†.Σ' ένα μικρό σύγγραμμα του ρώσου επισκόπου Νοβογορόδ, Ιννοκεντίου. Της επαρχίας Νοβογορόδ. Αυτός ο Ιννοκέντιος, το έχω μαζί μου το βιβλιαράκι αυτό, κάποιος κύριος από σας προ μερικών ετών μου το έδωσε,το έγραψε ευθύς μετά την Ρωσικήν Επανάστασιν, και το μετέφρασε ένας δικός μας Αρχιμανδρίτης, ο Σωφρόνιος Δούκας, που ήταν εφημέριος στο Κίσνοβο της Ρουμανίας. Τυπώθηκε στην Ελλάδα το 1935· και γράφει αγαπητοί μου τα εξής. Βέβαια, προσπαθεί να ερμηνεύσει μερικά σημεία της Αποκαλύψεως, όχι ολόκληρη την Αποκάλυψη, μόνο μερικά σημεία, και θέλει να δείξει την πραγμάτωσιν των όσων το βιβλίο της Αποκαλύψεως αναφέρει, ως προς τα τελεσιουργούμενα εις την εποχήν μας και εις τον αιώνα μας, με τον διωγμόν της Εκκλησίας του Χριστού, από εκείνα τα οποία ως αντίθεες δυνάμεις υπάρχουν… Όχι, κάτι περισσότερο, μια σχέση ανάμεσα στο κόκκινο θηρίο και την πόρνη που ιππεύει το κόκκινο θηρίο. Και ποια μπορεί να είναι αυτή η πόρνη, η οποία ιππεύει το κόκκινο θηρίο… Αλλά, ακούσατε καλύτερα να σας διαβάσω και θα εκπλαγείτε.
Σημειώνει λοιπόν, στην 96 σελίδα: ««Τι παριστά αυτή αύτη η καλλωπισμένη γυνή; Τούτο δεν είναι όφις, δεν είναι θηρίον ουδέν κοινόν έχον με ανθρώπους, δηλαδή δεν είναι οργάνωσις, η οποία δεν έχει ουδέν κοινόν με τον Χριστιανισμόν, αλλ’ είναι άνθρωπος… Και ο οποίος μάλιστα άνθρωπος, πολυτελή γυνή, εστολισμένη με πολυτελή στολήν, και με πολύτιμα κοσμήματα. Η γυνή αύτη σημαίνει χριστιανικήν οργάνωσιν, αλλ’ ουχί γυμνήν, άσχημον και παραμορφωμένην, όχι αιρετικήν εν γένει, όχι προτεσταντικήν, αλλά τουναντίον, ενδεδυμένην με πολυτελή ενδυμασίαν, έχουσαν ιδικούς θεσμούς, περίφημον λατρείαν και τύπους. Ναι, αύτη είναι η «ζώσα Εκκλησία», η πόρνη. Ναι, ναι, η «ζώσα Εκκλησία»! Τοιαύτη οργάνωσις ανεφάνη εσχάτως εν Ρωσία επί της κυριαρχίας εκεί του ερυθρού δράκοντος. Τι είναι αυτή η «ζώσα Εκκλησία»; Είναι η ένωσις του Χριστιανισμού μετά του κοκκίνου αθεϊσμού. Δυστυχώς! Ἒνωσις… Οι θεωρούντες εαυτούς αντιπροσώπους του Χριστιανισμού, λειτουργοί του Θεού, κληρικοί, εγένοντο υπηρέται του σατανά, καθ’ ον χρόνον προσποιητώς παραμένουσι λειτουργοί του Θεού…
Πράγματι εδώ έχει τις να θαυμάσει. Η ζώσα Εκκλησία εσχηματίσθη ως εξής: Όταν οι άθεοι σοσιαλισταί εν Ρωσία εκήρυξαν πόλεμον κατά του Θεού και ήρχισαν να κλείουν τα μοναστήρια, τας Εκκλησίας, ήρχισαν να διώκουν, να βασανίζουν και να πυροβολούν επισκόπους και ιερείς, άνευ διακρίσεως δόγματος, τότε ιερείς τινες, της πρώην επικρατούσης Εκκλησίας –Ορθοδόξου- εν Ρωσία, απετάθησαν εις την ερυθράν εξουσίαν - εις τους μποσελβίκους- με την ερώτησιν: «Διατί διώκεται ο κλήρος;». Η ερυθρά εξουσία απήντησε: «Διότι ο κλήρος υπηρέτει την τσαρικήν εξουσίαν και παρουσιάζεται εχθρός της ερυθράς κομμουνιστικής εξουσίας και εχθρός του σοσιαλισμού».
Οι παρουσιασθέντες ιερείς απήντησαν ότι ούτοι είναι σύμφωνοι να εξυπηρετούν και την Σοβιετικήν εξουσίαν, αρκεί μόνον να δώσωσιν εις αυτούς τα δικαιώματα εκείνα, τα οποία είχον και επί Τσάρων. Η σοβιετική εξουσία τότε απήντησε ότι συμφωνεί να δώσει εις αυτούς οποιαδήποτε δικαιώματα, αλλά με την συμφωνίαν να εργάζονται ούτοι εις ωφέλειαν της ερυθράς αθέου εξουσίας και προς βλάβην όλων των εχθρών της εξουσίας ταύτης και προς εξάλειψιν και εξαφανισμόν της χριστιανικής θρησκείας … Οι ιερείς της πρώην επικρατούσης Εκκλησίας απήντησαν ότι εις όλα ταύτα συμφωνούσιν..
Αμέσως λοιπόν μετά, μετά τούτο, εχωρίσθησαν από του Πατριάρχου Μόσχας Τύχωνος και απετέλεσαν αφ’ εαυτών σύλλογον, κοινωνίαν, την οποίαν ονόμασαν «ζώσαν Εκκλησίαν». Και δια της οδού ταύτης «ἡ ἐστολισμένη γυνὴ» απεδείχθη «πόρνη, καθημένη ἐπὶ τοῦ ἐρυθροῦ δράκοντος». Οι αντιπρόσωποι του Χριστού έκαμον συμμαχίαν με τους υπηρέτας του διαβόλου, προς εξαφάνισιν του Χριστιανισμού. Η «ζώσα Εκκλησία» εδημιούργησε Σύνοδον, η δε άθεος Σοβιετική εξουσία την επεκύρωσε εις την Ανωτέρα Διοίκησιν, νυν Γενικόν Πολιτικόν Γραφείον ή G.P.U., Τριάς, δηλαδή, επιτροπή εκ τριών αθέων δια να επικοινωνεί με την Σύνοδον, ήτις ήτο υποχρεωμένη να εκπληροί προθύμως, να εκτελεί όλα τα έγγραφα και τας επιθυμίας των ερυθρών αθέων, ήτοι της Σοβιετικής εξουσίας. Και το έργον της καταστροφής των χριστιανικών κειμηλίων και ιερών του Χριστιανισμού επήρεν τον κατήφορον, ως κοινώς λέγομεν.
Η τριάς των αθέων π.χ. εκφράζει την επιθυμίαν, όπως όλα τα μοναστήρια κλείσωσιν. Η Σύνοδος της «ζώσης Εκκλησίας» παρακαλεί την Σοβιετικήν εξουσίαν να κλείσει όλα τα μοναστήρια! Η εξουσία αύτη αμέσως προβαίνει εις την εκτέλεσιν της αιτήσεως της Συνόδου. Άρχεται το κλείσιμο των μοναστηρίων, η απόλυσις των μοναζόντων και μοναζουσών· τας εκκλησίας τας μεταβάλλουν εις νοσοκομεία, λέσχας, θέατρα κ.λπ. Θρήνοι, και οδυρμοί, και δάκρυα, και γογγυσμοί, φωναί απελπισίας και κατάραι ακούονται εκ μέρους των πιστών. Η Ερυθρά εξουσία ησύχως απήντησεν. «Ἡμεῖς ἐδῶ δὲν πταίομεν, ἡ Σύνοδός σας ἀπαιτεῖ τοῦτο. Ἡμεῖς μόνο ἐκτελοῦμεν τὰς ἐπιθυμίας της». ``Δια της αυτής, λοιπόν, οδού έκλεισαν πολλάς εκκλησίας, εφυλάκισαν, εξόρισαν εις βαρείας εργασίας, επυροβόλησαν χιλιάδας επισκόπων, ιερέων και απλών χριστιανών. Η «ζώσα Εκκλησία» εισήγαγε πολλούς νεωτερισμούς: εγγάμους ιερείς προαγάγει εις επισκόπους, εις τους εν χηρεία ιερείς επιτρέπει δεύτερον γάμον, διατηρούντων μετά ταύτα τον βαθμόν της ιερωσύνης των. Έκαστος επίσκοπος και ιερεύς της «ζώσης Εκκλησίας» είναι και πράκτωρ και σπιούνος του εκτάκτου Συμβουλίου -G.P.U., Ανωτέρα Εξουσία- και αναφέρουσιν ότι γνωρίζουσι και καταγγγέλλουσι πάντα ιδικόν και ξένον, όστις ήθελεν ειπεί τι εναντίον της Σοβιετικής εξουσίας των αθέων κομμουνιστών. Κατά την επιθυμίαν της εξουσίας ταύτης και εναντίον των εκκλησιαστικών κανόνων, καθήρεσαν τον Πατριάρχην Τύχωνα και εστέρησαν αυτόν και αυτού του σχήματος του μοναχού. Και πόσους ούτοι παρέδωκαν εις τους όνυχας του ερυθρού δράκοντος, εις μαρτύριον και θάνατον αδύνατον αριθμήσαι. Όλας τας αιμοχαρείς πράξεις της Σοβιετικής εξουσίας η «ζώσα Εκκλησία» με παρεκκλίσεις επιδοκιμάζει και ευλογεί. Τους δε εχθρούς του ερυθρού όφεως καταράται.
Αλλά δεν πρέπει να νομίζoμεν ότι η διεφθαρμένη γυνή, η καθημένη επί του ερυθρού θηρίου εικονίζει μόνον την «ζώσαν Εκκλησίαν» της Μόσχας και τα μέλη αυτής της Εκκλησίας. Όχι. Τούτο πρέπει να εννοώμεν πολύ ευρύτερον. Υπό την πόρνην αυτήν εννοούνται όλοι γενικώς οι χριστιανοί, οι οποίοι, όπου και αν είναι -αν και ούτοι παραμένουσι χριστιανοί-, εργάζονται διά την καταστροφήν του Χριστιανισμού και εις ωφέλειαν του ερυθρού θηρίου της αθεΐας είτε λαϊκοί, είτε ιερείς, είτε επίσκοποι και μητροπολίται και πατριάρχαι και πάπαι είναι ούτοι. Τοιούτοι ευρίσκονται και εν τη ιστορία και εις τας ημέρας ημών».
Και άλλα πολλά…Τι να προσθέσουμε αγαπητοί μου σ’ αυτά; Τι να προσθέσουμε; Τα ακούσατε. Τα βλέπουμε και στις μέρες μας. Ένα μόνο: ότι κι εδώ στην Ελλάδα μας ήδη έχουμε κάμει αρχή. Και ο Θεός να ελεήσει. Τίποτ’ άλλο δεν λέγω.
Απόσπασμα από την 71η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».
†.Η παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου, αγαπητοί μου, που ακούσαμε στη σημερινήν ευαγγελική περικοπή, είναι μία κατασκευασμένη ιστορία, που ο Κύριος ήθελε να δώσει μία απάντηση εις τους Φαρισαίους.
Σημειώνει ο ευαγγελιστής Λουκάς: «Ἤκουον δὲ ταῦτα πάντα καὶ οἱ Φαρισαῖοι φιλάργυροι ὑπάρχοντες, καὶ ἐξεμυκτήριζον αὐτόν». Κάθε κήρυγμα του Κυρίου, προπαντός περί πτωχείας, περί εκουσίου πτωχείας, όταν οι Φαρισαίοι άκουγαν αυτά, φιλάργυροι υπάρχοντες, ήσαν φιλοχρήματοι και φιλάργυροι άνθρωποι, τον εξεμυκτήριζον, τον κορόιδευαν τον Ιησούν. «Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· ὑμεῖς ἐστε οἱ δικαιοῦντες ἑαυτοὺς ἐνώπιον τῶν ἀνθρώπων, ὁ δὲ Θεὸς γινώσκει τὰς καρδίας ὑμῶν· ὅτι τὸ ἐν ἀνθρώποις ὑψηλὸν, βδέλυγμα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ». «Σεις», λέει, «είσαστε εκείνοι οι οποίοι δικαιώνετε τους εαυτούς σας μπροστά στους ανθρώπους και δείχνετε ότι έχετε αγιότητα. Όμως ο Θεός γνωρίζει τις καρδιές σας, και εκείνο που είναι εις τους ανθρώπους υψηλόν, -δηλαδή υπερηφάνεια-, αυτό στον Θεό μπροστά είναι βδέλυγμα, είναι σίχαμα».
Κι έτσι ο Κύριος είπε την παραβολήν αυτήν, του πλουσίου και του Λαζάρου και ήθελε να τους δείξει ότι δεν πρέπει να καυχώνται δια τον πλούτον των, δια την τιμή των,δια την αξιοπρέπειά των κ.τ.λ., γιατί τα πράγματα αλλάζουν μετά τον θάνατον. Αλλάζει το σκηνικό. Και τους είπε ότι υπάρχουν δύο σκηνικά. Το ένα στη Γη, με την παρούσα ζωή. Το άλλο στον ουρανό, μετά τον θάνατο. Κι εκεί ακριβώς ο Κύριος οικοδομεί την παραβολήν αυτήν.
Όμως, όπως πάντα, κάθε λόγος του Κυρίου είναι πολυσήμαντος. Έτσι και η παραβολή αυτή, δεν θέλει μόνον απλώς να διδάξει ό,τι είπαμε, αλλά έχει και άλλες πολλές πλευρές, τις οποίες εξυπηρετεί. Ο λόγος του Θεού, ποτέ δεν εξαντλείται. Και το σημαντικόν, ότι σε κάθε εποχή κατανοείται ο λόγος του Θεού περισσότερο και περισσότερο, ανακαλύπτεται πάντοτε κάτι καινούριο, το οποίον έχει να μας δώσει ως απάντηση.
Εμείς ας μείνομε, στην αγάπη σας, σε μία ψυχογραφία σύντομη, των δύο προσώπων της παραβολής. Και πρώτα ο πλούσιος της παραβολής. Σημειώνει ο ευαγγελιστής: «Ἄνθρωπος δέ τις ἦν πλούσιος, καὶ ἐνεδιδύσκετο πορφύραν καὶ βύσσον εὐφραινόμενος καθ᾿ ἡμέραν λαμπρῶς». «Κάποιος άνθρωπος», λέει, «ήτο πλούσιος. Και αυτός εντύνετο με πορφύραν, εξωτερικά ιμάτια, που ήσαν χρώματα βαθέος κοκκίνου», ένα χρώμα και μία ποιότητα υφάσματος, που φορούσαν την εποχή εκείνη οι βασιλείς. Και ο βύσσος είναι ένα βαμβακερόν εσωτερικότερον ένδυμα, από αιγυπτιακό βαμβάκι, βεβαίως την εποχή εκείνη πανάκριβο. Και το πρώτο και το δεύτερο. «Και ακόμη, έξω από την πολυτελή του ένδυση, ήτο ευφραινόμενος. Ευφραινόμενος κάθε μέρα. Και όχι μόνο κάθε μέρα, αλλά και λαμπρώς!».
Ένας πλούσιος άνθρωπος, όπως όλοι οι πλούσιοι άνθρωποι, έτσι κι αυτός ζούσε και επολιτεύετο. Το πώς βέβαια τώρα απέκτησε τον πλούτον αυτόν, αυτό εις την παραβολή δεν αναφέρεται. Μπορεί με απάτες. Μπορεί όμως και τίμια. Αλλά δεν έχει καμία σημασία αυτό. Η αμαρτία του δεν είναι εις τον πλούτον, γιατί κι ο Θεός είναι πλούσιος. Κι Εκείνος δίδει τον πλούτον. Και ο Αβραάμ, ο οποίος θα μπει σαν τρίτο πρόσωπο μέσα εις την παραβολήν του πλουσίου και του Λαζάρου, κι αυτός ήτο όχι απλώς πλούσιος, αλλά σφόδρα-σφόδρα πλούσιος. Πάρα πολύ πλούσιος. Αλλά ποτέ δεν έκανε σκοπό της ζωής του τον πλούτον ο Αβραάμ. Και ακόμη, επειδή δεν έκανε σκοπό της ζωής του τον πλούτον, γι’ αυτό και δεν προσεκολλήθη στον πλούτον τον επίγειον. Μας λέγει ο Απόστολος εις την προς Εβραίους επιστολήν του ότι ο Αβραάμ «ἐξεδέχετο γὰρ τὴν τοὺς θεμελίους ἔχουσαν πόλιν, ἧς -της οποίας- τεχνίτης καὶ δημιουργὸς ὁ Θεός». Ποια είναι αυτή η πόλις, της οποίας τεχνίτης και δημιουργός είναι ο Θεός; Είναι η Βασιλεία του Θεού. Δηλαδή ζούσε στη Γη αλλά επολιτεύετο εις τον ουρανόν. Και εξεδέχετο και απεδέχετο και ανέμενε την βασιλείαν του Θεού. Κάπου αλλού θα μας πει ο Απόστολος Παύλος, ότι από πλευράς γης, δεν είχε αποκτήσει ούτε τόσην έκτασιν όση είναι η έκταση μιας ανθρωπίνης πατούσας, ποδός, πατούσας, πέλματος. Γιατί; Γιατί ο Αβραάμ έλεγε πάντοτε ότι είναι πάροικος και παρεπίδημος. Όχι στη γη Χαναάν, που του είπε ο Θεός να εγκατασταθεί μονίμως, αλλά εις τον παρόντα κόσμον. Και το σπουδαίον είναι ότι βρίσκομε τον Αβραάμ μες την παραβολή που είπε ο Κύριος, να υπάρχει εις τον Παράδεισον. Εδώ είναι το σπουδαίο. Ότι όντως ο Αβραάμ εκέρδισε τον Παράδεισον.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οικονομείται η παραβολή στη δομή της, ώστε να ανοιχθεί διάλογος ανάμεσα δύο πλουσίων. Του Αβραάμ και του πλουσίου, που μετά θάνατον βεβαίως επήγε όχι εις τον Παράδεισον, αλλά εις τον Άδη. Και οικονομείται, σας είπα, γιατί, όπως ακούσατε στην παραβολή και δεν μπορούμε να τα πούμε όλα, είναι πολυσήμαντη παραβολή, ότι «χάσμα μέγα», λέει, «ἐστήρικται ανάμεσα σε σας και σε μας. Δεν μπορούμε ούτε σε σας να περάσομε, ούτε σεις σε μας να έρθετε». Αλλά οικονομείται, δομείται η παραβολή για να ανοιχθεί διάλογος μεταξύ δύο πλουσίων! Είναι καταπληκτικό. Του Αβραάμ και του πλουσίου της παραβολής. Αυτό σημαίνει ότι ο πλούτος δεν είναι κάτι καθ’ εαυτό κακόν. Αλλά εκείνο που είναι κακό είναι η στάση του ανθρώπου απέναντι εις τον πλούτον. Ποια είναι η στάση που παίρνει απέναντι εις τον πλούτον.
Αφού λοιπόν ο πλούτος είχε γίνει για τον πλούσιον σκοπός της ζωής, επόμενον ήτο να απολαμβάνει ό,τι ο πλούτος μπορούσε να του δώσει, όλα τα αγαθά. Και πρώτα ησθάνετο και ήθελε και επιζητούσε ένα αίσθημα ασφαλείας ότι… «Ἒχω κείμενα πολλά ἀγαθά», όπως λέει και μία άλλη παραβολή. Ξέρετε ο πλούσιος έχει πάντοτε αυτό το αίσθημα της ασφαλείας. Ότι έχει χρήματα. Ό,τι πείνα και να ‘ρθει, όπως και αν γυρίσουν τα πράγματα, αυτός έχει χρήματα. Βεβαία αυτό είναι μία απάτη, γιατί ο πλούτος είναι μία ρόδα που γυρίζει. Και τα χρήματα είναι τα πιο άπιστα πράγματα. Αλλάζουν με πάσαν ευκολίαν τσέπη με τσέπη. Φεύγουν από την τσέπη μου και πηγαίνουν στην τσέπη του αλλουνού. Έτσι, ωστόσο, ζει ο πλούσιος αυτήν την αίσθηση. Γι΄αυτό θέλει να είναι πλούσιος. Για να έχει το αίσθημα της ασφάλειας. Αλλά και της ανέσεως, αλλά και της ευημερίας. Να τρώγει, να πίνει καλά. Έτσι, τι λέει; Πώς αισθάνεται; Όλα πηγαίνουν καλά. Όλα είναι για μας. Έτσι, σιγά σιγά δημιουργείται ένας εγωκεντρικός τύπος εις τον πλούσιον, που όλοι πρέπει να στρέφονται γύρω από αυτόν. Στον εγωκεντρισμό δεν υπάρχει περιθώριο ή χώρος ούτε ακόμη γι’ Αυτόν τον Θεόν. Δεν χωράει… Και ο Θεός πρέπει να στρέφεται, αντίθετα, να στρέφεται γύρω από τον άνθρωπο, για να τον ικανοποιεί διαρκώς. Έτσι ζητάει ο άνθρωπος ο πλούσιος τον Θεό· κάνει τον σταυρό του, ανάβει ένα κεράκι, για να εξασφαλίσει την εύνοια του Θεού. Για να μην λιγοστέψουν τα αγαθά του. Συνεπώς βλέπετε μίαν θρησκευτικότητα ιδιοτελέστατη. Μία θρησκευτικότητα η οποία βεβαίως στα μάτια του Θεού απορρίπτεται.
Ακόμη, πώς σκέπτεται; Όπως και τα σύγχρονα παιδιά που ζητούν χρήματα από τον πατέρα τους. Το είχα ακούσει αυτό… Να λέει ο ένας πιτσιρίκος στον άλλον πιτσιρίκο: «Κοίταξε, ο πατέρας σου που σε γέννησε, είναι υποχρεωμένος να σου δώσει χρήματα!». Έτσι και ο άνθρωπος, ο άφρων άνθρωπος, ο άφρων πλούσιος, τι λέγει; «Ο Θεός, ο Θεός είναι υποχρεωμένος να μου δώσει αγαθά». Γίνεται ακόμη και τύπος ηδονιστικός. Λέγει ο Θεοφύλακτος: «Καί οὐ μόνον ἐνεδίδετο πορφύραν καί βύσσον -όχι μόνο ντυνόταν όπως ντυνόταν- ἀλλά καί τήν ἂλλην τρυφήν ἐτρύφα πᾶσαν -αλλά και όλη την άλλη τρυφή ετρυφούσε- εὐφραινόμενος οὐ νῦν μέν νῦν δέ οὐ -όχι σήμερα κι όχι αύριο, μέρα παρά μέρα, μία φορά την εβδομάδα- ἀλλά καθ’ ἡμέραν- καθημερινά!. Καί οὐ μετρίως, ἀλλά λαμπρῶς- Και όχι μέτρια, αλλά με λαμπρότητα». Γι΄αυτό, αυτό το «λαμπρῶς» ο ίδιος ο Θεοφύλακτος το αποδίδει: «ἀσώτως και πολυτελῶς». Και ο ηδονιστικός τύπος ουσιαστικά τι είναι; Είναι τύπος υλιστικός. Αυτός είναι υλιστής, είναι ειδωλολάτρης. Λατρεύει την ύλη. Λατρεύει τη σάρκα.
Είναι κατ’ εξακολούθησιν άσπλαχνος άνθρωπος. Δεν τον ενδιαφέρει τι κάνουν οι άλλοι. Μάλιστα, πόσον καιρό είχε, αλήθεια, ο άνθρωπος αυτός, έξω απ’ τον πυλώνα του σπιτιού του, τον φτωχό τον Λάζαρο; Πολύ καιρό. Εντούτοις, δεν συνεκινείτο που τον έβλεπε από το παράθυρο και από το μπαλκόνι του σπιτιού του να χορταίνει από τα ψίχουλα του τραπεζομανδήλου που τίναζαν οι υπηρέται. Δεν συνεκινείτο. Και ο άσπλαχνος είναι α-κοινώνητος. Δεν έχει κοινωνίαν. Μένει στον εαυτόν του. Είναι ακοινώνητος. Εντούτοις, εντούτοις διατηρούσε πολλές φορές, για να καθησυχάζεται η συνείδησις, διατηρούσε και μίαν υποτυπώδη θρησκευτικότητα. Διότι ανεφώνησε εις τον Άδη. Τι είπε; «Πάτερ Ἀβραάμ, ἐλέησόν με». Ανεγνώριζε τον Αβραάμ, πρόγονον και ζητούσε το έλεός του. Αλλά… είναι τόσο στοιχειώδες, δεν ήτο ικανό αυτό βεβαίως να τον βοηθήσει. Ακόμη διατηρούσε και μίαν φυσικήν αγάπην, αλλά στα σαρκικά του αδέλφια, εις τους στενούς του συγγενείς, όταν ενδιαφέρθηκε να μην φθάσουν κι εκείνοι εις εκείνον τον τόπον της βασάνου. Τι είπε; «Καλά, δεν μπορώ να ΄ρθω εγώ σε εσένα, ούτε εσύ σε μένα. Ούτε ο Λάζαρος να ‘ρθει σε μένα, για να μου δώσει μίαν λιγάκι κατάψυξη, μια ευχαρίστηση. Να βουτήξει- λέει- το μικρό του δαχτυλάκι μες το νερό και να ‘ρθει να μου το βάλει στα χείλη μου, τα φρυγμένα μου χείλη. Δεν είναι δυνατόν. Σε παρακαλώ όμως πάτερ Αβραάμ, αν είναι δυνατόν, στείλε τον Λάζαρο εις την Γη -δηλαδή να αναστηθεί ο Λάζαρος- και να πει στους αδελφούς μου, τους σαρκικούς μου αδελφούς, γιατί έχω πέντε αδέλφια, να προσέξουν τη ζωή τους, για να μην έρθουν κι αυτοί εδώ». Βλέπετε λοιπόν ότι υπήρχε μία αγάπη· τελείως περιορισμένη. Μόνον εις τον συγγενικόν κύκλον. Στον φτωχό Λάζαρο, που τον έβλεπε κάθε μέρα εκεί απέναντι στον πυλώνα του ουδεμία ευσπλαχνία, ουδέ μία αγάπη. Βλέπετε λοιπόν ότι είχε λίγη, στοιχειώδη ανθρωπιά. Δυστυχώς όχι ικανή να τον σώσει.
Η ζωή του ήταν έκφραση βίου αλαζονικού. Η παρουσία του βεβαίως ήταν πρόκλησις στην πτωχείαν. Είναι εκείνο που λέγει η Αγία Γραφή, είναι ο πλούτος που κάνει τους πτωχούς να εμπυρίζονται. Να παίρνουν φωτιά. Να πυρώνουν. Είναι η ζήλεια. Είναι το νεύρο εκείνο που κινεί τον φθόνον και την κακίαν, εναντίον εκείνου που απολαμβάνει τα αγαθά του ως πλούσιος κι ο άλλος δεν έχει να φάει. «Ὁ πτωχός», λέγει, «ἐμπυρίζεται», μας λέγει η Γραφή. Και το αξιοπαρατήρητον στην όλη ιστορία είναι το εξής: Δεν είχε όνομα. Πώς το έλεγαν; Λέγει, σχολιάζοντας ο Ιερός Χρυσόστομος: «Καί ποῦ τό ὂνομα τοῦ πλουσίου; -Πού είναι το όνομα του πλουσίου;-. Οὐδαμοῦ -Πουθενά-. Ἀνώνυμος γάρ ἐστίν(Δεν έχει όνομα. Είχε. Αλλά δεν αναφέρεται). Πόσος πλοῦτος! Και ὂνομα αὐτῷ οὐχ εὐρίσκεται-Τόσος πλούτος, ε; Το όνομά του δεν υπάρχει».
Και ένας άλλος ερμηνευτής, ο Θεοφύλακτος, λέγει: «Τόν μέν πλούσιον ἀνωνύμως ἐν τῇ παραβολῇ παρέλαβεν, οἶα μηδέ ἂξιον παρά Θεῷ ὀνομάζεσθαι». «Δεν ήταν άξιος ο άνθρωπος αυτός καν να ονομασθεί από τον Θεό». Και ένας άλλος, τρίτος ερμηνευτής: «Γέγραπται γάρ περί τῶν πονηρῶν· οὐ μή μνησθῶ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν διά χειλέων μου - Ο Θεός λέει: Δεν θέλω να θυμηθώ, ούτε καν να προσφέρω το όνομα των πονηρών ανθρώπων». Ο Θεός τα πάντα γνωρίζει. Εκείνο που λέει: «Δεν θέλω να θυμηθώ», όχι ότι ο Θεός ξεχνάει. Αλλά είναι μία έκφρασις που θα το λέγαμε κι εμείς. «Δεν θέλω να ξέρω το όνομά του!». Το ξέρομε. Το λέμε σαν έκφραση περιφρονήσεως. Ότι «δεν μπορεί αυτός ο άνθρωπος να έχει καμίαν σχέση με εμένα». Έτσι λοιπόν λέγει ο Θεός: «Δεν θέλω να θυμηθώ το όνομα του ασεβούς, του αμαρτωλού. Ούτε καν να το προφέρω με τα χείλη μου».Ο πλούσιος λοιπόν της παραβολής δεν είχε όνομα. Δηλαδή ξέρετε; Δεν είχε πρόσωπο. Το όνομα είναι εκείνο που δίδει το πρόσωπον.
Έχομε και την ψυχογραφία του φτωχού Λαζάρου. Γι’ αυτόν η παραβολή μάς αναφέρει αρκετά χαρακτηριστικά. Ήταν πτωχός. Από συγκυρία ή όχι, έτσι τα πράγματα ήρθαν, μας είναι άγνωστο. Πάντως δεν ήταν πτωχός από ασωτία· διότι είχε μίαν ευσέβειαν. Δεν ήταν λοιπόν πτωχός, γιατί ήταν άσωτος. Έτσι, πολλές φορές, η πτωχεία είναι ένας μόνιμος σύντροφος σε πολλούς ανθρώπους και χωρίς βέβαια αυτοί να ευθύνονται για την πτωχεία τους. Αλλά εκείνο που τον καθιστά πρόσωπον, τον φτωχόν, είναι ότι ήτο επώνυμος. Ελέγετο Λάζαρος. Και Λάζαρος, εδώ θέλω να προσέξομε κάτι, σημαίνει: «Ο Θεός είναι βοηθός μου». Θα ‘θελα να ρωτήσω: Αφού ο Θεός ήτο βοηθός του, γιατί δεν τον έβγαζε από την πτωχείαν; Γιατί δεν τον έβγαζε από την ασθένειαν; Από τις πληγές· που ήταν, λέγει, γεμάτος από έλκη. Γιατί; Πολλάκις το λέγω. Θα το πω άλλη μία φορά. Πρέπει να αλλάξομε αντίληψη περί θείας βοηθείας. Θεία βοήθεια δεν σημαίνει να με βγάλει ο Θεός από τη φτώχεια μου. Δεν σημαίνει να με βγάλει από την αρρώστιά μου. Να με βγάλει από τις αντίξοες καταστάσεις. Αλλά βοήθεια του Θεού είναι να μπορώ να υπομένω όλα αυτά, για να φθάσω να δω το πρόσωπό Του, το πρόσωπο του Θεού. Αυτό είναι η βοήθεια. Δηλαδή, να σωθώ. Και όπως λέγει εδώ ο Θεοφύλακτος: «Τοῦ πένητος ὀνομαστί μνημονεύει -Δίδει όνομα εις τον φτωχόν». Και ξέρετε ότι είναι το μόνο όνομα μέσα σε παραβολή; Σε καμία άλλη παραβολή δεν υπάρχει όνομα. Είναι η μοναδική περίπτωσις. Είναι κι άλλα πράγματα…
Επιτρέψατέ μου μία παρένθεση πολύ γρήγορα. Σας είπα, είναι πολυσήμαντη παραβολή. Ξέρετε ότι ο Λάζαρος, ο αδελφός της Μαρίας και της Μάρθας, ανεστήθη από τους νεκρούς. Τετραήμερος νεκρός ανεστήθη. Όχι μόνον δεν πίστεψαν οι Εβραίοι, αλλά έκαναν συμβούλιον να θανατώσουν το αντικείμενον του θαύματος του Ιησού Χριστού. Για να μην φαίνεται. Γιατί, λέει, πήγαινε όλη η Ιερουσαλήμ εκεί εις την Βηθανία, για να δουν τον Λάζαρο· που ανεστήθη. Και οι ταλαίπωροι σχεδιάζουν τον φόνον του Λαζάρου. Πίστεψαν; Όχι. Γι΄αυτό βάζει όνομα ο Κύριος στην παραβολή. Σαν να ήθελε να τους πει: «Κι ο Λάζαρος ανεστήθη». Στην παραβολή χαλκεύεται το πράγμα, οικοδομείται ότι και αν, λέει, αναστηθεί, «Παιδάκι μου», του λέει, «τέκνον», του λέει ο Αβραάμ του πλουσίου, «δεν πρόκειται να πιστέψουν. Εάν δεν δεχθούν τον Μωυσέα και τον νόμο και τους προφήτας, δεν πρόκειται να πιστέψουν». Ο Λάζαρος ανεστήθη. Τους το ‘κανε αυτό. Τον είδαν. Πίστεψαν; Επαναλαμβάνω· επαναλαμβάνω: Ετοιμάζουν την δολοφονία του.
Έδωσε απάντηση ο Χριστός. Τοποθετημένος, να επανέλθω, εις τον πτωχόν της παραβολής, τοποθετημένος εις τον πυλώνα του πλουσίου, δημιουργεί μία ζωηρή αντιπαράθεση με τον πλούσιον ιδιοκτήτη του. Παρά ταύτα, δεν διαμαρτύρεται. Δεν επικαλείται κοινωνική ισότητα. Δεν βρίζει τον πλούσιο. Ή την κοινωνία μέσα στην οποία ζει. Δεν σήκωσε ποτέ τη γροθιά του. Αυτό το σύγχρονο σύμβολον της εκδικήσεως της κοινωνικής. Ποτέ δεν χόρτασε φαγητό. Και αυτό προήρχετο, που έτρωγε, από τα ψιχουλάκια, από τα σκουπίδια του πλουσίου σπιτιού. Αυτό τι δείχνει; Είχε πολλή ταπείνωση. Δεν ήταν απλώς πτωχός. Αλλά ήταν και άρρωστος. Κάτι περισσότερο. Ήταν πληγιασμένος. Αυτό τον έκανε να απομονούται από τους άλλους ανθρώπους. Τον εσιχαίνοντο. Γεμάτος από πληγές. Κι έτσι ανέπτυσσε και την αρετή της υπομονής. Συντροφιά του είχε τα αδέσποτα σκυλιά. Μόνον αυτά έδειχναν μία φιλική διάθεση απέναντί του. Φαίνεται ότι η πτωχεία στον άνθρωπο, τον καθιστά πιο κοντινό στη Δημιουργία. Όπως αυτή, κατά φυσικό τρόπο προσφέρεται. Το φτωχό παιδί θα παίξει με το χώμα. Πιο κοντά στη δημιουργία. Το πλουσιόπαιδο δεν ξέρω με τι παιγνίδια παίζει. Ο πλούτος, για σκεφθείτε το, απομακρύνει τον άνθρωπο από τη φύση. Η πτωχεία κάνει τον άνθρωπο να είναι πιο κοντά εις την φύσιν. Τον κάνει πιο φυσικόν άνθρωπον. Και οι τροφές του είναι πιο φυσικές. Ο τρόπος του είναι πιο φυσικός. Ο πλούτος δημιουργεί έναν τεχνητό κόσμο, έναν ψεύτικο κόσμο.
Στον φτωχό Λάζαρο ακόμη βρίσκομε και μία αξιοζήλευτη αρετή. Την αγία σιωπή! Στην αγία σιωπή, που πολλά έχει να πει, υπάρχει το μυστήριον της ανθρωπίνης προσωπικότητος. Βρίσκομε τον Ιησούν, ο Οποίος εσιώπα. «Δεν μου αποκρίνεσαι;», του λέει ο Πιλάτος. «Ὁ δέ Ἰησοῦς ἐσιώπα». Ακριβώς γιατί είχε πολλά να πει. Σιωπά εκείνος που έχει πολλά να πει.
Τέλος, η παρουσία του φτωχού απέναντι στον πλούσιο, ήταν μία πρόκληση στον πλούτο. Μία πρόκληση, που θα ΄πρεπε να κάνει αίσθηση και να προκαλεί την ντροπή. Ο πλούσιος έπρεπε να κρύβει το πρόσωπό του μπροστά στη φτώχεια του Λαζάρου. Αλλά όταν λείπει η ντροπή, τότε αναφαίνεται η πρόκληση.
Αγαπητοί, ο Κύριος σήμερα, μας παρουσίασε στην παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου, δύο πρόσωπα. Πρόκειται για δύο θέσεις στη ζωή. Για δύο στάσεις απέναντι στον Θεό και εις τους συνανθρώπους. Σε αυτές ο καθένας μας πρέπει να καθρεπτίζεται. Ούτε ο πλούτος είναι ικανός καθ’ εαυτόν, όπως είπαμε, ούτε η πτωχεία καθ’ εαυτή είναι καλή. Απλώς είναι δύο ευκαιρίες να αναπτύξει ο άνθρωπος την προσωπικότητά του. Και ο φτωχός και ο πλούσιος. Είναι δύο διαφορετικά επίπεδα, που δημιουργούν μία διαφορά δυναμικού θα λέγαμε· που αναπτύσσεται το ανθρώπινον ενδιαφέρον και η ανθρωπίνη αγάπη. Δεν φταίει η διαφοροποίηση στη ζωή. Αλλά η κοινωνική απομόνωση. Αυτή γέννησε τις κοινωνικές επαναστάσεις, τον φθόνο, το μίσος, τον πόλεμο. Η παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου, είναι, αγαπητοί μου, μία μικρογραφία δύο ψυχογραφιών· που πρέπει πάντοτε να μελετούμε και να μαθαίνομε πώς πρέπει να στεκόμαστε απέναντι στον Θεό και τους ανθρώπους.
Έτσι λέγαμε την περασμένη φορά, ότι μπροστά σε αυτό το μυστήριον, πώς το θηρίον υπήρξε, δεν υπάρχει τώρα -πότε τώρα, όταν ήδη ο ιερός Ευαγγελιστής έχει μπροστά του το ξετύλιγμα των εικόνων της Αποκαλύψεως- και θα υπάρξει εις το μέλλον, αλλά πηγαίνει στην απώλεια. Και ότι εκείνοι που θα κατοικούν στην γη, οι θιασώται του θηρίου, και των οποίων τα ονόματα δεν είναι γραμμένα στο βιβλίον της ζωής, αυτοί θα θαυμάσουν, δηλαδή θα απορήσουν και θα πουν: «Πώς αυτό το καταπληκτικό, ότι υπήρξε, δεν υπάρχει, και να, θα ξαναϋπάρξει!». Και σας είχα πει ότι δεν είναι παρά οι θιασώται της ειδωλολατρίας. Αυτό φυσικά πάντοτε στους χώρους των χριστιανικών λαών· διότι όταν μιλάμε για λαούς, οι οποίοι δεν εγνώρισαν το Ευαγγέλιον, λαοί οι οποίοι ζουν ήδη ειδωλολατρικά, γι’ αυτούς θέμα δεν τίθεται. Αυτά ανά πάσα στιγμή τίθενται δια τους Χριστιανούς! Ότι οι Χριστιανοί θα γίνουν νοσταλγοί της ειδωλολατρίας. Αυτά λέγαμε, και συνεπώς αυτοί ως ερασταί και νοσταλγοί της ειδωλολατρίας θα ιδούν να επανέρχεται η ειδωλολατρία. Και θα απορήσουν και θα ειπούν: «Ώστε δεν πέθανε η ειδωλολατρία. Ζήτω οι θεοί του Ολύμπου. Ζήτω οι θεοί του Καπιτωλίου. Ζήτω οι θεοί που λάτρεψαν οι αρχαίοι πρόγονοί μας… Ώστε να λοιπόν, ξαναζεί η ειδωλολατρία...» Αυτά λέγαμε και σας είχα πει ότι είναι ένα πάρα πολύ σπουδαίο θέμα, το οποίον θα παρακαλούσα να προσέξετε ό,τι θα ολοκληρώσουμε σήμερα.
Ιστορικά, μετά Χριστόν, τα πράγματα έχουν ως εξής. Ενικήθηκε ο διάβολος εις τον σταυρόν του Χριστού. Το Ευαγγέλιο αρχίζει να κερδίζει έδαφος και να υποχωρεί η ειδωλολατρία. Το σκοτάδι δηλαδή της ειδωλολατρίας άρχισε να υποχωρεί. Αυτό εκφράζεται με το «και δεν υπάρχει τώρα το θηρίο». Μια μικρή παρένθεση ερμηνευτική· η οποία είναι εκτάκτου ενδιαφέροντος, μόνο που δεν φθάσαμε ακόμα εκεί, αλλά επειδή πολλούς ενδιαφέρει και το σημείο αυτό έχει ακριβώς την θέση του, επιτρέψατε να σας την πω. Λέει πιο κάτω το βιβλίον της Αποκαλύψεως ότι ο σατανάς θα δεθεί χίλια χρόνια. Και μετά θα λυθεί, αλλά για λίγο καιρό. Και τότε, βλέποντας ότι δεν έχει πια καιρό, θα επανέλθει με θυμόν εναντίον των Χριστιανών και γενικά των ανθρώπων. Θα δεθεί χίλια χρόνια. Και συνεπώς υποτίθεται αφού ο διάβολος θα δεθεί χίλια χρόνια, εμείς θα έχομε επί της γης την χιλιετή βασιλεία του Χριστού. Είναι ο γνωστός μας Χιλιασμός· που λέγουν οι χιλιασταί ότι θα δεθεί ο διάβολος και θα ζήσουμε χίλια χρόνια επί της γης με τον Χριστό μία μακαρία ζωή.
Αγαπητοί μου, τα χίλια χρόνια που θα δεθεί ο διάβολος, είναι η φρασούλα εδώ «τό θηρίον οὐκ ἔστι». Το οὐκ ἔστι, δεν υπάρχει, σημαίνει είναι δεμένος ο διάβολος. Τι σημαίνει δεμένος; Σημαίνει: η ειδωλολατρία έχει υποχωρήσει. Αυτό σημαίνει ότι επικρατεί ο Χριστιανισμός. Λέμε, οι λαοί οι Χριστιανικοί· που σημαίνει ο διάβολος είναι δεμένος. Με αυτήν την έννοια. Τα 1000 χρόνια δεσίματος, λοιπόν -σχετικός αριθμός το 1000- δείχνει τη χιλιετή βασιλεία του Χριστού, δηλαδή τη διάδοση του Ευαγγελίου. Και όπως προσφυέστατα λέγει ο Ανδρέας Καισαρείας, είναι ο χρόνος του Ευαγγελίου που περικλείεται μεταξύ των δύο παρουσιών του Χριστού. Αλλά στις παραμονές της Δευτέρας του Χριστού παρουσίας, τότε λέγει «καί παρέσται» και τότε θα έλθει πάλι. Θα λυθεί ο διάβολος, κατά την άλλη περικοπή. Θα λυθεί. «Καί παρέσται». Και θα είναι. Είναι μέλλων του πάρειμι. Και θα είναι· που σημαίνει αυτό που θα πούμε τώρα. Ότι θα θαυμάσουν οι θιασώται του Αντιχρίστου, της ειδωλολατρίας, και θα πουν: «Μα δεν πέθανε η ειδωλολατρία;».
Λοιπόν. Είναι γνωστό ότι η Βυζαντινή αυτοκρατορία καλλιέργησε ή μάλλον εξήπλωσε τον Χριστιανισμόν. Εστάλησαν ιεραπόστολοι σε Ανατολή και Δύση μέχρι Ινδιών, μέχρι Ρωσίας, μέχρι Αβυσσηνίας, μέχρι –αν και δεν είναι της Βυζαντινής αυτοκρατορίας το τελευταίο- μέχρι τας Βρετανικάς νήσους, όπως λέγουν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Δηλαδή στη Δύση. Αν και αυτό είναι προ της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Αλλά προς Ινδίας, προς Βορράν και προς Νότον είναι έργον της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ο άγιος Αθανάσιος έστειλε τον άγιο Φρουμέντιο εις την Αβυσσηνία. Ο άγιος Κύριλλος και ο άγιος Μεθόδιος, Θεσσαλονικείς, τον 10ον αιώνα, αδελφοί κατά σάρκα επήγαν εις τους Σλάβους και τους εξεχριστιάνισαν. Συνεπώς η Βυζαντινή αυτοκρατορία έπαιζε έναν πάρα πολύ σημαντικό ρόλο εις την εξάπλωση του Ευαγγελίου.
Όμως σε αυτήν την χριστιανικοτάτην Βυζαντινή αυτοκρατορία υπέβοσκε πάντοτε η ειδωλολατρία. Το θηρίο δηλαδή «οὐκ ἦν», δεν ήτο. Ήτο δεμένο. Αλλά υπέβοσκε. Όταν λέγει ότι «ήτο δεμένο», δεν σημαίνει ότι είχε εξαφανιστεί ο διάβολος. Δεν μπορούσε να ενεργήσει. Όπως λέγει ο Ανδρέας και ο Αρέθας, είχε απονευρωθεί. Υπέβοσκε όμως η ειδωλολατρία. Μία αναλαμπή αυτής της ειδωλολατρίας είναι ο Ιουλιανός ο παραβάτης. Αργότερα, επειδή δεν μπορούσε στα κεφάλια μερικών λογίων του Βυζαντίου να κατανοηθεί ο σταυρικός πυρήν του Ευαγγελίου, δηλαδή η άρνησις του κόσμου εν εννοία πνευματική, γι'αυτό άρχισε η θεολογική σκέψις των λογίων να γίνεται περισσότερον και περισσότερον φιλοσοφική. Από θεολογική.
Αυτό το διακρίνουμε σε πολλούς λογίους. Βέβαια, η παιδεία τους ήτο και παιδεία των ελληνικών γραμμάτων. Μερικοί όμως παρέκλιναν και εγίνοντο ερασταί του αρχαίου πνεύματος. Έτσι, βασικό θέμα ετέθη ως εξής. Εις τον Χριστιανισμόν υπάρχει η ούτως ειπείν απαγόρευσις της ικανοποιήσεως των αισθήσεων. Αλλά γιατί να υπάρχει αυτή η απαγόρευσις; Γιατί να μη χαρούμε τη ζωή όπως μας προσφέρεται; Κατά φυσικόν τρόπον. «Άρα λοιπόν μέσα στον Χριστιανισμό», είπαν οι λόγιοι αυτοί, «υπάρχει η αναβίωσις ενός στοιχείου δυαλιστικού». Δυαλισμός θα πει ένα στοιχείο που είναι διπλούν. Το στοιχείο της ύλης και το στοιχείο του πνεύματος. Και έρχονται σε μία αντίθεση. Ένας κύριος εκπρόσωπος αυτού του πνεύματος ήτο ο Γεμιστός ο Πλήθων που πέθανε ένα χρόνο προ της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως, το 1452, στον Μυστρά της Πελοποννήσου. Έχομε κι άλλους όμως ομοίους με τον Πλήθωνα. «Γιατί λοιπόν να μην έχει κανείς μία ενοποίηση των δυνάμεων της φύσεως; Γιατί να μην υπάρχει μία ενοποίησις ψυχής και σώματος; Και να βάλομε αυτά τα δύο να συγκρούονται, ψυχή με σώμα; Γιατί να εισάγει ο Χριστιανισμός δυαλισμόν;». Περιττό να σας πω ότι αυτά δεν είναι καθόλου σωστά, διότι αντιθέτως ο Χριστιανισμός κατήργησε κάθε δυαλιστικό στοιχείο· διότι δέχεται έναν Θεόν σαρκός και πνεύματος. Αν υπάρχει μία αντίθεσις ανάμεσα στη σάρκα και στο πνεύμα, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Τίς μετρήσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου;». Ομιλεί εξ ονόματος του μεταπτωτικού ανθρώπου. Και ευθύς παρακάτω ο Απόστολος Παύλος δοξολογεί τον Χριστόν ότι τον ηλευθέρωσε ο Χριστός, ακριβώς απ’ αυτό το δυαλιστικό στοιχείο. Δυαλιστικό. Ο δυαλισμός λοιπόν, η δυαρχία δεν υπάρχει στον Χριστιανισμόν. Και αν σου πει ο άλλος «δεν θα φας αυτό, θα κάνεις εγκράτεια εκεί», δεν είναι γιατί υπάρχει κάτι κακό στην ύλη, εις το σώμα. Αλλά δια λόγους ασκήσεως, επειδή υπάρχει ο μεταπτωτικός άνθρωπος, να υπάρξει ο αγώνας να έρθομε εις τον καινούριο άνθρωπο.
Αυτά όμως μέχρι σήμερα, αγαπητοί μου, προσέξατε, ,δεν μπορούσαν να κατανοηθούν. Πάρτε το θέμα της εγκρατείας. Να το πω έτσι ωμά ωμά όπως το λένε οι άνθρωποι, γιατί τα πήρα εγώ φιλοσοφικά, να σας τα πω ωμά, πρακτικά. «Παντρεύτηκα», λέει, «και μου απαγορεύεις να συνέρχομαι με τη γυναίκα μου; Για ποιον λόγο; Αμαρτία είναι;». Κι όταν η σύζυγος πει στον άνδρα: «Ξέρεις, είναι σαρακοστή». «Γιατί σε παντρεύτηκα; Αμαρτία είναι;». Να τα πούμε έτσι ωμά ωμά. Δεν είναι αμαρτία, αδελφέ μου, γιατί δεν υπάρχει δυαρχία, δεν υπάρχει δυαλισμός, αλλά θα γίνεις σάρκα αν δώσεις τον εαυτό σου στις αισθήσεις σου. Μας το πληροφορεί η Ιστορία. Τι συνέβη εις την εποχή του κατακλυσμού του Νώε; «Οὐ μὴ καταμείνει τό πνεῦμα μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τόν αἰῶνα διὰ τό εἶναι αὐτοὺς σάρκας». Έγιναν σαρκικοί άνθρωποι. Δεν το καταλαβαίνεις αυτό, αδελφέ μου; Ότι είσαι ο μεταπτωτικός άνθρωπος και ότι έχεις μίαν ευαισθησίαν; Και έλκεσαι από τις αισθήσεις σου και γίνεσαι χώμα; Αυτό που είπε ο Θεός στον διάβολο, στο φίδι: «Όλες τις μέρες της ζωής σου χώμα θα τρως. Θα σέρνεσαι- στον διάβολο το λέγει αυτό, ε; Τι θα πει, γιατί το φίδι είναι δημιούργημα του Θεού και το φίδι δεν είχε πρώτα ποδάρια και τα απέβαλε μετά, αλλά είναι τούτο: «ω διάβολε ουδέποτε θα ορθώσεις κεφάλι να δεις κάτι πνευματικό, κάτι που είναι πιο πάνω από τον εαυτό σου. Πάντα θα έχεις το κεφάλι σου προς τα κάτω να τρως ύλη, να τρως αμαρτία, να τρως εκείνο που δεν θα ‘πρεπε να τρως, ω διάβολε». Κι εσύ, άνθρωπε, που παρεσύρθης από τον διάβολο, δεν το καταλαβαίνεις, αδελφέ μου; Δεν υπάρχει δυαρχία. Ο Θεός έκανε το σώμα, ο Θεός έκανε και το πνεύμα. Ο Θεός έκανε και το γενετήσιο. «Δοξάσατε οὖν τον Θεόν», λέγει ο Απόστολος Παύλος, Α΄Κορινθίους έκτο κεφάλαιο, τελευταίος στίχος. «Δοξάσατε δὴ τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦΘεοῦ».
Έτσι, οι φιλοσοφούντες αυτοί, λίγο θεολογούντες και περισσότερον φιλοσοφούντες και περισσότερο παρασυρόμενοι από τις αισθήσεις τους, άρχισαν να λένε, γιατί να μην υπάρχει μία ελευθερία, και να μην υπάρχει μία ενοποίησις σώματος και ψυχής, αλλά να έρχεται ο Χριστιανισμός, λέγει: «Μη αυτό, μη εκείνο». Παρανόησις. Βλέπετε η αδυναμία της ζωής; Των βιωμάτων; Της σαρκός; Όταν ο άνθρωπος δεν ζει χριστιανικά, βλέπετε τι πονηρά δόγματα γεννάει; Όπως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος; Λοιπόν, ποιος θα ικανοποιήσει το θέμα της ενοποιήσεως πνεύματος και σαρκός; Σώματος; Το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Δηλαδή, επαναφορά εις την ειδωλολατρία της αρχαιότητος. Εκεί θα ξαναβρούμε πάλι την αρμονία και την ισορροπία της ανθρωπίνης υπάρξεως. Σας το εξήγησα λοιπόν. Αυτό το ίδιο πνεύμα υπάρχει μέχρι σήμερα. Και ογκούται, μεγαλώνει. Σας είπα, ένας εκπρόσωπος αυτούς του πνεύματος ήτο ο Πλήθων. Αν διαβάσετε την Ιστορία της εποχής εκείνης, πώς αυτός πήγε στην Ιταλία, πώς τα ελληνικά γράμματα έλαμψαν στην Ιταλία κλπ. κλπ. και πώς ακόμη μεταφέρθηκε αυτό το πνεύμα που υπέβοσκε στη Δύση και δημιουργήθηκε η γνωστή Αναγέννησις στη Δύση, η οποία Αναγέννησις στη Δύση δεν ήταν τίποτε άλλο, οι υποβόσκουσες αυτές φιλοσοφιλοθεολογικές ιδέες του Βυζαντίου. Αποτέλεσμα, ερασταί κι εκείνοι της αρχαιότητος στη Δύση, στην Ιταλία κυρίως, άρχισε να δημιουργείται η Αναγέννησις, η νοσταλγία της ειδωλολατρίας, γέννημα της οποίας αναγεννήσεως είναι ο δικός μας Θεόφιλος Καΐρης, μόλις του περασμένου αιώνος. Στα μέσα του περασμένου αιώνος απέθανε ο Θεόφιλος Καΐρης στη Σύρο. Κληρικός ήτο. Και στην Άνδρο είχε κάνει ένα ορφανοτροφείον, στην πραγματικότητα δεν ήταν παρά μία σχολή, συγκέντρωνε πολλούς μαθητάς, εκατοντάδες μαθητάς. Απ’ όλη την Ελλάδα, στην προσπάθειά του όχι μόνο να δώσει μόρφωση, δίδασκε όλα τα μαθήματα, Μαθηματικά, Φυσική, Φιλοσοφία, Ελληνικά, όλα τα μαθήματα, μόνος του· όχι μόνο αυτό, αλλά προσπάθησε να δημιουργήσει μια καινούρια θρησκεία. Με καινούριο τελετουργικό, με νέους ύμνους και με καινούριες προσευχές. Στο βάθος λοιπόν ήτο παιδί της Αναγεννήσεως της Δύσεως, η οποία Αναγέννηση της Δύσεως ήτο παιδί των βυζαντινών εραστών της ειδωλολατρίας.
Με όλα αυτά που σας είπα, θέλω να καταλάβετε ότι η ειδωλολατρία δεν πέθανε. Δυστυχώς η Δύσις, η Ευρώπη, παρέμεινε πιστή σ’ αυτές τις ελληνικές αρχές, και προ πολλού έχει απεμπολήσει τον Χριστιανισμόν. Προ πολλού. Μη σας κάνει εντύπωση. Ακόμη, αν θέλετε, στη Δύση επεκράτησε και έμεινε ο Αρειανισμός. Πάρα πολλοί Ευρωπαίοι Χριστιανοί στην πραγματικότητα είναι Αρειανισταί. Ήτοι αρνούνται την θεανθρωπίνη φύση του Ιησού Χριστού. Από τη στιγμή που αρνείσαι τη θεανθρωπίνη φύση του Χριστού, ένα βηματάκι και βρέθηκες στην ειδωλολατρία. Διαβάστε το βιβλίο αυτό του πατρός Ιουστίνου Πόποβιτς, «Άνθρωπος και Θεάνθρωπος», και θα δείτε εκεί ανάγλυφα αυτά που σας λέγω τώρα. Το αποτέλεσμα; Το πνεύμα της ειδωλολατρίας άρχισε να εξαπλούται και να δυναμώνει και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα μετά το 1821 ήρθε αυτός ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, και ονομάστηκε μετά «ο Ελληνικός Διαφωτισμός». Στην Ευρώπη έχομε πάρα πολλά μεγάλα ονόματα που επέδρασαν εις την Ιστορίαν της Ευρώπης, που ήσαν ειδωλολάτραι. Ο Βάγκνερ, αυτός ο μεγάλος μουσουργός, ήτο ειδωλολάτρης. «Ο Πάρσιφαλ», το έργο αυτό που έκανε, ήτο ειδωλολατρικό. Ο Νίτσε ήτο εραστής του ελληνικού πνεύματος, ήτο ειδωλολάτρης. «Η γέννηση της τραγωδίας» που έγραψε ο Νίτσε κ.ο.κ. Έτσι, ερχόμενο το πνεύμα αυτό της αναβιώσεως της αρχαιότητος και στην Ελλάδα, θα ’χα να σας σημειώσω το εξής, αγαπητοί μου. Μέσα σ’ αυτά τα 150 χρόνια ελεύθερου βίου στην Ελλάδα, σας είπα ένα παράδειγμα του Θεόφιλου Καΐρη, αν διαβάσετε τον βίο του, ήδη αφού τον κατεδίκασε η Εκκλησία, τον αφόρισε η Εκκλησία, μεγάλα πρόσωπα της ελληνικής πολιτείας τον είχαν ήδη συμπαθήσει, γιατί είχαν συντονιστεί με το πνεύμα του. Βεβαίως. Σημειώσατε ακόμα ότι μόλις πριν από δέκα χρόνια, ένα πρόσωπο μού είχε πει, επίσημο πρόσωπο, ότι είχε συσταθεί σύλλογος στην Αθήνα προς αναβίωσιν του δωδεκαθέου του Ολύμπου. Θα σταυροκοπιόσαστε ίσως. Όπως κι εγώ άμα το άκουσα τότε, εσταυροκοπήθηκα.
Ακόμα, είχε γίνει μία απόπειρα να γίνει ένας σύλλογος στον Μυστρά της Πελοποννήσου με την επωνυμία του Πλήθωνος, την οποία προσπάθεια έκανε ένας καθηγητής της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, μόλις, μακαρίτης, ας μην πω το όνομά του. Δηλαδή να αναβιώσει το πνεύμα του Πλήθωνος που ήταν ειδωλολάτρης. Είχε αρνηθεί δηλαδή το Ευαγγέλιο, τον Χριστιανισμόν. Βεβαίως ετάφη, αν το θέλετε κι αυτό, με χριστιανικό δόγμα. Γιατί ουδέποτε φανερά είπε τις ιδέες του, αλλά πάντοτε κρυφά, γιατί ήξερε ότι θα διωχθεί. Ένα βιβλίο του, «Οι Νόμοι», έπεσε στα χέρια του Γεωργίου Σχολαρίου, ο οποίος το έκαψε. Ήταν φανερά εκεί, αυτό δεν δημοσιεύτηκε, μόνο έπεσε στα χέρια του Σχολαρίου του Γεωργίου, ο οποίος έγινε μετά, έγινε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, για την Ιστορία σας το λέγω αυτό, το έκαψε διότι έφριξε όταν είδε τι έγραφε μέσα εκεί ο Πλήθων.
Όλοι λοιπόν αυτοί, αγαπητοί μου, οι νοσταλγοί, είναι εκείνοι που βλέπουν το θηρίον ότι «ἦν, καὶ οὐκ ἔστι καὶ παρέσται» και θα έλθει. Μάλιστα ο Πλήθων είχε πει το εξής, μία χαρακτηριστική φράση. Όταν κάποτε την είχα διαβάσει αυτή τη φράση του, μου έμεινε πολύ μέσα μου, στάθηκα να την σκεφθώ πολύ. Είπε: «Και όμως μία μέρα η Ελλάς θα ξαναγυρίσει στην ειδωλολατρία». Είναι αλήθεια, είναι αλήθεια! Το βεβαιώνει το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Από τους Έλληνές μας, λίγοι θα μείνουν σωστοί Χριστιανοί. Δεν είναι τυχαίο, αγαπητοί μου, αλλά θεόπνευστο εκείνο που γράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, και με αυτό τελειώνει την πρώτη του Καθολική επιστολή: «Τεκνία, φυλάξασθε ἀπὸ τῶν εἰδώλων». Είναι η τελευταία του παραγγελία. «Παιδάκια, φυλάγεσθε από τα είδωλα».
Ο Μασωνισμός, καθαρή ειδωλολατρία, μπερδεμένος με τον Ινδουισμό κτλ., ο Μασωνισμός είναι μία οδός προς ειδωλολατρία. Οι ταλαίπωροι Ορθόδοξοι Έλληνες Χριστιανοί μας που παρασύρονται από τον Μασωνισμόν… Το Ρόταρυ; Είναι ο προθάλαμος του Μασωνισμού. Οι Λάιονς; Οι Ζόντα, που είναι στις γυναίκες; Το Ροταράκ, που είναι για τα παιδιά; Το μικρό Ρόταρυ, θα λέγαμε. Όλα αυτά είναι κηπευτικά, είναι περιβολάκια, που δημιουργούν τα φιντανάκια για τον Μασωνισμό και την ειδωλολατρία.
Κάποτε η στοά της Ολλανδίας ή του Βελγίου, δεν ενθυμούμαι αυτή τη στιγμή, ήθελαν να ξεσκεπάσουν τους σκοπούς του Μασωνισμού. Και η πονηρά στοά της Αγγλίας, που υπήρξε πάντοτε πονηρή στην πολιτική της, απήντησε: «Δεν ήρθε ακόμα η ώρα». Δηλαδή, τι θα ξεσκέπαζαν; Ότι ο Μασωνισμός φέρνει αυτή την καινούρια θρησκεία. Τι; Την ειδωλολατρία. Ναι, αγαπητοί μου, ναι! Ποτέ μη συμβιβαστείτε με αυτά τα πράγματα, όσα και αν λέγουν ότι δεν είναι. Είναι ψεύτες! Και είναι και υποκριτές αυτοί οι άνθρωποι. Είναι ψεύται και υποκριταί. Εκτός κι αν πια είναι κάποιος τόσο χαζός από τους Μασώνους, έχει περάσει μόνο στον πρώτο, δεύτερο βαθμό, δεν καταλαβαίνει πολλά πράγματα, μπήκε από συμφέροντα οικονομικά, δεν ξέρω τι, να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες του και τις αναρριχήσεις του στην κοινωνική κλίμακα κλπ. και να μην καταλαβαίνει. Όμως είναι ειδωλολατρία. Τα 33 σκαλοπάτια που ανεβάζουν οι Μασώνοι δεν είναι παρά μία μύησις στα βαθύτερα και βαθύτερα της ειδωλολατρίας, δηλαδή του σατανά.
Έτσι θα γράψει ο Απόστολος Παύλος θεοπνεύστως: «Βλέπετε μή τις ὑμᾶς ἔσται ὁ συλαγωγῶν διὰ τῆς φιλοσοφίας καὶ κενῆς ἀπάτης». «Προσέξτε», λέγει, «μη σας συλαγωγήσει κανείς με τη φιλοσοφία και την κούφια απάτη κατά την παράδοση των ανθρώπων κατά τα στοιχεία του κόσμου και ου κατά Χριστόν». Αυτό θα λέγαμε κι εμείς, αγαπητοί μου, αν αυτοί στέκονται θιασώται της ειδωλολατρίας, ας προσέξουμε εμείς πολύ.
Εκείνα που ήδη ερμηνεύει ο άγγελος εις τον Ιωάννην, ενθυμείσθε από την περασμένη φορά, είναι γριφώδη και μυστηριώδη και συσκιασμένα, παρά την ερμηνεία, και επειδή χρήζουν κι αυτά ερμηνείας, γι΄αυτό σημειώνει εκεί ο ιερός Ευαγγελιστής. Είμεθα στο 17 κεφάλαιο, στίχος 9: «Ὧδε ὁ νοῦς ὁ ἔχων σοφίαν». «Εδώ είναι ο νους που έχει σοφία». Τι θα καταλάβει από τα γραφόμενα στο βιβλίο της Αποκαλύψεως; Ποία σοφία; Ο Ανδρέας Καισαρείας λέγει: «Πνευματικῶν ὂντων τῶν ἐρμηνευομένων, πνευματικῆς σοφίας, καί οὐ κοσμικῆς, χρεία πρός τό νοῆσαι τά λεγόμενα». «Έχουμε ανάγκη σε πνευματικά πράγματα, πνευματική σοφία, όχι κοσμική σοφία, όχι εκείνη την οποία χρησιμοποιούμε στα σχολεία μας ως γνώση και σοφία. Αλλά τη σοφία του Αγίου Πνεύματος για να καταλάβομε αυτά τα πνευματικά».
Αυτήν την προδιαγραφήν αυτής της σοφίας την θέτει ως εξής ο Σολομών, στο βιβλίο του «Σοφία Σολομώντος» στο 8ο κεφάλαιο. Λέγει: «Εἰ δὲ καὶ πολυπειρίαν ποθεῖ τις(‘’Αν κανείς ποθεί να γίνει πλούσιος σε πείρα’’, βλέπετε, λέει ‘’πολυπειρία’’, δεν λέει ‘’πολυνοημοσύνη’’ ή ‘’πολυνόησιν’’ ή ‘’πολυγνωσία’’. Πολυπειρία, διότι στους Εβραίους η σοφία δεν είναι ένα προϊόν της διανοίας, αλλά είναι μία γνώσις ολοκλήρου του ανθρώπου. Είναι γνωστό ότι πολλά πράγματα δεν τα γνωρίζουμε με τον νουν μας, τα γνωρίζουμε με την καρδιά μας. Είναι πολλά πράγματα που δεν τα γνωρίζουμε με τη σκέψη μας, αλλά με το σώμα μας. Δεν είναι κάτι που θα γνωρίσω, το φως, η διάνοιά μου δεν μπορεί να γνωρίσει το φως. Το φως θα το γνωρίσω με τα μάτια μου. Τα υλικά μου μάτια. Την αίσθηση του θερμού, του ψυχρού, του πόνου, αυτά όλα είναι γνώσεις, αλλά δεν είναι γνώση διανοητική. Είναι γνώσις των αισθήσεων, του σώματος. Συνεπώς όταν λέγει εδώ πολυπειρία, εννοεί την γνώσιν όλην εκείνην που καλύπτει όλα τα στοιχεία εκείνα που μπορεί ο άνθρωπος να αποκτήσει την γνώσιν. Και η ψυχή και το σώμα. Δηλαδή είναι πλούσιο αυτό, είναι πάρα πολύ πλούσιο), «Εἰ δὲ καὶ πολυπειρίαν ποθεῖ τις οἶδε τὰ ἀρχαῖα καὶ τὰ μέλλοντα εἰκάζειν -γνωρίζει τα αρχαία και τα μέλλοντα ομοίως, γνωρίζει, εικάζει». Ποια είναι αυτή που γνωρίζει τα αρχαία και τα μέλλοντα εικάζει; Είναι η Ενυπόστατος Σοφία. Ποια είναι η Ενυπόστατος Σοφία; Είναι η Σοφία που είναι πρόσωπο. Και αυτή που κατόπιν ενηνθρώπησε. Ο Θεός Λόγος, ο Ιησούς Χριστός- καὶ λύσεις αἰνιγμάτων -δηλαδή λύσεις γριφωδών πραγμάτων-, σημεῖα καὶ τέρατα προγινώσκει καὶ ἐκβάσεις καιρῶν καὶ χρόνων». Τα ξέρει όλα. Συνεπώς, μπροστά στη Σοφία του Θεού, μένοντας έκπληκτος ο Σολομώντας παίρνει αυτή την απόφαση: να εγκολπωθεί τη σοφία. Και λέγει: «Ἒκρινα τοίνυν ταύτην ἀγαγέσθαι πρὸς συμβίωσιν, εἰδὼς ὅτι ἔσται μοι σύμβουλος ἀγαθῶν». «Έτσι λοιπόν έκρινα, αυτή να την πάρω να συμβιώσω μαζί της, γιατί θα μου γίνει σύμβουλος αγαθών πραγμάτων». Είναι ο «νοῦς Χριστοῦ», που λέγει ο Απόστολος Παύλος. Όταν έχεις Χριστόν μέσα σου και έχεις «νοῦν Χριστοῦ», τότε εκείνο το οποίον σου προβάλλεται μπορείς να το κατανοήσεις, να το καταλάβεις, όταν ο άλλος δεν το καταλαβαίνει. Αυτός ο «νοῦς Χριστοῦ», αυτή η Σοφία του Χριστού, μη νομίζετε ότι μας χρειάζεται σε πολύ υψηλά θέματα. Φερ΄ειπείν, να κατανοήσουμε τα μέλλοντα γενέσθαι, που μας περιγράφει το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Αγαπητοί μου, αυτόν τον «νοῦν Χριστοῦ» τον έχομε ανάγκη και δια τον καθημερινόν μας βίο. Απόδειξις, πράγματα πολύ απλά που τα βλέπει εκείνος που έχει νουν Χριστού, οι άνθρωποι που δεν έχουνε νουν Χριστού δεν τα βλέπουνε. Επαναλαμβάνω, πράγματα της καθημερινότητος. Και έχομε ανάγκη λοιπόν από αυτήν την άνωθεν σοφία. Έχομε ανάγκη από τον Χριστόν. Να εγκατοικεί μέσα μας. Για να μπορούμε με τον νου του Χριστού να βλέπομε και να κρίνομε όλα τα πράγματα του κόσμου τούτου.
Σας είχα πει ότι το θηρίον, οι θιασώται του θηρίου είπαν: «ᾞν», ήτο, τώρα δεν είναι , θα είναι. Υπάρχει και ένα τέταρτο. «Καὶ εἰς ἀπώλειαν ὑπάγει». Οι Χριστιανοί βλέπουν τρία συν το τέταρτο. Οι μη Χριστιανοί βλέπουν μόνο τα τρία και το τέταρτο δεν το βλέπουν. Λέγουν: Θα αναγεννηθεί η ειδωλολατρία. Και θα μείνει η ειδωλολατρία. «Επιτέλους, αρκετά μας ταλαιπώρησε ο Χριστιανισμός. Αρκετά μας ταλαιπώρησε! Ας πάει στην άκρια πια. Δοκιμάστηκε, άχρηστος είναι!». Όμως η ειδωλολατρία θα πάει στην απώλεια και ο Χριστιανισμός θα λάμψει, που θα είναι η τελευταία μάχη που θα δώσει, θα το δούμε στη συνέχεια, το Αρνίον εναντίον των δυνάμεων του κακού. Αυτό όμως το βλέπει μόνο εκείνος που έχει νουν Χριστού.
Απόσπασμα από την 69η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».
Λέγαμε, αγαπητοί μου, την περασμένη φορά ότι θα στραφεί ο Αντίχριστος, το θηρίον, με τους δέκα βασιλείς - σχηματικός αριθμός- και θα πολεμήσει εναντίον του Αρνίου, με τη διαφορά μόνο πως τώρα αυτός ο πόλεμος δεν θα είναι υπέρ του Αντιχρίστου, δηλαδή εις την πρώτην περιγραφή του θηρίου στο 13ο κεφάλαιο γράφει: «Καὶ ἐδόθη αὐτῷ πόλεμον ποιῆσαι μετὰ τῶν ἁγίων καὶ νικῆσαι αὐτούς». «Δόθηκε», λέγει, «του παρεχωρήθη δηλαδή του θηρίου από τον Θεόν -είναι το κατά παραχώρησιν θέλημα- να δημιουργήσει διωγμόν εναντίον των αγίων -των πιστών- και να τους νικήσει τους πιστούς». Τώρα τα πράγματα αλλάζουν. Η νίκη του Αντιχρίστου κατά των αγίων του Θεού ήτο τότε μία παραχώρησις, και η νίκη των αγίων δεν ήτο βεβαίως μία προσκύνησις του Αντιχρίστου, αλλά υποβολή των σε διωγμούς και μαρτύρια, μην το ξεχνούμε· όταν λέγει «θα νικήσει το θηρίον». Τώρα όμως το Αρνίον, ο Ιησούς Χριστός, νικά τον Αντίχριστον και τις αντίθεες δυνάμεις, και η νίκη αυτή, όπως μας λέγει ο Ιερός Ευαγγελιστής, μοιράζεται με τους πιστούς. Πρόκειται περί της εσχατολογικής νίκης του Χριστού και των αγίων Του.
Ο δεύτερος ψαλμός περιγράφει άριστα αυτήν την ιστορική νίκη και εσχατολογική ταυτοχρόνως, βεβαίως, πραγματικότητα. Θα άξιζε πολύ ο κόπος να κάνομε μία ανάλυση αυτού του 2ου ψαλμού. Παρακαλώ παρακολουθήσατε, εφόσον μάλιστα το Ψαλτήρι το διαβάζουμε, ώστε να συνειδητοποιούμε εκείνα τα οποία διαβάζουμε εις το Ψαλτήρι.
Ο 2ος ψαλμός: «Ἱνατί ἐφρύαξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά;». «Ως προς τι «ἐφρύαξαν» τα «ἔθνη» και οι λαοί εσκέφθηκαν μάταια και κουτά και άδεια πράγματα;» Από τον πρώτο στίχο μάς εισάγει, αγαπητοί μου, στον πυρήνα του βιβλίου της Αποκαλύψεως· που είναι ο πόλεμος των αντίθεων δυνάμεων κατά του Ιησού Χριστού και της Εκκλησίας Του. Και αναφέρεται εις τα έθνη· ως προς τι, λέγει, «ἐφρύαξαν» τα «ἔθνη»· ως προς τι, τι έχουν να βγάλουν, αφού η εσχατολογία ανήκει ως νίκη εις το Αρνίον. Εις τον Ιησούν Χριστόν. Εις τον Χριστιανισμόν, εις την Εκκλησίαν. Τι έχουν να βγάλουν με διαβουλεύσεις επί διαβουλεύσεων, εφόσον τελικά θα νικηθούν;
«Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐτοῦ». «Παρέστησαν οι βασιλείς της γης και οι άρχοντες μαζεύτηκαν επί το αυτό, στην ίδια γνώμη - τρόπον τινά και στον ίδιο τόπο- εναντίον του Κυρίου και εναντίον του Χριστού Αυτού». Προσέξτε εδώ διάκριση: «εναντίον του Θεού και εναντίον του Χριστού»· που δείχνει ότι, πολλοί λένε, πολλοί λένε: «Πιστεύω εις τον Θεό, αλλά δεν δέχομαι τον Ιησού Χριστόν». Ο Χριστός είπε: «Εκείνος που δεν έχει τον Υιόν, δεν έχει και τον Πατέρα». Ας είναι· αυτή η διάκρισις, βλέπετε -10ος αιών περίπου προ Χριστού- διάκρισις μεταξύ Θεού και Χριστού. Όχι ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός, αλλά αναφέρεται εις τον ενανθρωπήσαντα Υιόν του Θεού με τον τίτλον Μεσσίας. Χριστός.
Εδώ βλέπομε μία συμμαχία. Όπως διαβάσαμε εις την Αποκάλυψη, οι βασιλείς με το θηρίον, μαζεύονται, έχουν μίαν γνώμην εναντίον του Ιησού Χριστού, εναντίον του Αρνίου. Εδώ έχομε μίαν συμμαχίαν με κακόν σκοπόν. Τι είπαν αυτοί; «Διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν».Αυτό το «αὐτῶν» είναι του Κυρίου και του Χριστού Του. Ποιοι είναι οι δεσμοί του; Είναι οι νόμοι του Ευαγγελίου. Συνεπώς, όταν λέγει: «Ελάτε να διαρρήξομε», σημαίνει «να αποχριστιανιστούμε». Είναι όλες εκείνες οι διαβουλεύσεις των λαών, των χριστιανικών λαών, για να επέλθει αποχριστιάνισις.
Είναι κάτι που το βλέπουμε ιδιαιτέρως στην εποχή μας. Σε καμία άλλη εποχή, αγαπητοί μου, δεν σημειώθηκε ιστορικά, προσπάθεια αποχριστιανίσεως ενός χριστιανικού λαού. Μπορεί ένας λαός να πήρε αιρετική φόρμα, αλλά να αποτινάξει τον Χριστιανισμόν, όχι. Φυσικά όταν λέω στην εποχή μας, σημειώσατε ότι στην Ευρώπη τουλάχιστον, συνέβη, όχι με τη διαμαρτύρηση, διότι η διαμαρτύρησις δεν είναι αποτίναξις του Χριστιανισμού, αλλά αποτίναξις της διοικήσεως της Ρώμης, αλλά με την Αναγέννηση. Την ευρωπαϊκήν Αναγέννησιν. Έχομε μία προσπάθεια, εκεί είναι το ξεκίνημα της αποτινάξεως δήθεν του ζυγού του Χριστιανισμού. Ότι βεβαίως η Δύσις έκανε πολλά λάθη, η διοίκησις, η εκκλησιαστική διοίκησις έκανε πολλά λάθη, αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Δεν τίθεται θέμα. Αλλά δεν σημαίνει κατά τη λαϊκή παροιμία: «Πονάει μάτι, βγάζει μάτι και πονάει δόντι, κόβει κεφάλι». Δεν σημαίνει δηλαδή ότι επειδή η διοίκηση είναι διεφθαρμένη, ότι θα αποτινάξομε τον Χριστιανισμόν. Είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Εν τοιαύτη περιπτώσει, βλέπει κανείς εδώ πώς σκέπτονται να διαρρήξουν τους δεσμούς των από τον Χριστόν και τον Θεόν, και να τον απορρίψουν τον ζυγόν· δηλαδή τον Χριστιανισμόν.
«Ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς ἐκγελάσεται αὐτούς, καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτούς». «Αυτός που κατοικεί στους ουρανούς θα τους εκγελάσει». Είναι, θα λέγαμε, αυτός ο ειρωνικός τρόπος, ότι «Άνθρωποι, τι επιχειρείτε, είναι πολύ κουτό». Και ο Κύριος θα τους μυκτηρίσει. «Μυκτηρίζω» θα πει «πιάνω τη μύτη μου» και ήταν ένας τρόπος αποδοκιμασίας, τον οποίον χρησιμοποιούσαν οι Εβραίοι. Και λέγεται «μυκτηρίζω». Πιάνω τους μυκτήρες. Τα ρουθούνια. Και ήταν τρόπος, σας είπα, αποδοκιμασίας. Τι σημαίνει εδώ; Ότι «είσαστε τόσο ανόητοι που τα βάζετε με τον ουρανόν», δηλαδή με άλλα λόγια «είσαστε καταγέλαστοι. Καταγέλαστοι!».
«Τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς». Ποιος; Ο Θεός. Που σημαίνει, έχομε μίαν προαπαρασκευή της Κρίσεως. Όταν «ἐν ὀργῇ» λέει θα στραφεί εναντίον των και με θυμό και «ταράξει αὐτούς». «Ταρακουνήσει». Αυτό ξέρετε τι σημαίνει; Τι κλείνει αυτή η φράσις; Τις τρεις επτάδες των πληγών. Με σκοπό να συνέλθουν οι άνθρωποι αυτοί και να επιστρέψουν και να μετανοήσουν. Θα το δούμε και λίγο πιο κάτω.
«Ἐγὼ δὲ κατεστάθην βασιλεὺς ὑπ᾿ αὐτοῦ ἐπὶ Σιὼν ὄρος τὸ ἅγιον αὐτοῦ». Ποιος «Ἐγὼ»; «Εγώ ο Χριστός. Εγώ ο Χριστός». Διότι λέγει: «κατεστάθην ὑπ᾿ αὐτοῦ» του Θεού. Του Θεού Πατρός. «Βασιλεύς εις την Σιών». Θυμόσαστε εκείνο το όραμα, το Αρνίον επί της Σιών με τις 144.000; Δηλαδή «παρά την λύσσαν και τον φρυαγμόν των εθνών Εγώ επικρατώ». Και πράγματι βλέπομε ότι παρά τους διωγμούς εναντίον της Εκκλησίας, εναντίον του Χριστού, παρά την δυσφήμησιν εναντίον του Χριστού, του τι λέγουν εναντίον του Χριστού, επικρατεί και βασιλεύει ο Χριστός στις καρδιές πολλών εκατομμυρίων ανθρώπων.
«διαγγέλλων τὸ πρόσταγμα Κυρίου. Κύριος εἶπε πρός με· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε». «Τι κάνω αφού κατεστάθην βασιλεύς εις το όρος Σιών; Διαγγέλλω το πρόσταγμα του Κυρίου». Και ποιο είναι το πρόσταγμα του Κυρίου; Το κήρυγμα θα είναι ότι εκείνος που διακηρύσσει ό,τι διακηρύσσει είναι Θεάνθρωπος, συνεπώς διακηρύσσει τη θεανθρωπίνη Του φύση και επιπλέον το Τριαδικόν του Θεού. Το τριαδικόν της Θεότητος. Διότι το κήρυγμα είναι: «Κύριος είπε πρός με-Υἱὸς μου εἶ σύ», Εγώ σήμερα σε έχω γεννήσει»· που σημαίνει ότι είσαι Θεάνθρωπος. Αναφέρεται στην ανθρωπίνη φύση του Χριστού. Για να μην πολυπραγμονώ. Που δείχνει ότι το κήρυγμα είναι τα δύο αυτά δόγματα. Το Τριαδικόν του Θεού, διότι πώς ο Πατήρ λέγει εις τον Υιόν, πώς ο Υιός αποτείνεται στον Πατέρα; Και είναι όμως Ένας ο Θεός. «Εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Κυρίῳ μου - με τον 109 Ψαλμό-· κάθου ἐκ δεξιῶν μου, ἕως ἂν θῶ τοὺς ἐχθρούς σου ὑποπόδιον τῶν ποδῶν σου». Και ερμηνεύοντας ο Κύριος τον Ψαλμόν λέει στους Φαρισαίους και τους άρχοντας κ.τ.λ. και τους νομικούς: «Εάν είναι υιός Δαβίδ ο Χριστός όπως λέτε, πώς τότε ο Δαβίδ εν πνεύματι αγίω αποκαλεί τον απόγονό του ‘’Κύριον’’;». Είναι δυνατόν ο απόγονος να είναι Κύριος; Και να λέγει ο Κύριος εις τον Κύριό μου: «Ο Κύριος, ο απόγονός μου, που είναι Κύριος, εις τον Κύριό μου, ο Οποίος είναι εις τον ουρανό και τον Οποίον Εγώ προσκυνώ. Είπε Κύριος εις τον Κύριόν μου: ”Κάθου ἐκ δεξιῶν μου…’’» κ.ο.κ. Εσιώπησαν οι άρχοντες, οι νομικοί. Που δείχνει εδώ τι; Δείχνει τη θεανθρωπίνη φύση του Ιησού Χριστού. Αυτό είναι το κήρυγμα, αγαπητοί μου. Είναι η σάρκωση του Λόγου και το Τριαδικόν του Θεού. Αυτό είναι ο μυελός του Χριστιανισμού. Αυτό είναι. Όλα τα άλλα είναι επακόλουθα, είναι συνέπειες.
«Αἴτησαι παρ᾿ ἐμοῦ, καὶ δώσω σοι ἔθνη τὴν κληρονομίαν σου καὶ τὴν κατάσχεσίν σου τὰ πέρατα τῆς γῆς», λέγει ο Πατήρ στον Υιόν· ως και άνθρωπον. «Ζήτησε από μένα και θα δώσω σαν κληρονομιά σου τα έθνη και κατοχή σου –«κατάσχεσις»- τα πέρατα της γης». Δηλαδή αυτό που διαβάσαμε προηγουμένως. «Κύριος κυρίων καὶ βασιλεὺς βασιλέων». Πραγματικά, αληθώς, είναι μόνον ο Χριστός. Παρά τον πόλεμον που τον κάνει ο Αντίχριστος.
«Ποιμανεῖς αὐτοὺς ἐν ῥάβδῳ σιδηρᾷ, ὡς σκεύη κεραμέως συντρίψεις αὐτούς». «Θα τους ποιμάνεις με σιδερένια ράβδο, και αν υποτεθεί ότι αντιστέκονται σε σένα, δύνασαι να τους συντρίψεις, όπως ακριβώς ο κεραμεύς τα σκεύη τα κεραμικά». Δηλαδή η παντοδύναμος εξουσία του Χριστού και ιστορικά και εσχατολογικά. «Καὶ νῦν»· προσκλητήριο τώρα· προσκλητήριο που το κάνει ο Δαβίδ, το κάνει ο Θεός δια του Δαβίδ του προφήτου. «Καὶ νῦν, βασιλεῖς, σύνετε, παιδεύθητε, πάντες οἱ κρίνοντες τὴν γῆν». «Και τώρα, βασιλείς, βάλετε μυαλό, βάλετε σύνεση, παιδαγωγηθείτε, σεις που κυβερνάτε τη γη». Με άλλα λόγια, ένα προσκλητήριον επιστροφής εις τον Χριστόν, που γίνεται εις τους άρχοντας.
«Δουλεύσατε τῷ Κυρίῳ ἐν φόβῳ καὶ ἀγαλλιᾶσθε αὐτῷ ἐν τρόμῳ». «Γίνετε», μ’ άλλα λόγια, «όργανα του Χριστού και της Βασιλείας Του επάνω στη γη».
«Δράξασθε παιδείας» (δράττομαι· δράξ=χούφτα). «Χουφτιάσατε την παιδαγωγία του Θεού». «Μην αφήνετε», μ’ άλλα λόγια, «ευκαιρίες μη παιδαγωγήσεώς σας από εκείνες τις παιδαγωγίες που σας δίνει ο Θεός»· «μήποτε ὀργισθῇ Κύριος καὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ δικαίας». «Μήπως έρθει η τελική οργή του Θεού και χαθείτε πια, καταστραφείτε». Δηλαδή ποια είναι αυτή η παιδεία; Η παιδεία είναι οι πληγές της Αποκαλύψεως. Ενθυμείσθε; Τους έδωκε, λέγει, εκείνη την πληγή και δεν μετενόησαν. Τους έδωσε εκείνη την άλλη πληγή και εβλασφήμησαν από τον πόνον· αλλά δεν μετενόησαν… Αυτό είναι το κήρυγμα της επιστροφής, το «δράξασθε παιδείας, μήποτε ὀργισθῇ Κύριος» «και χαθείτε από την οδό την δικαία».
«ὅταν ἐκκαυθῇ ἐν τάχει ὁ θυμὸς αὐτοῦ». «Όταν φθάσει πλέον να μην υπάρχει καμία μετάνοια σε σας πια, και έλθει σε σας η κρίση η τελική», που σημαίνει ότι οι ασεβείς θα κριθούν από τον Θεό· «ὅταν ἐκκαυθῇ ἐν τάχει ὁ θυμὸς αὐτοῦ». Και οι ευσεβείς; «Μακάριοι πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτῷ». Δηλαδή η τελική αμετάκλητος κρίσις και τιμωρία των ασεβών, η ευτυχία των ευσεβών εις την Βασιλείαν του Θεού.
Αυτός, αγαπητοί μου, είναι ο 2ος ψαλμός. Σας τον ανέλυσα σύντομα διότι είναι μία συντομοτάτη επιτομή ολοκλήρου του βιβλίου της Αποκαλύψεως. Ώστε όταν διαβάζουμε τον Ψαλμόν αυτόν, να ενθυμούμεθα ολόκληρον το βιβλίον της Αποκαλύψεως. Είναι χρήσιμο. Είναι πολύ χρήσιμο. Και τούτο σαν μία προφητεία προφητείας. Δηλαδή αναφέρεται προφητικότατα ο 2ος ψαλμός στο προφητικότατο βιβλίο της Αποκαλύψεως. Κι αν ληφθεί
υπόψιν ότι ο 1ος Ψαλμός είναι εισαγωγικός στο όλο Ψαλτήρι, είναι μία εισαγωγή ο 1ος Ψαλμός. Συνεπώς, ο 2ος ουσιαστικά είναι ο 1ος Ψαλμός του Ψαλτηρίου. Κι αυτό είναι ασυλλήπτου αξίας και μεγαλοπρεπείας, που με τον τρόπον αυτόν ανοίγει αυτό το προφητικότατον και το ποικιλότατον βιβλίον που λέγεται Ψαλτήρι.
Κλείνοντες, αγαπητοί μου, το 14ο χωρίο, αυτό που αναλύσαμε, παρατηρούμε ότι ο παλαιοδιαθηκικός τίτλος του Θεού «Κύριος κυρίων καί βασιλεύς βασιλέων», αυτό να το προσέξετε, αποδίδεται εις τον Γιαχβέ, στην Παλαιά Διαθήκη. «Κύριος κυρίων καί βασιλεύς βασιλέων». Στον Γιαχβέ, στον Κύριον της Παλαιάς Διαθήκης. Εδώ που αναλύομε τώρα αποδίδεται εις το Αρνίον. Δηλαδή εις τον Ιησούν Χριστόν· που σημαίνει: Είναι ο Γιαχβέ ο Ιησούς Χριστός· που σημαίνει: είναι ο Κύριος· που σημαίνει: είναι ο Θεός. Εάν στους Χιλιαστάς καταφέρομε να πούμε ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ, ο Κύριος, της Παλαιάς Διαθήκης, τότε δεν έχουν πουθενά πια να σταθούν. Διότι όλο το θεμέλιον της αιρέσεώς των, στο σημείο αυτό βρίσκεται: να πουν ότι ο Γιαχβέ είναι ο Θεός, ο Ένας, ένα πρόσωπο, δεν υπάρχουν τρία, και ότι ο Ιησούς είναι ο αρχιδούλος, κτίσμα. Φοβερή βλασφημία! Αλλά εάν όμως ο Υιός, ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ, και αυτό φαίνεται μέσα από την ιδίαν την Αγίαν Γραφήν, τότε τι θα είχαν να πουν; Γι΄αυτό σας το ανέφερα. Είναι ένα απολογητικό στοιχείο, να το γνωρίζετε.
Φυσικά δεν είναι το μοναδικό. Υπάρχουνε πλήθος χωρία μέσα στην Καινή Διαθήκη που αναφέρονται στην Παλαιά και στην Παλαιά που αναφέρονται στην Καινή. Είναι, ναι, ναι, το ένα κρυμμένο μέσα στο άλλο, η Καινή Διαθήκη είναι κρυμμένη μέσα στην Παλαιά Διαθήκη και η Παλαιά Διαθήκη αποκαλύπτεται μέσα στην Καινή Διαθήκη. Και βλέπομε το τριαδικόν δόγμα κρυμμένο μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά και η Καινή Διαθήκη να αποκαλύπτει το τριαδικόν του Θεού και να φανερώνει ότι ο Υιός, ο Ιησούς Χριστός είναι ο Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης. Τότε για μας είναι πλέον η αλήθεια ότι ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός. Μία ουσία, τρία πρόσωπα. Και ότι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος εσαρκώθη. Ενηνθρώπησε. Αυτό είναι το Α και το Ω της πίστεώς μας και της θρησκείας μας, αγαπητοί μου. Αυτό είναι, το καταλάβατε; Αυτό είναι: Ότι ο Θεός είναι Ένας, Τριαδικός, να το πω άλλη μία φορά, και ότι ο Υιός, το δεύτερον πρόσωπον εσαρκώθη. Και παραμένει σαρκωμένο· διότι δεν απέβαλε. Γιατί κι αυτό το αιρετικό λένε οι Χιλιασταί. Και παραμένει σαρκωμένο και θα παραμένει εις τους αιώνας των αιώνων, διότι έχομε την υποστατική ένωση θείας και ανθρωπίνης φύσεως, ένα πρόσωπο είναι. Δεν είναι δύο πρόσωπα. Και αυτή η ανθρωπίνη φύση είναι η μεγάλη προσέγγιση να πλησιάσει η κτίσις Αυτόν τον Θεό και μάλιστα ο άνθρωπος για να θεωθεί.
Ακόμη, όπως είδαμε στο χωρίον, οι άγιοι θα πολεμήσουν μετά του Αρνίου εμμένοντες εις την πίστη και την ευαγγελικήν αρετήν. Χαρακτηρίζονται «κλητοί, εκλεκτοί και πιστοί». Ως προς το «κλητός και εκλεκτό» είναι εκείνο το οποίο ο Κύριος είπε «Πολλοί είναι οι κλητοί, αλλά ολίγοι είναι οι εκλεκτοί». Κλητός είναι ο καλεσμένος. Εκλεκτός είναι εκείνος ο οποίος θα ανταποκριθεί εις το κάλεσμα του Θεού και θα αξιοποιήσει το κάλεσμα του Θεού. Και λέγονται ακόμη και «πιστοί»· κοιτάξτε, κλιμακωτά, κλητοί, εκλεκτοί και πιστοί. Εδώ πιστός δεν σημαίνει ότι πιστεύει αλλά σημαίνει αξιόπιστος. Είναι εκείνο το οποίο λέγει ο Κύριος: «Εὖ δοῦλε ἀγαθέ, καὶ πιστὲ»· δηλαδή «μπράβο δούλε αγαθέ και αξιόπιστε». «Ἐπὶ ὀλίγα ἦς πιστός, ἐπὶ πολλῶν σε καταστήσω». Συνεπώς αυτά τα τρία χαρακτηριστικά έχομε στους αγίους, ότι είναι «κλητοί, εκλεκτοί και πιστοί». Αυτοί θα πολεμήσουν μετά του Αρνίου, θα νικήσει το Αρνίον, και μαζί με εκείνο θα νικήσουν και αυτοί. Και η νίκη είναι να μείνουν όρθιοι, γιατί πραγματικά εάν η αγάπη του Χριστού μας καθιστά «κλητούς», τότε εμείς με τη βοήθεια τη δική Του πρέπει να αποδειχθούμε «εκλεκτοί και πιστοί». Αξιόπιστοι. Και τότε θα έχομε ήδη νικήσει στην κάθε εποχή· μη νομίζετε, σας το ΄χω πει πολλές φορές, κάθε εποχή είναι εσχατολογική, χωρίς αυτό να αποκλείεται ότι έχομε όντως έσχατα. Έχομε όντως έσχατα. Αλλά η κάθε στιγμή αποτελεί στιγμή εσχατολογική. Και ο καθένας δένει τη μαρτυρία του, δίνει τη μάχη του, δίνει το παρόν του ως κλητός ως εκλεκτός και ως πιστός.
«Καὶ λέγει μοι· τὰ ὕδατα ἃ εἶδες, οὗ ἡ πόρνη κάθηται, λαοὶ καὶ ὄχλοι εἰσὶ καὶ ἔθνη καὶ γλῶσσαι». «Και μου λέγει: ‘’Τα νερά που είδες -συνεχίζει ο άγγελος να περιγράφει- που η πόρνη κάθεται είναι λαοί, όχλοι, έθνη, γλώσσες’’». Στίχος 15 του 17 κεφαλαίου.
Μετά την περιγραφή του θηρίου έρχεται η περιγραφή της πόρνης γυναικός. Είναι αξιολογοτάτη, όπως θα δείτε στη συνέχεια, και έχει να μας αποκαλύψει σπουδαίες πτυχές που μας ενδιαφέρουν άμεσα. Και ιστορικώς η αρχαία Βαβυλώνα, που είναι η Βαβυλώνα-Ρώμη, παίρνομε μόνο τη Βαβυλώνα και ιστορικά η Βαβυλώνα ήτο κτισμένη παρά τον Ευφράτην και εκυκλούτο από πολλές διώρυγες. Συνεπώς ιστορικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Βαβυλώνα ήτο επί των υδάτων. Κατά την ερμηνεία του αγγέλου, όπως είδατε, τα νερά, τα ύδατα επί των οποίων κάθεται αυτή η πόρνη Βαβυλώνα-Ρώμη είναι «λαοὶ, ὄχλοι, ἔθνη, γλῶσσαι». Κατά τη συνήθεια του προφήτου, του ιερού Ευαγγελιστού να αναφέρει περιγραφικώς τους λαούς. Είναι τα έθνη που κατεκτήθησαν υπό της Ρώμης και αποτελούν τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Προφανώς όμως αυτοί που είναι κάτω από τη ρωμαϊκή κατοχή λαοί, δέχονται την φθοροποιόν ενέργεια της Ρώμης, που είναι η ειδωλολατρία και η ηθική εξαχρείωσις. Γι'αυτό συνεχίζει ο άγγελος.
Περίεργη συμπεριφορά… Τα «δέκα κέρατα», όπως είδαμε προηγουμένως, είναι δέκα βασιλείς. Δηλαδή αριθμός συμβατικός, σχετικός, που δείχνει τους υποτελείς βασιλείς της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Το θηρίον είναι ο σατανάς. Εναλλάσσεται, άλλοτε ο Αντίχριστος και άλλοτε ο σατανάς. Διότι, όπως ήδη είδαμε στην ερμηνεία επισήμως από τον άγγελο, όπως ο αριθμός επτά, επτά κεφάλια, να είναι άλλοτε τα όρη της πόλεως επί της οποίας κείται, συγνώμη, η πόλις η οποία κείται επί των ορέων, των επτά, η επτάλοφος Ρώμη, και άλλοτε να είναι επτά βασιλείς. Δηλαδή με τον ίδιο αριθμό εξυπηρετούνται δύο ερμηνείες. Από τον άγγελο, επίσημη ερμηνεία· που είναι κατατεθειμένη μέσα στο ίδιο κείμενο. Έτσι κι εδώ· άλλοτε είναι το θηρίον, ο Αντίχριστος, κι άλλοτε είναι ο σατανάς· ο οποίος ενεργεί διά του Αντιχρίστου. Όλοι αυτοί, δηλαδή το θηρίο, ο σατανάς, και οι δέκα βασιλείς, θα μισήσουν την πόρνην. Δηλαδή τη Ρώμη. Περίεργη και απροσδόκητη συμπεριφορά.
Πριν όμως ερμηνεύσουμε, αγαπητοί μου, τα πράγματα αυτής της περιέργου συμπεριφοράς, ας δούμε την περιγραφή του ξεπεσμού· του ξεπεσμού της πόρνης. Τα υποτελή έθνη, που χωρίς να παύσουν να αποτελούν αντίθεες δυνάμεις, στρέφονται δι’ επαναστάσεων εναντίον της Ρώμης και την ερημώνουν από το αυτοκρατορικό της σκήπτρο. Ιστορικά ομιλώ. Ο Αλάριχος, ο Ούλριχ, πρώην σύμμαχος των Ρωμαίων, φοβερός στρατοκράτης, περιέργως Χριστιανός, αλλά δεν καταλάβαινε τίποτα από Χριστιανισμό -βρισκόμεθα στα τέλη του 4ου αιώνος και αρχάς του 5ου αιώνος- ηγέτης των Βησιγότθων, επιτίθεται για δεύτερη φορά εναντίον της Ρώμης το 410μ.Χ. Και κυριολεκτικά την απεγύμνωσε από τον τεράστιο πλούτο της. Μία μικρή παρένθεσις. Εζήτησε λίτρα, τα οποία του δώσανε. Ζήτησε πολύν χρυσόν. Και πολύν άργυρον. Και αναγκάστηκαν οι Ρωμαίοι, κυκλωμένοι μέσα στα τείχη, η ένδοξη Ρώμη, αν διαβάσετε τι κτίσματα υπήρχαν την εποχή εκείνη, άλλο πράγμα. Μέσα στη Ρώμη. Άλλο πράγμα! Και εκείνο που λυπήθηκαν, λέγει, ήταν ένα χρυσούν άγαλμα, το οποίο λιώσανε για να το προσφέρουν εις τον Αλάριχον, ήταν η θεά Αξία. Το λυπήθηκαν, γιατί ήταν αληθινά έργο τέχνης. Ο Αλάριχος ήρθε και στην
Ελλάδα. Κατέκτησε και την Ελλάδα. Δηλαδή πώς την κατέκτησε; Στρατοκράτης ήταν σας είπα, επιδρομεύς ήταν, πρώην σύμμαχος των Ρωμαίων, κουβαλούσε και τα γυναικόπαιδα μαζί, και κατέβαινε αργά αργά, πήγε στην Αθήνα, την ρήμαξε, πήγε στην Κόρινθο, την ρήμαξε. Ό,τι αρχαίο έβρισκε, προπαντός στην Κόρινθο, όχι τόσο στην Αθήνα, όχι τόσο την Αθήνα, τη σεβάστηκε την Αθήνα. Προπαντός την Κόρινθο. Όπου έβλεπε αρχαίο ειδωλολατρικό ναό τον γκρέμιζε. Ο ίδιος είχε τη συνείδηση ότι είναι το οργισμένο χέρι του Θεού. Έτσι έλεγε ο ίδιος για τον εαυτόν του. Ήταν μία μάστιγα, πραγματικά. Αυτός εξάλλου και τον Αττίλα καλλιέργησε, ας μην προχωρώ όμως περισσότερο.
Το θέμα είναι ότι τις εκφράσεις που χρησιμοποιεί η Αποκάλυψη για να φανερώσει την καταστροφή της, όπως «ἠρημωμένη», «γυμνή», «φάγονται τάς σάρκας αὐτῆς», «καί αὐτήν κατακαύσουσιν ἐν πυρί», όλα αυτά δείχνουν ότι η Ρώμη έπεσε. Και εξεπληρώθη ιστορικά κατά γράμμα, ό,τι ανεφέρθη από το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Μας καταπλήσσει η ακρίβεια της εκπληρώσεως της προφητείας. Φυσικά, αυτή η καταστροφή της Βαβυλώνος-Ρώμης, αποτελεί ένα πρότυπο. Ένα πρότυπο που είναι για κάθε Βαβυλώνα-Ρώμη κατά τη διαδρομή της Ιστορίας, έως τα έσχατα.
Κάνει εντύπωση, αυτό είναι τώρα το περίεργον, πώς το θηρίον, σημειώσατε δε ότι με λεπτότητα αποφεύγει ο ιερός Ευαγγελιστής να κάνει περιγραφή του ρημάγματος της Ρώμης. Αποφεύγει! Εκείνο που είναι περίεργο είναι ότι η Ρώμη, ενώ ήτο θεμελιωμένη επί του σατανά, η πόρνη που κάθεται επάνω στο θηρίον, η πόλις αυτή, που τα φονικά σχέδια του σατανά εναντίον των Χριστιανών πιστά υπηρέτησε, η πόλις αυτή τώρα δέχεται την επίθεση των συμμάχων της και την επίθεση του διαβόλου. Η ιδία η Ρώμη, την επίθεση του διαβόλου! Του θηρίου. Γιατί αυτό; Φαίνεται πολύ περίεργο. Πάρα πολύ περίεργο, αγαπητοί μου. Το θηρίον στρέφεται εναντίον της Ρώμης; Πώς να σας το πω; Να το παραστήσομε έτσι: Η Ρώμη, η πόρνη γυναίκα, κάθεται επάνω στη ράχη του θηρίου. Να το ζωγραφίσουμε. Για μία στιγμή τα επτά κεφάλια του θηρίου με τα δέκα κέρατα, γυρίζουν και δαγκώνουν τον αναβάτη. Την πόρνη γυναίκα. Την κατασπαράσσουν. Περίεργο. Ο διάβολος; Αγαπητοί μου, αυτός είναι ο διάβολος… Δηλαδή για εκείνους που γνωρίζουν τις μεθοδείες του διαβόλου, δεν εκπλήσσονται καθόλου. Ο ίδιος ο Κύριος μας είπε ότι ο διάβολος είναι απ’ αρχής ανθρωποκτόνος· που σημαίνει ότι ο διάβολος σε χρησιμοποιεί στα κακοποιά σχέδιά του, υπόσχεται πολλά, αλλά κατόπιν σε ρίπτει στην καταστροφή. Είναι εκείνο που με μία φράση ο Κύριος είπε: «Ὁ μὴ συνάγων μετ' ἐμοῦ σκορπίζει». Μία, θα λέγαμε, εννοιολογική παρήχηση αυτού του λόγου του Κυρίου είναι : «Διαβολομαζώματα, ανεμοσκορπίσματα». Ή, αν θέλετε, «ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα». Το δεύτερο είναι καλύτερο. «Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα». Πώς τα σκορπάει ο διάβολος; Πώς ο Κύριος είπε ««Ὁ μὴ συνάγων μετ' ἐμοῦ σκορπίζει»;. Δηλαδή «Αν δεν μαζέψεις μαζί μου», λέει ο Κύριος, «στην πραγματικότητα σκορπίζεις». Δηλαδή «μέσα στα έργα σου υπάρχει το στοιχείο της αυτοκαταστροφής, της αυτοφθοράς. Γιατί; Γιατί ο διάβολος αυτό κάνει. Σε βάζει να απομακρυνθείς από τον Χριστό. Και μετά να σε αφήσει να καταστραφείς πραγματικά». Αυτή είναι η συμπεριφορά του διαβόλου.
Και έρχομαι να σας δείξω μερικά πράγματα. Όταν ο διάβολος υποσχόταν στον Κύριο στην έρημο ότι θα του δώσει όλες τις βασιλείες της γης, εάν πέσει και τον προσκυνήσει, ήτανε μία απάτη. Διότι ο ίδιος ο διάβολος ήθελε να τρικλοποδίσει τον Κύριο και να τον οδηγήσει στην καταστροφή. Διότι τι είδε στο πρόσωπό Του; Είδε τον αντίπαλο. Μην πάτε μακριά. Ο Αντίχριστος, τι θα είναι; Θα είναι εκείνος ο οποίος θα έχει αποδεχθεί να προσκυνήσει τον διάβολο, δια να πάρει τις βασιλείες της οικουμένης. Εκείνο δηλαδή που ο Χριστός είπε στους πειρασμούς Του: «Ὕπαγε ὀπίσω μου Σατανᾶ. Κύριον τόν Θεόν σου μόνον λατρεύσεις»., ο Αντίχριστος θα ’χει φθάσει σε αλαζονεία τέτοια που θα ήθελε και αυτός να θεοποιηθεί· και κατόπιν ο διάβολος τον εγκαταλείπει και καταστρέφεται ο Αντίχριστος.
Όταν ακόμα ο διάβολος βάζει τους μάγους, τους πνευματιστάς και τους σατανιστάς και τους έχει υποχείριά και όργανά του, για να στρέφονται εναντίον των ανθρώπων και να τους καταστρέφουν, τι νομίζετε, αυτοί που είναι οι εκλεκτοί του σατανά, τους περιποιείται; Και αυτούς τους οδηγεί στην καταστροφή. Θυμούμαι κάποτε έναν στρατιώτη, μας διηγείτο, ήτανε κι αυτός παρών θα λέγαμε σε μία δαιμονική, θα λέγαμε, επίκληση, που έκανε κάποιος, κάποιος γνωστός του και του είχε πάρει κι αυτόν μαζί του και οι δαίμονες είπαν σ’ αυτόν τον κάποιον: Μάγος ήτο. Μάγος ήτο. «Τι τον πήρες αυτόν παρέα;». Αυτός ο στρατιώτης μας τα διηγείτο μέσα στον θάλαμο του 404 στρατιωτικού νοσοκομείου. Και την άλλη μέρα το πρωί του ΄δωσαν πολύ ξύλο οι δαίμονες αυτουνού, και την άλλη μέρα το πρωί του έδειχνε του στρατιώτου. Του λέει: «Κοίταξε την πλάτη μου». Ήταν γεμάτη από πληγές που του έκαναν οι δαίμονες. Τον διάβολο, αδερφέ μου, πιάνεις φίλο; Πηγαίνεις στην πόρτα του διαβόλου να πάρεις πληροφορίες; Να σου πει τούτη ή εκείνη την υπόθεση; Αν θα παντρευτείς ή όχι, αν θα γίνεις καλά ή όχι κλπ. Στου διαβόλου την πόρτα; Ο διάβολος θέλει το καλό σου; Πιάνεται ο διάβολος φίλος; Είναι δυνατόν ποτέ;
Αλλά παραβάλατε ακόμα θα ΄λεγα και τη σύγχρονη σατανολατρία. Αυτούς τους σατανιστάς· που καταλήγουν οι ίδιοι –τα διαβάζουμε στις εφημερίδες- καταλήγουν στον θάνατο, στα ναρκωτικά, και όλα αυτά ύστερα από μία οργιαστική σατανολατρία. Είναι φρίκη, φρίκη, φρίκη, μία περιγραφή σατανολατρίας. Και πόσοι από αυτούς πεθαίνουν, σκοτώνονται μεταξύ τους κλπ. Ενώ λατρεύουν τον διάβολο! Ο διάβολος εκεί τους οδηγεί.
Θυμηθείτε ακόμη, σε μία μεγαλύτερη κλίμακα τα πράγματα, θυμηθείτε παρακαλώ τη συμμαχία του Χίτλερ και του Στάλιν. Προκειμένου να κατασπαράξουν στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο την Πολωνία. Προκειμένου να κατασπαράξουν την Πολωνία. Και τι έκανε μετά ο Χίτλερ ενώ είχε συμφωνία με τον Στάλιν για να φάνε την Πολωνία; Μετά ο Χίτλερ εστράφη εναντίον του Στάλιν. Δηλαδή τι βλέπει κανείς εδώ; Μία δαιμονική συμπεριφορά. Αυτό κάνουν οι δαίμονες και αυτό εμπνέουν και εις τους αρχηγούς των κρατών. Για ένα αλληλοφάγωμα, αλληλοφάγωμα. Για τον διάβολο δεν υπάρχει συμμαχία. Αν υπάρχει συμμαχία, θα κρατήσει τόσο, όσο για να προπαρασκευαστεί όσο το δυνατόν περισσότερο το αλληλοφάγωμα. Σας θυμίζω εκείνο το γνωστότατο ανέκδοτο που αναφέρεται στον διάβολο και είναι βέβαια κάτι που αφορά όλους εμάς τους πιστούς, που χρησιμοποιεί, λέγει, ο διάβολος τρία εργαλεία, για να πειράξει τον άνθρωπο. Είναι το σουβλί, το πάπλωμα και το κουδούνι. Με το σουβλί έρχεται και σε τριβιλίζει στο αυτί και σου λέγει: «Κάντο αυτό, πηγαίνετε εκεί, πράξε αυτήν την πράξη, κλέψε από εκεί, πόρνευσε παραπέρα, μη φοβάσαι, μη φοβάσαι, μη φοβάσαι, έχω ένα ωραίο πάπλωμα και θα σε σκεπάσω, αν εσύ καταχραστής από το Δημόσιο ή το ιδιωτικό ταμείον, μη φοβάσαι, παίρνε λεφτά κι εγώ θα σε σκεπάσω, μη φοβάσαι καθόλου». Πείθεται ο ταλαίπωρος άνθρωπος και μόλις κάνει την κακή την πράξη, την κατάχρηση και τα λοιπά, και τον σκεπάζει ο διάβολος, δεν τον βλέπει κανένας, ο ίδιος ο διάβολος παίρνει το κουδούνι και φωνάζει, χτυπάει και λέγει: «Ελάτε τον έχω εδώ κάτω από το πάπλωμα, πιάστε τον!». Αυτός είναι ο διάβολος, αγαπητοί μου.
Έτσι εξηγείται θαυμάσια αυτή η περιγραφή που μας κάνει ο ιερός Ευαγγελιστής, πώς το θηρίο συμμαχεί με τους δέκα βασιλείς δια να απογυμνώσουν και να καταστρέψουν και ερημώσουν και κατακαύσουν την πόρνη γυναίκα, η οποία εξυπηρέτησε όσο καμία άλλη τα φονικά σχέδια του σατανά.
Αλλά ακόμα, υπάρχει και κάτι ακόμη. Ο Θεός αφήνει τα πράγματα να οδηγηθούν στο κακό. Διότι το κακό είναι κατά συγχώρηση που λέμε, κατά παραχώρηση του Θεού· διότι το κακό έχει μέσα του τα σπέρματα της αυτοκαταστροφής. Είδατε τι είπε εδώ ο ιερός Ευαγγελιστής; Ότι εστράφησαν εναντίον της πόρνης. Μάλιστα· τι γίνεται εδώ; Ο Θεός αφήνει τα πράγματα, διότι και τον διάβολο έκανε ελεύθερο και τον άνθρωπο έκανε ελεύθερο. Και ο καθένας παρασκευάζει εκείνο που νομίζει και θέλει. Όταν ο διάβολος ή ο άνθρωπος παρασκευάζει το κακό, τότε το παίρνει ο Θεός το κακό στα χέρια του και το κάνει εργαλείον τιμωρίας για τους ίδιους τους ανθρώπους. Ή για τον διάβολο. Αφήνει τον διάβολο να συμμαχήσει με τους δέκα βασιλείς, για να στραφεί εναντίον της Ρώμης. Δηλαδή επιτρέπει στον διάβολο να καταστρέψει τη Ρώμη. Το αφήνει ο Θεός. Αυτό δηλαδή δείχνει πώς ο Θεός κινείται. Χρησιμοποιώντας και το κακό δια να τιμωρήσει ή να παιδαγωγήσει. Δηλαδή η τιμωρία Του να είναι παιδαγωγική ή καταδικαστική. Και φυσικά, πρέπει να το τονίσουμε ότι ο Θεός δεν έχει ουδεμίαν μετοχή εις το κακόν, ούτε ο Θεός παρασκευάζει το κακό. Μην περάσει ποτέ από το μυαλό μας. «Πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστι καταβαῖνον ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων», που λέγει ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος. Από τον Θεό δεν υπάρχει κακό, δεν υπάρχει καν τροπής αποσκίασμα, δηλαδή μία μεταβολή σκιάς. Δεν υπάρχει τίποτα εις τον Θεόν, ο Θεός απλώς χρησιμοποιεί το υπάρχον κακό, το αφήνει, το παρασκευάζουν οι δαίμονες και οι άνθρωποι και το στρέφει εναντίον των για να τους τιμωρήσει. Να πώς το λέγει αυτό που σας είπα τώρα ο ιερός Ευαγγελιστής, κεφάλαιο 17, 17: «Ὁ γὰρ Θεὸς ἔδωκεν εἰς τὰς καρδίας αὐτῶν – ποίων αὐτῶν; Του θηρίου, του σατανά και των βασιλέων- ποιῆσαι τὴν γνώμην αὐτοῦ-Τι είναι η «γνώμη»; Είναι η βουλή του Θεού. Να εξυπηρετήσουν την βουλήν του Θεού. Δηλαδή το σχέδιο του Θεού-, καὶ ποιῆσαι μίαν γνώμην καὶ δοῦναι τὴν βασιλείαν αὐτῶν τῷ θηρίῳ- «και να δώσουν οι βασιλείς την εξουσία τους στο θηρίο»· άρα, και αυτοί είναι αντίθεες δυνάμεις-, ἄχρι τελεσθῶσιν οἱ λόγοι τοῦ Θεοῦ».
Εδώ παρατηρούμε ότι κατά έναν σοφό πραγματικά και εκπληκτικό τρόπο, πώς ο Θεός χρησιμοποιεί το χαλκευόμενον υπό του διαβόλου και των ανθρώπων κακό. Ολόκληρη η ιστορία, αγαπητοί μου, του Ισραήλ είναι ακριβώς αυτό. Αμαρτάνει ο λαός, ο Θεός στέλνει αλλοφύλους, στέλνει φερειπείν τους αλλοφύλους Βαβυλωνίους. Και, λέει, «Θα σας στείλω αλλοφύλους από Βορρά. Τους Βαβυλωνίους. Και θα σας τιμωρήσω». Και τους τιμωρεί. Και λέει μετά ο Θεός: «Αλλά εσείς θα μετανοήσετε. Κι Εγώ μετά θα τιμωρήσω αυτούς που σας τιμώρησαν». Μα δεν έβαλε ο Θεός εκείνους να τους τιμωρήσουν. Διότι απλούστατα οι Βαβυλώνιοι είχαν αρπακτική διάθεση, επεκτατική, να φτιάξουν κοσμοκρατορία. Αφήνει ο Θεός αυτό το πράγμα, αφήνει να κυριευθούν οι Εβραίοι, διότι αμάρταναν απέναντι στον Θεό και εν συνεχεία συνέρχονται οι Εβραίοι, μετανοούν και τιμωρεί ο Θεός εν συνεχεία τους Βαβυλωνίους και τους καταστρέφει. Βλέπετε πώς ο Θεός κινείται; Ο Θεός απλώς το υπάρχον κακό το χρησιμοποιεί στα χέρια Του, όπως ο φαρμακοποιός χρησιμοποιεί τα δηλητήρια στα χέρια του, όχι βεβαίως με σκοπό να δηλητηριάσει, αλλά να θεραπεύσει.
Αυτό το «ἔδωκεν» του Θεού, «Ὁ γὰρ Θεὸς ἔδωκεν εἰς τὰς καρδίας αὐτῶν ποιῆσαι τὴν γνώμην αὐτοῦ», αυτό το «ἔδωκεν» του Θεού, σημαίνει αυτή την παραχώρηση όπως είδαμε και παρατηρούμε δύο στοιχεία. Το πώς φροντίζει ο Θεός διά τον κόσμον και πώς κυβερνά ο Θεός τον κόσμον. Πρόνοια και κυβέρνησις του κόσμου είναι ένα βαθύ μυστήριο αυτής της θείας σοφίας, που στις γενικές γραμμές έχει αποκαλυφθεί στους πιστούς. Το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Τι είναι το βιβλίο της Αποκαλύψεως; Αγαπητοί μου, το βιβλίο της Αποκαλύψεως είναι ένα παράθυρο να δούμε αυτό το μυστήριο. Αλλά εις τους πιστούς. Εκείνοι οι οποίοι πιστεύουν και βλέπουν πώς ο Θεός κινείται μέσα στη Δημιουργία. Πώς κινείται μέσα στην Ιστορία. Σε ένα γενικό διάγραμμα. Θα αποκαλυφθεί όμως αυτό το σχέδιο του Θεού και στις λεπτομέρειές του, όταν θα τερματιστεί η Ιστορία και θα ζούμε μέσα εις την Βασιλείαν του Θεού. Δια τους απίστους; Δια τους απίστους υπάρχει άγνοια. Και μόνο γιατί δεν αντιλαμβάνονται ότι η Ιστορία έχει τέλος, και τη θεωρούν κυκλικήν την Ιστορίαν, ως επανερχόμενη, εκείνο το «οι αιώνες αντιγράφουν αλλήλους», αυτό έχει την αλήθειά του μέχρις ενός βαθμού. Αλλά αν δεχθώ ότι με αυτήν την θέση οι αιώνες είναι κυκλικοί, δηλαδή ξαναγυρίζουν στα ίδια πράγματα, τότε αναμφισβήτητα δεν δίδω τέλος στην Ιστορία. Αυτοί δεν βλέπουν τίποτε από το σχέδιο του Θεού μέσα στην Ιστορία.
«Ἂχρι τελεσθῶσιν οἱ λόγοι τοῦ Θεοῦ». «Όλα αυτά έως ότου», λέει, «ολοκληρωθούν, εκπληρωθούν οι λόγοι του Θεού», δηλαδή οι προφητείες του Θεού. Είναι εκείνο που είπε ο Ιησούς Χριστός: «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσεται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσιν». Ή: «Ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ -άρα θα παρέλθει ο ουρανός και η γη-, ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόμου ἕως ἂν πάντα γένηται». Θα γίνουν όλα. Πώς θα γίνουν όλα; Παραχωρεί ο Θεός, αφήνει ό,τι αφήνει, το κακό κ.λπ. έως ότου γίνουν όλα. Και όταν όλα εκπληρωθούν, τότε δίνει τέλος στην Ιστορία.
«Καὶ ἡ γυνὴ ἣν εἶδες ἔστιν ἡ πόλις ἡ μεγάλη ἡ ἔχουσα βασιλείαν ἐπὶ τῶν βασιλέων τῆς γῆς». «Και η γυναίκα την οποία είδες είναι η πόλις η μεγάλη που έχει βασιλεία επάνω στους βασιλείς της γης». Με αυτόν, αγαπητοί μου, τον τελευταίο στίχο του 17ου κεφαλαίου και με την τελευταία ερμηνεία του αγγέλου, είναι η ακροτελεύτιος ερμηνεία του αγγέλου, γίνεται σαφές ότι η πόρνη που απησχόλησε ολόκληρο αυτό το κεφάλαιο είναι η Ρώμη. Η ιστορική Ρώμη. Σαφέστατα. Είναι αυτή, λέγει, που είναι βασίλισσα επί των βασιλέων. Και την εποχή εκείνη δεν υπήρχε καμία τέτοια πόλις, παρά η Ρώμη που ήτο πρωτεύουσα του απέραντου ρωμαϊκού κράτους. Αλλά φυσικά δεν περιοριζόμεθα μόνο εις την Ρώμην, είναι η κάθε, θα λέγαμε, μεγάλη πόλις, η οποία στέκεται αντίθεος και επιδρά επάνω εις τα έθνη, και μάλιστα εκείνη η οποία θα σταθεί κατεξοχήν η πόλις του Αντιχρίστου. Εκεί δηλαδή που θα κατοικήσει ο προσωπικός και ο έσχατος πλέον Αντίχριστος.
Εισερχόμεθα εις το 18ον κεφάλαιον. Ετελείωσε συνεπώς με την φράσιν «μετὰ ταῦτα», ετελείωσε το προηγούμενον όραμα της πόρνης γυναικός, που κάθεται επάνω στο θηρίον, και έχομε αλλαγή της οπτασίας. Εμφανίζεται νέος άγγελος που έχει πολλήν εξουσίαν. Τούτο φανερώνει όχι μόνο τη δύναμή του, εάν υποτεθεί ότι αυτός ο άγγελος είναι συντελεστής της καταστροφής της Βαβυλώνος-Ρώμης για να διακηρύξει το «ἔπεσεν, ἔπεσεν ἡ Βαβυλὼν ἡ μεγάλη», αλλά δείχνει με αυτήν την λάμψιν του και την εξουσία του το κύρος του, το κύρος μάλλον και την αξιοπιστία δια την προφητεία της πτώσεως της Ρώμης. Διότι τη στιγμή που αυτά τα βλέπει ο ιερός Ευαγγελιστής, η Ρώμη μεσουρανεί, αγαπητοί μου. Ακούσατε; Η Ρώμη μεσουρανεί. Πράγματι, μέσα στον κολοφώνα θα λέγαμε, της δόξης και της ισχύος μιας αυτοκρατορίας, είναι πάρα πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς, ένας απλός άνθρωπος να φανταστεί την πτώση αυτής της αυτοκρατορίας. Θυμηθείτε οι παλιότεροι, όταν οι Γερμανοί κατακτούσαν τη μία χώρα μετά την άλλη στην Ευρώπη, ποιος ποτέ θα φανταζόταν ότι οι Γερμανοί θα έπεφταν. Κι όμως έπεσαν. Έτσι λοιπόν, που στο κάτω κάτω της γραφής, πόσο κράτησε η Γερμανική κατοχή στην Ευρώπη; Τέσσερα χρόνια. Βάλτε τώρα την ρωμαϊκή κατοχή που κράτησε μερικές εκατοντάδες χρόνια… Να πάρετε μία εικόνα. Ποιος μπορούσε λοιπόν να φανταστεί την πτώσιν αυτής της αυτοκρατορίας; Σε μια, λοιπόν, εποχή που είναι ο κολοφών της δόξης της, έρχεται να πει ο άγγελος: «Ἒπεσεν, ἔπεσε Βαβυλὼν ἡ μεγάλη», που δείχνει κατά προφητικόν τρόπον -προφητικοί αόριστοι αυτοί- δείχνει ότι είναι σίγουρο ότι αυτή η αυτοκρατορία της Ρώμης θα πέσει. Είναι το προανάκρουσμα, το ήδη θα λέγαμε το προανάκρουσμα αυτής της πτώσης, το «ἔπεσεν, ἔπεσε». Το θυμόσαστε, ως προπαρασκευή δηλαδή της κρίσεως, το είχαμε δει στο 14ο κεφάλαιο και εκεί είδαμε το «ἔπεσεν, ἔπεσε Βαβυλὼν ἡ μεγάλη». Αλλά αυτή είναι η Ρώμη η οποία πέφτει. Πέφτει, γκρεμίζεται, όπως θα γκρεμίσει, αγαπητοί μου, και η αυτοκρατορία του Αντιχρίστου· που, θα λέγαμε, εικόνες αυτής της ισχύος του Αντιχρίστου είναι αυτά τα οποία θα λέγαμε ιστορικά.
Όμως επειδή η ώρα πέρασε, γι΄αυτό θα συνεχίσομε, πρώτα ο Θεός, την ερχομένη Κυριακή.
70η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».
†.Αγαπητοί, χαίρει ο ουρανός, χαίρει και η γη, όταν εορτάζεται η μνήμη ενός Αγίου. Χαίρει ο ουρανός, διότι εκέρδισε από την γην έναν άγιον· χαίρει και η γη, διότι έδωσε στον ουρανόν ένα παιδί της. Και οι άγιοι άγγελοι χαίρουν και αυτοί, γιατί κάνουν συνόμιλόν τους έναν άνθρωπον. Και οι άνθρωποι χαίρουν, γιατί ανοίγεται η δυνατότητα του ουρανίου αγιασμού των. Κι ο άγιος Δημήτριος, εστάθη ένας μέγας μάρτυς του Χριστού, που με το μαρτύριό του εδόξασε τον Κύριον· και έδωσε το καλό παράδειγμα πίστεως και αγάπης στον Χριστόν σε μυριάδες πιστούς μέσα εις την ιστορία.
Ο μέγας του Χριστού μάρτυς Δημήτριος ήτο Θεσσαλονικεύς. Και είχε το ύπατον αξίωμα του διοικητού της πόλεως, όταν το 303 μ.Χ. εδόθη η αφορμή με την επίσκεψη του Μαξιμιανού στην πόλη. Δεν πήγε να τον υποδεχθεί. Αυτή ήταν η αφορμή. Ήταν εποχή διωγμών των Χριστιανών και ο άγιος Δημήτριος έδωσε πλήρως το μέτρον της πίστεώς του εις τον Χριστόν. Γι΄αυτό και συνελήφθη και εθανατώθη μαρτυρικά. Ήταν νέος, ευσταλής, άλκιμος, δηλαδή γενναίος και αθλητικός. Ήτο στρατιωτικός διοικητής· γι΄αυτό διέθετε τα γνωρίσματα του στρατιωτικού και αθλητικού βίου. Και πολύ προσφυώς η Εκκλησία μας του αφιέρωσε την αποστολική περικοπή του Παύλου προς τον Τιμόθεον που ακούσαμε προηγουμένως, και που αναφέρεται, μεταφορικώς βέβαια, εις την στρατιωτική και αθλητική ζωή που εχρειάζετο ο Τιμόθεος. Αλλά και κάθε τιμό-θεος μέσα στην ζωή της Εκκλησίας.
Και γράφει: «Σὺ οὖν, τέκνον μου, κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ. Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ. Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν». Και πόσες φορές ο μεγαλομάρτυς του Χριστού Δημήτριος δεν θα μελέτησε –που μελετούσε την Αγία Γραφή- τους στίχους αυτούς και δεν θα συνεκινήθη από αυτούς… Το δοξαστικόν των αποστίχων γράφει-του Αγίου, στην εορτή του: «Ἔχει δὲ καὶ τὸ πανέντιμον, καὶ ἀθλητικώτατόν σου σῶμα, τὸν περίκλυτον –τον περιώνυμον, δηλαδή, τον ξακουστόν- τοῦτον ναὸν ἐπὶ γῆς»-που αναφέρεται εις τον ναό του αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη. Ήτο λοιπόν στρατιωτικός, νέος και αθλητικός.
Ας δούμε όμως τι εννοεί ο Παύλος με τους στίχους αυτούς. «Σὺ οὖν, τέκνον μου, κακοπάθησον ὡς καλὸς στρατιώτης ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Οὐδεὶς στρατευόμενος ἐμπλέκεται ταῖς τοῦ βίου πραγματείαις, ἵνα τῷ στρατολογήσαντι ἀρέσῃ». Εδώ ο Παύλος θέλει να τονίσει ότι όποιος ενταχθεί στην διακονία του Χριστού, γίνεται «στρατιώτης παρεμβολῆς Κυρίου». «Παρεμβολή» θα πει στρατόπεδον. Και η «παρεμβολή Κυρίου» εκφράζει την ύπαρξη εχθρικού στρατοπέδου. Είναι το στρατόπεδο του κόσμου και του διαβόλου· με το οποίο το στρατόπεδον του Χριστού βρίσκεται σε διαρκή, χωρίς σταματημό και ανακωχή, πόλεμο. Στρατιώτης Χριστού σημαίνει ότι βρίσκεσαι κάτω από τη σημαία του Χριστού· κάτω από τις διαταγές και τις εντολές του Χριστού. Και για να μπορείς να ανταποκριθείς, δεν εμπλέκεσαι σε βιοτικές μέριμνες και προσκολλήσεις φίλων και συγγενών, που μπορούν να σου ανακόψουν την αφοσίωσή σου εις τον Χριστόν.
Στρατιώτης Χριστού σημαίνει ακόμη ότι προϋπόθεσις βασική είναι η κακοπάθεια. Θα το ξαναπώ: η κακοπάθεια. Η ισοβία κακοπάθεια. Η απουσία ανέσεως ένεκα διαρκών πειρασμών και διωγμών. Όταν δαίμονες και άνθρωποι διώκουν· όταν τα πάθη επιστρατεύονται για να καταβάλουν τον αγωνιστή. Σύμβολό του έχει ο πιστός, πιστός στρατιώτης τον σταυρόν. Και ο σταυρός είναι η επιτομή της κακοπαθείας. Ο χριστιανός χωρίς κακοπάθειαν ζει έναν νόθον Χριστιανισμόν. Μάλλον διάκειται εχθρικά προς τον σταυρόν του Χριστού. Διότι γράφει, φερειπείν, στους Φιλιππησίους ο Παύλος ότι - αναφέρεται σε κάποιους Χριστιανούς οι οποίοι ήσαν καλοπερασάκηδες και ελυπείτο πολύ ο Παύλος και τους αποκαλεί «ἐχθρούς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ». Γιατί ο σταυρός, είπαμε, είναι η επιτομή της κακοπαθείας. Στον Σταυρό δεν σταυρώθηκε ο Χριστός; Δεν πήγε να αναπαυθεί επάνω εις τον σταυρόν, αλλά πήγε να μαρτυρήσει.
Και τι γράφει τώρα εις τους Φιλιππησίους, τους «ἐχθρούς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ ὧν –των οποίων- τὸ τέλος ἀπώλεια, ὧν –των οποίων- ὁ θεὸς ἡ κοιλία καὶ ἡ δόξα αὐτῶν ἐν τῇ αἰσχύνῃ αὐτῶν -καυχώνται για πράγματα για τα οποία θα έπρεπε να ντρέπονται-, οἱ τὰ ἐπίγεια φρονοῦντες!». Είδατε πώς αποκαλεί αυτούς τους Χριστιανούς ο Παύλος; Τους αποκαλεί «ἐχθρούς τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ». Δείγμα στρατιώτου το κακοπαθείν- λέγει ένας ερμηνευτής, ο Οικουμένιος- και η κακοπάθεια πηγάζει από τον πνευματικό πόλεμο που έχει ο πιστός. Λέγει, γράφει ο Παύλος προς τους Εφεσίους : «ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις. Διὰ τοῦτο ἀναλάβετε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ». Έτσι, γράφει ο Θεοδώρητος, ερμηνευτής, «ἀπόβλεψον τίνος εἶ στρατιώτης, καί φέρε γενναίως τούς πόνους τῆς στρατείας». «Δες, κοίταξε, ποιανού στρατιώτης είσαι, για να μπορείς να φέρεις γενναίως τους κόπους της στρατεύσεώς σου».
Ακόμη η έννοια του καλού στρατιώτου περιέχει την ετοιμότητα του μαρτυρίου. Η ετοιμότητα του μαρτυρίου είναι το κριτήριον του βάθους της πίστεως και της αγάπης του πιστού εις τον Χριστόν. «Ἐὰν δὲ τις καὶ ἀθλῇ, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ». Εδώ ζητά νόμιμον άθλησιν ο Παύλος. «Ναι, θα αθλήσεις, αλλά νόμιμα». Η άθλησις είναι διηνεκής άσκησις. Διατήρησις των μελών της ψυχής, νου, συναισθήματος και βουλήσεως, σε κατάσταση ευλυγισίας και ετοιμότητος. Η άθλησις οφείλει να ευρίσκεται σε νομιμότητα, όπως είπαμε. «Ἐάν μή πάντα τόν τῆς ἀθλήσεως νόμον φυλάττῃ», λέει ο Ιερός Χρυσόστομος, «και τόν ἐπί σιτίων καί τόν ἐπί σωφροσύνης καί σεμνότητος καί τῶν ἐν παλαίστρᾳ» δηλαδή «θα είσαι εντάξει απέναντι σε όλα, δηλαδή δεν απλώς που θα αθλείσαι, αλλά θα είσαι και ο σώφρων, ο αγνός, ο καθαρός, που τηρεί τις εντολές του Θεού, τότε η άθλησίς σου θα είναι νόμιμος. Ο νόμος της διαίτης, της σωφροσύνης και της σεμνότητος είναι προϋποθέσεις, όπως και οι κανονισμοί του κάθε αθλήματος. Εάν δεν τηρήσεις τους κανόνες του κάθε αθλήματος, δεν μπορείς να στεφανωθείς». Αν φερειπείν υπάρχουν πέντε, στη σειρά, δρομείς, πότε θα ξεκινήσουν; Όταν δοθεί το σύνθημα. Εάν κάποιος ξεκινήσει πιο μπροστά, γι’ αυτόν το άθλημα είναι άκυρον.
Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι πρέπει να έχομεν μία νομιμότητα εις την άθλησιν. Και στον χώρον της πίστεως, οι νόμοι της πνευματικής αθλήσεως είναι δύο. Ο πρώτος νόμος: η μη αυτόνομος άθλησις, αλλά η εξάρτησις εκ του θελήματος του Θεού. Όχι γιατί σου αρέσει να παρουσιάζεις μίαν άθλησιν από ένα καπρίτσιο, από μία ιδιοτροπία, δηλαδή να είσαι ξέχωρος από τον Θεό. Όχι! «Μ’ αρέσει εμένα έτσι να είμαι!». Αυτό δεν είναι νόμιμον. Και το δεύτερον: η ακριβής ευαγγελική τήρησις των όρων της αθλήσεως. Ό,τι λέγει το Ευαγγέλιον, στον τρόπον και εις την έκφρασιν. Και να είσαι ο άνθρωπος ο διακριτικός. Τότε είναι νόμιμη η άθλησή σου. Και τότε γίνεται και αποδεκτή αυτή η άθλησις.
Έχει όμως ο Παύλος και μία τρίτη εικόνα που την προβάλλει εις τον Τιμόθεον και του λέγει: «Τὸν κοπιῶντα γεωργὸν δεῖ πρῶτον τῶν καρπῶν μεταλαμβάνειν». Αυτό σημαίνει ότι όπως ο γεωργός πρώτος μετέχει των καρπών του κόπου του: «Έβαλες σταφύλια; Έβαλες αμπέλι; Πρώτος θα φας, βέβαια, σταφύλια» κ.ο.κ. Έτσι και ο στρατιώτης καθηγητής του Χριστού πρώτος θα μετέχει των πνευματικών του καρπών. Και οι καρποί είναι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος και η Βασιλεία του Θεού. Αυτός θα δοκιμάσει αυτά τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τα οποία δεν μπορούν να κρυφτούν.
«Ἐν αὐτῷ τῷ κόπῳ», λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος, «ἡ ἀντίδοσις». Δηλαδή «τον κόπο που κατέβαλες, θα πάρεις και τη δωρεά σου». Είναι ακόμη το «Εἰ συναπεθάνομεν, καί συζήσομεν· εἰ ὑπομένομεν, καί συμβασιλεύσομεν». «Εάν», λέει, «πεθάνομε μαζί με τον Χριστόν, μαζί και θα ζήσομε. Εάν υπομένομε μαζί με τον Χριστόν, μαζί και θα συμβασιλεύσομε». Αυτό είναι η νόμιμος άθλησις. Κι όλα αυτά πώς θα τα επιτύχουμε; Λέγει ο Παύλος στον Τιμόθεο- και που σας είπα ότι πολλές φορές πρέπει ο άγιος ο Δημήτριος να διάβασε αυτήν την περικοπή- «Μνημόνευε ᾿Ιησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν». «Να θυμάσαι τον Ιησού Χριστόν, που ανεστήθη από τους νεκρούς». Ναι. Είναι η διαρκής μνήμη και μελέτη και θεωρία του θανάτου και της Αναστάσεως του Χριστού. Είναι η μελέτη και η θεωρία του προσώπου του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. Εάν δεν έχεις αυτήν την θεωρίαν, αυτήν την ενατένισιν, αυτήν την μνήμην, δεν είναι δυνατόν ποτέ ο αγώνας σου να είναι νόμιμος. Απλώς θα είναι ένας αγώνας κατά την επιθυμία σου και κατά την αρέσκειά σου. Εκεί θα είναι και το μυστικό της επιτυχίας. Να μνημονεύεις τον Ιησούν Χριστόν. Όχι κατά τρόπον αυθυποβολής, αλλά γιατί το πρόσωπο του Χριστού είναι ζωντανό και ενεργεί βαθιά στον πιστόν.
Αγαπητοί. Η μνήμη του μεγαλομάρτυρος Αγίου Δημητρίου μάς έφερε στα ευαγγελικά χνάρια πρακτικής ερμηνείας του λόγου του Χριστού. Η ζωή των αγίων είναι η ερμηνεία η ορθή του Ευαγγελίου. Εξάλλου αυτή είναι ένα εικονογραφημένον ευαγγέλιον. Και όπως λέει ο Παύλος: Είναι «ἐπιστολὴ γινωσκομένη καὶ ἀναγινωσκομένη». Οι άνθρωποι αυτήν την επιστολήν βλέπουν, τη γνωρίζουν και τη διαβάζουν. Δηλαδή αυτός ο ίδιος ο βίος του πιστού, του Αγίου, είναι εκείνο το οποίο πραγματικά δίνει όλο το μέτρον της πίστεως και αγάπης του Αγίου. Η ζωή των αγίων λοιπόν είναι η ερμηνεία η ορθή του Ευαγγελίου.
Ναι. Πώς εκείνοι έζησαν; Έτσι κι εμείς. Χωρίς περικοπές· και περιτομές· και επιλογές: «Αυτό μ’ αρέσει από το Ευαγγέλιον, εκείνο δεν μ’ αρέσει. Αυτό το κάνω, εκείνο δεν το κάνω, γιατί δεν μ’ αρέσει». Όχι, χωρίς περικοπές και χωρίς περιτομές. Όπως ο Κύριος εδίδαξε το Ευαγγέλιον, και έζησε. Ο μεγάλος πειρασμός των εσχάτων, όταν θα φτάνουμε στο τέλος της Ιστορίας, αγαπητοί, είναι τόσο το περιτετμημένον Ευαγγέλιον, όσο και το ακρωτηριασμένο πρόσωπον του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού. «Έτσι μ’ αρέσει ο Χριστός να είναι. Όχι όπως είναι. Εμένα έτσι μ’ αρέσει. Το ευαγγέλιο μού κάνει εντύπωση μόνο όπου έχω τις προτιμήσεις μου». Πόσες φορές ακούτε ανθρώπους άσχετους στην πίστη να σου λένε: «Ε, ο Χριστός λέει αγάπη». Πώς τώρα την εννοούν την αγάπη αυτή, άλλο πράγμα…Να σας πω πώς την εννοούν. Και η πορνεία λέγεται «αγάπη». Και όλα τα τραγούδια, 99,9%, που ακούγονται, τα «κοσμικά» λεγόμενα «τραγούδια», είναι γεμάτα από αγάπη! Αλλά τι αγάπη όμως; Πορνική αγάπη!
Ας προσέξομε λοιπόν. Οι άγιοι μάς έδειξαν τον σωστό δρόμο. Γι΄αυτό τους έχουμε ανάγκη. Ο άγιος Δημήτριος που σήμερα τιμούμε τη μνήμη του, είναι ο ασάλευτος οδοδείκτης πνευματικής πίστεως και ζωής σε όλους τους αιώνες. Αμήν.
