Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 3/59. Ἡ δημιουργία τῶν δύο φύλων. Τό καθ᾿ ὁμοίωσιν εἰς τόν ἄνθρωπον.

†.Εἴχαμε ἀναφερθεῖ τήν περασμένη φορά στήν κατασκευή τοῦ ἀνθρώπου. «καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον κατ΄ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς». (Γένεσις, κεφ. 1, 27)

   Ἐδῶ ἔχουμε μία ἰδιαίτερη κατασκευή, πού λέγει ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπον ἄρσεν καί θῆλυ.

Ἡ ἰσότητα τῶν δύο φύλων.

   Κάνει ἐντύπωση ἡ διατύπωση. Ὅτι ὁ Θεός ἐποίησε τόν ἄνθρωπον ἄρσεν καί θῆλυ. Πού σημαίνει, ὅτι ὁ ἄνθρωπος φέρεται ὑπό δύο μορφές. Ὑπό δύο φύλα. Τό ἄρσεν καί τό θῆλυ. Ἀλλά ἐκφράζει ὅμως τοῦτο: ὅτι καί τό ἄρσεν εἶναι ἄνθρωπος καί τό θῆλυ ἄνθρωπος. Ὥστε, λοιπόν, καί ὁ ἄνδρας εἶναι ἄνθρωπος καί ἡ γυναῖκα εἶναι ἄνθρωπος. Ἔτσι, ἄν βλέπαμε κάποτε ἕναν ἄνδρα στόν δρόμο, θά λέγαμε: ἕνας ἄνθρωπος. Ἄν βλέπαμε μιά γυναῖκα, θά λέγαμε πάλι, ἕνας ἄνθρωπος. Ὥστε καί ὁ ἄνδρας εἶναι ἄνθρωπος καί ἡ γυναῖκα εἶναι ἄνθρωπος. Αὐτό ἔχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία, διότι ὑπῆρξαν ἐποχές, πού ἀμφισβητήθηκε ἄν ἡ γυναῖκα εἶναι ἄνθρωπος. Βλέπετε ὅμως ἐδῶ, πρός τιμήν τῆς Ἁγίας Γραφῆς, νά καθορίζεται ἀπό τόν 15ον αἰῶνα πρό Χριστοῦ, ὅτι καί ἡ γυναῖκα εἶναι ἄνθρωπος. Ἄν διαβάσετε τήν Ἱστορία τοῦ 15ου αἰῶνος π.Χ., γιά νά μήν σᾶς πῶ καί τήν ἱστορία τῶν χρόνων τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, 15 αἰῶνες μετά ἀπό τήν συγγραφή τούτου τοῦ βιβλίου, θά βλέπατε ποιά εἶναι ἡ θέση τῆς γυναίκας. Ἐπειδή ἔγιναν ἀκριβῶς αὐτές οἱ καταχρήσεις, ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος ἔχασε τόν προορισμό του, δέν εἶχε τόν γνώμονα τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτό ἔβλεπε τήν γυναῖκα ὡς ἀντικείμενο, ὄχι ὡς ἄνθρωπο. Τό δυστύχημα εἶναι ὅτι σήμερα, ἐνῶ ὁ Χριστιανισμός ἀπεκάλυψε τήν ἰσότητα τῶν δύο φύλων, πετάξαμε τόν Χριστιανισμό, ὡς νά ἔλεγε ὁ Χριστιανισμός τό ἀντίθετο. Καί ὅμως βλέπει κανείς πῶς εἶναι αὐτά τοποθετημένα. Θά λέγαμε, τό πρῶτο στοιχεῖο ὅτι ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναῖκα εἶναι ἰσότιμοι εἶναι αὐτό: ὅτι καί οἱ δύο εἶναι ἄνθρωποι. Αὐτό ἔχει πάρα πολλά νά πεῖ. Ἕνα δεύτερο στοιχεῖο, τό ὁποῖο δέν θά ἀναλύσω αὐτή τή στιγμή αλλά λίγο πιό κάτω, εἶναι ὅτι καί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναῖκα εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἄν τό θέλετε μιά πού ἀναφέραμε τά σημεῖα αὐτά, ἐκεῖ εἶναι ἡ ἰσότητα ἀνδρός καί γυναικός. Ὅτι δηλ. καί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναῖκα εἶναι ἄνθρωποι καί οἱ δύο ἀποτελοῦν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Τώρα, ἐφόσον τά φῦλα εἶναι διαφορετικά, διαφορετικός θά εἶναι καί ὁ ρόλος καί ἡ θέση τοῦ καθενός. Εἶναι πάρα πολύ φυσικό. Ἐπί παραδείγματι, τό ὅτι ἐγώ, ἄς ὑποθέσουμε, πώς εἶμαι δάσκαλος καί ἐσεῖς μαθητές. Τό ὅτι ἐγώ ἔρχομαι καί καταλαμβάνω αὐτή ἐδῶ τή θέση ἐπάνω στήν ἕδρα καί ἐσεῖς καταλαμβάνετε τά θρανία, δέν σημαίνει μέ αὐτή τήν διαφοροποίηση ὅτι ἐγώ εἶμαι κάτι παραπάνω ἀπό σᾶς: Ὅτι ἐσεῖς εἶστε κάτι παρακάτω ἀπό μένα. Ἁπλῶς ἡ διαφοροποίηση ἀναφέρεται σ’ ἕνα ρόλο. Σέ μία στάση, σ’ ἕνα θέμα, σέ μιά διακονία. Βλέπετε ὅμως πόσο τἄχουμε μπερδεμένα; Ὅταν δέν ἔχομε τόν γνώμονα τῆς ἀποκαλύψεως τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, φθάνομε νά λέμε, τί φοράει ὁ ἄνδρας; Παντελόνια. Κι’ ἐγώ ἡ γυναῖκα, παντελόνια. Ὁ ἄνδρας κόβει τά μαλλιά του; Κ’ ἐγώ ἡ γυναῖκα θά κόψω τά μαλλιά μου. Ἡ γυναῖκα ἔχει λόγους νά διακρίνεται ἀπό τόν ἄνδρα. Ἔχει λόγους. Ὅπως καί ὁ ἄνδρας ἔχει λόγους νά διακρίνεται ἀπό τήν γυναῖκα. Τά ἔχουμε μπερδεμένα; Καί βλέπετε ποῦ θέλομε νά ἐπιβάλουμε ἰσότητες; Σέ πράγματα τά ὁποῖα εἶναι κυριολεκτικά ἐπουσιώδη. Καί ἐπιζήμια. Νά ἦταν ἁπλῶς ἐπουσιώδη; Ἀλλά εἶναι καί ἐπιζήμια. Αὐτό εἶναι τό φοβερό. Διότι ὅταν ἡ γυναῖκα χάσει τόν ρόλο της, ἐνῶ εἶναι φτιαγμένη γιά νά εἶναι αὐτό πού εἶναι, τότε γιά κείνη τί ἐπιπτώσεις θά ὑπάρχουν; Μία γυναῖκα πού θά παίζει στό ρόλο ἑνός ἀνδρός, τί ἐπιπτώσεις μπορεῖ νά ἔχει αὐτή ἡ στάση της, στή ψχολογία της, στήν ψυχή της; Καί ἄν τό θέλετε, βέβαια καί ὁ ἄνδρας ζημιώνει, σ’ αὐτή τήν ἱστορία, ἀλλά πιό πολύ ὅμως ζημιώνει καί ἡ γυναῖκα. Ὁ ἄνδρας ζημιώνει ἀπό τοῦτο, τό ὅτι στό τέλος ἔχει μία γυναῖκα δίπλα του ἡ ὁποία ἀνδροφέρνει. Γιά νά μήν πῶ βέβαια ὅτι στήν ἐποχή μας ἔχομε καί ἄνδρες οἱ ὁποῖοι γυναικοφέρνουν. Καί ἄν τό θέλετε, ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι ἔχομε, μία ἀπόσταση δύο μέτρων, μεταξύ ἄνδρα καί γυναίκας – σχηματικό αὐτό πού λέω – λέει ἡ γυναῖκα: θά κάνω ἕνα βῆμα μπροστά νά γίνω λίγο ἄνδρας. Λέει, ἕνα βῆμα, ἕνα μέτρο. Λέει ὁ ἄνδρας: Θά κάνω ἕνα μέτρο μπροστά, νἆμαι λίγο γυναῖκα, ὁπότε ταυτοχρόνως οἱ δύο τους συναντήθηκαν. Καί δέν ἔχομε διαφορά. Γι’ αὐτό βλέπετε καί στό ντύσιμο, καί στήν συμπεριφορά ἀκόμη, βλέπετε οἱ γυναῖκες νά ἀνδροφέρνουν καί ἄνδρες νά γυναικοφέρνουν. Καί αὐτό λέγεται ἰσότητα τῶν φύλων; Αὐτό δέν εἶναι ἰσότητα τῶν φύλων. Αὐτό εἶναι μιά καρικατούρα. Εἶναι κάτι τό ἀδιανόητο, κάτι τό φοβερό, τό ὁποῖο ἔχει ἐπιπτώσεις στή ζωή καί τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας.

Ὁ λόγος τῆς δημιουργίας τῶν δύο φύλων.

   Ξαναγυρίζω λοιπόν. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο ἄρσεν καί θήλυ. Κοιτάξτε τί λέγει: «Ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον». «Ἀρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς». Τώρα βάζει ἕναν πληθυντικό. Αὐτούς. Ξέρετε τί θέλει νά πεῖ αὐτό; Θέλει νά πεῖ ὅτι τόν ἄνθρωπο ὁ Θεός τόν ἔκανε ἄρσεν καί θῆλυ. Ὄχι αὐτό πού λέμε ἀρσενικοθήλυκο. Καί τό κατανοοῦμε γιατί δέν λέει αὐτόν, ἀλλά λέει αὐτούς. Πού σημαίνει ἄλλος εἶναι ὁ ἄνδρας καί ἄλλη εἶναι ἡ γυναῖκα. Θά μοῦ πεῖτε, θά ὑπῆρχε ἡ περίπτωση νά εἶναι τό ἴδιο πρόσωπο ἄρσεν καί θῆλυ; Τό συναντοῦμε αὐτό στά φυτά. Τά λεγόμενα – ἀπό τήν φυτολογία θά τό ξέρετε – τά λεγόμενα φερ’ εἰπεῖν ὁμόκλινα φυτά. Ὄχι δίκλινα, ἀλλά ὁμόκλινα φυτά. Στό λουλούδι μέσα, στό ἕνα μόνο λουλούδι ὑπάρχουν καί τά ἀρσενικά χαρακτηριστικά καί τά θηλυκά χαρακτηριστικά. Στό ἕνα καί μόνο λουλούδι! Σᾶς θυμίζω ἀπό τή φυτολογία, εἶναι πάρα πολύ ἁπλό. Ὅταν ἔχουμε τόν ὕπερο καί τήν ὠοθήκη, ἔχομε θά λέγαμε, τό θηλυκό μέρος τοῦ φυτοῦ. Ὅταν ἔχουμε τούς στήμονες καί τήν γύρη, ἔχομε τό ἀρσενικό μέρος τοῦ φυτοῦ. Τό ἴδιο, λοιπόν, φυτό φέρει καί τά δύο. Ἀλλά ἑνῶ στό φυτό ὑπάρχουν καί τά δύο, στόν ἄνθρωπο δέν ὑπάρχει αὐτό. Γιατί ἄραγε δέν ὑπάρχει; Ἐδῶ θά δεῖτε κάτι πάρα πολύ σπουδαῖο. Ὁ Θεός ἔκανε τά δύο φῦλα χωριστά γιά νά θεσμοθετήσει τό γάμο! Ἐνόψει βεβαίως τῆς πτώσης, ἀλλά καί διότι ἤθελε ὁ Θεός μέ τόν τρόπο αὐτό νά δημιουργήσει ἀνάμεσα σέ δύο ἀνθρώπους αὐτό πού λέγεται «κοινωνία ἀγάπης». Διότι ἄν στόν κάθε ἄνθρωπο ὑπῆρχε μία αὐτοτέλεια νά γεννᾶ, τότε ὁ κάθε ἄνθρωπος θά ἦταν μόνος του. Ἀλλά ὅταν δημιουργεῖται ἡ ἀνάγκη νά ὑπάρξουν δυό ἄνθρωποι γιά νά ἔλθει ἕνας τρίτος ἄνθρωπος στόν κόσμο, αὐτό γεννάει τό αἴσθημα τῆς κοινωνίας. Τῆς ἀγάπης. Πόσο μεγάλο εἶναι αὐτό; Νά σᾶς πῶ πόσο μεγάλο εἶναι αὐτό.

Τό μυστήριο τοῦ γάμου.

   Αὐτό βεβαίως δέν εἶναι τό μοναδικό μέσα στή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά ἐν τοιαύτη περιπτώσει εἶναι πάρα πολύ κτυπητό. Ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν κοινωνία του μέσα στόν γάμο, ἔπρεπε νά ἔχει μία ἀναγωγή. Νά ἀνεβεῖ σέ μία ἄλλη κοινωνία. Στήν κοινωνία μέ τόν Θεό. Γι’ αὐτό τό λόγο στήν Π.Δ., ὄχι λιγότερο καί στήν Κ.Δ., ἀναφέρεται ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὁ Νυμφίος, ὁ γαμπρός καί ὁ λαός του, ὁ Ἰσραήλ, εἶναι ἡ νύμφη. Καθ’ ἡμᾶς, ἡ Ἐκκλησία. Δηλ. ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ νύμφη, ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος. Θυμηθεῖτε τήν παραβολή τῶν 10 παρθένων. Tί λέγει; «Ἰδού ὁ νυμφίος ἔρχεται, ἑτοιμαστεῖτε νά τόν προϋπαντήσετε. » Ἡ Ἐκκλησία μας θαυμάσια κινεῖται τίς πρῶτες τρεῖς ἡμέρες τῆς Μ. Ἑβδομάδος, μέ τό «ἰδού ὁ νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσω τῆς νυκτός». Ποιός νυμφίος; Ὁ νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί αὐτή ἡ σχέση; Γιατί εἶναι σχέση ἀγάπης. Σχέση κοινωνίας. Γι’ αὐτό τό λόγο λέγει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι τό μυστήριο τοῦ γάμου, ὅτι ἀναφέρεται στό μυστήριο τῆς ἕνωσης Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας, καί εἶναι μυστήριο μέγα. «’Εγώ δέ λέγω ὅτι τό μυστήριον τοῦτο μέγα ἐστί». (Πρός Ἐφεσίους, κεφ. 5, 32) Εἶναι μέγα. «Εἰς Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν». Τύπος δέ αὐτοῦ τοῦ μυστηρίου τῆς ἕνωσης τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι ἡ ἕνωση τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας. Αὐτή, λοιπόν, ἡ ἕνωση πού εἶναι μία κοινωνία ἀγάπης, ἔχει σκοπό της νά μήν μείνει ἐκεῖ, άλλά νά δημιουργήσει μία ἀναγωγή στήν ἀγάπη μέ τόν Θεό. Γιατί ἡ κάθε ψυχή εἶναι μία νύμφη. Εἶναι ἡ νύμφη ψυχή. Πού πρέπει νά συνδεθεῖ μέ τό νυμφίον της Χριστό. Καί προσέξτε. Ἡ ψυχή – θά τό δοῦμε παρακάτω ὅταν θά μιλήσουμε γιά τήν ψυχή καί τό σῶμα – στήν Ἑλληνική γλῶσσα ἐκφράζεται μέ θηλυκό γένος καί γιά τόν ἄνδρα καί γιά τή γυναῖκα. Πού δείχνει ὅτι καί ἡ ψυχή μου καί ἡ ψυχή σου, ἀδιάφορο ἄν ἐγώ εἶμαι ἄνδρας καί σύ γυναῖκα, δέν διακρίνεται σέ φῦλο. Μόνο τό σῶμα διακρίνεται σέ φῦλο. Ἡ ψυχή εἶναι ἄνευ φύλου. Καί λέγεται, ἐκφέρεται μέ θηλυκό γένος γιά νά δείξει τήν ἕνωσή της μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό, μέ τό νυμφίο Χριστό. Αὐτό, λοιπόν, εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο καί θά ἔπρεπε νά τό μάθουμε, νά τό καταλάβουμε καί νά τό ζήσουμε. Ὁ γάμος δέν ἀποτελεῖ ἕνα σκοπό στή ζωή, ἀλλά ἕνα μέσο γιά κάποιο ἀνώτερο σκοπό. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι, μά πάρα πολλοί ἄνθρωποι, μορφωμένοι καί ἀμόρφωτοι θεωροῦν ὅτι ὁ γάμος ἀποτελεῖ ἕνα ὁροθέσιο καί ἕνα σκοπό στή ζωή τους. Καί ὅτι θά δημιουργηθεῖ μία πληρότητα στή ζωή τους. Θεωροῦν ὅτι ἐξεπλήρωσαν ὅ,τι εἶχαν νά κάνουν στή ζωή τους, ἄν παντρευτοῦν. Καί ἀκόμη καί κάτι ἄλλο, ἄν πετύχουν καί στόν ἐπαγγελματικό τους τομέα. Ἄν αὐτά τά δύο τά πετύχουν, τότε ἐπέτυχαν τό πᾶν. Λένε· νῦν ἀπολύεις τόν δοῦλον σου δέσποτα, τώρα ἄς πεθάνω πιά, γιατί εἶμαι πολύ εὐχαριστημένος στή ζωή μου, ἔκανα οἰκογένεια, ἔκανα παιδιά, τά μεγάλωσα, εἶχα ἐπαγγελματικές ἐπιτυχίες, τί ἄλλο θέλω στή ζωή μου; Ταλαίπωροι ἄνθρωποι! Ταλαίπωροι ἄνθρωποι! Αὐτά ἀποτελοῦν τόν σκοπό τῆς ζωῆς; Αὐτά εἶναι στοιχεῖα πρόσκαιρα, τοῦ παρόντος αἰῶνος. Εἶναι στοιχεῖα ἀναγωγικά. Ὁ Θεός δέν ἔκανε αὐτά τά πράγματα γιά νά ξεχάσει ὁ ἄνθρωπος τό Θεό. Ἀλλά τά ἔκανε γιά νά σταθοῦν κλίμακα ν’ ἀνεβεῖ ὁ ἄνθρωπος σέ Ἐκεῖνον. Διά τοῦ γάμου ν’ ἀνεβεῖ σέ μιά ἄλλη σχέση, ἔχοντας βοηθό τόν ἄλλον ἄνθρωπο. Ἐκεῖνο πού λέγει ἕνα πολύ ὡραῖο ποίημα τοῦ Βερίτη «πιασμένοι χέρι - χέρι πού στή θέωση θά μᾶς φέρει». Αὐτό εἶναι. Πιασμένοι χέρι - χέρι, εἴτε στό γάμο, εἴτε σέ μιά κοινωνία ἀνθρώπων, πού στή θέωση θά μᾶς φέρει. Νά φθάσουμε νά ἔχουμε κοινωνία μέ τό Θεό. Γιατί αὐτό θά μείνει. Ὅλα τ’ ἄλλα δέν θά μείνουν. Μέ τό θάνατο ὁ γάμος διαλύεται. Αὐτό τό πρᾶγμα εἶναι γνωστό. Τί σημαίνει; Ὅτι εἶναι ἕνα σχῆμα. Ὅπως ἀκριβῶς ἔχομε τίς νιφάδες τοῦ χιονιοῦ. Ἔχουνε σχήματα. Πέφτουν αὐτά πάνω καί κάνουν τίς μάζες τοῦ χιονιοῦ, εἶναι κρύσταλλα γεωμετρικά, καί ὅταν βγεῖ ὁ ἥλιος λιώνουν καί περνοῦν. Ἔτσι εἶναι αὐτά πού λέμε τώρα. Αὐτό τό θέμα «ἄρσεν-θῆλυ» εἶναι ἕνα σχῆμα. Θά μοῦ πεῖτε, τί σχῆμα εἶναι αὐτό; Τοῦ παρόντος αἰῶνος. Δηλ. ὁ Θεός ἐγνώριζε ὅτι αὐτό τό πλᾶσμα πού θά ἔκανε κατά τήν εἰκόνα του, αὐτό τό πλᾶσμα θἄπεφτε. Θά ἁμάρτανε. Θά ἀστοχοῦσε. Καί θά ξέφευγε ἀπό τόν προορισμό του. Καί συνεπῶς θά ἀπέθνησκε. Θά εἰσήγετο ὁ θάνατος. Κι’ ἐπειδή τό σύμπαν ἔγινε γιά τόν ἄνθρωπο, καταλαβαίνετε ὅτι ὁλόκληρη ἡ δημιουργία θά ματαιοῦτο. Ἀλλά ὁ Θεός δέν θέλει νά ματαιωθεῖ ἐκεῖνο τό ὁποῖο δημιουργεῖ. Δέν θέλει ὅμως καί νά ἀλλάξει. Πώ, πώ, καταπληκτικό, σέ ποιό βαθμό φτάνει, αὐτό πού λέμε, ὁ Θεός ἀφήνει τά περιθώρια τῆς ἐλευθερίας. Εἶναι κάτι πού δέν μποροῦμε νά τό συλλάβουμε. Δέν περιορίζει τήν ἐλευθερία. Ἐνῶ ὁ Θεός γνωρίζει ὅτι ὁ Ἀδάμ θά πέσει, τί κάνει; Οἰκονομεῖ ἕνα ἄλλο σχέδιο. Τί οἰκονομεῖ; Οἰκονομεῖ τό σχῆμα «ἄρσεν-θῆλυ». Καί φυσικά μέ τό σχῆμα «ἄρσεν-θῆλυ» μπαίνει μιά ὁλόκληρη περιπέτεια. Εἶναι ἡ περιπέτεια τῆς Ἱστορίας! Ὅ,τι λέμε Ἱστορία. Τί εἶναι ἡ Ἱστορία; Πόλεμοι, ἀνακατοσοῦρες, ἀνακατατάξεις τῶν λαῶν, ὅλα αὐτά. Ὅλη ἡ περιπέτεια τῆς Ἱστορίας ἀρχίζει ἀπό τό στοιχεῖο τῆς ἐλευθερίας. Δέν τό βγάζει ὁ Θεός, τό ἀφήνει. Εἶναι καταπληκτικό! Ἀλλά, αὐτό τό σχῆμα «γάμος», «ἄρσεν-θῆλυ», δέν μπορεῖ νά μείνει γιά πάντα. Θά περάσει. Γι’ αὐτό, ὅταν θ’ ἀναστηθοῦν οἱ νεκροί καί θά κρίνει ὁ Θεός τόν κόσμο, τούς ἀνθρώπους, τότε δέν θά ὑπάρχει πιά ὁ γάμος. Τό σχῆμα αὐτό «ἄρσεν-θῆλυ», μέ τήν χρήση του, ἐννοεῖτε, δέν θά ὑπάρχει. Γι’ αὐτό σαφῶς ὁ Κύριος εἶπε, ὅτι στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, οὔτε παντρεύονται, οὔτε νυμφεύονται. Ἀλλά εἶναι ὅπως οἱ ἄγγελοι. Ὅταν λέγει «ὅπως οἱ ἄγγελοι» δέν ἐννοεῖ ὅτι δέν θά ἔχουμε ἀνθρώπινο σῶμα. Διότι οἱ ἄγγελοι δέν ἔχουνε σῶμα. Θά ἔχουμε σῶμα, θ’ ἀναστηθεῖ τό σῶμα μας. Ἀλλά θά ζοῦμε ὅπως οἱ ἄγγελοι. Κι’ ἐνῶ οἱ ἄγγελοι δέν ἔχουν φῦλο, γιατί δέν ἔχουν σῶμα, σημαίνει, κι’ ἐμεῖς θά ζοῦμε σάν νά μήν ὑπάρχει τό φῦλο. Αὐτό τό φῦλο «ἄρσεν-θῆλυ». Σάν νά μήν ὑπάρχει αὐτό τό σχῆμα. Στήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ, λοιπόν, δέν θά ὑπάρχει. Εἶναι φανερό συνεπῶς ὅτι ὁ γάμος εἶναι ἕνα σχῆμα. Ἀφοῦ μέ τήν περιπέτεια αὐτή ξαναγυρίζομε σέ κεῖνο πού ἀρχικά ὁ Θεός θά ἔκανε τόν ἄνθρωπο ἐάν δέν ἔπεφτε. Ποιό; Τοῦ νά μήν ὑπάρχει ὁ γάμος. Ἄν μοῦ πεῖτε, καί πῶς θά ἐπολλαπλασιάζοντο οἱ ἄνθρωποι; Ἄ, στό θέμα αὐτό ἐρωτοῦμε πάντοτε ὑπό τό πρίσμα τῆς πτώσεως. Ὅπως ὁ Θεός ἔκανε τόν πρῶτο ἄνθρωπο, ὅπως ἔκανε καί τό δεύτερο ἄνθρωπο, θά μποροῦσε νά κάνει ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ὅπως ἔγιναν καί οἱ ἄγγελοι. Οἱ ἄγγελοι δέν γεννήθηκαν ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλον. Οἱ ἄγγελοι δημιουργήθηκαν. Γιά τόν Θεό ὑπάρχει κάτι πού εἶναι δύσκολο; Ἤ ἀδύνατο; Ἄρα, ἐάν οἱ ἄνθρωποι δέν ἔπεφταν, ὁ γάμος δέν θά ὑπῆρχε. Νά γιατί, ἀφοῦ εἶναι σχῆμα τοῦ παρόντος αἰῶνος, δέν πρέπει νά στηριζόμαστε καί νά λέμε ὅτι εἶναι τό πᾶν στή ζωή μας. Εἶναι λάθος αὐτό, ὅταν τό κάνουμε. Ἀλλά, καί κάτι ἀκόμη. Κάτι πού εἶναι πολύ μεγάλο, καί τό ὁποῖο, ἐάν καταλάβουμε, τότε θά βλέπουμε τόν ἄλλον ἄνθρωπον πολύ διαφορετικά. Καί τόν ἑαυτό μας τόν ἴδιο. «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν». Τό τεράστιο αὐτό θέμα, τό κεντρικό, τό θεμελιῶδες, τό βασικόν θέμα! Ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα δική του. Τό ἄρσεν καί θῆλυ δέν ἔχει καί πάρα πολύ ἀξία καί σημασία. Αὐτό ἔχει ἀξία καί σημασία. Τό κατ’ εἰκόνα! Τί σημαίνει «κατ’ εἰκόνα;». Ἤ μᾶλλον πρίν προχωρήσουμε νά δοῦμε τί σημαίνει «κατ’ εἰκόνα», γιά νά δοῦμε πῶς τό ἐκφράζει ἐδῶ ἡ Ἁγία Γραφή, γιατί κάτι λέει, τό ὁποῖον ὅμως παρακάτω παραλείπει. Ὅταν ὁ Θεός τρόπον τινά ἀποφασίζει νά κάνει τόν ἄνθρωπο λέει: «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». (Γένεσις, κεφ. 1, 26) Ἄς δημιουργήσουμε ἄνθρωπον, πού νά εἶναι σύμφωνα μέ τή δική μας εἰκόνα καί μέ τή δική μας ὁμοίωση. Αὐτό ἀναφέρεται στήν «σκέψη» τοῦ Θεοῦ. Τή λέξη «σκέψη» τήν βάζω ἐντός εἰσαγωγικῶν. Γιατί σᾶς εἶπα ὅτι ὁ Θεός δέν ἔχει σκέψη. Εἶναι ἐντελῶς ἀνθρωποπαθής ἔκφραση. Παρακάτω βρίσκομε τήν ἐκτέλεση τῆς σκέψης τοῦ Θεοῦ. «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν». Ἄ, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Τό «καθ’ ὁμοίωσιν;». Τό «καθ’ ὁμοίωσιν» δέν ἀναφέρεται. Γιατί; Μήπως μετενόησε ἐν τῶ μεταξύ ὁ Θεός, καί ἀντί νά δημιουργήσει μέ αὐτά τά δύο στοιχεῖα, ἔβαλε μόνο τό ἕνα καί ἀφήρεσε τό ἄλλο; Ὄχι. Γιά νά τό δοῦμε, λοιπόν, αὐτό, πού εἶναι τόσο σπουδαῖο καί τόσο μεγάλο θέμα.

Τί σημαίνει τό «καθ’ ὁμοίωσιν».

  Τί εἶναι τό «καθ’ ὁμοίωσιν;». Τό ὁποῖον μοιάζει ὅτι παραλείπεται. Δέν παραλείπεται. Ἁπλῶς δέν ἀναφέρεται. Καί δέν ἀναφέρεται διότι ἀποτελεῖ μιά δυνατότητα στόν ἄνθρωπο, ὥστε ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος νά δουλέψει πάνω σ’ αὐτό. Ἐνῶ τό «κατ’ εἰκόνα» εἶναι δεδομένο, χωρίς νά χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος νά δουλέψει πάνω σ’ αὐτό. Γιά νά τό καταλάβετε. Ὁ πατέρας σας σᾶς χαρίζει ἕνα χωράφι. Τό χωράφι αὐτό ἔχει τήν δυνατότητα νά καρποφορήσει. Ἐάν ὅμως ἐσεῖς τό καλλιεργήσετε καί τό σπείρετε. Τοῦ ὅτι σᾶς χαρίζεται τό χωράφι, εἶναι κάτι πού ἀνήκει στόν πατέρα σας. Εἶναι θέμα τοῦ πατέρα σας. Δέν δουλέψατε γιά νά τό ἀποκτήσετε τό χωράφι ἐσεῖς. Τό νά καλλιεργηθεῖ τό χωράφι καί νά ἀποδώσει καρπό εἶναι θέμα δικό σας. Ὁ Θεός σέ κάθε βῆμα προσφέρει. Πάντοτε ὅμως ἀφήνει ἕνα περιθώριο νά προσφέρει καί ὁ ἄνθρωπος. Παιδαγωγικό στοιχεῖο αὐτό. Σήμερα οἱ γονεῖς θέλουν νά προσφέρουν τά πάντα στά παιδιά τους καί τά παιδιά νά μήν προσφέρουν τίποτε. Ὅταν βλέπω καμμιά φορά, ὅταν βλέπω, τόν μπαμπά, νά πηγαίνει τό παιδί του στό σχολεῖο, καί νά κρατάει τήν τσάντα ὁ μπαμπάς! Ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, δῶσε τήν τσάντα στό παιδί σου νά τήν κρατήσει καί νά τό χαρεῖ. Δέν τοῦ εἶναι ἀρκετό τό ὅτι τοῦ ἀγόρασες τήν τσάντα; Τώρα δικό του θέμα εἶναι νά κρατήσει τήν τσάντα. Τήν κρατᾶς ἐσύ; Κοιτάξτε στοιχεῖο! Λεπτό, θά μοῦ πεῖτε, ε; Παρονυχίδα. Ἐνδεικτικό ὅμως. Ἔ, λοιπόν, ὁ Θεός, ποτέ, μά ποτέ δέν προσφέρει τίποτε χωρίς νά μήν ζητήσει καί κάτι ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ὅταν δίδει ὅλα τά φροῦτα τοῦ παραδείσου καί τούς καρπούς, τί λέγει; Ἀπ’ αὐτό τό δένδρο δέν θά δοκιμάσεις. Ἀλλά, σᾶς εἶπα εἶναι πολλά. Ἕνα θά σᾶς πῶ στήν Κ.Δ. πού εἶναι θεμελιῶδες. Εἶναι κεντρικό. Λέγει θά σοῦ δώσω τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου νά κοινωνήσεις. Ἄκουσε! Τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου. Εἶναι μεγάλο αὐτό; Τρομακτικά μεγάλο. Ἀπέραντα μεγάλο. Ἀσύλληπτα μεγάλο. Θέλω ἀπό σένα κάτι. Νά ζυμώσεις πρόσφορο. Καί νά πατήσεις σταφύλια στό λινό, στό πατητήρι, νά μοῦ φέρεις κρασί. Εἶναι δύσκολο; Μπροστά σέ κεῖνο πού σοῦ δίνω ἐγώ; Ἔ, λοιπόν, δέν θά σοῦ δώσω τό σῶμα μου καί τό αἷμα μου, ἐάν δέν μοῦ φέρεις κρασί καί ψωμί, πού θά κοπιάσεις. Λοιπόν. Ἐγώ θά σοῦ δώσω τό «κατ’ εἰκόνα». Εἶναι ἡ προῖκα σου. Ὅταν λέμε, γεννήθηκε ἕνας ἄνθρωπος, σημαίνει εἶναι κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Θέλει δέν θέλει. Τό «καθ’ ὁμοίωσιν;». Τό «καθ’ ὁμοίωσιν» εἶναι δικό σου τώρα θέμα. Σοῦ δίνει τήν δυνατότητα νά δουλέψεις ἐσύ ἐπάνω στό χωράφι τοῦ «κατ’ εἰκόνα», γιά νά ὁμοιάσεις τοῦ πρωτοτύπου σου. Τίνος; Τοῦ Θεοῦ. Αὐτό θά πεῖ «καθ’ ὁμοίωσιν». Νά ὁμοιάσω τοῦ Θεοῦ. Λέγει ὁ Μ. Βασίλειος: «Τό μέν γάρ κατ’ εἰκόνα φύσει δέδοται ἡμῖν (διότι τό κατ’ εἰκόνα σέ μᾶς ἐδόθη φύσει, ἀπό φυσικοῦ), τό δέ καθ’ ὁμοίωσιν ἐκ προαιρέσεως καί οἴκοθεν κατορθοῦμεν ὕστερον». (Τό καθ’ ὁμοίωσιν, μέ τήν δική μας τήν προαίρεση, μέ τήν ἐλευθερία μας δηλ. τό κατορθώνομε κατοπινά). Εἶναι αὐτό πού ζητάει ὁ Θεός ἀπό μᾶς. Στήν Κ.Δ. αὐτό τό συναντοῦμε ὡς ἑξῆς. Ὁ Κύριος στήν ἐπί τοῦ ὄρους ὀμιλία του λέγει: «Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν». (Κατά Ματθαῖον, κεφ. 5, 48) Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι. Κοιτάξτε. Ζητάει νά γίνουμε τέλειοι. Ὅπως ὁ πατήρ σας στόν οὐρανό εἶναι τέλειος. Τί σημαίνει αὐτό; Σημαίνει πρέπει νά ὁμοιάσετε τοῦ Θεοῦ. Ὅπως ὁ πατήρ σας. Ἄρα λοιπόν, τό καθ’ ὁμοίωσιν εἶναι κάτι πού ζητάει ὁ Θεός. πραγματικά ἀπό μᾶς. Εἶναι ἔργο δικό μας. Ὀφείλομε ἐμεῖς πραγματικά νά δουλέψουμε στόν τομέα αὐτό. Μήν νομίσετε ὅτι αὐτά πού λέμε ἐδῶ εἶναι θεωρία. Αὐτό πού λέμε «δογματική πορεία, δογματικό ἔδαφος», μήν νομίσετε πώς εἶναι μιά κατάσταση πού ἁπλῶς θά πρέπει νά ξέρουμε. Τό δόγμα καθορίζει τήν πράξη. Ὅπως καί ἡ θεωρία εἶναι καθοδηγητική. Μᾶς δείχνει τό δρόμο τί πρέπει νά πράξουμε, τί πρέπει νά κάνουμε. Ὅταν, λοιπόν, λέμε ἐδῶ ὅτι τό «καθ’ ὁμοίωσιν» ἀνήκει σέ μᾶς, καταλαβαίνετε τί σημαίνει αὐτό; Πρέπει ν’ ἀγωνιζόμαστε νά ὁμοιάσουμε τοῦ Θεοῦ. Νά γίνουμε Χριστομίμητοι. Νά μιμηθοῦμε τό Χριστό. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος: «Μιμηταί μου γίνεσθε καθώς κἀγώ Χριστοῦ». (Α΄Πρός Κορινθίους, κεφ. 11, 1) Νά μέ μιμηθεῖτε ὅπως κι’ ἐγώ μιμοῦμαι τόν Χριστόν. Αὐτό θά πεῖ ἀγωνίζομαι πραγματικά νά φθάσω στό καθ’ ὁμοίωσιν. Ἔχοντας τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ δέν ἐξασφαλίζω τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Διότι ὅλοι οἱ κολασμένοι δέν θά φέρουν τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Θά εἶναι ὅμως στήν κόλαση. Ἐκεῖνο πού μοῦ ἐξασφαλίζει τήν βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι τό κατ’ εἰκόνα ἀλλά τό καθ’ ὁμοίωσιν. Διότι τό κατ’ εἰκόνα εἶναι κάτι πού μοῦ δόθηκε, ἐνῶ τό καθ’ ὁμοίωσιν εἶναι κάτι πού τό κέρδισα. Κάτι πού τό δούλεψα. Γι’ αὐτό ἄς προσέξουμε ὅλα αὐτά πού ἀκοῦμε νά τά κάνουμε πράξη. Ἀλλοιώτικα ὅλα αὐτά μένουν στεῖρα πράγματα γιά μᾶς.

Μέγα μυστήριο τό «κατ’ εἰκόνα».

   Καί ἔρχομαι τώρα στό «κατ’ εἰκόνα». Τί εἶναι τό «κατ’ εἰκόνα;» Μᾶλλον, ποῦ ἀναφέρεται τό κατ’ εἰκόνα Θεοῦ; Ἐδῶ θἄθελα νά προσέξετε λίγο, διότι ἴσως νά ὑπάρχει καί μία σύγχυση. Ὅταν λέμε τό κατ’ εἰκόνα στόν ἄνθρωπο, ποῦ ἀναφέρεται αὐτό τό κατ’ εἰκόνα; Διότι ἄν δοῦμε ποῦ ἀναφέρεται, ἴσως κάτι μποροῦμε νά ποῦμε, τί εἶναι. Ἀναφέρεται στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου; Ἀναφέρεται στό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου; Ἀναφέρεται καί στήν ψυχή καί στό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου; Ποῦ ἀναφέρεται; Ἐκεῖνο τό ὁποῖο ἴσως μπερδεύει πολλές φορές εἶναι τοῦτο: τό κατ’ εἰκόνα ἀποτελεῖ ἕνα μυστήριο. Ἕνα μυστήριο τό ὁποῖο δέν μποροῦμε εὔκολα νά τό ἐπισημάνουμε, σάν μυστήριο πού εἶναι. Λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης: «Ἀθεώρητος ἡ τοῦ ἀνθρώπου φύσις». Ἡ φύσις, λέγει, τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἀθεώρητος. Δηλ.; Δέν μπορούμε νά τή δοῦμε. Λέμε σ’ ἕναν ἄνθρωπο, μέ βλέπεις; Καί μᾶς λέει, σέ βλέπω. Τοῦ λέμε κι’ ἐμεῖς, σέ βλέπω κι’ ἐγώ. Καί τί βγῆκε ἀπ’ αὐτό; Τίποτα! Ὅταν ἔχω ἕνα ἀντικείμενο, πάρετε ἕνα μέταλλο, τό βλέπομε; Τό βλέπομε. Τί εἶναι αὐτό; Εἶναι ἕνα μέταλλο. Εἶναι σίδηρος. Δέν τό βλέπεις! Διότι δέν βλέπεις τίποτα ἀπ’ αὐτό πού εἶναι ὁ σίδηρος. Ἐάν θἄπρεπε νά ἐρευνήσει, νά ἰδεῖ, τί εἶναι, τότε θά ἔλεγες πράγματι ὅτι δέν βλέπεις τίποτα. Διότι αὐτό, ὁ σίδηρος, ἀποτελεῖται ἀπό ἄτομα τῆς ὕλης. Ὁ σίδηρος εἶναι ἁπλοῦν σῶμα. Καί ἀποτελεῖται ἀπό τόν πυρῆνα καί τά ἠλεκτρόνια πού γυρίζουν γύρω ἀπό τόν πυρῆνα. Ὑπάρχουν τρομακτικά κενά, καί ἀκόμη, ἐνῶ μοιάζει ὅτι ἡ σύνδεση τῶν ἀτόμων εἶναι σκληρή, διότι δέν μπορῶ νά σπάσω ἕνα σίδηρο ὅμως ὑπάρχει μία χαλαρή, ὀπτικῶς, σχέση ἀνάμεσα σ’ αὐτά. Δηλ. τό ἕνα εἶναι πάρα πολύ μακριά ἀπό τό ἄλλο. Ἐκεῖνο πού τό κάνει νά εἶναι δεμένο καί νά εἶναι σκληρό, εἶναι οἱ ἑλκτικές δυνάμεις πού ὑπάρχουν. Αὐτά δέν τά βλέπω. Οὔτε τά εἶδα ποτέ. Δέν ὑπάρχει δυνατότητα μικροσκοπίου νά τά δῶ. Διότι καί τό μικροσκόπιο εἶναι φτιαγμένο μέ ὕλη καί δέν μπορῶ ποτέ νά φθάσω νά ἰδῶ τήν ὕλη. Ἐάν, λοιπόν, λέγω, τό εἶδα τό σίδηρο, δέν εἶδα τίποτα. Πόσο περισσότερο ὅταν λέω, τόν βλέπω τόν ἄνθρωπο. Δέν εἶδα τίποτε ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά δει τόν ἑαυτό του. Ξέρετε τί λέμε; Ὑπάρχει ψυχή; Ἤ δέν ὑπάρχει ψυχή; Κι’ ἄν ὑπάρχει εἶναι θνητή ἤ ἀθάνατη; Κι’ ἄν εἶναι ἀθάνατη, τί γίνεται; Ἀδελφέ μου, σύ πού φέρεις τήν ψυχή, δέν καταλαβαίνεις, δέν ξέρεις τί μπορεῖ νά συμβαίνει μέ τόν ἑαυτόν σου; Δέν ξέρουμε. Νά γιατί εἶναι μυστήριο ὁ ἄνθρωπος. Εἶναι μυστήριο. Βέβαια, ὅπως θά δοῦμε, καί τό σῶμα του εἶναι πολυπλοκότατο. Ὁ ἄνθρωπος ὅσο νά ἀσχοληθεῖ μέ τό ἀνθρώπινο σῶμα, ὅσα πράγματα κι’ ἄν μάθει, πάντα θά μένει ἕνα μυστήριο τό ἀνθρώπινο σῶμα. Στήν Ἰατρική ἐννοῶ. Πόσο μᾶλλον αὐτός οὗτος ὁ ἄνθρωπος, ὁλόκληρος μέ τήν ψυχή του. Πάντα ἕνα μυστήριο. Εἶναι ἀκριβέστατο αὐτό πού εἶπε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης. «Ἀθεώρητος ἡ τοῦ ἀνθρώπου φύσις». Εἶναι πραγματικά ἀθεώρητη. Ὄχι δυσθεώρητη· ἀθεώρητη. Δέν μπορεῖς νά τήν δεῖς τήν ἀνθρώπινη φύση. Ἀφοῦ, λοιπόν, δέν μπορεῖς νά τήν δεῖς, τότε πῶς μπορεῖς νά κρίνεις, τί εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Ξέρετε, γιατί ξέρομε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ; Μᾶς ἀπεκαλύφθη! Ἐμεῖς οὐδέποτε θά τό βρίσκαμε. Ξέρετε, γιατί ξέρομε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ψυχή; Μᾶς ἀπεκαλύφθη. Ξέρετε, γιατί ξέρομε ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι ἀθάνατη; Μᾶς ἀπεκαλύφθη. Ἀλλοιώτικα, ποιός μπορεῖ ν’ ἀπαντήσει ἄν ἔχω ἤ δέν ἔχω ψυχή, κι’ ἄν αὐτή ἡ ψυχή εἶναι θνητή ἤ ἀθάνατη. Μᾶς ἀπεκαλύφθησαν αὐτά. Καί δέν μπορῶ ποτέ πραγματικά νά τά μάθω ἐάν δέν μοῦ τά ἀποκαλύψει ὁ Θεός. Ποιός; Ὁ Θεός! Γιατί ὁ Θεός; Διότι ὁ Θεός εἶπε νά γίνω. Συνεπῶς μόνο ὁ Θεός γνωρίζει ποιός εἶμαι ἐγώ. Κανείς δέν μπορεῖ νά μοῦ πεῖ ποιός εἶμαι, παρά μόνο ὁ Θεός. Μόνο ἐκεῖνος μπορεῖ νά δεῖ τήν ἀνθρώπινη μου φύση, ἡ ὁποία εἶναι σ’ αὐτόν γνωστή. Σέ μένα, ἀθεώρητος! Ἄγνωστη! Τότε, λοιπόν, τί εἶναι τό «κατ’ εἰκόνα;». Καί ποῦ ἀναφέρεται; Στούς πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας καί μέ βάση πάντα τήν Ἁγία Γραφή, ἄλλοτε μέν ἀναφέρεται ἡ εἰκόνα στήν ψυχή· καί εἶναι ἡ λογική καί ἡ ἐλευθερία. Ἄλλοτε ἀναφέρεται στό σῶμα. Καί ἄλλοτε ἀναφέρεται καί στά δύο. Δηλ. σ’ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Ἄν ὅμως θέλετε νά προσέξουμε λιγάκι τό κείμενο, θά μᾶς τό πεῖ. Ἀκούσατέ το: «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν».Ἔκανε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο σύμφωνα μέ τήν δική του εἰκόνα! Ἄ, λοιπόν, τόν ἄνθρωπο ἔκανε σύμφωνα μέ τήν δική του εἰκόνα. Δέν λέγει, τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Δέν λέγει, τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου. Ἀλλά λέγει τόν ἄνθρωπο. Ὥστε, λοιπόν, ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ εἶναι σέ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Αὐτό βέβαια, θά παραξενεύει ἐκείνους πού ἔχουν μελετήσει το θέμα. Θἄλεγε κάποιος δηλ., ὅταν λέγει ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ εἶναι στόν ἄνθρωπο, καί στό σῶμα καί στήν ψυχή; Ὁ Θεός ἔχει σῶμα; Ἐδῶ τώρα εἶναι ἡ ἀπορία. Ὁ Θεός ἔχει σῶμα. Λοιπόν ὁ Θεός δέν ἔκανε τόν ἄνθρωπο κατά τήν δική του εἰκόνα ἁπλῶς, ἀλλά κατά τήν εἰκόνα τήν Θεανθρωπίνη του. Ἐδῶ εἶναι το θέμα. Προσέξτε! Ποιός μᾶς ἔφτιαξε; Μᾶς ἔφτιαξε ὁ Θεός Λόγος! Χωρίς αὐτοῦ, λέγει ὁ Εὐάγγ. Ἰωάννης, «οὐδέ ἕν γέγονεν ὅ γέγονεν». Τίποτα δέν ἔγινε ἀπ’ ὅτι ἔγινε στόν κόσμο αὐτό χωρίς τόν Χριστό. Πολύ παραπάνω ἐγώ ὁ ἄνθρωπος. Ποιός μ’ ἔφτιαξε; Ὁ Θεός Λόγος. Ὅταν μέ ἔφτιαξε, τί μοντέλο εἶχε; Τόν ἑαυτό του! Ἐκεῖνο πού θά ἔπαιρνε κάποτε. Ἀνεξάρτητα ἄν ὁ ἄνθρωπος ἁμάρτανε ἤ δέν ἁμάρτανε. Καί ποιό εἶναι τό μοντέλο αὐτό; Εἶναι αὐτό πού ἔκανε τόν Ἀδάμ. Δέν ἔχει καμμία σχέση ὅτι ὁ Ἀδάμ προηγεῖται ἱστορικά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτό τό μοντέλο πού εἶχε στό νοῦ του, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά τό πῶ ἔτσι, ὁ Θεός Λόγος τό πῆρε ἀργότερα. Ὥστε δέν ἔγινε ὁ Ἰησοῦς Χριστός κατά τήν εἰκόνα τοῦ Ἀδάμ ἄνθρωπος, ἀλλά ἔγινε ὁ Ἀδάμ κατά τήν εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Κατά τό μοντέλο ἐκεῖνο πού θά ἐγίνετο ὁ Θεός Λόγος ἄνθρωπος. Ὥστε, λοιπόν, νά γιατί ἀναφέρεται ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ σ’ ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Μέ ἄλλα λόγια εἴμαστε ἡ εἰκόνα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ! Λέγει ἡ Ἁγία Γραφή: «... τοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν εἰκών τοῦ Θεοῦ». (Β΄ Πρός Κορινθίους, κεφ 4, 4) Εἴμεθα ἐμεῖς εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος Χριστός εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἄρα ἐμεῖς τί εἴμαστε; Εἰκόνα εἰκόνος! Ἀλλά ἡ Ἁγία Γραφή λέγει ὅτι γινήκαμε κατά τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν. Αὐτό πῶς τό ἐννοοῦμε; Θέλω νά προσέξετε πολύ στό σημεῖο τί θά πεῖ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Θά δοῦμε τρία πράγματα, τά ὁποῖα θά ἀναλύσουμε λεπτομερῶς. Τήν δομή τοῦ ἀνθρώπου, τόν προορισμό τοῦ ἀνθρώπου καί τήν καταγωγή τοῦ ἀνθρώπου. Καί αὐτά εἶναι τά τεράστια καί τά μεγάλα, Τά ὁποῖα ἀναδεικνύουν τή βασιλική γενιά τοῦ ἀνθρώπου.

13-2-1983

15η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ!

Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 2/59. Ὁ Θεός δημιουργός ὁλοκλήρου τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἔννοια ἄνθρωπος.

†.Θά σᾶς ξαναδιαβάσω τό ἱερό κείμενο, διότι θά κάνουμε ἀνάλυση αὐτῶν τῶν γνωρισμάτων, μέ τά ὁποία κατασκεύασε, δημιούργησε τόν ἄνθρωπο. «καί ἐπoίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς». (Γένεσις, κεφ. 1, 27) «καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς, καί ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς, καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν». (Γένεσις, κεφ. 2, 7) Ἔχουμε δυό διηγήσεις γύρω ἀπό τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. Οἱ δυό διηγήσεις συμπληρώνουν τήν ὅλη κατασκευή τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο σύμφωνα μέ τή δική του εἰκόνα, ἄρρενα καί θῆλυ, τούς ἔκανε. Ἔκανε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, ἀφοῦ πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ, ἐνεφύσησε στό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ ἔδωσε πνοή ζωῆς καί ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἔγινε ζωντανός.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα τοῦ Θεοῦ.

   Εἴχαμε ἀναφερθεῖ στό στίχο «καί ἐποίησεν». Δέν τόν εἴχαμε ὁλοκληρώσει. Καί ἐποίησεν, λοιπόν, ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο. Ἄρα ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα. Καί δέν ἔχει καμία μετοχή στήν θεία οὐσία. Εἶναι δημιούργημα. Εἶναι κάτι ἔξω ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Πιθανῶς νά εἶναι ἀκατανόητο αὐτή τήν ὥρα τό γιατί τονίζουμε αὐτά τά σημεῖα. Ἀλλά τά τονίζουμε, γιατί εἶναι ἐξαιρετικά χρήσιμα. Θά ἔχετε ἀκούσει τήν ἔκφραση ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι «ἡ ψυχή τοῦ θείου σπινθήρα». Ὅτι εἶναι ἕνα κομμάτι τῆς ψυχῆς τοῦ Θεοῦ ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν λέμε ἕνα κομμάτι τῆς ψυχῆς τοῦ Θεοῦ, σάν νά λέμε δηλαδή ὅτι εἶναι ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Αὐτό ὅμως εἶναι ἀπαράδεκτο. Διότι ἐάν ὁ κάθε ἄνθρωπος ἁμάρτανε, τότε θά ἁμάρτανε αὐτή ἡ οὐσία τῆς θεότητας. Ἤ ἀκόμη ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ θά ἐκομματιάζετο στούς ἐπιμέρους ἀνθρώπους. Αὐτό λέγει ὁ Βουδισμός. Ὁ Βουδισμός κυκλοφορεῖ καί στήν πατρίδα μας καί λέγει ὅτι ἡ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή δέν εἶναι παρά ἕνα κομμάτι, ἕνα μέρος τῆς θείας ψυχῆς. Αὐτό εἶναι πανθεϊσμός. Ὄχι. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ καί ἡ ψυχή του καί τό σῶμά του εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ. Ἡ ψυχή καί τό σῶμα εἶναι ὡς οὐσίες κτίσματα. Εἶναι κτιστές οὐσίες τελείως ἔξω ἀπό τήν ἄκτιστη οὐσία τοῦ Θεοῦ. Δέν ἔχει καμία σχέση ὁ ἄνθρωπος μέ τόν Θεό ἀπό πλευρᾶς οὐσίας. Καί ἀκόμα, ὅταν λέμε ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο σύμφωνα μέ τήν δική Του εἰκόνα, τό ἴδιο δέν ἔχει καμία σχέση ἡ εἰκόνα μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Γιά νά τό καταλάβετε, ἐγώ εἶμαι αὐτό πού εἶμαι, ἡ οὐσία μου εἶναι αὐτή πού εἶναι, καί ἔχω μία φωτογραφία μου. Ἡ φωτογραφία μου γιά νά βγεῖ δέν ἔχει καμία μετοχή στήν οὐσία μου. Εἶναι ἕνα σῶμα τελείως ἔξω ἀπό ἐμένα. Ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχει καμία μετοχή στήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἡ εἰκόνα ἐκφράζει κάτι ἄλλο, τό ὁποῖο θά τό δοῦμε στή συνέχεια.

Μόνο ὁ Θεός εἶναι φύσει ἀθάνατος.

   Ἀκόμα σάν κτίσμα ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀρχή. Δέν προϋπῆρχε. Καί συνεπῶς δέν εἶναι συναιώνιος μέ τό Θεό, δέν εἶναι συναΐδιος. Ὁ Πλάτωνας ἔλεγε ὅτι οἱ ἀνθρώπινες ψυχές εἶναι αἰώνιες. Ὁ Θεός εἶναι αἰώνιος, συνεπῶς οἱ ἀνθρώπινες ψυχές εἶναι συναιώνιες μέ τό Θεό. Αὐτό δέν εἶναι σωστό. Κανένα κτίσμα δέν εἶναι αἰώνιο. Ἡ ἀνθρώπινη φύση εἶναι κτίσμα, τό πνεῦμα μας, ἡ ψυχή μας, εἶναι κτίσμα, κτιστό πρᾶγμα, δημιουργημένο πρᾶγμα. Ἑπομένως ἔχει ἀρχή, δέν εἶναι αἰώνια. Ἄν τώρα θά ζήσουν ἡ ψυχή καί τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου αἰώνια, θά ζήσουν ὄχι διότι ἀπό τή φύση τους εἶναι ἀθάνατα, ἀλλά διότι ὁ Θεός θέλει νά εἶναι ἀθάνατα. Αὐτή ἡ θέση, ὅτι οἱ ψυχές εἶναι ἀθάνατες εἶναι τοῦ Πλάτωνα. Οἱ ψυχές ἀπό τή φύση τους δέν εἶναι ἀθάνατες, διότι εἶναι κτίσματα πού ἔχουν ἀρχή. Πᾶν ὅ,τι ἔχει ἀρχή, ἔχει καί τέλος. Ἄν δέν ἔχει τέλος ἡ ψυχή, ἄν δέν ἔχει τέλος ὁ κόσμος εἶναι διότι ὁ Θεός θά ἤθελε νά τόν ἀναμορφώσει. Ἡ δημιουργία δέν εἶναι ἀπό τή φύση της ἀθάνατη. Συνεπῶς μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀθάνατος, φύσει ἀθάνατος, ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ Θεός εἶναι ὁ μόνος πού ἔχει ἀθανασία ἐκ τῆς φύσεώς του.

Ὁ Θεός μᾶς ἔκανε μέ τά χέρια Του.

   Ὅσο γιά μᾶς βλέπουμε ὅτι ὁ Θεός μᾶς δημιούργησε. Πῶς μᾶς δημιούργησε; Μᾶς ἔφτιαξε μέ τά χέρια του. Ὁ Θεός δέν ἔχει χέρια, οὔτε πόδια, οὔτε μάτια, οὔτε αὐτιά. Ὅλος εἶναι χέρια, πόδια, μάτια, αὐτιά. «Ὀφθαλμοί Κυρίου, λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, μυριοπλάσιοι ἡλίου φωτεινότεροι». (Σοφία Σειράχ 23, 19) Τά μάτια τοῦ Θεοῦ μυριοπλάσια πιό φωτεινά ἀπό τόν ἥλιο. Βλέπει τά πάντα. Δέν ὑπάρχει τίποτα πού νά μήν τό βλέπει ὁ Θεός. Δέν ὑπάρχει τίποτα πού νά μήν τ’ ἀκούσει ὁ Θεός. Ἐκεῖνος πού ἔκανε τ’ αὐτιά, λέει ἡ Ἁγία Γραφή, δέν ἀκούει; Ἐκεῖνος πού ἔκανε τά μάτια, ἀπειράριθμα μάτια στά δημιουργήματα, δέν βλέπει; Μόνο τά ἔντομα νά πάρετε, ὄχι τά εἴδη, ἀλλά τόν ἀριθμό τῶν ἐντόμων πού ὑπάρχουν στή γῆ μας, πόσα μάτια θά βγάλετε; Καί ἄν τά μάτια τῆς μέλισσας ἤ τῆς μύγας ἔχουν 6.000 φακούς, τότε Ἐκεῖνος πού ἔκανε μάτια στά δημιουργήματα, δέν βλέπει τά πάντα; Ὁ Θεός δέν ἔχει οὔτε χέρια, οὔτε μάτια, οὔτε πόδια. Αὐτά εἶναι ἀνθρωπομορφικές ἐκφράσεις. Ὁ Θεός τά πάντα ἀντιλαμβάνεται. Τί εἶναι ὁ Θεός! Εἶναι ἀκατανόητο πρᾶγμα. Ὁ Θεός μέ τά χέρια Του πῆρε ὕλη ἀπό τήν ὑπάρχουσα ὕλη γιά νά μᾶς φτιάξει. Τό λέγει ὁ ψαλμός. «αἱ χεῖρες σου ἐποίησάν με καί ἔπλασάν με». (Ψαλμός 118, 73) Εἶναι αὐτό τό θαυμάσιο σχῆμα «ἓν διά δυοῖν». Τό ἕνα πρᾶγμα μέσα σέ δυό ἐκφράσεις. Τά χέρια σου μέ ἔφτιαξαν καί μέ ἔπλασαν. Ἡ ἑβραϊκή φιλολογία εἶναι πλουσιότατη στό σχῆμα ἓν διά δυοῖν. Χρησιμοποιεῖ πολλά ρήματα, χρησιμοποιεῖ πολλά οὐσιαστικά γιά νά πεῖ ἕνα πρᾶγμα. Ἄλλο τώρα ὅτι μέσα σ’ αὐτήν τήν ἁπλότητα ἔχουμε καί διαφοροποίηση λεπτή στήν ἔκφραση γιά νά πεῖ ὄχι πάντα τό ἴδιο πρᾶγμα, ἀλλά καί κάτι διαφορετικό. Συνεπῶς, ναί μέν εἶναι ἕνα μέσα σέ δυό, ἓν διά δυοῖν, καί ταυτοχρόνως ὅμως εἶναι καί μία διαφοροποίηση. Αὐτό τό στοιχεῖο, τό σχῆμα, φιλολογικά μιλῶ τώρα, εἶναι ἕνα πλούσιο στοιχεῖο ἀπό λογοτεχνικῆς πλευρᾶς μέσα στήν ἑβραϊκή γλώσσα. Λοιπόν, τά χέρια σου μ’ ἔκαναν καί μ’ ἔπλασαν. Αὐτό ξέρετε τί σημαίνει; Ὤ, τί σημαίνει! Πόσο ζεστό πρᾶγμα εἶναι. Μπορεῖ νά σᾶς πεῖ κάποτε ἡ μητέρα σας, ἤ μᾶλλον ὁ πατέρας σας˙ τό ξέρεις, παιδί μου, ὅτι ἐγώ δούλευα καί σέ ἔτρεφα καί σέ μεγάλωσα; Νά σᾶς πεῖ ἡ μητέρα σας˙ τό ξέρεις, παιδί μου, ὅτι ἐγώ μέ τά χέρια μου σέ ντάντεψα; Ποιά ἡ διαφορά; Ὁ πατέρας ἔφερνε χρήματα. Εὐγνώμονες εἴμεθα. Ἡ μητέρα μέ τά χέρια της μᾶς μεγάλωσε. Μᾶς τάϊσε, μᾶς ἔπλυνε, μᾶς ἄλλαξε, μᾶς κοίμισε μέ τά χέρια της! Ξέρετε αὐτό τί σημαίνει; Σημαίνει ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον. Σημαίνει τρυφερότητα. Σημαίνει πολλά πράγματα. Γι’ αὐτό σᾶς εἶπα, ἄν κάποτε μπορεῖ νά βαθαίνει κανείς μέ τήν καρδιά του σ’ αὐτά τά πράγματα, εἰλικρινά αἰσθάνεται μία θερμότητα. Αἰσθάνεται κάτι ἄλλο. Ἀλλά νά σᾶς πῶ κάτι; Πάρα πολλοί αὐτό πού λέω τώρα δέν τό καταλαβαίνουν. Βιωματικά δέν τό καταλαβαίνουν. Κάποτε διάβαζα ἕνα διήγημα. «Στόν ἀγρό τοῦ θερισμοῦ» τοῦ Σώτου Χονδροπούλου. Ἤμουν κάπου 27-28 χρονῶν. Ἐκεῖ, λέγει τό μυθιστόρημα, ἕνας ἱερέας, ὁ πάπα-Γρηγόρης, εἶχε ἕνα παιδί. Εἶχε πεθάνει ἡ πρεσβυτέρα του καί αὐτό τό παιδάκι τό μεγάλωνε μόνος του. Ἦταν ἕνας ἁγνός, τίμιος ἄνθρωπος, ἀλλά πολύ ταλαιπωρημένος. Κάποτε τό παιδάκι του αὐτό πέθανε. Διάβαζα νύχτα τό διήγημα αὐτό. Ὅπως διάβαζα, τότε συνέβη τό ἑξῆς. Τόσο πολύ πόνεσα γιά τό παιδάκι τοῦ πάπα-Γρηγόρη πού πέθανε, ὥστε ἄρχισα νά κλαίω. Μπορῶ νά σᾶς πῶ ὅτι τότε ἔνιωσα ἕνα αἴσθημα. Τό αἴσθημα τῆς πατρότητας! Γιά πρώτη φορά στή ζωή μου! Αὐτό σημαίνει ὅτι ἔρχεται κάποια στιγμή πού τά αἰσθήματα ὑφίστανται μία πλήρωση. Ἕνα γέμισμα. Ἄν κάποτε, λοιπόν, θά νιώσετε τί θά πεῖ, ὁ Θεός μᾶς ἔκανε μέ τά χέρια του, τότε ξέρετε τί θά νιώσετε; Ὅτι, ναί, μᾶς ἔκανε μέ τά χέρια του, γι’ αὐτό μᾶς τό λέει, ἀλλά καί γιατί μᾶς ἔχει στά χέρια του. Αὐτό εἶναι τό σπουδαῖο. Θέλετε νά τό δεῖτε αὐτό; Τό μικρό παιδί βέβαια ἔχει αἴσθηση. Ἔχει μία λογική, δική του λογική, πολύ ζυγισμένη. Αἰσθάνεται πολύ ἄνετα στά χέρια τῆς μάνας του. Ἄν τό πάρει μία ξένη γυναίκα βάζει τά κλάματα. Αἰσθάνεται ἀσφάλεια μόνο στά χέρια τῆς μητέρας του. Αὐτό σημαίνει γιά τόν ἄνθρωπο ὅτι ἄν εἶμαι στά χέρια τοῦ Θεοῦ, τότε τί ἔχω νά φοβηθῶ; Ἔχω τό αἴσθημα τῆς ἀσφάλειας. Καί ἄν τό ἔχω τό αἴσθημα τῆς ἀσφάλειας εἶμαι προνομιοῦχος καί συνεπῶς εἶμαι εὐτυχής. Τί λέτε, εἶναι μικρό πρᾶγμα αὐτό; Εἶναι πάρα πολύ μεγάλο πρᾶγμα αὐτό. Ἀρκεῖ μόνο κανείς νά τό ζεῖ. Καί μήν ξεχνᾶτε ὅτι δέν καταλαβαίνουμε μόνο μέ τό νοῦ μας, ἀλλά καταλαβαίνουμε μέ ὅλη μας τήν ὕπαρξη. Μέ ὅλες μας τίς αἰσθήσεις. Μέ ὅλο τό εἶναι μας. Αὐτό θά πεῖ αἰσθάνομαι βιωματικά. Ὄχι μόνο καταλαβαίνω μέ τό νοῦ. Ἀλλά μέ ὅλο τό εἶναι μου. Εἶναι, λοιπόν, τόσο ὡραῖο αὐτό, ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔκανε μέ τά χέρια του. Αὐτό δείχνει τήν ἰδιαίτερη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός μᾶς ἔκανε ἰδιαιτέρως ξεχωριστά. Γιά κάθε τί ὁ Θεός εἶπε. Εἶπε νά γίνει αὐτό, εἶπε νά γίνει ἐκεῖνο. Ὁ Θεός εἶπε˙ «γενηθήτω φῶς· καί ἐγένετο φῶς». Ἀλλά προκειμένου νά κάνει τόν ἄνθρωπο τόν κάνει μέ τά χέρια του.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι σῶμα καί ψυχή.

   Δεύτερο σημεῖο. «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός». Ὅταν λέγει ἐδῶ ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο, σημαίνει ὅτι πρόσεξε τόν ἄνθρωπο. Θά τό ἀναλύσουμε λίγο πιό κάτω, τί σημαίνει ἄνθρωπος. Σημαίνει ἕνα ὅλο. Καί δέν σημαίνει ἕνα κομμάτι. Δέν σημαίνει μόνο ψυχή. Δέν σημαίνει μόνο σῶμα. Ὅταν λέγει ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο, σημαίνει ὅτι ὁ Θεός ἔκανε ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Γιατί ὑπάρχει περίπτωση ὁ Θεός νά μήν ἔκανε ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο; Ναί, ναί. Πάλι ἐδῶ μία πλατωνική θέση, καί πού τήν πῆραν οἱ αἱρετικοί, οἱ γνωστικοί, καί τήν ἔκαναν φλάμπουρο καί ἴσως ἀκόμα νά ὑπάρχει μέχρι σήμερα. Στόν Βουδισμό ὑπάρχει αὐτή ἡ θέση, ὅτι ὁ Θεός φτιάχνει μόνο ψυχές καί ὁ διάβολος σώματα. Νά σᾶς τό πῶ πιό ἐκλεπτυσμένα. Ὁ ἀγαθός θεός κάνει τίς ψυχές. Καί ο κακός θεός, ὁ σκοτεινός θεός, ὁ θεός τῆς ὕλης δημιουργεῖ τά σώματα. Ὄχι. Πλάνες, δαιμονικές διδασκαλίες. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο πού σημαίνει ὁ ἕνας αὐτός μόνος Θεός, δέν ὑπάρχει ἄλλος Θεός, ἔκανε αὐτόν τοῦτον ὁλόκληρο τόν ἄνθρωπο. Ἔκανε καί τήν ψυχή Του, ἔκανε καί τό σῶμα Του.

Τό σῶμα δέν εἶναι κακό.

   Ἔτσι, ἂν ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο δέν εὐοδοῦται αὐτή ἡ διαρχία στήν ἀνθρώπινη φύση. Ὅτι τό σῶμα του ἀνήκει σέ κάποιον ἄλλο δημιουργό καί ἡ ψυχή του ἀνήκει σέ κάποιο ἄλλο δημιουργό. Αὐτό ὅμως ἔχει καί μία συνέπεια. Ξέρετε τί συνέπεια ἔχει; Ὅτι τό σῶμα, ἐάν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, δέν εἶναι φύσει κακό. Λένε μερικοί· ἡ ψυχή ἔχει ἀξία, τό σῶμα, ὢχ καημένε, τό σῶμα τίποτε. Ἢ ἀκόμα χειρότερα. Τό σῶμα; Εἶναι ἡ ἕδρα τοῦ κακοῦ. Εἶναι ἡ ἕδρα τῶν ἐπιθυμιῶν. Τό σῶμα; Τό σῶμα δέν εἶναι οὔτε ἕδρα τοῦ κακοῦ, οὔτε ἀπό μόνο τοῦ εἶναι κακό. Τό κακό δέν ὑπάρχει στή φύση. Τό κακό εἶναι στήν προαίρεση. Ὅ,τι ὁ Θεός δημιουργεῖ εἶναι ἀγαθό. Ὁ Θεός δέν κάνει οὐσίες κακές. Ὁ διάβολος εἶναι οὐσία, ἀλλά δέν εἶναι οὐσία κακή. Ἀλλά μετεβλήθη σέ κακότητα ἀπό τήν ἴδια του τήν προαίρεση. Ἤθελε νά γίνει κακός ὁ διάβολος. Ἦταν ἄγγελος ἀγαθός. Ὁ Θεός, λοιπόν, δέν κάνει κακές οὐσίες. Ἄρα τό σῶμά μου δέν εἶναι κακό. Αὐτά πού λέμε εἶναι θεωρητικά, εἶναι ἡ γραμμή πλεύσης μας. Ἀλλά, ἂν θέλετε ἔχουν μία ἀπέραντα μεγάλη πρακτική ἀξία. Ὅ,τι φτιάχνει ὁ Θεός εἶναι ἀγαθό. Νά σᾶς ἐξηγήσω. Λέμε, ὅτι ἡ γυναῖκα ἀδιαθέτησε. Εἶναι ἀκάθαρτη. Εἶναι νομικά ἀκάθαρτη καί δέν εἶναι κατ’ οὐσίαν ἀκάθαρτη. Διότι δέν κάνει καμία οὐσία ὁ Θεός ἀκάθαρτη. Τί θά πεῖ νομικά; Ὁ Θεός εἶπε, εἶσαι ἀκάθαρτος, ὅταν σοῦ συμβαίνει αὐτό. Ἢ ὅταν σοῦ συμβαίνει ἐκεῖνο. Δηλαδή κατά τό νόμο, ὄχι κατά τήν οὐσία. Τό αἷμα δέν εἶναι ποτέ ἀκάθαρτο. Εἶναι φορέας τῆς ζωῆς. Τόσο μάλιστα σπουδαῖο, ὥστε νά λέγει ὁ Θεός, ὅτι αἷμα ζῴων δέν θά πιεῖτε; Ἡ διατροφή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι τό φυτικό βασίλειο. Οἱ ἄνθρωποι φάγανε κρέας καί ὁ Θεός τούς συγχώρησε αὐτό. Δηλαδή τό ἀπεδέχθη. Εἶπε ὅμως· θά φᾶτε κρέας, ἀλλά δέν θά πιεῖτε τό αἷμα τοῦ ζῴου. Οὔτε ὠμό, οὔτε ψημένο. Θά τό βγάλετε τό αἷμα τοῦ κρέατος τοῦ ζῴου. Θά τό χύσετε τό αἷμα. Διότι αὐτό μοῦ ἀνήκει. Εἶναι ὁ φορέας τῆς ζωῆς. Εἶχε τό λόγο τοῦ ὁ Θεός πού τό ἔλεγε αὐτό, εἶναι ἕνα στοιχεῖο πάρα πολύ σπουδαῖο. Μά πάρα πολύ σπουδαῖο. Μόνο τοῦτο θά σᾶς πῶ. Ὅ,τι ὁ Θεός παραχωρεῖ, ὅσο πλούσια καί νά εἶναι αὐτά πού παραχωρεῖ, πάντα κρατάει κάτι γιά λογαριασμό του. Ὅπως θά πεῖ. Σᾶς ἔφτιαξα ἕναν ὁλόκληρο παράδεισο. Φᾶτε ὅ,τι θέλετε. Προσέξτε· μόνο ἀπό ἕνα δέντρο τόν καρπό του δέν θά φᾶτε. Πάντα κρατάει κάτι. Λέγει· φάγε ὅλο τό χρόνο ὅ,τι θέλεις. Κάποιες μέρες δέν θά φᾶς. Αὐτό ἀνήκει στό Θεό. Ὅταν ὅμως μας λέγει τήν Τετάρτη καί Παρασκευή δέν θά φᾶς κρέας, ἂς ποῦμε, δέν εἶναι ὅτι τήν ἡμέρα ἐκείνη τό κρέας εἶναι ἀκάθαρτο. Μόνο ἀπό νομικῆς πλευρᾶς τό κρέας εἶναι ἀκάθαρτο, γιατί τό λέγει ἡ ἐντολή. Ὅταν ἡ γυναῖκα γεννάει, ἐπί παραδείγματι, λέμε σαράντα ἡμέρες εἶναι ἀκάθαρτη. Τί θά πεῖ ἀκάθαρτη; Νομικά ἀκάθαρτη καί ὄχι ἀπό πλευρᾶς οὐσίας εἶναι ἀκάθαρτη. Ὁ Θεός δέν κάνει τίποτα τό ἀκάθαρτο. Καί καμιά γυναῖκα νά μήν αἰσθάνεται μειονεκτικά ὅτι εἶναι ἀκάθαρτη. Δέν εἶναι τῆς ὥρας, εἶπα, νά σᾶς κάνω πλήρη ἀνάλυση τοῦ θέματος. Μόνο τοῦτο θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι, ὅταν ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο, σῶμα καί ψυχή, σημαίνει ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀγαθός. Ὅ,τι φτιάχνει εἶναι καθαρό, εἶναι ἀγαθό, γιατί ὁ ἴδιος εἶναι ἀγαθός καί δέν εὐοδοῦται ἐδῶ ἡ διαρχία, οἱ δυό ἀρχές, ὡς πρός τήν ἀνθρώπινη κατασκευή. Ἔτσι, ἄν ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο δέν εὐοδοῦται αὐτή ἡ διαρχία στήν ἀνθρώπινη φύση. Ὅτι τό σῶμα του ἀνήκει σέ κάποιον ἄλλο δημιουργό καί ἡ ψυχή του ἀνήκει σέ κάποιο ἄλλο δημιουργό. Αὐτό ὅμως ἔχει καί μία συνέπεια. Ξέρετε τί συνέπεια ἔχει; Ὅτι τό σῶμα, ἐάν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, δέν εἶναι φύσει κακό. Λένε μερικοί· ἡ ψυχή ἔχει ἀξία… τό σῶμα, ὤχ καημένε, τό σῶμα τίποτε. Ἤ ἀκόμα χειρότερα· τό σῶμα; Εἶναι ἡ ἕδρα τοῦ κακοῦ. Εἶναι ἡ ἕδρα τῶν ἐπιθυμιῶν. Τό σῶμα; Τό σῶμα δέν εἶναι οὔτε ἕδρα τοῦ κακοῦ, οὔτε ἀπό μόνο του εἶναι κακό. Τό κακό δέν ὑπάρχει στή φύση. Τό κακό εἶναι στήν προαίρεση. Ὅ,τι ὁ Θεός δημιουργεῖ εἶναι ἀγαθό. Ὁ Θεός δέν κάνει οὐσίες κακές. Ὁ διάβολος εἶναι οὐσία, ἀλλά δέν εἶναι οὐσία κακή. Ἀλλά μετεβλήθη σέ κακότητα ἀπό τήν ἴδια του τήν προαίρεση. Ἤθελε νά γίνει κακός ὁ διάβολος. Ἦταν ἄγγελος ἀγαθός. Ὁ Θεός, λοιπόν, δέν κάνει κακές οὐσίες. Ἄρα τό σῶμά μου δέν εἶναι κακό. Αὐτά πού λέμε εἶναι θεωρητικά, εἶναι ἡ γραμμή πλεύσης μας. Ἀλλά, ἄν θέλετε ἔχουν μία ἀπέραντα μεγάλη πρακτική ἀξία. Ἄλλο εἶναι ὁ Θεός καί ἄλλο ὁ ἄνθρωπος. Ἀκόμα, ὅταν λέγει, ὅτι ὁ Θεός ἐποίησεν τόν ἄνθρωπο, ἔχουμε καί μία ἀντιδιαστολή. Ἕνα ξεχώρισμα. Ἄλλο ὁ Θεός καί ἄλλο ὁ ἄνθρωπος. Δέν μπερδεύονται αὐτά τά δύο. Ὁ Θεός εἶναι ὁ δημιουργός, ὁ ἄνθρωπος εἶναι τό δημιούργημα. Θά μοῦ πεῖτε, τί σχέση ἔχει αὐτό; Ἔχει μεγάλη σημασία. Σέ ἕνα λεξικό, ὑλιστικό λεξικό, τό δόγμα ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο εἶναι, λέγει ἀληθινό ἀπό τήν ἀνάποδη. Δηλαδή δέν ἔκανε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος ἔκανε τόν Θεό. Δηλαδή δέν ὑπάρχει ὁ Θεός. Μέ τήν φαντασία μας τό φτιάχνουμε αὐτό καί τίποτα ἄλλο. Λάθος. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο καί ἀντιδιαστέλλεται ὁ Θεός ἀπό τόν ἄνθρωπο. Ἄλλο εἶναι ὁ Θεός καί ἄλλο εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Κτίστης καί κτίσμα. Δημιουργός καί δημιούργημα. Καί δέν μπερδεύονται. Ὅπως δέν μπερδεύονται καί στόν Βουδιστικό πανθεϊσμό. Βλέπετε, παίρνω ὅλες τίς θέσεις, καί τοῦ ὑλισμοῦ καί τοῦ πανθεϊσμοῦ κτλ., ἀπό αὐτά πού κυκλοφοροῦν. Νά εἶστε πάντοτε ἐνήμεροι σέ ὅ,τι ἀκοῦτε καί ὅ,τι διαβάζετε.

 Ἄνθρωπος εἶναι καί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα. 

   Τρίτον. «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο». Τί σημαίνει ἄνθρωπος; Ἡ ἀληθής ἐτυμολογία τῆς λέξεως μᾶς εἶναι ἄγνωστη. Μερικοί λένε ὅτι παράγεται ἀπό τό «ἄνω θρώσκω» δηλαδή εἶμαι ὄρθιος, κοιτάζω πρός τά πάνω. Ἀλλά, παρά ταῦτα, ἡ ἐτυμολογία τῆς λέξης ἡ ἀληθής εἶναι ἄγνωστη. Οἱ ἐθνολόγοι καί οἱ γλωσσολόγοι ἔχουν μπροστά τους ὅλες τίς γλῶσσες καί ὅλους τους λαούς καί ἐξετάζουν πολλά πράγματα καί τά πορίσματά τους πολλές φορές μας εἶναι πάρα πολύ χρήσιμα. Μέσα σέ μία λέξη διασώζεται κάτι σπουδαῖο καί ἐκφράζει κάποτε μίαν ἀλήθεια. Γι’ αὐτό ποτέ νά μήν ἀντιπαρέρχεσθε τή γλώσσα. Ὅποια γλώσσα. Πάρτε παράδειγμα τή λέξη «πατήρ». Γλωσσολογικά αὐτό τό Π ὑπάρχει μέσα σ’ ὅλες τίς εὐρωπαϊκές γλῶσσες. Πέρ στά γαλλικά, θά μπεῖ «μπαμπάς», κτλ.. Αὐτό τό π εἶναι ὁμηρικό. Παπάκι, μπαμπούλης, ὁ μπαμπάκος, προσέξτε! Εἶναι ὁμηρικό. Εἶναι ὁμηρικό καί δέν εἶναι γαλλικό πού ἦρθε στήν Ἑλλάδα. Ἀλλά εἶναι ἑλληνικό πού πῆγε στή Γαλλία. Οἱ Λάκωνες ἔλεγαν τήν γυναίκα «ἡ ἄνθρωπος». Ὅσοι εἶναι ἀπό ἐσᾶς φιλόλογοι, παραπέμπω στό λεξικό «Λίντελ καί Σκότ» νά τό βροῦν αὐτό. Στό λῆμμα «ἄνθρωπος». Οἱ Λάκωνες, λοιπόν, λέγουν «ἡ ἄνθρωπος». Καί στήν ἑλληνική γλώσσα ἔχουμε καί τήν συγκοπή καταλήξεων τῶν λέξεων. Στήν ἀρχαία ἑλληνική στά θηλυκά σέ ω, λέμε, ἡ Λητώ, τῆς Λητοῦς. Λέμε ὅμως στήν νεοελληνική μας γλώσσα ἡ Μαγδάλω, ἡ Σύρμω. Τό «Μαγδάλω» δέν τό γράφουμε μέ ο, τό γράφουμε μέ ω. Μάλιστα στά διηγήματα τοῦ Παπαδιαμάντη ἔχουμε αὐτά τά Σκιαθίτικα ὀνόματα τό Μελανιώ καί τό Μελαχρώ κλπ. ὅλα αὐτά πού τελειώνουν σέ ω. Λοιπόν, ἀκοῦστε, παρακαλῶ. Οἱ Λάκωνες ἔκοβαν, τό τροποποιοῦσαν αὐτό τό «ἡ ἄνθρωπος» καί τό ἔκαναν «ἡ ἀνθρωπώ». Ἦταν ἡ γυναίκα! Ἄ, ὥστε, λοιπόν, ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος! Ἔ, βέβαια εἶναι ἄνθρωπος. Γιατί ὑπῆρξαν ἐποχές πού ἡ γυναίκα δέν ἐθεωρεῖτο ἄνθρωπος; Ὅλες οἱ ἐποχές τῆς Ἱστορίας τῆς ἀνθρωπίνης τέτοιες ὑπῆρξαν. Δέν θεωροῦσαν τήν γυναίκα ἄνθρωπο. Καί σᾶς μίλησα μέ τόση λεπτομέρεια, ὅση σηκώνει ν’ ἀκούσετε ἐσεῖς, ἀκριβῶς γιά νά καταλάβετε ὅτι καί ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος. Καί ὁ ἄνδρας, λοιπόν, εἶναι ἄνθρωπος καί ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος.

Ἡ Ἁγία Γραφή διασώζει τόν ἀληθινό φεμινισμό.

   Ἐδῶ θά ἤθελα νά καταλάβετε ἀκόμα ὅτι τόσο ὄψιμα ἔρχεται νά διακηρύξει ὁ φεμινισμός ὅτι ἡ γυναίκα ἔχει δικαιώματα ὅπως καί ὁ ἄνδρας. Τρομάρα τους! Πολύ πρίν αὐτά τά πράγματα ἦταν κατατεθειμένα. Καί μάλιστα ἐκεῖ πού αὐτοί ἀρνοῦνται. Ποῦ; Στήν Ἁγία Γραφή! Αὐτά εἶναι κατατεθειμένα στήν Ἁγία Γραφή. Ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία διασώζει τόν ἀληθινό φεμινισμό. Δηλαδή τήν ἀληθινή κατάσταση τῆς γυναίκας, τήν ἀνθρωπιά της. Καί ὅτι καί ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος. Θά δοῦμε ὅτι ἡ Ἁγία Γραφή ἀναφέρεται στήν γυναίκα καί ξέρετε πῶς τήν λέγει; Ἀπό τό «ἄνδρας» τήν λέγει «ἡ ἀνδρίς». Πού σημαίνει ὅτι καί ἡ γυναίκα εἶναι ὅ,τι καί ὁ ἄνδρας, ἀπό πλευρᾶς ἐννοίας ἀνθρώπου. Θά ἐπανέλθω στό θέμα, ἀλλά τώρα ἔτσι ἐν παρόδῳ τό ἀναφέρω. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ ἄνδρας μέ τήν γυναίκα ἔχουν βεβαίως σωματικές διαφορές. Διότι πρέπει νά ἐξυπηρετήσουν κάποιους σκοπούς. Αὐτό πού λέμε φύλα. Λέμε τό ἀνδρικό φύλο, τό γυναικεῖο φύλο. Σᾶς κάνει ἐντύπωση ὅτι ἡ ἑλληνική γλώσσα διατηρεῖ σέ θηλυκό γένος τήν ψυχή καί διά τόν ἄνδρα καί διά τήν γυναίκα χρησιμοποιεῖ τήν ἴδια λέξη; Λέμε ὁ ἄνδρας, ἡ ψυχή μου. Λέγει ἡ γυναίκα, ἡ ψυχή μου. Αὐτό σᾶς κάνει ἐντύπωση; Τί σημαίνει αὐτό; Σᾶς εἶπα· ἡ γλώσσα ἔρχεται νά ἀποκαλύψει πολλά πράγματα. Μέσα της ὑπάρχουν μυστικά. Αὐτά πού λέμε τά μυστικά τῆς παράδοσης τῆς ἀνθρωπότητας. Ἤ ἀκόμα, πῶς ξεκίνησαν κάποια πράγματα, κάποιες καταστάσεις, κάποια γεγονότα, πού πέρασαν μέσα στήν ἐτυμολογία τῶν λέξεων. Καί διά τῆς ἐτυμολογήσεως μιᾶς λέξης ἀνακαλύπτουμε τίς ρίζες καί τήν καταγωγή μιᾶς καταστάσεως. Γι’ αὐτό ἡ γλωσσολογία εἶναι πάρα πολύ σπουδαία καί πρέπει νά τή μελετοῦμε. Λοιπόν, τί σημαίνει αὐτό; Ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα εἶναι ἴσιοι. Εἶναι τό ἴδιο πρᾶγμα. Καί ἀπέναντι στό Θεό εἶναι τό ἴδιο. Ἔτσι στήν πράξη πιά, στόν Χριστιανισμό θά σᾶς πῶ μόνο μία λέξη, μία κουβέντα. Δέν ὑπάρχει ἀνδρικό εὐαγγέλιο καί γυναικεῖο εὐαγγέλιο. Ὑπάρχει τό Εὐαγγέλιο! Πού σημαίνει· ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα στέκονται ἴσα μπροστά στό Θεό.

Ὁ Θεός ὀνομάζει τόν ἄνθρωπο.

   Σᾶς κάνει ἐντύπωση ὅτι, ὅταν ὁ Θεός δημιουργεῖ ὅλα τά ὄντα, λέγει: Νά γεννηθοῦν οἱ ἰχθύες. Νά γίνουν ψάρια. Νά γίνουν πτηνά, πουλιά. Νά γίνουν κτήνη, νά γίνουν θηρία. Μέ τήν λέξη «κτήνη» ἐννοεῖ αὐτά πού κατόπιν ὁ ἄνθρωπος ἐξημέρωσε. Δέν ὀνοματίζει κανένα ζῶο, ἀλλά τά παίρνει σέ μεγάλες κατηγορίες. Ψάρια, πτηνά, ἑρπετά καί ζῶα, τετράποδα, κτήνη, θηρία. Δέν λέγει κανένα ὄνομα. Θά δοῦμε ἀργότερα ὅτι τά ὀνόματα κλήθηκε ὁ Ἀδάμ νά τά δώσει στά ζῶα. Νά πεῖ ἐσύ λέγεσαι γάτα, ἤ σέ ὀνομάζω γάτα, ἐσένα σέ ὀνομάζω σκύλο, ἐσένα λιοντάρι, ἐσένα φίδι κ.ο.κ.. Τί ἀξία ἔχει αὐτό; Σημαντική! Διότι εἰδικά γιά τόν ἄνθρωπο δίδεται ὄνομα. Ποιό ὄνομα; Ἄνθρωπος! «Καί τοῦτο διότι πόσων εἰδῶν κτήνη ἔχουμε; Πάρα πολλά. Πόσων εἰδῶν πουλιά ἔχουμε; Πόσων εἰδῶν ψάρια ἔχουμε; Πάρα πολλά. Πόσων εἰδῶν ἀνθρώπους ἔχουμε; Δέν ἔχουμε πολλῶν εἰδῶν. Ἕναν ἄνθρωπο ἔχουμε. Τόν ἄνθρωπο! Τίποτε ἄλλο. Πού σημαίνει ὅτι ὁ μπακαλιάρος δέν ἔχει καμία σχέση μέ τή μαρίδα. Ἀλλά ἔχει ἄμεση σχέση ὁ μαῦρος της Ἀφρικῆς μέ τόν ἄσπρο της Εὐρώπης. Διότι καί ὁ μαῦρος τῆς Ἀφρικῆς εἶναι ἐξίσου ἄνθρωπος. Ἐξίσου, οὔτε παραπάνω οὔτε παρακάτω, μέ τόν ἄνθρωπο τῆς Εὐρώπης. Αὐτό ἔχει καμία ἀξία κοινωνικά; Ἄν ἔχει ἀξία; Ἀπέραντη ἀξία ἔχει. Τρομακτικά μεγάλη ἀξία ἔχει. Πού δείχνει ὅτι ἐδῶ πέρα, ὅταν ὁ Θεός δίνει αὐτό τό ὄνομα «ἄνθρωπος», ὁ ἄνθρωπος ἔχει μία ξεχωριστά δημιουργική πράξη καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἄνθρωποι. Μάλιστα προσέξτε, δίνει ἑνική ἐκφορά. Λέγει· «ποιήσωμεν ἄνθρωπον». Καί μετά, κοιτάξτε ἐδῶ κάτι τό ἀσύντακτο. «Καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, καί ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καί θῆλυ». Ἄ, ὥστε, λοιπόν, ὁ «ἄρσεν» εἶναι ἄνθρωπος. Ἡ «θῆλυ» εἶναι ἄνθρωπος. Ἐποίησεν αὐτόν ἄρσεν καί θῆλυ. Καί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα, λοιπόν, ἄνθρωπος, καί μετά λέει. «ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς». Πληθυντικός. Τούς ἔκανε αὐτούς ἄρσεν καί θῆλυ. Ἀλλά ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα. Πού σημαίνει σ’ αὐτήν τήν ἑνική ἐκφορά, ὅτι ἕνας ἄνθρωπος ἔγινε. Ὁ Ἀδάμ! Καί Ἀδάμ θά πεῖ πρωτόπλαστος! Ἅμα θά φθάσουμε στό ὄνομά του θά ποῦμε πιό πολλά. Ἄρα, λοιπόν, καί ὁ λευκός καί ὁ μαῦρος καί ὁ κίτρινος, νά μείνω σ’ αὐτές τίς τρεῖς φυλές, εἶναι ἄνθρωποι.

Καί ὁ λευκός καί ὁ μαῦρος καί ὁ κίτρινος εἶναι ἄνθρωποι. 

Οἱ Εὐρωπαῖοι, οἱ προκομένοι λευκοί εἶναι ἄνθρωποι πού μέσα τους ἔχουν πολλή ὑπερηφάνεια καί δημιούργησαν πάντα στήν Ἱστορία ἕνα ρατσισμό. Ὅταν πῆγαν, λοιπόν, οἱ Εὐρωπαῖοι μέ τόν Κολόμβο στήν Ἀμερική, βρῆκαν ἐκεῖ τούς ντόπιους τους ἐρυθρόδερμους, τούς Ἴνκας. Τούς θεώρησαν ὅτι εἶναι ἄλλοι ἄνθρωποι αὐτοί. Κατώτεροι. Ὅτι ἔπρεπε νά ὑπηρετήσουν τήν ἄσπρη φυλή, τήν λευκή φυλή. Καί μετά, ὅταν ἐγκαταστάθηκαν οἱ Εὐρωπαῖοι στήν Ἀμερική, μέ τίς μεταναστεύσεις ἐκεῖνες τίς ἀλλεπάλληλες ἀπό τήν Εὐρώπη, τότε ἄρχισε καί τό δουλεμπόριο. Κουβαλοῦσαν τούς μαύρους ἀπό τήν Ἀφρική, ἀφοῦ τούς ἔπιαναν ὅπως πιάνουν τά θηρία, πού κάνουν λάκκους καί πέφτουν μέσα τά λιοντάρια καί τ’ ἄλλα θηρία. Τούς κουβαλοῦσαν στά ἀμπάρια τῶν καραβιῶν. Ὁ Θεός ξέρει πόσοι λίγοι ἔφθαναν στήν Ἀμερική, γιατί τούς κάρφωναν στά ἀμπάρια μέσα σάν ζῶα. Κάρφωναν τίς πόρτες. Ἐκεῖ ἀρρώστιες, πείνα, ἀθλιότητα. Ξερίζωναν ἀπό τή γῆ τους τούς μαύρους καί τούς κουβαλοῦσαν στήν Ἀμερική γιά νά τούς πουλήσουν στά σκλαβοπάζαρα. Διαβάστε τήν «Καλύβα τοῦ Μπάρμπα-Θωμά», θά δεῖτε ἐκεῖ ἀνάγλυφα τήν ἀθλιότητα τῆς λευκῆς φυλῆς. Γιατί; Ξέρετε; Πίστευαν ὅτι ἡ μαύρη φυλή πρέπει νά ὑπηρετεῖ τήν λευκή φυλή. Κάποτε θυμᾶμαι εἶπα σ’ ἕναν Ἕλληνα καί δή κληρικό καί πολύ μορφωμένο. «Καλά, γιατί νά μήν πάρει ἀπό τήν βρύση πού παίρνει νερό ὁ λευκός καί ὁ μαῦρος;» «Ἀστειεύεσαι;» μοῦ λέει. «Εἶναι βρωμιάρηδες αὐτοί». Ἁπλῶς βρωμιάρηδες; Ὑπάρχει αὐτή ἡ διάκριση, πού δείχνει πόσο ἁμαρτάνουμε ἀπέναντι στό Θεό. Ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ἕνας κώδικας πού μᾶς δίνει τήν ἀλήθεια ἀτόφια. Ἔξω ἀπό τίς ἀνθρώπινες θεωρίες. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Καί ὁ μαῦρος καί ὁ κίτρινος καί ὁ ἄσπρος εἶναι ἄνθρωποι. Δέν μπορεῖς νά λές ὅτι αὐτοί δέν εἶναι ἄνθρωποι. Κι αὐτό ἔχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία ἀπό κοινωνικῆς καί πρακτικῆς πλευρᾶς.

Ὁ γνήσιος ἀνθρωπισμός πηγάζει ἀπό τό Λόγο τοῦ Θεοῦ.

   Ἔτσι δέν πρέπει νά ὑποτιμοῦμε ποτέ τά δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Δέν μποροῦμε νά ποῦμε, αὐτός εἶναι παρακατιανός. Νά τό πάρω, ἔτσι καί πιό ἰδιαίτερα στό χῶρό μας˙ δέν μπορεῖς νά πεῖς, ἐγώ εἶμαι πρωτευουσιάνος καί αὐτός εἶναι χωριάτης. Ὅτι ἐγώ εἶμαι ἀνώτερος καί αὐτός εἶναι κατώτερος. Μπορεῖ νά ἔχει μόρφωση πιό πολύ ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο. Μπορεῖ νά φέρεται περισσότερο πολιτισμένα ὁ ἕνας ἀπό τόν ἄλλο. Ἀλλά αὐτά ὅμως δέν εἶναι στοιχεῖα πού πρέπει νά κάνουν τούς ἀνθρώπους νά ἔχουν διακρίσεις ἀνάμεσά τους. Γιατί εἶναι ἠμαρτημένον. Ὁ Θεός, ὅταν ἔγινε ἄνθρωπος καί ἦρθε στήν γῆ, εἶπε. «Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη». Καί βάζει καί τό συμπλήρωμα, γιά νά μήν πεῖ κανείς, ποιά εἶναι αὐτά τά «πάντα τά ἔθνη»; Βάζει καί «ἕως ἐσχάτων τῆς γῆς!». Ποιές εἶναι αὐτές οἱ ἐσχατιές τῆς γῆς; Ἀφοῦ εἶναι στρογγυλή, δέν ἔχει ἐσχατιές, δέν ἔχει ἄκρες ἡ γῆ. Πῶς δέν ἔχει; Ἄν πᾶς ἐκεῖ πάνω στό Βόρειο Πόλο, εἶναι μία ἐσχατιά. Εἶναι οἱ Λάπωνες. Καί ἐκεῖ πῆγε τό Εὐαγγέλιο. Καί ὁ Χριστός εἶπε ὅτι καί ἐκεῖ πρέπει νά πάει. Καί στήν Ἀλάσκα νά πάει. Καί στά νησιά τοῦ Εἰρηνικοῦ πρέπει νά πάει. Καί στήν Γῆ τοῦ Πυρός κάτω στήν νότιο Ἀμερική πρέπει νά πάει. Παντοῦ πρέπει νά πάει. Γιατί; Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, ὅλοι κατάγονται ἀπό ἕναν ἄνθρωπο, τόν Ἀδάμ. Νά ὁ ἀληθινός ἀνθρωπισμός! Βλέπετε; Μιλᾶνε γιά ἀνθρωπισμό στήν ἐποχή μας. Ἀλλά αὐτός ὁ ἀνθρωπισμός εἶναι μεροληπτικός. Εἶναι ψεύτικος, εἶναι φιλοσοφικός, εἶναι νόθος, εἶναι σκάρτος. Ὁδηγεῖ σέ πολέμους. Ὁδηγεῖ σέ μονομέρεια, ὁδηγεῖ σέ ἐκμετάλλευση. Ὁ γνήσιος ἀνθρωπισμός πηγάζει μέσα ἀπό τό λόγο τοῦ Θεοῦ. Μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. Ἐκεῖ εἶναι κατατεθειμένος ὁ γνήσιος ἀνθρωπισμός.

6-2-1983

14η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ!

Χριστιανική Ἀνθρωπολογία. 1/59. Ἡ βουλή τοῦ Θεοῦ διά τήν δημιουργίαν τοῦ ἀνθρώπου.

†. «Καί εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλά». Τά εἶδε ὁ Θεός ὅλα ὅτι ἦσαν καλά. Ὥστε, λοιπόν, δέν ὑπάρχει κανένα δημιούργημα πού δέν εἶναι καλό. Ἄν κάποια μᾶς φαίνονται ἐμᾶς ὅτι δέν εἶναι καλά, εἶναι γιατί τά ἀνθρώπινα μάτια μας πιά ἔχουν χαλάσει. Εἶναι πάρα πολλά ἐκεῖνα πού δέν βλέπουμε καλά. Χρειάζεται νά ξαναποκτήσουμε τά μάτια πού εἴχαμε πρίν ἀπό τήν πτώση τῶν πρωτόπλαστων, γιά νά δοῦμε μέ ἐκεῖνα τά μάτια τή δημιουργία. Γι’ αὐτό λέγουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, τό λέγει καί ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης αὐτό, ὅτι μποροῦμε νά βλέπουμε τά κτίσματα, μποροῦμε ἀπό τά κτίσματα πολλά πράγματα νά μάθουμε. Ο Μ. Βασίλειος ἔγραψε τήν περίφημη Ἑξαήμερό του. Ἐκεῖ κάνει μία τέτοια ἀνάλυση στά ὄντα,πού γιά τήν ἐποχή του ἦταν κάτι πάρα πολύ μεγάλο καί σπουδαῖο. Οἱ παρατηρήσεις του εἶναι τόσο λεπτές, ὥστε θά μείνουν πάντοτε κλασσικές. Ἀλλά τί εἶναι ἐκεῖνο πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά μπορεῖ νά βλέπει τά ὄντα ὅπως βγῆκαν ἀπό τά χέρια τοῦ Θεοῦ; Ἐάν κάνει μία ἐργασία στόν ἑαυτό του. Τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς του! Ξέρετε πόσο ἐπιπόλαιο εἶναι νά λέει κανείς ὅτι ἔχει καθαρή καρδιά. Οὔτε διανοούμεθα τί θά πεῖ καθαρή καρδιά. Εἰλικρινά δέν ἔχουμε καθαρή καρδιά. Ἐκεῖνος πού ἔχει ἐπίγνωση τί θά πεῖ καθαρή καρδιά, αὐτός μόνο μπορεῖ νά καταλάβει, τί θά πεῖ πρέπει νά καθαρίσω τήν καρδιά μου, γιά νά μπορῶ νά κοιτάξω κατάματα τά ὄντα. Θά σᾶς πῶ ἕνα μικρό μόνο παράδειγμα. Ὅταν βλέπουμε τήν κτίση, πολλές φορές σκανδαλιζόμεθα. Ἤ δημιουργοῦνται πειρασμοί σέ μᾶς. Μπορεῖ κανείς νά δεῖ τήν δημιουργία χωρίς καθόλου νά σκανδαλίζεται; Ὅπως ἕνα μικρό παιδί θά ἔβλεπε τήν δημιουργία μέ πάρα πολλή ἁπλότητα; Μπορεῖς νά βλέπεις σχήματα καί τό μυαλό σου νά μήν πηγαίνει σέ τίποτα ἔξω ἀπό ἐκεῖνο πού βλέπεις; (Τό παράδειγμα δέν εἶναι δικό μου, εἶναι τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου). Τότε ἔχεις καθαρή καρδιά. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς εἶναι τεράστιο ἔργο. Ἦταν τό ἔργο μιᾶς ὁλόκληρης ζωῆς ὅλων τῶν Ἁγίων. Ἄν, λοιπόν, δοῦμε μέ τά μάτια αὐτά, τότε θά δικαιώσουμε τήν Ἁγία Γραφή, πού ὅταν ὁ Θεός εἶδε τά δημιουργήματά Του εἶπε, ὅτι ἦσαν ὅλα καλά. Τό δυστύχημα εἶναι, ἀντίστροφα, ὅτι φθάνουμε νά λέμε· μά ὁ Θεός ἔκανε ἀκάθαρτα πράγματα; Μά ἔκανε ἀνάποδα πράγματα; Ἔκανε πράγματα τά ὁποῖα ἠθικῶς δημιουργοῦν σέ μᾶς μία εὐαισθησία καί λέμε· ὁ Θεός τά ἔκανε αὐτά; Δέν εἶναι ἐκεῖ τό θέμα. Εἶναι στό θέμα, ἐμεῖς πώς βλέπουμε τά πράγματα. Μέ τήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου τά πάντα ἔγιναν καλά λίαν. Ὁ Θεός ὅλα τά ἔκανε καλά. Δέν ὑπάρχει τίποτε πού νά μήν εἶναι καλό. Προσέξτε τί γράφει ἡ Ἁγία Γραφή. «Καί εἶδεν ὁ Θεός, ὅτι καλά». Λίγο πιό κάτω θά πεῖ· «καί εἶδεν ὁ Θεός τά πάντα ὅσα ἐποιησεν καί ἰδού καλά λίαν». Ὥστε, λοιπόν, κάτι ἔλειπε ἐδῶ, ὅταν εἶπε τό «καλά». Ἔ, βέβαια, κάτι ἔλειπε. Ἔλειπε κάτι τό πολύ οὐσιῶδες. Ἔλειπε ὁ ἄνθρωπος! Ὅταν θά δημιουργήσει καί τόν ἄνθρωπο, τότε θά δεῖ ὅλα τά δημιουργήματά Του, ὅπως σαφῶς λέγει τό ἱερό κείμενο, ὅτι εἶδεν ὁ Θεός τά πάντα ὅσα ἐποίησε, ὅλα ὅσα ἔκανε, καί τότε εἶπε· νά ὅλα εἶναι πολύ καλά. Αὐτό τό «καλά λίαν», προστίθεται τώρα μέ τήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου.

  Ὥστε μέ τό σημερινό μας θέμα μπαίνουμε στήν ἀνάλυση, στή θεώρηση τῆς Χριστιανικῆς Ἀνθρωπολογίας. Μέχρι τώρα μιλούσαμε διά τήν Χριστιανική Κοσμολογία. Ἄς δοῦμε, λοιπόν, πῶς ἐκινήθη ὁ Θεός στήν δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου. «Καί εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν, καί ἀρχέτωσαν τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης καί τῶν πετεινῶν τοῦ οὐρανοῦ καί τῶν κτηνῶν καί πάσης τῆς γῆς καί πάντων τῶν ἑρπετῶν τῶν ἑρπόντων ἐπί τῆς γῆς» (Γένεσις, κεφ. 1, 26) Ἐδῶ εἶναι τρόπον τινά ἡ σκέψη καί ἡ ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ νά δημιουργήσει ἕνα καινούργιο δημιούργημα, πού λέγεται ἄνθρωπος. Εἶπα, τρόπον τινά, διότι ὁ Θεός δέν ἔχει οὔτε σκέψη, οὔτε ἀπόφαση. Θέλω νά σᾶς βοηθήσω γιά νά ξεπερνᾶμε τήν ἀνθρώπινη κατασκευή. Ὅταν λέμε σκέψη καί ὅταν λέμε ἀπόφαση, αὐτά εἶναι στοιχεῖα διαδικασίας τοῦ ἀνθρώπινου νοῦ. Ὁ Θεός δέν ἔχει νοῦ, ὅπως εἶναι ὁ ἀνθρώπινος νοῦς, ὁ ὁποῖος χρειάζεται μία διαδικασία νά σκεφθεῖ, νά ἐγκρίνει, νά ἀπορρίψει, νά ἀποφασίσει κ.ο.κ. Αὐτά ἀποτελοῦν μόνο διαδικασία τῆς ἀνθρώπινης διάνοιας. Στό Θεό δέν ὑπάρχει αὐτό. Ἄρα εἶναι λάθος νά ποῦμε ὅτι ὁ Θεός σκέπτεται ἤ ὁ Θεός ἀποφασίζει. Δέν ὑπάρχει ἐπίσης στό Θεό ὁ χρόνος. Ἕνα βασικό στοιχεῖο στήν διαδικασία τῆς ἀνθρώπινης διάνοιας εἶναι ὁ χρόνος. Ἀφοῦ, λοιπόν, γιά τό Θεό δέν ὑπάρχει ὁ χρόνος, καταλαβαίνετε ὅτι δέν σκέπτεται ὁ Θεός. Οὔτε ἀποφασίζει ὁ Θεός! Γι’ αὐτό εἶπα τρόπον τινά. Ἀλλά πρέπει ὅμως κατά ἕνα ἀνθρωπομορφικό καί κατά ἕνα ἀνθρωποπαθῆ τρόπο ἡ Ἁγία Γραφή νά μᾶς παρουσιάσει ἐκεῖνα πού ὁ Θεός δημιουργεῖ πιά μέσα στό χρόνο, γιά νά τά καταλάβουμε ἐμεῖς. Ἔτσι ἐδῶ σάν νά βλέπουμε, ὅτι ὁ Θεός σκέπτεται καί ὁ Θεός ἀποφασίζει γιά νά δημιουργήσει τόν ἄνθρωπο. Καί εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν, νά κατασκευάσουμε. Σέ ποιόν εἶπε ποιήσωμεν; Σέ ποιόν εἶπε ὁ Θεός νά κατασκευάσουμε; Τό εἶπε στόν ἑαυτό Του. Διότι δέν ἔχουμε πολλούς θεούς, ὥστε ὁ ἕνας νά συσκέπτεται μέ τόν ἄλλον, νά ἀποτελοῦν συμβούλιο, τρόπον τινά, οἱ θεοί γιά νά δοῦν τί θά κάνουν. Δέν ὑπάρχει αὐτό. Ἐπειδή βέβαια οἱ ἄνθρωποι ἔχουν τήν ἀνθρώπινη διάνοια, μέ τήν διαδικασία πού σᾶς εἶπα, ὁλόκληρη ἡ Ἑλληνική Μυθολογία, ὅπως καί ὅλες οἱ μυθολογίες τῶν λαῶν, ἔχουν αὐτά τά στοιχεῖα τῆς διαδικασίας. Βλέπετε, πῶς ἔχουμε τή Θεογονία τοῦ Ἡσιόδου καί τήν Κοσμογονία. Ὅλα αὐτά εἶναι κατά ἕνα ἀνθρώπινο τρόπο. Οἱ θεοί σκέπτονται, τιμωροῦν, κινοῦνται κατά ἕνα τρόπο ἐντελῶς ἀνθρώπινο. Δέν μπόρεσαν νά πιάσουν τό θέμα. Ἔπρεπε ὁ Θεός νά ἀποκαλύψει τόν ἑαυτό του γιά νά μπορέσουν οἱ ἄνθρωποι νά Τόν γνωρίσουν. Ἐδῶ ὅμως ὁ Θεός δέν ὁμιλεῖ σέ ἄλλους θεούς. Ἀλλά ὅπως σᾶς εἶπα ὁμιλεῖ στόν ἑαυτό του. Καί τοῦτο διότι λέγει· «καί εἶπεν ὁ Θεός, ποιήσωμεν (πληθυντικός, νά κατασκευάσουμε) ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν». Ἐδῶ, λοιπόν, ὁμιλεῖ περί μιᾶς εἰκόνος. Ἄρα βλέπει κανείς καθαρά, ὅτι δέν ἔχουμε πολλούς θεούς. Γιατί θά εἴχαμε καί πολλές εἰκόνες. Τίνος τήν εἰκόνα θά ἔκανε ὁ θεός «Ζεύς»; Βάσει ποιᾶς εἰκόνας θά ἔκανε τόν ἄνθρωπο ὁ Ζεύς; Βάσει τῆς δικῆς του εἰκόνας; Τοῦ πατέρα τοῦ τοῦ Κρόνου ἤ τῆς γυναίκας του τῆς Ἥρας; Βάσει ποιᾶς εἰκόνας; Ἐδῶ εἶπε ὁ Θεός˙ θά κάνουμε τόν ἄνθρωπο νά εἶναι σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τή δική μας. Μία εἰκόνα. Δέν λέει˙ σύμφωνα μέ τίς εἰκόνες μας. Ἀλλά μέ τήν εἰκόνα τήν μία. Καί οὔτε ἀκόμη ὁ Θεός ἀποτείνεται πρός ἀγγέλους. Γιατί ὑπάρχει καί αὐτή, ξέρετε, ἡ θέση. Σημειώσατε· ἐκεῖνα τά ὁποῖα μπορεῖ νά σᾶς παραξενεύουν ὡς ἀπίθανα, ἐπειδή εἶναι σημεῖα πού μέσα στήν ἀνθρώπινη ἱστορία ἔχουν προβληθεῖ, ἔχουν εἰπωθεῖ. Ἐσεῖς νά τά μάθετε καί κάποτε μπορεῖ νά σᾶς χρειαστοῦν. Θά πεῖτε· ἐδῶ τί θά πεῖ, ὅτι δέν ἀποτείνεται πρός τούς ἀγγέλους; Ναί, γιατί ὑπάρχει καί μία θέση, αἱρετική εἶναι αὐτή, ὅτι ὁ Θεός ἐδημιούργησε τόν κόσμο μαζί μέ τούς ἀγγέλους. Δέν εἶναι δυνατόν αὐτό. Διότι ἁπλούστατα οἱ ἄγγελοι εἶναι κτίσματα καί δέν μποροῦν νά συνδημιουργήσουν μέ τόν Θεό. Οἱ ἄγγελοι εἶναι θεατές, ἀφοῦ ἔγιναν πιό μπροστά ἀπό τήν ὑλική δημιουργία, εἶναι μόνο θεατές. Σ’ ὁλόκληρη τή δημιουργία οἱ ἄγγελοι βλέπουν. Δέν μετέχουν σέ τίποτε. Γι’ αὐτό λέγει στό βιβλίο τοῦ Ἰώβ, ὅταν ἔγιναν τ’ ἀστέρια, οἱ ἄγγελοι μέ ἐδοξολόγησαν. Τίποτε ἄλλο. Βλέπουν καί δοξολογοῦν τό Θεό. Μόνο, λοιπόν, ὁ Θεός δημιουργεῖ. Οἱ ἄγγελοι ὅμως εἶναι μάρτυρες τῆς δημιουργίας. Καί αὐτό εἶναι πολύ ὡραῖο γι’ αὐτούς. Εἶναι μάρτυρες. Σέ μᾶς ἔπρεπε ν’ ἀποκαλυφθεῖ. Γιά τούς ἀγγέλους δέν ἀποκαλύφθηκε, ἀλλά ἔγινε μπροστά τους. Ἔγινε στά μάτια τους μπροστά. Ὅμως ὁ Θεός δέν συμβουλεύεται τούς ἀγγέλους γιά νά δημιουργήσει τόν κόσμο. Ἐξάλλου εὐθύς παρακάτω λέγει˙ «καί ἐποιησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον». Δέν λέγει˙ ὁ Θεός μέ τούς ἀγγέλους ἔκαναν τόν ἄνθρωπο. Ἀλλά μόνο ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο.

Τό μυστήριο τῆς Τριαδικότητας τοῦ Θεοῦ.

   Τί σημαίνει αὐτός ὁ πληθυντικός, ὁ ὁποῖος ἔρχεται σάν κάπως ἀσύντακτα, νά μπεῖ ἐδῶ μέσα στό ἱερό κείμενο; Ἐδῶ ἀπό τήν ἀρχή ξεκινήσαμε «καί εἶπεν ὁ Θεός γενηθήτω φῶς, ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν», παντοῦ βλέπουμε τόν Θεό, ἐδῶ βλέπουμε ξαφνικά ἕνα πληθυντικό. Καί λέγει˙ «καί ποιήσωμεν», καί νά κατασκευάσουμε. Τί σημαίνει αὐτός ὁ πληθυντικός; Ἴσως ἀπό τό σχολεῖο σας νά τό γνωρίζετε αὐτό, ὅτι λέγεται ὅτι εἶναι ἕνας πληθυντικός μεγαλειότητας! Ὅπως λέμε, θά ἔλεγε ὁ βασιλεύς «ἡμεῖς», ἐμεῖς δηλαδή, ἐνῶ εἶναι ἕνα πρόσωπο. Λέγεται, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, πληθυντικός μεγαλειότητας. Δέν ἀποκλείεται νά εἶναι καί ἔτσι. Δέν τό ἀπορρίπτουμε αὐτό. Ἀλλά ὅλοι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὑπό τό φῶς τῆς Καινῆς Διαθήκης, βλέπουν ὅτι ἐδῶ ἔχουμε τό Τριαδικό της Θεότητας. Καί ὅταν συνεπῶς λέγει ὁ Θεός˙ «ποιήσωμεν», νά κατασκευάσουμε, ὁμιλοῦν τά τρία πρόσωπα μεταξύ τους τρόπον τινά σάν νά συσκέπτονται, νά διαβουλεύονται, τί θά κατασκευάσουν, πῶς θά κατασκευάσουν ἐκεῖνο πού θά κατασκευάσουν. Εἶναι, λοιπόν, τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Εἶναι ὁ Πατήρ, εἶναι ὁ Υἱός, εἶναι τό Πνεῦμα τό Ἅγιον! Ἀλλά ὁ Θεός εἶναι ὅμως ἕνας. Εἶναι αὐτό τό βαθύ μυστήριο τῆς Τριαδικότητας τοῦ Θεοῦ. Ἐξάλλου ἐνθυμεῖστε στόν πρῶτο καί δεύτερο στίχο τοῦ κεφαλαίου. «καί πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τῶν ὑδάτων». Σᾶς εἶχα ἐξηγήσει ὅτι ἐκεῖ εἶναι ὁ Πατήρ, τό «εἶπεν ὁ Θεός», εἶναι ὁ Θεῖος Λόγος, «ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος» καί ὅπως λέγει ἡ Παλαιά Διαθήκη «τῷ Λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοί ἐστερεώθησαν». Ἀλλά ξέρουμε, χωρίς τόν Ἰησοῦ Χριστόν, «οὐδέ ἓν γέγονεν ὃ γέγονεν». Τίποτε δέν ἔγινε ἀπ’ ὅ,τι ἔγινε. Καί συνεπῶς αὐτό «τῷ Λόγῳ Κυρίου», δηλαδή μέ τόν Λόγον τοῦ Κυρίου ἐστερεώθησαν οἱ οὐρανοί, φανερώνει ὅτι εἶναι τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Θεός Λόγος. Καί «τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ» λέγει. Δηλαδή σάν κάτι νά εἶναι ἄλλο. Ἔ, αὐτό «τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ», ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι πνεῦμα, εἶναι τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα! Ἔτσι, ἐπειδή ἔχουμε τήν φανέρωση τῶν τριῶν προσώπων στήν Καινή Διαθήκη, μέ τό φῶς τῆς Καινῆς Διαθήκης μποροῦμε τώρα νά βλέπουμε τήν Παλαιά Διαθήκη. Καί νά βλέπουμε ὅτι αὐτός ὁ πληθυντικός, δέν εἶναι ἁπλῶς ἕνας πληθυντικός μεγαλειότητας, ἀλλά ἐκφράζει τό Τριαδικό της Θεότητας. Ἀλλά ἐκεῖνο πού εἶναι καταπληκτικό εἶναι τό ἑξῆς: Γιατί θά ἐπανέλθω στό θέμα τοῦ πληθυντικοῦ αὐτοῦ, θά ἐπανέλθω. Τό καταπληκτικό εἶναι τό ἑξῆς˙ ὅτι ἐνῶ γιά ὅλα τά δημιουργήματα ἀφήνεται νά ἐννοηθεῖ ὅτι δημιουργεῖ ὁ Θεός, εἰδικά γιά τόν ἄνθρωπο ἐμφανίζονται καί τά τρία πρόσωπα. Ἔστω μέ τόν ὑπαινιγμό τοῦ πληθυντικοῦ. Γιά νά δείξει ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιούργημα καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδας! Αὐτό εἶναι μεγαλειῶδες! Ἐγώ ὁ φτωχός ἄνθρωπος, ἐγώ ὁ τιποτένιος ἄνθρωπος, ἐγώ πού εἶμαι 1,70, ἐγώ ὁ ἄνθρωπος, εἶμαι δημιούργημα καί τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι’ αὐτό, ὅταν πρέπει νά ξαναγεννηθῶ, νά γίνει ἡ γέννησή μου, τότε θά βαπτιστῶ καί τότε θά μοῦ εἰπωθεῖ˙ «εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Γιατί; Ὄχι μόνο γιά νά ἐκφρασθεῖ εἰς τό ὄνομα τίνος βαπτίζομαι, ἀλλά καί διότι ὅταν ἐδημιουργήθηκα μέ ἐδημιούργησαν καί τά τρία πρόσωπα. Καί τώρα κατά τήν ἀναδημιουργία μου δι’ ὕδατος καί πνεύματος, πού λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, πάλι μετέχουν καί τά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδας. Τί μεγάλη τιμή αὐτό! Ξέρετε, ὅσο προχωροῦμε ἀναλύοντας τό κείμενο καί θά ξετυλίγεται μπροστά στά μάτια μας, τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, θά ἐκπλησσόμεθα καί θά πηγαίνουμε ἀπό τήν μία ἔκπληξη στήν ἄλλη ἔκπληξη. Ὅπως σᾶς ἔλεγα ὅμως, ὅτι δέν εἶναι ὁ μοναδικός πληθυντικός αὐτός, στό σημεῖο πού τώρα συναντοῦμε˙ «καί εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν». Κοιτάξτε αὐτό τό σόλικο. «Εἶπεν ὁ Θεός ποιήσωμεν». Σόλικο θά πεῖ ἀσύντακτο.  Ἔπρεπε νά πεῖ «εἶπε ὁ Θεός ποιήσω». Ἔχουμε καί ἄλλους τρεῖς πληθυντικούς. Καί αὐτός πού λέμε τώρα εἶναι ὁ τέταρτος. Μέσα σέ ὁλόκληρη τήν Παλαιά Διαθήκη.

Μαρτυρίες τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη.

  Ὁ δεύτερος πληθυντικός εἶναι, ὅταν ἁμάρτησε ὁ Ἀδάμ. Ὅταν δοκίμασε τόν καρπό, πού ὁ Θεός τοῦ εἶπε ὄχι, διά νά γνωρίσει τό καλό καί τό κακό, λέγει ἐκεῖ τό ἑξῆς. Εἶναι στό τρίτο κεφάλαιο στίχος 22. «Καί εἶπεν ὁ Θεός˙ ἰδού Ἀδάμ γέγονεν ὡς εἷς ἓξ ἡμῶν». Ὁ Ἀδάμ ἔγινε σάν ἕνας ἀπό ἐμᾶς. Θά δοῦμε ἐκεῖ ἄν αὐτό εἶναι μία εἰρωνική διάθεση τοῦ Θεοῦ ἀπέναντι στόν ἄνθρωπο ἤ κάτι πού, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά τό πῶ ἔτσι (κι αὐτό δέν εἶναι σωστό) κάτι τό τραγικό πιά γι’ αὐτόν τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. Γιατί ἀπό τήν στιγμή πού ὁ ἄνθρωπος ἀφήνει τόν Θεό, θέλει νά γίνει Θεός χωρίς τόν Θεό, μπαίνει στήν πορεία, στήν τροχιά τῆς τραγικότητας. Ξέρετε στόν πιστό, ἤ καλύτερα στόν ἅγιο, τό τραγικό στοιχεῖο δέν ὑπάρχει. Στήν ἀρχαία τραγωδία κατά κανόνα ὑπάρχει τό στοιχεῖο τῆς τραγωδίας, τό τραγικό στοιχεῖο. Στό Χριστιανισμό τό τραγικό στοιχεῖο δέν ὑπάρχει. Ἐκεῖνο πού συνιστᾶ τό τραγικό στοιχεῖο εἶναι ἡ μοίρα, τό γραμμένο, τό ἀναπόφευκτο. Ἐφόσον στόν Χριστιανισμό ὑπάρχει ἡ ἀπόλυτη ἐλευθερία πάνω στήν προαίρεση τοῦ ἀνθρώπου, τό τραγικό στοιχεῖο δέν ὑπάρχει. Ἀπό τήν στιγμή ὅμως πού ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος μέ τήν ἴδια του τήν προαίρεση θά μπεῖ σέ μία δουλεία, θά ὑποδουλωθεῖ, ἤ τό καταλαβαίνει ἤ δέν τό καταλαβαίνει, ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζει νά μπαίνει στήν τροχιά τοῦ τραγικοῦ στοιχείου. Τό τρίτο στοιχεῖο εἶναι, ὅταν ἔγινε ὁ πύργος τῆς Βαβέλ, ἤ μᾶλλον, ὅταν ἐκτίζετο ὁ πύργος τῆς Βαβέλ, λέγει ἐκεῖ. Εἶναι στό βιβλίο τῆς Γενέσεως, στό ἴδιο βιβλίο, στό 11ο κεφάλαιο στίχος 7. «δεῦτε καί καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν ἐκεῖ τήν γλῶσσαν» καί στίχος 8· «καί διέσπειρεν αὐτούς Κύριος». Πληθυντικός, ἑνικός ἀμέσως. Ἐλᾶτε, ἀφοῦ κατεβοῦμε, νά μπερδέψουμε ἐκεῖ τή γλώσσα. Νά λέει ὁ ἕνας «αὐγά» καί ὁ ἄλλος νά καταλαβαίνει «καλάθια». Καί τούς σκόρπισε αὐτούς ὁ Κύριος. Κοιτάξτε, δέν λέει «οἱ κύριοι», ἀλλά λέει «ὁ Κύριος». Γιατί ὁ Θεός εἶναι ἕνας. Ὁπότε ἐδῶ βλέπουμε, ὁ Θεός εἶναι ἕνας, καί διατηρεῖται τό Τριαδικό τοῦ Θεοῦ. Καί τό τέταρτο εἶναι στόν Ἠσαΐα στό 6ο κεφάλαιο, ἀλλά κατά τό ἑβραϊκό κείμενο. Ἡ μετάφραση τῶν 70' δέν διασώζει αὐτόν τόν τέταρτο πληθυντικό, ἀλλά τόν συναντοῦμε στό ἑβραϊκό κείμενο καί μεταφράζουμε σύγχρονα. Καί λέει ἐκεῖ. «Τι να θέλω ἀποστείλει καί τίς θέλει ὑπάγει δι’ ἡμᾶς» (ποιός θά πάει γιά μᾶς;) Ἔτσι βλέπουμε νά ὑπάρχει αὐτός ὁ πληθυντικός, πού δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ὑπαινιγμοί τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τά τέσσερα γνωρίσματα τοῦ ἀνθρώπου.

   Καί τώρα σ’ ἐκεῖνα τά ὁποῖα μᾶς διηγεῖται τρόπον τινά ἡ Ἁγία Γραφή, στή σκέψη καί ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ μέ μία σύντομη πινελιά, ἄς προσπαθήσουμε νά δοῦμε τά γνωρίσματα αὐτοῦ τοῦ καινούργιου πλάσματος πού λέγεται ἄνθρωπος. 

Πρῶτο γνώρισμα, ὅτι αὐτό τό πλάσμα πού θά κάνει ὁ Θεός θά εἶναι σύμφωνα μέ τήν δική του εἰκόνα. Θά δοῦμε τί εἶναι εἰκόνα. Μεγάλο θέμα αὐτό. Ὤ, κάποτε νά ξέραμε τί σημαίνει εἰκόνα τοῦ Θεοῦ! Μεγάλο θέμα! Θά τό ἰδοῦμε ὅμως στό ἑπόμενο θέμα μας, πρῶτα ὁ Θεός. 

Δεύτερο γνώρισμα, εἶναι ἡ ὁμοίωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό. «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». Ὥστε, λοιπόν, ἡ ὁμοίωση εἶναι κάτι διαφορετικό ἀπό τήν εἰκόνα. Ἄλλο τό ἕνα, ἄλλο τό ἄλλο. Θά τό δοῦμε καί αὐτό.

Τρίτο γνώρισμα. Εἶναι ὅτι αὐτό τό πλάσμα πού λέγεται ἄνθρωπος θά ἄρχει ὅλων τῶν κατηγοριῶν τῶν ζώων. Κάνει ἀνάλυση μάλιστα. Θά ἄρχει τῶν ἰχθύων τῆς θαλάσσης, τῶν πτηνῶν, τῶν ἑρπετῶν, τῶν κτηνῶν κτλ.. Ἔτσι θά εἶναι κύριος ὁ ἄνθρωπος τῆς ὑπολοίπου ζωῆς, πού θά ὑπάρχει ἐπάνω στήν γῆ. Αὐτό τό «ἄρχει», τό λεγόμενο «ἀρχικόν», τό ἐξουσιαστικόν, εἶναι ἕνα πολύ σπουδαῖο στοιχεῖο καί ἀποτελεῖ ἕνα βασικό στοιχεῖο μέσα στόν ἄνθρωπο ἀπό τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ.

Καί ἕνα τέταρτο γνώρισμα. Λέγει˙ «ποιήσωμεν ἄνθρωπον…..καί ἀρχέτωσαν». Νά κάνουμε ἄνθρωπο πού νά ἄρχουν. Πάλι ἐδῶ ἀσύντακτο. Θά ἔπρεπε νά πεῖ, ποιήσωμεν ἄνθρωπον καί νά ἄρχει. Ὄχι, νά ἄρχουν. Ὄχι δηλαδή στόν πληθυντικό, ἀφοῦ βάζει ἑνικό. Τί σημαίνει αὐτό; Ὅτι τά γνωρίσματα αὐτά τά ὁποῖα ὁ Θεός σκέπτεται γιά τόν πρῶτο ἄνθρωπο, τόν Ἀδάμ, θά εἶναι κληρονομικά. Θά τά ἔχουν καί οἱ ἀπόγονοί του. Δηλαδή ἐνῶ γιά τά ζῶα καί γιά τά φυτά εἶπε νά ὑπάρχουν κατά γένος, καί αὐτό τό «κατά γένος», ἀφειδῶς λέγεται μέσα στήν Ἁγία Γραφή, «κατά γένος, κατά γένος», στόν ἄνθρωπο δέν λέγει κατά γένος, ἀλλά λέγει αὐτόν τόν πληθυντικό, «ποιήσωμεν ἄνθρωπον καί ἀρχέτωσαν», τόσο ἡ Εὔα πού εἶναι δίπλα του, ὅσο καί οἱ ἀπόγονοί τοῦ ζεύγους αὐτοῦ. Πού σημαίνει, ὅ,τι θά εἶναι ὁ Ἀδάμ, θά εἶναι καί οἱ ἀπόγονοί του. Δέν θά παραλλάσουν. Δέν θά ἔχει ὁ Ἀδάμ κάτι περισσότερο ἀπ’ ὅ,τι θά ἔχω ἐγώ πού εἶμαι ἴσως ἡ χιλιοστή γενεά, ἤ ἡ ἑκατομμυριοστή γενεά. Τό θέμα εἶναι, καί ὅσα νά βάλετε στό παρελθόν καί ὅσα νά βάλετε στό μέλλον, τό θέμα εἶναι ὅτι αὐτό πού δημιουργεῖται ἀνά πᾶσα στιγμή εἶναι ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος φέρει ὅλα τά γνωρίσματα τοῦ προγόνου του, τοῦ Ἀδάμ. Εἶναι ὁ ἴδιος. Δηλαδή; Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ! Ἄν ξέρατε τί σπουδαῖο εἶναι αὐτό! Ἄν ξέρατε! Ξέρετε τί συνέπειες βγαίνουν ἀπό αὐτά, τί ἀνθρωπολογικές συνέπειες; Ἀπ’ αὐτά πού λέμε τώρα καί μοιάζουν ὅτι εἶναι θεωρητικά; Πού καθορίζουν τήν σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό, μέ τόν πλησίον του καί μέ τόν ἑαυτό του; Ξέρετε πόσο σπουδαῖα στοιχεῖα εἶναι αὐτά; Καί ὅτι ἄν αὐτά τά στοιχεῖα κάποτε τά μάθουμε πολύ καλά, ἀνά πᾶσα στιγμή θά μποροῦμε νά ἐλέγχουμε κάθε καινούργια θεωρία πού θά βγαίνει καί θά λέμε ὅτι δέν εἶναι σωστή καί εἶναι ἀπορριπτέα. Καί ὅτι βασικά εἶναι ἀντιανθρωπιστική. Νά τό πῶ ἔτσι˙ ἀντιανθρωπολογική. Ὤ, νά ξέρατε πόσο σπουδαῖα!

Ἀνθρωπολογικές συνέπειες τοῦ τρόπου δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου.

   Βλέπουμε ὅτι θά ὑπάρχουν αὐτά τά κληρονομικά στοιχεῖα σ’ ὅλους τους ἀπογόνους τοῦ Ἀδάμ, ἀλλά καί στόν ἄνδρα καί στή γυναίκα. Γιατί καί ἡ γυναίκα εἶναι ἄνθρωπος. Εἶναι ἄνθρωπος; Μή νομίσετε ὅτι μερικά πράγματα εἶναι αὐτονόητα. Γυρίστε λίγο πίσω νά δεῖτε κατά πόσο μπορεῖ νά εἶναι αὐτά αὐτονόητα. Πόσο πίσω; Κατ’ ἀρχάς λίγα χρόνια, πολύ λίγα χρόνια, μερικές δεκάδες χρόνια πίσω, γιά νά δεῖτε ποιά ἦταν ἡ θέση τῆς γυναίκας μέσα στή γνωστή μας, πολιτισμένη μας κοινωνία. Ἀλλά, ἄν θέλετε ἀκόμα, πηγαίνετε μερικές ἑκατοντάδες χρόνια πίσω, πηγαίνετε στήν ἀρχαία Ἑλλάδα, στήν ἀρχαία Ρώμη, στόν ἀρχαῖο κόσμο, τόν προχριστιανικό νά δεῖτε τί ἦταν ἡ γυναίκα. Ἡ γυναίκα δέν ἐθεωρεῖτο ἄνθρωπος. Ἐθεωρεῖτο "res", πρᾶγμα. Καί τοῦτο ὄχι ἀπό μία διάθεση ὑποτίμησης, ἀλλά ἦταν μία θεωρητική γραμμή, μία θεωρητική βάση, ὅτι ἡ γυναίκα δέν εἶναι ἄνθρωπος. Ὅπως ὑπάρχει ἡ ἄποψη ὅτι τό ἔμβρυο, ἐπειδή δέν εἶναι συμπληρωμένο, ἄς ποῦμε ἕνα ἔμβρυο μίας ἡμέρας, δέν εἶναι ἄνθρωπος, ὅτι θέματα πού ἐπίσης ὑπάρχουν αὐτή τή στιγμή καί τό πρωί ἄν θέλετε ἄκουσα στίς εἰδήσεις γιά τήν μεσογειακή νόσο. Εἰπώθηκαν αὐτά πού εἰπώθηκαν, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τοῦτο· ὅτι ἐάν, ἐφόσον καί καθόσον κριθεῖ ὅτι ἔμβρυο ἔχει μεσογειακή ἀναιμία, θά πρέπει νά γίνει ἀποβολή τοῦ ἐμβρύου, γιά νά μή διαιωνίζουμε ἀνθρώπους, πού θά φέρουν τήν μεσογειακή νόσο. Ἀλλά μέ βάση ποιά κριτήρια θά μποροῦσε νά εἰπωθεῖ αὐτό; Ἐγώ εἶπα˙ μίας ἡμέρας ἄνθρωπος. Νά σᾶς τό πῶ καλύτερα ἔτσι˙ ἅμα σύλληψη, ἅμα ἄνθρωπος. Συνεπῶς εἶναι πλήρης ἄνθρωπος. Καί τίθεται τό ἐρώτημα. Ἔχεις τό δικαίωμα νά ἐπέμβεις σ’ αὐτό πού λέγεται ἄνθρωπος; Ἔστω μέ τά ἐπιχειρήματα, νά βελτιώσουμε τή γενεά, τό εἶδος, τήν ποιότητα; Ἔχεις τό δικαίωμα; Βλέπετε, τί βγαίνει; Καί ἐνῶ σήμερα λέγονται αὐτά ἀνέτως, ὁ πιστός ἄνθρωπος πού ἔχει τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τήν «λυδία λίθο», ἀνά πᾶσα στιγμή μπορεῖ νά λέγει. Ὄχι, κύριοι, πέφτετε ἔξω. Γιατί ὑπάρχει αὐτό τό διαλεκτικό στοιχεῖο. Δέν ἔχουμε πιά κριτήριό μας τό λόγο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἀσάλευτος, ἀλλά ὑπάρχει τό διαλεκτικό στοιχεῖο. Τί εἶναι αὐτό; Κουβεντιάζουμε καί βγάζουμε ἕνα συμπέρασμα. Αὐτό τό συμπέρασμα τό ξανακουβεντιάζουμε καί βγάζουμε ἄλλο συμπέρασμα. Τό δεύτερο αὐτό συμπέρασμα τό ξανακουβεντιάζουμε καί βγάζουμε τρίτο συμπέρασμα. Καί πάει λέγοντας. Αὐτό λέγεται διαλεκτική μέθοδος, γιά νά βγάλουμε αὐτό πού θέλουμε νά βγάλουμε. Καί ἔχουμε φύγει πιά ἀπό τό ἀρχικό μας κριτήριο. Φύγαμε. Ἔτσι μένοντας μέσα σέ ὑποκειμενικά κριτήρια, ξέρετε ποῦ φθάνουμε; Φθάνουμε σ’ ἕνα κυκεῶνα ἀπόψεων, πού ἔχουμε χάσει τά αὐγά μέ τά πασχάλια. Καί δημιουργοῦμε μία κοινωνία ἀνθρώπων, ἡ ὁποία ἀπολήγει στό τέλος μία ζούγκλα. Τό ξέρετε ὅτι σέ λίγο θά φοβοῦνται οἱ ἡλικιωμένοι ἄνθρωποι νά πᾶνε στό νοσοκομεῖο; Ὅταν σιγά-σιγά θά καθιερωθεῖ καί ἡ εὐθανασία; Θά πεῖ ὁ ἡλικιωμένος ἄνθρωπος· ποῦ τό ξέρω; Μπορεῖ καί νά εἶναι καί σχέδιο, ἤ νά γίνει νόμος - δέν ἔχει γίνει ἀκόμα - γιά τήν εὐθανασία. Ποῦ ξέρω, μπορεῖ ἡ πολιτεία νά πεῖ, ἕνας γέρος τόσο κοστίζει, νά τοῦ βάζουμε μία ἔνεση καί νά πηγαίνει στόν ἄλλο κόσμο. Γιατί, λοιπόν, ἐγώ νά πάω στό νοσοκομεῖο; Ἄνθρωπε ἔχεις αὐτή τήν ἀρρώστια, νά πᾶς στό νοσοκομεῖο. Καλύτερα νά πεθάνω στό κρεβατάκι μου, ἔστω μέ τήν ἀρρώστια μου, παρά νά μέ πεθάνουν, ὅταν θά πάω στό νοσοκομεῖο. Ἄ, ὅλα αὐτά ἀπό ποῦ βγαίνουν; Ἀπό δῶ, ἀπ’ αὐτά πού λέμε. Γι’ αὐτό σᾶς εἶπα· ἡ Χριστιανική Ἀνθρωπολογία εἶναι θεμέλιος. Ξέρετε ποιός εἶναι ὁ ἀρχικός θεμέλιος; Εἶναι - προσέξτε με - ὁ Θεός πού ἔγινε ἄνθρωπος! Ἐκεῖ εἶναι ὁ θεμέλιος. Δηλαδή ἡ Χριστολογία. Ἄρα ἡ Χριστιανική Ἀνθρωπολογία στηρίζεται ἐπάνω στήν Χριστολογία. Πάνω στό θέμα Χριστός, Ἰησοῦς Χριστός. Ἔτσι θά μποροῦμε νά κρίνουμε τά πράγματα. Τί λέτε τώρα, ἀπ’ ὅ,τι μπορεῖτε νά ἀντιλαμβάνεσθε, εἶναι σοβαρά θέματα αὐτά; Εἶναι ἐκτάκτως, ἐκτάκτως σοβαρά. Ἀλλά ξαναγυρίζω. Αὐτά τά τέσσερα χαρακτηριστικά, βλέπουμε νά ὑπάρχουν στήν, τρόπον τινά, ἀπόφαση τοῦ Θεοῦ, γιά νά δημιουργήσει τόν ἄνθρωπο. Συνεχίζω παρακάτω˙ «καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον». (Γένεσις,κεφ. 1, 27) Ὥστε νά, εἶπε ὁ Θεός «ποιήσωμεν» καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο. Ἐκεῖνο πού ὁ Θεός ἀποφασίζει, τό ἐκτελεῖ. Ὁ Θεός μετανοεῖ; Στήν Παλαιά Διαθήκη ἔχουμε πολλές φορές ἔκφραση ἤ ἐκφράσεις πού δείχνουν ὅτι ὁ Θεός μετανοεῖ. Δέν μετανοεῖ ὁ Θεός. Ὅ,τι ὁ Θεός κάνει εἶναι καλό καί δέν μετανοεῖ. Ἀλλά ἡ ἔκφραση εἶναι ἀνθρωποπαθής. Ὅπως λέει μία μάνα στό παιδί της˙ μετάνιωσα πού σέ γέννησα. Γιατί ἀπό τόν καιρό πού γεννήθηκές μοῦ δημιουργεῖς προβλήματα. Ὁ Θεός δέν λέγει ὅμως· μετάνιωσα πού σέ δημιούργησα. Ἄν τό πεῖ, θά τό πεῖ πάντοτε μέ τήν διάσταση τήν ἀνθρωποπαθῆ. Ποτέ ὅμως ὁ Θεός δέν μετανοεῖ. Ἀπόδειξη θέλετε; Τρανή, τρανότατη ἀπόδειξη. Γι’ αὐτό τό δημιούργημα, τόν κόσμο, τό σύμπαν αὐτό πού ἔκανε ὁ Θεός, καί πού ἐμεῖς τό παραδώσαμε διά τῆς ἁμαρτίας μας στήν φθορά, ὁ Θεός δέν μετανόησε. Ἀλλά τί θά κάνει; Θά τό καθαρίσει, θά τό ἀφθαρτίσει, θά τό ἀθανατίσει, θά τό κάνει πάλι καινούριο! Νά, τί θά γίνει δυνάμει τῆς ἐνανθρωπήσεώς του! Καί ὅταν θά ἐπανέλθει θά πεῖ˙ - εἶναι στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως - «ἰδού καινά ποιῶ πάντα». (Αποκάλυψις Ιωάννου, κεφ. 21, 5) Νά, ὅλα τά κάνω καινούργια. Ὥστε, ὅ,τι ὁ Θεός κάνει, δέν τό ἐπιστρέφει στό μηδέν, ἀπ’ ὅπου ξεκίνησε ἡ δημιουργία. Ἀλλά τό ἀνακαινίζει, ἐφόσον αὐτό πού ἀνακαινίζει θά ἤθελε νά ἀνακαινισθεῖ. Καί ἄν μέν πρόκειται γιά τήν ἄψυχη ὕλη, δέν τίθεται θέμα. Ἀνακαινίζει ὁ Θεός χωρίς νά ρωτήσει κανέναν. Ὅταν πρόκειται ὅμως γιά τήν ἔλλογη φύση, ὅπως εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί οἱ ἄγγελοι, ἐκεῖ, ἐάν μέν ἐσύ δημιούργησες προϋποθέσεις ἀνακαινίσεως, τότε βρίσκεσαι στό χῶρο τῆς ἀνακαινίσεως, ἐάν ὄχι - καταπληκτικό, φοβερά καταπληκτικό - ὁ Θεός, ἄν δέν θέλεις, δέν σέ γυρίζει στό μηδέν. Καί τότε αὐτό πού δέν σέ γυρίζει στό μηδέν εἶναι ἡ κόλασή σου. Αὐτό εἶναι ἡ κόλαση. Τόν διάβολο δηλαδή, ὅταν θά ἀνακαινίσει τά πάντα, δέν θά τόν ἐκμηδενίσει. Ὅπως δέν θά ἐκμηδενίσει - κατά τό παραμύθι τῶν χιλιαστῶν - καί τούς ἁμαρτωλούς. Δέν ἔχουμε ἐκμηδενισμό. Ξέρετε τί ὡραῖο παραμύθι εἶναι νά πεῖ κανείς, θά ζήσω τή ζωή μου καί δέν μέ νοιάζει πιά ἄν θά ξαναυπάρξω. Σέ ἐκεῖνο τό κατά τά ἄλλα πολύ ὡραῖο ποίημα τοῦ Ζαχαρία Παπαντωνίου, ἡ Προσευχή τοῦ Ταπεινοῦ, πού λέγει. «Θεέ μου σέ εὐχαριστῶ πού εἶδα τίς ἀνατολές, εἶδα τίς δύσεις, εἶπα τήν καλησπέρα μου στούς ἀνθρώπους». «Τώρα, πολύ μοῦ πάει νά θέλω νά ζήσω αἰωνίως, δέν τό θέλω. Νά πεθάνω καί νά μήν ὑπάρξω πιά». Ἤ τό θέλουμε ὅμως ἤ δέν τό θέλουμε, ὁ Θεός δέν θά μᾶς γυρίσει στό μηδέν. Διότι ὁ Θεός ὅ,τι κάνει, δέν ἐπιστρέφει τίποτα στό μηδέν. Πού σημαίνει, δέν μετανοεῖ ὁ Θεός. Φοβερό, φοβερό, φοβερό! Λοιπόν, «καί ἐποίησεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον», τόν ἔκανε ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, «κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἐποίησεν αὐτόν, ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς». «Καί ἔπλασεν ὁ Θεός τόν ἄνθρωπον, χοῦν ἀπό τῆς γῆς καί ἐνεφύσησεν εἰς τό πρόσωπον αὐτοῦ πνοήν ζωῆς, καί ἐγένετο ὁ ἄνθρωπος εἰς ψυχήν ζῶσαν». (Γένεσις, κεφ. 2, 7) Ἐδῶ, ὅπως σᾶς εἶπα, βλέπουμε ὅλη τήν ἀληθινή ἀνθρωπολογία. Σ’ αὐτούς τούς λόγους. Καί εἶναι ἀπορίας ἄξιον, καί μάλιστα κάποτε καί θεολόγοι, φθάνουν νά λέγουν ὅτι ἡ Παλαιά Διαθήκη γενικά καί εἰδικότερα τό βιβλίο τῆς Γενέσεως εἶναι βιβλία πού δέν μᾶς χρειάζονται στήν ἐκπαίδευση. Ἀπορεῖ κανείς. Ἀπορεῖ καί ἐξίσταται. Κατάφερε ὁ διάβολος νά ρίξει τόση στάχτη στά μάτια τῶν ἀνθρώπων, ὥστε νά ποῦν, γι’ αὐτά πού εἶναι τόσο θεμελιώδη, ὅτι δέν μᾶς χρειάζονται. Ἀκριβῶς γιά νά κάνει τή δουλειά του ὁ διάβολος, τήν ὀλέθρια δουλειά του στούς ἀνθρώπους. Τόση σοφία! Βρίσκει κανείς τήν ἀληθινή ἀνθρωπιά μέσα σ’ αὐτά. Βρίσκει τήν καταγωγή του. Καί τ’ ἀπορρίπτει; Καί τό καταπληκτικό ξέρετε ποιό εἶναι; Ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀπορρίψει τά ντοκουμέντα ἐκεῖνα πού τόν πληροφοροῦν γιά τήν καταγωγή του τήν εὐγενῆ, τότε ἑπόμενο εἶναι νά καταλήξει σέ ἀναζητήσεις ὑποκαταστάτων. Νά πάει νά βρεῖ σέ ὑποκατάστατα τήν καταγωγή του. Καί ὅπως ξέρετε, ὑποκατάστατο, στήν προκειμένη περίπτωση εἶναι ἡ θεωρία τῆς ἐξέλιξης. Ἀπό ποῦ κρατάει ἡ σκούφια μου; Ἐκεῖ τρέχω. Γιατί; Γιατί ἄφησα τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί τρέχω στίς ἀνθρώπινες θεωρίες, γιά νά μάθω ἀπό ποῦ κατάγομαι. Εἶναι ἀλήθεια ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἔνδοξο πλάσμα. Τό ἔχουν πεῖ ἄλλοι, πολλοί. Δέν πρωτοτυπῶ πάνω σ’ αὐτό, σέ τίποτα δέν πρωτοτυπῶ. Ἀλλά εἶναι καί ἄθλιο ταυτόχρονα. Εἶναι τόσο σπουδαῖο πλάσμα ὁ ἄνθρωπος, ἀλλά ὅταν διαστρέψει τό μυαλό του εἶναι ἄθλιο πλάσμα.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα τοῦ Θεοῦ.

   Καί, ἄς δοῦμε τό πρῶτο. «Καί ἐποίησεν». Θά πάρουμε μία μία λέξη. Ἐποίησεν. Ὥστε, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα! Καί δέν ἔχει μετοχή θείας οὐσίας. Ὅταν ὁ Θεός κάνει τόν ἄνθρωπο, δέν σημαίνει γέννησε τόν ἄνθρωπο. Λέει˙ ἐποίησε˙ πού εἶναι ἔξω ἀπό τόν Θεό. Δηλαδή ἔξω ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἄρα ὁ ἄνθρωπος εἶναι κτίσμα. Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ὅση σχέση μπορεῖ νά ἔχει μία φωτογραφία, πού θά μέ πάρουν στό δρόμο, μέ τήν οὐσία τῆς ὑπάρξεώς μου, ἄλλη τόση σχέση ἔχει καί ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἄν, λοιπόν, ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχει καμία σχέση μέ τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Δέν ἔχει ἕνα κομματάκι ἀπό τήν θεία οὐσία. Γιατί εἶναι δημιούργημα ὁ ἄνθρωπος. Εἶναι κτίσμα. Σάν κτίσμα, ἔχει ἀρχή. Καί ἀφοῦ ἔχει ἀρχή, σημαίνει δέν προϋπῆρχε. Εἴτε ἔστω καί σάν ψυχή, πού λέγει ὁ Πλάτων. Δέν προϋπῆρχε ὁ ἄνθρωπος. Ποῦ ἤμουν πρίν γεννηθῶ; Στήν σκέψη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά δέν προϋπῆρχα. Καί συνεπῶς δέν εἶμαι συναιώνιος μέ τόν Θεό. Γιατί ὁ Πλάτων λέει ὅτι οἱ ψυχές προϋπάρχουν καί εἶναι συναιώνιες μέ τόν Θεό. Ὄχι, δέν προϋπῆρχα. Ἐάν θά ζήσω στήν αἰωνιότητα, παρότι εἶχα ἀρχή, αὐτό σημαίνει ὅτι δέν εἶναι ἡ φύση μου ἀθάνατη, ἀφοῦ εἶμαι κτίσμα. Γιατί μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀθάνατος. Εἶναι ὁ μόνος ἔχων ἀθανασία. Αὐτό σημαίνει ὅτι θά μείνω ἀθάνατος, γιατί τό θέλει ὁ Θεός. Ἄν αὐτή τή στιγμή ὁ Θεός θέλει, γίνομαι μηδέν. Ἄν ὁ Θεός θέλει νά μήν γίνω μηδέν, δέν γίνομαι μηδέν. Καί πόσο μπορῶ νά μένω; Ὅσο θέλει ὁ Θεός. Καί ἄν ὁ Θεός πάντα θέλει νά μένω, τότε ἐγώ τό κτίσμα ἔχω τήν αἰωνιότητα, ὄχι ἀπό μόνος μου, ὄχι ἐκ φύσεως, ἀλλά τήν ἔχω, γιατί τό θέλει ὁ Θεός. Καί ἡ ψυχή μου δέν εἶναι ἀθάνατη; Ὄχι, δέν εἶναι ἀθάνατη ἡ ψυχή, ἀλλά εἶναι ἀθάνατη, γιατί τό θέλει ὁ Θεός.

30-1-1983

13η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ!

Ἡ θεολογία τοῦ Σταυροῦ. Ομιλία 2/2.

†.Και τώρα, αγαπητοί μου, ερχόμεθα εις την συνέχεια του περασμένου θέματός μας, σ’ ένα ακόμα βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του Σταυρού. Αν λάβετε δε υπόψιν ότι το βάθος της θεολογίας του Σταυρού είναι ανεξάντλητον, ουδέποτε θα εξαντληθεί εις τους αιώνας, όσο και αν οι αιώνες βαθαίνουν μέσα εις το μυστήριο αυτό. Φυσικά εδώ δεν γίνεται καμία άλλη απόπειρα, παρά μία προσπάθεια ενός γενικού σκαριφήματος, μιας στοιχειώδους αντιλήψεως του μυστηρίου της θεολογίας του Σταυρού. Και σήμερα θα είναι ειδικά ως προς τον Σταυρόν το τελευταίο μα θέμα, διότι πρώτα ο Θεός, από την ερχόμενη Κυριακή θα εισέλθομε σε ένα άλλο κεφάλαιον, εις την ταφήν του Κυρίου και την εις Άδου κάθοδον του Κυρίου.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς γράφει τα εξής: «ὁ τοῦ Χριστοῦ σταυρός προανεκηρύτετο καί προανετυπούτο μυστικῶς εἰς γενεών ἀρχαίων καί οὐδείς ποτέ κατηλλάγη τῷ Θεῷ χωρίς τῆς τοῦ σταυροῦ δυνάμεως. Καί ὥσπερ μήπω ὄντος τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἀμαρτίας τοῦ υἱοῦ τῆς ἀνομίας, τοῦ Ἀντιχρίστου, λέγω, ὁ ἠγαπημένος τῷ Χριστῶ φησί Θεολόγος· καί νῦν ἀγαπητοί ὁ Ἀντίχριστος ἐστίν, οὕτω καί ὁ σταυρός ἵνα τοῖς προγενεστέροις καί πρό τοῦ τελεστῆναι. Ὁ γάρ μέγας Παῦλος σαφέστερον ἡμᾶς διδάσκων, ὅτι μήπω παραγενόμενος ἐν ἡμῖν ἐστίν ὁ Ἀντίχριστος φησίν ὅτι τό μυστήριον αὐτοῦ ἐνεργεῖται ἐν ἡμῖν. Οὕτω δή καί ὁ τοῦ Χριστοῦ σταυρός μήπω γεγονός ἐν τοῖς προπάτορσιν ἦν· το γάρ μυστήριον αὐτοῦ ἐνηργεῖτο ἐν αὐτοῖς».

Είναι πραγματικά εξαιρετικώς σπουδαία αυτά τα οποία μας λέγει ο μεγάλος αυτός ομολογητής του 14ου αιώνος. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.

Λέγει ότι το μυστήριον του Σταυρού του Χριστού προανεκηρύσσετο και προετυπούτο κατά έναν τρόπον μυστικόν ήδη από τις προ Χριστού γενεές, τις αρχαίες γενεές και τις προ νόμου και τις μετά νόμον. Δηλαδή και προ του Μωυσέως και μετά τον Μωυσέα, αλλά και προ του Αβραάμ. Αναφέρεται τόσο πίσω, όσο φθάνοντες εις τον Αδάμ και την Εύα, όπως θα δούμε στη συνέχεια του θέματός μας. Και κάτι πολύ σπουδαίο. Ότι κανείς ποτέ δεν κατηλλάγη τω Θεώ, δηλαδή δεν συνεφιλιώθη με τον Θεό, χωρίς την δύναμη του Σταυρού. Ούτε μετά τον Σταυρόν ούτε προ του Σταυρού. Πώς κατηλλάγη όμως κανείς, πως συνεφιλιώθη κανείς προ του Σταυρού, αφού δεν υπήρχε ακόμη ο Σταυρός;

Αυτό ακριβώς έρχεται να μας τονίσει το σημερινό μας θέμα, που λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ότι, όπως ο υιός της απωλείας, της ανομίας, της αμαρτίας, ο Αντίχριστος, που λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης ότι ο Αντίχριστος λέγει, ακούσατε ότι έρχεται· και νυν εστίν. Ακούσατε ότι θα έλθει, ότι έρχεται και τώρα είναι. Πώς έρχεται, αφού τώρα είναι; Και όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, ότι το μυστήριο του Αντιχρίστου, που θα έλθει –δεν ήλθε και μάλιστα όχι στην εποχή του, ούτε στην εποχή μας ακόμη δεν έχει έλθει ο Αντίχριστος, αλλά ήδη από την εποχή του Ιωάννου και του Παύλου το μυστήριον του Αντιχρίστου ενεργείται. Έτσι λέγει ο Απόστολος Παύλος. Το μυστήριον του Αντιχρίστου ήδη υπάρχει, ενεργείται. Τοιουτοτρόπως, λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όπως ενεργείται το μυστήριον του Αντιχρίστου πριν έλθει ο Αντίχριστος, έτσι και το μυστήριον του Σταυρού προενηργείτο πριν έλθει ο Χριστός. Αυτό ακριβώς, αγαπητοί μου, είναι σήμερα το θέμα μας. Να αντιληφθούμε πώς ακριβώς το μυστήριον του Σταυρού προανεκηρύσσετο, προετυπούτο και πώς ακόμη κατηλάσσοντο τω θεώ οι προ Χριστού άνθρωποι, δυνάμει του μυστηρίου του Σταυρού.

Ο Σταυρός κατά τον αυτόν Άγιον, Γρηγόριον τον Παλαμά, ενεργεί σε τρείς βαθμίδες. Ενεργεί προ της σαρκώσεως του Θεού Λόγου, ενεργεί ἐν τῇ σαρκώσει, εν τῷ θανάτῳ, δηλαδή, του Χριστού και εις τα μυστήρια της Εκκλησίας.

Αυτό «ἐν τῇ σαρκώσει καί ἐν τῷ θανάτῳ τοῦ Χριστοῦ» σας θυμίζω εκείνο που σας είχα πει την περασμένη φορά, ότι, ποία η σχέσις του μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας εις τον Μυστικόν Δείπνον με τον Σταυρόν, εφόσον ο Κύριος δίνει το σώμα Του και το αίμα Του, αλλά ακόμη δεν ανέβη επί του Σταυρού. Σας το είχα πει την περασμένη φορά, ότι το μυστήριον της Θείας Ευχαριστίας δεν ανεμένετο να έλθει ο Σταυρός δια να δοθεί. Δεν δεσμεύεται σε τίποτε ο Ιησούς Χριστός σε τούτο. Ούτε ακόμη ανέμενε τον Ιούδα να προδοθεί ούτε τον Καϊάφα να καταδικάσει, ούτε τον Πιλάτο να σταυρώσει. Το μυστήριο ήδη ενεργείτο.

Κατά παρόμοιο, λοιπόν, τρόπο και εδώ τώρα ενεργεί ο Σταυρός προ της σαρκώσεως, κατά την σάρκωσιν και τον θάνατον του Χριστού, και Τρίτη βαθμίς είναι τα μυστήρια της Εκκλησίας. Και τούτο, διότι η καταλλαγή –καταλλαγή θα πει συμφιλίωση του ανθρώπου με το Θεό- δεν είναι μόνον το ιστορικόν γεγονός της σταυρώσεως, που λέμε ότι ο Χριστός εσταυρώθη και δυνάμει του Σταυρού καταλλασσόμεθα τῷ Θεῷ. Αλλά κυρίως, προσέξετε παρακαλώ, κυρίως είναι η άκτιστος και η προαιώνιος ενέργεια του Θεού, διά της οποίας ακτίστου και προαιωνίου ενεργίας, ο Θεός Λόγος ενεργεί την μία και μοναδική καταλλαγή εις τας τρεις βαθμίδας της ιστορίας και προ του Σταυρού και κατά τον Σταυρόν και μετά τον Σταυρόν.

Προ του Σταυρού ενήργει ο Σταυρός, διότι ο Θεός Λόγος ήτο το εσφαγμένο αρνίον από καταβολής κόσμου. Μας κάνει εντύπωση. Εσφαγμένο όπως λέγει το βιβλίο της Αποκαλύψεως 1, 2, 8, ότι ο Θεός είναι το εσφαγμένο αρνίον από καταβολής κόσμου. Δηλαδή, το μυστήριο της ενανθρωπίσεως και της θυσίας, διότι αρνίον είναι η ενανθρώπισις, εσφαγμένον αρνίον είναι η θυσία του ενανθρωπίσαντος Θεού Λόγου, ήδη υπάρχει από πολύ πριν γίνει ο κόσμος. Υπάρχει ούτε λίγο, ούτε πολύ προαιωνίως.

Σημειωτέον ακόμη ότι δεν είναι το ιστορικόν γεγονός του Σταυρού αυτό καθ’ εαυτό εκείνο το οποίο καταλλάσσει και συμφιλιώνει τους ανθρώπους με τον Θεόν. Αλλά τι είναι; Είναι το άκτιστον μυστήριον του Σταυρού, που έχει πηγή του τον Πατέρα, τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον! Το ιστορικόν γεγονός του Σταυρού καταλλάσσει μόνο διότι υπάρχει η υποστατική ένωση εν τω προσώπω του Χριστού. Εφόσον, δηλαδή, ο Χριστός είναι και Θεός και άνθρωπος, όταν ως άνθρωπος απλούται επί του Σταυρού, επειδή το μυστήριον του Σταυρού ως άκτιστος ενέργεια υπάρχει στον Πατέρα, τον Υιό και το Πνεύμα το Άγιο και επειδή ο Υιός είναι ενωμένος μετά του Ιησού Χριστού ως ένα πρόσωπο, γι’ αυτό το λόγο και το ιστορικό γεγονός του Σταυρού καταλλάσσει, συμφιλιώνει μόνο και μόνο διότι υπάρχει αυτή η υποστατική ένωσις εις το πρόσωπον του Χριστού.

Όπως βλέπομε ακόμη, ότι η ενέργεια της καταλλαγής, της συμφιλιώσεως είναι μία και, όπως λέγεται, μερίζεται αμερίστως εις εκείνους οι οποίοι θεούνται και οι οποίοι είναι οι πολλοί, τόσον προ του νόμου, μετά το νόμο, προ του θανάτου του ενσαρκωθέντος Λόγου και μετά την Ανάστασή Του. Το ιστορικό γεγονός είναι ένα. Το του Γολγοθά. Αυτό το ιστορικό γεγονός της σταυρώσεως διακρίνεται σε τούτο ως προς το άκτιστο μυστήριο του Σταυρού. Το ιστορικό γεγονός. Διακρίνεται στο ότι δεν έχομε μόνο απλώς την καταλλαγή, αλλά έχομε και κάτι άλλο. Έχομε, σημειώσατε, ότι την καταλλαγή την έχομε στην Παλαιά Διαθήκη με τους δικαίους. Ο Αβραάμ καταλλάσσεται με τον Θεόν. Ο Μωυσής το ίδιο. Ο Νώε το ίδιο. Είναι οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν υπάρχει έχθρα ανάμεσα στο Θεό και αυτούς, διότι εις αυτούς ενήργησε, όπως θα δούμε στη συνέχεια, το άκτιστο μυστήριο της ενεργείας του Σταυρού και ήρθε η καταλλαγή μεταξύ του Θεού και ανθρώπων δικαίων.

Αλλά εκείνο που διακρίνει την καταλλαγή με το μυστήριο του Σταυρού και του ιστορικού Σταυρού, όταν λέμε του ιστορικού, αυτά τα δύο ξύλα επί των οποίων σταυρώθη ο Χριστός, είναι τούτο, ότι με τον Σταυρόν, τον ιστορικόν Σταυρόν αι πύλαι του Άδουδεν κατισχύουν πλεόν της Εκκλησίας, και δεύτερον, το πάρα πολύ σπουδαίον, ότι ακόμη ενικήθηκε ο θάνατος. Διότι οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης κατηλλάγησαν τω Θεώ, αλλά δεν ενικήθη ο θάνατος. Διότι δεν είχαμε ακόμη τον ιστορικόν Σταυρόν, ούτε την Ανάστασιν του Χριστού. Θα το πούμε λίγο πιο κάτω, αλλά σας το λέγω και από τώρα. Γι’ αυτόν τον λόγον, αγαπητοί μου, ο Αβραάμ, όπως μας αποκαλύπτει ο Κύριος, και μόνον εκείνος μπορούσε να μας το αποκαλύψει, ουδείς άλλος, ότι επερίμενε να ιδεί την ημέρα την δική του. Και είδε και εχάρη. Ποια ήταν η ημέρα η δική του; Ήταν η ημέρα της ενανθρωπίσεως του Θεού Λόγου, που θα ανελάμβανε τον Σταυρόν και την θυσίαν. Και είδε, λέγει, και εχάρηκε. Γιατί εχάρη; Διότι όχι μόνο θα επήρχετο η καταλλαγή, αλλά και κάτι πολύ σπουδαίο. Ότι θα ενικάτο πλέον οριστικά ο Άδης, ουδέποτε θα εστρέφετο κατά της Εκκλησίας να επιφέρει νίκην ο Άδης, αι σκοτειναί δυνάμεις του Άδου και θα ενικάτο και ο θάνατος. Να το πω απλά, εχάρηκε ο Αβραάμ, γιατί θα αναστηθεί με το σώμα του, αλλά αυτό είναι με τον ιστορικόν Σταυρόν, όχι με το μυστήριον που ενηργείτο εις την Παλαιάν Διαθήκην. Αυτή είναι η διάκρισις μεταξύ του μυστηρίου, του ακτίστου μυστηρίου του Σταυρού στην Παλαιά Διαθήκη και του ιστορικού Σταυρού πλέον εις την Καινή Διαθήκη.

Με αυτό το πνεύμα γράφει ο Άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας εις τους Μαγνησιείς τα εξής: είναι 8ο κεφ. 9 «οι θειότατοι προφήται κατά Χριστόν Ιησούν έζησαν. (Κοιτάξτε, οι προφήται, λέει, έζησαν κατά Ιησούν Χριστόν. Πώς έζησαν κατά Χριστόν Ιησούν, ενόσω ακόμη δεν είχε έλθει ο Ιησούς Χριστός;) Δια τούτο και εδιώχθησαν. (Γιατί; Επειδή έζησαν κατά Ιησούν Χριστόν; Μα ακόμη δεν ήρθε ο Χριστός. Ενηργείτο το μυστήριο της ενανθρωπίσεως. Και συνεπώς και το μυστήριο του Σταυρού). Εμπνεόμενος υπό της χάριτος Αυτού εις το πληροφορηθήναι τους απειθούντας δηλαδή Ιουδαίους, ότι εἷς ὁ Θεός ἐστίν ὁ φανερώσας ἐαυτόν διά Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ. Δια τούτο λέγει ο Άγιος Πατήρ, υπομένομεν ίνα ευρεθώμεν μαθηταί Ιησού Χριστού, του μόνου διδασκάλου ημών. (Γι’ αυτό υπομένομεν. Τώρα εμείς, μετά τον ιστορικόν Σταυρόν έχομε βεβαίως το μυστήριο του Σταυρού και υποφέρομεν και υπομένομεν· διότι υποφέρω και υπομένω σημαίνει ζω το μυστήριο του Σταυρού), Οὗ (του οποίου Σταυρού) και οι προφήται μαθητεύοντες τω πνεύματι (υπάρχοντες μαθηταί πνευματικά, τι;) του Χριστού, ως διδάσκαλον Αυτόν προσεδόκουν.(τον περίμεναν ως διδάσκαλον. Και θα πει αυτή την καταπληκτική φράση, που σας είχα πει τότε εις τα σημεία της σταυρώσεως, που ανεστήθησαν οι νεκροί) καί διά τοῦτο ὃν δικαίως ἀνέμενον παρών ἢγειρεν αὐτούς ἐκ νεκρῶν (γι’ αυτό το λόγο, λέγει, εκείνον που δικαίως ανέμενον και επερίμεναν και έζησαν κατά Χριστόν προ Χριστού, αυτούς όταν ο Χριστός ήλθε εις την παρούσαν ζωήν, δικαίους τους ανέστησε. Και είναι εκείνοι που ανεστήθησαν, όταν έγινε ο σεισμός κατά το θάνατο του Χριστού στον Σταυρόν και εξήλθον των μνημείων και εισήλθον εις την αγίαν πόλιν, την Ιερουσαλήμ, μετά την Ανάσταση του Χριστού).

Αλλά, καταπληκτικά πράγματα μας γράφει ο Απόστολος Παύλος δια τον Μωυσέα. Ότι ενώ είναι δεκαπέντε (15)αιώνες προ Χριστού, ζει κατά Χριστόν. Και ζει το μυστήριο του Σταυρού. Ακούστε πώς το λέγει εις την προς Εβραίους Επιστολή του ο Απόστολος Παύλος 11ο κεφ. 24,29 «Πίστει Μωυσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱός θυγατρός Φαραώ, (με την πίστιν ο Μωυσής αν και έγινε μεγάλος, αρνήθηκε να ονομάζεται γιός της θυγατρός του Φαραώ) μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, (μάλλον προτιμών να συγκακουχείται- να ο Σταυρός, το μυστήριο του Σσταυρού- με τον λαό του Θεού, παρά να έχει πρόσκαιρη απόλαυση της αμαρτίας) μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τόν ὀνειδισμόν τοῦ Χριστοῦ διά τούς ἀπίστους, εἶναι ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ διά τούς πιστούς. Και λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος ότι επροτίμησε τον ονειδισμόν του Χριστού, πότε; 15 αιώνες προ Χριστού. Γιατί;) ἀπέβλεπε γάρ εἰς την μισθαποδοσίαν. Πίστει κατέλιπεν Αἲγυπτον μή φοβηθείς τόν θυμόν τοῦ βασιλέως∙ τόν γάρ ἀόρατον ὡς ὁρῶν ἐκαρτέρησε. (διότι εκείνον που δεν εφαίνετο, τον Θεόν Λόγον, σαν ορατόν, σαν φανερόν τον επερίμενε, τον εκαρτέρησε μετά πολλής υπομονής)…ἧς πεῖραν λαβόντες οἱ Αἰγύπτιοι κατεπόθησαν.» Και όπως θα δούμε στη συνέχεια,…βλέπομε και το εξής αγαπητοί. Οι Εβραίοι στην έρημο, γιατί έμειναν 40 χρόνια; Συνήθως λέμε, βεβαίως ο Θεός δεν έκανε λάθος, βεβαίως όταν ο Θεός οδηγεί προς Νότον ευρισκόμενοι επί Αφρικανικού εδάφους, επί Αιγυπτιακού εδάφους και κινεί τον λαόν Του προς νότον, για να δείξει το θαύμα Του να περάσει από την Ερυθρά Θάλασσα και όχι από εκείνη την στενή λωρίδα που επικοινωνεί η Αφρική με την Ασία, δεν έκανε λάθος ο Θεός, προφανώς, και το έδειξε αυτό δίνοντας το θαύμα της διαβάσεως της Ερυθράς Θαλάσσης, λέμε, ότι ο Θεός επέτρεψε ο λαός Του να μείνει 40 χρόνια εις την έρημον, μόνο και μόνο δια να παιδαγωγηθεί ο λαός, δια να εισέλθει μέσα εις την γην τ ης επαγγελίας. Είναι αληθές. Αλλά δεν εξαντλεί όλο το θέμα. Το βαθύτερο νόημα γιατί ο λαός του Θεού έμεινε εις την έρημο είναι το εξής: Ότι ο λαός του Θεού έπρεπε να ζήσει 40 χρόνια το άκτιστο μυστήριο της ενεργείας του Σταυρού. Αυτό έπρεπε να ζήσει στην έρημο. Αλλά δεν κατάφερε να το ζήσει. Και επειδή δεν κατάφερε να το ζήσει, περιέπιπτε από τιμωρία εις τιμωρίαν.

Πάντως το μυστήριο του Σταυρού από την ανατολήν της ανθρωπίνης ιστορίας, έως τότε που ο σαρκωθείς Λόγος ηπλώθη επί του Σταυρού, διαρκώς ενεργούσε. Ήδη μέσα εις τον Παράδεισον, των πρωτοπλάστων τον Παράδεισον, ενεργεί ο Τίμιος Σταυρός. Πώς ενεργεί; Είναι το ξύλον της ζωής! Αυτό είναι ο Σταυρός. Το ξύλον της ζωής. Είναι γνωστό ότι ξύλο λέγεται στη γλώσσα της Αγίας Γραφής, λέγεται το δένδρο. Δύο μυστηριώδη δένδρα υπήρχαν μέσα εις τον Παράδεισον. Ήταν το δένδρον της γνώσεως του καλού και του κακού και το δένδρον της ζωής. Ο διάβολος δεν οδήγησε τους πρωτοπλάστους να δοκιμάσουν από το δένδρο της ζωής, αλλά τους οδήγησε να δοκιμάσουν από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού. Και ο Αδάμ που έφαγε από τους καρπούς του δένδρου της γνώσεως του καλού και του κακού, απέθανε, διότι δεν έφαγε από το δένδρο της ζωής. Δεν επρόλαβε να δοκιμάσει. Παρέβη την εντολήν. Ο Θεός, από το δένδρο της ζωής δεν είπε τίποτε. Είπε μόνο, γράφει η Γραφή, ότι υπήρχε το δένδρο της ζωής, τίποτε άλλο. Η απαγόρευση ετέθη μόνον εις το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού. Αυτή δε η γνώσις του καλού και του κακού… τι να πει κανείς, δεν είναι της ώρας να το αναλύσωμε, τι σημαίνει αυτό, ένα μόνο σας λέγω, έτσι, πολύ περιληπτικά, ότι ο άνθρωπος βγαίνει από την εν Χριστώ απλότητα! Η γνώσις του καλού και του κακού είναι η έξοδος του ανθρώπου από την εν Χριστώ απλότητα. Είναι μια εμπειρία του κακού, Όχι ότι ο Θεός δεν γνωρίζει το κακόν. Το γνωρίζει το κακόν ο Θεός, αλλά δεν έχει εμπειρία του κακού. Γι’ αυτό σας είπα ότι ο άνθρωπος που έχει την γνώσιν του καλού και του κακού, όπως οι πρωτόπλαστοι, είναι έξω από την απλότητα του Ιησού Χριστού. Και όταν ο άνθρωπος βρίσκεται εκεί, τότε είναι πάντα ο πεπτωκώς. Επανερχόμενος εις τον Χριστόν, αποκτάει την εν Χριστώ απλότητα. Αλλά δεν λέω περισσότερα, γιατί δεν είναι το θέμα μας αυτό.

Το θέμα είναι ότι ο Αδάμ δεν έφαγε από τον καρπό του δένδρου της ζωής. Αλλά από το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού. Δεν πρόλαβε λοιπόν να δοκιμάσει από το άλλο και επειδή δεν πρόλαβε, του προσφέρεται τώρα το ξύλον του Σταυρού και εις τον ίδιον, όπως θα δούμε, προσέξατε, και εις τον ίδιον, όπως θα δούμε, όταν ο Χριστός κατήλθε εις τον Άδη. Διότι το μυστήριο του Σταυρού ενεργείται εις τον Άδη. Είναι καταπληκτικόν, καταπληκτικόν. Και εκεί ο Αδάμ σώζεται. Εις τον Άδην σώζεται. Αλλά είναι όμως η γεύσις των καρπών του δένδρου της ζωής, που είναι ο Σταυρός, δια τους απογόνους πλέον του Αδάμ.

Γι’ αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας, τον Σταυρόν, που τον ταυτίζουν με το δένδρον της ζωής, που ήτο φυτευμένο εις το μέσον του Παραδείσου, τον λέγουν τον Σταυρόν «Ξύλον» (είπαμε ξύλον θα πει δένδρον) Σωτηρίας. Ξύλον ζωής αιωνίου, Ξύλον αφθαρσίας, Φυτόν Αναστάσεως, Ξύλον ζωηρόν, Ξύλον ζωηφόρον, Ξύλον ζωοποιόν κ.ο.κ.

Όσοι αγωνισθούν και εισέλθουν εις την Βασιλεία του Θεού, εκεί θα γεύονται από τους καρπούς του δένδρου της ζωής ες αεί, πάντοτε. Αυτό μας το λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εις το βιβλίον της Αποκαλύψεως ως εξής: 22,1-2 και 14. Μας περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης την Βασιλεία του Θεού και εκεί ο άγγελος όταν την δείχνει, βλέπει ο Ιωάννης, «ποταμόν ὕδατος ζωῆς λαμπρόν ὡς κρύσταλλον, ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ και τοῦ ἀρνίου». Τώρα δεν βγαίνει από κει ποτάμι πύρινο, αλλά ποταμός ζωής. «ἐν μέσῳ τῆς πλατείας αὐτῆς(ποίας αὐτῆς; τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Που εικονίζεται με την πόλιν Ιερουσαλήμ). Καί τοῦ ποταμοῦ ἐντεῦθεν καί ἐκεῖθεν ξύλον ζωῆς». Δένδρο ζωής. Να το λοιπόν, το δένδρο της ζωής. Είναι εις τον νέον Παράδεισον. Παραμένει εκεί. Και αναμένει τους πιστούς. Φυσικά οι καρποί του… οι καρποί του εδώ στη γη ποιοι είναι; Είναι το σώμα και το αίμα του Χριστού! Αυτό είναι το ξύλον της ζωής. Οι καρποί του ξύλου της ζωής. Είναι το σώμα και το αίμα του Χριστού. Οι καρποί. Το δένδρον είναι ο Σταυρός! Αλλά και εκεί εις την Βασιλείαν του Θεού θα υπάρχει αυτή η γεύσις. Ποια; πώς; Ο Θεός γνωρίζει.

Το δένδρον της ζωής είναι εκείνο το «ποιοῦν καρπούς δώδεκα, κατά μῆνα ἕκαστον ἀποδιδοῦν τόν καρπόν αὐτοῦ». Γιατί λέγει ένας καρπός κάθε μήνα; Δώδεκα μήνες, άρα αειθαλλότης, θα πει πάντοτε καρποφορία. Δεν υπάρχει ποτέ περίπτωση να μην καρποφορεί, δηλαδή δεν υπάρχει διάλειμμα εις την ζωήν. Καί (14) «μακάριοι οἱ ποιοῦντες τάς ἐντολάς αὐτοῦ, (τοῦ Χριστοῦ) ἳνα ἔσται ἡ ἐξουσία αὐτῶν ἐπί τό ξύλον τῆς ζωῆς και τοῖς πυλῶσιν εἰσέλθωσιν εἰς την πόλιν».

Ευτυχισμένοι εκείνοι που τηρούν τον νόμο του Θεού και θα είναι η εξουσία τους στο ξύλο της ζωής, δηλαδή θα ζήσουν αιωνίως. Και θα εισέλθουν εις την αιωνίαν πόλιν, εις την αιωνίαν κατάπαυσιν, εις την Βασιλείαν του Θεού.

Άλλη προτύπωσις του Τιμίου Σταυρού, αλλά και των παθών του Κυρίου, αλλά και καταλλαγή με τον Θεόν, αλλά και ενέργεια, παρακαλώ, του μυστηρίου του Σταυρού, ευρίσκομε εις την θυσίαν του Ισαάκ. Και θα αναφέρω και αυτό και όσος χρόνος μας επιτρέψει, διότι είναι πάρα πολλά τα σημεία εκείνα, που δεν μπορεί κανείς να τα βρει όλα μέσα στην Π.Δ. Όχι δεν μπορώ εγώ να τα βρω, δεν μπορεί κανείς να τα βρει. Είναι τόσα πολλά. Όταν μάλιστα η θεολογία διαρκώς βγάζει από μέσα, βγάζει συνεχώς σε βαθμό απίθανο και καταπληκτικό. Θα σας πω μόνο ένα παράδειγμα και, όταν το διάβασα στον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, έμεινα κατάπληκτος. Και άμα το ακούσετε και εσείς, θα πείτε: «ε, πράγματι είναι ανεξάντλητη η Π.Δ. εις προτυπώσεις, αλλά και εις καταλλαγήν από το σημείο του Σταυρού, από το μυστήριον του Σταυρού.

Όταν ο Προφήτης Ηλίας πήγε εις τα Σαρεπτά της Σιδωνίας, και βρήκε εκείνη την χήρα, της λέγει: «θέλω να με φιλοξενήσεις». Και λέγει εκείνη η χήρα: «δεν έχω να σου δώσω τίποτα άνθρωπέ μου, δεν έχω τίποτα να σου δώσω. Έχω μόνο λίγο αλευράκι, λίγο λαδάκι και βγήκα να μαζέψω δυο ξυλάρια, για να ψήσω το αλεύρι, να το φάω εγώ και τα παιδιά μου και να πεθάνω». «Θα πας να φτιάξεις πρώτα ένα δικό μου, θα μου το φέρεις να το φάω και μετά θα φτιάξεις και για τον εαυτό σου και για τα παιδιά σου». Και επίστευσε η γυναίκα εις τον λόγον του Προφήτου Ηλιού. Θέλετε; Δεν ήτο Ιουδαία. Δεν ήτο Ισραηλίτες. Δεν είχε επαγγελίας, δεν είχε υποσχέσεις. Δεν ήτο καν λάτρης του αληθινού Θεού. Το ακούτε παρακαλώ; Και όμως επίστευσε η γυναίκα αυτή. Και τι ενήργησε εις το να μην τελειώσει το λάδι της και το αλεύρι της μέχρι που τελείωσε ο λιμός. Τι υπήρχε; Το άκτιστον μυστήριον του Σταυρού. Πώς λέγει ο Άγιος Νικόδημος, εκείνα τα δύο ξυλάρια ήταν ο τύπος του Σταυρού! Ε, πέστε μου σας παρακαλώ, εάν τώρα το θέμα του μυστηρίου του Σταυρού εξαντλείται μέσα εις την Π.Δ. Δεν εξαντλείται. Δεν είναι δυνατόν.

Αλλά ας έλθωμε εις το προκείμενο θέμα μας, που είναι η θυσία του Ισαάκ, η οποία είναι κάτι που προεξέχει. Και να, και είπε ο Θεός στον Αβραάμ: «λάβε τόν Υἱόν σου τόν ἀγαπητόν, ὃν ἠγάπησας, τόν Ἰσαάκ, καί πορεύθητι εἰς τήν γῆν τήν ὑψηλήν καί ἀνένεγκον αὐτόν ἐκεῖ εἰς ὁλοκάρπωσιν ἐφ’ ἕν τῶν ὀρέων, ὧν ἄν σοι εἲπω». Πάρε τον υιόν σου, τον Ισαάκ, τον οποίον ηγάπησας και πήγαινε εις υψηλόν μέρος και πρόσφερε αυτόν εκεί εις ολοκαύτωσιν, εις εν των ορέων όπου θα σου δείξω, πού θα σου πω. Προσέξτε τώρα. Ο Ισαάκ τι είναι; Ο υιός ο αγαπητός του Αβραάμ. Ο Ιησούς Χριστός τι είναι; Είναι οΥιός ο αγαπητός. Όταν είπε «αὐτός εἶναι ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν ᾧ εὐδόκησα». Το ίδιο στόμα δηλαδή θα πει και εις τον Αβραάμ «ὁ υἱός ὁ ἀγαπητός», αλλά και δια τον ιδικόν του τον Υιόν, τον Θεόν Λόγον που ενανθρωπίζει «Υἱόν Του ἀγαπητόν» θυσία προτείνεται και εις τον Αβραάμ αλλά και εις τον Ιησούν Χριστόν.

Ποιος είναι αυτός ο υψηλός τόπος; Κατά την παράδοσιν των Εβραίων είναι ο λόφος Μορία. Ο Μορίας δηλαδή, και ήτο πλησίον του Γολγοθά. Ήτο ένας εκ των 7 λόφων της Ιερουσαλήμ, πλησίον του Γολγοθά. Και πράγματι βλέπομε ότι εις κορυφήν, εις λόφον, εις ύψωμα, καλείται να προσφέρει την θυσία του ο Αβραάμ, εις ύψωμα προσεφέρθη και ο Χριστός. Είναι αξιοπαρατήρητον ότι ουδέποτε ο Θεός επέδειξεν τόπον θυσίας. Υποδεικνύει εδώ τόπον θυσίας δια να τονισθεί το ιδιάζον της θυσίας αυτής. Ο Αβραάμ ακόμα πλήρως υποταγείς, ταυτίζει το θέλημά του με το θέλημα του Θεού. Και ενεργεί ο Αβραάμ, όπως ενήργησε ο Θεός Πατήρ δια τον Υιόν Του. Ακόμη ο Αβραάμ ανέβηκε με τον Ισαάκ έχοντας ένα ονάριο, ένα γαϊδουράκι. Αλλά και ο Ιησούς Χριστός, εισήλθε εις την πόλιν του μαρτυρίου Του επάνω εις ένα γαϊδουράκι.

Ο Αβραάμ με δύο δούλους επορεύθη διά την θυσίαν. Αλλά και ο Χριστός οδηγήθηκε εις τον Σταυρόν μαζί με δύο ληστάς. Ο Αβραάμ έστησε ξύλα διά την θυσίαν, αλλά και οι απόγονοι του Αβραάμ έστησαν ξύλα διά να κατασκευάσουν το όργανο της θυσίας του Χριστού, τον Σταυρόν. «ἔλαβε δε Ἁβραάμ τά ξῦλα τῆς ὁλοκαρπώσεως και ἐπέθηκεν Ἰσαάκ τῷ υἱῷ αὐτοῦ·» Επήρε από το σπίτι του, από την σκηνή του, επήρε τα ξύλα και τα εφόρτωσε επάνω εις τον Ισαάκ. Δεν τα εφόρτωσε εις το γαϊδουράκι, αλλά τα εφόρτωσε επάνω εις τον Ισαάκ. Και ο Χριστός εσήκωσε τον Σταυρόν Του διά να φθάσει εις τον Γολγοθά.

Ακόμη ο Αβραάμ είχε μαζί του πυρ και μάχαιρα. Και το πυρ συμβολίζει την αγάπη του σταυρωθέντος Σωτήρος, το δε μαχαίρι την λόγχην του στρατιώτου. «Εἶπε δέ Ἰσαάκ πρός Ἀβραάμ τόν πατέρα αὐτοῦ· πάτερ. ὁ δέ εἶπε· τί ἐστί, τέκνον; εἶπε δέ· ἰδού τό πῦρ καί τά ξῦλα· ποῦ ἐστι τό πρόβατον τό εἰς ὁλοκάρπωσιν; Εἶπε δέ Ἁβράμ· ὁ Θεός ὄψεται ἑαυτῷ πρόβατον εἰς ὁλοκάρπωσιν τέκνον.» ένας δραματικός διάλογος, αλλά δεν είναι της ώρας να αναλύσω την δραματικότητά του.

Λέγει ο Ισαάκ εις τον Αβραάμ τον πατέρα του:-Πατέρα. –Τι είναι, παιδί μου; -Την φωτιά την έχομε, τα ξύλα τα έχομε, πού είναι το πρόβατον που θα θυσιάσωμε; Και εκείνος είπε: Ο Θεός γνωρίζει διά τον εαυτό Του τι πρόβατο θα θυσιασθεί.

Αλλά, γιατί παρακαλώ, είπε ο Ισαάκ «πρόβατον»; Είναι γνωστό ότι δεν εθυσιάζοντο μόνο πρόβατα. Εθυσιάζοντο και άλλα ζώα. Γιατί λοιπόν λέγει ο Ισαάκ «πρόβατο»; Είναι προφητική η φωνή αυτή του Ισαάκ. Και όταν ο Αβραάμ λέγει «ο Θεός γνωρίζει ποιον πρόβατον θα είναι» και αυτό είναι προφητική φωνή. Διότι πράγματι περί αμνού επρόκειτο. Περί προβάτου. Εις τύπον του Ιησού Χριστού!

Ακόμα «καί συμποδίσας Ἰσαάκ τόν υἱόν αὐτοῦ,ἐπέθηκεν αὐτόν ἐπί τό θυσιαστήριον ἐπάνω τῶν ξύλων. Καί ἐξέτεινεν Ἁβραάμ τήν χεῖρα αὐτοῦ λαβεῖν τήν μάχαιραν σφᾶξαι τόν υἱόν αὐτοῦ ».

Ο Ισαάκ παρ’ όλη την κίνηση του πατρός του, μένει άφωνος. Δεν βλέπουμε πουθενά καμία διαμαρτυρία. Να πει: «Πατέρα, τρελλάθηκες, πατέρα; Θα με σφάξεις εμένα;» Ενώ τον δένει, δένει τα πόδια, τον δένει για να μη φύγει, για να τον σφάξει, δεν ερωτά ο Ισαάκ, «γιατί πατέρα με δένεις; Τι συμβαίνει;» Πλήρης τύπος του Ιησού. Απλούστατα ο Ισαάκ μένει άφωνος, διότι ο Ιησούς επί του Σταυρού μένει χωρίς γογγυσμόν. Να πει: «Πατέρα μου, γιατί θέλεις να σταυρωθώ; Δεν μπορώ.» Δεν λέγει τέτοιο πράγμα ο Χριστός επάνω εις τον Σταυρόν.

Ο Ισαάκ συνεποδίσθη. (συμποδίζω θα πει δένω τα πόδια· ακόμη θα πει «βάζω τρικλοποδιά», αν το θέλετε). Αλλά, αφού δέθηκαν τα πόδια του Ισαάκ, αλλά και ο Ιησούς εκαρφώθη επί του Σταυρού. Ο Ισαάκ ηπλώθη επί των ξύλων που θα άναβε ο Αβραάμ για να θυσιάσει τον Ισαάκ και μετά να κάψει, εις ολοκάρπωσιν, να γίνει θυσία και με τη φωτιά. Αλλά και ο Ιησούς ηπλώθη επί του Σταυρού. Επί του ξύλου του Σταυρού.

«Καί ἀναβλέψας Ἁβραάμ τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ εἶδε καί ἰδού κριός εἷς κατεχόμενος ἐν φυτῷ Σαβέκ τῶν κεράτων· καί ἐπορεύθη Ἁβραάμ καί ἔλαβε τόν κριόν καί ἀνήνεγκεν αὐτόν εἰς ὁλοκάρπωσιν ἀντί Ἰσαάκ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ».

Αναβλέψας ο Αβραάμ, λέγει, σήκωσε τα μάτια του και είδε από πίσω του ένα κριάρι, που ήταν πιασμένα τα κέρατά του επάνω σ’ ένα φυτό Σαβέκ· και τότε πήγε ο Αβραάμ, επήρε το κριάρι και θυσίασε αυτό αντί του παιδιού του του Ισαάκ.

Εδώ αγαπητοί μου, είναι το κυριότατον σημείον. Προσέξατέ το. Όπως σας διηγούμαιτα πράγματα, τι φαίνεται; Ότι όπισθεν της θυσίας του Ισαάκ κρύπτεται η θυσία του Ιησού. Γι’αυτό ο Αβραάμ είδε πίσω του. Πού πίσω του; Εκείνο το γεγονός που έρχεται. Ποιο; Η σταύρωσις του Χριστού! Είδε πίσω του· και κοιτάζοντας πίσω, τι είδε; Ένα παράδοξο θέαμα. Ένα κριάρι που ήταν πιασμένα τα κέρατά του από ένα φυτόν Σαβέκ. Αυτός είναι ο εσταυρωμένος. Αυτός είναι και ο Σταυρός. Ιδού πώς. Το κατακόρυφον στέλεχος του φυτού είναι το κατακόρυφον στέλεχος του Σταυρού. Και τα κλαδιά του είναι πάντα οριζόντια, όπως ανοίγει έτσι το δένδρο, είναι το οριζόντιο τμήμα του Σταυρού. Επάνω λοιπόν εις τα οριζόντια τμήματα του Σταυρού, του Σαβέκ ήταν πιασμένα τα κέρατα του κριού. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι τα δύο αυτά κέρατα, που αντιστοιχούν με τα δύο χέρια του κρεμασμένου Ιησού, ήταν πιασμένο από τις κεραίες του Σταυρού, έτσι λέγονται, από τις οριζόντιες κεραίες του Σταυρού.

Αλλά ένας πατήρ, ο Μελίτων ο Σάρδεων, αναφέρει ότι το Εβραϊκόν και το Συριακόν κείμενον, έχουν αντί της λέξεως «κατεχόμενος», που παραθέτουν οι Ο’, έχουν την λέξη «κρεμάμενος», που είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικό. Ότι ο κριός εκρέματο από τα κλαδιά του φυτού Σαβέκ. Ήταν κρεμασμένα τα κέρατά του, κρεμόταν. Αλλά και το «κατεχόμενος» αντιλαμβάνεσθε, αυτό σημαίνει, εκρατείτο. Αλλά είναι πιο ισχυρό το ρήμα «εκρέματο», εφόσον υπάρχει αυτό στο Εβραϊκό κείμενο.

Αλλά και κάτι ακόμη. Δεν είναι αμνός, είναι κριός. Που δείχνει ότι ο Ισαάκ ήτανε παιδί, ήτανε νέος· και θα αντιστοιχούσε δι’ αυτόν ένας αμνός. Αλλά γιατί κριός; Διότι εκείνος που θα εθυσιάζετο θα ήτο τέλειος άνδρας. Ο Ιησούς Χριστός. Είναι γνωστό ότι με το 33ο έτος της ηλικίας εις τους Εβραίους υπήρχε η πλήρης ενηλικίωσις.

Αλλά ο Αβραάμ επήρε το κριάρι αυτό και το θυσιάζει αντί του Ισαάκ. Βεβαίως. Ο κριός τότε θυσιάστηκε αντί του Ισαάκ. Και ο Ιησούς Χριστός εθυσιάστηκε αντί του Ισαάκ και αντί ολοκλήρου της ανθρωπότητος.

Και τέλος τι σημαίνει φυτό Σαβέκ; Αν ψάξομε ολόκληρη την Παλαιά Διαθήκη και την Καινή Διαθήκη και τη θύραθεν γραμματεία και τους εκτός Αγίας Γραφής συγγραφείς, πουθενά δεν θα βρούμε να υπάρχει φυτόν με το όνομα Σαβέκ. Απλούστατα, διότι Σαβέκ θα πει άφεσις. Συνεπώς, φυτόν Σαβέκ θα πει φυτόν αφέσεως, δηλαδή συγχωρήσεως, απελευθερώσεως, εξαγοράς και απολυτρώσεως.

Είναι γνωστό ότι η Αγία Γραφή, ότι η Παλαιά κυρίως Διαθήκη πολλάκις ονομάζει ένα τόπο ή ένα αντικείμενο εκ του γεγονότος. Ακόμη και η Καινή Διαθήκη. Όπως ενθυμείσθε, όταν αγόρασαν τον αγρόν του κεραμεώς, ενθυμείσθε πώς τον αγόρασαν τον αγρόν του κεραμεώς; Με τα χρήματα που επέταξε πίσω ο Ιούδας, τα τριάκοντα αργύρια. Τα χρήματα εκείνα ήταν χρήματα αίματος. Και ονομάσθηκε, μας λέγει ο Ευαγγελιστής, μέχρι σήμερα εκείνος ο αγρός, αγρός αίματος. Ώστε εξ ενός γεγονότος ονομάζεται ένας τόπος ή ένα αντικείμενο. Έτσι και εδώ. Δεν ενδιαφέρει τι φυτόν ήταν. Ήταν ένα φυτό. Ενδιαφέρει την ονομασία που θα πάρει εξαιτίας ενός γεγονότος. Και η ονομασία αυτή είναι Σαβέκ που σημαίνει άφεσις. Και πραγματικά, αγαπητοί μου, αυτό το πράγμα συμβαίνει. Ότι ο σταυρός του Χριστού είναι το σύμβολο της αφέσεως, της εξαγοράς, της απολυτρώσεως, της απελευθερώσεως.

Και τέλος βλέπομε ότι ο Αβραάμ με αυτή την υπακοή του, την αγάπη του και την πίστη του εδέχθηκε το μυστήριο της ακτίστου ενεργείας του σταυρού και κατηλλάγη τῷ Θεῷ. Πώς κατηλλάγη; Πολύ πιο μπροστά, πολύ δε παραπάνω τώρα, που κάνει την θυσία του παιδιού του, αλλά πολύ πιο μπροστά όταν έφυγε από την πατρίδα του, αφού επίστευσε στο λόγο του Θεού, τι; Επίστευσεν ο Αβραάμ εις τον Θεόν και ελογίσθη αυτώ εις δικαιοσύνη! Λογαριάστηκε, παρακαλώ, η πίστη αυτή του Αβραάμ, αλλά και η αγάπη, αλλά και η υπακοή, τι ελογίσθη; Εις αρετήν, εις δικαιοσύνη. Είναι γνωστόν ότι ο Αβραάμ και φίλος Θεού εκλήθη. Τι βλέπομε με αυτό; Ότι ο Αβραάμ κατηλλάγη τῷ Θεῷ. Κατηλλάγη. Να, λοιπόν, πως ενεργεί ο σταυρός εις την Παλαιά Διαθήκη. Τι έμεινε διά τον Αβραάμ; Έμεινε ο ιστορικός σταυρός. Είναι αυτό που σας είπα προηγουμένως, στην αρχή της ομιλίας ότι επερίμενε ο Αβραάμ εις τον Άδη. Τι επερίμενε; Την ενανθρώπιση του Υιού του Θεού. Την είδε και χάρηκε. Είπε «δόξα τῷ Θεῷ, τώρα θα πάρω και το χαμένο μου σώμα, τώρα θ’ αναστηθώ». Διότι ήλθε και ο ιστορικός σταυρός, απέθανε ο Υιός του Θεού επί του σταυρού ως άνθρωπος, ανεστήθη και γίνεται ο πρωτότοκος αδελφός μας που αναστήνεται και θα αναστηθούμε κι εμείς πάντες, χωρίς πλέον να ξαναπεθάνουμε.

Ακόμη, ο σταυρός του Χριστού ενεργεί και σε ένα άλλο τύπο. Δύο, τρείς τύπους, τέσσερις έχω στην αγάπη σας, διαλέξει για όσο ο χρόνος θα επαρκέσει. Ενθυμείσθε εκείνο το περιστατικόν του πολέμου των Ισραηλιτών στην έρημο με τους Αμαληκίτας. Στο βιβλίο της Εξόδου 17ο κεφ. 8-16 χωρία. Σας διαβάζω: Οι Αμαληκίται είναι οι πρώτοι που επιτίθενται εναντίον των άοπλων και αγύμναστων Εβραίων που φεύγουν από την έρημο. Είναι οι πρώτοι που επιτίθενται. «Ἦλθε δέ Ἀμαλήκ (οι ‘Αμαληκίται δηλαδή) καί ἐπολέμει Ἰσραήλ ἐν Ραφιδείν. Εἶπε δε Μωυσῆς τῷ Ἰησοῦ του Ναυή) ἐπίλεξον σεαυτῷ ἄνδρας δυνατούς καί ἐξελθών παράταξαι τῷ Ἀμαλήκ αὔριον καί ἰδού ἐγώ ἔστηκα ἐπί τῆς κορυφῆς τοῦ βουνοῦ καί ἡ ράβδος τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ χειρί μου». Πήγαινε, διάλεξε δυνατούς άνδρας. Τον καθιστά στρατηλάτην τον Ιησού του Ναυή. Πήγαινε αύριο να πολεμήσεις τους Αμαληκίτας. Εγώ θα είμαι εις την κορυφή του βουνού και θα κρατώ την ράβδον του Θεού. Ποια ήταν αυτή η ράβδος του Θεού; Ήταν βεβαίως κατ’αρχάς μια κοινή ράβδος. Εκείνη που κρατούσε όταν έβοσκε τα πρόβατα του πεθερού του, του Ιοθόρ εις την γη Μαδιάμ. Κι εκεί του λέγει ο Θεός: «Τι κρατάς στα χέρια σου;» «Μία ράβδο» λέει ο Μωυσής. «Πέταξέ την κάτω». Την πετάει κάτω και γίνεται φίδι, κ.ο.κ. Να μην πολυπραγμονώ, τα γνωρίζετε από την Ιερά Ιστορία. Γι’αυτό την ονομάζει τώρα ράβδον του Θεού. Και λέγει ο Θεός: «Με το ραβδί σου αυτό θα κάνεις πολλά». Όπως και την Ερυθρά Θάλασσα που έσχισε κ.ο.κ. Κι εκεί τύπος Σταυρού, διότι, προσέξτε, εδώ κάνω μια διακοπή, μια παρένθεση. Χτυπάει την Ερυθρά Θάλασσα κάθετα και χωρίστηκε. Μετά όταν πέρασαν από την άλλη μεριά πώς εκτύπησε; Πάλι έτσι κτύπησε; Δεν χτύπησε έτσι. Αλλά κτύπησε εγκαρσίως. Γιατί; Για να κλείσουν τα νερά. Προηγουμένως έτσι για να χωρίσουν και τώρα έτσι για να κλείσουν. Το πρώτο λοιπόν χτύπημα έτσι και το άλλο χτύπημα έτσι. Και έγινε τύπος Σαυρού. Αυτόν τον τύπον του Σταυρού, «Σταυρόν χαράξας Μωυσής» λέει εκεί και ο ειρμός, Σταυρόν χαράξας Μωυσής κ.τ.λ. Με την δύναμη του Σταυρού άνοιξε και έκλεισε η Ερυθρά Θάλασσα. Με την δύναμη του Σταυρού, βεβαίως. Λοιπόν τώρα, αυτή τη ράβδο κρατάει ο Μωυσής. Την ράβδο του Θεού. Και τι λέγει; Εγώ θ’ανεβώ στο βουνό και θα κρατώ την ράβδο του Θεού. Πώς κρατούσε την ράβδο του Θεού, ξέρετε; Την κρατούσε με ανοιχτά τα χέρια. Είχε τα χέρια ανοιχτά εις τύπον Σταυρού και είχε το ραβδί από το ένα του χέρι στο άλλο του χέρι. Πλήρης Σταυρός. Και παρετηρήθη το εξής: Αφού ανέβηκε με τον αδελφό του τον Ααρών και τον Ωρ, παρετηρήθη ότι, όταν πολεμούσαν οι Εβραίοι τους Αμαληκίτας και είχε τα χέρια του εκεί απλωμένα ο Μωυσής, νικούσαν οι Εβραίοι. Αλλά άνθρωπος ήταν και δεν μπορούσε να έχει όλη μέρα τα χέρια εκεί. Πήγε να τα κατεβάσει να ξεκουραστεί. Εχαλούσε λοιπόν το σχήμα του Τιμίου Σταυρού. Και αμέσως άρχισαν να νικούν οι Αμαληκίτες. Και τότε ξαναβάζει πάλι τα χέρια, αφού παρετηρήθη αυτό, κρατώντας το ξύλον, τη ράβδο και έδειχνε πλήρη Σταυρό, όπως σας είπα, και τότε έρχονται ο Ωρ και ο Ααρών, παίρνουν μια πέτρα, βάζουν να καθίσει εκεί ο Μωυσής, ήτο ηλικιωμένος άνθρωπος, και του κρατούσαν ο ένας από τη μια του μεριά το ένα του χέρι και ο άλλος από την άλλη μεριά το άλλο του χέρι. Για να κρατιούνται τα χέρια του εκεί, να διατηρείται ο τύπος του Σταυρού, με τη ράβδο με το ξύλο, βλέπετε; Και το ξύλο στη μέση, όχι μόνο τα χέρια, αλλά και το ξύλο∙ και τελικά ενίκησαν κατά κράτος τους Αμαληκίτας οι Εβραίοι.

Υπάρχει πλήρως παρακαλώ εδώ ο συμβολισμός, αλλά τι να πω; «Και ἐγίνετο ὅταν ἐπῆρε Μωυςῆς τάς χεῖρας, κατίσχυεν Ἰσραήλ∙ ὅταν δέ καθῆκε τάς χεῖρας, κατίσχυεν Ἀμαλήκ». Και τελειώνει ως εξής: «Καί ὠκοδόμησε Μωυσῆς θυσιαστήριον(μετά τη νίκη) Κυρίῳ καί ἐπωνόμασε τό ὄνομα αὐτοῦ (το θυσιαστήριο) Κύριος καταφυγή μου». Έτσι ονόμασε το θυσιαστήριο: «Κύριος καταφυγή μου». Και πραγματικά, ο Σταυρός είναι η καταφυγή του κάθε ανθρώπου.

Θα’λεγε κανείς το εξής: Παρακαλώ προσέξτε αυτό το σημείο το πάρα πολύ σημαντικό. Κατά τι διαφέρει η προσευχή ενός Χριστιανού και ενός οποιουδήποτε, ειδωλολάτρου, ή ενός μωαμεθανού; Είναι γνωστό ότι όλοι προσεύχονται. Όλοι οι άνθρωποι που προϋπήρξαν επί της γης προσεύχονταν. Εάν πάτε σε μια χώρα αγρίων ανθρώπων θα τους δείτε πάλι να προσεύχονται. Να σηκώνουν τα χέρια. Να γονατίζουν, κ.λ.π. Τι είναι εκείνο που διαφέρει η προσευχή του Χριστιανού από την προσευχή οιουδήποτε ανθρώπου; Ένα σημείον. Το σημείον του Σταυρού! Ο Χριστιανός κάνει τον Σταυρόν του. Αυτό είναι εκείνο που θα νικήσει. Και οφείλομε πραγματικά να κάνωμε ορθά και μετά πίστεως το σημείον του Σταυρού. Εκείνο το καταπληκτικό που κάποτε ένας Πολωνός, όταν συνελήφθη από τους Ρώσους, τότε με τον Ρωσοπολωνικόν πόλεμον, είναι γνωστό, τότε η Γερμανία από τη μια χτυπούσε την Πολωνία και η Ρωσία από την άλλη χτυπούσε την Πολωνία, την χωρίσανε στη μέση και την φάγανε. Τα θυμόσαστε αυτά. Και τότε συνελήφθη ένας αξιωματικός Πολωνός. Και ετοιμάζεται ένας Ρώσος αξιωματικός να τον τουφεκίσει. Και ο Πολωνός αξιωματικός ανοίγει το πουκάμισό του παλληκαρίσια και λέει «χτύπα». Και όπως άνοιξε το πουκάμισό του εφάνηκε ο Σταυρός. Παρέλυσε το χέρι του Ρώσου και λέει «Δεν μπορώ να σε χτυπήσω». Λέει «Γιατί;» «Με εμποδίζει, λέει, εκείνο που κρέμεται από το λαιμό σου!» Εάν αυτό το λέγει ένας άνθρωπος, πολύ παραπάνω οι δαίμονες, των οποίων η κεφαλή συνετρίβη αγαπητοί μου, από τον Σταυρόν του Χριστού. Είναι φοβερή η δύναμις του Σταυρού. Είναι φοβερή η δύναμις του Σταυρού. Εκείνο λοιπόν που διακρίνει τον πιστόν είναι το σημείον του Σταυρού. Ευτυχώς που οι Χιλιασταί δεν κάνουν τον Σταυρό τους. Ευτυχώς. Γιατί; Είναι ενδεικτικότατον, τι λέγω ενδεικτικότατον; Είναι αποδεικτικότατον, ότι επειδή δεν έχουν Πνεύμα Θεού, δεν έχουν Χριστόν, γι’αυτό δεν κάνουν τον Σταυρό. Που σημαίνει είναι διαβολοκρατούμενοι. Είναι δαιμονοκρατούμενοι οι Χιλιασταί. Γι’αυτό δεν κάνουν τον Σταυρό τους. Τους δένει ο διάβολος τα χέρια να μην κάνουν τον Σταυρό για να λυτρωθούν. Κι όταν λέγουν εκείνοι «γιατί κάνετε τον Σταυρό σας, αφού είναι το ξύλον, ξύλον ατιμωτικόν;» Ναι, ατιμωτικόν, αλλά όταν ο Χριστός είπε: «Τώρα ο Υιός του ανθρώπου εδοξάσθη», σε τι είπε; Ετοιμαζόμενος να πάει στον Σταυρόν. Είναι το σημείον της δόξης. Κι όταν ο Χριστός θα έλθει ξανά, θα έλθει ξανά, μας το είπε ο ίδιος, θα προβληθεί του Χριστού, θα σταθεί μπροστά από τον Χριστόν, το σημείον του Υιού του ανθρώπου, που είναι ο Σταυρός! Εάν λοιπόν ήταν το σημείον της ατιμώσεως μόνον και όχι της δόξης, τότε μάλιστα. Αφού όμως είναι το σημείον που περνά από την ατίμωσιν στην δόξα και ενεργεί ό,τι ενεργεί, τότε δεν θα κάνω τον Σταυρό μου; Τόσοι τύποι, τόσες προεικονίσεις του Τιμίου Σταυρού και της ενεργείας Του στην Π.Δ., θα μας άφηναν ασυγκινήτους; Αλλά αφήστε τους αιρετικούς να είναι εις την απώλειά τους. Ένα μόνο παρακαλώ. Να προσέχουμε τους αιρετικούς∙ μη φθάνομε κι εμείς εις το σημείο εκείνο, να μη κάνομε το Σταυρό του Χριστού.

Όπως αντιλαμβάνεσθε, τι ήταν εκείνο που ενίκησε; Ήταν, ήταν παρακαλώ , και ενίκησαν οι Εβραίοι ε; και εγλύτωσαν. Ήταν η άκτιστος ενέργεια του μυστηρίου του Σταυρού, πριν ακόμη από τον ιστορικόν Σταυρόν.

Αλλά ακόμη έχομεν και τον χάλκινον όφιν. Είναι γνωστό ότι ολιγοψύχησε ο λαός εις την έρημον, διότι δεν είχε αρκετά να φάει, ενόμισε έτσι κ.τ.λ., ενόμιζε. Ενώ ονόμασε το «μάννα», πώς το ονόμασε; «Άρτον διάκενον», κούφιο ψωμί. Τιποτένιο ψωμί. Μας έφερες λέει εδώ για να φάμε αυτό το… «ἐν τῷ ἄρτῳ τούτῳ τῷ διακένῳ» λέγει εδώ. «καί προσώχθησε ἡ ψυχή ἡμῶν ἐν τῷ ἄρτῳ τούτῳ τῷ διακένῳ». Μπούχτησε η ψυχή μας, δεν μπορούμε να φάμε πια αυτό το ψωμί. Και τότε έπεσαν τα φίδια τα φαρμακερά. Ω, αγαπητοί μου, τα φίδια τα φαρμακερά, τα «ιοβόλα», εκείνα που εδάγκωναν τους ανθρώπους και πέθαιναν σωρηδόν. Και τότε είπε ο Θεός εκείνο το καταπληκτικόν. Όταν ο λαός μετενόησε και ευλόγησε. Τι είπε; «Ποίησον σεαυτῷ ὄφιν…», να’χαμε χρόνο, αγαπητοί μου, να τα αναλύσομε όλα αυτά∙ αλλά ενδεικτικώς μόνο σας τα λέγω. Λέγει εις τον Μωυσήν: «Πάρε ένα φίδι χάλκινο και βάλε το επάνω σ’ένα σημείο,σ’ένα κοντάρι. Και όποιος δαγκωθεί από φίδι και δει το χάλκινο φίδι, αυτός θα ζήσει». Υπάρχει παράδοσις εις τους Πατέρες, ότι το φίδι δεν ήταν όπως το ζωγραφίζομε έτσι ελισσόμενον επάνω εις τον κοντόν, στο κοντάρι. Αλλά ήτο ευθύγραμμο. Και τοποθετήθηκε εγκαρσίως του καθέτου κοντού. Δηλαδή είναι ο κάθετος κοντός, το κοντάρι και εμπήκε ψηλά εγκαρσίως το χάλκινο φίδι. Και απετέλεσε, παρακαλώ, Σταυρό. Τώρα γιατί ο Χριστός ονομάζεται εδώ φίδι, είναι άλλο θέμα που δεν θέλω να μείνω σήμερα. Το γεγονός είναι ότι και εκεί νίκησε το σημείο του Σταυρού. Και απόδειξις, απόδειξις, ότι ο Χριστός ο ίδιος ερμήνευσε το θέμα. Όπως ο Μωυσής, λέγει εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, «ὕψωσε τόν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτω δεῖ ὑψωθῆναι…». Ξέρετε γιατί είπε «ὑψωθῆναι» ο Χριστόςκαι δεν είπε «καρφωθῆναι»; Διότι το «ὑψωθῆναι» είναι «ὕψωσις», που σημαίνει δόξα! Γι’αυτό είπε ὑψωθῆναι κι όχι καρφωθῆναι, διότι ο Σταυρός είναι Δόξα.

Αλλά και ένα ακόμη τελευταίον καταπληκτικό, πραγματικά καταπληκτικό. Είναι το όραμα του Ιεζεκιήλ στο 9ο κεφ. Να πάτε σπίτι σας αγαπητοί μου, αυτό να το διαβάσετε, θα μείνετε κατάπληκτοι. Ο Ιεζεκιήλ βρίσκεται εις την Βαβυλώνα μαζί με τους αιχμαλώτους Εβραίους. Και τότε ο Θεός τον αρπάζει εν πνεύματι ή εν σώματι, Κύριος εἶδεν και τον μεταφέρει εις τα Ιεροσόλυμα. Και τότε είδε τα ανομήματα του λαού, είδε ειδωλολατρία, ό,τι σήμερα λέμε «Μασωνισμός». Να μη πολυπραγμονώ. Ό,τι σήμερα λέμε «Μασωνισμός», εκεί είδε παρακαλώ, ο Ιεζεκιήλ είδε εκείνα τα φοβερά πράγματα να κάνουν οι Εβραίοι μέσα στα Ιεροσόλυμα. Και τότε είδε έξι άνδρας. Και ένας εξ αυτών ήτο σε καταπληκτική φόρμα, σαν εκείνη που είδε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης εις την Αποκάλυψίν του. Ένδοξος ανήρ, με λευκές τρίχες, λάμπον πρόσωπο κλπ. 

Και λέγει μια φωνή εις αυτό το εξέχον πρόσωπο «δίελθε μέσην τήν Ἱερουσαλήμ καί δός τό σημεῖον ἐπί τά μέτωπα τῶν ἀνδρῶν τῶν καταστεναζόντων καί τῶν κατωδυνωμένων ἐν πάσαις ταῖς άνομίαις ταῖς γινομέναις ἐν μέσῳ αὐτῆς». Δώσε, λέγει, το σημάδι στα μέτωπα των ανδρών εκείνων που στενάζουν για τα δεινά, τα βρώμικα πράγματα που γίνονται μέσα εις την πόλιν, αλλά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Ποιο σημάδι; Το σημάδι εκείνο που όταν θα μπει στα μέτωπά τους, κατόπιν θα έρθουν οι άλλοι πέντε με τα πελέκια, τα τσεκούρια, να σφάξουν όλους τους ανθρώπους που δεν θα έχουν το σημάδι αυτό εις τα μέτωπά τους. Και ποιο είναι το σημάδι αυτό; Το εβραϊκόν κείμενον, αγαπητοί μου, δεν λέει «σημείον», που μεταφράζουν οι Ο΄, αλλά λέγει το σημείον Τ. Προσέξατε, λέει το σημείον Τ. «Και σημειώσεις Τ ἐπί τά μέτωπα». Είναι δε γνωστόν ότι το σημείον Τ είναι το τελευταίον γράμμα του εβραϊκού αλφαβήτου και είναι γνωστό ακόμη ότι και παρ’ ἡμῖν, στην λατινική γλώσσα διατηρείται με την πάνω κεραία. Το μικρό ( t ) το λατινικό ή το γαλλικό κλπ. Είναι σταυρός! Σημαίνει λοιπόν θα βάλεις το σημείον Τ, δηλαδή θα βάλεις το σημείον του σταυρού! Γιατί όμως το μεταφράζουν οι Ο΄ «σημείον»; Έχει βαθύτερο χαρακτήρα και σημασία. Αυτός ο Κύριος αποκαλεί το σταυρό Του «σημείον», διότι έχει βαθύτερο χαρακτήρα. Και λέγει: «τότε φανήσεται τό σημεῖον τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ.» Ματθ. 24, 30. Και είναι γνωστές οι εκφράσεις των Πατέρων και της Αγίας Γραφής «τό σημεῖον τοῦ σταυροῦ» ή «ἡ σφραγίς τοῦ σταυροῦ». Και τότε έπεσε καταστροφή στην πόλιν, αλλά δεν έπαθαν τίποτε εκείνοι που είχαν το σημείο του σταυρού.

Τι βλέπομε με όλα αυτά; Ότι το σημείον του σταυρού, αγαπητοί μου, ενεργούσε και εις την Παλαιά Διαθήκη. Είναι το άκτιστον μυστήριον της ενεργείας του σταυρού! Που έχει πηγή τον Πατέρα, τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον! Ο ιστορικός σταυρός δεν μας έδωσε τίποτε άλλο παρά την νίκη κατά του Άδου και την νίκη κατά του θανάτου.

Δοξασμένος ο Θεός που σταυρώθηκε για την σωτηρία μας.

20η ομιλία στην κατηγορία
« Τά Πάθη καί ἡ Ἀνάσταση Τοῦ Χριστοῦ ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :

" Τά Πάθη καί ἡ Ἀνάσταση Τοῦ Χριστοῦ " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/ta-pauh-kai-h-anastash-toy-xristoy
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40p5CLnI760q_66dTPByxzhQ

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.