Αἱ ὁράσεις Δανιήλ καί Ζαχαρίου. «Ἐγώ εἰμί τό Α καί τό Ω».

†.Ἰδοὺ ἔρχεται μετὰ τῶν νεφελῶν, καὶ ὄψεται αὐτὸν πᾶς ὀφθαλμὸς καὶ οἵτινες αὐτὸν ἐξεκέντησαν, καὶ κόψονται ἐπ᾿ αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς. ναί, ἀμήν.» (Αποκ. 1, 7-8) Δηλαδή: Νά, ἔρχεται μέ τίς νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, καί θά Τόν δεῖ κάθε μάτι, καί αὐτοί πού Τόν λόγχισαν· καί τότε θα κλάψουν καί θά χτυπήσουν τα στήθη τους ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς. Ναί, ἀλήθεια.

   Ὅπως λέγαμε τήν περασμένη φορά, ἀγαπητοί, αὐτοί οἱ στίχοι, ὁ 7 καί ὁ 8, κλείνουν το προοίμιο καί ἀποτελοῦν τήν κεντρική ιδέα ὅλου τοῦ βιβλίου –ὅπως συνήθως συμβαίνει στα βιβλία τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἀλλά καί στίς ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου– πού εἶναι ἡ Β΄ τοῦ Χριστοῦ Παρουσία.

   Ἡ περικοπή αὐτή περιέχει δύο χριστολογικές προφητείες ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη· ἡ μία ανήκει στόν προφήτη Δανιήλ καί ἡ δεύτερη στόν προφήτη Ζαχαρία.

   Ὡς πρός τήν πρώτη, τήν προφητεία τοῦ Δανιήλ, Βλέπουμε πὼς ὁ προφήτης Δανιήλ, (6ος αιώνας π.Χ.) δὲν εἶδε μόνο την πρώτη έλευση τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ εἶδε καὶ τὴν δεύτερη. Συγκεκριμένα το μάτι που το προφητικό διεισδύει στό ἔσχατα τῆς Ἱστορίας, και από το κεφάλαιό του μας λέει τὰ ἑξῆς: «ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη» (Δαν. 7, 13. Πρβλ. Ζαχ. 12, 10. Περί τῆς νεφέλης τοῦ Χριστοῦ καὶ Θεοῦ, βλ. Νικολ. Σωτηροπούλου. Ο Ιησούς Γιαχβέ, ἐκδ. Ο Σταυρός, Αθήναι 1986, σ. 216). Δηλαδή, ἔβλεπα σε όραμα τη νύχτα, και να, κάποιος που έμοιαζε με άνθρωπο ερχόταν πάνω στις νεφέλες τοῦ ουρανού, έφθασε ἐνώπιον τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν καὶ προσῆλθε σ' Αυτόν.

   Συνεπῶς ἐδῶ δὲν εἶναι ἡ Α΄ Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ ἡ Β΄ Παρουσία Του, που βλέπουμε τὸν ὡς υἱὸν ἀνθρώπου, δηλαδή τὸν ἐνανθρωπήσαντα Υιό του Θεοῦ, να φθάνει «έως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν», δηλαδή τον Θεό Πατέρα.

   Αλλά καί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὅταν συνομιλούσε με τον Καιάφα, τὸ βεβαίωσε αὐτό –καί μάλιστα με όρκο, διότι ὁ Καϊάφας είχε ορκίσει τον Κύριο– λέγοντάς του: «πλὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ᾽ ἄρτι ὄψεσθε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου καθήμενον ἐκ δεξιῶν τῆς δυνάμεως καὶ ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ» (Mατθ. 26, 64). Δηλαδή, ἐσεῖς τώρα με καταδικάζετε· ὅμως, ἀπὸ ἐδῶ κι ἐμπρός, θὰ δεῖτε τὸν υἱὸ τοῦ ἀνθρώπου –ἐννοεῖ τόν ἑαυτό Του– να κάθεται στα δεξιά τῆς Δυνάμεως –Δύναμις εἶναι ἡ Θεότητας, ο Θεός Πατήρ– και να έρχεται πάνω στις νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ. Μέ ἄλλα λόγια, θά ἔρθω νά σᾶς κρίνω ἐγώ!

   Τὸ ὅτι πρόκειται νὰ ἔλθει ως κριτής και ότι αυτοί οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου αναφέρονται στην ιδιότητα του ὡς Κριτού καὶ ὄχι ὡς Λυτρωτού το βλέπουμε και από το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, στο 14ο κεφάλαιο, του λέει τὰ ἑξῆς: «Καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ νεφέλη λευκή, καὶ ἐπὶ τὴν νεφέλην καθήμενος ὅμοιος υἱῷ ἀνθρώπου, ἔχων ἐπὶ τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ στέφανον χρυσοῦν καὶ ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ δρέπανον ὀξύ.» (Aποκ, 14, 14).

   Αὐτό, τὸ ὅτι ἔρχεται με δρεπάνι κοφτερό στα χέρια του, μας θυμίζει ακριβώς ότι δεν έρχεται ως λυτρωτής, ἀλλὰ ἔρχεται ως Κριτής. Αντιθέτως, στην πρώτη έλευσή Του δέν ἦλθε ως Κριτής· ἦλθε ως λυτρωτής. Ἔτσι, ἡ Α΄ Παρουσία συνδέεται με την λύτρωση, ενώ ἡ Β΄ Παρουσία συνδέεται με την κρίση. Άλλωστε το εἶπε ὁ ἴδιος ὁ Κύριος:  «οὐκ ἦλθον ἵνα κρίνω τον κόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα σώσω τὸν κόσμον» (Ιωάν. 12, 47). Ἀλλὰ ὁ ἴδιος επίσης εἶπε: «Ὅταν ἔλθῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ, τότε καθίσει ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ...» (Mατθ. 25, 31. Βλ. Ιωάν. 5, 22· 27· 30. 8, 16. Πράξ. 8, 33. κ.α.) και λοιπά και λοιπά, για να κρίνει τον κόσμο.

   Ἔτσι λοιπόν ἔχουμε αυτές τις δύο ιδιότητες του Κυρίου, τοῦ Λυτρωτοῦ καὶ τοῦ Κριτού, που συνδέονται με τις δύο Παρουσίες του.

   Ἀλλὰ τὸ ὅτι ὁ Κύριος κρατάει δρεπάνι στα χέρια θυμίζει ἀκόμη τόν λόγο ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής: «τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ καὶ διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ, καὶ συνάξει τὸν σῖτον αὐτοῦ εἰς τὴν ἀποθήκην, τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει πυρὶ ἀσβέστῳ» (Ματθ. 3, 12. Λουκά 3, 17). Δηλαδή, το φτυάρι είναι στο χέρι Του και θα καθαρίσει τό ἁλῶνι Του καί θά μαζέψει το σιτάρι Του, τό δέ ἄχυρο πού θά μείνει στο ἁλῶνι θά τό κάψει με φωτιά πού δέν θά σβήνει ποτέ.

   Ακόμη θυμίζει καί τήν παραβολή τῶν ζιζανίων, (Βλ. Ματθ. 13, 24-43) πού ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εἶπε: «άφετε συναυξάνεσθαι ἀμφότερα μέχρι τοῦ θερισμοῦ», ἀφῆστε να αυξάνονται μαζί ὁ σίτος μέ τά ζιζάνια μέχρι τόν θερισμό, τη συντέλεια –αὐτήν τή λέξη χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος· συντέλεια. Τότε θα γίνει το ξεκαθάρισμα· καί ὁ μέν σίτος θα οδηγηθεῖ στήν ἀποθήκη, τά δέ ζιζάνια θα πάνε στον κλίβανο· δηλαδή οἱ ἀγαθοί ἄνθρωποι, οἱ εὐσεβεῖς, στην Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ οἱ ἀσεβεῖς στην αιώνια Κόλαση.

   Αὐτά ὅλα ἀναφέρονται στο πρώτο σημεῖο τοῦ χωρίου τῆς Ἀποκαλύψεως πού σᾶς διάβασα, γιατί σᾶς εἶπα ὅτι ἔχουμε συνδυασμό δύο προφητειών. Τό πρῶτο σημεῖο λοιπόν ἀναφέρεται στην προφητεία τοῦ Δανιήλ. Καί τώρα πᾶμε στο δεύτερο, που αναφέρεται στην προφητεία τοῦ Ζαχαρίου.

   Ὁ Ζαχαρίας μᾶς σημειώνει στο 12ο κεφάλαιο, 10- 14, τά ἑξῆς: «Καὶ ἐκχεῶ ἐπὶ τὸν οἶκον Δαυὶδ καὶ ἐπὶ τοὺς κατοικοῦντας Ἱερουσαλὴμ πνεῦμα χάριτος καὶ οἰκτιρμοῦ, καὶ ἐπιβλέψονται πρός με ἀνθ᾿ ὧν κατωρχήσαντο καὶ κόψονται ἐπ᾿ αὐτὸν κοπετόν, ὡς ἐπ᾿ ἀγαπητῷ, καὶ ὀδυνηθήσονται ὀδύνην ὡς ἐπὶ τῷ πρωτοτόκῳ... καὶ κόψεται ἡ γῆ κατὰ φυλὰς φυλάς· ... πᾶσαι αἱ ὑπολελειμμέναι φυλαί, φυλὴ καθ᾿ ἑαυτὴν καὶ αἱ γυναῖκες αὐτῶν καθ᾿ ἑαυτάς» (Ζαχ. 12, 10-14).

   Δηλαδή: Θα δώσω απλόχερα στον οίκο τοῦ Δαυΐδ καί σ' αὐτούς πού κατοικοῦν στήν Ἱερουσαλήμ πνεῦμα χάριτος καί ἐλέους (εἶναι ἡ Α΄ Παρουσία τοῦ Χριστοῦ· «οὐ γὰρ ἦλθον ἵνα κρίνω τὸν κόσμον, ἀλλ᾽ ἵνα σώσω τὸν κόσμον» (Ἰωάν. 12, 47), εἶναι τό πνεῦμα τῆς χάριτος). Καί θά γυρίσουν νά μέ κοιτάξουν καί θά ἀρχίσουν νά μέ περιγελοῦν («κατωρχήσαντο» λέει, πού εἶναι τοῦ ρήματος κατορχέομαι καί σημαίνει περιφρονῶ, περιγελώ). Θα μετανοήσουν ὅμως ὅταν θά μέ δοῦν ὅπως θά μέ δοῦν πάνω στόν σταυρό, καί θά ἀρχίσουν να χτυποῦν τό κεφάλι τους καί τό στῆθος τους καί νά ξεριζώνουν τα μαλλιά τους, ὅπως ἀκριβῶς θρηνεῖ κανείς, κάνει κοπετό γιά ἕνα ἀγαπημένο του πρόσωπο· καί θά πονέσουν μέ πόνο πολύ, ὅπως ὅταν πεθαίνει το πρωτότοκο παιδί· καί θά οδύρεται ἡ γῆ. Ποιά γῆ ὅμως; Προσέξτε: τῆς Ἰουδαίας. Ὄχι ὁλόκληρη ἡ γῆ· μόνο τῆς Ἰουδαίας.

   Δηλαδή: Θά ἔρθει ὁ Μεσσίας· θά ἔρθει μέ χάρη. Θά Τόν δοῦν οἱ ἄνθρωποι, τῆς Παλαιστίνης οἱ ἄνθρωποι. Θά Τόν περιφρονήσουν, θα γελάσουν μαζί Του. Τό ποιός εἶναι θά τό ἀντιληφθοῦν μετά, μέ τό πάθος πάνω στον σταυρό καί τά σημεῖα τοῦ σταυροῦ καί τήν ἀνάστασή Του. Τότε θα χτυποῦν τό κεφάλι τους.

   Ἀλλά αὐτό εἶναι μία μικρογραφία τοῦ τί θα γίνει στο τέλος τῆς Ἱστορίας. Ακούστε το πώς.

   Θυμᾶστε ὅτι ὅταν ὁ ἑκατόνταρχος εἶδε τόν σεισμό, εἶδε τόν σκοτισμό τοῦ ἡλίου, εἶδε ὅ,τι εἶδε, καί ἄκουσε τούς λόγους τοῦ Ἰησοῦ –μεγαλειώδεις οἱ λόγοι πάνω στον σταυρό! «πάτερ, άφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι καί λοιπά καί λοιπά– ὅταν εἶδε πόσο ἄκακος ἦταν ὁ Ἰησοῦς, πού οὔτε καταριόταν οὔτε ἔβριζε οὔτε τίποτα, παρά τούς φρικτούς πόνους τοῦ σταυροῦ, τότε ὁμολόγησε καί εἶπε: «ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος» (Ματθ. 27, 54. Μάρκ. 15, 39), πραγματικά αὐτός ἦταν παιδί τοῦ Θεοῦ! Τα δέ πλήθη πού εἶχαν βρεθεῖ ἐκεῖ στόν σταυρό, μᾶς σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής Λουκάς, «τύπτοντες ἑαυτῶν τὰ στήθη ὑπέστρεφον» (Λουκά 23, 47-48), χτυπώντας με γροθιές τα στήθη τους ἐπέστρεφαν. Δηλαδή αὐτό ἦταν ἕνα δεῖγμα μετανοίας· Τί κάναμε... Ποιόν σταυρώσαμε... ἔστω καί ἄν ὁ Ἰσραήλ δέν Τόν πίστεψε.

   Αὐτό ὅμως τό πῶς δηλαδή ἦρθε κατά την Α΄ Παρουσία Του, καί πῶς ἐκεῖνοι πού εἶδαν τόν Χριστό και κατάλαβαν τελικά ποιός ήταν άρχισαν να κόπτονται –ήταν μία μικρογραφία τῆς Β΄ Παρουσίας Του.

   Ε, λοιπόν, ἀγαπητοί· λέει τώρα ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης: Ὅταν θα ξανάρθει ὁ Χριστός –θά ἔρθει βέβαια «μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ», κατά τήν προφητεία τοῦ Δανιήλ– καὶ ὄψεται αὐτὸν πᾶς ὀφθαλμὸς», θά Τόν δεῖ ἀνεξαιρέτως κάθε μάτι, «καὶ οἵτινες αὐτὸν ἐξεκέντησαν». Ἐδῶ τό κείμενο δέν ἔχει κόμμα· βάζουμε ὅμως ένα κόμμα, για να καταλάβουμε το νόημα: θά Τόν δοῦν ἀκόμη καί ἐκεῖνοι πού Τόν λόγχισαν, «καὶ κόψονται ἐπ᾿ αὐτὸν πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς» (Αποκ. 1, 7), καί τότε θα χτυποῦν τὸ στῆθος τους γι᾿ Αὐτόν, για λογαριασμό τους, ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς, βλέποντάς Τον. Ποιές είναι τώρα ὅλες αὐτές οἱ φυλές τῆς γῆς; Εἶναι, ἀγαπητοί μου, ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα.

   Στο πρώτο πλάνο πραγματώσεως τῆς προφητείας τοῦ Ζαχαρίου, στην μικρογραφία, ἔχουμε τίς δώδεκα μόνο φυλές τοῦ Ἰσραήλ· στο δεύτερο πλάνο ἔχουμε ὁλόκληρη τή γῆ, ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη.

   Καί εἶναι πολύ χαρακτηριστικό ὅτι ὅλοι αυτοί θά δοῦν ἐκεῖνον πού «ἐξεκέντησαν», ἐκεῖνον πού ἐλόγχισαν! Ἱστορικά όμως είναι γνωστό ὅτι τὸν Κύριο τόν ἐλόγχισε μόνο ἕνας ἄνθρωπος, ὁ Κεντυρίων, γιατί φυσικά ἦταν στα καθήκοντά του να διαπιστώσει τον θάνατο τοῦ ἐκτελεσθέντος. Ὅλα αὐτά βέβαια ἔγιναν γιατί ἤθελαν νά Τόν καταδικάσουν οἱ Ἑβραῖοι. Τί σημαίνει ὅμως τώρα ὅτι θά Τόν δοῦν ὅλοι ἐκεῖνοι πού Τόν «ἐξεκέντησαν»; Δηλαδή μόνο ἐκεῖνοι οἱ κάποιοι; Μά ἐδῶ λέει ὅλοι ἐκεῖνοι, ἀπό ὅλη τή γῆ.

   Ε, λοιπόν· εἶναι ὅλοι ἐκεῖνοι πού ἀρνήθηκαν τόν Ἰησοῦ Χριστό! Αυτό δείχνει, ἀγαπητοί, ὅτι ἐκεῖνος πού ἀρνεῖται τόν Χριστό, λογχίζει τον Χριστό!

   Γιά νά σᾶς ἀποδείξω ὅτι αὐτό δέν εἶναι σχῆμα λόγου, θά σᾶς ἀναφέρω δυό παραδείγματα· τό ἕνα εἶναι ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο, τό ἄλλο ἀπό τήν Παράδοση.

   Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει στους Φιλιππησίους: Λυπᾶμαι γι' αὐτούς, «ὧν ὁ θεὸς ἡ κοιλία» (Φιλιπ. 3, 18-19), πού ἔκαναν θεό τήν κοιλιά τους, δηλαδή τίς ἡδονές. Χριστιανοί εἶναι, ἀλλά ἔκαναν θεό τους τίς ἡδονές!... οἱ ὁποῖοι –προσέξτε αὐτήν τή φράση- ανασταυρώνουν τόν Υἱότοῦ Θεοῦ, δηλαδή Τόν ξανασταυρώνουν! (Βλ. Εβρ. 6, 6) Είναι το ἴδιο μέ τό «εξεκέντησαν», ἀκριβῶς τό ἴδιο!

   Ὥστε λοιπόν πότε θεωροῦμαι ὅτι καί ἐγώ πῆρα μέρος στον λογχισμό τοῦ Χριστοῦ, καί θά Τόν δῶ μέ φόβο ὅταν θά ἔρθει; Ὅταν θά ἔχω ἀρνηθεῖ τήν θεανθρώπινη φύση Του –το πρώτο και κύριο– αλλά κι ὅταν ὡς Χριστιανός ἐπιμένω να ζω μια ζωή ἁμαρτίας· διότι ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέν ἀναφέρεται σε θέμα πίστεως, ἀλλά σε θέμα ζωῆς· «ὧν ὁ θεὸς ἡ κοιλία» λέει. Χριστιανοί ἦταν, βαπτισμένοι· ἀλλά ἡ ζωή τους ήταν τέτοια πού ὁπωσδήποτε δεν συμφωνούσε μέ τό σταυρικό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου.

   Το δεύτερο παράδειγμα εἶναι ἀπό τόν ἅγιο Πέτρο, ἀρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, πού γιορτάζουμε αύριο. Ἔζησε στὴν ἐποχή πού ἦταν καί ὁ Ἄρειος. Φυσικά τόν Ἄρειο τόν ἀντιμετώπισε μετά ὁ ἅγιος Αθανάσιος. Αλλά ὁ ἅγιος Πέτρος εἶδε ἕνα ὄραμα. Αὐτό μάλιστα τό ὅραμα υπάρχει καί σέ τοιχογραφίες. Επάνω στη Μονή μας υπάρχει σε τοιχογραφία –φθαρμένη βεβαίως, ἀλλά σώζεται– ὁ ἅγιος Πέτρος με το όραμα πού βλέπει.

   Ποιό είναι το όραμα;

   Εἶδε τόν Ἰησοῦ σάν παιδί μέ ἕναν σχισμένο χιτώνα, κουρελιασμένο. Καί τότε ὁ ἅγιος Πέτρος ρωτάει τόν Ἰησοῦ: Τίς σου τὸν χιτῶνα, Σῶτερ, διεῖλε; Ποιός Σοῦ ἔσχισε τόν χιτώνα; Καί ἀπαντάει ὁ Κύριος: Ὁ Ἄρειος! δηλαδή ἡ αἵρεση· ὁ Ἄρειος ὁ αἱρετικός, πού ἀρνεῖτο τήν θεανθρώπινη φύση τοῦ Ἰησοῦ. (Ὁ Ἄρειος ἔζησε καί δίδαξε στην Αλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου στίς ἀρχές τοῦ 4ου αιώνα ήταν θεολόγος και πρωτοπρεσβύτερος. Ἡ πιό ἀμφιλεγόμενη πτυχή τῶν διδασκαλιῶν τοῦ Ἀρείου άφοροῦσε την σχέση μεταξύ τοῦ Θεοῦ Πατρός καί τοῦ προσώπου του Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἡ διδασκαλία του Αρείου διατηροῦσε ἐν μέρει τις θέσεις τοῦ προγενέστερου μεγάλου αλεξανδρινού δασκάλου Ωριγένους, ὅτι δηλαδή ο Υιός είναι κατώτερος στην εξουσία σε σχέση μέ τόν Πατέρα, αλλά διαφοροποιεῖτο ὡς πρός τήν ἄχρονο γέννηση τοῦ Υἱοῦ, καθότι ὁ Ἄρειος ὑποστήριζε ὅτι ὑπῆρχε καιρός πού ὁ Πατήρ ήταν μόνος του, καί ὅτι ὁ Υἱός είναι κατώτερος από τον Πατέρα, τοποθετώντας τον Υιό μεταξύ των κτισμάτων. Θεωροῦσε τόν Χριστό ἀνώτερο κτίσμα, καί τίποτα περισσότερο. Οι θέσεις αυτές καταδικάστηκαν στο πρόσωπο τοῦ Ἀρείου ἀπό τήν Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, της Νικαίας (325 μ.Χ.), ἀλλά καί από τήν Α' Σύνοδο τῆς Κωνσταντινουπόλεως (381 μ.Χ.). Οι τελικές θέσεις τῆς Ἐκκλησίας κατά τοῦ Ἀρειανισμού διατυπώθηκαν στα δώδεκα ἄρθρα του Συμβόλου Πίστεως τῆς Νικαίας)

   Βλέπετε λοιπόν τί θά πεῖ ἐκκεντῶ, δηλαδή λογχίζω; Καί ἀφοῦ ἱστορικῶς ἕνας μόνο λόγχισε τον Κύριο καί ἠθικοί αυτουργοί το Συνέδριο τῶν Ἑβραίων, πῶς εἶναι δυνατόν τώρα ολόκληρη ἡ γῆ νά κάνει κοπετόν; Δηλαδή ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ ἄνθρωποι πού θά σταθοῦν σέ ὅλη τή γῆ, σέ ὅλη τήν Ιστορία ἕως το τέλος της, κι από τήν ἐποχή μας φυσικά –εύχομαι να μήν εἶναι καί ἀπό τους παρόντες! νά μήν εἴμαστε!– πῶς εἶναι δυνατόν νά Τὸν δοῦν καί νά ποῦν ἐγώ Τόν ἐξεκέντησα τόν Ἰησοῦ; Νὰ πῶς εἶναι δυνατόν· μέ τήν άρνηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἴτε ὡς πίστη εἴτε ὡς πρακτική ζωή· όταν γενικά ἀρνοῦμαι τόν Ἰησοῦ Χριστό.

   Είναι χαρακτηριστικό ότι το «ἐξεκέντησαν» αναφέρεται ὡς σημεῖο ἀναγνωρίσεως. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος λέει: «καὶ τότε –ὅταν εἶναι νά ἔρθει «ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ»–  φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ» (Ματθ. 24, 30. 26, 64. Πρβλ. Μάρκ. 14, 62), θα φανεῖ τὸ σημεῖο τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ποιό εἶναι αὐτό τό «σημεῖον»; Εἶναι ὁ Σταυρός! (Βλ. ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Ὁμιλία Β΄ εἰς τὸν Σταυρόν, PG 49, 404: «Τότε τὸ σημεῖον φανήσεται τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ. Εἶδες πόση ἀρετὴ τοῦ σημείου τοῦ σταυροῦ;», καί ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, PG 94, 1131: «"Τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ", τὸν Σταυρὸν λέγω») Εἶναι ἀκριβῶς τὸ ὄργανο ἐκεῖνο τὸ ὁποῖο μέσα στοὺς αἰῶνες οἱ αἱρετικοί και χλευαστές χλευάζουν! Μεταξύ αὐτῶν εἶναι καί οἱ Χιλιαστές, οἱ ὁποῖοι χλευάζουν τον Σταυρό!

   Θα λέγαμε ακόμα ὅτι «σημεῖον» –προσέξτε– εἶναι καὶ ἡ ἴδια ἡ παρουσία τοῦ παθόντος Χριστοῦ.

   Θα μου πείτε: Μὰ ὁ Χριστός ἀναστήθηκε· πῶς εἶναι παθών, πῶς εἶναι πάσχων;

   Ὁ Χριστός, ἀγαπητοί μου, στον Ουρανό εἶναι πάντα πάσχων, με τις πληγές! Εἶναι ἐκεῖνες οἱ πληγές, οἱ ἀθεράπευτες, πού ψηλάφησε ὁ Θωμᾶς. (Ἰωάν. 20, 27. Βλ. καί Ἰωάν. 20, 20) Εἶναι τά διάσημα τοῦ Κυρίου! Εἶναι οἱ ἀποδείξεις, τα πειστήρια τοῦ ποιός εἶναι ὁ Χριστός, καί ὅτι πραγματικά αυτός πού θά ἔρθει εἶναι ἐκεῖνος τὸν ὁποῖο «ἐξεκέντησαν». Μένουν λοιπόν οἱ πληγές· καί θά μένουν ὄχι μόνο ὅσο κρατᾶ ἡ Ἱστορία, ἀλλά καί πέρα ἀπό τήν Ἱστορία!

   Θα πάμε παρακάτω στην Αποκάλυψη, πρῶτα ὁ Θεός, καί θά μᾶς παρουσιάσει αὐτές τίς πληγές ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης μέ μία θαυμάσια εἰκόνα, ἡ ὁποία εἶναι περίεργη· θά δεῖ τόν σαρκωμένο λόγο τοῦ Θεοῦ ὡς ἀρνίον –διότι θυσιάσθηκε και επειδή συνήθως αρνάκι θυσίαζαν– έσφαγμένον καὶ ἑστηκός. (Αποκ. 5, 6· 12) Αυτό το αντιφατικό· νά εἶναι σφαγμένο, και να στέκεται! Μα πώς στέκεται, ἀφοῦ εἶναι σφαγμένο; Αὐτό δείχνει ότι φέρει τις πληγές, και ταυτοχρόνως ζει. Εἶναι ἐκεῖνο που θα πεῖ λίγο πιο κάτω ὁ Χριστός στον Ἰωάννη, και θα το δοῦμε πρῶτα ὁ Θεός τήν ερχόμενη φορά: «και έγενόμην νεκρός, καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι» (Αποκ. 1, 18).

   Βλέπετε λοιπόν ὅτι οἱ πληγές μένουν! Είναι τα διάσημα τοῦ μεγάλου κατορθώματος τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ὅτι ἔσωσε μέ αὐτές τόν κόσμο, καί ταυτοχρόνως εἶναι τα φοβερά πειστήρια για εκείνους που Τον σταύρωσαν μέσα στην Ιστορία, μή πιστεύοντες ὅτι εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱός τοῦ Θεοῦ.

   Ἀλλά θά Τόν δεῖ κάθε μάτι. Ναί, ἀγαπητοί μου, κάθε μάτι θά δεῖ τόν Χριστό ὅταν θά ἔρθει! Οι ευσεβεῖς θά χαροῦν, ἐνῶ οἱ ἀσεβεῖς θά κάνουν κοπετό, θα κλαῖνε, θά ὀδύρονται. Για κοιτάξτε όμως τώρα· είναι ἀντίστροφα τά πράγματα· οδύρονται οἱ εὐσεβεῖς καὶ ἀναμένουν τόν Κύριο καί λένε Πότε θά ἔρθεις, Κύριε; Δεν βλέπεις πῶς βρισκόμαστε;... καί χαίρονται οἱ ἀσεβεῖς. Θυμίζει ἐκεῖνα πού εἶπε ὁ Χριστός στους Μαθητές Του, στην Α΄ Παρουσία Του, καί τά ὁποῖα ἀποτελοῦν μικρογραφία τῆς Β΄ Παρουσίας Του: Τώρα ο κόσμος χαίρεται καί γελᾶ, κι ἐσεῖς κλαῖτε καί πενθεῖτε· σε λίγο θά πενθεῖ ὁ κόσμος, καί θά γελᾶτε σεῖς. (Ἰωάν, 16, 20) Πόσο σε λίγο; Σε δυό-τρεῖς μέρες. Πέμπτη βράδυ τούς τά λέει, Κυριακή ἔφυγε τό πένθος.

   Βλέπετε ὅτι αὐτά τά πράγματα δέν ἔχουν ἕναν αἰώνιο χαρακτήρα, γιατί εἶναι τοποθετημένα μέσα στον χρόνο. Καί ὁ χρόνος μετρά, περνά... Μετρᾶ ὁ χρόνος, καί αὐτά δέν ἔχουν αιώνιο χαρακτήρα για να μένουν κοκκαλωμένα. Συνεπῶς ὁ Χριστός ἔρχεται!... καί τότε οἱ εὐσεβεῖς θά χαροῦν, καί οἱ ἀσεβεῖς θὰ κλαῖνε.

   Αὐτά πού μᾶς σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψή του, ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς τά λέει ὡς ἑξῆς: «Καὶ τότε φανήσεται τὸ σημεῖον τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ τότε κόψονται πᾶσαι αἱ φυλαὶ τῆς γῆς καὶ ὄψονται τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐρχόμενον ἐπὶ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ μετὰ δυνάμεως καὶ δόξης πολλής» (Ματθ. 24, 30). Εἴδατε; «κόψονται... ὄψονται»· παρήχηση. Δηλαδή, ὅλες οἱ φυλές τῆς γῆς θά κάνουν κοπετό, ὀδυρμό, καί θά δοῦν ἐρχόμενο τόν υἱό τοῦ ἀνθρώπου πάνω στις νεφέλες τοῦ οὐρανοῦ, μέ δύναμη καί δόξα πολλή. («Ὥσπερ γὰρ οἶμαι ἀνιόντος αὐτοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἐν τῇ τῆς ἀναλήψεως ἡμέρᾳ γέγραπται ἐν ταῖς Πράξεσιν ὅτι νεφέλη αὐτὸν ὑπέλαβεν ἀπὸ τῶν ὀφθαλμῶν αὐτῶν, οὕτω πάλιν ἥξει μετὰ νεφέλης. Οἶμαι δὲ τροπικῶς τὴν θείαν γραφὴν τοὺς ἁγίους ἀγγέλους νεφέλας καλεῖν διὰ τὸ κούφον αὐτῶν καὶ μετάρσιον καὶ ἀεροβατές ὡσεὶ ἔλεγεν ἥξει ὁ Κύριος θείοις ἀγγέλοις ἐποχούμενος καὶ δορυφορούμενος.» (Οικουμένιος, σ. 37))

   Βλέπετε, παρακαλῶ, συμφωνία τῶν εὐαγγελίων μέ τήν Ἀποκάλυψη; Δέν ὑπάρχει κανένα σημεῖο τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως πού νά μή συμφωνεῖ μέ τά εὐαγγέλια. Κανένα σημεῖο. Υπάρχει απόλυτη συμφωνία στο πνεῦμα, καμμιά φορά και στο γράμμα, μεταξύ του βιβλίου τῆς ᾿Αποκαλύψεως καί τῶν τεσσάρων επαγγελίων.

   Αλλά σ' ἐκεῖνο πού λέει ἐδῶ ὁ Εὐαγγελιστής, ὅτι ὁ Κύριος θά ἔρθει «μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ», ὑπάρχει μία ἐπισφράγιση είναι ἡ ἑξῆς: «ναί, ἀμήν».

   Αὐτό τό «ναί, ἀμήν» είναι μία επισφράγιση διπλή, λειτουργική, ἑλληνικῆς καί σημιτικής διαστάσεως. Το ναί εἶναι ἑλληνικό τό ἀμήν είναι σημιτικό, δηλαδή έβραϊκό, καί ἔχει λειτουργικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ὅτι ὑπάρχει μία επιβεβαίωση και μία ευχή. Το «ναί» θά πεῖ ναί, δηλώνει ἐπιβεβαίωση, ἐνῶ τό «ἀμήν» θὰ πεῖ ὁμοίως ναί, ταυτόχρονα ὅμως θά πεῖ καί εἶθε, δηλώνει εὐχή. Σάν νά λέει ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης. Αὐτό πού ἔγραψα, τό ὅτι ὁ Χριστός ἔρχεται, «ναί, ἀμήν»· δηλαδή, ναί, οπωσδήποτε ἔρχεται· αμήν, εἴθε γρήγορα να γίνει. Υπάρχει λοιπόν αυτή ή λειτουργική ἐπισφράγιση, μ' αὐτή τή διπλή διάσταση, στις δυό αυτές γλώσσες, τήν ἑλληνική καί τή σημιτική.

   Τό ἴδιο σχῆμα, κατά γράμμα, θά μᾶς τό ἀναφέρει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος στή Β΄ Προς Κορινθίους ἐπιστολή του, καί θά πεῖ τά ἑξῆς: «Ὁ γὰρ τοῦ Θεοῦ υἱὸς Ἰησοῦς Χριστός... οὐκ ἐγένετο ναὶ καὶ οὔ, ἀλλὰ καὶ ἐν αὐτῷ γέγονεν· ὅσαι γὰρ ἐπαγγελίαι Θεοῦ, ἐν αὐτῷ τὸ ναὶ καὶ ἐν αὐτῷ τὸ ἀμὴν» (Β΄ Κορ. 1, 19-20). Δηλαδή: Ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, δέν ἦρθε στον κόσμο ὡς ναί καί ὄχι –πού δηλώνει ἀβεβαιότητα· ποιός εἶναι; τί κάνει; εἶναι ἔτσι; εἶναι ἀλλιῶς;– αλλά ἦρθε ὡς ναί, καί οἱ ὑποσχέσεις Του εἶναι ναί καί ἀμήν· δηλαδή ὅλα ὅσα εἶπε ὁ Χριστός θά πραγματοποιηθοῦν, καί δέν ἀλλάζει τίποτα!

   Κοιτάξτε πῶς ταιριάζουν κατά πνεύμα τα βιβλία! Ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, βλέπουμε πολλές φορές ὅτι ἕνας συγγραφέας, γράφοντας σε διαφορετικό χρόνο –για να μήν πῶ, κάποτε και στο ίδιο του το βιβλίο– ἔχει ἀντιφάσεις· πόσο μᾶλλον διαφορετικοί συγγραφεῖς!

   Βλέπει λοιπόν κανείς ἐδῶ ὅτι αὐτό πού εἶπε ὁ Κύριος, «ἀμὴν λέγω ὑμῖν... ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Ματθ. 24, 35) καί «ἰῶτα ἓν ἢ μία κεραία οὐ μὴ παρέλθῃ... ἕως ἂν πάντα γένηται» (Ματθ. 5, 18), σημαίνει ὅτι ὅλα ὅσα εἶπε ὁ Χριστός θα πραγματοποιηθοῦν. Το «ἰῶτα» (ι), δηλαδή τό γιόντ (i) πού χρησιμοποιοῦμε καί στήν Αλγεβρα, εἶναι τό γιῶτα τὸ ἐβραϊκό, αὐτό τό φοινικικό, τό σημιτικό· εἶναι τό πιό μικρό γράμμα τοῦ ἑβραϊκοῦ ἀλφαβήτου. Όταν λοιπόν ἐδῶ λέει ἰῶτα ἐν δέν θά πέσει ἢ μία κεραία –κεραία εἶναι ὁ τόνος– αὐτό σημαίνει ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά μήν πραγματοποιηθεῖ.

   Δηλαδή: Αλήθεια σᾶς λέω, οὔτε ἕνα γιώτα, οὔτε μία κεραία ἀπ' ὅ,τι σᾶς εἶπα δέν εἶναι δυνατόν νά μήν πραγματοποιηθεί. Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ –αὐτά πού μοιάζουν αδιάσειστα και μεγάλα– θα φύγουν ἀπό τή θέση τους, αλλά τα λόγια μου θα μείνουν.

   Συνεπῶς, ὁ Χριστός, ἀφοῦ εἶπε θά ξανάρθω, τό ἐννοεῖ. Καί ἐδῶ εἶναι ἡ ἀξιοπιστία Του, γιατί «πιστὸς ὁ λόγος, λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος» (Α΄ Τιμ. 1, 15· 4, 9). Εἶναι ἀξιόπιστος ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· ὁ Χριστός λοιπόν θα ξανάρθει!

   Μιά πιστή καρδιά, ἀγαπητοί μου, ὅταν αισθάνεται όλα αυτά μέσα της, ἔχει βέβαιη την ελπίδα, καί ζει με τὴν ἐν Χριστῷ ἐλπίδα, μια ἐλπίδα πού ἀληθινά ζωογονεῖ.

   «Ναί ἀμήν.Ἐγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ.» (Αποκ. 1, 8) Τί μεγαλειώδη!

   Αγαπητοί μου, ἐγώ είμαι ἕνας φτωχός άνθρωπος· τί νά σᾶς πῶ... Ἡ ἀνθρώπινη γλώσσα δεν μπορεί να περιγράψει. Ακόμη καί τό ἀνθρώπινο λεξιλόγιο είναι φτωχό· οἱ λέξεις... ὅλα, είναι φτωχά! Μιά φωνή.. τι να πεῖ, τί να περιγράψει... Ἀλλά ἀπ' ὅ,τι διαισθάνεσθε, ἀπ' αὐτό τό ἀνθρώπινο φτωχό λεξιλόγιο, μπορείτε να ἀντιληφθεῖτε τήν μεγαλοπρέπεια του βιβλίου; Μπορείτε να ζήσετε αυτή την μεγαλοπρέπεια; Κοιτάξτε: «Ναι, ἀμήν»!... «Ἐγώ εἰμι το Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός... ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ»

   Αὐτό τό «ναί» καί «αμήν» ξέρετε ποιός το βεβαιώνει; Αὐτός πού εἶναι το Α και το Ω, ὁ ουράνιος Θεός Πατήρ!

   Ἔτσι, νά ἕνα ἀκόμη ὄνομα τοῦ Θεοῦ· το Α και το Ω. «Ἐγώ εἰμι το Α καὶ τὸ Ω» λέει ὁ Θεός. Ὥστε λοιπόν τό Ἐγώ εἶμαι το Α και το Ω εἶναι ἕνα ἀπό τά πολλά ὀνόματα τοῦ Θεοῦ.

   Καί ἄλλοτε σᾶς ἔχω πεῖ, καί τό ξέρετε αυτό πολύ καλά, ὅτι ὁ Θεός ἔχει πολλά ονόματα, πάρα πολλά όνόματα, ἐπειδή ἀκριβῶς δέν ἔχει ὄνομα. Δέν μπορεῖ νά ἀποδοθεῖ ὄνομα στον Θεό, ἐπειδὴ ἡ ἀπόδοση ὀνόματος σ' Αυτόν μικραίνει αὐτό πού εἶναι ὁ Θεός. Μήν ξεχνᾶμε ὅτι ἀπό τήν στιγμή πού ὁ ἄνθρωπος θα δώσει ὄνομα, ἤδη ἔδωσε καί ὁρισμό· καί ὅταν λέμε ορισμός καί ὄνομα, σημαίνει ὅτι βάλαμε ὅρια. Ὁ Θεός όμως δέν ἔχει ὅρια.

   Γι' αὐτό, στήν ἐρώτηση τοῦ Μωϋσέως Ποιό εἶναι τό ὄνομά Σου, Κύριε, γιά νά πῶ στους Εβραίους στην Αἴγυπτος; ὁ Θεός εἶπε: «Ἐγώ εἰμι ὁ ὤν» (Εξοδ. 3, 14), ἐγώ είμαι ὁ ὑπάρχων. Δέν ἔδωσε ὄνομα. Ἀλλά αὐτό ἀκριβῶς, τό ἐγώ εἶμαι ὁ ὑπάρχων, ἀποτελεῖ ἕνα ὄνομα, γιατί άκριβῶς, ἐπειδή δέν ἔχει ὄνομα, εἶναι ἀνώνυμος ὁ Θεός, γι' αὐτό εἶναι καί πολυώνυμος.

   Τί ἀνόητοι πού εἶναι οἱ Χιλιαστές, αληθινά ανόητοι, ὅταν ἐπιμένουν καί μᾶς λένε Γιατί δέν λέτε τό ὄνομα Γιαχβέ; (Γιαχβέ στα ἑβραϊκά θά πεῖ Κύριος). Ε, τό λέμε καί αυτό. Μά αὐτό εἶναι τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ μᾶς λένε. Ναί, ἀλλά δέν εἶναι μόνο αυτό. Μά εἶναι τό ὕψιστο. Δέν ἔχει σημασία· γιατί καί ἡ Γραφή επιστρατεύει πλῆθος ἀπό ὀνόματα για να μιλήσει γιά τόν Θεό. (Οἱ Μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ ἐπιμένουν πώς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, άνεξαρτήτως τῆς ἐθνικῆς ἡ μητρικής τους γλώσσας, εἶναι ὑποχρεωμένοι νά ὀνομάζουν τόν Θεό μέ τήν ἑβραϊκή λέξη Ἰεχωβά, ἀλλιῶς δέν σώζονται! Θα καταφαγωθῆ ἡ σάρξ ἐκείνων πού δέν ἤθελαν να μάθουν ὅτι ὁ ζῶν καί ἀληθινός Θεός λέγεται Ἰεχωβά! Θά διαλυθοῦν, ἐνῶ θά στέκουν στα πόδια τους. (Από τόν Απολεσθέντα Παράδεισο στον Αποκατεστημένο Παράδεισο, ελλ. εκδ. 1960, σ. 209). Ὅμως ὁ ἀνωτέρω ἰσχυρισμός τους καταρρίπτεται ἀπό τό γεγονός ὅτι οἱ Ἀπόστολοι, στην ελληνική γλώσσα πού ἔγραψαν τήν Καινή Διαθήκη, οὔτε μία φορά δέν ονομάζουν τόν Θεό μέ τήν ἑβραϊκή λέξη Ἰεχωβά ή Γιαχβέ. Αυτό αναγκάζεται ἀκόμη καί ἡ ἴδια ἡ ἐταιρεία Σκοπιά νά τό ὁμολογήσει καί νά τό παραδεχθεῖ : Ἕνας λόγος εἶναι ὅτι ἕως τώρα δέν ἔχει βρεθῆ κανένα αντίγραφον ἀρχαίου χειρογράφου πού να περιέχη τό θεῖον ὄνομα εἰς την πλήρη μορφή του (Σκοπιά, 15-11-1971, σ. 677). Εἶναι ἀλήθεια ὅτι κανένα ἀπό τά ὑπάρχοντα ἀρχαία ἑλληνικά χειρόγραφα τῆς Καινῆς Διαθήκης δεν περιέχει το προσωπικόν ὄνομα τοῦ Θεοῦ. (Σκοπιά, 01-03-1991, σ. 28)

   Καί μάλιστα, ἀγαπητοί μου, ὅπως βλέπουμε ἐδῶ, υπάρχει μία συσσώρευση ονομάτων αλλά αυτό θα το δοῦμε στη συνέχεια.

   Τί σημαίνει «Ἐγώ εἰμι το Α καὶ τὸ Ω»;

   Σημαίνει: Εγώ εἶμαι το ξεκίνημα ολόκληρης της κτιστῆς δημιουργίας, καί ἐγώ τό τέλος αὐτῆς –ὅπως εἶναι το Α, μέ τό ὁποῖο ἀρχίζει το αλφάβητο, και το Ω, πού τελειώνει. Μέ ἄλλα λόγια: Σε ἐμένα ανήκει ἡ ὕπαρξη καί σέ ἐμένα ἡ ἀνυπαρξία, τό "εἶναι" –ὡς ἀπαρέμφατο– καί τό "μή είναι". Στόν Θεό δηλαδή ανήκει κάθε ἀρχή τῆς κτίσεως, καί σ' Αυτόν ἀνήκει μιά τυχόν ἐκμηδένισή της· ἄλλο βέβαια ὅτι ὁ Θεός δέν θέλει να ἐκμηδενίσει τήν κτίση. Εἶναι ὁ μόνος πού δημιουργεί ἐκ τοῦ μηδενός, εἶναι ἡ ὄντως Αρχή.

   Ἐκεῖνο τό «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος» (Ἰωάν. 1, 1) αυτό σημαίνει· ὅτι ὁ Λόγος εἶναι τό Α. Δηλαδή: ὑπῆρχε ὁ Θεός Λόγος ὅταν ἔγινε ἡ ἀρχή τῆς κτίσεως ἐκ τοῦ μηδενός. Ὁ Θεός ὅμως μπορεῖ νά φέρει το Α στο Ω, τό εἶναι στο μή εἶναι, δηλαδή να οδηγήσει τήν κτίση ἀπό τήν ὕπαρξη στήν ἀνυπαρξία. Διότι μόνος ὁ Θεός ἔχει σχέση μέ τό μηδέν. Κανένα κτίσμα δέν ἔχει σχέση μέ τό μηδέν· οὐτε ὁ λογικός ἄνθρωπος οὔτε ὁ ἄγγελος. Κανείς δέν μπορεῖ νά φέρει στήν ὕπαρξη κάτι ἐκ τοῦ μηδενός, ἀλλά καί νά ὁδηγήσει κάτι στο μηδέν· εἶναι ἀδύνατον! Εἶναι ὄχι ἁπλῶς μόνο ἀδύνατον, ἀλλά καί ἀδύνατον να το διανοηθούμε! (Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ Γένεσις, Χριστιανική Ανθρωπολογία, Τόμος Β΄, Μάθημα 23ο, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2018, υποσ. 25)

https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/1159.html?m=1

   Ἔτσι, ἀφοῦ ὁ Θεός είναι το Α και το Ω, στόν ἑαυτό Του περιέχει τό πᾶν. Συνεπῶς, ὅταν λέει Εγώ εἶμαι το Α καί τό Ω, εἶναι σάν νά λέει Εγώ εἶμαι ὁ Κύριος τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου. Το Α καί τό Ω δέν εἶναι γνωρίσματα τοῦ Θεοῦ. Προσέξτε: δέν εἶναι. Ὁ Θεός δέν εἶναι Α καί Ω· ἀλλά μέσα στόν Θεό υπάρχει καί τό Α και το Ω, δηλαδή ἡ ἀρχή καί τό τέλος τῆς κτίσεως. Ὁ Θεός εἶναι ἄναρχος, δέν ἔχει ἀρχή· συνεπῶς εἶναι καί ἀτελεύτητος, δέν ἔχει τέλος. Η κτίση ὅμως ἔχει ἀρχή καί τέλος. Ἄρα τό Α καί τό Ω εἶναι μέσα στόν Θεό, καί ἄρα ὁ Θεός είναι κύριος τοῦ χώρου καί τοῦ χρόνου. (Βλ. άγ. Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Κεφάλαια Σ΄, ζ΄, PG 90, 1085: «Ἀρχὴ πᾶσα καὶ μεσότης καὶ τέλος, εἰς ἅπαν τὴν σχετικὴν δι᾿ ὅλου κατηγορίαν οὐκ ἤρνηται· Θεὸς δὲ καθόλου πάσης σχέσεως ὑπάρχων ἀπειράκις ἀπείρως ἀνώτερος, οὔτε ἀρχὴ οὔτε μεσότης οὔτε τέλος εἰκότως ἐστίν· οὐδέ τι τὸ σύνολον ἕτερον, τῶν, οἷς ἐνθεωρεῖσθαι κατὰ τὴν σχέσιν ἡ τοῦ πρός τι δύναται κατηγορίαν.»)

   Σ' αυτόν λοιπόν τον στίχο, τον τελευταῖο τοῦ προοιμίου, ὁ ὁποῖος εἶναι μεγαλοπρεπέστατος καί κλείνει το προοίμιο, ἔχουμε μία συσσώρευση θείων ονομάτων. Τό πρῶτο ὄνομα: «Ἐγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω». Τό δεύτερο όνομα: «Κύριος» –αυτό που λένε καί οἱ Χιλιαστές, το Γιαχβέ, Κύριος. Το τρίτο όνομα: «ὁ Θεός». Το τέταρτο ὄνομα: «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος». Τό πέμπτο ὄνομα: «ὁ παντοκράτωρ».

   Μέ τήν συσσώρευση αὐτῶν τῶν θείων ονομάτων, βλέπουμε ὅτι πηγή ὅλων τῶν ἀποκαλύψεων εἶναι ὁ Θεός, καί συνεπῶς ὅ,τι ἀναφέρεται στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως εἶναι ἀξιόπιστο. Προσέξτε: εἶναι ἀξιόπιστο! Ὁ Θεός ἀποκαλύπτει· ὄχι κάποιος άνθρωπος. Καί τό καταπληκτικό εἶναι πώς όταν βλέπουμε να πραγματοποιεῖται ὅ,τι ὁ Θεός ἀποκαλύπτει μέσα στην πρόοδο τῶν αἰώνων, τότε λέμε πώς πραγματικά τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως εἶναι θείας προελεύσεως, εἶναι ὄντως θεόπνευστο.

   Ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, τελειώνει το προοίμιο τοῦ ὅλου βιβλίου. Είδαμε να ξεδιπλώνεται μπροστά μας, ὅσο τοῦτο ἦταν δυνατό, τό θεολογικό βάθος του, πού εἶναι αντάξιο ἑνός μεγάλου θεολόγου τῆς Ἐκκλησίας μας, τοῦ ἁγίου Ἰωάννου, πού γράφει το βιβλίο αυτό.

   Ἀκολουθεῖ τό κύριο θέμα τοῦ βιβλίου, στό ὁποῖο περιγράφεται ἡ ἐμφάνιση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μπροστά στόν ἔμφοβο, κατάπληκτο και τρέμοντα Ἰωάννη, για νά τοῦ δείξει ποιά είναι ή μελλοντική πορεία τῆς Ἐκκλησίας Του, ποιοί οἱ ἀγῶνες της, οἱ περιπέτειές της, οἱ πόλεμοί της καί ἡ τελική της νίκη. Αὐτά ἀποτελοῦν τό κύριο θέμα τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως.

   Καί τώρα, μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, μπαίνουμε στο κύριο θέμα:

   «Ἐγὼ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφὸς ὑμῶν καὶ συγκοινωνὸς ἐν τῇ θλίψει καὶ βασιλείᾳ καὶ ὑπομονῇ ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ, ἐγενόμην ἐν τῇ νήσῳ τῇ καλουμένῃ Πάτμῳ διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ.» (Αποκ. 1, 9) Δηλαδή: Ἐγώ, ὁ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφός σας καί συμμέτοχος στη θλίψη καί τή βασιλεία καί τήν ὑπομονή ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ, ἤμουν στην νῆσο που ονομάζεται Πάτμος, ἐπειδή κήρυττα τον λόγο τοῦ Θεοῦ καί ἔδινα μαρτυρία γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό,

   Προκειμένου, ἀγαπητοί, ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής να κατοχυρώσει τήν ἱστορικότητα τοῦ προφητικού του βιβλίου –μεγάλο πράγμα αὐτό, ἡ κατοχύρωση τῆς ἱστορικότητος ἑνός βιβλίου!– ἀκολουθεῖ τό παράδειγμα των προφητῶν τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὅπως τοῦ Ἱερεμίου, τοῦ Ἰεζεκιήλ, τοῦ Ἡσαΐου καί ἄλλων προφητῶν. (Βλ. Ἰερ. 1, 1-3. Ἰεζ. 1, 1-2. Ησ. 1, 1. 6, 1)

   Ἔτσι, λοιπόν, στον παρόντα στίχο, πού εἶναι ὁ πρῶτος τοῦ κυρίου θέματος, παραθέτει τον τόπο στον ὁποῖο ἀποκαλύφθηκε και γράφηκε ή προφητεία, πού εἶναι ἡ νῆσος Πάτμος. (Η Πάτμος, πού ὅλοι θά ξέρετε, ἀνήκει στο δωδεκανησιακό σύμπλεγμα· εἶναι ἕνα μικρό νησάκι τῆς Δωδεκανήσου, ἕνα ξερονήσι.) Παραθέτει ἀκόμη τόν λόγο τῆς παραμονής του στην Πάτμο, ἀλλά καί τόν χρόνο τῆς ἀποκαλύψεως, ὁ ὁποῖος ἔγινε ἡμέρα Κυριακή, ὅπως θά μᾶς πεῖ στό ἴδιο κεφάλαιο, στον στίχο 10.

   Ὅταν λοιπόν μᾶς μιλάει γιά τόν τόπο, γιά τόν λόγο τῆς παραμονῆς του ἐκεῖ ἀλλά καί τόν χρόνο, τοποθετεῖται ἱστορικά· διότι αὐτά ἀκριβῶς ἀποτελοῦν τά στοιχεῖα ἐκεῖνα πού δίνουν μία ιστορική διάσταση. Δηλαδή, ἡ Ἀποκάλυψις δέν εἶναι μῦθος. Θα λέγαμε: στήν Πάτμο, σέ ἐκεῖνο το σπήλαιο, τότε, ἔγινε αὐτό· ἔχουμε δηλαδή την ιστορικότητα του βιβλίου,

   Ἐπιμένω πολύ σ' αυτά, γιατί ἅμα θά βγεῖτε ἔξω θά ἀκούσετε νά σᾶς λένε ὅτι αὐτά εἶναι παραμύθια... καί γιά νά τούς ἀντικρούσετε, ἐγώ σας βοηθῶ νά καταλάβετε ὅτι δέν βρισκόμαστε μπροστά σε παραμύθια, άλλὰ μπροστά σε αλήθειες ιστορικά κατοχυρωμένες.

   Πράγματι, κατά την αρχαία παράδοση, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἐξορίστηκε στην Πάτμο κατά την διάρκεια του διωγμοῦ τοῦ Δομετιανοῦ, «διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Αποκ. 1, 9), ὅπως μᾶς διασώζει ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόστολος μέσα στην Αποκάλυψη. Δηλαδή: Ἦρθα ἐδῶ στὴν Πάτμο, ἐπειδή ἀκριβῶς ἔκανα κήρυγμα γιά τόν Χριστό καί ἔδινα την μαρτυρία Του. Δέν ἀναφέρει βεβαίως τό ρήμα ἐξορίστηκα, αλλά μᾶς λέει ὅτι βρέθηκε ἐκεῖ γι' αὐτή τήν αἰτία. Η εξορία ὑποννοεῖται ἀπό τήν λέξη θλίψη. Λέει είμαι συγκοινωνός στη θλίψη. Διότι ἂν ἦταν να κάνει ἕνα ταξίδι μέχρι τήν Πάτμο, ἡ ὁποία ας υποθέσουμε ότι είχε πολλούς κατοίκους, καί πῆγε ἐκεῖ νά κηρύξει, καί ἐκεῖ ἀκριβῶς δέχθηκε τήν ἀποκάλυψη τοῦ Χριστοῦ, δὲν θὰ ἔλεγε «ἐν τῇ θλίψει». Συνεπώς, πίσω από τη λέξη «θλίψει» κρύβεται ἡ πραγματικότητα τῆς ἐξορίας του.

   Ὄντως, ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος (μόλις του 2ου αιώνος - ἀρχές τοῦ 3ου) μᾶς λέει τά ἑξῆς: «οὐδὲ πρὸ πολλού χρόνου ἑωράθη, ἀλλὰ σχεδὸν ἐπὶ τῆς ἡμετέρας γενεᾶς, πρὸς τῷ τέλει τῆς Δομετιανοῦ ἀρχῆς» (Αγ. Ειρηναίου Λυῶνος, Ἔλεγχος ψευδωνύμου γνώσεως, Βιβλίον Ε΄, ΧΧΧ, 3, ΒΕΠΕΣ 5, 169, 93). Δηλαδή, το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως δέν εἶναι πολύς καιρός που εἶδε τό φῶς τῆς δημοσιότητος, αλλά σχεδόν στη δική μας γενεά, πρός τό τέλος τῆς ἐξουσίας τοῦ Δομετιανοῦ,

   Ὁ δέ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς μᾶς σημειώνει τα ἑξῆς: «Ἐπειδὴ γὰρ τοῦ τυράννου τελευτήσαντος, ἀπὸ τῆς Πάτμου τῆς νήσου μετῆλθεν ἐπὶ τὴν Ἔφεσον...) (Κλήμεντος Αλεξανδρείας, Τίς ὁ σωζόμενος πλούσιος, ΒΕΠΕΣ 8,372, 13). Δηλαδή: Όταν πέθανε ὁ Δομετιανός, ἔφυγε ἀπό τήν Πάτμο ὁ Ἰωάννης καί ἦλθε στήν Ἔφεσο.

   Ἀλλά καί ὁ ἅγιος Ανδρέας Καισαρείας μᾶς λέει: «Πάτμον οἰκεῖν τὴν νῆσον καταδικασθείς» (PG 106, 225D). Δηλαδή καταδικάστηκε να κατοικήσει στη νήσο Πάτμο· δηλαδή ἐξορίστηκε, καταδικάστηκε σε εξορία. (Κατά τον Πλίνιο (Hist. Nat. IV 12, 13) αὐτό τό βραχώδες νησί χρησίμευε, κατά τήν ρωμαϊκή εποχή, κυρίως ὡς τόπος εξορίας)

   Καί ὁ Εὐσέβιος Καισαρείας, στο Χρονικό του, τοποθετεῖ αὐτήν τήν ἐξορία στο 15ο ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ Δομετιανοῦ, πού ἀντιστοιχεῖ μέ τό 94 ή 95 μ.Χ.. («Ἐν τούτῳ κατέχει λόγος τὸν ἀπόστολον ἅμα καὶ εὐαγγελιστὴν Ἰωάννην ἔτι τῷ βίῳ ἐνδιατρίβοντα, τῆς εἰς τὸν θεῖον Λόγον ἕνεκεν μαρτυρίας, Πάτμον οἰκεῖν καταδικασθῆναι τὴν νῆσον, Οἴγε καὶ τὸν καιρὸν ἐπ' ἀκριβὲς ἐπεσημήναντο, ἐν ἔτει πέντεκαιδεκάτῳ Δομετιανοῦ..., τῆς εἰς Χριστὸν μαρτυρίας ἕνεκεν, εἰς νῆσον ποντίαν κατὰ τιμωρίαν δεδόσθαι.» (Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλίο Γ΄, Κεφ. ΙΗ΄, PG 20, 252ABC). Βλ. «Εξόριστον δὲ αὐτὸν γενέσθαι ἐν Πάτμῳ τῇ νήσῳ ὑπὸ Δομετιανοῦ, Εὐσέβιος ὁ Παμφίλου ἐν τῷ Χρονικῷ αὐτοῦ βιβλίῳ παρατίθεται» (Αρέθας, PG 106, 513D)) Τότε λοιπόν γράφτηκε ἡ Ἀποκάλυψις.

   Αλλά δέν γράφτηκε στήν Ἔφεσο·  γράφτηκε στην Πάτμο. Καί τοῦτο διότι πῶς θά ἦταν δυνατόν νά τοῦ πεῖ ὁ Χριστός Γράψε επιστολή πρός τόν ἄγγελον (τόν ἐπίσκοπο) τῆς Ἐφέσου, (Αποκ. 2, 1) ἐάν ὑποτεθεῖ ὅτι ὁ Ἰωάννης εἶναι μέσα στήν Ἔφεσο; Ἄρα λοιπόν δέν εἶναι στήν Ἔφεσο ὅταν γράφει τήν Αποκάλυψη· ἀλλά, ὑπό τό κράτος αὐτῶν τῶν ἐντυπώσεων, τῶν βιωμάτων αὐτῶν των πολύ δυνατῶν, γράφει την Αποκάλυψή του ἐκεῖ, στην Πάτμο. Καί αὐτό μάλιστα που λέει «Τῷ ἀγγέλω τῆς ἐν Ἐφέσῳ ἐκκλησίας γράψον» ἀποτελεῖ καί μιά εσωτερική μαρτυρία μέσα στο ίδιο το βιβλίο.

   Ακόμη πρέπει να λάβουμε υπόψη καί τό ὅτι μέχρι σήμερα, κατά τήν παράδοση, το σπήλαιο τῆς Ἀποκαλύψεως στην Πάτμο ύποδεικνύεται ως τόπος συγγραφῆς τοῦ βιβλίου.

   Ὅλα αὐτά λοιπόν, μέ τίς μαρτυρίες πού σᾶς ἀνέφερα, δείχνουν ὅτι τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως γράφτηκε στη νήσο Πάτμο από τον εὐαγγελιστή Ιωάννη, ὅταν ἦταν ἐξόριστος σ' αυτήν.

   Εἶναι χαρακτηριστικό ότι προτάσσει τοῦ ὀνόματός του τήν ἀντωνυμία ἐγώ «Ἐγὼ Ἰωάννης» λέει. Αυτό τό κάνει για να τονίσει τό ὄνομα (ἐγώ, ὁ Ἰωάννης, ὅπως λέμε ἐγώ, ὁ Ἀθανάσιος) καί ἐπιπλέον γιά νά διαπιστωθεῖ ἡ ταυτότητά του. Ἦταν ἀνάγκη νά τεθεῖ τό ὄνομα, διότι πρόκειται για προφητικό βιβλίο, όπως βλέπετε, κι ἔπρεπε οπωσδήποτε να βεβαιωθεῖ ἡ προέλευσή του. Κάτι τέτοιο δέν τό κάνει στο εὐαγγέλιό του ὁ ἱερός Ευαγγελιστής, αλλά κρύβεται πολύ χαριτωμένα πίσω από ἐκεῖνο τό «ὸν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς» (Ἰωάν. 13, 23, 19, 26. 21, 7· 20), ὅπως τότε πού εἶχε πέσει στο στῆθος τοῦ Ἰησοῦ καί τόν ἐρώτησε «Κύριε, τίς ἐστιν ὁ παραδιδούς σε;» (Ἰωάν. 21, 20). Αλλά ἐδῶ ὅμως τό πράγμα εἶναι πολύ σοβαρό, το περιεχόμενο τοῦ βιβλίου εἰναι προφητικό, καί πρέπει να δηλώσει ὁ Εὐαγγελιστής τό ὄνομά του.

   Αλλά τόσο τό ὄνομα, ὅσο καί ἡ ἀντωνυμία, ἔρχονται νά μᾶς θυμίσουν το βιβλίο τοῦ Δανιήλ, πού και ἐκεῖνος, γιά νά βεβαιώσει ἱστορικά αλλά καί νά δηλώσει ὅτι ὁ ἴδιος εἶναι αὐτόπτης μάρτυρας τῶν πραγμάττων, βάζει καί τά δυό, καί τό ὄνομα καί τήν ἀντωνυμία. Λέει ὁ Δανιήλ, στο 8ο κεφάλαιο: «Ἐν ἔτει τρίτῳ τῆς βασιλείας Βαλτάσαρ τοῦ βασιλέως –βλέπετε; χρονική τοποθέτηση– ὅρασις ὤφθη πρός με», εἶδα ὅραμα, «ἐγὼ Δανιήλ, μετὰ τὴν ὀφθεῖσάν μοι τὴν ἀρχήν» (Δαν. 8, 1) καί τά λοιπά. Εἴδατε; «ἐγὼ Δανιήλ».

   Τό χωρίο πού ἀναλύουμε ἀρχίζει μέ μία πολύ τρυφερή προσοικείωση: «Ἐγὼ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφὸς ὑμῶν καὶ συγκοινωνὸς ἐν τῇ θλίψει καὶ βασιλείᾳ καὶ ὑπομονῇ». Ἐγώ... ὁ ἀδελφός σας!

   Ἐδῶ βλέπουμε πώς ὁ ἱερός συγγραφέας δέν χρησιμοποιεῖ οὔτε τόν τίτλο τοῦ Ἀποστόλου –«ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Α΄ και Β΄ Κορ. 1, 1. Έφεσ. 1, 1. Κολ. 1, 1. Τιμ. 1, 1. Α΄ και Β΄Πέτρ. 1, 1)– οὔτε κἄν τό «δοῦλος Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Β΄ Πέτρ. 1, 1) τίποτα· κατευθείαν βάζει τό ὄνομα: «Ἐγὼ Ἰωάννης». Γιατί αὐτό;

   Ἴσως ἐξαιτίας τῆς καταστάσεως τῆς θλίψεως καί τοῦ διωγμοῦ πού ἐπικρατοῦσε, πού ἦταν κοινή για ὅλους τούς Χριστιανούς. Ὁ μέν Ιωάννης διώκεται, ἤδη ἐξόριστος στην Πάτμο, οἱ δέ Χριστιανοί, πρός τούς ὁποίους θά ἀποστείλει το βιβλίο του, καί αὐτοί ὁμοίως ὑφίστανται διωγμό.

   Ὅπως βλέπουμε, ὑπάρχει κοινή θλίψη· καί ἡ κοινή θλίψη πάντοτε ἀδελφώνει. Εγώ, ὁ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφός σας... καί συγκοινωνός σας... στη θλίψη, στη βασιλεία καί στήν ὑπομονή.

   Ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος θίγει τρία πελώρια θέματα, τρία πελώρια σημεία, που είναι αναπόσπαστα δεμένα μεταξύ τους. (Πρβλ. Ρωμ. 8, 25. Β' Τιμ. 2, 12) Τί λέει; Εἰμαι συγκοινωνός στη θλίψη, στη βασιλεία, στην υπομονή. Μεγάλα θέματα! Ας τα δούμε.

   Πρῶτο θέμα: ἡ θλίψη.

   Τί εἶναι ἡ θλίψη; Είναι η συμπίεση καί ἡ στενοχώρια τῆς ψυχῆς πού προέρχεται ἀπ' αὐτήν τήν πίεση, την θλίψη, τη σύνθλιψη, τό ζούληγμα. Ζουλιέται ἡ ψυχή, πιέζεται, ἄρα καί στενο–χωρεῖται (από το στενός χώρος).

   Αλλά ἐάν ἡ χαρά, ἡ ἐν Κυρίῳ χαρά, εἶναι ὁ καρπός τῆς χριστιανικῆς ἰδιότητος –παρακαλῶ προσέξτε αὐτό–, τότε ἡ θλίψη εἶναι τό περικάρπιο τοῦ καρποῦ. Ἀπ᾿ ἔξω θλίψη, μέσα χαρά· ἀπ᾿ ἔξω τό τσόφλι, μέσα το ἀμύγδαλο. Τό ἀμύγδαλο δέν εἶναι μόνο του· ἔχει καί τό τσόφλι του γιατί πρέπει να προστατευθεί.

   Ἡ θλίψη –ἀκοῦστε αὐτά τά ἐκ πρώτης όψεως ὀξύμωρα– ἡ θλίψη προστατεύει τή χαρά! Το φανταστήκατε ποτέ; Αὐτά ὅμως εἶναι δυνατά μόνο μέσα στο χριστιανικό βίωμα. Αν δέν τά ζήσουμε ἔτσι, πρέπει νά ἀμφιβάλουμε γιά τή χριστιανική μας ιδιότητα. Δηλαδή δεν μπορεῖ νά ἀναπτυχθεῖ καί νά περισωθεῖ ἡ χαρά καί ἡ πνευματικότητα πού τή γεννᾶ, ἂν ἀπουσιάζει ἡ θλίψη.

   Αλλά ἡ ἐν Κυρίῳ θλίψη δέν εἶναι κάτι πού ἔρχεται ἀπό μέσα –ἀφοῦ ἡ χαρά εἶναι ὁ καρπός καί ἡ θλίψη το περικάρπιο– ἀλλά εἶναι κάτι πού ἔρχεται ἀπ᾽ ἔξω. Αὐτο σημειώστε το. Θλίψη εἶναι ἡ κατάσταση πού δημιουργείται στους πιστούς ἀπό τίς ἐξωτερικές αντιδράσεις τοῦ κόσμου καί τοῦ διαβόλου.

   Ὁ Κύριος, ξέρετε, μᾶς εἰδοποίησε σχετικά· αλλά πόσοι τό θυμοῦνται όμως; Λέει στο Κατά Ματθαίον: «παραδώσουσιν ὑμᾶς εἰς θλῖψιν» (Ματθ. 24, 9) Α, ὥστε λοιπόν τό πράγμα εἶναι ἀπ᾽ ἔξω· θὰ μᾶς παραδώσουν σε θλίψη. Τί εἶναι ἡ θλίψη; Εἶναι ὁ διωγμός, οἱ φυλακές, οἱ στερήσεις, ὁ θάνατος, το μαρτύριο! Αλλά αὐτά εἶναι ἀπ' ἔξω· δέν εἶναι ἀπό μέσα. Η κατάσταση αὐτή ἀπό τόν Κύριο ονομάζεται στενή πύλη, (Ματθ. 7, 13-14. Λουκά 13, 24) γιά τήν ὁποία μίλησε ακόμα σαφέστερα, ὅταν εἶπε «ἐν τῷ κόσμῳ θλίψιν ἕξετε» (Ἰωάν. 16, 33), στον κόσμο θά ἔχετε θλίψη.

   Ἐν τούτοις αὐτή ἡ θλίψη δίνει ἄφατη καί ὑπερεκβλύζουσα χαρά!... τόση πολλή, ὥστε νά γράφει στους Κορινθίους ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «πεπλήρωμαι τῇ παρακλήσει, υπερπερισσεύομαι τῇ χαρᾷ ἐπὶ πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν» (Β΄ Κορ. 7, 4)! Πολύ περίεργο πράγμα!... Ακούστε τήν μετάφρασή του: Είμαι γεμάτος από παρηγορία! ὑπέρ-περισσεύομαι... ἐπιτρέψετε μου νά τό πῶ μ' αὐτήν τή σύγχρονη έκφραση- σούπερ-περισσεύομαι στη χαρά... ἔχω ξεχειλήσει από χαρά, μέ ὅλη ἐκείνη τή θλίψη μας!

   Ὤ, ἅγιε Παῦλε...!

   Να γιατί ὁ καρπός εἶναι ἡ χαρά, ἐνῶ τό περικάρπιο ἡ θλίψη. Αν βγάλεις τη θλίψη, θα χάσεις τή χαρά· ἂν βγάλεις τό τσόφλι, θα χάσεις τό ἀμύγδαλο.

   Αλλά προσέξτε: ή θλίψη είναι γνώρισμα εκείνων που θα κληρονομήσουν τη Βασιλεία του Θεού.

   Εἶχε πεῖ ὁ ἀπόστολος Παύλος πάλι, στις Πράξεις, μετά τον λιθοβολισμό του στα Λύστρα, αυτό το περίφημο: «διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Πράξ. 14, 22). Ἐκεῖνο τὸ «δεῖ», το πρέπει, εἶναι ἀκριβῶς αὐτό πού συνδέει το μέσα με το έξω, τη χαρά μέ τή θλίψη. Δέν χωρίζονται αυτά, δεν μπορούν να χωριστούν γι' αυτό λέει ὅτι πρέπει να μπούμε στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ὄχι ἁπλῶς μέ θλίψεις, αλλά με πολλές θλίψεις!

   Ἀλλά ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, θά ἤθελα νὰ σᾶς σημείώσω κάτι, πού πρέπει να προσέξουμε.

   Ἡ ἐποχή μας προσπαθεί να δημιουργήσει έναν Χριστιανισμό χωρίς θλίψεις, ἕναν Χριστιανισμό γεμάτο από συμβιβασμούς καί ἀπό ἀνέσεις. Δεν θέλουμε να πιεστοῦμε ἀπό τίποτα απολύτως. Πρόκειται γιὰ τὸν ἔνα ἀπό τούς δύο κινδύνους πού ἀπειλοῦν τήν Ἐκκλησία μας στον παρόντα αἰῶνα, στήν ἐποχή μας. Ὁ ἕνας κίνδυνος λέγεται ἐκκοσμίκευση καί ὁ ἄλλος κίνδυνος λέγεται Οἰκουμενισμός, ἕνας σύγχρονος δηλαδή και νεότερος θρησκευτικός συγκρητισμός. (Ὁ Οἰκουμενισμός ἐμφανίστηκε τον 19ο αιώνα, προερχόμενος ἀπό τούς Προτεστάντες. Καλλιεργεί την σχετικοποίηση τῆς ἐν Χριστῷ ἀληθείας, ζωῆς καί σωτηρίας, ἀρνούμενος την καθολικότητα καί μοναδικότητα τῆς Ἐκκλησίας, ἐφόσον στη βάση του βρίσκεται ἡ θεωρία περί Αοράτου Ἐκκλησίας, μὲ ἀσαφή όρια, μέλη τῆς ὁποίας δῆθεν εἶναι δυνατόν νά ἀνήκουν σε διάφορες ομολογίες, ἀλλά καί ἡ παραλλαγή της, δηλαδή η λεγόμενη θεωρία τῶν Κλάδων, κατά την οποία οι διάφορες χριστιανικές ὁμολογίες εἶναι δῆθεν κλάδοι τοῦ ἴδιου δένδρου τῆς Ἐκκλησίας, ὅπου κάθε κλάδος κατέχει μέρος τῆς ἀληθείας, καί ἔτσι ὅλοι οἱ κλάδοι μαζί ἀπαρτίζουν δῆθεν τό ὅλον τῆς Ἐκκλησίας. Βασικός στόχος του εἶναι ή καλλιέργεια μιας συγκρητιστικής συνυπάρξεως καί συνεργασίας, ἀλλά καί μιᾶς συγχωνεύσεως αρχικά ὅλων τῶν χριστιανικῶν κοινοτήτων (διαχριστιανικός Οικουμενισμός), καί στή συνέχεια ὅλων τῶν θρησκειῶν (διαθρησκειακός Οικουμενισμός) δηλαδή ἡ καλλιέργεια μιᾶς ἀντι-εὐαγγελικῆς νοοτροπίας, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ ἀναπόφευκτα στην ανάδειξη ενός σώματος τῶν πιστευόντων, μιᾶς τρόπον τινά Πανθρησκείας, πού θά προλειάνει τό ἔδαφος γιά τήν ἔλευση τοῦ πειρασμοῦ τῶν ἐσχάτων (Λουκά 18, 8. Αποκ. 3, 10), δηλαδή τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀντιχρίστου) Αὐτοί οἱ δυο μεγάλοι κίνδυνοι ἀπειλοῦν τήν Ἐκκλησία μας αυτήν τή στιγμή. Θα τους ξαναπῶ: ὁ Οἰκουμενισμός καί ἡ ἐκκοσμίκευση, ὁ ἐκσυγχρονισμός. Ὄχι ἀκριβῶς ὁ ἐκσυγχρονισμός –γιατί δέν εἶναι ἀκριβῶς τό ἴδιο– ἀλλά ἡ έκκοσμίκευση, δηλαδή ή κοσμικοποίηση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ κοσμικοποίηση τοῦ εὐαγγελικοῦ φρονήματος.

   Σήμερα στο ευαγγέλιο, στην παραβολή τοῦ ἄφρονος πλουσίου, λέει ὁ Κύριος «ὁρᾶτε καὶ φυλάσσεσθε ἀπὸ πάσης πλεονεξίας» (Λουκά 12, 15) καί ἀναφέρεται σ' αυτό.

   – Εγώ θά σᾶς λύσω τη διαφορά σας; Δεν πρέπει νά ἔχετε διαφορές.

   – Μά, Κύριε, ἀδικοῦμαι!

   – Ὄχι! στο βάθος υπάρχει πλεονεξία καί σ' ἐσένα τόν μικρό ἀδελφό, πού νομίζεις ὅτι ὁ μεγάλος ἀδελφός σου τρώει τό δίκαιό σου.

   Θά μᾶς τό πεῖ καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος αὐτό στην Α΄ Προς Κορινθίους ἐπιστολή του, στο 6ο κεφάλαιο, στίχους 7-9, ὡς ἑξῆς:

   «Ἤδη μὲν οὖν ὅλως ἥττημα ὑμῖν ἐστιν ὅτι κρίματα ἔχετε μεθ᾿ ἑαυτῶν· διατὶ οὐχὶ μᾶλλον ἀδικεῖσθε; διατὶ οὐχὶ μᾶλλον ἀποστερεῖσθε; ἀλλ᾽ ὑμεῖς ἀδικεῖτε καὶ ἀποστερεῖτε, καὶ ταῦτα ἀδελφούς; ἢ οὐκ οἴδατε ὅτι ἄδικοι βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι;»

   Δηλαδή: Καί μόνο τό ὅτι ἔχετε μεταξύ σας δίκες, δέν εἶναι προς τιμήν σας. Γιατί δέν μάθατε νά ἀδικεῖστε; Γιατί δέν μάθατε νά ἀποστερείστε, να διαρπάζεστε; Αλλά σεῖς, ἀντίθετα, καί ἀδικεῖτε καί διαρπάζετε, καί μάλιστα τούς ἀδελφούς σας!

   Ἑπομένως θα λέγαμε ἐδῶ ὅτι δέν πρέπει νά πᾶμε κάποιον στο δικαστήριο! Αὐτό τό εἶπα σήμερα, καί κάποιος ἀπό τούς ἀκροατές μοῦ εἶπε: Αὐτό, ἂν ἤσασταν νεότερος ἱεροκήρυκας καί τό λέγατε στη Λάρισα, θα γελοῦσαν ὅλοι εἰς βάρος σας!

   Αλλά τοῦτο ἔχω νά σᾶς πῶ –γι' αὐτό σᾶς εἶπα τό παράδειγμα αὐτό– ὅτι ἐκκοσμίκευση σημαίνει να αρχίζουμε τούς συμβιβασμούς και να τοποθετούμε τό Εὐαγγέλιο στις φόρμουλες τῆς ἐποχῆς μας. Αὐτός εἶναι ὁ κίνδυνος. Ὄχι ὅμως· θά ποῦμε τήν ἀλήθεια, αὐτό πού λέει τό Εὐαγγέλιο, εἴτε τό ἀκούσουν οἱ ἄνθρωποι εἴτε δέν τό ἀκούσουν. Αὐτό εἶναι τό σωστό.

   Αυτός λοιπόν εἶναι ὁ μεγάλος κίνδυνος· τῆς ἐκκοσμικεύσεως· νά ἀρχίσει τό Εὐαγγέλιο να γίνεται κοσμικό πράγμα. Δηλαδή, να βάλουμε τόν ὀρθολογισμό μας, να σκεφτόμαστε λογικά, κατά πῶς λένε. Γιατί αὐτό ἔτσι; γιατί ἐκεῖνο ἀλλιῶς; Φοβερός κίνδυνος!

   Δηλαδή, ὁ σύγχρονος Χριστιανός ἀπαιτεῖ μιά πίστη μέ τό αζημίωτο, μιά πίστη χωρίς σταυρό, μία πνευματικότητα αντισταυρική –πού τόσες φορές σᾶς ἔχω μιλήσει γι' αὐτήν– ἡ ὁποία ὅμως παύει πλέον νά εἶναι πνευματικότητα μέ τήν ἔννοια τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί παραμένει ἕνα ὑποκατάστατο τῆς πνευματικότητος· μιᾶς πνευματικότητος ὄχι πλέον ὡς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλ' ὡς πνευματικότητος μέ τήν ἔννοια τῶν γραφομένων στη δεύτερη σελίδα τῶν ἐφημερίδων, πού μιλοῦν γιά πνευματική ζωή, καί ἐννοοῦν ἔκθεση βιβλίου, παρουσιάσεις σε ὠδεῖα, ποιήματα, καί δέν ξέρω τί ἄλλα τέτοια πράγματα! Καί ὅλα αὐτά λέγονται πνευματική ζωή! Μέ αὐτήν τήν ἔννοια ἐννοοῦν τήν πνευματικότητα σήμερα, καί ὄχι μέ αὐτήν τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πιά. Δραπέτευσε πλέον τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο!

   Το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, ἀγαπητοί μου, μᾶς εἰδοποιεῖ καί μᾶς λέει: «ἐδόθη αὐτῷ πόλεμον ποιῆσαι μετὰ τῶν ἁγίων καὶ νικῆσαι αὐτούς» (Αποκ. 13, 7). Δηλαδή παραχωρήθηκε σ' αυτό, στο θηρίο, να κάνει πόλεμο εναντίον τῶν ἁγίων, τῶν πιστῶν, καί νά τούς νικήσει. Ακούσατε; παραχωρήθηκε από τόν Θεό νά νικηθοῦν οἱ πιστοί από τό θηρίο!

   »καὶ ἵνα μή τις δύνηται ἀγοράσαι ἢ πωλῆσαι εἰ μὴ ὁ ἔχων τὸ χάραγμα, τὸ ὄνομα τοῦ θηρίου ἢ τὸν ἀριθμὸν τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ χξς'» (Αποκ. 13, 17), καί νά μή μπορεῖς νά ἀγοράσεις ἢ να πουλήσεις –οικονομικός αποκλεισμός– παρά μόνο ἐάν ἔχεις το χάραγμα, τό ὄνομα τοῦ θηρίου ἤ τόν ἀριθμό τοῦ ὀνόματός του 666. Το χάραγμα... ὅτι δηλαδή εἶσαι Μασόνος, ὅτι εἶσαι Λάϊονς, ὅτι εἶσαι Ροταριανός, ὅτι εἶσαι... τί ἄλλα θά βγοῦν δέν ξέρω. Αὐτό εἶναι τό χάραγμα τοῦ Ἀντιχρίστου κάθε ἀντίχριστη ενέργεια, βίωση, τοποθέτηση ή σχῆμα. Αὐτό εἶναι τό χάραγμα. (Το χάραγμα –στοιχεῖο ὄχι τόσο εξωτερικό, ὅσο εσωτερικό– δίδεται διαχρονικά στούς ἀνθρώπους ἀπό τόν Ἀντίχριστο, ὁ ὁποῖος ὑπῆρχε, ὑπάρχει, ἀλλά καί ἔρχεται (Α΄ Ιωάν. 2, 18-19 και 4, 3). Το μυστήριον τῆς ἀνομίας, ὅπως καί τό μυστήριον τῆς εὐσεβείας (Α΄Τιμ. 3,16), ἐνεργεῖται σέ ὅλο τό μῆκος τῆς Ἱστορίας (Β΄ Θεσ. 2,7). Βλ. άγ. Γρηγορίου Παλαμά, Ὁμιλία ΙΑ΄, Εἰς τὸν τίμιον καὶ ζωοποιὸν Σταυρὸν, PG 151, 124D-125A-D: «Ὁ τοῦ Χριστοῦ σταυρὸς προανεκηρύττετο καὶ προανετυποῦτο μυστικῶς ἐκ γενεῶν ἀρχαίων, καὶ οὐδείς ποτε κατηλλάγη τῷ Θεῷ χωρὶς τῆς τοῦ σταυροῦ δυνάμεως.... Ὥσπερ μήπω παραγενομένου τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἁμαρτίας, τοῦ υἱοῦ τῆς ἀνομίας, τοῦ Ἀντιχρίστου λέγω, ὁ ἡγαπημένος τῷ Χριστῷ φησι Θεολόγος “καὶ νῦν, ἀγαπητοί, ο Αντίχριστός ἐστιν", οὕτω καὶ ὁ σταυρὸς ἦν ἐν τοῖς προγενεστέροις καὶ πρὸ τοῦ τελεσθῆναι· ὁ γὰρ μέγας Παῦλος σαφέστερον ἡμᾶς διδάσκων, πῶς καὶ μήπω παραγενόμενος ἐν ἡμῖν ἐστιν ὁ Ἀντίχριστος, φησίν· "ὅτι τὸ μυστήριον αὐτοῦ ἐνεργεῖται ἐν ἡμῖν". Ούτω δὴ καὶ ὁ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ μήπω γεγονὼς ἐν τοῖς προπάτορσιν ἦν· τὸ γὰρ μυστήριον αὐτοῦ ἐνηργεῖτο ἐν αὐτοῖς») Εάν λοιπόν είσαι ἔτσι, τότε ὅλες οἱ πόρτες θά σοῦ εἶναι ἀνοιχτές· ἄν ὅμως δέν εἶσαι ἔτσι, τότε θά εἶσαι αποκλεισμένος ἀπό τή ζωή· δέν θά μπορεῖς οὔτε νὰ ἀγοράζεις οὔτε να πουλάς. «Ὧδέ ἐστιν ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ πίστις τῶν ἁγίων» (Αποκ. 13, 10). Ἐδῶ εἶναι ἡ ὑπομονή και η πίστη τῶν ἁγίων. Εδώ είναι... ἐδῶ!... Σαν να λέει: Γιά νὰ δοῦμε τώρα ποιοί θά εἶναι ἐκεῖνοι πού θά ἔχουν πίστη καί ὑπομονή και θα πουν: Αποκλεισμό; αποκλεισμό! Στο περιθώριο, στο περιθώριο!

   Όπως βλέπετε, ὁ πόλεμος, ὁ διωγμός τῶν Χριστιανῶν καί ὁ οἰκονομικός αποκλεισμός τους στοχεύουν στην μέ κάθε τρόπο εξόντωση τῶν πιστῶν. Ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν τήν θλίψη, το περικάρπιο τῆς χαρᾶς, τήν προϋπόθεση της Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Δεν μιλάει ἐδῶ τό ἱερό κείμενο οὔτε γιά ἀνέσεις οὔτε γιά συμβιβασμούς, ἀλλά τονίζει τό «ὧδέ ἐστιν ἡ ὑπομονὴ καὶ ἡ πίστις τῶν ἁγίων»!

   Αγαπητοί μου, τί ξημερώνει αὔριο δέν ξέρουμε· γι' αὐτό ἄς προετοιμαζόμαστε.

   Λάρισα, 23 Νοεμβρίου 1980

6η ομιλία στην κατηγορία « Ἱερά Ἀποκάλυψις ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἱερά Ἀποκάλυψις " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qa7vUvidbEX6OBGq3b9WeV

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://drive.google.com/file/d/1A9Q7I5lLBiBm6AUhfYsXAdHckIBgYe7j/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%20%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B9%CF%82.?m=1

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἀνάλυσις τοῦ: «ὁ ὤν καί ὁ ἦν...». Ἡ χάρις καί ἡ εἰρήνη ἀπό τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

†. Ἰωάννης ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις ταῖς ἐν τῇ Ἀσίᾳ· χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, καὶ ἀπὸ τῶν ἑπτὰ πνευμάτων, ἃ ἐνώπιον τοῦ θρόνου αὐτοῦ, καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ μάρτυς ὁ πιστός, ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν καὶ ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς. τῷ ἀγαπῶντι ἡμᾶς καὶ λούσαντι ἡμᾶς ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἐν τῷ αἵματι αὐτοῦ, καὶ ἐποίησεν ἡμᾶς βασιλείαν, ἱερεῖς τῷ Θεῷ καὶ πατρὶ αὐτοῦ, αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν.» (Αποκ. 1, 4-6)

   Ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, ὅπως θά δοῦμε, μέ τό «χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ Θεοῦ, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, καὶ ἀπὸ τῶν ἑπτὰ πνευμάτων, ἃ ἐνώπιον τοῦ θρόνου αὐτοῦ, καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ», ἔχουμε μία θαυμάσια αναφορά στόν Ἅγιο Τριαδικό Θεό.

   Ἡ σύνταξη «ἀπὸ ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος» εἶναι σόλοικη, δηλαδή ἀσύντακτη πρόταση. Θά ἔπρεπε νά ἦταν ἀπό τοῦ ὄντος, καί ὄχι «ἀπὸ ὁ ὢν». Ὁμοίως σόλοικο, και μάλιστα σε υπερθετικό βαθμό, εἶναι καί ἐκεῖνο τό «ὁ ἦν. Τό «ἦν εἶναι ὁ Παρατατικός του ρήματος εἰμί, καί θά πεῖ ἦταν. Καί βάζει άρθρο στο ρῆμα, σαν νά λέγαμε ὁ παίζω, ὁ γράφω! Τελείως ἀσύντακτο καί ἄγνωστο στή γλώσσα μας.

   Αλλά πρόκειται, ἀγαπητοί μου, γιά ἕναν σκόπιμο σολοικισμό, πού δέν θέλει τί ἄλλο παρά νά προκαλέσει τό ἐνδιαφέρον τοῦ ἀναγνώστου. (Σέ πολλά σημεῖα τῆς Ἀποκαλύψεως παρατηρεῖται κάποια ἀτημελησία ἤ ἀδεξιότητα στη σύνταξη (3,12. 4, 1. 14, 12. 17,4 κ.ά.), ἀλλά καί κάποιοι σκόπιμοι σολοικισμοί (1,4-6). Αυτό, κατά τόν Leipoldt, γίνεται πρός ἀνύψωσιν τῆς γλώσσης του βιβλίου αὐτοῦ ἐκ τοῦ καθ᾿ ἡμέραν πρός τό ἐπίσημον καί ἀσύνηθες (Urchristentum und Gegenwart 1920, σ. 23). Ἴσως ὅμως ὀφείλονται καί στήν ἔντονη ψυχολογική κατάσταση του συγγραφέα, ὁ ὁποῖος ἔγραφε κάτω ἀπό τόν συγκλονισμό των δράσεων καί ὀπτασιῶν πού εἶδε. Σολοικισμούς ὅμως ἔχουμε καί σέ ἄλλα βιβλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅπως στο Δευτ. 32, στ. 4: «Θεός, ἀληθινὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ...» καί στ. 24: «τηκόμενοι λιμῷ καὶ βρώσει ὀρνέων καὶ ὀπισθότονος ἀνίατος», ἀλλά καί στήν Ὑμνογραφία μας: «ἐπελθὼν γὰρ ὁ θάνατος, ταῦτα πάντα ἐξηφάνισται» κ.ά. (Παν. Μπρατσιώτης, σ. 23))

   Τό ὅτι πρόκειται γιά ἕναν σκόπιμο σολοικισμό και ὄχι ἁπλῶς γιατί προέρχεται ἀπό ἕναν ἀγράμματο ἄνθρωπο το βλέπουμε καί ἀπό τήν παρακάτω σύνταξη, ἡ ὁποία εἶναι ὀρθή καί λέει: «χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη... καὶ ἀπὸ τῶν ἑπτὰ πνευμάτων», σωστά, πτώση Γενική, «... καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ», πολύ σωστά. Ἔτσι, ἐνῶ τά παρακάτω εἶναι σε σωστή σύνταξη, αυτό τό «ἀπὸ ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος», πού ἀναφέρεται πιό πρίν, εἶναι ἀσύντακτο.

   Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ὅτι ὁ ἱερός συγγραφέας θέλει μέ αὐτόν τόν τρόπο να εκφράσει τό ἄκλιτο, τό ἀναλλοίωτο καί τό αἰώνιο της Θεότητος, πού ἐκπροσωπεῖται ἐδῶ ἀπό τόν Πατέρα. Τό ἴδιο φανέρωνε καί τό ὄνομα Γιαχβέ (Jahwe), το τετραγράμματο αυτό ἱερό καί μυστηριῶδες ὄνομα, πού σήμαινε Κύριος ἤ «ὁ ὢν». Οἱ Ἑβδομήκοντα το μεταφράζουν Κύριος, ἀλλά ὁμοίως αναφέρουν καί τό «ὁ ὤν», ὁ Ὑπάρχων. (Τό Γιαχβέ ἀποτελεῖ ἑλληνική μεταφορά τοῦ ἑβραϊκοῦ τετραγράμματου ὅρου יהוה, και περιλαμβάνει τά σύμφωνα ΥHWH. Οἱ  Ἰουδαῖοι δέν χρησιμοποιοῦσαν φωνήεντα στα γραπτά τους. Μέ τό πέρασμα τῶν χρόνων ὅμως καί μέ τίς διάφορες προσπάθειες προσθήκης φωνηέντων στα τέσσερα σύμφωνα, δημιουργήθηκε καί ἡ τεχνητή προφορά Ἰεχωβά (Βλ. Ἰαβέ, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμ. 6, 1965, στ. 592), χωρίς ερείσματα σέ ἀρχαῖες μαρτυρίες, πού μάλιστα, σύμφωνα μέ τήν Ἰουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια, ἀπορρίπτουν καί οἱ ἴδιοι οἱ Ἰουδαῖοι)

   Αὐτό τό ὑπερφυσικό στοιχεῖο, στόν μέν λόγο ἐκφράζεται μέ ἕναν σολοικισμό, στόν δέ χῶρο τῆς ἁγιογραφίας ἐκφράζεται μέ ἕναν ἀντιρρεαλισμό. Γι' αυτό θὰ δεῖτε πολλές εἰκόνες τοῦ Παντοκράτορος, πού εἶναι ζωγραφισμένες σε τρούλλους, ἤ καί σέ φορητές ἀκόμη εἰκόνες, νά ἔχουν κάτι τό ὑπερφυσικό, τό μη φυσιολογικό. Χαρακτηριστικός μάλιστα εἶναι ὁ Παντοκράτωρ τῆς Μονῆς Δαφνίου, πού ἔχει ἕνα ἐξαρθρωμένο χέρι, ἕνα χέρι μέ ρόζους, πλατύ, φοβερό! Δέν εἶναι ἐκεῖνο το ὡραῖο χέρι, τό νατουραλιστικό, το φυσικό, τό χυτό, τό ὄμορφο, ἀλλά ἐκεῖνο τό ἐξαρθρωμένο χέρι!

   Μήπως, στ' ἀλήθεια, εἶναι λάθος τοῦ ἁγιογράφου; μήπως μιά χονδροειδής ἄγνοιά του νά τοποθετηθεί ζωγραφικά; Ἄπαγε! Επίτηδες τό κάνει. Μέ αὐτό τό ἐξαρθρωμένο χέρι θέλει νά ἐκφράσει ἕνα χέρι ὑπερφυσικό, πού εὐλογεῖ ὑπερφυσικά, πού δέν εἶναι χέρι ἀνθρώπινο αλλά θεῖο. Καί θά ἐκφράσει τό ὑπερφυσικό στοιχεῖο μέ κάτι πού εἶναι ἀντιρρεαλιστικό, αντινατουραλιστικό.

   Γι' αυτό λοιπόν δέν μᾶς παραξενεύει τό ὅτι γιά τήν ἔκφραση τοῦ ὑπερφυσικού στοιχείου στην Αποκάλυψη βρίσκουμε τόν σολοικισμό, τό ἀσύντακτο, αὐτό τό «ἀπὸ ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος».

   Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Καισαρείας γράφει σχετικά τό ἑξῆς: «Χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ τῆς τρισυποστάτου Θεότητος». Δηλαδή: Ὁ χαιρετισμός πρός ἐσᾶς τούς παραλήπτες, πού εἶστε οἱ ἑπτά Ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, εἶναι: ἡ χάρις καί ἡ εἰρήνη ἀπό τήν τρισυπόστατη Θεότητα δηλαδή τό «ἀπὸ ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος» εἶναι ἀκριβῶς οἱ περιπτώσεις τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος.

   Ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Ανδρέας καί λέει: «Διὰ μὲν γὰρ τοῦ, ὁ ὢν, ὁ Πατὴρ δηλοῦται· ὁ χρηματίσας τῷ Μωϋσῇ, Ἐγώ εἰμι, λέγων, ὁ ὢν· διὰ δὲ τοῦ, ὁ ἦν, ὁ Λόγος, ὃς ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν Θεόν· διὰ δὲ τοῦ, ὁ ἐρχόμενος ὁ Παράκλητος, ὁ ἀεὶ ἐπιφοιτῶν τοῖς τῆς Ἐκκλησίας τέκνοις διὰ τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος» (PG 106, 221D. Πρβλ. Οικουμένιο, σ. 34). Δηλαδή, μέ τό «ὁ ὢν» ὑποδηλώνεται ὁ Πατήρ, πού ὁδήγησε τόν Μωυσή, λέγοντάς του «ἐγώ εἰμι ὁ ὢν» (Εξοδ. 3, 14)· μέ τό «ὁ ἦν» ὑποδηλώνεται ὁ Λόγος, πού ἦταν ἐν ἀρχῇ πρός τόν Θεό· καί μέ τό «ὁ ἐρχόμενος» ὑποδηλώνεται τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού πάντοτε κατέρχεται καί φωτίζει διά τοῦ Βαπτίσματος τα τέκνα τῆς Ἐκκλησίας.

   Ὡραῖα τά λέει ὁ ἅγιος Ανδρέας, θαυμάσια!

   Καί ἐγώ θά ἔλεγα τό ἑξῆς. Ὅταν λέει «ἀπὸ Θεοῦ, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν...» καί λοιπά, ἐκεῖ, μετά τό «ἀπὸ Θεοῦ», θα βάζαμε ἄνω και κάτω τελεία, καί τήν φράση «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος» θά τήν βάζαμε ανάμεσα σε εἰσαγωγικά, ἔτσι ἀκριβῶς ὅπως θά λέγαμε καί τόν τίτλο μιᾶς ἑταιρείας ἤ ὅ,τι ἄλλο, μιά φράση στερεότυπη, πού τήν ἀφήνουμε στη σύνταξή της, ὅπως εἶναι, καί τή βάζουμε σε εἰσαγωγικά γιά νά ἐκφράσουμε αυτό που θέλουμε κατά αναλλοίωτο τρόπο.

   Ἔτσι λοιπόν αὐτή ἡ ἔκφραση, «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος», εἶναι τρόπον τινά ἐπεξήγηση τῆς λέξεως Θεός, ὅταν θέλουμε νά ἐκφραστούμε πιο αναλυτικά. Αὐτό εἶναι. Καί πράγματι, ἀκοῦστε το.

   Ὅταν ὁ Μωυσῆς ρωτάει τόν Θεό νά μάθει τό ὄνομά Του, Ἐκεῖνος τοῦ λέει: «ἐγώ εἰμι ὁ ὤν». Τό βλέπουμε στο βιβλίο τῆς Ἐξόδου, στο 3ο κεφάλαιο, στίχο 14. Εἶναι ἀξιομνημόνευτο χωρίο αυτό, παρακαλῶ, ἀπό ὁλόκληρη τήν Παλαιά Διαθήκη· ὅπως καί τό 6ο κεφάλαιο τῆς Γενέσεως, ἀλλά καί τό 6ο τοῦ Ἡσαΐου· εἶναι παράλληλα. Ρωτάει λοιπόν ὁ Μωυσῆς: Κύριε, ποιό τό ὄνομά Σου; Τί θά πῶ στούς συμπατριῶτες μου ὅταν θά πάω στήν Αἴγυπτο; Θά μου πουν: "Ποιός θεός σε στέλνει;". Καί ἀπαντᾶ ὁ Κύριος: «ἐγώ εἰμι ὁ ὤν», εἶμαι ὁ Ὑπάρχων.

   Ἐάν ὑποτεθεῖ λοιπόν ὅτι ἐκεῖ μιλάει ὁ Πατήρ, τότε ἐδῶ, ὅταν λέει «ὁ ὤν», εἶναι ὁ Πατήρ. Ὅταν λέει «ὁ ἦν», θυμίζει ἐκεῖνο πού διατυπώνει ὁ ἴδιος ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής στο εὐαγγέλιό του, που λέει «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος», δηλαδή κατά τήν ἀρχή τῆς δημιουργίας ὑπῆρχε ὁ Λόγος. (Ἰωάν. 1, 1) Συνεπῶς αὐτό τό «ὁ ἦν» ἀναφέρεται στον Υἱό. Καί ὅταν λέει «ὁ ἐρχόμενος», ἀναφέρεται στον  Παράκλητο, τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τό ὁποῖο ἦλθε καί μένει στήν Ἐκκλησία καί ἁγιάζει τά τέκνα τοῦ Θεοῦ διά τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος.

   Ἀλλά θά μπορούσαμε ακόμη να σημειώσουμε και τά ἑξῆς. Ὅταν λέει «ὁ ὤν» καί «ὁ ἦν» καί «ὁ ἐρχόμενος», αὐτά καί τά τρία περικλείουν το σύνολο τοῦ χρόνου· ἔχουν μέσα τους τό παρόν, τό παρελθόν καί τό μέλλον. Φυσικά και μόνο του τό ὄνομα «ὁ ὢν» περιέχει μέσα του καί τό παρόν καί τό παρελθόν καί τό μέλλον. Ὅμως, ἐφόσον ἐδῶ ἔχουμε τό ὄνομα «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος», δηλαδή Αὐτός πού πάντα ὑπάρχει, Αὐτός πού πάντα ὑπῆρχε καί Αὐτός πού πάντα ἔρχεται, βλέπουμε κατά ἀναλυτικότερο τρόπο να περικλείεται το σύνολο τοῦ χρόνου, δηλαδή τό παρόν, τό μέλλον καί τό παρελθόν. Μέσα σ' αυτόν τόν χρόνο κινεῖται ὁ Θεός.

   Θά μοῦ πεῖτε: Κινεῖται ὁ Θεός μέσα στον χρόνο;

   Ναί, ἀλλά καί τόν ξεπερνᾶ. Ὁ Θεός εἶναι ἔξω καί ἀπό τό παρόν καί ἀπό τό μέλλον καί ἀπό τό παρελθόν, διότι γιά τόν Θεό δέν ὑπάρχει χρόνος. Συνεπῶς αὐτή ἡ χρονική ἔκφραση θέλει να δείξει ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὑπέρχρονος.

   Ακόμα, αὐτή ἡ ὀνομασία πού δίδεται ἀπό τόν εὐαγγελιστή Ἰωάννη, «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος», παίρνει μιά ἐντελῶς ἰδιάζουσα χροιά.

   Δηλαδή: Ὅταν λέει «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν» –πού δείχνει τό ἀτελεύτητο παρόν καί τό ἀτελεύτητο παρελθόν, δηλαδή τό πάντοτε– αὐτό ἐκφράζει τόν Θεό μέσα στην αἰωνιότητα, εκφράζει τήν ἀΐδια θεία φύση Του. Ὅταν λέει «ὁ ἐρχόμενος», ἐδῶ ἐκφράζει τόν Θεό μέσα στην Ἱστορία. Βεβαίως ὁ Θεός δέν μετακινεῖται. Ὀρθά εἶχε πεῖ ὁ Ἀριστοτέλης ὅτι εἶναι τό πρῶτον κινοῦν ἀκίνητον, (Μετὰ τὰ Φυσικά, 1072a 25-26) δηλαδή Αὐτό πού κινεῖ τά πάντα, εἶναι ἡ Ἀρχή τῆς κινήσεως, ἡ Ἀρχή τοῦ παντός, ἀλλά ὁ Αὐτός, ὁ Θεός, μένει ἀκίνητος.

   Τί θά πεῖ ἀκίνητος;

   Ἀφοῦ πληροῖ τά πάντα, δέν εἶναι δυνατόν νά κινεῖται. Διότι κινοῦμαι σημαίνει ὅτι καταλαμβάνω ἕνα σημεῖο τοῦ χώρου, ἐνῶ ἕνα ἄλλο δέν τό καταλαμβάνω, καί φεύγω ἀπό τό πρῶτο σημεῖο καί πηγαίνω στο δεύτερο σημεῖο γιά νά τό καταλάβω. Τότε περπατῶ, τότε πηγαίνω, τότε ἔρχομαι. Ἀλλά, ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, ὁ Θεός εἶναι πανταχού παρών, καί γιά τόν Θεό δέν ὑπάρχει τό πήγαινε καί ἔλα. Το πήγαινε καί ἔλα αναφέρεται στόν ἐνανθρωπήσαντα Υἱό τοῦ Θεοῦ. Συνεπῶς τό «ὁ ἐρχόμενος» αναφέρεται στη θεία φύση που προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση, στόν Θεό Λόγο πού ἔγινε ἄνθρωπος.

   Εἶναι δέ παράλληλο μ' ἐκεῖνο πού ὁ Κύριος εἶπε στούς μαθητές του, καί εἶναι στο Κατά Ἰωάννην: «ὑπάγω καὶ ἔρχομαι» ('Iωάν.. 14, 28), θά πάω καί θά ἔρθω. Αὐτό εἶναι τό ὑπάγειν καί ἔρχεσθαι τοῦ Θεοῦ, αὐτή εἶναι ἡ κίνηση τοῦ Θεοῦ μέσα στήν Ἱστορία, αλλά πάντα μέ τήν ἀνθρώπινη φύση Του.

   Εἶναι ἀκόμη χαρακτηριστικό, αγαπητοί μου, ὅτι, ἐνῶ ὁ Θεός πάντοτε εἶναι ὁ Ὑπάρχων –σε χρόνο Ενεστώτα–, πού δείχνει τήν ἀϊδιότητά Του, ταυτοχρόνως εἶναι καί «ὁ ἐρχόμενος» –μετοχή Ενεστῶτος καί ἐδῶ–, πού δείχνει ὅτι πάντοτε ἔρχεται. Ἔτσι, βλέπουμε ὅτι οὐδέποτε ὁ Θεός, ὁ αἰώνιος Θεός, «ὁ ὤν», πού πάντα ἔρχεται, ποτέ δέν ἐγκατέλειψε τον κόσμο καί τήν Ιστορία, διότι ὁ Θεός πάντοτε ἔρχεται.

   Ἀλλά αὐτό τό πάντοτε ἔρχεται, πού ἐκφράζει τό «ὁ ἐρχόμενος», ἔχει καί τίς ἔκτακτες περιπτώσεις του. Αὐτό τό βλέπουμε στην Πρός Εβραίους ἐπιστολή ὡς ἑξῆς: «ἔτι μικρὸν ὅσον ὅσον, ὁ ἐρχόμενος ἥξει καὶ οὐ χρονιεῖ» (Εβρ. 10, 37). Λέει: Ακόμα λίγο, νά, όπου να 'ναι, Αυτός πού ἔρχεται θά ἔλθει καί δέν θά ἀργήσει. Ἀκοῦστε ἐκφράσεις: «ὁ ἐρχόμενος ἥξει»! Αὐτός πού πάντοτε ἔρχεται θά ἔλθει! Μά πῶς θά ἔλθει, ἀφοῦ πάντοτε ἔρχεται; Καί μάλιστα «οὐ χρονιεῖ», δέν θά ἀργήσει; Μά πῶς δέν θά ἀργήσει, ἀφοῦ πάντοτε ἔρχεται;

   Ἔ, λοιπόν, τό «ὁ ἐρχόμενος» δείχνει τόν Θεό πού πάντα ἔρχεται μέσα στήν Ἱστορία. Ὁ Θεός βεβαίως εἶναι πάντοτε μέσα στήν Ἱστορία, καί ἐφορᾶ, ἐποπτεύει, ἐπιβλέπει τόν κόσμο, ἀφοῦ τά σύμπαντα «ἐν χειρὶ Θεοὔ» (Βλ. Σοφ. Σειρ. 10, 4. Ψαλ. 118, 91. Ἡσ. 62, 3), ὅλα εἶναι στο χέρι τοῦ Θεοῦ· ἀλλά ἐκεῖνο τό «ήξει», θά ἔλθει, εἶναι οἱ ἔκτακτες εμφανίσεις τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ Λόγου.

   Ἐπίσης ἡ διατύπωση «ειρήνη ἀπὸ Θεοῦ, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος» σημαίνει τόν Θεό Πατέρα μόνο, «τοῦ περιέχοντος ἐν ἑαυτῷ πάντων τῶν ὄντων, τήν τε αρχήν, τά τε μέσα, καὶ τὰ τελευταία» (PG 106, 224Α), ὅπως λέει πάλι ὁ ἅγιος Ανδρέας Καισαρείας. Ὁ Θεός Πατήρ εἶναι ἡ Αρχή τῶν πάντων· πού ἡ ἀρχή τους καί τό μέσον και το τέλος τους βρίσκονται μέσα σ' Αυτόν. Βλέπετε ὅτι τό θέμα, ὅπως καί νά τό δοῦμε, εἶναι τόσο πλούσιο.

   Πιό κάτω θά δοῦμε κι ἕνα ἄλλο ὄνομα τοῦ Θεοῦ, «τὸ Α καὶ τὸ Ω» (Αποκ. 1,8. 21, 6. 22, 13. Πρβλ. Ησ. 41, 4. 44, 6. 48, 12. κ.ά), ὅπου τό Α εἶναι ἡ ἀρχή, ἐνῶ τό Ω τό τέλος. Συνεπῶς τό «Ἐγώ εἰμι το Α καὶ τὸ Ω» σημαίνει: Ὅ,τι ἔχει ἀρχή ὑπάρχει σ' ἐμένα, καί ὅ,τι ἔχει τέλος ὑπάρχει πάλι σ' ἐμένα· ἀπό μένα τά πάντα ἀρχίζουν, καί σ' ἐμένα τά πάντα τελειώνουν.

   Καί πράγματι· ἐάν ὁλόκληρη ἡ φράση ἀναφέρεται στον Πατέρα, τότε τό «ειρήνη από Θεοῦ» σημαίνει τόν ἕνα Τριαδικό Θεό, ὅπου διαφοροποιοῦνται τά ἐπιμέρους πρόσωπα. Γι' αὐτό, ὅπως θά δοῦμε ἀμέσως παρακάτω, βλέπουμε νά ἀναφέρονται τά ἑπτά πνεύματα (Βλ. Αποκ. 1, 4), δηλαδή τό Ἅγιο Πνεῦμα, καί ὁ Ἰησοῦς Χριστός, σαφῶς, ὅπου τίθεται τελευταῖος χάριν ἀναδείξεως. Ἀφοῦ λοιπόν παρακάτω ἀναφέρεται τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καί πιό κάτω ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἄρα τό «ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος», ὁλόκληρο, μπορεῖ νά ἀναφερθεῖ μόνο στον Πατέρα. («Ἴσως δὲ οὐκ ἀδόκιμον καὶ οὕτω ταῦτα νοεῖσθαι ἐπὶ τοῦ Πατρὸς τό, Ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὡς αὐτοῦ περιέχοντος ἐν ἑαυτῷ πάντων τῶν ὄντων τὴν ἀρχήν, καὶ τὰ μέσα, καὶ τὰ τελευταῖα.» (Αρέθας, PG 106, 505A))

   Καί συνεχίζουμε την ανάλυση: «Καὶ ἀπὸ τῶν ἑπτὰ πνευμάτων, ἃ ἐνώπιον τοῦ θρόνου αὐτοῦ» (Αποκ. 1, 4). Εξυπακούεται το «χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη» πάντα μένει ὁ χαιρετισμός. Δηλαδή: Σ' ἐσᾶς ἡ χάρις καί ἡ εἰρήνη ἀπό τόν Θεό Πατέρα, καί ἀπό τά ἑπτά πνεύματα, πού εἶναι ἐνώπιον τοῦ θρόνου Αὐτοῦ.

   Ἐδῶ πρόκειται γιά τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό ὁποῖο ἐδῶ προηγεῖται τοῦ δευτέρου. Στήν ἀρχή ὁ ἱερός Ευαγγελιστής βάζει τό πρῶτο πρόσωπο, μετά το τρίτο, καί στό τέλος βάζει το δεύτερο, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ πού ἐνανθρώπησε. Τόν βάζει τελευταῖο, ὅπως σᾶς εἶπα προηγουμένως, χάριν ἀναδείξεώς Του, διότι πιο κάτω θά ἀσχοληθεῖ πλατύτερα μαζί Του, ἀφοῦ εἶναι καί τό ἐπίκεντρο ὁλόκληρου τοῦ βιβλίου τῆς Ἀποκαλύψεως.

   Ἐδῶ, ἀγαπητοί, τό Ἅγιο Πνεῦμα καλεῖται «ἑπτὰ πνεύματα ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ».

   Ἐπάνω στόν θρόνο βεβαίως νοεῖται ὁ Πατήρ, ὁ δέ ἀριθμός ἑπτά φανερώνει τήν πληρότητα καί τελειότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. (Στο συγκεκριμένο χωρίο φαίνεται πώς ὁ θρόνος ανήκει στο Ἅγιο Πνεῦμα, ἐνῶ σέ ἄλλα φαίνεται ὅτι ἀνήκει ταυτόχρονα στον Χριστό Αρνίον καί τόν Θεό Πατέρα (Αποκ. 3,21. 7, 17. 12,5). Αυτό δείχνει πώς τά πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ὁμόθρονα καί σύνθρονα. (Νικ. Σωτηροπούλου, Ἑρμηνεία δυσκόλων χωρίων τῆς Γραφῆς, τόμ. Α΄, Ὁ Σταυρός, σσ. 344-346, καί Τό Ἅγιον Πνεῦμα Γιαχβέ, σ. 130, ὅπως καί Ὁ Ἰησοῦς Γιαχβέ, ἔκδ. Β΄, σσ. 131-133)

   Αὐτή ἡ ἑπταπλή ανάδειξη τῶν ἰδιοτήτων ἤ χαρισμάτων ἤ ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐκφράζεται ὡραιότατα στον προφήτη Ησαΐα, στο 11ο κεφάλαιο του βιβλίου του. Θα ζηλεύατε ἅμα ακούγατε αυτά που λέει ὁ προφήτης, τά ὁποῖα μάλιστα χρησιμοποιούμε κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Ἐκεῖ ὁ ἱερός συντάκτης τῶν τροπαρίων παίρνει από την Αγία Γραφή όλα αυτά γιά νά τιμήσει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο.

   Γράφει λοιπόν ὁ Ἡσαΐας: «Πνεῦμα σοφίας, πνεῦμα συνέσεως, πνεῦμα βουλῆς, πνεῦμα ἰσχύος, πνεῦμα γνώσεως, πνεῦμα εὐσεβείας, πνεῦμα φόβου Θεού» (Ησ. 11, 2-3. Βλ. Ζαχ. 12, 10. Ἡ ἐκδοχή ὅτι τά "ἑπτά πνεύματα" εἶναι ἑπτά ἄγγελοι, ὅπως ἀναφέρονται στο βιβλίο τοῦ Ἰώβ (12, 15), εἶναι ἐσφαλμένη, γιατί δέν εἶναι δυνατόν νά ἐμφανίζονται οἱ ἄγγελοι ὡς πηγή τῆς χάριτος καί τῆς εἰρήνης. Ὡς κτίσματα, οἱ ἄγγελοι, εἶναι δέκτες τῆς χάριτος καί τῆς εἰρήνης ἀπό τόν πομπό Θεό, ὅπως καί ὅσο εἶναι καί οἱ ἄνθρωποι, ἀκόμη καί οἱ πιό ἅγιοι. Επίσης δέν μποροῦν νά προτάσσονται τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί νά μπαίνουν πρίν ἀπό αὐτόν στην πρόταση. Μόνον ὁ Πατήρ, ὁ Υἱός καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἡ πηγή τῆς χάριτος, τῆς εἰρήνης καί παντός ἀγαθοῦ. Ἐπίσης μόνο τό Ἅγιον Πνεῦμα καί ὁ Χριστός είναι ὁμόθρονοι καί σύνθρονοι μέ τόν Θεό Πατέρα, καί ὄχι οἱ ἄγγελοι (Νικολάου Σωτηροπούλου, Ἑρμηνεία δυσκόλων χωρίων τῆς Γραφῆς, τόμ. Α΄, σσ. 344-346, Γ', σ. 179). Τά ἑπτά πνεύματα (Spiritus septiformis) συμβολίζουν τήν πληρότητα καί τήν τελειότητα ὡς πρός τήν γνώση καί τήν σοφία τήν ὁποία ἔχει τό Ἅγιο Πνεῦμα καί μπορεῖ νά τήν δώσει καί σ' ἐμᾶς (τοῦ ἰδίου, Τό Ἅγιον Πνεῦμα Γιαχβέ, σσ. 61-62 και 130-132)). Τό ἴδιο τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό ἕνα καί ἀδιαίρετο, διαιρεῖ τα χαρίσματα· Αὐτό ὅμως μένει ἕνα καί ἀδιαίρετο.

   Ἔτσι, τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ἐκφράζεται ἐδῶ ὡς ἑπτά πνεύματα. Αντιληφθήκατε λοιπόν γιατί το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως μᾶς μιλάει γιά τά ἑπτά πνεύματα· εἶναι τό ἕνα Ἅγιο Πνεῦμα. (Τά ἑπτά πνεύματα αναφέρονται καί στον προφήτη Ζαχαρία, ἀλλά ὡς ἑπτά ὀφθαλμοί Κυρίου (4,10): «Ἑπτὰ οὗτοι ὀφθαλμοὶ Κυρίου εἰσὶν οἱ ἐπιβλέποντες ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν». Βεβαίως ἐδῶ δεν πρόκειται περί ἑπτά ἀγγέλων, πού ἀναφέρονται στο 12, 15 του βιβλίου Τωβίτ (Μπρατσιώτης, σ. 71))

   Ἐδῶ νά κάνουμε μια μικρή παρένθεση ερμηνευτική. Ὅπως θα ξέρετε, ἡ Ἁγία Γραφή ερμηνεύει τήν Αγία Γραφή. Αυτό είναι μία μέθοδος, τήν ὁποία χρησιμοποιοῦν καί οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας. Λέμε: Ἡ φράση "επτά πνεύματα" μήτως υπάρχει κάπου άλλου στη Γραφή; Καί ἐκεῖ τί λέει; Καί πῶς ἀναφέρεται; Μόνον ἔτσι μποροῦμε νά ἑρμηνεύσουμε πραγματικά καί ὀρθά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. (Κατά τον π. Ιωάννη Ρωμανίδη, επειδή ή Αγία Γραφή ἐγράφη από θεόπνευστους ἄνδρες, ἡ ἑρμηνεία της θέλει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί πρέπει κανείς νά ἔχει τήν ἴδια ἐμπειρία μέ τούς Προφήτες και Αποστόλους για να την ερμηνεύσει σωστά. (Βλ. Μητροπ. Ναυπάκτου, Ἱεροθέου Βλάχου, Εμπειρική Δογματική τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, κατά τις προφορικές παραδόσεις τοῦ κ. Ἰωάννη Ρωμανίδη, τόμ. Α΄, 2011, σ. 311)

   Αλλά γιατί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο εκφράζεται ὡς «έπτὰ πνεύματα»;

   Πρώτον. Για να δειχθεῖ ἡ ἑτοιμότητα και αμεσότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος –ἀφοῦ εἶναι ἐνώπιον τοῦ θρόνου τοῦ οὐρανίου Πατρός– να αποσταλεί στον κόσμο για σκοπό άγιαστικό. Δηλαδή, το Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ περιμένει, ανά πᾶσα στιγμή, νά ὁρμήσει –επίτηδες χρησιμοποιῶ τή λέξη ὁρμῶ· θυμηθείτε στην Πεντηκοστή, πού ἀκούστηκε ὡς «πνοὴ βιαία» (Πράξ. 2, 2), δηλαδή ἄνεμος ὁρμητικός– εἶναι ἕτοιμο να ορμήσει στον κόσμο, για να δώσει τα χαρίσματά του, ἀπό τήν ὑπερβολή τῆς ἀγάπης πού ἔχει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο πρός τούς ἀνθρώπους! Τι περιμένει όμως; Περιμένει τή βουλή τοῦ Θεοῦ Πατρός καί τόν δρόμο που θα ανοίξει ο Υιός. Τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ἐργάζονται τη σωτηρία τοῦ κόσμου.

   Θυμηθεῖτε ἐκεῖνο τό ὑπέροχο, πού καί ἄλλοτε σας ἔχω πεῖ, ὅτι τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ «ἐπεφέρετο» ἐπάνω ἀπό τά ὕδατα, ἐπάνω ἀπό τήν «ἄβυσσο», ὅταν ἔγινε ὁ κόσμος. «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν. ἡ δὲ γῆ ἦν ἀόρατος καὶ ἀκατασκεύαστος, καὶ σκότος ἐπάνω τῆς ἀβύσσου, καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος» (Γέν. 1, 1-2)! Γιατί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ; Ἔτσι ὅπως ἐμφανίσθηκε στη Βάπτιση μέ τήν εἰκόνα τῆς περιστερᾶς, μᾶς δίνει ὡραιότατα τήν εἰκόνα τοῦ πουλιού πού ἔρχεται να επωάσει τή ζωή μέσα στα νερά –γιατί, πράγματι, ἡ πρώτη ζωή ἐμφανίσθηκε μέσα στα νερά– και τρόπον τινά τά ἀγκαλιάζει τα νερά τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, τά θερμαίνει, τά ἐπωάζει, τα κλωσσά... και ξεπετιέται μέσα ἀπό τά νερά ἡ ζωή! Τί ὡραῖο! («Τὸ "ἐπεφέρετο" ἐξηγεῖται ἀντὶ τοῦ συνέθαλπε καὶ ἐζωογόνει τὴν τῶν ὑδάτων φύσιν, κατὰ τὴν εἰκόνα τῆς ἐπωαζούσης όρνιθος καὶ ζωτικήν τινα δύναμιν ἐνιείσης τοῖς ὑποθαλπομένοις.» (Μεγ. Βασιλείου, Εἰς τὴν Ἑξαήμερον, Ὁμιλία Β΄, ΕΠΕ 4, 86). «Βούλεται ἡ ἑβραϊκή λέξις ἡ τοῦ "ἐπεφέρετο" σημαίνειν ότι καθάπερ ὄρνις ὠὰ θάλπει ταῖς πτέρυξιν ἀπαλῶς ἐφαπτομένη εἰς τὸ ζωογονεῖν, οὕτω καὶ τὸ Πνεῦμα ἐπεφέρετο τοῖς ὕδασι ζωοθαλπούν, » (Διοδώρου Ταρσοῦ. Εἰς τὴν Γένεσιν, PG 33, 1563C). Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Η Γένεσις, Χριστιανική Κοσμολογία, Τόμος Α΄, Μάθημα 3ο, ἐκδ. Ι. Μ. Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2017) https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_34.html?m=1

   Ὅταν λοιπόν ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἐδῶ λέει «χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη ἀπὸ τῶν ἑπτὰ πνευμάτων, ἃ ἐνώπιον τοῦ θρόνου αὐτοῦ», αὐτό θέλει να δείξει· ότι τώρα θά ἔρθει σ' ἐσᾶς ἡ χάρις καί ἡ εἰρήνη ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ.

   Δεύτερον. Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἐξαποστέλλεται τόσο από τον Πατέρα, όσο και από τον γιο. Το λέει ο ἴδιος ὁ Κύριος: «ὅταν δὲ ἔλθῃ ὁ παράκλητος ὃν ἐγὼ πέμψω ὑμῖν παρὰ τοῦ πατρός, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας ὃ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐκπορεύεται» (Ἰωάν. 15, 26). Δηλαδή, ὅταν ἔλθει ο Παράκλητος, το Άγιο Πνεύμα, που εγώ ο Υιός θα στείλω σ' ἐσᾶς ἀπό τόν Πατέρα... Ὥστε το Πνεύμα το Άγιο εξαποστέλλεται και από τον Πατέρα και από τον Υἱό, ἀλλά ἐκπορεύεται μόνο ἀπό τόν Πατέρα.

   Αν με ρωτήσετε, αγαπητοί μου, τί θά πεῖ ἀποστέλλεται, θὰ σᾶς πῶς Δεν καταλαβαίνω τίποτα! Αν μου πεῖτε τί θά πεῖ ἐκπορεύεται, πάλι θά σᾶς ἀπαντήσω: Δεν καταλαβαίνω τίποτα! Λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: Αν καταλάβεις τί θά πεῖ ὅτι ὁ Πατήρ γεννα τόν Υἱό, ἄλλο τόσο θα μπορέσεις νά ἀντιληφθεῖς τί θάπεῖ ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο  εκπορεύεται ἀπό τόν Πατέρα. («Ακούεις Υἱοῦ γέννησιν; Τὸ πῶς μὴ περιεργάζου. Ακούεις ὃτι τὸ Πνεῦμα προϊὸν ἐκ τοῦ Πατρός; Τὸ πῶς μὴ πολυπραγμόνει. Εἰ δὲ πολυπραγμονεῖς Υἱοῦ γέννησιν, καὶ Πνεύματος πρόοδον, καγώ σου πολυπραγμονῶ τὸ κράμα ψυχῆς καὶ σώματος· Πῶς εἶ χοῦς, καὶ εἰκὼν Θεοῦ; Τί τὸ κινοῦν σε, ἢ τί τὸ κινούμενον; Πῶς τὸ αὐτὸ καὶ κινεῖ καὶ κινεῖται; Πῶς ἡ αἴσθησις ἐν τῷ αὐτῷ μένει, καὶ τὸ ἐκτὸς ἐπιστᾶται; Πῶς ὁ νοῦς ἐν σοὶ μένει, καὶ γεννά λόγον ἐν ἄλλῳ νοί. Πῶς λόγω νόημα διαδίδοται; Καὶ οὔπω τὰ μείζονα λέγω· Τίς οὐρανοῦ περιφορά; Τίς ἀστέρων κίνησις, ἢ τάξις, ἡ μέτρα, ἡ σύνοδος, ἢ ἀπόστασις; Τίνες δ᾽ ὅροι θαλάσσης: Πόθεν δὲ ἀνέμων ρεύματα, ἡ ὡρῶν περιτροπαί ἡ ὄμβρων ἐπιχύσεις; Εἰ τούτων μηδὲν κατενόησας, ὦ ἄνθρωπε, εἰ σαυτὸν οὐκ ἔγνως, ὅστις εἶ ὁ περὶ τούτων διαλεγόμενος, εἰ ταῦτα οὐ κατέλαβες, ὧν καὶ ἡ αἴσθησις μάρτυς, πῶς Θεὸν ἀκριβῶς, ὅπερ τε καὶ ὅσον ἐστίν, εἰδέναι ὑπολαμβάνεις; Πολλῆς τοῦτο τῆς ἀλογίας » (Περί δόγματος καὶ καταστάσεως ἐπισκόπων, ΙΑ', ΡG 35, 1077С) Γι' αὐτό, ἀγαπητοί, μένουμε μόνο σ' αὐτές τίς ἐκφράσεις, οἱ ὁποῖες ἀποτελοῦν δοξολογία του Θεού, διότι ἐκφράζουν μιάν ακρίβεια ὡς πρός τις σχέσεις τῶν Τριών Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος, αλλά δεν ξέρουμε πῶς ἀκριβῶς νοούνται ὅλα αὐτά στη ζωή της Αγίας Τριάδος,

   Ακόμη, τό ἴδιο το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, ἐκεῖ ὅπου ὁ Χριστός ἀπευθύνεται στὸν Ἰωάννη, μας λέει: «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Σάρδεσιν ἐκκλησίας γράψον· τάδε λέγει ὁ ἔχων τὰ ἑπτὰ πνεύματα τοῦ Θεοῦ.» (Αποκ. 3, 1). Αυτά λέει ἐκεῖνος πού ἔχει τά ἑπτά πνεύματα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή πού ἔχει τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, τὸ ὁποῖο ἀποστέλλει μέ τά χαρίσματά Του.

   Πάλι στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, στο 5ο κεφάλαιο, μᾶς γράφει ὁ Εὐαγγελιστής: «Καὶ εἶδον ἐν μέσῳ τοῦ θρόνου καὶ τῶν τεσσάρων ζῴων καὶ ἐν μέσῳ τῶν πρεσβυτέρων ἀρνίον ἑστηκὸς ὡς ἐσφαγμένον, ἔχον κέρατα ἑπτὰ καὶ ὀφθαλμοὺς ἑπτά, ἅ εἰσι τὰ ἑπτὰ πνεύματα τοῦ Θεοῦ ἀποστελλόμενα εἰς πᾶσαν τὴν γῆν.» (Αποκ. 5, 6). Στεκόταν το Αρνίον· ἦταν ὅμως σαν σφαγμένο. Τό πῶς στεκόταν, καί ήταν σαν σφαγμένο, θά τό ἀναλύσουμε ὅταν φθάσουμε στο οἰκεῖο σημεῖο. Εἶχε ἑπτά κέρατα καί ἑπτά ὀφθαλμούς, τά ὁποῖα εἶναι τά ἑπτά πνεύματα τοῦ Θεοῦ πού ἀποστέλλονται σέ ὅλη τή γῆ.

   Εἶναι μεγαλοπρεπεῖς εἰκόνες, φοβερές εἰκόνες, πού θέλουν να δείξουν πως τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἀποστέλλεται γεμάτο από τα χαρίσματά Του. Ὁ ἀριθμός ἑπτὰ εἶναι συμβολικός, είναι σχηματικός, και θέλει να δείξει τὸ πλῆθος. Το Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἔρχεται φορτωμένο να δώσει τα δώρα του στον κόσμο!

   Καί τρίτον. Το Πνεῦμα τό Ἅγιο είναι μπροστά στον θρόνο τοῦ Θεοῦ ὡς ἑπτά πνεύματα διότι εἶναι διεισδυτικό, δηλαδή διεισδύει παντού. Θυμηθεῖτε ἐκεῖνο πού λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο «πάντα ἐρευνᾷ, καὶ τὰ βάθη τοῦ Θεοῦ» (Α΄ Κορ. 2, 10). Δηλαδή, ἐπειδή ἀκριβῶς εἶναι Θεός, διεισδύει μέσα καί σ' αὐτή τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ!

   Λέει πάλι το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως: «καὶ ἐκ τοῦ θρόνου ἐκπορεύονται ἀστραπαὶ καὶ φωναὶ καὶ βρονταί· καὶ ἑπτὰ λαμπάδες πυρὸς καιόμεναι ἐνώπιον τοῦ θρόνου, αἵ εἰσι τὰ ἑπτὰ πνεύματα τοῦ Θεοῦ» (Αποκ. 4, 5), καί μπροστά στον θρόνο τοῦ Θεοῦ ἔκαιγαν επτά λαμπάδες, πού εἶναι τά ἑπτά πνεύματα τοῦ Θεοῦ, τό Ἅγιο Πνεῦμα.

   Αλλά ὡραῖα μᾶς τό λέει αὐτό καί ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ. Αλλά, προσέξτε, ξέρετε γιατί αναφέρομαι πότε στον Ἡσαΐα καί πότε στόν Ἰεζεκιήλ; Γιά νά δοῦμε ὅτι οἱ εἰκόνες αὐτές εἶναι κοινές, ἀγαπητοί μου, καί στήν Παλαιά καί στήν Καινή Διαθήκη, καί νά δοῦμε ἀκριβῶς ὅτι ὑπάρχει μεταξύ τους συμφωνία. Λέει λοιπόν ὁ προφήτης: «καὶ ἐν μέσῳ τῶν ζῴων ὅρασις ὡς ἀνθράκων πυρὸς καιομένων, ὡς ὄψις λαμπάδων συστρεφομένων ἀναμέσον τῶν ζῴων καὶ φέγγος τοῦ πυρός, καὶ ἐκ τοῦ πυρὸς ἐξεπορεύετο ἀστραπή» (Ιεζ. 1, 13). Δηλαδή και μεταξύ τῶν ζώων, τῶν τεσσάρων, εἶδα κάτι σαν κάρβουνα αναμμένα, σαν φλόγες, κεριά, σάν λαμπάδες πού ἦταν ἀναμμένες, καί στριφογύριζαν. Ὄχι δηλαδή πάνω σέ ἕνα κηροπήγιο, αλλά στριφογύριζαν.

   Τι δείχνει αὐτό, ὅτι συστρέφονται οἱ λαμπάδες του πυρός; Δείχνει ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο διεισδύει παντοῦ, γνωρίζει τα πάντα· δέν ὑπάρχει τίποτε που να Τοῦ ξεφεύγει. Καί φυσικά είναι πολύ χαρακτηριστική αὐτή ἡ διεισδυτικότητα, ὅπως μᾶς τή σημειώνει ὁ προφήτης Ἰεζεκιήλ, γιατί δείχνει τήν παγγνωσία τοῦ Θεοῦ, τό ὅτι ὁ Θεός τά γνωρίζει ὅλα· τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, πού εἶναι Θεός, τά γνωρίζει ὅλα!

   Θυμᾶστε ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι μπροστά ἀπό τήν κιβωτό τῆς διαθήκης ὑπῆρχε μία ἑπτάφωτος λυχνία; (Ἔξοδ. 25, 37) Αὐτό τό γνωρίζουμε κι ἀπό τά Θρησκευτικά τοῦ σχολείου μας. Ἡ κιβωτός τῆς διαθήκης εἶναι τύπος τοῦ θρόνου τοῦ οὐρανίου Πατρός, καί ἡ ἑπτάφωτος λυχνία, πού ἦταν μπροστά ἀπό τήν κιβωτό, εἶναι τύπος τῶν ἑπτά πνευμάτων τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι ἕτοιμο να σταλεῖ στόν κόσμο, για νά τοῦ δώσει τά χαρίσματά Του.

   Συνεχίζουμε: «καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ μάρτυς ὁ πιστός, ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν καὶ ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς» (Αποκ. 1, 5).

   «Καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ»· πάλι ὑπονοεῖται τό «χάρις ὑμῖν καὶ εἰρήνη». Δηλαδή, νά ἔχετε τήν χάρη καί τήν εἰρήνη ἀπό τόν Θεό Πατέρα –«ὁ ὢν ὁ ἦν καὶ ὁ ερχόμενος»– από τό Ἅγιο Πνεῦμα –τά ἑπτά πνεύματα– καί ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό.

   Βλέπετε; μπαίνει τελευταῖος ὁ Χριστός μπαίνει τελευταῖος, ἄν καί εἶναι τό δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, χάριν ἀναδείξεως. Αλλά σαφῶς ἐδῶ ὁλόκληρη ἡ φράση ἀναφέρεται στόν Ἅγιο Τριαδικό Θεό.

   Προσέξτε όμως: παρατηρεῖται νέος σολοικισμός, νέα ἀσυνταξία. Ἡ ὀρθή γραφή θά ἦταν: καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ μάρτυρος τοῦ πιστοῦ. Ἀλλά τί λέει; «καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ μάρτυς ὁ πιστός»! Βάζει πτώση Ὀνομαστική, αντί να βάλει Γενική! Καί αὐτό γίνεται πάλι χάριν ἀναδείξεως ενός καινούργιου τριμερούς ἐπιθετικοῦ προσδιορισμοῦ, πού ἀναφέρεται στόν Ἰησοῦ Χριστό.

   Καί ποιός εἶναι αὐτός ὁ τριμερής ἐπιθετικός προσδιορισμός; Ὁ Χριστός εἶναι: πρῶτον, «ὁ μάρτυς ὁ πιστός»· δεύτερον, «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν»· καί τρίτον, «ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς». Καί τά τρία αυτά κατηγορήματα-ὀνόματα ἀναφέρονται στόν Ἰησοῦ Χριστό· αλλά –προσέξτε– στήν ἀνθρώπινη φύση Του. Δέν ἀναφέρονται στη θεία· ἐξ ἄλλου δέν λέει καὶ ἀπὸ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἀλλά λέει «καὶ ἀπὸ Ἰησοῦ Χριστοῦ».

   Τά κατηγορήματα αυτά λοιπόν αναφέρονται στην ἀνθρώπινη φύση τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Διότι ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης ἐκεῖ ἀκριβῶς θέλει να φτάσει· θέλει νά μᾶς παρουσιάσει ἀνάγλυφα τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού εἶναι τό Κέντρο τῆς Ἱστορίας καί ὅλων τῶν γεγονότων, πού θά μᾶς περιγράψει μέ ὁράματα στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως, καί πού αυτά θά λάβουν χώρα ὡς ἱστορικά γεγονότα.

   Τό πρῶτο λοιπόν ὄνομα: «ὁ μάρτυς ὁ πιστός».

   Γιατί ὁ Ἰησοῦς Χριστός λέγεται μάρτυς πιστός;

   Καταρχάς μάρτυς πιστός θά πεῖ ἀξιόπιστος μάρτυρας· ὅπως θα λέγαμε και στο δικαστήριο ὅτι ἔχουμε κάποιον πιστό μάρτυρα, δηλαδή ἀξιόπιστο μάρτυρα, καί πού σημαίνει πώς ὅ,τι λέει ὁ μάρτυρας αὐτός εἶναι ἀληθινό.

   Αλλά ὡς μάρτυς πιστός ἀναφέρεται ὁ Θεός στην Παλαιά Διαθήκη. Λέει, για παράδειγμα, ὁ 88ος ψαλμός: «καὶ ὡς ἡ σελήνη κατηρτισμένη εἰς τὸν αἰῶνα· καὶ ὁ μάρτυς ἐν οὐρανῷ πιστός» (Ψαλμ. 88,38. Πρβλ. Ησ. 43, 10. 55, 4. Α' Τιμ. 6,13. Αποκ. 3,14. Στο σύνολο τῆς Γραφῆς φαίνεται ὅτι τρεῖς εἶναι οἱ ὕψιστοι μάρτυρες μέ τήν ἀπόλυτη ἔννοια: ὁ Κύριος ἢ Θεός (Ψαλμ. 88, 38. Ἰώβ 16,19. Ρωμ. 1,9. Φιλιπ. 1,8. Α' Θεσ. 2,5), ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ (Αποκ 1,5. 3,14) καί τό Ἅγιο Πνεῦμα (Α΄ Ἰωάν. 5,6). Ἐνῶ καί τά τρία Πρόσωπα μαζί ἀναφέρονται στόν ἴδιο στίχο ὡς οἱ ὕψιστοι μάρτυρες, οἱ μάρτυρες στον ουρανό, ὅπως ἀναφέρεται ὁ Κύριος και Θεός στην Παλαιά Διαθήκη (Α΄ Ἰωάν. 5, 7-8). (Νικολ. Σωτηροπούλου, Τό Ἅγιον Πνεῦμα Γιαχβέ, ἐκδ. Ὁ Σταυρός, 2009, σ. 85)).

   Ὥστε λοιπόν ἐδῶ ποιός εἶναι ὁ πιστός μάρτυς; Εἶναι ὁ Γιαχβέ. Ὅταν ὅμως ἡ Ἀποκάλυψις ἀναφέρεται στόν Ἰησοῦ Χριστό, λέγοντας πώς εἶναι «ὁ μάρτυς ὁ πιστός», τότε ποιός εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός; Εἶναι ὁ Γιαχβέ, ὁ Κύριος!

   Ὥστε ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι ὁ Γιαχβέ; Μάλιστα! 

   Ποῦ εἶναι οἱ Χιλιαστές, πού λένε ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός δέν εἶναι ὁ Γιαχβέ, δέν εἶναι ὁ Κύριος, ἀλλά εἶναι κτίσμα; Ὤ, πόσο βλάσφημοι εἶναι οἱ ἄνθρωποι αὐτοί! Βλάσφημοι, φοβεροί!

   Ἀλλά ὁ Χριστός, ἀγαπητοί μου, λέγεται μάρτυς πιστος για δυό λόγους. Πρώτον, ἐπειδή εἶναι ἐκεῖνος πού μαρτύρησε τήν ἀλήθεια, δηλαδή τήν ἀποκάλυψε.

   Θα θυμᾶστε ὅτι ὅταν ὁ Πιλᾶτος ρώτησε τον Κύριο Ποιός είσαι; Ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε: «ἐγὼ εἰς τοῦτο γεγένημαι καὶ εἰς τοῦτο ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον, ἵνα μαρτυρήσω τῇ ἀληθείᾳ» (Ἰωάν. 18, 37). Γι' αυτό γεννήθηκα και για αὐτό ἦλθα στον κόσμο· γιά νά ἀποκαλύψω την αλήθεια.

   Σ' ἐκεῖνο τό «τί ἐστιν ἀλήθεια;» (Ἰωάν. 18, 38) του Πιλάτου, πού εἴχαμε ἀναλύσει πέρυσι, εἶπαν μερικοί: Τι κρίμα... δέν κάθησε ὁ Πιλάτος νά ἀκούσει από τον Χριστό τί εἶναι ἀλήθεια! Διότι το μεγάλο πρόβλημα εἶναι ἀκριβῶς αὐτό· τί εἶναι ἀλήθεια;

   Αὐτήν τή στιγμή πού σᾶς βλέπω, στ' αλήθεια εἶστε ἐσεῖς; Καί αὐτήν τή στιγμή πού μέ βλέπετε, στ' αλήθεια εἶμαι ἐγώ; Εἶναι ἀλήθεια; Για σκεφθεῖτε· μήπως αυτήν τη στιγμή βλέπετε κανένα ὄνειρο; Γιά τσιμπῆστε λίγο το χέρι σας· μήπως κοιμάστε καί βλέπετε ὄνειρο;

   Θά μοῦ πεῖτε: Τί ὀνειρώδη πράγματα εἶναι αὐτά, πάτερ, πού μᾶς λέτε; Αὐτά εἶναι τρελλά!

   Δέν εἶναι καθόλου τρελλά. Δέν ξέρουμε τί εἶναι ἡ ἀλήθεια. (Βλ. Α΄ Κορ. 13, 12: «Βλέπομεν ἄρτι δι᾽ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον· ἄρτι γινώσκω ἐκ μέρους...». Δρ. Μάνου Δανέζη, καθηγητοῦ Ἀστροφυσικῆς, Τό σύμπαν που ἀγάπησα, Ἡ πλάνη τῶν αἰσθήσεων: Ὅ,τι ἀντιλαμβάνονται οἱ αἱσθήσεις μας ἀποτελεῖ ἕνα Matrix, μηδέ ἐξαιρουμένης τῆς ἀνθρώπινης ύπαρξης. Το Σύμπαν τῶν μετρήσεων καί τῶν παρατηρήσεών μας εἶναι μιά απλή καί στρεβλή απεικόνιση πάνω σ' ἕναν Εὐκλείδειο τρισδιάστατο και Νευτώνειο παραμορφωτικό καθρέφτη, πού ἡ Θεωρία τῆς Σχετικότητος ὀνομάζει "χῶρο Μινκόβσκι". Τό Σύμπαν καί ὁ Ἄνθρωπος είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο καί περισσότερο ἀπό αὐτό πού ἀντιλαμβάνονται οἱ ἀτελεῖς αἰσθήσεις μας. (Ανάκτηση: 28 Απριλίου 2023 από https://mikropragmata.lifo.gr/zoi/oti-antilamvanontai-oi-aisthiseis-mas-apotelei-ena-matrix/ Πρβλ. Σπήλαιο τοῦ Πλάτωνα (Πολιτεία 514a-520e)) Γι' αὐτήν ἀγωνιζόμαστε· γιά τήν ἀλήθεια!

   Ὁ Πιλάτος, λίγο πριν βγεῖ ἔξω ἀπό τό πραιτώριο ὁ δυστυχής, ρώτησε τί εἶναι ἡ ἀλήθεια. Θα μπορούσε να τοῦ εἰπωθεῖ ὄχι τί εἶναι ἡ ἀλήθεια, αλλά τό Ποιός εἶναι ἡ ἀλήθεια. Τήν είχε μπροστά του την Αλήθεια!

   Ἡ ἀλήθεια, ἀγαπητοί, δέν εἶναι μιά αφηρημένη ἔννοια· ἡ ἀλήθεια εἶναι ἕνα πρόσωπο. «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» (Ἰωάν. 14, 6) εἶπε ὁ Χριστός. Δέν εἶπε Ἦρθα νά σᾶς πῶ μερικά όμορφα πραγματάκια..., ὄχι, αλλά Εγώ εἶμαι ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή! (Πρβλ. Ἰωάν. 11, 25. 14, 6. Κολ. 3, 4. Φιλιπ. 1, 21)

   Δυό θέματα ἐνδιέφεραν καί ἐνδιαφέρουν καί θά ἐνδιαφέρουν πάντοτε τόν ἄνθρωπο· το μεγάλο θέμα ἀλήθεια καί τό μεγάλο θέμα ζωή. Ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή εἶναι οἱ πόλοι τοῦ ἄξονος, θα λέγαμε, γύρω ἀπό τόν ὁποῖο στρέφεται πάντοτε ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα καί ἀγωνιᾶ. Καί ὅμως, αὐτός ὁ ἄξονας μέ τούς δυό αυτούς πόλους εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή»!

   Ἦρθα, λοιπόν, νά σᾶς πῶ τήν ἀλήθεια, να μαρτυρήσω γιά τήν ἀλήθεια.

   Καί ποιά, Κύριε, εἶναι ἡ ἀλήθεια;

   «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια»!

   Αλλά τό «ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» σημαίνει: ὅ,τι καί ἂν σᾶς λέω, καί ὅ,τι ἄν σᾶς ἀποκαλύπτω, αὐτό εἶναι πάντοτε τό ἀληθινό. Καί στήν προκείμενη περίπτωση εἶναι ἡ ἀλήθεια περί Θεοῦ, περί ανθρώπου καί περί κόσμου, ἀλλά καί ἡ προερχόμενη από αυτήν ἀληθινή λατρεία καί ἀγάπη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ,

   Γι' αυτό, ξέρετε, ἔξω ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, αγαπητοί μου, σκοτάδι βαθύ! Βλέπετε τί κάνουν οἱ φιλόσοφοι; Αγωνίζονται, προσπαθοῦν νά δώσουν ἀπαντήσεις. Καί δέν εἶναι ἀντιφατικοί μόνο μεταξύ τους, αλλά καί ὁ καθένας μέ τόν ἑαυτό του εἶναι ἀντιφατικός! Δέν ξέρουν «μήτε ἃ λέγουσι μήτε περὶ τίνων διαβεβαιοῦνται» (Βλ. Α' Τιμ. 1, 7). Ωστόσο, ἄν δέν ξέρουμε, ἄν δέν ἔχουμε υπόψη μας καί δέν γνωρίζουμε τόν Χριστό, τότε μέσα σέ ἕνα σκοτάδι βρισκόμαστε. Νά εἴμαστε ευτυχείς γιά τό ὅτι μποροῦμε νά γνωρίζουμε τόν Χριστό, ή τουλάχιστον εἴμαστε στον δρόμο γιά νά Τόν γνωρίσουμε.

   Ακόμη, εἶναι μάρτυς ἀξιόπιστος γιά ὅ,τι θά πεῖ, γενικά, καί εἰδικά στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. Ἄρα ὅ,τι γράφει τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως εἶναι ἀξιόπιστο. Μᾶς τό λέει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος» (Τίτ. 3, 8. Α΄ Τιμ. 1, 15. 3, 1. 4, 9. Β' Τιμ. 2, 11), εἶναι ἀξιόπιστος ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί ἄξιος πλήρους ἀποδοχῆς.

   Συχνά στήν Ἀποκάλυψη ὁ Χριστός ὀνομάζεται μάρτυς ἀληθινός. Συγκεκριμένα, στο 3ο κεφάλαιο λέει –ἀξίζει νά τό ποῦμε ἀπό τώρα: «Καὶ τῷ ἀγγέλῳ τῆς ἐν Λαοδικείᾳ ἐκκλησίας γράψον· τάδε λέγει ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀληθινός» (Αποκ. 3, 14).

   Ἐδῶ βλέπουμε τρία ὀνόματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστός καί ὁ ἀληθινός. Κοιτάξτε ὅμως· ἄλλος σολοικισμός: «ὁ ἀμήν»! Ἡ λέξη ἀμήν εἶναι ἑβραϊκή, καί δέν παίρνει ἄρθρο· βάζει ἄρθρο ὅμως! Ἄρθρο θα βάλει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, καί θά πεῖ γιά τόν Χριστό ὅτι εἶναι ὁ ναί, ὁ ἀμήν, ὁ βέβαιος. (Βλ. Β΄ Κορ. 1, 19-20. Πρβλ. Έβρ. 2, 2) Αμήν στά ἑβραϊκά σημαίνει εἴθε νά γίνει, αὐτό εἶναι, ὅπως εἶναι, ἔτσι εἶναι, δηλαδή βεβαίως· ὁπότε ὁ ἀμήν σημαίνει ὁ βέβαιος.

   Ἔτσι, ἐδῶ βλέπουμε τρία συνώνυμα κατά συσσώρευση, πού δείχνουν τήν βεβαιότητα τῆς πιστότητος τοῦ Χριστοῦ.

   Ἀλλά ὁ Χριστός εἶναι Μάρτυς πιστός, ἀγαπητοί μου, καί γιά ἕναν δεύτερο λόγο· ἐπειδή ὑπέστη μαρτύριο, καί μάλιστα μαρτύριο σταυρικό. (Βλ. Φιλιπ. 2, 8) Ανέβηκε πάνω στον σταυρό χάριν τῆς μαρτυρίας τῆς ἀληθείας.

   Ἐπειδή ἡ μαρτυρία τῆς ἀληθείας συνεπάγεται παθήματα καί δεινά ἐκ μέρους τοῦ δαιμονοκρατούμενου κόσμου, γι᾽ αὐτόν τόν λόγο ή λέξη μαρτύριο γίνεται ταυτόσημη μέ τήν ὁμολογία τῆς ἀληθείας ἀλλά καί μέ τά παθήματα. Ἔτσι, ὅταν λέγομαι μάρτυς, ἐννοῶ τόσο ὅτι λέω τήν ἀλήθεια, ὅσο καί ὅτι ὑφίσταμαι μαρτύριο. Βλέπετε; ἡ ἀλήθεια, ὅταν προσφέρεται στον κόσμο, προσφέρεται μέ τό μαρτύριο. Γι' αὐτό ἡ ἀλήθεια καί τά κακοπαθήματα εἶναι στενά-στενά δεμένα· μάλιστα τόσο στενά, ὥστε ἡ ἴδια λέξη νά ἐκφράζει καί τά δύο.

   Γι' αὐτό θά γράψει στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως ὁ Εὐαγγελιστής: «Καὶ ὅτε ἤνοιξε τὴν πέμπτην σφραγίδα, εἶδον ὑποκάτω τοῦ θυσιαστηρίου τὰς ψυχὰς τῶν ἐσφαγμένων διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ διὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ ἀρνίου ἣν εἶχον» (Αποκ. 6, 9). Γιατί σφαγιάστηκαν; «Διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ». Διότι ἔδωσαν τή μαρτυρία  τοῦ Λόγου τοῦ Θεοῦ· γι᾿ αὐτό σφαγιάστηκαν. Πολύ δέ παραπάνω σφαγιάστηκε ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού εἶναι ὁ ἀπόλυτος Μάρτυς ὁ πιστός, διότι έφερε σ' ἐμᾶς πλήρη τήν ἀλήθεια, και για χάρη της ἔγινε Πρωτομάρτυς, ἀφοῦ μαρτύρησε ἐπί τοῦ σταυροῦ.

   Τό δεύτερο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ εἶναι «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν».

   Ἔχετε σκεφθεῖ, ἀγαπητοί μου, πόσα ονόματα ἔχει ὁ Χριστός; Πάρα πολλά, πλῆθος! Λέγεται θύρα, λέγεται κλέπτης, λέγεται ποιμήν, λέγεται ὁδός, λέγεται ἀμήν, λέγεται ὁ μάρτυς ὁ πιστός, λέγεται ὁ ἀληθινός... (Βλ. Ἰωάν. 10, 9· 11· 14. 14, 6. Αποκ. 3, 3. 16, 15. Α' Θεσ. 5, 3-4 Ματθ. 25, 32. Β΄ Πέτρ. 3, 10) Πλήθος ονόματα μέσα στην Αγία Γραφή! Ὅλα αὐτά αναφέρονται στο πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐδῶ λοιπόν νέο ὄνομα «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν».

   Ἐδῶ δίνεται μία μαρτυρία ἄκρως σπουδαία· πιστοποιεῖται ἡ ταυτότητα αὐτοῦ πού ἀποκαλύπτει και μιλάει στόν Ἰωάννη. Ποιός τοῦ μιλάει; Ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Καί τί τοῦ λέει; Ὅτι εἶναι «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν». Βεβαίως, αὐτήν τή στιγμή δέν μᾶς τό λέει αὐτό· μᾶς λέει νά ἔχετε τήν χάρη καί τήν εἰρήνη ἀπό τόν Ἰησοῦ Χριστό, πού εἶναι ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν. Πιό κάτω ὅμως ὁ Χριστός θά πεῖ στόν Ἰωάννη: «ἐγώ εἰμι... ὁ ζῶν, καὶ ἐγενόμην νεκρός, καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι» (Αποκ. 1, 18), ἔγινα νεκρός, καί νά, ζω! Πῶς, Κύριε, ζεῖς, Αναστήθηκα! ἀλλά ὡς πρός τήν ἀνθρώπινη πάντοτε φύση Του.

   Λοιπόν, ποιός εἶναι «ὁ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν»; Εἶναι ὁ αἰώνιος Θεός, πού ἔγινε ἄνθρωπος, πέθανε ἐπί τοῦ σταυροῦ, ἀναστήθηκε, καί ζεῖ αἰωνίως ως Θεάνθρωπος.

   Μάλιστα στα χωρία 17 και 18 τοῦ ἴδιου κεφαλαίου γράφει τά ἑξῆς: «ἐγώ εἰμι ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος καὶ  ὁ ζῶν» –ἄλλο ὄνομα ἐδῶ τοῦ Χριστοῦ· ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος. Αλλά ὅταν λέει εἶμαι ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος καί ὁ ζῶν, μιλάει ὡς Θεός, γιατί κανένας ἄνθρωπος δέν εἶναι ὁ πρῶτος καί ὁ ἔσχατος, ἐπειδή τό Α και Ω δέν ὑπάρχει σε κανέναν ἄνθρωπο παρά μόνο στόν Θεό καί ποτέ κανείς ἄνθρωπος δέν εἶναι σέ ἐνεστώτα χρόνο ζῶν παρά μόνο ὁ Θεός. (Μέ τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ «ὁ πρῶτος καὶ ὁ ἔσχατος καὶ ὁ ζῶν» χαρακτηρίζεται ὁ Θεός στην Π. Διαθήκη, ἐνῶ μέ τό ὄνομα «Α καὶ Ω» χαρακτηρίζεται ὁ Θεός ὡς ἡ μόνη δημιουργική Αρχή καί τό Τέλος τῆς Δημιουργίας καί τῆς Ἱστορίας (Ησ. 41, 4, 44, 6. 48, 12. Τωβ. 13, 1. Ἐκκλ. 7, 2. Σοφ. Σειρ. 18, 1. Β' Μακ. 7, 33. κ.ά.)) «Καὶ ἐγενόμην νεκρός, καὶ ἰδοὺ ζῶν εἰμι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων, καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου»· ἔγινα νεκρός, ὡς ἄνθρωπος· καί νά, εἶμαι ζωντανός, ζῶ, δηλαδή ἀναστήθηκα, ὄχι ὡς Θεός οὔτε ὡς ἄνθρωπος ἀλλά ὡς Θεάνθρωπος· καί ζῶ στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων, καί κρατάω τά κλειδιά τοῦ θανάτου καί τοῦ ᾅδου, δηλαδή εἶμαι ὁ νικητής τοῦ θανάτου καί τοῦ ᾅδου.

   Ὁ Χριστός καλεῖται «πρωτότοκος τῶν νεκρῶν», ὅπως λέει ὁ Ζιγαβηνός πολύ ὡραῖα, «ὡς πρῶτος ἐκραγεὶς τῆς τοῦ ᾅδου γαστρός, εἰς τὴν διὰ τῆς ἀναστάσεως παλινζωΐαν καὶ ἀειζωΐαν» (Αρχιμ. Ηλία Μαστρογιαννοπούλου, Σχόλια στην Πρός Κολοσσαεῖς ἐπιστολή του Αποστόλου Παύλου, ἐκδ. Αδελφότητας Θεολόγων Ἡ Ζωή, Ἀθῆναι 1985, σ. 25). Δηλαδή σαν να βγήκε ἀπό τήν κοιλιά τοῦ ἅδου βίαια, ἀφοῦ αὐτή ἐξεράγη. Θα λέγαμε, σαν μια γυναίκα πού δέν γεννάει φυσιολογικά καί τῆς γίνεται καισαρική τομή· ἢ μᾶλλον –ἄν ἐπιτρέπεται νά τό πῶ ἔτσι– ὄχι με καισαρική τομή, αλλά πιο βίαια, με μια κλωτσιά στην κοιλιά, καί τό παιδί να πεταχτεῖ ἀπ᾽ ἔξω! Αυτό δείχνει ἡ μετοχή ἐκραγείς· εἶ και ἐκεῖνος πού κατέβηκε στον άδη και συνέτριψε τους μοχλούς τῶν αἰωνίων θυρῶν, τῶν αἰωνίων πυλῶν, (Βλ. Ψαλμ. 106, 16. Ἰωνᾶ 2, 7) συνέτριψε δηλαδή τον κατάκλειστο ἅδη, πού δέν μποροῦσε κανείς ποτέ να βγεῖ ἀπό ἐκεῖ μέσα. Αρα λοιπόν ὁ Χριστός εἶναι ὁ «πρῶτος ἐκραγεὶς τῆς τοῦ ᾅδου γαστρός», που βγήκε με βίαιο τρόπο από την κοιλιά του ἅδου.

   Ὡς πρωτότοκον τῶν νεκρῶν καταγράφει τον Χριστό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Λέει στην Προς Κολασσαεῖς ἐπιστολή του: «καὶ αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλὴ τοῦ σώματος, τῆς ἐκκλησίας· ὅς ἐστιν ἀρχή, πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἵνα γένηται ἐν πᾶσιν αὐτὸς πρωτεύων» (Κολ. 1, 18. Πρβλ. Πράξ. 26, 23. Α' Κορ. 15, 20. Ρωμ. 8, 29). Γιατί «πρωτεύων»; Διότι Αυτός είναι πρώτος σέ ὅλα, και ἐμεῖς ἀκολουθοῦμε. Εἶναι ὁ πρῶτος νεκρός πού ἀνασταίνεται· ἐμεῖς εἴμαστε ἀπό πίσω, δεύτεροι, τρίτοι. («Πάντες μὲν γὰρ ὅσοι πρὸ τοῦ Κυρίου ἀνέστησαν ἐκ νεκρῶν, πάλιν παρεδόθησαν τῷ θανάτῳ· οὐ γὰρ ἦν ἐκείνη ἡ ἀληθὴς ἀνάστασις, ἀπαλλαγὴ δὲ πρὸς καιρὸν τοῦ θανάτου. διὸ ἐκείνων μὲν οὐδεὶς πρωτότοκος ἐκ νεκρῶν ἐχρημάτισεν. ὁ δέ γε Κύριος τοῦτο καλεῖται, ὡς τῆς ἀληθοῦς ἀναστάσεως ἀρχή τε καὶ αἰτία γενόμενος. καὶ ὥσπερ τι πρωτόλειον γεγονὸς τῆς τῶν ἀνθρώπων ἐγέρσεως, γενηθεὶς οἷον καὶ προελθὼν ὥσπερ ἀπὸ παστάδας τινὸς ἐκ τοῦ θανάτου πρὸς τὴν ζωήν.» (Οικουμένιος, σ. 35))

   Καί λέγεται πρωτότοκος, ὅπως πάλι γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὡς «πρωτεύων» καί ἐγγυητής καί τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως. Λέει στην Α΄ Προς Κορινθίους: «Νυνὶ δὲ Χριστὸς ἐγήγερται ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχὴ τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο» (Α΄ Κορ. 15, 20). Γιατί ὁ Χριστός ἔγινε ἡ ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων; Ἔγινε ἡ ἀπαρχή, τό ξεκίνημα, ὁ πρωτότοκος, για να ακολουθήσουν οι πολλοί. (Βλ. Νικ. Σωτηροπούλου, Ἑρμηνεία δυσκόλων χωρίων τῆς Γραφῆς, τόμ. Δ΄, ἐκδ. Ὁ Σταυρός, Ἀθῆναι 2013, σσ. 205-210)

   Καί τέλος, το τρίτο ὄνομα τοῦ Χριστοῦ: «ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς».

   Αὐτός ὁ τίτλος - ὄνομα ἀποτελεῖ ἀπήχηση ἐκείνης τῆς περίφημης ὁμολογίας τοῦ Κυρίου ἐνώπιον τοῦ Πιλάτου, ὅτι εἶναι ὄντως Βασιλιάς. Ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης μᾶς γράφει πῶς ἀπαντᾶ ὁ Κύριος στον Πιλάτο: «Η βασιλεία ή ἐμὴ οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. εἶπεν οὖν αὐτῷ ὁ Πιλάτος· οὐκοῦν βασιλεὺς εἶ σύ; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς· σὺ λέγεις ὅτι βασιλεύς είμι ἐγώ» (Ἰωάν. 18, 36-38. Περί τῆς Βασιλείας τοῦ Μεσσίου, βλ. Λουκᾶ 1, 33. Δαν. 2, 44. 7, 14· 27. Επίσης ὁ Χριστός στην Καινή Διαθήκη ἀποκαλεῖται Κύριος τῶν κυρίων καί Βασιλεύς τῶν βασιλέων (Α΄ Τιμ. 6,15. Αποκ. 17, 14, 19,16. Πράξ. 10, 36). Στην Παλαιά Διαθήκη μόνον ὁ Θεός ἀπεκαλεῖτο Κύριος τῶν κυρίων καί Βασιλεύς τῶν βασιλέων (Δευτ. 10, 17. Ψαλμ. 135,3. Δαν. 2.37· 47. Β' Μακ. 13. 4). Αυτό δείχνει ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ὁ Κύριος, ο Γιαχβέ, ὁ Θεός τῆς Παλαιᾶς καί τῆς Καινῆς Διαθήκης). Δηλαδή: Ἡ δική μου ἡ Βασιλεία δέν εἶναι ἀπό τόν κόσμο αὐτόν. Εἶπε λοιπόν σ' Αυτόν ὁ Πιλάτος: Ὥστε λοιπόν εἶσαι βασιλιάς; Καί ὁ Ἰησοῦς ἀποκρίθηκε: Εἶναι ὅπως το λες· είμαι Βασιλιάς.

   Ὥστε λοιπόν, αγαπητοί μου, ὁ Χριστός εἶναι ὁ Βασιλιάς! εἶναι ὁ Ἐξουσιαστής τῆς Ἱστορίας! εἶναι ὁ παγκόσμιος Κριτής! εἶναι ὁ Θριαμβευτής! Κι ἀκριβῶς αὐτό τό τελευταῖο όνομά Του, «ὁ ἄρχων τῶν βασιλέων τῆς γῆς», εἶναι ἕνα βασικό θέμα τῆς Ἀποκαλύψεως, πού ἀποτελεῖ καί τήν κεντρική ιδέα του βιβλίου.

   Θά πεῖ παρακάτω ὁ ἀπόστολος και ευαγγελιστής Ἰωάννης: «οὗτοι –οἱ σύμμαχοι του θηρίου– μετὰ τοῦ ἀρνίου πολεμήσουσι, καὶ τὸ ἀρνίον νικήσει αὐτούς, ὅτι κύριος κυρίων ἐστὶ καὶ βασιλεὺς βασιλέων, καὶ οἱ μετ᾿ αὐτοῦ κλητοὶ καὶ ἐκλεκτοὶ καὶ πιστοί» (Αποκ. 17, 14). Πῶς καί γιατί θά τούς νικήσει τό Αρνίον; Διότι εἶναι ὁ Κύριος τῶν κυρίων καί ὁ Βασιλεύς τῶν βασιλέων.

   Εἴδαμε ἐδῶ, ἀγαπητοί μου, τούς τρεῖς ἐπιθετικούς προσδιορισμούς - ὀνόματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού ἀποτελοῦν μεταξύ τους μια φυσική κλίμακα, κατά τήν ὁποία ὁ Ἰησοῦς εἶναι Αὐτός πού ἦλθε να μαρτυρήσει τήν ἀλήθεια, Αὐτός πού χάριν αὐτῆς πέθανε καί ἀναστήθηκε καί νίκησε τον θάνατο, ὄχι μόνο γιά τόν ἑαυτό Του, ἀλλά καί γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους, καί Αὐτός πού τελικά ὡς Θεάνθρωπος καθίσταται θριαμβευτής Βασιλιάς και Κύριος πάντων τῶν βασιλέων καί ἀρχόντων τῆς γῆς.

   Τα τρία αὐτά ὀνόματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ διαγράφουν μέ συντομία τήν ὅλη πορεία τοῦ Θεοῦ Λόγου μέσα στήν Ἱστορία. Ἔρχεται, δίνει τή μαρτυρία, ὑφίσταται μαρτύριο, βγαίνει ἀπό τήν Ἱστορία, ἀφοῦ τήν παίρνει μαζί Του μέ τήν ἀνάστασή Του καί τήν ανάληψή Του, καί τή μεταβάλλει σε Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

   Προσέξτε αὐτό πού σᾶς εἶπα: Μπαίνει μέσα στην Ἱστορία, μαρτυρεῖ γιά τήν ἀλήθεια, πεθαίνει γιά τήν ἀλήθεια, ἀνασταίνεται, αναλαμβάνεται, καί μέ τήν τελική Κρίση παίρνει ολόκληρη τήν Ἱστορία, ολόκληρη την Κτίση, καί τήν κάνει Βασιλεία τοῦ Θεοῦ! (Βλ. Ψαλμ. 101, 26-28. Εβρ. 1, 10-12. Αποκ. 21, 5)

   Πέστε μου, ποιό βιβλίο πού ποτέ γράφηκε στην παγκόσμια φιλολογία θα μποροῦσε νά σταθεῖ μεγαλειωδέστερο; Ποιό βιβλίο, ἔξω ἀπό τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως; Πελώρια θέματα, τεράστια!

   Ἄν, ἀγαπητοί μου, μένουμε σε θεολογικά σημεία καί ἐπιμένουμε σ' αὐτά –θά τό πῶ γιά μιά ἀκόμη φορά, ἄν καί πολλές φορές τό ἔχω τονίσει– εἶναι γιατί πρέπει νά ἀρθοῦμε, πρέπει να σηκωθοῦμε, πρέπει νά ἀνεβοῦμε ψηλά· μή μένουμε μόνο στο να λέμε ἁπλῶς θά εἶμαι ἕνας καλός ἄνθρωπος, καί ἔτσι, μέ τόν τρόπο αυτό, να ζοῦμε μία αὐτάρκεια πνευματική, ἡ ὁποία δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἕνα όριο πνευματικῆς λιμοκτονίας.

   Ξέρετε, στα οικονομικά ὑπάρχει αυτό το starvation limit, τό όριο λιμοκτονίας. Εάν υπάρχει τό ὅριο αὐτό στήν πνευματική ζωή μας, εἶναι γιατί ἐμεῖς τό θέτουμε. Καί θέτουμε τό ὅριο αὐτῆς τῆς πνευματικῆς λιμοκτονίας ὅταν θέλουμε να μένουμε εὐχαριστημένοι μέ μερικά ψίχουλα μιᾶς κάποιας θρησκευτικῆς γνώσεως.

   Ὄχι, ἀγαπητοί μου· ὄχι! τά παιδιά τοῦ Θεοῦ πρέπει να χορταίνουν τό ψωμί τοῦ Θεοῦ! Καί τό ψωμί του Θεοῦ εἶναι «ὁ ἄρτος ὁ καταβὰς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ» ('Iωάν. 6, 27· 33· 35· 41· 48· 50-51· 58.), ὁ Θεός Λόγος, πού ἔδωσε τόν ἑαυτό Του πρός βρώσιν, (Βλ. Ἰωάν. 6, 55. Ματθ. 26, 26. Μᾶρκ. 14, 22. Λουκᾶ 22, 19. Α' Κορ. 10, 16. 11, 27) βρώση αἰσθητή, για να μπορέσουμε, μέσα σ' αυτήν τη βρώση τοῦ οὐράνιου Ἄρτου, νά δοῦμε τόν Θεό Λόγο.

   Γι' αὐτό, ἀγαπητοί μου, μή διαμαρτύρεσθε ὅταν ἐδῶ  προσφέρεται λίγη παραπάνω θεολογία. Δέν εἶναι πάρα πολλή· λίγη θεολογία εἶναι... ἡ ὁποία ὅμως εἶναι ὁ Ἄρτος που τρέφει τά παιδιά τοῦ Θεοῦ.

   Λάρισα, 9 Νοεμβρίου 1980

4η ομιλία στην κατηγορία « Ἱερά Ἀποκάλυψις ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἱερά Ἀποκάλυψις " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qa7vUvidbEX6OBGq3b9WeV

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://drive.google.com/file/d/1A9Q7I5lLBiBm6AUhfYsXAdHckIBgYe7j/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%20%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B9%CF%82.?m=1

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.