" ο λόγος ο κακός και τους καλούς τους κάνει κακούς, ενώ ο λόγος ο καλός, και τους κακούς τους κάνει καλούς ". Εδώ, βλέπει κανείς αγαπητοί μου, ένα πολύ σπουδαίο θέμα, αντιμετωπίσεως των αντιφρονούντων.
Δέν είναι λίγες οι φορές στη ζωή μας, πού βρίσκουμε ανθρώπους, που έχουνε μία διαφορετική γνώμη από εμάς.
Πάντοτε οι αντιφρονούντες, είναι παντού. Αλλά, πρέπει να καταλάβουμε όμως, ότι η στάση του Χριστιανού, απέναντι σε εκείνον που αντιφρονεί, δεν πρέπει να είναι, παρά εκείνα τα λόγια, που είπε, ο αββάς Μακάριος " ο λόγος ο κακός, και τους καλούς τους κάνει κακούς". και " ο καλός ο λόγος, και τους κακούς, τους κάνει καλούς".
Αυτή πρέπει να είναι η στάση, σε εκείνους, οι οποίοι αντιφρονούν, η στάση του Χριστιανού.
Πρέπει να πούμε, ότι στο βάθος, όταν μιλάμε άσχημα, σε εκείνον ο οποίος αντιφρονεί, έχουμε εγωισμό. Έχουμε υπερηφάνεια. Επειδή δέν συμφωνεί μαζί μας, γι' αυτό θυμώνουμε.
Το χειρότερο απ' όλα είναι, ότι, όταν ο άλλος δέν συμφωνεί μαζί μας, προσπαθούμε να ντύσουμε τα λόγια μας, με θρησκευτικό ένδυμα, πολύ δέ παραπάνω, εάν η συζήτηση είναι θρησκευτική, και υποτεθεί ότι ο άλλος, δέν συμφωνεί. Μάλιστα αν είναι και αιρετικός, - γνωστά αιρετικός - έ, τότε είναι εκεί, που η συμπεριφορά μας, παίρνει κατήφορο..
Μιλάμε, με πάρα πολύ άσχημο τρόπο.
Πώς τον δικαιολογούμε, τον άσχημο αυτόν τρόπο;
Όταν κατόπιν θα πούμε : Του τα είπα καλά! Τον έβρισα!
Άν ήταν δυνατόν και να τον χτυπήσουμε τον άλλον, απλώς γιατί είχε διαφορετική, θρησκευτική γνώμη από την δική μας. Άς το προσέξουμε αγαπητοί μου αυτό.
Πρώτα - πρώτα, δέν είναι απαραίτητο, εκείνος ο οποίος αντιφρονεί, οπωσδήποτε να συμφωνεί με τη δική μας γνώμη. Έστω κι αν υποτεθεί ότι πρόκειται, για θρησκευτική συζήτηση. Πολύ παραπάνω, εάν δέν πρόκειται για θρησκευτική συζήτηση. Έχει μία διαφορετική γνώμη για κάτι, δηλαδή πρέπει σώνει και καλά, ο άλλος να συμφωνεί μαζί μας, γιατί; Γιατί δηλαδή θα πρέπει, να συμφωνήσει εκείνος μαζί μας, και να μή συμφωνήσουμε,
- αν με τον ίδιο τρόπο και εκείνος σκέφτεται - να μη συμφωνήσουμε εμείς με εκείνον; Τίποτα. Απλώς, δέν υπάρχει συμφωνία σε κάτι. Ο καθένας μένει στην άποψη του. Σημαίνει ότι πρέπει, να μαλώσουμε; Ότι πρέπει, να παρεξηγηθούμε; Ότι πρέπει να χειροδικήσουμε; Όχι βέβαια.
Ξαναλέγω αγαπητοί μου, πολύ παραπάνω σε θέματα πίστεως, σε θέματα θρησκευτικά.
Ακόμη και με αιρετικό αν έχουμε να κάνουμε συζήτηση. Αλλά συνήθως,
κάνουμε συζήτηση, όχι τόσο με τους αιρετικούς, όσο με τους ίδιους τους αδελφούς μας, που τυχόν έχουνε διαφορετική γνώμη, ζούνε ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Η πίστη τους, δεν είναι και πάρα πολύ στερεή, όπως θέλετε πάρτε το. Το θέμα είναι ότι, στη δουλειά μας, στο δρόμο, στο γραφείο, στο σπίτι μας συζήτηση, οπουδήποτε κουβεντιάζουμε και διαφωνούμε, και τότε μιλάμε πάρα πολύ άσχημα.
Επαναλαμβάνω, ότι δεν είναι, απαραίτητο να συμφωνήσει ο άλλος μαζί μας, έστω κι αν βρίσκεται, σε πλάνη. Εμείς θα εκφράσουμε τη λύπη μας.
Θά προσευχηθούμε για αυτόν, όταν είμαστε μόνοι μας. Και θα του πούμε ότι είναι άποψή του, ότι βεβαίως, είναι σε μία πλάνη, αλλά είναι ελεύθερος να πιστεύει εκείνο, το οποίο νομίζει και θέλει. Εμείς, είχαμε χρέος, να του πούμε ποιό είναι το σωστό. Τώρα, εκείνος, ας κάνει ό, τι νομίζει.
Μην ξεχνούμε ακόμη, ότι, όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε αντιφρονούντες ανθρώπους, πρέπει να έχουμε σαν βασική μας προϋπόθεση, την ταπείνωση. Δέν μπορούμε ποτέ να αντιμετωπίσουμε τον άλλον άνθρωπο, εάν έχουμε εγωισμό. Πρέπει να έχουμε ταπείνωση.
Πάρα πολλές φορές, προσπαθούμε να υπερασπιστούμε την πίστη μας με εγωισμό. Πόσες φορές, θυμηθείτε, πήγαμε να διορθώσουμε έναν θυμωμένο άνθρωπο, πού βλασφημεί, και τότε εμείς θυμωμένα, του φωνάζουμε για να τον διορθώσουμε, για να μην πώ...
Είχα ακούσει εγώ πολλές φορές, στο στρατό, όταν υπηρετούσα, ας πούμε, εκείνον που ήθελε να διορθώσει ο λοχίας, ήθελε να διορθώσει έναν στρατιώτη που βλασφημούσε, και επανελάμβανε τις ίδιες βλασφημίες, και ο λοχίας. Καί πήγαινε ακριβώς για να τον διορθώσει. Περίεργο πράγμα.
Πας να σώσεις αυτόν που πνίγεται, και πνίγεσαι. Πάς να βοηθήσεις εκείνον που αμαρτάνει και αμαρτάνεις. Δέν λέγει ο Απόστολος Παύλος : "πρόσεχε μὴ καὶ σὺ πειρασθῇς". (Γαλατας. 6,1) Έτσι λέει ο Απόστολος Παύλος.
Λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε εδώ; Θα 'χουμε ταπείνωση. Ακόμα, βασική προϋπόθεση, και παιδί της ταπεινώσεως, είναι η ευγένεια.
Θά μιλήσουμε με καλό τρόπο, σε εκείνον ακριβώς που αντιφρονεί.
Το ερειστικό πνεύμα, - το να μαλώνουμε δηλαδή - δέν είναι καλό πράγμα.
Η πραοτης, αποτελεί, βασικό και αυτή στοιχείο, για να έχουμε έναν καλό διάλογο. Άν υποτεθεί, ότι δέν συμφωνούμε με τον άλλον, μή σπεύσουμε να γκρεμίσουμε τις γέφυρες επαφής. Μπορεί, σήμερα να μην συμφωνούμε, αύριο, τον άλλο μήνα, του χρόνου, αν θέλετε ύστερα από 50 χρόνια, μπορεί να έλθει αυτός ο άνθρωπος, με τον οποίο διαφωνήσαμε, αλλά δέν μαλώσαμε, δέν τον βρίσκαμε, να έλθει ο άνθρωπος αυτός και να μας πεί, ότι τώρα συμφωνεί, και ότι θα ζητούσε την βοήθειά μας, για να του δείξουμε τον δρόμο, πώς να σωθεί.
Έτσι, δέν πρέπει να γκρεμίζουμε όπως σας είπα, τις γέφυρες της επαφής, ποτέ! Και αν υποτεθεί, ότι εμείς αυτόν τον άνθρωπο, δεν θα τον δούμε πιά ποτέ. Πήγαμε σε άλλο τόπο,. πεθάναμε.
Του δώσαμε όμως προϋποθέσεις, θα προσεγγίσει έναν Χριστιανό.
Εγώ είμαι Ιερεύς. Άν βρίσω κάποιον με τον οποίον ομιλώ, τότε, και αν ακόμη δεν τον ξαναδώ εγώ αυτόν ποτέ, ο άνθρωπος αυτός, δέν θα πλησιάσει ποτέ Ιερέα. Άν του μιλήσω με καλό τρόπο, και αν εγώ δεν τον ξαναδώ ποτέ, του δημιούργησα προϋποθέσεις, να πλησιάσει έναν Ιερέα κάποτε, για να σωθεί. Πάντως δεν πρέπει να αποδίδουμε είς τον άλλον, ποτέ, υβριστικούς χαρακτηρισμούς.
Απόσπασμα από την 27η ομιλία στην κατηγορία « Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν».
†.Ειπεν ο Αββάς Αντώνιος "έρχεται καιρός, όπου οι άνθρωποι θα παραλογίζονται. Και άν δούν κάποιον, να μήν παραλογίζεται, θα ξεσηκωθούν εναντίον του λέγοντας «εσύ είσαι παράλογος!» και αυτό θα συμβεί, γιατί δέν θα είναι όμοιός τους." Όπως αντιλαμβάνεστε, εδώ, ο Μέγας Αντώνιος θέτει ένα θέμα, το θέμα, της κοινής λογικής. Αυτή η κοινή λογική, θα έχει χαλάσει..; Που λέγει, ότι, θα έρθει κάποιος καιρός, που οι άνθρωποι θα παραλογίζονται σε τέτοιο βαθμό και ποσότητα, ώστε, άν κάποιος βρίσκεται, να μήν παραλογίζεται, να τον θεωρούν αυτόν, παραλογισμένον άνθρωπο; Θα έχει χαλάσει δηλαδή η λογική των ανθρώπων; Ασφαλώς ναί! Όταν λέμε λογική, τί εννοούμε; Είναι ο τρόπος, με τον οποίον σκέπτεται ο νούς. Είναι ο τρόπος, που λειτουργεί, ο νούς του ανθρώπου.
Συνηθίζουμε να λέμε, ώς, κάτι λογικό, μόνο όταν συμφωνεί με την κοινή λογική. Κάτι που δέν συμφωνεί με την κοινή λογική, λέμε, ότι αυτό είναι παράλογο. Αλλά είναι γνωστό, ότι η κοινή λογική, είναι πάντοτε κάτι το ρευστό, ακολουθεί αυτό που λέμε εν ευρεία εννοία, μόδα. Η μόδα, είναι ο τρόπος του σκέπτεσθαι. Ο τρόπος του αντιλαμβάνεσθαι. Ο τρόπος με τον οποίον αντιλαμβάνομαι κάτι. Το ίδιο αντικείμενο μέσα στους αιώνες, το ίδιο θέμα μέσα στους αιώνες, οι άνθρωποι, το βλέπουν διαφορετικό, πάρτε το θέμα οικογένεια. Η κάθε εποχή, βλέπει την οικογένεια, από την δική της οπτική γωνιά. Εάν λοιπόν, στην εποχή μας, μπορούμε να λέμε, ότι αυτό είναι πολύ λογικό για την οικογένεια, - αναφέρομαι πάντα στο παράδειγμα που είπα - τότε, θα πώ ότι, ήταν κάτι παράλογο, εκείνο το οποίο γινόταν παλιότερα, πάλι σχετικά με την οικογένεια και ούτω καθεξής. Βλέπουμε ότι η λογική, σε κάθε εποχή, είναι κάτι εντελώς ρευστό. Η κοινή λογική, όχι η λογική, η κοινή λογική, δηλαδή η λογική εκείνη, την οποία έχουν συνήθως, πάνω-κάτω όλοι οι άνθρωποι μιάς γενεάς μιάς εποχής. Τότε θα μπορούσαμε να ρωτήσουμε "Δεν υπάρχει αντικειμενική λογική;" Δηλαδή , δέν είναι κάτι, που βγαίνει έξω από μάς, και πού μπορεί να σταθεί κριτήριο, των πράξεων των ανθρώπων; Θα μπορούσαμε να πούμε αγαπητοί, ότι, την γνησία ανθρωπίνη λογική, μόνο η αποκάλυψη του Θεού αναδεικνύει και παρουσιάζει. Είναι ο Θεός Λόγος, επί του οποίου, ανακλάται ο ανθρώπινος λόγος η ανθρωπίνη λογική. Ετσι, εάν μέσα στην φύση υπάρχει κάτι παράλογο, τότε, χάλασαν τα πάντα. Το παράλογο μέσα στην φύση δεν υπάρχει, γιατί ανακλά τον Θείο Λόγο, γιατί ο Θείος Λόγος, έχει δημιουργήσει τα πάντα, όπως εκείνος έκρινε και ήθελε. Άρα, ο Θείος Λόγος είναι αντικειμενικό κριτήριο. Πρέπει συνεπώς εγώ, να προσαρμόσω, τη λογική μου με τον Θείο Λόγο, ο οποίος είναι ασάλευτος. Δηλαδή με άλλα λόγια, το τί είναι πραγματικά, ανθρωπίνη λογική, τελικά, θα μου το καθορίσει, η αποκάλυψη του Θεού, γιατί αλλιώτικα, δεν μπορώ να κινούμαι, είς τους μαιάνδρους της δικής μου λογικής, αφού κάθε φορά αλλάζουν, σε κάθε εποχή.
Γι αυτό είπε, ο Άγιος Αντώνιος, ότι θα 'ρθει εποχή, που οι άνθρωποι θα παραλογίζονται. Τί θα πεί θα παραλογίζονται; Θα πεί, θα' χουνε φύγει μακριά από το Ευαγγέλιο και δέν θα ανακλαται, επί της λογικής τους ο θείος λόγος. Θα έχουν συνεπώς δημιουργήσει μιά άλλη λογική. Όποιος μένει στο Ευαγγέλιο του Θεού, αυτός θα παρουσιάζεται, ως τρελός! Ως παραλογισμένος άνθρωπος! Βλέπετε λοιπόν, ότι το θέμα της λογικής, από πού, εξαρτάται.
Ένα παράδειγμα. Σήμερα, η παρθενία πώς θεάται; Θεάται σαν κάτι ντροπή. Να πεί μία κοπέλα ότι δεν έχει εμπειρίες.. πολύ παραπάνω ένας νέος.. ότι δεν έχει εμπειρίες.. Είναι περίεργο και παράξενο.. Θα του κολλήσουν τις πιο περίεργες θα λέγαμε ρετσινιές. Γιατί; Δέν κατανοείτε το θέμα αυτό. Και όμως αγαπητοί μου ο Αδάμ, ο αληθινός άνθρωπος, ήτο έν παρθενία μέσα είς τον Παράδεισο. Ο γάμος, συνετελέσθη έξω από τον Παράδεισο. Είς τον χώρο της εξορίας του, και όχι μέσα εις τον Παράδεισο. Όταν θα γίνει η ανάσταση των νεκρών και θα αναστηθούμε πάλι με τα σώματά μας αυτά, δέν θα υπάρχει εκεί ο γάμος, αλλά θα υπάρχει η παρθενία δηλαδή θα επανέλθουμε, σε εκείνο, που αρχικά είμασται μέσα είς τον Παράδεισο.
Άν κάποιος πεί - παρότι δέν είναι θέμα μου αυτή τη στιγμή αλλά για να λύσω μία απορία - αν κάποιος πεί, ο Θεός δεν έδωσε τον γάμο; Ναί, εν όψει του θανάτου, και ο θάνατος εισήχθη, από την αμαρτία και δεν είναι δημιούργημα του Θεού. Άρα βλέπετε αγαπητοί, ότι σήμερα, δέν μπορεί να κατανοηθεί η παρθενία, η αγνότητα, γενικά η αγνότητα, και αυτή, δέν δύναται να κατανοηθεί. Η άσκηση, η Χριστιανική άσκηση, δεν κατανοείται. Η νηστεία δεν κατανοείται. Η εγκράτεια των συζύγων μέσα σε μία Σαρακοστή και μάλιστα μακρά Σαρακοστή, δεν κατανοείται. Θα πούν : "Είσαι με τα καλά σου; "Με καταλαβαίνετε. Η πίστη στο Θεό, δέν κατανοείται. Σήμερα θεωρείται, ότι είναι πολύ λογικό, να μήν πιστεύεις στο Θεό. Ότι η πίστη στο Θεό, είναι κάτι το ξεπερασμένο. Ανήκει σε μιά λογική, μιάς άλλης εποχής. Σάν να ήτανε ο Θεός προϊόν της ανθρωπίνης λογικής. Σάν να μην είναι μία πραγματικότητα ο Θεός. Γενικά, όλα αυτά που σας ανέφερα και πολλά άλλα, δείχνουν ότι, η εποχή μας δέν κατανοεί αυτά. Εκείνος ο οποίος, θα μετήρχετο αυτά, που είναι ευαγγελικές βάσεις αυτά, αναμφισβήτητα, θεωρείται ένας παραλογισμένος άνθρωπος.
Έτσι, βλέπουμε, ότι πρόκειται περι μιας καταπτώσεως.. Ότι, οι άνθρωποι έχουν καταπέσει, και αυτό το λέγει ο άγιος Αντώνιος, στις ανατολές βεβαίως του Χριστιανισμού, μήν το ξεχνάμε αυτό είναι στα τέλη του 3ου αιώνος και αρχές του 4ου αιώνος, όταν λέγει αυτά ο άγιος Αντώνιος. Έχουν περάσει από τότε 16 αιώνες, και πράγματι, όχι ο ειδωλολατρικός κόσμος, ο Χριστιανικός κόσμος είναι εκείνος ο οποίος, αποκόπηκε από το Ευαγγέλιο του Χριστού και έτσι φτάσαμε σε αυτό, το περίεργο φαινόμενο.
Υπήρξε μιά εποχή, πού ήταν η ευσέβεια απλωμένη, σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Εθεωρείτο δέ, περίεργο πράγμα να μένει κανείς ειδωλολάτρης, ήταν κοινό θέμα, το να είσαι Χριστιανός. Εάν κάποιος υπερείχε εις αρετήν, αυτός, ετιμάτο πολύ, κάθ' υπερβολήν! Γι' αυτό μερικοί, που είχαν αναπτύξει πολύ πνευματικότητα, ήθελαν πάντα να την κρύπτουν και για να την κρύψουν, την πνευματικότητά τους, προσεποιούντο τον τρελό. Είναι οι κατά Χριστόν σαλοί, όπως, διασώζονται, μέσα στην παράδοση της Εκκλησίας μας, και εμείς τους τιμούμε ως αγίους. Δηλαδή, συμπεριεφέροντο τρέλα, παλαβά, ανόητα, μόνο και μόνο, για να κρύπτουν την αρετή τους. Για να μή επαινεθούν από τους ανθρώπους. Για να δεχθούν, μία κουβέντα άσχημη, έναν ονειδισμό, μόνο και μόνο για να ταπεινώνονται ακόμη και ακόμη περισσότερο. Ηταν όπως σας είπα, η εποχή, που, ήταν η ευσέβεια η κοινή λογική. Σήμερα όμως η ευσέβια, δέν είναι κάτι το αυτονόητο. Σήμερα να είσαι ευσεβής άνθρωπος, δέν είναι στην κοινή λογική! Σήμερα λοιπόν, δέν μπορούμε να κάνουμε τον τρελό, γιατί θεωρούμεθα τρελοί. Πώς λοιπόν θα προσποιηθούμε τον τρελό, αφού θεωρούμεθα τρελοί; Ότι είμεθα ανόητοι! Έβαλες λέει μαύρα ράσα. Πήγες στο βουνό. Κάθεσαι εκεί πέρα. Παλαβός είσαι; Τρελός είσαι; Είσαι με τα καλά σου; Και κάθε Χριστιανός που ζεί, - οπουδήποτε ζεί - αν ζήσει, συνεπή ευσεβή ζωή, αυτά θα ακούσει! Οπότε σήμερα, δέν θα προσποιηθούμε τον τρελό, αλλά θα παρουσιάσουμε ό,τι έχουμε. Άν παρουσιάσουμε ό,τι έχουμε, να στε σίγουροι, δέν θα αποκομίσουμε τον έπαινο, αλλά τον ονειδισμό. Και συνεπώς, η προβολή της πνευματικής μας ζωής, δέν θα είναι τίποτε άλλο, παρά, μία ομολογία. Ένα μικρό παράδειγμα, πολύ συνηθισμένο. Πηγαίνετε σε ένα τραπέζι τούτες τις μέρες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και σας βγάζουν κρέας, - αρτύσιμο φαγητό - εσείς λέτε - γιατί υπήρχε η παλιά εκείνη άποψη ότι, δέν πρέπει να νηστεύω και να το δείχνω. Μα τότε, επαινούσαν τη νηστεία και οι Φαρισαίοι καμώνονταν ότι, ξέρουν να νηστεύουν, ότι είναι άγιοι και σπουδαίοι. Και τους επαινούσαν ακριβώς για τη νηστεία τους, και ο Κύριος λέγει, να νηστεύεις εν τω κρυπτώ, με αυτήν την έννοια. Σήμερα όμως, όταν πείς, ότι θα καταλύσω για να μην δώσω αφορμή. Σε τί; Να μή σε επαινέσουν; Το 'χετε δοκιμάσει αδελφοί μου. Εάν πάτε σε ένα τραπέζι και πείτε : Ευχαριστώ πάρα πολύ, - χωρίς να κάνετε θόρυβο γύρω από το πρόσωπό σας - αν είναι δυνατόν, κάτι λίγο, λίγο ψωμάκι, μία σαλάτα. Νηστεύετε; Ε, νηστεύω Μεγάλη Σαρακοστή είναι. Να δείτε τι θα εισπράξετε στο τραπέζι. Θα εισπράξετε ονειδισμό! Που σημαίνει, ότι σήμερα, αν πώ ότι νηστεύω, ομολογώ την πίστη μου! Ενώ στην άλλη περίπτωση, προδίδω την πίστη μου, και μάλιστα, με ελαφρά συνείδηση, ότι ο Κύριος είπε, ότι πρέπει να κρύπτουμε την νηστεία μας. Δέν θα βγώ να καυχηθώ ότι νηστεύω, αλλά όταν όμως, έτσι έχουν τα πράγματα, θα πώ, ότι νηστεύω.
Βλέπετε λοιπόν αγαπητοί ότι, το θέμα, της λογικής σήμερα, είναι, διαφορετικό, από ότι είναι - στους Χριστιανούς μας πάντοτε - απ' ότι θα ήταν αν οι άνθρωποι ήσαν κοντά στο Ευαγγέλιο; Πρέπει να ξέρουμε, εκείνο το οποίο λέγει ο Απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή του, 13,13. Ότι: Ιησούς έξω της πύλης έπαθε, - της πύλης της πόλεως εννοείται, της παρεμβολής, της Ιερουσαλήμ που ήταν περιτειχισμένη έξω της Πύλης έπαθε, «τοίνυν ἐξερχώμεθα πρὸς αὐτὸν ἔξω τῆς παρεμβολῆς τὸν ὀνειδισμὸν αὐτοῦ φέροντες·» Ελάτε λοιπόν, ας βγούμε μαζί του, μαζί με Εκείνον, έξω από το στρατόπεδο, έξω από την πόλη. Φέροντες, τον δικό Του ονειδισμό. Η παρεμβολή, είναι αγαπητοί μου, η κοινή λογική. Αυτή η λογική του κόσμου, ο οποίος, στον πονηρό κείται, όπως λέγει ο λόγος του Θεού. Είναι, η λογική η μακράν του Θεού. Πρέπει να βγούμε, έξω από την παρεμβολή, μαζί με τον Χριστό. Όπως Εκείνος έφερε τον δικό Του ονειδισμό, τον ονειδισμό του Σταυρού, και εμείς μαζί με Εκείνον θα φέρουμε, τον δικό μας ονειδισμό και τον δικό Του. Αλλά προσέξτε. Έξω, - αυτό το έξω της παρεμβολής -έξω, της κοινής λογικής! Δέν θα είναι, μία λογική παραλογική, αλλά θα είναι, μία λογική υπερλογική. Βεβαίως, θα είναι ριζωμένη σε τούτο τον κόσμο, γιατί αυτός ο κόσμος, δέν είναι παράλογος. Παράλογο, τον βλέπουν φιλόσοφοι, που έχουνε πάθει στραβισμό. Πνευματικό στραβισμό. Πνευματικό αλληθωρισμό.
Όπως ξέρετε, όταν οι άξονες των ματιών μας, δέν είναι παράλληλοι, βλέπουμε διπλά τα αντικείμενα, ακούσατε, διπλά τα αντικείμενα. Έτσι, οι φιλόσοφοι εκείνοι, που έχουνε πνευματικόν αλληθωρισμό βλέπουνε διπλό το σύμπαν. Ένα είναι το σύμπαν. Δημιούργημα του Θεού, αγαθό, καλό, ωραίο, σοφό, που εκφράζεται, όλη εκεί η αγάπη του Θεού. Δέν μπορούμε λοιπόν να πούμε, ότι, δέν θα έχουμε την λογική μας, εδώ ριζωμένη στον κόσμο αυτό, αλλά, ξεκινά και φτάνει μέχρι τον ουρανό. Περνάει τους φυσικούς νόμους. Γίνεται υπέρ - λογική. Έτσι, ζούμε την λογικότητα, την όντως, λογικότητα, ώς, όντως άνθρωποι. Αναγεννημένοι άνθρωποι, που ο νούς, ανέρχεται προς τα υπερφυσικά. Αυτός ο νούς, είναι ο νους του Χριστού! Εκείνος που χαρίζεται στους ανθρώπους, όταν ζούν την ευαγγελική ζωή. Μή μιμηθούμε λοιπόν, την κοινή λογική. Μή τρομάζουμε στους χαρακτηρισμούς της κοινής λογικής. Τρέμουμε, εάν οι εφημερίδες γράψουν για εμάς. Εάν στη γειτονιά μας στη δουλειά μας, οπουδήποτε, πούν κάτι για εμάς. Μή φοβόμαστε, μή φοβόμαστε είναι η λογική, ένδον της παρεμβολής. Ένδον του στρατοπέδου. Ένδον της πόλεως, του κόσμου τούτου. Εμείς πρέπει να βγούμε, έξω, στην άλλη εκείνη λογική, την κατά Χριστόν λογική. Τότε, πραγματικά θα απολαύσουμε, σε όλη την ομορφιά, όλα τα δημιουργήματα και τον εαυτό μας και τον Θεό!
Απόσπασμα από την 17η ομιλία στην κατηγορία « Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν».
†.Όταν ο Χριστός μίλησε για τη νηστεία, βεβαίως δεν την θεσμοθέτησε, γιατί ήτανε θεσμοθετημένη από την Παλαιά Διαθήκη. Ο Χριστός απλώς διόρθωσε μερικά λάθη που εγίνοντο επάνω είς τον τομέα της νηστείας. Επειδή η νηστεία ήταν μία αρετή και επειδή, οι άνθρωποι που είχαν αρετή ήταν περιωπής άνθρωποι, που μπορούσα να κάνουν εντύπωση στον λαό, γι' αυτό τον λόγο μπορούσε κανείς να υπερηφανευτεί για την νηστεία του. Πάρτε παράδειγμα τους φαρισαίους, οι οποίοι έβγαιναν και έλεγαν έξω ότι νηστεύουν. Μάλιστα για να δείξουν ότι νηστεύουν, αφάνιζαν τα πρόσωπά τους, δηλαδή ήσαν ατημέλητοι αχτένιστοι, άπλυτοι, κίτρινοι, χλωμοί δηλαδή, και όταν τους έλεγαν οι άλλοι, τί έπαθες; Να, λένε, νηστεύω.. Γι' αυτό λέγει ο Κύριος - ο οποίος ξαναλέγώ δεν θεσμοθετεί, γιατί στην Παλαιά Διαθήκη είναι θεσμοθετημένη ήδη η νηστεία - αλλά τι λέγει : Όταν εσύ νηστεύεις θα πλυθείς, θα χτενιστείς και θα εμφανιστείς στους ανθρώπους, σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Κατά τρόπο που μόνο ο Θεός να σε βλέπει ότι νηστεύεις.
Έρχεται όμως τώρα η εποχή μας αγαπητοί μου - αυτά στην εποχή του Χριστού, σας ξαναλέω ότι στην εποχή του Χριστού και στις μετέπειτα εποχές βεβαίως, η νηστεία ήταν ένα χαρακτηριστικό, που έδειχνε τους ευσεβείς ανθρώπους - σήμερα να το πω έτσι απλά δεν είναι της μόδας να νηστεύει κανείς. Άν κάποιος νηστεύει οι άλλοι τον κοροϊδεύουν και του λέγουν ότι είναι απαρχαιωμένος άνθρωπος και λοιπά.. Οπότε σήμερα δεν πρέπει να κρύψουμε ότι νηστεύουμε, διότι αν κρύψω ότι νηστεύω, προδίδω την πίστη σήμερα, γιατί φοβάμαι την ειρωνεία. Τότε δίναν έπαινο, σήμερα δίνουν ειρωνεία. Γι' αυτό θα πρέπει όταν νηστεύω - όχι Βεβαίως να βγω έξω και να αρχίσω να καυχιέμαι και να λέω ξέρετε όταν νηστεύω όχι με αυτήν την έννοια - αλλά εάν γίνω αντιληπτός ότι νηστεύω, τότε δέν θα τρέξω να το κρύψω, αλλά εαν ερωτηθώ Θα πω απλά, ναί, νηστεύω. Βεβαίως δεν θα επισύρω τον έπαινο αλλά την κοροϊδία. Μα τότε, δεν είμαι υποκριτής, όπως μερικοί σήμερα νομίζουν, ότι πρέπει να κρύψω την νηστεία που κάνω, μά είμαι ομολογητής. Βλέπετε ότι τα πράγματα, πώς αλλάζουν σε κάθε εποχή και ότι πρέπει πάντα να βρίσκουμε τα ελατήρια, τα κίνητρα μιας αρετής.
Πάμε σήμερα επί παραδείγματι σε ένα τραπέζι και μάλιστα το τραπέζι αυτό, μπορεί να είναι μέσα στη Σαρακοστή, ή να είναι Τετάρτη και Παρασκευή και έχουνε Βεβαίως φαγητά ποικίλα και διάφορα, καταλύσιμα, εμείς δεν πρέπει να φάμε, μερικοί λένε γιατί το κάνεις αυτό, μας σκανδαλίζεις, πρέπει να φας. Όχι κύριοι, δεν θα φάγω! Διότι εξάλλου δεν θα δεχτώ και τον έπαινο σας εάν δεν φάγώ, θα γίνω ομολογητής δηλαδή. Θα ζητήσω απλά, χωρίς θόρυβο από τη νοικοκυρά, αν είναι σπίτι, ή επιτέλους αν είναι δημόσιο τραπέζι έξω, κάπου σε έναν χώρο, τότε δεν έχω παρά να φάγω κάτι απλό, λίγο ψωμάκι, καμία τηγανιτή πατάτα, κανένα φρούτο, κάτι που υπάρχει εκεί στο τραπέζι, μία σαλάτα που ενδεχομένως, αυτό είναι, το πολύ μέχρι λάδι. Άν μου πουν οι παρακείμενοι: "Γιατί δεν τρως το φαγητό σου;" Έ, δέν πειράζει."Γιατί δεν τρως το φαγητό σου;" Έ, είναι νηστεία! Σάς ξαναλέω άλλη μία φορά, είναι ομολογία, και δεν είναι υποκρισία! Ας το καταλάβουμε αγαπητοί μου αυτό.
Και μία που μιλάμε για το θέμα αυτό, επιτρέψατέ μου κάτι που το έχω αντιληφθεί, δυστυχώς στα σπίτια μας να γίνεται τούτο. Όταν καμιά φορά έχουμε μνημόσυνο, βεβαίως κάνουμε ένα τραπέζι. Το τραπέζι βεβαίως πρέπει να σας πώ, ότι δεν έχει καμία σχέση με το μνημόσυνο! Δεν έχει καμία θρησκευτική διάσταση! Το τραπέζι είναι απλώς τραπέζι παρηγοριάς ας το πούμε, ότι έχει μία κοσμική διάσταση. Καμία σχέση δεν έχει το τραπέζι με την ψυχή και το μνημόσυνο, ουδεμία! Το δε βάρος πέφτει συνήθως άμα κάνουμε τα μνημόσυνα, πέφτει στο τραπέζι και όχι στα μνημόσυνα, που θα καλέσουμε τους ανθρώπους να δεηθούν υπέρ της ψυχής του κεκοιμημένου. Και τί κάνουμε λοιπόν.. Λέμε - ας πούμε μεγάλη Σαρακοστή ή οποιαδήποτε άλλη Σαρακοστή - μα θα καλέσουμε ξένους, είναι δυνατόν τώρα να τους βγάλουμε νηστίσιμο φαγητό. Θα μας παρεξηγήσουν, ότι δεν τους δώσαμε να φάνε.. θα μας χαρακτηρίσουν τσιγκούνηδες! Λοιπόν βγάζουμε κρέας, για να ευχαριστήσουμε τους ανθρώπους, που ήρθαν να μας συλλυπηθούν, και να προσευχηθούν για την ψυχή σας είπα, του κεκοιμημένου. Τί πετύχαμε; Να σας πω ότι πετύχαμε! Να εξοργίσουμε τον Θεό εις βάρος της ψυχής, που τάχα μου, δήθεν, πήγαμε να προσευχηθούμε. Θέλετε ακόμη.. Μπορεί κάποιοι από αυτούς πράγματι να νήστευαν, και να ήσαν ασθενείς ψυχές και να καταλύσουν και να αμαρτήσουν. Τί επιτύχαμε, μία κενοδοξία επιτύχαμε και τίποτε άλλο. Αγαπητοί μου, θα βγάλουμε απλό, και νηστίσιμο φαγητό όταν είναι περίοδος σαρακοστής, τίποτε άλλο. Να μας παρεξηγήσουν.. Μα δέν κάνουμε τραπέζι γαμήλιο, δέν κάνουμε τραπέζι διασκεδάσεως και πασχαλινό, κάναμε τραπέζι πένθους. Ύστερα, ας έρθουν άλλη φορά να τους κάνουμε τραπέζι, να τους αποδείξουμε ότι δεν τσιγκουνευόμαστε. Ας βάλουμε κάποτε αγαπητοί μου τα πράγματα στη θέση τους, και ας ξέρουμε πώς πρέπει να νηστεύουμε, και πώς πρέπει να φιλοξενούμε τους ανθρώπους μας. Είτε γιατί ξένοι μας ήρθαν. Είτε για μνημόσυνο τους καλέσαμε ή ότι άλλο είναι. Να ξέρουμε πως ακριβώς θα νηστεύσουμε.
Απόσπασμα από την 22α ομιλία στην κατηγορία « Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν ».
†.Από πότε ξεκίνησε αυτό; Αυτό ξεκίνησε από τη στιγμή που οι δύο άνθρωποι, Αδάμ και Εύα, έγιναν τέσσερις. Είναι ο πατέρας και η μητέρα, το πρώτο παιδί, ο Κάιν και το δεύτερο παιδί, ο Άβελ. Μέσα σ’ αυτήν την οικογένεια των τεσσάρων ανθρώπων αντιπροσωπεύεται ο κόσμος και η Εκκλησία, ή ο λαός του Θεού. Ο κόσμος αντιπροσωπεύεται από τον Κάιν. Ο κόσμος του Θεού, ο λαός του Θεού αντιπροσωπεύεται από τον Άβελ. Και εκείνο που σας είπα, ότι ο κόσμος επιβουλεύεται, σκέπτεται κακώς δια τον λαόν του Θεού, φαίνεται στο πρόσωπο του Κάιν. Βέβαια, δεν θα σας έλεγα ‒ γιατί ίσως κάποια άλλη φορά το έχω πει αυτό, ίσως να έχετε έλθει, να το έχετε ακούσει σε καμμιά κασέτα – ότι ο Κάιν είναι ο πρώτος Αντίχριστος επί της γης. Πίσω του, δε, στέκεται ο διάβολος. Ο διάβολος άκουσε ότι θα του συντριβεί η κεφαλή του (δηλαδή, η δύναμίς του) και τότε βάζει και ότι θα συντριβεί από έναν απόγονον της Εύας, απόγονον της Εύας, και το ’βλεπε αυτό στο πρόσωπο του Άβελ. Και βάζει τον Κάιν (του βρήκε κακή προαίρεση), τον βάζει να σκοτώσει τον αδελφό του τον Άβελ. Γιατί; Για να μην υπάρξει ο λαός του Θεού, να μην αναπτυχθεί και υπάρξει Εκείνος που θα συντρίψει την κεφαλήν του όφεως. Και αυτός ο απόγονος από την γενιά του Άβελ θα ήταν ο Ιησούς Χριστός. Είδατε από πού ξεκινάει η ιστορία του Αντιχρίστου;
Τα παρέρχομαι όμως αυτά, δεν θέλω περισσότερο να μιλήσω, παρά μόνο να σας πω το εξής: Ότι όταν ο Κάιν εφόνευσε τον Άβελ – θα πω και αρκετή ιστορία μέσα στο σημερινό μας θέμα, για να σας ξεκουράσω και λίγο και γιατί έτσι πρέπει – παρατηρούμε το εξής καταπληκτικό. Λέγει η Γραφή ότι «Ἔγνω δὲ Ἀδάμ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ, καὶ συλλαβοῦσα ἔτεκεν υἱόν». Πάλι δηλαδή ξανασυνευρέθη με τη γυναίκα του και εγέννησε παιδί, αγόρι. «Καὶ ἐπωνόμασε τὸ ὄνομα αὐτοῦ Σήθ» (Σ-η-θ, Σηθ) «λέγουσα» (ποιος; η Εύα) «ἐξανέστησε γάρ μοι ὁ Θεὸς σπέρμα ἕτερον ἀντὶ Ἄβελ, ὃν ἀπέκτεινε Κάϊν.
(Γέν. 4, 25-26.) «Σηθ» σημιτικά θα πει «αντικατάστασις», ή «αντικαταστάτης».
Έτσι, βλέπουμε εδώ ότι ενώ ο Αδάμ και η Εύα έκαναν πάρα πολλά παιδιά (ο Αδάμ έζησε 930 χρόνια), έκαναν τόσα πολλά παιδιά, ώστε μας προκαλεί η Αγία Γραφή να προσέξουμε σ’ αυτό το χωρίο. Τι θα πει «εις αντικατάστασιν του Άβελ»; Τι θα πει; Αφού έκανες τόσα αγόρια, Αδάμ και Εύα, κάνατε τόσα αγόρια και τόσα κορίτσια, δεν αντικατέστησαν όλα αυτά τον Άβελ; Όχι. Μας προκαλεί να αντιληφθούμε ότι εδώ κρύβει ένα μυστικό νόημα. Θα το δείτε αυτό το μυστικό νόημα στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Είναι γνωστό ότι ο Ματθαίος χρησιμοποιεί τη γενεαλογία του Χριστού κατά κατιούσα κλίμακα (κατεβαίνει από τον Αβραάμ έως τον Ιωσήφ και την Θεοτόκον, ο δε Λουκάς την ανιούσα. Και λέγει ότι ο Ιησούς, που είχε φαινομενικόν πατέρα τον Ιωσήφ και εγεννήθηκε από την Μαρία, ο οποίος Ιωσήφ (διότι ελαμβάνετο πάντοτε το άρρεν φύλο στη γενεαλογία) ο Ιωσήφ ήταν υιός του Τάδε, ο οποίος ήταν υιός του Τάδε και εκείνος του Τάδε, και ανεβαίνοντας, ανεβαίνοντας, φθάνει και λέγει: «τοῦ Σήθ, τοῦ Ἀδάμ, τοῦ Θεοῦ». (Λουκ. 3, 37.)
Χρησιμοποιείται λοιπόν στη γενεαλογία ο Σηθ. Α, να λοιπόν! Αυτή η πρόκληση της Παλαιάς, που ετέθη από το Πνεύμα το Άγιον, ερμηνεύεται και κατανοείται από την αναφορά πια, την ιστορική, από το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον. Είναι εκπληκτικό.
Συνεπώς, τι σημαίνει εδώ; Ότι εδώ έχομε τον Άβελ ή τον Σηθ (που εφονεύθη ο Άβελ και αντικαθίσταται από τον Σηθ). Είναι εκείνος ο οποίος θα εδημιουργούσε τον λαό του Θεού. Και να! Από τις πρώτες σελίδες της Παλαιάς Διαθήκης, στο Βιβλίον της Γενέσεως, διαβάζουμε το εξής: Γεννήθηκαν παιδιά στον Κάιν. Βέβαια, μεταξύ τους τ’ αδέλφια, φυσικά, παντρεύτηκαν. Χώρισαν όμως τα αδέλφια. Κοιτάξτε κάτι περίεργο. Χώρισαν τα αδέλφια. Είναι εκείνο που θα λέγαμε, «χωρισμένα αδέλφια τα χωρίζει ο Θεός». Ο Θεός χωρίζει; Ο Θεός χωρίζει. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο Θεός χωρίζει. Χωρίζει λοιπόν τη γενεά του Κάιν, και μάλιστα λέγει εδώ ότι κατέναντι, λέγει, εγκατεστάθη ο Κάιν, στην γην Ναιδ. Ναιδ, κατέναντι Εδέμ. (Γέν. 4, 16.)
Εκεί, λέει, έκτισε πόλη ‒ πόλη όχι με την έννοια όπως την εννοούμε σήμερα (πόλις θα πει από το «πολίζω», κατοικώ δηλαδή) ‒ δηλαδή έναν συνοικισμό· και άρχισαν να γίνονται πολλοί οι άνθρωποι στη γενεά του Κάιν. Και η γενεά του Σηθ [ήσαν] πολλοί. Ήσαν πολλοί, και από ’δω και από ’κει. Και ακούστε πώς, παρακαλώ, εδώ ο Θεός ονομάζει τους μεν απογόνους του Σηθ «υιούς του Θεού» ‒ προσέξτε, «υιούς του Θεού» ‒ τους δε απογόνους του Κάιν τους αποκαλεί «υιούς ανθρώπων» (ή «άνθρωποι»).
Τώρα θα μπορούμε να καταλάβουμε εκείνο το ψαλμικό χωρίο που λέγει (το χρησιμοποίησε και ο Κύριος, [για] να απολογηθεί στους Φαρισαίους), που λέγει εκείνο το χωρίο: «Ἐγὼ εἶπα· θεοί ἐστε καὶ υἱοὶ Ὑψίστου». (Ψαλμ. 81, 6.)
(Εγώ σας ονόμασα παιδιά του Θεού, θεούς και παιδιά του Υψίστου, του Θεού). Το λέγει η Γραφή, το λέγει ο Θεός. «Ὑμεῖς δὲ ἀποθνήσκετε ὡς ἄνθρωποι». (Ψαλμ. 81, 7.)
(σεις δε, πεθαίνετε σαν άνθρωποι). Η ερμηνεία το ξέρετε ποια είναι; «Εγώ σας κατέταξα στον λαό του Θεού, να είσαστε παιδιά του Θεού, και εσείς ζείτε και πεθαίνετε σαν κοινοί άνθρωποι, απόγονοι του Κάιν». Τώρα μπορούμε να κατανοήσουμε, αγαπητοί μου, αυτό το πάρα πολύ σπουδαίο χωρίο.
Το συμπέρασμα είναι ότι ο Θεός θέλει χωριστά δύο κόσμους. Τους θέλει χωριστά ο Θεός. Σ’ αυτό επιμένω πολύ. Όμως, επειδή δεν εκρατήθηκε αυτό το χώρισμα… Γιατί δεν κρατήθηκε; Ακούστε: «Ἰδόντες δὲ οἱ υἱοὶ τοῦ Θεοῦ τὰς θυγατέρας τῶν ἀνθρώπων ὅτι καλαί εἰσιν, ἔλαβον ἑαυτοῖς γυναῖκας ἀπὸ πασῶν, ὧν ἐξελέξαντο». (Γέν. 6, 2.)
Είδαν, λέει τα παιδιά του Θεού (η γενεά του Σηθ) τις θυγατέρες των υιών των ανθρώπων, δηλαδή τις κόρες της γενεάς του Κάιν, ότι ήσαν όμορφες. Ύστερα Νωεμίν, κ.λπ. Η λέξις αυτή, όπως είναι και σ’ ένα άλλο [βιβλίο] η Νωεμίν, εκεί στο Βιβλίο της Ρουθ, κ.λπ., και ένα άλλο όνομα που είναι από τις θυγατέρες του Κάιν, θα πει «ωραία», αυτό που σήμερα θα λέγαμε Πανωραία ‒ έχουμε και γυναικείο όνομα «Πανωραία» κ.λπ. – ή Ευμορφία. Είδαν ότι ήσαν όμορφες και τις παντρεύτηκαν. Τι είχε πει ο Θεός; «Δεν θα κάνετε συγγενολόγια με την άλλη πλευρά». Αυτοί κάνανε συγγενολόγια. Παντρεύτηκαν. Και λέει στη συνέχεια: «Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεός», όταν είδε το αποτέλεσμα. Γιατί; Διότι το αποτέλεσμα ξέρετε ποιο ήταν; Να αρχίσουν τα παιδιά του Θεού να αμαρτάνουν όπως αμάρταναν τα παιδιά του Κάιν, οι απόγονοι του Κάιν. «Καὶ εἶπεν Κύριος ὁ Θεός· οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γένεσις, 6ον κεφάλαιον, στ. 2-3). Τι θα πει αυτό; Δεν θα μείνει το Πνεύμα μου το Άγιον σ’ αυτούς, γιατί έγιναν σαρκικοί άνθρωποι, αμαρτωλοί, σαρκικοί. Και το αποτέλεσμα ξέρετε ποιο ήταν; Ο Κατακλυσμός. Σημειώσατέ το: ο Κατακλυσμός.
Ο Θεός λοιπόν λέγει: «Δεν θα μειγείτε». Μείγονται, έρχεται ο κατακλυσμός. Και αυτό σημαίνει ότι έχουμε την πρώτην φάσιν διαχωρισμού των ανθρώπων σε δύο στρατόπεδα, σε δύο λαούς, που τον χωρισμόν αυτόν τον κάνει ο Θεός. Γι’ αυτό, θα ’λεγε κανένας, ο Οικουμενισμός ‒ ξέρετε, έχουμε πολλούς οικουμενισμούς, δεν είναι μόνο ο θρησκευτικός Οικουμενισμός, είναι και ο πολιτικός Οικουμενισμός (λέμε «η ηνωμένη Ευρώπη», αύριο θα πούμε η ηνωμένη Ασία, ηνωμένος κόσμος...) ‒ ξέρετε ότι αυτό εξυπηρετεί τον Αντίχριστο τελικά; Διότι αυτό το «ηνωμένος», δεν είναι γιατί έρχεται η ένωσις, θα λέγαμε, ομοιοκλήτως, αλλά ετεροκλήτως. Έρχονται να ενωθούν πράγματα τα οποία είναι ετερόκλητα.
Θα ’θελα να σας ερωτήσω, αλήθεια: Αγαπάτε τους συμπατριώτες σας, εκεί που μένει ο καθένας. Από την πολλή σας αγάπη, θα βάζατε όλους, αδιακρίτως, τη μια βραδιά δυο-τρεις-πέντε, την άλλη βραδιά δυο-τρεις-πέντε στο σπίτι σας (άνδρες, γυναίκες...); Θα τους βάζατε στο σπίτι σας; Θα τους βάζατε να κοιμηθούν στο κρεβάτι σας; Ετερόκλητος ένωσις λοιπόν, ε; Ετερόκλητος ένωσις! Δεν είναι πράγματα που είναι ομοιογενή. Αυτό λέει ο Θεός. Γι’ αυτό, αυτοί όλοι οι οικουμενισμοί δεν είναι παρά ετερόκλητοι και στο τέλος θα φέρουν τον Αντίχρι[στο]... Συγνώμη! Ο Αντίχριστος θα χρησιμοποιήσει αυτά όλα για να έρθει η καταστροφή του κόσμου. Προσέξτε, αλήθεια σας λέγω. Το βλέπει κανείς στην Αγία Γραφή, και μάλιστα βλέπετε με πόση επιμονή επιμένω στην Αγία Γραφή. Δεν λέγω πράγματα αλλότρια της Αγίας Γραφής, ξένα.
Μετά από τον Κατακλυσμό όμως, που σώθηκε ο Νώε, η γυναίκα του, τα τρία του παιδιά και οι τρεις γυναίκες, επέρχεται πάλι πλήθυνση της αμαρτίας, πλεονασμός της αμαρτίας. Είναι τα έθνη που πια εξαπλώνονται πάνω στη γη. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Θεός επιθυμεί πάλι διαχωρισμό, και μέσα από έναν λαό, αυτόν τον λαό που κατοικούσε (σημιτικής προελεύσεως), που κατοικούσε ανάμεσα στα δύο ποτάμια, τον Τίγρη και τον Ευφράτη (το σημερινό Ιράκ), να διαλέξει έναν άνθρωπο που ελέγετο Αβραάμ, να τον πάρει και να του πει ότι από αυτόν θα κάνουμε καινούργιο λαό, και αυτός ο λαός θα είναι λαός του Θεού, ο οποίος ονομάζεται «περιούσιος». Περιούσιος από το «περιουσία». Δηλαδή θα είναι – προσέξτε με, πολλοί νομίζουν «περιούσιος» θα πει «εκλεκτός»· δεν θα πει εκλεκτός, θα πει «περιουσία» – ο οποίος θα είναι η περιουσία του Θεού, δηλαδή ο λαός του Θεού. Έτσι, ακούστε τι λέγει στον Αβραάμ: «Ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου καὶ ἐκ τῆς συγγενείας σου καὶ ἐκ τοῦ οἴκου τοῦ πατρός σου καὶ δεῦρο εἰς τὴν γῆν, ἣν ἄν σοι δείξω». (Γέν. 12, 1.)
Εκείνο το «ἔξελθε» (βγες) να το θυμόσαστε. Στην ομιλία, λίγο παρακάτω, έχω κάτι πολύ σπουδαίο να σας πω. Αυτό το «έξελθε, βγες», αυτός ο τρόπος εξόδου κατ’ αρχάς ήτανε, προσέξτε με, τοπικός. «Φύγε», δηλαδή, «από την πατρίδα σου και πήγαινε στον τόπο που θα σου πω». Κατόπιν είναι και τροπικός, θα το δούμε λίγο πιο κάτω. «Θα βγεις, λοιπόν, από την πατρίδα σου, από τους συγγενείς σου και από το σπίτι του πατέρα σου και θα έρθεις σε μια γη που θα σου δείξω». Δεν είπε ποια θα είναι αυτή η γη, για να τον κρατήσει στην φόρμα της πίστεως. «Καὶ ποιήσω σε εἰς ἔθνος μέγα» (θα σε κάνω μεγάλο έθνος) «καὶ εὐλογήσω σε καὶ μεγαλυνῶ τὸ ὄνομά σου, καὶ ἔσῃ εὐλογημένος» (και θα είσαι ευλογημένος). (Γέν. 12, 2.)
Πράγματι, ξέρετε όλοι την ιστορία του Αβραάμ. Παρ’ ότι δεν είχε παιδί... τα παρατρέχω αυτά, τα γνωρίζετε. Από τον Αβραάμ προήλθε ένας ολόκληρος λαός, ο λαός του Ισραήλ. Και Ισραήλ, ξέρετε, ονομάστηκε (μετονομάστηκε «Ισραήλ») ο Ιακώβ, που εξηπάτησε τον αδελφό του τον Ησαύ και πήρε τα πρωτοτόκια. Ο Θεός τον επονόμασε Ισραήλ, και «Ισραήλ» θα πει «ηγαπημένος». Είναι ο αγαπημένος λαός του Θεού. Έτσι, όταν δημιουργείται αυτός ο λαός, ο Θεός δίδει συνεχώς εντολές να μη μειγούν με τους γειτονικούς των λαούς καθ’ οιονδήποτε τρόπον. Να ζουν ξέχωρα. Αυτό που σήμερα θα το λέγαμε απομόνωση, εθνική απομόνωση, που μοιάζει, στα μυαλά των ανθρώπων που ορθολογίζουν, παράξενο πράγμα («θα απομονωθούμε;»). Το σχέδιο του Θεού όμως ήταν αυτό.
Το σχέδιο του Θεού όμως ήταν αυτό. Έπρεπε να απομονωθούν, διότι η μεγαλύτερη αμαρτία που επετελέσθη από τους Ισραηλίτας, αγαπητοί μου, ήταν αυτή. Ποια; Ότι ο λαός αυτός δεν ετήρησε την εντολή του Θεού και εμείγη. Θα σας πω μόνο ένα χαρακτηριστικό, γιατί όλες οι τιμωρίες που επήλθαν στον λαόν αυτόν ήταν αποτέλεσμα του ότι εμείγησαν με τους ειδωλολάτρας.
Έτσι, αγαπητοί, για παράδειγμα, που σας είπα, όταν οι Εβραίοι είναι στα πρόθυρα να μπουν στη Γη της Επαγγελίας, οι Μωαβίται φοβούνται. Καλούν έναν μάγο από τη Μεσοποταμία, τον Βαλαάμ. Ο βασιλιάς των δε (των Μωαβιτών), ο Βαλάκ, τον παρακαλεί, αφού του ’δωσε πλούσια δώρα, να καταραστεί αυτόν τον λαόν να μην περάσει μέσα από τη γη του, δηλαδή να τσακιστεί εκεί στην έρημο, γιατί εφοβείτο κατάληψη της γης του ο Βαλάκ, ο βασιλιάς των Μωαβιτών. Δεν κατάφερε τίποτε να κάνει ο Βαλαάμ. Διαβάστε εκεί, στο Βιβλίο των Αριθμών.
(Αριθ. 22-25.)
Είναι πολύ αξιόλογη αυτή η ιστορία, η οποία αναφέρεται και εις το Βιβλίον της Αποκαλύψεως, (Αποκ. 2, 14-15.)
αυτή η ιστορία, ως επανάληψη του φαινομένου. Και λέει το εξής στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, όταν λέγει για τον Βαλαάμ εκεί ο Χριστός, ότι ό,τι έκανε [ήταν] ό,τι έκανε τότε ο παλιός Βαλαάμ. Και Βαλαάμ θα πει «Νικόλαος», εξ ου και οι «Νικολαΐται», που αναφέρονται στο Βιβλίον της Αποκαλύψεως. Ξέρετε τι είπε εις τον Βαλάκ; Του λέει «Κοίταξε, αυτούς τους προστατεύει ο Θεός. Εγώ δεν μπορώ να κάνω τίποτα. Γι’ αυτό, άκουσέ με. Θα κάνεις το εξής. Θα τους βάλεις να αμαρτήσουν. Θα τους καταφέρεις να ’ρθούν να προσκυνήσουν τους δικούς σου θεούς. Τότε θα οργισθεί ο Θεός εναντίον των και θα τους τσακίσει». Ακούτε πονηρή μέθοδος; Αυτή τη μέθοδο των Νικολαϊτών την μετέρχονται δυστυχώς οι άνθρωποι του κόσμου μέχρι σήμερα: εκείνο το «να παρασύρουμε». Αποτέλεσμα: Παρέσυραν, τους είπαν «Έχουμε γιορτή. Ελάτε να φάμε, να πιούμε, να είμαστε καλοί γείτονες». Τι το λογικότερον; Κι εκεί μέθυσαν αυτοί, οι Ισραηλίται, πόρνευσαν, και ετελέσθη Βεελφεγώρ, λέει εκεί, στο Βιβλίο των Αριθμών. (Αριθ. 25, 1-5.)
Ετελέσθη, από το «τελετουργώ». Προσέφεραν θυσίες εις τον Βεελφεγώρ, τον θεόν των Μωαβιτών. Και τότε οργίσθηκε ο Θεός, και ήλθε η αποδεκάτισις. Εφονεύθησαν, από τους υπολοίπους Εβραίους, αυτοί που αμάρτησαν ‒ αριθμός: είκοσι τρεις χιλιάδες ‒ σε μια μέρα. Ανελέητη, δηλαδή, τιμωρία του λαού.
Έτσι, τι βλέπομε εδώ; Βλέπομε ότι πράγματι ο Θεός ήθελε έναν λαό που να μη μείγεται, να μην ανακατεύεται με αυτό που λέγεται «κόσμος», έναν κλειστό και ξέχωρο από τους άλλους λαούς, λαόν. Όμως πάλι αυτή η απομόνωσις δεν εκράτησε πολύ. Επανειλημμένως και επανειλημμένως οι Εβραίοι έκαναν αυτήν την αποστασία τους. Τους τιμωρεί ο Θεός με την αιχμαλωσία στη Συρία και εις την Βαβυλωνία και, να μην πολυπραγμονώ, το θέμα είναι ότι ο λαός αυτός έφθασε τσακισμένος, καραβοτσακισμένος μέσα στην Ιστορία, με αυτές τις παλινδρομήσεις του μεταξύ Θεού κα ειδωλολατρείας.
Εδώ τελειώνει η δευτέρα φάσις που ζητάει ο Θεός το ξεχώρισμα. Αυτή η δευτέρα φάσις δείχνει ότι ο λαός αυτός – προσέξτε – απέτυχε. Και προβαίνει ο Θεός σε μία τρίτη και τελευταία στην Ιστορία φάση· και αυτή, το τρίτο χώρισμα, είναι η Εκκλησία. Εδώ θέλω τώρα ιδιαιτέρως να προσέξετε, γιατί σας είπα προηγουμένως ότι όλα τα άλλα αποτελούν [προϋπόθεση] για να ξέρουμε την ιστορία, την προϊστορία του πράγματος, πώς έχει το πράγμα. Έτσι ο Θεός δημιουργεί την Εκκλησία μέσα στην Ιστορία.
Έχετε ακούσει, όταν λειτουργεί ο Επίσκοπος, που βγαίνει στην Ωραία Πύλη και λέει «Κύριε, ευλόγησον την άμπελον ταύτην ήν εφύτευσεν η δεξιά σου»;
(Βλ. και Ψαλμ. 79, 15-16.)
Αυτή η άμπελος ήταν ο παλαιός Ισραήλ. «Εφύτευσε ο Θεός την άμπελον» τι θα πει; Τους πήρε τους Εβραίους από την Αίγυπτο και τους έβαλε στη γη Χαναάν. Ο Θεός τους φύτεψε εκεί. Όπως θα ’λεγα εγώ (δεν είμαι Θεσσαλός) «με εφύτευσε ο Θεός εις την Θεσσαλίαν (έκφρασις). Ο Χριστός είπε: «Ἐγώ εἰμι ἡ ἄμπελος ἡ ἀληθινή». Είναι στο 15 κεφάλαιο, στο Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιον. (Ιω. 15, 1.)
Τι θα πει «εγώ είμαι η άμπελος η αληθινή»; Υπήρχε καμμία ψεύτικη; Ναι. Ήταν η πρώτη άμπελος, ο Ισραήλ, ο οποίος, όπως λέγει ο Θεός, «Εγώ σε εκάλεσα να κάνεις», λέγει, «σταφύλια σωρήκ» (είναι ένα είδος εκλεκτής ποιότητος, ας πούμε σουλτανίνα, ας πούμε ροζακί), «κι εσύ μου έγινες», λέει, «σταφύλι Σοδόμων και Γομόρας»,
(Ησαΐας 5, 2, Δευτερον. 32, 32.)
λέει ο Θεός. Συνεπώς, ξέπεσε ο λαός. Γίνεται τώρα άλλη άμπελος. Αλλά αυτή η άμπελος, αυτή τη φορά, είναι αυτό το θεανθρώπινον πρόσωπον του Ιησού Χριστού. «Εγώ είμαι η άμπελος η αληθινή. Εσείς τα κλήματα». (Ιω. 15, 5.)
(οι κληματόβεργες). Ηνωμένες οι κληματόβεργες με τον κορμόν, που είναι το θεανθρώπινον πρόσωπον, σας λέγω, του Ιησού Χριστού. Δηλαδή; Δηλαδή η Εκκλησία. Το βλέπει κανείς ολοφάνερα αυτό το πράγμα.
Έτσι, έχοντας αυτήν την τρίτην φάσιν, η Εκκλησία μπαίνει στον κόσμον, εξαπλώνεται στον κόσμον. Αλλά ο κόσμος είναι επικίνδυνος. Κινδυνεύει η Εκκλησία να απορροφηθεί από τον κόσμον. Παλαιά η μέθοδος του διαβόλου, μέχρι σήμερα. Και τότε το Πνεύμα του Θεού καταχωρεί στην Καινή Διαθήκη, δια γραφίδος Αποστόλου Παύλου, στη δευτέρα του προς Κορινθίους Επιστολήν, στο 6ο κεφάλαιον, (Στ. 16-18.)
εκείνο που ο Θεός είπε στην Παλαιά Διαθήκη (ανανέωση λοιπόν). Ακούσατέ το και μην τρομάξετε. Μην τρομάξετε.
«Εἶπεν ὁ Θεὸς ὅτι ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καὶ ἐμπεριπατήσω, καὶ ἔσομαι αὐτῶν Θεός, καὶ αὐτοὶ ἔσονταί μοι λαός». Είπε ο Θεός – ο Θεός το είπε, κανείς άλλος, ο Θεός το είπε – ότι «θα κατοικήσω ανάμεσά τους», όπως και ο Θεός τότε στον παλαιό Ισραήλ, «καὶ ἐμπεριπατήσω». Δεν σημαίνει «θα κατοικήσω». (Ξέρετε, μέσα στο σπίτι μας μπορεί να ’χουμε μια γιαγιά, η οποία κατοικεί βέβαια, αλλά δεν περπατάει, άρα λοιπόν δεν έχει δυναμική θέση μέσα στην οικογένεια. Έχει στατική, σε μια καρέκλα ή σε ένα κρεβάτι). Ο Θεός λέγει: «Όχι θα ενοικήσω μόνο, αλλά και εμπεριπατήσω». Ξέρετε τι θα πει; Θα πάρω δυναμική θέση μέσα στον λαό μου, ώστε οι άλλοι να λέγουν ότι ο Θεός των Χριστιανών είναι ζωντανός Θεός. «Καὶ αὐτοὶ», λέγει, «ἔσονταί μοι λαός». Αυτοί θα σταθούν λαός μου (υπογραμμίζω το «λαός μου») και εγώ γι’ αυτούς θα είμαι ο Θεός τους· «διὸ» (γι’ αυτό τον λόγο) – εδώ μην τρομάξετε – «ἐξέλθατε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶ ἀφορίσθητε, λέγει Κύριος». «Ἐξέλθατε». Θυμόσαστε τι σας είπα για τον Αβραάμ, που του λέει ο Θεός «ἔξελθε ἐκ τῆς γῆς σου»; «Ἐξέλθατε», βγείτε!
Τώρα, πώς θα βγούμε; Θα πούμε, «Κύριε, που να πάμε σαν Εκκλησία; Στα βουνά; Σε πεδιάδες που ακόμα δεν κατοικήθηκαν;» Όχι, η έξοδος θα είναι τροπική. Τροπική. Ζούμε μέσα στον κόσμο. Αλλά δεν θα ζούμε όπως ο κόσμος. Θα το ξαναπώ. Ζούμε μέσα στον κόσμον, αλλά δεν θα ζούμε όπως ο κόσμος. Το καταλάβατε, παρακαλώ; Αυτό αποτελεί το κεντρικό σημείο της ομιλίας μας.
Και λέγει στη συνέχεια: «Ἐκ μέσου αὐτῶν», από ανάμεσά τους, φύγετε «λέγει Κύριος, καὶ ἀκαθάρτου μὴ ἅπτεσθε». Και οτιδήποτε είναι ακάθαρτο, λέγει, μην το εγγίζετε, ούτε καν έτσι να μην κάνετε. «Μὴ ἅπτεσθε». Προσέξτε. Είναι γεγονός ότι πάρα πολλά πράγματα μπορούν να θεωρηθούν αμαρτωλά. Τι; Τι είναι το ακάθαρτο – όχι αμαρτωλό – ακάθαρτο; Κοπριές; Τα κόπρανα του ανθρώπου; Οι μύξες; Βρώμικα δεν είναι όλα αυτά τα πράγματα; Βρώμικα είναι. Όταν τα πιάσουμε πάμε και πλενόμαστε. Δεν είναι βρώμικα. Επιτρέψατέ μου να σας πω, θα είχα πάρα πολλά να σας πω, όχι σήμερα φυσικά… Ούτε το αίμα της γυναικός που αποβάλλεται, το ωάριον κατά μήνα, είναι ακάθαρτον. Το λέγουν σαφώς οι Αποστολικές διαταγές. Τρεις σελίδες καταγράφουν πάνω στο θέμα αυτό. Μη μου πείτε τότε «γιατί θεωρείται ακάθαρτος η γυναίκα;» Σας είπα, είναι άλλο θέμα. Ούτε το σπέρμα είναι ακάθαρτον. Τίποτα δεν είναι ακάθαρτον. Το λέγει και ο Άγιος Αθανάσιος στην Επιστολή του προς Αμούν, όπου η επιστολή του αυτή επήρε κανονική διάσταση, δηλαδή μπήκε στους Κανόνες.
Λοιπόν, τίποτε μα τίποτε δεν είναι ακάθαρτο. Ούτε το ποντίκι, ούτε η κατσαρίδα, ούτε οι κοπριές, ούτε τα κόπρανα. Τίποτα! Γιατί θα ήταν περίεργο να μας πει ο Θεός «τίποτε το ακάθαρτο να μην πιάσετε», αφού είμαστε μέσα σ’ αυτά, ή η φύση μας συντελείται μέσα σ’ αυτά. Τότε τι είναι το ακάθαρτον; Ένα μόνο πράγμα: Η αμαρτία. «Πρόσεξε παιδί μου, μην πας στην πορνεία», θα πουν στο νέον άνθρωπο, στα παιδιά, οι γονείς, ο Θεός. «Μην πας στην πορνεία, αυτό είναι ακάθαρτο. Μην πάς στη μοιχεία, είναι ακάθαρτο. Μην κλέψεις, είναι ακάθαρτο. Μη σκοτώσεις, είναι ακάθαρτο». Η αμαρτία είναι εκείνη που λέγεται, με μία μόνο λέξη, «ακαθαρσία». Αυτό βέβαια ο Θεός δεν το θέλει. Και τι λέγει εδώ; Όχι μόνο να μην το κάνετε, να μην το διαπράξετε. Ούτε και να το εγγίσετε! «Μὴ ἅπτεσθε». Ούτε να το εγγίσετε. Και τότε, όταν θα γίνουν τα πράγματα έτσι, «κἀγὼ εἰσδέξομαι ὑμᾶς» (τότε θα σας δεχθώ), «καὶ ἔσομαι ὑμῖν εἰς πατέρα» (θα είσαστε παιδιά μου, θα είμαι πατέρας σας), «καὶ ὑμεῖς ἔσεσθέ μοι εἰς υἱοὺς καὶ θυγατέρας, λέγει Κύριος παντοκράτωρ» (και εσείς θα είσαστε τα αγόρια μου και τα κορίτσια μου). Τι ωραία... Τι ωραία!
Λοιπόν, αγαπητοί, βλέπετε τι θα πει «είμαι λαός του Θεού». Θα πρέπει συνεπώς να μείνω έξω από εκείνα που ο Θεός δεν θέλει. Στο ερώτημα «ο Χριστιανός πρέπει να ξεχωρίζει;», μα τόσην ώρα τι λέμε; Αλλά αν θέλατε να το δείτε πιο καθαρότερα, ακούστε άλλα χωρία τώρα της Καινής Διαθήκης, και πόσο ο Θεός επιμένει στο να ξεχωρίζει ο λαός Του από τον κόσμο, ο οποίος κόσμος, όπως μας λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Πρώτη του Επιστολή, «ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται». (Α΄ Ιω. 5, 19.)
Όλος, λέει, ο κόσμος, η έννοια κόσμος, είναι στην αγκαλιά του διαβόλου. Το ακούσατε; Είναι στην αγκαλιά του διαβόλου. Φοβερό πράγμα.
Ακούστε λοιπόν τι λέει το Πνεύμα το Άγιον. Β΄ Κορινθίους, 6, 14: «Μὴ γίνεσθε ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις».
Μη γίνεστε, λέγει το Πνεύμα το Άγιον, ετεροζυγούντες με τους απίστους. Τι είναι ο ετεροζυγούμενος ή ετεροζυγών (ενεργητικό); Τι είναι ακριβώς αυτό; Προσέξτε τι είναι. Όταν όργωναν ‒ μια εικόνα που οι παλαιοί θα την θυμούνται ακόμα ‒ έβαζαν δύο ζώα, ας πούμε δύο βόδια. Έβαζαν από πάνω έναν ζυγόν, ένα ξύλο, να κρατείται ευθυγράμμισις στο βάδισμα των ζώων για να οργώσουν. Λέει η Αγία Γραφή, η Παλαιά Διαθήκη, λέει: «Δεν θα βάλεις δύο διαφορετικά ζώα». Δεν θα βάλεις, ας πούμε, γαιδουράκι και βόδι, διότι δεν είναι ίσης δυνάμεως και τότε το ένα θα τραβάει το άλλο. Από μια παρόμοια περίπτωση, που είπε κάτι κάπου η Γραφή, λέει ο Θεός: Όταν θ’ αλωνίζουν τα βόδια σου, μην τους βάζεις φίμωτρο, ασ’ τα να φάνε όσο θέλουνε. «Ἄξιος ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ», (Α΄ Τιμόθ. 5, 18.) λέει ο Απόστολος Παύλος. Μὴ τῷ Θεῷ μέλει περί τῶν βοῶν;» (Α΄ Κορ. 9, 9.)
Μήπως ο Θεός ενδιαφέρεται για τα βόδια; Ουχί πάντως περί ημών εγράφη; Δεν γράφτηκε για μας; Α, ώστε λοιπόν έχουν μεταφορική σημασία εκείνα τα παράξενα που υπάρχουν στην Αγία Γραφή, στην Παλαιά Διαθήκη, τα οποία επιτέλους-επιτέλους αποβλέπουν και εις την ωφέλειαν των ζωών. Τι λέει; Όταν σου πει δεν θα βάλεις γαϊδουράκι και βόδι, θέλει να σου πει: Συ, άμα θα γίνεις Χριστιανός (τότε για τους Εβραίους, αλλά και όταν θα γίνεις Χριστιανός), δεν θα είσαι σ’ αυτό που λέει «μὴ γίνεσθε ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις». Είναι γνωστό ότι το βόδι ήταν καθαρό ζώο. Ο γάιδαρος ήταν ακάθαρτο ζώο. Δεν θα μπεις κάτω από τον ίδιο ζυγό. Χώρια. Το ακούσατε;
Δεν θα παντρευτείς μια κοπέλα η οποία είναι κοσμική. Δεν θα παντρευτείς ένα νέον που είναι κοσμικός και τρέχει από ’δω και από ’κει. Πρόσεξε! «Μὴ συναναμίγνυσθαι πόρνοις», λέει στην Α΄ Προς Κορινθίους, 5, 9. Τι θα πει αυτό; Μὴν συναναμίγνυσθε, μην ανακατεύεστε με τους πόρνους. Και μάλιστα λέει το εξής: «Μὴ συναναμίγνυσθαι», λέει ευθύς πιο κάτω, «ἐάν τις ἀδελφὸς ὀνομαζόμενος ᾖ» (ότι είναι), [εάν] κάποιος αδελφός έχει φήμη ότι είναι «πόρνος ἢ πλεονέκτης ἢ εἰδωλολάτρης ἢ λοίδορος ἢ μέθυσος ἢ ἅρπαξ, τῷ τοιούτῳ μηδὲ συνεσθίειν». (Α΄ Κορ. 5, 11.)
Είναι κάποιος ο οποίος έχει φήμη ότι είναι μέθυσος, ότι είναι άρπαγας, ότι βρίζει («λοίδορος»), ή [είναι] ειδωλολάτρης ή πλεονέκτης ή πόρνος; Όχι μόνο να μην κάνετε παρέα, ούτε να φάτε μαζί του. «Μηδὲ συνεσθίειν». Αυτό θα πει ξεχωρίζω από τους ανθρώπους.
Θα πει ο Απόστολος Παύλος στην Προς Ρωμαίους, 12, 2: «Μὴ συσχηματίζεσθαι τῷ αἰῶνι τούτῳ». Συσχηματίζομαι θα πει μπαίνω στο ίδιο σχήμα, στο ίδιο καλούπι. Αν βάλω σε μία κανάτα νερό, σε ένα ποτήρι βάλω νερό και το κάνω πάγο, βγαίνει ένα ποτήρι (σχήμα). Αυτό σημαίνει ότι το νερό πήρε το σχήμα του ποτηριού. Εσύ λοιπόν, Χριστιανέ, μην μπεις στο καλούπι του κόσμου να πάρεις το σχήμα του κόσμου. Αυτό θα πει «μὴ συσχηματίζεσθαι τῷ αἰῶνι τούτῳ». Ο αιών τούτος, ο αιών αυτός, είναι ο κοσμικός αιών, η κοσμική κατάστασις. Αλλά τι; «Ἀλλὰ μεταμορφοῦσθαι τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοὸς ὑμῶν», αλλά να μεταμορφώνεσθε εις την ανακαίνιση του νοός σας, δηλαδή της νοοτροπίας σας. Να σκέπτεσθε καθημερινά περισσότερο και περισσότερο χριστιανικά και ευαγγελικά. «Εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον». Δηλαδή, τι θέλει ο Θεός από μένα; Τι είναι εκείνο που Τον ευαρεστεί; Ποιο είναι το θέλημά Του το ιερόν και άγιον; Αυτό να κάνω.
Έτσι, αγαπητοί μου, είδατε τι θα πει «ξεχωρίζω». Είναι η τελευταία φάσις. Μετά έρχεται το τέλος της Ιστορίας, έρχεται το τέλος του κόσμου. Μετά δεν υπάρχει πια η σωτηρία. Γι’ αυτό, αν δεν προσέξουμε τότε σαν Χριστιανοί, και αδιαφορούμε και μπερδευόμαστε με τον κόσμο, τότε επέρχεται η εκκοσμίκευσις. Και εκκοσμίκευσις θα πει «γίνομαι και εγώ κόσμος». Ξέρετε αυτή τη στιγμή ‒ δεν θα αναφερθώ σε περιστατικά (τι να πω... είναι να οδύρεται κανείς και να χτυπιέται) ‒ ξέρετε αυτή η Εκκλησία μας, αυτή η Ορθόδοξος Χριστιανική Εκκλησία μας, πόση φθορά έχει υποστεί γενόμενη εκκοσμικευμένη; Το ξέρετε αυτό; Και εκκοσμίκευσις δεν είναι, βέβαια, να κτισθεί ένας ναός, ούτε να μπει το ηλεκτρικό. Μερικοί νομίζουν ότι εκκοσμίκευσις είναι να μπει το ηλεκτρικό. Δεν είναι αυτό εκκοσμίκευσις. Απλώς, χρησιμοποιούνται τα πράγματα του κόσμου τούτου για το καλό. Ξέρετε τι λέει ο Απόστολος Παύλος; Είναι στην Α΄ Προς Κορινθίους, στο 7ο κεφάλαιο (Στχ. 31.) : «Οἱ δὲ χρώμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ ὡς μὴ καταχρώμενοι». «Χρώμενοι». Το λέει στους Χριστιανούς. Δηλαδή, εκείνοι που χρησιμοποιούν τον κόσμον (αν μπορούμε να τον χρησιμοποιούμε, βέβαια). Δεν χρησιμοποίησε ο Απόστολος Παύλος πλοιάριο να ταξιδεύσει; Δεν ανέβηκε άραγε επάνω σε κάποιο ζώο; Δεν έμεινε σε σπίτια; Αυτά δεν είναι του πολιτισμού στοιχεία; Δεν θα γίνει κατάχρησις, γιατί άμα γίνει κατάχρησις του πολιτισμού, τότε τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά. Τότε είναι κάτι πάρα πολύ επικίνδυνο. Τότε ο Χριστιανός αρχίζει να εκκοσμικεύεται.
Θα φτιάξεις το σπίτι σου άμα παντρέψεις τα παιδιά σου. Θα τους βάλεις και έπιπλα κ.λπ. Πρόσεξε. Χρειάζονται τα έπιπλα. Πρόσεξε. Να ’ναι όμορφα; Να ’ναι όμορφα· δεν σου λέει κανείς όχι. Και ο Θεός έκανε τη φύση πολύ ωραία. Πρόσεξε: Τα παιδιά σου να μάθουν να μην αλλάζουν κάθε ένα χρόνο και κάθε δύο χρόνια το σαλόνι ή την κρεβατοκάμαρα γιατί πέρασε η μόδα και πρέπει να πάρουμε τώρα καινούργια… και καινούργια… και καινούργια. Αυτό λέγεται εκκοσμίκευση. Το να αποκτήσεις μια μικρή περιουσία, ας πούμε, να εξυπηρετηθείς κ.λπ., δεν είναι αμαρτία. Όταν όμως τρέχεις στο κυνηγητό αυτό του κόσμου (ν’ αρπάξουμε, ν’ αποκτήσουμε, ν’ αποκτήσουμε, να κάνουμε, να φτιάξουμε…) πρόσεξε, αυτό είναι εκκοσμίκευση. Γι’ αυτό λέει ο Απόστολος Παύλος: Αυτοί που χρησιμοποιούν τον κόσμον, «οἱ χρώμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ», δεν είναι αμαρτία «ὡς μὴ καταχρώμενοι», δεν πρέπει δηλαδή να φθάσουν σε μία κατάχρηση, κ.λπ. κ.λπ.
Έτσι, και θα φάμε και θα πιούμε. Ωραία μας το λέγει αυτό εις την Προς Διόγνητον Επιστολήν του ο άγνωστος αυτός πρώιμος συγγραφεύς. Λέει πόσα πράγματα! Οι Χριστιανοί – ίσως να σας το ’χω πει, αν έχετε ξανάρθει εδώ – οι Χριστιανοί δεν μένουν σε ξεχωριστές πόλεις. Προσέξτε, δεν μένουν σε ξεχωριστές πόλεις. Ντύνονται όπως οι άνθρωποι της εποχής των. Τρώνε και πίνουν όπως όλοι οι άνθρωποι. Παντρεύονται όπως όλοι οι άνθρωποι και κάνουν παιδιά όπως όλοι οι άνθρωποι, αλλά τα γεννώμενα (αυτά που γεννιόνται) δεν τα πετούν (δηλαδή δεν κάνουν έκτρωση). Αδελφή μου, αδελφέ μου, είσαι Χριστιανός και πιστεύεις ότι μπορείς να κάνεις έκτρωση; Αυτή τη στιγμή, αν μου επετρέπετο – σαν πνευματικός σας το λέγω αυτό – αν μου επετρέπετο αυτή τη στιγμή να αποκαλυφθούμε εδώ οι παρόντες ποιοι έχουνε κάνει έκτρωση, θα δείτε και θα τρομάξετε. Θα δείτε και θα τρομάξετε. Λοιπόν, έκανες έκτρωση; Να τι λέει ο συγγραφεύς της Προς Διόγνητον Επιστολής: «Γεννάνε όπως όλοι οι άνθρωποι, οι Χριστιανοί, αλλά τα γεννώμενα δεν τα πετούν», δεν κάνουν εκτρώσεις. Διότι εάν κάνεις έκτρωση, και μάλιστα στη σημερινή κατάσταση, που όλα έχουν αποποινικοποιηθεί (και η μοιχεία και η έκτρωση και τα σου ’πα και τα μου ’πες...), δεν μπορείς να πεις ότι εγώ, αφού αποποινικοποιήθηκαν, θα τα κάνω και εγώ. Είσαι κόσμος τότε, είσαι κοσμικός άνθρωπος.
Ακόμη, λέγει, είναι κάτω από τους νόμους της πολιτείας που βρίσκονται, με τη ζωή τους όμως ξεπερνούν τους νόμους της πολιτείας. Δεν χρειάζεται ο χωροφύλακας για τον Χριστιανόν, και δεν χρειάζεται γιατί ξεπερνάει με τον τρόπο που ζει τις εντολές και τους νόμους της πολιτείας. Αυτό θα πει ζω μέσα σε μία κοινωνία, σε μία εποχή, ζώντας μέσα στον λαό του Θεού, και αποτελώ τον λαό του Θεού και το θέλημα του Θεού.
Και ο κόσμος, να το ξέρετε, αν η Εκκλησία εκκοσμικεύεται, ο κόσμος δεν σώζει. Προσέξτε! Ο κόσμος δεν σώζει. Αν πηγαίνω και ανάβω το κεράκι μου ή κάπου-κάπου εξομολογούμαι και κοινωνώ ή πηγαίνω στην εκκλησία, αν δεν ζήσω με ανακαινισμένη νοοτροπία, χριστιανική, να το ξέρουμε: αυτό το πράγμα δεν σώζει. Προσέξτε, δεν σώζει. Θα μου πείτε, και ποιοι θα σωθούν; Θα σωθούν. Βέβαια θα είναι οι λίγοι, ναι, το είπε η Αγία Γραφή, αναφέρεται και στην Παλαιά, αναφέρεται και στην Καινή. Είναι το «λεῖμμα». «Λεῖμμα». Το λείμμα θα σωθεί, το υπόλοιπον, το υπόλοιπον του λαού του Θεού. Αν αποδεκατίζεται ο λαός του Θεού από το κοσμικό φρόνημα και την εκκοσμίκευση, μόνο το υπόλοιπο θα σωθεί. Γι’ αυτό, αγαπητοί μου, να μην προβληματιζόμαστε.
Πάνω στο θέμα του να λέμε «Ποιες πρέπει να είναι οι σχέσεις μου με τον κόσμον; Σαν άνθρωπος που είμαι στον κόσμο, δεν πρέπει κι εγώ να ταιριάξω;» Όχι. Δεν πρέπει να ταιριάξεις. Δεν θα στείλεις το παιδί σου στο πάρτι, την κόρη σου στο πεζοδρόμιο. Ξέρετε πόσες μητέρες είναι εκείνες οι οποίες, τῃ ανοχῄ του πατέρα, στέλνουν την κόρη να βγει απ’ τα 14 της χρόνια, απ’ τα 15 της; Γιατί, άμα δεν βγει, πώς θα παντρευτεί; Θα την έχομε γεροντοκόρη, άμα δεν βγει κι αυτή, να αρχίσει να αναζητά... Πρέπει να πάει σε κάποια καφετέρια, από την καφετέρια στη ντίσκο, από τη ντίσκο να μου έρθει στις 12, από τις 12 να μου έρθει στις 3... Να μου έρθει το πρωί την άλλη μέρα στο σπίτι. (Γιατί έτσι σκέπτονται). Βέβαια, κάποτε οι γονείς ανησυχούν άμα δουν τα παραπάνω. Μα, άνοιξες κατήφορο. Σταματάει τίποτε τον κατήφορο; Είσαι με κοσμικόν φρόνημα. Σκέπτεσαι κοσμικά. Δεν σκέπτεσαι σωστά. Θα πεις: «Όχι καλό μου παιδάκι. Δεν είναι καλός τόπος εκεί». Θα το πείτε στα παιδάκια σας από 10 χρονών, που θ’ αρχίσουν τα μαθητικά πάρτι του Δημοτικού σχολείου. «Όχι παιδάκι μου. Θέλεις να βγούμε μια βόλτα;» Αν, μάλιστα, διαθέτετε και αυτοκίνητο... Το να διαθέτεις αυτοκίνητο δεν είναι κοσμικό πράγμα, είναι ένας τρόπος ανάγκης. Παλιότερα είχαν τις καρότσες. (Καρότσες, τα κάρα, καρότσες). Τώρα έχουμε τα αυτοκίνητα. Δεν πειράζει. Αλλά μην πας σε τόπο που θα βλάψει. Πήγαινε σε μια παραλία, όχι να κάνουνε το μπάνιο τους· κάπου αλλού. Πήγαινε στο βουνό. Πάρε μαζί σου και το ψωμάκι σου. Ας πούμε, η μητέρα να πάρει κάποια εφόδια, να φάνε τα παιδιά εκεί, να παίξουν, και ούτω καθεξής. Μπορείτε να βρίσκετε σχήματα ψυχαγωγίας των παιδιών σας, αλλά και της δικής σας διεξόδου. Όχι με αμαρτωλούς ανθρώπους. Όχι με ανθρώπους οι οποίοι άγονται και φέρονται από τη νοοτροπία του κόσμου τούτου.
Και μη ξεχνάτε ότι, αν τιμούμε τους αγίους και αν τιμούμε τους μάρτυρες, είναι γιατί αυτοί οι άνθρωποι δεν ανακατεύθηκαν με τον κόσμο και με το κοσμικόν φρόνημα. Στον κόσμο ήσαν, στον κόσμο ζούσαν, αλλά δεν ήσαν όμως κοσμικοί άνθρωποι. Και μες στην Εκκλησία καλούνται όλοι οι πιστοί να γίνουν άγιοι και μάρτυρες. Πώς; Μάρτυς είσαι όταν βλέπεις, κι εσύ και το παιδί σου, ο κόσμος να διασκεδάζει και να λες «Όχι». Μάρτυς είσαι, γιατί αρνείσαι. Μάρτυς είσαι. Και άγιος είσαι, όταν ξεχωρίζεις. Αυτό θα πει άγιος: ξεχωρισμένος. Αυτό θα πει άγιος. Λέμε «Άγιο Ποτήριον». Θα πει: ξεχωρισμένο από τα άλλα ποτήρια. Άγιος είσαι, ξεχωρισμένος από τον κόσμον. Και εκείνοι που θα μπουν στη Βασιλεία του Θεού θα είναι οι μάρτυρες και οι άγιοι.
Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.
Απόσπασμα από την 47η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».
†.Θα πρέπει να προσέξουμε να καλλιεργούμε μέσα μας τον φόβο τού Θεού. Ο φόβος τού Θεού είν’ η αρχή τής σωτηρίας μας. Και θα σκεφθούμε: “τι συνέπειες μπορώ να έχω εγώ, εάν διαπράξω την αμαρτία;” Βεβαίως, όχι ευχάριστες συνέπειες. Ξέρουμε όλοι μας ότι οι συνέπειες της αμαρτίας είναι φοβερές. Γι’ αυτό, λοιπόν, θα καλλιεργώ τον φόβο τού Θεού.
Ξέρετε, η εποχή μας δεν καλλιεργεί τον φόβο τού Θεού. Καλλιεργεί τους λεγομένους “αθεοφόβους ανθρώπους”. Έχετε ακούσει που λέγουν “μη μιλάτε για τον φόβο τού Θεού! Γιατί τα παιδιά σας καταπιέζονται, κομπλεξάρονται! ” ; Και δεν ξέρω τι άλλες εκφράσεις τέτοιες λένε. Γιατί υπάρχει ο φόβος, αγαπητοί, εκείνος που πρέπει να αποβάλλεται. Κι εκείνος ο φόβος, ο οποίος πρέπει να καλλιεργείται. Ποιος είν’ ο φόβος που πρέπει να αποβάλλεται: στο παιδί μου δε θα πω ότι υπάρχουνε βρικόλακες, ότι υπάρχουν καλικαντζάρια, οπως αυτές τις μέρες, που είναι (τι περίεργο πράγμα!!) …! Μας λένε να πετάξουμε τον φόβο και καλλιεργούν αυτά τα μέσα μαζικής ενημερώσεως αυτόν τον περίεργον φόβον, αυτόν που πρέπει, πραγματικά, να πετάξουμε. Και μιλάνε για καλικαντζάρους, μιλάνε για βρικόλακες, μιλάνε για τούτα, για κείνα! Και, πέστε μου, πολλές φορές, όχι μόνο τα παιδιά, και οι μεγάλοι κάνουν ανώμαλον ύπνο, επειδή φοβούνται εκείνα, τα οποία βλέπουν; Και λέγει ο Λόγος τού Θεού: “εφοβήθησαν εκεί, που δεν υπήρχε φόβος”. Κι είναι ψαλμικός στίχος αυτός. Αυτά δε θα τα φοβηθούμε. Δε θα πουμε στο παιδί μας ότι “είναι νύχτα και πρέπει να φοβάσαι”. Να βγει απ’ την πόρτα, να κοιμηθεί μες στο δάσος, οπουδήποτε! Να μη φοβάται το παιδί μας. Κι εμείς. Να είμεθα άφοβοι. Ούτε βρικόλακες ούτε καλικαντζάρους ούτε φαντάσματα ούτε τίποτε Να κάνουμε τον Σταυρό μας και να προχωρούμε. Να είμεθα άφοβοι. Τι θα φοβηθούμε; Την αμαρτία! Θα φοβηθούμε τον Θεό, για να μη διαπράξουμε την αμαρτία! Αυτός είναι καλός φόβος. Ο άλλος δεν είναι καλός, πρέπει ν’ αποβληθεί. Ο κόσμος; Ο κόσμος βάζει τα αντίστροφα. Τα ανάποδα. “-Όχι, δε θα φοβηθείς τον Θεό και θα φοβηθείς τα στοιχεία τού κόσμου τούτου.” Τι φοβερό πράγμα! Αντιλαμβάνεστε, αγαπητοί! Ακόμη δεν είν’ αρκετός ο φόβος τού Θεού να μας φυλάξει από την αμαρτία. Πρέπει να μπει και η αγάπη τού Θεού. Η αγάπη τού Θεού είναι πολύ σπουδαίο στοιχείο. Πιστέψτε με: όσα δεν πετυχαίνει ο φόβος τα πετυχαίνει η αγάπη. Ένα μικρό παράδειγμα: Ας πάρουμε τον εαυτόν μας σε μεγάλη ηλικία, όπως είμαστε. Τι θα μπορούσαμε να πούμε; Ότι φοβόμαστε τη μητέρα μας και τον πατέρας μας, εάν ζουν, για να μη διαπράξουμε κάτι κακό απέναντί τους; Όχι!! Αλλά τι; Η αγάπη!! Πώς θα κάνουμε κάτι, για να μην τους λυπήσουμε τους γονείς μας; Είναι δε γνωστό ότι η αγάπη είναι ανωτέρα τού φόβου. Θα πρέπει να έχουμε αγάπη, για να μη διαπράξουμε κάτι. Ένας σύζυγος δε θα μπορούσε ποτέ να κάνει κάτι κακό, αν αγαπάει τη σύζυγό του. Και αντίστροφα. Μπορεί ν’ αμαρτήσει ένας άνδρας, αν αγαπάει τη γυναίκα του; Να πάει, δηλαδή, έξω, να κάνει μια άλλη αμαρτία, με άλλη γυναίκα, αν αγαπάει τη γυναίκα του; Όχι. Κάποτε ο Σωκράτης είχε βρεθεί, μας λέγει εκεί ο Ξενοφών, μας διηγείται, είχε πάει σ’ έναν φίλο του, ζωγράφο, ο οποίος ζωγράφιζε μία πόρνη γυναίκα, που επόζαρε, και τη ζωγράφιζε ο ζωγράφος. Αυτή η πόρνη γυναίκα εκάλεσε τον Σωκράτη ν’ αμαρτήσουν. Κι εκείνος λέγει: “άκουσε να σου πω: ευχαρίστως θα ‘ρχόμουνα μαζί σου, αν δεν είχα κάποια καλύτερή σου στο σπίτι να με περιμένει”. Και τα είπε αυτά ο ειδωλολάτρης Σωκράτης! Είχε κάποια άλλη γυναίκα στο σπίτι του, τη γυναίκα του, που τον αγαπούσε και τον περίμενε. Βλέπετε, λοιπόν, η αγάπη δε σ’ αφήνει ν’ αμαρτήσεις. Αν αγαπάς τον Ιησούν Χριστόν, δεν αμαρτάνεις! “Πώς θα κάνω αυτό το πράγμα; Πώς το κάνω και προσβάλλω τον Χριστόν;” Ξέρετε δε, τον φιλότιμον Χριστιανόν τον ευαίσθητον Χριστιανόν, όταν έρθει η αμαρτία κι αισθάνεται ότι λύπησε τον Χριστόν, ξέρετε πόσο στεναχωρείται; Δε στεναχωρείται για να μην τιμωρηθεί! Σπουδαίο κι αυτό, αλλά κατώτερο. Αλλά στεναχωρείται και κλαίει και οδύρεται, γιατί ελύπησε τον Χριστόν! Αυτό θα πει ανωτέρα ψυχή, καλλιεργημένη, χριστιανική ψυχή.
Απόσπασμα από την 26η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».
†.Ο Απόστολος Παύλος, δέσμιος στη Ρώμη, γράφει στον Τιμόθεο, στη Β΄ του επιστολή, μέσα από τα κακοπαθήματά του από τις φυλακίσεις, κατατρεγμούς και διωγμούς: «είδα γαρ ο πεπίστευκα». Τα περνάω όλα αυτά διότι γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει. Δηλαδή αξίζει, γιατί ξέρω ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Είναι δε, ωραιοτάτη αυτή η θέσις του, «είδα γαρ ο πεπίστευκα» γιατί γνωρίζω σ' εκείνον τον οποίον έχω πιστέψει. Αλλά αυτό εμείς, μέσα από τυχόν κακοπάθειές μας, μπορούμε να το πούμε; Μπορούμε να πούμε «γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει;» Αυτό το «γνωρίζω». Από πού; Μέσω της Ορθοδοξίας. Μέσω της Ορθοδοξίας μας θα γνωρίσουμε ποιος είναι πραγματικά ο Ιησούς Χριστός.
Βέβαια έχουμε τη μεγάλη ευλογία εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες να έχουμε αυτή την ορθή πίστη. Έξω από την Ορθοδοξία μας παραπαίει η παρέκκλιση, η αίρεση. Και δεν έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού. Γιατί αν ξέρεις ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός, πεθαίνεις για Αυτόν. Αν όμως δεν ξέρεις ποιος είναι και έχεις μία εσφαλμένη εικόνα, ένα κακέκτυπο του προσώπου Του, τότε βέβαια δεν μπορείς να πεθαίνεις για Αυτόν. Για αυτόν λοιπόν τον λόγο είμαστε ευτυχείς που είμαστε Ορθόδοξοι. Γιατί αυτό θα πει Ορθοδοξία, το να έχω σωστή πίστη, πιστή εικόνα του Θεανθρωπίνου προσώπου του Ιησού Χριστού. Διότι υπάρχει μία υποκειμενική αντίληψη του Ευαγγελίου, δηλαδή του προσώπου του Ιησού Χριστού, η οποία αλλάζει τα πράγματα. Για παράδειγμα προχτές είχαμε την Κυριακή του σπορέως, αφιερωμένη στους Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία στήριξε την ορθόδοξη θέση για το θέμα των ιερών εικόνων. Και δεν είναι απλώς να βάλουμε ή να μη βάλουμε τις εικόνες. Το θέμα είναι να μπορεί να απεικονιστεί το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Εάν έγινε άνθρωπος, βεβαίως μπορεί. Εάν δεν έγινε άνθρωπος, αλλά νομίζουμε ότι έγινε άνθρωπος, τότε βεβαίως όχι. Η Ορθοδοξία πού βρίσκεται; Στο ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Λόγος του Θεού ο οποίος έγινε άνθρωπος. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσε εν ημίν…». Άρα λοιπόν η Ορθοδοξία είναι να επιμείνει και να στηρίξει την αληθινή ανθρώπινη φύση του Χριστού. Ο Χριστός δεν είναι μία φύση, είναι δύο φύσεις. Είναι η Θεία και η ανθρωπίνη. Αντίθετα ο Αρειανισμός που τον πολέμησε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, έλεγε ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός αλλά μόνο άνθρωπος. Και έτσι ο Αρειανισμός διασώζει μόνο την ανθρωπίνη φύση και όχι τη Θεία. Τι είπαν οι ορθόδοξοι; Ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.
Η Α΄ και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος είναι τα δύο άκρα, οι δύο πόλοι που στρέφονται γύρω από το Θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε ότι μόνο μέσα στην Ορθοδοξία έχουμε το σωστό πρόσωπο του Χριστού. Ποιο είναι; Είναι Θεανθρώπινο. Τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Έτσι στην Εκκλησία μας έχουμε δύο πράγματα τα οποία είναι ισόκυρα: α) η Αγία Γραφή και β) η Ιερά Παράδοση. Τι είναι η Ιερά Παράδοση; Ό,τι ειπώθηκε για τον Ιησού Χριστό. Χρονικά προηγείται η Ιερά Παράδοση από την Αγία Γραφή διότι η Ιερά Παράδοση μας διασώζει, για παράδειγμα ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου το έγραψε ο Ματθαίος, το Ευαγγέλιο του Λουκά το έγραψε ο Λουκάς, ότι οι Πράξεις των Αποστόλων είναι έργο του Λουκά, ότι η επιστολή προς Ρωμαίους είναι επιστολή του Παύλου κοκ. Ποιος μας διασώζει και μας πιστοποιεί ότι είναι γνήσια αυτά τα βιβλία; Η Ιερά Παράδοση. Ακόμα και η Αγία Γραφή στηρίζεται επάνω στην Ιερά Παράδοση αν λάβετε υπόψη ότι αρκετά χρόνια μετά από την Ανάληψη του Χριστού άρχισε να γράφεται η Αγία Γραφή. Έως τότε υπήρχε η Ιερά Παράδοση. Και τι είναι η Ιερά Παράδοση; Αυτό που πήραν οι απόστολοι και το παρέδωσαν στην Εκκλησία. Αλλά τι παρέλαβαν; Παρέλαβαν τον Χριστό και παραδίδουν τον Χριστό. Η Ιερά Παράδοση είναι ο ίδιος ο Χριστός. Λέει στους Κορινθίους ο απόστολος Παύλος «εγώ παρέλαβον από του Κυρίου ώ και παρέδωκα υμίν». Τι παρέλαβε; Παρέλαβε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι ο Χριστός. Συνεπώς θα το λέγαμε έτσι: Πήρα τον Χριστό και σας έδωσα τον Χριστό. Ώστε η Παράδοση είναι η παραλαβή και παράδοση του Χριστού. Η Αγία Γραφή γράφτηκε για να μας παρουσιάσει ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά πως θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε την Αγία Γραφή; Δεδομένου ότι εκεί είναι ο μεγάλος ύφαλος που προσκρούουν οι άνθρωποι. Ο Χριστός ρώτησε: «τι λένε οι άνθρωποι για μένα;» Και απαντούν οι μαθητές Του «άλλος λέει ότι είσαι ένας προφήτης, άλλος ότι είσαι ο Πρόδρομος που αναστήθηκε ( όπως το έλεγε ο Ηρώδης), άλλος τούτο, άλλος εκείνο». «Εσείς τι λέτε για μένα;» Και ο απόστολος Πέτρος λέει « Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού του ζώντος». Τι βλέπουμε λοιπόν εδώ; Παίρνοντας την Αγία Γραφή ο καθένας έχει διαφορετική αντίληψη περί του προσώπου του Χριστού. Ο ένας λέει αυτό, ο άλλος εκείνο. Μέχρι και σήμερα. Ρωτήστε ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Θα πουν είναι ένα κοινωνιολόγος, ένας φιλόσοφος, ένα άγιος άνθρωπος. Όλα αυτά δεν είναι σωστά. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος. Ενώ έχουμε την Αγία Γραφή, ποιός θα την ερμηνεύσει σωστά; Η Ιερά Παράδοση, οι Πατέρες της Εκκλησίας. Συνεπώς για να έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού χρειαζόμαστε δύο πράγματα. Την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Η Ιερά Παράδοση είναι και αυτή γραμμένη. Είναι ότι είπαν οι Αποστολικοί Πατέρες και όλοι οι άλλοι Πατέρες για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Δηλαδή ερμήνευσαν σωστά εν Αγίω Πνεύματι. Αυτά τα δύο συνιστούν ό,τι πιστεύουμε. Και πιστεύουμε ορθώς, δηλαδή Ορθοδοξία. Θα σας πω τι είναι η Ιερά Παράδοση και τι θα απαντούσαμε αν μας ρωτούσαν. Είναι πολλά πράγματα η Ιερά Παράδοση. Και πρώτα- πρώτα είναι: Α) Οι 7 Οικουμενικές Σύνοδοι αλλά και οι τοπικές Σύνοδοι. Το συνοδικό σύστημα. Δηλαδή οι Πατέρες της Εκκλησίας όλοι μαζί, εν Αγίω Πνεύματι αποφαίνονται για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Όλοι μαζί οι Πατέρες στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 318 μ.Χ. είπαν ότι ο Χριστός είναι ο Θεός Λόγος που έγινε άνθρωπος. Στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο είπαν ότι ο Χριστός είναι και τέλειος άνθρωπος. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει όταν συγκεντρώνεται όλη η Εκκλησία για να ερμηνεύσει. Άρα λοιπόν οι οικουμενικές σύνοδοι και οι τοπικές σύνοδοι δεν είναι τίποτα άλλο παρά εκείνο που εκφράζει την Ορθοδοξία. Λέμε ότι η Οικουμενική Σύνοδος έχει εγκυρότητα πέρα για πέρα. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Ο Απόστολος Παύλος δεν ήταν θεόπνευστος; Εν τούτοις δεν θέλει να πει κάτι εάν δεν συμφωνεί όλη η Εκκλησία. Θεόπνευστος ο Παύλος. Ο Χριστός είπε στον Ανανία «Μόνο θα τον βαφτίσεις, δεν θα τον διδάξεις στη Δαμασκό. Εγώ θα του αποκαλύψω αυτά που θέλω». Άμεσα από τον Θεό. Όπως άκουσαν τη διδασκαλία του Χριστού οι 12 μαθητές Του, έτσι ακούει τώρα και ο Παύλος που είναι μεταγενέστερος. Εν τούτοις γράφει στου Γαλάτας β΄, 1-2 πως «ύστερα από 14 χρόνια ξανανέβηκα στα Ιεροσόλυμα, μου αποκαλύφθηκε να ανεβώ. Εξέθεσα στους μαθητές, στον απόστολο Πέτρο, στον ευαγγελιστή Ιωάννη και στον άγιο Ιάκωβο, σ΄ αυτός που είναι και ο στύλος της Εκκλησίας, ανέθεσα το ευαγγέλιο το οποίο κηρύττω στους ειδωλολάτρες. «Κατ΄ιδίων δε τοις δοκούσι μήπως εις κενόν τρέχω ή έδραμον». ( Γαλ. β΄2 ). Σε αυτούς που θεωρούνται στύλοι ανέθεσα και τους είπα: αυτό διδάσκω, τα λέω καλά; Τα λέω καλά; Ένας Παύλος. Να το ακούσει η Εκκλησία, να τον εγκρίνει η Εκκλησία. Ο θεόπνευστος Παύλος «ώστε να μην τρέχω στο κενό, κούφια ή έτρεξα κούφια, δηλαδή μήπως δεν έκανα τίποτα». Βλέπετε λοιπόν ότι το συνοδικό σύστημα εδώ είναι πάρα πολύ σπουδαίο. Δεν μπορεί να πει κάποιος κάτι επειδή έτσι του ήρθε. Συμφωνεί η Εκκλησία; Βεβαίως έχουμε γνώμες Πατέρων, απομονωμένες, άλλα τις ενέκρινε η Εκκλησία. Κάτι είπε ο Ιερός Χρυσόστομος, κάτι είπε ο Μέγας Βασίλειος. Το είπανε ξεχωριστά, δεν το είπανε σαν σύνοδος. Το εγκρίνει όμως η Εκκλησία. Αυτό λέγεται Παράδοσις. Β) Ένα δεύτερο σημείο είναι η Θεία Λειτουργία. Η Θεία Λειτουργία μας παρεδώθηκε διαμέσου της ιεροσύνης και έτσι έχουμε δια της ιεροσύνης με την τέλεση του Μυστηρίου. Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Έξω από τη Θεία Λειτουργία, χωρίς ιεροσύνη, ένας λαϊκός αν τελέσει τη Θεία Λειτουργία, έχει Σώμα και Αίμα Χριστού; Βέβαια όχι. Αλλά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι η Εκκλησία, δηλαδή η Παράδοση, δηλαδή αυτό που μας παρεδώθη. Σας το ξαναλέω, η Θεία Λειτουργία είναι το Μυστήριο της Εκκλησίας χωρίς την οποία Θεία Λειτουργία δεν έχουμε Εκκλησία. Για παράδειγμα οι Προτεστάντες δεν έχουν Εκκλησία. Γιατί δεν έχουν ιεροσύνη. Κι αφού δεν έχουν ιεροσύνη, δεν έχουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, άρα δεν έχουν Εκκλησία και πέφτουν στο κενό. Για να καταλάβετε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος: Βλέπετε πόσοι Ευαγγελικοί και Προτεστάντες υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα; Ο Θεός να φυλάξει! Επειδή λένε λίγα καλά λόγια; Επειδή παρουσιάζονται σαν πρόβατα ήρεμα και επιεική και νομίζουμε ότι εκεί είναι η αλήθεια; Δεν είναι. Το θέμα δεν είναι αν έχω χριστολογία, όταν για παράδειγμα έχω αρετές κ.α. και παρουσιάζομαι ήρεμος και καλός. Αυτό είναι δευτερεύον. Αυτό είναι δορυφόρος. Πιστεύεις στο Σώμα και στο Αίμα του Χριστού; Έχεις το Σώμα και το Αίμα του Χριστού; Αν δεν το έχεις δεν είσαι τίποτα. Δεν έχεις Εκκλησία. Για αυτό και οι Προτεστάντες είναι κατακομματιασμένοι, κατακερματισμένοι, επειδή δεν είναι Εκκλησία. Γ) Ένα τρίτο σημείο είναι τα σοφά, θεόπνευστα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας. Ό,τι σας είπα πιο πριν, είναι εκείνα τα οποία περιέχουν την αποδεκτή ερμηνεία της Αγίας Γραφής χωρίς την οποία δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε ορθά την Αγία Γραφή. Δ) Ένα τέταρτο σημείο είναι ο μοναχισμός. Όπως θα ξέρετε οι προτεστάντες δεν έχουν μοναχισμό. Ο μοναχισμός ο οποίος και από τους Ορθοδόξους πολεμείται, αλλά από εκείνους που έχουν άγνοια και δεν γνωρίζουν τι είναι ο μοναχισμός. Ο μοναχισμός είναι έκφραση της Εκκλησίας. Δεν είναι αποπαίδι της Εκκλησίας, δεν είναι νόθο παιδί της Εκκλησίας. Είναι η άριστη έκφραση της Εκκλησίας. Ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του στην Παλαιά Διαθήκη. Είναι γνωστό ότι όλοι οι προφήτες, και ο Μωυσής και ο Ααρών και ο Ησαϊας, όλοι πλην δύο, ήσαν έγγαμοι. Διότι έπρεπε να τονιστεί ο γάμος για να υπάρχει ο λαός του Θεού ιστορικά, να μη χαθεί, για να έρθει ο Μεσσίας. Έπρεπε να υπάρχει το πλαίσιο. Ο λαός του Ισραήλ είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ήρθε ο Μεσσίας ως άνθρωπος. Δύο προφήτες ήταν άγαμοι, ο Ηλίας και ο Ελισσαίος. Ο Ηλίας είχε την ακτημοσύνη, υπακοή στο Θεό και παρθενία. Είναι τρεις αρετές του μοναχισμού. Παρθενία, υπακοή και ακτημοσύνη. Μαθητής του ήταν ο Ελισσαίος και είχανε δημιουργήσει μία σχολή. Δηλαδή μοναστικά τάγματα το οποία ήταν στην εποχή τους και ζούσαν μοναστικά. Ίσως πρώτη φορά το ακούτε αυτό. Πηγαίνετε στο Δ΄ Βασιλειών να δείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι, κάπου 400 – 500 στον αριθμό, λεγόταν «υιοί των προφητών». Ήσαν μάρτυρες της αναλήψεως του προφήτη Ηλία, ζούσαν στα δάση εκεί κοντά στον Ιορδάνη ποταμό. Έχουμε γνωστό το περιστατικό με το τσεκουράκι που του έφυγε ενός και του έπεσε μέσα στο ποτάμι και λέει «δεν είναι και δικό μου το τσεκουράκι», είχαν ακτημοσύνη. Αυτοί οι άνθρωποι έγραψαν αρκετά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, τα λεγόμενα «Χρονικά». Ώστε λοιπόν οι ρίζες του μοναχισμού είναι στην Παλαιά Διαθήκη. Καλύτερα, ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του μέσα στον Παράδεισο. Οι πρωτόπλαστοι ζούσαν με παρθενία. Προσέξτε, αν ο Θεός τους ευλόγησε για να κάνουν παιδία, αυτό εν όψει της πτώσεως. Δηλαδή εκ των προτέρων ο Θεός το κάνει. Εν όψει της πτώσεως δημιουργεί τον άνθρωπο άρρεν και θήλυ, γιατί ήξερε ο Θεός από πριν για την πτώση. Μπροστά στο Θεό η γνώση είναι μία. Έκανε τον άνθρωπο με τα δύο φύλα και επειδή θα ερχόταν ο θάνατος, για να μη χαθεί ο άνθρωπος, μπαίνει ο γάμος. Μέσα στον Παράδεισο όμως δεν υπήρχε ο γάμος. Διαβάστε την Αγία Γραφή και θα δείτε ότι μετά την πτώση των πρωτοπλάστων «έγνω Αδάμ την γυναίκα αυτού». «Έγνω» θα πει την αναγνωρίζει ως γυναίκα του. Δηλαδή έρχεται σε σχέση γάμου, έξω από τον Παράδεισο. Συνεπώς μέσα στον Παράδεισο υπήρχαν οι τρεις αρετές του μοναχισμού. Βεβαίως ακτημοσύνη. Είχαν περιουσία; Θα ήταν αδιανόητο. Βεβαίως παρθενία. Και βεβαίως υπακοή στο Θεό. «Έσπασε» η υπακοή. Βγήκαν από τον Παράδεισο και αρχίζει μετά η πορεία της ανθρωπότητας. Ώστε οι ρίζες του μοναχισμού ήταν σ΄αυτόν τον αρχαίο Παράδεισο. Ξέρετε τι θα πει μοναχισμός; Μια πρόγευση του τι θα είναι η Βασιλεία του Θεού. Όταν θα αναστηθούμε βεβαίως δεν θα υπάρχει ο γάμος. Είπε ο Χριστός ότι στη Βασιλεία του Θεού ούτε παντρεύονται, ούτε νυμφεύονται. Δεν θα υπάρχει ο γάμος. Θα υπάρχει η υπακοή και φυσικά η ακτημοσύνη. Βλέπετε λοιπόν ότι επανέρχεται η ανθρωπότητα σε αυτά τα τρία στοιχεία που συνιστούν το μοναχισμό; Και είναι η Βασιλεία του Θεού. Τι είναι ο μοναχισμός στον παρόντα κόσμο; Μία πρόγευση τη Βασιλείας του Θεού. Πείτε μου τώρα αν είναι η εκλεκτότερη έκφραση της Εκκλησίας ο μοναχισμός. Βλέπετε πόσο έχει παρανοηθεί ο μοναχισμός και είναι πολέμιοι του μοναχισμού και κληρικοί ακόμη και επίσκοποι και λαϊκοί ακόμη. Μόλις κάποιο μοναστήρι γίνει, αμέσως να το χτυπήσουμε. Τηλεόραση, περιοδικά, εφημερίδες. Αυτό δείχνει πόσο λίγο ορθόδοξοι είμαστε. Για αυτό σας τα λέω αυτά, για να καταλάβουμε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός. 5) Πέμπτο σημείο είναι η ασκητική πνευματικότητα. Μόνο αν ξέραμε την πνευματικότητα των ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών, τότε θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τι θα πει ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα. Η πνευματικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο εγώ θα ζήσω και θα σταθώ απέναντι σε εκείνα που μου προσέφερε ο ουρανός. Ασκητικός θα πει με άσκηση, με δυσκολία. Από πού ξεκινά η ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα; Από τον Σταυρό του Χριστού. Ο Σταυρός όμως του Χριστού είναι Πάθος, είναι θυσία, είναι κάρφωμα. Από εκεί ξεκινάει. Γιατί αλλιώτικα, αν δεν ξεκινάει η πνευματικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού, δηλαδή της θυσίας, του κόπου, της δυσκολίας, της πιέσεως του εαυτού μας… Τι είπε ο Χριστός… «Η Βασιλεία του Θεού βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Θέλεις να βάλεις τη Βασιλεία του Θεού μέσα σου; Θα ασκήσεις βία στον εαυτό σου. Βιάζομαι, βιαστή, αρπάζω. Όλα αυτά γιατί; Γιατί ο εαυτός μου είναι νωθρός, τεμπέλικος και πρέπει να ασκήσω βία για να μπορέσω να αποκτήσω τη Βασιλεία του Θεού. Έτσι αν δεν το κάνω αυτό και έχω μια πνευματικότητα ραστώνης, τεμπελιάς, ανέσεως, αυτό σημαίνει ότι έχω βάλει το στοιχείο του κόσμου στη ζωή μου. Και αυτό σημαίνει ότι ο χριστιανισμός τον οποίο δέχομαι είναι εκκοσμικευμένος.
Η μεγάλη πληγή της Εκκλησίας μας, ο μεγάλος διώκτης της Εκκλησίας μας είναι ο κόσμος, η εκκοσμίκευση. Όμως όταν έχω εκκοσμίκευση δεν σώζομαι γιατί η ορθόδοξη πνευματικότητα ξεκινά από τον Σταυρό. Αλλιώτικα δεν έχω σωτηρία. Όταν λέω «έχω τα αγαθά μου, τρώω και πίνω». Εντάξει. Δεν σου λέει ο Θεός να μη φας και να μη πιείς, αλλά η Εκκλησία βάζει τη νηστεία. Σου λέει Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές θα νηστέψεις. Η αποθήκη σου είναι γεμάτη και στη γεμίζει ο Θεός. Θα πεις όμως, σήμερα θα νηστέψουμε και θα το κάνουμε ελεημοσύνη. Η νηστεία είναι υπόμνηση σταυρικού βίου ασκητικής πνευματικότητας.
Ο Απόστολος Παύλος γράφει στους Φιλιππισίους «πολλοί γαρ περιπατούσιν, ους πολλάκις έλεγον υμίν ων δε και κλαίων λέγω τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού». Πολλοί από σας πολιτεύονται, ζουν, για τους οποίους πολλές φορές σας έλεγα, τώρα δε, και πάλι σας ξαναγράφω κλαίγοντας. Τι; Για τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού. Χριστιανοί αυτοί! Εχθρούς του Σταυρού του Χριστού! Πού είναι η εχθρικότητα; Ο Σταυρός είναι το σύμβολο της ασκητικότητας και της θυσίας. Όταν όμως εσύ απορρίπτεις την ασκητικότητα, απορρίπτεις τη θυσία, δεν γίνεσαι εχθρός του Σταυρού; Και λέει «ων το τέλος απώλεια», που το τέλος τους είναι η απώλεια, δηλαδή η κόλαση, «ων ο θεός ην η κοιλία», δηλαδή ο θεός είναι η κοιλιά, δηλαδή η άνεση, δηλαδή η απουσία ασκήσεως, «και η δόξα εν τη αισχύνη αυτών» και η δόξα τους είναι σε πράγματα που είναι να ντρέπεται κανείς. Θέλετε να πάρετε μια εικόνα; Ο σύγχρονος Χριστιανός σου λέει να φάω και να πιώ, να έχω φιλενάδες και να γλεντάω. Να είναι και έγγαμος και να λέει… τι, με μία γυναίκα θα μείνω! Να λέει η γυναίκα… με έναν άντρα θα μείνω! Γι’ αυτό σήμερα η μοιχεία είναι στην ημερήσια διάταξη. Κάπου 80% είναι από μοιχεία τα διαζύγια. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι, δείχνουν τη δόξα τους, την τιμή τους ή τον ανδρισμό τους (οι άνδρες) σε πράγματα που θα έπρεπε να ντρέπονται «των οποίων η δόξα είναι εν τη αισχύνη αυτών», σε πράγματα που είναι άξια ντροπής, «οι τα επίγεια φρονούντες» αυτοί που φρονούν τα επίγεια. Αυτοί οι Χριστιανοί βεβαίως δεν αγωνίζονται και λέγονται εχθροί του Σταυρού του Χριστού, διότι δεν ξεκινάει η πνευματικότητά τους από τον Σταυρό της θυσίας. Μπορεί να κάνουν ελεημοσύνη αλλά αυτό είναι κατοπινό. Μπορεί να έχουν μία αγάπη γενικότερη (αν αυτό μπορεί να λέγεται καθαρή αγάπη). Τίποτα, τίποτα. Θα πρέπει να ξεκινήσει η ασκητικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού.
Ο δε απόστολος Παύλος στα Λύστρα, είχε υποστεί τόσο άγριο λιθοβολισμό που θεωρούσαν ότι είχε σκοτωθεί. Τον έσυραν, τον τράβηξαν από το πόδι σαν σκυλί, έξω από την πόλη. Πήγαν νύκτα οι χριστιανοί να τον πάρουν να τον θάψουν. Και ο Παύλος ζούσε. Σηκώθηκε και ξέρετε τι είπε; Καταπληκτικό! Άλλο να τα λες σε μία αίθουσα, ένα ναό, σε ένα ιερό σπουδαστήριο, σε μία συντροφιά και άλλο να το ζεις αυτό το πράγμα. «Διά πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την Βασιλεία του Θεού». «Δει» θα πει πρέπει. Πρέπει δια πολλών θλίψεων να μπούμε στη Βασιλεία του Θεού , αλλιώς δεν μπαίνουμε.
Έκτο σημείο, Ορθόδοξη Παράδοση είναι η αδιάλειπτος δοξολογία, στις ακολουθίες όπως ακόμα και στην προσωπική μας προσευχή.
Στην προσωπική μας προσευχή λέμε «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» και έχω διαρκώς τη μνήμη του Θεού. Η προσευχή εκεί πρέπει να καταλήγει. Στη μνήμη του Θεού. Αλλά και η Εκκλησία έχει αυτή την αδιάλειπτη προσευχή. Υπήρχαν μοναστήρια στο Βυζάντιο που είχαν 24ωρη δοξολογία. Ήταν χωρισμένοι οι μοναχοί σε τρία τμήματα, τρείς ομάδες. Η μία ομάδα δοξολογούσε τον Θεό 8 ώρες, δηλαδή προσευχές 8 ώρες. Έφευγαν αυτοί και ερχόταν η άλλη ομάδα χωρίς διακοπή και μετά η τρίτη ομάδα και μετά πάλι η 1η ομάδα. Για αυτό σε εμάς τους ορθοδόξους οι ακολουθίες είναι μακρές. Αυτό είναι ο λόγος. Οι Ρώσοι που πήραν από το Βυζάντιο, διατήρησαν ακριβέστερα, γιατί εμείς κάναμε περικοπές, και η Θεία Λειτουργία τους κρατάει 2,3,4 ώρες. Ο Όρθρος περισσότερο. Πάντως η αδιάλειπτη δοξολογία που μιμείται η Εκκλησία τις ουράνιες Δυνάμεις, τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ, έχουν ασίγητο δοξολογία, χωρίς να σιγούν, στον Θεό. Όπως λέει εκεί στο όραμά του ο προφήτης Ησαΐας στο 6ο κεφ. «είδα εκεί τα Σεραφείμ να υμνούν το Θεό ασιγήτοις στόμασιν», διαρκώς, διαρκώς, διαρκώς.
Έβδομο σημείο: Ορθόδοξη Παράδοση είναι η δογματική εικονογραφία. Η εικόνα που είναι ιστορημένη, δηλαδή ζωγραφισμένη κατά τρόπο που να εκφράζει δογματικές αλήθειες. Ο αγιογράφος μπορεί να έχει κάποιες ελευθερίες, για αυτό έχουνε μία ποικιλία, αλλά δεν πρέπει να ξεφύγει από εκείνα που έχει ορίσει η Παράδοση και μάλιστα η Ζ΄ Οικουμενικά Σύνοδος. Θα ζωγραφίζει τον Χριστό έτσι και έτσι και όχι αλλιώς. Τι εκφράζει μία εικόνα; Κάθε σημείο της εικόνας είναι και μία δογματική αλήθεια. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ρεαλιστικό κόσμο, δηλαδή όπως τον βλέπει τον φυσικό κόσμο. Οι Παναγίες της Δύσεως δεν είναι παρά πρόσωπα φιλενάδων των ζωγράφων. Είναι γνωστό αυτό. Εμείς δεν πήραμε ποτέ άνθρωπο για μοντέλο να κάνουμε για παράδειγμα την Παναγία. Διότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ζωγραφίζει έναν θεομένο κόσμο. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ξεπεσμένο κόσμο, που είναι καταδικασμένος σε θάνατο. Για αυτό έχει τον ρεαλισμό και εμείς έχουμε τον αντιρεαλισμό.
Ρεαλισμός θα πει κάτι που είναι πραγματικό. Εμείς είμαστε έξω από ό,τι βλέπουμε, το νατουραλιστικό, το φυσικό. Δέστε τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Υπάρχει άνθρωπος σε αυτό το στυλ; Δεν υπάρχει. Είναι ο θεομένος άνθρωπος που είναι έξω από αυτόν τον κόσμο.
Όγδοο σημείο: Έχουμε την υμνογραφία μας. Είναι ποίηση που εκφράζει όπως και τα χρώματα στην εικονογραφία, με τα λόγια, δόγματα και πνευματικά βιώματα. Διαβάζεις ένα τροπάριο, διαβάζεις έναν κανόνα της Εκκλησίας μας και σε ανεβάζει. Δηλαδή είναι θέματα, προϊόντα άφθαστου μεγαλείου που με λίγα λόγια εκφράζονται με τρόπο λογοτεχνικό, ποιητικό.
Ένατο σημείο είναι η υμνολογία, η λεγόμενη Βυζαντινή μουσική, η οποία είναι σεμνοπρεπής, ιεροπρεπής. Δεν είναι μουσική θυμελική, δηλαδή θεατρική μουσική. Αν ακούσουμε μία εκκλησιαστική υμνολογία της Δύσεως, π.χ. τα κατά Ιωάννη πάθη του Μπαχ, ο Μεσσίας του Χέντελ. Ωραία μουσική αλλά δεν είναι εκκλησιαστική, είναι κοσμική. Αν ακούσετε την ορθόδοξη υμνολογία, αυτή σε ανεβάζει πραγματικά στον ουρανό. Για αυτό η υμνολογία είναι πάρα πολύ σπουδαία. Μοναδική. Μην ξεχνάτε ότι οι Ρώσοι έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί επειδή τους γοήτευσε η ορθόδοξη βυζαντινή υμνολογία. Όλα αυτό αποτελούν, ξαναλέω, εκφράσεις της Ορθοδόξου Παραδόσεως.
Δέκατο σημείο είναι οι Μάρτυρες και οι Άγιοι που κυκλώνουν το θρόνο του Χριστού. Είναι γνωστό ότι οι Προτεστάντες απορρίπτουν τους Αγίους και χτυπούν, προσβάλουν τους Αγίους ότι δεν πρέπει να τους τιμούμε. Ακόμη και την Παναγία να μη τιμούμε. Οι Άγιοι είναι οι φίλοι του Χριστού και τιμώνται επειδή τους τιμά ο Θεός. Και δοξάζονται επειδή τους δοξάζει ο Θεός. Στο Α΄ Βασιλειών β΄κεφ,30 στίχος λέει «τους δοξάζοντάς μου δοξάσω», εκείνοι που με δοξάζουν, αυτούς θα τους δοξάσω, αυτό λέει ο Θεός. Και επειδή το λέει ο Θεός ότι δοξάζει τους Αγίους Του, τους δοξάζουμε και εμείς με λιτανείες, με τροπάρια, με εορτές, με θυμιάματα τους τιμούμε και τους δοξάζουμε και εμείς. Έχουμε πλουσιότατη υμνογραφία για τους Αγίους. Ξέρετε, δεν είναι μόνο αυτή που υπάρχει. Υπάρχει ανέκδοτος υμνογραφία πολύ μεγάλη. Πρώτα-πρώτα του Ρωμανού του Μελωδού. Κάτι ελάχιστο έχουμε. Ίσως το ένα χιλιοστό από εκείνα τα οποία έγραψε ο λεγόμενος «Πίνδαρος της Εκκλησίας». Όλα αυτό είναι τιμή προς τους Αγίους μας.
Ενδέκατο σημείο είναι τα λείψανα τον Αγίων. Οι Προτεστάντες λένε: «πάρτε από εδώ αυτά τα κόκαλα». Για να μην πω ότι και ορθόδοξοι δεν τιμούν τα λείψανα των Αγίων. Ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας ο Θεσσαλονικεύς λέει ότι όσο ζούσαν οι Άγιοι ήσαν θεομένοι. Ενωμένοι με το Άγιο Πνεύμα. Και το σώμα τους και η ψυχή τους. Όταν πέθαναν, το σώμα εναπετέθη στον τάφο και η ψυχή στον Παράδεισο. Αλλά χωρίστηκε η ψυχή από το σώμα, και εν Χριστώ Ιησού και εν Αγίω Πνεύματι είναι ενωμένα, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι και στη ψυχή που είναι στον Παράδεισο και στο σώμα που είναι στον τάφο. Δεν χωρίστηκαν ούτε από τον Χριστό, ούτε από το Πνεύμα το Άγιον. Και τα λείψανα (λείψανα θα πει απομεινάρια, λείπει το σώμα και έμειναν το οστά) είναι θεομένα γιατί όσο ζούσαν αυτοί οι Άγιοι ήταν θεομένοι, ενωμένοι με το Πνεύμα το Άγιον. Θαυματουργούν τα λείψανα, δίνουν χάρη και μόνο να τα αγγίξεις. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι ακόμα και η λειψανοθήκη που είναι μέσα τα λείψανα έχει χάρη. Όταν ο Χριστός πήγαινε να κάνει καλά τον δούλο του εκατόνταρχου, στο δρόμο εκείνη η αιμορροούσα πήγε και ακούμπησε το κράσπεδο των ιματίων του Ιησού και σκέφτηκε: «εγώ θα γίνω καλά αν ακουμπήσω το κράσπεδο». Και ο Χριστός είπε ότι από μέσα μου βγήκε δύναμη. Αυτή η δύναμη είναι ακόμη και από τα ρούχα. Τον Απόστολο Παύλο στην Έφεσο του έπαιρναν τις ποδιές που είχε στον αργαλειό και τα μαντήλια που σκούπιζε τον ιδρώτα του «εκ του χρωτός αυτού», από το δέρμα. Τα έπαιρναν αυτά και μόνο που τα ακουμπούσαν πάνω σε δαιμονισμένους και σε αρρώστους, γινόταν καλά. Και μόνο η σκιά του Αποστόλου Πέτρου να έπεφτε πάνω σε έναν άρρωστο γινόταν καλά. Αυτό είναι τα Άγια Λείψανα. Όλα έχουν τη ρίζα τους στην Αγία Γραφή.
Δωδέκατο σημείο: Ο μη συγκερασμός Εκκλησίας και κόσμου. Το παν δυνατόν κάνει η Εκκλησία να μην συγκεραστεί, ενωθεί με αυτό που λέγεται «κόσμος», εν εννοία ηθική. Λέγει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι «κόσμος» είναι όνομα περιεκτικό όλων των παθών. Δηλαδή μία λέξη που δείχνει όλα τα πάθη. Αν θέλεις να αναλύσεις τη λέξη «κόσμος», θα μιλήσεις με τα ονόματα των επιμέρους παθών. Μα είναι δυνατόν ποτέ η Εκκλησία να είναι ενωμένη με τον «κόσμο»; Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει: «Εάν κανείς αγαπά τον κόσμο, η αγάπη του Θεού Πατέρα δεν είναι σε αυτόν». Τι σημαίνει αυτό; Όχι να μην αγαπώ τον κόσμο… γιατί η Αγία Γραφή λέει ότι τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον Υιό του Αυτόν τον Μονογενή έδωσε… κτλ. Να μη λέω… πώς ζει ο κόσμος, να ζω και εγώ. Χορεύει ο κόσμος, θα χορεύω και εγώ. Αν το κάνουμε έτσι, ανακατεύουμε την Εκκλησία με τον κόσμο. Αφήνεις τον κόσμο να μπαίνει μέσα στην Εκκλησία. Αντί η Εκκλησία να εκκλησιαστικοποιεί τον κόσμο, αντίθετα ο κόσμος κοσμικοποιεί την Εκκλησία. Αυτό λέγεται εκκοσμίκευση. Μία τέτοια κατάσταση είναι αδύνατον, αδύνατον να σώζει. Για παράδειγμα η Ρώμη, η δυτική «εκκλησία», είναι εις το έπακρον εκκοσμικευμένη. Όταν ο Πάπας έχει τράπεζα και η επωνυμία της τράπεζας είναι «του Αγίου Πνεύματος», μεγάλη βλασφημία. Αυτή συντηρεί πολέμους. Πρόσφατα στην Σερβία. Γράφτηκαν στις κοσμικές εφημερίδες: «Η Ρώμη, ο Πάπας, το Βατικανό συντηρεί τον πόλεμο στη Σερβία και αυτός είναι η αιτία που γίνεται αυτό το μακελειό στη Σερβία. Στέλνει όπλα το Βατικανό». Η Εκκλησία όπλα; Να φυλάξει ο Θεός! Βλέπετε λοιπόν ότι η Δυτική Εκκλησία είναι ολότελα εκκοσμικευμένη! Και σας ερωτώ. Μπορεί να σώζει μια τέτοια Εκκλησία; Αν είναι Εκκλησία! Στην εποχή μας έχουμε χάλια, δεχόμαστε επιδράσεις τόσες που να λέμε… ποια είναι η ορθόδοξη Εκκλησία; Όχι πώς ο καθένας καταντάει στον εαυτό του την ορθοδοξία του. Άλλο θέμα. Αλλά η Ορθόδοξη Εκκλησία σαν θέση είναι αυτά τα οποία λέμε και που μόνο με τον τρόπο αυτό σώζουν.
Και κάτι ακόμη να προσέξουμε, είναι πολύ επίκαιρο. Στις μέρες μας γίνεται μία καπήλευση της Ορθοδοξίας από την πολιτική. Λέμε να ενωθούν οι ορθόδοξοι λαοί για να πολεμήσουν το ισλαμικό τόξο κ.α. Προσέξτε γιατί αυτοί που τα λένε αυτά, ούτε ζουν ορθόδοξα, ούτε πιστεύουν ορθόδοξα. Αντίθετα, με άλλους τρόπους πολεμούν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γεννηθήκαμε ορθόδοξοι και αυτό συνιστά ένα μέγα προνόμιο για εμάς ιδιαίτερα τους Έλληνες. Τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την Ορθόδοξη πίστη. Τίποτα. Θα έρθουν μέρες δύσκολες. Έρχεται σαν μαύρο σύννεφο ο καθολικισμός, δηλαδή η παπική «εκκλησία». Σαν μαύρο σύννεφο θα πέσει πάνω στην ορθοδοξία και στις ορθόδοξες Εκκλησίες της ανατολής, στην Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία. Είναι γνωστό αυτό και από τις εφημερίδες. Ξέρετε τι γίνεται στην Ουκρανία; Μάχη ολόκληρη με τους Ουνίτες ρωμαιοκαθολικούς και με τους Ορθοδόξους. Όπως οι Κροάτες που είναι παπικοί, με τους ορθοδόξους Σέρβους. Ακόμη και μέσα στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο που έσφαξαν οι Κροάτες 800 χιλιάδες με 1 εκατομμύριο ορθοδόξους Σέρβους. Υπάρχουν μίση. Αυτά έχουν γραφτεί. Για αυτό θα πρέπει με κάθε τρόπο να είμαστε όρθιοι, τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την ορθόδοξη πίστη μας.
Ας φυλάξουμε λοιπόν την Ορθοδοξία μας σαν τον πιο πολύτιμο θησαυρό μας. Αλλά και την ορθοπραξία μας. Δεν είναι αρκετό να πιστεύω ορθόδοξα. Πρέπει να ζω και ορθόδοξα. Ορθοδοξία και Ορθοπραξία. Και να μην ξεχνάμε ότι η Ορθοδοξία είναι αυτός ο ίδιος ο Χριστός. Ο οποίος παραγγέλει σε δύο Εκκλησίες της Αποκαλύψεως από τις 7 ιστορικές Εκκλησίες της Μικράς Ασίας, στην πρώτη στην Εκκλησία των Θυατείρων γράφει: «Ό έχετε κρατήσατε άχρις ου αν ήξω» (Αποκ.β΄25). Εκείνο το οποίο έχετε. Τι έχετε; Την ορθόδοξη πίστη σας, κρατήσατέ το έως ότου ξανάρθω. Πότε; Κατά τη Δευτέρα Του Παρουσία.
Στη δε, Εκκλησία της Φιλαδελφείας παραγγέλει ο Χριστός «κράτει ο έχεις» (Αποκ. γ΄11). κράτα αυτό που έχεις. Την ορθοδοξία σου και την ορθοπραξία σου. Είναι η ορθόδοξη πνευματικότης που ξεκινά από τον Σταυρό του Χριστού, «ίνα μηδείς λάβη τον στέφανόν σου» (Αποκ. γ΄11). Ώστε κανείς να μην πάρει το στεφάνι σου, το βραβείο σου να μην το πάρει κάποιος άλλος.
Αυτά είναι η Ορθόδοξη πνευματικότητα. Αυτά όλα είναι η Ορθόδοξη Παράδοση μαζί με την Αγία Γραφή, που είναι η Ορθόδοξη ερμηνεία της Αγίας Γραφής και που όλα αυτά με μία λέξη τα λέμε Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ.
Σας ευχαριστώ που με ακούτε.
77η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».
†... είναι η μελέτη τού Νόμου τού Θεού. Εδώ πια έχουμε μία δυναμική περίπτωση. Δεν είναι το να πεις “θα διαβάσω”. Αλλ’ αυτό που διαβάζεις, τον Νόμο Τού Θεού, δεν κάνεις τίποτ’ άλλο, παρά καθρεπτίζεσαι. Αναπτύσσεται η αυτογνωσία. Υπάρχουν άνθρωποι, που έρχονται -αγαπητοί μου, είναι φοβερό! Εύχομαι να μην είναι κανείς από σας- έρχονται και σου λένε “δεν έχω κάνει καμία αμαρτία!!” . Ξέρετε πόσοι είναι αυτοί οι άνθρωποι; Έρχονται για πρώτη φορά, δεν έχει, βεβαίως, ωριμάσει μέσα τους η μετάνοια! Ήρθαν, διότι, ας πούμε, αν είναι άντρας, τον παρακάλεσε η σύζυγός του : “-Σε παρακαλώ, κάνε μου τη χάρη, εγώ εξομολογούμαι και κοινωνώ χρόνια, να κοινωνήσεις κι εσύ, κάνε μου τη χάρη, θα μου δώσεις το μεγαλύτερο δώρο φέτος τα Χριστούγεννα, έλα, πάμε να εξομολογηθούμε!” “-Άντε, πάμε”, λέει εκείνος, για να μην της χαλάσει το χατίρι, και πηγαίνει να εξομολογηθεί. Μπαίνει μέσα στο εξομολογητήριο, κάθεται. “Τι να σας πω”, λέει, “δεν έχω τίποτα! Kαλός άνθρωπος είμαι…” Αρχίζει να λέει λίγο την ιστορία του: “-εεε, έκανα οικογένεια, έχω τόσα παιδιά, έχω το επάγγελμά μου, είμαι ευχαριστημένος, δεν έχω τίποτα να σας πω. Αυτά.” . “-Μα, αυτά που είπατε είν’ η ιστορία σας, δεν είναι εξομολόγηση! Δεν είναι οι αμαρτίες σας.” . “-Μα δεν έχω τίποτα.” Λέει μετά κανείς, έτσι, δοκιμαστικά, “ξέρετε, υπάρχει μια αμαρτία, που, νομίζω, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην την έχει κάνει. Είναι το ψέμα. Ποιος δεν είπε ψέμα; Ποιος δεν είπε, λίγο ή πολύ; Μπορούμε να πούμε ότι αγωνιζόμεθα να μη λέμε ψέματα. Ή δεν μας αρέσει να λέμε ψέματα, αλλά ποιος μπορεί να πει ότι δεν είπε ψέματα ή ότι δεν ενδέχεται να πει ψέματα; ”. “-Τουλάχιστον, είπατε ψέματα;” “-Εγώ; Ποτέ!! Ποτέ!! Ποτέ!! “-Μα, υπάρχει άνθρωπος να μην είπε ψέματα;” “-Εε, μα τι θέλετε να σας πω, ψέματα; Ότι είπα ψέματα;” Πέστε μου, σας παρακαλώ, κάτω από τέτοιες συνθήκες, τι είδους εξομολόγηση μπορεί να γίνει; Έχουμε μετάνοια εδώ πέρα; Έχουμε τίποτε; Τότε, κάνουμε το εξής: επειδή ξέρουμε τα πράγματα, λέμε “καλά, καλά, εντάξει. Κοιτάξτε να δείτε, θα σας περιμένω μιαν άλλη φορά. Πάρτε να διαβάσετε αυτό. Και, ακόμη, θα σας παρακαλέσω: ελάτε ν’ ακούτε τον Λόγο τού Θεού. Η μελέτη τού Λόγου τού Θεού -του Νόμου τού Θεού, το Ευαγγέλιο- και η ακρόασις τού Λόγου τού Θεού αφυπνίζει, καθρεπτίζει τον άνθρωπο και του παρουσιάζει τα ελαττώματά του. Όπως ό,τι μουντζούρες και να έχω αυτή τη στιγμή στο πρόσωπό μου, εσείς τις βλέπετε, αλλ’ όχι εγώ! Για να μπορέσω να δω, πρέπει να καθρεπτιστώ! Έτσι! Για να μπορέσω να δω τις αμαρτίες μου, να αποκτήσω μίαν αυτογνωσία, πρέπει να έχω έναν καθρέπτη. Ο Λόγος τού Θεού είναι καθρέπτης.” Και, τότε, παρουσιάζεται το εξής φαινόμενο: μού ‘χει τύχει, αυτός, αυτός, που έλεγε πως δεν έχει τίποτα, να επιστέφει, ύστερα από λίγον καιρό, με τέσσερις σελίδες τού διαγωνισμού γραμμένες! Και να του λες “τι είν’ αυτό;” “-Αμαρτίες!” “-Μπα; Πότε γίνηκαν αυτές οι αμαρτίες;” “-Ααα, Πάτερ, δεν τις έβλεπα!! Δεν τις έβλεπα!!” Ώστε, λοιπόν, η μελέτη τού Λόγου τού Θεού είναι βοηθητικότατο στοιχείο, για να μπορέσουμε να γνωρίσουμε το θέλημα του Θεού, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, τα κουσούρια μας, για να μπορέσουμε να διορθωθούμε! Είναι, λοιπόν, κάτι πάρα πολύ σπουδαίον.
Απόσπασμα από την 26η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες εις προσκυνητὰς ».
