†. Η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, μένει έκθαμβη μπροστά στο γεγονός της Αναλήψεως στον ουρανό του ιδρυτού της και Κυρίου της. Έζησε την Σάρκωσιν του Θεού Λόγου, Τον είδε να κηρύττει ως «ἐξουσίαν ἔχων», Τον θεώρησε επί του Σταυρού, διεπίστωσε την Ανάστασή Του και τώρα Τον βλέπει με δέος να ανέρχεται μετά σαρκός εις τον ουρανόν. Αυτός ο κύκλος, ή αυτή, αν θέλετε, η βύθισις του Θεού Λόγου μέσα στη δημιουργία Του και η εκ νέου ανάδυσή Του, αφού στάθηκε «σκυλευτής», λαφυραγωγός των ιδίων Του κτισμάτων, που ο διάβολος είχε ιδιοποιηθεί, άφησε εκπλήκτους τους ανθρώπους. Όλη αυτή την ιστορία –του εκτός ιστορίας Θεού, βέβαια- με λακωνικό τρόπο και ποιητικό ταυτόχρονα, εκφράζει ο απόστολος Παύλος στην πρώτη του επιστολή στον Τιμόθεο. Γράφει: «Καὶὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ». Είναι στο τρίτο κεφάλαιο της πρώτης προς Τιμόθεον επιστολής. Το κείμενο αυτό είναι μία συντομοτάτη περίληψις του Χριστιανισμού. Και μάλιστα, για λόγους αναδείξεως, αρχίζει με την Ενανθρώπηση και τελειώνει με την Ανάληψη.
Ας δούμε τώρα αυτό το ιερό κείμενο του Αποστόλου Παύλου να το αναλύσομε, να το προσεγγίσομε. «Καὶὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον». «Εὐσέβεια» εδώ ονομάζεται ο Χριστιανισμός. «Εὐσέβεια» λέγεται ο Χριστιανισμός, γιατί δείχνει, όπως λέγει ο Οικουμένιος, την κατ’ ευδοκίαν στάση του ανθρώπου έναντι του Θεού. Πράγματι είναι μυστήριον διότι ο άνθρωπος, αποκαλυπτόμενο το μυστήριο αυτό, έμεινε, μένει και θα μένει πάντοτε έκπληκτος. Λέγεται «μυστήριον» ακόμη σαν κάτι που εκρύπτετο και τώρα φανερούται. Γι’αυτό λέει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Κολοσσαείς επιστολή του, «τὸ μυστήριον τὸἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶἀπὸ τῶν γενεῶν, νυνὶ δὲἐφανερώθη τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ,οἷς ἠθέλησεν ὁ Θεὸς γνωρίσαι τίς ὁ πλοῦτος τῆς δόξης τοῦ μυστηρίου τούτου ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὅς ἐστι Χριστὸς ἐν ὑμῖν, ἡἐλπὶς τῆς δόξης». Όλο το μυστήριο είναι ο Ιησούς Χριστός. Και θέλησε ο Θεός Πατήρ να αποκαλύψει σε μας αυτό το μυστήριον, ακριβώς στα έθνη, στους λαούς, ακριβώς για να μας δώσει το μέτρον της αγάπης Του. Και είναι το μοναδικό σε αξία. Γι’αυτό και είναι μέγα το μυστήριον αυτό.
Και αναλυόμενο είναι: «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί». Το «ἐφανερώθη» τι υπαινίσσεται; Υπαινίσσεται αποκάλυψη της προτέρας αΐδιου ζωής του Λόγου. Ότι ο Θεός Λόγος ήτο πάντοτε. Να κάνω μία διάκριση, την οποία πολλάκις την έχω κάνει, μεταξύ του «αιωνίου» και του «αΐδιου». «Αιώνιος» θα πει κάτι που αρχίζει, αλλά δεν τελειώνει. Εμείς, επί παραδείγματι, άπαξ και γεννηθήκαμε, ήρθαμε εις την ύπαρξη, είτε ευρισκόμενοι εις την Βασιλεία του Θεού, είτε ευρισκόμενοι εις τον Άδη και εις την Κόλαση, δεν θα έχομε τέλος. Έτσι ο άνθρωπος είναι «αιώνιος». Ο Θεός είναι «αΐδιος»· που σημαίνει ότι δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ του «αιωνίου» και του «αΐδιου».
«Θεὸς ὤν καὶ Θεοῦ Υἱός», λέγει ο Θεοδώρητος, «καὶἀόρατον ἔχων τὴν φύσιν δῆλος ἄπασιν ἐνανθρωπήσας ἐγένετο». Σε όλους έγινε φανερός –«δῆλος»– έγινε φανερός. Σε όλους τους ανθρώπους. Η σοφία και η αγάπη του Θεού κατέστησε ορατόν τον Θεόν, δια σαρκός. Ο Θεός είναι αόρατος. Και εις αυτούς τους αγίους αγγέλους. Θα το πω και πιο κάτω ακόμη: Και εις αυτούς τους αγίους αγγέλους. Ήτανε πάντοτε γνωστός παρά μόνο εις τον εαυτόν Του: ο Πατήρ, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον, αυτή η κοινωνία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος, που και αποτελεί Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι, την βρίσκομε, και αυτή είναι αΐδιος η Εκκλησία· διότι συναντούμε την εκκλησίαν, δηλαδή την κοινωνία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Εφόσον, λοιπόν, πάντοτε υπήρχε ο Θεός, πάντοτε υπήρχε και η κοινωνία των τριών προσώπων και συνεπώς πάντοτε και η Εκκλησία. Έτσι και η Εκκλησία είναι αΐδιος.
Μόνο που θέλησε ο Θεός, από την αγάπη Του, να κάνει μίαν εξωτερικήν προβολήν. Δηλαδή αυτήν την κοινωνία που είχε ο Θεός να την μεταδώσει, να την προωθήσει εις τους αγίους αγγέλους και εις τον άνθρωπο, εις τους ανθρώπους. Και έτσι, λοιπόν, η Εκκλησία φθάνει από τον Θεόν και αφού έγινε και εις τους αγίους αγγέλους, γίνεται τώρα και εις τους ανθρώπους. Αυτή είναι η Εκκλησία. Αυτή που τόσο υποτιμούμε. Διότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κοινωνία των προσώπων.
Έτσι, η σοφία και η αγάπη του Θεού κατέστησε ορατόν τον Θεόν δια σαρκός. Είναι εκείνο που θα σημειώσει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ο Θεολόγος, ο όντως Θεολόγος: «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο», «ο Λόγος έγινε σάρκα». Πολλές φορές έχω πει, αλλά δεν πειράζει αν επαναλαμβάνομε τα ίδια πράγματα, με ακούτε ίσως ξανά και ξανά σε κάποιες θέσεις, διότι ο σκοπός των ομιλιών μας δεν είναι παρά ό,τι είναι ένα μάθημα. Για να μάθουμε και να εδραιώσουμε το μάθημα αυτό, ότι μπορούσε, αν το μεταφράζαμε αυτό το «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο», κατά λέξη ξέρετε πώς θα το μεταφράζαμε; «Ο Λόγος έγινε κρέας». Άσχημη έκφρασις. Άσχημη, το ξαναλέγω. Αλλά γιατί όμως βάζει εδώ ότι ο Λόγος «σάρξ»– δεν λέει «Ὁ Λόγος ἄνθρωποςἐγένετο»; Δεν λέγει ότι «Ὁ Λόγος σῶμαἐγένετο», αλλά λέγει «σὰρξ ἐγένετο». Αυτό το χοντρό, αυτό το αποκρουστικό εκ πρώτης όψεως. Γιατί; Διότι ήθελε να τονίσει ο ευαγγελιστής Ιωάννης ότι πραγματικά ο Θεός Λόγος έγινε εκείνο που δεν ήταν. Δηλαδή πήρε την ανθρωπίνην φύσιν, αλλά κατά έναν τρόπον που δεν μπορούμε να καταλάβουμε και που ο τρόπος αυτός μας είναι μεν φανερός –έγινε άνθρωπος- χωρίς να μπορούμε να καταλάβουμε τίποτα περισσότερο. Και το έκανε αυτό ο Λόγος αφού έκλινεν ουρανούς και κατέβη. Χαμήλωσε τους ουρανούς και κατέβηκε στη γη. Είναι μία έκφρασις, είναι από τον Ψαλμόν τον 17ον που δείχνει πώς ο Θεός έρχεται. Κατεβαίνει. Θα το λέγαμε: «Συγκαταβαίνει».Αυτή η συγκατάβασις του Θεού στο επίπεδο της ανθρωπίνης φύσεως.
Και συνεχίζομε αυτήν την ανάλυση του Αποστόλου Παύλου- σας είπα ότι είναι μεγάλης σημασίας και αξίας- «ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι». Ότι «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» και ότι «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι». Τι θα πει «ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι»; Ποιος θα έδιδε την μαρτυρία ότι ο άνθρωπος Ιησούς είναι ο ενανθρωπήσας Θεός Λόγος; Μόνο το Πνεύμα το Άγιον. Και η μαρτυρία αυτή δίδεται διαρκώς… Αναφέρω και να θυμίσω κατά την Βάπτισιν που κατήλθε το Πνεύμα το Άγιον και ηκούσθη εκείνο το «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον Οποίο έχει ευδοκήσει η καρδία μου»; Αλλά ακόμη, ο ίδιος ο Κύριος, σημειώνει το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, ότι τα θαύματα τα οποία επετέλει εις τον κόσμον αυτόν ήσαν «ἐν δακτύλῳ Θεοῦ». «Ἐν δακτύλῳ Θεοῦ». Δηλαδή ποιος είναι αυτός ο «δάκτυλος του Θεού»; Είναι το Πνεύμα το Άγιον. Όπως το Πνεύμα το Άγιον ως περιστερά έδωσε την μαρτυρίαν εις τον Ιησούν Χριστόν- τι ήτο η περιστερά κατά την Βάπτισιν; Ήταν ο δάκτυλος του Πατρός. Ώστε, λοιπόν, το Πνεύμα το Άγιον είναι ο δάκτυλος του Πατρός.
«Καὶὁ Παράκλητος», όπως λέγει ο ίδιος ο Χριστός, «μαρτυρήσει περὶἐμοῦ». «Εκείνος θα είναι ο μάρτυράς μου». Κυριότατα δε εις την ημέραν της Πεντηκοστής. Διότι, όπως οι Εβραίοι λέγαν ότι «ο Ιησούς ήτανε πλάνος, ήταν σφετεριστής θείων ιδιοτήτων, έλεγε, έλεγε –«έγκλημα καθοσιώσεως»- ότι ήτο ο Υιός του Θεού. Ε, λοιπόν, είναι άξιος θανάτου. Γιατί –έλεγαν στον Πιλάτο- έκανε τον εαυτόν του ίσον με τον Θεό». Τρόμαξε ο Πιλάτος… «Ίσο με τον Θεό; Δηλαδή ποιος είναι ο Ιησούς;». Λοιπόν προσέξτε: Θα έπρεπε τότε, πεθαίνοντας ο Ιησούς, όχι μόνο να μην είχε αναστηθεί, αλλά θα έπρεπε και να είχε κατοικήσει τον Άδη, εάν ήταν σφετεριστής θείων ιδιοτήτων. Όμως τον βλέπουμε τώρα να ανέρχεται εις τον ουρανό. Πώς, λοιπόν, είναι σφετεριστής θείων ιδιοτήτων;Άρα, λοιπόν, ο Ιησούς είναι όντως Υιός του Θεού, ομοούσιος με τον Πατέρα.
Και όχι μόνο είναι η Πεντηκοστή, που βλέπομε ότι ανήλθε ο Υιός και κατήλθε το Πνεύμα το Άγιον, αλλά είναι και ότι το Πνεύμα το Άγιον μένει εις την εκκλησίαν και δίδει διαρκώς την μαρτυρία Του περί του προσώπου του Ιησού Χριστού. Γι’αυτό είπε ο Απόστολος Παύλος ότι κανείς δεν λέγει τον Ιησούν Χριστόν «Κύριον», «εἰ μὴἐν πνεύματι ἁγίῳ». Δεν μπορείς να ομολογήσεις τον Ιησού Χριστόν ότι είναι Θεός, ότι είναι Κύριος, παρά μόνο αν έχεις το Πνεύμα το Άγιον. Άρα, το αντίθετο, εάν δεν ομολογείς τον Ιησούν ότι είναι Υιός του Θεού, ότι είναι Θεός, δεν έχεις το Πνεύμα το Άγιον. Θέλετε, λοιπόν, να κάνετε ένα τεστ; Μία δοκιμασία στον εαυτό σας; Ένα ερώτημα: «Έχω το Πνεύμα το Άγιον; Πιστεύω ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός;». Εάν πω: «Ναι!», τότε έχω το Πνεύμα το Άγιον. Εάν δεν το πω αυτό, τότε δεν έχω το Πνεύμα το Άγιον. Φυσικά, είναι, θα λέγαμε, μια πρώτη φάσις αυτό. Γιατί είναι και πολλά άλλα παρακάτω· που φανερώνουν ότι έχω το Πνεύμα το Άγιον.Έτσι, λοιπόν, βλέπομε ότι την μαρτυρία αυτό που είπε εδώ, γράφει ο απόστολος Παύλος, «ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι», δικαιώθηκε ότι είναι Θεός Ενανθρωπήσας από το Πνεύμα το Άγιον. Το βλέπει κανείς πολύ καθαρά.
Και συνεχίζει ο απόστολος Παύλος: «Ὤφθη ἀγγέλοις». Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ορατής και αοράτου Δημιουργίας που γίνεται ο Θεός ορατός. Είναι η πρώτη φορά. Ποτέ οι άγγελοι, οι άγιοι άγγελοι δεν είχαν δει τον Θεό. Ποτέ, μα ποτέ, μα ποτέ! Τον είδαν τώρα εις το πρόσωπον του Ιησού Χριστού. Πώς εγνώριζαν, όμως, ότι μπορούσε να υπήρχε ο Θεός; Δια της πίστεως. Διότι η πίστις δεν είναι μόνο για τον άνθρωπο, είναι και για τους αγγέλους. Ωστόσο, λέει ο Οικουμένιος: «Μεθ’ ἡμῶν εἶδον οἱἄγγελοι τὸν Χριστόν».«Μαζί μας οι άγγελοι είδαν τον Χριστό».«Μεθ’ ἡμῶν», «μαζί μας».«Πρότερον αὐτὸν οὐχ ὁρῶντες». «Πιο μπροστά δεν Τον έβλεπαν». «Τὴν γὰρ ἀόρατον τῆς Θεότητος φύσιν, οὐδὲἐκεῖνοι ἑώρων». Διότι, λέει, την αόρατο φύση του Θεού ούτε οι άγιοι άγγελοι μπορούσαν να βλέπουν.«Σαρκωθέντα δὲἐθεάσαντο».«Όταν όμως σαρκώθηκε, Τον είδαν».
Ξέρετε ότι η σωτηρία με την σάρκωση του Θεού Λόγου δεν ήτανε μόνο δια τον άνθρωπον. Ήτανε και δια τους αγίους αγγέλους. Και ότι σταθεροποιήθηκε αφού πίστεψαν. Εκείνο το νήπιον της Βηθλεέμ είναι ο Θεός Λόγος. Αφού υπηρέτησε το μυστήριο αυτό- ποιος το υπηρέτησε; Ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Παγιώθηκε, σταθεροποιήθηκε η αγιότητα των αγγέλων και δεν κινδυνεύουν πλέον να πέσουν. Σημειώσατε ότι κάποιοι έπεσαν: είναι οι δαίμονες. Οι άγιοι άγγελοι, όμως, παγιώθηκαν με την Ενανθρώπηση του Θεού Λόγου και είναι ευγνώμονες οι άγιοι άγγελοι εις τον Θεόν Λόγον που Τον είδαν και παγιώθηκαν εις την αγιότητα, αλλά είναι και ευγνώμονες οι άγιοι άγγελοι και εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον· που έφερε τον Υιόν του Θεού εις τον κόσμον. Δεν ήρθε διαμέσου αγγέλων, αλλά διαμέσου ανθρώπου, της Υπεραγίας Θεοτόκου. Είναι λίγο δύσκολα αυτά που σας λέγω, να με συγχωρέσετε, αλλά είναι αναγκαία να τα μάθομε.
Έτσι, λοιπόν, πρώτος ο αρχάγγελος Γαβριήλ είδε, είδε, είδε την Σάρκωση του Λόγου. Ακούσατε τι γράφει το ιερό κείμενο. Όχι το ιερό κείμενο, αλλά αυτό που λέμε εις τους Χαιρετισμούς: «Ἄγγελος πρωτοστάτης –δηλαδή αρχάγγελος-, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκω τὸ Χαῖρε· καὶ σὺν τῇἀσωμάτῳ φωνῇ (:με την ασώματο φωνή του), σωματούμενόν σε θεωρῶν, Κύριε, ἐξίστατο». «Σε είδε να σωματώνεσαι, Κύριε». Όταν έλεγε στην Παναγία: «Χαῖρε!», ταυτοχρόνως έβλεπε, όταν η Παναγία ρώτησε: «Πώς θα μου γίνει αυτό;» κ.λπ. κι εκείνος είπε: «Με το Πνεύμα το Άγιον»– είδε τον Θεόν Λόγον να σωματούται, να παίρνει την ανθρωπίνη φύση. Πού; Εις τα σπλάχνα της Θεοτόκου. «Ἵστατο καὶἐξίστατο» -αφού το ποιητικό: «Ἵστατο καὶἐξίστατο» – «στεκόταν και ταυτόχρονα έμενε εκστατικός». Αλλά και καθ’ όλον τον επίγειον βίον του, οι άγγελοι, τον βίο του Χριστού μας, τον έβλεπαν και τον παρακολουθούσαν. Ναι. Και σ’ αυτούς ετέθη όπως σας είπα, το ξαναλέγω, η πίστις. Και πιστεύσαντες οι άγιοι άγγελοι εσώθηκαν οριστικώς, αμετατρέπτως και αμετακλήτως.
Πηγαίνουμε εις τον επόμενον στίχον του αποστόλου Παύλου: «Ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν». «Κηρύχτηκε», λέει, «στα έθνη». Ναι. «Σε ποιους;», λέει ο Ζιγαβηνός. «Ἐκηρύχθη τοῖς ἀλλοτρίοις τῆς θεογνωσίας». «Σε εκείνους οι οποίοι ήσαν αποξενωμένοι από την θεογνωσία». «Τοῖς ἀπεγνωσμένοις, τοῖς διαβεβλημένοις». Δηλαδή στους απελπισμένους, σ’ αυτούς εκηρύχθη, και σ’ αυτούς οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί σαν παιδιά του Θεού ως απόβλητοι. Σ’ αυτούς κηρύχτηκε ο Ιησούς Χριστός. Το ευαγγέλιο και η σωτηρία ηκολούθησε την οδόν του κηρύγματος, γιατί έπρεπε να διασωθεί η πίστις.
Λέγει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του: «Πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν;(:Πώς θα επικαλεστούν Εκείνον τον Οποίον δεν επίστευσαν;).Πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν;(:Πώς δε, θα πιστεύσουν εάν δεν άκουσαν;). Πῶς δὲἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος;(:Χωρίς να υπάρχει εκείνος ο οποίος θα κηρύξει, πώς θα ακούσουν;). Πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴἀποσταλῶσι;(:Πώς θα κηρύξουνε εάν δεν αποσταλούν;)». Όπως ο Κύριος είπε: «Πηγαίνετε στα έθνη» κ.τ.λ. κ.τ.λ. «Ἂρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲἀκοὴ διὰῥήματος Θεοῦ», λέει στην προς Ρωμαίους όπως σας είπα, στο δέκατο κεφάλαιο. Ότι η πίστις είναι εξ ακοής, θα ακούσεις και θα πιστέψεις. Δεν θα δεις. Θα ακούσεις. Θα δεις μετά. «Ἡ δὲἀκοὴ διὰῥήματος Θεοῦ». «Και η ακοή είναι με τον λόγο του Θεού». Ξέρετε εκείνοι οι οποίοι υπηρετούν τον λόγο του Θεού, επειδή βλέπω τώρα κάποια πρόσωπα μπροστά μου, τα οποία πρόσωπα υπηρετούν τον λόγο του Θεού, αν μπορούσαν να συλλάβουν τι θα πει τι κάνουν, θα τρόμαζαν. Θα τρόμαζαν! Ότι φθάνουν δια του λόγου του Θεού, στα αυτιά των άλλων, για να γεννηθεί μέσα τους η πίστις. Και η πίστις εκείνη η οποία θα σώσει. Ας είναι.
Και συνεχίζει ο Απόστολος: «Ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ», «έγινε πιστευτός εις τον κόσμον» από το κήρυγμα ο Θεός Λόγος. Και επιστεύθη στον κόσμον, παρά τα φοβερά εμπόδια του διαβόλου, γιατί ήταν η γνησιότης της σωτηρίας. Γι’αυτό έγιναν τα εμπόδια. Το παν έκανε ο διάβολος να ματαιώσει την έλευση του Χριστού. Θέλετε- δυστυχώς δεν έχομε χρόνο- μια πάρα πολύ γρήγορη αναδρομή εις την ιστορία; Άκουσε ο διάβολος ότι θα τον συντρίψει εκείνος που θα γεννηθεί από την Εύα. Δεν μιλάει «από το σπέρμα του Αδάμ», αλλά λέει «από το σπέρμα της Εύας». Η Εύα δεν έχει σπέρμα. Η γυναίκα δεν έχει σπέρμα. Εδώ το άκουσε αυτό ο διάβολος· όταν καταδικάστηκε εκείνο το δειλινό εις τον Παράδεισον. Προσέξτε τώρα. Έψαχνε, όπως λέγουν οι Πατέρες, όλας τας παρθένους να βρει ποια είναι εκείνη η οποία θα φέρει, θα φέρει, θα φέρει Εκείνον που θα του συντρίψει την κεφαλή. Έκαναν παιδιά ο Αδάμ και η Εύα. Τότε είδε ότι ο Άβελ ήταν ένα ήμερο παιδί, ήμερο πρόσωπο, ο Κάιν είχε κακία- δεν ξέρω εκείνο το κάπα καμιά φορά, δεν ξέρω τι φανερώνει… Τέλος πάντων. Και έβαλε τον Κάιν να σκοτώσει τον Άβελ- ξέρετε γιατί; Να ματαιώσει τον ερχομόν του Μεσσίου. Απόδειξις; Απόδειξις ότι εις αντικατάστασιν του Άβελ γέννησαν ο Αδάμ και η Εύα τον Σηθ. Το όνομα Σηθ σημαίνει αντικατάστασις. Αλλά γιατί αφού έκαναν πάρα πολλά παιδιά να θεωρείται αντικατάστασις του Άβελ ο Σηθ; Αντικατάστασις στο γένος του ερχομού του Μεσσίου. Θέλετε; Πηγαίνετε σπίτι σας, ανοίξατε το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, που έχει την ανιούσα της γενεαλογίας του Χριστού και λέει ότι «ο Χριστός κατάγεται από τον Σηθ, τον Αδάμ, τον Θεόν». Ώστε, λοιπόν, τι εξεπροσώπει ο Κάιν; Εξεπροσώπει τον Αντίχριστον. Η ιστορία του Αντιχρίστου αρχίζει από κει. Αλλά, φαγώθηκε ο χρόνος.
Έτσι, λοιπόν, επιστεύθη εις τον κόσμον, παρά τα φοβερά εμπόδια του διαβόλου, όπως σας είπα, διότι το Πνεύμα το Άγιον εφώτισε τις αγαθές προαιρέσεις και επίστευσαν όλοι όσοι ήσαν γραμμένοι εις το βιβλίον της ζωής, ως διαθέτοντες αγαθήν προαίρεσιν. Η πίστις είναι πάντοτε παλαιά και η πάντοτε νέα οδός προσεγγίσεως του Θεού και της σωτηρίας. Γι’αυτό ο Υιός του Θεού περιεβλήθη την ανθρωπίνη φύση, για να τονίσει την αξία της πίστεως.
«Ἀνελήφθη ἐν δόξῃ», ο τελευταίος στίχος. Ο Υιός του Θεού εισήλθε στην κτίσιν γυμνός υλικότητος. Ως Θεός.Δεν έφερε τίποτα το υλικόν. Και έφυγε, όπως λέει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, «ἔμπλουτος χρηστότητος». Πήρε μαζί Του την ανθρωπίνη φύση, ήρθε πτωχός και έφυγε πλούσιος, συναποκομίζων την ανθρωπίνη φύσιν. Καταλάβατε; Δεν την απέβαλε την ανθρωπίνη φύση, γιατί αυτήν ακριβώς ήθελε να σώσει. Και έφυγε μαζί με την ανθρωπίνη φύση. Έφυγε επί νεφελών ως Κύριος, παντοδύναμος, λέγει ο Ζηγαβινός, ἀγγέλων διακονούντων. Ήταν η φυσική έξοδος του Θεού Λόγου, που με το μέγα μυστήριον της Σαρκώσεως ήνωσε τον ουρανόν και την γην, τα άκτιστα με τα κτιστά. Είναι ο μέγας Ανακεφαλαιωτής, γιατί ανακεφαλαίωσις θα πει σύναψις, θα πει ένωσις.
Αγαπητοί. Σήμερα γιορτάζουμε το γεγονός της Αναλήψεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και η Ανάληψίς Του δεν σημαίνει εγκατάλειψη του κόσμου, αλλά σωτηρία του κόσμου. Κι εμείς όλοι ζούμε τα γεγονότα, γιατί αυτά μας πρόλαβαν. Και η Εκκλησία υμνεί τον μέγαν αίτιον της σωτηρίας μας και λέγει: «Ἀνελήφθης ἐν δόξῃ, Χριστὲὁ Θεὸς ἡμῶν, χαροποιήσας τοὺς Μαθητάς, τῇἐπαγγελίᾳ τοῦἉγίου Πνεύματος, βεβαιωθέντων αὐτῶν διὰ τῆς εὐλογίας, ὅτι σὺ εἶὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου». Αμήν.
†. Ενθυμείσθε ότι ο άγιος Κύριλλος εθεώρησε ως γνωστά τα της Αναλήψεως του Κυρίου, γι΄αυτό και δεν είπε πολλά πράγματα εις τους Κατηχουμένους του, επειδή είχαν ακούσει περί της Αναλήψεως την προτεραίαν, την προηγούμενη ημέρα, την Κυριακή. Όπως το βλέπομε εδώ, που λέει «Κυριακή», συνεπώς η κατήχησις εγίνετο ημέρα Δευτέρα. Πιστεύω ότι δεν ήταν μόνο κάθε Δευτέρα, αλλά όπως συμπίπτει η περίπτωσις, ότι το θέμα εκείνο ήταν μετά την Κυριακή, για εκείνη τη φορά, ημέρα Δευτέρα.
Δεν θα ήθελα όμως, αγαπητοί μου, να μείνομε εμείς χωρίς κάτι συμπληρωματικό από το θέμα της Αναλήψεως του Κυρίου, γιατί είναι πολύ μεγάλο θέμα. Βέβαια δεν θα επιστρατεύσω πολλά χωρία παρά μόνον ένα από την Αγία Γραφή, από τις Πράξεις των Αποστόλων, που αναφέρεται εις το θέμα της Αναλήψεως του Χριστού.
Όπως θα γνωρίζετε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, τελειώνει το ομώνυμο Ευαγγέλιό Του με το γεγονός της Αναλήψεως του Χριστού. Και το βιβλίο των Πράξεων που έγραψε ο ίδιος, το αρχίζει με την Ανάληψιν του Χριστού· που δείχνει ένα κοινό σημείο συνεχείας, μεταξύ Ευαγγελίου και βιβλίου Πράξεων των Αποστόλων. Έτσι, εις μεν το Ευαγγέλιό του λέγει πολύ λίγα πράγματα, πολύ περιληπτικά, ακριβώς διότι είχε κατά νου να γράψει περισσότερα εις το βιβλίο των Πράξεων.
Μας λέγει λοιπόν ο ευαγγελιστής Λουκάς ότι ο Κύριος σαράντα ημέρες ήτο ὀπτανόμενος, εμφανιζόμενος εις τους μαθητάς Του και τους ωμίλει περί της βασιλείας του Θεού, περί των μυστηρίων της βασιλείας του Θεού. Την 40ήν ημέρα, μας σημειώνει εδώ ο ευαγγελιστής Λουκάς, ότι αφού επήρε τους μαθητάς Του, σε κάποιο σημείο, γνωρίζομε από το Ευαγγέλιον ότι αυτό είναι το όρος των Ελαιών, και όπως ήδη το είπαμε, αυτό μας το αναφέρει ο άγιος Κύριλλος, που είναι η πύλη επιστροφής. Η Βηθλεέμ είναι η πύλη ερχομού εις τον κόσμον και το όρος των Ελαιών είναι η πύλη της αναχωρήσεως.
Βλέπομε ότι αυτήη μικρή αλλά πολύ πυκνή και κατατοπιστική και σαφής περικοπή, μας λέγει τα της Αναλήψεως του Κυρίου. Ενώ τους ωμίλει, έγινε η Ανάληψις. Και ότι «ἐπήρθη βλεπόντων αὐτῶν». Ποίων «αὐτῶν»; Ποιο είναι το υποκείμενο του «αὐτῶν»; Είναι οι μαθηταί. Αλλά δεν ήσαν μόνο οι μαθηταί. Ήσαν κι άλλοι άνθρωποι· που δείχνει εδώ ότι μάρτυρες της Αναλήψεως είναι πολλοί άνθρωποι. Κι εκείνο το «βλεπόντων» που είναι Ενεστώς, δείχνει την διάρκειαν της πράξεως. Δεν ήτο μία στιγμιαία εξαφάνισις. Αλλά μία θα λέγαμε, βραδυπορούσα ανάληψις. Πολύ βραδυπορούσα. Δηλαδή άρχισε σιγά σιγά, σιγά σιγά να ανέρχεται ο Κύριος. Κράτησε κάποιο χρόνο. Πόσο χρόνο; Όσο χρειάζεται να πει κανείς ότι μπορώ να σταθώ μάρτυς ενός γεγονότος, που δεν με ξεχνούν οι αισθήσεις μου. Διότι όταν κάτι είναι ακαριαίο, ξαφνικό, απότομο, μπορώ να πω ότι κάτι έπαθε το μάτι μου. Πόσες φορές μας γελάνε τα μάτια μας; Ιδίως άμα δεν είναι και πολύ καλά τα μάτια μας. Καμιά φορά δημιουργούν είδωλα παράξενα. Η άκρη του ματιού σου βγάζει κάτι, ένα κάτι. Γυρίζεις να κοιτάξεις και δεν είναι τίποτα. Ήταν ένα είδωλο του ματιού. Εδώ έχομε,αγαπητοί μου, μια διάρκεια του φαινομένου. Και βλέπουν ταυτοχρόνως πολύ. Γι΄αυτό λέει «βλεπόντων αὐτῶν ἐπήρθη». Επαίρομαι, σηκώνομαι επάνω.
Και ότι «νεφέλη ὑπέλαβεν αὐτὸν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν». Και τον σήκωσε, Τον πήρε από κάτω μία νεφέλη.Αυτή η νεφέλη, η οποία δεν είναι βεβαίως η συνήθης κοινή νεφέλη, αυτή που αποτελείται από τα γνωστά μας σταγονίδια· διότι δεν είναι ατμός. Νεφέλη πάντα είναι ατμός, σε κάποια όμως πολύ ψιλά σταγονίδια, που όταν ενωθούν αυτά μας δίνουν τη βροχή. Δεν είναι εδώ αυτή η νεφέλη, φυσική νεφέλη. Αλλά είναι άκτιστος νεφέλη. Ας το πούμε έτσι. Όπως λέμε «ἂκτιστον φῶς». Είναι το όχημα του Θεού. Η Παλαιά Διαθήκη πάντοτε μας λέγει ότι το όχημα του Θεού -βέβαια προσέξτε με, ο Θεός δεν έχει ανάγκη να μεταφερθεί από ένα σημείο σε ένα άλλο σημείο, διότι αυτά είναι ανθρωπομορφικές και ανθρωποπαθείς καταστάσεις και περιγραφές, γιατί ο Θεός πληροί τα πάντα. Κι αφού πληροί τα πάντα, δεν σημαίνει ότι είναι σε ένα σημείο και δεν είναι σε κάποιο άλλο, ώστε να μετακινηθεί ο Θεός. Είναι αδιανόητο πράγμα. Αλλά σημαίνει απλώς εδώ κατά έναν εντελώς ανθρώπινο τρόπο, σε μία ανθρωπίνη παράσταση, ότι ο Θεός μετακινείται.
Εν προκειμένω όμως, παρότι η Παλαιά Διαθήκη παρουσιάζει, σας είπα, πάντοτε σαν όχημα του Θεού τη νεφέλη, εδώ έχομε την ανθρωπίνη φύση, η οποία πράγματι ηδύνατο να μετακινείται από το ένα σημείο στο άλλο σημείο. Βέβαια, και μάλιστα μία σχετική απορία ερίφθη από την περασμένη εβδομάδα γύρω από το θέμα αυτό, πάνω κάτω, ότι η ανθρωπίνη φύσις του Χριστού είναι τελεία. Και όλα είναι διπλά εις τον Χριστόν. Είναι τέλειος Θεός, τέλειος άνθρωπος. Έχομε θέλημα θείον, θέλημα ανθρώπινον. Έχομε γνώση θεία, γνώση ανθρωπίνη. Έχομε δύναμη θεία, δύναμη ανθρωπίνη. Στον Χριστόν είναι όλα διπλά. Είναι όλα διπλά. Έτσι, οπωσδήποτε πάντοτε η ανθρωπίνη φύσις είναι αυτή που είναι. Αλλά ένεκα της ενώσεώς της με τη θεία φύση, όπως λέγεται, ένεκα της υποστατικής της ενώσεως, και θα πει «υποστατική ένωσις» ότι έχομε μεν δύο φύσεις αλλά το πρόσωπον είναι ένα. Και χωρίς αυτές οι δύο φύσεις να μπερδεύονται, είναι ασύγχυτες, πάντα η θεία είναι θεία και η ανθρωπίνη, ανθρωπίνη, η βούλησις είναι η ανθρωπίνη και η θεία, η ενέργεια είναι η θεία και η ανθρωπίνη, πάντοτε δεν μπερδεύονται, όμως ένεκα αυτής της υποστατικής ενώσεως, ο Ιησούς Χριστός είναι πανταχού παρών. Θα το δούμε λίγο πιο κάτω στον άγιο Κύριλλο, σήμερα, πρώτα ο Θεός, που θα πει: Αν και είναι απών, είναι ανάμεσά μας. Δεν είναι απών στην πραγματικότητα. Είναι απών ως προς τα μάτια μας αλλά είναι ανάμεσά μας.Έτσι ο Ιησούς Χριστός είναι πανταχού παρών και με την ανθρωπίνη Του φύση. Είναι επάνω στον ουρανό, ταυτόχρονα είναι πανταχού παρών, ένεκα της ενώσεώς Του με τη θεία φύση, η οποία είναι πανταχού παρούσα. Βέβαια κατά τρόπον που δεν μπορούμε να το καταλάβουμε αυτό, είναι ακατάληπτον.
Ωστόσο εδώ ο Κύριος αίρεται, σηκώνεται από το σύννεφο αυτό, άκτιστο σας λέω ενέργεια και σηκώνεται προς τον ουρανόν. Εδώ μάλιστα λέει μερικά που είναι πολύ χτυπητά. «Καὶ ταῦτα εἰπὼν»,λέει, «βλεπόντων αὐτῶν…». Και μετά ότι η νεφέλη που τον υπέλαβε, τον πήρε, τον σήκωσε, τον πήρε «ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν». Και παρακάτω θα πει το ρήμα «καὶὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν». Κοιτάξτε: «βλεπόντων ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν» –«ἀτενίζοντες». Το «ἀτενίζω», προσφιλής λέξις εις τον Λουκά, σημαίνει «βλέπω μετά παρατηρητικότητος, όχι αφηρημένα, και μετά διαρκείας χρονικής». Αυτό θα πει το ρήμα «ἀτενίζω». Δεν είναι το «ὁρῶ», το «βλέπω», αλλά το «ἀτενίζω».
Θα μας πει αργότερα ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Α΄ του επιστολή, εκείνο που είδαμε, ὃἑωράκαμεν. Κοιτάξτε: ὃἑωράκαμεν, εκείνο που είδαμε. «τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν». Όταν θέλομε να πούμε για κάποιον ότι ή για κάτι ότι το είδαμε και είναι σίγουρο, λέμε: «το είδαμε με τα μάτια μας». Μα δεν βλέπει κανείς αλλιώτικα, αλλά βλέπει με τα μάτια του. Δεν βλέπει με την μύτη του. Αλλά όταν λέμε «με τα μάτια μας βλέπομε», σημαίνει ένα σίγουρο πράγμα. Γι΄αυτό λέγει ο Ευαγγελιστής «ὃἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν». Βλέπετε εδώ το στοιχείο της αποκαλύψεως. Και μετά παρακάτω λέει: «καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς» κτλ. Κάτι που έρχεται σε μία άμεση γνώση, όχι μόνο κατά νοητόν τρόπον, αλλά και κατά αισθητόν.Με αυτές τις αισθήσεις μας που διαθέτομε, του σώματος τις αισθήσεις. Είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό. Και το ξαναλέγω, για να δώσω έναν τόνο, με την ευκαιρία, στην πρώτη απορία που είπαμε, ποια η διαφορά του Χριστιανισμού από τις άλλες θρησκείες. Και με την ευκαιρία πάλι λέγω, ότι υπάρχει μέγας ο κίνδυνος, επειδή πολλά κυκλοφορούν στην εποχή μας, να πλανηθεί κανείς και να πει… «όλα είναι καλά και όλα έχουν μία αλήθεια και συνεπώς, τι θα πει είμαι Χριστιανός, τι θα πει είμαι Βουδιστής»… Όχι, αγαπητοί μου, προσέξτε αυτό το σημείο, προσέξατέ το, πάρα πολύ προσέξατέ το. Υπάρχει η πλάνη και το ψεύδος σε όλα τα άλλα· διότι δεν μπορεί να είναι η αλήθεια μοιρασμένη από δω κι από κει. Ή είναι ή δεν είναι.
Επανέρχομαι. «Καὶὡς ἀτενίζοντες ἦσαν εἰς τὸν οὐρανὸν πορευομένου αὐτοῦ». Πού επορεύετο; Εις τον ουρανόν. Α, ώστε επορεύετο εἰς τὸν οὐρανὸν. Εκεί ο Κύριος επήγε. Θα το δούμε παρακάτω, στον άγιο Κύριλλο αυτό να το τονίζει πάρα πολύ. Όχι δια την Ανάληψιν, αλλά δια τον τερματισμόν αυτής της πορείας.
«Και ἰδοὺἄνδρες δύο(«Να», λέει, «δύο άνδρες») παρειστήκεισαν αὐτοῖς ἐν ἐσθῆτι λευκῇ». Ήσαν δύο άγγελοι, οι οποίοι επισύρουν την προσοχή των μαθητών και των άλλων παρισταμένων, για να τους πουν: «Τι σταθήκατε βλέποντας», λέει, «στον ουρανό;» Είδατε; «Ἐμβλέποντες εἰς τὸν οὐρανὸν». «Οὗτος ὁ᾿Ιησοῦς ὁἀναληφθεὶς ἀφ᾿ὑμῶν εἰς τὸν οὐρανόν, οὕτως ἐλεύσεται(«Αυτός ο οποίος ανελήφθη στον ουρανόν, με τον ίδιο τρόπο θα έλθει»)ὃν τρόπον ἐθεάσασθε αὐτὸν πορευόμενον εἰς τὸν οὐρανόν («με τον ίδιο τρόπο που τον είδατε να φεύγει, έτσι θα ξανάρθει»)».Είναι πολύ χαρακτηριστικό.
Αλλά τώρα εδώ σταματώντας, σε αυτό το σημείο, ας έρθουμε στον άγιο Κύριλλο, ευρισκόμενοι εις την 27ην – ΚΖ΄- παράγραφον, που μας λέγει τα εξής: «Μέμνησο δὲ καὶ τῶν εἰρημένων μοι πολλάκις περὶ τοῦἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καθέζεσθαι τὸν υἱόν, διὰ τὴν τῆς πίστεως ἀκολουθίαν τὴν λέγουσαν· «καὶἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθίσαντα ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρός’’».
Δηλαδή τώρα πρέπει να αναλύσουμε, θέλει να πει στους κατηχουμένους του ο άγιος Κύριλλος, πού κατέληξε αυτή η Ανάληψις του Χριστού, ποιο ήταν το τέρμα αυτής της Αναλήψεως του Χριστού. Ναι. Ο Χριστός ανελήφθη. Πού πήγε; Και θα πάρουμε εκείνο το άρθρο του συμβόλου της Πίστεως, για να αναλύσουμε, λέει ο άγιος Κύριλλος. «Καὶ καθίσαντα ἐκ δεξιῶν τοῦ πατρός». Ώστε το τέρμα της Αναλήψεως ήτο η στα δεξιά του Θεού Πατρός καθέδρα. Αυτό ήτο το τέρμα.
Γιατί είναι εκεί το τέρμα και τι σημαίνει εκάθισε στα δεξιά, αυτό τώρα θα το δούμε στη συνέχεια. «Θρόνου μὲν ἰδιότητα μὴ πολυπραγμονῶμεν· ἀκατάληπτον γάρ· μήτε δὲἀνεχώμεθα τῶν λεγόντων κακῶς, ὅτι μετὰ τὸν σταυρὸν καὶ τὴν ἀνάστασιν καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον, τότε ἤρξατο τοῦἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρὸς καθέζεσθαι ὁ Υἱός. οὐ γὰρ ἐκ προκοπῆς ἔσχε τὸν θρόνον, ἀλλὰἀφ’ οὗπερ ἔστιν, (ἔστι δὲἀεὶ γεννηθείς,) καὶ συγκαθέζεται τῷ Πατρί».
Όσον αφορά τον θρόνον- γιατί θα πει πολλά χωρία της Αγίας Γραφής, που αναφέρονται ότι ο Χριστός εκάθισε στα δεξιά του ΘεούΠατρός, θα μας το πει κι ο Στέφανος, ο Πρωτομάρτυς: «βλέπω ανοιγμένους τους ουρανούς και τον Ιησούνἑστῶτα (εδώ λέει «ἑστῶτα», όχι καθήμενον· έχει σημασία· θα πει ορθία θέσις) εἰς τά δεξιά τῆς δόξηςτοῦ Θεοῦ, τῆς δυνάμεως», εκεί θα δούμε γιατί ο Κύριος είναι όρθιος, όπως και στην Αποκάλυψη εμφανίζεται όρθιος και περιπατών· θα πει: «επιμελούμαι άγρυπνα».
Θα ήθελα να σας ερωτήσω με ένα πολύ απλό παράδειγμα. Ένας σκοπός που φυλάει ένα αντικείμενο,μία πύλη, κάθεται; Ή είναι όρθιος και περιφέρεται; Ασφαλώς περιφέρεται. Δηλαδή στέκεται. Δεν κάθεται. Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να πάρει αντίληψη, εικόνα, ο Στέφανος, ότι ο Χριστός δεν κάθεται και δεν τον προσέχει, ας το πούμε, κατ’ άνθρωπον. Αλλά ότι είναι όρθιος και επιμελείται του Στεφάνου. Και ότι έπρεπε να είχε απέραντη εμπιστοσύνη ο Στέφανος στα χέρια του Χριστού. Έστω κι αν τώρα σε λίγο, διότι θα το επιτρέψει ο Χριστός, θα πάρουν λίθους οι εχθροί του Στεφάνου για να τον λιθοβολήσουν. Έχει σημασία.
Ο Κύριος όμως εκάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός. Ποιος είναι αυτός ο θρόνος; Μή πολυπραγμονῶμεν, λέει ο άγιος Κύριλλος. Διότι είναι ακατάληπτον πράγμα. Ακατάληπτον. Γιατί είναι ακατάληπτον; Διότι απλούστατα ο θρόνος είναι μία εικόνα. Είναι μία καρέκλα πολυτελής, πώς να την πούμε τώρα, είναι επάνω σε ένα βάθρο· λίγο πολύ έχομε δει όλοι θρόνους ή σε φωτογραφίες ή οπουδήποτε έχομε δει. Μία καρέκλα. «Αλλά μη φανταστούμε», λέει, «κάτι τέτοιο», λέει ο άγιος Κύριλλος. «Είναι απλώς εικόνα. Διότι δεν κάθεται ο Χριστός για να ξεκουράζεται». Ούτε ακόμη, όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω, δεν υπάρχουν «αριστερά και δεξιά» του Θεού Πατρός.Η έκφρασις «δεξιά» σημαίνει εύνοια. Αυτό σημαίνει.
Ωστόσο, μην πεις ακόμα ότι κάθεται σε θρόνο δόξης από προκοπή. «Όχι», λέει ο άγιος Κύριλλος. «Οὐ γὰρ ἐκ προκοπῆς ἔσχε τὸν θρόνον, ἀλλὰἀφ’ οὗπερ ἔστιν, (ἔστι δὲἀεὶ γεννηθείς,) («πρόσεξε, όχι γιατί πρόκοψε στην αρετή και τώρα παίρνει τιμή και δόξα. Αλλά τον θρόνον τον είχε πάντοτε»)». Θα θυμόσαστε, στις πρώτες Κατηχήσεις, που είχαμε πει σε εκείνες τις περιληπτικές περί του Ιησού Χριστού, σε εκείνη που είχε κάτι λίγο απ΄όλα. Ότι ο Χριστός δεν πήρε τον θρόνον από αμοιβή, από προκοπή. Θα ήταν αδιανόητο πράγμα. Αλλά αυτόν τον θρόνο τον είχε πάντοτε. «Ἒστι δὲἀεὶ γεννηθείς». Δηλαδή εδώ σημαίνει είναι αΐδιος, συναΐδιος με τον Πατέρα. Αΐδιος θα πει αιώνιος. Συνεπώς συναιώνιοι με τον Πατέρα. Κι άλλοτε σας είχα κάνει μία μικρή εξήγηση, θα σας την πω πάλι. Η διαφορά του αιώνιος και του αΐδιος είναι η εξής. Όταν λέμε αιώνιος σημαίνει ότι μπορεί να έχουμε αρχή χωρίς τέλος. Εμείς, επί παραδείγματι, έχομε αρχή. Κάποια στιγμή γεννηθήκαμε κι έχομε μιαν αρχή. Δεν θα έχουμε τέλος όμως. Θα είμεθα στην αιωνία ζωή. Ο Θεός δεν έχει αρχή! Ούτε και τέλος. Συνεπώς ο Θεός καταχρηστικώς λέγεται αιώνιος. Ο Θεός λέγεται αΐδιος· που θα πει αιώνιος, αλλά χωρίς τέλος και χωρίς αρχή.
Τι ωραίο αυτό, αγαπητοί μου και μεγαλόπρεπο! Αν διαβάσετε στο βιβλίο του Ησαΐου, εις το έκτον κεφάλαιον, θα δείτε να λέγει εκεί τα εξής. Είναι εκείνο το πασίγνωστο όραμα του Ησαΐου, που είδε, λέγει, τον Κύριονκαθήμενον ἐπὶ θρόνου ἐπηρμένου. Δηλαδή θρόνος που ήτον πολύ υψηλός. Μέσα στον ναό του Θεού, στον ναό του Σολομώντος· ο οποίος ναός ήτο πλήρης καπνών, θυμίαμα. Κι εκεί είπεν ο Θεός. Θα σας πω τη μετάφραση εκ του Εβραϊκού, γιατί εξυπηρετεί καλύτερα εδώ, παρά η μετάφρασις των εβδομήκοντα(Ο΄). Όπως ξέρετε, για να έχουμε μία ακριβεστέρα εικόνα του κειμένου, άλλοτε ανατρέχομε στο εβραϊκό κείμενο, μετάφραση εκ του εβραϊκού και άλλοτε έχομε το κείμενο των Ο΄. Μπορεί κάποτε να ανατρέξουμε και σε άλλες μεταφράσεις, αρχαίες μεταφράσεις. Εκεί λέει: «Ποιος θα πάει για μας;». Είναι ένας τρίτος πληθυντικός, μετά από εκείνους τους δύο πρώτους· που λέγει: «Εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον». Μετά αν θέλετε, τέταρτος, γιατί τα δύο πρώτα ίδια είναι. Μετά λέει: «Ἰδοὺ᾿Αδὰμ γέγονεν ὡς εἷς ἐξ ἡμῶν». Σαν ένας από ημάς. Το δεύτερο είναι: «Δεῦτε, καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν τάς γλώσσας» εις την πυργοποιίαν της Βαβυλώνας, της Βαβέλ. Ελάτε να κατεβούμε να μπερδέψουμε τις γλώσσες τους. Και τώρα έχομε εδώ πάλι αυτόν τον πληθυντικό. «Ποιος θα πάει για μας, για λογαριασμό μας». Κι εκεί λέει ο Ησαΐας: «Εγώ, Κύριε». Και τότε δίνει προφητεία ο Κύριος κ.τ.λ.
Λοιπόν προσέξτε εδώ. Είδε τον Κύριον επί θρόνου επηρμένου, μας λέει ο Ησαΐας. Ποιος ήταν επάνω στον θρόνο; Ο Κύριος. Παρακαλώ εδώ πολύ προσέξτε. Ποιος Κύριος; Ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Γιαχβέ θα πει ο Κύριος.Πού το ξέρομε; Ότι Αυτός που κάθεται πάνω στον θρόνο μπορεί να είναι ο Ιησούς Χριστός; Μας το λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Ακούστε. «Δικαιολογημένα δεν πίστευε ο λαός», λέει ο Ιωάννης, γιατί το είπε ο προφήτης. Αυτός ο λαός, βούλωσε τα αυτιά του και δεν ακούει. Δεν θέλει να ακούσει.Και τα είπε αυτά ο Ησαΐας», λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στο Ευαγγέλιό του, «όταν είδε την δόξα Του». Ποιανού δόξα; Του Υιού τη δόξα. Του Υιού τη δόξα όταν είδε, άρα ποιος ήτο επί θρόνου; Ο Υιός. Πώς τον αποκαλεί η Παλαιά Διαθήκη; Ο ίδιος ο Ησαΐας; «Ο Κύριος, ο Γιαχβέ». Συνεπώς ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ.
Τι σημαίνει αυτό; Οι Χιλιασταί λένε ότι ο Ιησούς Χριστός δεν είναι ο Γιαχβέ, αλλά είναι κτίσμα. Όχι. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ. Και μας λέγει εδώ, ωραιότατα, ο άγιος Κύριλλος: «Τὸν πατέρα μὲν γὰρ οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε(Κανείς ποτέ δεν είδε τον Πατέρα), ὁ δὲ τῷ προφήτῃ τότε φανεὶς ὁ Υἱὸς ἦν».Εκείνος που ενεφανίσθη εις τον προφήτη ήτο ο Υιός. Και δεν ήτο ο Πατήρ. Συνεπώς ο Υιός είναι ο Γιαχβέ. Και ο Πατήρ είναι ο Γιαχβέ. Και το Πνεύμα το Άγιον είναι ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Κύριος ο Πατήρ, Κύριος ο Υιός, Κύριος το Πνεύμα το Άγιον. Χρησιμοποιώ το «Γιαχβέ», επειδή ακριβώς έχομε τους Χιλιαστάς. Γιαχβέ θα πει Κύριος. Κύριος ο Πατήρ, Κύριος ο Υιός, Κύριος το Πνεύμα το Άγιον. Ίσον ένας ο Κύριος. Δεν έχουμε τρεις κυρίους, δεν έχουμε τρεις θεούς. Ένας είναι ο Κύριος. Και παρά ταύτα, ο Πατήρ είναι Κύριος, ο Υιός Κύριος κ.ο.κ.
Ώστε εδώ βλέπει κανένας ότι ο Υιός τότε ήτο επί θρόνου. Άρα, αφού ήτο επί θρόνου και τον βλέπει ο Ησαΐας, τώρα όταν αναλαμβάνεται και φθάνει στον ουρανό, δεν παίρνει θρόνο από προκοπή. Αλλά διότι πραγματικά είχε πάντα τον θρόνον. Αυτό θέλει να τονίσει εδώ ο άγιος Κύριλλος. Είναι πάρα πολύ σπουδαίο αυτό, αγαπητοί. Θα λέγαμε μόνο ότι επ’ αυτού του θρόνου τώρα κάθεται και η ανθρωπίνη φύσις. Η θεία ήτο πάντοτε επί θρόνου, πάντοτε, πάντοτε. Ο Υιός δεν είναι από προκοπή, αλλά είναι Θεός. Όταν δε ενηνθρώπησε, σημειώστε και αυτό, ουδέποτε αποχωρίστηκε από τον Πατέρα. Ως Θεός. Ποτέ. Θα ήταν αδιανόητο πράγμα να αποχωριστεί από τον Πατέρα. Έτσι: «Ὅλος ἦν ἐν τοῖς κάτω, καὶ τῶν ἄνω οὐδόλως ἀπῆν, ὁἀπερίγραπτος Λόγος», μας λέγουν οι Χαιρετισμοί. Ολόκληρος ήτο κάτω ο Υιός, αλλά καθόλου δεν απουσίασε από τον ουρανό. Και συνεπώς και από τον θρόνο.
«Καὶὁ ψαλμῳδός φησιν· ἕτοιμος ὁ θρόνος σου ἀπὸ τότε, ἀπὸ τοῦ αἰῶνος σὺ εἶ», λέγει ο 92 ψαλμός. Είδατε; «Έτοιμος είναι ο θρόνος σου από τότε». Γιατί; «Διότι… από του αιώνος, πριν γίνει ο χρόνος – αυτός είναι ο αιών- Συ υπάρχεις»).πολλῶν οὐσῶν τῶν περὶ τούτου μαρτυριῶν διὰ τὸ πολὺ τῆς ὥρας ἀρκούμεθα καὶ ταύταις». «Ε, πέρασε η ώρα», λέγει, «είπαμε πολλά πράγματα». Και αναφέρει γρήγορα μερικά χωρία, τα οποία κι εγώ γρήγορα θα αναφέρω. Δεν θα κάνω ανάλυση. Απλώς μόνο θα τα αναφέρω. Ανέλυσα ό,τι μέχρι τώρα ανέλυσα και για να κλείσει, αγαπητοί μου, η Κατήχησις η 14η, που αναφέρεται εις την Ανάστασιν, εις την Ανάληψιν και εις την εκ δεξιών του Θεού Πατρός καθέδρα.
ΚΗ΄«Νῦν δὲὑμᾶς ὑπομνηστέον ὀλίγων τῶν ἐκ πολλῶν εἰρημένων περὶ τοῦἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καθέζεσθαι τὸν υἱόν. ὁ μὲν γὰρ ἑκατοστὸς ἔνατος ψαλμὸς σαφῶς φησιν–Τι λέγει ο εκατοστός ένατος Ψαλμός;-· εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου, κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου(«Είπεν ο Κύριός μου στον Κύριό μου». Δηλαδή είπεν ο Θεός Πατήρ που είναι ο Κύριός μου, ο Κύριος Πατήρ, είπεν εις τον Κύριον Υιόν, λέει ο Δαβίδ: «Κάθισε εκ δεξιών μου, έως ότου βάλω κάτω από τα πόδια σου τους εχθρούς σου». Ώστε κάθισε εκ δεξιών μου).βεβαιῶν δὲὁ σωτὴρ τὸ εἰρημένον ἐν εὐαγγελίοις φησὶ τὸν Δαβὶδ οὐκ ἀφ’ ἑαυτοῦ ταῦτα, ἀλλ’ ἐξ ἐπιπνοίας τοῦἁγίου πνεύματος εἰρηκέναι, λέγων· πῶς οὖν Δαβὶδ ἐν πνεύματι κύριον αὐτὸν καλεῖ λέγων, εἶπεν ὁ κύριος τῷ κυρίῳ μου, κάθου ἐκ δεξιῶν μου, καὶ τὰἑξῆς;».
Ο ίδιος ο Κύριος, λέγει, ανέφερε το χωρίον αυτό. Και τι είπε; Ότι εν Πνεύματι Αγίω είπεν ο Δαβίδ αυτόν τον λόγον. Ότι είπεν ο Κύριος εις τον Κύριόν μου… Και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Κι από κει μάλιστα ο Κύριος, πρέπει να σας πω, είναι ένα μοναδικό χωρίο που δείχνει τη θεότητά Του ο Χριστός. Και όχι μόνο τη θεότητά Του, αλλά και την ανθρωπότητά Του, αλλά και το πού είναι, εις τα δεξιά του Θεού Πατρός και τι κάνει εκεί. Διότι εκείνο το «ἕως ἂν θῶ …», «έως μπουν οι εχθροί σου κάτω από τα πόδια σου», δείχνει το έργον του Χριστού μέσα στην Ιστορία. Να σας το πω κι αυτό. Είναι ένα πολύτιμο χωρίο. Είπα δεν θα αναλύσω, αλλά μπαίνει κανείς στον πειρασμό, πώς να μην αναλύσεις. Διότι δείχνει εδώ αγαπητοί αυτό το πράγμα, ότι ο Χριστός επάνω εκεί, εις τον θρόνον εκεί, πρώτον είναι ο αιώνιος μεσίτης. Και η μεσιτεία Του δεν είναι ότι λέγει στον Πατέρα, τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον ό,τι λέγει. Αυτή αύτη η παρουσία της ανθρωπίνης φύσεως, αποτελεί την μεσιτείαν. Έχομε δηλαδή μίαν οντολογικήν μεσιτείαν. Μίαν μεσιτείαν που αναφέρεται εις αυτήν ταύτην την ανθρωπίνη φύση. Εκεί εις τους κόλπους της θεότητος. Και αυτή την ανθρωπίνη φύση βλέπει ο Θεός και στρέφεται ευνοϊκά προς την ανθρωπότητα. Είναι δηλαδή οντολογικός Μεσίτης ο Χριστός.
Αλλά κι ακόμη είναι Εκείνος που πολεμά μέσα στην Ιστορία. Κυβερνά την Ιστορία και πολεμά υπέρ της Εκκλησίας Του τους εχθρούς αυτής της Εκκλησίας. Γι΄αυτό τον παρουσιάζει πολλές φορές η Αποκάλυψη τον Χριστόν ως Κριτήν, που μπαίνει μέσα στην Ιστορία. Ενώ δεν είναι ακόμη τελική κρίσις. Στο τέλος του βιβλίου της Αποκαλύψεως δείχνει τον Χριστόν ως τελικόν κριτήν. Κι ενώ μιλάει τόσες φορές δια τον Χριστόν Κριτήν, δεν βλέπομε την παρουσία Του. Είναι ότι κυβερνά την Ιστορία, χωρίς να είναι ορατός. Δηλαδή τι θα πει κυβερνά; Δίδει εκβάσεις εις την Ιστορίαν και κυβερνά την Ιστορίαν. Κύριος της Ιστορίας, αγαπητοί μου, είναι- προσέξτε- είναι ο Χριστός.
Εδώ μία μικρή παρένθεση. Δεν ξέρω, όπως θέλετε πάρτε το. Κάποιος πολιτικός, χθες, είπε: «Και θα μάθουν τα παιδιά στα σχολειά την Ιστορία και θα λένε: ‘’Για κοίταξε οι άνθρωποι που κάποτε κάνανε πολέμους, ενώ τώρα πια θα έχουμε ειρήνη’’». Αλίμονό μας! Και ποιος δεν θα το ήθελε αυτό; Δεν θα δει ποτέ η Γη ειρήνη! Δεν είμαι, αγαπητοί μου, φιλοπόλεμος, να φυλάξει ο Θεός… Αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Και μην ξεγελιόμαστε. Δεν θα δει ποτέ ειρήνη η Γη μας η ταλαίπωρη. Και όσο πηγαίνει προς το τέλος της, τόσο οι άνθρωποι θα γίνονται μαλλιά κουβάρια. Και θα επιτείνονται οι πόλεμοι, για να γίνει και ο μεγαλύτερος πόλεμος μέσα στην Ιστορία, που θα είναι και ο τελευταίος. Ο τελευταίος. Λοιπόν, όλα αυτά είναι παραμύθια. Αν ζητάμε μιαν ειρήνη, μόνο με αφοπλισμούς. Την ειρήνη την δίδει μόνον ο Χριστός. Ο Χριστός είναι κριτής της Ιστορίας. Δεν είναι οι άνθρωποι που χειρίζονται την Ιστορία· είναι ο Χριστός. Ο Χριστός επιτρέπει τον χειρισμόν εκ μέρους των ανθρώπων και τους αφήνει· και πού οδηγούν οι άνθρωποι την Ιστορία; Σε πολέμους και σε συρράξεις. Και συνεχίζομε.
ΚΘ’ παράγραφος:«Ὑπομνηστέον δὲ καὶἄλλων ὀλίγων μαρτυριῶν ὁμοίως περὶ τοῦἐκ δεξιῶν τοῦ πατρὸς καθέζεσθαι τὸν υἱόν(«Ας πούμε», λέει, «και μερικές ακόμη τέτοιες ρήσεις από την Αγίαν Γραφήν, μαρτυρίες»). Ἐν μὲν γὰρ τῷ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγελίῳ γέγραπται· πλὴν λέγω ὑμῖν(λέει ο Χριστός), ἀπ’ ἄρτι (Και το είπε αυτό πού; Στον Καϊάφα και στο Συνέδριον) ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως».Ο Θεός λέγεται και «Δύναμις» και συνεπώς «εις τα δεξιά της δυνάμεως» θα πει «εις τα δεξιά του Θεού». Το ίδιο είναι και αυτό το «εἰς τά δεξιά τῆς δόξηςτοῦ Θεοῦ» που λέγει ο Στέφανος. Είδατε τι είπε εδώ ο Κύριος εις το δικαστήριον; Και είναι επίσημη ώρα αυτή που δικάζεται ο Κύριος. Διότι τον έχει ορκίσει ο Καϊάφας. «Πες μας την αλήθεια: Ποιος είσαι;». «Ποιος είσαι;».Και ο Κύριος είπε Ποιος είναι. Και ανεφέρθη εις το όραμα του Δανιήλ. «Και συνεπώς θα δείτε κι άλλα πράγματα ακόμα. Όχι μόνο αυτά τα οποία έχετε δει.Είμαι ο Υιός του Ευλογητού» «Είσαι», λέγει, «ὁ υἱὸς τοῦ εὐλογητοῦ;». «Σύ εἶπας». «Είναι όπως το λες· είμαι ο Υιός του Ευλογητού.Και όχι μόνο αυτό·άκου να σου πω και παρακάτω τι : Θα δείτε τον Υιόν του ανθρώπου», να λέει εδώ πέρα: «ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθεκαθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως».
Στη συνέχεια ο Απόστολος Πέτρος.«Δι’ ἀναστάσεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ, πορευθεὶς εἰς οὐρανόν», λέγει στην Α΄ του επιστολή, 3,21. Ότι «δια της αναστάσεως του Ιησού Χριστού, ο Οποίος είναι εις τα δεξιά του Θεού, αφού επορεύθη εις τον ουρανόν».
Ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους λέει τα εξής: «Χριστὸς ὁἀποθανών, μᾶλλον δὲ καὶἐγερθείς, ὃς καὶἔστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ («Χριστὸς ὁἀποθανών, μάλλον Εκείνος που ανεστήθη, ο Οποίος και βρίσκεται στα δεξιά του Θεού») Ἐφεσίοις δὲἐπιστέλλων οὕτως εἴρηκεν(«στέλνοντας γράμμα στους Εφεσίους αυτά έχει πει:»)· κατὰ τὴν ἐνέργειαν τοῦ κράτους τῆς ἰσχύος Αὐτοῦ, ἣν ἐνήργησεν ἐν τῷ Χριστῷ, ἐγείρας Αὐτὸν ἐκ νεκρῶν -ο Θεός Πατήρ εγείρει τον Υιόν- καὶ καθίσας ἐν δεξιᾷ Αὐτοῦ(«και κάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός»), καὶ τὰἑξῆς».
Άλλο χωρίο: «Τοὺς δὲἐν Κολοσσαῖς οὕτως ἐδίδαξεν· εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ, τὰἄνω ζητεῖτε, οὗὁ Χριστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς καθήμενος». «Εάν», λέγει, «έχετε συνεγερθεί μαζί με τον Χριστόν, Εκείνος ανεστήθη, σεις δε πνευματικά έχετε αναστηθεί, τα άνω να ζητείτε». Δηλαδή τα πνευματικά, τα ουράνια. Εκεί που είναι ο Χριστός, εις τα δεξιά του Θεού Πατρός καθήμενος.
«Ἐν δὲ τῇ πρὸς Ἑβραίους φησί(Λέγει στην προς Εβραίους επιστολή του)· Καθαρισμὸν τῶν ἁμαρτιῶν ποιησάμενος ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς(«ἐκάθισενἐν ὑψηλοῖς, δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης». Άλλο όνομα του Θεού. Μεγαλωσύνη! Δόξα, Δύναμις, Μεγαλωσύνη). Καὶ πάλιν: Πρὸς τίνα δὲ τῶν ἀγγέλων εἴρηκέ ποτε(Από την προς Εβραίους κι αυτό. «Προς ποίον ποτέ εκ των αγγέλων είπε:»)· Κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου;(Δεν το είπε αυτό ποτέ σε άγγελο, παρά μόνον εις τον Υιόν) καὶ πάλιν(Πάλι από την προς Εβραίους)· οὗτος δὲ μίαν ὑπὲρ πάντων προσενέγκας θυσίαν εἰς τὸ διηνεκές(Μια θυσία, εις το διηνεκές, αιωνίως), ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ, τὸ λοιπὸν ἐκδεχόμενος, ἕως τεθῶσιν οἱἐχθροὶ Αὐτοῦὑποπόδιον τῶν ποδῶν Αὐτοῦ(Είναι μία πλάτυνσις, θα λέγαμε, αυτού του χωρίου, από τον 109 ψαλμό, αλλά από την προς Εβραίους αυτό) . Καὶ πάλιν(Από την προς Εβραίους)· ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν, ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινε τὸν σταυρὸν, αἰσχύνης καταφρονήσας ἐν δεξιᾷ τε τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ κεκάθικεν». «Και εκάθισε εις τα δεξιά του θρόνου του Θεού, αυτός που στάθηκε τελειωτής και αρχηγός της πίστεως, ο οποίος αντί της χαράς που θα μπορούσε να έχει ως Θεός, υπέμεινεν την αισχύνην του σταυρού, ανεστήθη και ανήλθε στον ουρανό και κάθισε στα δεξιά του Θεού Πατρός».
Λ΄«Καὶἄλλων δὲ οὐσῶν μαρτυριῶν περὶ τῆς ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ καθέδρας τοῦ μονογενοῦς αὐτάρκεις ἡμῖν –υπάρχουν κι άλλες· αρκετές όμως- ἐν τῷ παρόντι καὶ αὗται, τὴν αὐτὴν πάλιν ἡμῶν ποιουμένων ὑπόμνησιν, ὅτι οὐ μετὰ τὴν ἔνσαρκον παρουσίαν τῆς καθέδρας ταύτης ἔσχε τὴν ἀξίαν, ἀλλὰ γὰρ καὶ πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ὁ μονογενὴς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, Κύριος δὲἡμῶν, Ἰησοῦς ὁ Χριστός, τὸν ἐν δεξιᾷ τοῦ Πατρὸς ἀεὶ κατέχει θρόνον(Επαναλαμβάνει το ίδιο σημείο που αναλύσαμε στην αρχή. Όχι από προκοπή επήρε τον θρόνον. Πάντοτε. Τον θρόνον τον είχε πάντοτε).
Τώρα έρχεται εις τον επίλογον, ο οποίος είναι και ευχές προς τους κατηχουμένους. Ευχές θα είναι και προς εσάς όλους, προς εμάς όλους, εκ μέρους του αγίου Κυρίλλου και που κλείνει και η Κατήχησις η 14η, κλείνει δε και η περίοδος αυτή προ των εορτών, όπως σας έλεγα προηγουμένως, που θα επανέλθουμε μετά τις εορτές, υπενθυμίζω στις 12 Ιανουαρίου.
«Αὐτὸς δὲὁ τῶν ὅλων Θεὸς ὁ τοῦ Χριστοῦ Πατὴρ καὶὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ καταβὰς καὶ καὶἀναβὰς(Έχει μέσα πολύ ωραία σημεία, τα οποία είναι, έτσι, αξιοσπούδαστα: «Ο Θεός και Πατήρ και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, Αυτός που ανέβηκε, Αυτός που κατέβηκε και ανέβηκε»), ὁ καταβὰς καὶ καὶἀναβὰς καὶ τῷ Πατρὶ συγκαθεζόμενος(«και κάθεται μαζί με τον Πατέρα». Εδώ τώρα έχει ευκτικές) φυλάξειε τὰς ὑμετέρας ψυχάς(«είθε να φυλάξει τις ψυχές σας»), ἄσειστον ὑμῶν καὶἄτρεπτον τὴν ἐλπίδα τὴν εἰς τὸν ἀναστάντα διατηρήσειεν(«και είθε να διατηρήσει την ελπίδα εις τον αναστάντα Χριστόν, άσειστον και άτρεπτον· χωρίς να κινείται, να σείεται και χωρίς να υφίσταται τροπήν, αλλαγήν». Δηλαδή να πιστεύουμε διαρκώς εις τον αναστάντα Κύριον), συνεξεγείρειεν ὑμᾶς ἐκ τῶν νεκρῶν ὑμῶν ἁμαρτημάτων εἰς τὴν ἐπουράνιον αὐτοῦ δωρεάν( «και είθε να μας συνεγείρει μαζί με τον Χριστόν, από τα νεκρά μας έργα, από τις νεκρές μας αμαρτίες και να μας δώσει την επουράνιον δωρεάν»),καταξιώσειεν ὑμᾶς ἁρπαγῆναι ἐν νεφέλαις(Έχει ένα πολύ ωραίο διάγραμμα, πολύ ωραίο, αν καταλαβαίνετε, περιληπτικόν, περί της πορείας του Χριστιανού. «Είθε να σας καταξιώσει», λέγει, «να αρπαγείτε κι εσείς εν νεφέλαις, όπως κι ο Χριστός, εν νεφέλη ανελήφθη στον ουρανό») εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα ἐν καιρῷ εὐθέτῳ(«τον κατάλληλο καιρό». Πότε; Όταν θα γίνει η ανάσταση των νεκρών. «Όταν θα ‘ρθει να κρίνει ο Χριστός και θα γίνει η ανάσταση των νεκρών και τότε», λέει, «είθε να σας καταξιώσει ο Κύριος να αρπαχθείτε εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου». Γιατί; Διότι οι αμαρτωλοί δεν θα αρπαγούν εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου. Θα μείνουν. Θα μείνουν κάτω. Αυτό το «κάτω»…, μην μου πείτε πιο πολλά. Θα μείνουν κάτω…)»,
«καί, ἕως ὁ καιρὸς ἐκεῖνος ἔρχεται τῆς ἐνδόξου δευτέρας Αὐτοῦ παρουσίας(Για την οποία, ξέρετε, Δευτέρα Του Παρουσία, του Χριστού, θα μας μιλήσει-προσέξτε- στην επόμενη Κατήχηση, την 15η, όπου θα μας πει πολλά πράγματα και δια τον Αντίχριστον. Γι’αυτό, προσέξτε, πρώτα ο Θεός, να είμαστε καλά από τις 12 Ιανουαρίου, θα πρέπει να μην λείψουμε… Προσέξτε αυτό το σημείο. «Και έκτοτε», λέγει,), ἐγγράψειεν ὑμῶν τὰὀνόματα πάντων ἐν βίβλῳ ζώντων, καὶἐγγράψας μηκέτι ἐξαλείψειεν(«Είθε να σας γράψει έως τότε τα ονόματά σας», λέγει, «στο βιβλίο των ζώντων και αφού εγγράψει ο Θεός τα ονόματά σας, είθε να μην τα σβήσει». Γιατί;). πολλῶν γὰρ ἐξαλείφεται τῶν ἀποπιπτόντων».«Πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι πέφτουν». Δεν φθάνουν μέχρι πέρα… Αγαπητοί μου, ο μη γένοιτο, να σας λέγω αυτά, κι εγώ να πέσω κι εσείς να σωθείτε. Δεν υπάρχει ουδεμία ασφάλεια. Γράφτηκα στο βιβλίο της ζωής; Ξεγράφομαι. Να σας το πω αμέσως. Να΄το. Όταν γύρισαν οι εβδομήκοντα και οι δώδεκα, χαίροντες ότι τα δαιμόνια υποτάσσονται εις αυτούς, τους λέγει ο Κύριος: «Μη χαίρεστε γι΄αυτό. Αλλά γιατί τα ονόματά σας γράφτηκαν εις το βιβλίο της ζωής».
Κι όμως, αγαπητοί μου, δεν ξέρομε από τους εβδομήκοντα τι έγινε… Από τους δώδεκα ο ένας ήδη ξεγράφτηκε. Ήταν ο Ιούδας. Κι όταν ο Κύριος έλεγε ότι είναι γραμμένα τα ονόματά σας, ήτο γραμμένο και το όνομα του Ιούδα. Αλλά ξεγράφτηκε. Γι’αυτό λέγει εδώ ο άγιος Κύριλλος: «και είθε να μη σβηστούν τα ονόματά σας, μέχρι τελευταία στιγμή». Παρατηρώ πολλούς ανθρώπους και φοβάμαι για τον εαυτό μου. Δεν μιλάω λογοτεχνικά και φιλολογικά. Βλέπω πολλούς ανθρώπους που διατηρούν μία πνευματικότητα και κάποια στιγμή τα χάνουν όλα. Βλέπετε να υπάρχει μία ακμή πίστεως και κάποια στιγμή να υπάρχει μία πτώση σε αμαρτίες, να πηγαίνουν σε πόρτες μαγείας, ένας ξεπεσμός… Και λέει κανείς: «Τι έπαθες; Τι σου συμβαίνει;». «Γιατί τάχα αυτός αυτό που έπαθε, δεν μπορώ να το πάθω εγώ;». Ποτέ μην γελάσουμε άνθρωπο γιατί έπεσε. Αλλά να έχουμε πάντοτε τον φόβον μήπως κι εγώ πέσω, όπως έπεσε αυτός. Και βλέπω την πτώση του, για να μου υπενθυμίσει ότι κι εγώ σαν άνθρωπος κινδυνεύω να πέσω. Γι΄αυτό λοιπόν πρέπει να προσέχω.
«παράσχοι δὲ τοῖς πᾶσιν ὑμῖν πιστεύειν μὲν εἰς τὸν ἀναστάντα, ἐκδέχεσθαι δὲ τὸν ἀνελθόντα καὶ πάλιν ἐρχόμενον». «Και είθε να δώσει σε όλους εσάς την πίστη εις τον αναστάντα Ιησούν Χριστόν. Ακόμα και το να περιμένετε Αυτόν που ανήλθε εις τον ουρανόν και Αυτόν που θα ξανάρθει». «Καὶ πάλιν ἐρχόμενον». Προσέξτε, είναι μεγάλη η πίστις ότι ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος. Σας το ‘χω ξαναπεί. Κάποιος που πεθαίνει και δεν έχει δυνατότητες να εξομολογηθεί, θέτομε 3-4 ερωτήματα: «Πιστεύεις ότι ο Θεός είναι Τριαδικός;». «Πιστεύεις ότι ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος;».Αυτά τα δύο δόγματα είναι τα μεγάλα δόγματα της πίστεώς μας. Από αυτά τα δύο εξαρτώνται όλα τα άλλα. Όλα, όλα, όλα, όλα. Και η σωτηρία μας εξαρτάται από τα δύο αυτά δόγματα. Διότι ο Υιός ήρθε στον κόσμον. Και πώς θα ήρχετο εις τον κόσμον, εάν ο Θεός δεν ήτο Τριαδικός; Και πώς θα ήρχετο εις τον κόσμον, εάν ο Υιός, Τριαδικός μεν, αλλά δεν ενηνθρώπησε; Διότι, ενανθρωπήσας ο Υιός,έχω εγώ τη σωτηρία. Αν λοιπόν δεν είναι ο Θεός Τριαδικός και δεν ενηνθρώπησε ο Υιός –αν δεν είναι Τριαδικός ο Θεός- ή είναι αλλά δεν ενηνθρώπησε ο Υιός, δεν έχω τη σωτηρία. Αυτά τα δύο δόγματα, από τα οποία, σας λέω, κρέμεται όλη η Δογματική, όλο το Ευαγγέλιο, το παν, η σωτηρία μας, από τα δύο αυτά δόγματα.
Γι’ αυτόν τον λόγο, τον σταυρό μας άμα τον κάνουμε, αγαπητοί μου, προσέξτε, με το να κάνουμε τα τρία αυτά δάκτυλα, ίσα, σημαίνει: Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα, Ένας Θεός.Εκφράζω το δόγμα της Αγίας Τριάδος με αυτό, με το να ενώσω τα δάκτυλά μου εις το δεξί μου χέρι. Και τώρα που θα κάνω το σημείον του σταυρού, εκφράζω το δεύτερον δόγμα. Δηλαδή ότι ο Υιός απέθανε. Αλλά πώς απέθανε; Απέθανε γιατί έγινε άνθρωπος. Διότι ως Θεός δεν πεθαίνει. Έτσι, με το να κάνω τον Τίμιον Σταυρόν, με αυτό το σχήμα, εκφράζω τα δύο αυτά μεγάλα δόγματα. Να γιατί. Αν το ξέρω και το πιστεύω αυτό και κάνω τον σταυρό μου, βλέπετε, όλα ατονούν μπροστά μου. Και τα σκυλιά που με γαβγίζουν για να με φάνε και οι άνθρωποι που πάνε να με πυροβολήσουν. Εκείνο το χαριτωμένο, σας το έχω ξαναπεί. Όταν κάποτε οι Ρώσοι πολεμούσαν εναντίον των Πολωνών, στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένας Πολωνός αξιωματικός, παλικάρι, τράβηξε το πουκάμισό του και λέει: «Χτύπα», λέει σε έναν Ρώσο αξιωματικό. Του λέει: «Δεν μπορώ. Μ’ εμποδίζει εκείνο που κρέμεται στον λαιμό σου!». Ο Τίμιος Σταυρός. Αγαπητοί μου, είναι μεγάλο πράγμα ο Τίμιος Σταυρός.
Επανερχόμεθα. Προσέξτε: «ἐρχόμενον δὲ οὐκ ἀπὸ γῆς (ἀσφαλίζου γὰρ ἄνθρωπε σεαυτὸν διὰ τοὺς μέλλοντας ἔρχεσθαι πλάνους)(«Δεν θα ‘ρθει από τη γη». Όπως αυτός ο Κορεάτης, ο Μουν, θα διαβάζετε στις εφημερίδες. Εκήρυξε τον εαυτό του Θεόν. Αντικαθιστά, λέει, τον Χριστόν. Για όνομα του Θεού. «Πρόσεξε», λέει, «δεν θα είναι από γη. Γιατί πολλοί πλάνοι θα έρθουν στον κόσμον αυτόν. Αλλά τι; Θα είναι από τον ουρανό»), τὸν ἄνω καθεζόμενον καὶἡμῖν ὧδε συμπαρόντα(«Αυτόν που κάθεται εκεί στον ουρανό και είναι μαζί μας παρών»), τὸν ἑκάστου βλέποντα τὴν τάξιν καὶ τὸ στερέωμα τῆς πίστεως(Ποιος είναι ο καθένας και πώς κινείται). Μὴ γάρ, ὅτι σαρκὶ νῦν ἄπεστιν, παρὰ τοῦτο νομίσῃς ὅτι καὶ πνεύματι(«Όχι επειδή είναι απών στη σάρκα, ως προς τις αισθήσεις μας, εννοείται, νομίσεις ότι είναι και απών ως Θεός»). Μέσος ἐνταῦθα πάρεστιν(«Είναι παρών ανάμεσά μας»), ἀκούων τὰ περὶ αὐτοῦ λεγόμενα καὶ βλέπων τὰἐν σοὶ νοούμενα καὶἐτάζων νεφροὺς καὶ καρδίας(«Ακούει εκείνα που λέμε για Εκείνον, και τώρα που μιλούμε, ακούει ο Κύριος εκείνα που λέμε για Εκείνον και βλέπει εκείνα που εσύ σκέπτεσαι στο μυαλό σου -τὰἐν σοὶ νοούμενα- και εξετάζει νεφρούς και καρδίας»). ὃς καὶ νῦν ἕτοιμός ἐστι(«ο Οποίος και τώρα είναι έτοιμος»)τοὺς προσιόντας τῷ βαπτίσματι(«εκείνοι που προσέρχονται στο Βάπτισμα») [καὶ] πάντας ὑμᾶς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι προσενέγκαι τῷ Πατρὶ καὶ εἰπεῖν(«Για να μας προσφέρει εις τον Πατέρα Του ο Υιός και να ειπεί:»)· ἰδοὺἐγὼ καὶ παιδία ἅ μοι ἔδωκεν ὁ Θεός(«Να εγώ και τα παιδιά που μου έδωσε ο Θεός»)· ᾧἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.
Καλή σας νύχτα, ο Κύριος να σας ευλογεί, καλές γιορτές.
97η ομιλία στο βιβλίο των "Κατηχησεων του Αγίου Κυρίλλου" Αρχιεπισκόπου ιεροσολύμων.
