†. Ἀπαντῶντας σὲ προηγούμενο μάθημα σὲ μία ἀπορία γιὰ τὸν γάμο καὶ τὴν ἀγαμία, ἀναφέρατε ὅτι αὐτὸ ποὺ θὰ ἀκολουθήσει ὁ νέος ἢ ἡ νέα εἶναι θέμα τῆς ἐσωτερικῆς κλίσεως τοῦ ἀτόμου, καὶ τῆς κλήσεως τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς πῶς μποροῦμε νὰ καταλάβουμε τὴν κλῆσι τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν δρόμο ποὺ θὰ ἀκολουθήσουμε, ὄχι μόνον γιὰ τὸ θέμα τοῦ γάμου, ἀλλὰ καὶ γιὰ ὅλα τὰ σοβαρά ζητήματα τῆς ζωῆς μας;
Κλίσις θὰ πεῖ αὐτὸ ποὺ ἔχω καὶ λέγεται ἔφεσις. Ἔχω κλίσι νὰ γίνω μηχανικός, νὰ κρατάω κατσαβίδι, ἢ νὰ κάνω σχέδιο. Εἶμαι καλλιτέχνης· ἔχω κλῖσι νὰ ζωγραφίζω. Κλῆσις θὰ πεῖ κάλεσμα, ἀπὸ τὸ καλῶ, καὶ τὸ κάλεσμα αὐτὸ τὸ κάνει ὁ Θεός. Ὁ Θεὸς βεβαίως πρέπει νὰ σᾶς πῶ ὅτι καλεῖ βάσει της κλίσεως ποὺ ἔχει ὁ ἄνθρωπος.
Εἶναι τρία μεγάλα πράγματα ποὺ πρέπει ἕνας νέος νὰ γνωρίζει. Εἶναι ἡ κλίσις, ἡ κλῆσις καὶ οἱ ἱκανότητες. Μπορεῖ νὰ ἔχω κάποτε μιὰ κλίσι, μιὰ ἔφεσι, ἀλλὰ νὰ μὴν ἔχω τὴν ἱκανότητα ἢ ἱκανότητες νὰ ἀνταποκριθῶ σ' αὐτὴν τὴν κλίσιν. Βεβαίως, οἱ ἱκανότητες μπορεῖ νὰ εἶναι διανοητικές, πνευματικές, συναισθηματικές, βουλητικές, ἢ καὶ σωματικές. Ἔχω κλῖσι ἐπὶ παραδείγματι νὰ γίνω ποδοσφαιριστής ἀλλὰ πάσχω ἀπὸ ρευματισμούς· δὲν μπορῶ βεβαίως νὰ γίνω ποδοσφαιριστής. Ἔχω μία υπερτροφική καρδιά, ἢ ἡ καρδιά μου δὲν ἀνταποκρίνεται στὸ νὰ τρέχω στὸ γήπεδο. Ἔτσι ἔχω τὴν κλίσι, τὸ ἐπιθυμῶ, τὸ βλέπω στὸν ὕπνο μου! ἀλλὰ δὲν μπορῶ νὰ ἀνταποκριθῶ γιατὶ δὲν ἔχω ἱκανότητες.
Κλίσεις ὑπάρχουν πολλές, καὶ εἶναι τὰ λεγόμενα ἐνδιαφέροντα. Πᾶμε μὲ τὸ σχολεῖο σ᾿ ἕνα ἐργοστάσιο καὶ ἔχει πολὺ ἐνδιαφέρον τὸ ἐργοστάσιο αὐτό, καὶ ἂν σᾶς βάλει ὁ καθηγητὴς ἔκθεσι, θὰ γράψετε ὅλοι ὅτι θέλετε να γίνετε μηχανικοὶ σ᾽ ἐκεῖνο τὸ ἐργοστάσιο! Δημιουργήθηκε ἐνδιαφέρον! ἀλλὰ αὐτὸ εἶναι ψευδοενδιαφέρον, ἀκριβέστερα ενδιαφέρον ἀλλὰ μὲ ψευδοκλίσι. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει μία κλίσι. Οἱ πολλὲς κλίσεις ποὺ ὑπάρχουν ἀνταποκρίνονται σὲ πολλὰ ἐνδιαφέροντα πρόσκαιρα, συνεπῶς δὲν μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἀποτελοῦν τὴν κυρία κλίσι τοῦ ἀνθρώπου.
Τὸ νὰ ἀνακαλύψει ὁ ἄνθρωπος την κυρία του κλῖσι δὲν εἶναι πάντα εὔκολο. Νὰ ἀνακαλύψει ἀκόμα τὶς ἱκανότητές του ἀπέναντι σ᾽ αὐτὴν τὴν κλίσι, καὶ αὐτὸ δὲν εἶναι πάντα εὔκολο. θὰ σᾶς ἔλεγα ὅτι μόνον ὅποιος εἶναι ταπεινὸς θὰ μποροῦσε νὰ ἀνταποκριθεῖ στὸ νὰ δεῖ κλίσι καὶ ἱκανότητες.
Ἐπὶ παραδείγματι, μοῦ ἀρέσει ἡ ἐκκλησιαστικὴ μουσική! Δὲν ἔχω τὴν ἱκανότητα νὰ ψάλω. Μ' ἀρέσει ἀλλὰ δὲν μπορῶ! Ἂν ἔχω τώρα τὴν ταπείνωσι καὶ πῶ, παρὰ τὶς προσπάθειες –γιατί μερικὲς φορὲς μπορεῖ νὰ ξεχώσουμε ἀπὸ τὸ ἔδαφος τῆς ὑπάρξεώς μας ἕνα ταλέντο πάντα φαίνεται, ὅπως τὰ ἀρχαῖα ποὺ εἶναι θαμμένα ἀλλὰ πάντοτε ἐξέχει κάτι ἀπὸ πάνω ἀπὸ τὸ ἔδαφος καὶ μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι ἐδῶ ὑπάρχει ἀντικείμενο ανασκαφῆς- ὅτι δὲν μπορῶ, ἔχει καιλῶς. Ἂν δὲν τὸ πῶς θὰ προσπαθῶ πολλὲς φορὲς καὶ κάποτε θὰ φθάσω νὰ φαίνομαι γελοῖος. Ἔτσι βλέπουμε νὰ ἀνεβαίνουν στὸ ψαλτήρι ἄνθρωποι, καὶ λέγουν οἱ ἄλλοι· Πώ, πώ, πώ! Υπάρχουν πολλοὶ ποὺ τριγυρίζουν στὸ ψαλτήρι, καὶ νομίζουν ὅτι εἶναι ἔφεσι τῆς ψυχῆς. Μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ κενοδοξία, προβολή. Ὑποφέρουν λοιπὸν τὰ ἀφτιά μας ὅταν ἀκοῦμε τὰ ξεφωνήματα τὰ παράξενα. -Ἀδελφέ! Λίγη ταπείνωσι! «Δεν κάνω γιὰ ψάλτης»!
Ἔτσι, ἂν ἔχουμε ταπείνωσι, κάποτε βρίσκουμε την πραγματική μας ἱκανότητα ποὺ ἀνταποκρίνεται στην πραγματική μας κλίσι.
-Ἡ κλῆσι ποὺ θὰ μᾶς κάνει ὁ Θεὸς θὰ εἶναι ἔξω ἀπὸ τὶς ἱκανότητές μου ποὺ ὁ ἴδιος μοῦ ἔδωσε; Ποιός μοῦ ἔδωσε τὶς ἱκανότητες; Τί εἶμαι ἐγώ; - Ὅ,τι εἶμαι, ἀπὸ τὸν Θεὸν εἶμαι! Ἡ κλήσις, ἡ ἔφεσις εἶναι ἀπὸ τὸν Θεόν. Πῶς εἶναι δυνατὸν τώρα ὁ Θεὸς νὰ μὲ καλέσει σε κάτι ἐρήμην κλίσεως καὶ ἱκανοτήτων;
Πρέπει νὰ δῶ λοιπὸν ἂν ἡ κλῆσι ποὺ θὰ δεχθῶ ἀπὸ τὸν Θεὸν εἶναι σύμφωνη μ᾿ αὐτὰ ποὺ ὑπάρχουν μέσα μου ὡς καταβολές, ἱκανότητες, ὡς ἐπιθυμία. Προσέξτε το γιατί ὑπάρχουν γραφεῖα ἐπαγγελματικοῦ προσανατολισμοῦ, καθηγητὲς εἰδικοὶ στὰ θέματα αὐτά, τέστ... ἀλλὰ βασικὰ καὶ θεμελιακὰ εἶναι αὐτὰ ποὺ εἴπαμε:
Κλίσις, κλῆσις καὶ ἱκανότητες. Βεβαίως ἐκεῖνοι ποὺ συμβουλεύουν βάσει ὁρισμένων δυνατοτήτων, το «κλῆσις» δὲν τὸ συμπεριλαμβάνουν. Μην ξεχνοῦμε ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει ἕνα σκοπὸ στὴν ζωή, καὶ ὁ Θεὸς προορίζει τὸν κάθε ἄνθρωπο σὲ κάτι. Λέγοντας «σκοπὸ στὴν ζωή» δὲν ἐννοοῦμε τὴν σωτηρία βεβαίως ὅλα πρέπει νὰ καταλήγουν στην σωτηρία, ἀλλ᾽ ἐν πάσῃ περιπτώσει, τὸ νὰ ὑπηρετηθεῖ ἡ Ἐκκλησία καὶ ἡ κοινωνία, ὅλα αὐτὰ ὁ Θεὸς τὰ βοηθεῖ ὅταν βάλει αὐτὲς τὶς ἱκανότητες, αὐτὰ τὰ χαρίσματα μέσα στὸν ἄνθρωπο. Τότε τὰ χαρίσματα αὐτά, οἱ ἱκανότητες αὐτὲς οἰκοδομοῦν τὴν Ἐκκλησία καὶ δοξάζεται ὁ Θεός. Ἐμεῖς λέμε Ἐκκλησία, ἀλλὰ κάποιος μὴ ἐκκλησιαστικὸς θὰ ἔλεγε, κοινωνία.
Πῶς λοιπὸν μπορῶ ἐγὼ νὰ ξέρω γιὰ ποῦ εἶμαι; Εἶμαι γιὰ τὸν γάμο; Γιὰ τὴν ἀγαμία; Πολλὲς φορὲς μπερδευόμαστε καὶ στὰ ἐπαγγέλματα, ἀλλὰ τώρα μιλοῦμε γιὰ τὴν συγκεκριμένη ἀπορία. Πρέπει λοιπὸν νὰ ξέρουμε ὅτι εἰλικρινῶς δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἀνακαλύψεις σὲ τί σὲ θέλει ὁ Θεός. Ἐκεῖνο ποὺ πρέπει νὰ προσπαθήσουμε νὰ κάνουμε ἐμεῖς εἶναι νὰ τηροῦμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ. Τότε, ἂν τὶς τηροῦμε, ἔρχεται μία στιγμὴ καὶ καταλαβαίνουμε γιὰ ποῦ μᾶς θέλει ὁ Θεός· γιὰ τί εἴμαστε ἱκανοί. Ἂν κάποια κοπέλα του σχολείου ρωτήσει· -Πῶς μπορῶ νὰ ταιριάξω μ' ἕνα ἀγόρι...; - Δηλαδή; μὲ προοπτική πορνικῆς φιλίας, ἢ μὲ προοπτικὴ τὸν γάμο; - Ἂν εἶναι μὲ προοπτικὴ τὸν γάμο δὲν ὑπάρχει θέμα γιατὶ εἶσαι μικρὴ κοπέλα καὶ δὲν μπορεῖς νὰ ἀσχοληθεῖς μὲ τὸ θέμα αὐτό. Σὲ πολλὰ θέματα ἔρχεται ἕνα «πλήρωμα τοῦ χρόνου» καὶ μέσα σ᾿ αὐτὸ τὸ πλήρωμα καταλαβαίνουμε· δὲν μποροῦμε πρώιμα νὰ ἐρωτήσουμε. Ἢ μᾶλλον θὰ ἐρωτήσουμε ἀλλὰ θὰ περιμένουμε. Μέχρι νὰ ἔρθει αὐτὸ τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου γιὰ νὰ δοῦμε ποῦ εἴμαστε καὶ τί θὰ κάνουμε, ἂς θυμηθοῦμε τὸν λόγο τοῦ Κυρίου· «Τήρησον τὰς ἐντολάς».
Ἐμεῖς θὰ ζοῦμε τὴν Χριστιανικὴ ζωὴ καὶ κάποια στιγμὴ θὰ μᾶς τὸ δείξει ὁ Θεός. Στὰ θέματα αὐτά, ἡ δευτέρα δεκαετία ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ἐφηβεία, εἶναι ἀλλοπρόσαλλη, γεμάτη πειρασμούς. Μέσα σ᾿ αὐτοὺς τοὺς συνεχεῖς πειρασμοὺς μπορεῖς νὰ βγάλεις συμπέρασμα ἂν κάνεις γι' αὐτὸ ἢ γιὰ ἐκεῖνο; Τὸ συμπέρασμα θὰ εἶναι λανθασμένο. Ἂν πεῖς· Πώ, πώ, περνῶ τόσους πειρασμούς, δὲν κάνω γιὰ τὴν ἀγαμία! Καὶ ὅταν πᾶς στὴν 3η δεκαετία τῆς ζωῆς σου, βλέπεις ὅτι ἔπεσες ἔξω! Καὶ μπορεῖ κάποτε νὰ μετανοήσεις ποὺ πῆγες στὸν γάμο, ὅταν ἔβλεπες τὸν ἑαυτόν σου ὅτι ἦταν γιὰ τὴν ἀγαμία!
Ἄρα θὰ πρέπει τουλάχιστον νὰ βγοῦμε ἀπὸ μιὰ περιοχὴ κρίσιμη, νὰ κατασιγάσουν μερικά πράγματα μέσα μας, νὰ κατασταλάξουν, καὶ ἐκεῖ νὰ ἀρχίσουμε νὰ βλέπουμε τὸν ἑαυτόν μας. Μέχρι τότε θὰ τὸ πῶ γιὰ 3η φορά- θὰ τηρῶ τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ.
Λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στους Κορινθίους ὅτι θὰ ἐπιθυμοῦσα νὰ εἴσαστε ὅπως ἐγώ. Ὁ Ἀπόστολος ἦταν ἄγαμος. Αλλά, λέγει ὁ ἴδιος ποὺ βρισκόταν μέσα σὲ μία πραγματικότητα: «Ἀλλ᾿ ἕκαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει». Δὲν εἶναι μικρὸ χάρισμα ὁ γάμος, οὔτε μικρό χάρισμα νὰ γεννᾶς καὶ νὰ τρέφεις παιδιά! Είναι χάρισμα νὰ φέρνεις στον κόσμο ἀνθρώπους! Ἀρκεῖ νὰ σκεφθεῖτε ὅτι ἡ μητέρα δὲν πρέπει νὰ ἀσχοληθεῖ μὲ τίποτε ἄλλο -γραφεία, ἐμπόριο, χωροφυλακή, στρατό- ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν, γιατὶ εἶναι πολὺ μεγάλο κεφάλαιο! Γιὰ νὰ μεγαλώσεις παιδιὰ μὲ σωστό τρόπο πρέπει νὰ ἔχεις τὸ χάρισμα γι᾿ αὐτό. Ἔτσι λέγει ὁ Ἀπόστολος «Εκαστος ἴδιον χάρισμα ἔχει».
Ἂν μὲ βάλετε νὰ νταντέψω παιδιά, θὰ πῶ ὄχι, βαριέμαι! Τὸ νὰ σᾶς κάνω μάθημα, μπορῶ. Να μεγαλώσω παιδιὰ ὅπως τὰ μεγαλώνει μία μάνα καὶ ἕνας πατέρας, δὲν μπορῶ! Αὐτὸ τὸ πράγμα λοιπόν θὰ τὸ καταλάβω ὅταν περάσω τὴν ἡλικία κατὰ τὴν ὁποία δὲν μπορῶ νὰ κρίνω. Μέχρι τότε θὰ πάρω ὡς δεδομένο αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, θὰ βάλω μπροστά μου νὰ μείνω ἄγαμος. Ἂν εἶναι νὰ παντρευτῶ, τίποτε δὲν θὰ μὲ κρατήσει. Ποιό τὸ κέρδος;
-Ὅτι μέχρι τότε ἐφύλαξα τὸν ἑαυτόν μου ἀπὸ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴν ἀνηθικότητα, διότι ἂν ἀπὸ νωρὶς βάλω τὴν σκέψι ὅτι πρέπει να παντρευτῶ, θὰ κάθομαι να «κοιτάζω» ποιός εἶναι αὐτὸς καὶ ποιά εἶναι αὐτή! καὶ πῶς εἶναι ἔτσι καὶ πῶς ἀλλιῶς! αὐτὰ ὅμως θὰ μὲ βλάψουν. Οπότε λέγω· «δὲν θὰ παντρευτώ». Ὅταν ὅμως δῶ μέσα μου τὴν ἐπιθυμία να παντρευτῶ, τότε θὰ ἔχω γλιτώσει ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς τῆς ἀνηθικότητος. Ἂν πάλι ὁ Θεὸς θέλει νὰ μείνω ἄγαμος, τότε ἔχω μία προϋπόθεσι, ἡ ὁποία δὲν εἶναι ἄσχετη με τον γάμο. Λέγει ὁ Toth στὸ βιβλίο του, «Τὰ ἁγνὰ νειάτα» «Παιδί μου μείνε σὺ ἁγνός, καὶ ἡ ἁγνότητα γιὰ τὰ παιδιά σου θὰ εἶναι εὐκολωτέρα». Θὰ ἔχει δημιουργηθεῖ μία καταβολὴ ὑπὲρ τῆς ἐγκρατείας.
