†.Ἐγὼ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφὸς ὑμῶν καὶ συγκοινωνὸς ἐν τῇ θλίψει καὶ βασιλείᾳ καὶ ὑπομονῇ.» (Αποκ. 1, 9). Ἐγώ, ὁ Ἰωάννης, ὁ ἀδελφός σας καί συμμέτοχος στη θλίψη καί τή βασιλεία καί τήν ὑπομονή.
Ἐδῶ βλέπουμε τρία χαρακτηριστικά, τά ὁποῖα ὁ Απόστολος χρησιμοποιεῖ γιά νά δείξει τήν Ἐκκλησία πού βρίσκεται σε πορεία. Ὅπως κι ἂν ἔχει τό πράγμα, ἀκόμα καί στίς πιό εἰρηνικές εποχές, αγαπητοί μου, θά ὑπάρχουν πάντοτε μέσα στήν Ἐκκλησία αὐτά τά τρία στοιχεῖα: ἡ θλίψη, ἡ ὑπομονή καί ἡ βασιλεία. Ἄς προσέξουμε μόνο πώς δέν πρόκειται γιά τίς κοινές καθημερινές θλίψεις, ἀλλά οὔτε καί γιά τήν κοινή υπομονή πού ἐνδεχομένως ἔχουμε, πού μπορεῖ νά ἔχουν καί οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι, ὅπως θά δοῦμε στη συνέχεια.
Καί ὡς πρός τήν θλίψη εἴχαμε αναφερθεῖ τήν περασμένη φορά· ἀπομένει νά ἀναφερθοῦμε στήν ὑπομονή καί τήν βασιλεία.
Ἡ ὑπομονή εἶναι τό δεύτερο θέμα τῆς Ἀποκαλύψεως, πού εἶναι ἠθικῶς ἀναπόσπαστο ἀπό τό πρῶτο, δηλαδή τή θλίψη.
Πολλές φορές, ὅταν πάσχει κάποιος ἀδελφός και δέν μποροῦμε τίποτα νά τοῦ προσφέρουμε, τοῦ λέμε να ἔχει ὑπομονή. Ὅταν δέν μποροῦμε νά θεραπεύσουμε μιά ἀσθένειά του, ὅταν δέν μποροῦμε νά τόν βοηθήσουμε οἰκονομικά, διότι εἶναι πολλά τα χρήματα πού ἔχει ἀνάγκη, ἤ ὅταν βρίσκεται σέ μιά ὁποιαδήποτε κατάσταση πιεστική καί δέν μποροῦμε νά τοῦ προσφέρουμε τίποτα, τοῦ λέμε νά ἔχει ὑπομονή. Αλλά, τόσο γιά μᾶς πού τό λέμε, ὅσο καί γιά ἐκεῖνον πού τό ἀκούει, μοιάζει νά εἶναι μόνο λόγια, γιατί γιά μᾶς μέν εἶναι μία διέξοδος στην αμηχανία μας, ἀφοῦ δέν μποροῦμε νά τοῦ προσφέρουμε πρακτικά τή βοήθειά μας, και για ἐκεῖνον ἀκούγεται ως μία συμβουλή ἄνευ περιεχομένου, πού πέφτει στο κενό.
Πόσες φορές λέμε σε κάποιον Νά ἔχεις ὑπομονή, κι ἐκεῖνος κουνάει το κεφάλι του καί λέει: Ὑπομονή... Σάν νά λέει: Τί μου λες τώρα... Καί τί βγαίνει ἀπ' αὐτό πού μοῦ λές... Δεν βγαίνει απολύτως τίποτα. Καί ὅμως, ἀγαπητοί μου, δέν θά ὑπῆρχε καλύτερη συμβουλή από αὐτό πού λέμε στόν ἄλλο, νά ἔχει δηλαδή υπομονή.
Ἡ ἐποχή μας στερεῖται τοῦ στοιχείου τῆς ὑπομονῆς. Ἴσως ἀκόμη ἡ ὑπομονή σήμερα να θεωρεῖται καί ακατανόητη· ἀλλά καί μία, ἄς ποῦμε, παθητική ἀρετή. Ἤ μᾶλλον ὄχι ἀρετή· γιατί αρετή; καλύτερα ἄς ποῦμε μία ἰδιότητα τοῦ ἀνθρώπου παθητική. Ἄν ὅμως ἡ ὑπομονή εἶναι μία παθητική κατάσταση, γιατί να θεωρεῖται ἀρετή; δέν πρέπει να θεωρεῖται ἀρετή. Αν κάποιος εἶναι ὑπομονετικός ἄνθρωπος, αυτό από τούς πολλούς θεωρεῖται ὡς μειονέκτημα.
Δέν ξέρω τί νά πω... οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐποχῆς μας εἶναι φοβερά ανυπόμονοι· δέν μποροῦν πουθενά και τίποτα να περιμένουν ἤ νά ἀνεχθοῦν κάτι. Δέν ξέρω... ἀλλά ὁ πολιτισμός ἴσως εἶναι ἐκεῖνος πού μᾶς ἀναγκάζει διαρκῶς νά τρέχουμε. Ξέρετε, οἱ σύγχρονοι άνθρωποι πάντα τρέχουμε, ὅλο τρέχουμε! Δέν ξέρω βέβαια τί κυνηγᾶμε, δέν ξέρω τί θέλουμε να πιάσουμε· πάντως τρέχουμε, εἴμαστε πάντοτε βιαστικοί! Ὅλοι μας! Καί ἐγώ τρέχω, κι ἐσεῖς τρέχετε... ὅλοι μας όλο τρέχουμε! Κι ἀφοῦ τρέχουμε καί βιαζόμαστε να τελειώσουμε τις δουλειές μας, ἑπόμενο εἶναι νά μήν ὑπάρχει το στοιχεῖο τῆς ὑπομονῆς, νά μή μπορούμε δηλαδή να σηκώσουμε τίποτε ἀπολύτως ἀπό ἐκεῖνα πού μᾶς συμβαίνουν στη ζωή μας.
Καί ὅμως, ἐπανέρχομαι καί σᾶς λέω, ἡ ὑπομονή ἀποτελεῖ τό καλύτερο αντίδοτο κατά τῆς θλίψεως! Μέ αὐτήν, τήν ὑπομονή, σηκώνουμε τόν σταυρό τῆς θλίψεως, καί τελικά νικοῦμε. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς λέει: «ό ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται» (Ματθ. 10,22), δηλαδή αυτός πού θά ὑπομείνει μέχρι τέλους, αυτός καί θά σωθεῖ.
Αλλά πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι κάθε θλίψη πού ὑπάρχει στή ζωή μας καί κάθε τυχόν ὑπομονή πού τήν συνοδεύει, ἄν δέν συνδέεται μέ τόν Χριστό, εἶναι ἄνευ αξίας, ἄνευ περιεχομένου, δέν ἀντέχει στην Αἰωνιότητα.
Μπορεῖ ἴσως να πετύχει κανείς στην παρούσα ζωή καί μερικά καλά μέ τήν ὑπομονή του στις θλίψεις. Καί τό πρῶτο -πρῶτο, ὄχι μικρῆς σημασίας, εἶναι νά μή καταλήξει σε νευρολογική κλινική! Μικρό εἶναι; Ξέρετε, ἀγαπητοί μου, κάνω τόν σταυρό μου καί λέω: Θεέ μου, φύλαξε με μην καταλήξω ποτέ σε νευρολογική κλινική! Η ἐποχή μας εἶναι φοβερή! Οι θλίψεις ποὺ ἔρχονται πολλές φορές δέν ξέρουμε ποὺ μπορεῖ νά μᾶς φθάσουν. Λοιπόν, κάτι πού μπορούμε να πετύχουμε στην παρούσα ζωή, ἔχοντας υπομονή, εἶναι νά μή φθάσουμε ὡς αὐτήν τήν πόρτα· είναι ένα κέρδος. Αλλά, τόσο ή θλίψη, που προκαλείται στη ζωή μας, ὅσο καί ἡ ὑπομονή, πού είναι το φορείο που σηκώνει την θλίψη, δέν ἀντέχουν στην Αἰωνιότητα, ἐὰν δὲν συνδέονται με τον Χριστό.
Προσέξτε τί λέει ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης: «ἐν τῇ θλίψει καὶ βασιλείᾳ καὶ ὑπομονῇ ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ»! Αὐτό τό «ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ» σημαίνει ὅτι ελατήριο και ἀποτέλεσμα τῆς θλίψεως θα πρέπει να είναι ὁ Χριστός. Γιατί ἔχω θλίψη; Διότι υπομένω καί ἐπιμένω στὸ Εὐαγγέλιο.
Πέστε μου, σᾶς παρακαλῶ, τί αξία ἔχει ἡ θλίψη, ἂν ὑποτεθεῖ ὅτι ἔχασα στα χαρτιά; ὅτι ὑπῆρξα ἄσωτος καί ἀρρώστησα, και τώρα θλίβομαι γιά τήν κατάσταση αὐτή; ὅτι στάθηκα άμυαλος, ἄφρων, καί ἔχασα τήν περιουσία μου ἤ ἔχασα κάποιες εὐκαιρίες στη ζωή, καί ἔχω θλίψη; Αὐτές οἱ θλίψεις ἀντέχουν στην Αιωνιότητα; Δέν ἀντέχουν. Αντιθέτως, θα επιπληχθῶ ἀπό τόν Χριστό, γιατί φάνηκα ἄσωτος, ἄμυαλος καί ἀνόητος ἄνθρωπος. Πρέπει οἱ θλίψεις μου νά εἶναι χάριν τοῦ Εὐαγγελίου, χάριν τῆς πνευματικῆς ζωῆς!
Για παράδειγμα, ὅταν δεχθῶ σήμερα μιά εἰρωνεία γιατί εἶμαι Χριστιανός ἢ αὔριο ἕναν ἀποκλεισμό –θά ἔρθει κάποτε αὐτή ἡ ἡμέρα– πού θά μοῦ πεῖ ὁ ἄλλος Δέν θά ψωνίσεις εσύ ἀπό τό μαγαζί μου, δέν σου πουλάω ἐμπόρευμα, υφίσταμαι θλίψη. Καί σήμερα υπάρχει αὐτός ὁ οικονομικός αποκλεισμός, αλλά με άλλους τρόπους. Ὅταν δὲν ἀνεβαίνω σε υψηλές θέσεις, μόνο καί μόνο γιατί δέν εἶμαι Μασόνος, αὐτό δέν εἶναι ἕνας οικονομικός αποκλεισμός; Βεβαίως είναι· ἀλλά μέ τήν διαφορά πώς δέν εἶναι στον βαθμό να φθάσω στην πείνα, να πεθάνω ἀπό τήν πείνα. Θά ἔρθει ὅμως ἡμέρα πού αὐτό θά εἶναι χειρότερο, θά εἶναι φανερό. Τώρα δέν εἶναι φανερό· εἶναι παρασκηνιακό.
Ε, λοιπόν, ὅταν θλίβομαι διότι ἐμποδίστηκα στη ζωή μου μόνο και μόνο γιατί φέρω τήν ἰδιότητα τοῦ Χριστιανοῦ, τότε αυτή ή θλίψη αντέχει στην Αιωνιότητα ἐπειδή είναι θλίψη «ἐν Ἰησοῦ Χριστῶ»· ὅπως καὶ ἡ ὑπομονή που θα κάνω για να σηκώσω ἀκριβῶς αὐτήν τη θλίψη εἶναι «ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ». (Βλ. Α΄ Πέτρ. 2, 19-20. Φιλιπ. 1, 29. Πρβλ. Ψαλμ. 43, 23, 68, 8. Β' Θεσ. 1, 5, Α΄ Τιμ. 1, 12. κ.ά.)
Ἀλλά καί ὁ κλέφτης, ξέρετε, ὑπομονή έχει· παραμονεύει ώρες ατελείωτες πότε θα φύγει ὁ ιδιοκτήτης για να κάνει τη διάρρηξη. Αλλά αυτή ἡ ὑπομονή του κλέφτη είναι αξιέπαινη;
Καί πᾶμε στο τρίτο θέμα τῆς Ἀποκαλύψεως, που εἶναι ἡ βασιλεία. Η θλίψη, ἡ ὑπομονή καί ἡ βασιλεία, πάντα «ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ».
Τί εἶναι ὅμως ἡ βασιλεία; Είναι ἡ μυστική μετοχή τῶν πιστῶν ὅλων τῶν αἰώνων στα παθήματα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. (Βλ. Κολ. 1, 24, Ρωμ. 6, 8. Β' Τιμ. 2, 11. κ.α.)
Αὐτά τά τρία εἶναι γνωρίσματα τοῦ ἀληθινοῦ Χριστιανοῦ, τοῦ Χριστιανοῦ πού ἔχει ἠθική συνέπεια, και ἀποτελοῦν μιά ἁλυσσίδα: θλίψη - ὑπομονή - βασιλεία. Ἡ θλίψη, για να βασταχθεῖ, θέλει υπομονή· ή θλίψη καί ἡ ὑπομονή, για χάρη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁδηγοῦν στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. (Βλ. Ρωμ. 5, 3-5. Β' Τιμ. 2, 12. κ.ά.)
Όταν συμβουλεύουμε κάποιον νά ἔχει ὑπομονή, ὅπως σᾶς ἔλεγα προηγουμένως, ή συμβουλή μας συνήθως πέφτει στο κενό. Ξέρετε γιατί; Διότι συνήθως τήν ὑπομονή τήν προσφέρουμε καί τή συνιστοῦμε αὐτοτελή, χωρίς νά ὑπάρχει ὁ καρπός της, ή βασιλεία.
Ρωτήστε τόν ἑαυτό σας –αλλά κι ἐγώ τόν ἑαυτό μου, γιατί, σᾶς βεβαιώνω, ἐλέγχομαι στο σημείο αυτό: Όταν λέμε σε κάποιον να κάνει ὑπομονή στις θλίψεις πού περνᾶ, τοῦ λέμε ἐπίσης ὅτι τόν περιμένει ή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Θά δεῖτε ὅτι συνήθως δέν τό λέμε. Καί ἀφοῦ λοιπόν ἀποκόπτουμε την βασιλεία, πού εἶναι τό τέλος, ὁ σκοπός, πού εἶναι ὁ καρπός τῆς ὑπομονῆς στίς θλίψεις, τότε ὁ ἄλλος ἀντιδρᾶ μέ τό νά ἀπορρίψει τήν συμβουλή μας. Θά πεῖ: Ὑπομονή... Ἐνῶ ἡ ὑπομονή πρέπει νά ἔχει τήν ἔννοιά της· θά κάνω υπομονή, γιατί με περιμένει ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Είναι ἡ δεύτερη φορά που αναφέρεται μέσα στο ἴδιο κεφάλαιο μέχρι τώρα ὁ ὅρος βασιλεία. Ολόκληρη ἡ Καινή Διαθήκη είναι γεμάτη ἀπό τόν ὅρο αὐτό, βασιλεία, βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γιά θυμηθεῖτε ὅταν διαβάζετε τήν Αγία Γραφή, πόσες φορές βρίσκετε αὐτόν τόν ὅρο, αὐτήν τήν φράση, βασιλεία τοῦ Θεοῦ; Πόσες φορές...! Λοιπόν, ἀγαπητοί μου, ὁ Χριστιανισμός εἶναι, πράγματι, μία βασιλεία, καί ὄχι μία θρησκεία. Τύπος δέ τοῦ Χριστιανισμοῦ ὡς βασιλείας στέκεται το θεοκρατικό βασίλειο τοῦ ἀρχαίου Ἰσραήλ.
Ὅπως θα ξέρετε, ὅταν οἱ Εβραίοι κατοίκησαν την γῆ τῆς ἐπαγγελίας, δέν εἶχαν ἀρχηγό. Δὲν ὑπῆρχε ούτε βασιλιάς οὔτε πρόεδρος της δημοκρατίας, τίποτα· υπῆρχαν ἁπλῶς οἱ Κριτές, ἄνθρωποι που ενεργούσαν κατ' ἐντολήν τοῦ Θεοῦ, καί ὁ Θεός τους φανέρωνε τα θελήματά Του. Ὁ Θεός λοιπόν ἦταν ὁ Κύριός τους, Αὐτός ἦταν ὁ βασιλιάς τοῦ Ἰσραήλ, αληθινά!
Σήμερα μάλιστα ακούσαμε στην ευαγγελική περικοπή τον Ναθαναήλ να λέει στον Κύριο: «Ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ» (Ἰωάν. 1, 50). Αυτό τό «ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ», αγαπητοί μου, είναι κάτι πού ἀπηχεῖ τό πνεῦμα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, δηλαδή τό πῶς ἀκριβῶς ἔβλεπαν τόν βασιλιά τους οἱ Ἑβραίοι. Γι' αὐτούς ἦταν ὁ Θεός. Γι' αὐτό ὁ Ναθαναήλ πρώτα εἶπε «ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ», καί ἀμέσως μετά το «βασιλεύς τοῦ Ἰσραήλ»· αὐτά τά δύο συνδέονταν. Αυτό βεβαίως τό εἶχε προβλέψει ὁ Θεός, δηλαδή είπε στον Μωυσή να προβλεφθεῖ καί αὐτό καί νά γραφεί.
Αργότερα οἱ Ἑβραῖοι ζήτησαν βασιλιά ἀπό τούς Κριτές, καί συγκεκριμένα από τον Σαμουήλ, τον τελευταῖο Κριτή. Καί ξέρετε γιατί; ἐπειδή οι γύρω λαοί εἶχαν βασιλιάδες, ζήλεψαν, καί ἤθελαν κι αυτοί βασιλιά! Εἶπαν: Θέλουμε βασιλιά. Τούς λέει ὁ Σαμουήλ: Δεν σᾶς κάνει ὁ Θεός; Καί ὁ Θεός μάλιστα αὐτό εἶπε: Σε τί σᾶς λύπησα; Σέ τί ὑστερῶ ἐγώ; Θέλετε βασιλιά· Καλά θὰ σᾶς δώσω βασιλιά· αλλά (ἐπιτρέψτε μου νὰ σᾶς τό πῶ ὄχι μέ τά λόγια που εἰπώθηκε, ἀλλά μέ τό πνεῦμα) ἀλλά θά σᾶς κάψει τη γούνα! Θὰ σᾶς δώσω βασιλιά, ἀλλά μή παραπονεθείτε! (Βλ. Α΄ Βασ. 8, 1-22)
Πράγματι, πρῶτα ἦρθε ὁ Σαούλ, μετά ὁ Δαβίδ και μετά ὁ Σολομών. Ἀλλά ὁ Σολομών –ὁ λεγόμενος είρηνικός βασιλιάς γιατί βασίλευσε σαράντα χρόνια χωρίς πόλεμο– ἔβαλε τόσο βαριά φορολογία, μά τόσο βαριά, πού οἱ Ἑβραῖοι εἶπαν ἀμάν! Τούς τό εἶχε πεῖ ὅμως ὁ Θεός.
Πάντως, ἐκεῖνο πού μᾶς ἐνδιαφέρει αυτήν τη στιγμή δέν εἶναι ὁ ἱστορικός Ἰσραήλ στις λεπτομέρειές του, ἀλλά ὁ ἱστορικός Ἰσραήλ πού εἶχε ὡς βασιλιά του τόν Θεό. Ἀλλά καί ὁ ἑκάστοτε βασιλιάς ἔμπαινε βασιλιάς μέ τόν ὅρο ὅτι δέν θά ἔκανε τίποτε, ἐάν δέν ρωτοῦσε τόν Θεό διά τοῦ ἀρχιερέως. Ἀπολύτως τίποτε! Ἐάν ἔκανε τοῦ κεφαλιού του, θα τιμωρεῖτο. Γι' αὐτό καί ὁ Σαούλ ξέπεσε, ἐπειδὴ ἐνεργοῦσε παρά τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Συνεπῶς τί ἦταν ὁ βασιλιάς στον Ἰσραήλ; ἦταν ἕνας ἀντιπρόσωπος τοῦ Θεοῦ Βασιλέως.
Τύπος εἶναι ὅλα αὐτά, αγαπητοί μου, προτύπωση, ὅτι ὁ Χριστιανισμός εἶναι βασιλεία, καί βασιλιάς εἶναι ὁ Χριστός.
Θρησκεία –πού σᾶς εἶπα ὅτι δέν εἶναι ὁ Χριστιανισμός– σημαίνει λατρεία τοῦ Θείου πρός ἐξευμενισμό ἢ ἱκανοποίηση αιτημάτων καί ἀναγκῶν, χωρίς όμως αὐτό νά σημαίνει καί μετοχή τοῦ ἀνθρώπου στή ζωή τοῦ Θεοῦ. Το καταλάβατε; Δηλαδή τί θά πεῖ θρησκεία; Τό νά ὑποβάλλω στον Θεό τά αιτήματά μου, τίς ἀνάγκες μου, νά μοῦ τά ἱκανοποιεῖ ἐνδεχομένως ὁ Θεός ἢ νά μή μοῦ τά ἱκανοποιεῖ, ἀλλά νά μήν ἔχω μετοχή στη ζωή τοῦ Θεοῦ. Αὐτό λέγεται θρησκεία. Μέ αὐτήν τήν ἔννοια υπάρχουν ὅλες οἱ θρησκεῖες τῆς γῆς. Ὅλες! Αλλά βασιλεία όμως σημαίνει ὅτι ὁ Θεός κυβερνά κάθε πτυχή τῆς ζωῆς τοῦ Χριστιανοῦ, ὅτι δὲν ὑπάρχει το παραμικρό στη ζωή του από το οποίο να απουσιάζει ὁ Θεός, αλλά καί ὁ Χριστιανός απολαμβάνει όλα τα ἀγαθά τοῦ Θεοῦ.
Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, για παράδειγμα, ὅταν ἔκαναν θυσίες στους θεούς, ήταν εντάξει απέναντί τους. Υποτίθεται πώς οι θεοί τους ἤθελαν ἁπλῶς μία θυσία· ἀπό ἐκεῖ καί πέρα, τό ποιά θα ήταν η προσωπική ζωή τοῦ προσφέροντος τή θυσία δέν ἐνδιέφερε τους θεούς· κάνε ὅ,τι θέλεις!
Γι' αυτό λοιπόν βλέπουμε τους αρχαίους Έλληνες ὅτι μποροῦσαν νά προσφέρουν και πλούσιες θυσίες, ἑκατόμβες, ἀγαπητοί μου, εκατό βόδια να προσφέρουν, ολόκληρη περιουσία! Αυτός που πρόσφερε την θυσία μποροῦσε νά ήταν πόρνος, μοιχός, φονιάς, ἀνήθικος, ἐλεεινός, τρισάθλιος... Αὐτό, υποτίθεται, δέν ἐνδιέφερε τόν θεό. Ἕνα μόνο ενδιέφερε τόν θεό, ὅπως τουλάχιστον το φαντάζονταν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες· τό νά τοῦ προσφέρονταν οἱ θυσίες. Καί μέ τόν τρόπο αυτόν θά ἐξευμενιζόταν καί θά ἔδινε στόν ἄνθρωπο ἐκεῖνα πού τοῦ ζητοῦσε.
Ὥστε ἄλλο εἶναι θρησκεία καί ἄλλο βασιλεία. Ο Χριστιανισμός ὅμως τί εἶναι; θρησκεία ή βασιλεία; Είναι βασιλεία, μέσα στήν ὁποία ἔχουμε μετοχή τοῦ ἀνθρώπου στή ζωή τοῦ Θεοῦ! Ὅταν λέμε θέωση, όταν λέμε γίνομαι θεοειδής, γίνομαι χριστοειδής, χριστοποιοῦμαι καί λοιπά, αυτό τί σημαίνει; Σημαίνει ότι μπαίνω μέσα στη ζωή τοῦ Θεοῦ. Αὐτό θέλει ὁ Θεός.
Βλέπετε λοιπόν τί διαφορά υπάρχει μεταξύ Χριστιανισμοῦ καί θρησκειῶν;
Ακόμη, τό ὅτι σήμερα ζούμε τον Χριστιανισμό ως μία θρησκεία καί ὄχι ὡς μία βασιλεία, αὐτό ἔχει δύο κυρίως κακές συνέπειες.
Ἡ πρώτη εἶναι τό ὅτι χωρίσαμε το δόγμα ἀπό τήν ἠθική, δηλαδή τήν πίστη ἀπό τόν τρόπο τῆς ζωῆς, καί πέσαμε σέ μιά καθηκοντολογία. Αποκορύφωμα δέ αυτῆς τῆς συνέπειας εἶναι τό νά ὑπάρχουν ἄνθρωποι ἀλλότριας πίστεως, ξένης –νά εἶναι Βουδδιστές, νά εἶναι Μασόνοι, νά εἶναι Θεοσοφιστές, νά εἶναι Πνευματιστές ἤ ὅ,τι ἄλλο θέλετε– καί νά σοῦ ἐπικαλοῦνται τήν ἠθική τοῦ Εὐαγγελίου!
Μά, ὅταν ἐπικαλεῖται κανείς τήν ἠθική τοῦ Εὐαγγελίου, ἀλλά δέν εἶναι Χριστιανός, που στηρίζεται; Απλούστατα, στο ὅτι θεωρεῖ τόν Χριστιανισμό θρησκεία καί νομίζει ὅτι τό κυριότερο σημεῖο εἶναι ἡ ηθική του, ἐνῶ δέν εἶναι. Ἔτσι λοιπόν φθάσαμε να χωρίσουμε τήν πίστη, δηλαδή τό δόγμα, από τήν ἠθική.
Σέ μιά πολύ διαδεδομένη μορφή, εἶναι ἐκεῖνο πού ἀκοῦτε ἐσεῖς οἱ κυρίες από τους συζύγους σας, ὅταν τούς λέτε νά ἔλθουν στην ἐκκλησία. Ἄντε, λέτε στον σύζυγό σας, Ἄντε νά πᾶμε στὴν ἐκκλησία, κι ἐκεῖνος ἀπαντᾶ: Πήγαινε εσύ. Ἐγώ είμαι καλύτερος Χριστιανός από σένα που πᾶς στὴν ἐκκλησία. Ἐγώ τηρῶ τίς ἐντολές καλύτερα από σένα... Καί ἡ σύζυγος, ἡ ὁποία κι αυτή βεβαίως δεν γνωρίζει πολλά πράγματα, φθάνει νὰ μοῦ πεῖ: Πράγματι, πάτερ· ὁ σύζυγός μου, πού μοῦ μιλάει έτσι είναι καλύτερος από μένα!
Τό θέμα ὅμως δέν εἶναι ἐκεῖ, ἀγαπητοί μου. Ἐκεῖ εἶναι τό θέμα; ἄν εἶναι καλύτερος ἢ ὄχι; Στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει σωτηρία, γιατί απλούστατα ὁ Χριστιανισμός δέν εἶναι θρησκεία, δηλαδή να προσφέρουμε τη θυσία μας καί νά μή μᾶς ἐνδιαφέρει τίποτα παρακάτω, ὅπως ἔκαναν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες.
Ὁ χωρισμός λοιπόν τοῦ δόγματος, τῆς πίστεως, από τή ζωή μας μᾶς ἔφερε αυτό το κακό· να βλέπουμε τόν Χριστιανισμό ως μία καθηκοντολογία. Μέχρις ενός βαθμοῦ ἔχουν δίκιο ἐκεῖνοι ποὺ κλοτσᾶνε τόν Χριστιανισμό, γιατί τούς τόν παρουσιάζουμε ως μία καθηκοντολογία. Καί ὁ ἄνθρωπος, ξέρετε, καί εἰδικότερα ὁ σύγχρονος άνθρωπος, μισεῖ, ἀπεχθάνεται τήν καθηκοντολογία· καί μόνο ή λέξη καθηκοντολογία του χτυπάει ἄσχημα καί περίεργα στα αυτιά.
Ακόμη, ὁ χωρισμός τῆς λατρείας ἀπό τή ζωή φαίνεται κι ἀπ' αὐτό πού σοῦ λέει ὁ ἄλλος· Πάω στήν ἐκκλησία, λατρεύω τόν Θεό, ἀλλά τό τί θά κάνω τό βράδυ, σε ποιά καμπαρέ θά γυρίζω, αὐτό εἶναι ἄλλη παράγραφος! Ἔτσι λοιπόν χωρίσαμε τή λατρεία ἀπό τή ζωή, μέ αποτελέσμα να πέσουμε στην τυπολατρία.
Βεβαίως ή λατρεία προσφέρεται με κάποιους τύπους· ἀλλά μέσα στην καρδιά τῶν τύπων βρίσκεται ἡ οὐσία. Αν λοιπόν εγώ τήν ουσία δέν τήν ἀνακαλύπτω γιατί ἡ ζωή μου εἶναι χωρισμένη από την ουσία, τότε ποῦ θά μείνω; στο περίβλημα, στο τσόφλι, θα μείνω στον τύπο. Καί ὅταν θά λέω Ἄ, πρέπει να γίνει αὐτό, πρέπει να πάω στήν ἐκκλησία, πρέπει... πρέπει... πρέπει... τότε καταλήγω να γίνω ἕνας τυπολάτρης.
Τό δεύτερο κακό, ὡς συνέπεια τοῦ ὅτι ὑποβιβάσαμε τόν Χριστιανισμό σε θρησκεία ἐνῶ εἶναι βασιλεία, εἶναι ὅτι φθάνουμε στη σύγκριση του Χριστιανισμού μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες, ἔστω καί ἄν θεωροῦμε τόν Χριστιανισμό ὡς θρησκεία ανώτερη καί καλύτερη. Όποιοδήποτε ἐγχειρίδιο σχολικό καί ἄν πάρετε ἢ θρησκευτικό βιβλίο που αναφέρεται στο θέμα αυτό, θα δεῖτε να περιέχει αυτό το βασικό λάθος, τό λάθος τῆς συγκρίσεως.
Ὅταν κάποιος Χριστιανός μας, για μια στιγμή, στρέφει τα μάτια του πρός τόν Βουδδισμό, τον ρωτάμε: Γιατί; Δέν εἶναι ὁ Χριστιανισμός καλή θρησκεία; Καί μάλιστα προσθέτουμε; Θά σοῦ ἀποδείξω ότι είναι καλύτερη ἀπό τόν Βουδδισμό! Αυτό είναι τό λάθος· ἀπό την στιγμή δηλαδή πού θά ποῦμε ὅτι ὁ Χριστιανισμός είναι καλύτερη θρησκεία.
Δέν εἶναι ὅμως ἐκεῖ τό πράγμα, ἀγαπητοί μου, δέν είναι θέμα συγκρίσεως· ὁ Χριστιανισμός δέν συγκρίνεται μέ κάτι ἄλλο. Ὅλα αὐτά πού προσφέρονται από τις ἄλλες θρησκεῖες οὔτε λυτρώνουν οὔτε σώζουν· εἶναι κόσμος, διότι ἁπλούστατα είναι κατ' ἐπινόηση τοῦ ἀνθρώπου, είναι δηλαδή κατασκευή τοῦ ἀνθρώπινου μυαλού.
Ἔτσι, ἀγαπητοί, ἄς το πάρουμε εἴδηση· ὁ Χριστιανισμός δέν ἦλθε να αναμετρηθεῖ μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες. Το θέμα είναι πάρα πολύ επίκαιρο, γιατί στη φτωχή μας Ἑλλάδα ἔχουν εισβάλει ποικίλα ρεύματα θρησκειῶν, κυρίως τῆς Απω Ανατολῆς. Συνεπῶς εἶναι πάρα πολύ ἐνδιαφέρον θέμα καί ἐπίκαιρο, καί ἄς τό ἔχουμε υπόψη μας. Ὁ Χριστιανισμός λοιπόν δέν ἦρθε νά ἀναμετρηθεῖ μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες· οὔτε λίγο οὔτε πολύ, ἦρθε να καταλύσει τίς ἄλλες θρησκεῖες, νά τίς ἐξουδετερώσει τελείως! Δέν ἦλθε νά πεῖ Α, καί σ' αὐτήν τή θρησκεία κάτι καλό βρίσκουμε, καί σ' ἐκείνη κάτι καλό, ἀφοῦ ὅλες οἱ θρησκείες του κόσμου εἶναι ἔργα καὶ ἡμέρες διαβόλου!
Μή μοῦ πεῖτε ὅτι ὁ Βουδδισμός δέν εἶναι ἔργο τοῦ διαβόλου... Μή μοῦ πεῖτε ἀκόμη ὅτι ὁ Βούδδας, που ἔζησε πρό Χριστοῦ, είχε μία πνευματική διάθεση, μία ανάταση καί λοιπά... Δικαιολογημένος εἶναι ὁ Βούδας, γιατί ἔζησε πρό Χριστοῦ. Τώρα όμως πού ἦρθε το Φῶς, (Βλ. Ησ. 9, 2. Ψαλμ. 106, 4. Ματθ. 4, 16) ἐπιτρέπεται να υπάρχει ὁ Βουδδισμός; Και, τό χειρότερο, επιτρέπεται στην χριστιανική Ευρώπη και χριστιανική Ελλάδα οἱ Χριστιανοί μας οἱ βαπτισμένοι να γίνονται Βουδδιστές... να αφήνουμε την Ορθόδοξη πνευματικότητα και να πέφτουμε στον βουδιστικό διαλογισμό; Επιτρέπεται αυτό;
Ὁ Χριστός λοιπόν ήρθε να καταλύσει όλα αυτά!
Βαρύς ο λόγος πού εἶπε ὁ Κύριος, ἀλλά ἀληθινός. Ξέρετε τί είπε; «πάντες ὅσοι ἦλθον πρὸ ἐμοῦ, κλέπται εἰσὶ καὶ λῃσταί» (Ιωάν. 10, 8. Βλ. Ἰωάν. 10, 10)! Ὅλοι ανεξαιρέτως! Συλλήβδην! Δέν ἔκανε κάποια διάκριση καί νά πεῖ: Α, ωραία ἦταν η φιλοσοφία τοῦ Πλάτωνος... Ωραία ἦταν...! : Ωραία πράγματα λέει ὁ Βουδδισμός, ἢ ὁ Κομφουκιανισμός· ἔχει μια ωραία ηθική. Ε, βέβαια ὑστερεῖ, ἀλλά πάντως ἔχει ὡραῖα πράγματα! Ακούστε τί εἶπε ὁ Χριστός. «πάντες ὅσοι ήλθον πρὸ ἐμοῦ, κλέπται εἰσὶ καὶ λῃσταί»! Εἴδατε; «πάντες»! συλλήβδην! Τί ἔκλεψαν καί τί λήστεψαν; Τήν ἀνθρώπινη ψυχή, πού εἶναι κτῆμα τοῦ ζῶντος ἀληθινοῦ Θεοῦ, καί ἡ θέση της εἶναι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ! (Βλ. Ματθ. 7, 15.16, 26. Μαρκ. 8,36. Λουκά 9,25. Α΄ Κορ. 6,19)
Αὐτό εἶναι ὁ Χριστιανισμός.
Θυμηθεῖτε ἐκεῖνο τὸ ὅραμα τοῦ Ναβουχοδονόσορος, (Δαν. 2, 31-35) ὁ ὁποῖος εἶδε ἐκεῖνο τό ἄγαλμα μέ τά διαζώματα ποικίλης ύλης –χρυσοῦ, ἀργύρου, χαλκοῦ, σιδήρου και ὀστράκου– πού συμβολίζουν τις βασιλεῖες τῆς γῆς, ἤ ἀκόμη καί τίς θρησκεῖες τῆς γῆς. Καί ὁ Ναβουχοδονόσωρ εἶδε «λίθον ἐξ ὅρους ἄνευ χειρῶν», πέτρα πού δέν τήν ἀπέσπασε, δέν τήν ἔκοψε ανθρώπινο χέρι, ἀλλά ἀποκόπηκε μόνη της, από αλατόμητο ὄρος. «Χαῖρε, ὅρος ἀλατόμητον» (Βλ. Εσπερινό (ἰδιόμελον τῆς Λιτῆς) τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου (25 Μαρτίου), και Ψαλμ. 67, 16) λέμε στην Παναγία. Ἡ παρθένος Παναγία εἶναι τό ἀλατόμητον ὄρος, γιατί από αυτήν γεννήθηκε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ πέτρα πού αποσπάσθηκε! (Βλ. Ψαλμ. 117, 22. Ησ. 28, 16. Ματθ. 21, 42-43. Πράξ. 4, 11. Ρωμ. 9, 33. Α΄ Κορ. 10, 4. Α΄ Πέτρ. 2, 4· 7) Αὐτός εἶναι! Ἐξ ἄλλου, ἔτσι τό ἑρμήνευσε καί ὁ Δανιήλ στον Ναβουχοδονόσορα. Δέν εἶπε βέβαια τη λέξη Χριστός, αλλά μίλησε γενικά γιά ἕναν οὐράνιο Βασιλιά, για μια ουράνια Βασιλεία. (Βλ. Δαν. 2, 44) Ἦλθε λοιπόν κι ἔπεσε πάνω στό ἄγαλμα καί τό ἔκανε σκόνη! Καί ἡ σκόνη αὐτή πάρθηκε από τόν ἄνεμο και σκορπίστηκε, καί δέν βρέθηκε τόπος γιά τό ἄγαλμα!
Αὐτό εἶναι ὁ Χριστιανισμός! Δέν ἦρθε για να συνοδοιπορήσει μέ τίς ἄλλες θρησκεῖες, οὔτε να συνευδοκήσει μ' αὐτές· ἦλθε νά τίς καταλύσει!
Πέστε μου λοιπόν σύμφωνα μέ αὐτές τίς θέσεις, κατά τίς ὁποῖες ὁ Χριστιανισμός είναι βασιλεία, πως μπορούμε πια να συγκρίνουμε τον Χριστιανισμό με τις ἄλλες ψευδεῖς θρησκείες;
Τί εἶναι λοιπόν ὁ Χριστιανισμός; Εἶναι βασιλεία, εἶναι κληρονομία! (Βλ. Δευτ. 12, 9. Αριθ. 18, 20. Πράξ. 20, 32. Έφεσ. 1, 14· 18. Κολ. 3, 24. Ἑβρ. 9, 16. Α' Πέτρ. 1, 4 κ.ά.) Ὁ Χριστιανός δέν εἶναι ὁ θρήσκος, δηλαδή ἐκεῖνος πού μένει σε μια τυπική λατρεία, ἀλλά ὁ ἐπικαλούμενος τόν Κύριον, (Βλ. Πράξ. 7, 59. Ρωμ. 10, 12. Α΄ Κορ. 1, 2. κ.ά.) ὅπως ὀνομάζεται μέσα στην Καινή Διαθήκη· εἶναι ὁ μαθητής (Βλ. Πράξ. 6, 1· 7. 9, 1· 10· 25· 26· 36. 11, 29. κ.ά.), εἶναι ὁ χριστιανός (Βλ. Πράξ. 11, 26. 26, 28.), εἶναι ὁ ἅγιος (Βλ. Πράξ. 9, 10· 19. 11, 26. 26, 28. Α΄ Πέτρ. 4, 16. κ.ά.).
Αὐτό τό συγκοινωνός, πού λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης στην Αποκάλυψή του, συγκοινωνός στη θλίψη, στην υπομονή καί τή βασιλεία, δείχνει ὅτι αὐτή ἡ μετοχή και ἡ κοινωνία ὑπάρχει ὄχι μόνο μεταξύ τῶν πιστῶν, ἀλλά καί μεταξύ τῶν πιστῶν μέ τόν Χριστό, γιατί καί ὁ Χριστός εἶναι ἐκεῖνος πού ἔπαθε.
Ὡραῖα τό ἀνακεφαλαιώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στην Β΄ Προς Τιμόθεον ἐπιστολή του, που λέει: «Πιστὸς ὁ λόγος· εἰ γὰρ συναπεθάνομεν, καὶ συζήσομεν· εἰ ὑπομένομεν, καὶ συμβασιλεύσομεν» (Β΄ Τιμ. 2, 11-12.). Δηλαδή: Εἶναι ἀξιόπιστος ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· ἄν πεθάναμε μαζί μέ τόν Χριστό, θα ζήσουμε καί μαζί Του· ἐάν ὑπομένουμε μαζί μέ τόν Χριστό, θα βασιλεύσουμε καί μαζί Του.
Βλέπουμε, λοιπόν, ἐδῶ πώς τό «συναπεθάνομεν» ἀναφέρεται στη θλίψη, το «ὑπομένομεν στην υπομονή καί τό «συμβασιλεύσομεν» στη βασιλεία, δηλαδή στο τρίπτυχο αὐτό πού ἀναφέρει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής στην Αποκάλυψή του.
Τώρα ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης διηγεῖται στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως τα σχετικά με αυτόν, δηλαδή ἐκεῖνα πού τόν ἔκαναν να γράψει το βιβλίο αυτό. Γράφει λοιπόν στούς Χριστιανούς, στούς πιστούς, πού τούς ἀποκαλεῖ ἀδελφούς, συγκοινωνούς στη θλίψη, υπομονή καί βασιλεία, τά ἑξῆς:
«Εγενόμην ἐν πνεύματι ἐν τῇ κυριακῇ ἡμέρᾳ.» (Αποκ. 1, 10) Ήταν Κυριακή, καί ἔπεσα σέ ἔκσταση.
Μέ μιά λιτότητα, πού χαρακτηρίζει τις γνήσιες περιγραφές ὑπερφυσικῶν ἀποκαλύψεων, ὁ Εὐαγγελιστής σημειώνει ὅτι περιῆλθε σε κατάσταση εκστάσεως.
Αὐτή ἡ ἐν πνεύματι κατάσταση εἶναι μιά ἀπομόνωση τοῦ πνευματικοῦ κόσμου τοῦ ἀνθρώπου από τό γνώριμο εξωτερικό περιβάλλον του, μέ σκοπό νά ἔλθει αὐτός σέ ἐπαφή μέ τόν υπερφυσικό κόσμο.
Ὑπάρχουν ὅμως δύο θέσεις στις οποίες μπορεῖ νά περιέλθει ὁ ὑποκείμενος σε έκσταση ἄνθρωπος· εἶναι ἡ ἐνεργητική καί ἡ παθητική. Αὐτή ἡ δεύτερη θέση, ἡ παθητική, πού παίρνει ὁ ἄνθρωπος ὅταν βρίσκεται σε ἔκσταση, δηλαδή σε απομόνωση από το εξωτερικό του περιβάλλον μέ σκοπό νά ἑνωθεῖ μέ κάποιες δυνάμεις, εἶναι δαιμονική.
Θά μέ ρωτήσετε: Ὥστε καί ὁ διάβολος δημιουργεῖ ἔκσταση;
Βεβαίως! Προσοχή, αγαπητοί μου, προσοχή! καί ὁ διάβολος δημιουργεί έκσταση!
Ἡ λέξη έκσταση προέρχεται από το ἐκ καὶ ἵσταμαι ἤ ἵστημι δηλαδή πάω παραπέρα από εκεί που στέκομαι, βρίσκομαι σέ ἕναν άλλο χώρο, και συνήθως δεν ἔχω αἴσθηση του περιβάλλοντός μου τοῦ ἐξωτερικού. Μπορεῖ νά μοῦ μιλάει κάποιος, κι ἐγώ νά μήν ἀντιλαμβάνομαι τίποτε, να μή ξέρω που βρίσκομαι· στο σπίτι μου; στο βουνό; δέν ξέρω· ἁρπάζομαι κατά κάποιον τρόπο, ὑφίσταμαι αὐτήν τήν ἔκσταση.
Θα με ρωτήσετε: Ὁ διάβολος το κάνει αυτό;
Ναί, τό κάνει. Ἀλλά καί ὁ Θεός το κάνει.
Λοιπόν, αὐτή ἡ περίπτωση, ή παθητική, εἶναι δαιμονική. Καί ξέρετε πότε είναι δαιμονική; ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀπομονώνεται, το υποσυνείδητό του δέν ἐργάζεται, ἡ συνείδησή του επίσης δεν εργάζεται, καί δέν μπορεῖ νά ἀντιληφθεῖ ἤ νά ἐνεργήσει οτιδήποτε· κάποτε δέν ὑπάρχει κἂν ἡ μνήμη του.
Θά μοῦ πεῖτε: Τότε, ἄν δέν ὑπάρχει ἡ συνείδηση καί ἡ μνήμη σέ ἕναν πού ἐκστασιάζεται, ποιά θά ἦταν ἡ ἀξία;
Βεβαίως· ὑπάρχει κάποια ἀξία· εἶναι τα γνωστά μέντιουμ. Τά μέντιουμ εἶναι τά μεσάζοντα· medium θα πεῖ μέσον. Συνεπῶς εἶναι τό μεσάζον, δηλαδή τό πρόσωπο ἐκεῖνο πού στέκεται ανάμεσα στον πνευματικό κόσμο –τῶν δαιμόνων τόν κόσμο!– καί στό πραγματικό περιβάλλον, τῶν ἀνθρώπων. Καί πληροφορεῖ τό μέντιουμ καί μᾶς λέει πράγματα καταπληκτικά. Αλλά όταν συνέλθει ἀπό τήν ἔκσταση καί ἐπανέλθει στη φυσική του φόρμα τό μέντιουμ, τίποτα δεν γνωρίζει ἀπό ἐκεῖνα πού εἶπε, τίποτα δεν θυμᾶται· ἢ μᾶλλον ὄχι δέν θυμᾶται, ἀλλά τίποτα δεν γνωρίζει, τίποτα απολύτως! Ξέρετε γιατί; διότι στην δαιμονική έκσταση ἔχουμε ή ἀπομόνωση ή περιορισμό τῆς συνειδήσεως· ἡ συνείδηση πάει στην άκρη· ἐντελῶς στὴν ἄκρη.
Ἐνῶ, ἀντιθέτως, στη θεία έκσταση ἔχουμε πλήρη διατήρηση ὅλων τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς. Ἐκτός ἀπό την περίπτωση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου, ὁ ὁποῖος βρίσκεται σε έκσταση, καί βλέπει, ακούει, συνομιλεί, μετέχει, θα σᾶς πῶ καί ἕνα χαρακτηριστικό παράδειγμα, πού θά τό γνωρίζετε· εἶναι τὸ ὅραμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου.
Ὅταν ὁ Ἀπόστολος βλέπει ἐκείνη τήν οθόνη μέ τά διάφορα ζώα να κατεβαίνει από τον ουρανό στή γῆ, όχι μόνο γνωρίζει καί βλέπει καί αἰσθάνεται, ἀλλά καί ἀντιδρᾶ. Ὅταν ἀκούει Πέτρε, πάρε σφάξε καί φάε, ἀπαντά: Με κανέναν τρόπο δεν θα κάνω αυτό, Κύριε. Ποτέ δεν θα σφάξω ἕνα ἀκάθαρτο ζωντανό να φάω! Καί ὅμως τό ἱερό κείμενο λέει ότι «ἐπέπεσεν ἐπ' αὐτὸν ἔκστασις», ἔπεσε σε έκσταση. «Καὶ θεωρεῖ τὸν οὐρανὸν ἀνεωγμένον... Πέτρε, θῦσον καὶ φάγε. Ὁ δὲ Πέτρος εἶπε μηδαμῶς, Κύριε· ὅτι οὐδέποτε ἔφαγον πᾶν κοινὸν ἢ ἀκάθαρτον» (Πράξ. 10, 10-16). Είδατε πῶς ἀντιδρᾶ; Ἔχει πλήρη συνείδηση, ξέρει τον Νόμο· δέν ἔχει ἀπώλεια μνήμης τῆς ζωῆς του ἐκείνης πού ἔχει ἔξω ἀπό τήν ἔκσταση. Αὐτή εἶναι ἡ θεϊκή έκσταση.
Ὥστε, λοιπόν, ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης ἦταν ἐν πνεύματι, ὅπως μᾶς λέει ἐδῶ, «ἐγενόμην ἐν πνεύματι»· δηλαδή οἱ δυνάμεις τοῦ σώματος ἔμεναν, τρόπον τινά, ανενεργές. Όπως όταν έχουμε πολύ προσηλωμένο το μυαλό μας κάπου, πού δέν ἀντιλαμβανόμαστε θορύβους, οὔτε τήν πεῖνα, ἀκόμα οὔτε ἕναν κίνδυνο. Και ἕνα φίδι νά ἔρθει δίπλα μας, δεν τα καταλαβαίνουμε, γιατί το μυαλό μας είναι πάρα πολύ προσηλωμένο κάπου. Αυτό σημαίνει «ἐγενόμην ἐν πνεύματι».
Πότε ἔγινε αὐτό; «ἐν τῇ κυριακῇ ἡμέρα».
Είναι η μοναδική περίπτωση που αναφέρεται ὁνομαστικά ή Κυριακή μέσα στην Καινή Διαθήκη.
Οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές, όπως ξέρετε πάρα πολύ καλά, προκειμένου να αναφερθούν στο γεγονός της Αναστάσεως τοῦ Κυρίου, πού ἔγινε αὐτὴν τὴν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς, τήν ὀνομάζουν «η μία τῶν σαββάτων» (Βλ. Ματθ. 28, 1. Μάρκ. 16, 2. Λουκά 24, 1. Ἰωάν. 20, 1· 19. Πράξ. 20, 7. Α΄ Κορ. 16, 2). Αλλά τί σημαίνει «ή μία τῶν σαββάτων»; Σημαίνει ότι εἶναι ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος, γιατί σάββατο θα πεῖ ἑβδομάδα, καί συνεπῶς εἶναι αὐτή πού κατόπιν θα ὀνομαστεῖ Κυριακή. Πράγματι, λοιπόν, εἶναι ἡ πρώτη φορά πού στην Καινή Διαθήκη αναφέρεται η λέξη Κυριακή.
Το Σάββατο στην Παλαιά Διαθήκη, όπως ξέρετε, καλεῖτο ἡμέρα τοῦ Κυρίου. (Βλ. Ἰωήλ 1,15. 2, 1· 11. 4, 14. Όβδ. 15. Σ. Σειρ. 1,14. Μαλ. 4.1. Hσ. 13, 6· 9. κ.α.) Αλλά και στην Καινή Διαθήκη ή Κυριακή καλεῖται ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἤ «ή μία τῶν σαββάτων». (Βλ. Α' Θεσ. 5, 2. Β' Πέτρ. 3, 10) Αυτό σημαίνει Κυριακή ἡμέρα τοῦ Κυρίου.
Κατά την πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδες, δηλαδή την μία τῶν σαββάτων, ἤ τήν Κυριακή όπως τη λέμε σήμερα, ἀναστήθηκε ὁ Κύριος ἀπό τούς νεκρούς. Την πρώττη ἡμέρα ἐπίσης δημιούργησε τό φῶς. (Βλ. Γέν. 1, 3-5) Αλλά καὶ τό Αγιό Του Πνεῦμα ἀπέστειλε ἡμέρα Κυριακή νά έπιφοιτήσει στήν Ἐκκλησία· στους Αποστόλους καί τούς πιστούς. (Βλ. Πράξ. 2 κ.έ.)
Ὡς ἐκ τούτου, θα λέγαμε ὅτι ἀντί τοῦ Σαββάτου, πού ἀντιπροσωπεύει την πρώτη δημιουργία –διότι ὅλος ὁ κτιστός ὁρατός κόσμος ολοκληρώθηκε στις ἕξι πρώτες δημιουργικές ἡμέρες τώρα καθιερώνεται, ἤδη ἀπό τον 1ο χριστιανικό αιώνα, ἡ ἡμέρα Κυριακή, πού εἶναι ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος. Ὄχι ἡ ἑβδόμη· ἡ πρώτη. Αλλά ἐπειδή είναι ἡ πρώτη μετά τήν ἑβδόμη, λέγεται ὀγδόη ἡμέρα, καί καθιερώνεται πλέον ὡς ἡ ἡμέρα τῆς δευτέρας δημιουργίας, ἢ τῆς ἀναδημιουργίας τῆς κτίσεως, ἐπειδή παλαιώθηκε ἡ κτίση μέσα στην φθορά καί στόν θάνατο.
Ἔτσι, τήν ἡμέρα αυτή ἔχουμε τήν Ανάσταση του Χριστοῦ, ἔχουμε καί τήν Κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματτος. Αλλά ὑπάρχει καί ἡ πεποίθηση ὅτι καί ἡ Β΄ Παρουσία τοῦ Χριστοῦ θά γίνει ἐν ἡμέρᾳ Κυριακῇ.
Ἴσως ἔχετε ἀντίρρηση καί μοῦ πεῖτε πώς ὁ Κύριος μᾶς εἶπε ὅτι «περὶ δὲ τῆς ἡμέρας ἐκείνης καὶ ὥρας οὐδεὶς οἶδεν» (Ματθ. 24, 36. Πράξ. 1, 7.), κανείς δεν γνωρίζει. Μάλιστα. Αλλά κανείς δέν ξέρει ποιά θά εἶναι αὐτή ἡ Κυριακή. Συνεπῶς ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας ὅτι ἡ Β΄ τοῦ Χριστοῦ Παρουσία θά εἶναι Κυριακή, ὅπως ἡ ᾿Ανάσταση καί ἡ Πεντηκοστή, δέν ἀντιφάσκει στον λόγο τοῦ Κυρίου, ὅτι κανείς δέν ξέρει ποιά ἡμέρα θά εἶναι ὅταν θά ἔλθει ὁ Χριστός ξανά ἐδῶ στή γῆ.
Ἀλλά δέν σᾶς κάνει εντύπωση ὅτι καί ἡ ἐπίδοση τῆς Ἀποκαλύψεως στον Ιωάννη ἔγινε ἡμέρα Κυριακή; Να καί ἕνα τέταρτο στοιχείο. Η Ανάσταση, λοιπόν, ή Πεντηκοστή, ἡ ἐπίδοση της Αποκαλύψεως καί πιθανῶς ἡ Β΄ τοῦ Χριστοῦ Παρουσία. (Βλ. ὁσ. Πέτρου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἡ ψεύτικη γνώση, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικών, τόμ. Γ', (μτφρ. Αντώνιος Γαλίτης, Α΄ἔκδ. Τό περιβόλι τῆς Παναγίας, Θεσσαλονίκη 1986, σ. 168). Στη νέα περίοδο τῆς χάρης τώρα, αὐτή ἡ ἁγία καί ἐπίσημη ἡμέρα (Λευίτ. 23, 35-36) ονομάζεται «Κυριακή» (Αποκ. 1, 10), ἐπειδή σ' αὐτήν ἔγιναν τα κυριότερα περιστατικά τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου· ὁ Εὐαγγελισμός, ἡ Γέννηση, ή Ανάσταση (Λουκά 24, 1-2), καί σ' αὐτήν μέλλει νά γίνει ἡ κοινή ανάσταση τῶν νεκρῶν. Αὐτήν τήν ἡμέρα, λέει ὁ Δαμασκηνός, δημιουργήθηκε τό αἰσθητό φῶς ἀπό τόν Θεό (Γέν. 1, 2), καί πάλι αυτήν τήν ἡμέρα θά γίνει ἡ Παρουσία τοῦ Κυρίου, για να μείνει στούς ἀπέραντους αἰῶνες ἡ ἡμέρα αὐτή «μία» καί «ὀγδόη», καθώς βρίσκεται ἔξω ἀπό τούς ἑπτά αὐτοὺς αἰῶνες, πού ἔχουν ἡμέρες καί νύχτες.)
Ακόμη, ἀγαπητοί μου, ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς, δηλαδή τήν ἡμέρα τῆς ᾿Αναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, κάθε ἑβδομάδα. Ἡ Κυριακή εἶναι μία γιορτή με τη στενή σημασία της λέξεως. Γιορτή εἶναι! Μάλιστα ὁ Ὄρθρος εἶναι ἀναστάσιμης χροιάς, ὅταν στο κέντρο του δεσπόζει το εωθινό εὐαγγέλιο, τό ὁποῖο κατά κανόνα εἶναι ἀναστάσιμο. Πάντως ἡ ἡμέρα αὐτή τῆς Κυριακῆς εἶναι μεγάλη ἡμέρα.
Ἡ ἐπιστολή τοῦ Βαρνάβα, στο 15ο κεφάλαιο, μᾶς λέει τό ἑξῆς: «Διὸ καὶ ἄγομεν τὴν ἡμέραν τὴν ὀγδόην εἰς εὐφροσύνην, ἐν ᾗ καὶ ὁ Ἰησοῦς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, καὶ φανερωθεὶς ἀνέβη εἰς τοὺς οὐρανούς» (PG 2, 772BC.). Εἴδατε; λέγεται ὀγδόη ἡμέρα.
Αλλά καί τό βιβλίο τῆς Διδαχῆς τῶν Ἀποστόλων, στο 14ο κεφάλαιο-παράγραφο, μᾶς λέει τό ἑξῆς: «Κατὰ Κυριακὴν δὲ Κυρίου συναχθέντες κλάσατε ἄρτον» (Αποστολικοί Πατέρες, Ἅπαντα τὰ ἔργα 1, ΕΠΕ 114, ιδ΄, 1, ἐκδ. οἶκος Ελ. Μερετάκη, Το Βυζάντιον, Θεσ/νίκη 1993, σ. 26.). Δηλαδή, τελέσατε το μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, κάνετε θεία Λειτουργία, κατά την Κυριακή,
Μάλιστα ἐδῶ θά ἔλεγε κανείς πώς ἡ ἀντίληψη ἐκείνη που υπάρχει σε μερικούς Χριστιανούς, μήν κοινωνεῖτε τήν Κυριακή, ἀφοῦ δέν μπορεῖτε να νηστέψετε το Σάββατο – επειδή το Σάββατο απαγορεύεται να μή φᾶμε λάδι– εἶναι λανθασμένη. Βλέπετε τό ἄτοπο;
Πολλές φορές τό ἔχω πεῖ αὐτό, καί θά τό πῶ ἄλλη μία φορά, ἐπειδή αυτές οἱ θέσεις εἶναι αἱρετικές. Καί εἶναι αἱρετικές γιατί ἐκεῖνοι πού τίς ὑποστηρίζουν ἐπιμένουν στο λάθος, παρά τήν ὑπόδειξη πού τούς γίνεται. Καί λέγονται αὐτά μεταξύ Ὀρθοδόξων! Ὄχι, λένε, δέν πρέπει να κοινωνήσουμε την Κυριακή, ἐπειδή προηγουμένως πρέπει να νηστέψουμε. Αλλά πῶς θά νηστέψουμε το Σάββατο, ἀφοῦ ὑπάρχει κανόνας Συνόδου πού ἀπαγορεύει τη νηστεία το Σάββατο;
Βλέπετε, ἀγαπητοί; Ἄτοπα πράγματα... ἄτοπα! Χάριν τῆς νηστείας, μ' αὐτή τήν ἔννοια, μέ τήν στενή αυτή αντίληψη, καταργήσαμε την Κυριακή ὡς ἡμέρα τοῦ Κυρίου, τήν κατεξοχήν ἡμέρα πού θά κοινωνήσουμε καί θα πάρουμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Εἴδατε τί λέει ἐδῶ τό βιβλίο τῆς Διδαχῆς; «Κατὰ Κυριακὴν κλάσατε ἄρτον», δηλαδή τελέσατε τήν θεία Λειτουργία. (Ἡ νηστεία (όπως λέει ὁ καθηγητής Ι. Φουντούλης στο Απαντήσεις εἰς Λειτουργικάς απορίας, τόμ. Α΄, Ϛ΄ ἔκδ. Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1991) δέν ἐθεωρεῖτο προϋπόθεση για την θεία Κοινωνία. Ἡ θεία Λειτουργία ἐτελεῖτο το βράδυ κατά τά κοινά δείπνα, τις «αγάπες», ἀφοῦ προηγουμένως ὅλοι είχαν μετάσχει στην κοινή τράπεζα. Ακριβώς δηλαδή έπανελάμβαναν την πράξη τοῦ Κυρίου, που ίδρυσε το μυστήριο «μετὰ τὸ δειπνήσαι» στὸ ὑπερῶν τῆς ἁγίας Σιών. Ύστερα για λόγους εὐλαβείας, ή θεία Λειτουργία χωρίσθηκε ἀπὸ τὰ δεῖπνα καί γινόταν το πρωί. Τότε, σιγά-σιγά άρχισε να παρουσιάζεται καί τό ἔθιμο τῆς ἀποχῆς κάθε τροφῆς ἀπό τοῦ μεσονυκτίου μέχρι τήν ὥρα τῆς κοινωνίας. Αλλά Ἡ συνήθεια του τριημέρου, ἄν τηρηθῆ σχολαστικά, δεν δίδει δυστυχώς ποτέ την δυνατότητα στους πιστούς να κοινωνήσουν κατά τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς (πλήν τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα), ἀφοῦ οἱ Κανόνες απαγορεύουν την νηστεία τοῦ Σαββάτου (Αγ. Αποστόλων ξϛ΄, Πενθέκτης νε΄). Έτσι ὅμως ἀναιρεῖται ὁ πασχάλιος χαρακτήρας τῆς Κυριακῆς, καὶ οἱ πιστοί μένουν μακρυά από το Κυριακό δείπνο κατά την σύναξη τῆς Κυριακῆς. (Αρχιμ. Συμεών Κούτσα, Ἡ νηστεία τῆς Ἐκκλησίας, Αθήνα 1999, σσ. 120-121). Βλ. ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Κατὰ Ἰουδαίων, Λόγος Γ΄, ΕΠΕ 34, 176· 180, καί στό Α΄ Κορ. 11, 26.)
Αλλά ποιός θα κοινωνήσει; Μόνο ὁ παπάς;... «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε!» (Ἱερατικόν, Θεία Λειτουργία, ἐκδ. Αποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1981, σσ. 107, 142.),ἐλᾶτε, προσέλθετε! Δέν είναι μόνο γιὰ τὸν ἱερέα, αγαπητοί μου, ή Λειτουργία· εἶναι καί γιά τόν λαό του Θεοῦ, ἀνάμεσα στόν ὁποῖο καί ὁ ἱερέας θα κοινωνήσει το Σώμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.
Ἔτσι λοιπόν ἡ Κυριακή, που είναι αναστάσιμη ήμέρα καί ἑορτάσιμη τῆς Ἐκκλησίας μας, καθιερώνεται ὡς ἡμέρα ἀναπαύσεως, ἀγαλλιάσεως, θείας λατρείας, ἀλλά καί ἀγαθοεργίας.
Καί συνεχίζει ὁ Εὐαγγελιστής να λέει: «Εγενόμην ἐν πνεύματι ἐν τῇ κυριακῇ ἡμέρα, καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ώς σάλπιγγος λεγούσης» (Αποκ. 1, 10.). Δηλαδή: Ἄκουσα ἀπό πίσω μου μια δυνατή φωνή να μιλάει, σάν νά ἔβγαινε ἀπό τό χωνί μιᾶς σάλπιγγος, ἀπό τό κέρας μιᾶς σάλπιγγος.
Αὐτό τό ἄκουσα ἀπό πίσω μου φανερώνει κάτι τό αἰφνίδιο. Εἶναι γνωστό ὅτι ὅταν κάποιος ἔρχεται πρός ἐμᾶς καί εἶναι στὸ ὁπτικό πεδίο μας, δέν εἶναι γιά μᾶς αἰφνίδιο, γιατί τον βλέπουμε, ἔρχεται· ὅταν ὅμως εἶναι ἀπό πίσω μας, χωρίς νά τόν ἔχουμε δεῖ, καί μᾶς ἀκουμπήσει για μια στιγμή στην πλάτη, τότε γιά μᾶς εἶναι αἰφνίδιο. Ὁπότε σημαίνει ὅτι ἡ ἐμφάνιση αυτή ήταν αἰφνίδια, ἦταν ξαφνική.
Λέει ἀκόμα ὅτι ἡ φωνή ήταν μεγάλη, σαν φωνή σάλπιγγος, δυνατή, βροντώδης. Αλλοῦ, γιά άλλη περίπτωση, θά μᾶς πεῖ σάν νά ἔπεφταν νερά πολλά. (Βλ. Αποκ. 1, 15.) Αν ἔχετε τύχει ποτέ σ' ἕναν τόπο πού εἶναι καταρράκτης καί πέφτει μέ ὁρμή νερό από πολύ ψηλά, εἴδατε τί θόρυβος γίνεται; Παρομοιάζεται ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ μέ νερά πολλά πού πέφτουν από ψηλά.
Αλλά μία τέτοια φωνή θα ξανακουστεῖ, καί θά ἀνοίξουν οἱ τάφοι καί θά ἀναστηθοῦν οἱ νεκροί. Θα σαλπίσει, λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος πρός τούς Θεσσαλονικεῖς, «καὶ οἱ νεκροὶ ἐγερθήσονται» (Α΄ Θεσ. 4, 16. Α΄ Κορ. 15, 52.). Μυστηριώδη πράγματα... θα σαλπίσει! Και ποιός θα σαλπίσει; Αγγελος. Τί θα σαλπίσει; Την προσταγή τοῦ Θεοῦ.
Γενικά, ἡ φωνή τῆς σάλπιγγος εἶναι πάντοτε ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ. Θυμηθείτε στο Σινά. Πῶς μίλησε ὁ Θεός; Σάν φωνή σάλπιγγας, σαν φωνή βροντῆς. Καί ὁ λαός τρέμει στό ἄκουσμα μιας τέτοιας φωνής. (Βλ. Εξοδ. 19, 16, 20, 18. Αποκ. 6, 1. 14, 2. κ.ά.)
Καί τί ἄκουσε ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης; τί τοῦ ἔλεγε ἡ φωνή; «ο βλέπεις γράψον εἰς βιβλίον καὶ πέμψον ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις» (Αποκ. 1, 11.). Δηλαδή, ἐκεῖνο πού βλέπεις γράψε το σε βιβλίο και στείλε το στίς ἑπτά Ἐκκλησίες.
Ας μοῦ ἐπιτραπεῖ ἐδῶ να ρωτήσω: Δηλαδή πῶς θά σταλεῖ ἕνα βιβλίο σέ ἑπτά Εκκλησίες; Θά ἔπρεπε νά ἔχουμε ἑπτά ἀντίγραφα. Δέν θά ἔπρεπε; Ὅταν οἱ Ἐκκλησίες αυτές απέχουν μεταξύ τους, δέν θά ἔπρεπε νά ἔχουμε ἑπτά ἀντίγραφα; Συμπέρασμα: Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά τυπώνεται και να διανέμεται· μπορεῖ να τυπώνεται καί νά μοιράζεται. Το καταλάβατε; Δέν εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχει ἕνα μόνο βιβλίο, κι ἀπ' αὐτό νά ἀκοῦμε ὅλοι.
Παλαιότερα ὅμως ἔτσι γινόταν· ὑπῆρχε ἕνα βιβλίο καί ἔπρεπε νά πᾶμε νά ἀκούσουμε ὅλοι ἀπ' αὐτό. Δέν εἶχε κανείς στο σπίτι του ἀντίτυπο τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Στήν ἐποχή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δέν ὑπῆρχαν αντίτυπα στα σπίτια· πήγαιναν στη Συναγωγή γιά νά ἀκούσουν τον λόγο τοῦ Θεοῦ. Ἐδῶ ὅμως λέει: Γράψε σέ βιβλίο καί στείλε στίς ἑπτά Ἐκκλησίες· δηλαδή βγάλε ἐπτά αντίτυπα και στείλε τα. Αυτό σημαίνει ὅτι τό νά τυπώνεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καί νά μοιράζεται καί στήν τελευταία γωνιά τῆς γῆς εἶναι θέλημα τοῦ Θεοῦ. Αὐτός δέ ὁ στίχος, «ὃ βλέπεις γράψον εἰς βιβλίον καὶ πέμψον ταῖς ἑπτὰ ἐκκλησίαις», εἶναι σάν νά λέει: Τύπωσε βιβλία, τύπωσε λόγο Θεοῦ, τύπωσε Αγία Γραφή, και στείλε τα παντοῦ· στείλε τό ἔντυπο χαρτί μέ τόν λόγο μου ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς! (Πρβλ. Πράξ. 1, 8. 13, 47.)
Ἐδῶ θά δεῖτε, ὅπως καί στή συνέχεια, νά ἐναλλάσσεται το βλέπειν καί τό ἀκούειν. Λέει ὁ Εὐαγγελιστής: Ἄκουσα... ἄκουσα φωνή· «Γράψε ὅ,τι βλέπεις»· ἀλλά καί πιό κάτω: «εἶδον...», «ἤκουσα...»! Ἔχουμε δηλαδή, τρόπον τινά, ερεθισμό τῶν δύο αἰσθήσεων, τῆς ὁράσεως καί τῆς ἀκοῆς. Ἔτσι, αὐτά τά δύο, ὅραση και ἀκοή, ἐναλλάσσονται.
Λέει ὁ ἅγιος Ανδρέας Καισαρείας: «ταὐτόν ἐστιν ἡ πνευματικὴ ἀκοή τε καὶ ὅρασις» (PG 106, 228C.), δηλαδή τό ἴδιο πράγμα εἶναι· εἴτε μιλᾶμε γιά πνευματική ὅραση εἴτε μιλᾶμε γιά πνευματική ἀκοή, εἶναι τό ἴδιο πράγμα. Ἡ ὅραση καί ἡ ἀκοή δείχνουν τήν δυναμικότητα τῶν ἀποκαλυπτομένων εἰκόνων. Ὅταν ποῦμε σε κάποιον εἶδα μέ τά μάτια μου ἤ ἄκουσα μέ τά αυτιά μου, αυτό δείχνει μιά δυναμικότητα αὐτῶν τῶν στοιχείων, τῶν εἰκόνων, τῶν θεμάτων πού ἀποκαλύπτονται. Ἄρα λοιπόν ὁ Εὐαγγελιστής, γιά ὅ,τι γράψει, θά εἶναι αὐτόπτης και αυτήκοος· μέ τά μάτια του θά ἔχει δεῖ, μέ τά αυτιά του θά ἔχει ἀκούσει.
«Γράψον εἰς βιβλίον». Ἔπρεπε, κατά τήν θεία εντολή, ὅ,τι θά ἔβλεπε να καταγραφεί σε βιβλίο. Αλλά, ἐάν ἔπρεπε νά καταγραφούν, τότε αυτό προϋποθέτει καί ἀναγνῶστες. Ἄρα λοιπόν εἶναι θεία προσταγή ὄχι μόνο ἡ τύπωση του βιβλίου καί ἡ διανομή του στα πέρατα τῆς οἰκουμένης, ἀλλά καί ἡ ἀνάγνωσή του, δηλαδή ή μελέτη του!
Αγαπητοί μου, να μελετοῦμε τόν λόγο τοῦ Θεοῦ! Μέρα νύχτα να τον μελετούμε! (Βλ. Α΄ Τιμ. 4, 15. Β' Τιμ. 2, 15. Κολ. 3, 16. Α΄ Τιμ. 4, 13. κ.ά.)
Αλλά, πάνω σ' αὐτό, το «γράψον εἰς βιβλίων», ἅς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά ποῦμε λίγες σκέψεις, για να κλείσουμε καί το μάθημά μας.
Ἄραγε, ἀπό ἐκεῖνο το αρχικό βιβλίο που έγραψε ὁ Ευαγγελιστής, διασώθηκε κάτι; Βέβαια, τὰ ἑπτά ἀντίγραφα δέν τά ἔγραψε ἐκεῖνος. Κατά την παράδοση μάλιστα, γραφέας του εἶναι ὁ Πρόχορος, ἕνας ἀπό τούς ἑπτά Διακόνους. (Δέν ἔχουμε πολλές γραπτές πληροφορίες γιὰ τὸν ἅγιο Πρόχορο. Ἡ μοναδική αναφορά τοῦ ὀνόματός του γίνεται στις Πράξεις (6, 1-7), ὡς ἑνός ἀπό τούς ἑπτά Διακόνους, που χειροτόνησαν οἱ Απόστολοι. Περισσότερες πληροφορίες βρίσκουμε από απόκρυφο ἔργο Πράξεις, ἤτοι περίοδοι τοῦ ἁγίου Ἰωάννου καί εὐαγγελιστοῦ, συγγράφοντος τοῦ μαθητοῦ αὐτοῦ Προχόρου. Σύμφωνα με αὐτό, ὁ Πρόχορος παρουσιάζεται ὡς μαθητής καί ἀκόλουθος τοῦ ἀποστόλου Ἰωάννου στη Μ. Ασία, στην Ἔφεσο και στην Πάτμο. Αναφέρεται ἐπίσης ὅτι κατά τό ὅραμα τῆς Ἀποκαλύψεως ἦταν παρών καί κατέγραφε ὅσα τοῦ ὑπαγόρευε ὁ εὐαγγ. Ἰωάννης.) Γι' αυτό, στις απεικονίσεις τῆς Αποκαλύψεως, βλέπουμε τόν Ἰωάννη να δέχεται την Αποκάλυψη σ' ἕνα σπήλαιο, καί δίπλα του νά εἶναι ὁ ἅγιος Πρόχορος να γράφει καθ' ὑπαγόρευσιν τοῦ Ἰωάννου. Δέν εἶναι λοιπόν ὁ Ἰωάννης ὁ ἀντιγραφέας, ἀλλά ὁ Πρόχορος. Τό πρῶτο λοιπόν βιβλίο, αὐτό ὅπως γράφηκε ἐκεῖ, ἄραγε σώθηκε; Δεν ξέρω ἂν ποτέ σκεφθήκατε, ὑπάρχει ἄραγε τό βιβλίο αυτό πού ἔγραψε ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης; Μήπως εἶναι ἐκεῖ στην Πάτμο ἢ σέ καμμιά βιβλιοθήκη ἁγιορείτικη, ὅπου ἔχουν πολλούς κώδικες καί βιβλία πανάρχαια, μήπως ὑπάρχει ἐκεῖ τό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως;
Αγαπητοί μου, δεν διασώθηκε οὔτε ἕνα μικρό κομματάκι μεμβράνης ή χάρτου! (Χάρτης ήταν ή γραφική ὕλη· ὄχι αυτή ὅπως τήν γνωρίζουμε σήμερα, ἀλλά ἁπλῶς ἡ γραφική ύλη· ἦταν ἕνας γενικός χαρακτηρισμός γραφικῆς ὕλης. Σήμερα αυτήν τη γραφική ύλη πού ἔχουμε καί τήν φτιάχνουμε ἀπό τά ξύλα τή λέμε χαρτί, ἐνῶ χάρτης εἶναι ἀρχαία λέξη, καί εἶναι λέξη πρίν ἐφευρεθεῖ τό χαρτί.) Δέν ὑπάρχει λοιπόν οὔτε ἕνα μικρό κομματάκι χάρτου ή μεμβράνης ἀπό τό πρῶτο βιβλίο που γράφηκε, το αρχικό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως! Αν θέλετε, δέν ὑπάρχει τίποτα καί ἀπό τά εὐαγγέλια! Οὔτε ἀπό τίς ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἤ τοῦ ἀποστόλου Πέτρου. Δέν υπάρχει τίποτα ἀπό τήν Καινή Διαθήκη, οὔτε ἕνα μικρό κομματάκι!
Δέν ἔχει σημασία όμως. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει καί μέ τήν ἀρετή τῆς ἐλεημοσύνης. Δίνουμε σε κάποιον ἕνα ποτήρι νερό ἤ ἕνα πιάτο φαγητό, καί ἡ πράξη αυτή καθεαυτή δέν ἀντέχει στην αιωνιότητα· αὐτός πού τοῦ δώσαμε ένα ποτήρι νερό ή ένα πιάτο φαΐ θά ξαναδιψάσει καί θά ξαναπεινάσει. Καί ὅμως ὁ Κύριος εἶπε: Αὐτός πού ἔδωσε ένα ποτήρι νερό στό ὄνομά μου, δέν θα χάσει τόν μισθό του. Ημουν γυμνός, καί μέ ντύσατε· ἤμουν πεινασμένος, καί μέ ταΐσατε. (Μάρκ. 9, 41. Ματθ. 10, 42. 25, 35.) Αὐτή ἡ πράξη, ὡς πνεῦμα, ὡς ἐνέργεια, θα μείνει στην αιωνιότητα ὡς ἀρετή, γιατί συνδέθηκε μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀρετή θά μείνει· ὄχι το υλικό πράγμα, ὁ φορέας. Τό ἴδιο πράγμα συμβαίνει καί ἐδῶ, ἀγαπητοί· δέν ἔχει σημασία τό ὅτι δέν διασώθηκε ο υλικός φορέας.
Αλήθεια, πόσο θά μᾶς συγκινούσε, ἤ πόσο θά συγκινοῦσε τούς ἀρχαιολόγους και τους μελετητές ἀρχαίων κειμένων καί βιβλίων, νά εἶχαν κάποια φύλλα από τήν γραφίδα ἑνός Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ ἢ ἑνός ἀποστόλου Παύλου... Πόσο θα συγκινούσε! Δέν ἔχει σημασία όμως σημασία ἔχει ὅτι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δεν δεσμεύεται ἀπό τήν ὕλη. Τόν ἔχουμε τον λόγο του Θεου! σέ ἑκατομμύρια αντίτυπα τόν ἔχουμε!
Αλλά πάνω σ' αὐτό θά ἤθελα νά σᾶς πῶ καί κάτι ἀκόμα.
Πολλά πράγματα στη ζωή μας τα κάνουμε για να αντέξουν στην αιωνιότητα. Κτίζουμε ένα σπίτι, κτίζουμε μία ἐκκλησία, αγοράζουμε κάτι... Λέμε: Πάρε ροῦχα ἀπό τέτοιο ύφασμα· οὔ!... κρατάνε μια ζωή, εἶναι αἰώνια! Ακούστε: εἶναι αἰώνια! Είναι ένας πειρασμός να θέλουμε να φτιάξουμε κάτι για να μείνει στην αἰωνιότητα· να φτιάξουμε ἕνα μοναστήρι καί νά μείνει μέχρι να τελειώσει ἡ Ἱστορία! Να φτιάξουμε ένα ναό, τόν ἅγιο Αχίλλιο, καί νά μείνει μέχρι να τελειώσει ἡ Ἰστορία! Βεβαίως σε μια ευχή, ὅταν εγκαινιάζουμε ναό, λέμε: Κύριε, να μείνει μέχρι το τέλος τῆς Ἱστορίας ὁ ναός αὐτός. (Μικρὸν Εὐχολόγιον, ἔκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1984, σ. 340: «Ἐπὶ σὲ τοίνυν καὶ ἡμεῖς σήμερον τὸν ναὸν τοῦτον τῆς δόξης σου ἑδράζομεν, Κύριε, καὶ σὲ ἱκετεύομεν καὶ παρακαλοῦμεν· στερέωσον τὸν οἶκον τοῦτον εἰς αἰῶνα αἰῶνος...».)
Ὁ Θεός ὅμως δέν δεσμεύεται ἀπό τούς υλικούς φορεῖς –σᾶς εἶπα πώς εἶναι καί ἕνας πειρασμός. Ας γκρεμιστούν. Ἐμεῖς βέβαια ὀφείλουμε να κτίσουμε, γιά νά ὑπηρετήσουμε μια ιστορική στιγμή, τήν ἐποχή μας, τή γενεά μας· ἡ ἑπόμενη γενεά ἂς κτίσει κι ἐκείνη, ἄς φτιάξει κι ἐκείνη. Ἕνα να γνωρίζετε· το πνεῦμα δέν δένεται, δέν δεσμεύεται. Τό πνεῦμα εἶναι ἐκεῖνο πού πρέπει να διατηροῦμε. Οἱ φορεῖς; Ὤ, οἱ φορεῖς... δέν ἐνδιαφέρουν. Βέβαια, πολλές φορές, για λόγους συναισθηματικούς, ἐνδιαφερόμαστε καί γι' αὐτούς· αλλά, όπως καί νά τό πάρουμε, ὅπως καί νά τό ποῦμε, ἀγαπητοί μου, τό θέμα εἶναι ὅτι, σε τελευταία ανάλυση, δέν μᾶς ἐνδιαφέρουν.
Αλήθεια, ἀπό τόν ἀρχαῖο ἀσκητικό κόσμο στην Αἴγυπτο καί στήν Ανατολή, στη Συρία, Παλαιστίνη και λοιπά, διασώθηκε τίποτα; Αλήθεια, ποῦ εἶναι οἱ καλύβες τῶν ἀσκητῶν; ποῦ εἶναι ὅ,τι ἔφτιαξαν; ποῦ εἶναι οἱ σκῆτες τους; Δέν ὑπάρχουν. Δέν ὑπάρχει τίποτα! Τό ἀσκητικό πνεῦμα ὅμως ὑπάρχει μέσα στήν Ἐκκλησία. Συνεπῶς μή μένουμε στους υλικούς φορεῖς, σάν νά εἶναι τό πᾶν· στό πνεῦμα να μένουμε.
Καί ἐμεῖς ἐδῶ ἔχουμε τήν Ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ. Δέν ἔχει σημασία ἂν αὐτό τό βιβλίο που κρατᾶμε στα χέρια μας εἶναι τό πρῶτο ἤ τό δισεκατομμυριοστό· σημασία ἔχει ὅτι ἔχουμε τήν Αποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, αὐτή πού θά μᾶς πεῖ τό μήνυμα τοῦ Θεοῦ γιά νά σωθοῦμε.
Λάρισα, 30 Νοεμβρίου 1980
7η ομιλία στην κατηγορία « Ἱερά Ἀποκάλυψις ».
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἱερά Ἀποκάλυψις " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qa7vUvidbEX6OBGq3b9WeV
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://drive.google.com/file/d/1A9Q7I5lLBiBm6AUhfYsXAdHckIBgYe7j/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%20%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B9%CF%82.?m=1
Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
