράγμα εγίνετο χειρότερο. Και τι δεν προσέβαλε αυτό το πνεύμα. Προσέβαλε ακόμη και την Θεολογική μας Σχολή Αθηνών, η οποία έβγαλε θεολόγους οι οποίοι εγίνετο μετά επίσκοποι. Σημειώσατε ότι για να γίνει κανείς επίσκοπος έπρεπε να είναι θεολόγος και για να είναι θεολόγος έπρεπε να περάσει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά περνώντας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών έπαιρνε και τα φρούτα της Δύσεως. Και έτσι η Εκκλησία μας άρχισε να χάνει από τους επισκόπους της σιγά-σιγά το Ορθόδοξό Της φρόνημα, διότι οι διδάσκοντες καθηγηταί πάρα πολλές φορές πλην εξαιρέσεων δεν είχαν Ορθόδοξο φρόνημα. Αυτό βεβαίως επηρέασε πάρα πολύ την εκκλησιαστική ζωή του τόπου μας, αναμφισβήτητα. Μέχρι, για να μην πολυπραγμονώ, μέχρι που μπήκαμε στην ΕΟΚ αυτό το αμάρτημα συνεχίζει, διότι μπαίνοντας στην ΕΟΚ αυτός ο σκοπός υπήρχε: ό,τι απέμεινε από την Ορθόδοξον τοποθέτηση του λαού μας να πεταχτεί έξω. Στην πραγματικότητα λοιπόν εκείνοι που μας κυβέρνησαν στα 160 τόσα χρόνια μέχρι σήμερα -πλην εξαιρέσεων το ξαναλέγω- απέβλεπαν ή λίγο ή πολύ, ή συνειδητά ή ασυνείδητα, ή από πολιτική σκοπιμότητα ή όχι, το θέμα είναι ότι απέβλεψαν όλοι στο να εξωστρακίσουν την Ορθόδοξο Πίστη από τον λαό μας και να εισαγάγουν τον ορθολογιστικόν, δυτικού τύπου ουμανισμόν-ανθρωπισμόν. Και αυτή τη στιγμή δε στις ημέρες μας το βλέπομε να καλπάζει. Γιατί λέγω στις ημέρας μας να καλπάζει; Διότι απλούστατα η πορεία αυτής της καταστάσεως ακολουθεί όχι αριθμητική καμπύλη αλλά γεωμετρική, εκθετική καμπύλη. Με αυτήν την έννοια. Επόμενον ήτανε στην αρχή ο λαός να έχει μεγάλη αντίσταση, τώρα η αντίστασή του όλο και μικραίνει και μικραίνει, και ερχόμενο αυτό το πνεύμα διαρκώς να επιβληθεί ο λαός πια ή δεν το καταλαβαίνει ή έτσι του αρέσει πια. Αποδέχεται αυτό το ουμανιστικό πνεύμα της Δύσεως και απεμπολεί αυτό που είχε πατρογονικό. Αυτό είναι το μεγάλωμα και το υπ΄ αριθμόν ένα αμάρτημα του λαού μας. Τώρα όλα τ’ άλλα είναι αποτέλεσμα αυτού του πνεύματος. Όλα τ’ άλλα. Για να καταλάβετε δηλαδή τί θα πει αμαρτάνει ένας λαός. Και λέγει τώρα εδώ ο Άγιος Κύριλλος, είδες, η Χάρις του Θεού μπορεί να σώσει έναν λαό όταν μετανοήσει γιατί έχει αμαρτήσει. Δεν ξέρω βέβαια αν ο λαός μας αυτή τη στιγμή είναι σε θέση να μετανοήσει. Δεν ξέρω. Για την ώρα δεν έδειξε δείγματα να μετανοεί, αντιθέτως μάλιστα κινείται με κάθε προσπάθεια και δύναμη όλο και να τονίσει την αποστασία του από τον Θεό, με κάθε τρόπο. Με κάθε τρόπο. Αλλά αυτό ξέρετε με τι αντιστοιχεί με τον αρχαίο λαό του Ισραήλ; Το ότι ο λαός του Ισραήλ εμοσχοποίησε, που το αναφέρει εδώ ο Άγιος Κύριλλος. Τί ήτο αυτό; Αγαπητοί μου 40 μέρες ανέβηκε ο Μωυσής πάνω εις το όρος Σινά για να πάρει κατ’ εντολή του Θεού τις Εντολές. Σαράντα ημέρες, όχι παραπάνω. Και επέρασαν οι μέρες και ο λαός άρχισε να ανησυχεί τι απέγινε ο Μωυσής και τότε είπαν, α ο Μωυσής πρέπει να χάθηκε.. Τι; Να χάθηκε; Καλά για σταθείτε. Δεν είδαν το βουνό να είναι πυρίκαυστο χωρίς να είναι ηφαίστειο το Σινά; Δεν είδαν τον γνόφον και τον ζόφον επί της κορυφής; Δεν άκουσαν την φωνή του Θεού σαν σάλπιγγες δυνατές που τους έπιασε φόβος και τρόμος; Τα ξέχασαν; Τα ξέχασαν. Μέσα σε λιγότερο από 40 ημέρες αγαπητοί μου τα ξέχασαν. Μα είναι δυνατόν; Εμείς άμα διαβάζουμε την ιστορία των Εβραίων λέμε, ‘μα είναι δυνατόν;΄ Α, κάποτε το έλεγα κι εγώ αλλά είναι δυνατόν για τον κάθε λαό. Και εμείς ξεχνάμε έτσι. Έτσι είμεθα επιλήσμονες των θαυμάτων του Θεού και της παρουσίας του Θεού. Αποτέλεσμα. Πιάνουν τον Ααρών και του λένε, θα μας κάνεις ένα μοσχάρι κατά απομίμηση της λατρείας των Αιγυπτίων και θα το λατρεύσουμε. Αυτός θα είναι ο Θεός μας από εδώ και εμπρός. Βρε αμάν -με συγχωρείτε με την γλώσσα που μιλάω έτσι- μα δεν είναι σωστό.. Εκ των υστέρων ο Ααρών όταν είδε τον οργισμένο Μωυσή εδικαιολογήθηκε έτσι, ξέρεις λέγει κύριε την ορμή αυτού του λαού, εζήτησαν να με φονεύσουνε όταν εγώ αρνήθηκα. Εζήτησαν να με φονεύσουνε και προκειμένου να μην με φονεύσουν τους είπα, ε μαζέψτε ότι χρυσά αντικείμενα έχετε, φέρτε τα μου τα εδώ να τα βάλω σε χυτήρα να σας βγάλω το μοσχάρι και να το λατρεύετε. Αυτό έκανα. Έτρεμε ο καημένος ο Ααρών όταν τα έλεγε αυτά εις τον Μωυσέα, τον οργισμένον πολύ δικαιολογημένα Μωυσέα. Και τότε όταν έκαναν το μοσχάρι αυτό το έστησαν σε εμφανές σημείον του στρατοπέδου των και άρχισαν να γιορτάζουν, να λατρεύουν οργιαστικά, δηλαδή όπως είχανε πάρει από την Αίγυπτο κτλ, που οι λατρείες των ειδώλων ήσαν συνοδευόμενες με όργια, γενετήσια όργια. Και εδώ στην Ελλάδα η λατρεία του Βάκχου, του Διονύσιου, η λατρεία της Αφροδίτης ήτανε θα λέγαμε οργιαστικές λατρείες. Και τότε κατέβηκε ο Μωυσής, είδε τον λαό να αμαρτάνει. Σε τί; Στη μοσχοποίηση, στην αποστασία. Και τότε αγαπητοί μου επέταξε τις πλάκες χάμω, τις έσπασε και είπε, ένας λαός που με τόσην ευκολία μπορεί να ειδωλολατρεί, δεν είναι άξιος να πάρει θεοχάρακτες πλάκες που είναι γραμμένος εκεί ο νόμος του Θεού. Και τότε έπεσε σφαγή μέσα στο στρατόπεδο και τότε έτρεμε μπροστά στην οργή του Μωυσέως ο Ααρών κτλ. Αλλά ο λαός όμως μετενόησε και όταν μετενόησε ο Θεός συνεχώρησε τον λαό. Είναι κάτι που πραγματικά κάνει πολύ εντύπωση. Εξάλλου ολόκληρη η ιστορία του Ισραήλ δεν είναι τίποτε άλλο παρά αποστασία, τιμωρία, μετάνοια, δικαίωσις, και πάλι αποστασία, τιμωρία, μετάνοια, δικαίωσις. Αυτούς τους κύκλους όλη τους τη ζωή οι Ισραηλίται έκαναν απέναντι στον Θεό. Ακούστε αυτή τη φρασούλα: ἠρνήσαντο οἱ ἄνθρωποι τὸν Θεὸν, ἀλλ’ ὁ Θεὸς ἑαυτὸν οὐκ ἠρνήσατο. Οὗτοι οἱ θεοί σου Ἰσραὴλ, εἰρήκασιν· Είπαν, αυτοί είναι θεοί σου, όπως το μοσχάρι το χρυσό· καὶ πάλιν συνήθως ὁ Θεὸς τοῦ Ἰσραὴλ, σωτὴρ αὐτῶν ἐγένετο. και πάλι ο Θεός, ως συνήθως, πάλι εγίνετο ο Θεός τους και ο Σωτήρας τους. Τους τιμωρούσε αλλά πάλι όμως τους συγχωρούσε γιατί μετανοούσε ο λαός. Και όχι μόνο τον λαό συνεχώρησε ο Θεός αλλά και τον αμαρτήσαντα αρχιερέα τον Ααρών. Διότι προσευχήθηκε ο Μωυσής υπέρ του Ααρών και ο Θεός συνεχώρησε τον Ααρών. Βλέπετε λοιπόν ότι ο Θεός συγχωρεί έναν αμαρτήσαντα λαόν; Αγαπητοί μου κι εμείς όπως και άλλοτε σας έχω πει είμαστε πολύ κοντά στον τυπικό λαό του Ισραήλ ή περίπου είμεθα κι εμείς ένας ‘τυπικός’ λαός επειδή δεχθήκαμε πρώτοι το Ευαγγέλιο, επειδή είμεθα Ορθόδοξοι, επειδή, επειδή, επειδή, συνεθέσαμε την πίστη με την ζωή την εθνική και είμεθα θα λέγαμε ένα πιστό αντίτυπον του λαού του Ισραήλ που είναι ‘τύπος’. Και στο θέμα της τιμωρίας, κι εκεί πρέπει να είμαστε κάπως έτσι. Μην μας τιμωρήσει ο Θεός. Εγώ σας είπα το αμάρτημά μας. Σας το είπα, είδατε ποιο είναι τώρα αυτό. ΑΡΝΟΥΜΕΘΑ ΠΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Βλέπει δε κανείς τα τελευταία χρόνια, συστηματικά -τελευταία χρόνια, πείτε 10, πείτε 20 χρόνια, δεν ξέρω- συστηματικά να υπάρχει αυτή η προσπάθεια να προσβληθεί η Εκκλησία. ΕΣΕΙΣ ΘΑ ΠΙΣΤΕΥΑΤΕ ΑΓΑΠΗΤΟΙ ΜΟΥ ΟΤΙ ΤΥΧΑΙΑ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΡΟΔΙΔΟΥΝ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ; Εγώ θα σας έλεγα ότι δεν μπαίνουν παρά σκοπίμως .. ΣΚΟΠΙΜΩΣ. Ευοδώνουν και Πατριάρχες ακόμα αυτές οι σκοτεινές δυνάμεις για να εξωθήσουν την Εκκλησία του Χριστού, να Την αλώσουν. Ναι, ναι, ούτε καινούρια πράγματα λέω, ούτε πρωτοφανή. Λίγο πολύ θα έχετε διαβάσει και θα ξέρετε. Προωθούν σε μεγάλες θέσεις ιερατικές, ανθρώπους που ξέρουν ότι θα τους επιβάλουν οι σκοτεινές δυνάμεις τη θέλησή τους για να προσβάλουν τελικά την Εκκλησία. Η Μασωνία έχει δουλέψει πάνω στον τομέα αυτόν φοβερά, φοβερά έχει δουλέψει. Λοιπόν τί λέτε; Όταν από την άλλη μεριά προσπαθούν κάθε εκκλησιαστικό θεσμό να τον προσβάλλουν. Τελευταία αρχίζουν να προσβάλλουν τα Μοναστήρια. Βεβαίως δεν είναι καινούριο αυτό.
Η πρώτη προσβολή που έγινε των Μοναστηριών ήταν το 1833. Δεν είναι καινούριο πράγμα. Εκεί είχαμε μία δήωση των Μοναστηριών, λεηλάτηση άνευ προηγουμένου. Διώξιμο μοναχών και μοναζουσών άνευ προηγουμένου. Ένα πλήγμα εναντίον των Μοναστηριών μόλις αγαπητοί μου δέκα περίπου χρόνια μετά από την απελευθέρωση της Πατρίδος μας, που συνετέλεσαν τα Μοναστήρια τα μέγιστα υπέρ της ελευθερίας της Πατρίδος μας. Από τότε κατά περιόδους ο αγώνας εναντίον του θεσμού του μοναχισμού είναι αμείλικτος και μάλιστα πολύ τελευταία φαίνεται ότι πια επήραν την απόφαση να κάνουν δουλειά γερή και να τελειώνει η ιστορία, γιατί απλούστατα τα Μοναστήρια .. είναι αντίσταση. Εγώ θα έλεγα και θετική και αρνητική αντίσταση αλλά ας το πάρουμε από την αρνητική αντίσταση, δηλαδή, είναι κυματοθραύσται αυτών των ρευμάτων που έρχονται, απ’ όπου έρχονται. Και σου λέγει, δεν γίνεται, πρέπει να φύγουν από τη μέση, να φύγουν από τη μέση, δεν πρέπει να υπάρχουν τα Μοναστήρια και με κάθε τρόπο τα διαβάλλουν.
Τελευταία ετέθη σε πολλά σχολεία το ερώτημα στα παιδιά Δημοτικού και Γυμνασίου: τί γνώμη έχετε για τα Μοναστήρια; Μας χρειάζονται; Και απήντησαν τα παιδιά εν φωνή, δεν μας χρειάζονται τα Μοναστήρια. Προπαρασκευή ξηλώματος του μοναχικού θεσμού. Και προσπαθούν τώρα για να ρίξουν στάχτη στα μάτια, και ότι εμείς δεν προσβάλλουμε την Εκκλησία, ότι δεν έχει καμμία σχέση ο θεσμός του μοναχισμού με την Εκκλησία. Αν είναι δυνατόν! Μόνο αθεολόγητοι άνθρωποι θα μπορούσαν να πουν ότι δεν έχει σχέση η Εκκλησία με τον μοναχισμόν.
Οι ρίζες του μοναχισμού είναι μέσα στην Αγία Γραφή. Εκεί είναι οι ρίζες του μοναχισμού. Αυτός ούτος ο Κύριος 40 ημέρες έζησε εις την έρημον και αυτός ούτος ο μείζων εν γεννητοίς γυναικών Ιωάννης ο Βαπτιστής ήτο από νήπιον εις την έρημον, ασκητής που δεν τον έφτασε ποτέ κανένας στα μέτρα της ασκήσεως και του οποίου χαρακτηριστικά η ιδία η Αγία Γραφή αναφέρει όταν λέγει: φορούσε μόνο ένα τρίχινο ένδυμα, έτρωγε μόνον ακρίδες και μέλι άγριο, φορούσε μια λωρίδα για ζώνη και ήτανε ασκητικότατος. Αυτά ακριβώς που βρίσκουμε στον μοναχισμό. Και θα λέγαμε ότι ο μοναχισμός είναι κάτι ξένο από την Εκκλησίαν; [σ.σ. δυστυχώς τώρα έχουν βρει έναν πιο ύπουλο και αποτελεσματικό τρόπο να υποτάξουν τον μοναχισμό, τον αλλοιώνουν εκ των έσω, αλλοιώνουν αυτά ακριβώς τα ασκητικά του χαρακτηριστικά με ευρωπαϊκά κονδύλια].
Αυτά όλα είναι η προσβολή κατά της Εκκλησίας, των τελευταίων οχυρών θα λέγαμε της Εκκλησίας, ακριβώς για να επικρατήσει αυτός ο δυτικού τύπου, σας είπα, ορθολογιστικός ουμανισμός. Δεν είναι καινούρια αυτά που σας λέγω ούτε άγνωστα. Δεκαετίες πίσω δουλέψαν άνθρωποι για να γίνουν αυτά και γίνονται και τελεσιουργούνται. Εγώ σας καλώ σε μία επαγρύπνηση.
Μάλιστα συμπτωματικά, τώρα το θυμήθηκα παρότι θα σας το έλεγα την ώρα των αποριών, ακούστε τώρα να ιδείτε και θα πάρετε μία εικόνα. Λυπούμαι που θα το πω αλλά τί να κάνουμε; Η ‘Απογευματινή’, 13 Απριλίου του ’83, δημοσίευσε το εξής: «Με εγκύκλιό του ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος Δαμασκηνός που έστειλε στις Εκκλησίες της περιφερείας του, γνωστοποιεί ότι με απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδας αποκαταστάθηκε εκκλησιαστικώς η Αθανασία Σάμαρη (Αγία Αθανασία Κρικέτου) και γίνεται δεκτή όπως κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός στα Μυστήρια της Εκκλησίας.» Τι θα λέγατε για αυτό; Τι θα λέγατε για αυτό! Όταν αυτή είναι μια δαιμονισμένη γυναίκα και λοιπά .. να μην λέω πιο πολλά. Και γίνεται εγκύκλιος και την αποκαθιστά.
Δεν έχω παρά να σας πω τούτο: είναι τα αποτελέσματα των όσων σας είπα. Προσέβαλαν την Εκκλησία εκ των έσω. Έβαλαν ανθρώπους κατά καιρούς να διοικούν την Εκκλησία που δεν είχαν καμμία σχέση με την Εκκλησία. Εδώ είναι το μέγα δυστύχημα και σαν συμπέρασμα εγώ θα σας έλεγα το εξής αγαπητοί μου: Αυτήν την στιγμή ο λαός ας φροντίσει να ποιμάνει τον εαυτόν του γιατί εμείς δεν είμεθα σε θέση να σας ποιμάνομε. Λυπούμαι που το λέγω. Φροντίστε να σωθείτε. ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΝΑ ΣΩΘΕΙΤΕ.
Όλα είναι καρποί αυτού του μεγάλου αμαρτήματος. Πόσο το τόνισα. Ας μετανοήσουμε λοιπόν. Όπως μετανόησε και ο παλιός Ισραήλ ας μετανοήσουμε για να μην έρθει πραγματικά η καταστροφή. Και ο Θεός απειλούσε, να σας πω μία από τις απειλές, με πολλά πράγματα απειλούσε ο Θεός αλλά δύο ήταν οι κυριότερες: Η ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΙΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΟΡΙΩΝ ΚΑΙ Η ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ. Μάλιστα το θέμα της αιχμαλωσίας και ο Μωυσής το προφήτευσε και μάλιστα είπε ότι από Βορρά θα σας αιχμαλωτίσουν. Και ήρθαν οι Νινευΐται πρώτα, οι Ασσύριοι, και αιχμαλώτισαν το Βόρειον Βασίλειον και μετά ήρθαν οι Βαβυλώνιοι, ο Ναβουχοδονόσωρ, και αιχμαλώτισε το Νότιον Βασίλειον. Αλλά και τα όρια άρχισαν να σμικρύνονται. Τα μεγαλύτερα όρια που ποτέ είχε ο Ισραήλ ήταν στην εποχή του Δαυίδ και του Σολομώντος. Ήταν η ‘χρυσή εποχή’ του Ισραήλ αλλά ο Σολομών ημάρτησε και του λέγει ο Θεός, δεν θα τιμωρήσω εσένα για χάρη του πατέρα σου, θα τιμωρήσω όμως οπωσδήποτε τους απογόνους σου. Ο γιος του έχασε τον Βορρά, τη Σαμάρεια, και έγινε άλλο Βασίλειο. Χώρισε ο λαός σε δυο Βασίλεια και από εκεί οι ποικίλες σμικρύνσεις.
Λοιπόν. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ Ο ΘΕΟΣ ΝΑ ΣΜΙΚΡΥΝΕΙ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ, ΝΑ ΧΑΣΟΜΕ ΚΑΙ ΕΔΑΦΗ. Και αυτό, να βάλει ο Θεός το χέρι Του ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΜΑΣ. Να το ξέρετε αυτό το πράγμα γιατί υπάρχει το ιστορικό προηγούμενο και ερμηνευτικά στην Αγία Γραφή είναι κατατεθειμένο. Διότι δεν κάνομε ερμηνεία φιλοσοφική της ιστορίας αλλά έχομε αποκάλυψη της ερμηνείας της ιστορίας. Διότι εκεί εξηγεί ο Θεός, θα σας μικρύνω τα όρια επειδή επαναστατείτε εναντίον μου. Και αυτό δεν είναι αποτέλεσμα φιλοσοφικής κριτικής, φιλοσοφικής ερεύνης, φιλοσοφικής σκέψεως, το γιατί και πως και το τι. Όχι, αλλά το αποκαλύπτει ο Θεός αυτό. Συνεπώς ας το προσέξουμε. Και τότε που μικρύναμε και η Κωνσταντινούπολις έμεινε μόνο μία πόλις, εκείνη η παλιά μεγάλη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ήταν αυτός ο λόγος.
Αν μου πείτε ότι οι Αυτοκρατορίες και οι λαοί κάποια στιγμή μεγαλώνουν πολύ και μετά αρχίζουν και μικραίνουν και κάποτε χάνονται, αυτό είναι ένας ιστορικός νόμος.. Δεν υπάρχουν ιστορικοί νόμοι. Αν θα θέλαμε να δούμε την ιστορία βεβαίως φιλοσοφικά θα βγάζαμε αυτούς τους ιστορικούς νόμους. ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΑΕΙ Ο ΘΕΟΣ και οποιοσδήποτε λαός, ή Χριστιανικός ή μη Χριστιανικός, στέκεται σωστά ή όχι σωστά, ο Θεός μεγαλώνει ή μικραίνει. Δεν μου λέτε παρακαλώ, τί είπε ο Θεός για τους Βαβυλωνίους; Θα τους εξαφανίσω από τον χάρτη και απ’ την ιστορία. Εξαφανίστηκαν. Τί είπε ο Θεός; Είπε ο Θεός ότι τους Βαβυλωνίους θα τους τιμωρήσουν οι Πέρσαι και τους Πέρσας θα τους τιμωρήσουν οι Έλληνες, και αυτά ειπώθηκαν, πριν γίνουν, στις περίφημες εκείνες προφητείες του Δανιήλ που προφητεύει και για τους Έλληνες. Αλλά και οι Έλληνες λέει θα τιμωρηθούν. Ήρθαν οι Ρωμαίοι διότι ναι ήσαν ειδωλολάτρες οι Έλληνες.. μπορούσαν να λατρεύουν την Αθηνά, ήθελαν και την Αρτέμιδα -ειδωλολάτρες το ξαναλέγω. Αλλά εσείς υπερβήκατε και την φύση την ίδια. Όταν λατρεύετε την Αφροδίτη και τον Βάκχο και μετέχετε σε παραφύσιν αμαρτήματα ω Έλληνες, παραφύσιν αμαρτήματα, ω Έλληνες!, τότε θα σας τιμωρήσει ο Θεός γιατί πια εδώ υπερβήκατε τον γραπτόν νόμον της συνειδήσεως. Παραβήκατε αυτήν την ίδια την φύσιν. Γι’ αυτό τιμωρούσε ο Θεός. Ο Θεός λοιπόν τιμωρεί τους λαούς και δεν υπάρχουν ιστορικοί νόμοι που κρίνουν τα πράγματα. Όχι δεν υπάρχουν ιστορικοί νόμοι. Ο Θεός κυβερνά τους λαούς, αναδεικνύει ή τιμωρεί.
Αλήθεια, τώρα που ακούσατε αυτά που σας είπα, και δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που τα είπα αυτά, πες τε μου πως αισθάνεσθε; Μέσα σας αγανακτείτε, πονάτε. Ε, ακούστε να σας πω. Ακούστε να σας πω. Αν είμεθα εδώ κάποιοι άνθρωποι, ένας κάποιος αριθμός, όχι μικρός και μάλιστα άνδρες και νέοι οι πιο πολλοί άνθρωποι, ακούστε κάτι: ΕΧΟΥΜΕ ΕΝΑΝ ΤΡΟΠΟ ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ. ΑΝ ΕΜΕΙΣ ΜΕΤΑΝΟΗΣΟΥΜΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ. Μα θα μου πείτε, προηγουμένως σας είπα ότι εδώ δεν αμαρτάνουν πρόσωπα αλλά ένας λαός. Μάλιστα. Αλλά και στα Σόδομα ένας λαός είχε αμαρτήσει αλλά ο Θεός τελικά δέχεται αν παρέμεναν 10 άνθρωποι καθαροί να μην καταστρέψει ένα ολόκληρο λαό. Έτσι, και αυτό κατατεθειμένο στην Αγία Γραφή είναι. Έχομε την Αποκάλυψη, έχομε την βεβαιότητα της Αποκαλύψεως. Δεν είναι κατ’ επίνοιαν το συμπέρασμα αλλά είναι κατά αποκάλυψιν, που σημαίνει, αν σε κάθε πόλη Ελληνική και σε κάθε χωριό Ελληνικό υπάρχουν μερικοί άνθρωποι οι οποίοι ζουν την ζωή της μετανοίας και οδύρονται για την κατάσταση που υπάρχει, της αποχριστιανοποιήσεως του λαού μας -γιατί πια, τι είπα τώρα, καταρχάς είπα για την Ορθοδοξία, όχι μόνο πάμε να χάσουμε την Ορθοδοξία μας αλλά και την Χριστιανική μας ιδιότητα– τότε ο Θεός ίσως συγχωρήσει τον λαό μας, ανεχθεί τον λαό μας και δεν μας τιμωρήσει ένεκα αυτών των ανθρώπων οι οποίοι θα έχουνε μετανοήσει.
Άρα έχουμε καθήκον αν αγαπάμε τον λαό μας, αν αγαπάμε την Πατρίδα μας, εμείς να μην αμαρτάνομε και να είμεθα εν μετανοία. Αν με ερωτήσετε ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΕΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ ΝΑ ΔΙΑΘΕΤΕΙ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ΤΟΥ, ΘΑ ΣΑΣ ΕΛΕΓΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ: ΤΟ ΝΑ ΜΗΝ ΑΜΑΡΤΑΝΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΚΑΙ ΝΑ ΒΟΗΘΑΕΙ ΜΕ ΚΑΘΕ ΤΡΟΠΟ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ ΝΑ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ.
Δεν υπερηφανεύομαι αλλά δοξάζω τον Θεό, ο Θεός με βοήθησε, αυτή τη θέση που σας λέγω αυτή την στιγμή την είχα όταν ήμουν στρατιώτης. Την ίδια θέση. Ούτε αφήρεσα ούτε πρόσθεσα τίποτα σε αυτά που σας λέγω. Και τότε το έλεγα σε συναδέλφους, ότι ο καλύτερος, ο υψηλότερος έχων την φιλοπατρία μέσα του είναι ο Χριστιανός. Αυτός που ζει αληθινή Χριστιανική ζωή, αυτός που ζει εν παρθενία ακόμη εάν θέλετε, όχι αυτοί που τρέχουν και κυνηγάνε τις γυναίκες.. Αυτοί δεν αγαπάνε την Πατρίδα τους γιατί αυτοί είναι παράγοντες καταστροφής της Πατρίδος των, θετικώς και αρνητικώς. Όχι μόνο από πλευράς τιμωρίας του Θεού που παραβαίνουν τις εντολές Του, αλλά και από την πλευρά ακόμη ότι οι ίδιοι ως μέλη μια Πατρίδος γίνονται ανίκανοι να κρατήσουν την Πατρίδα τους όρθια. Είναι σάπιοι άνθρωποι, ούτε να δουλέψουνε δεν μπορούνε. Συνεπώς, βλέπετε ποιος είναι ο αληθινά φιλόπατρις και ποιος αληθινά αγαπάει την Πατρίδα του; Εκείνος που ζει όπως ο Θεός θέλει και ακόμη φροντίζει με κάθε τρόπο να μην αμαρτάνει και να είναι εν μετανοία.
Ας μετανοούμε λοιπόν αγαπητοί μου και να είστε σίγουροι, αν ο Θεός κρίνει δεν θα τιμωρήσει την Πατρίδα μας αν δει την μετάνοια έστω αυτών των λίγων πιστών ανθρώπων..
Απόσπασμα από την 17η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων.
†.Αλήθεια, ο λαός μας αυτή τη στιγμή έχει πολλές αμαρτίες; Βέβαια κάθε λαός έχει αμαρτίες, όχι ως πρόσωπα αλλά ως λαός. Διότι έχει πάρα πολύ σημασία αυτό, το να δούμε όχι τα άτομα αλλά τον λαό σαν σύνολο. Έχει πάρα πολύ σημασία, το ξαναλέγω. Πράξεις τις οποίες δεν κάνουν πρόσωπα αλλά κάνει ο λαός. Αυτή τη στιγμή ο λαός μας έχει φοβερές αμαρτίες. Όταν λέγω ‘αυτή τη στιγμή’ βέβαια, 160 τόσα χρόνια, να εξηγούμεθα, δηλαδή μετά το 1821, – πράγμα που σας το έχω ξανααναφέρει εδώ, θα το ενθυμήστε αλλά δεν πειράζει αν το ξαναπούμε – ότι ο λαός μας άρχισε να αμαρτάνει όσο δεν αμάρτανε τα 400 χρόνια δουλείας εις τους Τούρκους. Ως λαός το ξαναλέγω. Και ποια ήταν η αμαρτία του λαού μας; Όχι βεβαίως πορνείες και μοιχείες, αυτά αφορούσαν τον κάθε πολίτη, τον κάθε άνθρωπο και τον κάθε Χριστιανό, αλλά το ξεκίνημα της αμαρτίας του λαού μας ήταν το εξής. Όταν εκείνοι που ήσαν στην Ευρώπη, Έλληνες, και είχαν σπουδάσει έξω και δεν είχαν ζήσει τις λαχτάρες του λαού μας αλλά ζούσαν στην ασφάλεια της Ευρώπης και εκεί εσπούδαζαν, αυτοί είχαν προ πολλού χάσει την Ελληνική τους και την Ορθόδοξή τους ταυτότητα. Ναι μεν ίσως να πίστευαν ακόμα στο θέμα Ελλάς αλλά δεν πίστευαν πια στο θέμα Ορθόδοξος Εκκλησία διότι είχαν υποστεί πολλή φθορά έξω στην Ευρώπη. Και η Ελληνική τους ακόμα αγάπη και αυτή είχε ακόμη υποστεί φθορά, μην το ξεχνάμε. Αλλά αυτοί οι άνθρωποι όμως θέλησαν, αλλοτριωμένοι από τις λαχτάρες όπως σας είπα του λαού μας και τις περιπέτειές του, θέλησαν όταν η Ελλάς ελευθερώθηκε να ‘ρθουν στην Ελλάδα και να κυβερνήσουν τον λαό μας. Οι άνθρωποι αυτοί όμως είχανε μείνει ήδη ξένοι στα αισθήματα του λαού και προσπάθησαν να μεταφέρουν στην Ελλάδα τον Ευρωπαϊκόν δυτικόν ανθρωπισμόν με τον οποίον θα αντικαθιστούσαν την Εκκλησία. Βέβαια το θέμα αυτό δεν ήταν καινούριο πάλι και γι’ αυτούς, διότι η περίπτωσις εισόδου του Ευρωπαϊκού ανθρωπισμού - ουμανισμού ήδη είχε σημειωθεί από τα τελευταία χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Βλέπομε μία κίνηση μετά τον 10ον αιώνα να υπάρχει αυτή η τάσις να εισαχθεί στο Βυζάντιο ο δυτικός ουμανισμός. Εξάλλου τα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου εδοκιμάσθησαν πολλοί απ' αυτήν την προσπάθεια και πολλοί λόγιοι του Βυζαντίου είχανε ήδη χωρισθεί, οι μεν εδέχοντο την Ορθόδοξον Πίστη και θέση και συνεπώς από την Ορθόδοξον Πίστη ΑΠΕΡΡΕΕ ο σωστός θα λέγαμε ανθρωπισμός να το πω έτσι, δηλαδή η σωστή χριστιανική ανθρωπολογία, και εκείνοι οι οποίοι εδέχοντο απ’ τη Δύση τα καινούρια εκείνα φρούτα ως ‘φώτα’ που ήρχοντο δήθεν και που φυσικά αυτοί δεν ξεκινούσαν από την Πίστη αλλά από την φιλοσοφία ή από τον ορθολογισμόν. Σας σημειώνω μόνον έναν σταθμόν σε αυτήν την περίπτωση, τον Νικόλαο Καβάσιλα. Ο Νικόλαος Καβάσιλας, Θεσσαλονικεύς, θεολόγος μεγάλος, πάρα πολύ ηγωνίσθη εναντίον του ήδη εισερχομένου εις την Ανατολή δυτικού ανθρωπισμού και τα έργα του, όπως είναι κάποιες ομιλίες στην Θεοτόκο ή η εν Χριστώ ζωή, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία απάντησις. Μόνο που ένας που θα τα διαβάσει δε ξέρει γιατί τα έγραψε αυτά ο Καβάσιλας. Τα ‘γραψε ακριβώς για να αναχαιτίσει αυτόν τον δυτικόν ανθρωπισμόν. Το υπογραμμίζω αυτό: αυτόν τον δυτικόν ανθρωπισμόν. Το αποτέλεσμα είναι ότι, ήρθε η Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως και ανεκόπη αυτή η διείσδυσις του δυτικού ανθρωπισμού. Έφυγαν Έλληνες έξω και εκεί εμπολιάστηκαν με αυτόν τον δυτικόν ανθρωπισμόν. Ο λαός μας όμως ακριβώς ένεκα της μακροτάτης αυτής κατοχής των Τούρκων στην Ελλάδα εγλίτωσε από αυτόν τον ορθολογιστικόν ουμανισμόν, τον φιλοσοφικόν ουμανισμόν. Γλίτωσε. Είναι όπως ακριβώς συμβαίνει με τα αρχαία κτίσματα που σώζονται όσο είναι θαμμένα και δεν τα ανακαλύψαμε. Απ’ τη στιγμή που θα κάνουμε ανασκαφή και θα τα βγάλουμε στην επιφάνεια τότε συμβαίνει το εξής: κινδυνεύουν από τους αρχαιοκαπήλους ή από την φθορά. Όσο μένουν θαμμένα είναι προφυλαγμένα. Εξάλλου η αρχαιολογική υπηρεσία το ξέρει αυτό γι’ αυτό και δεν κάνει ανασκαφές αν ξέρει ότι κάπου κάτι έχει να βρει, για να γλιτώσει ακριβώς αυτά τα κτίσματα από τους αρχαιοκαπήλους και τη φθορά, προπαντός από τους αρχαιοκαπήλους.
Όταν ελευθερώθηκε η Πατρίδα μας, και φυσικά την ελευθέρωσαν οι άνθρωποι οι ντόπιοι, οι αγωνισταί οι ντόπιοι, τότε ήρθαν οι απ’ έξω Έλληνες, μορφωμένοι αυτοί πλέον αλλά και μπολιασμένοι με τον δυτικόν ουμανισμόν, για να εκτοπίσουν την Ορθοδοξία και την Εκκλησία μας και να εισαγάγουν αυτόν τον δυτικόν ουμανισμόν. Σημειώσατε ότι αυτό είναι το αμάρτημα. Το φοβερόν αμάρτημα. Το παμέγιστον αμάρτημα.
Έγιναν πάρα πολλές προσπάθειες. Σας θυμίζω στο καινούριο πια Κράτος το Ελληνικό τον Φλαμιάτο, σας θυμίζω τον Παπουλάκο. Διαβάσετε αυτές τις μορφές για να αντιληφθείτε τι εγίνετο εδώ στην Ελλάδα.. Όπως σας είπα όμως αυτό το αμάρτημα δεν είναι τι άλλο παρά αποστασία, στοιχειοθετεί αποστασίαν από τον Θεόν. Και βλέπει κανένας όσο περνούσαν οι δεκαετίες, τόσο το πράγμα εγίνετο χειρότερο. Και τί δεν προσέβαλε αυτό το πνεύμα. Προσέβαλε ακόμη και την Θεολογική μας Σχολή Αθηνών, η οποία έβγαλε θεολόγους οι οποίοι εγίνετο μετά επίσκοποι. Σημειώσατε ότι για να γίνει κανείς επίσκοπος έπρεπε να είναι θεολόγος και για να είναι θεολόγος έπρεπε να περάσει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά περνώντας από το Πανεπιστήμιο Αθηνών έπαιρνε και τα φρούτα της Δύσεως. Κι έτσι η Εκκλησία μας άρχισε να χάνει από τους επισκόπους της σιγά-σιγά το Ορθόδοξό της φρόνημα, διότι οι διδάσκοντες καθηγηταί πάρα πολλές φορές, πλην εξαιρέσεων, δεν είχαν Ορθόδοξο φρόνημα. Αυτό βεβαίως επηρέασε πάρα πολύ την εκκλησιαστική ζωή του τόπου μας, αναμφισβήτητα. Μέχρι, για να μην πολυπραγμονώ, μέχρι που μπήκαμε στην ΕΟΚ αυτό το αμάρτημα συνεχίζει, διότι μπαίνοντας στην ΕΟΚ αυτός ο σκοπός υπήρχε: ό,τι απέμεινε από την Ορθόδοξον τοποθέτηση του λαού μας να πεταχτεί έξω. Στην πραγματικότητα λοιπόν εκείνοι που μας κυβέρνησαν στα 160 τόσα χρόνια μέχρι σήμερα – πλην εξαιρέσεων το ξαναλέγω – απέβλεπαν ή λίγο ή πολύ, ή συνειδητά ή ασυνείδητα, ή από πολιτική σκοπιμότητα ή όχι, το θέμα είναι ότι απέβλεψαν όλοι στο να εξωστρακίσουν την Ορθόδοξο Πίστη από τον λαό μας και να εισαγάγουν τον ορθολογιστικόν, δυτικού τύπου ουμανισμόν - ανθρωπισμόν. Και αυτή τη στιγμή δε στις ημέρες μας το βλέπομε να καλπάζει. Γιατί λέγω στις ημέρας μας να καλπάζει; Διότι απλούστατα η πορεία αυτής της καταστάσεως ακολουθεί όχι αριθμητική καμπύλη αλλά γεωμετρική, εκθετική καμπύλη. Με αυτήν την έννοια.
Επόμενο ήτανε στην αρχή ο λαός να έχει μεγάλη αντίσταση, τώρα η αντίστασή του όλο και μικραίνει και μικραίνει, και ερχόμενο αυτό το πνεύμα διαρκώς να επιβληθεί ο λαός πια ή δεν το καταλαβαίνει ή έτσι του αρέσει πια. Αποδέχεται αυτό το ουμανιστικό πνεύμα της Δύσεως και απεμπολεί αυτό που είχε πατρογονικό. Αυτό είναι το μεγάλο και το υπ΄ αριθμόν ένα αμάρτημα του λαού μας. Τώρα όλα τ’ άλλα είναι αποτέλεσμα αυτού του πνεύματος. Όλα τ’ άλλα. Για να καταλάβετε δηλαδή τί θα πει αμαρτάνει ένας λαός.
Και λέγει τώρα εδώ ο Άγιος Κύριλλος, είδες, η Χάρις του Θεού μπορεί να σώσει έναν λαό όταν μετανοήσει γιατί έχει αμαρτήσει. Δεν ξέρω βέβαια αν ο λαός μας αυτή τη στιγμή είναι σε θέση να μετανοήσει. Δεν ξέρω.. Για την ώρα δεν έδειξε δείγματα να μετανοεί, αντιθέτως μάλιστα κινείται με κάθε προσπάθεια και δύναμη όλο και να τονίσει την αποστασία του από τον Θεό, με κάθε τρόπο. Με κάθε τρόπο..
Απόσπασμα από την 17η ομιλία απο τις Κατηχήσεις Αγίου Κυρίλλου.
†.[...] σαφώς λέγει εδώ ο άγιος Κύριλλος ότι "Ου γαρ κατά γένεσιν αμαρτάνεις".
Δεν αμαρτάνεις κατά γένεσιν, κατά την δημιουργία σου, "ούτε κατά τύχην πορνεύεις, όπως μερικοί λένε λήρα λόγια."
Ληρώ θα πει παραληρώ, δηλαδή λέω τρέλα λόγια. Όπως μερικοί, λένε τρέλα λόγια ότι, αναγκάζονται να πέφτουν στις ασέλγειες από τις θέσεις των αστέρων στον ουρανό. Θα διαβάσω την φράση "καθώς ληρούσι τινές, αί τών άστρων πλοκαί". Ποιά είναι αυτή η πλοκή των άστρων; Είναι τα ζώδια.
Πώς συμπίπτουν; Πότε; Ποιά εποχή έρχεται το ζώδιο το Α, το Β, του Ιχθύος, της Παρθένου, του Λέοντος και τα λοιπά και τα λοιπά.
Ποιό μήνα γεννήθηκα, και κάτω από την επίδραση τίνος ζωδίου βρίσκομαι...
"Ταις ασελγείες επροσέχειν αναγκάζουσιν " κλπ. Λοιπόν, προσέξτε. Εδώ έχουμε την περίπτωση πράγματι της τύχης. "Κατά τύχην". Ούτε κατά τύχη πορνεύεις! Τί θα πει αυτό κατά τύχη πορνεύεις; Ότι δεν είσαι κύριος της υπάρξεως σου, αλλά είσαι κάτω από την κυβέρνηση της μοίρας, της τύχης. Είναι αυτό που ακούμε, και σήμερα το ακούμε να λέγεται αυτό, ότι, μάλιστα να το πω όπως λέγεται στα δικαστήρια. Λέγει ο δικαστής τον κατηγορούμενο : Γιατί το έκανες αυτό; Κύριε πρόεδρε, λέγει, κακιά ώρα ήταν αυτή. Τί είναι αυτή η κακιά ώρα; Ξέρετε τι είναι αυτή η κακιά ώρα; Η κακιά ώρα θα πει, κάποιος χρόνος που επιδρά επάνω μου, παρά την θέλησή μου. Ακούσατε σας παρακαλώ, τι είναι η κακη ώρα. Η κακή ώρα είναι, όπως πιστεύουν οι άνθρωποι, ότι επιδρά επάνω μου μία δύναμις, η οποία είναι έξω από την θέλησή μου. Ακριβώς αυτό θέλει να πεί εδώ τώρα ο άγιος Κύριλλος. Άν κάνεις ένα κακό πράγμα, πορνεία, οτιδήποτε, δέν το έκανες επειδή εδέχθηκες την κακή επίδραση της θεάς τύχης, της θεάς μοίρας, ή της επιδράσεως των αστέρων. Το έκανες γιατί το ήθελες. Γι' αυτό και έχεις ολόκληρη την ευθύνη.
Αγαπητοί μου, δέν υπάρχει μοίρα, δέν υπάρχει τύχη, δέν υπάρχει επίδραση αστέρων. Είναι δέ, τραγικό για εμάς τους Χριστιανούς, να ανατρέχουμε στα λεγόμενα, ωροσκόπια, που δημοσιεύουν οι εφημερίδες και τα περιοδικά, για να αναζητήσουμε σήμερα, τί θα μας γίνει και κάτω από την επίδραση, τίνος αστερισμού βρισκόμαστε. Είναι φοβερό. Και μη μου πείτε ότι αυτό το κάνουνε, οι εφημερίδες για να κερδίζουν χρήματα. Εάν δέν πρόσεχε κανείς αυτά που δημοσιεύουν οι εφημερίδες, θα τα 'βαζαν οι εφημερίδες αυτά; Αγαπητοί μου, οι εφημερίδες, οι δημοσιογράφοι πάντοτε, ποντάρουν στο γεγονός, τί αρέσει στους ανθρώπους. Ποιές είναι οι αδυναμίες, και ενισχύουν αυτές τις αδυναμίες των ανθρώπων χάριν χρημάτων, χάριν κέρδους και γίνεται τώρα ένας φαύλος κύκλος. Οι εφημερίδες ποντάρουν επάνω στις αδυναμίες των ανθρώπων, και ενισχύουν με εκείνο το οποίο προσφέρουν τις αδυναμίες των ανθρώπων, και γίνεται ένας φαύλος κύκλος. Είναι πάρα πολύ φοβερό. Χριστιανός που κοιτάζει ωροσκόπιο, δεν είναι Χριστιανός! Δέν είναι δυνατόν! Ούτε στην πρόνοια του Θεού πιστεύει, ούτε στην αγάπη του Θεού πιστεύει. Τί σημαίνει τύχη; Σημαίνει, ότι υπάρχει μία γωνία του σύμπαντος, ένα διαμέρισμα του σύμπαντος, κάπου, πού; Δέν ξέρω. Που εκεί δεν κυβερνά ο Θεός, αλλά κυβερνά μία άλλη δύναμις. Σας ερωτώ, είναι βλασφημία αυτό; Άρα, δέν είναι πανταχού παρών ο Θεός. Δεν είναι βλασφημία αυτό; Άρα, ο Θεός δεν κυβερνά τα πάντα, δέν ξέρει τα πάντα. Δεν είναι βλασφημία αυτό; Δέν αντιτίθεται στην παγγνωσία, στην παντοδυναμία και απανταχού παρουσία του Θεού; Βλέπετε λοιπόν τί πράγματι λέμε; Σωστά, δίνει τον χαρακτηρισμό, ο άγιος Κύριλλος όταν λέγει "καθώς ληρούσι τινές" όπως μερικοί λένε τρελά πράγματα. Παραληρήματα και μυθώδη πράγματα.
Απόσπασμα από την 32α ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.
†.Ένα στοιχείο όπως είναι το σώμα, που θα αναστηθεί, - ακούστε το επιχείρημα παρακαλώ - που θα αναστηθεί για να ξαναζήσει με την ψυχή είς τους αιώνας των αιώνων, πώς θα ήταν δυνατόν αυτό να γίνει, αν το σώμα ήταν αντίθετο στην ψυχή; Το καταλάβετε; Έίναι σπουδαίο αυτό! Σημαίνει ότι το σώμα δεν έρχεται σε αντίθεση με την ψυχή. Ένα μικρό παράδειγμα, θα το καταλάβετε τώρα από την άλλη μεριά, να δείτε πως έρχεται σε αντίθεση, που νομίζουμε ότι είναι αντίθεσης, ενώ δεν είναι, είναι φαινομενική. Η ψυχή επιθυμεί κάτι κακό και παρασύρει το σώμα. Το σώμα έχει μία αδράνεια, όπως όλα τα υλικά σώματα. Όταν το σώμα πάρει φόρα δεν σταματάει μετά.. Αργεί να πάρει φόρα, αλλά μετά δεν σταματάει. Η ψυχή ως πνεύμα, ευκίνητος, μπορεί να μετανοήσει, να αλλάξει, αλλά δεν μπορεί μετά να συγκρατήσει το σώμα.
Πίνω κρασί. Ξέρετε τι είναι εκείνο, το οποίο ξεκινάει να με κάνει να πιω κρασί; Είναι η ψυχή. Ή πορνεύω καλύτερα. Προσέξτε, η ψυχή πορνεύει! Να το ξέρετε αυτό. Η ψυχή πορνεύει! Η ψυχή είναι το κίνητρο της ανηθικότητος και παρασύρει το σώμα. Το σώμα αποκτά μία γεύση των ηδονών και παίρνει τον κατήφορό του.. Κάποια στιγμή η ψυχή, βλέπει τον κατήφορο και τρομάζει. Προσπαθεί να αναχαιτίσει το αφηνιασμένο πλέον σώμα, αλλά δεν δύναται. Και τότε, βγαίνει το ψευδές συμπέρασμα -ψευδές συμπέρασμα- ότι στρέφεται η ψυχή εναντίον του σώματος και το σώμα, εναντίον της ψυχής!Έίναι ψευδές αυτό το συμπέρασμα! Ψυχή και σώμα είναι σε αρμονία φτιαγμένα! Είναι όμως και μία άλλη αιτία. Από την στιγμή, που η ψυχή αμάρτησε απέναντι στον Θεό, το σώμα, επαναστάτησε εναντίον της ψυχής, και η κτίση, εναντίον του σώματος.
Σας το έχω πεί, πολλές φορές αυτό το σχήμα, θα το ξαναπώ άλλη μία φορά. Η ψυχή, αμαρτάνει εναντίον του Θεού, και στρέφεται εναντίον του Θεού. Το σώμα στρέφεται εναντίον της ψυχής. Η δημιουργία στρέφεται εναντίον του σώματος και γίνεται μία διασάλευση της αρμονίας. Αυτή λοιπόν η δυσαρμονία που υπάρχει, που το ένα στρέφεται εναντίον του άλλου, είναι αποτέλεσμα της πτώσεως. Όταν λέμε ανάσταση των νεκρών, σημαίνει αποκατάσταση αυτής της δυσαρμονίας. Διότι πλέον, στη Βασιλεία του Θεού, τα σώματα που θα έχουν αναστηθεί, δέν θα στρέφονται εναντίον της ψυχής, ούτε η ψυχή εναντίον των σωμάτων, αυτή είναι η αλήθεια. Έτσι, ας το προσέξουμε, διότι έχει πολλή σημασία αυτό. Πρακτική σημασία πολύ μεγάλη.
Ξέρετε, ότι μπορεί να αμνηστεύουμε στον εαυτό μας έναν πειρασμό, με την ιδέα, ότι το σώμα έχει τις απαιτήσεις του, και τι να κάνουμε; Φτάνουμε μάλιστα να πούμε, ότι και η δομή του είναι τέτοια. Πάρα πολλοί πιστοί, το πιστεύουν αυτό το πράγμα, άνθρωποί μας. Ότι η δομή, η κατασκευή του σώματος είναι τέτοια, που έχει τις απαιτήσεις του και τι να κάνουμε και αν πέφτουμε στην ανηθικότητα. Τι να κάνουμε, είναι η δομή μας τέτοια. Η δομή σου είναι; Η κατασκευή σου είναι; Διαβάλλεις τον δημιουργό με αυτό που λες. Διότι αμέσως να η αντίφαση. Πώς είναι δυνατόν, να είναι η δομή σου αυτή αδελφέ μου, όταν από την άλλη μεριά, ο ίδιος ο Θεός σου απαγορεύει την ανηθικότητα; Δέ νομίζετε πως είναι αντιφατικό αυτό; Να κάνει δομές τέτοιες, και να κάνει νόμους μετά, που να στρέφονται εναντίον των δομών που ο ίδιος έκανε; Δέν είναι αντιφατικό αυτό; Δέν είναι παράλογο αυτό; Τί σημαίνει; Σημαίνει -θα το πω άλλη μία φορά- ψυχή και σώμα, είναι φτιαγμένα από τον Θεό, σε μία αρμονία.
Επειδή έχουμε την δυσαρμονία από την πτώση, ο καθένας τώρα προσωπικά, επιτείνει αυτήν τη δυσαρμονίας. Πώς την επιτείνει; Από το περιβάλλον που μένει, από τις επιδράσεις του κακού που δέχεται, και από την βούλησή που διαθέτει, έναντι των πραγμάτων. Δηλαδή, άν είμαι σε μία πόλη, η οποία είναι διεφθαρμένη, σε ένα περιβάλλον πρόστυχο, ανήθικο, βρωμερό, δεν θα ξυπνήσουν μέσα μου βρωμερές επιθυμίες; Εάν πάλι, τί στάση θα πάρω σαν βούληση, θα αποδεχθώ ή δέν θα αποδεχθώ όλα αυτά. Βλέπετε λοιπόν, ότι, σ' εκείνο που συμβαίνει μετά την πτώση των πρωτοπλάστων, έρχεται να προστεθεί και εκείνο που εγώ θα δημιουργήσω επίκτητα πιά στον εαυτό μου. Όλα αυτά δημιουργούν αυτές τις αντιθέσεις. Άν πω όμως όχι!Υπάρχει αρμονία ανάμεσα σε αυτά τα δυό, και πρέπει αν δεν την βρίσκω, να την επιδιώξω..
« Νεκρώσατε οὖν τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία » (Κολ.3,5) πορνεία, ακαθαρσία, πάθος, πλεονεξία, και τα λοιπά.. Τί θα πει νεκρώσατε; Γιατί νεκρώσατε πορνεία, επιθυμία, πάθος και τα λοιπά.. Γιατί νεκρώσατε; Να νεκρώσετε τα παρείσακτα, για να επέλθει ισορροπία. Να επέλθει η αρμονία ανάμεσα στην ψυχή και είς το σώμα.
Απόσπασμα από την 31η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων.
