Αυτή είναι η Ορθοδοξία μας.

†.Ο Απόστολος Παύλος, δέσμιος στη Ρώμη, γράφει στον Τιμόθεο, στη Β΄ του επιστολή, μέσα από τα κακοπαθήματά του από τις φυλακίσεις, κατατρεγμούς και διωγμούς: «είδα γαρ ο πεπίστευκα». Τα περνάω όλα αυτά διότι γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει. Δηλαδή αξίζει, γιατί ξέρω ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Είναι δε, ωραιοτάτη αυτή η θέσις του, «είδα γαρ ο πεπίστευκα» γιατί γνωρίζω σ' εκείνον τον οποίον έχω πιστέψει. Αλλά αυτό εμείς, μέσα από τυχόν κακοπάθειές μας, μπορούμε να το πούμε; Μπορούμε να πούμε «γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει;» Αυτό το «γνωρίζω». Από πού; Μέσω της Ορθοδοξίας. Μέσω της Ορθοδοξίας μας θα γνωρίσουμε ποιος είναι πραγματικά ο Ιησούς Χριστός.

Βέβαια έχουμε τη μεγάλη ευλογία εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες να έχουμε αυτή την ορθή πίστη. Έξω από την Ορθοδοξία μας παραπαίει η παρέκκλιση, η αίρεση. Και δεν έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού. Γιατί αν ξέρεις ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός, πεθαίνεις για Αυτόν. Αν όμως δεν ξέρεις ποιος είναι και έχεις μία εσφαλμένη εικόνα, ένα κακέκτυπο του προσώπου Του, τότε βέβαια δεν μπορείς να πεθαίνεις για Αυτόν. Για αυτόν λοιπόν τον λόγο είμαστε ευτυχείς που είμαστε Ορθόδοξοι. Γιατί αυτό θα πει Ορθοδοξία, το να έχω σωστή πίστη, πιστή εικόνα του Θεανθρωπίνου προσώπου του Ιησού Χριστού. Διότι υπάρχει μία υποκειμενική αντίληψη του Ευαγγελίου, δηλαδή
του προσώπου του Ιησού Χριστού, η οποία αλλάζει τα πράγματα.
Για παράδειγμα προχτές είχαμε την Κυριακή του σπορέως, αφιερωμένη στους Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία στήριξε την ορθόδοξη θέση για το θέμα των ιερών εικόνων. Και δεν είναι απλώς να βάλουμε ή να μη βάλουμε τις εικόνες. Το θέμα είναι να μπορεί να απεικονιστεί το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Εάν έγινε άνθρωπος, βεβαίως μπορεί. Εάν δεν έγινε άνθρωπος, αλλά νομίζουμε ότι έγινε άνθρωπος, τότε βεβαίως όχι. Η Ορθοδοξία πού βρίσκεται; Στο ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Λόγος του Θεού ο οποίος έγινε άνθρωπος. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσε εν ημίν…». Άρα λοιπόν η Ορθοδοξία είναι να επιμείνει και να στηρίξει την αληθινή ανθρώπινη φύση του Χριστού. Ο Χριστός δεν είναι μία φύση, είναι δύο φύσεις. Είναι η Θεία και η ανθρωπίνη. Αντίθετα ο Αρειανισμός που τον πολέμησε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, έλεγε ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός αλλά μόνο άνθρωπος. Και έτσι ο Αρειανισμός διασώζει μόνο την ανθρωπίνη φύση και όχι τη Θεία. Τι είπαν οι ορθόδοξοι; Ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.

Η Α΄ και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος είναι τα δύο άκρα, οι δύο πόλοι που στρέφονται γύρω από το Θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε ότι μόνο μέσα στην Ορθοδοξία έχουμε το σωστό πρόσωπο του Χριστού. Ποιο είναι; Είναι Θεανθρώπινο. Τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.
Έτσι στην Εκκλησία μας έχουμε δύο πράγματα τα οποία είναι ισόκυρα: α) η Αγία Γραφή και β) η Ιερά Παράδοση. Τι είναι η Ιερά Παράδοση; Ό,τι ειπώθηκε για τον Ιησού Χριστό. Χρονικά προηγείται η Ιερά Παράδοση από την Αγία Γραφή διότι η Ιερά Παράδοση μας διασώζει, για παράδειγμα ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου το έγραψε ο Ματθαίος, το Ευαγγέλιο του Λουκά το έγραψε ο Λουκάς, ότι οι Πράξεις των Αποστόλων είναι έργο του Λουκά, ότι η επιστολή προς Ρωμαίους είναι επιστολή του Παύλου κοκ. Ποιος μας διασώζει και μας πιστοποιεί ότι είναι γνήσια αυτά τα βιβλία; Η Ιερά Παράδοση. Ακόμα και η Αγία Γραφή στηρίζεται επάνω στην Ιερά Παράδοση αν λάβετε υπόψη ότι αρκετά χρόνια μετά από την Ανάληψη του Χριστού άρχισε να γράφεται η Αγία Γραφή. Έως τότε υπήρχε η Ιερά Παράδοση. Και τι είναι η Ιερά Παράδοση; Αυτό που πήραν οι απόστολοι και το παρέδωσαν στην Εκκλησία. Αλλά τι παρέλαβαν; Παρέλαβαν τον Χριστό και παραδίδουν τον Χριστό. Η Ιερά Παράδοση είναι ο ίδιος ο Χριστός. Λέει στους Κορινθίους ο απόστολος Παύλος «εγώ παρέλαβον από του Κυρίου ώ και παρέδωκα υμίν». Τι παρέλαβε; Παρέλαβε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι ο Χριστός. Συνεπώς θα το λέγαμε έτσι: Πήρα τον Χριστό και σας έδωσα τον Χριστό. Ώστε η Παράδοση είναι η παραλαβή και παράδοση του Χριστού.
Η Αγία Γραφή γράφτηκε για να μας παρουσιάσει ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά πως θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε την Αγία Γραφή; Δεδομένου ότι εκεί είναι ο μεγάλος ύφαλος που προσκρούουν οι άνθρωποι. Ο Χριστός ρώτησε: «τι λένε οι άνθρωποι για μένα;» Και απαντούν οι μαθητές Του «άλλος λέει ότι είσαι ένας προφήτης, άλλος ότι είσαι ο Πρόδρομος που αναστήθηκε ( όπως το έλεγε ο Ηρώδης), άλλος τούτο, άλλος εκείνο». «Εσείς τι λέτε για μένα;» Και ο απόστολος Πέτρος λέει « Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού του ζώντος». Τι βλέπουμε λοιπόν εδώ; Παίρνοντας την Αγία Γραφή ο καθένας έχει διαφορετική αντίληψη περί του προσώπου του Χριστού. Ο ένας λέει αυτό, ο άλλος εκείνο. Μέχρι και σήμερα. Ρωτήστε ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Θα πουν είναι ένα κοινωνιολόγος, ένας φιλόσοφος, ένα άγιος άνθρωπος. Όλα αυτά δεν είναι σωστά. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος.
Ενώ έχουμε την Αγία Γραφή, ποιός θα την ερμηνεύσει σωστά; Η Ιερά Παράδοση, οι Πατέρες της Εκκλησίας. Συνεπώς για να έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού χρειαζόμαστε δύο πράγματα. Την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Η Ιερά Παράδοση είναι και αυτή γραμμένη. Είναι ότι είπαν οι Αποστολικοί Πατέρες και όλοι οι άλλοι Πατέρες για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Δηλαδή ερμήνευσαν σωστά εν Αγίω Πνεύματι. Αυτά τα δύο συνιστούν ό,τι πιστεύουμε. Και πιστεύουμε ορθώς, δηλαδή Ορθοδοξία.
Θα σας πω τι είναι η Ιερά Παράδοση και τι θα απαντούσαμε αν μας ρωτούσαν. Είναι πολλά πράγματα η Ιερά Παράδοση. Και πρώτα- πρώτα είναι:
Α) Οι 7 Οικουμενικές Σύνοδοι αλλά και οι τοπικές Σύνοδοι. Το συνοδικό σύστημα. Δηλαδή οι Πατέρες της Εκκλησίας όλοι μαζί, εν Αγίω Πνεύματι αποφαίνονται για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Όλοι μαζί οι Πατέρες στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 318 μ.Χ. είπαν ότι ο Χριστός είναι ο Θεός Λόγος που έγινε άνθρωπος. Στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο είπαν ότι ο Χριστός είναι και τέλειος άνθρωπος. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει όταν συγκεντρώνεται όλη η Εκκλησία για να ερμηνεύσει. Άρα λοιπόν οι οικουμενικές σύνοδοι και οι τοπικές σύνοδοι δεν είναι τίποτα άλλο παρά εκείνο που εκφράζει την Ορθοδοξία. Λέμε ότι η Οικουμενική Σύνοδος έχει εγκυρότητα πέρα για πέρα. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Ο Απόστολος Παύλος δεν ήταν θεόπνευστος; Εν τούτοις δεν θέλει να πει κάτι εάν δεν συμφωνεί όλη η Εκκλησία. Θεόπνευστος ο Παύλος. Ο Χριστός είπε στον Ανανία «Μόνο θα τον βαφτίσεις, δεν θα τον διδάξεις στη Δαμασκό. Εγώ θα του αποκαλύψω αυτά που θέλω». Άμεσα από τον Θεό. Όπως άκουσαν τη διδασκαλία του Χριστού οι 12 μαθητές Του, έτσι ακούει τώρα και ο Παύλος που είναι μεταγενέστερος. Εν τούτοις γράφει στου Γαλάτας β΄, 1-2 πως «ύστερα από 14 χρόνια ξανανέβηκα στα Ιεροσόλυμα, μου αποκαλύφθηκε να ανεβώ. Εξέθεσα στους μαθητές, στον απόστολο Πέτρο, στον ευαγγελιστή Ιωάννη και στον άγιο Ιάκωβο, σ΄ αυτός που είναι και ο στύλος της Εκκλησίας, ανέθεσα το ευαγγέλιο το οποίο κηρύττω στους ειδωλολάτρες. «Κατ΄ιδίων δε τοις δοκούσι μήπως εις κενόν τρέχω ή έδραμον». ( Γαλ. β΄2 ). Σε αυτούς που θεωρούνται στύλοι ανέθεσα και τους είπα: αυτό διδάσκω, τα λέω καλά; Τα λέω καλά; Ένας Παύλος. Να το ακούσει η Εκκλησία, να τον εγκρίνει η Εκκλησία. Ο θεόπνευστος Παύλος «ώστε να μην τρέχω στο κενό, κούφια ή έτρεξα κούφια, δηλαδή μήπως δεν έκανα τίποτα». Βλέπετε λοιπόν ότι το συνοδικό σύστημα εδώ είναι πάρα πολύ σπουδαίο. Δεν μπορεί να πει κάποιος κάτι επειδή έτσι του ήρθε. Συμφωνεί η Εκκλησία; Βεβαίως έχουμε γνώμες Πατέρων, απομονωμένες, άλλα τις ενέκρινε η Εκκλησία. Κάτι είπε ο Ιερός Χρυσόστομος, κάτι είπε ο Μέγας Βασίλειος. Το είπανε ξεχωριστά, δεν το είπανε σαν σύνοδος. Το εγκρίνει όμως η Εκκλησία. Αυτό λέγεται Παράδοσις.
Β) Ένα δεύτερο σημείο είναι η Θεία Λειτουργία. Η Θεία Λειτουργία μας παρεδώθηκε διαμέσου της ιεροσύνης και έτσι έχουμε δια της ιεροσύνης με την τέλεση του Μυστηρίου. Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Έξω από τη Θεία Λειτουργία, χωρίς ιεροσύνη, ένας λαϊκός αν τελέσει τη Θεία Λειτουργία, έχει Σώμα και Αίμα Χριστού; Βέβαια όχι. Αλλά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι η Εκκλησία, δηλαδή η Παράδοση, δηλαδή αυτό που μας παρεδώθη. Σας το ξαναλέω, η Θεία Λειτουργία είναι το Μυστήριο της Εκκλησίας χωρίς την οποία Θεία Λειτουργία δεν έχουμε Εκκλησία. Για παράδειγμα οι Προτεστάντες δεν έχουν Εκκλησία. Γιατί δεν έχουν ιεροσύνη. Κι αφού δεν έχουν ιεροσύνη, δεν έχουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, άρα δεν έχουν Εκκλησία και πέφτουν στο κενό. Για να καταλάβετε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος: Βλέπετε πόσοι Ευαγγελικοί και Προτεστάντες υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα; Ο Θεός να φυλάξει! Επειδή λένε λίγα καλά λόγια; Επειδή παρουσιάζονται σαν πρόβατα ήρεμα και επιεική και νομίζουμε ότι εκεί είναι η αλήθεια; Δεν είναι. Το θέμα δεν είναι αν έχω χριστολογία, όταν για παράδειγμα έχω αρετές κ.α. και παρουσιάζομαι ήρεμος και καλός. Αυτό είναι δευτερεύον. Αυτό είναι δορυφόρος. Πιστεύεις στο Σώμα και στο Αίμα του Χριστού; Έχεις το Σώμα και το Αίμα του Χριστού; Αν δεν το έχεις δεν είσαι τίποτα. Δεν έχεις Εκκλησία. Για αυτό και οι Προτεστάντες είναι κατακομματιασμένοι, κατακερματισμένοι, επειδή δεν είναι Εκκλησία.
Γ) Ένα τρίτο σημείο είναι τα σοφά, θεόπνευστα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας. Ό,τι σας είπα πιο πριν, είναι εκείνα τα οποία περιέχουν την αποδεκτή ερμηνεία της Αγίας Γραφής χωρίς την οποία δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε ορθά την Αγία Γραφή.
Δ) Ένα τέταρτο σημείο είναι ο μοναχισμός. Όπως θα ξέρετε οι προτεστάντες δεν έχουν μοναχισμό. Ο μοναχισμός ο οποίος και από τους Ορθοδόξους πολεμείται, αλλά από εκείνους που έχουν άγνοια και δεν γνωρίζουν τι είναι ο μοναχισμός. Ο μοναχισμός είναι έκφραση της Εκκλησίας. Δεν είναι αποπαίδι της Εκκλησίας, δεν είναι νόθο παιδί της Εκκλησίας. Είναι η άριστη έκφραση της Εκκλησίας. Ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του στην Παλαιά Διαθήκη. Είναι γνωστό ότι όλοι οι προφήτες, και ο Μωυσής και ο Ααρών και ο Ησαϊας, όλοι πλην δύο, ήσαν έγγαμοι. Διότι έπρεπε να τονιστεί ο γάμος για να υπάρχει ο λαός του Θεού ιστορικά, να μη χαθεί, για να έρθει ο Μεσσίας. Έπρεπε να υπάρχει το πλαίσιο. Ο λαός του Ισραήλ είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ήρθε ο Μεσσίας ως άνθρωπος. Δύο προφήτες ήταν άγαμοι, ο Ηλίας και ο Ελισσαίος. Ο Ηλίας είχε την ακτημοσύνη, υπακοή στο Θεό και παρθενία. Είναι τρεις αρετές του μοναχισμού. Παρθενία, υπακοή και ακτημοσύνη. Μαθητής του ήταν ο Ελισσαίος και είχανε δημιουργήσει μία σχολή. Δηλαδή μοναστικά τάγματα το οποία ήταν στην εποχή τους και ζούσαν μοναστικά. Ίσως πρώτη φορά το ακούτε αυτό. Πηγαίνετε στο Δ΄ Βασιλειών να δείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι, κάπου 400 – 500 στον αριθμό, λεγόταν «υιοί των προφητών». Ήσαν μάρτυρες της αναλήψεως του προφήτη Ηλία, ζούσαν στα δάση εκεί κοντά στον Ιορδάνη ποταμό. Έχουμε γνωστό το περιστατικό με το τσεκουράκι που του έφυγε ενός και του έπεσε μέσα στο ποτάμι και λέει «δεν είναι και δικό μου το τσεκουράκι», είχαν ακτημοσύνη. Αυτοί οι άνθρωποι έγραψαν αρκετά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, τα λεγόμενα «Χρονικά». Ώστε λοιπόν οι ρίζες του μοναχισμού είναι στην Παλαιά Διαθήκη.
Καλύτερα, ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του μέσα στον Παράδεισο. Οι πρωτόπλαστοι ζούσαν με παρθενία. Προσέξτε, αν ο Θεός τους ευλόγησε για να κάνουν παιδία, αυτό εν όψει της πτώσεως. Δηλαδή εκ των προτέρων ο Θεός το κάνει. Εν όψει της πτώσεως δημιουργεί τον άνθρωπο άρρεν και θήλυ, γιατί ήξερε ο Θεός από πριν για την πτώση. Μπροστά στο Θεό η γνώση είναι μία. Έκανε τον άνθρωπο με τα δύο φύλα και επειδή θα ερχόταν ο θάνατος, για να μη χαθεί ο άνθρωπος, μπαίνει ο γάμος. Μέσα στον Παράδεισο όμως δεν υπήρχε ο γάμος. Διαβάστε την Αγία Γραφή και θα δείτε ότι μετά την πτώση των πρωτοπλάστων «έγνω Αδάμ την γυναίκα αυτού». «Έγνω» θα πει την αναγνωρίζει ως γυναίκα του. Δηλαδή έρχεται σε σχέση γάμου, έξω από τον Παράδεισο.
Συνεπώς μέσα στον Παράδεισο υπήρχαν οι τρεις αρετές του μοναχισμού. Βεβαίως ακτημοσύνη. Είχαν περιουσία; Θα ήταν αδιανόητο. Βεβαίως παρθενία. Και βεβαίως υπακοή στο Θεό. «Έσπασε» η υπακοή. Βγήκαν από τον Παράδεισο και αρχίζει μετά η πορεία της ανθρωπότητας. Ώστε οι ρίζες του μοναχισμού ήταν σ΄αυτόν τον αρχαίο Παράδεισο.
Ξέρετε τι θα πει μοναχισμός; Μια πρόγευση του τι θα είναι η Βασιλεία του Θεού. Όταν θα αναστηθούμε βεβαίως δεν θα υπάρχει ο γάμος. Είπε ο Χριστός ότι στη Βασιλεία του Θεού ούτε παντρεύονται, ούτε νυμφεύονται. Δεν θα υπάρχει ο γάμος. Θα υπάρχει η υπακοή και φυσικά η ακτημοσύνη. Βλέπετε λοιπόν ότι επανέρχεται η ανθρωπότητα σε αυτά τα τρία στοιχεία που συνιστούν το μοναχισμό; Και είναι η Βασιλεία του Θεού. Τι είναι ο μοναχισμός στον παρόντα κόσμο; Μία πρόγευση τη Βασιλείας του Θεού. Πείτε μου τώρα αν είναι η εκλεκτότερη έκφραση της Εκκλησίας ο μοναχισμός. Βλέπετε πόσο έχει παρανοηθεί ο μοναχισμός και είναι πολέμιοι του μοναχισμού και κληρικοί ακόμη και επίσκοποι και λαϊκοί ακόμη. Μόλις κάποιο μοναστήρι γίνει, αμέσως να το χτυπήσουμε. Τηλεόραση, περιοδικά, εφημερίδες. Αυτό δείχνει πόσο λίγο ορθόδοξοι είμαστε. Για αυτό σας τα λέω αυτά, για να καταλάβουμε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός.
5) Πέμπτο σημείο είναι η ασκητική πνευματικότητα. Μόνο αν ξέραμε την πνευματικότητα των ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών, τότε θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τι θα πει ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα. Η πνευματικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο εγώ θα ζήσω και θα σταθώ απέναντι σε εκείνα που μου προσέφερε ο ουρανός. Ασκητικός θα πει με άσκηση, με δυσκολία. Από πού ξεκινά η ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα; Από τον Σταυρό του Χριστού. Ο Σταυρός όμως του Χριστού είναι Πάθος, είναι θυσία, είναι κάρφωμα. Από εκεί ξεκινάει. Γιατί αλλιώτικα, αν δεν ξεκινάει η πνευματικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού, δηλαδή της θυσίας, του κόπου, της δυσκολίας, της πιέσεως του εαυτού μας… Τι είπε ο Χριστός… «Η Βασιλεία του Θεού βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Θέλεις να βάλεις τη Βασιλεία του Θεού μέσα σου; Θα ασκήσεις βία στον εαυτό σου. Βιάζομαι, βιαστή, αρπάζω. Όλα αυτά γιατί; Γιατί ο εαυτός μου είναι νωθρός, τεμπέλικος και πρέπει να ασκήσω βία για να μπορέσω να αποκτήσω τη Βασιλεία του Θεού. Έτσι αν δεν το κάνω αυτό και έχω μια πνευματικότητα ραστώνης, τεμπελιάς, ανέσεως, αυτό σημαίνει ότι έχω βάλει το στοιχείο του κόσμου στη ζωή μου. Και αυτό σημαίνει ότι ο χριστιανισμός τον οποίο δέχομαι είναι εκκοσμικευμένος.

Η μεγάλη πληγή της Εκκλησίας μας, ο μεγάλος διώκτης της Εκκλησίας μας είναι ο κόσμος, η εκκοσμίκευση. Όμως όταν έχω εκκοσμίκευση δεν σώζομαι γιατί η ορθόδοξη πνευματικότητα ξεκινά από τον Σταυρό. Αλλιώτικα δεν έχω σωτηρία. Όταν λέω «έχω τα αγαθά μου, τρώω και πίνω». Εντάξει. Δεν σου λέει ο Θεός να μη φας και να μη πιείς, αλλά η Εκκλησία βάζει τη νηστεία. Σου λέει Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές θα νηστέψεις. Η αποθήκη σου είναι γεμάτη και στη γεμίζει ο Θεός. Θα πεις όμως, σήμερα θα νηστέψουμε και θα το κάνουμε ελεημοσύνη. Η νηστεία είναι υπόμνηση σταυρικού βίου ασκητικής πνευματικότητας.

Ο Απόστολος Παύλος γράφει στους Φιλιππισίους «πολλοί γαρ περιπατούσιν, ους πολλάκις έλεγον υμίν ων δε και κλαίων λέγω τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού». Πολλοί από σας πολιτεύονται, ζουν, για τους οποίους πολλές φορές σας έλεγα, τώρα δε, και πάλι σας ξαναγράφω κλαίγοντας. Τι; Για τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού. Χριστιανοί αυτοί! Εχθρούς του Σταυρού του Χριστού! Πού είναι η εχθρικότητα; Ο Σταυρός είναι το σύμβολο της ασκητικότητας και της θυσίας. Όταν όμως εσύ απορρίπτεις την ασκητικότητα, απορρίπτεις τη θυσία, δεν γίνεσαι εχθρός του Σταυρού; Και λέει «ων το τέλος απώλεια», που το τέλος τους είναι η απώλεια, δηλαδή η κόλαση, «ων ο θεός ην η κοιλία», δηλαδή ο θεός είναι η κοιλιά, δηλαδή η άνεση, δηλαδή η απουσία ασκήσεως, «και η δόξα εν τη αισχύνη αυτών» και η δόξα τους είναι σε πράγματα που είναι να ντρέπεται κανείς. Θέλετε να πάρετε μια εικόνα; Ο σύγχρονος Χριστιανός σου λέει να φάω και να πιώ, να έχω φιλενάδες και να γλεντάω. Να είναι και έγγαμος και να λέει… τι, με μία γυναίκα θα μείνω! Να λέει η γυναίκα… με έναν άντρα θα μείνω! Γι’ αυτό σήμερα η μοιχεία είναι στην ημερήσια διάταξη. Κάπου 80% είναι από μοιχεία τα διαζύγια. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι, δείχνουν τη δόξα τους, την τιμή τους ή τον ανδρισμό τους (οι άνδρες) σε πράγματα που θα έπρεπε να ντρέπονται «των οποίων η δόξα είναι εν τη αισχύνη αυτών», σε πράγματα που είναι άξια ντροπής, «οι τα επίγεια φρονούντες» αυτοί που φρονούν τα επίγεια. Αυτοί οι Χριστιανοί βεβαίως δεν αγωνίζονται και λέγονται εχθροί του Σταυρού του Χριστού, διότι δεν ξεκινάει η πνευματικότητά τους από τον Σταυρό της θυσίας. Μπορεί να κάνουν ελεημοσύνη αλλά αυτό είναι κατοπινό. Μπορεί να έχουν μία αγάπη γενικότερη (αν αυτό μπορεί να λέγεται καθαρή αγάπη). Τίποτα, τίποτα. Θα πρέπει να ξεκινήσει η ασκητικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού.

Ο δε απόστολος Παύλος στα Λύστρα, είχε υποστεί τόσο άγριο λιθοβολισμό που θεωρούσαν ότι είχε σκοτωθεί. Τον έσυραν, τον τράβηξαν από το πόδι σαν σκυλί, έξω από την πόλη. Πήγαν νύκτα οι χριστιανοί να τον πάρουν να τον θάψουν. Και ο Παύλος ζούσε. Σηκώθηκε και ξέρετε τι είπε; Καταπληκτικό! Άλλο να τα λες σε μία αίθουσα, ένα ναό, σε ένα ιερό σπουδαστήριο, σε μία συντροφιά και άλλο να το ζεις αυτό το πράγμα. «Διά πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την Βασιλεία του Θεού». «Δει» θα πει πρέπει. Πρέπει δια πολλών θλίψεων να μπούμε στη Βασιλεία του Θεού , αλλιώς δεν μπαίνουμε.

Έκτο σημείο, Ορθόδοξη Παράδοση είναι η αδιάλειπτος δοξολογία, στις ακολουθίες όπως ακόμα και στην προσωπική μας προσευχή. 

Στην προσωπική μας προσευχή λέμε «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» και έχω διαρκώς τη μνήμη του Θεού. Η προσευχή εκεί πρέπει να καταλήγει. Στη μνήμη του Θεού. Αλλά και η Εκκλησία έχει αυτή την αδιάλειπτη προσευχή. Υπήρχαν μοναστήρια στο Βυζάντιο που είχαν 24ωρη δοξολογία. Ήταν χωρισμένοι οι μοναχοί σε τρία τμήματα, τρείς ομάδες. Η μία ομάδα δοξολογούσε τον Θεό 8 ώρες, δηλαδή προσευχές 8 ώρες. Έφευγαν αυτοί και ερχόταν η άλλη ομάδα χωρίς διακοπή και μετά η τρίτη ομάδα και μετά πάλι η 1η ομάδα. Για αυτό σε εμάς τους ορθοδόξους οι ακολουθίες είναι μακρές. Αυτό είναι ο λόγος. Οι Ρώσοι που πήραν από το Βυζάντιο, διατήρησαν ακριβέστερα, γιατί εμείς κάναμε περικοπές, και η Θεία Λειτουργία τους κρατάει 2,3,4 ώρες. Ο Όρθρος περισσότερο. Πάντως η αδιάλειπτη δοξολογία που μιμείται η Εκκλησία τις ουράνιες Δυνάμεις, τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ, έχουν ασίγητο δοξολογία, χωρίς να σιγούν, στον Θεό. Όπως λέει εκεί στο όραμά του ο προφήτης Ησαΐας στο 6ο κεφ. «είδα εκεί τα Σεραφείμ να υμνούν το Θεό ασιγήτοις στόμασιν», διαρκώς, διαρκώς, διαρκώς.

Έβδομο σημείο: Ορθόδοξη Παράδοση είναι η δογματική εικονογραφία. Η εικόνα που είναι ιστορημένη, δηλαδή ζωγραφισμένη κατά τρόπο που να εκφράζει δογματικές αλήθειες. Ο αγιογράφος μπορεί να έχει κάποιες ελευθερίες, για αυτό έχουνε μία ποικιλία, αλλά δεν πρέπει να ξεφύγει από εκείνα που έχει ορίσει η Παράδοση και μάλιστα η Ζ΄ Οικουμενικά Σύνοδος. Θα ζωγραφίζει τον Χριστό έτσι και έτσι και όχι αλλιώς. Τι εκφράζει μία εικόνα; Κάθε σημείο της εικόνας είναι και μία δογματική αλήθεια. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ρεαλιστικό κόσμο, δηλαδή όπως τον βλέπει τον φυσικό κόσμο. Οι Παναγίες της Δύσεως δεν είναι παρά πρόσωπα φιλενάδων των ζωγράφων. Είναι γνωστό αυτό. Εμείς δεν πήραμε ποτέ άνθρωπο για μοντέλο να κάνουμε για παράδειγμα την Παναγία. Διότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ζωγραφίζει έναν θεομένο κόσμο. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ξεπεσμένο κόσμο, που είναι καταδικασμένος σε θάνατο. Για αυτό έχει τον ρεαλισμό και εμείς έχουμε τον αντιρεαλισμό. 

Ρεαλισμός θα πει κάτι που είναι πραγματικό. Εμείς είμαστε έξω από ό,τι βλέπουμε, το νατουραλιστικό, το φυσικό. Δέστε τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Υπάρχει άνθρωπος σε αυτό το στυλ; Δεν υπάρχει. Είναι ο θεομένος άνθρωπος που είναι έξω από αυτόν τον κόσμο.

Όγδοο σημείο: Έχουμε την υμνογραφία μας. Είναι ποίηση που εκφράζει όπως και τα χρώματα στην εικονογραφία, με τα λόγια, δόγματα και πνευματικά βιώματα. Διαβάζεις ένα τροπάριο, διαβάζεις έναν κανόνα της Εκκλησίας μας και σε ανεβάζει. Δηλαδή είναι θέματα, προϊόντα άφθαστου μεγαλείου που με λίγα λόγια εκφράζονται με τρόπο λογοτεχνικό, ποιητικό.

Ένατο σημείο είναι η υμνολογία, η λεγόμενη Βυζαντινή μουσική, η οποία είναι σεμνοπρεπής, ιεροπρεπής. Δεν είναι μουσική θυμελική, δηλαδή θεατρική μουσική. Αν ακούσουμε μία εκκλησιαστική υμνολογία της Δύσεως, π.χ. τα κατά Ιωάννη πάθη του Μπαχ, ο Μεσσίας του Χέντελ. Ωραία μουσική αλλά δεν είναι εκκλησιαστική, είναι κοσμική. Αν ακούσετε την ορθόδοξη υμνολογία, αυτή σε ανεβάζει πραγματικά στον ουρανό. Για αυτό η υμνολογία είναι πάρα πολύ σπουδαία. Μοναδική. Μην ξεχνάτε ότι οι Ρώσοι έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί επειδή τους γοήτευσε η ορθόδοξη βυζαντινή υμνολογία. Όλα αυτό αποτελούν, ξαναλέω, εκφράσεις της Ορθοδόξου Παραδόσεως.

Δέκατο σημείο είναι οι Μάρτυρες και οι Άγιοι που κυκλώνουν το θρόνο του Χριστού. Είναι γνωστό ότι οι Προτεστάντες απορρίπτουν τους Αγίους και χτυπούν, προσβάλουν τους Αγίους ότι δεν πρέπει να τους τιμούμε. Ακόμη και την Παναγία να μη τιμούμε. Οι Άγιοι είναι οι φίλοι του Χριστού και τιμώνται επειδή τους τιμά ο Θεός. Και δοξάζονται επειδή τους δοξάζει ο Θεός. Στο Α΄ Βασιλειών β΄κεφ,30 στίχος λέει «τους δοξάζοντάς μου δοξάσω», εκείνοι που με δοξάζουν, αυτούς θα τους δοξάσω, αυτό λέει ο Θεός. Και επειδή το λέει ο Θεός ότι δοξάζει τους Αγίους Του, τους δοξάζουμε και εμείς με λιτανείες, με τροπάρια, με εορτές, με θυμιάματα τους τιμούμε και τους δοξάζουμε και εμείς. Έχουμε πλουσιότατη υμνογραφία για τους Αγίους. Ξέρετε, δεν είναι μόνο αυτή που υπάρχει. Υπάρχει ανέκδοτος υμνογραφία πολύ μεγάλη. Πρώτα-πρώτα του Ρωμανού του Μελωδού. Κάτι ελάχιστο έχουμε. Ίσως το ένα χιλιοστό από εκείνα τα οποία έγραψε ο λεγόμενος «Πίνδαρος της Εκκλησίας». Όλα αυτό είναι τιμή προς τους Αγίους μας.

Ενδέκατο σημείο είναι τα λείψανα τον Αγίων. Οι Προτεστάντες λένε: «πάρτε από εδώ αυτά τα κόκαλα». Για να μην πω ότι και ορθόδοξοι δεν τιμούν τα λείψανα των Αγίων. Ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας ο Θεσσαλονικεύς λέει ότι όσο ζούσαν οι Άγιοι ήσαν θεομένοι. Ενωμένοι με το Άγιο Πνεύμα. Και το σώμα τους και η ψυχή τους. Όταν πέθαναν, το σώμα εναπετέθη στον τάφο και η ψυχή στον Παράδεισο. Αλλά χωρίστηκε η ψυχή από το σώμα, και εν Χριστώ Ιησού και εν Αγίω Πνεύματι είναι ενωμένα, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι και στη ψυχή που είναι στον Παράδεισο και στο σώμα που είναι στον τάφο. Δεν χωρίστηκαν ούτε από τον Χριστό, ούτε από το Πνεύμα το Άγιον. Και τα λείψανα (λείψανα θα πει απομεινάρια, λείπει το σώμα και έμειναν το οστά) είναι θεομένα γιατί όσο ζούσαν αυτοί οι Άγιοι ήταν θεομένοι, ενωμένοι με το Πνεύμα το Άγιον. Θαυματουργούν τα λείψανα, δίνουν χάρη και μόνο να τα αγγίξεις. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι ακόμα και η λειψανοθήκη που είναι μέσα τα λείψανα έχει χάρη. Όταν ο Χριστός πήγαινε να κάνει καλά τον δούλο του εκατόνταρχου, στο δρόμο εκείνη η αιμορροούσα πήγε και ακούμπησε το κράσπεδο των ιματίων του Ιησού και σκέφτηκε: «εγώ θα γίνω καλά αν ακουμπήσω το κράσπεδο». Και ο Χριστός είπε ότι από μέσα μου βγήκε δύναμη. Αυτή η δύναμη είναι ακόμη και από τα ρούχα. Τον Απόστολο Παύλο στην Έφεσο του έπαιρναν τις ποδιές που είχε στον αργαλειό και τα μαντήλια που σκούπιζε τον ιδρώτα του «εκ του χρωτός αυτού», από το δέρμα. Τα έπαιρναν αυτά και μόνο που τα ακουμπούσαν πάνω σε δαιμονισμένους και σε αρρώστους, γινόταν καλά. Και μόνο η σκιά του Αποστόλου Πέτρου να έπεφτε πάνω σε έναν άρρωστο γινόταν καλά. Αυτό είναι τα Άγια Λείψανα. Όλα έχουν τη ρίζα τους στην Αγία Γραφή.

Δωδέκατο σημείο: Ο μη συγκερασμός Εκκλησίας και κόσμου. Το παν δυνατόν κάνει η Εκκλησία να μην συγκεραστεί, ενωθεί με αυτό που λέγεται «κόσμος», εν εννοία ηθική. Λέγει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι «κόσμος» είναι όνομα περιεκτικό όλων των παθών. Δηλαδή μία λέξη που δείχνει όλα τα πάθη. Αν θέλεις να αναλύσεις τη λέξη «κόσμος», θα μιλήσεις με τα ονόματα των επιμέρους παθών. Μα είναι δυνατόν ποτέ η Εκκλησία να είναι ενωμένη με τον «κόσμο»; Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει: «Εάν κανείς αγαπά τον κόσμο, η αγάπη του Θεού Πατέρα δεν είναι σε αυτόν». Τι σημαίνει αυτό; Όχι να μην αγαπώ τον κόσμο… γιατί η Αγία Γραφή λέει ότι τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον Υιό του Αυτόν τον Μονογενή έδωσε… κτλ. Να μη λέω… πώς ζει ο κόσμος, να ζω και εγώ. Χορεύει ο κόσμος, θα χορεύω και εγώ. Αν το κάνουμε έτσι, ανακατεύουμε την Εκκλησία με τον κόσμο. Αφήνεις τον κόσμο να μπαίνει μέσα στην Εκκλησία. Αντί η Εκκλησία να εκκλησιαστικοποιεί τον κόσμο, αντίθετα ο κόσμος κοσμικοποιεί την Εκκλησία. Αυτό λέγεται εκκοσμίκευση. Μία τέτοια κατάσταση είναι αδύνατον, αδύνατον να σώζει. Για παράδειγμα η Ρώμη, η δυτική «εκκλησία», είναι εις το έπακρον εκκοσμικευμένη. Όταν ο Πάπας έχει τράπεζα και η επωνυμία της τράπεζας είναι «του Αγίου Πνεύματος», μεγάλη βλασφημία. Αυτή συντηρεί πολέμους. Πρόσφατα στην Σερβία. Γράφτηκαν στις κοσμικές εφημερίδες: «Η Ρώμη, ο Πάπας, το Βατικανό συντηρεί τον πόλεμο στη Σερβία και αυτός είναι η αιτία που γίνεται αυτό το μακελειό στη Σερβία. Στέλνει όπλα το Βατικανό». Η Εκκλησία όπλα; Να φυλάξει ο Θεός! Βλέπετε λοιπόν ότι η Δυτική Εκκλησία είναι ολότελα εκκοσμικευμένη! Και σας ερωτώ. Μπορεί να σώζει μια τέτοια Εκκλησία; Αν είναι Εκκλησία! Στην εποχή μας έχουμε χάλια, δεχόμαστε επιδράσεις τόσες που να λέμε… ποια είναι η ορθόδοξη Εκκλησία; Όχι πώς ο καθένας καταντάει στον εαυτό του την ορθοδοξία του. Άλλο θέμα. Αλλά η Ορθόδοξη Εκκλησία σαν θέση είναι αυτά τα οποία λέμε και που μόνο με τον τρόπο αυτό σώζουν.

Και κάτι ακόμη να προσέξουμε, είναι πολύ επίκαιρο. Στις μέρες μας γίνεται μία καπήλευση της Ορθοδοξίας από την πολιτική. Λέμε να ενωθούν οι ορθόδοξοι λαοί για να πολεμήσουν το ισλαμικό τόξο κ.α. Προσέξτε γιατί αυτοί που τα λένε αυτά, ούτε ζουν ορθόδοξα, ούτε πιστεύουν ορθόδοξα. Αντίθετα, με άλλους τρόπους πολεμούν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γεννηθήκαμε ορθόδοξοι και αυτό συνιστά ένα μέγα προνόμιο για εμάς ιδιαίτερα τους Έλληνες. Τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την Ορθόδοξη πίστη. Τίποτα. Θα έρθουν μέρες δύσκολες. Έρχεται σαν μαύρο σύννεφο ο καθολικισμός, δηλαδή η παπική «εκκλησία». Σαν μαύρο σύννεφο θα πέσει πάνω στην ορθοδοξία και στις ορθόδοξες Εκκλησίες της ανατολής, στην Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία. Είναι γνωστό αυτό και από τις εφημερίδες. Ξέρετε τι γίνεται στην Ουκρανία; Μάχη ολόκληρη με τους Ουνίτες ρωμαιοκαθολικούς και με τους Ορθοδόξους. Όπως οι Κροάτες που είναι παπικοί, με τους ορθοδόξους Σέρβους. Ακόμη και μέσα στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο που έσφαξαν οι Κροάτες 800 χιλιάδες με 1 εκατομμύριο ορθοδόξους Σέρβους. Υπάρχουν μίση. Αυτά έχουν γραφτεί. Για αυτό θα πρέπει με κάθε τρόπο να είμαστε όρθιοι, τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την ορθόδοξη πίστη μας.

Ας φυλάξουμε λοιπόν την Ορθοδοξία μας σαν τον πιο πολύτιμο θησαυρό μας. Αλλά και την ορθοπραξία μας. Δεν είναι αρκετό να πιστεύω ορθόδοξα. Πρέπει να ζω και ορθόδοξα. Ορθοδοξία και Ορθοπραξία. Και να μην ξεχνάμε ότι η Ορθοδοξία είναι αυτός ο ίδιος ο Χριστός. Ο οποίος παραγγέλει σε δύο Εκκλησίες της Αποκαλύψεως από τις 7 ιστορικές Εκκλησίες της Μικράς Ασίας, στην πρώτη στην Εκκλησία των Θυατείρων γράφει: «Ό έχετε κρατήσατε άχρις ου αν ήξω» (Αποκ.β΄25). Εκείνο το οποίο έχετε. Τι έχετε; Την ορθόδοξη πίστη σας, κρατήσατέ το έως ότου ξανάρθω. Πότε; Κατά τη Δευτέρα Του Παρουσία.

Στη δε, Εκκλησία της Φιλαδελφείας παραγγέλει ο Χριστός «κράτει ο έχεις» (Αποκ. γ΄11). κράτα αυτό που έχεις. Την ορθοδοξία σου και την ορθοπραξία σου. Είναι η ορθόδοξη πνευματικότης που ξεκινά από τον Σταυρό του Χριστού, «ίνα μηδείς λάβη τον στέφανόν σου» (Αποκ. γ΄11). Ώστε κανείς να μην πάρει το στεφάνι σου, το βραβείο σου να μην το πάρει κάποιος άλλος.

Αυτά είναι η Ορθόδοξη πνευματικότητα. Αυτά όλα είναι η Ορθόδοξη Παράδοση μαζί με την Αγία Γραφή, που είναι η Ορθόδοξη ερμηνεία της Αγίας Γραφής και που όλα αυτά με μία λέξη τα λέμε Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ.

Σας ευχαριστώ που με ακούτε.

77η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες εἰς προσκυνητὰς " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omilies-eis-proskynhtas
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pcaJFSqeP8BhtiUyk-htJ9

Πηγές :
Απομαγνητοφωνημένη ομιλία δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια :
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Η αξία της μελέτης του λόγου του Θεού.

†... είναι η μελέτη τού Νόμου τού Θεού. Εδώ πια έχουμε μία δυναμική περίπτωση. Δεν είναι το να πεις “θα διαβάσω”. Αλλ’ αυτό που διαβάζεις, τον Νόμο Τού Θεού, δεν κάνεις τίποτ’ άλλο, παρά καθρεπτίζεσαι. Αναπτύσσεται η αυτογνωσία.
   Υπάρχουν άνθρωποι, που έρχονται -αγαπητοί μου, είναι φοβερό! Εύχομαι να μην είναι κανείς από σας- έρχονται και σου λένε “δεν έχω κάνει καμία αμαρτία!!” . Ξέρετε πόσοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Έρχονται για πρώτη φορά, δεν έχει, βεβαίως, ωριμάσει μέσα τους η μετάνοια! Ήρθαν, διότι, ας πούμε, αν είναι άντρας, τον παρακάλεσε η σύζυγός του :
   “-Σε παρακαλώ, κάνε μου τη χάρη, εγώ εξομολογούμαι και κοινωνώ χρόνια, να κοινωνήσεις κι εσύ, κάνε μου τη χάρη, θα μου δώσεις το μεγαλύτερο δώρο φέτος τα Χριστούγεννα, έλα, πάμε να εξομολογηθούμε!” “-Άντε, πάμε”, λέει εκείνος, για να μην της χαλάσει το χατίρι, και πηγαίνει να εξομολογηθεί. Μπαίνει μέσα στο εξομολογητήριο, κάθεται. “Τι να σας πω”, λέει, “δεν έχω  τίποτα! Kαλός άνθρωπος είμαι…” Αρχίζει να λέει λίγο την ιστορία του: “-εεε, έκανα οικογένεια, έχω τόσα παιδιά, έχω το επάγγελμά μου, είμαι ευχαριστημένος, δεν έχω τίποτα να σας πω. Αυτά.” . “-Μα, αυτά που είπατε είν’ η ιστορία σας, δεν είναι εξομολόγηση! Δεν είναι οι αμαρτίες σας.” . “-Μα δεν έχω τίποτα.”
   Λέει μετά κανείς, έτσι, δοκιμαστικά, “ξέρετε, υπάρχει μια αμαρτία, που, νομίζω, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην την έχει κάνει. Είναι το ψέμα. Ποιος δεν είπε ψέμα; Ποιος δεν είπε, λίγο ή πολύ; Μπορούμε να πούμε ότι αγωνιζόμεθα να μη λέμε ψέματα. Ή δεν μας αρέσει να λέμε ψέματα, αλλά ποιος μπορεί να πει ότι δεν είπε ψέματα ή ότι δεν ενδέχεται να πει ψέματα;  ”. “-Τουλάχιστον, είπατε ψέματα;” “-Εγώ; Ποτέ!! Ποτέ!! Ποτέ!! “-Μα, υπάρχει άνθρωπος να μην είπε ψέματα;” “-Εε, μα τι θέλετε να σας πω, ψέματα; Ότι είπα ψέματα;”
   Πέστε μου, σας παρακαλώ, κάτω από τέτοιες συνθήκες, τι είδους εξομολόγηση μπορεί να γίνει; Έχουμε μετάνοια εδώ πέρα; Έχουμε τίποτε; Τότε, κάνουμε το εξής: επειδή ξέρουμε τα πράγματα, λέμε “καλά, καλά, εντάξει. Κοιτάξτε να δείτε, θα σας περιμένω μιαν άλλη φορά. Πάρτε να διαβάσετε αυτό. Και, ακόμη, θα σας παρακαλέσω: ελάτε ν’ ακούτε τον Λόγο τού Θεού. Η μελέτη τού Λόγου τού Θεού -του Νόμου τού Θεού, το Ευαγγέλιο- και η ακρόασις τού Λόγου τού Θεού αφυπνίζει, καθρεπτίζει τον άνθρωπο και του παρουσιάζει τα ελαττώματά του. Όπως ό,τι μουντζούρες και να έχω αυτή τη στιγμή στο πρόσωπό μου, εσείς τις βλέπετε, αλλ’ όχι εγώ! Για να μπορέσω να δω, πρέπει να καθρεπτιστώ! Έτσι! Για να μπορέσω να δω τις αμαρτίες μου, να αποκτήσω μίαν αυτογνωσία, πρέπει να έχω έναν καθρέπτη. Ο Λόγος τού Θεού είναι καθρέπτης.”
   Και, τότε, παρουσιάζεται το εξής φαινόμενο: μού ‘χει τύχει, αυτός, αυτός, που έλεγε πως δεν έχει τίποτα, να επιστέφει, ύστερα από λίγον καιρό, με τέσσερις σελίδες τού διαγωνισμού γραμμένες! Και να του λες “τι είν’ αυτό;” “-Αμαρτίες!” “-Μπα; Πότε γίνηκαν αυτές οι αμαρτίες;” “-Ααα, Πάτερ, δεν τις έβλεπα!! Δεν τις έβλεπα!!” Ώστε, λοιπόν, η μελέτη τού Λόγου τού Θεού είναι βοηθητικότατο στοιχείο, για να μπορέσουμε να γνωρίσουμε το θέλημα του Θεού, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, τα κουσούρια μας, για να μπορέσουμε να διορθωθούμε! Είναι, λοιπόν, κάτι πάρα πολύ σπουδαίον.

Απόσπασμα από την 26η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες εἰς προσκυνητὰς " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omilies-eis-proskynhtas
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pcaJFSqeP8BhtiUyk-htJ9

Απομαγνητοφώνηση : Μαρία Δερμιτζάκη:
https://youtube.com/@orthodoxaskirtimata

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἅγιον Ποτήριον καί μολυσματικότης. (Μέρος 1ον)

†.Την αφορμή, αγαπητοί μου, του παρόντος θέματος μας έδωσε μία πρόταση ενός βουλευτού, που έκανε στη Βουλή και που αναφέρεται στο θέμα του τρόπου της μεταδόσεως της Θείας Ευχαριστίας, της Θείας Κοινωνίας. Και ότι ο τρόπος αυτός εγκυμονεί κινδύνους της υγείας του λαού.

    Βέβαια θα απαντήσουμε, αλλά θα έπρεπε όμως να οφείλουμε χάριτες σε εκείνους οι οποίοι μπορούν να αναταράσσουν πολλές φορές τέτοιες καταστάσεις, διότι δίδουν την ευκαιρία να μείνουμε και σε θετικές πλευρές. Όπως είναι η γνώση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, που δίδεται η αφορμή από αυτό το περιστατικό, για να μάθει και να πληροφορηθεί ο χριστιανικός μας λαός ποια είναι η ουσία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, διότι μετά από την αναίρεση των όσων ελέχθησαν από τον κ. Βουλευτήν, θα θέλαμε να τονίσουμε, γιατί εκεί είναι το θετικό μέρος, να τονίσουμε την ουσία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας και σε ένα τρίτο μέρος να αναφερθούμε ιστορικά πια στον τρόπο μεταδόσεως του μυστηρίου  της Θείας Ευχαριστίας. Με ποιον τρόπο θα πάρω τη Θεία Κοινωνία. Και αν ήταν πάντοτε στην ιστορία αυτός ο ίδιος τρόπος τον οποίο έχουμε σήμερα. Συνεπώς, αφού δίδεται εξ αφορμής αυτού του περιστατικού η ευκαιρία να ακουστούν μερικά πράγματα, μπορούμε να πούμε ότι δεν οφείλουμε χάριτες σε εκείνους οι οποίοι δίδουν αυτές τις ευκαιρίες; Αλλά και κάτι ακόμη. Αν υποτεθεί ότι υπάρχουν ή μπαίνουν στην περιοχή του πειρασμού αυτές οι προτάσεις, θα λέγαμε ότι δεν θα είχαμε μάρτυρες αγαπητοί μου, εάν υποτεθεί ότι δεν είχαμε πειρασμούς.

     Λέγει ο Κύριος: «ἀνένδεκτόν ἐστι τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα»[Λουκ.17,1]. Είναι, λέγει, αδύνατον να μην έλθουν τα σκάνδαλα. «Oὐαὶ τῶν ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι᾿ οὗ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται»[Mατθ.18,7]. Σε σχέση μόνο με αυτόν που μπορεί να γίνει αιτία του σκανδάλου, ο Κύριος είπε «αλίμονό του», και μάλιστα λέγει ότι συμφέρει γι’αυτόν να φουντάρει στη θάλασσα με μία μυλόπετρα, για να είναι εκ του ασφαλούς το φουντάρισμα. Και γιατί συμφέρει; Διότι η τιμωρία του αυτοκτονούντος- περί αυτού πρόκειται- είναι ελαφροτέρα του σκανδαλίζοντος. Αυτό το είπε ο Κύριος και είναι σαφές. «Ἀνένδεκτόν» λοιπόν «ἐστι τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα». Είναι αδύνατο να μην έρθουν. Και αν θέλετε, είναι εκείνο που λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Δεῖ γὰρ καὶ αἱρέσεις  ἐν ὑμῖν  εἶναι, ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροὶ γένωνται ἐν ὑμῖν» [Α΄Κορ.11,19]- «αιρέσεις», ξέρετε, στη γλώσσα της Γραφής, θα πει σχίσμα. Δεν έχει την έννοια τη σύγχρονη που είναι απόκλιση από την πίστη, αλλά είναι το σχίσμα, είναι εκείνοι δηλαδή που δημιουργούν προβλήματα μέσα στον χώρο της Εκκλησίας. Με διάφορα καμώματα ή φιλοπρωτίες ή άλλα πράγματα. Λέγει: «Δεῖ» (:πρέπει), γιατί με τον τρόπο αυτόν, «ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροὶ γένωνται ἐν ὑμῖν». Για να γίνουν οι δόκιμοι, οι δοκιμασμένοι άνθρωποι, φανεροί· διότι τι αποδεικνύει τον δόκιμο; Ο πειρασμός. Είναι αυτό που λέγει ο λαός μας, ότι η φουρτούνα κάνει τον καπετάνιο. Έτσι, η φουρτούνα από μία πλευρά είναι άσχημη, αλλά και ταυτόχρονα καλή· διότι δίδει την ευκαιρία να αναδείξει τον σωστό μας, τον καλό καπετάνιο. Και εν προκειμένω, τον σωστό χριστιανό τον αναδεικνύει ο πειρασμός. Και αν ο πειρασμός είναι έντονος και αναδειχθεί εις μάρτυρα ο χριστιανός, πέστε μου πόσες χάριτες θα όφειλε στον πειρασμό που του έγινε αφορμή να αποκτήσει μαρτυρικό στεφάνι και ποια θα ήταν η δόξα του στη βασιλεία του Θεού;

   Αλλά και κάτι ακόμα, θα λέγαμε, εν προοιμίω, ότι είναι μία εποχή κρίσιμη. Ο Κύριος λίγο πριν σταυρωθεί, πριν παραδοθεί, είπε: «Νῦν  κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου»[Ιω.12,31].Τώρα, λέγει, υπάρχει μία κρίσις. «Νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω», και ο άρχων του κόσμου τούτου θα πεταχθεί έξω. Και αναφέρεται στον διάβολο. Αυτό το «κρίσις», θα λέγαμε, πάντοτε υπάρχει μέσα στην Εκκλησία, αλλά σε κάποιες εποχές αυτή η κρίσις είναι ισχυροτέρα. Και θα τονίζεται περισσότερο και περισσότερο στα έσχατα. Έτσι, εσχατολογική είναι εκείνη η παρατήρηση που ο ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει στην Αποκάλυψή Του, ότι  «ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» και «ὁ ῥυπαρὸς ῥυπαρευθήτω  ἔτι» [Αποκ.22,11]. Τι θα πει αυτό; Θα πει ότι μέσα στον ίδιο χώρο, και είναι ο χώρος της Εκκλησίας, διότι κατά τεκμήριο είμεθα όλοι βαπτισμένοι, τουλάχιστον μέχρι αυτή τη στιγμή, αύριο δεν ξέρω τι μπορεί να συμβαίνει, μέχρι αυτή τη στιγμή είμεθα όλοι βαπτισμένοι· και οι φιλικώς διακείμενοι εις την Εκκλησίαν και οι εχθρικώς διακείμενοι εις την Εκκλησίαν, είμεθα όλοι βαπτισμένοι. Μέσα λοιπόν εις αυτόν τον χώρον της Εκκλησίας, της κολυμβήθρας, του μυστηρίου του Βαπτίσματος, όλοι έχουμε ισότητα. Είμεθα όλοι ενώπιον του Θεού ίσοι. Γιατί γινήκαμε παιδιά του Θεού. Κάποια στιγμή όμως τα πράγματα αλλάζουν σε μας. Και τότε εκείνος που ένιωσε τη χαρισματικότητα του βαπτίσματος θέλει να γίνει από άγιος αγιότερος και εκείνος που δεν αναγνωρίζει το βάπτισμά του, δεν το θέλει, το έχει αρνηθεί, με τον τρόπο της ζωής του κτλ, εάν μάλιστα κάποτε φθάναμε να αρνηθούμε και τον Θεό, τότε βέβαια, αναμφισβήτητα ο άνθρωπος αυτός αρχίζει να ρυπαίνεται, να τον ρυπαίνει η αμαρτία.

     Και εδώ τώρα ο πολύ μυστηριώδης λόγος, που είναι πρώτον διαπίστωσις και δεύτερον και εντολή:  «ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» και «ὁ ῥυπαρὸς ῥυπαρευθήτω ἔτι». «Ἒτι», θα πει «ακόμη»· διότι ο άγιος και ο ρυπαρός κάποια στιγμή ήσαν μαζί. Στον ίδιο χώρο της Εκκλησίας. Αλλά όταν αρχίσουν τα πράγματα να γίνονται έντονα, έκδηλα, τότε αναμφισβήτητα αρχίζει να υπάρχει ή οφείλει να υπάρχει μία διάστασις. Εάν λοιπόν λέγει Αυτός ο Λόγος του Θεού, Αυτό το Πνεύμα το Άγιο: «ο άγιος να γίνει πιο άγιος», σημαίνει ότι εάν σε κάποιο σημείο συναντιώνταν αυτοί οι δύο, έστω και τοπικό σημείο, αν όχι τροπικό, κάποια στιγμή πηγαίνει πιο πέρα· είπα τοπικό, για να καταλάβετε το παράδειγμα, αφού λέει: «ἔτι», ακόμη, πάει πιο πέρα. Αλλά και αν ο ρυπαρός γίνει πιο ρυπαρός, θα πάει κι αυτός πιο πέρα. Αυτομάτως λοιπόν όταν ένας πάει πιο αριστερά, ο άλλος πιο δεξιά, πιο πέρα, πιο πέρα, δεν είναι πολύ φυσικό αυτό το χάσμα να μεγαλώνει; Ε, αυτό είναι μία παραγγελία, αγαπητοί μου, εσχατολογική· διότι δεν αναμένονται πια διορθώσεις σε καταστάσεις. Φρόντισε αν πίστεψες να γίνεις πιο πιστός. Αν τηρείς τις εντολές του Θεού και αγιάζεσαι, να γίνεις πιο άξιος. Οι πειρασμοί πρέπει να σε κάνουν παλικάρι, άγιο, για να αντέξεις στα επερχόμενα δεινά και δη στον ερχομό του προσώπου του Αντιχρίστου. Αν πάλι είσαι ρυπαρός, μην κάθεσαι καθόλου. Τράβα τον δρόμο σου. Πήγαινε να γίνεις πιο ρυπαρός! Θέλετε να καταλάβετε την έννοια αυτή; Όταν ο Χριστός είπε στον Ιούδα, στο Μεγάλο Δείπνο· εν τω μεταξύ είπε ότι κάποιος θα με προδώσει από σας. Και όλοι ταράχτηκαν. Και είπε ο Κύριος εις τον Ιούδα: «Εκείνο που έχεις να κάνεις, κάνε το γρήγορα». Τι σήμαινε αυτό; Είχε δύο φάσεις. Η μία ήταν να τον συνταράξει ο Κύριος τελευταία στιγμή και να μετανοήσει. «Α, ώστε λοιπόν κατάλαβε τι πάω να κάνω; Και τι πάω να κάνω;». Αλλά δεν συνήλθε ο Ιούδας. Οπότε ήταν τώρα η άλλη πλευρά. Η μία, αυτή· να συνέλθει.

   Η άλλη πλευρά είναι ότι, αν είσαι ρυπαρός, γίνε πιο ρυπαρός. Γιατί; Ήδη διάλεξες την πορεία σου. Αίρεται η χάρις του Θεού. Γιατί; Διότι σαφώς λέγει εκεί, από τη στιγμή εκείνη εισήλθεν ο σατανάς εις την καρδίαν του Ιούδα και ο Ιούδας δεν μπορούσε πια να μετανοήσει. Πέστε μου, αν κάποτε σταθούμε μπροστά σε αυτό το ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» και «ὁ ῥυπαρὸς ῥυπαρευθήτω ἔτι», κι αυτός μπορεί να είναι ο πατέρας μου, να είναι ο αδελφός μου, να είναι το παιδί μου, εννοώ με συγγενικό δεσμό, να είναι απλώς ο συμπατριώτης μου, αυτός που μιλάει τα Ελληνικά, ο Έλληνάς μου, ο άνθρωπός μου, αυτός που ζω μαζί του στην ίδια πόλη, μπορώ να μην οδύρομαι; Μπορώ να μην κλαίω; Μπορώ να μην πενθώ; Εκείνος μπορεί να … και να καγχάζει, αλλά εγώ θα πενθώ. Γι΄αυτό και οι μάρτυρες πενθούσαν για τους διώκτες τους. Λυπούνταν για τους διώκτες τους. Για εκείνους που τους υπέβαλλαν στο μαρτύριο. Έτσι, ας καταλάβουμε, εκ προοιμίων σας το είπα, και σαν προοίμιο το ανέφερα ότι, μην ξενίζεστε αν βλέπετε να υπάρχουν τέτοιες καταστάσεις που μπορούν να στρέφονται δημόσια πια εναντίον της Εκκλησίας. Τίποτα. Μην σας παραξενεύει. Θα λέγαμε «τον δρόμο τους και τον δρόμο μας». Κάποτε ο όσιος Λουκάς, ο εν Βοιωτία, που υπάρχει εκεί η μονή του οσίου Λουκά επήγαινε, είχε συνήθεια κάθε Μεγάλη Παρασκευή να πάει στην κορυφή του βουνού με ένα σταυρό να κάνει προσευχή. Όπως περπατούσε στο μονοπάτι, είδε στον δρόμο, στο μονοπάτι επάνω μια οχιά. Είχε σηκωθεί η οχιά αυτή με απειλητικές διαθέσεις κατά του οσίου Λουκά. Στάθηκε ο όσιος Λουκάς, δεν μπορούσε να πάει αριστερά ή δεξιά γιατί δεν υπήρχε τρόπος, ήταν στενό το μονοπάτι από εκεί και είπε: «Πλάσμα του Θεού, κι εγώ πλάσμα του Θεού είμαι· άντε λοιπόν, στον δικό σου τον δρόμο και στον δικό μου τον δρόμο εγώ». Πόσες φορές μου χρησίμευσε εμένα αυτό…: «Στον δρόμο σου και στον δρόμο μου». Η οχιά κατέβασε το κεφάλι κάτω, σύρθηκε και χάθηκε. Επήγε στον δρόμο της. Και ο όσιος Λουκάς επήγε στον δρόμο του. Δεν είναι παρά μία άλλη έκφρασις, μέσα σε μία, θα λέγαμε, ασκητική εμπειρία, κατά το : «ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι» και «ὁ ῥυπαρὸς ῥυπαρευθήτω ἔτι», έστω και αν αυτό για μας δημιουργεί πένθος και λύπη πολλή στην καρδιά.

    Αλλά ας έρθουμε, αγαπητοί μου, εις το θέμα μας· διότι μην ξεχνάμε ότι όλοι οι άνθρωποι δεν έχουν την ίδια δύναμη να αντέξουν, γι΄αυτό και είναι ανάγκη να γίνεται μία αναίρεση και αναθεώρηση των όσων μπορούν να λέγουν εναντίον της Εκκλησίας, για να στηρίζονται οι ασθενείς. Εγώ θα ήθελα να έλεγα ότι όλοι εσείς δεν είσαστε ασθενείς στην πίστη, δεν έχετε ανάγκη στηριγμού, θα ήταν περιττό να πω το θέμα αυτό, αλλά υπάρχουν όμως, πώς να το κάνουμε, και οι ασθενείς εις την πίστιν, σαλεύονται, στενοχωρούνται, μήπως και είναι έτσι, μήπως είναι και αλλιώς, γι΄αυτόν τον λόγο χάριν αυτών, θα πρέπει να δώσουμε μίαν απάντηση αναιρέσεως των όσων έχουν ειπωθεί.

    Ποια ήταν η πρότασις του κ. βουλευτού εις την Βουλή; Την έχω εδώ, επιτρέψατέ μου πολύ γρήγορα να την διαβάσω, γιατί πρέπει να διαβαστεί, δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε αναίρεση, εάν δεν δούμε τη θέση.

   «Σύμφωνα με τους ιερούς κανόνες της Ορθοδόξου Ελληνικής Εκκλησίας», λέγει εις την Βουλήν ο κ.Βουλευτής, «προβλέπεται η θεία Μετάληψις των πιστών μέσα στους ιερούς ναούς. Έτσι, σε κάποιο σημείο της Λειτουργίας, μέσα στις Εκκλησίες ο μητροπολίτης ή ο αρχιερέας, μεταλαμβάνει όλους τους ιερείς και διακόνους της Εκκλησίας, οι οποίοι πίνουν(με μαύρα γράμματα, σημαίνει υπογραμμισμένα) πίνουν τρεις φορές από ίδιο δισκοπότηρο(υπογραμμισμένο αυτό) και στη συνέχεια πάντα από το ίδιο δισκοπότηρο, το αγίασμα  που έμεινε, με ένα μεταλλικό κουταλάκι μεταλαμβάνει τους πιστούς, ηλικίας έξι μηνών έως 80-90 ετών· οπότε παρατηρείται το θλιβερό και απαράδεκτο φαινόμενο, το κουταλάκι να μπαίνει στο στόμα γέροντα ή γερόντισσας 80-90 ετών, με σαπισμένα δόντια κτλ. και στη συνέχεια στο τρυφερό στοματάκι του βρέφους των 6 μηνών ή του νηπίου των 2-3 ετών, γεγονός που προκαλεί αποστροφή, προβληματισμό και ανησυχία για μεθόδους αναχρονιστικές και επικίνδυνες στη σύγχρονη κοινωνία και δημόσια υγεία. Ύστερα από την παραπάνω πραγματικά απαράδεκτη κατάσταση(τώρα με κεφαλαία γράμματα και μαύρα, δηλαδή υπογραμμισμένα) ΕΡΩΤΩ, τον μεν Υπουργό Θρησκευμάτων αν έχει πρόθεση να διερευνήσει τις σκέψεις και απόψεις του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ και της Ιεράς Συνόδου, αν σκέπτονται να διατηρήσουν αυτόν τον επικίνδυνο τρόπο της αγίας Μετάληψης, ο οποίος ίσως να σώζει την ψυχή του ανθρώπου, αλλά ίσως και να βλάψει το σώμα το δικό του και των συνανθρώπων του. Τον δε Υπουργόν Υγείας, να μας πληροφορήσει εάν αυτός ο τρόπος στη σημερινή εποχή της ταχύτατης μετάδοσης μικροβίων, τελεί υπό την έγκρισιν ή ανοχή του Υπουργείου και ποιες είναι οι απόψεις των ιατρικών συλλόγων και κυρίως του Ιατρικού Συλλόγου της Αθήνας».

     Αυτά, αγαπητοί μου, ελέχθηκαν στην Βουλή. Και επειδή η Βουλή είναι Βουλή και είναι δημόσιος χώρος, ακούγεται η κάθε γνώμη, λέγεται κάθε γνώμη και ακούγεται κάθε γνώμη, βεβαίως θα λέγαμε ότι θα έπρεπε να δοθούν και οι απαντήσεις που ζητήθηκαν.

       Και πρώτα πρώτα δόθηκε η απάντηση του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών· γιατί αυτό ζήτησε ο κ. βουλευτής. Και η απάντηση είναι εδώ γραμμένη, θα σας κουράσω αλλά είναι ανάγκη να ειπωθεί. Τι να κάνω; Και επειδή βλέπω ότι ο χρόνος τρώγεται με αυτό πάρα πολύ, αλλά ίσως αναγκαστούμε και μία δεύτερη ομιλία να αφιερώσουμε. Γράφονται τούτα ως απάντησις, από τον αντιπρόεδρο του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών κ. Αθανάσιον Αβραμίδην, Επίκουρον Καθηγητήν της Ιατρικής.

    «Ελάβομεν την ακόλουθον επιστολήν δια το θέμα της Θείας Κοινωνίας και τους κινδύνους μεταδόσεως ασθενειών.

    Κύριε διευθυντά, εις απάντησιν επί ερωτήσεως εις την Βουλήν σχετικά με τη Θεία Κοινωνία και τους κινδύνους μεταδόσεως ασθενειών, υποβάλλονται τα ακόλουθα προς ενημέρωσιν του αναγνωστικού σας κοινού. Εις την Βουλήν των Ελλήνων κατετέθη ερώτησις από τον βουλευτή κ. Αγοράστη, με την οποία πρώτα καταφέρεται για το «θλιβερό και απαράδεκτο φαινόμενο»(το «κουταλάκι»), εννοεί την αγία λαβίδα της Θείας Μεταλήψεως, «να μπαίνει στο σώμα γέροντα ή γερόντισσας 80-90 ετών με σάπια δόντια και στη συνέχεια στο τρυφερό στοματάκι του βρέφους των 6 μηνών ή του νηπίου 2-3 ετών. Γεγονός που προκαλεί αποστροφήν, προβληματισμόν, και ανησυχία για μεθόδους αναχρονιστικές και επικίνδυνες στη σύγχρονη κοινωνία και δημόσια υγεία»(το παίρνει αυτούσιο από τους λόγους του κ. βουλευτού). Ύστερα δε ερωτά, αν αυτό τελεί υπό την έγκρισιν του Υπουργείου και ποιες είναι οι απόψεις των ιατρικών συλλόγων, και κυρίως του ιατρικού συλλόγου της Αθήνας. Προφανώς ο ερωτών βουλευτής δεν γνωρίζει ότι το θέμα αυτό είναι παμπάλαιο και ότι επ’αυτού κατά καιρούς έχουν λάβει θέση οι πάντες. Πρόκειται δε για ένα θέμα πίστεως κατ’ εξοχήν. Και ελάχιστα ιατρικόν· διότι είναι θέμα επενέργειας υπερφυσικών, πνευματικών δυνάμεων, οι οποίες βρίσκονται πέρα από το πεδίον ερεύνης και τις δυνατότητες της επιστήμης. Ο πιστός προσέρχεται για να κοινωνήσει, μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης. Πίστεως σε Εκείνον που είπε: «Ο τρώγων μου την σάρκα και πίνων μου το αίμα εν εμοί μένει καγώ εν αυτώ» και είναι πεπεισμένος ότι μεταλαμβάνει σώμα και αίμα Χριστού. Προσέρχεται δε με συντριβή καρδιάς στο άγιο ποτήριο, στο ποτήριο της ζωής, ίνα λάβει Χριστόν, Σωτήρα και Ζωή από την πηγή της Ζωής, όχι δε θάνατον. Στο όνομα της πίστεώς του και στην αξιοπιστία του Θεού Του του είναι αδιανόητο ότι ο Παντοδύναμος Θεός, ο Οποίος αγάπη εστί και από αγάπη δια τον άνθρωπον ανέβηκε στον σταυρόν, θα επέτρεπε ποτέ να μεταδοθεί στον μεταλαμβάνοντα μία οποιαδήποτε αρρώστια με το ίδιο Του το Σώμα και με το δικό Του το αίμα, όταν με αυτά τον αγιάζει. Επομένως για τον πιστό πρόβλημα δεν υπάρχει. Εκείνοι όμως οι οποίοι αμφιβάλλουν ή φοβούνται μην πάρουν κάποια αρρώστια με τη Θεία Κοινωνία, όσοι δεν πιστεύουν στην ουσία της Θείας Κοινωνίας, αυτοί που δεν έχουν λόγο να μεταλάβουν και είναι δικαίωμά τους, να απέχουν. Ας αφήσουν όμως τους άλλους ήσυχους. Είναι μάλιστα παρατηρημένο ότι οι μη πιστεύοντες είναι κυρίως εκείνοι οι οποίοι περισσότερο ομιλούν από τους κινδύνους από τη Θεία Κοινωνία. Όπως και το ότι κόπτονται(από τους λόγους του κ. βουλευτή) «για το καλό των πιστών». Εξ εκείνων οι οποίοι ασκούν πολεμικήν εναντίνον των πιστών.

     Πάντως ιατρικώς δεν υπάρχει ούτε μία βεβαιωμένη περίπτωσις απλού πιστού στον οποίον να έχει μεταδοθεί αρρώστια με τη Θεία Μετάληψη. Ούτε και ιερέως, ο οποίος μάλιστα μετά την κοινωνία των πιστών κάνει την «κατάλυση»(όταν καταλύουμε το άγιο ποτήριο δηλαδή) και καταπίνει όλα τα υπόλοιπα της Θείας Κοινωνίας μέχρι τρυγός (μέχρι τον πάτο του αγίου ποτηρίου, αυτό θα πει), μαζί με ό,τι από το στόμα του κάθε μεταλαμβάνοντος δια της Αγίας Λαβίδας κατέληξε στο Άγιο Ποτήριο. Ούτε ακόμη και τότε που έβραζε η φυματίωση, εθέριζε η σύφιλη και η λέπρα ήτανε ευρύτατα διαδεδομένη. Τα ίδια προφανώς θα ίσχυαν αν ετίθετο θέμα και για το AIDS. Δεδομένα τα οποία να οδηγούν την ιατρική σε παρέμβαση δεν υπάρχουν. Σε θέματα πίστεως άλλωστε, όταν μάλιστα πρόκειται για τα μυστήρια της χριστιανικής πίστεως δεν είναι ευχερές να υπεισέλθει η Ιατρική, διότι τα μυστήρια τελούνται με την επενέργεια πνευματικών δυνάμεων, οι οποίες είναι εκτός του πεδίου των δυνατοτήτων της επιστήμης, άρα και της Ιατρικής.

    Επομένως, το θέμα παραμένει στις αρμοδιότητες της Εκκλησίας να επιλέγει τους τρόπους με τους οποίους θα διεκπεραιώσει την αποστολή της. Σύγκρουση μεταξύ επιστήμης και Εκκλησίας δεν υπάρχει παρά μόνο στους έχοντες τρικυμία εν κρανίω, εφόσον αμφότερες εξυπηρετούν την αλήθεια, οπωσδήποτε δε κινούνται επί διαφορετικής βάσεως και σε διαφορετικά επίπεδα. Χρειάζεται βεβαίως επίγνωση των ορίων εκάστης και αλληλοσεβασμός στην τήρηση των αποστάσεων εκατέρωθεν».

   Αυτά, αγαπητοί μου, ανακοίνωσε ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών. Σας το διάβασα. Πρέπει, τα ξέρετε πιο καλά, γιατί εσείς μου δίνετε τα αποκόμματα, εγώ δεν παίρνω εφημερίδα. Τα έχετε διαβάσει αυτά και κομίζω γλαύκας εις Αθήνας, σας είναι γνωστά αυτά τα πράγματα, εν τοιαύτη περιπτώσει εφόσον πρέπει να έχουμε την αναίρεση, έπρεπε να έχουμε και την ανάγνωση τόσο της προτάσεως, όσο και το τι απαντάει ο Ιατρικός Σύλλογος. Βλέπουμε λοιπόν ότι η απάντησις του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών είναι πλήρης, είναι με ιατρικήν επίγνωσιν και με σεβασμό, όπως είπε, εις τα θέματα της Εκκλησίας.

     Συνεπώς η πρότασις, θα λέγαμε, του κ. βουλευτού, πράγματι κάπου αλλού απέβλεπε. Απλώς θα λέγαμε ότι βρίσκεται στα πλαίσια του, τα γενικότερα πλαίσια του αντιεκκλησιαστικού αγώνος, που τόσο κατάφορα τον τελευταίο καιρό έχει εξαπολυθεί. Είμεθα όλοι μάρτυρες αυτής της επιθέσεως. Πάντως ορθά απαντά ο Ιατρικός Σύλλογος κα θα επαναλάβω κάτι. Γιατί θέλω να το τονίσω. Πάλι από τον Ιατρικόν Σύλλογον: «Επομένως για τον πιστό πρόβλημα δεν υπάρχει. Εκείνοι όμως οι οποίοι αμφιβάλλουν ή φοβούνται μην πάρουν κάποια αρρώστια με τη Θεία Κοινωνία, όσοι δεν πιστεύουν στην ουσία της Θείας Κοινωνίας, αυτοί που δεν έχουν λόγο να μεταλάβουν και είναι δικαίωμά τους, να απέχουν. Ας αφήσουν όμως τους άλλους ήσυχους-αλλά βλέπετε, δεν τους αφήνουν ήσυχους-. Είναι μάλιστα παρατηρημένο ότι οι μη πιστεύοντες είναι κυρίως εκείνοι οι οποίοι περισσότερο ομιλούν από τους κινδύνους από τη Θεία Κοινωνία. Όπως και το ότι κόπτονται(από τους λόγους του κ. βουλευτή) «για το καλό των πιστών». Εξ εκείνων οι οποίοι ασκούν πολεμικήν εναντίον της πίστεως» Ασκούν πολεμική εναντίον της πίστεως. Δεν το λέω εγώ. Το λέγει ο Ιατρικός Σύλλογος. Όσο για την ερώτηση που κάνει ο κ. βουλευτής στο Υπουργείο Παιδείας για το ίδιο θέμα, θα απαντούσαμε ότι σε θέματα πίστεως το Υπουργείο Παιδείας δεν είναι αρμόδιο. Αρμοδία είναι μόνο η Εκκλησία του Χριστού. Όταν μάλιστα ο κ. βουλευτής λέγει-παίρνω από την αγόρευσή του- «ο οποίος τρόπος-δικά του λόγια- ίσως να σώζει την ψυχή του ανθρώπου αλλά ίσως και να βλάψει το σώμα το δικό του και των συνανθρώπων του». Όταν λοιπόν ο κ. βουλευτής βάζει εκείνο το «ίσως να σώζει», δηλαδή θέτει υπό αμφισβήτηση το θέμα της σωτηρίας του ανθρώπου δηλαδή με τη Θεία Ευχαριστία, το ολιγότερον εμφανίζεται ο κ. βουλευτής άπιστος. Το ολιγότερον. Με τον μετριότερον χαρακτηρισμόν. Και βέβαια σαν άπιστος πράγματι δεν έχει δικαίωμα να κρίνει εκείνα που δεν του ανήκουν. Είναι πολύ φυσικό. Και μάλιστα επ’αυτού απαντά ο Απόστολος Παύλος. Είναι από την Α΄προς Κορινθίους επιστολήν,2,14: «Ψυχικός άνθρωπος(ψυχικός θα πει εκείνος που έχει μείνει στο βιολογικό του επίπεδο, δηλαδή δεν είναι ο ανεπτυγμένος πνευματικά, δεν έχει το Πνεύμα του Θεού. Αυτούς τους κρίνει η Αγία Γραφή ως ψυχικούς ανθρώπους. Είναι τρεις κατηγορίες. Ο ψυχικός, ο σαρκικός και ο πνευματικός. Ο ψυχικός είναι αυτός που μένει στη βιολογία του. Ο σαρκικός είναι εκείνος ο οποίος γνώρισε την πνευματική ζωή αλλά ακόμη δεν είναι φτασμένος. Και ο πνευματικός εκείνος πια που κυβερνάται από το Πνεύμα το Άγιον. Λέγει λοιπόν ο Απόστολος Παύλος: «Ψυχικὸς δὲ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τὰ τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ(:κάτι που αφορά στο Πνεύμα του Θεού και τα έργα του Αγίου Πνεύματος, ο ψυχικός άνθρωπος δεν τα δέχεται)». Και όχι μόνο δεν τα δέχεται: «μωρία γὰρ αὐτῷ ἐστι(: του είναι ανόητα, του είναι κουταμάρες· άντε αυτό το κουταλάκι τώρα και δεν ξέρω τι) καὶ οὐ δύναται γνῶναι, ὅτι πνευματικῶς ἀνακρίνεται(:και δεν μπορεί να μάθει, να γνωρίσει ότι αυτά αναλύονται πνευματικά από πνευματικούς ανθρώπους). «Ὁ δὲ πνευματικὸς ἀνακρίνει μὲν πάντα, αὐτὸς δὲ ὑπ᾿ οὐδενὸς ἀνακρίνεται». Ο πνευματικός άνθρωπος όλους τους εξετάζει, όλα μπορεί να τα βάλει κάτω από την κριτική του, αλλά δεν μπορεί να μπει κάτω από την κριτική μη πνευματικών ανθρώπων. Αν το θέλετε, να σας πω κάτι. Η ψυχολογία επί παραδείγματι μπορεί να εξετάζει τους ανθρώπους. Ο άγιος όμως δεν μπαίνει στον χώρο της Ψυχολογίας. Γιατί; Γιατί η αγιότητα εκφεύγει από τον χώρο της Ψυχολογίας. Αυτό είναι το πάρα πάρα πολύ σπουδαίο.

    Ωστόσο θέματα πίστεως δεν ανήκουν, αγαπητοί, ούτε στα Υπουργεία, ούτε στους Βουλευτές, ούτε στη Βουλή. Ανήκουν μόνον εις την Εκκλησίαν. Μπορεί η Εκκλησία να βρει έναν άλλον τρόπο μεταδόσεως της Θείας Ευχαριστίας, αν εκείνη το κρίνει, όχι όμως γιατί φοβάται τις αρρώστιες αλλά γιατί κάποιος άλλος τρόπος πιθανώς τη διευκολύνει, τεχνικώς, περισσότερο. Όπως εξάλλου και ιστορικά έτσι έγινε στο παρελθόν, όταν μετελάμβαναν οι πιστοί από το Άγιο Ποτήριο, και επειδή εγίνοντο ζημίες, θα το δούμε αυτό παρακάτω την ερχομένη Κυριακή -πρώτα ο Θεός- γιατί δεν επαρκεί ο χρόνος, άλλαξε, και εισήγαγε αυτό που λέμε «λαβίδα». Και λαβίδα κατά λέξη δεν είναι, είναι κοχλιάριον. Λαβίδα θα πει τσιμπίδα. Αλλά γιατί λέγεται λαβίδα, έμεινε  το όνομα της προηγούμενης χρήσεως. Θα το δούμε όμως όταν έρθουμε εις τον οικείον τόπον. Εκείνο που έχω να σας πω, ότι η Εκκλησία πιστεύει ότι η Θεία Ευχαριστία είναι το ζωντανό σώμα και αίμα του Χριστού, γι΄αυτό ακόμη και ξεχωριστή λαβίδα για τους ασθενείς που κοινωνούν, δεν την επιτρέπει. Προσέξτε αυτό το σημείο.

   Βέβαια ένας ο οποίος δεν θα είχε την πίστη να μείνει στο σημείο αυτό. Είπαμε, μπορεί να αναχωρήσει. Όποιος θέλει, μπορεί να μείνει. Η Εκκλησία κανέναν δεν εκβιάζει. Αν υποτεθεί ότι κατηγορούν την Εκκλησία με τον νηπιοβαπτισμό- «με ρώτησαν εμένα να με βαπτίσουν;», λέγουν τα νεότερα παιδιά μας- αν λοιπόν κατηγορούν την Εκκλησία για τον νηπιοβαπτισμό, λυπούμαι, αλλά κανείς μπορεί μετά αν θέλει να φύγει. Και αν δεν πιστεύει σε τίποτα, τότε δεν φοβείται και τις συνέπειες της απομάκρυνσής του από την κολυμβήθρα, από το βάπτισμά του, από τον Θεό, τον Οποίο επιτέλους, δεν πιστεύει. Άρα, τι σε ενοχλεί, άνθρωπέ μου; Επειδή σε βάπτισε ο πατέρας σου; Ε, πες ότι ήταν ένα μπάνιο που έκανες, αφού δεν πιστεύεις, τίποτε άλλο και ήταν ένα από τα πολλά μπάνια που σου ‘κανε η μάνα σου όταν ήσουνα νήπιο. Τίποτε άλλο. Γιατί υβρίζεις την Εκκλησία; Γιατί την υβρίζεις; Αλλά να το ξέρετε, αγαπητοί. Αν κάποιος σας βρίζει στον δρόμο, πίσω του είναι ο διάβολος. Κι αν οι άνθρωποι καταφέρονται σήμερα εναντίον της Εκκλησίας, δεν είναι οι άνθρωποι τόσο· είναι ο διάβολος από πίσω. Μην ξεχνάτε εκείνο το εσχατολογικό, ότι ο διάβολος, λέγει, όταν βλέπει ότι δεν έχει πλέον χρόνο- είναι στην Αποκάλυψη- έχει θυμό πολύ. Μην το ξεχνάτε. Έτσι, δεν θα βλέπουμε τον άλλο άνθρωπο σαν κι εκείνον που στρέφεται εναντίον της Εκκλησίας, και πρέπει τώρα να τον πετάξουμε. Ο διάβολος είναι από πίσω. Να σας πω ένα μικρό παράδειγμα. Όταν κάποτε, πετάτε μία πέτρα σε ένα σκυλί, δεμένο σκυλί, το σκυλί δαγκώνει την πέτρα. Γιατί δεν μπορεί να σας φτάσει. Επειδή είναι δεμένο. Το έχετε προσέξει; Δαγκώνει την πέτρα. Αφού εγώ την πέταξα την πέτρα. Έτσι λοιπόν είμεθα ανόητοι πολλές φορές εμείς οι πιστοί, να νομίζουμε ότι ο άλλος μας επιτίθεται. Ο διάβολος επιτίθεται! Οι άνθρωποι που επιτίθενται είναι άξιοι πολλών, πολλών, πολλών δακρύων. Και πρέπει να δείξουμε εις αυτούς πολλήν αγάπην και πολλήν φιλανθρωπία. Πιστεύω να συμφωνείτε.

    Ωστόσο, σας είπε ότι η Εκκλησία ούτε τότε χρησιμοποιούσε, συγνώμη, ούτε για τους ασθενείς έχει ξεχωριστή λαβίδα, ούτε ποτέ ξεχώρισε η Εκκλησία- δεν θα μπορούσε να το κάνει;- αλλά πιστεύει τι είναι το Άγιο Ποτήριο- ποτέ δεν ξεχώρισε, σας είπα, τους υγιείς από τους αρρώστους. Ή τα μικρά παιδιά από τους ηλικιωμένους, με τα σάπια δόντια, ή ό,τι άλλο, που λέγει ο κ. βουλευτής. Γι΄αυτό πολύ σωστά σημειώνει ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών, φαίνεται ίσως είναι μία δημοσίευσις, Τρίτη 16 Φεβρουαρίου τρέχοντος έτους. Φαίνεται ότι δόθηκε περιληπτική απάντηση, είναι η εξής: «Από τη μέχρι σήμερα πείρα-απαντάει ο ιατρικός σύλλογος- και από τη βιβλιογραφία, δεν προκύπτουν στοιχεία που να πείθουν ότι καταρχήν έχουν μεταδοθεί νοσήματα». Δεν υπάρχει καμία βιβλιογραφία ή πείρα. Αν θέλετε όμως εγώ να σας πω και μερικά παραδείγματα που είναι πολύ ενδεικτικά. Ότι δεν κινδυνεύει κανείς πράγματι να αρρωστήσει. Καταρχάς θα’ θελα να αναφερθώ σε μία επιστολογράφο εδώ της πόλεώς μας, που έστειλε στην τοπική εφημερίδα μία επιστολή και αναφέρεται σε έναν Λαρισαίο ιερέα τον παπα-Στάμο Κονταξή. Εγώ δεν τον πρόλαβα· νομίζω ήταν στο Νεκροταφείο δεν θυμάμαι. Ίσως εκεί. Πρέπει να έχει πεθάνει προ του ’60. Λοιπόν. Αυτός κάποτε πήγε, λέγει, να μεταλάβει κάποιον φυματικόν. Μόλις κοινώνησε ο φυματικός δεν κατάφερε να καταπιεί, κονδυλιάστηκε, τι έπαθε δεν ξέρω, έβηξε και έβγαλε το περιεχόμενο επάνω εις το πάπλωμά του. Δεν εδίστασε, λέγει η επιστολογράφος, ο ιερεύς να φάγει εκείνο που βγήκε από το στόμα του φυματικού. Και ότι ο ιερεύς αυτός, μετά από το περιστατικό αυτό, χωρίς βέβαια να γίνει φυματικός, έζησε άλλα 35 χρόνια και έφτασε στην ηλικία των 94 ετών. Αλλά πρέπει να σας πω ότι αυτό το περιστατικό έχει μυριάκις επαναληφθεί. Θα το ακούσετε σε κάθε τόπο γιατί απλώς επαναλαμβάνεται το φαινόμενο αυτό.

     Ακούστε όμως και το αντίθετο παράδειγμα. Κάποτε, αγαπητοί μου, ένας ιερεύς μ’ έναν διάκονο επήγαν σ΄ έναν ιδρυματικόν ναόν, δηλαδή σε ένα ίδρυμα που ήταν φυματικοί, ένα Σανατόριο, να τελέσουν τη Θεία Λειτουργία. Ετέλεσαν την Θεία Λειτουργία και βεβαίως όλοι οι τρόφιμοι του Σανατορίου, δηλαδή οι φυματικοί, εκοινώνησαν από το Άγιον Ποτήριον. Κατά την τάξη, ο διάκονος έπρεπε να κάνει την κατάλυση, αλλά ο διάκονος δεν κινείται να καταλύσει. «Καταλύω» λέγεται «τρώγω το περιεχόμενο, το υπόλοιπο του Αγίου Ποτηρίου». Αυτό λέγεται κατάλυση στη γλώσσα την ιερατική. Του λέει ο ιερεύς, -Παιδί μου κάνε κατάλυση. -Εγώ; Ποτέ, λέγει ο διάκονος. Τόσοι φυματικοί κοινώνησαν, εγώ θα κάνω κατάλυση; Ποτέ. -Παιδί μου, του λέγει, είναι πολύ μεγάλη αμαρτία να το ισχυρίζεσαι αυτό. -Εγώ δεν το κάνω, λέγει ο διάκονος. –Καλά, λέγει. Και κατέλυσε ο ιερεύς. Το επόμενον έτος που γιόρταζε πάλι αυτός ο ναΐσκος εκεί του Σανατορίου, επήγε πάλι ο ιερεύς για να λειτουργήσει. Ήτανε μόνος του. Τέλεσε τη Θεία Λειτουργία και άρχισε να κοινωνεί τους τροφίμους, δηλαδή τους φυματικούς. Ανάμεσα εις τους φυματικούς φυματικός πια ήταν και ο διάκονος, ενώ ο ιερεύς, αγαπητοί μου, δεν έγινε φυματικός.

    Τα δύο αυτά περιστατικά θυμίζουν εκείνο που κάποτε ο Γεδεών εζήτησε από τον Θεό, για να βεβαιωθεί ότι ήταν θέλημά Του να πολεμήσει τους Φιλισταίους, τους εχθρούς: «Κύριε», λέγει, «θα βάλω μαλλί έξω, μαλλί πρόβειο(ξέρετε το μαλλί δέχεται την υγρασία όταν πέφτει το βράδυ δροσιά)λοιπόν, θα σε παρακαλέσω πολύ, εάν είναι θέλημά σου πραγματικά να πολεμήσουμε, δώσε να πέσει υγρασία επάνω εις τον πόκον, δηλαδή στο μαλλί, αλλά να μην πέσει υγρασία στη γύρω περιοχή». Το πρωί βρήκε μούσκεμα τον πόκο, το μαλλί, την τούφα από το μαλλί, αλλά η γη ήταν ξερή, δεν είχε υγρασία. Αντέστρεψε, θα λέγαμε, αυτό που ζητούσε. «Κύριε, αν είναι θέλημά Σου, δώσε να πέσει υγρασία σε όλη τη γη, τη γύρω γη, αλλά να μην πέσει επάνω εις το μαλλί». Την άλλη μέρα το πρωί ήτανε μουσκεμένη η γη από την υγρασία, αλλά το μαλλί ήταν κατάστεγνο. Αυτό μου θυμίζει τα δύο αυτά περιστατικά. Το ένα έτσι και το άλλο έτσι. Βέβαια, αν έπρεπε κανείς να λέγει θα ήθελε χρόνο πολύ, απλώς εγώ αυτά σας τα είπα κάπως ενδεικτικά.

      Εντούτοις, εντούτοις, υπάρχουν άνθρωποι που αρρωσταίνουν από το Άγιο Ποτήριο. Χμ.. μία κυρία με κοίταξε παράξενα. Ναι, αγαπητοί μου. Υπάρχουν άνθρωποι που αρρωσταίνουν από το Άγιο Ποτήριο. Και θα σας δώσω αγιογραφική μαρτυρία. Όταν πάει κάποιος να κοινωνήσει χωρίς να πιστεύει ότι είναι Σώμα και Αίμα Χριστού! Αυτός αρρωσταίνει μέχρι θανάτου! Ακούστε τι λέγει εδώ ο Απόστολος Παύλος. Είναι από την Α΄προς Κορινθίους επιστολή του: «ὥστε ὃς ἂν ἐσθίῃ τὸν ἄρτον τοῦτον ἢ πίνῃ τὸ ποτήριον τοῦ Κυρίου ἀναξίως» -και το αναξίως κυριότατα δεν αναφέρεται εις το να είμαι πόρνος και ανήθικος, είναι κι αυτό βεβαίως, είναι όλα τα αμαρτήματα, προσέξτε, μην πάρετε θάρρος σε αυτό το σημείο- να φυλάξει ο Θεός- κυριότατα αναφέρεται εις το θέμα της πίστεως. Μάλιστα αυτό όλως τονίζεται από τους ερμηνευτές. Αυτός, λέγει, θα το δείτε από το κείμενο, «ἔνοχος ἔσται τοῦ σώματος καὶ αἵματος τοῦ Κυρίου». Είναι ένοχος απέναντι στο σώμα και το αίμα του Χριστού[Α΄Κορ.11,27]. «…Ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρῖμα (:καταδίκη) ἑαυτῷ ἐσθίει καὶ πίνει, μὴ διακρίνων(να η απάντησις) τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου». Επειδή δεν διακρίνει. Νομίζει ότι είναι ψωμάκι και κρασάκι. Κι «επειδή κοινωνούν όλοι, ας κοινωνήσω κι εγώ, για το καλό του χρόνου». Έτσι λένε μερικοί. Για το καλό του χρόνου… Αγαπητοί μου, πού πάμε, τι κάνουμε; Τι κάνουμε; Λοιπόν όταν δεν πιστεύεις, τότε είσαι ένοχος απέναντι στο σώμα του Χριστού. Αυτό σημαίνει ότι αυτό που βλέπεις εσύ που δεν πιστεύεις, σαν κρασί και ψωμί, δεν είναι σύμβολο. Αυτό θα δούμε την ερχόμενη φορά στην περίπτωση της ουσίας του μυστηρίου. Δεν είναι σύμβολο· αλλά είναι αυτό το Σώμα και αυτό το Αίμα του Χριστού. «Διὰ τοῦτο -συνεχίζει ο Απόστολος- ἐν ὑμῖν (: γι΄αυτό, λέγει, ω Κορίνθιοι, ανάμεσά σας)πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι (ασθενείς και άρρωστοι(: ασθενείς θα πει αυτοί που έχουν αδιαθεσία· άρρωστοι αυτοί που έχουν βαρύτερη περίπτωση αρρώστιας) καὶ κοιμῶνται ἱκανοί (: και πεθαίνουν αρκετοί). «Εἰ γὰρ ἑαυτοὺς διεκρίνομεν, οὐκ ἂν ἐκρινόμεθα». Γιατί αν εμείς εξετάζαμε τον εαυτό μας: «Πιστεύω όταν πάω να κοινωνήσω;», τότε δεν θα μας καταδίκαζε ο Θεός. Το βλέπει λοιπόν κανείς πολύ καθαρά. Ώστε πράγματι αρρωσταίνουν εκείνοι που προσέρχονται στο Άγιο Ποτήριο· όταν όμως είναι άπιστοι. Επειδή κοινωνούν αναξίως το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Γι΄αυτό ακριβώς τον λόγο, την τελευταία στιγμή, αγαπητοί μου, πριν κοινωνήσουμε όλοι οι πιστοί, μάλιστα οι πιστοί έχουν, αν δεν γίνει ανάγνωση των ευχών από τον ψάλτη, ο καθένας ένα εγκόλπιο, κι από εκεί μπορεί να διαβάσει· τι λέγει; «Πιστεύω, Κύριε, καὶ ὁμολογῶ -δηλαδή κάνει ανανέωση της πίστεώς του, διότι πιστεύει, αλλά κάνει ανανέωση της πίστεώς του)· πιστεύω, Κύριε(και όχι μόνο πιστεύω αλλά) καὶ ὁμολογῶ ὅτι Σὺ εἶ ἀληθῶς ὁ Χριστός, ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος ὁ ἐλθὼν εἰς τὸν κόσμον ἁμαρτωλοὺς σῶσαι, ὦν πρῶτὸς εἰμι ἐγώ -και ομολογώ ότι Σύ ει αληθώς ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος(:ότι Συ είσαι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός, ο Υιός του Θεού, του ζώντος Θεού· εκείνη την ομολογία την οποία έκανε ο Απόστολος Πέτρος)· Ἔτι πιστεύω(:ακόμη πιστεύω)  ὅτι τοῦτο αὐτό ἐστι τὸ ἄχραντον Σῶμά Σου (: στην ελληνική γλώσσα «τοῦτο αὐτό ἐστι», θα πει «αυτό δα», «τούτο, τούτο, τούτο, αυτό τούτο· αυτό δα, θα πει ελληνικά δηλαδή αυτό που τώρα θα κοινωνήσω. Πιστεύω ότι είναι το άχραντο Σώμα Σου. Δεν συμβολίζει το άχραντο Σώμα Σου· είναι) καὶ τοῦτο αὐτό ἐστι τὸ τίμιον Αἷμά Σου». Συνεπώς το Άγιο Ποτήριο είναι πηγή ζωής και όχι ασθενειών και θανάτου. Γι΄αυτό πολύ σωστά στην ανακοίνωσή της και η Ιερά Μητρόπολίς μας εδώ η τοπική γράφει στην τοπική εφημερίδα 7/2 τρέχοντος: «Συνεπώς οι ενδιαφερόμενοι, αν δεν στοχεύσουν αλλού, καλόν είναι να επισημαίνουν όχι φανταστικές, αλλά υπαρκτές αιτίες μεταδόσεως των ασθενειών και μάλιστα τα κέντρα της αμαρτίας και ακολασίας».

Πράγματι, αγαπητοί, σε ένα παλιότερο δημοσίευμα, ειδικά για το AIDS, είχε σε μικρές εικόνες, φερ’ειπείν μια λεκάνη αποχωρητηρίου, ένα πόμολο πόρτας, και άλλα αντικείμενα, αν κανείς δι’ αυτών μπορεί να κολλήσει. Είχε και ένα Άγιο Ποτήριο. Εις εφημερίδα Αθηναϊκή. Κι έλεγε ότι δεν είναι εστία μόλυνσης το Άγιο Ποτήριο, τουλάχιστο ως προς το AIDS, από επιστημονικής πλευράς. Αλλά η ίδια η πολιτεία λέει ότι το AIDS, η ίδια η πολιτεία, μεταδίδεται, γιατί περί του AIDS ο λόγος, σήμερα δεν έχουμε λέπρα, ε, αν έχουμε αφροδίσια νοσήματα… έχουμε, αλλά εν τοιαύτη περιπτώσει το AIDS είναι εκείνο που τρομάζει, η ίδια λοιπόν η πολιτεία λέγει ότι το AIDS μεταδίδεται μόνο με το σπέρμα, με το αίμα και με τον τοκετό. Εγώ προσωπικά στις ειδήσεις δέκα η ώρα, από το Πρώτο Πρόγραμμα, στις 11-2-1988, άκουσα μετά τις ειδήσεις, την εξής ανακοίνωση. Με συγχωρείτε πως θα το πω αλλά έτσι το ‘πε η ανακοίνωση: «Αν χρησιμοποιείτε στις σεξουαλικές σας σχέσεις προφυλακτικό, και αν χρησιμοποιείτε ναρκωτικά και προσέχετε τις σύριγγες, τίποτ΄άλλο μη φοβάστε». Έτσι είπε το ραδιόφωνο. Τ’ άκουσα με τα αυτιά μου. Ερωτώ λοιπόν. Μήπως υπάρχει αντίφασις μεταξύ των ανακοινώσεων των επισήμων της πολιτείας και του κ. βουλευτού; Μήπως υπάρχει αντίφασις; Κι αν δεν θέλουν να το σημειώσουν σαν αντίφαση, μήπως πράγματι κάπου αλλού σκοπεύουν;

     Ακόμη θα λέγαμε ότι οι ηδονικές αναζητήσεις έφεραν το AIDS. Ποιος δεν το ξέρει αυτό; Οι ηδονικές αναζητήσεις. Στις 16 Φεβρουαρίου τρέχοντος έτους, ο ακαδημαϊκός Νικόλαος Ματσανιώτης, σε μία πρόσφατη ομιλία του στην Ακαδημία των Αθηνών, που αναφερόταν για το AIDS, είπε μεταξύ των άλλων και τα εξής: «Ο ιός μεταδόθηκε στον άνθρωπο από τον πράσινο πίθηκο που ζει στην Κεντρική Αφρική». Ακόμη είπε ότι «το 1973 ένα αφρικανός επιστήμονας δημοσίευσε μία μελέτη για τη ζωή των φυλών που ζουν στην περιοχή των μεγάλων λιμνών της κεντρικής Αφρικής. Στη μελέτη, ο επιστήμονας αναφέρει ότι οι κάτοικοι μιας φυλής, έκαναν μεταγγίσεις αίματος από πράσινο πίθηκο, για να έχουν καλύτερες σεξουαλικές επιδόσεις. Έτσι το AIDS μεταδόθηκε από τον πράσινο πίθηκο στον άνθρωπο». Ορίστε.

     Έτσι, θα λέγαμε, θα λέγαμε, θα παρακαλέσουμε εκείνους που σπερμολογούν ανησυχητικές πληροφορίες στον λαό του Θεού, να στραφούν μάλλον σε άλλους τόπους μολυσματικούς. Αν θέλουν, ας πλήξουν την ομοφυλοφιλία, που την προστατεύουν, και που είναι ο φορέας, κύριος φορέας αυτού του μικροβίου, του ιού. Αν θέλουν, όλοι αυτοί οι κύριοι, ας περιορίσουν την ανηθικότητα, που με κάθε τρόπο την προπαγανδίζουν. Αν θέλουν, ακόμα, ας στραφούν να περιορίσουν τα ναρκωτικά, που κυριολεκτικά μαστίζουν τη νεολαία μας. Και ας αφήσουν ήσυχους τους Χριστιανούς, να ζουν την πνευματική τους ζωή, που κέντρο της πνευματικής τους ζωής είναι το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, και της παρούσης και της αιωνίου ζωής. Αλλά όλα αυτά που συνέβησαν, αγαπητοί μου, πρέπει να πούμε και τούτο. Οφείλονται στην άγνοια, γενικότερα, του Χριστιανισμού και ειδικότερα του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Αν εγνώριζαν οι Χριστιανοί μας τι είναι το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, θα έμεναν οπωσδήποτε αμετακίνητοι στην πίστη τους. Εκείνο πάντως που χαρακτηρίζει τους Χριστιανούς μας δεν είναι, δυστυχώς, η θεολογική γνώση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας αλλά η συναισθηματική, θα λέγαμε, προσέγγιση του μυστηρίου. Ότι πάω να κοινωνήσω. Αλλά δεν ξέρει τι είναι αυτό που θα κοινωνήσει. Και είναι ανάγκη, όχι βεβαίως να αφαιρέσουμε το συναισθηματικό στοιχείο αλλά θα πρέπει να προσθέσουμε και το θεολογικό στοιχείο, για να υπάρχει μία θεολογική στήριξη. Να ξέρω γιατί πηγαίνω να κοινωνήσω. Όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω, την ερχόμενη φορά· ο άγιος Κύριλλος στις «Κατηχήσεις» του, στην 4η και 5η, στις «Μυσταγωγικές» του «Κατηχήσεις», αναφέρεται στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Και το τονίζει αυτό. Αλλά, έχει ατονίσει αυτό. Και είναι από τα λάθη μας. Ότι, δυστυχώς, δεν ενημερώνουμε τον λαό μας για τα μεγάλη αυτά θέματα της πίστεώς μας.

    Τι είναι όμως το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας; Το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι η καρδιά της καρδιάς του Χριστιανισμού! Αν η Θεία Λειτουργία που πλαισιώνει το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, είναι η καρδιά της πίστεως, η Θεία Λειτουργία είναι η καρδία της πίστεως, τότε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι η καρδιά της Θείας Λειτουργίας! Όλα τα μυστήρια αν θέλετε, προς αυτό το μυστήριο αποτείνονται. Σαν σε τελικό σκοπό. Αφού όλα είναι μέσο δια την απόκτηση του τελικού σκοπού. Δεν βαφτίστηκα για να βαφτιστώ, αλλά βαφτίστηκα για να φτάσω στο σώμα και το Αίμα του Χριστού. Να προσεγγίσω και να οικειωθώ και να γίνω σύσσωμος και σύναιμος με τον Χριστό. Γιατί δεν θα μπορούσα να προσεγγίσω εάν δεν βαπτιζόμουν. Βαφτίζομαι λοιπόν γι΄αυτόν τον λόγο. Γι΄αυτό σας είπα, όλα τα μυστήρια τείνουν προς αυτό το κεντρικό μυστήριο, το οποίο δεν είναι ένα μέσο, αλλά είναι σκοπός. Είναι ο τελικός σκοπός, να ενωθώ με τον Θεό! Αν δεν φτάσω εκεί, τότε είναι περιττό το βάπτισμα. Και χωρίς το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, πρέπει να σας πω, Εκκλησία δεν νοείται. Διότι, τι είναι το μυστήριο; Είναι το σώμα του Χριστού. Και με ποιον τρόπο ενσωματώνονται οι πιστοί στο σώμα του Χριστού, για να αποτελέσουν την Εκκλησία; Με ποιο τρόπο; Με το να γίνονται μέτοχοι του Ποτηρίου. Να μεταλαμβάνουν του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Γι΄αυτό πολύ σωστά ελέχθη, μάλιστα από τον μακαριστό π. Ιουστίνο Πόποβιτς: «όποιος κατανοεί την Θεία Λειτουργία και συνεπώς και την καρδιά της, που είναι το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, κατανοεί τον Χριστιανισμό!». Στην ουσία, ήθελα να σας έλεγα, ότι, όλα αυτά τα χρόνια επολεμήθη το κήρυγμα. Είχε απαγορευτεί ο ιερεύς να κάνει κήρυγμα. Να έχει κηρυκτική δραστηριότητα. Αλλά από τον καιρό όμως που αφέθησαν, κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, οι Εκκλησίες, όχι όλες, κάποιες Εκκλησίες ελεύθερες, ο Στάλιν το είχε κάνει αυτό, επέτρεπε μόνο τη Θεία Λειτουργία. Μόνο. Δεν επέτρεπε το κήρυγμα. Αλλά δεν ήταν θεολόγος. Για να μπορούσε να συλλάβει ότι δεν αποτελούσε το κήρυγμα, εκείνο που θα στήριζε τον πιστό στην πίστη. Αλλά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Και αυτό το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας έμεινε.

     Θυμάμαι ένας σύγχρονος Σέρβος καθηγητής, ο π. Αθανάσιος ο Γιέφτιτς, το έλεγε αυτό· ότι «ας πλήξουν ό,τι θέλουν· τη Θεία Λειτουργία να μην πλήξουν». Κι όταν η Θεία Λειτουργία δεν πλήττεται, τότε διατηρείται η Εκκλησία. Αλλά και αν υποτεθεί ότι πλήττεται- γιατί θα λέγαμε, ίσως κατενοήθη πού έπρεπε να πλήξουν, με αυτό το περιστατικό των τελευταίων ημερών- θα απαντούσαμε ότι, αν ποτέ πληγεί η Εκκλησία, δηλαδή να μην τελείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, ότι θα απαγορεύεται να γίνεται η Θεία Λειτουργία, ο μη γένοιτο, αλλά όλα είναι δυνατά, εάν ο βόρειος πόλος μπορεί να έρθει στον Ισημερινό… γιατί όχι; Εάν ο γάιδαρος πετάει…γιατί όχι;Άμα τον βάλετε σε ένα αεροπλάνο, πετάει ο γάιδαρος· όλα είναι δυνατά, όλα είναι δυνατό, τότε βεβαίως η Θεία Λειτουργία, θα ετελείτο, όπως και ετελείτο εκεί όπου τέλος πάντων ετελείτο. Αλλά ετελείτο. Εν ημέραις Αντιχρίστου θα τελείται; Ναι. Το λέγει ο Απόστολος Παύλος. Ότι θα τελείται το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας αγαπητοί μου, ἄχρις οὗ ἂν ἔλθῃ, έως ότου ο Χριστός έλθει. Εάν δηλαδή έλθει σήμερα το απόγευμα ο Χριστός, το πρωί θα έχει τελεστεί Θεία Λειτουργία. Πού; Σε κάποια μέρη του κόσμου. Η Θεία Λειτουργία είναι παμμέγιστον στοιχείο. Είναι αυτή, σας είπα, που συντηρεί την Εκκλησία. Αλλά πώς θα μπορέσουμε όμως να κατανοήσουμε την ουσία του μυστήριου; Αυτή η κατανόηση πρώτα-πρώτα βρίσκεται μέσα σε αυτά τα ιδρυτικά λόγια του Χριστού, για το μυστήριο που άφησε, το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας·και που οι Απόστολοι πρώτα και οι Αποστολικοί Πατέρες κατόπιν και οι Πατέρες και η Παράδοση της Εκκλησίας κατανόησαν ποια είναι η ουσία του μυστηρίου και ποια η αξία του και ποια η θέση του.

     Αλλά αυτά, αγαπητοί μου, επειδή κατά δυστυχίαν, δεν μπόρεσα να τα μαζέψω όλα μέσα σε μία ώρα, ζητώ συγνώμη, και την ερχόμενη Κυριακή, πρώτα ο Θεός, θα συνεχίσουμε το θέμα αυτό.

35η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες εἰς προσκυνητὰς " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omilies-eis-proskynhtas
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pcaJFSqeP8BhtiUyk-htJ9

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἅγιον Ποτήριον καί μολυσματικότης. (Μέρος 2ον)

†.Το θέμα μας, σε μία δευτέρα ομιλία, αναφέρεται πάντοτε στο ότι το Άγιο Ποτήριο, κατά την αντίληψη ενός κ. βουλευτού, αν είναι πηγή μολυσματική,- είδαμε ότι δεν είναι- ότι έρχεται και αυτός ο ιατρικός σύλλογος των Αθηνών, μάλιστα προσετέθη και η χριστιανική ένωση επιστημόνων, η οποία, μόλις λίγο πριν φύγω το διάβαζα αυτό, που έχει πολλά μέλη ιατρούς, όλων των ειδικοτήτων, να βεβαιώσουν ότι ουδέποτε παρουσιάστηκε στην ιατρική βιβλιογραφία, ασθένεια που να προήλθε από το Άγιο Ποτήριο. Αν μου πείτε για μια στιγμή: «Και πώς μπορούμε να το ξέρουμε αυτό;», θα σας απαντούσα: Εάν πάμε 50 άνθρωποι σε ένα ζαχαροπλαστείο να φάμε κάποια πάστα ή που παίρνουν κάποιες πάστες, που πάνε σε ένα γάμο, βαφτίσια κτλ. και πράγματι υπάρχει κάτι εκεί, πάμε όλοι στο νοσοκομείο; Πάμε όλοι στο νοσοκομείο. Έτσι και εδώ, αγαπητοί μου, αν υπήρχε μολυσματικότητα, θα γινόταν ομαδική αυτή η μολυσματικότητα. Αλλά ομαδική μολυσματικότητα από το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, ουδέποτε παρετηρήθη. Τη Μεγάλη Πέμπτη πάρτε για παράδειγμα, Χριστούγεννα, Πάσχα, που κοινωνούν τόσοι και τόσοι. Αν υποτεθεί ότι ο πρώτος ήταν συφιλιδικός, δεν θα έπρεπε να εμφανιστεί το φαινόμενο της σιφίλιδος  και σε μικρά παιδιά ακόμα, κατά ένα λοιμώδη τρόπο; Παρετηρήθη ποτέ; Ποτέ. Ωστόσο, τα είδαμε αυτά την περασμένη φορά και τώρα, όπως είχαμε πει, θα δούμε την ουσία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Ήδη μερικά πράγματα τα είχαμε ξεκινήσει. Απ’ την περασμένη φορά.

    Η κατανόηση της ουσίας του μυστηρίου βρίσκεται στην ορθή και την πλήρη κατανόηση των λόγων του Κυρίου, που αναφέρονται εις την ίδρυσιν του μυστηρίου. Ο Κύριος είπε, όπως μας το σημειώνει ο ευαγγελιστής Λουκάς και ο Απόστολος Παύλος στην Α΄προς Κορινθίους επιστολή του 11,24: «Λάβετε φάγετε[:πάρτε, φάτε]· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον [πήρε το ψωμί, λέγει, ο Κύριος, το έσπασε, το’ κοψε, το’ σπασε, δεν το έκοψε με μαχαίρι. Αυτό είναι το σώμα μου]». «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες [πήρε το ποτήρι μετά, είχε μέσα κρασί και είπε: “Πιείτε απ’ αυτό όλοι”] τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου [γιατί αυτό είναι το αίμα μου]τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν» [Mατθ.26,27-28]. «Τοῦτο ποιεῖτε-συμπληρώνει ο Απόστολος Παύλος στην Α΄προς Κορ.- εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν». Κανείς άλλος, αγαπητοί μου, εκτός των μαθητών του Κυρίου, δεν ήταν σε θέση να κατανοήσει καλύτερα αυτούς τους λόγους του Κυρίου τους ιδρυτικούς του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Αυτό σημαίνει ότι η διδασκαλία της Εκκλησίας για την ουσία του μυστηρίου, βρίσκεται στην αντίληψη της Αποστολικής Εκκλησίας. Πώς κατανόησε το μυστήριο η Αποστολική Εκκλησία; Δηλαδή οι μαθητές του Χριστού, πώς κατενόησαν το μυστήριο;

    Γι΄αυτό γράφει ο Απόστολος Παύλος: «ἐγὼ γὰρ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ  Κυρίου (εγώ, πήρα, λέει, από τον Κύριο) ὃ καὶ παρέδωκα ὑμῖν»[Α΄Κορ.11,23]. Σημειώσατε ότι ο Απόστολος Παύλος δεν είναι απόστολος δευτέρας σειράς. Βεβαίως δεν ανήκει εις τον κύκλον των δώδεκα διότι όχι πάρα πολύ αργότερα ο Απόστολος Παύλος έγινε ο δέκατος τρίτος μαθητής. Αλλά υπεραμύνεται του εαυτού του ο απόστολος Παύλος ότι δεν είναι δευτέρας σειράς απόστολος, διότι τότε τα συγγράμματά του, οι επιστολές του, δεν θα είχαν το κύρος των επιστολών και των συγγραμμάτων (συγγράμματα τα λέει ο Ιουστίνος) των αποστόλων της πρώτης σειράς. Αντιλαμβάνεστε πόσο σοβαρό το θέμα είναι. Ο απόστολος Παύλος πήρε βεβαίως και από την Εκκλησία ό,τι πήρε, αλλά κυρίως από τον Χριστό. Κατευθείαν από τον Χριστό. Θυμηθείτε όταν ο Κύριος ομιλεί στον Ανανία, στη Δαμασκό και του λέγει: «εσύ μόνο θα τον βαπτίσεις· Εγώ θα τον διδάξω, θα του πω τα παρακάτω».

      Ώστε λοιπόν ο απόστολος Παύλος δεν πήρε πληροφορίες του περιεχομένου της πίστεως από τους άλλους μαθητές. Ωστόσο όμως οπωσδήποτε ζει την παράδοση της Εκκλησίας, η οποία αναμφισβήτητα και φυσικότατα εναρμονίζεται σε εκείνα που έπαιρνε από τον Κύριο, διότι ο Κύριος είναι το ίδιο πρόσωπο, η αυτή πηγή, που παρέδωκε τόσο εις τους μαθητάς Του, όσο εις και τον απόστολο Παύλο τα ίδια. Γι΄αυτό  λέγει:  «ἐγὼ γὰρ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου ὃ καὶ παρέδωκα ὑμῖν». Πήρα και έδωσα, πήρα και έδωσα. Παράδοσις. «ὅτι ὁ Κύριος Ἰησοῦς ἐν τῇ νυκτί ᾗ παρεδίδοτο ἔλαβεν ἄρτον καὶ  εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα». Επήρε, λέγει, άρτον και τον έσπασε, τον μοίρασε και είπε: “Αυτό είναι το σώμα μου”. Το ρήμα κλάω-ῶ. Ο αόριστος «ἔκλασε». Ο Κύριος δεν χρησιμοποίησε μαχαίρι δηλαδή. Όταν κόψω το ψωμί με το μαχαίρι, χρησιμοποιούμε το ρήμα κόπτω. Όταν χρησιμοποιούμε το στραμπούλιγμα του ψωμιού, όταν με τα φυσικά μας χέρια σπάζουμε το ψωμί, το κόβουμε όπως ακριβώς καμιά φορά όταν βγαίνει από τον φούρνο ή το αγοράσουμε φρέσκο, ή έχουμε φούρνο στο σπίτι και βγαίνει εκείνο το φρέσκο το καρβέλι, δεν χρησιμοποιούμε μαχαίρι, αλλά σπάζουμε με το χέρι ήταν τόσο ωραίες οι γωνιές γύρω του και το τρώμε. Αυτό δεν λέμε «κόπτω», αλλά λέμε «κλάω-ῶ». Σπάζω το ψωμί. Αυτό θα πει «κλάω-ῶ». Κλάσμα, κλάσις. Βλέπετε; Θα πει κομμάτι. Κομμάτι σπασμένο.

     Έτσι, όταν ο ευαγγελιστής Ιωάννης έγραφε το Ευαγγέλιό του στα τέλη του πρώτου αιώνος, είναι ο τελευταίος επιζών απόστολος και κατaχωρούσε στο ευαγγέλιό του εκείνη την περικοπή όπου ο Χριστός διαλέγεται με τους Καπερναΐτες περί της φύσεως του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, είναι στο 6ο κεφάλαιο, στους στίχους 51-55, ζούσε ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, τόσο τα λόγια του Κυρίου περί του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όσο και την Αποστολική εκκλησιαστική παράδοση. Γιατί πια έγινε παράδοσις. Παρεδόθη εις την Εκκλησία. Ζούσε λοιπόν ο Απόστολος την παράδοση του Χριστού και την παράδοση της Εκκλησίας, που ήταν η παράδοση του Χριστού.

     Η Εκκλησία λοιπόν, πέρα από τους Αποστόλους, κατενόησε το μυστήριον όπως το κατενόησαν οι μαθηταί. Και οι μαθηταί το κατενόησαν όπως ο Κύριος το είπε. Θέλετε να το δείτε; Όταν ο Κύριος ομίλει περί του μυστηρίου Του εκεί στους Καπερναΐτες και είπε: «εάν δεν φάτε το σώμα μου και δεν πιείτε το αίμα μου δεν μπορείτε να έχετε ζωή αιώνια», διότι οι Καπερναΐτες Τον αναζητούσαν επειδή χόρτασαν «ὡς πεντακισχίλιοι» στην έρημο, που φάγανε τα ψάρια και το ψωμί, Τον αναζητούσαν κι ο Κύριος είπε: μην αναζητάτε «τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην, ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον». «Και ποια είναι αυτή η βρώσις(βρώσις θα πει φαγητό), ποια είναι αυτή η βρώσις;» Ερωτούν αυτοί, που μένει, δηλαδή που τρως και δεν ξαναπεινάς, που διατηρείται και διατηρείσαι; Λέγει: «Η σάρκα μου!». «Η σάρκα σου; Η σάρκα σου;». «Εάν δεν φάτε τη σάρκα μου και δεν πιείτε το αίμα μου, δεν έχετε ζωή αιώνια». Τη σάρκα Του; Τρόμαξαν οι Καπερναΐτες και είπαν: «Τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν;»[Ιω.6,60]: «Ποιος μπορεί να ακούει τέτοια τρελά πράγματα; Τη σάρκα Του;». Και γύρισαν κάνοντας μεταβολή και έφυγαν. Ο Κύριος δεν τους εσταμάτησε να τους πει: «Ε, ελάτε εδώ οι άνθρωποι, δεν με καταλάβετε. Ήθελα να πω ότι, ξέρετε, ότι κατά τυπολογικό τρόπο θα φάτε τη σάρκα μου και θα πιείτε το Αίμα μου. Ή κατά αλληγορικό τρόπο θα φάτε τη σάρκα μου και θα πιείτε το Αίμα μου». Δεν έκανε τίποτα από αυτά ο Κύριος· διότι μιλούσε οντολογικά! Ούτε τυπολογικά, ούτε αλληγορικά· γι΄αυτό και για να τονίσει ο Κύριος ότι οντολογικά ομιλεί και ότι επιμένει και ότι αυτή είναι η πραγματικότητα της ουσίας του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, στρέφεται και προς τους δώδεκα μαθητές Του και τους λέγει εκείνον τον λόγο: «Μὴ καὶ ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν;»: Μήπως και εσείς θέλετε να φύγετε; Διότι αυτό που είπα,  αυτό είναι. Αυτός που θα φάει τη σάρκα μου και θα πιει το αίμα μου έχει ζωή αιώνιο. Και «ἡ γὰρ σάρξ μου», λέει εκεί ο ευαγγελιστής Ιωάννης, «ἀληθῶς ἐστι βρῶσις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθῶς ἐστι πόσις»: Η σάρκα μου πράγματι τρώγεται και το αίμα μου πράγματι πίνεται· που σημαίνει ότι το πράγμα ανήκει σε μυστήριο, που σημαίνει, όπως τρώμε το ψωμί και πίνουμε το κρασί, αλλά ότι δεν είναι ψωμί και δεν είναι κρασί, αλλά είναι πραγματικά, κατά οντολογικό τρόπο, όχι τυπολογικό- θα το δούμε και λίγο πιο κάτω, πώς το κατανοεί η Εκκλησία- ούτε αλληγορικό- είναι πραγματικά το σώμα μου και το αίμα μου. Αυτή είναι η ουσία, αγαπητοί μου, του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Έτσι, όπως σας είπα, κατενοήθη η ουσία του μυστηρίου σαν το αληθινό Σώμα και το αληθινό Αίμα του Χριστού, υπό τα είδη του άρτου και του οίνου, μυστηριακά.

    Ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων, τον 17ο αιώνα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τους Προτεστάντες, έκανε μια ομολογία. Η ομολογία του στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, επειδή το αθετούσαν το μυστήριο, όπως είναι γνωστό, οι Προτεστάντες, το αθετουσαν· εξάλλου τα πέταξαν και τι κράτησαν οι Προτεστάντες; Πετώντας την ιεροσύνη δεν έχουνε την Εκκλησία. Άρα δεν έχουνε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας· διότι η ιεροσύνη είναι εκείνη η οποία διατηρεί το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, δηλαδή το μυστήριο της Εκκλησίας. Δηλαδή το μυστήριο του σώματος του Χριστού. Γι΄αυτό τον λόγο είναι το μόνο μυστήριο που δεν μπορεί να γίνει έξω από τη Θεία Λειτουργία. Τελείται το μυστήριο της ιεροσύνης μέσα στη Θεία Λειτουργία. Μην το ξεχνάμε. Αν δεν έχουμε ιεροσύνη, δεν έχουμε τίποτε! Δεν έχουμε τίποτα. Όλα πέφτουν στο κενό. Και οι Προτεστάντες μη έχοντες ιεροσύνη…, όλα πέφτουν στο κενό. Θα το δούμε λίγο πιο κάτω.  Έτσι, ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων, αγαπητοί μου, ξεκινάει για να κάνει μία ομολογία. Είναι υπέροχη. Ειδικά στον τομέα της Θείας Ευχαριστίας, που μας περιγράφει τα πράγματα κατά έναν πολύ-πολύ ρεαλιστικό τρόπο.  Ακούστε:  «Τούτου  (δηλαδή του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας) ἐν τῇ ἱερουργίᾳ πιστεύομεν παρεῖναι τὸν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν» (κατά την ιερουργία, λέγει, πιστεύομε ότι.. παρεῖναι, του πάρειμι, ότι είναι παρών ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός)». Πώς είναι παρών; Τίνι τρόπω ο Χριστός είναι παρών; Διότι και τώρα είναι παρών ο Χριστός, αυτή τη στιγμή. Ο ίδιος ο Κύριος είπε: «όπου είναι δύο και τρεις συνηγμένοι στο όνομά μου, εκεί είμαι και εγώ». Τίνι τρόπω, λοιπόν, είναι ο Χριστός παρών; Ακούστε. «Οὐ τυπικῶς(όχι τυπικά)», λέγει ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων, «οὐδ᾿ εἰκονικῶς(ούτε εικονικά), οὐδὲ χάριτι  ὑπερβαλλούσῃ (ούτε από μία υπερβάλλουσα χάρη), ὡς ἐν τοῖς λοιποῖς μυστηρίοις (όπως στα λοιπά μυστήρια, που έχουμε μία υπερβάλλουσα χάρη του Χριστού), οὐδὲ κατὰ μόνην παρουσίαν(ούτε με μόνη απλή παρουσία· όπως θα λέγαμε, ο Χριστός είναι παρών και εδώ στη σύναξή μας, ούτε με αυτόν τον τρόπο), καθώς τινες τῶν Πατέρων εἰρήκασι  περὶ τοῦ βαπτίσματος(όπως μερικοί πατέρες είπαν, για την παρουσία του Χριστού στο βάπτισμα), οὐδὲ κατ᾿ ἐναρτισμόν (ακούστε αυτή τη λέξη: ἐναρτισμός), ὥστε ἑνοῦσθαι τὴν θεότητα τοῦ Λόγου τῷ προκειμένῳ τῆς Εὐχαριστίας ἄρτῳ ὑποστατικός, καθὼς οἱ ἀπὸ Λουθήρου λίαν ἀμαθῶς καὶ ἀθλίως δοξάζουσιν»(πιστεύοντες όπως οι Προτεστάντες) ἀλλ᾿ ἀληθῶς καὶ πραγματικῶς. Τι είναι ο ἐναρτισμός; Είναι η συνύπαρξη του Κυρίου στον άρτο και στον οίνο. Δηλαδή τρόπον τινά σαν να μπαίνει ο Χριστός μέσα στον άρτο· προσέξτε με: αυτό θα πει ἐναρτισμός, σαν να μπαίνει, ότι κρυμμένος τρόπον τινά εκεί ο Χριστός. Αλλά εάν είναι κρυμμένος, μπορεί να βγει κιόλας. Μπαίνει, φεύγει. Γι΄αυτό οι ταλαίπωροι οι Προτεστάντες λέγουν ότι αυτά όλα είναι κατά τη διάρκεια της Λειτουργίας τους, ανυπάρκτου Λειτουργίας, τέλος πάντων. Να ελεήσει ο Θεός. Και ότι μετά ο Χριστός φεύγει. Γι΄αυτό και ό,τι περισσεύσει, το χύνουν στον νεροχύτη… Ό,τι περισσεύσει. Γιατί; Γιατί ο Χριστός έχει μία παρουσία εκεί. Τέλειωσε, μετά είναι περιττό καθετί άλλο, φεύγει ο Χριστός. Όχι, λέγει [ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων], όχι. Προσέξτε, θα επαναλάβω. Ούτε τυπικά ούτε εικονικά, λυπάμαι που δεν μπορώ να σας τα αναλύσω πιο πολύ. Ούτε τυπικά ούτε εικονικά, ούτε από υπερβάλλουσα χάρη, ούτε με μόνη παρουσία, ούτε κατ᾿ ἐναρτισμόν, αλλά αληθώς και πραγματικώς. Ο άρτος γίνεται πραγματικά Σώμα Χριστού και ο οίνος γίνεται πραγματικά Αίμα Χριστού· «ὥστε μετὰ τὸν ἁγιασμὸν τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου μεταβάλλεσθαι, μετουσιοῦσθαι, μεταποιεῖσθαι, μεταῤῥυθμίζεσθαι (βάζει τρία απαρέμφατα, τρία ρήματα, για να πει αυτό που θέλει. Εκείνο που επικρατεί στην Εκκλησία μας είναι το ρήμα «μεταβάλλω». Υπάρχει στους Λατίνους το «μεταστοιχειοῦσθαι», αλλά είναι αδόκιμος όρος. Υπάρχει λοιπόν στην Εκκλησία μας το «μεταβάλλω». Αυτό το «μεταβάλλω», αγαπητοί μου, αυτό το «μεταβάλλω» είναι πολύ σπουδαίο και πολύ σημαντικό. Γι΄αυτό λέμε κατά τη Θεία Λειτουργία: «Μεταβαλὼν τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ», αφού θα μεταβάλλεις με το Πνεύμα Σου το άγιον. «Καὶ ποίησον τὸν μὲν ἄρτον τοῦτον τίμιον σῶμα τοῦ Χριστοῦ σου(και σταυρώνουμε,  σφραγίζουμε).  Ἀμήν (αποτεινόμεθα εις τον Πατέρα, ε;) · τὸ δὲ ἐν τῷ ποτηρίῳ τούτῳ τίμιον αἷμα τοῦ Χριστοῦ σου. Ἀμήν». Μεταβαλὼν πάντα τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ». Ο όρος, το ρήμα «μεταβάλλω». «Μεταβάλλεσθαι» λοιπόν εδώ. «Τὸν μὲν ἄρτον εἰς αὐτὸ τὸ ἀληθὲς τοῦ Κυρίου σῶμα»[Ποιο σώμα; Θα πρέπει ακόμη να αναρωτιέστε, ποιο σώμα; Εδώ είναι το θαυμάσιο, όπως το λέγει ο Δοσίθεος:] ὅπερ [ποιο σώμα; ὅπερ=εκείνο το οποίο] ἐγεννήθη ἐν Βηθλεὲμ ἐκ  τῆς Ἀειπαρθένου, ἐβαπτίσθη ἐν Ἰορδάνῃ,  ἔπαθεν, ἐτάφη, ἀνέστη, ἀνελήφθη, κάθηται ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, μέλλει ἐλθεῖν  ἐπὶ τῶν  νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ». Αυτό το Σώμα έχουμε. Είναι συγκλονιστικό. Προσέξτε με, είναι συγκλονιστικό! Αυτό το Σώμα έχουμε! Αυτό που ελήφθη από τα σπλάχνα της Θεοτόκου, αυτό που έπαθε, που ετάφη, που ανέστη, που, που, που είναι στον ουρανό, που θα ξανάρθει, αυτό το Σώμα κοινωνούσε. Θα το πω άλλη μία φορά· είναι συγκλονιστικό! «Τὸν δ᾿ οἶνον μεταποιεῖσθαι καὶ μετουσιοῦσθαι(πάλι τα ίδια ρήματα) εἰς αὐτὸ τὸ ἀληθὲς τοῦ Κυρίου αἷμα, ὅπερ κρεμάμενου ἐπὶ τοῦ σταυροῦ  ἐχύθη ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς». Τι ήταν εκείνο που εχύνετο όταν μπήκαν τα καρφιά στον Σταυρό; Αίμα. Αυτό το Αίμα είναι! Είδατε, ένας φοβερός ρεαλισμός.  

    Γράφει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων στην 4η του μυσταγωγική κατήχηση: «Αὐτοῦ οὖν ἀποφηναμένου  [ποιου; Του Κυρίου. Αυτός απεφήνατο, Αυτός το είπε] καὶ εἰπόντος περὶ τοῦ ἄρτου· "Τοῦτό μού [τοῦτο· ποιο τούτο; Ξέρετε υπάρχουν δύο, ας πούμε, δεικτικές αντωνυμίες. Είναι το τοῦτο και το εκείνο. Το τοῦτο επί κοντινών πραγμάτων και το εκείνο περί μακρινών. Όταν λέει τοῦτο, δεν λέει εκείνο, τούτο, δηλαδή αυτό που είναι μπροστά μου. Ποιο; Αυτό που κρατώ στα χέρια μου. Ποιο; Αυτό που τώρα θα σας δώσω. Τι είναι; Το Σώμα μου. Αυτό είναι το Σώμα μου] ἐστι τὸ σῶμα", τίς τολμήσει ἀμφιβάλλειν λοιπόν; [Ποιος μπορεί να τολμήσει να αμφιβάλλει λοιπόν;]. Καὶ αὐτοῦ διαβεβαιωσαμένου καὶ εἰρηκότος [αυτός που είπα και βεβαίωσε]: "Τοῦτό μού ἐστι τὸ αἷμα", τίς ἐνδοιάσει ποτὲ λέγων μὴ εἶναι αὐτοῦ αἷμα;». Ποιος θα έχει τον ενδοιασμό να πει ότι δεν είναι το Αίμα του Χριστού; Και λέει ένα ωραίο επιχείρημα ο άγιος Κύριλλος: «Τὸ ὕδωρ ποτὲ εἰς οἶνον οἰκείῳ νεύματι μεταβέβληκεν ἐν Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἀξιόπιστός ἐστιν οἶνον εἰς αἷμα μεταβαλών;». Εκείνος που κάποτε με ένα νεύμα είπε το νερό να γίνει κρασί, στην Κανά, στον γάμο της Κανά, Αυτός, λέγει, δεν είναι αξιόπιστος να μεταβάλει τον οίνο τώρα σε Αίμα; Ώστε μετά πάσης πληροφορίας ως Σώματος και Αίματος μεταλαμβάνουμε Χριστού. Με κάθε πληροφορία. Και ξέρετε τι θα πει πληροφορία. Πληροφορία δεν είναι μόνο αυτό που λέμε στη γλώσσα μας σήμερα: «πληροφορώ». Δηλαδή φέρνω ένα μήνυμα. Αλλά και το πληρώ, φέρω εις πληρότητα. Έχουμε δηλαδή πληρότητα αληθείας ότι αυτό είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Αυτό μεταλαμβάνουμε.

    «Μὴ πρόσεχε οὖν ὡς ψιλοῖς τῷ ἄρτῳ καὶ τῷ οἴνῳ· [μη λοιπόν προσέχεις ψιλός, γυμνός, σκέτος. Μη βλέπεις ότι είναι σκέτο ψωμί ή σκέτο κρασί. Εδώ θα΄θελα να έλεγα είναι σφάλμα να λέμε οι μητέρες στα μικρά παιδάκια: «ψωμάκι, κρασάκι». Σας παρακαλώ, ούτε σαν έκφραση δεν πρέπει να το λέμε αυτό. Ούτε Χριστούλης. Ο Χριστός, ο Χριστός παιδάκι μου, ο Χριστός. Να μπαίνει ο Χριστός στο κύταρο του παιδιού. «Σῶμα γὰρ καὶ αἷμα κατὰ τὴν δεσποτικὴν τυγχάνει ἀπόφασιν [ «ἀπόφασις» θα πει λόγος. Κατά τον λόγο του Κυρίου, είναι το Σώμα και το Αίμα Του]. Εἰ γὰρ καὶ ἡ αἴσθησίς σοι τοῦτο ὑποβάλλει, ἀλλὰ ἡ πίστις σε βεβαιούτω [Αν και η αίσθησή σου σε πληροφορεί ότι είναι κρασί και ψωμί στο στόμα σου, η πίστη σου όμως σε βεβαιώνει]. Μὴ ἀπὸ τῆς γεύσεως κρίνῃς τὸ πρᾶγμα, ἀλλ' ἀπὸ τῆς πίστεως πληροφοροῦ ἀνενδοιάστως[ανενδοίαστα από την πίστη να πληροφορείσαι], σώματος καὶ αἵματος Χριστοῦ καταξιωθείς». Επάνω σε αυτό, αν και θα επανέλθουμε στο σημείο της γεύσεως, θα σας έλεγα ότι είναι μερικοί, όταν κοινωνούν, από μία ευλάβεια προσπαθούν να κάνουν μία αισθητική μεταφορά. Είναι λάθος. Τι θα πει αυτό; Κλείνουν τα μάτια, μεταφέρονται κάπου αλλού, όχι για να νιώσουν τον Χριστό, αλλά να θέλουν να δημιουργήσουν μία ψευδαίσθηση πολλές φορές στον εαυτό τους, ότι αυτό που κοινωνώ, η αίσθησή μου το πληροφορεί σώμα και αίμα Χριστού! Είναι λάθος. Αγαπητοί μου, η αίσθησή μου το λέει ρητώς, ότι η γεύση μου λέει, είναι κρασί και ψωμί. Αυτό όμως όχι μόνο δεν ενοχλεί, αλλά και ενισχύει τα πράγματα. Ούτε θα πρέπει με κάθε τρόπο, να λέω εγώ ανά πάσα στιγμή: «όχι, όχι, κοίταξε να δεις, όχι, η γλώσσα σου σου λέει τι, τι όχι, μα, όχι, όχι, μα είναι αίμα», μα δεν είναι καλά πράγματα αυτά. Ζω μυστήριο! Η αίσθησή μου θα μου πει ότι είναι κρασί και ψωμί αλλά δεν είναι. Πολύ απλή η απάντηση και το επιχείρημα. «Όσοι είδαν τον Ιησού», λέγει ο Ωριγένης, «είδαν έναν άνθρωπο. Όσοι  πίστεψαν στον Ιησού, είδαν τον Λόγο!». Αυτό είναι όλο. Τον Λόγο του Θεού! Διότι δεν μπορούσε ούτε ο Πιλάτος, ούτε ο Καϊάφας, ούτε ο Άννας, ούτε οι σταυρωτές να δουν τον Υιό του Θεού. Έβλεπαν έναν άνθρωπο. Το ίδιο, με τον ίδιο τρόπο, η αίσθησή μου μού λέει ότι είναι κρασί και ψωμί. Αλλά είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού! Γι΄αυτό εδώ τονίζει την πίστη ο άγιος Κύριλλος. Δεν πρέπει να περιορίσω την πίστη και να θέλω να μεταφέρω το θέμα από τον χώρο της πίστεως στον χώρο της αισθήσεως. Μάλιστα, θα λέγαμε στο σημείο αυτό, η Εκκλησία δεν αναζητά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού στην αίσθηση. Ο άγιος Συμεών ο Θεσσαλονίκης λέγει το εξής. Το γράφει, είναι στα Άπαντά του.  Και φαίνεται ότι πολλές φορές συνέβη και συμβαίνει και θα συμβαίνει. «Ότι, κοίταξε, ιερεύ», λέγει, «όποτε σου συμβεί και αντιληφθείς ότι μέσα στο Άγιο Ποτήριο, πριν κοινωνήσεις τον κόσμο, αντιληφθείς ότι είναι αίμα και κρέας κατά αισθητόν τρόπον τώρα ε, είναι αίμα και κρέας, πρόσεξε, λέγει, πρόσεξε το επέτρεψε ο Θεός να γίνει, ποιος ξέρει, για την απιστία κάποιου. Για την απιστία κάποιου. Λοιπόν. Δεν θα κοινωνήσεις από αυτό τον λαό. Αλλά θα πάρεις από τον συντηρημένο Άγιο Άρτο της Μ. Πέμπτης και θα κοινωνήσεις τον λαό από εκείνον· που θα είναι πάλι αυτό που λέμε. Άρτος, οίνος. Και θα κάνετε θερμή προσευχή, να ξαναδώσει πάλι την εικόνα άρτου και οίνου μέσα στο Άγιο Ποτήριο. Αν δεν γίνει εκείνη την ώρα, άστο στην άκρη. Με θερμή παράκληση στον Θεό να γίνει αυτό. Και μόνο όταν θα ξαναγίνει πάλι, στην αίσθηση, κρασί και ψωμί, μπορείτε να κοινωνήσετε». Αυτή είναι η πράξη της Εκκλησίας μας, όπως μας το λέγει ο Συμεών Θεσσαλονίκης του 17ου αιώνος.

   Ακόμη, δύο σημεία θα ’θελα να προσέξετε. Είναι η μεταβολή αυτή από κρασί σε ψωμί σε Σώμα και Αίμα Χριστού, αυτή η μεταβολή, καταρχάς αναφέρεται σε ό,τι είπαμε. Μεταβάλλεται. Έχουμε από κρασί, Αίμα, από ψωμί, Σώμα Χριστού. Αυτό είναι η κατάσταση της μεταβολής. Αυτή η κατάσταση της μεταβολής, το δεύτερο σημείο, στα είδη του άρτου και του οίνου συντηρείται! Εις το διηνεκές. Δεν είναι εκείνη τη στιγμή, αλλά είναι την κάθε στιγμή. Επάνω σε αυτό εξάλλου στηρίζεται, αγαπητοί μου, και ο διατηρημένος Άγιος Άρτος της Μεγάλης Πέμπτης. Εκείνον που παίρνουμε και κοινωνούμε τους ασθενείς, εκείνον που κοινωνούμε τους ανθρώπους σε κάποια έκτακτη περίπτωση· γίνεται ένας πόλεμος, έρχεται ο άλλος στην εκκλησία: «Πάτερ μου, να κοινωνήσω, δεν ξέρω, θα ζήσω;». Τον κοινωνούμε από αυτόν τον Άγιον Άρτον. Όπως τώρα την προηγιασμένη έχουμε τον Αμνό. Σημαίνει ότι, ότι διατηρείται η μεταβολή. Όχι μόνο μία στιγμή έγινε η μεταβολή, αλλά και διατηρείται η μεταβολή εις το διηνεκές. Σε Σώμα και Αίμα Χριστού.

    Η διδασκαλία της «μεταβολής»(τη λέξη τη βάζω εντός εισαγωγικών) βρίσκεται διατυπωμένη στην ελληνική γραμματεία των Πατέρων της Εκκλησίας μας, πάντοτε με τον ίδιο τρόπο, από τον Αποστολικό Πατέρα, τον άγιο Ιουστίνο μέχρι σήμερα. Η ίδια διατύπωσις. Γράφει στην Απολογία του ο άγιος Ιουστίνος. Είναι στην πρώτη του Απολογία, παράγραφος 65: «οὐ γὰρ ὡς κοινὸν ἄρτον οὐδὲ κοινὸν πόμα ταῦτα λαμβάνομεν (: «Δεν τα δεχόμεθα», λέγει, «σαν κοινό ψωμί και σαν κοινό κρασί») · ἀλλ' ὅν τρόπον διὰ λόγου Θεοῦ σαρκοποιηθεὶς Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ σωτήρ ἡμῶν καί σάρκα καὶ αἷμα ὑπὲρ σωτηρίας ἡμῶν ἔσχεν, οὔτως καὶ τὴν δι’ εὐχῆς λόγου τοῦ παρ’ αὐτοῦ [εννοείται του προεστώτος] εὐχαριστηθεῖσαν τροφή, ἐξ ἧς αἷμα καὶ σάρκες κατὰ μεταβολὴν τρέφονται ἡμῶν,ἐκείνου τοῦ σαρκοποιηθέντος  Ἰησοῦ καὶ σάρκα καὶ αἷμα ἐδιδάχθημεν εἶναι». Διδαχθήκαμε ότι είναι Σάρκα και Αίμα. Και επειδή κάτι παρόμοιο λέει και ο Ιερός Δαμασκηνός, 7ος αιών πια, γι΄αυτό δεν αναλύω τον άγιο Ιουστίνο, επειδή δυστυχώς και ο χρόνος είναι πολύ λίγος, θα θέλαμε άλλη μία ώρα γι’αυτά όλα, «αὐτὸς ὁ ἄρτος», λέει ο Ιερός Δαμασκηνός, «καὶ ὁ οἶνος μεταποιεῖται εἰς σῶμα καὶ αἷμα Θεοῦ. Εἰ δὲ τὸν τρόπον ἐπιζητεῖς, πῶς γίνεται, [εάν ρωτήσεις πώς γίνεται αυτό;] ἀρκεῖ σοι  ἀκοῦσαι, ὅτι διὰ Πνεύματος Ἁγίου, ὥσπερ καὶ ἐκ τῆς ἁγίας Θεοτόκου διὰ

Πνεύματος Ἁγίου ἑαυτῷ καὶ  ἐν ἑαυτῷ ὁ Κύριος σάρκα ὑπεστήσατο· καὶ πλέον οὐδὲν γινώσκομεν (τίποτα περισσότερο), ἀλλ᾿ ὅτι ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀληθὴς[αυτό που είπε ο Θεός, ο Χριστός, αυτό είναι] καὶ ἐνεργής[καθαρός] ἐστι καὶ παντοδύναμος, ὁ δὲ τρόπος ἀνεξερεύνητος». Θα σας το εξηγήσω.

   Όταν λέγει ότι «διὰ Πνεύματος Ἁγίου», πράγματι· τι λέμε στη Θεία Λειτουργία: «Ἔτι προσφέρομέν σοι [σας το΄πα προηγουμένως] τὴν λογικὴν ταύτην καὶ ἀναίμακτον λατρείαν, καὶ παρακαλοῦμέν σε καὶ δεόμεθα καὶ ἱκετεύομεν· κατάπεμψον τὸ Πνεῦμά σου τὸ Ἅγιον ἐφ᾿ ἡμᾶς καὶ ἐπὶ τὰ προκείμενα δῶρα ταῦτα», αποτεινόμενοι εις τον Πατέρα, παρακαλούμε να στείλει το Πνεύμα το Άγιο, πρώτα σε μας για να γίνουμε δοχεία δοχής, το τι, ό,τι αγιασθεί, και μετά εκείνο που θα αγιασθεί, να το προσλάβουμε. «Καὶ ποίησον τὸν μὲν ἄρτον τοῦτον τίμιον σῶμα τοῦ Χριστοῦ σου. Ἀμήν· τὸ δὲ ἐν τῷ ποτηρίῳ τούτῳ τίμιον αἷμα τοῦ Χριστοῦ σου. Ἀμήν· μεταβαλὼν τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ. Ἀμήν, ἀμήν, ἀμήν», που λέγαμε προηγουμένως.

    Ώστε λοιπόν, «διὰ Πνεύματος Ἁγίου». Προσέξτε. Πώς έγινε η σύλληψις του Χριστού εις τα σπλάχνα της Θεοτόκου; Διὰ Πνεύματος Ἁγίου. Ερωτά η Θεοτόκος, πώς θα γίνει αυτό; Όχι από μία ορθολογιστική διάθεση, αλλά απλώς ερωτά. Το λέει η ιδία: «ἄνδρα οὐ

γινώσκω». «Επειδή δεν γνωρίζω άνδρα. Πώς θα γίνει αυτό;» Και της λέγει ο αρχάγγελος ότι «Πνεῦμα Ἅγιον

ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι»[Λουκ.1,35]. Πνεύμα Άγιον. Ώστε το Πνεύμα το Άγιον είναι παρόν δια τη σάρκωση του Λόγου, όπως ακριβώς είναι παρόν και Αυτό ζητούμε από τον Πατέρα τώρα κατά τη Θεία Λειτουργία δια τη σάρκωση του Λόγου στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Και μετά; Τι λέγει εδώ ο Λουκάς δια την Θεοτόκον: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι», θα σε επισκιάσει. Όπως λοιπόν έγινε η σύλληψις από τα σπλάχνα της Θεοτόκου, η σύλληψις, η ανθρωπίνη σύλληψις, η ανθρωπίνη φύσις του Θεού Λόγου, κατά τον ίδιο τρόπο, πάλι με την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, γίνεται η μεταβολή του άρτου και του οίνου σε σώμα και αίμα Χριστού.

      Ο Ιερός Χρυσόστομος τονίζει: «Ἡ προσφορὰ ἡ αὐτή ἐστι, κἂν ὁ τυχὼν προσενέγκῃ, κἂν Παῦλος, κἂν Πέτρος· ἡ αὐτή ἐστιν, ἣν ὁ Χριστὸς τοῖς μαθητάς ἔδωκε, καὶ ἣν νῦν οἱ ἱερεῖς ποιοῦσιν». Αυτό, λέγει, είναι το ίδιο. Αυτό που ο Χριστός έδωσε στους μαθητές, είναι εκείνο που εργάζονται οι ιερείς στους ναούς. Το ίδιο, δεν υπάρχει καμία διαφορά. «Οὐδὲν αὕτη ἐλάττων ἐκείνης [δεν είναι ετούτη, που σήμερα κοινωνήσαμε, τελέσαμε τη Θεία Λειτουργία, δεν είναι κάτι κατώτερο από εκείνο που ο Χριστός έδωκε στους μαθητάς Του κατά τον Μυστικό Δείπνο]· ὅτι καὶ ταύτην οὐκ ἄνθρωποι ἁγιάζουσιν, ἀλλ' αὐτὸς ὁ καὶ ἐκείνην ἁγιάσας [ δεν την αγιάζουν άνθρωποι, ο ιερεύς φερ’ ειπείν, αλλά δυνάμει της ιεροσύνης· όπως και τότε ο ίδιος, και τώρα και τότε είναι ο ίδιος που αγιάζει].  Ὥσπερ γὰρ τὰ ῥήματα, ἅπερ ὁ Θεὸς ἐφθέγξατο, τὰ αὐτά ἐστιν, ἅπερ ὁ ἱερεὺς καὶ νῦν λέγει· · οὕτω καὶ ἡ προσφορὰ ἡ αὐτή ἐστι».

     Τα ίδια λόγια, ό,τι είπε ο Χριστός. Και ο Χριστός είπε: «Αυτό θα κάνετε». Και αφού είπε: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν»[Λουκ.22,19], αυτό θα το κάνετε. Και λέει ο απόστολος Παύλος ότι θα γίνεται η Θεία Λειτουργία, έως ότου θα ξανάρθει ο Χριστός επάνω στη γη. Συνεπώς ο Κύριος είπε ότι δύναται να επαναλαμβάνεται αυτό δυνάμει της ιεροσύνης. Και αυτό είναι πάλι στα λόγια του Χριστού.

    Με πολύ πολύ λίγα λόγια και με πολύ πολύ σύντομο τρόπο, αγαπητοί μου, είδαμε ποια είναι η ουσία του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Είναι συγκλονιστική! Είναι συγκλονιστική η περίπτωσις. Το Ποιον έχουμε. Γι΄αυτό όταν καταλαβαίνουμε, νιώθουμε Ποιον έχουμε, Ποιον κοινωνούμε, με Ποιον γινόμεθα κοινωνοί, μας πιάνει πράγματι φρίκη. Γι΄αυτό λέγονται «φρικώδη μυστήρια». Όχι με την έννοια την τρέχουσα φρικώδη, αλλά με την έννοια ότι καταλαμβάνει τον άνθρωπο φρίκη, δέος! Ποιος είμαι εγώ και τι δέχομαι… Μένει τώρα να δούμε την ιστορία του τρόπου μετοχής στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αφού είδαμε την ουσία, όπως την είδαμε, επόμενο είναι να καταβάλλεται και μία ιδαιτέρα φροντίδα και προσοχή να μη σημειωθεί καμία ζημία κατά τη θεία μετάληψη· διότι αφού είναι το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, τίνι τρόπω θα πάρω τώρα εγώ το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, για να μη γίνει κάποια ζημία; Έτσι έχουμε οπωσδήποτε σε αυτήν τη μετάδοση, θα το δείτε εξάλλου, μία μικρή εξέλιξη. Πάντως όμως αυτή η εξέλιξη που σημειώθηκε μέσα στην εκκλησία μας, ποτέ δεν είχε το κριτήριο να μη μεταδοθούν αρρώστιες, αλλά απλώς για να αποφευχθεί μία ζημία. Άρα λοιπόν το κριτήριο είναι τεχνικό και όχι υπόθεση μολυσματική. Εξάλλου μην ξεχνάμε, τα μικρόβια και οι ιοί, δηλαδή περάσαμε στη λαβίδα, αυτό είναι το θέμα, θα δούμε για το θέμα της λαβίδος, από την αρχή δεν υπήρχε η λαβίδα. Αλλά αν λογαριάσετε ότι η λαβίδα ανά πάσα στιγμή βυθίζεται στο Άγιο Ποτήριο, θα μπορούσε να είχε γίνει… δεν λύει το πρόβλημα μίας τυχόν μολυσματικότητας. Δεν το λύει· αντιθέτως το επιδεινώνει. Άρα οι Πατέρες όταν καθιέρωσαν τη λαβίδα, δεν σκέφτηκαν θέμα μολυσματικότητος. Τα μικρόβια και οι ιοί ασφαλώς δεν ήσαν γνωστά στην αρχαιότητα. Είχε όμως παρατηρηθεί στους αρχαίους η μετάδοσις κυρίως λοιμωδών νοσημάτων και ασθενειών δια της επαφής.  Έτσι, θα λέγαμε, σε μια επιδημία πανώλους στην Αλεξάνδρεια, στην εποχή του Μεγάλου Αντωνίου, οι άνθρωποι έφευγαν από την πόλη για να σωθούν· διότι αντελαμβάνοντο ότι κάτι συμβαίνει, κάτι κολλάνε. Αυτό το «κολλάνε», αρπάζουν κάτι, αρπάζουν την αρρώστια. Δεν ήξεραν τα μικρόβια, το ξαναλέγω. Αλλά αντελήφθησαν ότι όταν είσαι σε επαφή με κάποιον άρρωστο, θα αρρωστήσεις κι εσύ. Και μάλιστα… τους έβγαζαν έξω στα πεζοδρόμια. Αν διαβάσει κανείς την Ιστορία της Νοσηλευτικής! Δεν υπήρχε νοσοκομείο στην αρχαιότητα. Δεν υπήρχαν.

     Είναι γνωστή μάλιστα εκείνη η φράσις, κάπως μυστηριώδης, του Αποστόλου Παύλου που λέγει στους Γαλάτες, είναι 4,13-14. Λέει το εξής. Γράφει στους Γαλάτες: «οἴδατε δὲ ὅτι δι' ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς εὐηγγελισάμην ὑμῖν τὸ πρότερον, καὶ τὸν πειρασμόν μου τὸν ἐν τῇ σαρκί μου οὐκ ἐξουθενήσατε οὐδὲ ἐξεπτύσατε, ἀλλ' ὡς ἄγγελον Θεοῦ ἐδέξασθέ με, ὡς Χριστὸν ᾿Ιησοῦν». Προσέξτε αυτό το σημείο. «Όταν», λέγει, «έφθασα σε σας άρρωστος, σωματικά άρρωστος», κάποια αρρώστια πρέπει να είχε, έκτακτη, έκτακτη αρρώστια, είχε πυρετό ίσως· ένας νεότερος, όχι Έλληνας, όχι Ορθόδοξος, συγγραφεύς, λέγει ότι είχε ελονοσία. Ό,τι θέλετε, πάρτε. Το θέμα είναι ότι εδώ δεν καθορίζεται παρά το ότι το λέει σαφώς, «δι' ἀσθένειαν τῆς σαρκὸς εὐηγγελισάμην ὑμῖν τὸ πρότερον» και ότι ήταν ασθένεια πράγματι της σαρκός φαίνεται από τα παρακάτω λόγια. Σαν άρρωστος δεν μπορούσε να μπει στο σπίτι. Τους αρρώστους μάλιστα από αρρώστιες κάπως σοβαρές, τους έβγαζαν έξω. Στο πεζοδρόμιο! Και τι λέγει εδώ; Ότι «τὸν ἐν τῇ σαρκί μου», αυτήν την αρρώστια, τον πειρασμό στη σάρκα μου, «οὐκ ἐξουθενήσατε»· «ἐξουθενώνω» θα πει: σε βγάζω έξω από το σπίτι. Όχι, με κρατήσατε μέσα στο σπίτι·  «οὐδὲ ἐξεπτύσατε», εδώ είναι το περίεργο. Ούτε, λέει, εκπτύσατε. «Ἐκπτύω». Τι θα πει αυτό; Θα το καταλάβετε από μία κίνηση που κάνουμε. Όταν περνάμε από κάπου και βρωμάει ψοφίμι, αυτόματα φτύνουμε. Σαν να θέλουμε να βγάλουμε τη μυρωδιά με το σάλιο που φτύσαμε. Σαν να δείχνουμε ένα αποτροπιασμό, αποδοκιμασία της μυρωδιάς. Ή μία κίνηση να μη δεχθούμε κάτι από τη μυρωδιά εκείνη ή τα μικρόβια ή δεν ξέρω τι. Τότε, ίδια κίνηση, όπως περνούσαν οι διαβάτες από ένα δρόμο και έβλεπαν έναν άρρωστο στο πεζοδρόμιο, μόλις τον έβλεπαν, φτύνανε, για να μην τους πιάσει κι αυτούς η αρρώστια. Και λέει τώρα ο απόστολος Παύλος, ούτε με φτύσατε, αλλά με δεχθήκατε σαν άγγελο του Χριστού. Σαν τον ίδιο τον Χριστό. Είναι μία λεπτομέρεια αυτή. Αλλά έρχεται όμως να δώσει εδώ μία εικόνα. Είναι πολύ ωραία εικόνα. Δείχνει ότι και οι αρχαίοι, όπως σας είπα, είχανε γνώση της μετάδοσης μιας αρρώστιας. Αυτό σημαίνει ότι όταν ετελείτο το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας δεν ήσαν οι εκκλησιαστικοί Πατέρες άμοιροι γνώσεως μεταδόσεως μιας ασθένειας. Αλλά η πίστις και η γνώσις ότι πρόκειται περί του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, τους άφηνε πραγματικά αδιάφορους έναντι αυτού του ενδεχομένου τυχόν κινδύνου, του δήθεν κινδύνου, αν το θέλετε. Πάντως ο κλασικός τρόπος και αρχαιότατος μεταδόσεως του μυστηρίου, προφανώς είναι εκείνος τον οποίο χρησιμοποίησε ο Κύριος. «Λαβὼν ὁ Ἰησοῦς τὸν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου. καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον καὶ εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων· πίετε[από πού; Από το ποτήρι αυτό]  ἐξ αὐτοῦ [: από αυτό, όχι από αυτά, δεν είχε 12 ποτήρια, από αυτό,ενικός, ένα ποτήρι. Προσέξτε, ένα ποτήρι] πάντες[ όλοι· όλοι από ένα ποτήρι]· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν». Κι όμως αυτό το λέγει ο Ματθαίος, και ο Μάρκος συμπληρώνει και το αποτέλεσμα. «Καὶ ἔπιον ἐξ αὐτοῦ πάντες»[Μάρκ.14,23]. Και απ’αυτό, λέει, το ένα ποτήρι, εξ’ αυτού, ενικός, απ’αυτό ήπιαν όλοι. Έτσι βλέπουμε ο Κύριος σπάζει τον άρτο, τον κομματιάζει, τον μοιράζει στους μαθητές Του και παραγγέλλει να πιουν όλοι από το ίδιο ποτήρι, το κοινό αυτό ποτήρι. Έτσι η αποστολική παράδοση μένει στον τρόπο που ο Κύριος υπέδειξε. Έτσι κοινωνούν οι πιστοί στην αρχαία Εκκλησία. Και να σημειώσει ο Απόστολος Παύλος Α΄Κορ. 11,26: «Ὁσάκις [όσες φορές] γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον[δηλαδή αυτό το ποτήριο της Θείας Ευχαριστίας] τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε, ἄχρις οὗ ἂν ἔλθῃ». Διακηρύσσετε τον θάνατο του Κυρίου, ότι πράγματι ο Κύριος απέθανε και ανέστη, και αυτό θα το καταγγέλλει η Εκκλησία έως ότου ξανάρθει πάλι ο Χριστός.

     Η ίδια παράδοσις σας είπα χρησιμοποιείται και στην Εκκλησία από τους Πατέρες. Αξίζει όμως να δούμε αναλυτικά τον τρόπο αυτής της Θείας Μεταλήψεως, όπως μας την περιγράφει ο άγιος Κύριλλος στην 5η μυσταγωγική του κατήχηση. Είναι ωραιότατο. «Προσιὼν οὖν μὴ τεταμένοις τοῖς τῶν χειρῶν καρποῖς προσέρχου [όταν,λέει, προσέρχεσαι, μην απλώνεις τους καρπούς των χεριών σου] μηδὲ  διῃρημένοις τοῖς δακτύλοις [ούτε με τα δάχτυλα ανοικτά]· ἀλλὰ τὴν ἀριστερὰν θρόνον ποιήσας τῇ δεξιᾷ [θα βάλεις το δεξί σου χέρι πάνω από το αριστερό, σταυροειδώς, προσέξτε, σταυροειδώς, ώστε το αριστερό χέρι να γίνει θρόνος, κάθισμα του δεξιού χεριού] ὡς μελλούσῃ Βασιλέα ὑποδέχεσθαι[σαν να πρόκειται να δεχθείς Βασιλέα] καὶ κοιλάνας τὴν παλάμη [«κοιλαίνω» θα πει κάνω λακάκι· δεν είναι έτσι επίπεδο, αλλά κάνω λακάκι, χουφτιάζω, έτσι]  δέχου τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἐπιλέγων "Ἀμήν"  [θα δεχτείς το σώμα του Χριστού, θα στο βάλει εδώ ο ιερεύς ή ο διάκονος]. Ώστε λοιπόν σταυροειδώς, το δεξί χέρι πάνω από το αριστερό, όπως δηλαδή εμείς μέχρι σήμερα κοινωνούμε, οι ιερείς· κοιλαίνω το χέρι μου, κάνω λακάκι, μου δίδει ο Επίσκοπος εμένα τον πρεσβύτερο, ο πρεσβύτερος εις τον διάκονον, ο διάκονος ή ο πρεσβύτερος εις τον λαό] επιλέγω: «Ἀμήν»[ και θα πεις: Αμήν]. Μετ' ἀσφαλείας οὖν ἁγιάσας τοὺς ὀφθαλμοὺς τῇ ἐπαφῇ τοῦ ἁγίου σώματος μεταλάμβανε [η σύνταξη είναι η εξής: για να το βγάλουμε: «ἁγιάσας τοὺς ὀφθαλμοὺς τῇ ἐπαφῇ τοῦ ἁγίου σώματος μεταλάμβανε μετ' ἀσφαλείας». Το «μετ' ἀσφαλείας» σημαίνει «πρόσεχε μην σου πέσει τίποτα». «Αλλά, πώς» θα πει κάποιος, «αγιάζω τα μάτια μου;» Έφερναν τον Αμνό και τον ακουμπούσαν στα μάτια τους. Εμείς φιλάμε τον Αμνό. Όχι την ώρα που κοινωνούμε, αλλά την ώρα που υψώνουμε, που λέμε: «τά Ἅγια τοῖς Ἁγίοις» και υψούται εκεί, δεν είναι βέβαια καθιερωμένο σε όλους, προσκυνούμε τον αμνό από θέρμη αγάπης] προσέχων μὴ παραπολέσῃς τι ἐκ τούτου [προσέχοντας να μη χάσεις τίποτα, να μη σου πέσει τίποτα]. Θυμηθείτε, παρακαλώ, όταν ο Χριστός είπε, όταν έκανε τον χορτασμό των πεντακισχιλίων, τον πολλαπλασιασμό των άρτων, μας διασώζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «μαζέψτε, λέει, τα περισσεύματα «ἵνα μή τι ἀπόλλυται». Πέρα από του ότι ήθελε να κάνει μάθημα οικονομίας κ.λπ.  κ. λπ., αλλά πίσω από τον πολλαπλασιασμό των άρτων ήταν το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, όπως σας είπα προηγουμένως με τους Καπερναΐτες, και ήθελε να υποδηλώσει ότι δεν είναι κοινό ψωμί· «πρόσεξε μη σου πέσει»,όπως λέει η Εκκλησία μας, «οὐδέ κόνιον»· και το «κόνις», σκόνη, δηλαδή τίποτα. Όσο μπορεί να βλέπει το μάτι σου, τίποτα, πρόσεξε. «ὅπερ γὰρ ἐὰν ἀπολέσῃς, τοῦτο ὡς ἀπὸ οἰκείου ἐζημιώθης μέλους [αν το χάσεις, σου πέσει, σαν να ζημίωσες από ένα δικό σου μέλος, σαν να έχασες το χέρι σου, σαν να έχασες το πόδι σου]. Εἰπὲ γάρ μοι, εἴ τίς σοι ἔδωκε ψήγματα χρυσίου, οὐκ ἂν μετὰ πάσης ἀσφαλείας ἐκράτεις, φυλαττόμενος μή τι αὐτῶν παραπολέσῃς καὶ ζημίαν ὑποστῇς; Οὐ πολλῷ οὖν μᾶλλον ἀσφαλέστερον τοῦ χρυσίου καὶ λίθων τιμίων τιμιωτέρον διασκοπήσεις ὑπὲρ τοῦ μὴ ψῖχα ἐκπεσεῖν;» [εάν κάποιος σου έδινε ψήγματα χρυσού, δεν θα πρόσεχες; Πόσο περισσότερο το σώμα και το αίμα του Χριστού;]. Γι'αυτό αργότερα, αγαπητοί μου, άλλαξε ο τρόπος μεταλήψεως, επειδή γίνονταν απροσεξίες. Τεχνικός είναι ο λόγος της αλλαγής. Ιδία από ηλικιωμένους και από παιδιά. Μέχρι σήμερα, βλέπετε, γιαγιάδες, παππούδες, δεν έχουνε δόντια, βγάζουν και τη μασέλα τους και, κάτι περίεργο πράγμα, βέβαια μερικοί κοινωνούν πολύ όμορφα, κλείνουν τα χείλη, δεν έχει σημασία αν φοράνε δόντια ή όχι, μερικές γιαγιάδες και παππούδες, ενώ πάρουν το περιεχόμενο, ανοίγουν το στόμα για να σκουπιστούν. Μα, μετά, το κάλυμμα παίρνει το περιεχόμενο που είχε το στόμα-φοβερό πράγμα αυτό… Λοιπόν, παρακαλώ, βάλαμε τον Αμνό μέσα στο στόμα μας, δεν θα ανοίξει μέχρι που να καταπιώ. Μέχρι που να καταπιούμε. Για να μην κάνουμε ζημιά.

    Ώστε λοιπόν τι βλέπει κανείς εδώ πέρα; Ότι γι΄αυτό τον λόγο άλλαξε. «Εἶτα [έπειτα-λέγει ο άγιος Κύριλλος] μετὰ τὸ κοινωνῆσαί σε τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, προσέρχου καὶ τῷ ποτηρίῳ τοῦ αἵματος, μὴ ἀνατείνων τᾶς χεῖρας[μην απλώνεις πάλι τα χέρια σου] ἀλλὰ κύπτων, καὶ τρόπῳ προσκυνήσεως καὶ σεβάσματος λέγων τὸ "Ἀμὴν"[με τον ίδιο τρόπο θα κοινωνήσει από το ίδιο άγιο ποτήριο, όλος ο λαός] ἁγιάζου καὶ ἐκ τοῦ αἵματος μεταλαμβάνων Χριστοῦ. Ἔτι δὲ τῆς νοτίδος ἐνούσης τοῖς χείλεσι χερσὶν ἐπαφώμενος καὶ ὀφθαλμοὺς καὶ μέτωπον καὶ τὰ λοιπὰ ἁγίαζε αἰσθητήρια [η νοτίδα είναι η υγρασία. Κάνε έτσι τα χείλη σου, αυτό που κοινώνησες και βάλε το στα μάτια σου, βάλτο παντού, στα αισθητήριά σου, αν είναι δυνατόν να αγιαστούν όλα]. Εἶτα ἀναμείνας τὴν εὐχήν[ποια είναι η ευχή;], εὐχαρίστει τῷ Θεῷ τῷ καταξιώσαντί σε τῶν τηλικούτων μυστηρίων». Πρόκειται για την ακολουθία που λέμε για να ευχαριστήσουμε τον Κύριο που κοινωνήσαμε. Αυτά είναι στην 5η μυσταγωγική κατήχηση, παρ.21 και 22. Ώστε δεν τίθεται θέμα μολυσμού, όπως βλέπουμε. Αντιθέτως, μάλιστα ο άγιος Κύριλλος ευθύς πιο κάτω θα μας πει, προσέξτε, προσέξτε:  «μὴ διὰ μολυσμὸν ἁμαρτίας τῶν ἱερῶν τούτων καὶ πνευματικῶν ἑαυτοὺς ἀποστερήσητε μυστηρίων». Μολυσμό θεωρεί μόνο την αμαρτία, όχι τα μικρόβια. Και η αμετανόητος αμαρτία, μόνο αυτή μολύνει, και αυτή σιχαίνεται η Εκκλησία. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ό,τι γράφει ο άγιος Ιούδας ο Αδελφόθεος, αγαπητοί μου. Ακούστε. Είναι τρομερό. «Μνήσθητε τῶν ρημάτων τῶν προειρημένων ὑπὸ τῶν ἀποστόλων τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὅτι ἔλεγον ὑμῖν ὅτι ἐν ἐσχάτῳ χρόνῳ ἔσονται ἐμπαῖκται κατὰ τὰς ἑαυτῶν ἐπιθυμίας πορευόμενοι τῶν ἀσεβειῶν[ «ἐμπαῖκται» τις έσχατες μέρες, κατά του μυστηρίου φερ’ ειπείν της Θείας Ευχαριστίας και του περιεχομένου της πίστεως. Δεν έχουμε εμπαίχτες;]. Οὗτοί εἰσιν οἱ ἀποδιορίζοντες [ἀποδιορίζοντες: ερμηνεύει ένας σχολιαστής, οι τα σχίσματα ποιούντες και της Εκκλησίας διασπώντες τα μέλη. Αυτοί που σπείρουν τα ζιζάνια μέσα στην Εκκλησία], ψυχικοί, Πνεῦμα μὴ ἔχοντες[ψυχικοί άνθρωποι, βιολογικοί άνθρωποι, δεν έχουνε το Πνεύμα του Θεού, καταλαβαίνετε ποιους εννοούμε]. ῾Υμεῖς δέ, ἀγαπητοί, τῇ ἁγιωτάτῃ ὑμῶν πίστει ἐποικοδομοῦντες ἑαυτούς, ἐν Πνεύματι ῾Αγίῳ προσευχόμενοι, ἑαυτοὺς ἐν ἀγάπῃ Θεοῦ τηρήσατε, προσδεχόμενοι τὸ ἔλεος τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, εἰς ζωὴν αἰώνιον. καὶ οὓς μὲν ἐλεεῖτε διακρινόμενοι, οὓς δὲ ἐν φόβῳ σῴζετε, ἐκ τοῦ πυρὸς ἁρπάζοντες, μισοῦντες καὶ τὸν ἀπὸ τῆς σαρκὸς ἐσπιλωμένον χιτῶνα». Τι θα πει «μισοῦντες καὶ τὸν ἀπὸ τῆς σαρκὸς ἐσπιλωμένον χιτῶνα»; Μην πιάνετε ούτε τα ρούχα τους, αυτά που φοράνε και ακουμπάνε πάνω στη σάρκα τους. Άμα σου δώσει ο άλλος το πουκάμισό του, μην το φορέσεις. Από μία νεότερη μετάφραση· αυτή η τελευταία του Αγουρίδου. Διάλεξα αυτή γιατί κατακρίθηκε, για να δείτε ότι έτσι μεταφράζεται. Αποφεύγοντας ακόμη και να αγγίζετε τα ρούχα τους που λερώθηκαν από την επαφή με την αμαρτωλή τους σάρκα. Αυτό θα σιχαθούμε.

     Ο ίδιος τρόπος αγαπητοί μου συναντάται κατόπιν στους Πατέρες της Εκκλησίας μας. Ο Μέγας Βασίλειος λέγει: «Καὶ γὰρ καὶ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ ὁ ἱερεὺς ἐπιδίδωσι τὴν μερίδα καὶ κατέχει αὐτὴν ὁ ὑποδεχόμενος μετ' ἐξουσίας ἁπάσης καὶ οὕτω προσάγει τῷ στόματι τῇ ἰδίᾳ χειρί». Παίρνει με το χέρι του και το οδηγεί στο στόμα. Ο Ιερός Χρυσόστομος: Δεν ερμηνεύω γιατί πέρασε η ώρα. «Ἐννόησον γάρ τι δέχῃ τῇ χειρί καὶ καθαράν αὐτὴν πλεονεξίας καὶ ἁρπαγῆς πάσης διατήρησον», ώστε τα χέρια σου να μην είναι στην αμαρτία. Αν καταλάβεις, Τι δέχεσαι στα χέρια σου…Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, 8ος αιώνας: «Σταυροειδῶς τὰς παλάμας τυπώσαντες τοῦ ἐσταυρωμένου τὸ σῶμα ὑποδεξώμεθα». Κοινωνούμε το Σώμα και το Αίμα του Χριστού.

    Φαίνεται λοιπόν ότι η λαβίδα επεκράτησε κατά τον 10ο αιώνα, διότι η πενθέκτη Σύνοδος, το 692 μ.Χ., καταδικάζει την περίπτωση της λαβίδας, τονίζοντας ότι οι πιστοί πρέπει να κοινωνούν με τα χέρια τους. Είναι ο 101ος κανόνας. Όταν καθιερώθηκε το κοχλιάριο, το κουταλάκι, διότι με λαβίδα πρώτα εγίνετο η μετάδοσις της μερίδος· λαβίδα θα πει τσιμπίδα. Όταν όμως καθιερώθηκε το κουταλάκι, που κοινωνούμε και τα δύο είδη, Σώμα και Αίμα Χριστού ταυτοχρόνως, παρέμεινε η ονομασία της λαβίδας και στο κουταλάκι. Και έτσι σήμερα λέμε το κοχλιάριο, το κουταλάκι το λέμε λαβίδα.

     Ο Συμεών Θεσσαλονίκης 15ος αιώνας, όπως σας είπα, θεωρεί πλέον τη μετάδοση της Θείας Κοινωνίας με λαβίδα σαν κάτι που επεκράτησε στην Εκκλησία. Πάντως εκείνο που έχει σημασία είναι ότι η εξέλιξη αυτή δεν έγινε για λόγους μολυσματικούς- αφού εξάλλου ήταν κοινή η λαβίδα, ανά πάσα στιγμή βαπτίζεται μέσα στο Άγιο Ποτήριο- αλλά για λόγους ασφαλείας, από τεχνικής πλευράς και μόνο από τεχνικής πλευράς.

     Το γενικό συμπέρασμα, αγαπητοί μου, είναι το εξής: Δεν ευσταθούν, πρώτον, τα επιχειρήματα του κ. βουλευτού. Ότι ο τρόπος μεταδόσεως της Θείας Ευχαριστίας είναι επικίνδυνος, αφού ούτε η πείρα το βεβαιώνει, ούτε ο ιατρικός σύλλογος των Αθηνών κλπ. Δεύτερον, η ουσία του μυστηρίου είναι ότι πρόκειται για το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Αληθώς και πραγματικώς, έστω κι αν δεν εμπίπτει στις αισθήσεις μας και μάλιστα δεν επιζητείται να εμπίπτει στις αισθήσεις μας. Τρίτον, ο τρόπος μεταδόσεως μέχρι τον 10ο αιώνα τουλάχιστον, ήταν ο τρόπος που ο Κύριος παρέδωσε το μυστήριο στην Εκκλησία. Και έτσι, λόγοι τεχνικοί επέβαλαν τη χρήση της λαβίδος και όχι λόγοι μολυσματικοί. Ακόμη, ούτε κατά σκέψη η Εκκλησία δεν δέχεται περίπτωση μολυσμού από αρρώστιες. Αν πάλι η Εκκλησία στο μέλλον χρησιμοποιήσει άλλο τρόπο μεταδόσεως της Θείας Ευχαριστίας, είναι θέμα αποκλειστικά δικό της. Και θα το έκανε αυτό η Εκκλησία ίσως για την «ασθένεια» της πίστεως των πολλών. Για να τους βοηθήσει, γιατί η πίστη των πολλών, δυστυχώς, έχει ασθενήσει. Θα το τονίσουμε, «για την ασθένεια των πολλών». Αν η Εκκλησία επινοήσει έναν άλλον τρόπο Θείας Μεταλήψεως.

       Αγαπητοί μου, όπως αντιλαμβανόμεθα, τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά, διότι φαίνεται στο βάθος, αν δεν πρόκειται για άγνοια, πρόκειται για απιστία και πρόθεση προσβολής της Εκκλησίας, στο γενικό πλαίσιο, που όπως ξέρετε τον τελευταίο καιρό η Εκκλησία προσβάλλεται και κατασπιλώνεται. Αν ο Κύριος επιτρέπει αυτήν την προσβολή, την επιτρέπει γιατί η Σοφία Του το υπαγορεύει και το θέλει. Αφετέρου για τις αμαρτίες των Χριστιανών. Και φαίνεται, αυτό φαίνεται και μαρτυρείται πολύ συχνά και σε αυτήν την Παλαιά Διαθήκη. Όταν ο Θεός άφηνε να βεβηλώνεται ο ναός και το θυσιαστήριό Του, αυτό ήταν για να τιμωρήσει τον λαό. Θα αναφέρουμε ένα πολύ χαρακτηριστικό, προσέξατέ το. Είναι η εποχή που Αρχιερέας είναι ο Ηλί. Είναι μια εποχή πνευματικής παρακμής. Οι Φιλισταίοι κηρύσσουν πόλεμο εναντίον των Ισραηλιτών και την πρώτη μέρα νικώνται οι Ισραηλίτες. Νομίζουν οι ταλαίπωροι Εβραίοι ότι αν συμπεριλάβουν στο μέτωπο και την Κιβωτό του Θεού, τότε θα νικούσαν. Αλλά ο Θεός έδωσε πάλι την ήττα στους Εβραίους. Και το χειρότερο. Ο Θεός επέτρεψε να αιχμαλωτιστεί η Κιβωτός! Από τους Φιλισταίους. Τότε εκείνοι σαν εκλεκτό λάφυρο, την παίρνουν και τη βάζουν στον ναό του θεού Δραγών. Την άλλη μέρα όμως το άγαλμα του θεού έπεσε μπρούμυτα, ύπτια μπροστά στην Κιβωτό, το ίδιο φαινόμενο επαναλήφθηκε και τη δεύτερη ημέρα και ακόμη χειρότερα, έβγαλαν αιμορροΐδες, κάτι φοβερό. Ακούστε πώς το λέει το κείμενο: «καὶ ἐβασάνισεν αὐτοὺς ἐπάταξεν αὐτοὺς εἰς τὰς ἕδρας αὐτῶν … καὶ ἐγένετο σύγχυσις ἐν ὅλῃ τῇ πόλει βαρεῖα σφόδρα, ὡς εἰσῆλθε κιβωτὸς Θεοῦ  Ἰσραὴλ ἐκεῖ, καὶ οἱ ζῶντες καὶ οὐκ ἀποθανόντες ἐπλήγησαν εἰς τὰς ἕδρας, καὶ ἀνέβη ἡ κραυγὴ τῆς πόλεως εἰς τὸν οὐρανόν». Όλοι αρρώστησαν. Αγαπητοί, και έστειλαν πίσω την Κιβωτό οι Φιλισταίοι...

    Αγαπητοί, η Κιβωτός ήταν το σύμβολο της Εκκλησίας. Μπορεί ο Θεός για να τιμωρήσει τους Χριστιανούς, τους χαλαρούς όπως είμαστε, να αφήνει στα χέρια των εχθρών να προσβάλλουν την Εκκλησία. Γρήγορα όμως οι εχθροί της Εκκλησίας θα πέσουν στα χέρια του ζώντος Θεού. Όπως έπεσαν και οι Φιλισταίοι. Συνιστούμε, όπως και ο Σαμουήλ τότε ο προφήτης που επέζη, και στους Χριστιανούς μας και σε εκείνους που βαπτίστηκαν στη χριστιανική κολυμβήθρα αλλά τώρα όμως δυστυχώς στρέφονται εναντίον της Εκκλησίας μας, με εχθρικό τρόπο, συνιστούμε τη μετάνοια. Η μετάνοια για όλους μας χρειάζεται. Και η γνώσις του περιεχομένου της πίστεώς μας μάς χρειάζεται. Και η έμπρακτος εφαρμογή των εντολών του Ευαγγελίου μάς χρειάζεται. Και τότε, όπως λέγει ο Θεός δια του Ησαΐου: «ἐὰν θέλητε καὶ εἰσακούσητέ μου, τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς φάγεσθε· ἐὰν δὲ μὴ θέλητε, μηδὲ εἰσακούσητέ μου, μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται [μαχαίρι σας περιμένει]· τὸ γὰρ στόμα Κυρίου ἐλάλησε ταῦτα» [Ησ.1,19-20].

    Αγαπητοί, και το στόμα του Κυρίου είναι αξιόπιστο. Ας φοβηθούμε, αγαπητοί μου!

36η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες εἰς προσκυνητὰς " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omilies-eis-proskynhtas
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pcaJFSqeP8BhtiUyk-htJ9

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Δέν σώζεται ο άνθρωπος στα περίχωρα της αμαρτίας.

†.Πρέπει να ξέρουμε ότι υπάρχει η αμαρτία και τα αίτια της αμαρτίας. Όταν βρέχει, βρέχει, γιατί είναι συννεφιά. Όταν είναι γαλάζιος ο ουρανός, έχουμε βροχή; Όχι, βεβαίως. Συνεπώς, για να βρέξει, πρέπει νά ‘χουμε τα σύννεφα. Για να κάνουμε την αμαρτία, πρέπει νά ‘χουμε κάποια αίτια.
   Τα αίτια, λοιπόν, της αμαρτίας ποια είναι; Είναι πολλά. Είναι πολλά!! Ξεφυλλίζεις ένα περιοδικό και βλέπεις εικόνες. Πας στην τηλεόραση και βλέπεις πράγματα, τα οποία είναι πονηρά. Πας σε συντροφιά ανθρώπων, οι οποίοι μιλάνε πονηρά πράγματα. Όλ’ αυτά, αγαπητοί μου, είναι τα αίτια τής αμαρτίας.
   Πρέπει να σας το δηλώσω: μην πούμε ότι δεν έκανα την αμαρτία. Μένω, μεν, στα αίτια, δεν κάνω, όμως, την αμαρτία. Μόνο στα αίτια μένω. Γιατί, ξέρετε, πώς μοιάζει η περίπτωση; Σαν τη μητέρα εκείνη, η οποία ετοιμάζει το γαλατερό φαγητό τού μωρού της και δοκιμάζει, δοκιμάζει!!, να δει αν είναι γλυκό, αν καίει, βρίσκει, όμως, την ευκαιρία να φάει μερικές κουταλίτσες, σε ημέρα, εννοείται, νηστείας. Κι, έτσι, δικαιολογουμένη ότι “έτσι, δεν έφαγα, απλώς λιγάκι να δω”! Έτσι μοιάζει ο άνθρωπος με την αμαρτία. Λέει “όχι, όχι, δε θα την κάνω”, αλλά ερωτοτροπεί περί την αμαρτίαν. Προσέξτε με, αγαπητοί μου, δε σώζεται ο άνθρωπος στα περίχωρα της αμαρτίας.
   Θα σας πω μιαν ιστορία. Όπως γνωρίζετε, ο Λωτ, με την οικογένειά του, έμενε εις τα Σόδομα. Ο Θεός αποφασίζει να καταστρέψει την πόλη αυτή μαζί μ’ άλλες τέσσερις πόλεις. Τότε επισκέπτονται τον Λωτ δύο άγγελοι. Τρεις ήσαν εκείνοι, που επήγαν εις τον Αβραάμ, οι δύο κατέβηκαν εις τς Σόδομα, να σώσουν τον δίκαιο Λωτ. Και του είπαν “η πόλις το πρωί καταστρέφεται! Φεύγα γρήγορα να σωθείς!” Και ετέθησαν οι εξής οροι: Στην πόλη δε θα μείνεις ούτε στα περίχωρά της - εις το όρος σώζου. Τρεις όροι. 1. Στην πόλη δε θα μείνεις. Υπάρχει καταστροφή. 2. Ούτε στα περίχωρα της πόλεως, γιατί κι εκεί θα είναι η καταστροφή. 3. Αλλά μόνο εις το βουνό θα σωθείς. Ερμηνεύουν, αγαπητοί μου, οι Πατέρες και λέγουν: η πόλις είναι η αμαρτία. Τα περίχωρα είναι τα αίτια της αμαρτίας. Ούτε αυτά σώζουν. Εκείνο που σώζει είναι το όρος. Και το όρος είν’ ο Χριστός. Θ’ ανεβώ στο όρος, θ’ ανεβώ στον Χριστόν! Εκεί θα σωθώ! Έτσι, βλέπετε ότι πρέπει ν’ αποφύγουμε τα αίτια της αμαρτίας.
   Όταν θα έρθει η αμαρτία, βεβαίως, πώς θα έρθει; Θα έλθει να με προσβάλει, έχουμε την προσβολή. Προσβάλλει η αμαρτία. Τι θα κάνω εγώ; Θα προσβληθώ και θα μείνω στην προβολή; Όχι, αγαπητοί. Αλλά θα πρέπει να αντιδράσουμε. Η αντίδρασις είναι η πρώτη μας πράξις. Ξέρετε ότι ο άνθρωπος, όταν είναι ζωντανός και του βάλουν μια καρφίτσα στη φτέρνα από κάτω, τινάζεται αμέσως! Είναι γνωστό ότι, αν προσπαθεί να κάνει τον κοιμισμένο -και πάλι κοιμισμένος δε θά ‘ναι- όταν τον τσιμπήσουμε με μια καρφίτσα, πετιέται. Να κάνει τον λιποθυμισμένο; Θα πεταχτεί, αν τον τρυπήσουμε. Γιατί είναι ζωντανός. Δεν αντιδρά, όταν δεν είναι ζωντανός. Τότε τι κάνουμε; Όταν η αμαρτία μάς κεντρίσει, μας προσβάλει, αν είμαστε ζωντανοί άνθρωποι, θα αντιδράσουμε.
   Μόνον εκείνος που είναι πνευματικά νεκρός δεν αντιδρά. Κι όχι μόνο δέχεται την προσβολή αλλά και αναζητά την προσβολή. Κι όχι μόνον αναζητά την προσβολή αλλά και πληρώνει, για ν’ αναζητήσει την προσβολή. Τι είν’ εκείνο, που θα πάω να πληρώσω εισιτήριο, να πάω να δω κινηματογράφο; Έναν κινηματογράφο ανήθικον. Τι είναι εκείνο, που θα πάω ν’ αγοράσω -να πληρώσω- τηλεόραση, για να βλέπω βρόμικα και ανήθικα; Πληρώνω από πάνω! Και, όταν πεις εσύ στον άνθρωπο αυτόν “-πρόσεχε τα μάτια σου, ν’ αντιδράς στο κακό!!” , “-τι λες εσύ;;; Εγώ πληρώνω!!! Κι εσύ μου λες να κλείσω τα μάτια μου;” Αυτός είναι πνευματικά νεκρός.
   Θα πρέπει, λοιπόν, αγαπητοί μου, αν έχουμε υπ’ όψη τα προηγούμενα, που είπαμε, θα πρέπει ν’ αντιδράσουμε εις την προσβολή τού κακού.

Απόσπασμα από την 26η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες εἰς προσκυνητὰς " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omilies-eis-proskynhtas
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pcaJFSqeP8BhtiUyk-htJ9

Απομαγνητοφώνηση : Μαρία Δερμιτζάκη:
https://youtube.com/@orthodoxaskirtimata

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.