†. Μία τρίτη, αγαπητοί μου, αρετή, μετά από την σωφροσύνη και την ταπεινοφροσύνη, που γίνεται αίτημα εις εκείνη τη γνωστή μικρή ευχή του αγίου Εφραίμ του Σύρου, είναι η υπομονή. Σημειώνει η ευχή: «Κύριε καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας, φιλαρχίας καὶ ἀργολογίας μή μοι δῷς. Πνεῦμα δὲ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καὶ ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ».
Ο λόγος, λοιπόν, περί της υπομονής. Τι είναι, όμως, η υπομονή; Λέγει ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: «Ὑπομονὴ ἐστὶ πασῶν ἀρετῶν συγκρότησις. Οὐδὲ γὰρ μία τῶν ἀρετῶν δίχα ταύτης ἵσταται. Διότι πᾶς ὁ στραφείς εἰς τὰ ὀπίσω οὐκ ἔνδεκτος ἐστὶν εἰς τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν». «Η υπομονή», λέγει, «είναι εκείνη, η οποία συγκρατεί όλες τις αρετές. Γιατί καμιά αρετή δεν μπορεί να σταθεί χωρίς την υπομονή. Γιατί όποιος στραφεί στα οπίσω, όπως λέγει ο Κύριος, δηλαδή χάσει την υπομονή του και σταματήσει το έργον, αυτός δεν είναι κατάλληλος δια την Βασιλείαν των Ουρανών». Πράγματι, αγαπητοί μου, η υπομονή συγκροτεί κάθε αρετή, διότι αυτή φέρει όλες τις αρετές εις πέρας και όλες αυτή τις τελειοποιεί. Εάν το ξεκίνημα του κάθε έργου, αλλά και της αρετής, είναι το ήμισυ, όπως λέγει η παροιμία «τὸ ἥμισυ τοῦ παντός», τότε η υπομονή συνιστά το τέλος της κάθε αρετής. Γι'αυτό και ο Κύριος είπε: «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται». «Αυτός που θα υπομείνει έως το τέλος, αυτός θα σωθεί».
Η υπομονή έχει τη φυσική της και την υπερφυσική της διάσταση. Γι'αυτό και μπορεί να την έχει και ένας φυσικός άνθρωπος. Και όταν λέμε «φυσικός άνθρωπος» εννοούμε όχι πνευματικός άνθρωπος. Και είναι η περίπτωσις αποκτήσεως γνώσεως, μορφώσεως, επιστήμης, πλούτου κ.λπ. Όλα αυτά εάν κανείς από φυσικού του, χωρίς δηλαδή την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, έχει υπομονή, μπορεί όλα αυτά να τα αποκτήσει.
Είναι εκείνο που πάλι λέγει ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: «Ἐν πάσῃ γὰρ ἐπιστήμῃ καὶ γνώσει ὑπομονῆς χρεία (:Σε κάθε επιστήμη και σε κάθε γνώση και σε κάθε εργασία υπάρχει ανάγκη υπομονής). Καὶ εἰκότως (:Φυσικά)· διότι οὐδὲ αὐτὰ τὰ αἰσθητὰ πράγματα δίχα ταύτης γίνονται (:Ακόμη και αυτά τα εγκόσμια, τα αισθητά πράγματα, δεν μπορούν να υπάρξουν χωρίς την υπομονή). Ἀλλὰ κἂν εἰ γένηταί τι ἐξ αὐτῶν, ὑπομονῆς δεῖται, ἵνα παραμείνῃ αὐτοῦ τὸ γινόμενον (:Για να γίνει κάτι, αλλά και για να παραμείνει αυτό το κάτι, χρειάζεται υπομονή). Καὶ ἁπλῶς εἰπεῖν (:Και για να πούμε με απλά λόγια)», συνεχίζει ο άγιος πατήρ, «πᾶν πρᾶγμα πρὸ τοῦ γενέσθαι δι’ αὐτῆς γίνεται, καὶ γενόμενον δι’ αὐτῆς παραμένει· καὶ ταύτης χωρίς, οὐκ ἵσταται, ἀλλ’ οὐδὲ τελειοῦται». Ότι «Κάθε πράγμα, πριν από αυτό υπάρχει η υπομονή». Δηλαδή ξεκινάει κανείς με την υπομονή. «Αλλά και παραμένει αυτό που κάνουμε, με την υπομονή. Και χωρίς αυτήν τίποτα, κανένα έργο, είτε υλικό είτε πνευματικό, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί και να τελειωθεί».
Είναι, όμως, και η υπερφυσική διάστασις της υπομονής. Και αυτή είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Δια της οποίας υπομονής, ως καρπού πάντα του Αγίου Πνεύματος, πετυχαίνουμε ουράνια πράγματα. Γι’ αυτό σημειώνει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Εβραίους επιστολήν: «Δι᾿ ὑπομονῆς τρέχωμεν τὸν προκείμενον ἡμῖν ἀγῶνα». «Με την υπομονή να τρέχομε αυτόν τον αγώνα που πρόκειται, που είναι μπροστά μας». Δεν μπορεί κανείς να τρέχει σε μια ζωή ολόκληρη, αυτόν τον δρόμο της αρετής, της πίστεως, εάν δεν έχει την υπομονή. Κι όπως ακριβώς λέγει πάλι ο Απόστολος Παύλος ότι «γι΄αυτό ακριβώς ονομάζεται ο Θεός και Θεός υπομονής». «Θεός υπομονής». Διότι είναι ο Θεός, ο Οποίος όχι μόνο μακροθυμεί προς τους ανθρώπους, αλλά και δίδει την υπομονή εις εκείνους, οι οποίοι αγωνίζονται. Και λέγει ο Απόστολος στην προς Ρωμαίους: «Ὁ δὲ Θεὸς τῆς ὑπομονῆς καὶ παρακλήσεως δῴη ὑμῖν τὸ αὐτὸ φρονεῖν ἐν ἀλλήλοις κατὰ Χριστὸν Ἰησοῦν».
Αλλά και στα έργα της σωτηρίας προβάλλεται και ο Χριστός ως υπόδειγμα υπομονής, προς μίμησιν, όπως λέγει ο απόστολος Παύλος πάλι εις την δευτέραν προς Θεσσαλονικείς επιστολήν του: «Εἰς τὴν ὑπομονὴν τοῦ Χριστοῦ», σημειώνει. Και στην προς Εβραίους: «Ἀφορῶντες εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν, ὃς ἀντὶ τῆς προκειμένης αὐτῷ χαρᾶς ὑπέμεινε σταυρόν, αἰσχύνης καταφρονήσας, ἀναλογίσασθε γὰρ τὸν τοιαύτην ὑπομεμενηκότα ὑπὸ τῶν ἁμαρτωλῶν εἰς αὐτὸν ἀντιλογίαν, ἵνα μὴ κάμητε ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν ἐκλυόμενοι». «Δεν έχομε παρά να βλέπομεν προς τον Ιησούν Χριστόν, τον αρχηγόν της πίστεως, Αυτός ο Οποίος υπέμεινε σταυρόν και κατεφρόνησε την αισχύνην του σταυρού. Αναλογιστείτε –λέγει- ότι υπέμεινε τους αμαρτωλούς στη διαρκή τους αντιλογία, για να μην αποκάμετε βαρούμενοι από τον κόπον του να αγωνίζεστε υπέρ του ονόματος του Χριστού».
Αγαπητοί μου, ο παράδεισος, ο αρχαίος, εκείνος, Παράδεισος των πρωτοπλάστων, δια της ανυπομονησίας εχάθη. Διότι οι πρωτόπλαστοι, ανυπόμονοι όντες, εδοκίμασαν τον καρπόν, για να θεωθούν πριν από τον ορισμένον χρόνον, που ο Θεός είχε κατά νουν. Έπρεπε να ωριμάσουν και θα εδοκίμαζαν τον καρπόν της γνώσεως. Αλλά δοκιμάζοντες τον καρπόν της γνώσεως, μέσα στην υπακοή, θα εδοκίμαζαν και τον καρπόν της ζωής, της αιωνίου ζωής. Αλλ΄ εφάνησαν ανυπόμονοι, δεν έδειξαν υπομονή, διότι βιάστηκαν να θεωθούν. Εκείνο που ο διάβολος υπέβαλε εις αυτούς ήτο αληθές, ότι θα εθεούντο. Αλλά δεν ήτο αυτό. Ήτο η βιασύνη, ήτο η ανυπομονησία προκειμένου να επιτύχουν την θέωσιν. Γι'αυτό ακριβώς χάσαμε τον Παράδεισον. Τώρα, για να επανακτήσομε τον Παράδεισον, απαιτείται χρόνος, άσκησις, κακοπάθεια, υπομονή.
Ακόμη, είναι γνωστόν ότι το άκρον άωτον των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος είναι το μαρτύριον. Μας φέρει το Άγιο Πνεύμα πολλά χαρίσματα, χρήσιμα στην Εκκλησία και εις ημάς. Αλλά το άκρον άωτον της προσφοράς του Αγίου Πνεύματος προς τους ανθρώπους είναι το μαρτύριον. Το να μαρτυρήσει κανείς υπέρ του Χριστού. Αλλά πώς θα επιτύχει κανείς το μαρτύριον, εάν δεν έχει υπομονή; Διότι όλες οι αρετές συγκεντρώνονται κατά την διάρκεια του μαρτυρίου. Η πίστις, η αγάπη, η ελπίδα, η ανεκτικότης, όλες οι αρετές. Εκείνη, όμως, που συντηρεί, υποδαυλίζει και κρατά τις αρετές αυτές, ώστε ο μάρτυς, ανά πάσα στιγμή, να συγχωρεί τους εχθρούς του, τους ανθρώπους που τον υποβάλουν στο μαρτύριο, να συγχωρεί, να αγαπά, να δέεται υπέρ αυτών κ.λπ. τι είναι; Είναι η υπομονή. Χωρίς, λοιπόν, την υπομονή, είναι ανύπαρκτον το μαρτύριον. Γι'αυτό και η υπομονή είναι η αρετή των αγίων, όπως λέγει και ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη 14,12· ότι «δια της υπομονής των οι άγιοι κερδίζουν τον ουρανόν». Και όπως λέγει ο Κύριος: «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν (:Θα υποστείτε μαρτύριον, θα υποστείτε πάνδεινα, όμως με την υπομονή σας θα κερδίσετε τις ψυχές σας)».
Ακόμη κάτι άλλο. Η αρετή της υπομονής είναι εκείνη η οποία σκοτώνει την απόγνωσιν. Ωραία λέγει ο όσιος Πέτρος: «Ἀποκτείνειν ἡ ὑπομονὴ εἴωθε τὴν ἀποκτείνουσαν τὴν ψυχὴν ἀπόγνωσιν». «Η υπομονή σκοτώνει την απόγνωση, που σκοτώνει την ψυχή». Τι είναι η απόγνωσις; Η απελπισία. Όταν κανείς φτάσει στο σημείο να μην μπορεί πλέον να αντέξει μία κατάσταση. Πέφτει στην απόγνωση. Και είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος όταν πέφτει στην απόγνωση, ακόμη φτάνει και εις αυτήν την αυτοχειρία… Δηλαδή εις αυτήν την αυτοκτονία. Και σημειώνει εδώ ο άγιος πατήρ και λέγει: «Ταύτης ὁ Ἰούδας ἀστοχήσας τὸν διπλοῦν εὗρεν θάνατον ὡς ἀπειροπόλεμος». «Επειδή ακριβώς ηστόχησε ο Ιούδας εις το θέμα της υπομονής και αποδεικνυόμενος ως απειροπόλεμος, άπειρος πνευματικού πολέμου, έφτασε, μετά από την πτώση του, να σταθεί προδότης του Διδασκάλου του, έφθασε να αυτοκτονήσει». Δεν εγνώριζε να πολεμά πνευματικά.
Αντιθέτως, «ταύτης τυχών ὁ κορυφαῖος Πέτρος, ὡς ἐμπειροπόλεμος, καὶ πεσών, ἐνίκησε τὸν καταβαλόντα διάβολον». Ο απόστολος Πέτρος και εκείνος ηρνήθη τον Κύριον. Αλλά ήτο εμπειροπόλεμος, εγνώριζε πώς να πολεμά τον διάβολον. Ο διάβολος τον ανέτρεψεν τον Πέτρον στην αυλή του Άννα και του Καϊάφα. Αλλά ο Πέτρος γνωρίζοντας να πολεμά, σηκώθηκε, βγήκε έξω, έκλαυσε πικρώς. Μετενόησε. Υπέμεινε την όλην κατάσταση. Υπέμεινε αυτό το εσωτερικό μαρτύριον της αρνήσεως. Διότι, αγαπητοί, σκεφτείτε, για μια στιγμή, ὃ μή γένοιτο, κανείς, κατά λάθος ή και εκ προ μελέτης, να σκοτώσει, τον πατέρα του και την μάνα του, τον αδελφό του. Συντρίβεται· και τον πιάνει απελπισία. Και ζητά να αυτοκτονήσει… Δεν έχει υπομονή. Να υπομείνει μία κατάσταση. «Το έκανα. Τι μπορώ τώρα να κάνω παρακάτω... Όχι βεβαίως εις εκείνο το απονενοημένο διάβημα, στο να φτάσω να αυτοχειριαστώ». Γι΄ αυτόν τον λόγο χρειάζεται να είναι κανείς εμπειροπόλεμος: «Με ανέτρεψε ο διάβολος. Θα τον ανατρέψω δια της υπομονής».
Έτσι ο Ιώβ, ο πολύαθλος, δεν απογοητεύεται όταν ο διάβολος κυριολεκτικά τον λιανίζει, αλλά υπομένει, λέγοντας εκείνα τα αθάνατα λόγια, τα οποία, αν κανείς μπορεί να φιλοσοφήσει και να θεολογήσει, θα μπορεί να αντιμετωπίζει πάντοτε κάθε δυσκολίες της ζωής: «Αὐτὸς γυμνὸς ἐξῆλθον ἐκ κοιλίας μητρός μου (:Από την μάνα μου γυμνός γεννήθηκα), γυμνὸς καὶ ἀπελεύσομαι ἐκεῖ (: και στη γη θα καταλήξω πάλι γυμνός. Δεν θα πάρω τίποτα μαζί μου)· ὁ Κύριος ἔδωκεν, ὁ Κύριος ἀφείλατο (:Ο Κύριος έδωκε και τα παιδιά μου και τη γυναίκα μου και τα αγαθά μου, ο Κύριος τα πήρε). Ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, οὕτω καὶ ἐγένετο (:όπως φάνηκε καλόν εις τον Κύριον, έτσι και έγινε). Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας (:Ας είναι το όνομα του Κυρίου ευλογημένο αιωνίως)».
Κι όπως σχολιάζουν οι Πατέρες και λέγουν ότι επειδή έδειξε υπομονή εις την πρώτην περίπτωσιν, όταν είχε τα αγαθά του και ήρθε η δυστυχία, γι'αυτό και εκέρδισε και τα δεύτερα αγαθά, που είναι ανώτερα από τα πρώτα. Τα δεύτερα αγαθά, μετά την πληγήν, μετά την λέπρα του και μετά την απώλεια και αυτών των παιδιών του, ο Θεός πάλι του έδωκε παιδιά, του έδωσε πλούτη περισσότερα από την πρώτη φορά. Αλλά και την τρίτην περίπτωσιν κατέκτησε: την αιωνία ζωή. Γενόμενος ο ίδιος αιώνιον πρότυπον υπομονής, εικόνα και τύπος του Ιησού Χριστού.
Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, αγαπητοί μου, η υπομονή είναι μία τεραστία δύναμις και όχι αδυναμία, όπως μερικοί νομίζουν και θεωρούν την υπομονήν. Αλλά είναι μία τεραστία δύναμις. Αντιθέτως μάλιστα, η ανυπομονησία είναι μία ασθένεια. Δηλαδή μία αδυναμία. Ο ανυπόμονος στο βάθος είναι εγωιστής. Στο βάθος είναι μικρόψυχος. Γι'αυτό και η μικροψυχία, όπως λέγει ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός, η μικροψυχία είναι ο αρραβών της γεένης, ενώ η υπομονή είναι ο αρραβών της Βασιλείας του Θεού.
Η υπομονή είναι χρήσιμη, ακόμη, για να μπορούμε να αντιμετωπίζομε την παιδαγωγία του Θεού. Ναι. Ο Θεός μάς παιδαγωγεί εις τον παρόντα κόσμον. Αλίμονο σε εκείνον που νομίζει ή που δεν ξέρει ότι ο Θεός παιδαγωγεί τον άνθρωπον. Μας παιδαγωγεί σαν παιδιά Του. Λέγει στην προς Εβραίους ο Απόστολος Παύλος ότι «ο Θεός, σαν παιδιά Του που σας αναγνωρίζει, σας παιδαγωγεί. Τι εκπλήττεστε και παραξενεύεστε εάν ζείτε την παιδαγωγία του Θεού;». Λέγει η Σοφία Σειράχ: «Τέκνον, εἰ προσέρχῃ δουλεύειν Κυρίῳ Θεῷ, ἑτοίμασον τὴν ψυχήν σου εἰς πειρασμόν (:Παιδί μου, αν αποφάσισες να υπηρετήσεις τον Κύριον, ετοίμασε τον εαυτό σου να μπει σε δοκιμασία). Εὔθυνον τὴν καρδίαν σου καὶ καρτέρησον καὶ μὴ σπεύσῃς ἐν καιρῷ ἐπαγωγῆς (: Φρόντισε να γίνεις καρτερικός, υπομονετικός και μη σπεύσεις να απομακρυνθείς από τον Κύριο, τον καιρό που θα έρθουν οι πειρασμοί). Κολλήθητι αὐτῷ καὶ μὴ ἀποστῇς, (: Προσκολλήσου εις τον Κύριον, μη φύγεις από κοντά Του), ἵνα αὐξηθῇς ἐπ᾿ ἐσχάτων σου (: για να μπορέσεις να έχεις προκοπή στο τέλος της ζωής σου). Πᾶν ὃ ἐὰν ἐπαχθῇ σοι (: Ό,τι σου φορτώσει ο Θεός, να το δεχτείς). Ἐμβλέψατε εἰς ἀρχαίας γενεὰς καὶ ἴδετε (:Κοιτάξτε πίσω, στις παλιές γενιές, στους αγίους και στους δικαίους και στους προφήτας)· τίς ἐνεπίστευσε Κυρίῳ καὶ κατῃσχύνθη; (: Ποιος εμπιστεύτηκε τον εαυτό του εις τον Θεόν και ντροπιάστηκε;). Ἢ τίς ἐνέμεινε τῷ φόβῳ αὐτοῦ καὶ ἐγκατελείφθη; (: Ποιος –λέγει- έμεινε εις τον φόβο του Κυρίου και εγκατελείφθη από τον Κύριον;). Ἢ τίς ἐπεκαλέσατο αὐτόν, καὶ ὑπερεῖδεν αὐτόν; (: Ποιος λέγει επεκαλέσθη τον Κύριον, ζώντας μέσα στην υπομονήν και ο Κύριος δεν τον πρόσεξε;). Διότι οἰκτίρμων καὶ ἐλεήμων ὁ Κύριος. Οὐαὶ ὑμῖν τοῖς ἀπολωλεκόσι τὴν ὑπομονήν· καὶ τί ποιήσετε ὅταν ἐπισκέπτηται ὁ Κύριος; (:Αλίμονό σας όσοι χάσατε την υπομονή· και τι θα κάνετε όταν ο Κύριος σάς επισκεφθεί με την παιδαγωγία Του;)».
Γι'αυτό, αγαπητοί μου, ας ρίξουμε μια ματιά στους προγόνους μας. Πράγματι. Εις τους αγίους της Εκκλησίας μας. Εκτός από τον Ιώβ, ο Μωυσής ήτο πράος και υπομονετικός. Ο Ηλίας το ίδιο· ο Ησαΐας είχε πολλήν υπομονήν· ο Ιερεμίας· οι μάρτυρες· οι άγιοι· όλοι είχαν υπομονήν και έφτασαν έως το τέλος.
Αν επιθυμούμε να έχομε την υπομονή, τι πρέπει να κάνομε; Γράφει πάλι ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός- προσέξτε αυτό: «Αὕτη γίνεται ἐκ τοῦ φόβου καὶ τῆς πίστεως. Ἄρχεται δὲ ἐκ τῆς φρονήσεως». «Αυτή», λέγει, «μπορεί να σταθεί, η υπομονή, με τον φόβο του Θεού, με την πίστη και αρχίζει με την φρόνηση». Προσέξτε· όλοι θέλομε να έχομε την υπομονή. Και πολλές φορές λέμε: «Πώς μπορώ να έχω την υπομονή;». Βεβαίως δώρο του Θεού. Αλλά το δώρο του Θεού πρέπει για να δοθεί να έχουμε χέρια να το πάρουμε. Ποια είναι αυτά τα «χέρια»; Αυτά που λέγει εδώ ο άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός. Τι; Πρώτον. Πρέπει να έχουμε φρόνηση. Τι θα πει φρόνησις; Μυαλό, σκέψη. Σωστή σκέψη. Να μπορούμε να εκτιμούμε τη δύσκολη κατάσταση στην οποία υπάρχουμε. Παράδειγμα, λέγει ο ίδιος πατήρ, την Σωσάννα, που αναφέρεται εις το βιβλίον του Δανιήλ. Όταν την κατηγόρησαν εκείνοι οι ελεεινοί πρεσβύτεροι, δικασταί όντες, δια να την πειράξουν ηθικώς, την πάναγνην, έγγαμον Σωσάνναν, και της είπαν: «Ή θα παραδοθείς στις επιθυμίες μας ή θα πούμε ότι σε είδαμε με κάποιον άλλον. Δικασταί είμεθα, τι θα μας κάνεις;». Εκείνη, αμέσως, εβυθομέτρησε το θέμα, εξετίμησε την υπόθεση, με φρόνηση. Και επροτίμησε τα κρείττονα, τα καλύτερα. Τι; Να παραδοθεί στα χέρια τους; Θα πέσει στη μοιχεία. Να μην παραδοθεί στα χέρια τους; Θα την εφόνευον με λιθοβολισμό ως μοιχαλίδα με άλλο πρόσωπο. Τι να κάνει; Πήγε, είπε στον Θεόν: «Κύριε, στενά από παντού είναι. Δύσκολα, στενάχωρα». Αμέσως εκτιμά την κατάσταση. Έρχεται ο φόβος του Θεού. Και λέγει: «Να παραβώ την εντολή του Θεού; Δεν πρέπει, επ’ ουδενί λόγω». Έρχεται η πίστις και λέγει: «Εγώ θα αντισταθώ και την υπόθεση ας την αναλάβει ο Θεός». Και ενίκησε, αγαπητοί μου, η Σωσάννα, διότι ο Θεός έστειλε τον νεαρόν Δανιήλ, να αποδείξει με θαυμαστόν τρόπον ότι ήτο αντικείμενον σκευωρίας, θύμα η Σωσάννα, αυτών των αδίκων, ανηθίκων πρεσβυτέρων.
Έτσι βλέπομε ότι πρέπει να έχομε φρόνηση, να εκτιμούμε τα πράγματα τι πρέπει να κάνομε για μια στιγμή, πρέπει να έχουμε τον φόβο του Θεού, να μην κάνουμε εκείνο που δεν πρέπει να κάνουμε, και να έχουμε την πίστη στον Θεό, ότι θα μας βγάλει από την δύσκολη θέση ο Θεός. Αυτά τα τρία συνιστούν και εργάζονται την υπομονή.
Η υπομονή, όταν αναπτύσσεται, διακρίνεται σε τρεις βαθμίδες. Η πρώτη, όταν απλώς έρχεται η δοκιμασία. Ο άνθρωπος δεν αισθάνεται ούτε ευχάριστα, ούτε δυσάρεστα. Ήρθε η δοκιμασία. Την υπομένει. Η δευτέρα βαθμίδα ωριμότητος είναι όταν κανείς επιθυμεί να δεχτεί την δοκιμασία, μπαίνοντας μέσα εις τον χώρον ή του καθήκοντος ή της αγάπης. Αποδύεται δηλαδή στη δουλειά, και λέει «Ξέρω τι θα μου συμβεί, συνεπώς επιθυμώ να δεχθώ την δοκιμασία και να ασκήσω την αρετή της υπομονής». Και τρίτον, όταν χαίρεται στην δοκιμασία σαν δώρο του Θεού και σαν ευκαιρία αυξήσεως της πνευματικής ζωής.
Αγαπητοί μου. Η εποχή μας είναι τέτοια, που μόνο με την υπομονή θα σωθούμε. Όχι απλώς με την υπομονή, αλλά με την πολλή υπομονή θα σωθούμε. Στην υπομονή δεν υπάρχουν όρια. Γιατί τα όριά της είναι ο θάνατος. Και τα ξεπερνά η υπομονή. Λέγουν πολλοί: «Έως πότε θα κάνω υπομονή;». Έως θανάτου. Δια τον πιστόν δεν τελειώνει η ζωή του στον θάνατο. Γι'αυτό και η υπομονή ξεπερνά, όπως σας είπα, τον θάνατο. Σε όλα μας τα έργα, πρόσκαιρα ή αιώνια, αρχή και τέλος είναι η υπομονή. Κυριολεκτικά καθημερινά βασανιζόμαστε γιατί δεν έχομε υπομονή. Κι όπως λέγει πάλι ο άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: «Δίχα ὑπομονῆς, οὐκ ἔστιν εὑρεῖν ἀνάπαυσιν». «Χωρίς την υπομονή, δεν μπορούμε να βρούμε ανάπαυση». Και επειδή ακριβώς δεν έχομε υπομονή, όπως σας είπα, καθημερινά βασανιζόμαστε.
Αγαπητοί μου. Η υπομονή είναι το φάρμακον κατά των νευρώσεων και των ψυχώσεων. Νευρίασες αδερφέ μου; Τρέμεις ολόκληρος; Αισθάνεσαι ότι τα χέρια σου δεν πιάνουν το αντικείμενον; Αισθάνεσαι ότι δεν μπορείς να σταθείς στα πόδια σου από την οργή σου από μια κατάσταση αντίξοη; Θα πας γρήγορα στον ψυχίατρο ή στον νευρολόγο, αν δεν έχεις υπομονή. Η υπομονή είναι το φάρμακο όλων αυτών των καταστάσεων. Αλλά μια υπομονή εν Κυρίω. Μία αληθινή υπομονή εν Κυρίω. Μια υπομονή θεολογική. Μια υπομονή σαν καρπό και υπαγόρευση του Αγίου Πνεύματος. Ναι. Αυτή η υπομονή είναι η υπομονή των αγίων, εκείνη η οποία θα κατακτήσει την αιωνία Βασιλεία των Ουρανών.
25η ομιλία στην κατηγορία : "Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν"
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν" εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/milies-xairetism-n
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_9.html?m=1
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1KRKcnIbrmAoOMzsW80296JZ1OPDiWnTP/view?usp=drivesdk
🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pJ07DV3ARtGRuPQcpZRNwT
🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%A7%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD.?m=1
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
