Αθανάσιος Άμβωνας: Ιουλίου 2025

04 Ιουλίου 2025

Πίστις καί Θεολογία. (β΄ ἔκδοσις)

†. Μας αφήνει καταπλήκτους, αγαπητοί μου, στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, η θαυμασία στάσις του εκατοντάρχου προς τον Κύριον. Και βέβαια και το ενδιαφέρον του δια τον παράλυτον δούλον του, αλλά κυρίως δια την στάσιν του έναντι του Κυρίου, ως προς την θεραπείαν του δούλου του. Τι είπε; Στην πρόταση του Κυρίου -δεν ήτανε παιδί του, ήτανε δούλος του, κι αυτός ήταν, παρακαλώ, και Ρωμαίος πολίτης και στρατιωτικός, υποτίθεται σκληρός άνθρωπος- στην πρόταση του Κυρίου που του είπε: «Ἐγὼ ἐλθὼν θεραπεύσω αὐτόν», «Εγώ αφού έλθω στο σπίτι σου, θα τον θεραπεύσω», τι απαντά; «Κύριε, οὐκ εἰμὶ ἱκανὸς ἵνα μου ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς· ἀλλὰ μόνον εἰπὲ λόγῳ, καὶ ἰαθήσεται ὁ παῖς μου». «Δεν είμαι ικανός, Κύριε, να έρθεις στο σπίτι μου, δεν είμαι ικανός. Πες μόνο έναν λόγο και ο δούλος μου θα θεραπευθεί». Και στη συνέχεια αναφέρει σαν παράδειγμα ότι και αυτός υπό εξουσίαν είναι, αλλά και εξουσιάζει τους στρατιώτες του και τους δούλους του και δίνει προφορικές εντολές και πραγματοποιούνται.

Ο Κύριος εθαύμασε την πίστη του εκατοντάρχου. Και είπε: «Πω, πω, πω! Τέτοια πίστη δεν ηύρα ούτε στον Ισραήλ!». Και αυτή του η πίστις εστάθη ικανή να προσεγγίζει τα κράσπεδα της θεολογίας, όπως θα δούμε. Αυτό δε, θα είναι και το θέμα μας. Ότι η πίστις εγγίζει τα κράσπεδα της θεολογίας. Και εισέρχεται εις την θεολογίαν.

Πάντως έχομε εδώ μια αποκάλυψη: ότι η πίστις γίνεται οδός της θεολογίας. «Πώς γίνεται η πίστις οδός προς την θεολογία;», θα ερωτήσετε. Τι είπε ο εκατόνταρχος; «Μόνον εἰπὲ λόγῳ», «λόγῳ»που σημαίνει, όπως λέγει ο Ζιγαβηνός, «εἰπὲ ἕν λόγον ψιλόν, ὃν βούλῃ καὶ αὐτίκα ὁ λόγος ἔργον γενήσεται». «Μόνο μια κουβέντα πες, έναν λόγο, ψιλόν λόγον, σκέτον λόγον και τότε θα γίνει ο λόγος σου αυτός, θα γίνει έργον». Και όπως σημειώνει και προσθέτει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Οὐδὲ γὰρ οὕτως εἶπε παρακάλεσον, οὐδὲ εἶπεν εὖξαι καὶ ἱκέτευσον, ἀλλ’ ἐπίταξον μόνον». Ότι δηλαδή δεν είπε ο εκατόνταρχος εις τον Κύριον: «Κύριε, παρακάλεσε τον Θεό, Κύριε, ευχήσου», αλλά τι; «Ἐπίταξον». «Δώσε διαταγή». Και ο Ζιγαβηνός πάλι λέγει: «Ὁρᾷς μέγεθος πίστεως;». «Βλέπεις εδώ το μέγεθος της πίστεως;». Εξάλλου ο ίδιος ο Κύριος, αγαπητοί, όπως σας είπα, εθαύμασε και είπε εις αυτούς που Τον ακολουθούσαν, αυτό που ήδη σας είπα: «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐδὲ ἐν τῷ ᾿Ισραὴλ τοσαύτην πίστιν εὗρον». Ο Ισραήλ, ο οποίος εγνώριζε από προγόνων τον Θεόν, ο Ισραήλ που είδε πολλά θαύματα, ο Ισραήλ που στάθηκε ο επιούσιος λαός του Θεού, «τέτοια πίστη στον λαόν αυτόν δεν βρήκα». Θα ‘λεγε κανείς ότι αυτά που είπε ο εκατόνταρχος ήταν ένα προοίμιον της πίστεως των εθνών. Και ότι τα «έθνη», δηλαδή οι ειδωλολάτραι, Έλληνες, Ρωμαίοι και όλοι οι λαοί της γης, στάθηκαν, πραγματικά στάθηκαν ανώτεροι από τον Ισραήλ· που μέχρι σήμερα ακόμη δεν εννοεί να πιστέψει.

Η πίστις, λοιπόν, βεβαιωμένη από τον Κύριον. Αυτή η πίστις όμως γίνεται οδηγός και οδός προς την θεολογία. Τι είπε; Η απάντησις ποια ήταν; «Μόνον εἰπὲ λόγῳ». Είναι σαν να έλεγε: «Συ είσαι ο Λόγος του Πατρός». Να η θεολογία αμέσως: «Συ είσαι ο Λόγος του Πατρός». Ή: «τῷ Λ(λ)όγω Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν». Όπως λέγει η Παλαιά Διαθήκη. Ή: «Αὐτὸς εἶπε καὶ ἐγενήθησαν». «Αυτός είπε μόνο και έγιναν όλα». «Αὐτὸς ἐνετείλατο καὶ ἐκτίσθησαν». «Αυτός παρήγγειλε και όλα δημιουργήθηκαν». Αναγνώριζε, λοιπόν, δια της πίστεως εις το πρόσωπον του Ιησού τον Θεόν Λόγον. Εδώ είναι η Θεολογία. «Οὗ χωρὶς -του Θεού Λόγου, όπως μας λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης- οὗ χωρὶς -αὐτοῦ- ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν», «τίποτα δεν έγινε απ’ ό,τι έχει γίνει». Να ο σύνδεσμος εδώ πίστεως και Θεολογίας. Η μεγάλη πίστις, η ξέχυλη πίστις οδηγεί στην Θεολογία.

Η Θεοτόκος, βέβαια, κανένα θαύμα δεν είδε εις τον Ιησούν Χριστόν, τον Υιόν της. Δεν είδε κανένα θαύμα. Επειδή, όμως, επίστευσε Ποιος ήταν ο Υιός της, γι'αυτό με βεβαιότητα λέγει εις τους υπηρέτας, εις τον γάμον της Κανά: «Ό,τι σας πει, να το κάνετε». Διότι είχε πεποίθησιν ότι αυτό θα ήταν το σωστό. Και πράγματι σε λίγο δοκιμάζουν το νερό των υδριών να γίνεται κρασί. Δηλαδή με σαφήνεια εδώ γράφει ο Ιωάννης ότι εκεί έκανε αρχή των σημείων, όπως σημειώνει. Δηλαδή το πρώτο θαύμα. Γιατί απλούστατα δεν είχε προηγηθεί κανένα άλλο θαύμα. Πώς, λοιπόν, το εγνώριζε αυτό η Θεοτόκος; Ήταν η πίστις. Και μάλιστα ότι Εκείνον που κυοφόρησε και εγέννησε είναι ο Θεός Λόγος. Αν εκείνη δεν το εγνώριζε, ποιος θα το γνώριζε; Εγώ; Κι εσείς; Είναι η πρώτη που ανεγνώρισε ότι ο Ιησούς είναι ο Θεός Λόγος, ο Υιός του Θεού. Και η Χαναναία· της οποίας την πίστιν πάλι ο Κύριος εθαύμασε. Και αυτή δεν ήτο Εβραία. Και αυτή ήτο ειδωλολάτρης. Με πίστη παρεβίασε τον χρόνον της σωτηρίας των εθνών. Και αυτή στάθηκε προοίμιον της σωτηρίας των εθνών.

Η πίστη, λοιπόν, ανοίγει τα μυστήρια των βουλών του Θεού και οδηγεί εις την θεολογία. Θέλετε να μπείτε στην θεολογία; Θέλομε να μπούμε στην θεολογία; Είναι δε το ύψιστον δώρον του Ουρανού η θεολογία. Δεν είναι τα χαρίσματα εκείνα τα όποια, όποια, όποια. Ας πούμε η αγάπη, που ακούσαμε στη σημερινή αποστολική περικοπή· για την αγάπη. «Εγώ θα σας πω, θα σας δείξω», λέει ο απόστολος Παύλος, «θα σας δείξω καθ’ υπερβολήν οδόν χαρισμάτων». Και είναι η αγάπη. Πάνω και από την αγάπη είναι το χάρισμα -χάρισμα!- της Θεολογίας. Αν έχομε κι εμείς, λοιπόν, ζώσα και σταθερά πίστη, θα οδηγούμεθα πάντοτε εις τον χώρον τον δικό της. Και ο πηγαιμός μας εκεί, αποτελεί στοιχείον της σωτηρίας μας. Δεν είναι, λοιπόν, πολυτέλεια η θεολογία. Είναι ανάγκη να την γνωρίζομε. Είναι το μάτι που κατοπτεύει τα μυστήρια του Θεού. Τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού. Η θεολογία. Όταν μας δίνει ο Θεός την δυνατότητα να κατοπτεύουμε τα μυστήρια της Βασιλείας Του.

Θεολογία είναι- δεν είναι μόνον για τους θεολόγους, όπως κανείς θα πίστευε. Αυτοί μαθαίνουν μία θεολογία στο Πανεπιστήμιο, άντε, να μην πω τίποτα περισσότερο, «Όλα καλά είναι, όλα ωραία είναι», δεν είναι αυτό. Θεολογία είναι να γνωρίζεις τον Θεόν και να μιλάς για τον Θεό. Άραγε όλοι οι θεολόγοι που σπούδασαν στα Πανεπιστήμια μιλάνε για τον Θεό; Γνωρίζουν τον Θεό; Αλλά, τι να πω άλλο; Αφήνω σε σας να απαντήσετε. «Οὐδὲν γὰρ πτωχότερον –λέει ο Διάδοχος Φωτικής - διανοίας ἐκτὸς Θεοῦ φιλοσοφούσης τὰ τοῦ Θεοῦ». «Δεν υπάρχει», λέει, πιο φτωχό πράγμα της διανοίας του να θέλει να φιλοσοφεί, να θεολογεί τα του Θεού, χωρίς τον Θεό».

Η θεολογία ακόμη προϋποθέτει κάθαρση καρδιάς. Πρέπει να έχομε καθαρή καρδιά. Γι'αυτό πάλι ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος μας λέγει: «Οὔτε τῷ θεολογούντι ἁρμόζει μετάνοια, οὔτε τῷ μετανοοῦντι θεολογία(: Δεν ταιριάζει –λέγει- σε εκείνον ο οποίος θεολογεί, δεν ταιριάζει η μετάνοια. -Γιατί; Γιατί έχει καθαρή καρδιά. Άρα τι να την κάνει την μετάνοια;- Αλλά και ούτε εις εκείνον που μετανοεί, του ταιριάζει η θεολογία). Καθ' ὅσον γὰρ ὑψηλοτέρα ἡ θεολογία τῆς μετανοίας ἐστίν». Βλέπετε ότι η μετάνοια είναι σπουδαία. Εντούτοις, λέγει, όσο απέχει η Ανατολή από την Δύση, έτσι υψηλοτέρα είναι η θεολογία από την μετάνοια.

Και τώρα, αγαπητοί μου, μαζί με τον εκατόνταρχον, που ήγγισε με την πίστη του τα κράσπεδα της θεολογίας, ας προσπαθήσουμε κι εμείς κάτι να ανιχνεύσομε από τον ωκεανό της θεολογίας. Τι είπε ο εκατόνταρχος; Που εθαύμασε ο Κύριος; «Μόνον εἰπὲ λόγῳ». «Μόνον λόγο πες». Εκεί όχι μόνον έδειχνε την πίστη του, όπως ήδη είπαμε, ο εκατόνταρχος, αλλά και θεολογούσε. Έστω αμυδρώς. Εγίνετο μύστης του προσώπου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού· που Τον είχε ήδη μπροστά του. Ωμολόγει ότι Αυτός είναι ο Θεός Λόγος, ο Υιός του Πατρός. Και ότι αυτός ο Λόγος του Πατρός δεν είναι ενδιάθετος, αλλά υποστατικός. Τι θα πει «ενδιάθετος»; Σαν κάτι που το έχομε μέσα μας. Όχι! Είναι υποστατικός. Δηλαδή, πρόσωπο. Είναι πρόσωπο. Και ο εκατόνταρχος είχε μπροστά του το πρόσωπο του Θεού Λόγου. Αφού ήταν ορατός και αισθητός με την Ενανθρώπησή Του.

«Ὁ γὰρ τοῦ Πατρὸς τῶν ὅλων Λόγος -λέγει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς- οὐχ οὗτος ἐστὶν ὁ προφορικός, ἔχων καθ΄εαυτόν οἰκείαν ὑπόστασιν». Δεν είναι -αυτό που σας είπα- δεν είναι ο προφορικός λόγος, ο ψιλός, ο σκέτος λόγος. Είναι υπόστασις. Είναι πρόσωπον. Είναι πρόσωπον ο Θεός Λόγος. Όπως λέμε: «Πατήρ, Λόγος, Πνεῦμα». «Εἰ τις ἐνδιάθετον ἢ προφορικὸν λόγον λέγει τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ, ἀνάθεμα ἔστω», λέει ένα σύμβολον των αναθεμάτων του έτους 351: «Όποιος λέγει ότι ο Θεός Λόγος είναι ενδιάθετος ή προφορικός, δηλαδή δεν είναι πρόσωπον, ανάθεμα έστω. Να μην είναι μέσα στην Εκκλησία». Δηλαδή χώρια, δηλαδή αποδοκιμάζεται. Και όπως λέγει ο Μέγας Αθανάσιος: «Λόγον δὲ οὐ προφορικόν –βλέπετε εδώ συμφωνίαν όλων- (:Δεν είναι ο προφορικός λόγος)- οὐκ ἐνδιάθετον, οὐκ ἀπόρροιαν τοῦ τελείου, οὐ τμήσιν τῆς ἀπαθοῦς φύσεως, οὔτε προβολὴν ἀλλοιῶν αὐτοτελεῖ». «Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν είναι», λέει. «Παρά είναι πρόσωπον, ξεχωριστό, αυτοτελής».

Και ο άγιος Ιγνάτιος μάς λέγει, ο Θεοφόρος: «Εἷς Θεὸς ἐστιν, ὁ φανερώσας ἑαυτὸν διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Υἱοῦ Αὐτοῦ, ὃς ἐστὶν Αὐτοῦ Λόγος ἀπὸ σιγῆς προελθών». Γράφει εις τους Μαγνησιείς στην επιστολή του. Κι αυτή η σιγή, που λέει «προῆλθε ἐκ σιγῆς», είναι η κατάστασις του Υιού προ της ορατής και αοράτου Δημιουργίας. Ήταν σε σιγή. Είδατε οι Εβραίοι; Οι Εβραίοι ομιλούν περί Θεού. Δεν γνωρίζουν τον Τριαδικό Θεό. Παρότι Εκείνος έδωσε τον Νόμον επάνω εις το Σινά. Κι Εκείνος πέρασε τον λαό Του από την Ερυθρά Θάλασσα. Εκείνος πέρασε τον λαό Του από τον Ιορδάνη ποταμό.

Ναι. Το «εἶπεν ὁ Θεός» είναι κρυπτογραφημένο στην Αγία Γραφή. Ακούστε πώς ξεκινάει: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν». Έτσι δεν αρχίζει η Παλαιά Διαθήκη; Μ΄αυτά τα μεγαλόπρεπα λόγια: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν». Αν ξέρατε, αγαπητοί μου, τι θεολογία κρύβει αυτή η φράσις! «Καὶ εἶπεν ὁ Θεός». «Εἶπεν ὁ Θεός». Τι λέγει εδώ; «Εἶπεν». Εδώ έρχεται τώρα ο Λόγος Του, το δεύτερον πρόσωπον, να δημιουργήσει τα πάντα. Και να φιλοτεχνήσει τα πάντα. Κι ευθύς παρακάτω θα πει: «Καὶ Πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τῆς ἀβύσσου». «Πνεῦμα Θεοῦ»: Να το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριάδος. Από τον πρώτο στίχο, αγαπητοί μου, της Παλαιάς Διαθήκης, στο πρώτο της βιβλίο. Έρχεται σαν κλώσα το Πνεύμα το Άγιον, «ἐπεφέρετο». Δεν εμφανίστηκε το Πνεύμα το Άγιον ως περιστερά; Εδώ λοιπόν… πολύ αργότερα έχομε την εικόνα αυτή. Έρχεται, λοιπόν, τώρα και επωάζει τα ύδατα· και βγαίνει ζωή! Οι επιστήμονες μάς λένε ότι η πρώτη ζωή εμφανίστηκε εις τα ύδατα! Τι μεγαλοπρέπεια! Τι ακρίβεια ο λόγος του Θεού! Ναι, αγαπητοί.

Έτσι, το «εἶπεν ὁ Θεός» δείχνει την άχρονον Γέννησιν του Λόγου και ταυτόχρονα την Δημιουργία του παντός. Ὁ Λόγος ἀεὶ γεννᾶται. Λέγει ο Αθηναγόρας: «Ἐξ ἀρχῆς δὲ ὁ Θεός, νοῦς ἀΐδιος ὤν -δηλαδή πάντοτε, εξαρχής, νους χωρίς αρχή. «Αΐδιος» θα πει κάτι που έχει αρχή, αλλά δεν έχει αρχή- εἶχεν Αὐτὸς ἐν ἑαυτῷ τὸν Λόγον (:είχεν Εκείνος, ο Πατήρ, τον Λόγον) ἀϊδίως λογικὸς ὤν». «Χωρίς αρχή Τον είχε μέσα Του». Και πάντα Τον γεννά. Και γεννώμενος ο Λόγος κάνει την παρουσία Του εις την Δημιουργίαν και εις τον κόσμον.

Και όταν τον εγέννησε τον Θεόν Λόγον, λέει ο Ιππόλυτος: «Οὐκ ἐνωθείς Αὐτὸς τοῦ Λόγου, ἀλλὰ Λόγον γεννήσας καὶ τῷ Λόγῳ Αὐτοῦ διὰ παντὸς ὁμιλῶν». «Όταν γέννησε τον Λόγον, δεν άδειασε ο Θεός Πατήρ από τον Λόγον. Όχι. Αλλά Τον είχε πάντοτε, διὰ παντὸς ὁμιλῶν. Αλλά Τον είχε πάντα τον Λόγον ἐν ἑαυτῷ, τον Λόγον και κάνοντας –ας πούμε την λέξη αυτή- πάντα συντροφιά μαζί Του». Όταν ο Θεός Λόγος ήρθε εις τον κόσμον αυτόν, γενόμενος άνθρωπος, δεν άφησε τους κόλπους του Πατρός. Προσέξτε, δεν άφησε τους κόλπους του Πατρός. Ήταν πάντοτε εις τους κόλπους του Πατρός. Γιατί είναι μία η ουσία, ο Πατήρ, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον.

Ω αγαπητοί μου, ο Κύριος είπε στην αρχιερατική Του προσευχή: «Ὅτι ἠγάπησάς με - λέγει ο Υιός στον Πατέρα- πρὸ καταβολῆς κόσμου». «Με αγάπησες πριν γίνει ο κόσμος αυτός». Πού ήταν ο Θεός Λόγος; «Ἐν τῷ Πατρί». Πότε εκδηλούται; Όταν ο Πατήρ αποφασίζει να δημιουργήσει τον κόσμον. Γεννά τον Υιόν και δημιουργείται ο κόσμος. Και τώρα «ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν», όπως λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. «Και τώρα, χωρίς να αφήσει τους κόλπους του Πατρός, έρχεται ανάμεσά μας και σκηνώνει, βάζει την σκηνή Του, την κατοικία Του, ανάμεσά μας». Και Αυτός ο Λόγος είναι Θεός αληθινός εκ Θεού αληθινού.Τώρα μπορούμε να κατανοήσομε ότι «Ἐν ἀρχῇ- που γράφει ο Ιωάννης ο Ευαγγελιστής- ἦν (:ήτο) ὁ Λόγος -πάντοτε ήτο-, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος (:Ήταν Θεός ο Λόγος). Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν. Πάντα δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν». «Και τίποτα δεν έγινε απ΄ ό,τι έχει γίνει».

Έτσι μπορούμε να κατανοήσουμε πολλές φράσεις στην Παλαιά Διαθήκη, αγαπητοί, που ομιλούν δια τον Λόγον σε σχέση με την Δημιουργία και την Ιστορία. Ενδεικτικώς, σας λέγω· γράφει εις τον Ψαλμόν τον 32ο ο Δαβίδ: «Τῷ λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν». Πώς εστερεώθησαν οι ουρανοί; «Τῷ λόγῳ Κυρίου». Ποιος είναι ο Λόγος; Το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος. «Ὁ λόγος σου ἀλήθεια», λέγει ο 118ος Ψαλμός. «Ἐξαποστελεῖ τὸν λόγον αὐτοῦ», λέγει ο 147ος Ψαλμός. Τον αποστέλλει. «Εἶπεν ὁ Θεὸς· γενηθήτω φῶς· καὶ ἐγένετο φῶς». Είναι όλα αυτά, αγαπητοί, εκφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης. Κρυμμένος ο Λόγος μέσα στην Παλαιά Διαθήκη. Τι λέτε; Πρέπει να διαβάζομε την Παλαιά Διαθήκη; Αν ήξερε κανείς πόσο αδικεί τον εαυτό του, εάν δεν διαβάζει την Παλαιά Διαθήκη… Μην πείτε ότι είναι η «Παλαιά» Διαθήκη. Εκείνη ανοίγει τον δρόμο για να γνωρίσομε τον Θεόν Λόγον. Θα διαβάζομε και την Παλαιά Διαθήκη. Είναι δύσκολη. Και στην γραμματική της έκφραση ακόμη. Θα έχομε όμως βοηθήματα, θα έχομε ερμηνευτικά βοηθήματα, θα τα παρακολουθούμε και θα διαβάζουμε. Ως προς την Ιστορία, το ίδιο. Αλλά να, ο χρόνος περνά.

Αγαπητοί, ο εκατόνταρχος επίστευσε και θεολόγησε. Και έγινε θαυμαστός από τον Θεόν. Αφού είπε: «Δεν βρήκα σε όλον τον Ισραήλ τόσο πιστόν άνθρωπο, με μεγάλη πίστη, σαν τον εκατόνταρχο». Και έτσι, λοιπόν, του δόθηκε και η αμοιβή. Απεκαλύφθη το πρόσωπον του Θεού Λόγου, του Ενανθρωπήσαντος, εις αυτόν τον άνθρωπο, τον εκατόνταρχο. Βέβαια περιττόν να σας πω, αυτός πρέπει να έγινε Χριστιανός μετά ταύτα. Και θα έλεγε: «Εγώ είδα τον Θεόν Λόγον. Τον είδα!». Αυτά είναι τα μεγάλα και θαυμαστά. Θα μου πείτε: «Και ο Ηρώδης είδε και ο Πιλάτος είδε και οι Αρχιερείς είδαν». Αλλά σε αυτούς δεν απεκαλύφθη ο Θεός Λόγος. Αυτά είναι τα μεγάλα και θαυμαστά, αγαπητοί μου, πράγματα, που ο άνθρωπος πρέπει να αγαπήσει και να γνωρίσει. Και δεν αποτελούν, όπως είπαμε, πολυτέλεια, αλλά ζωτική ανάγκη και βασική προϋπόθεση της σωτηρίας μας. Γι΄αυτό ο σοφός Σολομών, όταν του εζητήθη, όταν του ειπώθηκε τι να ζητήσει -Πλούσιος; Ήταν! Βασιλιάς ήτανε και μάλιστα γιος ένδοξος του Δαβίδ ήταν ο Σολομών- Τι ζήτησε; Την Σοφία, την Σοφία. Την σοφίαν, κατ’ αρχάς την λεκτικήν σοφίαν. Και ύστερα, πίσω από την λεκτική σοφίαν, εζήτησε και ήθελε να δει την Σοφίαν που ήταν πάρεδρος του θρόνου του Πατρός. Δηλαδή, τον Θεόν Λόγον. Γι'αυτό έγραψε ό,τι έγραψε· που είναι θεόπνευστα. Ακούστε πώς το λέγει αυτό:

«Θεέ πατέρων -δηλαδή «των προγόνων, Θεέ»- καὶ Κύριε τοῦ ἐλέους, ὁ ποιήσας τὰ πάντα ἐν λόγῳ Σου(:Συ που τα έκανες όλα με τον λόγον Σου) καὶ τῇ Σοφίᾳ Σου –δηλαδή, που είναι ο Υιός Σου- κατεσκεύσασας ἄνθρωπον (:κατασκεύασες τον άνθρωπο) δός μοι (:δώσε μου) τὴν τῶν Σῶν θρόνων πάρεδρον σοφίαν(:Δωσ’ μου Αυτήν την Σοφίαν -πάντα με κεφαλαίο αυτή η λέξη, η Σοφία, που - προσέξτε- παρεδρεύει εις τον δικό Σου θρόνο - Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα) καὶ μή με ἀποδοκιμάσῃς ἐκ παίδων σου Σου (:Μη με αποδοκιμάσεις εκ των δούλων Σου. Εγώ είμαι αμαρτωλός. Αλλά δος μου αυτήν την Σοφίαν)».

Γι'αυτό και μέσα στα έργα του, αν διαβάσετε στην Παλαιά Διαθήκη, στην Σοφία Σολομώντος -έχομε κι άλλα βιβλία, τα λεγόμενα «σοφιολογικά», και η «Σοφία Σειράχ» σοφιολογικό είναι, αυτή που κάνομε κάθε Τρίτη παρακαλώ, και θα παρακαλέσω, σας υπενθυμίζω να έρχεστε, θα ακούσετε και θα μάθετε πολλά πράγματα. Έτσι η Σοφία είναι πρόσωπο. Είναι πρόσωπον. Παρεδρεύει με τον Πατέρα. «Και χαιρόμουν -λέγει, το γράφει τώρα ο Σολομών αυτό· ακούστε τι γράφει) ήταν η Σοφία μαζί με τον Πατέρα και συνδημιουργούσε. Και η χαρά μου ήταν -αμέσως δίνει πρόσωπο στον Θεόν Λόγον- και η χαρά μου ήταν να βρίσκομαι ανάμεσα στους ανθρώπους». «Και δεν ησύχασε - το λέει η Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου αυτό σε μία ευχή- δεν ησύχασε ο Θεός Λόγος (δηλαδή ανυπομονούσε, ας μιλήσουμε έτσι ανθρώπινα), ανυπομονούσε πότε θα έρθει η ώρα»- Ναι! Πότε ήρθε; «Ὅτε δὲ ἦλθε τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου», τότε ήρθε. Για να βρεθεί ανάμεσα εις τους ανθρώπους που τους εδημιούργησε και συνεπώς τους αγαπούσε πάρα πολύ. Και ο Σολομών ζητούσε την Σοφία του Θεού, που είναι ο Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός.

Εις το ανθρώπινον πρόσωπον του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, όταν, αγαπητοί μου, πιστέψομε ζωντανά και θερμά, τότε θα αρχίσει να αναβλύζει πλουσία η Θεολογία. Αμήν.

881η ομιλία στην κατηγορία « Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_25.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

🔸Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

«Τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος».

†. Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, στη σημερινή προς Ρωμαίους επιστολή του, περικοπή που ακούσαμε προηγουμένως, κάνει λόγο για την αμαρτία. Και δείχνει ότι η αμαρτία, ενώ φαίνεται ότι είναι ελευθερία, όμως στην πραγματικότητα είναι αιχμαλωσία του ανθρώπου, και κάτι χειρότερο: Η αμαρτία αποφέρει τον θάνατον. Έτσι γράφει συμπερασματικά: «Τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος». Προφανώς αυτό που γράφει είναι σπουδαιότατον και έτσι μας ενδιαφέρει να το προσεγγίσομε και να το ερευνήσουμε. Αναφέρεται το όλο χωρίον σε τρεις λέξεις: «Ἁμαρτία, ὀψώνια, θάνατος». Και δείχνουν σαφώς το αίτιον και το αποτέλεσμα: Η αμαρτία φέρει τον θάνατον.

Αλλά τι είναι αμαρτία; Πρέπει να ομολογήσομε, αγαπητοί, ότι πολλοί μας Χριστιανοί δεν γνωρίζουν τι σημαίνει αμαρτία. Έχουν αγνωσία της αμαρτίας. Με ανείπωτα κακές συνέπειες στο θέμα αυτό. Επιπλέον η έννοια της αμαρτίας φιλοσοφικά ή όπως οι αρχαίοι Έλληνες την θεωρούσαν, είναι η αστοχία. Δηλαδή όταν αστοχεί κανείς, αυτό λέγεται «ἁμαρτία». Μάλιστα ο Όμηρος χρησιμοποιεί την λέξη και μάλιστα το ρήμα «ἁμαρτάνω» και σημαίνει -έχει σημασία πολλή- αστοχώ, αποτυγχάνω, αποπλανώμαι, χάνω, στερούμαι, αμελώ. Και το περίεργον είναι ότι και σήμερα ακόμη στους πολλούς Χριστιανούς μας και μάλιστα λογίους Χριστιανούς μας υπάρχει αυτή η έννοια, όπως στον Όμηρο, αυτή η έννοια για την αμαρτία· δηλαδή ως αστοχία.

Στον χώρο, όμως, της Αγίας Γραφής, η έννοια της αμαρτίας έχει κάτι το πολύ βαθύτερο: Είναι βαρεία προσβολή κατά του Θεού Δημιουργού. Αυτό είναι αμαρτία. Όταν προσβάλλω τον Θεόν. Και είναι ικανή αυτή η αμαρτία να προκαλεί την πτώσιν του ανθρώπου, τον χωρισμό του από τον Θεό, τον θάνατον, τόσο τον πνευματικό, όσο και τον σωματικόν, και την αιωνία κόλαση. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, πόσο διαφέρει η έννοια της αμαρτίας στους φιλοσόφους, στους «σκεπτομένους» ανθρώπους, από την έννοια την αγιογραφικήν.

Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι η αμαρτία έχει ένα βαθύ θεολογικό χαρακτήρα. Και γιατί είναι ο χαρακτήρας της θεολογικός; Διότι προσβάλλει τον Θεό ή έχει άμεση σχέση με τον Θεό. Γι'αυτό έχει θεολογική διάσταση. Και προφανώς και το αντίστροφο: Η άφεση των αμαρτιών ή της αμαρτίας η άφεσις, δηλαδή η συγχώρησις, έχει θεολογική διάσταση. Και προφανώς και το αντίστροφο. Η άφεση των αμαρτιών ή της αμαρτίας η άφεσις, δηλαδή η συγχώρησις, έχει πάλι θεολογικό χαρακτήρα. Γιατί ο Θεός θα είναι Εκείνος ο Οποίος θα συγχωρήσει, και μόνον ο Θεός. Και κανείς άλλος. Έτσι, είτε σαν προσβολή, είτε σαν άφεσις, έχει θεολογική διάσταση και το ένα και το άλλο, και αυτό είναι εκείνο που ολότελα διαφέρει από το πώς αντιλαμβάνονται τα πράγματα οι έξω άνθρωποι. Δεν είναι η αμαρτία καθόλου αστοχία. Προσέξατέ το γιατί κυκλοφορεί σε θεολογικούς κύκλους αυτή η αντίληψις. Γι'αυτό επιμένω. Γι'αυτό και οι Φαρισαίοι είπαν όταν άκουσαν τον λόγο του Κυρίου σε εκείνον τον παράλυτο: «Ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι», «Τὶς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς, ὁ Θεός;». Ορθώς. Ποιος μπορεί να συγχωρήσει, να αφήσει αμαρτίες, παρά μόνος ο Θεός. Ορθώς. Το λάθος τους δεν ήταν σε αυτό το σημείο. Αλλά στο ότι δεν είχαν αναγνωρίσει ήδη τον Ιησούν Χριστόν, ως τον Ενανθρωπήσαντα Κύριον του Ισραήλ. Εκεί ήταν το λάθος τους. Και συνεπώς, αφού ήταν ο Ενανθρωπήσας Κύριος του Ισραήλ, ο Γιαχβέ, ο Κύριος, είχε συνεπώς το δικαίωμα να συγχωρήσει. Αφού ήτο ο Θεός.

Αλλά ποια είναι η φύσις της αμαρτίας; Η φύσις της αμαρτίας, κατά την Καινήν Διαθήκην, είναι η ανομία. Δηλαδή η μη τήρησις του νόμου. Δηλαδή η παράβασις της εντολής του Θεού. Γράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Α΄ του επιστολή: «Καὶ ἡ ἁμαρτία ἐστὶν ἡ ἀνομία». Όταν κάνεις εκείνο που ο Θεός δεν θέλει. Ή έρχεσαι σε αντίθεση με εκείνο που ο Θεός θέλει, τότε αναμφισβήτητα τελείς αμαρτίαν.

Αλλά αξίζει να δούμε και πώς οι Πατέρες μιλούν για την αμαρτία, ο καθένας βλέποντάς την από μία σκοπιά. Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς λέγει ότι «Αμαρτία είναι ο θάνατος της ψυχής· και η ζωή της κακίας». Ο δε άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος σημειώνει: «Ἡ δὲ ἁμαρτία ἐστὶ τοῦ καλοῦ παρεκτροπή, ὃ μὴ φύσις τε καὶ νόμος χαρίζεται». Δηλαδή είναι μία κατάστασις που βγαίνει έξω, δεν χαρίζεται ούτε η φύσις που βγαίνει έξω, δεν χαρίζεται ούτε η φύσις, δεν αφήνει περιθώρια ούτε η φύσις ούτε ο νόμος. Όταν είσαι έξω από την φύση, έξω από την φύση, έξω από τον νόμο. Επί παραδείγματι, η ανηθικότης, η πορνεία είναι έξω από τον νόμο, όχι έξω από την φύση. Η ομοφυλοφιλία είναι έξω από την φύση. Αυτή είναι η διαφορά. Έξω, λοιπόν, από τον νόμο, έξω από την φύση.

Και ακόμη λέγει ο άγιος Γρηγόριος ότι «πτῶσις ἐστὶν ἡ ἁμαρτία». Τι είναι η αμαρτία; Πτώσις. Πέφτεις. Και ο άγιος Κύριλλος ο Αλεξανδρείας σημειώνει ότι είναι κάτι το «νόθον ἡ ἁμαρτία καὶ παρὰ φύσιν». Γιατί; Ο Θεός μάς έπλασε να ζούμε κατά φύσιν. Όταν δεν ζω όπως ο Θεός θέλει, τότε δεν ζω κατά φύσιν. Και συνεπώς αυτό είναι η αμαρτία. Είναι το παρά φύσιν η αμαρτία, γενικώς. Αν επί παραδείγματι πιω κρασί, αυτό είναι κατά φύσιν. Εάν μεθύσω, αυτό είναι έξω από την φύση, πέρα από την φύση, κ.ο.κ. Γι’ αυτό θα’ θελα να σας τονίσω και να το γνωρίζομε, πάντοτε ο Θεός δεν αντιφάσκει εις εαυτόν, όταν λέγει και ζητά κάτι που νομίζομε ότι είναι παρά φύσιν. Πάντοτε ο Θεός ζητάει το κατά φύσιν. Θέλετε; Κι ο θάνατος ακόμη δεν είναι κατά φύσιν. Είναι παρά φύσιν. Αν ερωτήσετε, γιατί ο Χριστός ανέστησε -τουλάχιστον τρεις αναγραφόμενοι στην Αγία Γραφή, στην Καινή Διαθήκη, αν όχι περισσότεροι- θα σας έλεγα: Δια να δείξει την επαναφορά του ανθρώπου εις το κατά φύσιν. Ότι ο άνθρωπος δεν πεθαίνει, δεν έπρεπε να πεθαίνει.

Έτσι λοιπόν, τι είναι αμαρτία; Ό,τι βγαίνει έξω από την φύση. Η αμαρτία, το κακό δηλαδή η αμαρτία… -λέω το «κακό» για να σας βοηθήσω λίγο να καταλάβομε, έχει ουσία; Είναι ένα πρόβλημα που πάντοτε απησχόλησε τους φιλοσόφους. Το κακόν έχει ουσία; Η αμαρτία έχει ουσία; Αγαπητοί μου, δεν έχει ουσία η αμαρτία. Διότι όλες οι ουσίες είναι δημιουργήματα του Θεού. Όποια ουσία κι αν υπάρχει στον κόσμον αυτόν, είναι δημιούργημα του Θεού. Συνεπώς εάν υπάρχει ουσία στο κακόν, τότε δεν είναι δυνατόν παρά ο Θεός να έκανε την αμαρτία και το κακόν. Άπαγε όμως. Άρα η αμαρτία δεν έχει ουσία.

Τότε πού βρίσκεται; Βρίσκεται εις την προαίρεσιν. Ο διάβολος, ο οποίος είναι η φύσις, το ον εκείνο που αμαρτάνει διαρκώς, είναι δημιούργημα του Θεού. Αλλά ο Θεός δεν έκανε τον διάβολον αμαρτωλόν. Ο διάβολος ήτο άγγελος αγαθός και έπεσε. Συνεπώς πού είναι η αμαρτία; Είναι εις την προαίρεσιν. Προσέξατέ το, είναι πολύ σπουδαίο. Όποιος κανείς σκέπτεται ή διάβασε φιλοσοφικά και θεολογικά, θα καταλάβει πόσο σπουδαίο πράγμα είναι αυτό. Γι΄αυτό λέγει ο άγιος Μάξιμος ο ομολογητής: «Ἡ ἁμαρτία οὐκ ἔστι τῆς φύσεως, ἀλλὰ τῆς κακῆς προαιρέσεως». Ομοίως λέγει ο άγιος Μάξιμος: «Παρακοῆς ἔργον ἐστὶν ἡ ἁμαρτία». Είναι έργον της παρακοής. «Θέλω να ακούσω;». «Δεν θέλω να ακούσω;». Οι πρωτόπλαστοι είπαν: «Δεν θα ακούσομε τον Θεό». Και αμέσως έγινε η αμαρτία. Πού ήταν; Στο «Δεν θα ακούσομε τον Θεό». Δηλαδή εις την προαίρεσιν.

Το δε υλικό που αφορμάται εκ της προαιρέσεως για την αμαρτία, είναι τι λένε; Είναι τρία πράγματα που αναζητεί ο άνθρωπος και φυσικά αμαρτάνει: Είναι η φιληδονία, είναι η φιλοδοξία και η φιλαργυρία. Αυτά τα τρία, που αποτελούν κεφαλάρι όλων των άλλων παθών. Λέγει ο αββάς Δωρόθεος, ασκητικός πατήρ: «Φιληδονία -φιληδονία είναι καθετί που θα μου δώσει και θα μου παρέξει την ηδονήν· από την γαστριμαργία μέχρι τα γενετήσια κλπ. κλπ.-, φιλοδοξία καὶ φιλαργυρία, ἐξ ὧν συνίσταται πᾶσα ἁμαρτία». «Απ’ αυτά τα τρία», λέει, «συνίσταται κάθε αμαρτία».

Η αμαρτία, πρέπει να σημειώσομε, ότι καταστρέφει την ελευθερία του ανθρώπου, όπως την έδωσε την ελευθερία αυτή ο Θεός. Και καθιστά τον άνθρωπον πραγματικά δούλον. «Πᾶς ὁ ποιῶν τὴν ἁμαρτίαν», λέγει ο Κύριος, «δοῦλος ἐστὶν τῆς ἁμαρτίας». Έχει αφεντικό την αμαρτία. Και ενώ μοιάζει ότι έχει στοιχεία ελευθερίας η αμαρτία, «Θέλω να κάνω αυτό, γιατί έτσι μου αρέσει», αυτό θα με δουλώσει. Και θα γίνει αφεντικό μου η αμαρτία. Καταστρέφει λοιπόν, λυμαίνεται την ελευθερίαν η αμαρτία. Και θα πει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ἐπειδὴ εἰσῆλθεν ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον –εννοείται-, ἐλυμήνατο τὴν ἐλευθερίαν καὶ διέφθειρε τήν ἀπὸ τῆς φύσεως δεδομένην ἀξίαν». Κατέστρεψε τον άνθρωπο, που έχει αυτή την αξία. Είναι εικόνα του Θεού λαμπρή και την ποδοπάτησε η αμαρτία την εικόνα αυτή του Θεού.

Η ασθένεια έχει καμία σχέση με την αμαρτία; Βεβαίως ναι. Υπάρχει ένα θαυμάσιο χωρίον εις την Σοφίαν Σειράχ στο 38ο κεφάλαιο. Και λέγει εκεί: «Ὁ ἁμαρτάνων ἔναντι τοῦ ποιήσαντος αὐτόν, ἐμπέσοι εἰς χεῖρας ἰατροῦ». «Όποιος αμαρτάνει απέναντι στον Δημιουργό του, θα πέσει στα χέρια του γιατρού!». Αχ, να μπορούσαμε αυτό να το βάλομε στα νοσοκομεία μας, στα σχολειά μας, παντού, να το βλέπουν οι άνθρωποι: «Όποιος αμαρτάνει στον Θεό, θα πέσει στα χέρια του γιατρού».Αλλά κάθε αρρώστια είναι αποτέλεσμα της αμαρτίας; Όχι. Όχι! Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, ερωτά: «Πάντα τὰ νοσήματα ἐξ ἁμαρτημάτων;». Όλες οι αρρώστιες είναι από αμαρτήματα; Και απαντάει: «Οὐ πάντα μέν, ἀλλὰ τὰ πλείονα». «Δεν είναι βέβαια», λέει, «όλα, αλλά τα περισσότερα». Είναι από αμαρτίες.

Πώς βρέθηκε η αμαρτία; Είπαμε ξεκίνησε από την προαίρεση. Την επενόησε ο άνθρωπος; Αγαπητοί μου, ο άνθρωπος δεν επενόησε την αμαρτία. Αλλά από μόνος του την επενόησε ο διάβολος. Γι΄αυτό και έπεσε. Ξέρετε τι συνέπεια έχει αυτό; Ο άνθρωπος, επειδή δεν επενόησε την αμαρτία από μόνος του, αλλά επλανήθη και παρεσύρθη, γι'αυτό έχει την δυνατότητα να μετανοήσει και να επανέλθει. Ενώ αντίθετα ο διάβολος, επειδή μόνος επενόησε την αμαρτία, δεν δύναται να μετανοήσει εις τον αιώνα τον άπαντα, ποτέ, ποτέ, ποτέ εις την αιωνιότητα δεν πρόκειται ο διάβολος να μετανοήσει. Η αμαρτία εις τον διάβολον είναι παγιωμένη. Όχι στον άνθρωπον. Είναι πολύ σημαντικό αυτό.

Γι΄αυτό ο διάβολος λέγεται από Αυτόν τον ίδιον τον Κύριον «ἀνθρωποκτόνος» ότι είναι «ἀπ’ ἀρχῆς». Πάντοτε, μόλις είδε το δημιούργημα «άνθρωπος», έσπευσε να τον φονεύσει. Τον εφόνευσε δια της αμαρτίας. Διότι ο Θεός, είπε στην παράβαση της εντολής του θα εισήρχετο ο θάνατος. Με τον τρόπον αυτόν εφόνευσε τον άνθρωπον, γι'αυτό και λέγει ο Κύριος… ο Κύριος το λέγει, ότι είναι ανθρωποκτόνος απ’ αρχής. Ακόμη τον αποκαλεί ο Κύριος «πατέρα τοῦ ψεύδους». Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων τον αποκαλεί «ἀρχηγὸν τῆς ἁμαρτίας» και ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής «σπορέα τῆς ἁμαρτίας». Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος «διδάσκαλον καὶ εἰσηγητὴν τῆς ἁμαρτίας». Διότι εισηγήθη εις τους πρωτοπλάστους την αμαρτία. Ἐξ οὗ και «διάβολος»: Διέβαλε τον Θεόν εις τους πρωτοπλάστους, ψευδόμενος. Ότι «ο Θεός θέλει το κακό σας. Δεν θέλει να γίνετε θεοί».

Πάντως, όπως είπαμε ήδη και πρέπει να το τονίσουμε, ότι στον άνθρωπο «ἀρχὴ ἁμαρτίας ἡ προαίρεσις». Αν θέλω, αμαρτάνω. Αν θέλω, δεν αμαρτάνω. Κι όπως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Κακὸν ἔσχατον ἡ ἁμαρτία». «Είναι το τελευταίον κακόν». Και πάλι ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει: «Οὐδὲν οὕτως ἀλόγιστον ὡς ἁμαρτία». «Δεν υπάρχει τίποτε το παράλογο, όσο η αμαρτία». Αυτό, αγαπητοί μου, μπορούμε να το δούμε, όταν έχομε μία στοιχειωδώς καθαρή καρδιά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος παραλογισμός από την αμαρτία. Μεγαλύτερος παραλογισμός... Να αδικήσεις τον άλλον; Να τον σκοτώσεις; Να τον κλέψεις; Να βλασφημήσεις τον Κύριον; Τι; Να μεθύσεις; Τι; Τι; Τι; Δεν υπάρχει μεγαλύτερος παραλογισμός. Αλλά κι αν σκεφθεί κανείς ότι με την αμαρτία χάνει τα πάντα, χάνει τον Θεό, σας ερωτώ, υπάρχει μεγαλύτερος παραλογισμός; «Οὐδὲν οὕτως ἀνόητον καὶ μωρὸν καὶ ῥαγδαῖον (:Δεν υπάρχει –λέει- τίποτε το πιο μανιώδες). Πάντα ἀνατρέπει καὶ συγχεῖ καὶ ἀπόλλυσι ἔνθα ἂν εἰσπηδήσῃ (:Όπου εισπηδήσει η αμαρτία, μπει η αμαρτία, εκεί όλα τα ανατρέπει, όλα τα μπερδεύει, όλα τα καταστρέφει)». Φοβερόν πράγμα η αμαρτία.

Θέλησε ο Ιερός Χρυσόστομος να την περιγράψει. Λέει: «Αν έπρεπε κάποιος ζωγράφος να την ζωγράφιζε την αμαρτία, σ’ έναν ζωγραφικό πίνακα, άραγε πώς θα την παρουσίαζε;». Ακούστε τι λέγει: «Ἀηδὴς ἰδεῖν (:το να την βλέπεις είναι μία αηδία), φορτικὴ καὶ ἐπαχθὴς (:φορτική και βαριά). Καὶ εἰ τις αὐτὴν ἂν ἔπλαττε ζωγράφος (:αν κανείς θα ήθελε ζωγράφος να την ζωγραφίσει) οὐκ ἂν μοὶ δοκεῖ ἁμαρτεῖν οὕτως αὐτὴν ἀναπλάττων (: νομίζω ότι δεν θα έκανε λάθος -εδώ «ἁμαρτεῖν» θα πει: θα έκανε λάθος να την αναπλάσει ως τι; ) γυναῖκα τινὰ θηριόμορφον( -λέει: «γυναῖκα», επειδή είναι θηλυκού γένους η λέξις αμαρτία- σαν μια γυναίκα που έχει πρόσωπον θηρίου, βάρβαρον), πῦρ πνέουσα (:βγάζει από τα ρουθούνια της φωτιά), ἀτερπή (:άσχημη), μέλαινα (: μαύρη)».

Αυτή είναι η αμαρτία με δυο λόγια. Και η αμαρτία τώρα έχει το δικό της «ὀψώνιον». Τι θα πει «ὀψώνιον»; Λέγει ο Θεοδώρητος, ένας ερμηνευτής: «Τὸν μισθὸν ὀψώνιον κέκληκε». Τι θα πει «ὀψώνιον»; Θα πει μισθός. Τι είχε πει ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής στους στρατιώτες που πήγαν να τον επισκεφθούν; «Ἀρκεῖσθε τοῖς ὀψωνίοις ὑμῶν». Να αρκείστε στον μισθό σας. Μην κάνετε εκβιασμούς, να ζητάτε περισσότερα, από τους ανθρώπους, χρήματα. Ώστε λοιπόν τι θα πει «ὀψώνιον»; Θα πει μισθός. Και ποιος είναι ο μισθός της αμαρτίας; Ο θάνατος! Κι αυτός ο θάνατος έχει ένα ευρύ φάσμα. Θάνατος σημαίνει η απομάκρυνση από τον Θεό. Και συνεπώς η απουσία του Θεού. Υπάρχει, άραγε, μεγαλύτερη δυστυχία στα ζώντα και λογικά όντα από την απουσία του Θεού;

Είναι ακόμη η απουσία της θείας χάριτος. Είναι ο άμοιρος, του Θεού, άνθρωπος. Ο οριστικά και αμετάκλητα καταδικασμένος στην αιωνία κόλαση και καταδίκη. Θάνατος, όμως, δεν είναι ο πνευματικός μόνον. Είναι και ο βιολογικός. Και ο βιολογικός είναι συνέπεια του πνευματικού θανάτου. Πρέπει να ξέρομε: ο Θεός δεν έκανε τον θάνατον. Θα ήθελα να το μαθαίναμε κάποτε αυτό. Μη λέμε εκείνο το αθεολόγητον: «Ε, τι να κάνομε, ο Θεός έδωσε τον θάνατον και πεθαίνομε όλοι οι άνθρωποι. Φυσικό πράγμα είναι». Δεν είναι φυσικό πράγμα ο θάνατος. Ο θάνατος είναι μία μεγάλη καρικατούρα μέσα εις την Δημιουργίαν. Ο θάνατος είναι το πιο αφύσικον πράγμα. Γι’ αυτό ανέστησε ο Χριστός κάποιους, για να δείξει ότι δεν είναι φυσική κατάσταση ο θάνατος. Και ο Ίδιος ανεστήθη για να δείξει ποιος θα ήταν ο άνθρωπος εάν δεν αμάρτανε ή ποιος θα είναι εφεξής εάν προσκολληθεί εις τον Ιησούν Χριστόν. Κι όπως Εκείνος Ανεστήθη, έτσι τώρα και ο άνθρωπος θα αναστηθεί, εφόσον όμως είναι πιστός εις τον Ιησούν Χριστόν.

Ο Θεός, λοιπόν, δεν έκανε τον θάνατον, ούτε τον πνευματικόν, ούτε τον βιολογικόν. Ακούστε τι λέγει στο βιβλίον της Σοφίας Σολομώντος: «Ὃτι ὁ Θεὸς ἔκτισε τὸν ἄνθρωπον ἐπ᾿ ἀφθαρσίᾳ (:Τον έκανε να μην πεθαίνει ποτέ). Φθόνῳ δέ διαβόλου θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον(: Αλλά με τον φθόνο του διαβόλου εισήλθεν ο θάνατος εις τον κόσμον)». Διότι παρέσυρε ο διάβολος τους πρωτοπλάστους, τους ξεγέλασε κι έτσι αμάρτησαν και εισήλθε ο θάνατος.

Πρέπει να το καταλάβομε, αγαπητοί, στην πάντα πραγματικότητα και πολύ παραπάνω σήμερα όπως το βλέπομε, τον βιολογικόν θάνατον ακολουθεί ο πνευματικός θάνατος. Βλέπομε σήμερα τους ανθρώπους, ω, αλήθεια, να κάνουν χρήση όλων των ηδονιστικών στοιχείων από την ανηθικότητα, το οινόπνευμα, μέχρι τις ποικίλες καταχρήσεις του σώματος, μέχρι τα ναρκωτικά. Όλα αυτά οδηγούν και στον βιολογικόν θάνατον. Κάνω έκκληση στην νοημοσύνη μας, να προσέξομε, ιδίως οι νέοι άνθρωποι, τα νέα παιδιά, ποτέ μην αναζητούν τα ηδονιστικά στοιχεία, που οδηγούν εις τον θάνατον. Όντως «τὰ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος».

Αγαπητοί, αφού η αμαρτία, κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον, είναι το έσχατον κακόν, αυτήν και μόνον αυτήν πρέπει να φοβούμεθα. Τίποτε άλλο. Τίποτα μη μας τρομάζει. Ούτε απειλές ανθρώπων, ούτε αδικίες, ούτε η αφαίρεση της ζωής μας, όσο η αμαρτία. Ο Ιερός Χρυσόστομος μόνον αυτήν εφοβείτο. Γι'αυτό ήταν γενναίος σε όλες τις περιπέτειες της ζωής. Ο Κύριος είπε: «Μὴ οὖν φοβηθῆτε αὐτούς, τοὺς διώκτας σας. Φοβήθητε δὲ μᾶλλον τον δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ». Πότε αυτό θα γινόταν; Όταν θα αμαρτάναμε.

Η αμαρτία έχει επίγειες και αιώνιες επιπτώσεις. Πολλάκις δε ο λαός του Ισραήλ από την έρημο που έμεινε 40 χρόνια, σε όλη την ιστορική του πορεία, όταν αμάρτανε, έπεφτε βαρύ το χέρι του Θεού. Αρκεί να θυμηθούμε μόνο ένα: τα λεγόμενα «μνήματα τῶν ἐπιθυμιῶν»· που πέθαναν χιλιάδες άνθρωποι, γιατί επεθύμησαν όχι το «μάννα» που τους έδινε ο Θεός αλλά τις τροφές της Αιγύπτου… Και πέθαναν από χολέρα, από δηλητηρίαση, με τα ορτύκια. Και ονομάστηκαν τα μνήματά τους, «μνήματα επιθυμιών».

Από την αμαρτία φυλάττει μόνον ο φόβος του Θεού. Αυτόν τον φόβον του Θεού είχε ο Ιωσήφ και δεν αμάρτησε εις την Αίγυπτο με την γυναίκα του Πετεφρή. Σήμερα, αγαπητοί μου, ο φόβος του Θεού εξέλειπε. Οι πολλοί γινήκαμε α-θεόφοβοι. Και όμως: «Ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου»· και «Ὁ φόβος Κυρίου ἁγνός». Αυτά λέγει η Αγία Γραφή. Μόνον αν συνειδητοποιήσομε τι σημαίνει αμαρτία, τι δύναμη έχει η αμαρτία και πού μπορεί να μας στείλει, τότε θα αρχίσει να γεννιέται ο αγνός φόβος του Κυρίου μέσα μας, όχι μόνο για να μας φυλάξει από την αμαρτία, αλλά και να μας ανοίξει οδούς αρετής και αγιότητος και ζωής.

Αγαπητοί, μην ξεχνάμε ποτέ: «Τὰ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος».

569η ομιλία στην κατηγορία « Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».