22 Οκτωβρίου 2024

Ὁ Θεός Νυμφαγωγός τῆς Εὔας – Ἐπιπτώσεις τῆς καταγωγῆς τῆς Εὔας ἐκ τοῦ Ἀδάμ.

†.Καἱ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ.» (Γέν. 2, 22).

   Λέγαμε την περασμένη φορά, παιδιά, ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τήν γυναίκα από την πλευρά τοῦ Ἀδάμ. Καί εἴπαμε πολλές θέσεις σχετικά μέ τό τί σημαίνει αὐτό καί τί πρακτικές επιπτώσεις ἔχει. Καί τελειώνει τό χωρίο λέγοντας ὅτι ὁ Θεός οἰκοδόμησε, δηλαδή ἔκτισε, ἔφτιαξε, κατασκεύασε αυτήν τήν πλευρά πού πῆρε ἀπό τόν Ἀδάμ «εἰς γυναῖκα». Ἔτσι λοιπόν ἡ γυναίκα, λέγαμε, εἶναι ὁμοούσιος μέ τόν ἄνδρα, εἶναι τῆς ἴδιας οὐσίας. 

   Θά ἤθελα νά μείνω στο τελευταῖο ἡμιστίχιο –γιατί τόν στίχο τόν εἴχαμε αναλύσει την περασμένη φορά– πού λέει: «καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τόν Ἀδάμ». Εἶναι μία πραγματικά χαριτωμένη πτυχή. Καί ὁδήγησε τήν γυναίκα ὁ Θεός στόν Ἀδάμ... «ἤγαγεν»! 

   Νά τό φανταστούμε, κάπως, πῶς νά τό πῶ; σάν νά πῆρε τήν γυναίκα ἀπό τό χέρι ὁ ἀόρατος Θεός καί τήν ὁδήγησε στον Αδάμ. Σάν νά πῆρε μέν τήν πλευρά του Ἀδάμ ὁ Θεός, νά πῆγε λίγο πιο πέρα, ἐκεῖ νά κατασκεύασε τη γυναίκα, καί τώρα νά τή φέρνει πίσω στον Αδάμ! Εἶναι πολύ χαριτωμένη αὐτή ἡ σκηνή· ἀλλά ἔχει καί πολλά σπουδαῖα στοιχεῖα. 

   Πάντως τό γεγονός εἶναι ὅτι ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας συνετελέσθη, ἔγινε. Καί τώρα βλέπουμε τήν χειραγώγηση τῆς Εὔας πού κάνει ὁ Θεός πρός τόν Αδάμ. 

   Ἡ κίνηση αὐτή δείχνει ὅτι ὁ Θεός προσφέρει τήν γυναίκα σάν ἕνα δῶρο στή μοναξιά του Αδάμ. Ἀφοῦ πρῶτα ὁδήγησε ὁ Θεός μπροστά στον Αδάμ ὅλα τά ζῶα γιά νά ἀντιληφθεῖ ἀκριβῶς αὐτήν τή μοναξιά του, τώρα ὁ Θεός δημιουργεῖ τή γυναίκα καί τήν φέρνει ὁ ἴδιος μπροστά στόν Ἀδάμ. 

   Δέν ξέρω ἄν παρατηρήσατε ὅτι, ὅταν κάποτε πηγαίνετε οἰκογενειακά σ' ἕνα σπίτι, κρατώντας κάποιο δῶρο γι' αὐτό τό σπίτι, θά ἐπιθυμούσατε τό δῶρο αυτό νά τό κρατᾶτε ἐσεῖς γιά νά τό προσφέρετε, καί ὄχι κάποιο ἄλλο μέλος τῆς οἰκογενείας σας. Συνήθως ὅλοι θά ἤθελαν νά κρατοῦν τό δῶρο, ἴσως ἕνα γλυκό ἤ ἕνα ἀντικείμενο, γιά νά τό προσφέρουν οἱ ἴδιοι· φυσικά ἕνας θά τό κρατάει. Ἔχετε προσέξει ὅτι ἐπιθυμοῦμε ὅλοι μας, ὁ καθένας για λογαριασμό του, να πάρει τό δῶρο καί νά τό προσφέρει; 

   Ἐδῶ γιά μᾶς εἶναι μιά μικρή χαρά· ἡ χαρά ὅτι ἐκ μέρους τῆς οἰκογενείας μας δίνουμε τό δῶρο αὐτό. Λογαριάστε λοιπόν ὅτι κάπως ἔτσι θά αἰσθανόταν καί ὁ Θεός τή χαρά τῆς προσφορᾶς τοῦ δώρου του στον Ἀδάμ! Εἶναι πολύ χαριτωμένο. 

   Γιά νά μήν νομίσετε δέ ὅτι αὐτά προσπαθῶ νά τά αἰσθητοποιήσω γιά νά τά καταλάβετε, νά τά κατεβάσω δηλαδή στό ἐπίπεδο τῆς ἀνθρώπινής μας ψυχολογίας, θά ἐπικαλεσθῶ πάλι τήν Ἁγία Γραφή γι' αὐτό τό πράγμα. 

   Στίς Παροιμίες, ἕνα βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης –πού κατά τήν παράδοση ανήκει στον Σολομῶντα, δηλαδή τό ἔγραψε ἐκεῖνος τό βιβλίο αυτό– στό 8ο κεφάλαιο ἀναφέρεται ἐκεῖ ἡ ἐνυπόστατος Σοφία, πού εἶναι τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καί λέγεται ἐνυπόστατος γιατί εἶναι προσωπική Σοφία, εἶναι πρόσωπο δηλαδή, ἔχει ὑπόσταση· δέν εἶναι ἡ ἀφηρημένη ἔννοια τῆς σοφίας. 

   Ἐκεῖ λοιπόν ἀναφέρεται ὅτι ὅταν ὁ Θεός Πατήρ δημιουργοῦσε, ἦταν πλάι του ἡ Σοφία, πού καί αὐτή συνδημιουργοῦσε. (Βλ. Παρ. 8, 28 30: «ἡνίκα ήτοίμαζε τὸν οὐρανόν, συμπαρήμην αὐτῷ... ἤμην παρ' αὐτῷ ἁρμόζουσα»). Τό ἑβραϊκό κείμενο (Τό μασοριτικό κείμενο εἶναι μία συλλογή ἀπό ἑβραϊκά χειρόγραφα τῶν 39 ἀπό τά 49 βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης σέ φωνηεντισμένη μορφή, ἔτσι ὅπως ἐμφανίζεται μετά τήν κριτική ὑποτίθεται ἐργασία τῶν Μασοριτῶν (7ος-11ος αι. μ.Χ.), δηλαδή τῶν Ἰουδαίων λογίων πού προσπάθησαν νά ἀνασυντάξουν τό ἀρχαῖο κείμενο συμπιλώντας ἄλλα χειρόγραφα. Τό ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι τά χειρόγραφα του Κουμράν συμφωνοῦν πλήρως μέ τό κείμενο τῶν Ο΄ (3ος αι. π.Χ.) καί ὄχι μέ τό μασοριτικό τῶν Ἑβραίων. Παρά ταῦτα, σέ κάποια εδάφια, τό μασοριτικό κείμενο είναι περισσότερο ακριβές από τήν ἑλληνική μετάφραση τῶν Ο'). –ὄχι ἡ μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα, αλλά αὐτή ἀπό τό ἑβραϊκό– διασώζει τήν ἑξῆς φράση: Κι ἐγώ, λέει ἡ Σοφία, εὐφραινόμουν να βρίσκομαι ανάμεσα στούς ἀνθρώπους, δηλαδή ἡ χαρά μου ήταν να βρίσκομαι ανάμεσα στους ἀνθρώπους! (Πρβλ. Παρ. 8, 31: «καὶ ἐνευφραίνετο ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων»).

   Αὐτήν τή χαρά τοῦ Θεοῦ Λόγου τή βρίσκουμε και στο βιβλίο Άσμα Ασμάτων, πού πίσω ἀπό ἐκεῖνο τό εἰδύλλιο κρύβεται ἡ ἐπιθυμία τοῦ Θεοῦ Λόγου νά ἔρθει πρός τήν Ἐκκλησία, στούς ἀνθρώπους. 

   Καί πράγματι, θα λέγαμε ὅτι ἦταν ἕνα εἶδος ἀνυπομονησίας –ἄν ἐπιτρέπεται ἀνθρώπινα νά τό ποῦμε– τό πότε θά ἔρθει ἡ ὥρα τῆς ἐνανθρωπήσεως. Διότι τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ ἐνανθρώπησή Του, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων (Στή Θεολογία ἐμπροϋπόθετη σάρκωση σημαίνει πώς ὁ Λόγος ἔγινε ἄνθρωπος γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο ἀπό τή φθορά καί τόν θάνατο· προϋπόθεση τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως ἦταν ἡ ὕπαρξη τῆς ἁμαρτίας. Αντίθετα, ἡ ἀπροϋπόθετη σάρκωση σημαίνει πώς  ὁ Λόγος θά ἐσαρκοῦτο ἄσχετα ἀπό τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων· εἴτε δηλαδή ἁμάρταναν οἱ ἄνθρωποι εἴτε ὄχι, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ θά γινόταν ἄνθρωπος. Σε πολλά χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅπως καί στη διδασκαλία πολλῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας (Εἰρηναῖος Λιῶνος, Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, Ἰσαάκ ο Σύρος, Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, Νικόλαος Καβάσιλας, κ.ἄ.), βρίσκουμε τήν ὀρθόδοξη θέση τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία συμπυκνώνεται στη φράση: «ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα Θεὸν τὸν Ἀδὰμ ἀπεργάσηται» (δοξαστικό τῶν Αἴνων τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου). Βλ. Θεοδωρήτου Κύρου, Ἐρωτήσεις εἰς τὴν Γένεσιν, Κ', PG 80, 105D και μεγ. Αθανασίου, Λόγος περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, PG25, 96: «αὐτὸς γὰρ ἐνηνθρώπησε, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν»). Ἄρα αὐτή ἡ προσφορά τοῦ Θεοῦ (πάντα εἶναι ὁ Θεός Λόγος ὅσον ἀφορᾶ στη δημιουργία) (Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 13ο, ἐκδ. Ι. Μ. Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης, 2018, σ. 21 κ.ε.) ή προσφορά τοῦ Θεοῦ Λόγου πρός τόν Ἀδάμ, φέρνοντάς του ὡς δῶρο τήν γυναίκα, ἦταν κάτι πού ἔδινε ανέκφραστη χαρά στόν Θεό. Διότι ἡ χαρά εἶναι κτῆμα τοῦ Θεοῦ φυσικά. Από τόν Θεό πηγάζει ἡ χαρά. Γι' αὐτό ὁ Χριστός ἔλεγε: Τήν χαρά τή δική μου σᾶς δίνω. (Βλ. Ἰωάν. 15, 11: «Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν ἵνα ἡ χαρὰ ἡ ἐμὴ ἐν ὑμῖν μείνῃ καὶ ἡ χαρὰ ὑμῶν πληρωθῇ». Πρβλ. Ἰωάν. 14, 27) Ὄχι καθώς δίνει ὁ κόσμος τήν χαρά, ἀλλά τήν δική μου χαρά σᾶς δίνω. Σκεφθεῖτε λοιπόν ἐδῶ τώρα τή χαρά τοῦ Θεοῦ καθώς πρόσφερε τήν γυναίκα ὡς δῶρο στόν Ἀδάμ! 

   Τό ὅτι πραγματικά τήν ἔδωσε ὡς δῶρο, θά τό πεῖ λίγο αργότερα κι ὁ Ἀδάμ. Ὅταν οἱ δυό τους θά ἔχουν ἁμαρτήσει, γιά νά δικαιολογηθεῖ ὁ Ἀδάμ ἀπέναντι στόν Θεό, πού τόν ρώτησε γιατί παρέβη τήν ἐντολή Του, ξέρετε τί ἀπάντησε ὁ Ἀδάμ; «ἡ γυνή, ἣν ἔδωκας μετ᾿ ἐμοῦ, αὕτη μοι ἔδωκεν ἀπὸ τοῦ ξύλου, καὶ ἔφαγον» (Γέν. 3, 12)! Ἡ γυναίκα πού μοῦ ἔδωσες νά εἶναι μαζί μου! Ὥστε λοιπόν Ἐσύ μου τήν ἔδωσες νά εἶναι μαζί μου!... Γι' αὐτό σᾶς εἶπα ὅτι ὁ Ἀδάμ ἐδῶ βλέπει τήν Εὔα ὡς δῶρο τοῦ Θεοῦ. 

   Αλλά, μιά πού τό εἴπαμε αὐτό –θά τό ξαναπούμε ὅμως ὅταν θά φθάσουμε στο οἰκεῖο σημεῖο– κοιτάξτε τώρα μέ τί μοιάζει ἡ περίπτωση· εἶναι σάν νά πᾶμε σέ κάποιους ἀνθρώπους γλυκά, καί νά τούς πιάσει εὐκοιλιότητα, καί μετά νά μᾶς πάρουν τηλέφωνο καί νά μᾶς ποῦν: Ξέρετε, τά γλυκά πού μᾶς φέρατε μᾶς πείραξαν!... 

   Πόσο ἄσχημο πράγμα αὐτό... πόσο άσχημο! Γιατί τό λές; Γιατί τό λέτε αυτό;... Καί εἶσαι σίγουρος ὅτι τά γλυκά τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν σᾶς πείραξαν; Μπορείκάτι ἄλλο νά σᾶς πείραξε.

   Ὄχι, ὄχι! τά γλυκά που μᾶς φέρατε... τα δικά σας γλυκά, αὐτά μᾶς πείραξαν!...

   Εἶναι εὐγενές; εἶναι πρέπον;

   Βέβαια, ἐδῶ στόν Ἀδάμ εἶναι κάτι βαρύτερο. Κοιτάξτε τί εἶπε: Ἡ γυναίκα πού μοῦ ἔδωσες, αὐτή μέ ἐξ.απάτησε. Δέν φταίω ἐγώ. Ἔμμεσα σάν νά Τοῦ ἔλεγε: Ἐσύ, ὁ Θεός, φταῖς γιά τό δῶρο πού μοῦ ἔκανες!... Βαρύ πράγμα! πολύ βαρύ!

   Ὡστόσο, ἐκεῖνο πού ἔχει πολλή σημασία εἶναι ὅτι ἐδῶ ὁ Θεός φέρεται ὡς ὁ κυρίως νυμφαγωγός γιά τόν ἄνδρα.

   Τί εἶναι ὁ νυμφαγωγός; Εἶναι ὁ κουμπάρος, δηλαδή ἐκεῖνος πού ὁδηγεῖ τή νύφη πρός τόν γαμπρό. Ὁ ρόλος ἐξάλλου τοῦ κουμπάρου αὐτός εἶναι στήν πραγματικότητα· νά φροντίσει γιά τή σύζευξη δύο ἀνθρώπων. Ἀλλά καί ὅ,τι κι ἂν συμβεῖ μέσα στον γάμο τους, αὐτός θά φροντίσει να τούς συμβουλεύσει, ὥστε νά μή διαλυθεῖ ἡ οἰκογένεια.

   Μέ τήν εὐκαιρία μάλιστα σᾶς λέω, μιά πού ἔγινε κουβέντα, ποτέ μήν ἀναλάβετε να παντρέψετε ἀνθρώπους ὅταν εἴσαστε σε μικρή ηλικία, γιατί δέν θά εἶσαστε σέ θέση νά τούς βοηθήσετε. Καί ποτέ νά μήν ἀναλάβετε να παντρέψετε ανθρώπους στή ζωή σας, ὅταν ξέρετε ὅτι ἡ ζωή τους εἶναι ἄτακτη. Θα διαλέξετε να παντρέψετε ἀνθρώπους πού ξέρετε ὅτι, ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι θά συνέβαινε κάτι καί θά τούς λέγατε μία κουβέντα  γιά νά ἀποκατασταθεῖ ἡ εἰρήνη καί ἡ ἀγάπη ἀνάμεσά τους, θά σᾶς ἀκούσουν. Ἀλλιῶς μήν ἀναλάβετε. Εἶναι πολύ λεπτό τό σημεῖο αὐτό.

   Θά μοῦ πεῖτε: Μά ἐμεῖς μέχρι τώρα δέν ξέραμε ὅτι πρέπει να παίξει τέτοιον ρόλο ὁ κουμπάρος. Ἁπλῶς λέγαμε ὅτι εἶναι ἕνα πρόσωπο που παραστέκεται ἐκεῖ σαν κολώνα πλάι στούς νεονύμφους, καί τίποτε ἄλλο. Καί μετά αὐτός ὁ κουμπάρος δέν ἔχει παρά νά βαφτίσει καί τά παιδιά καί νά κουβαλάει δῶρα.

   Δέν εἶναι αὐτός ὁ ρόλος τοῦ κουμπάρου· εἶναι βαθύτερος, εἶναι οὐσιαστικότερος. Τά λέω αυτά γιατί κάποτε πρέπει νά ξαναγυρίσουμε στήν οὐσία τῶν πραγμάτων καί νά ξεφύγουμε ἀπ' αὐτούς τούς τύπους, πού ἔχουν μείνει πιά σκέτοι και μόνοι τους ἄνευ περιεχομένου.

   Αλλά ἐδῶ τώρα νυμφαγωγός εἶναι ὁ Θεός. Δηλαδή αὐτός ὁδηγεῖ τή γυναίκα στόν Ἀδάμ, καί συνεπῶς εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος τρόπον τινά θα παντρέψει τόν Ἀδάμ.

   Τοῦτο, ὅτι ὁ Θεός εἶναι ὁ νυμφαγωγός, φαίνεται πολύ ὡραῖα ἀπό μία θαυμάσια προσευχή, απλή, σύντομη, αλλά πολύ χαρακτηριστική, του Ελιέζερ, πού ἦταν ὑπηρέτης τοῦ Ἀβραάμ. 

   Ὁ κύριός του, ὁ Ἀβραάμ, ὅταν τόν ἔστειλε στην Μεσοποταμία νά βρεῖ νύφη γιά τόν γιό του, τοῦ εἶπε: Κοίταξε θά πᾶς στήν ἰδιαίτερη πατρίδα μου· ἀπό ἐκεῖ θά βρεῖς νύφη. Πρόσεξε καλά!... Μάλιστα τόν ὅρκισε, διότι εἶχε τούς λόγους του ὁ Ἀβραάμ, τούς ὁποίους δεν θά ἀναφέρω τώρα. Ὁ Ἐλιέζερ λοιπόν εἶχε ἐπωμισθεῖ μεγάλη αποστολή γιά το θέμα αυτό, γιατί ἔπρεπε νά μήν προσκρούσει στο θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού ἔβγαλε τόν Αβραάμ ἀπό τήν παλιά του πατρίδα καί τόν ἔφερε στή γῆ Χαναάν.

   Τώρα ὁ Ἐλιέζερ ποῦ νά βρεῖ νύμφη ἐκεῖ!... Τί ἔκανε τότε; Ἔκανε προσευχή, παιδιά. Διότι, ζώντας κοντά στόν Αβραάμ, εἶχε ζήσει τοῦτο τό γεγονός· ὅτι στήν οὐσία ὁ νυμφαγωγός εἶναι ὁ Θεός· δέν θά ἦταν ὅ ἴδιος. Ὁ Ἐλιέζερ θά ἦταν ὁ ἄνθρωπος πού ἁπλῶς θά βοηθοῦσε τά πράγματα πίσω ὅμως ἀπό τόν Ἐλιέζερ θά ἦταν ὁ Θεός.

   Καί ἀκοῦστε τήν προσευχή του: «Κύριε, ὁ Θεὸς τοῦ κυρίου μου Αβραάμ, εὐόδωσον ἐναντίον ἐμοῦ σήμερον καὶ ποίησον ἔλεος μετὰ τοῦ κυρίου μου Αβραάμ» (Γέν. 24, 12-14). Δηλαδή: Κύριε, ἐσύ πού εἶσαι ὁ Θεός τοῦ κυρίου μου Αβραάμ, κάνε νά πᾶνε βολικά τά πράγματα γιά μένα σήμερα, νά εὐοδωθοῦν, ὥστε νά κάνεις ἔλεος στον κύριό μου Αβραάμ, δηλαδή νά τόν βοηθήσεις να βρεθεῖ μιά νύφη.

   Κι ἐκεῖ, λέει ὁ Ἐλιέζερ: Θά βάλω κάποια σημάδια. Καί ἄν ἔτσι ἔρθουν τά πράγματα, τότε θα καταλάβω ὅτι μοῦ δείχνεις ἐσύ, Κύριε, ποιά εἶναι ἡ νύφη πού πρέπει να πάρει σάν σύζυγό του ὁ γιός τοῦ κυρίου μου ὁ Ἰσαάκ.

   Καί δέν πρόλαβε να τελειώσει τήν προσευχή του, καί ἡ νύφη εἶχε ἔλθει· ἦταν ἡ περίφημη Ρεβέκκα. 

   Τήν ἱστορία αυτή, πού εἶναι γραμμένη στα 24ο καί 25ο κεφάλαια τῆς Γενέσεως, θά σᾶς συμβούλευα νά τήν διαβάσετε μέ κάποια πιό ἰδιαίτερη προσοχή.

   Θαυμάζει κανείς αυτήν τη θαυμάσια κοπέλα... τήν παρθένο, ὅπως λέει τό κείμενο, ἡ ὁποία συγκατατέθηκε να πάει μέ τόν Ἐλιέζερ καί νά γίνει γυναίκα τοῦ Ἰσαάκ, γιατί απλούστατα ὁ Θεός φώτισε καί ἐκείνη να συμπεριφερθεῖ ἄριστα, ὥστε νά γίνει σύζυγος τοῦ πατριάρχου Ἰσαάκ! Ἔτσι, ἀπό τόν Ἀβραάμ, τόν Ἰσαάκ καί τόν Ἰακώβ θά προερχόταν ὁλόκληρος πραγματικά λαός, ὁ εὐλογημένος λαός τοῦ Ἰσραήλ.

   Βλέπετε λοιπόν ὅτι ἦταν θέμα θερμῆς προσευχῆς; Πίστευε ὁ Ἐλιέζερ ὅτι πίσω ἀπ' ὅλη αὐτή τήν ὑπόθεση τῆς ἀναζητήσεως νύμφης ἦταν ὁ Θεός, ὅτι Ἐκεῖνος πραγματικά θά φρόντιζε γιά τήν ὑπόθεση αὐτή. Αὐτό εἶναι στηριγμένο στό ὅτι ὁ Θεός ἤγαγε τήν Εὔα πρός τόν Ἀδάμ.

  Γι' αὐτό, παιδιά, νά τό ξέρετε, ἄν θέλετε νά βγάζουμε κι ἕνα πρακτικό συμπέρασμα- ὅτι γιά τό μεγάλο θέμα τοῦ γάμου –καί εἶναι πολύ μεγάλο θέμα, διότι μπορεῖ νά σταθεῖ πραγματικά λιμάνι ἤ ναυάγιο ὁ γάμος- θά πρέπει νά ἐρωτᾶται ὁ Θεός. Καί ὁ Θεός έρωτᾶται διά τῆς προσευχῆς, τῆς ἐπίμονης προσευχῆς, καί διά στόματος τοῦ πνευματικοῦ ἤ ἄλλων πνευματικῶν ἀνθρώπων.

   Γι' αὐτόν τόν λόγο, ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος, ἐπίσκοπος Ἀντιοχείας, στήν ἐπιστολή του πρός τόν ἅγιο Πολύκαρπο, ἐπίσκοπο Σμύρνης, λέει τά ἑξῆς: «Πρέπει δὲ τοῖς εἰς γάμον ἐρχομένοις μετὰ γνώμης τοῦ ἐπισκόπου τὴν ἕνωσιν ποιεῖσθαι, ἵνα ὁ γάμος ᾖ κατὰ Κύριον καὶ μὴ κατ' ἐπιθυμίαν. Πάντα εἰς τιμὴν Θεοῦ γινέσθω.» (Πρὸς Πολύκαρπον, V2, ΒΕΠΕΣ τ. 2, σ. 318). Πρέπει, λέει, σ᾽ ἐκείνους πού πρόκειται να παντρευτοῦν νά γίνεται ο γάμος τους κατόπιν γνώμης τοῦ ἐπισκόπου. 

   Τί θά πεῖ «μετὰ γνώμης τοῦ ἐπισκόπου»; Νά ἐγκρίνει δηλαδή τόν γάμο ἡ Ἐκκλησία, νά τόν ἐγκρίνει ὁ ἐπίσκοπος. Νά τόν ἐγκρίνει ὁ πρεσβύτερος ἤ ὁ πνευματικός, γιατί φυσικά ἕνας ἄνθρωπος, ὁ ἐπίσκοπος, δέν μπορεῖ νά τά προλάβει ὅλα. Σήμερα μία ολόκληρη πόλη εἶναι –ὑποτίθεται– χριστιανική· τότε βεβαίως ἦταν μόνο λίγοι ἄνθρωποι Χριστιανοί. Ἔτσι, ὑπάρχουν οἱ πρεσβύτεροι, πού βοηθοῦν τόν ἐπίσκοπο στο θέμα αὐτό. Θά ἔπρεπε νά ληφθεῖ ἡ γνώμη τῆς Ἐκκλησίας. Συμφωνεῖ ἡ Ἐκκλησία γι' αὐτόν τόν γάμο;

   Δηλαδή, ἕνα παλληκάρι θέλει να παντρευτεῖ μιά νέα κοπέλα. Καλό θά ἦταν νά πεῖ: Σκέφτομαι γι' αὐτήν τήν κοπέλα. Τί γνώμη ἔχετε; πῶς τή βλέπετε; Εγώ τή θέλω· ἐσεῖς πῶς τή βλέπετε; Καί ἡ κοπέλα τό ἴδιο· θά πάει να ρωτήσει τόν πνευματικό. Ὥστε αὐτός ὁ γάμος, λέει ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος, νά εἶναι κατά Κύριον, σύμφωνα μέ τόν Θεό, καί νά μήν εἶναι κατ' ἐπιθυμίαν. 

   Ἄν τώρα πεῖ κάποια από σᾶς Μπά, ἀστεῖο πράγμα... Εγώ θα πάρω ἐκεῖνον πού θέλω εγώ, αυτό εἶναι κατ' ἐπιθυμίαν. Βεβαίως θα πάρεις ἐκεῖνον πού θέλεις· δέν θά σοῦ δώσουμε ἐκεῖνον πού θέλουμε ἐμεῖς! θά βρεθεῖ κάποιος ἄνθρωπος· ἀλλά νά ἐρωτηθεῖ καί ἡ Ἐκκλησία ἄν αὐτός ὁ γάμος εἶναι σωστός. Δηλαδή δέν θά βροῦμε ἐμεῖς, οἱ ἱερεῖς, τή νύφη καί τόν γαμπρό... ἀλλά ἐμεῖς θά ποῦμε τό σύμφωνοι! Δέν ξέρω ἄν μέ καταλάβατε. Δηλαδή εἶναι ἕνα εἶδος ἐγκρίσεως· συμφωνοῦμε. 

   Ξαναλέω, δέν εἴμαστε ἐμεῖς ἐπιφορτισμένοι να βρίσκουμε ἐμεῖς τίς νύφες καί τούς γαμπρούς ὄχι! –τό εἴδατε αὐτό τό πράγμα να το κάνουμε;- αλλά πρέπει ὅμως νά ποῦμε; Ναί, σου ταιριάζει, παιδί μου, αὐτός ὁ νέος, αὐτή ἡ νέα. Σου ταιριάζει. Αἰσθάνομαι ὅτι θά πᾶτε καλά. 

   Ὅταν, ἐπί παραδείγματι, δημιουργοῦνται κάποιες σχέσεις πού εἶναι τελείως αταίριαστες, κι ὕστερα ἀπό λίγο παίρνουν διαζύγιο οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, ποιός φταίει; Καί γιατί ὑπάρχει το διαζύγιο, ἐνῶ στο βάθος ὁ γάμος εἶναι ἀδιάλυτος, ὅπως θά δοῦμε τήν ἐρχόμενη φορά. Διότι, ἁπλούστατα, οἱ ἄνθρωποι κινοῦνται μέ κριτήριο τήν ἐπιθυμία καί ὄχι μέ τό τί θέλει ὁ Θεός. Καί βέβαια δέν εἶναι μόνο τό θέμα τοῦ γάμου· γιά ὁποιοδήποτε θέμα ἐξετάζουμε τί θέλει ὁ Θεός. Αλλά επειδή ὁ γάμος εἶναι πολύ μεγάλο θέμα, εἶναι ἕνας σταθμός στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου, γι' αὐτό ὅλως καί κατ' ἐξοχήν πρέπει νά ἐρωτᾶται ἡ Ἐκκλησία. 

   «Καὶ εἶπεν Αδάμ τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη αὕτη.» (Γέν. 2, 23) Καί εἶ πε ὁ Ἀδάμ· τοῦτο τώρα εἶναι ὀστό από τά ὀστά μου καί σάρκα ἀπό τή σάρκα μου· αυτή θά ὀνομασθεῖ γυναίκα, γιατί πάρθηκε ἀπό τόν ἄνδρα της.

   Τά λόγια αὐτά τοῦ Ἀδάμ, ὅταν εἶδε τόν Θεό νά τοῦ φέρνει τήν Εὔα, ἦταν μία απάντηση πού ἔλεγε πολλά.

   Μέ αὐτό τό «νῦν» πού εἶπε ἐδῶ ὁ Ἀδάμ, θέλει νά διακρίνει τόν τρόπο πού ἔγινε ἡ Εὔα ἀπό τίς μετέπειτα γεννήσεις. Διότι ἡ Εὔα πάρθηκε ἀπό τήν πλευρά του Αδάμ· παρακάτω ὅμως ὅλες οἱ ἄλλες γυναῖκες πού θά γίνονταν δέν θά λαμβάνονταν βεβαίως ἀπό τήν πλευρά τοῦ ἄνδρα, ἀλλά θά ἦταν ἄλλος ὁ τρόπος δημιουργίας πιά. Ἐδῶ λοιπόν ἔχουμε μιά ξεχωριστή δημιουργία· για αὐτό ὁ Ἀδάμ λέει «νῦν», τώρα, αὐτήν τή στιγμή, αυτό τό νέο ὄν εἶναι ἀπό μένα. Αλλά ἐφεξῆς δέν θά εἶναι ἔτσι· θά εἶναι διαφορετικά. 

   Ακόμη βλέπουμε ὅτι δίνει ὄνομα, καί τό ὄνομα εἶναι γυνή. 

   Θά μοῦ πεῖτε: Καί τό ὄνομα Εὔα; 

   Λοιπόν· ἄν ψάξετε, δέν θά βρεῖτε πουθενά ἀλλοῦ τό ὄνομα Εὔα, παρά μόνο για πρώτη φορά στο 4ο κεφάλαιο, στον στίχο 1, καί στό ἴδιο κεφάλαιο, στίχο 25. Δυό φορές μόνο αναφέρεται ὡς Εὔα στό βιβλίο τῆς Γενέσεως. Καί ἄλλη μία φορά στο βιβλίο Τωβίτ, στο 8ο κεφάλαιο, ὅπου θά δοῦμε μία θαυμάσια προσευχή πού κάνει ὁ Τωβίας τήν πρώτη βραδυά του γάμου, ἔχοντας πλάι του τήν Σάρρα, τη σύζυγό του. Θά τό δοῦμε ὅμως αὐτό τήν ἐρχόμενη φορά. Ἔτσι, μόνο τρεῖς φορές ἀναφέρεται ἡ ὀνομασία Εὔα. 

   Αλλά πληροφορούμαστε –καί θά τό δοῦμε αὐτό πιό ἰδιαίτερα- ὅτι ὅταν ξέπεσαν οἱ πρωτόπλαστοι, τότε ὁ Ἀδάμ ὀνόμασε τήν γυναίκα Ζωή (Βλ. Γέν. 3, 20: «καὶ ἐκάλεσεν Ἀδὰμ τὸ ὄνομα τῆς γυναικὸς αὐτοῦ Ζωή, ὅτι αὕτη μήτηρ πάντων τῶν ζώντων». Φλαβίου Ἰωσήπου, Ἰουδαϊκή Αρχαιολογία, 1, 36,3: «ἔσσα δὲ καθ᾽ Ἑβραίων διάλεκτον καλεῖται γυνή, τὸ δ' ἐκείνης ὄνομα τῆς γυναικὸς Εὔα ἦν σημαίνει δὲ τοῦτο πάντων μητέρα».), γιατί από αυτήν θα προερχόταν μετά, διά τῶν γεννήσεων, ἡ ζωή τῶν ἀνθρώπων. Συνεπῶς Εὔα σημαίνει ζωή. Γι' αὐτόν τόν λόγο δέν ἀναφέρεται ἡ λέξη Εὔα· ἀναφέρεται ἡ ὀνομασία Ζωή. 

   Τό ὄνομα λοιπόν πού τῆς ἔδωσε αρχικά ἦταν γυνή. Στά ἑλληνικά ἔτσι θά τό ἀποδίδαμε· στα ἑβραϊκά ὅμως ὑπάρχει ἡ λέξη ἰσά, πού εἶναι τό θηλυκό τῆς λέξεως ἴσ, ἄνδρας. Αν πάρουμε τό ἑβραϊκό κείμενο στην μετάφραση τοῦ Συμμάχου καί ὄχι τή μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα, θά τό γράφαμε: ἀνδρίς ἡ ἀνδρίς, τριτόκλιτο, τῆς ἀνδρίδος. Ὥστε λοιπόν εἶναι ὁ ἀνήρ καί ἡ ἀνδρίς. Τό γεγονός ὅτι καί ἡ λέξη ἀνδρίς, πού ἀναφέρεται στη γυναίκα, παράγεται ἀπό τή λέξη ἀνήρ, δείχνει τό ὁμοούσιο τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. (Ἡ λέξη Ἀδάμ, στά ἑβραϊκά (adam), εἶναι ἕνας οὐδέτερος ὅρος πού σημαίνει ἄνθρωπος, καί ὄχι συγκεκριμένα ἄνδρας. Στό ἑβραϊκό κείμενο ὅλες οἱ ἀναφορές στον Αδάμ εἶναι οὐδέτερες, μέχρι ὁ Θεός νά πάρει ἀπό τή σάρκα τοῦ Ἀδάμ καί νά κάνει τή γυναίκα, στα ἑβραϊκά πως ishah. Μόνο σ' αὐτό τό σημεῖο ὁ Αδάμ ὀνομάζεται ἄνδρας -στά ἑβραϊκά ish. Ἡ ἑβραϊκή λέξη ishah ὑπονοεῖ τήν προέλευσή της μέσα ἀπό τή λέξη ish, κάτι πού μιμοῦνται στα ἑλληνικά οἱ λέξεις ἀνδρίς καί ἄνδρας, ὅπως καί στά ἀγγλικά οἱ λέξεις woman καί man. Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμ. Β΄, Μάθημα 14ο, ἐκδ. Ι. Μ. Κομνηνείου, Στόμιον 2018) 

   Τό ὅτι ὁ Ἀδάμ, παιδιά, ἀποκάλεσε τήν γυναίκα όστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων του καί σάρκα ἐκ τῆς σαρκός του εἶναι ἕνας πολύ μεγάλος και βαθύς λόγος. Αὐτός ὁ βαθύς λόγος, τό ὅτι ἀποκάλεσε τη γυναίκα σάρκα του καί κόκκαλό του, ἔχει ἐπιπτώσεις. Ποιές εἶναι αὐτές; Θά ἤθελα νά σᾶς διαβάσω δύο περικοπές ἀπό τήν Καινή Διαθήκη, καί θά δεῖτε ἐκεῖ τί ἐπιπτώσεις ὑπάρχουν. 

   Ὅμως, ὅταν τίς αντέγραψα γιά νά σᾶς τίς διαβάσω, ἔκανα τή σκέψη ὅτι, λίγο πολύ, κάθε κοπέλα θα ἀντιδροῦσε ἀκούγοντας αὐτά πού θά διαβάσω. Αλλά ὀφείλω νά τά διαβάσω, διότι εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Και ξέρετε γιατί θά ἀντιδροῦσε; διότι σήμερα αναπνέουμε ἕναν ἄλλον ἀέρα. Δέν ἀναπνέουμε τόν ἀέρα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἀναπνέουμε ἕναν ἀέρα ἀλλότριο, ξένο ἀέρα. Γι' αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο, παιδιά, θά διαβάσω μέ ἐπιμονή τό κείμενο, καί μάλιστα θά τό ἀναλύσουμε. 

   Ἄν θέλουμε πραγματικά να λεγόμαστε Χριστιανοί, πρέπει να γυρίσουμε πίσω, στον λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἄν μάλιστα σᾶς ἔλεγε ὁ ἑαυτός σας, ἤ σᾶς τό ψιθύριζε ὁ διάβολος ἤ σᾶς τό ἔλεγαν οἱ ἄνθρωποι ἀπ᾽ ἔξω, ὅτι εἶστε ἀναχρονισμένοι ἄνθρωποι καί γυρίζετε πίσω, θά ἀπαντούσατε ὅτι ὁ Χριστιανισμός δέν κάνει ἀναχρονισμένους ἀνθρώπους, γιατί εἶναι πάντοτε καινούργιος. «Ἰησοῦς Χριστὸς χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» (Ἑβρ. 13, 8). Κάτι δεν πηγαίνει καλά στη ζωή μας· καί αυτό, τό ὅτι κάτι δέν πηγαίνει καλά στη ζωή μας, τό βλέπουμε ἀπό τά ἀποτελέσματα· από τά διαζύγια, ἀπό τόν τρόπο πού ζουν σήμερα οἱ ἄνθρωποι καί λοιπά καί λοιπά. Πρέπει λοιπόν να γυρίσουμε πίσω· ναί, να γυρίσουμε σ' ἐκεῖνο πού λέει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. 

   Ἀκοῦστε λοιπόν τί γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος πάνω στο θέμα αὐτό, ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶπε πώς ἡ γυναίκα εἶναι ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων του καί σάρκα ἐκ τῆς σαρκός του, ἀναφερόμενος στις επιπτώσεις. Προσέξτε. 

   Τό πρῶτο εἶναι ἀπό τήν Α΄ Προς Κορινθίους ἐπιστολή του, 11ο κεφάλαιο, 7-13. Λέει: «Ὁ ἀνὴρ... εἰκὼν καὶ δόξα Θεοῦ ὑπάρχων· γυνὴ δὲ δόξα ἀνδρός ἐστιν». Ὁ ἄνδρας εἶναι εἰκόνα καί δόξα τοῦ Θεοῦ, λέει, καί ἡ γυναίκα εἶναι δόξα τοῦ ἄνδρα της.

   Δηλαδή, ὁ ἄνδρας, ὡς πρῶτος πού ἔγινε, ἀνακλα τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ καί τή δόξα Του. Ἡ γυναίκα ἔγινε ἀπό τόν Ἀδάμ· συνεπῶς ἔρχεται μετά απ' αυτόν. Ἄρα, ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ ἄνδρας, ἐνῶ ἡ δόξα τοῦ ἄνδρα εἶναι ἡ γυναίκα. Εἶναι σάν νά θέλει νά πεῖ ὅτι ἀνάμεσα στόν Θεό καί στή γυναίκα μεσολαβεῖ ὁ ἄνδρας.

   Καί συνεχίζει: «οὐ γάρ ἐστιν ἀνὴρ ἐκ γυναικός, ἀλλὰ γυνὴ ἐξ ἀνδρός» αἰτιολογεῖ· διότι δέν ἔγινε ὁ ἄνδρας ἀπό τή γυναίκα, ἀλλά ἡ γυναίκα ἔγινε ἀπό τόν ἄνδρα· «καὶ γὰρ οὐκ ἐκτίσθη ἀνὴρ διὰ τὴν γυναῖκα, ἀλλὰ γυνὴ διὰ τὸν ἄνδρα» καί δέν δημιουργήθηκε ὁ ἄνδρας γιά τή γυναίκα, ἀλλά ἡ γυναίκα γιά τόν ἄνδρα· «διὰ τοῦτο ὀφείλει ἡ γυνὴ ἐξουσίαν ἔχειν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς διὰ τοὺς ἀγγέλους» γι' αὐτό ἡ γυναίκα πρέπει νά ἔχει ἐπάνω στο κεφάλι της κάλυμμα ὡς δεῖγμα ἐξουσίας ἐξαιτίας τῆς παρουσίας τῶν ἀγγέλων. 

   Δέν σᾶς ἀνέφερα τόν λόγο που γράφει ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος αὐτά· θά σᾶς τόν ἀναφέρω ὅμως. Βέβαια δέν θέλω νά μείνω σ' αὐτό, ἀλλά ἁπλῶς θέλω νά σᾶς πῶ τί γράφει, γιά νά δείξει ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι κάτω ἀπό τήν ὑποταγή τοῦ ἀνδρός, ὅσο κι ἂν αὐτό δέν ἀρέσει. Ἦταν λοιπόν τό θέμα ἂν ἡ γυναίκα ἔπρεπε νά φοράει κάλυμμα ἐπάνω στο κεφάλι της ἤ νά μή φοράει. Τό θέμα τοῦ καλύμματος ἦταν σημαντικό. 

   Ἔχετε προσέξει πώς, ἐπειδή ἀκριβῶς διαβάζουμε αὐτήν τήν περικοπή, κάποιες γυναῖκες, τουλάχιστον όταν πηγαίνουν να προσευχηθοῦν, ἰδίως δημοσίως, φοροῦν ἕνα κάλυμμα στο κεφάλι; Δηλαδή σκεπάζουν τό κεφάλι τους μέ μιά μανδήλα, ἕνα κάλυμμα. Θά τό ἔχετε δεῖ σέ πολλές γυναῖκες αὐτό τό πράγμα. Εἶναι αὐτό πού σᾶς λέω τόσην ὥρα. Γι' αὐτό τό θέμα μιλάει ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος. 

   Ἐγώ δέν θά μείνω σ' αυτό, παρά θέλω νά σᾶς πῶ, ἐξ ἀφορμῆς αὐτοῦ, τί γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὡς πρός τό θέμα τῶν σχέσεων ἀνδρός και γυναικός. Καί λέει: «διὰ τοῦτο ὀφείλει ἡ γυνὴ ἐξουσίαν ἔχειν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς». Τί εἶναι ἡ ἐξουσία ἐπί τῆς κεφαλῆς; Δηλαδή, βάζοντας τό κάλυμμα, δείχνει ὅτι εἶναι κάτω ἀπό μία ἐξουσία. Ἡ μανδήλα, τό κάλυμμα εἶναι ἕνας τρόπος φανερώσεως ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι κάτω από μία ἐξουσία. Σύμβολο εἶναι. Προσέξτε· εἶναι σύμβολο.

   Μιά γυναίκα λοιπόν που φοράει ἕνα κάλυμμα δείχνει πώς αναγνωρίζει ὅτι εἶναι κάτω ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ ἄνδρα. Εἶναι πολύ σπουδαῖο αὐτό. 

   Τώρα ἐδῶ βέβαια ὁ Ἀπόστολος θά βάλει τά πράγματα στη θέση τους, γιά νά μή νομισθεῖ ὅτι πρέπει νά ὑπάρχει μιά ὑπεροχή στόν ἄνδρα: «πλὴν οὔτε ἀνὴρ χωρὶς γυναικὸς οὔτε γυνὴ χωρὶς ἀνδρὸς ἐν Κυρίῳ». Ὅταν ὅλα αὐτά γίνονται σύμφωνα μέ τούς νόμους πού ὅρισε ὁ Κύριος, νά εἴμαστε εἰλικρινεῖς, λέει ὁ Ἀπόστολος, οὔτε ὁ ἄνδρας υπάρχει χωρίς τήν γυναίκα, οὔτε ἡ γυναίκα ὑπάρχει χωρίς τόν ἄνδρα· διότι πῶς θά γεννηθεῖ ὁ καινούργιος ἄνδρας καί ἡ καινούργια γυναίκα; 

   Καί συνεχίζει: «ὥσπερ γὰρ ἡ γυνὴ ἐκ τοῦ ἀνδρός, οὕτω καὶ ὁ ἀνὴρ διὰ τῆς γυναικός, τὰ δὲ πάντα ἐκ τοῦ Θεοῦ». Διότι ὅπως ἡ γυναίκα, ἡ πρώτη γυναίκα, ἡ Εὔα, προῆλθε «ἐκ τοῦ ἀνδρός», ἀπό τόν ἄνδρα, κατά παρόμοιο τρόπο καί ὁ κάθε ἄνδρας ἔρχεται στήν ὕπαρξη –κοιτάξτε ἀκρίβεια– «διὰ τῆς γυναικός», μέσω της γυναίκας. Διότι ἡ γυναίκα δέν γεννᾶ, ἀλλά τίκτει –λέμε τοκετός. Ὁ ἄνδρας γεννᾶ. Συνεπῶς ὁ ἄνδρας ἔρχεται στή ζωή μέ τή μεσολάβηση τῆς γυναίκας. 

   Ὥστε ἐδῶ βλέπει κανείς ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι ἐκ τοῦ Θεοῦ· «τὰ δὲ πάντα ἐκ τοῦ Θεοῦ». Ὁ Θεός τά ἔκανε ἔτσι· ὑπάρχει μία ἱεραρχία. Δηλαδή, στήν τελευταία ἀνάλυση, ἡ περικοπή πού σᾶς διάβασα εἶναι γιά νά κατανοήσουμε ὅτι υπάρχει μία ἱεραρχία. Τί εἶναι αὐτή ἡ ἱεραρχία; Ὅτι δέν μπορεῖ ἡ γυναίκα νά ἐξουσιάζει ἐπάνω στόν ἄνδρα. 

   Βεβαίως θά δοῦμε παρακάτω ὅτι πρέπει νά ὑπάρχει μία βουλή, μιά σύσκεψη, μιά συζήτηση και συνεννόηση ἀνάμεσα στόν ἄνδρα καί τή γυναίκα, ἀναμφισβήτητα· θά συσκέπτονται δηλαδή μέσα στο σπίτι· ἀλλά τόν τελευταῖο λόγο θά τόν ἔχει ὁ ἄνδρας.

   Κι ἂν κάποτε ὑπάρξει διαφωνία, τί θά γίνει; 

   Τό διαζύγιο, θά μοῦ πεῖτε! 

   Ὄχι· θά ὑποταχθεῖ ἡ γυναίκα καί θά ὑπερισχύσει ἡ γνώμη τοῦ ἄνδρα. Αν τελικά δέν συμφωνήσουν, θά ὑποχωρήσει ἡ γυναίκα, θα γίνει στο τέλος αὐτό πού λέει ὁ ἄνδρας. 

   Μά, θά πεῖτε, δέν εἶναι πολύ συμφέρον. 

   Ἔ, τί νά κάνουμε; κάποια στιγμή θα φάει τά μοῦτρα του, καί κατά κάποιο τρόπο θα καταλάβει ὅτι δέν είχε σκεφθεῖ σωστά· γιατί, διαφορετικά, ἄν τραβάει ὁ ἕνας ἀπό 'δῶ κι ὁ ἄλλος ἀπό 'κει, τί θα γίνει; 

   Παιδιά, ξέρετε πόσο μεγάλη αξία ἔχει αὐτή ἡ περικοπή πού λέει ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος; Ἐάν λαμβανόταν ὑπ' ὄψιν αὐτή ἡ περικοπή, θά εἴχαμε πολύ εὐλογημένες οἰκογένειες. Αλλά ἐπειδή ἀκριβῶς δέν λαμβάνεται ὑπ' ὄψιν αὐτή ἡ περικοπή, προπαντός ἐκ μέρους τῆς γυναίκας, ἀλλά καί ἐπειδή οἱ ἄνδρες κάνουν κατάχρηση πάνω στο θέμα αυτό, ὅπως θά δοῦμε λίγο πιό κάτω, ἔχουμε τήν ἀποτυχία. 

   Αλλά ἂς δοῦμε τί ἄλλο λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, στήν Πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολή του, στο 5ο κεφάλαιο καί στίχους 22-23. Ἐδῶ ἀναφέρει ποιά πρέπει νά εἶναι ἡ στάση τοῦ ἄνδρα ἀπέναντι στη γυναίκα, καί τό ἀντίστροφο. Λέει: «Αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν ὑποτάσσεσθε ὡς τῷ Κυρίῳ»· οἱ γυναῖκες νά ὑποτάσσεσθε στούς ἄνδρες σας ὅπως στον Κύριο. 

   Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι ἐδῶ συμπλέκει τό θέμα τοῦ ζεύγους ἄνδρα καί γυναίκας μέ τό θέμα ἑνός ἄλλου ζεύγους. Καί τό ἄλλο ζεῦγος εἶναι τό πρότυπο εἶναι ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία. Βάσει αὐτοῦ τοῦ προτύπου πρέπει νά κινεῖται τό ἀντίτυπο, τό ζεῦγος ἄνδρα και γυναίκας.

   Λοιπόν, οἱ γυναῖκες ὀφείλουν νά ὑποτάσσονται στούς ἄνδρες τους, ἡ κάθε μιά στον σύζυγό της, «ὡς τῷ Κυρίῳ», ὅπως θά ὑποτασσόταν στον Κύριο! Πῶς τόν θεωρεῖ τόν ἄνδρα τώρα ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος; Τόν θεωρεῖ σάν νά εἶναι ἀπό προσώπου Θεοῦ! ὅπως καί ὁ πνευματικός καί ὁ ἱερέας εἶναι ἀπό προσώπου Θεοῦ! ἀλλά καί ὁ ἡγούμενος σ' ἕνα μοναστήρι εἶναι ἐπίσης ἀπό προσώπου Θεοῦ! Ναί, ναί, καί ὁ ἄνδρας εἶναι ἀπό προσώπου Θεοῦ! Αλλά, ἀφοῦ εἶναι ἀπό προσώπου Θεοῦ, πρέπει νά εἶναι προσεκτικός καί νά μήν κάνει καμμία κατάχρηση αὐτῆς του τῆς ἐξουσίας. 

   Καί ἐξηγεῖ: «ὅτι ὁ ἀνήρ ἐστι κεφαλὴ τῆς γυναικός, ὡς καὶ ὁ Χριστὸς κεφαλὴ τῆς ἐκκλησίας καὶ αὐτός ἐστι σωτὴρ τοῦ σώματος». Διότι ὁ ἄνδρας εἶναι ἡ κεφαλή τῆς γυναίκας, ὅπως καί ὁ Χριστός εἶναι ἡ κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας και σωτήρας τοῦ σώματος. Νά γιατί πρέπει νά ὑπακούει τελικά στόν ἄνδρα ή γυναίκα. «ἀλλ᾿ ὥσπερ ἡ ἐκκλησία ὑποτάσσεται τῷ Χριστῷ, οὕτω καὶ αἱ γυναῖκες τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν ἐν παντί». Ἀλλά ὅπως ἡ Ἐκκλησία ὑποτάσσεται στόν Χριστό, ἔτσι ἀκριβῶς καί οἱ γυναῖκες νά ὑποτάσσονται στούς συζύγους τους στο κάθε τί· γιά νά μή γίνει σχίσμα μέσα στήν οἰκογένεια.

   Ἀλλά, ἐπειδή δέν πρέπει νά γίνεται κατάχρηση ἐκ μέρους τοῦ ἄνδρα, προσθέτει: «οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τὰς γυναῖκας ἑαυτῶν, καθὼς καὶ ὁ Χριστὸς ἠγάπησε τὴν ἐκκλησίαν». Βλέπετε το παράδειγμα, ανά πάσα στιγμή προβάλλεται το πρωτότυπο: ὅπως ὁ Χριστός ἀγάπησε τήν Ἐκκλησία, κατά παρόμοιο τρόπο κι ἐσεῖς νά ἀγαπᾶτε τίς γυναῖκες σας.

   »οὕτως ὀφείλουσιν οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶν τὰς ἑαυτῶν γυναῖκας ὡς τὰ ἑαυτῶν σώματα»· μέ τόν ἴδιο τρόπο οἱ ἄνδρες ὀφείλουν νά ἀγαποῦν τίς γυναῖκες τους ὅπως ἀγαποῦν τά σώματά τους. Διότι, ἂν σκεφθεῖ ὁ ἄνδρας ὅτι ἀπό τό σῶμα τό δικό του ἦλθε στήν ὕπαρξη ἡ γυναίκα καί ὅτι αὐτή εἶναι μέλος του σώματός του, τότε...πόσο βαθύς ὁ λόγος...! Καί πόσο σπουδαῖες αὐτές οἱ ἐπιπτώσεις στην πράξη πιά... πόσο σπουδαῖες...! 

   Καταλαβαίνετε τί σημαίνει ὅτι ἀνά πᾶσα στιγμή, ὅπως πρέπει ὁ κάθε ἄνθρωπος νά ἔχει μπροστά του τή σκέψη ὅτι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ –πῶς νά τόν προσβάλλω;– ἔτσι καί ὁ κάθε σύζυγος να λέει: ἡ σύζυγός μου εἶναι ἀπό μένα, εἶναι ἀπό τήν ὕπαρξή μου, εἶναι ἀπό τή σάρκα μου, εἶναι σάρκα μου! πῶς μπορῶ νά τήν κακομεταχειρίζομαι... 

   Καί συνεχίζει: «ὁ ἀγαπῶν τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἑαυτὸν ἀγαπᾶ»· διότι ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τή γυναίκα του, στην πραγματικότητα τόν ἑαυτό του ἀγαπᾶ, ἀφοῦ εἶναι σάρκα του ἡ γυναίκα του «οὐδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν, ἀλλ᾽ ἐκτρέφει καὶ θάλπει αὐτήν, καθὼς καὶ ὁ Κύριος τὴν ἐκκλησίαν» γιατί κανείς ποτέ δέν μίσησε τήν ἴδια του τή σάρκα, τό σῶμα του, ἀλλά τί τό κάνει; τό ἐκτρέφει καί τό περιποιεῖται, ὅπως κι ὁ Κύριος περιποιεῖται καί φροντίζει τήν Ἐκκλησία. Εἴδατε; ἀνά πᾶσα στιγμή ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει τό παράλληλο, το πρωτότυπο ζεῦγος. 

   Καί συμπληρώνει: «ὅτι μέλη ἐσμεν τοῦ σώματος αὐτοῦ, ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ καὶ ἐκ τῶν ὀστέων αὐτοῦ»· γιατί ὅλοι εἴμαστε μέλη του σώματός Του, ἀπό τή σάρκα Του καί ἀπό τά ὀστᾶ Του!

   Ἐδῶ τώρα γίνεται μιά διόρθωση. Αὐτήν τή διόρθωση θά ἤθελα νά τήν προσέξετε, γιατί ἀνήκει στην Καινή Διαθήκη. Προηγουμένως ὁ Ἀδάμ εἶπε ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι ἀπό τά ὀστᾶ του καί ἀπό τή σάρκα του. Ἐδῶ τώρα μᾶς λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος ὅτι ἐμεῖς, ὅλοι μας, καί οἱ ἄνδρες καί οἱ γυναῖκες, εἴμαστε μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τή σάρκα Του καί τά ὀστᾶ Του. Δηλαδή πως εἴμαστε; 

   Ὁ Χριστός ἀνέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση. Τό ὅτι ἱστορικά τήν ἀνέλαβε μεταγενέστερα ἀπό τόν Ἀδάμ -δηλαδή πρίν δυό χιλιάδες χρόνια από μᾶς, ἐνῶ ὁ Ἀδάμ ἔζησε τότε πού ἔζησε, πολύ παλιά- δέν ἔχει καθόλου σημασία. Διότι ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ δέν πῆρε τήν ἀνθρώπινη μορφή ἀντιγράφοντας τό πρότυπο Ἀδάμ, ἀλλά, ἔχοντας ὑπ᾽ ὄψιν πῶς θά ἔφτιαχνε τήν ἀνθρώπινη φύση Του, κατασκεύασε τόν Αδάμ. Εἶναι κάτι πού σᾶς τό ἔλεγα καί παλαιότερα, ἂν θυμόσαστε, σ' ἕνα πολύ παλαιότερο μάθημά μας. (Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 160, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2017καί ἁγ. Εἰρηναίου, Ἔλεγχος καὶ ἀνατροπὴ τῆς ψευδωνύμου γνώσεως, 5, 16, 2, ΒΕΠΕΣ 5, 166, 11-17)

   Βάσει λοιπόν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ἔγινε ὁ παλαιός Ἀδάμ, ἔστω καί ἄν ἱστορικά προηγεῖται ὁ παλαιός Ἀδάμ. Από τόν καιρό λοιπόν πού ὁ Κύριος πῆρε τήν ἀνθρώπινη φύση μας, δέν εἴμαστε πλέον ἀπό τά ὀστᾶ καί τή σάρκα τοῦ Ἀδάμ, ἀλλά ἀπό τά ὀστᾶ καί τή σάρκα τοῦ καινούργιου Ἀδάμ, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. 

   Πῶς γίνεται αὐτό; 

   Καταρχάς, σᾶς κάνει εντύπωση ὅτι ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται σέ σάρκα καί ὀστᾶ; Ἡ ἔκφραση σάρκα καί ὀστᾶ δείχνει ἕναν ρεαλισμό, δείχνει μία ὠμότητα. Δέν λέει σῶμα, πού εἶναι τό κρέας καί τά κόκκαλα· λέει σάρκα καί ὀστᾶ! Μ' αὐτόν τόν ρεαλισμό θέλει να δείξει δηλαδή ὅτι εἶναι πραγματικά τό κύτταρο πού παίρνουμε ἀπό τόν Χριστό. 

   Ναί, αὐτό συμβαίνει στο μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας· ὅταν κοινωνοῦμε οἱ πιστοί, γινόμαστε σάρκα ἀπό τή σάρκα Του καί ὀστᾶ ἀπό τά ὀστᾶ Του!... Τό σκεφτήκατε ποτέ αὐτό; 

   Ὥστε λοιπόν τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι πραγματικά τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ! (Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Το μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον 2016)Πραγματικά τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Μάλιστα. Συνεπῶς, ὅταν ἐγώ κοινωνῶ, γίνομαι σάρκα και ὀστᾶ τοῦ Χριστοῦ· γίνεσαι καί ἐσύ γίνεται καί ὁ ἄνδρας, γίνεται καί ἡ γυναίκα. Ἡ ἰσότητα τοῦ ἄνδρα και τῆς γυναίκας εἶναι πλέον μέσα στόν ἴδιο τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἐκεῖ, τότε πιά, θά πεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3, 28)· δέν ὑπάρχει διαφορά ανάμεσα στόν ἄνδρα καί στή γυναίκα. Σε ποιό σημεῖο εἶναι ἡ μή διαφορά; στό ὅτι καί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα εἶναι σάρκα καί αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

   Ὑπάρχει ὅμως καί ἡ διαφορά· κι αὐτή ἡ διαφορά εἶναι γιά νά ὑπάρχει μιά ὀργάνωση ζωῆς. Καί γιά νά ὑπάρχει αὐτή ἡ ὀργάνωση τῆς ζωῆς, ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς θυμίζει τήν παλαιά ἐκείνη πράξη, πῶς ἔγινε ἡ Εὔα ἀπό τόν Ἀδάμ, καί ἐπικαλεῖται τά λόγια τοῦ Ἀδάμ –τοῦ προφήτου Αδάμ- γιά νά πεῖ ὅτι ἡ γυναίκα ἔγινε ὕστερα ἀπό τόν Ἀδάμ, καί ὀφείλει νά ὑποτάσσεται στόν ἄνδρα.

   Ἄν αὐτά, παιδιά, ὡς πρακτικές πιά ἐπιπτώσεις, μέσα ἀπό αὐτά τά βαθειά θεολογικά θέματα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τά προσέξουμε, τότε εὔκολα ἐννοεῖται ὅτι θα μποροῦμε νά ἔχουμε μιά εὐλογημένη οἰκογένεια· τότε μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι εἴμαστε Χριστιανοί. 

   Διότι τί σημαίνει Χριστιανός; ἁπλῶς νά πάει στήν Ἐκκλησία; ἁπλῶς νά ἐξομολογεῖται; ἁπλῶς νά κοινωνεῖ; ἁπλῶς νά προσεύχεται; ἁπλῶς νά μετέχει σ' ἕναν κύκλο μελέτης Αγίας Γραφῆς ἤ σ' ἕναν κύκλο κηρύγματος; Ἐάν αὐτά δέν γίνουν ἐπίγνωση, δέν γίνουν στόχος καί δέν μποῦν μέσα στο κύτταρο τῆς ὑπάρξεώς μας να τα καταλάβουμε καί νά τά ἀφομοιώσουμε, τότε δέν μποροῦμε νά λεγόμαστε Χριστιανοί.

   Γι' αυτό ὡς Χριστιανοί αποτυγχάνουμε, παιδιά· γι' αὐτό βρίσκει ὁ διάβολος τήν ἀφορμή νά παρασύρει στήν ἁμαρτία τούς ἀνθρώπους καί φθάνουμε σε τέτοια καταντήματα. 

   Ἀλλά ἄς ξαναγυρίσουμε στις ρίζες μας, τίς θεολογικές μας ρίζες, νά δοῦμε ποιά εἶναι ἡ τοποθέτησή μας κι ἀπό κεῖ θά ξεκινήσουμε γιά νά οἰκοδομήσουμε καί τή ζωή μας καί τή σωτηρία μας. 

   Νά σᾶς εὐλογεῖ ὁ Θεός!

   Κυριακή, 8 Ἰανουαρίου 1984



37η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

20 Οκτωβρίου 2024

Ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας (Β΄)

†.Καἱ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε. καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾽ αὐτῆς, καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ.» (Γέν. 2, 21-22)

   Παρατηροῦμε, παιδιά, ὅτι ἀφοῦ ὁ Ἀδάμ συνειδητοποίησε τήν μοναδικότητά του μέσα στόν Παράδεισο, ὅτι ἀνάμεσα στά ζῶα πού τοῦ ἔφερε ὁ Θεός γιά νά τά ὀνοματίσει δέν ὑπῆρχε κάποιο πού νά τοῦ μοιάζει, τότε γεννήθηκε σ' αυτόν τό αἴσθημα τῆς μοναξιᾶς, ἀλλά καί ἡ ἀνάγκη καί ἡ ἐπιθυμία μιᾶς κοινωνίας. Μέ ποιόν θά ἔκανε συντροφιά; Ἦταν τελείως μόνος του.

   Ἔρχεται λοιπόν τώρα κατά τρόπο ψυχολογημένο ὁ Θεός νά δώσει στον Αδάμ ὅ,τι αἰσθανόταν πώς τοῦ ἔλειπε, δηλαδή μία συντροφιά. Καί ἐν προκειμένῳ, ἡ συντροφιά πού ὁ Θεός ετοιμάζει γιά τόν Ἀδάμ δέν εἶναι παρά ή δημιουργία τῆς Εὔας.

   Βέβαια, ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ ἔπρεπε νά δημιουργήσει τήν Εὔα κατά τρόπο πού νά εἶναι συγγενής μέ τόν Ἀδάμ· δηλαδή ἔπρεπε ἡ γυναίκα να προέλθει από τόν Ἀδάμ, νὰ βγεῖ ἀπό τόν Ἀδάμ. Δέν θά ἦταν δυνατόν ποτέ να δημιουργηθεῖ μία ὕπαρξη πού νά μήν ἔχει συγγένεια μέ τόν Ἀδάμ, ὁ ὁποῖος θά ἤθελε νά ἔχει πλάι του κάποιον πού νά εἶναι ἴδιος μ' αὐτόν. Γι' αυτόν τόν λόγο ὁ Θεός, μέσα στη σοφία Του, δημιουργεῖ τήν Εὔα μέ τόν τρόπο πού μᾶς διηγεῖται ἐδῶ ἡ Ἁγία Γραφή.

   Ἄς δοῦμε λοιπόν πῶς ἔγινε.

   Λέει το κείμενο πού διαβάσαμε στήν ἀρχή ὅτι «ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε», τοῦ προκάλεσε ἔκσταση, κι ὁ Ἀδάμ κοιμήθηκε βαθειά· «καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾽ αὐτῆς», καί πῆρε μία ἀπό τίς πλευρές του, καί τό μέρος ἐκεῖνο τό αναπλήρωσε, τό γέμισε μέ σάρκα «καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Αδάμ», καί μετέπλασε ὁ Θεός αὐτήν τήν πλευρά πού πῆρε ἀπό τόν Ἀδάμ σέ γυναίκα καί τήν ὁδήγησε πρός τόν Ἀδάμ. 

   Θά ἔπρεπε, ὅπως σᾶς εἶπα, ἡ γυναίκα να βγεῖ ἀπό τόν Ἀδάμ, ὅπως μᾶς τό λέει ἐδῶ. Αλλά πῶς θά ἔβγαινε ἀπό τόν Ἀδάμ αὐτό τό καινούργιο δημιούργημα; Δέν θά τοῦ δημιουργοῦσε πόνο; Αναμφισβήτητα, ναί.

   Ἐάν λοιπόν ἔβγαινε ἀπό τόν Ἀδάμ ἡ Εὔα προκαλώντας του πόνο, τότε αυτός, ὅταν θά τήν ἔβλεπε, θά μισοῦσε αὐτό τό δημιούργημα ἐξαιτίας του πόνου πού ἔνιωσε. Ἐάν πάλι ὁ Θεός ἔβγαζε τήν Εὔα ἀπό τόν Αδάμ ἀνώδυνα, χωρίς αυτός να πονέσει, χωρίς νά καταλάβει, τότε θά τοῦ δημιουργεῖτο τό αἴσθημα ὅτι ἡ Εὔα δεν προέρχεται ἀπό τόν ἴδιο, ἀλλά ὅτι βγήκε κατά φαντασίαν ἀπ' αὐτόν· δηλαδή ὁ Ἀδάμ δέν θά εἶχε τήν αἴσθηση ὅτι εἶναι ἀπό τόν ἑαυτό του αυτή ή καινούργια ὕπαρξη. Έπρεπε λοιπόν οὔτε τό ἕνα να συμβεῖ οὔτε τό ἄλλο, οὔτε τό ἀνώδυνο οὔτε τό ἐπώδυνο· ἔπρεπε να γίνει κάτι διαφορετικό καί γι' αὐτό ὁ Θεός προκάλεσε στον Αδάμ ἔκσταση. («Ανάγκη δὲ ἦν ἢ ἀνωδύνως ἀφαιρουμένης τῆς πλευρᾶς φαντασίαν αὐτὸν τὸ πρᾶγμα νομίζειν ἢ μετ' ὀδύνης λαμβανομένης ἀπεχθῶς ἔχειν πρὸς τὸ γινόμενον. Διὰ τοῦτο ἔκστασιν αὐτῷ ἐπέβαλε.» (Αδηλος). Βλ. Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, ἔκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 53.)·

   Τί εἶναι ὅμως αὐτή ἡ ἔκστασις; Εἶναι μία κατάσταση ὕπνου· ἀλλά κατά τήν διάρκεια αὐτοῦ τοῦ ὕπνου ὁ Ἀδάμ φαίνεται ὅτι εἶχε κάποια συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ του, ἢ τουλάχιστον συνείδηση του τί γινόταν γύρω του. Κι αυτό εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο, τό ὅτι διατηρούσε μια αυτοσυνειδησία· διότι ὅταν εἶδε τήν Εὔα, ὅπως θά δοῦμε στή συνέχεια, εἶπε: αὐτή εἶναι ἀπό τά ὀστᾶ μου καί ἀπό τήν σάρκα μου.

   Βεβαίως σᾶς ἔλεγα ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶναι προφήτης. (Βλ. Μάθημα 330, σσ. 201-202)  Ἐδῶ ὅμως δέν προφητεύει μόνον ἁπλῶς, ἀλλά φαίνεται ὅτι ἔχει καί μία αἴσθηση τῶν ὅσων τοῦ συνέβησαν. Ὁ Ἀδάμ δέν εἶχε τήν ἐμπειρία εκείνη που μποροῦμε νά ἔχουμε σήμερα ἐμεῖς, νά ξέρουμε δηλαδή ὅτι ἕνας ἄνθρωπος κατάγεται από μᾶς.

   Ἔχουμε ἕνα μωρό, μια μάνα ἔχει ἕνα μωρό, ἕνα νήπιο, τό γέννησε. Ὅταν μιά μάνα γεννάει ἕνα μωρό, ξέρει από ποῦ καί πῶς ἔρχεται. Τότε ὅμως δέν ὑπῆρχε καμμία ἐμπειρία στα θέματα αὐτά, καμμία γνώση. Ἐξ ἄλλου ἡ δημιουργία τῆς Εὔας δέν ἦταν ὅπως ἀκριβῶς γεννιέται ἕνα παιδί· ἦταν ιδιότυπη δημιουργία.

   Ἔτσι λοιπόν δέν μειώνει τήν προφητικότητα τοῦ Ἀδάμ τό γεγονός ὅτι μποροῦσε νά ἔχει μιά κάποια συνείδηση, νά ἔχει μία συναίσθηση γιά τό τί γίνεται γύρω του, δηλαδή ὅτι τελικά αφαιρέθηκε ἕνα μέρος ἀπό τόν ἑαυτό του, ἀπό τήν ὕπαρξή του, γιά νά δημιουργηθεῖ μία καινούργια ὕπαρξη.

   Ωστόσο, αὐτό τό εγχείρημα τοῦ Θεοῦ θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ἦταν ἡ πρώτη εγχείριση πού ἔγινε στόν ἄνθρωπο, γιατί ἔγινε ἀκριβῶς μία ἐγχείριση. Λέει τό ἱερό κείμενο: «καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾿ αὐτῆς».

   Δηλαδή εἶναι ἕνα ἀληθινό θαῦμα ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας καί ἕνα μυστήριο ἀνεξήγητο, ἀνερμήνευτο, τό πῶς ἀκριβῶς δημιουργήθηκε ἡ Εὔα ἀπό τόν Αδάμ!

   Σημειῶστε ὅτι ὁ Θεός πῆρε ἕνα μέρος ἀπό ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα ὅπως κι ἐμεῖς σήμερα θά τό παίρναμε ἐγχειρητικά· ἀλλά πῶς ἀπό αὐτό ἔγινε ἄνθρωπος; Μυστήριο!

   Καί τό σημαντικότερο ἀπ' ὅλα εἶναι τό ἑξῆς· ὅτι αὐτό πού πῆρε ὁ Θεός ἀπό τόν Ἀδάμ δέν ἦταν ἁπλῶς μία ὑπόθεση ἑνός τεμαχίου σάρκας, διότι ἡ Εὔα εἶχε καί ψυχή. Ξέρουμε ὅτι ἡ ψυχή εἶναι διάχυτη στό σῶμα. Καί μάλιστα, κατά τόν μέγα Αθανάσιο, δέν περιέχει τό σῶμα τήν ψυχή, ἀλλά ἡ ψυχή περιέχει τό σῶμα. Δηλαδή δέν εἶναι τό σκεῦος τῆς ψυχῆς τό σῶμα, ἀλλά τό σκεῦος τοῦ σώματος εἶναι ἡ ψυχή. Πῶς λοιπόν αὐτό τό μέρος τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος τοῦ Ἀδάμ μποροῦσε νὰ ἔχει ψυχή τέλεια καί πλήρη; (Τό ἴδιο λέει καί ὁ ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «ἡ μέντοι ψυχὴ συνέχουσα τὸ σῶμα, ᾧ καὶ ἐκτίσθη, πανταχοῦ τοῦ σώματός ἐστιν, οὐχ ὡς ἐν τόπῳ, οὐδ᾽ ὡς περιεχομένη, ἀλλ᾽ ὡς συνέχουσα καὶ περιέχουσα καὶ ζωοποιοῦσα τοῦτο, κατ' εἰκόνα καὶ τοῦτ᾽ ἔχουσα Θεοῦ» (Κεφάλαια φυσικά..., Φιλοκαλία, ἐκδ. Αστήρ, 1961, τ. Δ΄, ξα΄, σ. 156), ὅπως καί ὁ ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης: «... οὐχὶ μέρει τινὶ τῶν ἐν ἡμῖν ὁ νοῦς (ἡ ψυχή) περιέχεται, ἀλλ᾽ ἐπίσης ἐν πᾶσι καὶ διὰ πάντων ἐστίν· οὔτε ἔξωθεν περιλαμβάνων οὔτ᾽ ἔνδοθεν κρατούμενος, ἀλλὰ κατά τινα τρόπον αμήχανόν τε καὶ ἀκατανόητον ἐγγίζων ὁ νοῦς τῇ φύσει . οὔτε ἐντὸς οὖσα, οὔτε γὰρ ἐγκρατεῖται σώματι τὸ ἀσώματον...» (PG 44, 177BC)

   Βέβαια, δέν εἶναι μικρότερο θαῦμα ἡ δημιουργία τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Πάρτε, για παράδειγμα, ἕναν ἄνθρωπο σήμερα. Πῶς αὐτός μπορεῖ νά ἔχει αὐτοτέλεια, ἀφοῦ πῆρε σάρκα από τη μάνα του καί τόν πατέρα του; Πῶς μπορεῖ νά ἔχει ψυχή αυτοτελή και πλήρη προσωπικότητα, ἐνῶ ἀπό τούς γονεῖς του δέν ἀφαιρέθηκε τίποτε, καί προπαντός ἀπό τήν ψυχή τους; Εἶναι πραγματικά ένα βαθύ μυστήριο, ἕνα θαῦμα! 

   Θαῦμα εἶναι, παιδιά, ἡ δημιουργία τοῦ Ἀδάμ ἀπό τό χῶμα. Θαῦμα εἶναι ἡ δημιουργία τῆς Εὔας ἀπό τόν Αδάμ. Θαῦμα εἶναι καί ἡ δημιουργία τοῦ Κάϊν, ὅταν πιά αὐτοί οἱ δύο θά ἀποτελέσουν τη συζυγία γιά νά δημιουργηθεῖ ὁ Κάϊν, τό πρῶτο τους παιδί. Εἶναι θαῦμα. Ἔχουμε τρεῖς ἀνθρώπους, μέ τρεῖς διαφορετικές δημιουργικές πράξεις. 

   Ἀλλά ἔχουμε καί μία τέταρτη δημιουργική πράξη· εἶναι ἡ γέννηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Διότι ὁ Ἰησοῦς Χριστός γεννήθηκε ἐκ τῆς παρθένου Μαρίας, καί συνεπῶς δέν μοιάζει ἡ γέννησή Του μέ τίς γεννήσεις τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. 

   Ἐδῶ θά λέγαμε ὅτι ὅπως ἀκριβῶς ὁ Ἀδάμ, μέ τήν ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ, δημιουργήθηκε ἀπό τήν παρθένο γῆ –καί λέγεται παρθένος γιατί δέν εἶχε δώσει ἀκόμη καρπούς– κατά τόν ἴδιο τρόπο ὁ νέος Ἀδάμ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἐκεῖνος πού θά διόρθωνε τόν παλαιό Αδάμ στην πτώση του καί θά τοῦ χάριζε πάλι τόν Παράδεισο, γεννιέται ἀπό τήν παρθένο Μαρία. Δηλαδή ἡ γέννηση τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ ἔχει μιά ἀντιστοιχία μέ τή γέννηση τοῦ νέου Αδάμ. (Ἐπ' αὐτοῦ λέει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος Λουγδούνου: «Εἰ τοίνυν ὁ πρῶτος Ἀδὰμ ἔσχε πατέρα ἄνθρωπον, καὶ ἐξ ἀνδρὸς σπέρματος ἐγεννήθη, εἰκὸς ἦν καὶ τὸν δεύτερον Ἀδὰμ λέγειν αὐτοὺς ἐξ Ιωσὴφ γεγεννῆσθαι. Εἰ δὲ ἐκεῖνος ἐκ γῆς ἐλήφθη, πλάστης δὲ αὐτοῦ ὁ Θεός, ἔδει καὶ τὸν ἀνακεφαλαιούμενον εἰς αὐτὸν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πεπλασμένον ἄνθρωπον τὴν αὐτὴν ἐκείνῳ τῆς γεννήσεως ἔχειν ὁμοιότητα. Εἰς τί οὖν πάλιν οὐκ ἔλαβε χοῦν ὁ Θεός, ἀλλ᾽ ἐκ Μαρίας ἐνήργησε τὴν πλάσιν γενέσθαι; Ἵνα μὴ ἄλλη πλάσις γένηται μηδὲ ἄλλο τὸ σωζόμενον ᾖ, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἐκεῖνος ἀνακεφαλαιωθῇ, τηρουμένης τῆς ὁμοιότητος.» (C.H. III, 21, 9-10).

   Συνεπῶς ἔχουμε τέσσερα ἤδη δημιουργίας. Ὅταν ὁ ἄγγελος ἐπισκέφθηκε τή Θεοτόκο, κι ἐκείνη ρώτησε «πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;», ἐκεῖνος τῆς εἶπε: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι» (Λουκᾶ 1, 34-35). Δηλαδή θά συλλάβεις καί θά γεννήσεις μέ ἀνθρώπινη φύση τόν Υἱό του Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος προϋπάρχει, εἶναι ὁ προαιώνιος Θεός. Ἀλλά αὐτή τήν ἀνθρώπινη φύση, στην πληρότητά της, καί ὡς σῶμα καί ὡς ψυχή, θά τήν προσλάβει από σένα μέ τήν ἐπισκίαση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μυστήριο!... 

   Πραγματικά, βαθιά μυστήρια εἶναι ὅλα αὐτά! 

   Και συνεχίζει καί λέει ἐδῶ, καὶ ᾠκοδόμησεν ο Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ. (Γέν. 2, 22)

   Μᾶς καταπλήσσει ή διαδικασία με την οποία ο Θεός δημιουργεῖ τήν Εὔα. Πρῶτα ὑπνώνει τον Αδάμ. Μετὰ ἀφαιρεῖ μία του πλευρά, καί τό μέρος ἐκεῖνο από τό ὁποῖο πῆρε τήν πλευρά τό ἀναπληρώνει μέ σάρκα. Ἐκείνη τήν πλευρά πού πῆρε ὁ Θεός τήν οίκοδομεῖ, τήν φτιάχνει, τήν ἀναμορφώνει, ώς μιά πρώτη ὕλη δηλαδή, αλλά ὄχι ἀπό τή γῆ. Ὡς πρός τή γῆ ἔμμεσα, ὡς πρός τόν Ἀδάμ ὅμως ἄμεσα. Μέ αὐτήν τήν ὕλη οίκοδομεῖ τήν γυναίκα. 

   Αὐτή ἡ διαδικασία μᾶς ἐκπλήσσει, πραγματικά, καί θά εἶχε πολλά νά μᾶς πεῖ, μά πάρα πολλά. 

   Ωστόσο, ἂς δοῦμε τί σημαίνει αὐτή ἡ πράξη πού ἔκανε ὁ Θεός, πού πῆρε ἕνα μέρος ἀπό τόν Ἀδάμ για να δημιουργήσει τήν Εὔα. 

   Πρῶτα-πρῶτα, αυτό φανερώνει τόν στενό σύνδεσμο πού θά ἔχουν αὐτοί οἱ δυό ἄνθρωποι, ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα, ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα. 

   Πόσο στενός μπορεῖ νά εἶναι αὐτός ὁ σύνδεσμος; 

   Τόσο, ὥστε νά θεωροῦνται καί νά εἶναι ὁμοούσιοι, δηλαδή νά εἶναι μία ἡ οὐσία τους. 

   Ἐδῶ εἶναι τό καταπληκτικό· τό γιατί ὁ Θεός δημιουργεῖ μέ αὐτό τόν τρόπο τήν Εὔα, καί δέν τήν ἔκανε ὅπως ἔκανε τόν Ἀδάμ νά πάρει πάλι χῶμα ἀπό τή γῆ δηλαδή, να φυσήσει καί νά τῆς δώσει πνοή ζωῆς. Ὄχι· τό ἔκανε αυτό γιά νά εἶναι ὁμοούσιοι ὁ ἄνδρας μέ τή γυναίκα.

   Θά μοῦ πεῖτε: Δέν θά ἦσαν ὁμοούσιοι μέσω τῶν στοιχείων τῆς φύσεως τῆς γῆς, τῶν στοιχείων πού ἀποτελεῖται ἡ ὕπαρξή μας; 

   Ναί, ἀλλά ἀπό τά στοιχεῖα αυτά ἔκανε καί τά ζῶα ὁ Θεός. Καί ἄν ἔπαιρνε ἀπό τή φύση, δέν θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι ἄμεσα ὁμοούσιος ἡ γυναίκα μέ τόν ἄνδρα. Ἐνῶ τώρα, παίρνοντας ἀπό τήν ἴδια τή ζῶσα ὕλη τοῦ ἄνδρα, ἀπό τή ζῶσα ὕπαρξή του, καθιστα τή γυναίκα ὁμοούσιο μέ τόν ἄνδρα. 

   Τί θά πεῖ ὁμοούσιος; 

   Ἐδῶ ἀμέσως βλέπουμε μιά εἰκόνα· τήν εἰκόνα τοῦ ὁμοουσίου τοῦ Θεοῦ. 

   Ὅπως ξέρετε, τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ὅτι τά τρία πρόσωπα ἔχουν μία οὐσία. 

   Καί ἐδῶ ἡ γυναίκα μέ τόν Ἀδάμ ἀποτελοῦν μία οὐσία. Λίγο αργότερα θά κάνουν τόν Κάιν, καί θά πεῖ ὁ Ἀδάμ ὅτι ὁ Κάιν εἶναι κατά τήν ἰδέα του, δηλαδή ὅ,τι εἶναι ἐκεῖνος εἶναι καί ὁ Κάιν. (Γέν. 5, 3) Ἡ Εὔα θά πεῖ: «ἐκτησάμην ἄνθρωπον διὰ τοῦ Θεοῦ» (Γέν. 4, 1), ἀπέκτησα ἄνθρωπο μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κάιν, τό πρῶτο παιδί, πού θά γεννηθεῖ ἀργότερα μέ τόν τρίτο δημιουργικό τρόπο, θά εἶναι ὁμοούσιος καί μέ τόν πατέρα του καί μέ τή μητέρα του.

   Ἐδῶ λοιπόν ἔχουμε τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Εἰκόνα. Δηλαδή ἔχουμε μία ουσία, τρία πρόσωπα. Βεβαίως οἱ ἄνθρωποι θά γίνονταν πολλοί· ἀλλά δέν ἔχει σημασία αυτό σημασία έχει τοῦτο, ὅτι ἔχουμε τό πολυπρόσωπον καί τό ὁμοούσιον. Καί στήν Ἁγία Τράδα ἔχουμε τό πολυπρόσωπον, δηλαδή τα τρία πρόσωπα, καί τό ὁμοούσιον, τή μία ουσία. 

   Ἂν μπορούσαμε να συνειδητοποιήσουμε τί θά πεῖ ὅτι ἐγώ εἶμαι ὁμοούσιος, ἐγώ πού σᾶς μιλάω αὐτήν τή στιγμή, ὅτι εἶμαι ὁμοούσιος μ' ἐσᾶς καί μέ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος, μέ ὅσους ὑπῆρξαν πάνω στή γῆ, ὅσους ὑπάρχουν καί ὅσους θά ὑπάρξουν, αὐτό θά ἔπρεπε νά μᾶς γεμίσει μέ ἕναν ἐνθουσιασμό, από μία σκέψη βαθειά, θά ἔπρεπε ἀκόμη νά μᾶς κάνει νά ἀλλάξουμε και στάση απέναντι στούς ἀνθρώπους. 

   Θά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα καθαρά τῆς ἐμπειρίας μου παράδειγμα. Βέβαια, τό ἔχω πει πολλές φορές· ἀλλά ἐπειδή μέ ἔχει ἐντυπωσιάσει, θά σᾶς τό πῶ κι ἐσᾶς· ἴσως νά σᾶς τό ἔχω πεῖ καί παλαιότερα. Ὅπως ξέρετε, σήμερα βλέπουμε τόν ἄλλον ἄνθρωπο σάν νά εἶναι ξένος. Δηλαδή σάν νά μήν εἶναι δικός μας ἄνθρωπος· νά εἶναι ἄλλος ἄνθρωπος, δέν ξέρουμε, δέν μᾶς ἐνδιαφέρει. Τοῦ κλείνουμε τήν πόρτα, δέν τοῦ μιλᾶμε, μαλώνουμε μαζί του, τσακωνόμα στε, τοῦ παίρνουμε τα χρήματα, την περιουσία του, τόν ἀδικοῦμε. Αὐτό εἶναι κάτι πού ὑπάρχει βέβαια στούς ἀνθρώπους, δυστυχῶς ὑπάρχει. Ὅταν ὅμως κάποτε ἀνακαλύψουμε ὅτι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι κάτι ἄλλο καί δέν εἶναι αὐτό πού νομίζαμε μέχρι τώρα, τότε θ' ἀλλάξουμε στάση. 

   Μιά μέρα λοιπόν ἤμουν στο λεωφορεῖο καί καθόμουν σέ μιά θέση. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ὅτι αὐτός πού καθόταν μπροστά μου είχε –μή γελάσετε– εἶχε αὐτιά ὅπως εἶχα καί ἐγώ!... γιατί ἦταν γυρισμένο δηλαδή τό κεφάλι του, καί τά αυτιά του ἔβλεπα. Εἶχε αὐτιά σάν τά δικά μου! Ξέρετε πόσο συγκλονίστηκα; Ἐκείνη τή στιγμή ἔκανα μιά ἀπό τίς πιό μεγάλες ανακαλύψεις στη ζωή μου. Ποιά ἦταν ἡ ἀνακάλυψή μου; ὅτι αὐτός πού εἶναι μπροστά μου εἶναι ὅ,τι εἶμαι και ἐγώ! Τρόμαξα· πώ - πώ, λέω!... 

   Ὥστε λοιπόν ὅλοι μας ἔχουμε τήν ἴδια ουσία! Ναί, εἶναι θέμα ανακαλύψεως. 

   Ἐγώ τώρα σᾶς τό εἶπα αὐτό· δέν εἶναι ὅμως ἀρκετό πού τό ἀκούσατε. Μέ τό νά σᾶς τό πῶ, εἶναι ἁπλῶς ἕνας τρόπος, ἕνα κλειδί γιά νά ἀνοίξετε μιά πόρτα. Ὅπως ἀκριβῶς καί ὅταν διαβάζουμε τήν Ἁγία Γραφή, δέν θά μάθουμε τίς ἀλήθειες τῆς Ἁγίας Γραφῆς μόνο ἐάν διαβάζουμε. Τό διάβασμα εἶναι ἕνα κλειδί, εἶναι ἕνα ἄνοιγμα. Πῶς θά κατακτήσουμε ἐκεῖνα τά ὁποῖα γνωρίσαμε, ἀφοῦ πήραμε το κλειδί; Μέ τήν προσωπική μας ἐμπειρία, μέ τήν προσωπική μας ανακάλυψη. 

   Ὅπως τό μικρό παιδί, μετά ἀπό τά πέντε - έξι του χρόνια, ἀρχίζει ν' ἀνακαλύπτει τό σῶμα του (ἔτσι μᾶς λέει ἡ Ψυχολογία) καί ἀρχίζει νά τό παρατηρεῖ καί νά τό περιεργάζεται. Ὅταν γίνει δώδεκα - δεκατριῶν χρονῶν, ἀρχίζει νά ἀνακαλύπτει τό ἐγώ του, δηλαδή τήν ψυχή του. Αὐτό εἶναι μιά εμπειρία. Δέν θά ποῦμε στο παιδί κάθησε να διαβάσεις ν᾿ ἀνακαλύψεις τό σῶμα σου ἤ κάθησε να διαβάσεις ν' ανακαλύψεις την ψυχή σου· εἶναι μιά ἐμπειρία. Αρχίζει δηλαδή ὁ ἄνθρωπος νά ἀνακαλύπτει κάτι. Αὐτό τό κάτι εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο.

   Ἔτσι, ἂν κάποτε ἀνακαλύψουμε ὅτι ἐγώ ὁ ἄνθρωπος εἶμαι ὁμοούσιος μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, αὐτό, παιδιά, αυτόματα θά ἀλλάξει τή στάση μας ἀπέναντι στούς ἄλλους ἀνθρώπους. Τότε, ἂν μοῦ ἐπιτρέψετε να σᾶς πῶ, θά καταλάβουμε καλύτερα τήν παραβολή του καλοῦ Σαμαρείτου.(Λουκᾶ 10, 25-37) Πολύ καλύτερα. Τότε, ἄν εἶμαι γιατρός στο νοσοκομεῖο, ἂν εἶμαι νοσοκόμος, –ὅπως κάποιες από σᾶς μπορεῖ ἐνδεχομένως να γίνετε ἀδελφές νοσοκόμες– ξέρετε πῶς θά βλέπουμε τόν ἀσθενῆ μας; Αλλιώτικα. Πολύ αλλιώτικα! Θά ἔλεγα, θά συγκλονιζόμαστε!... Μπορεῖ βέβαια ὁ ἄλλος ἄνθρωπος να μᾶς κουράζει· ἀλλά θά τόν βλέπουμε πολύ διαφορετικά.

   Θυμᾶμαι μιά εικόνα πού ἕνα παιδί σηκώνει στην πλάτη του ἕνα ἄλλο παιδί, καί λέει: Εἶναι βαρύς· ἀλλά εἶναι ἀδερφός μου! Εἶναι πολύ ὡραῖο αὐτό. Μπορεῖ ὁ ἄλλος νά εἶναι βαρύς, μέ τίς ἰδιοτροπίες του, γιατί ἔχει πρόσωπο. Εἴμαστε ὁμοούσιοι, ἀλλά ταυτόχρονα εἶναι πρόσωπο, εἶναι ἕνας κλειστός κόσμος, δηλαδή κάτι διαφορετικό από μένα ὡς πρόσωπο. Ὅμως θά τόν ἀνεχθῶ, θά τόν ἀγαπήσω, γιατί, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, εἶναι τῆς ἴδιας οὐσίας μ᾿ ἐμένα. 

   Ἄν μέ ρωτούσατε τί σημαίνει ἐνανθρώπηση, πού γιορτάζουμε αυτές τις μέρες, τί σημαίνει Χριστούγεννα, θά σᾶς ἀπαντοῦσα: ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ ἡ ἀναφής, ἡ ἄπιαστη, ἡ ἀκατανόητη, ἡ ουσία τοῦ Θεοῦ ἡ ἐντελῶς ἄγνωστη, ὄχι μόνο στούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί στούς ἀγγέλους, καί ὄχι μόνο τώρα, αλλά πάντοτε, καί στούς αἰῶνες θά εἶναι πάντα άγνωστη, αὐτή ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ θέλησε νά πλησιάσει πιο κοντά τή δημιουργία, τή δική της δημιουργία, ὁ Θεός θέλησε να πλησιάσει τούς ἀνθρώπους. Καί τί ἔκανε; Πῆρε τήν ἀνθρώπινη οὐσία!... Αὐτό σημαίνει ἐνανθρώπηση, αὐτό σημαίνει Χριστούγεννα· ὁ Θεός πῆρε τή δική μας ουσία! 

   Λέει μιά φράση ὁ ἀπόστολος Παῦλος, στην Πρός Ἑβραίους ἐπιστολή: «ἔμαθεν ἀφ᾽ ὧν ἔπαθε» (Ἑβρ. 5, 8). Τί ἔμαθε; Αυτό πού εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φύση. Από που τό ἔμαθε; Ἀπ᾿ ὅ,τι ἔπαθε. Πείνασε· δίψασε· πόνεσε, γιατί σταυρώθηκε κιόλας ὁ Χριστός. 

   Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο. Ὁ Θεός ἔχει τή γνώση τῶν δημιουργημάτων Του, ἀλλά ἡ γνώση αυτή δέν εἶναι ἐμπειρική· εἶναι ψιλή. Από τη στιγμή πού ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος, αποκτάει καί τήν ἐμπειρία τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. Αὐτό εἶναι τό καταπληκτικό, αυτό λέγεται Χριστούγεννα. Αὐτά εἶναι τά Χριστούγεννα! εἶναι μεγάλο πράγμα. 

   Ὁ Θεός λοιπόν ἔκανε τόν Ἀδάμ, ἔκανε καί τήν Εὔα νά εἶναι ὁμοούσια μέ τόν Αδάμ. 

   Ἕνας δεύτερος λόγος πού ὁ Θεός παίρνει ἀπό τόν Αδάμ καί δημιουργεῖ τήν Εὔα εἶναι γιά νά σταθοῦν οἱ δυό τους, ὡς ζεῦγος, ἡ μοναδική πηγή τῆς ἀνθρωπότητος. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πού θά δημιουργηθοῦν νά και τάγονται ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα· νά μήν ὑπάρχει δηλαδή ἄλλο ζεῦγος, νά μήν ὑπάρχει ἄλλη πηγή. 

   Αὐτό εἶναι σπουδαῖο εἶναι πολύ σπουδαῖο! Καί ἔρχεται μάλιστα να στραφεῖ ἐναντίον κάποιων θεωριῶν, πού ἔχουν κυκλοφορήσει τελευταῖα, καί ἐξυπηρετοῦν κάποιους σκοτεινούς σκοπούς πραγματικά. 

   Οἱ θεωρίες αὐτές λένε ὅτι οἱ ἄνθρωποι κατάγονται ἀπό διαφορετικά ζεύγη. Τό ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος κατάγεται ἀπό ἕνα ζεῦγος ἀνθρώπων δέν θέλει ἀπόδειξη· αὐτό εἶναι φανερό· αλλά πῶς θά ἐξηγήσουμε την παρουσία τῶν μαύρων, τῶν κιτρίνων καί τῶν λευκῶν; -να πάρω τίς τρεῖς μεγάλες αυτές φυλές. Υποστηρίζουν λοιπόν ὅτι ὑπάρχουν τρία ζεύγη, ἂν ὄχι και περισσότερα· ἕνα ζεῦγος λευκῶν, ἕνα ζεῦγος μαύρων καὶ ἕνα ζεῦγος κιτρίνων· ἄρα δέν ὑπάρχει ἑνότητα του ἀνθρώπινου γένους. 

   Καί γιατί, λέτε, τό ὑποστηρίζουν αὐτό; Γιά λόγους φυλετικῶν διακρίσεων –ταλαίπωροι πού εἴμαστε ἀλήθεια! Γιά νά διατηρούμε τις φυλετικές μας διακρίσεις. Για να στρεφόμαστε ἐναντίον, ἄς ποῦμε, τῶν μαύρων· νὰ ἐπιμένουμε καί νά λέμε ὅτι οἱ μαῦροι θά μᾶς ὑπηρετοῦν! ὅτι δέν εἶναι ἄνθρωποι αυτοί· εἶναι κάτι κατώτερο από μᾶς, εἶναι τέλος πάντων ἀπό ἄλλο ζεῦγος ἀνθρώπων!

   Τί πράγματα εἶναι αὐτά;... Φοβερό, παιδιά! Λέει σαφῶς ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν ὁμιλία του στόν Ἄρειο Πάγο, στήν Αθήνα: «ἐποίησέ τε –ὁ Θεός– ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων» (Πράξ. 17, 26), καί δημιούργησε ἀπό ἕνα αἷμα ὅλα τά ἔθνη τῶν ἀνθρώπων, καί αὐτό τό ἕνα αἷμα εἶναι ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα. (Πολλοί ἄνθρωποι σήμερα νομίζουν πώς οἱ πρωτόπλαστοι δέν εἶναι παρά ἕνας συμβολισμός. Ερευνητές ὅμως τοῦ Στάτφορντ στην Καλιφόρνια, μέ ἐπικεφαλῆς τόν καθηγητή Γενετικῆς Carlos Bustamante, ἀνέλυσαν γενετικά τό γονιδίωμα τοῦ χρωμοσώματος Υ 69 ἀνδρῶν διαφορετικῶν πληθυσμῶν τῆς Γῆς, καταλήγοντας πώς ὅλοι οἱ σημερινοί ἄνδρες προέρχονται ἀπό ἕναν κοινό πρόγονο, τόν Υ-χρωμοσωμικό Αδάμ. Επίσης, ἡ ἀντίστοιχη ανάλυση δειγμάτων από γυναῖκες ἀπό τήν καθηγήτρια Γενετικῆς στό πανεπιστήμιο τῆς Χαβάης Rebecca L. Cann, αποκάλυψε πώς ὅλες οἱ σημερινές γυναῖκες προέρχονται από μια κοινή πρόγονο, τήν μιτοχονδριακή Εύα (Γεν. 3,20). Ἡ χρονολόγηση ἦταν ἕνα χτύπημα στήν ὑπόθεση τῆς πολλαπλῆς καταγωγῆς τοῦ σύγχρονου ανθρώπου καί μιά ὤθηση στην κυρίαρχη υπόθεση πώς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι προῆλθαν σχετικά πρόσφατα ἀπό ἕνα κοινό πρωταρχικό ζεῦγος ἀνθρώπων. (www.impantokratoros.gr/6171D26B.el.aspx)

   Καταλαβαίνετε λοιπόν τί σημαίνει ὅτι ἡ ἀναφορά ὅλων τῶν ἀνθρώπων εἶναι στον Αδάμ καί στήν Εὔα. Βέβαια, μπορεῖ νά ὑπάρχουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Ἄλλο ἂν ξέρουμε ή δεν ξέρουμε πως δημιουργήθηκαν τα χαρακτηριστικά αυτά, τό νά εἶναι ὁ ἕνας λευκός, ὁ ἄλλος μαῦρος ἤ κίτρινος, νά ἔχει τά μάτια του μικρά, νά τά ἔχει λοξά... (Ἀκόμη καί μεταξύ ατόμων μέ ἐμφανῶς διαφορετικά χαρακτηριστικά, τά ὁποῖα κατά παράδοση χρησιμοποιοῦνται γιά τήν κατηγοριοποίησή μας (χρῶμα δέρματος, ματιῶν κτλ), οἱ ὁμοιότητες εἶναι τεράστιες. Οἱ συγκριτικές μελέτες του DNA κατέδειξαν ὅτι τά χαρακτηριστικά αὐτά ἐλέγχονται από μικρό αριθμό γονιδίων τά ὁποῖα μεταλλάχθηκαν ὡς ἀνταπόκριση στις περιβαλλοντικές συνθῆκες. Ἔτσι, οἱ πληθυσμοί πού κατοικοῦν γύρω ἀπό τόν Ἰσημερινό ἀνέπτυξαν σκούρο χρώμα, ὥστε νά προστατεύονται από τήν αὐξημένη στις περιοχές αυτές υπεριώδη ακτινοβολία. Αντίθετα, αὐτοί πού κατοικοῦν γύρω ἀπό τούς πόλους ἀνέπτυξαν διάφανα λευκό δέρμα, προκειμένου να μποροῦν νά ἐκμεταλλευτούν τό λιγοστό φῶς γιά τήν παραγωγή βιταμίνης D. (Τό Βῆμα, Science, Ιωάννα Σουφλέρη, 24 Νοεμβρίου 2008) Τί σημασία ἔχει αὐτό; Δέν παύει να εἶναι ἄνθρωπος. Απόδειξη εἶναι ὅτι ἡ ἐπιμειξία τῶν φυλῶν δίνει πάλι ἀνθρώπους. Διότι, ἄν ἦταν κάτι διαφορετικό, δέν θά μπορούσαμε νά ἔχουμε επιμειξία αὐτῶν τῶν τριῶν φυλῶν. Ἄρα ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα εἶναι ἡ μοναδική πηγή τῆς ἀνθρωπότητος. Νά τό θυμόσαστε αὐτό καί νά τό ξέρετε. (Αναζητώντας τό ποσοστό του γενετικοῦ ὑλικοῦ μας πού εἶναι ὑπεύθυνο γιά τίς ὁμοιότητες μεταξύ μας, οἱ ἐπιστήμονες συνέκριναν τμήματα DNA ἀπό ἀνθρώπους διαφορετικῶν γεωγραφικῶν περιοχῶν. Ἡ σύγκριση κατέδειξε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖ ἕνα ἐξαιρετικά ὁμοιογενές εἶδος, ἀφοῦ δύο ὁποιοιδήποτε ἄνθρωποι, ἀνεξαρτήτου προελεύσεώς τους, εἶναι γενετικά ταυτόσημοι κατά 99,9%. Το υπόλοιπο 0,1% εἶναι αὐτό πού κάνει τόν καθέναν από ἐμᾶς ξεχωριστό. Οἱ παραπάνω διαπιστώσεις ἔγιναν ἀφορμή νά πανηγυρίσουν οἱ ἐπιστήμονες καί νά φωνάξουν δυνατά ὅτι ὅλοι εἴμαστε ἀδέλφια! Ειδικότερα τό σημείωμα τοῦ ἐκδότη στήν ἔγκριτη ἰατρική ἐπιθεώρηση New England Journal of Medicine ἔλεγε ὅτι ἡ λέξη "φυλή" στερεῖται βιολογικοῦ νοήματος, ἐνῶ ἀντίστοιχο ἄρθρο στήν ἐπιθεώρηση Nature Genetics τόνιζε ὅτι δέν ὑπάρχει βιολογική βάση γιά τήν ἔννοια τῆς "φυλῆς", καί ἕνα τρίτο, στήν ἐπιθεώρηση Science, συμπέραινε ὅτι ὁ μύθος τῶν μεγάλων γενετικῶν διαφορῶν μεταξύ τῶν "φυλῶν" ἀποκαθηλώνεται ὑπό τό βάρος τῶν γενετικῶν δεδομένων. Ἔτσι, ἄν πρέπει νά χρησιμοποιεῖ κανείς τόν ὅρο φυλή, μπορεῖ νά τό κάνει ἀναφερόμενος στη μία καί μοναδική ἀνθρώπινη φυλή. (ὅ.π.)

   Ἀλλὰ ἐφόσον ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὐα, ἀλλά καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, εἶναι ὁμοούσιοι, πρέπει όλοι να ἔχουν καί μια κοινή καρδιά. Τώρα, αυτή ή κοινή καρδιά δέν θά εἶναι μέ τήν ἔννοια της ουσίας, ἀλλά μέ τήν ἔννοια τήν ἠθική, τήν πνευματική. 

   Αὐτό μᾶς τό σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής Λουκάς στις πράξεις, λέγοντας: «τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάν των ἣν ἡ ψυχὴ καὶ ἡ καρδία μία» (Πράξ. 4, 32). Τί ωραίο πράγμα! 

   Στο πρώτο κήρυγμα εἶχαν πιστέψει τρεῖς χιλιάδες ἄνθρωποι. Στο δεύτερο κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου πίστεψαν δυό χιλιάδες ἄνθρωποι. Αμέσως ἔχουμε πέντε χιλιάδες πιστούς. (Βλ. Πράξ. 2, 41. 4, 4) Αὐτοί οἱ πέντε χιλιάδες ἄνθρωποι, κατά φύσιν καταγόμενοι ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα, εἶχαν τήν ἴδια ουσία, ἀλλά δέν εἶχαν τό ἴδιο φρόνημα, δέν εἶχαν τήν ἴδια καρδιά, δέν φρονοῦσαν ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλο τό ἴδιο πράγμα. Ἔρχεται ὅμως τώρα κάτι ἄλλο νά μπεῖ μέσα στη ζωή τους· ἡ παρουσία τοῦ Αγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ! καί τούς μεταμορφώνει, καί τούς κάνει τώρα νά ἔχουν καί τήν ἴδια καρδιά! «τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ ψυχὴ καὶ ἡ καρδία μία»! Τι ωραίο!...

   Δηλαδή, μ' ἄλλα λόγια, ἀπό τή φύση μας ἔχουμε τό ὁμοούσιον, ἀλλά ἀπό τήν προαίρεσή μας ἔχουμε τήν μία καρδιά. Καί σέ τοῦτο μᾶς βοηθᾶ ἡ δεύτερη πλάση μας καί ἡ δεύτερη πλάση μας εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, εἶναι τό Εὐαγγέλιο, πού μᾶς κάνει νά ἔχουμε ὅλοι τήν ἴδια καρδιά. (Ὡς δευτέρα πλάση ἡ ἐπιστολή Βαρνάβα ἐννοεῖ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ («ὁ Κύριος ... δευτέραν πλάσιν ἐπ᾿ ἐσχάτων ἐποίησεν», 6,13, pub Cerf, Paris 1971), ὁ δέ ἅγιος Δαμασκηνός ὁ Στουδίτης χαρακτηρίζει το Βάπτισμα («...τό Βάπτισμα εἶναι νοητόν να εἰποῦμεν, εἶναι δευτέρα πλάσις τοῦ ἀνθρώπου, ὅτι ὁσάν βαπτισθῇ ὁ ἄνθρωπος γίνεται αναμάρτητος, καθώς τόν ἔκαμεν ὁ Θεός ἐξ ἀρχῆς», Θησαυρός Δαμασκηνοῦ, Λόγος εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια, Λόγος Γ΄, ἔκδ. Μ. Σαλίβερος, Ἀθῆναι 1926, σ. 55)

   Αλλά σᾶς ρωτάω, παιδιά· ἔχουμε μήπως τό φαινόμενο δύο σύζυγοι να μαλώνουν; Ἄραγε νά εἶναι σπάνιο; Τί λέτε ἐσεῖς; Εἶναι σπάνιο φαινόμενο δύο σύζυγοι να μαλώνουν; 

   Δυστυχῶς δέν εἶναι σπάνιο· σπάνιο εἶναι τό ἀντίθετο. Γιατί να συμβαίνει αυτό; «Καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μία» (Γέν. 2, 24) θά πεῖ ὁ Ἀδάμ, ὅταν θά προφητεύσει γιά το μέλλον, γιά τό τί θά συμβεῖ μέ τόν γάμο. Απλούστατα, διατηροῦμε τό ὁμοούσιο, ἀλλά δέν διατηροῦμε τήν ἴδια καρδιά, τό ἴδιο φρόνημα, δηλαδή δέν ζοῦμε μέσα στό Εὐαγγέλιο, δέν ζοῦμε στόν Ἰησοῦ Χριστό. 

   Αλλά, αυτό το καινούργιο πλάσμα, αὐτή ἡ και νούργια ὕπαρξη, ἡ γυναίκα, τί θέση θά εἶχε ἔναντι τοῦ Αδάμ; Ποιά θέση θά εἶχε; 

   Αὐτό θά μᾶς τό ὑποδείξει ή πράξη τοῦ Θεοῦ· ἀπό ποιό μέρος τοῦ σώματος τοῦ Ἀδάμ πῆρε ὁ Θεός ὕλη --τη λέξη ύλη τή βάζω ἐντός εισαγωγικῶν– γιά να φτιάξει τή γυναίκα. Από ποῦ πῆρε ἀλήθεια; 

   Πῆρε ἀπό τήν πλευρά του Αδάμ. 

   Ἐάν ἔπαιρνε ἀπό τό κεφάλι του, αυτό θα σήμαινε ὅτι ἡ γυναίκα θά ἦταν αὐθεντία ἔναντι τοῦ ἀνδρός. 

   Ὅπως ἔλεγαν καί οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, ἀπό τό κεφάλι του Διός ξεπήδησε ἡ θεά τῆς σοφίας, ἡ Ἀθηνᾶ! Τοῦ ἔδωσε, ἔλεγαν, μιά τσεκουριά ὁ Ἥφαιστος τοῦ Δία –μαλώσανε... ποιός ξέρει;– καί τοῦ ἔσπασε τό κεφάλι! Οἱ θεοί μάλωναν τότε, φαίνεται, στη φαντασία ἐννοεῖται τῶν ἀνθρώπων –προσέξτε, δέν ὑπάρχουν θεοἱ τό λέω ειρωνικά αυτό, φυσικά– καί ὅπως τοῦ χτύπησε το κεφάλι μέ τό τσεκούρι, ἀπό ἐκεῖ πετάχτηκε ἡ Ἀθηνᾶ!... Από που βγῆκε ἡ Ἀθηνᾶ, δηλαδή ἡ σοφία; Από τό κεφάλι τοῦ Διός! 

   Ἄν λοιπόν ἡ ὕλη τῆς Εὔας –πάντα εντός εισαγωγικῶν ἡ λέξη ὕλη– ἦταν παρμένη από το κεφάλι του Αδάμ, τότε θά ἦταν ἐκείνη πού θά αὐθεντοῦσε στόν Αδάμ. 

   Ἐάν πάλι ὁ Θεός ἔπαιρνε από τα πόδια του Αδάμ, τότε θα λέγαμε ὅτι ἡ γυναίκα θά ἦταν ἡ δούλη τοῦ ἄνδρα. Ἄν ἔπαιρνε, ὅπως λένε κάποιοι ἑρμηνευτές, ἀπό μπροστά από τόν Ἀδάμ, τότε θά προηγεῖτο σε τιμή ἡ Εὔα. Ἄν ἔπαιρνε ἀπό τήν πλάτη τοῦ Ἀδάμ, δηλαδή ἀπό τό πίσω μέρος του, τότε θά ἦταν προπορευόμενος ὁ ἄνδρας. Ἀκοῦστε σοφία τοῦ Θεοῦ: πῆρε ἀπό τήν πλευρά, γιά νά δείξει τήν ἀδελφότητα καί τήν ἰσότητα ἀνάμεσα στόν ἄνδρα καί τή γυναίκα! («Δυνατὴν μὲν βοηθόν, οἵα πλευράν ἀσθενεστέραν δὲ τοῦ ὅλου, οἵα μέρος» (Ἄδηλος). «Βουλόμενος ὁ Θεὸς πλείονα τῷ ἀνδρὶ κατὰ φύσιν ἐνεῖναι τὴν περὶ τὴν γυναῖκα στοργὴν διαπλάττει ἐξ αὐτοῦ. Οὔτε ἔκ τινος μέρους τῶν ἔμπροσθεν, ἵνα μὴ δόξῃ πρὸς ἀντίστασιν αὐτῷ διαπλάττειν αὐτήν· οὔτ᾽ αὖ πάλιν ἐκ τῶν ὄπισθεν, ἵνα μὴ ἀτιμωτέρα λογίζοιτο, ἀλλὰ ἐκ τῆς πλευρᾶς τῆς μεταξύ πως ἐχούσης ... τὸ μέσον ἰσοτιμίας καὶ ὑποταγῆς» (Γεννάδιος). Ὁ δέ ἱερός Αὐγουστῖνος παράμοιον συμπέρασμα συνάγει βλέπων οὐχί ὁριζοντίως αλλά καθέτως. Οὔτε ἐκ τῶν ὀστῶν τῆς κεφαλῆς τοῦ ἀνδρός οὔτε ἐκ τῶν ὀστῶν τῶν ποδῶν ἔπλασε τήν γυναῖκα, ἵνα οὔτε ἄρχῃ οὔτε δούλη εἶναι τοῦ ἀνδρός. «Τί δήποτε ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Ἀδὰμ τὴν γυναῖκα διέπλασε; Ἵνα φυσικήν τινα φιλοστοργίαν αὐτοῖς περὶ ἀλλήλους ἐμφυσήσῃ.» (Θεοδώρητος). (Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, ἔκδ. Βασ. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 54.) 

   Ποῦ εἶναι ἐκεῖνοι που λένε ὅτι ἀνακάλυψαν, μέ τόν ουμανισμό, τόν ἀνθρωπισμό, τήν ισότητα τῶν δύο φύλων;... Ποῦ εἶναι;... 

   Ἀπό τήν πρώτη σελίδα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, παιδιά, ἀπό τήν πρώτη κιόλας σελίδα ἔχουμε τή διακήρυξη ὅτι ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἔχουν ἀνάμεσά τους τήν ἀδελφότητα καί τήν ισότητα! 

   Καί μάλιστα ἐδῶ ἔχουμε κάτι πολύ παραπάνω από ἐκεῖνο πού λένε οἱ ουμανιστές, οἱ ἀνθρωπιστές. Αὐτοί δέν ὑποψιάζονται κἂν –ἀφοῦ δέν ἔχουν τό βιβλίο τῆς Γενέσεως νά δοῦν– ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ὁμοούσιοι. Αλλά φτιάχνουν θεωρίες καί λένε ὅτι ἀπό ἄλλο ζεῦγος κατάγεται ὁ ἕνας καί ἀπό ἄλλο κατάγεται ὁ ἄλλος! 

   Πόσο ὑστερεῖ ὁ ἀνθρωπισμός. Καί μετά τί λέει; ὅτι τά ἀνακαλύπτει ὅλα ἐκεῖνος!... Νά, ἡ Ἁγία Γραφή. Βλέπετε πῶς μᾶς τά ἀποκαλύπτει αὐτά ἡ Ἁγία Γραφή; Καί ὅμως κάποιοι εἶναι ἕτοιμοι να χτυπήσουν τόν Χριστιανισμό καί νά ποῦν ὅτι στρέφεται εναντίον της γυναίκας! Αλήθεια, στρέφεται ἐναντίον τῆς γυναίκας....  Μόνο ἐκεῖνος πού δέν διάβασε Αγία Γραφή μπορεί να το λέει αυτό. Ακόμη καί στόν ἀρχαῖο κόσμο, στην Παλαιά Διαθήκη –δέν μιλῶ γιά τήν Καινή– βλέπουμε την γυναίκα, μέσα στόν λαό τοῦ Θεοῦ, τόν Ἰσραήλ, νά ἔχει μία πλεονεκτική θέση. (Παρ' ὅλο πού στήν Παλαιά Διαθήκη δέν ἀποδόθηκε στη γυναίκα ἡ πλήρης ισοτιμία πρός τόν ἄνδρα πού τῆς δόθηκε ἐξαρχῆς ἀπό τόν Θεό, ἐμφανίστηκαν γυναῖκες πού εἶχαν ἐξέχουσα θέση μέσα στο κοινωνικό και θρησκευτικό πεδίο, ἀποδεικνύοντας περίτρανα ὅτι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ δέν κάνει διακρίσεις σέ ἄνδρες καί γυναῖκες. Χαρακτηριστικές εἶναι οἱ περιπτώσεις προφητίδων ἀλλά καί κριτῶν γυναικῶν, ὅπως ἡ Μαριάμ, ἡ Δεββώρα, ἡ Ὀλδά καί ἡ Ἰαήλ. Ἐπίσης, ὅλοι θυμούνται τήν σπουδαία θέση πού εἶχαν ἤ ἀπέκτησαν στήν κοινωνία τοῦ Ἰσραήλ γυναῖκες, ὅπως ἡ Σάρρα, ή Ρεβέκκα, ή Ραχήλ, ή Δεββώρα, ή Ρούθ, ἡ Ἐσθήρ καί πολλές άλλες. Ὁ Θεός, μέσω τῶν γυναικῶν αὐτῶν, ἔδειξε αυτό πού θά ἔλεγε αἰῶνες ἀργότερα, διά τοῦ ἀποστόλου Του, ὅτι γιά τόν ἴδιο «οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ Ἀβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ' ἐπαγγελίαν κληρονόμοι» (Γαλ. 3, 28)

   Ἀλλά καί κάτι ἀκόμη. Ὅλη αὐτή ἡ μυστηριώδης διαδικασία τῆς δημιουργίας τῆς γυναίκας ἀπό τόν ἄνδρα ἔχει κάτι τό μεγαλειώδες, παιδιά· ἀλλά ταυτόχρονα ἀποτελεῖ μιά ἀσυγκρίτως μυστηριωδέστερη καί μεγαλειωδέστερη πραγματικότητα, πού θά τήν ἐργαζόταν αργότερα ὁ Θεός. Ποιά εἶναι αὐτή; ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ Του, ἡ σταυρική θυσία Του καί ἡ δημιουργία τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν πλευρά Του! 

   Δηλαδή, τό ὅτι βγῆκε ἡ γυναίκα, ἡ Εὔα, ἀπό τόν Αδάμ ἦταν ἕνα προανάκρουσμα καί μία εἰκόνα αὐτοῦ πού θά ἐπαναλάμβανε στο μέλλον ὁ Θεός στο πρωτότυπο πλέον. Τί ἀκριβῶς; Στο σχέδιο τοῦ Θεοῦ, παιδιά, ἦταν να βγει από την πλευρά του αναθρωπήσαντος Υἱοῦ Του ἡ καινούργια Εὔα· ποιά; ἡ Ἐκκλησία! 

   Ἀκοῦστε πῶς τό λέει αυτό ὁ ἅγιος Ανδρέας Καισαρείας: «Ὅτε γὰρ ὡς ἀμνὸς ἐσφαγιάσθη ὁ Χριστός, τότε αὐτὴν –τήν Ἐκκλησία- τῷ οἰκείῳ αἵματι ἐνυμφεύσατο». Ὅταν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὡς ἀμνός, «ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» ('Iωάν. 1, 29), σφαγιάσθηκε, σταυρώθηκε, τότε μέ τό δικό του τό αἷμα νυμφεύθηκε αυτήν, τήν Ἐκκλησία. 

   Πῶς τήν νυμφεύθηκε; Ἀκοῦστε: 

   »Ὥσπερ γὰρ τοῦ Ἀδὰμ καθεύδοντος διεπλάσθη ἡ γυνὴ τῇ τῆς πλευρᾶς ἀφαιρέσει, οὕτω καὶ τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως διὰ θανάτου ὑπνώσαντι, τῇ ἐκχύσει τοῦ ἐκ τῆς πλευρᾶς αἵματος ἡ Ἐκκλησία συστᾶσα τῷ τυθέντι δι᾽ ἡμᾶς ἥρμοσται.» (Ἑρμηνεία εἰς τὴν Ἀποκάλυψιν, PG 106, 429)

   Δηλαδή, ὅπως ἔπεσε σέ ὕπνο ὁ Ἀδάμ, κι ἀπό ἐκεῖ ἔβγαλε ὁ Θεός τήν Εὔα, κατά παρόμοιο τρόπο ὁ Χριστός ἔπεσε σε ὕπνο. Ποιός εἶναι αὐτός ὁ ὕπνος Του; Ὁ θάνατός Του ἐπάνω στον σταυρό. Λογχίστηκε, καί ἀπό τήν πλευρά Του ξεπήδησε ἡ νύμφη Του Ἐκκλησία! Αίμα καί ὕδωρ τό Βάπτισμα καί ἡ θεία Εὐχαριστία, αὐτά τά δύο μυστήρια που συνιστοῦν τό σῶμα Του, συνιστοῦν τήν ὕπαρξη τή δική Του, τό σῶμα Του, τήν Ἐκκλησία! Ἀπό ἐκεῖ ξεπήδησε ἡ Ἐκκλησία ἀπό τήν πλευρά τοῦ ὑπνώττοντος, τοῦ κοιμωμένου ἐπάνω στον σταυρό Χριστοῦ. Εἶναι μεγαλειώδες! 

   Καί λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: σᾶς βεβαιώνω ὅτι αὐτό εἶναι τό μέγα μυστήριον, (Ἐφεσ. 5, 32) τό ὅτι ἡ νύμφη Εκκλησία βγαίνει ἀπό τήν πλευρά τοῦ Χριστοῦ. Τό ἄλλο μυστήριο, ἡ δημιουργία τῆς Εὔας ἀπό τόν Ἀδάμ, εἶναι εἰκόνα τούτου τοῦ μεγάλου μυστηρίου. Εἰκόνα εἶναι. Αλλά πρέπει αὐτή ἡ εἰκόνα νά διατηρεῖται παντοῦ καί πάντα, προπαντός μέσα στόν γάμο. 

   Ακούστε το καλά αυτό, παιδιά. Μέσα στόν γάμο νά ἔχουν εἰρήνη καί ἀγάπη οἱ σύζυγοι, νά ἀναγνωρίζει ὁ ἕνας στόν ἄλλο τή σχέση πού ἔχουν ἀνάμεσά τους, γιά νά φανερώνουν ανά πᾶσα στιγμή τό μεγάλο μυστή ριο Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας μέσα στήν Ἱστορία, μέσα στόν χρόνο. Γι' αὐτό ἡ μοιχεία εἶναι βαρύ ἁμάρτημα, γιατί προσβάλλει πρῶτα αὐτό τό μυστήριο, τό μυστήριο Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας, καί κατά δεύτερο λόγο προσβάλλει τό μυστήριο του γάμου τῶν δύο ἀνθρώπων. 

   Πολύ μεγάλα πράγματα αυτά! Ἄν κάποτε μπορέσουμε νά τά συνειδητοποιήσουμε, νά τά καταλάβουμε, τότε, παιδιά, ὅπως σᾶς εἶπα καί προηγουμένως, ἡ στάση μας σ' ὅλα αὐτά θά ἦταν πολύ διαφορετική. Γι' αυτό ἔρχεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ νά μᾶς βοηθήσει σέ ὅλα αὐτά, γιά νά μπορέσουμε να τοποθετηθοῦμε σωστά, να πάρουμε ὀρθή στάση. 

   Καί τώρα, τελειώνοντας τό σημερινό μας μάθημα καί ἐπανερχόμενοι, πρῶτα ὁ Θεός, στις 8 Ιανουαρίου, θά ἤθελα, στά πολύ λίγα λεπτά πού ἔχουμε, νά σᾶς ἔλεγα ότι καί μέ τό σημερινό μάθημά μας, ὅπως καί μέ τα προηγούμενα μαθήματά μας, εἴχαμε τήν εὐκαιρία, τήν ἀφορμή, νά βαθύνουμε περισσότερο μέσα στο μυστήριο αὐτό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, στό πῶς δηλαδή έργάζεται ὁ Θεός ὅλα αὐτά μέσα στη Ἱστορία, για να μᾶς δείξει τήν ἀγάπη Του. 

   Θά μποροῦσε ὁ Θεός νά μᾶς δημιουργήσει ὅπως ἀκριβῶς ἕνας τεχνίτης φτιάχνει τά πιόνια ενός σκακιοῦ. Δέν τό κάνει αὐτό ὅμως, γιατί θέλει να δείξει και τή σοφία Του, μά καί τήν ἀγάπη Του, προπαντός τήν ἀγάπη Του στα πλάσματα πού δημιουργεί. Γι' αυτό, μᾶς ἔκανε μέν ὁμοούσιους ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, μᾶς ἀναπλάθει μέ τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του γιά νά άποτελοῦμε ἐμεῖς τήν Ἐκκλησία, τό σῶμα Του, αλλά μᾶς λέει κάτι... 

   Στέκεται μπροστά μας με σεβασμό σάν σε πρόσωπα, ἄν καί εἶναι ὁ Δημιουργός μας. Στέκεται μπροστά στά πρόσωπα τῶν δημιουργημάτων Του, δείχνοντας ἔτσι τόν σεβασμό πού ἔχει στήν ἐλευθερία πού μᾶς ἔδωσε! Τί καταπληκτικό!... Καί τί μᾶς λέει; Ακούστε τι μᾶς λέει, παιδιά, ὁ Θεός: «δός μοι, υἱέ, σὴν καρδίαν» (Παρ. Σολ. 23, 26), δῶσ' μου, παιδί μου, τήν καρδιά σου! 

   Θά μποροῦσε νά πεῖ ὁ ἄνθρωπος: Καί δέν ἔχεις τή δυνατότητα Ἐσύ νά τήν πάρεις τήν καρδιά μου;... Ἡ καρδιά ἐδῶ εἶναι ἡ ἕδρα τῆς προσωπικότητος, εἶναι ἡ ἐλευθερία. 

   Κι ὅμως, ἐνῶ ὁ Θεός ἔχει ὅλη τή δύναμη ὄχι μόνο νά μᾶς τήν πάρει τήν καρδιά, αλλά καί νά μᾶς συντρίψει... δέν τό κάνει αυτό. Καί ἔρχεται σάν ἐπαίτης, ἔξω ἀπό τήν καρδιά μας, καί μᾶς λέει: «δός μοι, υἱέ, σην καρδίαν», δώσ' μου, παιδί μου, τήν καρδιά σου!... 

   Ἂν τόν ρωτήσουμε, Καί τί θά τήν κάνεις, Κύριε, την καρδιά μου, ἅμα σοῦ τή δώσω; θά μᾶς ἀπαντοῦσε: Νὰ σοῦ πῶ τί θά τήν κάνω φάτνη για να γεννηθῶ. Ἐκεῖ μέσα θέλω να γεννηθῶ, μέσα στην καρδιά σου. Ὅπως κάποτε γεννήθηκα, μιά φορά, ὅταν πῆρα τήν ἀνθρώπινη φύση μέσα σε μία φάτνη ἀλόγων. Καί ἡ καρδιά σου εἶναι ἕνας χῶρος ἀλογίας, ( Ὁ ί. Χρυσόστομος παρομοιάζει τά πάθη μέ ἐκδηλώσεις ἄλογων ζώων! Καί μάλιστα λέει ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού διακρίνεται ἀπό τέτοιες ἐκδηλώσεις τῆς ἐκείνων ἀλογίας γέγονεν αλογώτερος» (PG 51,44. 57,49. 63,692). Τό ἴδιο λέει καί ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής: «Τὸ ἐν δαίμοσι κακὸν ταῦτα εἶναί φησιν ὁ μακάριος Διονύσιος, θυμὸν ἄλογον, ἄνουν ἐπιθυμίαν, φαντασίαν προπετῆ. Αλογία δὲ καὶ ἄνοια καὶ προπέτεια ἐπὶ τῶν λογικῶν στερήσεις εἰσὶ λόγου καὶ νοῦ καὶ περισκέψεως.» (Περὶ ἀγάπης τρίτη έκατοντάς, ε΄, PG 90,1017D. Βλ. Πρὸς Θαλάσσιον, PG 90,253CD) παθῶν δηλαδή, βρωμιάς. Καί θέλω νά ἔρθω να γεννηθῶ μέσα σ' αυττήν τήν καρδιά, γιά νά τήν κάνω κατοικητήριό μου. Αὐτό δέν θά τό ἤθελες;... 

   Ποιός από μᾶς, παιδιά, μπροστά σ' αὐτό τό προσκλητήριο τοῦ Χριστοῦ, πού μᾶς κάνει γιά νά κατοικήσει μέσα μας, θά τοῦ ἔλεγε ὄχι, δέν σοῦ δίνω τήν καρδιά μου; Μόνο ὁ ἀνόητος ἄνθρωπος θά τό ἔκανε αὐτό. 

   Γι' αὐτό, ἂς βαθύνουμε στο μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως, ἂς βαθύνουμε στο μυστήριο τοῦ Θεανθρώπου, πῶς ἔρχεται ὁ Θεός κοντά στόν ἄνθρωπο και παίρνει τήν οὐσία του καί γίνεται ὅμοιος μ' ἐμᾶς, μᾶς συναναστέφεται, καί ζητᾶ τήν αἰώνια κοινωνία Του μαζί μας καί τήν αἰώνια μετοχή Του, λέγοντάς μας τόσο τρυφερό: «δός μοι, υἱέ, σὴν καρδίαν»!

   Ἄς εἴμαστε ἕτοιμοι νά Τοῦ δώσουμε, μέ ὅλη μας τήν καρδιά, τήν καρδιά μας! 

   Χρόνια πολλά! Καλές γιορτές! 

   Κυριακή, 18 Δεκεμβρίου 1983


36η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

19 Οκτωβρίου 2024

Ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας (Α΄)

†.Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεός· οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν» (Γέν. 2, 18). Καί εἶπε ὁ Κύριος ὁ Θεός: Δέν εἶναι καλό πράγμα νά εἶναι ὁ ἄνθρωπος μόνος του· πρέπει να δημιουργήσουμε καί κάποιον ὅμοιο μέ ἐκεῖνον, πού νά εἶναι βοηθός του.

   Βεβαίως, γιά τή δημιουργία τῆς γυναίκας ἤδη μιλήσαμε, παιδιά, ὅταν πιο μπροστά τό ἱερό κείμενο μᾶς ἔλεγε ὅτι ὁ Θεός «ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς» (Γέν. 1, 27). Αὐτό, ἄν θυμόσαστε, τό ἀναλύσαμε πέρυσι, στα περσινα μας μαθήματα. (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 150, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2018, σ. 69 κ.ε.) Ἐδῶ, ὅπως τό καταγράφει ἡ Ἁγία Γραφή, δέν πρόκειται βεβαίως νά μᾶς ξαναπεῖ γιά τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά ἔρχεται νά μᾶς περιγράψει μέ λεπτομερή τρόπο την δημιουργία τῆς γυναίκας, καί ἀκριβῶς αὐτό εἶναι τό ἐνδιαφέρον.

   Δηλαδή λέει ἐκεῖ ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνδρα καί τή γυναίκα· ἔκανε τόν ἄνθρωπο, ἄνδρα καί γυναίκα. Αυτό σημαίνει ὅτι καί ἡ γυναίκα καί ὁ ἄνδρας εἶναι ἄνθρωποι. Πῶς ἔγινε ὅμως ἡ γυναίκα, αὐτό δέν μᾶς τό εἶχε περιγράψει· μᾶς εἶπε μόνο γιά τόν Ἀδάμ, ὅτι ὁ Θεός πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ. Θυμόσαστε πού εἴχαμε πεῖ πέρυσι ὅτι ἡ σωματική κατασκευή τοῦ Ἀδάμ δέν ἀποτελεῖται παρά από υλικά που συναντοῦμε μέσα στη δημιουργία. (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 21ο, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2018, σ. 230 κ.ε.) Αλλά καί ἡ ψυχή του εἶναι ἀποτέλεσμα ίδιαίτερης δημιουργικῆς πράξεως, κτίσμα ὅμως· ὁ Θεός «ἐνεφύσησε» καί ἔκανε τόν πρῶτο ἄνθρωπο.  (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μαθήματα 23ο και 240)

   Ἡ Εὔα ὅμως πῶς ἔγινε, ἀφοῦ δημιουργήθηκε ἐκ τῶν ὑστέρων; Αὐτό, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, ἔρχεται τώρα νά μᾶς τό περιγράψει ἡ Ἁγία Γραφή.

   Πάντως, ὅταν λέει ἐδῶ εἶπε ὁ Θεός· δέν εἶναι καλό νά εἶναι ὁ ἄνθρωπος μόνος του· ἄς δημιουργήσουμε σ' αυτόν βοηθό, πού νά εἶναι ὅμοιος μέ τόν Ἀδάμ, δείχνει ὅτι πάλι ὁ Θεός ἀποφασίζει γιά τήν γυναίκα, ὅπως ἀκριβῶς εἶχε ἀποφασίσει καί γιά τόν Αδάμ. Μέ ἄλλα λόγια, βλέπουμε ὅτι λέει κι ἐδῶ τό «ποιήσωμεν». Ὅπως τό εἶπε γιά τόν ἄνδρα, τό λέει τώρα καί γιά τήν γυναίκα «ποιήσωμεν»!

   Ἐξηγούσαμε πέρυσι ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶναι δημιούργημα καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος. Αλλά ἐδῶ τώρα τί λέει; ὅτι καί ἡ γυναίκα εἶναι δημιούργημα καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος.

   Βεβαίως, ὅταν ὁ Θεός δημιουργεῖ, δέν δημιουργεῖ μόνο ὁ Πατήρ ἤ μόνο ὁ Υἱός ἤ μόνο τό Πνεῦμα τό Ἅγιο· καί τά τρία πρόσωπα δημιουργοῦν, ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι μία ουσία, εἶναι ἕνας. Ἔτσι, χρησιμοποιεῖ τό ρημα «ποιήσωμεν», σε πληθυντικό αριθμό, τόσο διότι θέλει να δείξει καί νά παρουσιάσει τό τριαδικόν τῆς Θεότητος, τό ὁποῖο θά κατανοηθεῖ καί θά ἀποκαλυφθεῖ στην Καινή Διαθήκη, ὅσο καί διότι θέλει να δείξει τήν τιμητική κατασκευή τῆς γυναίκας, πού εἶναι ἴσης ἀξίας μέ τήν τιμητική κατασκευή τοῦ ἄνδρα. (Τήν πατερική τριαδολογική ἑρμηνεία τοῦ «ποιήσωμεν» συναντοῦμε σέ ἕνα πλῆθος πατερικῶν ὑπομνημάτων. Βλ. Μ. Βασιλείου, Περὶ τῆς ἀνθρώπου κατασκευῆς, Α΄, PG 30, 13Β: «Νῦν μέντοι ποιήσωμεν, ἵνα γνωρίσῃς Πατέρα, Υἱὸν καὶ Ἅγιον Πνεῦμα», καί στο Εἰς τὴν Ἑξαήμερον, ὁμιλ. Θ', PG 29, 205ABC. Θεοδωρήτου, Εἰς τὰ ἄπορα τῆς Θείας Γραφῆς κατ' ἐκλογήν, PG 80, 101: «Ὀλιγάκις δὲ πληθυντικῶς τὴν διάλεξιν σχηματίζει, τῶν τῆς Τριάδος προσώπων ἐμφαίνοντο τὸν ἀριθμόν». Αγ. Γρηγορίου Νύσσης, Εἰς τῆς Γραφῆς ῥήματα ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ' εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν, Α', PG 44, 260BC: «Οὐκ εἶπεν "ποίησον", ἀλλὰ "ποιήσωμεν ἄνθρωπον", ἵνα νοήσῃς τὴν δεσποτείαν, ἵνα μὴ τὸν Πατέρα ἐπιγινώσκων, τὸν Υἱὸν ἀγνοῇς, ἵνα εἰδῇς ὅτι Πατὴρ ἐποίησε δι᾿ Υἱοῦ καὶ Υἱὸς ἐκτίσατο πατρώω θελήματι». Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλ. Η', PG 53, 93, και στο PG 53, 71: «Οὐδὲ γὰρ προστακτικῶς εἶπε ποίησον, ὡς ὑποδεστέρῳ ἢ ὡς ἐλάττονι κατὰ τὴν οὐσίαν, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς ἰσοτιμίας ποιήσωμεν». Αγ. Θεοφίλου Αντιοχείας, Πρὸς Αὐτόλυκον, 2, PG 6, 1081: «Οὐκ ἄλλῳ δέ τινι εἴρηκε ποιήσωμεν, ἀλλὰ τῷ ἑαυτοῦ Λόγῳ καὶ τῇ ἑαυτοῦ Σοφία». Θεοδωρήτου Κύρου, Εἰς τὰ άπορα τῆς Θείας Γραφῆς κατ' ἐκλογήν, PG 80, 101C. Βασιλείου Σελευκείας, Εἰς τὸν Ἀδάμ, Λόγος Β', PG 85, 44C. Μ. Αθανασίου, Λόγος κατὰ Ἑλλήνων, 46, PG 25, 93. κ.ά.)

   Γι' αὐτό, λέει ἐδῶ ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «ἵνα μάθῃ ὁ Ἀδὰμ ὅτι ὁμότιμον αὐτῷ τὸ ζῷον μέλλει εἶναι τὸ διαπλαττόμενον». Ἐδῶ ζῶον εἶναι ἡ γυναίκα· ζῶον μέ τήν ἔννοια ζωντανό ὄν, ὅτι ἔχει ζωή· ὄχι ὅτι εἶναι ζῶο, κτήνος. Νά μάθει ὁ Ἀδάμ δηλαδή ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι ὁμότιμη μέ τόν ἴδιο· εἶναι τῆς ἴδιας τιμῆς, τῆς ἴδιας ἀξίας. «Διὰ τοῦτο καθάπερ ἐπ' αὐτοῦ ἔλεγε, Ποιήσωμεν, οὕτω καὶ νῦν φησι, Ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία ιδ', PG 53, 116, 11-15). Ὅπως τότε ἔλεγε να κάνουμε, ἔτσι καί τώρα λέει νά κάνουμε, καί στόν Ἀδάμ καί στήν Εὔα.

   Τί λέει ἐδῶ ὁ Θεός; Ὁ Θεός λέει ὅτι δέν εἶναι καλό ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι μόνος. Τί σημαίνει αυτό;

   Ἐδῶ θά ἤθελα νά προσέξετε.

   Ἐδῶ ὑπῆρχε ἡ ἀνάγκη στόν ἄνθρωπο, στόν Ἀδάμ, νά ἔχει μία ὁμοειδή κοινωνία· δηλαδή ὁ ἄνθρωπος να ἔχει μία κοινωνία μέ κάποιον ἄλλον ἄνθρωπο. Βέβαια, ὁ Ἀδάμ εἶχε μία κοινωνία μέ τόν Θεό· άλλά αὐτή ἡ κοινωνία ἦταν ἄλλης διαστάσεως. Φυσικά ὁ ἄνθρωπος, γενικά, θά ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό, ὅπως καί ὁ Θεός μέ τόν ἄνθρωπο. Αὐτό ὅμως φαίνεται ὅτι δέν εἶναι ἐπαρκές γιά τόν ἄνθρωπο. Βεβαίως, τα τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἔχουν κοινωνία μεταξύ τους. Αλλά, ἐάν ἔχει κοινωνία ὁ Πατήρ μέ τόν Υἱό, καί ὁ Υἱός μέ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τά πρόσωπα αὐτά εἶναι ὁμότιμα· εἶναι Θεός ὁ Πατήρ, Θεός καί ὁ Υἱός, Θεός καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Ἡ κοινωνία τους λοιπόν εἶναι κοινωνία ὁμοειδής καί ὁμότιμος, επειδή καί τά τρία πρόσωπα εἶναι Θεότητα. (Βλ. μεγ. Βασιλείου, Επιστολή 38,4, PG 32, 332D-333A: «Οὐ γὰρ ἐστιν ἐπινοῆσαι τομὴν ἢ διαίρεσιν κατ᾽ οὐδένα τρόπον, ὡς ἢ Υἱὸν χωρὶς Πατρὸς νοηθῆναι, ἢ τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ διαζευχθῆναι· αλλά τις ἄρρητος καί ἀκατανόητος ἐν τούτοις καταλαμβάνεται καί ἡ κοινωνία καί ἡ διάκρισις»)

   Θα μπορούσαμε λοιπόν νά ποῦμε ὅτι ὁ Ἀδάμ δέν θά εἶχε καί πάρα πολλή ἄνεση στην κοινωνία του μέ τον Θεό –ὅσο καί ἄν μοιάζει αυτό περίεργο– ὅση θά είχε στην κοινωνία του μέ ἕναν ἄνθρωπο. Ἦταν ἀνάγκη λοιπόν να έχει μία κοινωνία καί μέ ἕναν ἄνθρωπο. Μ' αὐτή τήν ἔννοια ὁ Θεός εἶπε ὅτι δέν εἶναι καλό ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι μόνος του,

   Αυτό δείχνει ὅτι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά εἶναι μόνο ἕνας ἄνθρωπος μέ τόν Θεό, ἀλλά ἐκεῖ θά εἶναι πολλοί άνθρωποι, θά εἶναι ὅλοι οἱ Ἅγιοι.

   Υπάρχει μια λαϊκή παροιμία που λέει: Μόνος σου; οὔτε στον Παράδεισο!... Δηλαδή, ὁ Παράδεισος δὲν εἶναι Παράδεισος ὅταν εἶσαι μόνος σου, ἐνῶ ἦ κοινωνία τῶν ἀνθρώπων εἶναι κάτι πού κάνει καί τόν τόπο ακόμη Παράδεισο.

   Σημειώστε ὅτι στην Κόλαση δέν θά ὑπάρχει κοινωνία. Δηλαδή οἱ κολασμένοι στην Κόλαση δέν θά ἔχουν κοινωνία μεταξύ τους. Καί λέω δέν θά ἔχουν διότι ἀκόμη ἡ Κόλαση δέν ἐνεργεῖται, ἀφοῦ δέν ἔχει πάει κανείς ἀκόμη στήν Κόλαση. Καί στόν Ἅδη, ἄν θέλετε, δέν ὑπάρχει κοινωνία μεταξύ τῶν ψυχῶν. Ὅσες ψυχές εἶναι ἐκεῖ δέν δέχονται τή χάρη τοῦ Θεοῦ, τό φῶς τοῦ Θεοῦ, τή δόξα τοῦ Θεοῦ.

   Εἶναι φοβερό πράγμα, παιδιά, ἡ ἀπουσία αὐτῆς τῆς κοινωνίας! Αλλά στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ θά ὑπάρχει ἡ κοινωνία τῶν Ἁγίων μεταξύ τους, ἀλλά καί μέ τόν Θεό. Αὐτό ἔχει πάρα πολλή σημασία. Θά ὑπάρχει δηλαδή μιά κοινωνία οριζόντια και κάθετη. Ὅπως ἀκριβῶς καί μέσα στήν Ἐκκλησία, ἔχουμε μία κοινωνία οριζόντια και κάθετη.

   Ποιά εἶναι ἡ ὁριζόντια; Εἶναι ἡ κοινωνία μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Καί ποιά εἶναι ἡ κάθετη; Εἶναι ἡ κοινωνία μέ τόν Θεό. Ποτέ δέν μπορεῖ νά πεῖ ὁ ἄνθρωπος ἐγώ θέλω νά ἔχω κοινωνία μόνο μέ τόν Θεό, καί δέν μ' ἐνδιαφέρει τί κάνουν οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι. Αὐτό εἶναι ἔξω ἀπό τήν πραγματικότητα πού λέγεται Ἐκκλησία· διότι ἡ σωτηρία εἶναι μέσα στήν Ἐκκλησία. Καί ἀνάμεσα σέ ὅλα τά ἄλλα στοιχεία που συνιστούν τη σωτηρία μας μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι καί αὐτό τό στοιχεῖο, ὅτι δέν μπορεῖς νά σωθεῖς μόνος σου· πρέπει να σωθεῖς μαζί μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, καί δέν μπορεῖς νά μήν ἔχεις κοινωνία μαζί τους. (Γιά τόν ἀνθρωποκεντρισμό πού ἐπικρατεῖ στόν Παπισμό και τήν ἀτομοκρατία στον Προτεσταντισμό, σέ ἀντιδιαστολή πρός τήν Ὀρθοδοξία, βλ. ἁγ. Νεκταρίου Πενταπόλεως, Αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, ἐκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1972, σ. 73)

   Θυμηθεῖτε ἀκόμη καί ἐκείνη τήν ἐρώτηση πού ἔκανε ὁ νομικός στόν Κύριο γιά τό ποιές εἶναι οἱ μεγάλες ἐντολές. Ὁ Κύριος τί εἶπε; «ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου... καὶ τὸν πλησίον σου» (Ματθ. 22, 34-40. Λουκᾶ 10, 26). Γιατί δέν εἶπε μόνα «ἀγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου» καί νά παραλείψει «καὶ τὸν πλησίον σου»; Διότι εἶναι δύο ἐντολές πού εἶναι σπουδαῖες· δέν μπορεῖ νά σταθεῖ ἡ μιά χωρίς τήν ἄλλη.

   Ὥστε λοιπόν, ὅταν ἐδῶ λέει ὁ Θεός ὅτι δέν εἶναι καλό πράγμα ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι μόνος, σημαίνει ὅτι ἔπρεπε νά ὑπάρξει κοινωνία ὁμοειδής στον Αδάμ.

   Ἔτσι, οἱ ἄνθρωποι πιά –ἡ πρώτη κοινωνία, ὁ Αδάμ καί ἡ Εὔα, καί τά παιδιά τους αργότερα, αλλά και οἱ ἀπόγονοί τους– μαζί μέ τόν Θεό συνιστοῦν τήν Ἐκκλησία, συνιστοῦν τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γι' αυτό στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως γράφει: «ἰδοὺ ἡ σκηνὴ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων, καὶ σκηνώσει μετ' αὐτῶν, καὶ αὐτοὶ λαὸς αὐτοῦ ἔσονται, καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς μετ' αὐτῶν ἔσται» (Αποκ. 21, 3). Νά, ἡ σκηνή τοῦ Θεοῦ μαζί μέ τούς ἀνθρώπους, καί θά κατοικήσει μαζί μέ αυτούς, καί αὐτοί θα είναι λαός Του, καί ὁ ἴδιος ὁ Θεός θά είναι μαζί τους.

   Ὥστε βλέπουμε ἐδῶ, παιδιά, πολύ καθαρά ὅτι αὐτή ἡ κοινωνία ἦταν ἀναγκαιότατη.

   Και λέει στη συνέχεια: «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν» (Γέν. 2, 18). Ἄς δημιουργήσουμε για χάρη του βοηθό ὅμοιο μ' αὐτόν. Ἐδῶ, σ' αυτήν τή φρασούλα, μᾶς ἀναφέρει τά γνωρίσματα αὐτοῦ τοῦ νέου ὄντος, δηλαδή τῆς γυναίκας. (Πρῶτος σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ ἀλληλοβοήθεια τῶν συζύγων γιά τή θέωση· εἶναι ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ Θεός γιά τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα, «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν». Αὐτό τό «κατ' αὐτόν» σημαίνει νά εἶναι ὅμοιος μέ τόν Ἀδάμ, δηλαδή ἄνθρωπος αναμφισβήτητα θά μποροῦσε νά κάνει καί ἕνα ζῶο πού νά ἐξυπηρετεῖ τόν Ἀδάμ Αλλά λέει νά τόν κάνουμε νά εἶναι βοηθός. Σε τί; Στό να σωθοῦν καί νά θεωθοῦν. (π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Το μυστήριο τοῦ Γάμου, Ὁμιλία 4η, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον 2011, σ. 133.) Βλ. Α' Κορ. 7, 14, καί ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς Γένεσιν, Ὁμιλ. 15, PG 53, 122. Πρβλ. Παναγ. Τρεμπέλα, Δογματική Γ΄, ἔκδ. Ὁ Σωτήρ, Ἀθῆναι 1981, σ. 324)

   Τί σημαίνει το «κατ' αὐτόν»;

   Σημαίνει ὅτι ἡ κατασκευή τῆς γυναίκας θά εἶναι σύμφωνα μέ τήν κατασκευή του Αδάμ δηλαδή θά εἶναι καί ἡ γυναίκα πλήρης και τέλειος ἄνθρωπος. Δέν θά ὑστερεῖ ἡ γυναίκα, ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἔναντι τοῦ Ἀδάμ. Σέ τίποτα δέν θά ὑστερεῖ. Πλήρης καί τέλειος ἄνθρωπος θά εἶναι ἡ γυναίκα, αὐτό τό ὂν πού θά ἔκανε δίπλα στον Αδάμ. Καί μάλιστα θά εἶναι «κατ' αὐτόν», δηλαδή ἀπολύτως ὅμοια ὄντα. Απολύτως! Ὁ ἄνδρας ἄνθρωπος, ἡ γυναίκα ἄνθρωπος. (Ἡ ἀπόλυτη ισοτιμία ανδρός καί γυναικός πῆρε σάρκα και ὀστᾶ μόνο στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, βασισμένη στα λόγια του ἀποστόλου Παύλου: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3, 28)

   Βλέπετε πόσο ἐπιμένω στο σημεῖο αὐτό; Ἐπιμένω διότι μέσα στήν Ἱστορία ἔχουν γίνει καταχρήσεις. Κατάχρηση εἶναι νά θεωρεῖται ὅτι ἡ γυναίκα δέν εἶναι ἄνθρωπος. Στήν ἀρχαιότητα οἱ Λατίνοι θεωροῦσαν τή γυναίκα αντικείμενο, res, πράγμα!

   Αλλά ὑπέρβαση καί ὑπερβολή εἶναι κι ἐκεῖνο πού ζοῦμε σήμερα, τό νά θέλει δηλαδή ἡ γυναίκα να μοιάζει μέ τόν ἄνδρα παραπάνω ἀπό ἐκεῖνο πού ὁ Θεός ἔχει ορίσει! Καί ναί μέν ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα εἶναι ισότιμοι ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ἀλλά αυτό δεν σημαίνει ὅτι καί οἱ ρόλοι πού θα παίξουν εἶναι ἴδιοι· οἱ ρόλοι τους εἶναι διαφορετικοί.

   Ἐπί παραδείγματι, ἐγώ εἶμαι ἱερέας, καί ἔχω νάπαίξω ἕναν ρόλο –ἐπιτρέψτε μου νά τό πῶ μ' αὐτήν τήν ἔκφραση. Ὁ λαϊκός ἔχει μία ἄλλη θέση. Δέν σημαίνει μ' αὐτό ὅμως ὅτι ἐγώ καί ὁ λαϊκός δέν εἴμαστε ἄνθρωποι. Εἴμαστε μέν ἄνθρωποι, οἱ ρόλοι μας ὅμως εἶναι διαφορετικοί. Ὁ πατέρας ἄνθρωπος εἶναι, καί τό παιδί του ἄνθρωπος εἶναι· ἀλλά ὁ πατέρας ἔχει να παίξει ἕναν ρόλο, τόν ρόλο του πατέρα καί ἡ μάνα ἔχει ἕναν ἄλλον ρόλο, αὐτόν τῆς μάνας· ἀλλά καί τό παιδί ἔχει τόν ρόλο τοῦ παιδιοῦ.

   Σήμερα ἡ γυναίκα, επειδή πάσχει ἀπό ἕνα αἴσθημα μειονεκτικότητος –αὐτό πού καταστάλαξε μέσα της ἀπό τούς αἰῶνες, καί ὄχι ἀσφαλῶς ἀπό χριστιανική πηγ–- νιώθει ὅτι ὑστερεῖ ἔναντι τοῦ ἀνδρός, καί θέλει να μιμηθεῖ τόν ἄνδρα σε ρόλους πού δέν εἶναι δικοί της.

   Τό νά θέλει νά βγαίνει ἔξω νά ἐργάζεται, αὐτό εἶναι μία απόπειρα να μιμηθεῖ τόν ἄνδρα. Ἔφθασε ναπεῖ ὅτι θά γίνει και στρατιωτίνα καί χωροφυλακίνα!...Ναί, θά γίνει στρατιωτίνα και χωροφυλακίνα, αλλά θά πρέπει να κάνει και μερικά πράγματα δύσκολα γιά τή φύση της, πού ἐκεῖ μετά ἡ γυναίκα... ὑποχωρεῖ, οπισθοχωρεῖ. Θα πρέπει να φυλάξει σκοπιά, να κινηθεῖ ὅπως οἱ ἄνδρες, να σηκώσει βάρη καί τά λοιπά... Μά, οὔτε ὁ ρόλος της, οὔτε ἡ κατασκευή της είναι γι' αυτά τα πράγματα. Δέν εἶναι ἡ κατασκευή της· πως να το κάνουμε; πῶς νά γίνει; Ε, αὐτό κάποιες γυναῖκες δέν μποροῦν νά τό ἀντιληφθοῦν.

   Σᾶς τό λέω, καί σᾶς τό ἔχω πεῖ πολλές φορές, ὅτι κάποτε αὐτό θά πρέπει νά τό καταλάβετε, ἄν θέλετε να λέγεστε χριστιανές κοπέλες.

   Τί θά πεῖ βοηθός; Λέει: «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν». Τί σημαίνει ὅτι θά γινόταν βοηθός στόν Αδάμ; Σέ τί βοηθός; 

   Αὐτό τό βοηθός, παιδιά, ἔχει τίς ἑξῆς σημασίες.

   Βεβαίως, πρῶτα πρῶτα, στό νά ὑπάρξει μία κοινωνία ανάμεσα στους δύο αὐτούς ἀνθρώπους –ὅπως ἀκριβῶς μπορεῖ νά εἶναι καί δύο φίλοι τοῦ ἴδιου φύλου, δύο ἄνδρες ἤ δύο γυναῖκες, πού ἔχουν μιά κοινωνία, μία φιλία. Αὐτή ἡ κοινωνία, ἄνδρα και γυναίκας, εἶναι σπουδαία, πάρα πολύ σπουδαία. Εἶναι, θά ἔλεγα, ἴσως τό πρῶτο σημεῖο καί τό κυριότατο αὐτή ἡ κοινωνία. Τά ἄλλα πού θά σᾶς πῶ πιό κάτω εἶναι σπουδαῖα, ἀλλά αὐτό ὅμως νομίζω ὅτι εἶναι τό σπουδαιότερο ἀπ' ὅλ · νά ἔχουν μιά κοινωνία.

   Ἐδῶ ὅμως ὑπάρχει μία διαστροφή. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι, ἐπειδὴ ἴσως ἀπογοητεύθηκαν ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους, θά ἤθελαν νά ζήσουν μία κοινωνία με τα ζώα, (Ἐδῶ πολύ ταιριάζει ή χαρακτηριστική φράση του Μενέλαου Λουντέμη, Γνώρισα τούς ἀνθρώπους, καί ἀγάπησα τά ζῶα!)

   Βλέπετε, συντηροῦν ἕνα σκυλάκι, μία γατούλα, καί τό φροντίζουν μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, πού εἶναι εξωφρενικό καί ἐξοργιστικό! Μπορεῖ νά εἶναι ἕνας ἄνδρας, μία γυναίκα. Ἔχουν κλειδωμένη την πόρτα τοῦ σπιτιοῦ τους, δέν ἔχουν κοινωνία μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, θέλουν νά εἶναι μόνοι τους, καί νά ἔχουν ἕνα σκυλάκι, νά τό ταΐζουν καί τό ποτίζουν πιό πολύ καί ἀπό ὅ,τι ἕνα μωρό παιδάκι! Καί ἄν ἀρρωστήσει... γιατρούς και γιατρικά!

   Ὑπάρχουν δέ καί κλινικές σκύλων –ἴσως νά τό ἔχετε υπόψη σας αυτό το πράγμα– καί εἰδικές τροφές καί εἰδικά αξεσουάρ –νά τό πῶ καί ἔτσι– κι ἄλλα πολλά! Μάλιστα, πολλές φορές βγάζουν περίπατο τά σκυλιά αυτά, αγοράζουν από το περίπτερο σοκολάτα... και μπροστά στα μάτια τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, προκλητικότατα, θα δώσουν τη σοκολάτα στο σκυλί!

   Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ζοῦν μία κοινωνία διαστροφῆς. Δέν σημαίνει βέβαια ότι καί μέ τά ζῶα δέν μποροῦμε νά ἔχουμε μιά κοινωνία καί μ' αυτά ἔχουμε κάποια κοινωνία. Μάλιστα ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος αἰσθάνεται πολύ ὡραῖα καί μέ τά ζῶα. Ἄς τό ποῦμε, μιλάει μέ τά ζῶα ὁ ἄνθρωπος! Πῶς μιλάει μέ τά ζῶα; Νά, θά χαϊδέψει τον σκύλο του, την κατσίκα του, τόν γάιδαρό του... Πῶς νά σᾶς τό πῶ...

   Μάλιστα οἱ ἀγρότες, πού ζοῦν μέ τά ζωντανά τους, τὰ ἀγαποῦν πάρα πολύ. Ὁ τσοπάνης, για παράδειγμα, μέ τά πρόβατά του, μέ τίς κατσίκες του, ἔχει μια κοινωνία. Βεβαίως δέν εἶναι μία πλήρης και τέλεια κοινωνία, ὅπως μιλᾶμε τόση ὥρα, ἀλλά εἶναι ὅμως μία κοινωνία.

   Τό ἴδιο καί μέ τά πουλιά.

   Ἀκόμη καί μέ τά φυτά μπορεῖ νά ἔχουμε μία κοινωνία!

   Ἂν ἔχουμε γλάστρες, παρατηροῦμε πῶς μεγαλώνουν τα λουλούδια. Ἔχετε πανσέδες; Ἀσφαλῶς θά ξέρετε τούς πανσέδες. Οἱ πανσέδες μοιάζουν σαν προσωπάκια. Ὅπως ἀνοίγουν καί σέ κοιτάζουν, εἶναι σάν να σου λένε Καλημέρα! (Ο Κάρολος Λινναῖος (1707-1778), πατέρας τῆς Βοτανικῆς, συνήθιζε να βγαίνει στήν ἐξοχή καί νά χαιρετά τά ἀγριολούλουδα χτυπώντας τα τρυφερά μέ τό μπαστουνάκι του, λέγοντάς τα πώς τον ξεκούφαιναν μέ τίς φωνές τους!) Εἶναι μιά κοινωνία καί αυτό, είναι μια κάποια κοινωνία. Αλλά τό νά ἔχει κάποιος κοινωνία μόνο μέ τούς πανσέδες καί μέ τά λουλούδια ἤ μέ τούς παπαγάλους καί μέ τά καναρίνια, αὐτό εἶναι διαστροφή.

   Ξέρετε ἐπίσης ὅτι κάποιοι εκκεντρικοί ἄνθρωποι κληροδοτούν χιλιάδες ἢ ἑκατομμύρια δολάρια στον παπαγάλο τους, στη γάτα τους καί στόν σκύλο τους;... Το ξέρετε αυτό;... Αὐτό εἶναι διαστροφή, παιδιά!

   Λοιπόν, πρῶτο σημεῖο ἡ Εὔα ἔγινε βοηθός κατ' αὐτόν γιά νά ἀποτελεῖ μέ τόν Αδάμ κοινωνία.

   Δεύτερο σημεῖο. Γιά ποιόν σκοπό ὁ Θεός ἔπλασε τόν Ἀδάμ; Γιά νά θεωθεῖ, δηλαδή νά ἀσκήσει τήν ἀρεττή, ν' ἀνεβεῖ ψηλά στήν πνευματική ζωή καί νά φθάσει στη θέωση. Ἡ Εὔα, ἀφοῦ ἦταν ἄνθρωπος, ἔπρεπε καί αυτή να φθάσει στη θέωση.

   Αλλά ἡ Εὔα –ἐδῶ τώρα προσέξτε– ὄφειλε νά βοηθήσει τόν Ἀδάμ στον σκοπό γιά τόν ὁποῖο πλάστηκε· ἀλλά τό ἴδιο καί ὁ Ἀδάμ θά βοηθοῦσε τήν Εὔα στο να ἀνεβοῦν χέρι με χέρι τα σκαλοπάτια τῆς θεώσεως. (Ένα πολύ ὡραῖο ποίημα τοῦ Βερίτη λέει: Μαζί θα περπατήσουμε χέρι μέ χέρι, στο δρόμο τοῦτο πού στη θέωση θά μᾶς φέρει. (Ἅπαντα Ποιήματα, ἐκδ. Δαμασκός, Ἀθῆναι 1982, σ. 131)

   Αὐτός εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖος σκοπός, παιδιά, τό νά βροῦν τό νόημα τῆς ὑπάρξεώς τους, καί μέσα σ' αὐτή τήν κοινωνία τους νά ἀρχίσουν νά ἀνεβαίνουν τα σκαλοπάτια τῆς θεώσεως.

   Κι ἐδῶ ὅμως ἔχουμε μία διαστροφή σήμερα. Βλέπετε, πολλές φορές, ἡ παρέα μας, πού εἶναι μία κοινωνία, κάποτε μᾶς καταστρέφει μᾶς καταστρέφει και μᾶς στέλνει στην Κόλαση! Καί ἄν θέλετε, σέ μιά στενότερη κοινωνία, μέσα στόν γάμο, ἀντί ἡ γυναίκα νά βοηθήσει τόν ἄνδρα γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τόν στέλνει στην Κόλαση! Καί ἀντίστροφα ὁ ἄνδρας, ἀντί να βοηθήσει τή σύζυγό του γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τήν σπρώχνει στην Κόλαση! Ὅλα αὐτά, ὅπως βλέπετε, εἶναι διαστροφές.

   Τρίτο σημεῖο. Ἡ Εὔα δημιουργήθηκε ἐν ὄψει τῆς πτώσεως.

   Ὁ Θεός εἶναι παντογνώστης και προγνώστης. Γιά τόν Θεό δέν ὑπάρχει χρόνος. Ἐκεῖνο πού μᾶς ἐμποδίζει νά γνωρίζουμε τί θά γίνει σέ λίγο εἶναι τό φαινόμενα τοῦ χρόνου. Ὅταν δέν ὑπάρχει ὁ χρόνος, τότε δέν ἐμποδιζόμαστε νά γνωρίζουμε το κάθε τί. Γιά τόν Θεό δὲν ὑπάρχει χρόνος· ἄρα λοιπόν ὁ Θεός γνωρίζει το μέλλον. Μόνος ὁ Θεός γνωρίζει το μέλλον. Λοιπόν, γνώριζε ὁ Θεός ὅτι οἱ πρωτόπλαστοι θά ἁμάρταναν, καί ἁμαρτάνοντας θά εἰσερχόταν ὁ θάνατος στή ζωή τῶν ἀνθρώπων, καί ἔτσι θα ματαιωνόταν ὅλο τό σχέδιο τῆς δημιουργίας.

   Γι' αυτό τώρα, παιδιά, ὁ Θεός δημιουργεῖ τόν ἄν δρα καί τή γυναίκα, προπαρασκευαστικά τρόπον τινά, για να φτάσουν στην κοινωνία τοῦ γάμου. Ὄχι μόνο στήν ἁπλή κοινωνία, αὐτήν πού ἔχουν οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους, ἀλλά νά προχωρήσουν καί στήν κοινωνία τοῦ γάμου, καί μέσα ἐκεῖ νά ἀποκτήσουν παιδιά. Αὐτό σημαίνει ὅτι, πεθαίνοντας αὐτοί, θά ἄφηναν ἀπογόνους. Ἔτσι, ἡ δημιουργία, ὅλο αυτό τό σύμπαν πού ὁ Θεός ἔκανε γιά τόν ἄνθρωπο, δέν θά ἦταν μία δημιουργία μάταιη· πού γιά μιά στιγμή ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτάνει, πεθαίνει, καί ὅλα πηγαίνουν χαμένα.

   Βλέπουμε ἐδῶ τήν σοφία τοῦ Θεοῦ!

Καί, τέλος, τέταρτη περίπτωση. Ὁ Θεός δημιουργεῖ τήν Εὔα, ὥστε αὐτοί οἱ δύο ἄνθρωποι, ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα, νά ἀναπτύξουν τήν ἀγάπη καί τήν ἀλληλεξάρτηση, καί στήν εὐρύτερη κοινωνία, ἀλλά καί στόν γάμο μέσα.

   Δηλαδή, γιά νά τό καταλάβετε, ἐάν ὁ Ἀδάμ ἔμενε μόνος του, καί ὁ Θεός ἀποφάσιζε να κάνει καί ἄλλους ἀνθρώπους καί τούς δημιουργοῦσε ὅπως δημιούργησε τόν Ἀδάμ, πιθανότατα δέν θά ὑπῆρχε μία στενή σχέση ἀγάπης ανάμεσά τους. Τώρα ὅμως ὁ Θεός δημιουργεῖ τήν Εὔα (θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω, ὅτι τήν ἔβγαλε ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἀδάμ, ἀπό τό εἶναι του, ἀπό τήν οὐσία του, καί αὐτό εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο) για να ὑπάρξει ἡ ἀγάπη, ν' αναπτυχθεῖ αὐτή ἡ ἀγάπη.

   Παιδιά, ξέρετε τί εἶναι ἐκεῖνο πού θά μπορούσε νά μᾶς κάνει νά ἔχουμε ἀγάπη, ὄχι μόνο μέσα στόν γάμο, ἀλλά καί μέσα σε μια ευρύτερη κοινωνία; Εἶναι ἡ γνώση δύο πραγμάτων· ὅτι εἴμαστε ἐκ φύσεως ἀδελφοί, ὁμοούσιοι, ἀλλά καί ἐπί πλέον εἴμαστε ἀδελφοί,  μέλη, πού ἀνήκουμε στό ἴδιο σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήνἘκκλησία. Δυό φορές ἀδελφοί!

   Τό πρῶτο, εἴμαστε ἐκ φύσεως ἀδελφοί, γιατί, κοιτάξτε, ὅ,τι ἔχω ἔχετε, καί ὅ,τι ἔχετε ἔχω. Δηλαδή ὅ,τι ἔχουμε, τά μέλη μας, τά πάντα, ὅ,τι ἔχει ἕνας ἄνθρωπος, τό ἔχει καί ὁ ἄλλος δίπλα. Καί ἔχουμε τήν ἴδια ουσία· ὁ ἕνας κατάγεται από τόν ἄλλο. Τό ἀκούσατε αυτό πουεἶπα; ὁ ἕνας κατάγεται ἀπό τόν ἄλλο! Εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο! Τό ἀνακαλύψατε αυτό;

   Σᾶς τό ἔχω πεῖ κι ἄλλη φορά πώς ἂν κάποτε άνακαλύψει ὁ ἄνθρωπος ὅτι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι ὁμοούσιός του, θά κάνει τή μεγαλύτερη ανακάλυψη στή ζωή του! Καί αὐτή ἡ ἀνακάλυψη δέν ἔχει νά κάνει μέ τό νά τή διαβάσουμε κάπου ἤ νά τήν ἀκούσουμε, ὅπως σᾶς τή λέω εγώ τώρα. Θα λέγατε αὐτή εἶναι ἡ σπουδαία ανακάλυψη;... Ναί, παιδιά, γιατί ἡ σπουδαιότητα τῆς ἀνακαλύψεως ἔγκειται στό νά τήν ἀνακαλύψεις βιωματικά, να συγκλονισθεῖς, να συγκινηθεῖς, καί νά πεῖς: Γιά κοίταξε... καί ὁ διπλανός μου εἶναι ἄνθρωπος!...

   Αὔριο τό παιδάκι πού θά κρατάτε στα χέρια σας, το παιδάκι σας, θά τό βλέπετε καί θά λέτε: Τί εἶναι αὐτό;... Από που ἦρθε αὐτό τό παιδί;... Δικό μου εἶναι;... Τί θὰ πεῖ δικό μου.... Δηλαδή, ἦλθε από την ουσία σου το παιδάκι. Ἀπό τήν ουσία σου! εἶναι ὁμοούσιό σου!... Θ α συγκλονιστεῖτε καί θά μέ θυμηθεῖτε! Θα συγκλονιστείτε πραγματικά!

   Αὐτή εἶναι ἡ φυσική μας διάσταση· εἴμαστε ἀδελφοί, ἔχουμε ὅλοι τήν ἴδια ουσία, εἴμαστε ὁμοούσιοι· πολυπρόσωποι, ἀλλά ὁμοούσιοι.

   Ἡ ἄλλη μας συγγένεια εἶναι ὅτι κοινωνοῦμε ὅλοι τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καί συνεπῶς ἀνήκουμε τώρα καί σέ ἕνα ἄλλο σῶμα, στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ ὅμως ξέρετε από ποῦ εἶναι; εἶναι ἀπό τή φύση τή δική μας πάλι, γιατί τό πῆρε από τήν Θεοτόκο, ἡ ὁποία εἶναι ἀπόγονος τοῦ Ἀδάμ. Αλλά αυτό τώρα τό σῶμα, πού παίρνουμε στη θεία Εὐχαριστία, εἶναι τό ἐξαγιασμένο σῶμα, ἑνωμένο μέ τήν Θεότητα· εἶναι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὁ νέος Ἀδάμ, θά λέγαμε ὁ προπτωτικός Αδάμ, ὁ ἀνακαινισμένος Αδάμ. Καί ἔτσι ἡ παλαιά μας φύση ἀνακαινίζεται μέ τήν καινούργια φύση τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι πολύ σπουδαῖο· ἀποτελεῖ μυστήριο πραγματικά· ἕνα βαθύ μυστήριο... μυστήριο ἀγάπης!

   Ὥστε βλέπουμε ἐδῶ ὅτι ὑπάρχει κι ἕνας τέταρτος λόγος γιά τήν παρουσία τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου· ἡ ἀνάπτυξη τῆς ἀγάπης, ἀλλά καί τῆς ἀλληλοεξαρτήσεως.

   Ποιός ἄνθρωπος μπορεῖ ποτέ νά πεῖ Εγώ μπορῶ νὰ ζῶ μόνος μου· εἶμαι αὐτάρκης· δέν ἔχω ἀνάγκη ἀπό κανέναν; Ποιός μπορεῖ νά τό πεῖ αὐτό; Ὁ ἕνας ἐξαρτᾶται ἀπό τόν ἄλλο. Κι ὅταν ὁ ἕνας ἐξαρτᾶται ἀπό τόν ἄλλο, παιδιά, αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό.

   Ας δοῦμε τώρα πῶς δημιουργήθηκε ἡ γυναίκα.

   «Καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς ἔτι ἐκ τῆς γῆς πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ καὶ πάντα τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἤγαγεν αὐτὰ πρὸς τὸν Ἀδάμ, ἰδεῖν τί καλέσει αὐτά καὶ πᾶν ὃ ἐὰν ἐκάλεσεν αὐτὸ Ἀδὰμ ψυχὴν ζῶσαν, τοῦτο ὄνομα αὐτῷ, καὶ ἐκάλεσεν Ἀδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ· τῷ δὲ Ἀδὰμ οὐχ εὑρέθη βοηθὸς ὅμοιος αὐτῷ.» (Γέν. 2, 19-20)

   Προκειμένου να δημιουργήσει ὁ Θεός τή γυναίκα, τήν Εὔα, καί νά καλύψει ἐκεῖνο τό «οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον», προβαίνει, παιδιά, σε μία ψυχολο ικότατη πράξη, μέθοδο. Παρακολουθῆστε.

   Ὁδηγεῖ τά ζῶα στον Αδάμ, γιά νά τά ὀνοματίσει,  νά τούς δώσει ὀνόματα να περάσουν από μπροστά του, νά ἀντιληφθεῖ ὅτι αὐτά εἶναι ανά ζεύγη, νά ἀντιληφθεῖ ὅτι δέν βρῆκε τελικά κάτι πού νά τοῦ μοιάζει, ν' αρχίσει νά λυπᾶται, νά αἰσθάνεται μία μοναξιά, και αἰσθανόμενος τή μοναξιά, τότε νά τοῦ προσφέρει ὁ Θεός τόν σύντροφο, τήν Εὔα.

   Γιά νά καταλάβετε πόσο ψυχολογημένο εἶναι αὐτό, σᾶς λέω τοῦτο. Πότε, παρακαλῶ, θά δεχθεῖ ὁ ἄλλος πρόθυμα ἕνα πιάτο φαΐ πού θά τοῦ τό δώσουμε; ὅταν δέν πεινάει ἤ ὅταν πεινάει; Πότε θά δεχθεῖ εὐχαρίστως ἕνα ποτήρι νερό; ὅταν δέν διψᾶ ἤ ὅταν διψᾶ; 

   Μέ ἄλλα λόγια, καταλαβαίνετε ὅτι ἔπρεπε νά δημιουργηθεῖ μία ἀνάγκη ψυχολογική μέσα στόν Ἀδάμ, ἡ ἀνάγκη τῆς συντροφικότητος. Καί αὐτή ἡ ἀνάγκη ἡ ψυχολογική δημιουργήθηκε μέ τό νά ἀντιληφθεῖ ὅτι τό καθένα ἀπό τά ζῶα ἦταν ἄρρεν ἤ θῆλυ, ἀρσενικό ή θηλυκό, καί ὅτι δέν ἔμοιαζαν τοῦ Ἀδάμ κανένα! Τί κρίμα!... Ὅλα ὡραῖα εἶναι· ἀλλά ἐγώ δέν ἔχω σύντροφο! Δηλαδή δημιουργήθηκε μέσα του ἡ ἐπιθυμία, ὁ πόθος να αποκτήσει σύντροφο.

   Μέ αὐτόν τόν τρόπο, παιδιά, ὁ Θεός δημιούργησε στόν ἄνθρωπο αὐτό τό αἴσθημα τῆς ἐπιθυμίας. Πολύ σπουδαῖο, πολύ σοφό αυτό! Βλέπετε πόσο ψυχολογημένα προχωρεῖ ὁ Θεός, πῶς προβαίνει τόσο σοφά!

   Αλλά ὑπάρχει καί κάτι ἄλλο σ' αυτήν τήν πράξη  τοῦ Θεοῦ, κατά τήν ὁποία ὁδηγεῖ τά ζῶα στον Αδάμ γιά νά τά ὀνοματίσει, καθώς μ' αὐτόν τόν τρόπο ἐξυπηρετεῖ ταυτόχρονα ὁ Θεός καί ἄλλους σκοπούς. Μέ τήν ἴδια μέθοδο εξυπηρετεῖ καί ἄλλους σκοπούς· ἤ τουλάχιστον, ἄν τό θέλετε, σκοπούς μελλοντικούς. Ποιούς; Τί; Τό κάνει γιά μᾶς, παιδιά γιά νά μάθουμε σήμερα μερικά πράγματα. Ἀκοῦστε λοιπόν.

   Τό ὅτι ὁ Ἀδάμ ἔδωσε ὀνόματα στά ζῶα σημαίνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε ἔναρθρο λόγο, δηλαδή μιλοῦσε, ἀφοῦ μποροῦσε νά λέει ἐσύ θά λέγεσαι λιοντάρι και λοιπά.Ἔδωσε, λέει ἡ Γραφή, σέ ὅλα τά ζῶα ὀνόματα. Ἐσένα θά σέ λένε λιοντάρι. Εσένα θά σέ λένε πρόβατο. Αὐτό δείχνει ὅτι εἶχε ἔναρθρο λόγο, δηλαδή ὁμιλία, μποροῦ σε νά μιλάει.

   Εἶναι γνωστό ὅτι μόνο ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἔναρθρο λόγο. Κανένα ἄλλο ζῶο δέν ἔχει ἔναρθρο λόγο. Ξέρετε τί θά πεῖ ἔναρθρος. Λέμε: Πηγαίνω στήν ἐκκλησία. Δέν ἔχω μια κραυγή άναρθρη –τό ἀντίθετο δηλαδή–, ὅπως ἔχουν τά ζῶα, πού κραυγάζουν, αλλά σχηματίζω συλλαβές, ἀφοῦ ἔχω ἄρθρωση, καί σχηματίζω λέξεις. Ὥστε λοιπόν αὐτό δείχνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε τήν ἱκανότητα να μιλάει.

   Ἀλλά θά μοῦ πεῖτε ὅτι καί ὁ παπαγάλος μιλάει. Ναί, ἀλλά ὁ παπαγάλος ἔχει ἔναρθρο λόγο; Ὄχι. Γιατί; Ἁπλῶς μιμεῖται ὅ,τι ἀκούει. Κάτι του λείπει. Ὅταν ὁ παπαγάλος λέει μια φράση, καταλαβαίνει τίποτα ἀπό αὐτά πού λέει; Τίποτα δεν καταλαβαίνει ἁπλῶς ἀκούει καί μιμεῖται. Αυτό σημαίνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε τήν δυνατότητα τῆς λογικῆς.

   Ὥστε λοιπόν ὑπῆρχε έναρθρος λόγος και λογική στον Αδάμ. Σπουδαῖα αὐτά!

   Αλλά τώρα ἔρχομαι νά σᾶς ἐξηγήσω μία διαδικασία ἐπάνω σ' αὐτό, γιά νά σᾶς δώσω μία καλή εἰκόνα γιά ὅ,τι σᾶς λέω.

   Εἶχε λοιπόν ὁ Ἀδάμ ἔναρθρο λόγο και λογική. Ἀλλά ὁ ἔναρθρος λόγος προϋποθέτει τη λογική.

   Θά μοῦ πεῖτε: Εἶχε λογική ὁ Ἀδάμ;...

   Καί βέβαια εἶχε λογική! Αλλά, έάν εἶχε λογική ὁ Ἀδάμ, τότε δέν ἦταν ζῶο πού ἐξελίχθηκε! Νά τό σπουδαῖο! Ἄρα ὁ Ἀδάμ δέν ἦταν ζῶο πού ἐξελίχθηκε, διότι ἀπαρχῆς εἶχε λογική.

   Ποῦ εἶναι οἱ θεωρίες πού ὑποστηρίζουν πώς ὁ ἄνθρωπος ἦταν ζῶο καί ἐξελίχθηκε στη λογική του και στόν ἔναρθρο λόγο του; Διότι λένε οἱ ἐξελικτικοί ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀρχικά εἶχε ἄναρθρο λόγο, δηλαδή ἔβγαζε κραυγές ὅπως τ᾿ ἀγρίμια, τά θηρία! Αλλά ἄλλο πράγμα τό νά μήν ξέρει κανείς να μιλήσει, καί ἄλλο πράγμα νά μή μπορεῖ νά μιλήσει. (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 206, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2017, σ. 201 κ.ε.)

   Ἄν, ἐπί παραδείγματι, ἀφήσουμε στο δάσος ἕνα π αιδί καί μεγαλώσει μόνο του, δέν ξέρω μέ ποιόν τρόπο, τό παιδί αὐτό ἀσφαλῶς ἔχει τή δυνατότητα ἔναρθρου λόγου, δηλαδή μπορεῖ νά μιλήσει, αλλά δέν ἔχει μάθει να μιλάει –από που να μάθει να μιλάει; Όταν αὐτό ἀκούει μόνο τά ζῶα να φωνάζουν, τά μιμεῖται· γι' αὐτό, ὅταν ἐμεῖς τό πλησιάσουμε, βγάζει ἄναρθρες κραυγές. Ἄν ὅμως τό βάλουμε να μάθει γράμματα, δηλαδή ἀρχίσουμε νά τοῦ μιλᾶμε, θα μάθει να μιλάει. Δηλαδή τοῦ λείπει ἡ διδασκαλία· ὄχι ὅμως ἡ δυνατότητα να μιλήσει. Διότι ἔναρθρος λόγος και λογική πηγαίνουν πάντοτε μαζί. (Προφανῶς ἐδῶ ὁ π. Ἀθανάσιος ἔχει ὑπόψη του τά χαμένα παιδιά (feral children), μιά εξαιρετικά σπάνια περίπτωση παιδιῶν πού, ἄν καί ἀποσυνδέθηκαν ἀπό τούς γονεῖς τους σε βρεφική ηλικία, κατάφεραν νά ἐπιβιώσουν στήν ἄγρια φύση, εἴτε ἀπό μόνα τους εἴτε μέ τή βοήθεια ζώων. Κάποια απ' αυτά προσαρμόστηκαν εύκολα ὅταν ἐπέστρεψαν σε πολιτισμένο περιβάλλον, ἐνῶ κάποια ἄλλα δύσκολα, ανάλογα μέ τήν ἡλικία τους. Πάντως ἡ ἐπίδραση τῆς παντελοῦς ἀπουσίας ἀνθρώπινης ἐπαφῆς σέ ἕνα παιδί εἶναιπολύ βαθειά, ἀφοῦ ἡ γλωσσική ανάπτυξή του είναι αποτέλεσμα τόσο τῆς κληρονομικότητος ὅσο καί τοῦ περιβάλλοντος)

   Αλλά προσέξτε καί κάτι ἄλλο. Τοῦ πῆγε ὁ Θεός τοῦ Ἀδάμ τά κατοικίδια ζώα, τα πτηνά καί τά ἄγρια ζῶα γιά νά τά ὀνοματίσει. Τό ὅτι ἀναφέρονται τά ζῶα ταξινομημένα σέ αὐτές τίς τρεῖς κατηγορίες, παιδιά, αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε τήν ἱκανότητα νά διαιρέσει καί νά ταξινομήσει!

   Ἔτσι, εἶπε ὅτι αὐτά εἶναι τά κατοικίδια ζῶα, αὐτά εἶναι τά πουλιά, τά πτηνά, καί αὐτά εἶναι τά ζῶα του δάσους, δηλαδή τά ἄγρια ζῶα. Τό ἀκούσατε αυτό; Νά σᾶς ξαναδιαβάσω τό κείμενο; «καὶ ἐκάλεσεν ὁ Ἀδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ». Ἔκανε διάκριση λοιπόν. Αλλά τό νά κάνει διαίρεση καί ταξινόμηση, αὐτό εἶναι μία ἱκανότητα. Ὅταν ὅμως ἔχει αὐτήν  τήν ἱκανότητα ὁ ἄνθρωπος να κάνει διαίρεση καί ταξινόμηση, σημαίνει πώς ἔχει καί τήν ἱκανότητα νά ὁρίζει τά ζῶα. Ἔχει λοιπόν τήν ἱκανότητα καί τοῦ ὁρισμοῦ.

   Ἄν ἔχετε κάνει Λογική στο σχολεῖο σας, θά τά καταλάβετε πολύ καλά αὐτά πού σᾶς λέω. Ἄν ἔχει ὁ ἄνθρωπος τήν ἱκανότητα τοῦ ὁρισμοῦ, τότε ἔχει καί τήν ἱκανότητα νά συλλογίζεται. Ξέρετε τί εἶναι ὁ συλλογισμός; Εἶναι νά κάνει μιά σειρά από ἔννοιες, να βάζει τή μία δίπλα στήν ἄλλη. Αλλά έάν ἔχει ὅμως τόν συλλογισμό, τότε ἔχει τήν κρίση καί τήν διάκριση καί τήν σύγκριση.

   Μπορεῖ δηλαδή νά πεῖ: Αὐτό τό πράγμα εἶναι τό Α' δέν εἶναι τό Β. Ἄλλο τό Α καί ἄλλο τό Β. Ἄλλο τό ἀρνί καί ἄλλο ἡ γάτα· εἶναι δυό διαφορετικά. Ἔχει λοιπόν τή δυνατότητα αὐτό νά τό συλλογιστεῖ, ἔχει μιά κρίση. Ἔχοντας κρίση ὅμως, σημαίνει ὅτι ἔχει τήν ἱκανότητα να δημιουργεῖ ἔννοιες, πού εἶναι ἡ ἀφετηρία τῶν κρίσεων.

   Τί εἶναι ἡ ἔννοια; Αυτήν τη στιγμή σᾶς λέω τή λέξη λιοντάρι. Ποῦ εἶναι τό λιοντάρι; Τό βλέπετε; Ὄχι· ἀλλά τό ἀναπαριστάνετε στη σκέψη σας. Μπορεῖ μία γάτα νά πεῖ στήν ἄλλη γάτα ὁ σκύλος; Δέν μπορεῖ αὐτό  νά τό πεῖ. Νά πεῖ στήν ἄλλη γάτα: Ξέρεις, καημένη, μέ κυνήγησε χθές ἕνας σκύλος! Μην πηγαίνεις σ' ἐκεῖνο τό σπίτι· ἔχει ἕναν σκύλαρο φοβερό!... Μπορεῖ αὐτό νά τό πεῖ μιά γάτα; Ὄχι. Εγώ σᾶς λέω αὐτήν τή στιγμή λιοντάρι. Ποῦ εἶναι τό λιοντάρι; Ἡ λέξη λιοντάρι ἔχει μιά ἔννοια. Μέσα στόν νοῦ μου ὑπάρχει αὐτή ἡ ἔννοια, ἡ ὁποία ἐκφράζεται μέ μία λέξη, μέ ἕνα ὄνομα.(Ἔννοια εἶναι τό σύνολο τῶν κύριων γνωρισμάτων ἑνός πλήθους ὁμοειδῶν ἀντικειμένων, συγκεκριμένων ἤ ἀφηρημένων, καθώς καί ἡ μόνιμη καί ὁρισμένη παράσταση πού σχηματίζεται στον νοῦ μας ἀπό αὐτά. Αὐτό στη Γλωσσολογία ὁρίζεται ὡς σημαῖνον και σημαινόμενο. Μιά λέξη εἶναι ἕνα σημεῖο πού σημαίνει κάτι, εἶναι ἕνα σημαῖνον, ἐνῶ αὐτό τό κάτι εἶναι τό σημαινόμενο. Ἔτσι ἡ λέξη γάτα εἶναι τό σημαῖνον, ἐνῶ ἡ ἔννοια τῆς γάτας, ἤ μία συγκεκριμένη γάτα πού ἔχω μπροστά μου, εἶναι τό σημαινόμενο. Το σημαῖνον δηλαδή εἶναι μία λέξη, ἤ γενικότερα μία λεκτική περιγραφή, ἐνῶ τό σημαινόμενο εἶναι μία ἔννοια ἤ ἕνα ἀντικείμενο)

   Αν λοιπόν ἔχω τήν ἱκανότητα νά δίνω ὄνομα, σημαίνει πώς ἔχω τήν ἱκανότητα να δημιουργῶ ἔννοιες. Και με καταλαβαίνετε πολύ καλά τόσην ὥρα, ἐνῶ δέν ἔχουμε μπροστά μας γάτες, σκύλους καί λιοντάρια!

   Αλλά όταν μπορῶ νά φτιάχνω ἔννοιες μέσα μου, σημαίνει αὐτές εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν τεσσάρων κατά Ἀριστοτέλη λογικῶν κατηγορημάτων.

   Ποιές εἶναι αὐτές οἱ τέσσερις ἀρχές τοῦ Ἀριστοτέλους, πάνω στις οποίες στηρίζεται ή λογική; Εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ταυτότητος (Κάθε ἔννοια νοεῖται ἴση ἤ ἡ αὐτή πρός ἑαυτήν, ἤ πρός τό σύνολο τῶν γνωρισμάτων της, ὅπου καί ἐκφράζεται ὡς Α εἶναι Α, καί Α είναι (α+β+γ). Π.χ.: ὁ Ἄνθρωπος εἶναι Ἄνθρωπος, καί ὁ Ἄνθρωπος εἶναι ζῶο λογικό), ἡ ἀρχή τῆς ἀντιφάσεως (Κάθε ἔννοια δέν εἶναι δυνατόν νά νοεῖται ὡς ἀντίθετη πρός τόν ἑαυτό της, ἀλλά οὔτε καί ἔχει ἀντιφατικά γνωρίσματα, ἡ ὁποία καί διατυπώνεται ὡς Α εἶναι ὄχι Α, ἤ Α εἶναι ὄχι (α+β+γ). Π.χ.: ὁ Ἄνθρωπος εἶναι ὄχι Ἄνθρωπος, ή μή Ἄνθρωπος, ἤ ὁ Ἄνθρωπος εἶναι ὄχι ζῶο λογικό), ἡ ἀρχή τῆς τοῦ τρίτου, ἤ τοῦ μέσου ἀποκλείσεως (Δύο ἔννοιες αντιφατικά αντικείμενες πού λέγονται γιά τό ἴδιο ἀντικείμενο δέν μπορεῖ νά εἶναι καί οἱ δύο ψευδεῖς, ἀλλά οὔτε καί νοοῦνται ὡς τέτοιες· ἀλλά ἂν ἡ μία εἶναι ἀληθής, τότε ἡ ἄλλη εἶναι ὑποχρεωτικά ψευδής χωρίς ἄλλο περιθώριο. Αὐτή ἡ ἀρχή διατυπώνεται ὡς ἑξῆς: Α, ἢ εἶναι, ἤ δέν εἶναι Β. Π.χ.: το διαστημόπλοιο Χ ἢ εἶναι ἤ δέν εἶναι ἐπανδρωμένο), καί ἡ ἀρχή τοῦ ἀποχρῶντος λόγου (Καμμία ἔννοια δέν ἔχει κῦρος, ἄν δέν ἔχει λόγο πού νά πείθει γιά τήν ἀλήθεια της, δηλαδή λόγο ἀποχρῶντα. Γενικά στη φύση υπάρχει ἕνας εἰρμός καί μία ἐξάρτηση τῶν ὄντων καί τῶν ὅποιων γινομένων. Κάθε προηγούμενο αὐτῶν στή σειρά εἶναι τό αἴτιο, ἐνῶ τό ἑπόμενο τό ἀποτέλεσμα, δηλαδή τό αἰτιατόν ἐκείνου, ἰσχύοντας ἔτσι ἡ ἀρχή οὐδέν γίνεται ἄνευ αἰτίας. Αὐτή ἡ αἰτία χαρακτηρίζεται οὐσιώδης ἤ πραγματικός λόγος). Δέν σᾶς τά ἐξηγῶ πιό πολύ γιατί πέρασε ἡ ὥρα.

   Το συμπέρασμα ξέρετε ποιό εἶναι, παιδιά; ὅτι ἀπ' αὐτήν τή μικρή περικοπή, που μοιάζει ὅτι δέν εἶναι καί τόσο σημαντική, βγάζουμε ἕνα πολύ σπουδαῖο πόρισμα· ὅτι δηλαδή ὁ Ἀδάμ, ἀπό τήν ἀρχή πού δημιουργήθηκε, ἦταν λογικός καί δέν εἶναι προϊόν ἐξελίξεως!

   Αὐτό εἶναι πελώριο! Εἶναι ἡ καλύτερη απάντηση πού μπορεῖ νά δοθεῖ σ' ἐκείνους πού ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι, ἤ ὁ πρῶτος ἄνθρωπος, ἦταν ζῶο. Αὐτό εἶναι ὕβρις ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους! Εἶναι ὕβρις καί ἐναντίον καί τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο νά εἶναι λογικός!

   Ἐάν ρωτήσετε πάλι, παιδιά, πῶς ὁδηγήθηκαν τά  ζῶα στόν Ἀδάμ, εἶναι ἀστεῖο καί νά τό λέμε. Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «περὶ Θεοῦ ὁμιλεῖς, καὶ τὸ πῶς λέγεις;» (Βλ. Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, ἔκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 53) Ἐδῶ λέμε ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τά πάντα, κι ἐμεῖς ρωτᾶμε πῶς ἔφθασαν τά ζῶα μέχρι τόν Ἀδάμ;...

   Ἔτσι ἀκριβῶς κάποτε ὁδηγήθηκαν τά ζῶα στόν Νῶε γιά νά τά βάλει μέσα στήν κιβωτό. Διότι ἐκεῖνος πού εἶπε στον Νῶε να βάλει τα ζώα στην κιβωτό (που να πήγαινε να μαζέψει τά ζῶα ὁ Νῶε... πέστε μου, που να πήγαινε να τα μαζέψει!...) ὁ ἴδιος ἔφερε τα ζώα μπροστά στην κιβωτό, καί ὁ Νῶε τά ὁδήγησε μέσα στην κιβωτό. Εἶναι πάρα πολύ απλό. Ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος πού τά ὁδηγεῖ ἔτσι.

   Θα λέγαμε τελικά ὅτι, παρά ταῦτα, ὕστερα ἀπό ὅλη αὐτήν τή σπουδαιότατη γνωστική και ψυχολογική διαδικασία πού σᾶς εἶπα, βοηθός ὅμοιος μέ τόν Ἀδάμ δεν βρέθηκε. Γνωστική διαδικασία, καθώς ἀποδεικνεται πώς ὁ Ἀδάμ ήταν λογικός, ἀλλά καί ψυχολογική διαδικασία, καθώς ὁδηγεῖ ὁ Θεός τόν Ἀδάμ να καταλάβει ὅτι εἶναι μόνος του, καί ὅτι δέν ἔχει παρέα, δέν ἔχει συντροφιά, δέν ἔχει κοινωνία.

   Ἔτσι, μόλις ἀντελήφθη ὁ Ἀδάμ ὅτι εἶναι μόνος, τότε προβαίνει ὁ Θεός στό νά δημιουργήσει τήν Εὔα.

   Αλλά τή μεγάλη στιγμή που δημιουργεῖται ἡ Εὔα, παιδιά, θά τή δοῦμε τήν ἐρχόμενη Κυριακή.

Κυριακή, 11 Δεκεμβρίου 1983


35η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.