†.Ἡ πορεία τῶν δύο, τοῦ Τωβία καί τοῦ συνοδοῦ του, τοῦ Ἀγγέλου Ραφαήλ, συνεχίζεται καί ἤδη προσεγγίζουν πρός τά Ἐκβάτανα. Λέγει ὁ στίχος δύο τοῦ ἕκτου κεφαλαίου: «ὡς δέ προσήγγισαν τῇ Ράγῃ». Ἐπειδή πιστεύω θά πᾶτε νά διαβάσετε εἰς τό κείμενον, καί ἐλπίζω ὅτι αὐτά πού λέμε ἐδῶ πηγαίνετε εἰς τήν Παλαιά Διαθήκη νά μελετήσετε, διότι ὁ σκοπός πού κάνομε ἐδῶ τά θέματά μας εἶναι νά ’χωμε καί μία προσέγγισι μέ τόν λόγον τοῦ Θεοῦ, μέ τήν Ἁγία Γραφή -πρωτοτύπως ἐννοῶ- εἶναι ἀντιγραφικόν λάθος καί ἀντί νά γραφῆ «τοῖς Ἐκβατάνοις» γράφει «τῇ Ράγῃ». Εἶναι στό κείμενο ἕνα ἀντιγραφικόν λάθος. Διότι τά Ἐκβάτανα προσήγγιζαν, ἐνῶ οἱ Ράγοι τῆς Μηδίας ἦταν ἀκόμη βορειοανατολικότερα καί ἀρκετά μακρύτερα.
«Καί εἶπεν ὁ ἄγγελος τῷ παιδαρίῳ, ἀδελφέ, σήμερον αὐλισθησόμεθα παρά Ραγουήλ, καί αὐτός συγγενής σου ἐστι, καί ἔστιν αὐτῷ θυγάτηρ ὀνόματι Σάρρα» (Τωβ. 6, 10) Ἀδελφέ λέγει· εἴδατε ὡραία ὀνομασία; ἔ; προσωνυμία: «ἀδελφέ!». Οἱ Ἑβραῖοι ὀνομάζονται μεταξύ των ἀδελφοί διότι ἔχουν κοινήν τήν καταγωγήν· καταγωγήν αἵματος ὡς καταγώμενοι ὅλοι ἀπό τόν Ἀβραάμ, ἀλλά καί καταγωγήν πίστεως. Διότι καί οἱ Χριστιανοί λέγονται ἀδελφοί, ὄχι ἔχοντες καταγωγήν αἵματος ἐκ τοῦ Ἀβραάμ, ἀλλά καταγωγήν πίστεως. Ὅλοι μετέχομε τοῦ ἑνός ποτηρίου καί τοῦ ἑνός ἄρτου. Συνεπῶς ἔχομε ὅλοι ἕνα αἷμα, ἕνα σῶμα· τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἰς τά πέρατα τῆς οἰκουμένης, καί συνεπῶς εἴμεθα μεταξύ μας ἀδελφοί· ἀδελφοί, δυνάμει τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας· κατά χάριν παιδιά τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί φύσει ἀδελφοί ὡς καταγόμενοι ἐξ ἑνός ζεύγους, τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας.
Θά μείνωμε, λέει ὁ Ἄγγελος εἰς τόν Τωβία, θά μείνωμε ἐδῶ εἰς τά Ἐκβάτανα διότι ἐδῶ ὑπάρχει κάποιος συγγενής σου, πού τόν λέγουν Ραγουήλ καί αὐτός ἔχει μιά κόρη πού τήν λέγουν Σάρρα.
Ὅταν λέγει βέβαια «καί αὐτός συγγενής σου ἐστίν» δέν εἶναι ἀπαραίτητο νά εἶναι μέ τήν ἔννοια πού ἐμεῖς σήμερα λέμε «συγγενής»· ἀλλά μέ τήν ἔννοια ὅτι καί ὁ Ραγουήλ ἦταν ἀπό τήν αὐτήν φυλήν. Καί συνεπῶς τῆς αὐτῆς φυλῆς οἱ ἄνθρωποι ἐλέγοντο μεταξύ των συγγενεῖς. Ἐάν ὅλοι οἱ Ἑβραῖοι μεταξύ των ἦσαν ἀδελφοί, ἡ κάθε μιά φυλή βεβαίως εἶχε ξεχωριστούς λόγους νά αἰσθάνωνται τά μέλη της πιό κοντινά, χωρίς ὅμως νά ἀποκλείεται νά ἦταν πράγματι καί συγγενής του. Ἀλλά τό πιθανότερον εἶναι ὅτι ὁ Ραγουήλ ἦταν τῆς αὐτῆς φυλῆς.
«Λαλήσω περί αὐτῆς τοῦ δοθῆναι σοί αὐτήν εἰς γυναῖκα, ὅτι σοί ἐπιβάλλει ἡ κληρονομία αὐτῆς καί σύ μόνος εἶ ἐκ τοῦ γένους αὐτῆς, καί κοράσιον καλόν καί φρόνιμόν ἐστι» (Τωβ. 6, 12) «Λαλήσω περί αὐτῆς τοῦ δοθῆναι σοί αὐτήν εἰς γυναῖκα», ἐγώ θά μιλήσω, λέγει, γιά σένα εἰς τούς γονεῖς της, ὥστε νά σοῦ δοθῆ αὐτή γιά γυναῖκα σου. Ἐδῶ βλέπομε ὅτι ὑπάρχει ἕνα πάρα πολύ ἐνδιαφέρον σημεῖον. Αὐτό τό «λαλήσω περί αὐτῆς τοῦ δοθῆναι σοί αὐτήν εἰς γυναῖκα» εἶναι αὐτό πού λέμε συνοικέσιον. Μέ ἄλλα λόγια θά κάνω ἕνα συνοικέσιο, λέγει ὁ Ἄγγελος, εἰς τρόπον ὥστε θά ζητήσω ἐγώ τήν κοπέλα νά γίνη γυναῖκα σου.
Ἀλήθεια μέ ποιόν τρόπον θά μποροῦσαν οἱ ἄνθρωποι νά ἔρχωνται εἰς γάμου κοινωνίαν; Θά μποροῦσε νά τεθῆ τό ἐρώτημα αὐτό. Βεβαίως ὑπάρχουν πολλοί τρόποι. Θά λέγαμε βασικά τρεῖς. Ὅπως θά μποροῦσε νά γίνη ἕνας μικτός τρόπος αὐτῶν τῶν τριῶν.
Ἕνας τρόπος εἶναι νά γίνη ἕνα συνοικέσιο προκειμένου νά δημιουργηθῆ ἕνας γάμος. Τό συνοικέσιο θά πῆ: νά μιλήσουν κάποιοι ἄνθρωποι γιά δυό ὑποψηφίους, ἕναν ἄνδρα καί μία γυναῖκα, κάποιοι τρίτοι νά μιλήσουν ἀπ’ ἔξω.
Ἕνας ἄλλος τρόπος εἶναι οἱ δύο ὑποψήφιοι σύζυγοι νά γνωριστοῦν μεταξύ τους, κάπου… Μάλιστα αὐτός ὁ τρόπος γνωριμίας νά εἶναι ἠθικός τρόπος· ἠθικός. Θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω.
Καί ἕνας τρίτος τρόπος εἶναι τό πεζοδρόμιον. Προσέξτε με! εἶναι τό πεζοδρόμιον· ὁ ὁποῖος καί αὐτός ὁδηγεῖ σέ μία γνωριμία μεταξύ δυό νέων, καί πολλάκις ὁδηγεῖ εἰς τόν γάμον· ὄχι πάντοτε, πολλάκις. Ἐάν θά ἔπρεπε νά ἐρωτηθῆ ἐδῶ «ποιά εἶναι ἡ καλυτέρα μέθοδος;», «ποιός εἶναι ὁ καλύτερος τρόπος, ὁ ἐπιτυχέστερος ἀλλά καί ἀσφαλέστερος;»· ἐπιτυχέστερος μέν ἀπό πλευρᾶς τοῦ νά βρεθῆ τό κατάλληλο πρόσωπο, ἀσφαλέστερος δέ νά μή πάθη οὔτε ὁ ἕνας οὔτε ὁ ἄλλος τίποτε κατά τήν διάρκεια τῶν διαπραγματεύσεων, διότι μπορεῖ κάποια ζημιά νά συμβῆ καί μάλιστα κάποτε φοβερή ζημία, καί κάποτε καί ἀνεπανόρθωτη ζημιά.
Τό συνοικέσιο ὁπωσδήποτε ἔχει πολλά ὑπέρ τοῦ ἑαυτοῦ του. Δηλαδή μέ ἄλλα λόγια, ὅταν γίνη λόγος σ’ ἕνα πρόσωπο γιά κάποιο ἄλλο πρόσωπο ἀπό τρίτους, ὑπάρχει ἡ δυνατότητα νά δῆ κανείς, νά ἐρευνήση, νά ἐρωτήση καί τά λοιπά. Ὑπάρχει μόνο ἕνα μειονέκτημα, εἶναι τό ἑξῆς: ὅτι μᾶς προτείνουν ἕνα πρόσωπο, ἐνῶ δέν εἶναι τό πρόσωπο αὐτό τῆς δικῆς μας τῆς ἐκλογῆς. Τώρα ἂν συμπέση νά γίνη καί τῆς ἐκλογῆς μας, ὁπωσδήποτε ἡ περίπτωσις εἶναι ἐπιτυχής. Δηλαδή σάν νά μᾶς λέγουν ὅτι στό τάδε κατάστημα στήν προθήκη του εἴδαμε ἕνα ὕφασμα α΄ ποιότητας, καί ὅτι ἀπό αὐτό θά μποροῦσαν νά μᾶς κάνουν δῶρο ἕνα κουστούμι, μιά φορεσιά καί τά λοιπά. Τώρα ὁπωσδήποτε πρέπει ἀπ’ αὐτό νά πάρωμε, γιατί ἄλλοι τό εἶδαν αὐτό. Ἄν ἐμεῖς πᾶμε καί τό δοῦμε -ἔχομε τή δυνατότητα νά πᾶμε νά τό δοῦμε- ὁπωσδήποτε μπορεῖ νά συμπέση νά μᾶς ἀρέση πάρα πολύ· ἡ ἐκλογή τῶν τρίτων νά εἶναι καί ἐκλογή δική μας. Μπορεῖ ὅμως νά μήν εἶναι καί προτίμησι δική μας. Βεβαίως θά εἴχαμε τήν δυνατότητα νά ποῦμε ἕνα «ὄχι»· ὁπωσδήποτε!
Ἀλλά πολλές φορές, σ’ αὐτές τίς περιπτώσεις δέν εἶναι πάντοτε μία σύμπτωσις ἐκλογῆς. Καί πολλές φορές μπορεῖ νά πῆ τό ἕνα πρόσωπο εἰς τό ὁποῖον προτείνεται ἡ γνώμη, νά πῆ ἕνα «ναί» κάποτε μέ λίγο ἐρωτηματικό, καί μετά διάφοροι λόγοι, μία πίεσι ἐπί παραδείγματι τῶν τρίτων προσώπων -ἔτσι ἔρχονται τά πράγματα πού μπορεῖ νά προχωρήση αὐτός ὁ γάμος- καί τά πράγματα νά μή εἶναι πάρα πολύ καλά. Δηλαδή ἐνῶ ἔχει ἡ μέθοδος αὐτή ὑπέρ τοῦ ἑαυτοῦ της πολλά πλεονεκτήματα, ἔχει ὅμως καί κάποιο μειονέκτημα. Εἶναι αὐτό, πού σᾶς ἀνέφερα.
Μετά πᾶμε στή δεύτερη μέθοδο, τό νά γνωριστοῦν οἱ ἄνθρωποι μόνοι τους· ἀλλά νά γνωριστοῦν ὅμως φρονίμως καί συνετῶς. Καί μάλιστα ἡ ἐποχή μας προσφέρει πάρα πολύ αὐτή τή δευτέρα δυνατότητα, αὐτή τή δευτέρα μέθοδο, διότι σέ παλιότερα χρόνια ἡ κοπέλα δέν ἔβγαινε ποτέ ἀπό τό σπίτι. Ποτέ, ποτέ! Καί μάλιστα μόνη της, ποτέ! Πρῶτα πρῶτα ἡ κοπέλα δέν ἠργάζετο· ἔμεινε εἰς τό σπίτι μέ τά οἰκιακά, καί στό δρόμο δέν ἔβγαινε ποτέ. Ἔβγαινε πάντοτε συνοδευομένη ἀπό ἀλλά πρόσωπα τοῦ σπιτιοῦ της. Συνεπῶς ἔμενε ἀποκλειστική ἡ πρώτη μέθοδος.
Στήν ἐποχή μας ἡ κοπέλα βγαίνει ἔξω. Πηγαίνει καί ἐργάζεται· πηγαίνει σχολεῖο· πηγαίνει στό Πανεπιστήμιο. Εὑρίσκονται σέ κοινούς χώρους μικτά οἱ ἄνθρωποι, καί ἀγόρια καί κορίτσια. Μπορεῖ λοιπόν καί ὑπάρχει ἡ δυνατότητα, ἐφ’ ὅσον θά ὑπάρχη φυσικά καί ἡ κατάλληλη ἡλικία γιά γάμο, ἕνα πρόσωπο νά προσέξη ἕνα ἄλλο πρόσωπο. Μπορεῖ φέρ’ εἰπεῖν ἕνας νέος νά προσέξη μία νέα ἤ στό Πανεπιστήμιο ἤ ἄν θέλετε στό γραφεῖο, στήν ἐργασία, ἤ στό δρόμο· πολλές φορές νά περνάη μία κοπέλα ἀπ’ τόν ἴδιο δρόμο καί νά τήν προσέξη κάποιος νέος, νά τήν παρακολουθήση, νά ἰδῆ ὅτι εἶναι καλή κοπέλα, νά ἐρωτήση -νά ἐρωτήση!- καί ἀφοῦ τήν δεῖ, νά πάη νά τήν ζητήση. Προσέξτε μέ! νά πάη νά τήν ζητήση.
Αὐτή ἡ μέθοδος ἔχει κάτι τό πιό ἐλευθερότερο, κάτι τό πιό προσωπικό, μία ἐκλογή πιό προσωπική, διότι δέν εἶναι κατά παραγγελία ὅπως εἶναι ἡ πρώτη μέθοδος. Ἔχει βέβαια τούς κινδύνους της ἡ μέθοδος αὐτή. Εἶναι οἱ ἑξῆς κίνδυνοι: ὅτι μπορεῖ, ἐάν δέν ἔχουν ἀρχές οἱ νέοι αὐτοί, δέν ἔχει ἀρχές ἡ κοπέλα, δέν ἔχει ἀρχές ὁ νέος, τό πρᾶγμα νά ἐκφυλισθῆ σέ πεζοδρόμιο καί νά πάθη πολλές ζημιές ἡ κοπέλα.
Ἄν ἔχη βεβαίως τή σύνεσι ἡ κοπέλα καί μπορεῖ νά τῆς προταθῆ καί τῆς ἰδίας ἀφοῦ συγχρωτίζονται, ἀφοῦ ἐνδεχομένως ἔχει δημιουργηθεῖ μία γνωριμία, νά πῆ: «ἐάν πραγματικά ἐνδιαφέρεσαι γιά μένα» -καί ἐφ’ ὅσον καί ἡ ἰδία κρίνει ὅτι θά ἐνδιαφερότανε- νά πῆ: «ἔλα εἰς τό σπίτι νά μέ ζητήσης ἀπό τούς γονεῖς μου. Ἐγώ δέν ἔχω τίποτε νά σοῦ πῶ ἐδῶ εἰς τό δρόμο ἤ εἰς τό γραφεῖο, ἔλα εἰς τό σπίτι νά κουβεντιάσωμε», κι ἄν πραγματικά εἶναι σοβαρός ἄνθρωπος, θά ’ρθῆ νά κουβεντιάσουν. Ἀλλά σᾶς εἶπα, ἔχει ἐπικίνδυνα σημεῖα. Νά λάβετε ἀκόμη ὑπ’ ὄψιν ὅτι τό συνοικέσιο πάντα προχωρεῖ, ἀφοῦ κριθεῖ καί ἡ κατάλληλη ἡλικία, καί ὑπόθεσις νά γίνη ὁ γάμος. Παράδειγμα: ὅτι, ὅταν γίνη ἕνα συνοικέσιο σέ μία κοπέλα, πού εἶναι δεκαπέντε χρονῶν ἤ ἔστω καί δεκαοχτώ ἀλλά θά ἤθελε νά σπουδάση ἐνδεχομένως, οἱ γονεῖς λέγουν: «ἡ κόρη μας δέν θά παντρευτῆ τώρα, θά παντρευτῆ ὕστερα ἀπό πέντε χρόνια. Συνεπῶς εὐχαριστοῦμε πάρα πολύ, δέν ἐνδιαφερόμεθα». Μπορεῖ λοιπόν νά γίνη αὐτό.
Στήν ἄλλη περίπτωσι, ὅταν ἀρχίση ἡ ἱστορία ἀπό τήν καρδιά κι ὄχι ἀπό τήν λογική, ἀρχίση ἡ ἱστορία ἀπό τήν καρδιά, τό ξαναλέγω, ὄχι ἀπό τήν λογική, τότε ἔχομε ἐκπλήξεις. Μπορεῖ βέβαια νά ’χη ἡ μέθοδος αὐτή κάπως περισσότερο τό προσωπικό στοιχεῖο τῆς ἐκλογῆς, ἀλλά ἔχει ἐκπλήξεις. Ἔτσι συναντᾶμε πλεῖστες φορές, ἰδίως στήν ἐποχή μας, φοιτητάς καί φοιτήτριες νά παντρεύωνται, νά ζητοῦν νά παντρευτοῦν, ἐνῶ ἀκόμη δέν ἔχουν πάρει οὔτε πτυχίο, οὔτε τίποτε. Καί πολλές φορές δημιουργοῦν πολλά προβλήματα· πολλά προβλήματα! Αὐτό εἶναι ἐπικίνδυνο πρᾶγμα. Προσέξτε με! εἶναι ἐπικίνδυνο. Καί ναί μέν, νά προλάβουν κάποιοι ἄνθρωποι, ἤ ἡ κοπέλα νά ἐξομολογεῖται ἤ ὁ νέος νά ἐξομολογεῖται καί τό πρᾶγμα νά γλιτώση κατά κάποιο τρόπο. Ἐάν δέν ἐξομολογοῦνται; Ἐάν δέν ἔχουν πνευματικόν; Ἐάν τά πράγματα δημιουργήσουν καταστάσεις ἀπαραδέκτους ἀνάμεσά τους; Τότε τί γίνεται; Ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, θά πῶ γιά τρίτη φορά, αὐτή ἡ μέθοδος ἔχει μέν ὑπέρ τοῦ ἑαυτοῦ της τό προσωπικό στοιχεῖο περισσότερο, ὄχι σάν τήν προηγούμενη τοῦ συνοικεσίου πού δέν ἔχει τόσο τό προσωπικό στοιχεῖο τοὐλάχιστον στήν ἀφετηρία, ἀλλά ἔχει κινδύνους.
Σᾶς τά λέγω διότι πρέπει αὐτά νά εἰπωθοῦν· πρέπει νά ξέρετε. Κι ἔτσι συναντᾶμε πολλές φορές ἄγουρα πράγματα, ἀνώριμες καταστάσεις· καί κοπέλες ἀνώριμα νά παντρεύωνται, ἀλλά καί ἀγόρια ἀνώριμα νά παντρεύωνται. Καί ὅπως καταλαβαίνετε πολλές φορές αὐτές οἱ ἀνώριμες καταστάσεις ὁδηγοῦν καί σέ ἐκπλήξεις παρακάτω· πολλές φορές καί σέ διαζύγιο, διότι μέ τήν εὐκολία πού ξεκίνησαν νά παντρευτοῦν χωρίς νά σκεφθοῦν κάποιες προϋποθέσεις, ἔτσι μέ τήν ἴδια εὐκολία σκέπτονται καί νά πάρουν καί τό διαζύγιο. Δέν τούς ἐμποδίζει, δέν σκέπτονται πιό πολλά, δέν σκέπτονται ὅτι ὁ γάμος εἶναι μία ἰσοβία κατάστασις, ἕνα μυστήριον πού εὐλογήθηκε ἀπό τόν Θεό καί δέν ὑπάρχει ἡ δυνατότης, ἡ περίπτωσις χωρισμοῦ· μόνον ὁ θάνατος χωρίζει. Ὅλα αὐτά δέν τά ὑπολογίζουν οἱ νέοι καί ἔτσι δημιουργοῦν καί στόν ἑαυτό τους ἀλλά καί στήν οἰκογένειά τους πάρα πολλά προβλήματα· φοβερά κάποτε προβλήματα.
Δέν θά ἤθελα νά προχωρήσω περισσότερο νά σᾶς ἀναφέρω τί προβλήματα δημιουργοῦνται σ’ αὐτές τίς καταστάσεις. Τά οἰκονομικά προβλήματα εἶναι τά λιγότερα καί τά τελευταῖα. Ἠθικά προβλήματα δημιουργοῦνται· φοβερά προβλήματα! Σ’ αὐτό λοιπόν τό σημεῖο θέλει πάρα πολύ προσοχή· πάρα πολύ προσοχή! Δέν ἀποκλείεται ἡ περίπτωσις, σᾶς εἶπα, ἐφ’ ὅσον ὑπάρχει μία ὡριμότης καί ἐφ’ ὅσον ὑπάρχει σύνεσις· ἀλλά ἐφ’ ὅσον καί καθ’ ὅσον.
Καί ἡ τρίτη μέθοδος τό πεζοδρόμιο· πού γνωρίζει ἡ νέα τόν νέον στό πάρτυ, στή διασκέδασι, στό «δρόμο» -ὄχι στό δρόμο αὐτόν πού λέμε ἄσφαλτος καί πεζοδρόμιον, ἀλλά ἐν ἐννοίᾳ ἠθικῇ «στό δρόμο»- στό ζαχαροπλαστεῖο, μέ τίς παρέες καί δέν ξέρω τί, καί τά πράγματα ξεκινᾶνε πολύ ἄσχημα. Ἐκεῖ αὐτή ἡ μέθοδος εἶναι τελείως ἀπαράδεκτη ἀπό πνευματικῆς πλευρᾶς, ἀπό χριστιανικῆς πλευρᾶς· τελείως! Δηλαδή μιά κοπέλα πού ἔχει ἀρχές, μιά κοπέλα πού ἀγαπάει τόν Χριστόν, μιά κοπέλα πού ἐνδιαφέρεται γιά τήν σωτηρία της καί γιά τήν μελλοντική της οἰκογένεια, ποτέ δέν ξεκινάει μέ τήν μέθοδον αὐτή νά παντρευτῆ. Καί τό δυστύχημα εἶναι ὅτι σ’ αὐτή τή μέθοδο πολλάκις -τήν τελευταία, τήν ἀπαράδεκτην- σπρώχνουν καί οἱ ἴδιες οἱ μαμάδες γιατί ἔχουν βάλει ἰδανικό τους σώνει καί καλά -δέν ἐνδιαφέρει ἡ μέθοδος, δέν ἐνδιαφέρει ὁ τρόπος- σώνει καί καλά νά παντρέψουν τά κορίτσια τους. Τώρα, ἐάν θά τά βγάλουν στό πεζοδρόμιο τά κορίτσια τους, ἐάν θά κλείσουν τά μάτια οἱ μαμάδες σέ ἀβαρίες πού μποροῦν νά πάθουν οἱ κοπέλες τους, αὐτή εἶναι ἄλλη παράγραφος· αὐτή εἶναι ἄλλη παράγραφος. Πηγαίνουν δηλαδή, πῶς νά σᾶς τό πῶ, σάν μέ τήν τύχη, σάν μέ τά ζάρια· ἄν πιάσωμε. Ἔτσι εἶναι; Ἄν πιάσης; Κι ἄν δέν πιάσης, τί γίνεται; Καί ἐκεῖ εἶναι ὁ κατάλληλος τόπος νά βρῆς τό κατάλληλο πρόσωπο; Καί θά γυρίση μετά ἡ κόρη σου, θά γυρίση σπίτι μέ ἐκπλήξεις φοβερές! Λοιπόν κοπέλες, προσέξτε! Νά σᾶς φυλάξη ὁ Θεός! νά σᾶς φυλάξη ὁ Θεός!
Βλέπει κανείς ἐδῶ στό ἱερό κείμενο -γι’ αὐτό τά ἱερά κείμενα, ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι τά πρότυπα. Ὡραιότατα!– βλέπει κανείς ἐδῶ πέρα ὅτι γίνεται μία λογική μέθοδος, τό συνοικέσιο μέ κάποιες ἐλευθερίες, ὅπως θά δοῦμε λίγο πιό κάτω. Εἶναι κάτι ἀνάλογο μέ ἐκεῖνο πού συνέβη μέ τόν Ἰσαάκ, ὅταν ἔφυγε ὁ Ἐλεάζαρος, ἀφοῦ τόν ὅρκισε ὁ κύριός του ὁ Ἀβραάμ ὅτι ὁπωσδήποτε θά ἔφερνε νύφη ἀπό τήν περιοχή τους. Καί ἔφερε τήν θαυμασία Ρεβέκκα, ἡ ὁποία ἀπεδέχθη διότι ἦταν σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Καί μάλιστα ὄχι ἁπλῶς ἦταν ἀπό τόν ἴδιο τόπο, ἀλλά ἦσαν καί συγγενεῖς.
Κατά τό Βαβυλωνιακόν δίκαιον ὁ γάμος μποροῦσε νά γίνη μέ συγγενεῖς, αὐτό μή σᾶς ἐκπλήσσει. Σήμερα βεβαίως δέν ἐπιτρέπεται. Καί τότε ὁ Ἀβραάμ ἐκινεῖτο βεβαίως κατά τόν Βαβυλωνιακόν δίκαιον, διότι ἀκόμη δέν ὑπῆρχε οὔτε νόμος, οὔτε ἐντολές· τίποτε ἀπ’ ὅλα αὐτά· ἒ; Μόνο ὁ Ἀβραάμ ξεκίνησε μέ ὁδηγό τήν πίστιν νά κατοικήση σέ κάποιον ἄλλον τόπο, πού ὁ Θεός τοῦ ὑπέδειξε.
Ἔτσι, ὅταν γυρίζη ὁ Ἐλεάζαρος μέ τήν Ρεβέκκα, πού τήν εἶχε φορτώσει μέ πολλά δῶρα, μέ καμῆλες καί λοιπά, κάθε μέρα ὁ Ἰσαάκ -ὁ ὁποῖος νά σημειώσετε, ἄν θυμᾶμαι καλά, ἦταν γύρω ἀπό σαράντα ἐτῶν, βέβαια ἔζησε ὁ Ἰσαάκ ἑκατόν ἑβδομήντα πέντε χρόνια· συνεπῶς σαράντα ἐτῶν δέν δύναται νά θεωρηθῆ ὅτι ἦταν γέρων, ὅπως σήμερα ἡ ζωή μας τελειώνει στά ἑξήντα καί στά ἑβδομήντα- ἔτσι ὁ Ἰσαάκ κάθε μέρα πήγαινε ἔξω ἀπό τήν κατασκήνωσί τους ἀναμένοντας τήν ἐπιστροφή τοῦ Ἐλεαζάρου. Τί ἔγινε…; Ἦταν κρυμμένος κάπου καί εἶδε τήν Ρεβέκκα· καί ἡ Ρεβέκκα τόν εἶδε ἀπό μακριά καί λέει στόν Ἐλεάζαρο: «Αὐτός ποιός εἶναι;» γιατί ξεπετάχθηκε ἀπό κάπου. Λέγει: «αὐτός εἶναι ὁ γιός τοῦ Κυρίου μου τοῦ Ἀβραάμ». Καί ἀμέσως κουκουλώθηκε –φοροῦσε ἕνα μαντίλι καί κουκουλώθηκε- ἀπό ντροπή. Καί τότε τήν εἶδε ὁ Ἰσαάκ «καί ἠγάπησεν αὐτήν», λέγει. Τήν ἠγάπησε. Καί ὑπάρχει ἐκεῖ μία ὡραιοτάτη σκηνή, διότι δέν μποροῦσε νά βρῆ μία παρηγορία ἀπό τόν θάνατον τῆς μητέρας του ὁ Ἰσαάκ, τόν θάνατον τῆς Σάρρας. Διότι ἐπειδή ἦταν μοναχοπαίδι -ξέρετε τίς συνθῆκες πού γεννήθηκε ὁ Ἰσαάκ καί τά λοιπά- εἶχε συνδεθεῖ πάρα πολύ μέ τήν μητέρα του τήν Σάρρα. Γι’ αὐτό καί αὐτός ὁ γάμος ἔγινε σάν μιά ἀναπλήρωσι ἀπό τήν ἀπουσία τῆς μητέρας του. Ἦταν δηλαδή κάτι πάρα πολύ συναισθηματικό καί πάρα πολύ ψυχολογικό γιά τόν Ἰσαάκ. Ἄν θέλετε πηγαίνετε στήν Ἁγία Γραφή θά τό βρῆτε, νά τό διαβάσετε.
Αὐτός ὁ τρόπος εἶναι ἐκεῖνος πού μπορεῖ νά πῆ κανένας «ναί μέν ὑπάρχει τό συνοικέσιο, ὑπάρχει ὅμως καί ἡ προσωπική σφραγίς». Θά τό δῆτε τώρα ἐδῶ καί εἰς τόν Τωβία μέ τήν ἄλλη Σάρρα, τήν κόρη τοῦ Ραγουήλ.
Καί λέγει στή συνέχεια: «καί οὐ μόνος εἶ ἐκ τοῦ γένους αὐτῆς, ὅτι σοί ἐπιβάλλει ἡ κληρονομία αὐτῆς». (Τωβ. 6, 14) Ἐφ’ ὅσον εἶναι συγγενής σου, τότε κατά τόν νόμο, ἡ κληρονομία τοῦ πατέρα της ἀνήκει σέ σένα, διότι ἡ κοπέλα αὐτή ἦτο μοναχοκόρη. Καί σάν μοναχοκόρη ἔπρεπε νά πάρη ἄνθρωπο ἐκ τῆς συγγενείας της. Ἦταν ὁ νόμος ὁ Μωσαϊκός.
Ἄν θέλετε καί ἐφ’ ὅσον ἔχετε διαβάσει, σᾶς θυμίζω τό ἄλλο ἐκεῖνο περίφημο βιβλίο τῆς «Ρούθ», πού ἄν τελειώσωμε φέτος τό βιβλίο τοῦ «Τωβίτ», ἴσως νά πιάσωμε τό βιβλίο τῆς «Ρούθ» -ἄν τό τελειώσωμε, δηλαδή ἄν προλάβωμε νά τό τελειώσωμε- διότι καί ἐκεῖ ὑπάρχει μία ἀνάλογη ἱστορία, ἀλλά δέν εἶναι ἡ ἱστορία ἑνός νέου μέ τή γνωστή μας περιπέτεια ἐδῶ, ἀλλά ἡ ἱστορία μιᾶς γυναικός καί μάλιστα ἐγγάμου πού πέθανε ὁ σύζυγός της καί λοιπά. Ἡ Ρούθ μέ τήν πεθερά της τήν Νωεμίν καί λοιπά.
Καί λέγει λοιπόν τώρα ἐδῶ ὅτι «τό κοράσιον καλόν καί φρόνιμόν ἐστι». (Τωβ. 6, 12) προσέξτε δυό γνωρίσματα, δυό χαρακτηριστικά, βάσει τῶν ὁποίων στηρίζεται ὁ Ἄγγελος -καί μάλιστα ποιός εἶναι ἐκεῖνος πού κάνει τό συνοικέσιον! ἕνας Ἄγγελος, ὄχι ἕνας τυχαῖος ἄνθρωπος!Ἕνας Ἄγγελος, ὁ ὁποῖος γνωρίζει καί ὁ ὁποῖος ἐπιτέλους ἐξυπηρετεῖ τά σχέδια τοῦ Θεοῦ-. Ποιά λοιπόν εἶναι τά γνωρίσματα; Τό θέμα τοῦ πλούτου της -ἦταν πολύ πλουσία ἡ Σάρρα- τό θέμα τοῦ πλούτου της δέν τίθεται ὡς κίνητρον· ἁπλῶς μόνο σάν ἕνα θέμα τό ὁποῖον ἔπρεπε νά τακτοποιηθῆ σύμφωνα μέ τό κληρονομικόν δίκαιο πού εἶχε ἀφήσει ὁ Μωυσῆς· ὅτι ἡ περιουσία αὐτή ἔπρεπε νά περιέλθη σέ ἄνθρωπο τῆς φυλῆς της, ἀκόμα δέ καλύτερα σέ ἄνθρωπο τοῦ συγγενικοῦ της κύκλου. Συνεπῶς, ἐδῶ δέν εἶναι τό ἐλατήριο ὁ πλοῦτος. Δέν λέγει δηλαδή ὁ Ἄγγελος «ξέρεις εἶναι πλουσία!», δέν λέγει αὐτό, ἀλλά ὅτι «ὁ πλοῦτος της θά περιέλθη σέ σένα κατά τόν νόμον, διότι ἔτσι πρέπει». Ὅπως τό συναντοῦμε τό ἴδιο ἀκριβῶς γεγονός, τό ἴδιο πρᾶγμα, τό ἴδιο φαινόμενο εἰς τό βιβλίο τῆς «Ρούθ».
Συνεπῶς δυό μένουν τά κριτήρια «καλόν καί φρόνιμον τό κοράσιον». Καλόν -ὅπως θά ξέρετε ἀπό τά ἀρχαῖα … Κάνετε ἀρχαῖα Ἑλληνικά; Κάνετε… ἔ; Κάνετε· ὑποτίθεται- καλόν θά πῆ ὡραῖον. «Καλός τῇ ὄψει», ὡραῖος στό πρόσωπο. Καλόν καί ὡραῖον. Ὡραία κοπέλα καί μυαλωμένη. Νά λοιπόν δυό γνωρίσματα. Λέγει τήν ὀμορφιά, ἀλλά λέγει καί τήν φρονιμάδα. Δέν λέγει μόνο τήν ὀμορφιά! Ἄν εἴχαμε μόνο τήν ὀμορφιά χωρίς τήν φρονιμάδα θά μπορούσαμε νά ἔχωμε κριτήριον γάμου; Ποτέ! Θά σημειώσετε ὅτι κάτι ἀνάλογο μπορεῖ νά πῆτε ἐσεῖς γιά ἕναν νέον. Ποτέ κριτήριον δέν μπορεῖ νά σταθῆ αὐτό. Ἀλλά μπορεῖ νά σταθῆ ἡ φρονιμάδα χωρίς τήν ὀμορφιά; Μπορεῖ νά σταθῆ.
Ὅπως θά ξέρετε τό θέμα τῆς ὀμορφιᾶς εἶναι ὑποκειμενικό. Πρέπει νά κάνω μία διάκρισι ἐδῶ, μία διαφοροποίησι καί πιστεύω θά μέ καταλάβετε. Ὑπάρχουν πολύ ὡραῖοι ἄνθρωποι, εἴτε ἄνδρες εἴτε γυναῖκες. Πολύ ὡραῖοι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ὅμως δέν εἶναι συμπαθεῖς. Θά λέγαμε ὡραῖοι πού θά μετρούσαμε τήν ὀμορφιά τους μέ τήν μεζούρα καί μέ τόν διαβήτη, ὅπως γίνεται στά παζάρια τῆς ὀμορφιᾶς πού λέγονται καλλιστεῖα· ἐκεῖ μετρᾶνε τήν ὀμορφιά μέ τήν μεζούρα. Τόσο λέει πλάτος, τόσο φάρδος, τόσο τοῦτο, τόσο ἐκεῖνο, γιά νά βγάλουν τό τελικό συμπέρασμα, τόν τελικό λογαριασμό ὅτι αὐτή ἡ κοπέλα εἶναι ἡ ὡραιότερη ἀπ’ ὅλες τίς ἄλλες κοπέλες.
Ἡ ὀμορφιά…ἡ ὀμορφιά, ἡ ἀληθινή ὀμορφιά δέν εἶναι σούμα μαθηματικῶν δεδομένων. Ἡ ὀμορφιά εἶναι ἕνα κάτι ἄλλο. Αὐτό πού λέει ὁ λαός μας «συμπαθής ἄνθρωπος»· «συμπαθής»! Μπορεῖ νά βρῆτε ἕναν ἄσχημον ἄνθρωπο -ἄσχημον δηλαδή κοινόν τύπον, δηλαδή κοινό πρόσωπο- καί νά ’ναι συμπαθέστατος ἄνθρωπος. Καί ἐνῶ ὁ ὡραῖος ἄνθρωπος νά μή σᾶς προκαλῆ καμμιά ἐντύπωσι· μία πρώτη μόνο ἐντύπωσι καί μετά μία ἀποστροφή. Ὁ συμπαθής ἄνθρωπος σέ μία πρώτη ἐντύπωσι νά μή προκαλέση τίποτε, ἀλλά μετά ν’ ἀγαπηθῆ· νά γίνη ἀξιαγάπητος ἄνθρωπος. Αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο στοιχεῖο. Ἡ ὀμορφιά λοιπόν εἶναι ὑποκειμενικό στοιχεῖο. Μπορεῖ νά ἀρέση ἕνα πρόσωπο, πού στόν ἄλλον, ἤ ἀντικειμενικῶς νά μήν εἶναι ὡραῖο πρόσωπο, κι ὅμως νά ’ναι συμπαθές πρόσωπο καί νά ἀρέση στό ἐνδιαφερόμενο πρόσωπο.
Αὐτό τό θέμα ἄς τό ξέρωμε· ἄς τό προσέξωμε. Δηλαδή προσέξτε πάρα πολύ τό θέμα τῆς ὀμορφιᾶς. Εἶναι μέν σημαντικό σημεῖον, ἀλλά μήν ξεχνᾶμε ὅτι εἶναι καί ὑποκειμενικόν. Εἶπα σημαντικό στοιχεῖο. Ἐάν ὑποτεθῆ ὅτι γίνεται ἕνα συνοικέσιο μέ ἕνα πρόσωπο τό ὁποῖον εἶναι πολύ ἄσχημο καί πού δέν θά μποροῦσε νά προκαλέση οὐδεμίαν συμπάθειαν στό ἄλλο πρόσωπο, αὐτό τό πρᾶγμα θά δημιουργήση φοβερή πληγή· ἐάν δέν ὑπάρξη συμπάθεια. Ποτέ δέν πρέπει νά προχωρήση ἕνας γάμος, ἐάν αὐτό τό στοιχεῖο δέν ὑπάρχη. Θά εἶναι φοβερός γάμος! Δηλαδή, εἴδατε; Τό θέτει ἡ Ἁγία Γραφή, δέν τό θέτω ἐγώ. Δέν τό θέτω ἐγώ, διότι στό κάτω κάτω τῆς γραφῆς ἕνας γάμος δέν εἶναι γάμος ψυχῶν, εἶναι γάμος ἀνθρώπων. Καί ἐπιτέλους δέν εἶναι μία φιλία ἁπλή, εἶναι γάμος ἀνθρώπων. Καί τό θέμα λοιπόν τῆς σωματικῆς διαπλάσεως γενικά δέν εἶναι πάρα πολύ ἀμελητέα ποσότης. Δύναται νά μπῆ δευτερεῦον στοιχεῖον, ἀλλά ὄχι νά παραγνωρισθῆ τελείως. Διότι μπορεῖ νά δημιουργήση φοβερά πληγώματα μέσα εἰς τόν γάμο.
Καί μία πού ἀναφέραμε τό θέμα ἐδῶ τῆς ὀμορφιᾶς νά πῶ καί κάτι γιά τήν ὑγεία. Δέν λέει τίποτε ἐδῶ.
Τό θέμα τῆς ὑγείας εἶναι πολύ σπουδαῖο, παιδιά. Προσέξατε αὐτό τό σημεῖο: τό θέμα τῆς ὑγείας εἶναι πολύ σπουδαῖο. Ἔχω μία γνώμη· προσέξτε με, εἶναι δική μου γνώμη αὐτή, ἄν θέλετε τήν ἀκοῦτε, ἄν θέλετε πετάξτε τήν στό καλάθι τῶν ἀχρήστων. Εἶναι ἡ ἐξῆς: ἐφ’ ὅσον ἔχομε πνευματικόν ἄνθρωπο... ἐφ’ ὅσον ἔχομε πνευματικόν ἄνθρωπο, δηλαδή θέλει προϋπόθεσι τήν πνευματικότητα, καί τό πρόσωπο γνωρίζει ὅτι δέν ὑπάρχει ἡ δυνατότητα γάμου γιατί ἡ ὑγεία δέν εἶναι καλή, νά μή παντρεύεται. Ὑπάρχουν μερικές ἀσθένειες οἱ ὁποῖες εἶναι χρόνιες. Φέρ’ εἰπεῖν μία σοβαρή καρδιοπάθεια, ἕνας διαβήτης σέ νεαρά ἡλικία, ἤ μία σοβαρή ἀναιμία, σοβαρή ἀναιμία· προσέξτε, σοβαρή ἀναιμία! Ὅταν ὑπάρχουν αὐτά νομίζω ὅτι πρέπει νά λαβαίνωμε μερικά πράγματα ὑπ’ ὄψιν μας. Οὔτε νά παντρεύεται κανείς ἕνα πρόσωπο πού εἶναι ἀσθενές καί μπορεῖ καί νά μᾶς εἰπωθῆ κιόλας, ἄλλο ἄν δέν εἰπωθῆ καί γίνει ἀπάτη -φοβερό πρᾶγμα αὐτό, φοβερό!- ἀλλά κι ἐμεῖς οἱ ἴδιοι ἄν ἔχωμε κάτι, πού νομίζομε ὅτι μέσα στό γάμο τά πράγματα δέν θά πήγαιναν πολύ καλά, καλύτερα εἶναι νά μήν παντρευτοῦμε. Νά ἀναπτύξωμε τήν πνευματικότητά μας καί νά ζήσωμε ἔτσι. Οἱ γονεῖς μας ἐνδεχομένως -μιλῶ γιά κοπέλες- νά ἐξασφαλίσουν ἕνα κάτι, ὥστε ἡ κοπέλα αὐτή νά ἔχη νά ζήση. Ξέρω ’γω ἕνα κάτι· νά νοικιάζη ἕνα σπίτι, νά παίρνη τά ἐνοίκια καί νά ζῆ. Παράδειγμα. Ἤ μερικά χωράφια, δέν ξέρω τί. Νά μήν παντρευτῆ ὅμως, διότι δέν θά μπορέση νά σηκώση τό βάρος τοῦ γάμου, καί θά δημιουργηθοῦν τόσα προβλήματα, πού οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς θά πονέσουν καί θά κλάψουν, ὅταν δώσουν τήν κόρη τους κάπου, πού θά δοῦν ὅτι ἡ βία λυγίζει πρό τοῦ βάρους τοῦ γάμου. Εἶναι μία προσωπική γνώμη αὐτή.
Ἐπειδή ἔχω δεῖ πολλές περιπτώσεις, ὑπάρχει μιά μανία σάν νά νομίζουν ὅτι ὁ μοναδικός σκοπός τῆς ζωῆς εἶναι ὁ γάμος. Μία φοβερή μανία στούς γονεῖς σώνει καί καλά κάτω ἀπό τίς δυσμενέστερες συνθῆκες κι ἄν βρίσκεται τό παιδί τους , ἤ ἀγόρι, ἤ κορίτσι, νά τό παντρέψουν. Νά βάλουν, θά λέγαμε, τσιρότα -νά μή φαίνεται τό ἄσχημο ἐκεῖνο τό ὅποιον ὑπάρχει, τό ἐλάττωμα- νά βάλουν τσιρότα καί χρυσόχαρτα καί νά πλασάρουν τρόπον τινά τό πρόσωπο γιά παντρειά. Ναί, καί παρακάτω; Ἄν ὑπάρχη φέρ’ εἰπεῖν σεληνιασμός καί πρέπει ἡ κοπέλα νά παίρνη φάρμακα κάθε μέρα, πῶς θά ἐγκυμονήση νά φέρη στόν κόσμο παιδιά, ὅταν πρέπη νά παίρνη φάρμακα κάθε μέρα; Καί τό παιδί, τό ἔμβρυο θά πάθη βλάβη μέσα εἰς τά σπλάχνα της, ὅταν παίρνη αὐτά τά φοβερά φάρμακα τά ὁποῖα εἶναι διά τόν σεληνιασμόν. Καί λοιπά, καί λοιπά, καί λοιπά.
Λοιπόν παιδιά, αὐτό ἔχω νά σᾶς πῶ: εὔχομαι νά εἶστε ὅλες ὑγιεῖς, ἐξ ἄλλου δέν εἶναι ὅλα γιά σᾶς, εἶναι καί γιά τούς παρά πέρα ἀνθρώπους. Μπορεῖτε νά πῆτε μία κουβέντα στούς παρά πέρα ἀνθρώπους. Αὐτά νά τά ἔχωμε ὑπόψιν μας καί νά τά ξέρωμε, νά τά προσέχωμε.
Καλόν λοιπόν καί φρόνιμον τό κοράσιον. Φρόνιμον εἶναι ἡ φρονιμάδα. Εἶναι ἡ φρονιμάδα τήν ὁποία ἡ ἰδία ἡ Ἁγία Γραφή ἔχει πλέξει τό ἐγκώμιον εἰς τήν γυναῖκα. Ποιός, λέγει, βρῆκε γυναῖκα φρόνιμη; Βρῆκε θησαυρό. Φρόνιμη ἔχει βέβαια μία πλατειά διάστασι. Δέν εἶναι ἡ γυναῖκα ἐκείνη πού λέμε «κάθεται καλά». Προσέξτε! «κάθεται καλά». Λέμε φρόνιμο κορίτσι. Σήμερα ἅμα λέμε φρόνιμο κορίτσι, ἐννοοῦμε «κάθεται καλά». Σημαίνει δέν βγῆκε στό πεζοδρόμο νά χοροπηδήση, δέν πῆρε κακό δρόμο. Ἡ λέξις φρόνιμος, φρόνιμη δέν σημαίνει αὐτό. Σημαίνει ἡ κοπέλα πού ἔχει φρόνησιν, ἔχει μυαλό, κόβει τό μυαλό της. Εἶναι ἡ γυναῖκα ἡ ὁποία ξέρει νά διευθετῆ τά πάντα στή ζωή της. Ξέρει νά κρατήση σπιτικό· ξέρει νά κρατήση οἰκογένεια· ξέρει νά κρατήση νοικοκυριό· ξέρει νά κρατήση οἰκονομικά· ξέρει νά κρατήση μπόρες πού θά τύχουν στό σπίτι της ἐπάνω· ξέρει νά κρατήση τόν ἄνδρα της· ξέρει νά κρατήση τά παιδιά της· ξέρει νά σταθῆ μέσα στήν κοινωνία· ξέρει τά πάντα. Αὐτή εἶναι ἡ φρόνησις· ἡ μυαλωμένη γυναῖκα. Ἡ μυαλωμένη!
Μή ξεχνᾶμε δέ ὅτι αὐτό δέν ἔχει καμμία σχέσι μέ τήν εὐφυΐα. Ἄν θά θέλαμε νά δώσωμε τόν ὁρισμό τῆς εὐφυΐας, εἶναι κάτι διαφορετικό ἡ εὐφυΐα. Μπορεῖ νά ὑπάρχη κοινός νοῦς· προσέξτε! κοινός νοῦς, καί νά ἔχωμε φρόνησι. Νά ἔχωμε εὐφυΐα καί νά μήν ἔχωμε φρόνησιν. Ἔχω γνωρίσει εὐφυεῖς ἀνθρώπους, πού δυστυχῶς τούς ἔλειπε ἡ φρόνησις. Καί θά ἔλεγε κανένας «ὡς πρός τί ἡ εὐφυΐα τους;»
Εἶχα κάποιον κοντοσυμμαθητή ὁ ὁποῖος πέθανε τήν Πρωτοχρονιά. Ἔγινε μεγάλος καί τρανός αὐτός στήν κοινωνία· μεγάλος καί τρανός! Εἶχε πολύ μεγάλην εὐφυΐαν, καταπληκτικήν εὐφυΐαν. Ἀπ’ τό γυμνάσιο θυμᾶμαι τόν θαυμάζαμε. Δέν κατάφερε ὅμως νά κάνη τίποτε στήν ζωή του, γιατί εἶχε μόνον εὐφυΐα, δέν εἶχε φρόνησιν. Καί τόν μνημονεύω βεβαίως καί τόν σκέπτομαι πολλές φορές -ἔτσι περασμένα τῆς ἐφηβικῆς καί πέρα ἡλικίας- καί λέγω: ὡς πρός τί ὅλα ἐκεῖνα: σοφία, γνῶσι, πτυχία; ὡς πρός τί; Τίποτα! Δέν εἶχε φρόνησι· δέν εἶχε. Ἡ φρόνησις εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία ἐπαινεῖται ἀπό τήν Ἁγία Γραφή, ὄχι ἡ εὐφυΐα. Διαβάστε ἀπό τήν ἀρχή μέχρι τέλους τήν Παλαιά Διαθήκην καί τήν Καινήν Διαθήκην, πρό παντός τήν Παλαιά πού ἀναφέρεται στά θέματα αὐτά, πουθενά δέν θά δῆτε νά ἐπαινῆται ἡ εὐφυΐα, ἡ ὁποία ἐπιτέλους ἐπιτέλους εἶναι ἕνα θέμα πού τό δίνει ὁ Θεός. Ὅπως θά ἦταν περίεργο νά ἐπαινῆ ἡ Ἁγία Γραφή τούς ψηλούς ἀνθρώπους ἤ τούς ὡραίους ἀνθρώπους ἤ τούς μελαχρινούς ἤ τούς ξανθούς· θά ’ναι πολύ περίεργο. Ἁπλούστατα διότι αὐτά τά δίνει ὁ Θεός· εἶναι ἐκ φύσεως.
Ἐπαινεῖ τήν φρόνησιν γιατί ἡ φρόνησις εἶναι δῶρο μέν τοῦ Θεοῦ, εἶναι ὅμως καί προσωπικόν ἔργο. Εἶναι κάτι πού κανείς θά ἤθελε νά τό ἐπαυξήση καί νά τό καλλιεργήση. Γι’ αὐτό ἡ φρόνησις ἰδιαιτέρως τονίζεται καί ἐπαινεῖται καί ἐγκωμιάζεται εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν. Θά σᾶς ἔλεγα ὅτι -δέν ξέρω βέβαια ἂν μάθετε γράμματα, ὅσα θέλετε μάθετε κατά τήν ἔφεσίν σας, κατά τήν ὄρεξίν σας μάθετε γράμματα- ἐκεῖνο πού πρέπει ἰδιαιτέρως νά ἐπιδιώξετε, εἶναι νά ἀποκτήσετε φρόνησιν, μυαλωσύνη, ἡ ὁποία ἔχει πολλά στοιχεῖα γιά νά ἀποκτηθῆ. Νά ’ναι ἐπί παραδείγματι ὁ ἄνθρωπος ἀντικειμενικός, παρατηρητικός, νά παρατηρῆ «πῶς αὐτό γίνεται;», «πῶς ἐκεῖνο γίνεται;», νά ἔχη μέσα του τήν διεργασία τῶν συνδυασμῶν· εἶναι πολλά στοιχεῖα, τά ὁποῖα τελικά προσπορίζουν τήν φρόνησιν. Εἶναι πολλά στοιχεῖα! Νά ξέρης «πῶς θά διαβάσης», «τί θά πάρης ἀπό αὐτά πού θά διαβάσης!». Ὑπάρχουν ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι διαβάζουν καί δέν κρατᾶνε τίποτα· τρύπια πιθάρια! Καί ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού διαβάζουν λίγα πράγματα καί τά ἀξιοποιοῦν. Γιατί; Εἶναι ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖον διαβάζουν.
Εἶναι λοιπόν πολλά ἐκεῖνα τά στοιχεῖα τά ὁποῖα κάνουν τούς ἀνθρώπους νά γίνωνται φρόνιμοι. Θά σᾶς τό εὐχόμουνα μέ ὅλη μου τήν καρδιά, νά ἀποκτήσετε φρονιμάδα. Καί ἡ μέν ὀμορφιά εἶναι ἐκείνη πού πήραμε. Τήν πήραμε ἐφ’ ἅπαξ. Τελείωσε· ὅ,τι εἶναι. Διαθέτομε τήν φυσιογνωμία, τό πρόσωπο ἐκεῖνο πού ἔχομε, ἐφ’ ἅπαξ· τελείωσε. Ὅσα θές ψιμύθια βάλε, δέν θά γίνης ὡραιότερο πρόσωπο ἤ ἀσχημότερο· μᾶλλον ἀσχημότερο. Ἀλλά ἡ φρόνησις ὅμως ἀποκτᾶται καί καλλιεργεῖται.
Καί μία πού ἀνέφερα τά ψιμύθια, θά σᾶς ἔλεγα ὅτι ἄν ὑπάρχη μιά ὀμορφιά ἤ τέλος πάντων ὅ,τι ὁ Θεός ἔχει δώσει στό πρόσωπο, ἄστε το αὐτό τό φυσικό. Ἐκείνη ἡ προσπάθεια νά ψιμυθιώνωμε, νά μπογιατίζωμε, τό πρόσωπο εἶναι φοβερή. Βεβαίως εἶναι παναρχαία. Τήν συναντᾶμε σ’ ὅλους τους λαούς, σ’ ὅλες τίς ἐποχές· οἱ γυναῖκες νά σοβατίζωνται στό πρόσωπο. Ὅμως θά ἔλεγα ὅτι ἡ γυναῖκα γίνεται πραγματικά ἄσχημη. Καί μοῦ φαίνεται ἀπ’ ὅλα τά ψιμύθια ἐκεῖνο πού κάνει τήν γυναῖκα ἀληθινά γελοία, καί πού δυστυχῶς πολλές μαθήτριες τό κάνουν αὐτό, εἶναι τό ἑξῆς: ὅταν ξυρίζουν τά φρύδια τους καί βάφουν τά μάτια τους μπλέ. Δίδεται ἡ ἐντύπωσις ὅτι ἔχουν φάει γροθιά κι ἔχουν μελανώσει τά μάτια τους. Ναί! Εἶναι ἕνα οἰκτρόν θέαμα νά βλέπης μελανωμένα μάτια· εἶναι φοβερό πρᾶγμα! Ἔτσι πού νά λέη κανείς «κοπέλα μου, δέν βρέθηκε ἕνας μυαλωμένος ἄνθρωπος νά σοῦ πῆ ὅτι εἶσαι ἄσχημη; Δέν βρέθηκε;» Δέν βρέθηκε. Γιατί φαίνεται ὅτι ἡ φρόνησις πουλιέται ἀκριβά. Ἔτσι φαίνεται. Λοιπόν, ὄχι ψιμύθια. Τά καλύτερα ψιμύθια δέν εἶναι παρά τό περιποιημένο πρόσωπο μέ τήν ἔννοια τό καθαρό, τό χτενισμένο κεφάλι -προσέξτε!- τό χτενισμένο κεφάλι, τά χτενισμένα μαλλιά, ὄχι κομμωτήριο, τά χτενισμένα μαλλιά, τά λουσμένα καί χτενισμένα.
Ἄκουσον ἄκουσον! πού λέγει κι ἡ φράσις ἡ ἀρχαιοπρεπής. Τ’ ἄκουσα ἐδῶ καί δυό ἑβδομάδες, μάλιστα τήν ἴδια ἡμέρα δυό φορές κι ἔμεινα ἔκπληκτος. Ἔχει ἐπινοηθεῖ περούκα γιά τίς γυναῖκες πού βαριοῦνται νά χτενίζωνται. Βάζουν τήν περούκα στό κεφάλι, βγαίνουν μέ ἄλλο κεφάλι ψεύτικο, γιατί βαριοῦνται νά χτενιστοῦν. Ὅταν τό ἄκουσα ἔμεινα ἔκπληκτος· ἔμεινα ἔκπληκτος! Λοιπόν παιδιά, λουσμένο καθαρό κεφάλι, χτενισμένο σεμνά, καί στό πρόσωπο τίποτε· ὅπως σᾶς ἔκανε ὁ Θεός ἁπλά. Ἐπιτέλους νά καταλάβωμε ὅτι ἡ καθαριότης -ὄχι μέ τά ἀρώματα νά κρύβωμε μυρωδιές- ἡ καθαριότης εἶναι ἀρχοντιά καί ὀμορφιά. Τά ροῦχα σεμνά, καλοραμμένα -προσέξτε! καλοραμμένα, δέν θά βάλωμε τίποτα ἔ…, ἀτσούμπαλοι νά βγοῦμε στό δρόμο- καλοραμμένα, ἀλλά προσέξτε, σεμνά. Οὔτε τίς ἐπιταγές τῆς μόδας θά ἀκολουθοῦμε. Ὅλα θά εἶναι σεμνά, ὅπως ὁ Χριστός θά μᾶς ἤθελε. Οὔτε κοσμήματα.
Λέγει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος ὅτι οὔτε πλοκή τριχῶν, ἐννοεῖ δηλαδή ἐκεῖνα τά κατσαρώματα πού γίνονται στά κομμωτήρια, οὔτε πλοῦτος ἱματισμοῦ, ἐννοεῖ τά ἁπλά ροῦχα, οὔτε ἀκόμη τά κοσμήματα. Αὐτά τά τρία ἀναφέρει γιά τήν γυναῖκα. Καί μάλιστα λέγει ὅτι ὁ ἀληθινός πλοῦτος τῆς γυναικός εἶναι ὁ ἔσωθεν πλοῦτος, ὁ κρυπτός πλοῦτος τῆς καρδίας της. Αὐτός εἶναι ὁ πραγματικός πλοῦτος τῆς γυναικός, τῆς κοπέλας. Ἄν ξέρατε κοπέλες… ἄν ξέρατε τί θησαυρός εἶναι αὐτός! ἄν μπορούσατε νά τόν ἐκτιμήσετε! Πραγματικά θά μένατε πολύ ἁπλές κοπέλες σέ ὅλη σας τή ζωή μέχρι πού νά γεράσετε. Πολλές ὡς μαθήτριες μένουν ἁπλές, ὅταν παντρευτοῦν ὅμως δέν ξέρω σέ τί κύκλο περίεργο μπαίνουν, καί ἀρχίζουν τά ψιμύθια καί οἱ ἐπιτηδεύσεις. Ὄχι, παιδιά. Μείνετε ἁπλές πάντοτε. Θά ἔχετε πολλά νά κερδίσετε.
Πάντως ἐκεῖνο πού ἤθελα νά καταλάβετε εἶναι: ποιά τά κριτήρια ἐκλογῆς. Καλόν τό κοράσιον καί φρόνιμον· οὔτε μορφωμένο, ὄχι ὅταν ὑπάρχη μόρφωσις θά τήν ὑποτιμήσωμε, ἀλλά δέν δύναται νά σταθῆ ὅμως αὐτή τό κριτήριο ἐκλογῆς, οὔτε πλούσιο, δεν δύναται νά σταθῆ κριτήριον ὁ πλοῦτος, ἤ ἡ καταγωγή. Τίποτε ἀπό ὅλα αὐτά. Ἄν ὑπάρχουν, ἒ, ὑπάρχουν· ἀκόμη καλύτερα. Ἄν ὑπάρχουν· ἀλλά δέν θά εἶναι ὅμως τά κριτήρια αὐτά.
«Καί νῦν ἄκουσόν μου καί λαλήσω τῷ πατρί αὐτῆς» (Τωβ. 6, 13) Καί τώρα ἄκουσέ με, λέγει ὁ Ἄγγελος εἰς τόν Τωβία, καί θά μιλήσω στόν πατέρα της. Ὄμορφα πράγματα, καθαρά. Πολλές φορές βάζουν τρίτους καί πέμπτους ἀνθρώπους νά μιλήσουν καί δημιουργεῖται ἕνα κουτσομπολιό… καί δημιουργεῖται ἕνας φαῦλος κύκλος, πού πολλάκις δημιουργεῖ πολλή σύγχυσι εἰς τούς ἀνθρώπους. Κοιτάξτε! εὐθέως «θά μιλήσω εἰς τόν πατέρα της». Γιατί; Εἶναι κατάλληλο πρόσωπο. Κατευθείαν· οὔτε στό γείτονα, οὔτε στή γειτόνισσα· στόν πατέρα της κατευθείαν. Τί ὡραῖο πρᾶγμα! Εἶναι κάτι, θά λέγαμε, εἶναι κάτι ἀπό τήν δευτέρα μέθοδο πού σᾶς εἶπα: νά πάη ἕνα ἐνδιαφερόμενο πρόσωπο νά πῆ. Ἀφοῦ συστήνει, καί μάλιστα συστήνει τόσο πολύ καλά ὁ Ἄγγελος: «ἐγώ θά πάω στόν πατέρα της νά μιλήσω γιά σένα!»
«Καί ὅταν ὑποστρέψωμεν ἐκ Ραγῶν» -εἴδατε ἐδῶ πού λέγει ἐκ Ραγῶν; Ἄρα λοιπόν ὑπονοεῖ τά Ἐκβάτανα, γι’ αὐτό προηγουμένως σᾶς εἶπα εἶναι ἀντιγραφικό λάθος- «ποιήσομεν τόν γάμον». (Τωβ. 6, 13) θά μιλήσωμε· θά κλείση τό συνοικέσιο, ἡ πρότασις· θά φύγουμε· θά πᾶμε στούς Ράγους, θά πάρωμε τά χρήματα, ἐκεῖνα τά ὁποῖα ὁ πατέρας σου εἶχε δανείσει, τά δέκα τάλαντα τά ἀργυρά, καί θά γυρίσωμε πίσω νά κάνωμε τόν γάμον.
Ὅπως θά δοῦμε λίγο πιό κάτω, τό ταξίδι αὐτό ἦταν λίγες μέρες· τρεῖς τέσσερεις μέρες γιά νά πάη κανείς ἀπό τά Ἐκβάτανα εἰς τούς Ράγους. Συνεπῶς ὅλη ἡ ὑπόθεσις ἦταν μία ἑβδομάδα μέ δέκα μέρες· τό πήγαινε ἔλα. Ἄρα τό διάστημα μεταξύ τῆς προτάσεως καί τοῦ γάμου ἦταν δέκα ἡμερῶν. Ἐδῶ βεβαίως εἶναι εἰδικές συνθῆκες. Τό προτείνει ἔτσι ὁ Ἄγγελος, γιατί εἶναι ὁ Ἄγγελος. Κι ἀκόμη τό θέμα γίνεται, πραγματοποιεῖται, σέ μία πορεία. Διότι δέν θά μποροῦσε νά μείνη κανείς μῆνες ἐκεῖ πέρα, προκειμένου νά ἐξετάση περισσότερα πράγματα καί τά λοιπά καί τά λοιπά. Θά λέγαμε εἶναι ὁ χρόνος τοῦ ἀρραβῶνος.
Πόσο ἀλήθεια πρέπει νά κρατήση ἕνας χρόνος ἀρραβῶνος; Οὔτε πολύ γρήγορα, οὔτε πολύ ἀργά. Ἐάν εἶναι πολύ γρήγορα, μπορεῖ νά δημιουργηθοῦν ἐκπλήξεις. Νά πῆ κανείς δέν ἠρεύνησα -κάτι πού θά δοῦμε λίγο πιό κάτω- δέν ἠρεύνησα· τί ἔπαθα! Πρέπει λοιπόν, ὄχι πολύ γρήγορα, ἀλλά ὄχι καί πολύ ἀργά· διότι ἕνας ἀρραβών πού χρονίζει δημιουργεῖ κόπωσιν ψυχολογικήν, ψυχικήν κόπωσιν, ἀλλά καί ἐπί πλέον πολλά προβλήματα δυσάρεστα μέ ἠθικήν διάστασιν. Ὄχι λοιπόν μακρύς ἀρραβών, ἀλλά ὄχι καί σύντομος. Πάντοτε θά ὑπάρχη ἕνα λογικό χρονικό ὅριο.
Μία πού τό ἔφερε ἐδῶ τό θέμα, νά σᾶς πῶ καί κάτι ἐν παρεκβάσει, ὅτι ὁ ἀρραβών δέν εἶναι γάμος. Ἄν ὑποτεθῆ ὅτι κάποτε τά πράγματα δέν πηγαίνουν καλά μέσα στόν ἀρραβώνα, νά μήν διστάσωμε νά διαλύσωμε τόν ἀρραβώνα. Ἄν τό θέλετε λέγεται ἀρραβών, δέν εἶναι ὅμως ἀρραβών· διότι ἡ ἀκολουθία τοῦ ἀρραβῶνος γίνεται συναπτά μέ τήν ἀκολουθία τοῦ γάμου. Ἄν ἔχετε προσέξη, προηγεῖται ἡ ἀκολουθία τοῦ ἀρραβῶνος· γίνεται ἡ ἀνταλλαγή τῶν δακτυλιδιῶν. Ἐπειδή ὅμως ἀμέσως ἀκολουθεῖ τό μυστήριόν του γάμου, δέν κάνωμε ἀπόλυσι· ὅπως ἀκριβῶς καί εἰς τόν ὄρθρον. Ἡ ἀπόλυσις γίνεται μυστικά ἀπό τόν ἱερέα καί μόλις εἰπωθεῖ τό ἀπολυτίκιον μετά τήν δοξολογία, ἀκοῦτε τό «εὐλογημένη ἡ Βασιλεία». Καί πολλοί νομίζουν ὅτι εἶναι ἕνα πρᾶγμα συνέχεια. Ἐγώ προσωπικά σταματῶ μερικές στιγμές χρόνου, ὥστε νά ἀντιληφθῆ ὁ κόσμος ὅτι ἐδῶ κάτι τελείωσε καί τώρα ἀρχίζει κάτι ἄλλο. Ἔτσι νά καταλάβετε ὅτι ὁ ἀρραβών, ἡ ἀκολουθία τοῦ ἀρραβῶνος συνάπτεται μέ τό μυστήριον τοῦ γάμου. Καί ὅταν δυό νέοι «δίνουν λόγο», αὐτό δέν εἶναι ἀρραβών· καταχρηστικῶς λέγεται ἀρραβών. Διότι ὁ ἀληθινός ἀρραβών ὡς ἀκολουθία συνεπάγεται διαζύγιον σέ περίπτωσιν διαλύσεως, γι’ αὐτό καί ἀπαγορεύεται νά γίνη. Ἀλλά «ὁ λόγος», αὐτό πού λέμε «δίνω λόγο», δέν ἔχει καμμία σχέσι μέ τόν ἀρραβώνα. Γι’ αὐτό νά μήν διστάσωμε νά διαλύσωμεν αὐτόν τό λεγόμενον ἀρραβώνα, ἐάν κριθῆ ὅτι πρέπει νά διαλυθῆ. Ἔχω ἀκούσει πάμπολλες φορές τό ἑξῆς πάρα πολύ φοβερό ἐπιχείρημα: «Τί θά πῆ ὁ κόσμος, ἄν διαλύσωμε;» «Εἶναι προτιμότερο λοιπόν, λέγουν, νά προχωρήσωμε εἰς τόν γάμον, κι ἄς πάρωμε διαζύγιον». Γιά ὄνομα τοῦ Θεοῦ! Δηλαδή ἕνας ἀρραβών -λεγόμενος ἀρραβών- πού δέν εἶναι τίποτε ἱερολογημένο, καί διαλυόμενο δέν ἔχομε καμμία εὐθύνη οὔτε ἔναντι ἀνθρώπων οὔτε ἔναντι Θεοῦ, τό θεωροῦμε ντροπή, καί τό διαζύγιο πού εἶναι ἐνώπιον Θεοῦ καί ἐνώπιον ἀνθρώπων -φοβερό πρᾶγμα!- τό κρίνομε ὅτι εἶναι τίποτα; Καί προτιμοῦμε τό δεύτερο ἀπό τό πρῶτο; Ποτέ αὐτό τό πρᾶγμα νά μή γίνη! Νά τό προσέξετε πάρα πολύ.
Βεβαίως ὑπάρχει ἕνα ἄσχημο σημεῖο, εἶναι τό ἑξῆς: δημοσιεύουν ἐδῶ στήν ἐπαρχία -δέν ξέρω πού ἀλλοῦ μπορεῖ νά γίνεται- ἀμέσως στήν ἐφημερίδα καί δημιουργεῖ προβλήματα κοινωνικά, γι’ αὐτό δημιουργεῖται καί ἡ ντροπή. Γιατί νά δημοσιεύσωμε στήν ἐφημερίδα; Εἶμαι ἐναντίον τῆς δημοσιεύσεως στήν ἐφημερίδα. Ἐάν ἔχετε τό ἐπιχείρημα «καί τί θά πῆ ὁ κόσμος, ἄν δῆ τούς ἀνθρώπους ἔξω μαζί;», θά ποῦν σ’ ἐκείνους πού τούς εἶδαν: «ἡ ἀρραβωνιαστικιά μου», «ὁ ἀρραβωνιαστικός μου». Τελείωσε· αὐτό εἶναι ὅλο. Αὐτό θά ποῦν. Πρέπει νά δημοσιεύωμε στήν ἐφημερίδα, νά πάρη ὅλος ὁ κόσμος χαμπάρι; Κι ἅμα διαλύσει τό πρᾶγμα, μετά νά δημοσιεύωμε ὅτι διαλύσαμε; Γιατί; Γιά ἀσυμφωνία, λέει, χαρακτῆρος. Ἄσχημα πράγματα. Ὄχι λοιπόν δημοσιεύσεις. Καί αὐτό εἶναι μία γνώμη. Ἄν θέλετε. Ὅπως τό κρίνετε.
Ἐδῶ τώρα θά δικαιολογήση ὁ Ἄγγελος τό γιατί ἐπιμένει ὁ Τωβίας νά παντρευτῆ τή Σάρρα «διότι ἐπίσταμαι» διότι γνωρίζω, λέγει «Ραγουήλ ὅτι οὐ μή δῶ αὐτήν ἀνδρί ἑτέρῳ κατά τόν νόμον Μωυσῆ ἤ ὀφειλήσει θάνατον» ἀκόμη οὔτε καί ἐπί ποινῇ θανάτου δέν θά δώση τό κορίτσι του σέ κάποιον ἄλλον κατά τόν νόμον τοῦ Μωυσῆ «ὅτι τήν κληρονομίαν σοί καθήκει λαβεῖν ἤ πάντα ἄνθρωπον» ( Τωβ. 6, 13) γιατί σέ σένα ἀνήκει ἡ κληρονομιά αὐτῆς τῆς κοπέλας ἀπό κάθε ἄλλον ἄνθρωπον. Τό αἰτιολογεῖ. Εἶναι ἐκεῖνο πού προηγουμένως σᾶς εἶπα.
«Τότε τό παιδάριον εἶπε τῷ ἀγγέλῳ» ὁ Τωβίας ἀπαντάει «Ἀζαρία ἀδελφέ, ἀκήκοα ἐγώ τό κοράσιον δεδόσθαι ἑπτά ἀνδράσι καί πάντας ἐν τῷ νυμφώνι ἀπολωλότας». (Τωβ. 6, 14) Ἀδελφέ Ἀζαρία, ἄκουσα ὅτι αὐτή ἡ κοπέλα παντρεύτηκε ἑπτά φορές καί μόλις ἐγίνετο ὁ γάμος, ἀμέσως πέθαινε ὁ γαμπρός· μόλις ἐγίνετο ὁ γάμος ἐπέθαινε ὁ γαμπρός! «καί νῦν ἐγώ μόνος εἰμί τῷ πατρί καί φοβοῦμαι μή εἰσελθών ἀποθάνω, καθώς καί οἱ πρότεροι, ὅτι δαιμόνιον φιλεῖ αὐτήν, ὅ οὐκ ἀδικεῖ οὐδένα πλήν τῶν προσαγόντων αὐτή». Καί εἶμαι μοναδικό παιδί ἐγώ στή μάνα μου καί τόν πατέρα μου. Καί ἔχω ἀκούσει ὅτι ὑπάρχει, ὅτι ἐμφυλοχωρεῖ, ἕνα δαιμόνιο εἰς τήν κοπέλα αὐτή καί πού πνίγει τρόπον τινά, θανατώνει τόν κάθε γαμπρό πού προσέρχεται, καί συνεπῶς φοβᾶμαι μή πεθάνω. Καί δέ φοβᾶμαι βεβαίως ἐγώ νά μήν πεθάνω, ἀλλά μέ τόν θάνατό μου «κατάξω τήν ζωήν τοῦ πατρός μου καί τῆς μητρός μου μετ’ ὀδύνης ἐπ’ ἐμοί εἰς τόν τάφον αὐτῶν» θά ὁδηγήσω σάν μοναχοπαίδι πού εἶμαι στό θάνατο τούς γονεῖς μου ἀπό τήν λύπη τους, γιατί ἐγώ θά ἔχω πεθάνει «καί υἱός ἕτερος οὔχ ὑπάρχει αὐτοῖς, ὅς θάψει αὐτούς.» (Τωβ. 6, 15) Δέν ὑπάρχει ἄλλο παιδί, εἶμαι τό μοναδικό παιδί τους, εἶμαι μοναχοπαίδι τους. Ἔτσι λοιπόν, γιατί μοῦ λές αὐτό, γιατί μοῦ κάνεις τέτοιου εἴδους συνοικέσιο; Διότι εἶναι ἐπικίνδυνο πρᾶγμα. Αὐτά ἔχω ἀκούσει.
Ἐπάνω σ’ αὐτά θά εἴχαμε νά κάνωμε τήν ἑξῆς σκέψι: ἐκεῖνο τό «ἀκήκοα ἐγώ» ἔχω ἀκούσει. Τώρα, ἀπό ποῦ τό εἶχε ἀκούσει; Οἱ Ἑβραῖοι ἦταν στή διασπορά αἰχμάλωτοι. Δέν ἀποκλείεται νά ἀκούστηκε μία τέτοια φήμη, ἄν καί δέν ὑπῆρχαν φυσικά τά μέσα ἐνημερώσεως τήν ἐποχή ἐκείνη πού ὑπάρχουν στήν ἐποχή μας· ἀλλά κάποιοι ἄνθρωποι ἀπό κεῖ κάποτε θά ’ρθαν στήν Νινευή, ἔγινε κουβέντα· ὅπως πολλές φορές μαθαίνομε νέα τοῦ χωριοῦ μας, πού εἶναι πολύ μακριά, καί ἐμεις μένονε στήν πρωτεύουσα, καί μαθαίνομε τά νέα τοῦ χωριοῦ μας ἀπό πρόσωπα πού πᾶνε κι ἔρχονται.
Αὐτό εἶναι πολύ σπουδαῖο στοιχεῖο πού λέγει ὁ Τωβίας. Τί σημαίνει αὐτό τό στοιχεῖο; Ὅτι ὁ Τωβίας δέν ἀρκεῖται εἰς τό συνοικέσιον πού τοῦ κάνει ὁ Ἄγγελος, ἀλλά ἐρευνᾶ. Ἔχει τήν προσωπική του γνώμη. Δέν εἶναι μέ ἀλλά λόγια ἕνα πρόσωπο τό ὁποῖον εἶναι ἄβουλον, δέν ἔχει γνώμη νά πῆ: «ἔ, ἀφοῦ μοῦ τό λές, ἐντάξει». Ὄχι! Θά εἶχα νά σᾶς πῶ ἐδῶ, ἐάν χρησιμοποιηθῆ ἡ μέθοδος τοῦ συνοικεσίου, ἀλλά καί ἡ ἄλλη ἡ δευτέρα μέθοδος, θά πρέπη νά ὑπάρξη ἔρευνα. Θά πρέπη νά ὑπάρξη ἔρευνα!
Καί σημειῶστε ἀκόμη κάτι ἄλλο. Τό συνοικέσιο νά σᾶς τό κάνη ἡ ἰδία σας ἡ μητέρα, νά μήν ἐμπιστευθεῖτε, διότι τά κριτήρια τῆς μητέρας εἶναι προσωπικά καί ὑποκειμενικά. Στό κάτω κάτω τῆς γραφῆς δέν θά ζήση ἡ μητέρα σας μέ τό πρόσωπο πού θά παντρευτεῖτε, ἀλλά θά ζήσετε ἐσεῖς καί πρέπει συνεπῶς νά ἔχετε προσωπική ἀντίληψι, καί νά κάνετε οὕτως εἰπεῖν μία προσωπική ἔρευνα, καί μία προσωπική διαπίστωσι, καί μία προσωπική βυθομέτρησι. Διότι ἄν δέν ὑπάρξη αὐτή ἡ προσωπική βυθομέτρησι, θά δημιουργήση ἐκπλήξεις.
Ἀκόμη ἐάν σᾶς συστήση, κάνει συνοικέσιο πνευματικός ἄνθρωπος -αὐτό ἰδιαιτέρως σᾶς τό τονίζω, σᾶς κάνει συνοικέσιο πνευματικός ἄνθρωπος- ἤ ἱερεύς ἤ κατηχητής ἤ κατηχήτρια ἤ πνευματικός ἄνθρωπος γενικά, μή κλείσετε τά μάτια καί πεῖτε «ἀφοῦ τό πρόσωπο αὐτό εἶναι πνευματικό πρόσωπο καί μοῦ κάνει συνοικέσιο, ὁπωσδήποτε μέ κλειστά μάτια θά πάω, μέ ἐμπιστοσύνη ὅτι ἀφοῦ μοῦ τό λέει τό πρόσωπο αὐτό, πάει τελείωσε». Ὄχι! Καί σ’ αὐτό ἔχω γνωρίσει πολλές ἐκπλήξεις.
Ἄγγελος ἐξ’ οὐρανοῦ νά κατέβη, ὅπως κατέβη κι εἰς τόν Τωβία, ὁ Ραφαήλ, ἡ προσωπική γνώμη πάντοτε θά ἔχη τή θέσι της. Ἡ προσωπική ἔρευνα, ἡ ἀντίρρησι ἤ ὅ,τι εἶναι τέλος πάντων, ἔχει πάντα τή θέσι του αὐτό. Πρέπει νά ἐρευνήσωμε· νά ποῦμε: «νά γνωρίσω τό πρόσωπο», «νά κουβεντιάσω μαζί του», «νά τό δῶ», «νά τό βυθομετρήσω», «νά δῶ ποιό εἶναι», «πῶς σκέπτεται», «τί ἰδέες ἔχει», «πῶς ἐκφράζεται». Ὅλα αὐτά πρέπει νά εἶναι προσωπικά.
Ἀλλά ὅπως καταλαβαίνετε, τά θέματα αὐτά εἶναι ἐξαιρετικῶς ἐνδιαφέροντα καί ἐπειδή ἡ ὥρα πέρασε θά συνεχίσωμε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἐρχομένη Κυριακή.
10η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Τωβίτ ».
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
"Τωβίτ. (Ὁμιλίες βασισμένες στό βιβλίο τῆς Π. Διαθήκης Τωβίτ).
" εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/vivlion-tovit
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40oED0GDYsRHnrDdY5_m61pt
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Καραμίντζα.
Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου δια χειρός του αξιοτίμου κ. Γεωργίου Μαλούση.
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
