Ὁ θανάσιμος διάλογος (στ').

†.Μένουν ἀκόμη κάποια σημεῖα, παιδιά, ἀπό τόν θανάσιμα εκεινο διάλογο που διαμείφθηκε ανάμεσα στον διάβολο καί τήν Εὔα. Βλέπετε, ἐξαντλήσαμε αρκετά μαθήματα –εἶναι τό ἕκτο μάθημα πού ἔχουμε σήμερα, ἂν θυμᾶμαι καλά– γύρω ἀπό τόν διάλογο τοῦ διαβόλου καί τῆς Εὔας. Ὅπως εἴδαμε τήν περασμένη φορά, δέν φαίνεται πουθενά σ' αὐτόν τόν διάλογο ὁ Ἀδάμ· φαίνεται μόνη ἡ Εὔα. Μένουν λοιπόν ἀκόμη ἕνα-δύο σημεῖα, τά ὁποῖα καί θά ἀναλύσουμε, γιά νά προχωρήσουμε πιό κάτω. 

   Ὁ διάβολος εἶπε ὅτι ἕνα προσόν ἀπό τήν βρώση τοῦ καρποῦ θά ἦταν καί ἡ διάνοιξη τῶν ματιῶν. Ὅταν δοκιμάσετε ἀπό τόν καρπό αὐτόν, θά ἀνοιχθοῦν τά μάτια σας, «διανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοί» (Γέν. 3, 5). Βέβαια εἶναι περιττό νά σᾶς πῶ ὅτι αὐτό συνέβη ἀπό τήν ἀνάποδη, ὅπως θά δοῦμε στη συνέχεια. Βεβαίως καί ἀνοίχθηκαν τά μάτια τῶν πρωτοπλάστων! Συνεπῶς ἦταν ἕνα ψέμα, σε σχέση μ' ἐκεῖνο πού ὑποστήριξε ὁ διἄβολος καὶ τοὺς ὑποσχέθηκε, ὅτι δηλαδή θά ἀποκτοῦσαν μία παγγνωσία. Θ᾿ ἀνοίξουν τα μάτια σας, καί θά γνωρίζετε το καλό καί τό κακό. Το λέμε και στη σύγκχρονη γλώσσα μας, ξέρετε, ὡς ἔκφραση. Διάβασε ένα βιβλία, ν' ἀνοίξουν τα μάτια σου. Μάθε γράμματα, ν' ἀνοίξουν τα μάτια σου. Μάθε μία τέχνη, ν᾿ ἀνοίξουν τα μάτια σου. Βγές ἔξω στον κόσμο, ν᾿ ἀνοίξουν τα μάτια σου. Είναι κοινή ἔκφραση. Τί ἐννοοῦμε μὲ αὐτό; Νὰ πλατυνθεῖ ἡ γνώση σου, νά πλατυνθεῖ ἡ ἐμπειρία σου.

   Αυτό ἤθελε νά πεῖ καί ὁ διάβολος στους πρωτοπλάστους· ὅτι ἀφοῦ θά ἀποκτήσετε τήν ἰδιότητα τῆς ισοθείας, μέ βάση αυτήν θα ανοιχθούν τα μάτια σας και θα βλέπετε τα πάντα. 

   Αλλά τά μάτια τῶν πρωτοπλάστων ἦταν κλειστά; Ὄχι βεβαίως, δέν ἦταν κλειστά. Αλλά τί; Ὅ,τι ἀκριβῶς σᾶς εἶπα προηγουμένως. Μέ τήν κοινή αὐτή ἔκφραση πού λέμε, να πλατύνει ή σκέψη σας, να βλέπετε ἐκεῖνο πού μέχρι τώρα δέν τό βλέπατε· μέ αὐτήν τήν ἔννοια τά μάτια τους ήταν κλειστά. 

   Ἐπάνω σ' αὐτό λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Οὐδὲ γὰρ ἡ ἐκ τοῦ ξύλου βρῶσις αὐτῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς διήνοιξε». Δέν ἄνοιξε τα μάτια τους, λέει, τό ὅτι ἔφαγαν τόν καρπό του δέντρου. 

   Διότι, πράγματι, ὅπως μᾶς σημειώνει τό ἱερό κείμενο, μετά ἀπό τή βρώση ανοίχθηκαν τα μάτια τους. (Βλ. Γέν. 3, 7) Απλωσε το χέρι της ἡ Εὔα γιά νά φάει τόν καρπό, –ω, πόσα ἔχουμε να πούμε γύρω ἀπό ἐκεῖνο τό ἅπλωσε τό χέρι της...– ἀλλά ἐκεῖ πού τήν εἵλκυσε ἡ ἡδονή, βρῆκε τήν ὀδύνη! Θά τό δοῦμε, πρῶτα ὁ Θεός. 

   Ἡ Εὔα άπλωσε το χέρι να φάει. Αλλά τί ήταν έν κεῖνο πού θά τῆς ἔδινε τή γνώση; Μήπως το ξύλον, δηλαδή τό δένδρο, μέ τόν καρπό του; Όχι. Είχαμε ήδηδεῖ σ' ἕνα περασμένο μάθημα τί ἦταν αὐτό τό δένδρο τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. (Βλ. Μαθήματα 39ο και 40ο)

   Καί συνεχίζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «καὶ γὰρ καὶ πρὸ τῆς βρώσεως ἔβλεπον· ἀλλ᾽ ἐπειδὴ ἡ τούτου βρῶσις παρακοῆς ἣν ὑπόθεσις, καὶ τῆς παρὰ τοῦ Θεοῦ δοθείσης ἐντολῆς παράβασις, δι᾿ ἣν αἰτίαν λοιπὸν καὶ τὴν δόξαν τὴν περιστέλλουσαν αὐτοὺς ἀφηρέθησαν, ἀναξίους ἑαυτοὺς τῆς τιμῆς τῆς τοσαύτης καταστήσαντες». Λέει, ἔβλεπαν καί πρῶτα. Ἀσφαλῶς. Από ποιά ἄποψη θά ἄνοιγαν τά μάτια τῶν πρωτοπλάστων -όπως καί ἀνοίχθηκαν– καί εἶδαν ὅτι εἶναι γυμνοί; Δέν τό ἔβλεπαν μέχρι τότε; Το δένδρο δέν εἶχε τίποτε τό κακό· ἁπλῶς ἦταν ἡ παράβαση. Όλα βρίσκονταν στην παράβαση τῆς ἐντολῆς. 

   Ἔτσι, ὅταν παρέβησαν τήν ἐντολή, αντελήφθησαν ὅτι δέν εἶχαν τό ντύσιμο πού ὑπῆρχε σ' αυτούς πρίν, δηλαδή ἡ δόξα πού τούς περιέβαλλε, πού τούς ἔντυνε. Τούς ἀφαιρέθηκε ἡ δόξα, γιατί ἔγιναν ἀνάξιοι τέτοιας τιμῆς.

   »Διὰ τοῦτο τῇ οἰκείᾳ συνηθείᾳ κατακολουθοῦσα ἡ Γραφή φησιν· Ἔφαγον, καὶ διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί, καὶ ἔγνωσαν ὅτι γυμνοὶ ἦσαν». Κατά τήν συνήθεια πού ἐκφράζεται ἡ Γραφή, λέει ὅτι ἔφαγαν, ἀνοίχθηκαν τά μάτια τους καί ἔμαθαν ὅτι ἦταν γυμνοί. 

   »Διὰ τὴν παράβασιν τῆς ἐντολῆς γυμνωθέντες τῆς ἄνωθεν ῥοπῆς», ἐξαιτίας τῆς παραβάσεως τῆς ἐντολῆς ἀπογυμνωθέντες ἀπό τήν ἄνωθεν ροπή, ἀπό τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, «αἴσθησιν λαμβάνουσι καὶ τῆς αἰσθητῆς γυμνότητος», ἀποκτοῦν καί τήν αἴσθηση ὅτι ἦταν γυμνοί, ὅτι δέν φοροῦσαν ροῦχα, «ἵνα διὰ τῆς καταλαβούσης αὐτοὺς αἰσχύνης γνῶσιν ἀκριβῶς εἰς οἷον αὐτοὺς ὅλισθον ἤγαγε τὸ παραβῆναι τὴν ἐντολὴν τοῦ Δεσπότου», ὥστε μέ τήν ντροπή πού τούς κατέλαβε να γνωρίσουν ἀκριβῶς σέ τί ολίσθημα, σε ποιό σημείο πτώσεως τούς οδήγησε ή παράβαση τῆς ἐντολῆς τοῦ Κυρίου. 

   Λοιπόν, πρῶτα δέν ἦταν γυμνοί. Τό λέγαμε σ' ἕνα περασμένο μάθημα αυτό, ὅτι οἱ πρωτόπλαστοι δέν ἦταν γυμνοί, γιατί ήταν ντυμένοι μέ θεία δόξα. (Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Η Γένεσις, Τόμ. Γ', Μαθήματα 33ο και 34ο, ἐκδ. Ι. Μ. Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2019) Αυτήν τή δόξα τώρα τή χάνουν. Πράγματι, ἀνοίγουν τά μάτια τους καί βλέπουν τί ἔχασαν. Προσέξτε βλέπουν τί ἔχασαν! Τό ἴδιο παθαίνει καί ἕνα παιδί, πού μέχρι να χάσει τήν ἁπλότητά του, τήν αγνότητά του, δέν ἀντιλαμβάνεται ὅτι κρατάει ἕνα θησαυρό. Τότε μόνο καταλαβαίνει ὅτι εἶχε ἕναν θησαυρό, ὅταν τόν χάσει. Καί ἐν προκειμένω σᾶς λέω ὅτι μόνο ὅταν χάσουμε τήν ἁγνότητα, τήν σωφροσύνη, τήν καθαρότητα τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς ἀπό σαρκικά ἁμαρτήματα καταλαβαίνουμε τί χάσαμε. Μέχρι νά τό χάσουμε δέν τό ἐκτιμοῦμε αὐτό· μετά ὅμως τό ἐκτιμοῦμε καί ὀδυρόμαστε. Τότε, θά λέγαμε, ἀνοίγουν τά μάτια μας καί βλέπουμε τί εἴχαμε καί τί δέν ἔχουμε τώρα. Είναι σπουδαῖο. 

   Πραγματικά, ἦταν αὐτή ἡ δόξα πού τούς περιέβαλλε, λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος· δέν ήταν γυμνοί. «οὐδὲ γὰρ ἦσαν γυμνοί· ἡ γὰρ ἄνωθεν δόξα παντὸς ἱματίου μᾶλλον αὐτοὺς περιέσκεπε ... τὸ ἱμάτιον ἐκεῖνο τὸ καινὸν καὶ παράδοξον, τὸ τῆς δόξης λέγων»· οὔτε ἦσαν γυμνοί, γιατί η χάρη τοῦ Θεοῦ τούς σκέπαζε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο ἔνδυμα ... τό ἔνδυμα ἐκεῖνο τό καινούργιο καί περίεργο, αὐτό τό τῆς θείας δόξης ἐννοῶ. «Οἱ γὰρ τοσαύτη δόξῃ περιεσταλμένοι, νῦν φύλλα συκῆς ῥάπτουσι, καὶ ποιοῦσιν ἑαυτοῖς περιζώματα» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία IG', PG 53, 131). Αὐτοί πού ἦταν μέ τόση δόξα ντυμένοι, τώρα ράβουν φύλλα συκιᾶς καί φτιάχνουν γιά τούς ἑαυτούς τους ενδύματα, πρόχειρο ντύσιμο. 

   Βέβαια δέν τό ἐξαντλῶ τό θέμα, γιατί θά ἔρθουμε πάλι στο σημεῖο αὐτό μετά την παράβαση, ὅταν θά ἀκούσουν τήν φωνή τοῦ Θεοῦ, θα φοβηθοῦν, θα κρυφτοῦν καί θά φροντίσουν να κάνουν αυτήν την πρόχειρη στολή από τα φύλλα της συκιάς. Αὐτό θά τό δοῦμε ἀργότερα, ἴσως τοῦ χρόνου, πρῶτα ὁ Θεός. 

   Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε, τά θέματα αὐτά εἶναι πάρα πολύ μεγάλα, ἀνθρωπολογικά, περιέχουν χριστιανική ἀνθρωπολογία καί δείχνουν τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος, τί ἦταν, τί ἔγινε καί τί πρέπει να γίνει. Γιά τό τί πρέπει να γίνουμε, ὁ δείκτης, το πρότυπό μας, σᾶς τό ἔχω πεῖ σ' ἕνα παλαιό μάθημα, εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ νέος Αδάμ. (Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Η Γένεσις, Τόμ. Γ', Μάθημα 31ο, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2019)

   Αλλά γιατί αισθάνθηκαν ντροπή οἱ πρωτόπλαστοι, Ἤδη τό εἴπαμε. Ὁ λόγος ήταν γιά νά τούς παρακινήσει να καταλάβουν ὅτι κάτι ἔχασαν. Ἄραγε υπάρχουν μέλη του σώματος γιά τά ὁποῖα μπορούμε –προσέξτε αυτό το σημείο– νά ντρεπόμαστε; Ἀσφαλῶς ὄχι. Ας λάβουμε ὑπ' ὄψιν ότι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά υπάρχει κοινός ἱματισμός, σαν κι αὐτόν πού φορᾶμε, ἀλλά ἡ ἀρχαία στολή, ή στολή ή πρώτη. 

   Αὐτήν ἀναφέρει στην παραβολή τοῦ ἀσώτου ὁ Κύριος. «Ἐξενέγκατε τὴν σχολὴν τὴν πρώτην» (Λουκά 15, 22) λέει ἐκεῖ, καί ἐννοεῖ τοῦ Βαπτίσματος. Ξέρετε τί εἶναι ἡ στολή τοῦ Βαπτίσματος; Εἶναι ἐκείνη ἡ στολή τῶν πρωτοπλάστων. Ἀλλά δέν τή βλέπουμε. Εἶναι θεοΰφαντη στολή, εἶναι ἡ θεία δόξα. Δέν τήν βλέπουμε· ἀκριβῶς ὅπως δὲν ἔβλεπαν τή θεία δόξα οἱ ἄνθρωποι στο πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός στο Θαβώρ δὲν πῆρε κάποια θεία δόξα για να τη δείξει στους τρεῖς μαθητές, ἀλλὰ ἄνοιξε τα μάτια τους γιά νά δοῦν τή δόξα πού είχε πάντα. Ἔτσι λοιπόν κι ἐμεῖς, ἔχουμε τή θεία δόξα. Θέλετε νά σᾶς τή δείξω; 

   Οἱ ἅγιοι –πού δέν λερώνουν τό σῶμα τους καί τήν ψυχή τους μέ ἁμαρτίες– διατηροῦν αὐτήν τή θεοῦφαντη στολή, καί γι' αὐτό τά ζῶα τούς εὐλαβοῦνται, ὅπως κάποτε τόν Ἀδάμ· γι' αυτό, κατά κανόνα, τά ἄγρια θηρία δέν κατασπαράζουν ἁγίους. Μάλιστα στο βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως μία απειλή εναντίον ἐκείνων πού παραβαίνουν το θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι καί τά ἄγρια θηρία. (Βλ. Αποκ, 6, 8) Ἔτσι, τά ἄγρια θηρία ἔχουν μιά εὐλάβεια απέναντι σ' αὐτήν τή θεοΰφαντη στολή. Ναί, παιδιά είναι καταπληκτικό. Ο Αδάμ μπορούσε να αγγίζει όλα τα ζώα, χωρίς να παθαίνει ἀπολύτως τίποτα, καί τά ζῶα τοῦ ὑποτάσσονταν. 

   Ὥστε λοιπόν αὐτήν τή στολή θα ξαναπάρουμε, ή μᾶλλον τήν ἔχουμε πάρει ἤδη, ἀλλά τή λερώνουμε καθημερινά. Γι' αὐτό ἔχουμε το μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως. Ἡ Ἐξομολόγηση εἶναι τό καθαριστήριο αὐτῆς τῆς στολῆς. Πηγαίνουμε, ἐξομολογούμαστε και καθαρίζουμε αὐτήν τή θεοΰφαντη στολή. Πῶς λοιπόν κάποιοι τήν ἀπαξιώνουν καί λένε ἔ, καί τί εἶναι ἡ Ἐξομολόγηση.... Αὐτό εἶναι ἡ Ἐξομολόγηση. Βέβαια, δέν είναι μόνον αὐτό, ἀλλά εἶναι καί αὐτό ἡ Ἐξομολόγηση. 

   Ακόμη, παρατηροῦμε καί τό φαινόμενο τῆς ντροπῆς. Τό μικρό παιδί, ξέρετε, το πολύ μικρό παιδί, δέν ντρέπεται· ὅμως, μόλις αρχίσει να μεγαλώνει, ἀρχίζει νά ἔχει τό αἴσθημα τῆς ντροπῆς γιὰ κάποια μέλη τοῦ σώματός του. Γιατί άραγε; Ἐξ ἐνστίκτου αναπτύσσεται αὐτό. Γιατί ὅμως;

   Ὅταν ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἁμάρτησαν παραβαίνοντας τήν ἐντολή, ὁ Θεός ἔβαλε την ντροπή μέσα τους  για ορισμένα μέλη τοῦ σώματος, ὥστε νά ἀφυπνίζουν τή συνείδηση ότι κάποια παράβαση έχει γίνει. Βέβαια ἡ παράβαση σημειώθηκε στους προγόνους μας· ἀλλά καί σ' ἐμᾶς μπορεῖ νά συμβεῖ αὐτή ἡ παράβαση, καί μάλιστα ἀκριβῶς σ' ἐκεῖνα τὰ σημεῖα στά ὁποῖα πρέπει να διατηροῦμε τὸ σχῆμα τῆς ντροπῆς, τό κάλυμμα. 

   Δέν ὑπάρχουν βεβαίως οντολογικῶς ἄτιμα μέλη, δηλαδή μή τίμια. Τη λέξη τήν παίρνω ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο, ὁ ὁποῖος μιλάει για τίμια καί ἄτιμα μέλη, εὔσχημα καί ἄσχημα. (Βλ. Α΄ Κορ. 12, 22-26. Ρωμ. 12, 4-5. Πρβλ. Ρωμ. 9, 21. Β' Τιμ. 2, 20-21) Ποιά εἶναι τά τίμια μέλη; Τα μάτια, τα αυτιά, τα χέρια. Τά ἄτιμα; Εἶναι ἐκεῖνα πού καλύπτουμε. Τά λέει ἄτιμα μέ τήν ἔννοια ὅτι δέν ἔχουν τιμή. Ἀλλά αὐτή ἡ κατάσταση ἐπῆλθε μετά την πτώση τῶν πρωτοπλάστων γιά τόν λόγο που σᾶς ἐξήγησα· γιανά μᾶς ὑπενθυμίζει, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ὅτι ἔχουμε παραβεῖ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Καί ἐκεῖ ἀκριβῶς ὑπάρχει μια ευαισθησία, πού μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἁμαρτήσει, αλλά μέ τήν ντροπή προστατεύεται ταυτοχρόνως. Υπάρχει λοιπόν ή προστασία τῆς σωφροσύνης ἀφενός, καί ἀφετέρου ἡ ὑπενθύμιση στον κάθε ἄνθρωπο ὅτι εἶναι ἁμαρτωλός. 

   Ἐδῶ βέβαια θα μπορούσα να κάνω μια παρέκβαση καί νά ρωτήσω: καί ἐκεῖνοι πού ξεγυμνώνονται και δεν ντρέπονται; 

   Α, ξέρετε, είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό το να ποδοπατούμε κάποτε ἐκεῖνο πού ὁ Θεός έχει βάλει ἔμφυτα μέσα μας. Μήπως ή συνείδηση δέν εἶναι ἔμφυτη; Μήπως ή συνείδηση δέν εἶναι ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ; Δέν μᾶς ἐλέγχει ὅταν κάνουμε μία αμαρτία; 

   Κάποτε κάποιος ἄνθρωπος, καί μόνο επειδή μίλησε κάπως άσχημα στόν ἀδελφό του, ἐσπευσμένα μου τηλεφώνησε, ἐνῶ ἐγώ ἀκόμα δέν εἶχα τελειώσει ἀπό τήν ἐκκλησία, καί μοῦ εἶπε: Με συγχωρεῖτε πού σᾶς ἐνόχλησα· ἀλλά δέν αἰσθανόμουν καλά! Καί δέν ἦταν τίποτα τό φοβερό. Εἴδατε ὅμως, ἡ συνείδηση διαμαρτυρήθηκε, καί ἤθελε να ησυχάσει. Ἐκεῖνος πού τώρα καταφέρνει να καυτηριάσει –κατά τήν ἔκφραση του ἀποστόλου Παύλου– (Βλ. Α΄ Τιμ. 4, 2) τήν συνείδησή του, δέν σημαίνει ὅτι ἡ συνείδησή του δέν τόν ἐλέγχει, αλλά αυτός κατάφερε νά τήν νεκρώσει. 

   Τό ἴδιο πράγμα συμβαίνει καί ἐδῶ μέ τή γύμνωση. Ὁ ἄνθρωπος πού ξεγυμνώνεται χωρίς να ντρέπεται σημαίνει πώς κατάφερε να ξεριζώσει ἀπό μέσα του τήν ντροπή. Ἔτσι, πολλές φορές ρωτάμε ἕναν ἄνθρωπο: Παιδάκι μου, ἔκανες αυτό κι ἐκεῖνο, καί δέν ντράπηκες;... Δεν ντρέπεται. Καί δέν ντρέπεται γιατί όπως καυτηριάζεται ἡ ἔμφυτη συνείδηση, καυτηριάζεται και ἡ ἔμφυτη ντροπή, καταστρέφεται. Γι' αυτό στήν ἐποχήμας ξεγυμνώνονται οἱ ἄνθρωποι, καί ἔχουμε τό φαινόμενο του γυμνισμοῦ καί τόσα ἄλλα. 

   Μάλιστα, τελευταῖα, κάποιοι γυμνιστές, ἐδῶ στήν Ἑλλάδα, πῆραν τήν ἐπωνυμία οἱ πρωτόπλαστοι!... Μά οἱ πρωτόπλαστοι ἔσπευσαν να ντυθοῦν! Δέν μποροῦν λοιπόν κάποιοι να λένε εἴμαστε οἱ πρωτόπλαστοι, γιατί ἁπλούστατα οὔτε θεία δόξα ἔχουν νά τούς περιβάλλει, οὔτε τίποτα... οἱ ταλαίπωροι ἄνθρωποι, πού τά ἔχουν όλα ποδοπατήσει καί ὅλα ισοπεδώσει!

   Ας προσέξουμε τώρα το επόμενο σημεῖο. Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Καὶ ἔφαγον, καὶ διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί, οὐ περὶ τῶν αἰσθητῶν ὀφθαλμῶν φάσκουσα (ή Γραφή), ἀλλὰ περὶ τῆς κατὰ διάνοιαν αἰσθήσεως.» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία IC', PG 53, 131). Ἄνοιξαν τα μάτια τῆς ψυχῆς, τά μάτια τῆς διανοίας τους. 

   Ξέρετε τί σημαίνει αὐτό; Ἐδῶ θέλω να προσέξετε. Αὐτό σημαίνει πώς ἄρχισε ὁ ἄνθρωπος, ἄρχισαν οἱ πρωτόπλαστοι να βλέπουν διπλά! Τα μάτια αὐτά πού εἶχαν, τοῦ σώματος τά μάτια, ἐξακολουθοῦσαν νά βλέπουν ὅπως ἔβλεπαν· δέν ἔγινε καμμία μεταβολή στον ἀμφιβλιστροειδή τους ἢ κάπου ἀλλοῦ. Τώρα ὅμως ἀνοίγουν κάποια ἄλλα μάτια στη διάνοια· ή, καλύτερα, στη φαντασία. Ἐκεῖνα, τά ἄλλα μάτια, βλέπουν διαφορετικά. Συνεπῶς ἔχουμε τώρα δύο εἰδῶν μάτια· τά ἀπ' ἔξω, τά σωματικά, καί τά ἀπό μέσα, τά νοητά. Αλλά, ἔχοντας δύο ζευγάρια μάτια, παθαίνουμε μιά ἀρρώστια, που λέγεται διπλωπία· βλέπω διπλά, γιατί δέν εἶναι στόν ἴδιο ἄξονα τά από μέσα μάτια μέ τά ἀπ᾿ ἔξω. 

   Εἶχα κάνει μιά ἐγχείρηση πρόπερσι στο ἕνα μου μάτι, ἄν θυμᾶστε, καί ἔβλεπα διπλά τά ἀντικείμενα, γιατί σε σχέση μέ τόν ἄξονα τοῦ ἄλλου ματιοῦ, ὑπῆρχε μία μετακίνηση. Ἔτσι, βλέπουμε διπλά όταν χαλάσει ή ὁμοαξονικότητα τῶν ὀφθαλμῶν. 

   Αλλά τί σημαίνει στην πραγματικότητα βλέπω διπλά; Σημαίνει ὅτι ἀλλιῶς βλέπω τά πράγματα μέσα μου καί ἀλλιῶς τα βλέπουν τα μάτια μου. Πολύ απλό. Προσέξτε.

   Λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ο Σύρος: Τί εἶναι ἁπλότητα; Απλότητα είναι τα σχήματα πού βλέπεις νά τά ἐννοεῖς ὅπως τά βλέπεις. Καί τί εἶναι ἀπουσία ἁπλότητος; Αλλα να βλέπεις καί ἄλλα νά ἐννοεῖς. (Βλ. Φιλοκαλία τῶν νηπτικῶν καὶ ἀσκητικῶν, Λόγοι Ασκητικοί, Ἐπιστολή Δ΄, 46, ΕΠΕ 8Γ, 384)

   Ἔχετε προσέξει ὅτι πολλές φορές οἱ ἄνθρωποι φτιάχνουν διάφορα σχήματα αἰσχρά; Ἐκεῖνος πού δέν ξέρει τίποτα τό αἰσχρό, βλέπει τα σχήματα αὐτά, καί δέν καταλαβαίνει κάτι ἄλλο· τά βλέπει καί σοῦ λέει: αὐτό εἶναι αὐτό. Δέν βλέπει τίποτε ἄλλο ἀπό αὐτό πού εἶναι. Ο πονηρός ὅμως ἄλλο βλέπει καί ἄλλο ἐννοεῖ. Πῶς βλέπει αὐτός; Βλέπει διπλά· ἔχει διπλωπία, ἔχει πνευματική διπλωπία. 

   Αλλά τό πράγμα δέν εἶναι μόνον ἐδῶ· τό δυστύχη μα εἶναι ὅτι αὐτό συναντᾶται σέ ὅλες τίς πράξεις τῆς ζωῆς μας. Από τότε, παιδιά, πού ἀνοίχθηκαν τά μάτια τῶν πρωτοπλάστων, οἱ ἀπόγονοί τους, ὅλοι ἐμεῖς, βλέπουμε το σύμπαν διπλό. Ξέρετε τί σημαίνει αυτό; Βλέπουμε το σύμπαν και καλό και κακό. Επειδή βλέπουμε τό σύμπαν διπλό –ἄν διαβάσετε καί ἄλλα βιβλία, θα το μάθετε αὐτό– ἄλλος τό βλέπει καλό κι ἄλλος τό βλέπει κακό· ἢ μᾶλλον ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος τό βλέπει και καλό καί κακό. Ἔτσι, δημιουργήθηκε μέσα μας ἕνας φακός θα λέγαμε, πού μ' αὐτόν ἐξηγοῦμε ὅλα τά πράγματα τοῦ κόσμου. Ο φακός αυτός λέγεται διαρχία. Ἔτσι, όλα τά φιλοσοφικά συστήματα βλέπουν το σύμπαν διαρχικό. Καί τόν ἄνθρωπο βλέπουν διαρχικό, δηλαδή και καλό και κακό. 

   Ακούστε ἕνα παράδειγμα. Βλέπουμε ένα τριαντάφυλλο μέ τό στέλεχός του, το κοτσάνι, πού ἔχει ἀγκάθια. Λέει κάποιος: Για κοίταξε... καί τά τριαντάφυλλα ἔχουν ἀγκάθια!... Ἄλλος λέει: Για κοίταξε... καὶ τὰ ἀγκάθια βγάζουν τριαντάφυλλα!... Βλέπουμε καί τά δυό. Μήπως λοιπόν τό ἕνα τό ἔκανε κάποιος ἀγαθός θεός καί τό ἄλλο τό ἔκανε κάποιος ἄλλος, κακός θεός;

   Καί πράγματι· τα φιλοσοφικά διαρχικά συστήματα λένε ὅτι τά πνεύματα τά ἔχει κάνει ἕνας ἀγαθός θεός· τα σώματα όμως, τήν ὕλη, τήν ἔχει κάνει ἕνας κακός θεός. Κι αὐτό δέν συμβαίνει μόνο στο σύμπαν, ἀλλά συμβαίνει καί στόν ἄνθρωπο, ἀνθρωπολογικά, ὄχι κοσμολογικά. Ὁ ἄνθρωπος, ὁμοίως, ὁρᾶται διαρχικά. Ο Πλάτων βλέπει διαρχικά· τό ἴδιο κι ὅλοι οἱ φιλόσοφοι. Ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἔργο ἑνός ἀγαθοῦ θεοῦ, ἐνῶ τό σῶμα του εἶναι ἔργο ἑνός κακοῦ θεοῦ, ἀποτελώντας φυλακή τῆς ψυχῆς, καί οὕτω καθ᾿ ἑξῆς. (Κατά τον Πλάτωνα, ἡ ψυχή μπορεῖ νά φύγει από τόν κόσμο τῶν ἰδεῶν καί νά εἰσέλθει στον κόσμο τῶν αἰσθητῶν μέσω τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος. Από εκείνη την στιγμή τό σῶμα ἰσοῦται μέ σῆμα, τάφο, φυλακή τῆς ψυχῆς. Γι' αὐτό καί ἡ ψυχή ἐπιδιώκει συννεχῶς τήν φυγή της από τό σῶμα (Γοργίας 493.a.3-3: «καὶ ἡμεῖς τῷ ὄντι ἴσως τέθναμεν· ἤδη γάρ του ἔγωγε καὶ ἤκουσα τῶν σου φῶν ὡς νῦν ἡμεῖς τέθναμεν καὶ τὸ μὲν σῶμά ἐστιν ἡμῖν σῆμα...»)

   Τί σημαίνει τοῦτο; Σημαίνει ότι μέσα στην ύπαρξή μας κάτι ἔσπασε –δεν υπάρχει οὔτε διπλό σύμπαν οὔτε διπλός ἄνθρωπος– καί γι' αυτό βλέπουμε διπλά. Δηλαδή διηνοίχθησαν ἡμῶν οἱ ὀφθαλμοί, καί πάθαμε αυτήν τήν ἀρρώστια, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, τῆς διπλωπίας. Καί είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό. 

   Ρωτήθηκε κάποτε ὁ Κύριος πότε ἔρχεται μέσα μας ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ –εἶναι ἀπό τά λεγόμενα Λόγια τοῦ Κυρίου, πού διασώζει ὁ ἅγιος Κλήμης Ρώμης– κι ὁ Κύριος ἀπάντησε: ὅταν τό μέσα εἶναι ἴδιο μέ τό ἔξω. («Επερωτηθεὶς γὰρ αὐτὸς ὁ Κύριος ὑπό τινος, πότε ἥξει αὐτοῦ ἡ βασιλεία, είπεν "Ὅταν ἔσται τὰ δύο ἕν, καὶ τὸ ἔξω ὡς τὸ ἔσω, καὶ τὸ ἄρσεν μετὰ τῆς θηλείας, οὔτε ἄρσεν οὔτε θῆλυ". Τὰ δύο δὲ ἓν ἐστιν, ὅταν λαλῶμεν ἑαυτοῖς ἀλήθειαν, καὶ ἐν δυσὶ σώμασιν ἀνυποκρίτως εἴη μία ψυχή. Καὶ τὸ ἔξω ὡς τὸ ἔσω, τοῦτο λέγει· τὴν ψυχὴν λέγει τὸ ἔσω, τὸ δὲ ἔξω τὸ σῶμα λέγει. Ὃν τρόπον οὖν σου τὸ σῶμα φαίνεται, οὕτως καὶ ἡ ψυχή σου δῆλος ἔστω ἐν τοῖς καλοῖς ἔργοις.» (Κεφ. ΙΒ', PG 1, 345Β, 348Α)

   Βέβαια ἐκεῖ ἐννοοῦσε κάτι ἄλλο, μέ τήν ἑρμηνεία πού κάνει ὁ ἅγιος Κλήμης· αλλά θα μπορούσαμε νά ποῦμε, χωρίς καθόλου να πέφτουμε ἔξω, ὅτι τότε ἔρχεται ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ μέσα μας, ὅταν δέν ὑπάρχει διαφορά στο μέσα καί στό ἔξω, δέν ὑπάρχει διπλωπία. Γι' αὐτό ὁ Χριστός πῆρε ἕνα παιδάκι καί εἶπε: Ἐάν δέν γίνετε σαν τα παιδιά, δέν μπαίνετε στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ· δηλαδή, ἄν δέν θεραπεύσετε την διπλωπία σας, δέν μπαίνετε στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. (Βλ. Ματθ. 18, 3. Μάρκ. 10, 15. Λουκά 18, 17. Αλλά διευκρινίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί λέει: «Ἀδελφοί, μὴ παιδία γίνεσθε ταῖς φρεσίν, ἀλλὰ τῇ κακίᾳ νηπιάζετε, ταῖς δὲ φρεσὶ τέλειοι γίνεσθε.» (Α΄ Κορ. 14, 20). Καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος συμπληρώνει: «Διὸ παρακαλῶ, τὴν παιδικὴν ταύτην διάνοιαν ἀφέντες, τῶν οὐρανῶν ἐπιλαβώμεθα. Καὶ γὰρ ἄνδρας ἡμᾶς ὁ Χριστὸς εἶναι βούλεται, ἄνδρας τελείους... Νηπιάσωμεν τοίνυν τῇ κακίᾳ, καὶ τὴν πονηρίαν φυγόντες, τῆς ἀρετῆς ἐπιλαβώμεθα, ἵνα καὶ τῶν αἰωνίων ἐπιτύχωμεν ἀγαθῶν.» (PG 58, 724))

   Ὥστε λοιπόν εἶναι πολύ σημαντικό σημεῖο ἐκεῖνο τό «καὶ διηνοίχθησαν αὐτῶν οἱ ὀφθαλμοί» ... τρομερό! Γι' αὐτό θά ἦταν εὐχῆς ἔργον –καί θά παρακαλέσω να εὐγνωμονεῖτε τοὺς γονεῖς σας εάν σᾶς προστατεύουν– νά μή μάθετε βρώμικα πράγματα, όσο μπορεῖτε, γιά νά μήν ἀνοίξουν τά μάτια σας στήν ἁμαρτία. Νά ἔχετε τήν ἐν Χριστῷ ἁπλότητα, αυτήν που δυστυχῶς μᾶς λείπει, χωρίς τήν ὁποία παύουμε πιά νά εἴμαστε παιδιά. 

   Ιδιαίτερα μάλιστα τα σημερινά παιδιά, ἀγόρια καί κορίτσια, εἶναι ἕτοιμα να αποβάλουν αὐτήν τήν ἀπλότητα, για να δείξουν ότι μεγάλωσαν! Θά τούς λέγαμε: Μπορεῖς νά μεγαλώσεις, δεν σε κρατάει κανένας, καί στό ἀνάστημα και στη γνώση και στη σοφία σου· πρόσεξε μόνο νά ἔχεις απλότητα καρδιᾶς. Καί θά τήν ἔχεις τήν ἁπλότητα ὅταν δέν ἀνοιχθεῖς στο πέλαγος τῶν ἁμαρτιῶν καί τῶν παθῶν. Μπορεῖ βέβαια, ὡς ἄνθρωπος ποὺ ζεῖς σε μια διεφθαρμένη κοινωνία, να βλέπεις κάποια σχήματα· δέν θά σε πειράζουν ὅμως· θα ξέρεις ὅτι αὐτά εἶναι βρώμικα, ἀλλά δέν θά σέ πειράζουν. Καθόλου δέν θά σε πειράζουν· θά τά παραβλέπεις, θά τα βάζεις στήν ἄκρη. 

   Γι' αυτό, παιδιά, ἄν οἱ γονεῖς σας σᾶς κρατοῦν νά μή ξυπνήσετε –νά τό πῶ μ' αὐτή τήν ἔκφραση– δηλαδή νά μήν ἀνοίξουν τα μάτια σας, ἀγαθό ἔργο ἐπιτελοῦν, παιδαγωγικό. Μήν τούς κακίζετε λοιπόν καί μή διαμαρτύρεστε καί λέτε ὅτι θέλετε τήν ἐλευθερία σας. Ἡ ἐλευθερία αυτή δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά μιά προσπάθεια νά ἀνοίξουν –με συγχωρεῖτε γιά τή διατύπωση δέν μοῦ ξεφεύγει– να ανοίξουν τα στραβά μας!... Ἔτσι τό λένε. Δέν λένε ἄνοιξε τα μάτια σου, αλλά ἄνοιξε τα στραβά σου! Γι' αυτό λέμε στραβά· γιατί τότε βλέπουμε στραβά, αλλήθωρα!

   Ὅπως θά δοῦμε, ὁ Ἀδάμ δέν εἶχε οὔτε φαντασία οὔτε υποσυνείδητο. Θά τό δοῦμε αὐτό τοῦ χρόνου, γιατί εἶναι ἕνα πολύ μεγάλο θέμα. Ο Αδάμ εἶχε μόνο νόηση καί συνείδηση. Μή σᾶς ἐκπλήσσει καθόλου αὐτό. Ὅπως καί ὁ ἄνθρωπος Ἰησοῦς, δέν εἶχε οὔτε φαντασία οὔτε υποσυνείδητο. Το υποσυνείδητο εἶναι ὁ χῶρος τῶν ἀπωθημένων ἐνοχῶν μας. Εφόσον δέν εἶχε πέσει ὁ Ἀδάμ, δέν θά ὑπῆρχε τέτοιος χώρος ἀπωθημένων ἐνοχῶν. Ἀλλά αὐτό εἶναι πολύ-πολύ σπουδαῖο θέμα, πού τό ἀφήνουμε γιά τοῦ χρόνου, πρῶτα ὁ Θεός, για να κάνουμε μιά διεξοδική ανάλυση.

   Ἔτσι, ὅπως καταλαβαίνετε, θα πρέπει να κάνουμε τό πᾶν γιά νά ἀποκτήσουμε αυτήν τήν ἐν Χριστῷ ἀπλότητα.

   Ἐρχόμαστε τώρα σ' ἕνα ἄλλο σημεῖο τοῦ διαλόγου, το τελευταῖο. 

   Εἶπα τελευταῖο· ἀλλά ὅσο σκάβεις, τόσο βρίσκεις! Ειλικρινά, κάθε φορά δέν μπορῶ νά ξεκολλήσω εύκολα ἀπό ἕνα χωρίο τῆς Γενέσεως, ὅπως εἴδατε σε τόσα μαθήματα. Κι ἂν ἀκόμα ψάξει κανείς, ἄν ἀνατρέξει σε ὅλη τή βιβλιογραφία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, θ' ανακαλύψει ατελείωτα πράγματα... ατελείωτα! 

   Ωστόσο, ας προχωρήσουμε σ' αυτό πού εἶπε ὁ διάβολος στους πρωτοπλάστους: «καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί», καί θά γίνετε σάν θεοί, ἐάν δοκιμάσετε ἀπό τόν καρπό τούτου τοῦ δένδρου. Βέβαια ὁ διάβολος γνώριζε, ἀπό δική του πεῖρα, ὅτι δέν θά ἦταν δυνατόν ποτέ να κατακτηθεῖ ἀπό τούς πρωτοπλάστους ή θεία ουσία. Διότι τί καθιστᾶ τόν Θεό Θεόν; ἡ θεία ουσία. Αλλά τουλάχιστον νά ἀποκτήσουν μία ισοθεῖα, πού ὁ διάβολος είχε ἐπιχειρήσει νά τήν ἀποκτήσει, αλλά ξέπεσε. (Βλ. Ήσ. 14, 12-16. Αποκ. 12, 7-9)

   Ωστόσο, ἐπειδή ὁ διάβολος ξέπεσε καί ἐπειδή φθονεῖ τόν ἄνθρωπο, θέλει νά τόν ἑλκύσει να παραβεῖ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, μέ τό δόλωμα τῆς ἰσοθείας, για να πέσει καί ὁ ἴδιος. Να μήν εἶμαι ἐγώ μόνο πεσμένος, λέει ὁ διάβολος, νὰ εἶσαι καί ἐσύ πεσμένος!... Εἶναι ἡ ψυχολογία τοῦ φθονεροῦ, 

   Ὁ ἱερός Χρυσόστομος βάζει στο στόμα τῆς Εὔας τά ἑξῆς λόγια: «Εἰ καὶ εἰς βρῶσιν καλὸν τὸ ξύλον, καὶ τοὺς ὀφθαλμοὺς οὕτω τέρπειν δύναται, καὶ ὡραιότης τίς ἐστιν ἄφατος ἐν αὐτῷ, παρέχει δὲ ἡμῖν ἡ τούτου μετάληψις καὶ τὴν ἀνωτάτω τιμήν, καὶ τὴν αὐτὴν ἀξίαν τῷ Δημιουργῷ ἔξομεν, τίνος ένεκεν οὐ μεταληψόμεθα τούτου;» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία IG', PG 53, 129). Ἄν εἶναι ὡραῖος αὐτός ὁ καρπός στη βρώση καί μπορεῖ νά τέρπει τά μάτια σου καί ἔχει ἀνείπωτη ὡραιότητα, γιατί νά μήν τόν δοκιμάσουμε, καί νὰ ἔχουμε τήν ἴδια ἀξία με τον Δημιουργό; Εἴδατε; «καὶ τὴν αὐτὴν ἀξίαν τῷ Δημιουργῷ ἔξομεν;»! Δηλαδή ισοθεία! Ὅ,τι εἶσαι ἐσύ, θά εἶμαι κι εγώ! Δέν θά εἶμαι ἐγώ κατώτερός σου· ἐγώ τώρα θα είμαι ἴσος μ᾿ ἐσένα, τον Θεό!... 

   Ὥστε λοιπόν, παιδιά, κεντρικό σημεῖο τῆς ὅλης παραβάσεως τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ στάθηκε αὐτό τό σημεῖο· ἡ ἰσοθεία. Θά τό πῶ ἄλλη μιά φορά: ἡ ἰσοθεία ἀποτελεῖ τήν οὐσία τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος! Ἐάν σᾶς ρωτήσουν τί είναι το προπατορικό αμάρτημα, να απαντήσετε: ἡ ἰσοθεία· αυτό που λέμε αὐτοθέωση, ἡ αὐτονομία. Τί θά πεῖ αὐτοθέωση; Θα γίνω θεός μόνος μου· αὐτο-θέωση. Τί θά πεῖ αὐτονομία; Δέν ἔχω ἀνάγκη ἀπό τόν Θεό· θά είμαι μόνος μου. Τό ἀντίθετο εἶναι ἡ ἑτερονομία· θά ἐξαρτώμαι από τόν Θεό. Ὄχι! ἐγώ θά εἶμαι αὐτόνομος· δέν θά ἐξαρτώμαι ἀπό τόν Θεό. Εἶναι ἡ χειραφέτηση· θα χειραφετηθῶ ἀπό τόν Θεό· δέν ἔχω ἀνάγκη ἀπό τόν Θεό. 

   Αλλά αὐτή ἡ αὐτονομία δέν εἶναι μόνο στόν ἄνθρωπο· εἶναι καί στά τοῦ ἀνθρώπου, σέ ὅσα δηλαδή ἀφοροῦν στόν ἄνθρωπο, ὅπως εἶναι ἡ ἔννοια τῆς ἠθικῆς, ἡ ἔννοια τοῦ δικαίου, τοῦ ἁγίου, τοῦ ἀληθοῦς, τοῦ ωραίου, τοῦ ὠφελίμου, τοῦ οἰκονομικού. Εάν ἔπρεπε νὰ ἀναλύσουμε αὐτά ἕνα ἕνα, θα θέλαμε πολύ χρόνο· θά σᾶς πῶ ὅμως ένα - δύο απ' αυτά, ενδεικτικά. 

   Ἡ ἔννοια τοῦ ἁγίου, ἐπί παραδείγματι. Ὅπως θα ξέρετε, ὁ Πλωτίνος ὁ φιλόσοφος –ἔζησε τον 1ο αιώνα μετά Χριστόν– ήταν, ὅπως λεγόταν, ὁ ἅγιος τῆς φιλοσοφίας, τῶν φιλοσόφων· θαυμάσιος ἄνθρωπος... αλλά δέν ἦταν Χριστιανός· εἶχε ἁγιότητα, αλλά χωρίς τόν Χριστό, χωρίς τόν Θεό. Τί εἶναι αὐτή ἡ ἁγιότητα; Αυτόνομη. Ἔχουμε και στωικούς φιλοσόφους, τῶν ὁποίων τά ἔργα είναι θαυμάσια· ὡστόσο ἔχουν αυτόνομη ἁγιότητα. (Ένας τέτοιος ήταν ο Σενέκας (4 π.Χ. - 65 μ.Χ.), Ρωμαῖος πολιτικός, ρήτορας, διδάσκαλος τοῦ Νέρωνα, δραματουργός και στωικός φιλόσοφος, ὁ ὁποῖος ἀκόμα καί στούς Χριστιανούς ἔγινε συμπαθής γιά τήν ἠθική διδασκαλία του καί γιά τό τέλος του ὡς μάρτυρα τῆς φιλοσοφίας. Γνωρίζουμε ὅτι οἱ Χριστιανοί τῶν πρώττων αιώνων διάβαζαν τά ἔργα του μέ πολλή συμπάθεια. Ένας ἄλλος στωικός ἦταν καί ὁ Ἐπίκτητος (50-130 μ.Χ.), τοῦ ὁποίου ή διδασκαλία είχε θρησκευτικό χαρακτήρα, ἴσως ἐπηρεασμένος ἀπό τον Χριστιανισμό (Brun, 1965). Επίκεντρο τοῦ ἐνδιαφέροντός του ὑπῆρξε ὁ ἄνθρωπος καί ἡ ἐκπαιδευτική αγωγή γιά τήν ἀπό κτηση τῆς ἐλευθερίας (Τριαντάρη Σ. Α., 2005))

   Ἔχουμε το θέμα τοῦ ἀληθοῦς, τήν ἔννοια τοῦ ἀληθοῦς· τί εἶναι ἀλήθεια. Υπάρχει ἀλήθεια ἔξω ἀπό τήν ἀλήθεια; Μά τότε δέν εἶναι ἀλήθεια. Αναμφισβήτητα, γιατί ἡ ἀλήθεια είναι μία. Καί ὅμως, θέλουμε νά ἔχουμε αλήθειες ἔξω ἀπό τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, μία αὐτό νομη ἀλήθεια. Καί τί λέμε; Ὅπως ἐγώ καταλαβαίνω τήν ἀλήθεια... 

   Ἔχουμε τό θέμα καί τοῦ ὡραίου. Υπάρχει ὡραῖο ἐξ ἀντικειμένου καί ἐξ ὑποκειμένου· ὅπως καί ἡ ἀλήθεια εἶναι ἐξ ἀντικειμένου καί ἐξ ὑποκειμένου. Τί θά πεῖ ἐξ ἀντικειμένου; Κάτι πού εἶναι ὡραῖο εἶναι ὡραῖο για όλους. Δέν μπορεῖ στά μάτια τα δικά σου να φαίνεται ἄσχημο καί στα δικά μου να φαίνεται όμορφο· κάτι συμβαίνει, κάτι χαλασμένο ὑπάρχει. 

   Για παράδειγμα, ή μουσική, ή σύγχρονη μουσική, πού είναι... φρίκη! Είναι ή τελετουργική αυτή μουσική τῶν μαύρων, ἀπολίτιστο πράγμα... είναι φοβερό! Ὅ,τι νά πῶ, εἶναι φοβερό! Δαιμονίζει τούς ἀνθρώπους ἅμα ἀκοῦν καί χορεύουν αὐτήν τή μουσική. Αν μοῦ πεῖτε λάθος κάνετε, θά σᾶς ἀπαντοῦσα: Μάλιστα· λάθος κάνετε! Τί συμβαίνει ἐδῶ; Ποιά είναι ἡ ἀντίληψη περί τοῦ ὡραίου; Είναι σπασμένο πράγμα, γιατί ἐδῶ εἶναι ἡ δαιμονική αντίληψη περί τοῦ ὡραίου, δηλαδή ἡ αὐτόνομη αντίληψη, καί ὄχι ἡ ἀντίληψη περί τοῦ ὡραίου ὅπως ὁ Θεός τήν ἔβαλε ἔμφυτα μέσα στόν ἄνθρωπο, μέσα στη φύση τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτή ἔχει ἤδη διαστραφεί.

   Ἐπίσης ἡ ἔννοια τοῦ ὠφελίμου ἔχει διαστραφεί. Πόσα πράγματα λέμε ότι είναι ὠφέλιμα, ἀλλά εἶναι βλαβερά... Μά εἶναι ἢ δέν εἶναι ὠφέλιμα;  Εξαρτᾶται ἀπό τό πῶς τα βλέπουμε. 

   Ὅπως βλέπετε, ὅλα αὐτά εἶναι προϊόντα τῆς πτώσεως τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ προπατορικού δηλαδή άμαρτήματος. Σ' ὅλα αὐτά δηλαδή βλέπει κανείς νά ὑπάρχει μία διάσταση διαρχική. Βέβαια στο βάθος ὑπάρχει ένα ἀπομεινάρι τῆς ἀληθείας, δυνάμει τοῦ κατ' εἰκόνα. Ωστόσο, όπως διαμορφώσαμε τον εαυτό μας, ἔχουμε τήν αὐτόνομη ἀντίληψη τῶν πραγμάτων· γι' αὐτό καί ὑπάρχει μία διάσπαση μέσα στόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο. 

   Ἀπ᾿ αὐτή τήν αὐτοθέωση, τόν ἀνθρωποκεντρισμό, δημιουργήθηκε ἕνα πλῆθος καταστάσεων· ἔχουμε τό πλῆθος τῶν οὐμανισμῶν. Ουμανιστής, ουμανισμός, παράγεται ἀπό τό λατινικό homo, πού θά πεῖ ἄνθρωπος· στα ελληνικά θά τό λέγαμε ανθρωπισμός. Τί εἶναι ὅλοι αὐτοί οἱ ἀνθρωπισμοί; Είναι φιλοσοφικοί άνθρωπισμοί, κοινωνιολογικοί ἀνθρωπισμοί, δηλαδή κοινωνιολογικές θέσεις, οἱ ὁποῖες ἀναπτύσσουν ἕναν ἀνθρωπισμό, καί λοιπά. Ὅλοι αὐτοί οἱ ἀνθρωπισμοί είναι προϊόντα τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, γιατί όλοι είναι ἀνθρωποκεντρικοί· ἔχουν ὡς κέντρο τόν ἄνθρωπο, καί ὄχι τόν Θεό. 

   Ὑπάρχει ὅμως καί κάτι πιο φοβερό. 

   Ξέρετε ὅτι ὁ διάβολος κατάφερε καί ἔβγαλε τούς πρωτοπλάστους μέσα ἀπό τόν Παράδεισο. Ἦρθε ὁ Χριστός καί νίκησε τον διάβολο. Φυσικά, ὁ διάβολος ὑπάρχει. Καί ὅσοι ἀκοῦν καί βλέπουν τόν Χριστό εἶναι νικητές τοῦ σατανᾶ· ὅσοι δέν βλέπουν τόν Χριστό και θά ἤθελαν νά ἔχουν μία αυτονομία, τελικά βλέπουν τό πρόσωπο τοῦ διαβόλου. Αὐτούς λοιπόν τους παρακινεῖ ὁ διάβολος, κάνοντας ὁ ἴδιος μία δεύτερη απόπειρα να ἐπαναληφθεῖ τό προπατορικό αμάρτημα, σέ μιά νεώτερη έκδοση, χειρότερη τῆς πρώτης. Ξέρετε πῶς; Μέ τό να υποβιβάσουμε τον Χριστιανισμό στό ἐπίπεδο τοῦ ουμανισμοῦ! Αυτό σημαίνει ὅτι ἀπό Χριστοκεντρικό τόν κάνουμε ἀνθρωποκεντρικό τον Χριστιανισμό· δηλαδή κάνουμε ἕναν Χριστιανισμό χωρίς Χριστό.

   Αυτό στήν ἐποχή μας γίνεται σε υπερθετικό βαθμό. Ἤδη στα σχολεία μας γίνεται· ὅταν ἀκοῦμε ὅτι τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν στὸ σχολεῖο θά ἔχει κοινωνιολογικό χαρακτήρα, κοινωνιστικό καί τά λοιπά, ἀνθρωπιστικό, ουμανιστικό, δηλαδή χωρίς Χριστό. Όταν διδάσκουμε μια ἠθική χωρίς Χριστό, χωρίς τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος, χωρίς τήν πίστη στην θεανθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ, στην πραγματικότητα μπήκαμε στη δεύτερη ἀπόπειρα τοῦ διαβόλου, πού εἶναι νά κάνουμε τόν Χριστιανισμό ουμανισμό. 

   Ξέρετε σήμερα πόσοι Χριστιανοί, καί στήν Ἑλλάδα καί στήν Εὐρώπη, ἔχουν μεταβάλει τόν Χριστιανισμό σε ουμανισμό; Διάβαζα ένα βιβλιαράκι –αὐτό πού μοῦ ἔδωσε τήν ἀφορμή νά σᾶς μιλήσω γι' αυτά– μέ τίτλο: Χριστιανικός και μαρξιστικός ουμανισμός. Μά ὁ Χριστιανισμός δέν εἶναι ουμανισμός. Ἂν ἀποπειρα θοῦμε νά τόν συγκρίνουμε μέ ὅλους τούς ουμανισμούς, τόν ἀλλοιώσαμε, τόν καταστρέψαμε... γιατί, ξαναλέω, ὁ πυρήνας τοῦ οὐμανισμοῦ εἶναι ὁ ἀνθρωποκεντρισμός. Βάζουμε δηλαδή στο κέντρο αὐτόν τόν ἴδιο τόν ἄνθρωπο καί παραμερίζουμε τόν Θεό· ἤ, ἂν ὑπάρχει ὁ Θεός, δέν μᾶς ἐνδιαφέρει. Όμως δεν κυβερνάει πιά ὁ Θεός τόν ἄνθρωπο, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος κυβερνάει τόν ἑαυτό του. (Ὁ ὅσιος Ἰουστίνος Πόποβιτς κατ' επανάληψιν τονίζει τη ριζική αποτυχία τοῦ Ουμανισμού, τήν ὁριστική αδυναμία κάθε ἰδεολογίας στη μάχη κατά τῆς ἁμαρτίας, τοῦ θανάτου καί τοῦ διαβόλου. Στους ισχυρισμούς του Ουμανισμοῦ ἀντιπαραθέτει τό Εὐαγγέλιο τοῦ Θεανθρώπου, ἀποδεικνύοντας ἀκατάπαυστα τήν πλήρη ιδεολογική αντίθεση του Ουμανισμοῦ πρός τόν Χριστιανισμό. Αὐτός εἶναι ἕνας ἀνθρωπισμός μέ κέντρο τόν Ὑπεράνθρωπο, ὁ ὁποῖος μάταια προσπαθεῖ νά ἀντιταχθεῖ καί νά ἐπαναστατήσει ἐναντίον τοῦ Θεανθρώπου. Ἔτσι ὁ ἅγιος Ἰουστίνος καταγγέλλει σταθερά τα δελεάσματα καί τίς ἀπάτες τῶν διαφόρων μορφῶν τοῦ Ουμανισμοῦ, πού θεωρεῖ τόν ἄνθρωπο ὡς τό "μέτρον πάσης ἀξίας", ἐνῶ δὲν παύει νά ἐπαναλαμβάνει σταθερά ότι "μέτρον πάντων" εἶναι ὁ Θεάνθρωπος Ἰησοῦς. (Pere Justin Popovich, Philosophie Orthodoxe de la Verite, Dogmatique de l'Eglise Orthodoxe, tome 5, traduit du serbe par Jean-Louis Palierne, ed. L' Age d' Homme, Lausanne 1997, σ. 457.)

   Ὅπως καταλαβαίνετε, ὅλα αὐτά εἶναι φοβερά. 

   Καί ἕνα τελευταῖο, να κλείσουμε. Από το προπατορικό αμάρτημα ἕλκει την καταγωγή και η απόλυτη ἐλευθερία, γιατί κι αὐτή εἶναι προϊόν τῆς αὐτονομίας. Θέλω νά εἶμαι ἐλεύθερος, να κάνω ὅ,τι θέλω! 

   Αὐτά ὅλα συνιστοῦν τό προπατορικό αμάρτημα. Ἡ πρόταση τοῦ διαβόλου «καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί», θά εἶσαστε ὡς θεοί, εἶναι φοβερή. Παιδιά, ἄς προσέξουμε. Ἐάν οἱ προπάτορές μας ἔπεσαν στόν ἀνθρωποκεντρισμό, στην αυτονομία, στην αυτοθέωση, ἐμεῖς θά ποῦμε: Γιά μένα, ὁ Κύριός μου καί ὁ Θεός μου, ή ευτυχία μου καί ὁ Παράδεισός μου, είναι μόνον ὁ Ἰησοῦς Χριστός! 

Κυριακή, 1 Απριλίου 1984

48η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ 

https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ο θανάσιμος διάλογος (Ε΄).

†.Βρισκόμαστε, παιδιά, στον διάλογο ανάμεσα στην Εὔα καὶ στὸν ὄφι. Θυμόσαστε ὅτι εἴχαμε αναφερθεῖ πάνω στο θέμα τῆς ἀπαντήσεώς της καί εἴχαμεπεῖ ὅτι οπωσδήποτε αὐτά πού ἀπάντησε ἡ Εὔα στάθηκαν ἢ βάση να προχωρήσει ὁ διάβολος στήν ἀνατροπή τῶν πρωτοπλάστων. 

   θὰ σᾶς θυμίσω τις μεθόδους ἐκεῖνες πού μετῆλθε και μετέρχεται πάντοτε ὁ διάβολος, πού εἶναι ἡ συνύπαρξη, ὁ διάλογος, ἡ διείσδυση καί ἡ ἀνατροπή. 

   Αλλά σέ ὅλα ἐκεῖνα πού εἶπε ἡ Εὔα καί ἔδωσε ὕλη στον διάβολο για να συνεχίσει το παρακάτω σχέδιό του το πονηρότατο, τί ἀπάντησε ὁ διάβολος; 

  Διαβάζουμε: «Καὶ εἶπεν ὁ ὄφις τῇ γυναικί· οὐ θανάτω ἀποθανεῖσθε· ᾔδει γὰρ ὁ Θεός, ὅτι ᾗ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, διανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσκοντες καλὸν καὶ πονηρόν» (Γέν. 3, 4-5). Καί εἶπε τό φίδι στη γυναίκα: Καθόλου δέν θά πεθάνετε, γιατί γνώριζε ὁ Θεός ὅτι τήν ἡμέρα πού θά γευθεῖτε αὐτόν, τόν καρπόν τούτου τοῦ δένδρου, θα διανοιχθοῦν τὰ μάτια σας καί τότε θα γίνετε σαν θεοί, γνωρίζοντας το καλό καί τό πονηρό. 

   Στα λόγια αὐτὰ τοῦ διαβόλου, παιδιά, τί νά πεῖ κανείς; Παρατηρούμε τρία πράγματα. Πρῶτα ἀπ' ὅλα, ένα τεράστιο ψέμα. Καί νά φανταστεῖτε ὅτι εἶναι το πρῶτο ψέμα μέ τό ὁποῖο ὁ διάβολος παρουσιάζει τον Θεό ψεύτη! Γι' αὐτό ὁ διάβολος πῆρε την προσηγορία, τὸ ὄνομα, διάβολος. 

   Τὰ ὀνόματα πού τοῦ ἔχουν ἀποδοθεῖ εἶναι ἀκριβῶς ἀπό τή στάση του, τη στάση κακουργίας πού παρουσιάζει· φέρ᾽ εἰπεῖν, λέγεται σατᾶν ἢ σατανᾶς, που εἶναι ἑβραϊκή λέξη καί θά πεῖ ὁ ἀντικείμενος. Χρησιμοποιεῖται καί ἡ ἑλληνική λέξη αντικείμενος, πού εἶναι αὐτός πού ἀντίκειται, αὐτός πού ἀντιλέγει, πού εἶναι ἀπέναντι. Λέει ὁ Θεός κάτι, ὁ διάβολος λέει τό ἀντίθετο, το διαφορετικό. 

   Μήπως κι ἐμεῖς ἐδῶ, ὅταν ἀπό ἕναν ἐγωισμό, λέμε κάτι τό ἀντίθετο, μήπως ἔχουμε καμμία ομοιότητα μέ τόν σατανᾶ, ὡς ἀντικείμενον στο θέλημα τοῦ Θεοῦ; Ὅταν λέμε Ὄχι, δεν πάω στήν ἐκκλησία!... Ὄχι, δέν κάνω αυτό!... μήπως ἔχουμε καμμία συγγένεια; Ας τό σκεφθεῖ ὁ καθένας μας. 

   Καί κάτι ἀκόμη. Λέγεται διάβολος γιατί διέβαλε, κατηγόρησε τόν Θεό στούς πρωτοπλάστους. Είπε δηλαδή ὅτι ὁ Θεός δέν σκέπτεται όπως τούς τά εἶπε, αλλά σκέπτεται διαφορετικά. Αρα, τί ἔκανε ἐδῶ; διέβαλε τόν Θεό στούς πρωτοπλάστους. Συνεπώς ήταν τό πρώτο μεγάλο ψέμα. 

   Γι' αὐτό καί ὁ Κύριος, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, είπε ἀργότερα: «ἐκεῖνος ἀνθρωποκτόνος ἦν ἀπ᾿ ἀρχῆς καὶ ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ ἔστηκεν, ὅτι οὐκ ἐστιν ἀλήθεια ἐν αὐτῷ· ὅταν λαλῇ τὸ ψεῦδος, ἐκ τῶν ἰδίων λαλεῖ, ὅτι ψεύστης ἐστὶ καὶ ὁ πατὴρ αὐτοῦ» (Ἰωάν. 8, 44). Ἐκεῖνος –ὁ διάβολος– ἀπό τήν ἀρχή ήταν ανθρωποκτόνος, ἤθελε δηλαδή να φονεύσει τούς ἀνθρώπους, τούς πρωτοπλάστους, καί στην αλήθεια τοῦ Θεοῦ δέν στέκεται, γιατί δεν υπάρχει αληθεια μέσα του· όταν λέει το ψέμα, από μέσα του το βγάζει, γιατί είναι ψεύτης και ο πατέρας τοῦ ψεύδους! Μόνος του ο διάβολος χαλκεύει, επινοεῖ καί ἐκφέρει το ψέμα· δεν του λέει κάποιος πες ψέματα. 

   Πράγματι λοιπόν ἐδῶ βλέπουμε τή συμφωνία τῆς Αγίας Γραφῆς, Καινῆς καί Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὁ Ἰησούς Χριστός χαρακτηρίζει τον διάβολο ψεύτη και πατέρα τοῦ ψεύδους ἀπό τή συμπεριφορά του ἀπέναντι στούς ἀνθρώπους· ειδικά δέ γιά τούς πρωτοπλάστους ἐδῶ ἀναφέρεται καί ὡς ἀνθρωποκτόνος. 

   Ἄν, παιδιά, καμμιά φορά ὁ διάβολος πεῖ καί τήν ἀλήθεια, ἔχει τόν σκοπό του. 

   Αλήθεια, ὁ διάβολος λέει καί τήν ἀλήθεια;... 

   Ναί, ναί, ὁ διάβολος λέει καί ἀλήθεια! 

   Ὅμως ὁ Χριστός δέν εἶπε ὅτι πάντα λέει το ψέμα;

   Ἐδῶ εἶναι τώρα τό σπουδαῖο. Αν καμμιά φορά ὁ διάβολος λέει τήν ἀλήθεια, τό κάνει γιατί κι ἐδῶ εἶναι ἡ μέθοδός του, ώστε να κερδίσει τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ ἀνθρώπου, καί νά τόν κάνει μετά να πιστέψει σ' ένα μεγαλύτερο ψέμα πού θά τοῦ παρουσιάσει. 

   Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. 

   Όταν θέλουμε να πιάσουμε ψάρια στη θάλασσα, στο αγκίστρι μας βάζουμε ἕνα δόλωμα. Αὐτό πού βάζουμε είναι φαΐ, ἄς ποῦμε ἕνα κομματάκι ψωμί. Μπορούσαμε νά τό φᾶμε ἐμεῖς αὐτό τό κομματάκι το ψωμί· ἀλλά προτιμοῦμε νά τό θυσιάσουμε, προκειμένου να πιάσουμε ένα μεγάλο ψάρι, τό ὁποῖο βεβαίως ἔχει πολύ περισσότερο φαὶ ἀπ' ὅ,τι ἕνα κομματάκι ψωμί, ἕνα δόλωμα.

   Αυτό κάνει καί ὁ διάβολος. Ἡ ἀλήθεια που λέει καμμιά φορά εἶναι ἕνα δόλωμα, γιά νά μᾶς παγιδέψει καί νά ἐκφέρει μετά το μεγάλο του ψέμα. 

   Θὰ σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα ἀκόμη, ἀπό τήν Ἁγία Γραφή.

   Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, μέ τόν Λουκᾶ καί τόν Σίλα, εἶχαν πάει στούς Φιλίππους τῆς Μακεδονίας. Ἐκεῖ μία παιδίσκη, μία δούλη, ἡ ὁποία είχε πνεῦμα πύθωνος, δηλαδή ήταν μαντευομένη, ὅταν περνοῦσε ὁ Ἀπόστολος μέ τούς συνεργάτες του, πετιόταν ἀπό τό σπίτι και τούς ἀκολουθοῦσε. Αὐτή ἀνῆκε σε κάποια ἀφεντικά, πού τήν ἐκμεταλλεύονταν γιά τή μαντική της ιδιότητα, διότι μάζευαν χρήματα. Αυτή λοιπόν ἔλεγε: Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι εἶναι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου, πού ἦρθαν ἐδῶ στήν πόλη για να κηρύξουν τήν ὁδό τῆς σωτηρίας, τό Εὐαγγέλιο. Αλήθεια δέν ἔλεγε ἡ μαντευομένη; Τήν ἀλήθεια ἔλεγε. 

   Ὅμως, ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀγανάκτησε μέ τήν συμπεριφορά, ὄχι τῆς παιδίσκης, αλλά τοῦ σατανᾶ, γιατί είχε νοῦν Χριστοῦ (Βλ. Α΄ Κορ. 2, 16) καί μποροῦσε νά βλέπει, πίσω ἀπό τίς ἐκφερόμενες αλήθειες, τό μέγα ψέμα. Κάποια στιγμή στάθηκε καί είπε στον διάβολο: Φύγε από τήν κοπέλα αυτή, καί μή ξαναγυρίσεις πίσω!... Τήν ἴδια ώρα, παιδιά, ή παιδίσκη αὐτή ἔχασε τή μαντική της ἱκανότητα, γιατί ἔφυγε ὁ διάβολος. 

   Η περιπέτεια βέβαια τοῦ ἀποστόλου Παύλου και τοῦ Σίλα ἀπό τήν ἐκδίκηση τοῦ διαβόλου είναι γνωστή· διαβάστε τις Πράξεις τῶν Ἀποστόλων να τή δεῖτε. (Πράξ. 16, 16-34)

  Αλλά γιατί ὁ ἀπόστολος Παῦλος δεν δέχθηκε την διαφήμιση του σατανᾶ; Δεν θα μπορούσε να κάνει μια καλή δουλειά στην πόλη, αφου πρόσεχαν ὅλοι σ' αυτήν τη μαντευομένη καί τήν πίστευαν; Θα ήταν πάρα πολύ εύκολο να κάνει πολλούς Χριστιανούς μέσα στην πόλη ἀξιοποιώντας τήν μαρτυρία τοῦ διαβόλου. Γιατί λοιπόν ὁ διάβολος ἤθελε να κάνει κήρυγμα ὑπέρ τοῦ Εὐαγγελίου; 

   Α, νά σᾶς πῶ· ἐδῶ εἶναι ἡ πονηριά του. Ἔκανε τό κήρυγμα ὑπέρ τοῦ Εὐαγγελίου, ὥστε ὅταν θά ἔφευγε ὁ Παῦλος, νά ἀνακατέψει μαζί μέ τήν ἀλήθεια καί τό ψέμα, μαζί μέ τήν ἀλήθεια τῆς πίστεως καί τήν αἵρεση, καί νά δημιουργήσει αὐτό πού λέμε νοθεία. Ἡ νοθεία είναι μία μέθοδος τοῦ σατανᾶ. Γι' αυτόν λοιπόν τόν λόγο δέν ἤθελε ὁ ἀπόστολος Παῦλος συστάσεις ἀπό τόν διάβολο· διότι ὁ διάβολος θά ἔκανε αὐτή τήν νοθεία. 

   Νά σᾶς πῶ μιά νοθεία; Το ξεμάτιασμα. Βάζουν νερό μέ λάδι, ἀναφέρουν τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας, τῶν Ἁγίων... Στην πραγματικότητα ὅμως δέν ἐπικαλοῦνται τόν Χριστό· νομίζουν ὅτι ἐπικαλοῦνται τόν Χριστό. Ἡ ἐκφώνηση ὅλων ἐκείνων τῶν λόγων καί ὅλη ἐκείνη ἡ διαδικασία ξέρετε ποῦ καταλήγει; να εἶναι μία παραχάραξη τοῦ Μυστηρίου τοῦ Εὐχελαίου! μία νοθεία δηλαδή. 

   Ὅπως θα ξέρετε, στη νοθεία δέν λείπει παντελῶς το πολύτιμο στοιχεῖο. Ὅταν ἔχουμε μια ψεύτικη λίρα, αυτή βέβαια ἔχει μέσα χρυσάφι· ἀλλά ἔχει λίγο, εἶναι νοθευμένη, είναι κίβδηλη. Συνεπῶς ἐδῶ βλέπουμε ὅτι ἀρχή τοῦ σατανᾶ εἶναι νά λέει κάποτε μια ἀλήθεια, γιά νά πεῖ παρακάτω ένα μεγάλο ψέμα, καί νά πλανά τούς ἀνθρώπους. Προσοχή λοιπόν, ἂς τό ξέρουμε πολύ καλά αυτό. 

   Δεύτερο στοιχεῖο. Ὁ διάβολος ἐδῶ, ἐκτός ἀπό τό ψέμα, εἶπε στην Εὔα καί μία τρομερή συκοφαντία ἐναντίον τοῦ Θεοῦ. Τί συκοφαντία; Ὅτι ὁ Θεός εἶναι φθονερός! Γνωρίζει ὁ Θεός, εἶπε, ὅτι ὅταν ἐσεῖς δοκιμάσετε ἀπό τόν καρπό θα γίνετε θεοί. Αὐτό ἦταν ἕνα ψέμα. Κι ἄν τό θέλετε μάλιστα, σᾶς πληροφορῶ ὅτι τό πρόγραμμα τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τό θεῖο σχέδιο, ἦταν να θεωθοῦν οἱ πρωτόπλαστοι, νά γίνουν θεοί! Απόδειξη, ὅτι γι' αὐτό ἦρθε ὁ Ἰησοῦς Χριστός· για να διορθώσει μέ τήν ὑπακοή Του πρός τόν Πατέρα ἐκεῖνο πού δέν πέτυχε ὁ Ἀδάμ μέ τήν ἀνυπακοή του. Δηλαδή, όπως ἀντιλαμβάνεστε, ὁ τελικός σκοπός τοῦ Χριστιανοῦ εἶναι ή θέωση. (Ο Θεόφιλος Αντιοχείας φαίνεται πώς χρησιμοποιεῖ πρῶτος τόν ὅρο θέωση, στην Πρὸς Αὐτόλυκον ἐπιστολή του, περιορίζοντας τή σημασία του σ' αυτήν τῆς ἀθανασίας. Ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος συσχετίζει τήν ἔννοια τῆς θεώσεως μέ τήν ἐνσάρκωση τοῦ Λόγου. Ο δέ Θεοδώρητος Κύρου αἰτιολογεῖ: «Οὕτω καὶ θεὸς ὁ ἄνθρωπος ὠνομάσθη, ἐπειδὴ εἰκὼν προσηγορεύθη Θεοῦ.» (Ερωτήσεις εἰς τὴν Γένεσιν, Κ΄, PG 80, 105D). Ισως ὁ πιό ἀναγνωρισμένος ὄρος γιά τήν θέωση προέρχεται ἀπό τόν μέγα Αθανάσιο (Λόγος περὶ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, PG 25, 96: «αὐτὸς γὰρ ἐνηνθρώπησε, ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν»). Κατά τόν μεγάλο Ρώσο Θεολόγο π. Γεώργιο Φλωρόφσκι, θέωση σημαίνει υἱοθεσία ἀπό τον Θεό (Οἱ Ἀνατολικοί Πατέρες του 4ου αιώνα, ἐκδ. Πουρναρας, Θεσσαλονίκη 1991, σ. 69). Βλ. Ρωμ. 8,15. Γαλ. 4,5. Ἐφεσ. 1,4 και π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μαθήματα 19ο-21ο, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2018)

   Τί σημαίνει θέωση; Σημαίνει να γίνει ὁ Χριστιανός ένας μικρός κατά χάριν θεός, δηλαδή να έχει μία κοινωνία μέ τόν Θεό. Καί αὐτήν τήν κοινωνία νά τήν ἔχει στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων, ὡς πλήρης ἄνθρωπος, μέ την ψυχοσωματική φύση του, όταν θα γίνει ἡ ἀνάσταση των νεκρών. Έτσι θα ήταν και οι πρωτόπλαστοι στον Παράδεισο, μή γευόμενοι θάνατον, κοινωνοῦντες μέ τόν Θεό.

  Ἄρα αὐτό πού ἦταν στο σχέδιο τοῦ Θεοῦ ὁ διάβολος τώρα τό παραποιεί, λέγοντας: Σᾶς εἶπε νά μή δοκιμάσετε γιά νά μή γίνετε θεοί, νά μήν ἀνοίξουν τά μάτια σας· ἐνῶ ἂν δοκιμάσετε, θα γίνετε σάν θεοί καί θα μπορείτε να διακρίνετε το καλό από το κακό, ὅπως καί ὁ Θεός. Ἀλλά αὐτό πού εἶπε –«οὐ θανάτῳ ἀποθανεῖσθε», δέν θά πεθάνετε μέ θάνατο– δέν ἦταν ἁπλῶς ψέμα, αλλά ήταν παραποίηση τῆς ἀλήθειας, καί λέγεται συκοφαντία. 

   Αλλά τί εἶναι συκοφαντία; Συκοφαντία εἶναι ὅταν παραποιοῦμε τήν ἀλήθεια· λέμε για κάποιον κάτι πού δέν ἀληθεύει. Ὅμως αὐτό τό κάτι, ἀφοῦ δέν τό ἔχει κάνει ὁ ἄλλος, εἶναι φυσικά εἰς βάρος του. Αυτό λέγεται συκοφαντία. Μπορῶ νά σᾶς πῶ, παιδιά, ὅτι μέχρι σήμερα αὐτή ἡ συκοφαντία τοῦ σατανᾶ καί τῶν ὀργάνων του ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, ἐναντίον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, γίνεται διαρκῶς καί διαρκῶς. 

   Ἔχω ένα πολύ πρόχειρο παράδειγμα νά σᾶς πῶ, τὸ ὁποῖο μοῦ προκάλεσε κατάπληξη. Μια κυρία μου ἔδωσε ἕνα λεξικό, τοῦ Divry's, ἀγγλοελληνικό - ελληνο - αγγλικό, καί ἐπειδή πάρα πολλές κοπέλες από σᾶς μαθαίνετε ἀγγλικά, πᾶτε σε φροντιστήρια, σᾶς λέω πώς εἶναι ἀπό τά καλύτερα λεξικά, σύντομο καί ἀκριβές, Ωστόσο, τί ἔχουν βάλει τώρα μέσα; Στα εσώφυλλα, δηλαδή μετά τό ἐξώφυλλο, στο πρώτο φύλλο, ὅπως καί στο τελευταῖο, διαφημίζουν κάπου πέντε-έξι βιβλία τῆς ἴδιας ἐκδόσεως, τά ὁποῖα εἶναι φρικώδη. Μέ κάτι έρωτήματα που θέτουν, στρέφονται ἐναντίον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ξέρετε, λένε, ὅτι ἐκεῖνο δέν ήταν ἔτσι, αλλά ήταν ἔτσι... τό ἄλλο δέν ἔγινε ἔτσι, ἀλλά ἔγινε ἀλλιὣς;... Αὐτά τά βιβλία δέν τά ἔχω διαβάσει, αλλά μου εἶναι γνωστά. Κι αὐτά τά χρησιμοποιοῦν πάρα πολύ οἱ Μασόνοι.

   Βλέπει λοιπόν κανείς ἐκεῖ τόν δάκτυλο του Σιωνισμοῦ τῶν Ἑβραίων, διά μέσου του Μασονισμοῦ, πού ἐπιδιώκει να σπείρει στις ψυχές τῶν Χριστιανῶν, καί ἰδιαιτέρως τῶν νέων παιδιῶν, ὅπως τώρα δηλαδή μέ τή διαφήμιση μέσα στο λεξικό αὐτό τό ἀγγλοελληνικό, τήν ἀμφιβολία γιά τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Φοβερό πράγμα... φοβερό! (Ἡ ἡγεσία τῶν Σιωνιστῶν εἶναι φανατικοί καμπαλιστές, που διψοῦν νὰ ἐφαρμόσουν στην Ευρώπη το σιωνιστικό τους ὄνειρο; να συντρίψουν τον Χριστιανισμό, να διαλύσουν τα παραδοσιακά ευρωπαϊκά κράτη καί να υποτάξουν τούς πάντες καί τά πάντα σε μια πανίσχυρη ηγεσία Σιωνιστῶν, ἡ ὁποία δέν θά ἐπιτρέπει στούς λαούς οὔτε νὰ σκέφτονται! (Διόδωρος Ράμμος, Ιστορικός-Αρχαιολόγος, Γίνε θεός χωρίς τόν Θεό, ἐκδ. παραγωγή Σαΐτης, Αθήνα 2018, σ. 18). Βλ. Πρωτόκολλα τῶν Σοφῶν τῆς Σιών, Κεφάλαιον ΙΔ΄, ἐκδ. Νεκτ. Παναγόπουλος, Ἀθῆναι 1932, σσ. 114-116)

   Αυτό ξέρετε τί ἀποδεικνύει; ὅτι ὁ διάβολος συνεχίζει να συκοφαντεῖ τόν Θεό καί τόν Ἰησοῦ Χριστό. Όργανά του έχει τούς Ἰουδαίους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μείνει ἄπιστοι, ζηλοτυπούν τους Χριστιανούς, αἰσθάνονται φοβερά άσχημα εναντίον τῶν Χριστιανῶν. Γιά τόν λόγο αυτόν χάλκευσαν και χαλκεύουν τέτοιου είδους βιβλία, τα οποία, παρακαλώ, θέτουν σε κυκλοφορία ανάμεσα στους Χριστιανούς, γιά νά παγιδεύουν τίς ἀπλές ψυχές που πιστεύουν στον Χριστό. 

   Σᾶς τό εἶπα ἔτσι, ἐνδεικτικά, γιά νά καταλάβετε πῶς ὁ διάβολος συνεχίζει τό ἔργο τῆς συκοφαντίας ἐναντίον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μάλιστα, καί σ' αὐτά τά βιβλία, ἀλλά καί σέ ἄλλα πού ἔχω διαβάσει, βλέπει και νείς πῶς διαβάλλεται ὁ Θεός. 

   Τελευταία μάλιστα γίνεται μια διαβολή ἐναντίον τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης· τό ξέρετε αὐτό ἀπό τά σχολεῖα σας. Λένε ὅτι ὁ Θεός τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, δῆθεν, εἶναι ἕνας ἐκδικητικός Θεός, ένας κακός, ἕνας ἄδικος, ἕνας αυταρχικός, ἕνας ἀντιφατικός Θεός... ἐνῶ ὁ Θεός τῆς Καινῆς Διαθήκης εἶναι διαφορετικός! 

   Αὐτά τά πράγματα εἶναι παραμύθια τῆς Χαλιμάς. Εἶναι τά παραμύθια ἐκεῖνα πού ἔλεγαν οἱ Γνωστικοί στους τρεῖς πρώτους αἰῶνες τοῦ Χριστιανισμοῦ. Τά παίρνουν σήμερα οἱ ἐχθροί τοῦ Χριστιανισμοῦ, τά ἀναμασοῦν, ἐπανακυκλοφορώντας τα διαρκῶς καί διαρκῶς σε βιβλία, ἀκριβῶς γιά νά καταστρέφουν τις ἀνθρώπινες ψυχές. 

   Σᾶς ξαναλέω ἄλλη μιά φορά, αὐτό εἶναι τὸ ἔργο τοῦ διαβόλου· ἡ κατασυκοφάντηση του προσώπου του Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τοῦ ἔργου Του, δηλαδή τῆς Ἐκκλησίας.

   Ἔχουμε ὅμως καί ἕνα τρίτο κακό πού ἔκανε ἐδῶ ὁ διάβολος· ὑπέβαλε στους πρωτοπλάστους τήν ἐλπίδα τῆς ἰσοθείας, ὅτι μποροῦν νά γίνουν ισόθεοι. Αὐτό, τό τελευταῖο, ήταν το μέγιστο ψέμα. 

   Καί ὄχι μόνο ισόθεοι δέν ἔγιναν, ἀλλά ἔγιναν καί θνητοί, ἄν καί πλάστηκαν δυνάμενοι νά μή πεθάνουν. Αλλά ἐδῶ δέν θά πέθαιναν ἁπλῶς γιατί δοκίμασαν τόν καρπό, παραβαίνοντας τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, καί ὅλα θά τελείωναν, ἀλλά τούς περίμενε κάτι ακόμα χειρότερο. Επειδή ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου πλάστηκε ἀθάνατη,(Κατά τούς Πατέρες, ἡ ἀθανασία τῆς ψυχῆς δέν εἶναι φυσικό γνώρισμά της, όπως τό ἐκλαμβάνουν οἱ Ἕλληνες φιλόσοφοι (βλ. Πλάτωνος Τίμαιος, 42cd, Φαίδων 80b-81c), αλλά χάρισμα που δίνει ὁ Θεός. Τήν ἀλήθεια αυτή τονίζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ὅταν αναφέρει πώς ὁ Θεός χάρισε τήν οὐσία τῆς ψυχῆς στὸν ἄνθρωπο ἐπειδή ἤθελε να παραμείνει το πλάσμα Του γιά πάντα ἀθάνατο (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ομιλία ΚΑ', PG 53,177: «τὴν τῆς ψυχῆς οὐσίαν αὐτῷ ἐχαρίσατο βουληθεὶς αὐτὸν καὶ ἀθανάτῳ εἶναι εἰς τὸ διηνεκές»), ὅπως καί ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος Λουγδούνου, κατά τόν ὁποῖο ἡ ψυχή φύσει μέν είναι θνητή, ἀλλά μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ αθάνατη (Ἔλεγχος καὶ ἀνατροπὴ τῆς ψευδωνύμου γνώσεως, ΒΕΠΕΣ 5, 165-166: «θνητὴ καὶ φθαρτὴ ούσα (ή ψυχή), ἀθάνατος καὶ ἄφθαρτος γίνεται, οὐκ ἐξ ἰδίας ὑποστάσεως, ἀλλὰ κατὰ τὴν τοῦ Κυρίου ἐνέργειαν, τὸ δύνασθαι αὐτὸν τῷ θνητῷ τὴν ἀθανασίαν, καὶ τῷ φθαρτῷ περιποιήσασθαι τὴν ἀφθαρσίαν») θά είχε σαν συνέπεια τελικά να βρίσκεται στον Άδη, στούς αἰῶνες τῶν αἰώνων, καί νά βασανίζεται. 

   Βλέπετε ὅτι ἐκεῖνο πού περιμένει ὁ διάβολος για τόν ἑαυτό του, την αιώνια τιμωρία, από φθόνο τό ἐπιθυμεῖ γιά τούς ἄλλους. Γιατί να βασανίζομαι μόνον ἐγώ;... Θέλω να βασανίζονται και τα πλάσματα του Θεοῦ πού λέγονται άνθρωποι!... Επειδή υπάρχει ο φθόνος στον διάβολο, γι' αυτό τον αποδίδει αυτόν τον φθόνο στον Θεό. (Ένας μηχανισμός ἄμυνας εἶναι καί ἡ προβολή. Αὐτή, σύμφωνα με την αναλυτική ψυχολογία, εἶναι ἡ διαδικασία όπου οἱ ἰδέες, τὰ αἰσθήματα καί οἱ διαθέσεις που βιώνει τό ὑποκείμενο ἀποδίδονται σέ ἄλλο πρόσωπο. Συχνά ὁ μηχανισμός αὐτός συνοδεύεται κι ἀπό ἰσχυρή ἀπόρριψη τοῦ ὑποκειμένου να δεχθεῖ τό λάθος του)

   Ἔτσι, ἐδῶ ξεγελά τούς πρωτοπλάστους μέ τήν ἐλπίδα μιᾶς ἱσοθεΐας, και δείχνει όλη την κακουργία του θανατώνοντάς τους και βιολογικά, δηλαδή σωματικά, ἀλλά καί πνευματικά. Ὥστε βλέπει κανείς ἐδῶ πῶς κινεῖται ὁ διάβολος προκειμένου να ξεγελάσει τους πρωτοπλάστους, μ᾿ ἕνα ψέμα, μέ μία συκοφαντία καί με ἕνα ἀκόμη ψέμα. 

   Αλλά ἐδῶ τώρα θέτουμε ἕνα ἐρώτημα. Ὅσο λέγονται αυτά μεταξύ Εὔας καί ὄφεως, εἴδατε πουθενά, ἀκούσατε πουθενά, διαβάσατε πουθενά στό ἱερό κείμενο ὅτι μετεῖχε ὁ Ἀδάμ; Ὁ διάλογος διαμείβεται μεταξύ τοῦ ὄφεως καί τῆς Εὔας. Ὁ Ἀδάμ ποῦ ἦταν, Απουσίαζε; Μήπως ήταν παρών, ἀλλά δέν μετεῖχε αὐτοῦ τοῦ διαλόγου; Θα μπορούσαμε λοιπόν νά ποῦμε καί στις δύο περιπτώσεις μερικά χρήσιμα στοιχεῖα. 

   Πρῶτα-πρῶτα, ἐάν ἀπουσίαζε ὁ Ἀδάμ, τότε θά λέγαμε ὅτι αὐτή ἡ ἀπουσία του ήταν ἀνεπίτρεπτη. 

   Θά μοῦ πεῖτε: Ἔ, πῶς, νά μήν πάει λιγάκι παραπέρα; Κάπου παραπέρα μπορεῖ νὰ πῆγε. 

   Τότε ὅμως ἐπωφελήθηκε ο διάβολος καί ἐξαπάτησε τήν Εὔα. Ἐνῶ μοιάζει νά εἶναι πολύ απλό τό πράγμα, ὅμως εἶναι πάρα πολύ σοβαρό. Βέβαια, τό νά ἀπουσιάσει ἕνας ἄνθρωπος ἀπό ἕναν ἄλλο πού εἶναι σύντροφός του, δέν είναι τόσο σπάνιο. 

   Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα ἀπό τήν Καινή Διαθήκη. Πρόκειται γιά μιά παραβολή πού εἶπε ὁ Χριστός. (Βλ. Ματθ. 13, 24-43) Πῆγαν ἐργάτες, λέει, κατ' ἐντολήν τοῦ ἀφεντικοῦ, καί ἔσπειραν ἕνα χωράφι. Ἔφυγαν αὐτοί. Τήν νύχτα πῆγεκάποιος κακός ἄνθρωπος καί ἔσπειρε μέσα στο χωράφι ζιζάνια. Ὅταν φύτρωσε το σιτάρι, φύτρωσαν καί τά ζιζάνια. Καί οἱ ἐργάτες λένε: Κύριε, μᾶς ἔδωσες καλό σπόρο· τα ζιζάνια ὅμως πως φύτρωσαν; Καί τούς ἀπαντᾶ ὁ κύριός τους: Ὅταν ἐσεῖς φύγατε ἀπό τό χωράφι και πήγατε σπίτι σας να κοιμηθεῖτε, τότε ἐν και ρῷ νυκτός πῆγε ὁ κακός αυτός άνθρωπος καί ἔσπειρετο χωράφι μέ ζιζάνια. Τί σημαίνει αυτό; Μήπως ὅτι οἱ ἐργάτες ἔπρεπε νά κοιμοῦνται ἐκεῖ στό χωράφι;... Δέν είναι δυνατόν. 

   Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, πού δέν μποροῦμε νά εἴμαστε πάντοτε ἐκεῖ πού θέλουμε· ἐγώ κοντά στο ποίμνιό μου, ὁ ἕνας σύζυγος μαζί μέ τόν ἄλλο σύζυγο· ὁ ἕνας θά εἶναι κάπου ἐδῶ, ὁ ἄλλος θά εἶναι κάπου ἐκεῖ... Ἐδῶ ὅμως δέν πρόκειται περί αὐτοῦ, ἀλλά πρόκειται για μια πτυχή, θα λέγαμε, πού μπορούμε να τη σχολιάσουμε σαν πάρα πολύ χρήσιμη· ὅτι δηλαδή ο Αδάμ ἀπουσιάζει. Γιατί; δέν ξέρουμε· πάντως ὁ Ἀδάμ ἀπουσιάζει. 

   Αὐτό ὅμως εἶχε ολέθρια αποτελέσματα. Διότι ἂν ὁ Αδάμ ήταν παρών, θα συνέβαινε αυτό; Πιθανότατα όχι. Μά, θα μου πείτε, ήρθε μετά, η μπορεί και να ήταν. Θά τό δοῦμε στη συνέχεια. 

   Λέει η Αγία Γραφή τό ἑξῆς θαυμάσιο –είναι στον Ἐκκλησιαστή: «ἀγαθοὶ οἱ δύο ὑπὲρ τὸν ἕνα... ὅτι ἐὰν πέσωσιν, ὁ εἷς ἐγερεῖ τὸν μέτοχον αὐτοῦ, καὶ οὐαὶ αὐτῷ τῷ ἑνί, ὅταν πέσῃ καὶ μὴ ᾖ δεύτερος ἐγεῖραι αὐτόν» (4, 9-10). Είναι πολύ καλό νά εἶναι ἀνά δύο οἱ ἄνθρωποι, ἤ καί περισσότεροι, διότι ἂν πέσουν, ὁ ἕνας θα μπορεῖ να σηκώσει τόν συνάνθρωπό του· καί ἀλλοίμονο σ' αυτόν τόν ἕνα, πού ὅταν πέσει δέν ὑπάρχει δεύτερος για νά τόν σηκώσει. Ἔπεσε ὁ ἕνας; ὁ ἄλλος πού δέν ἔπεσε θά τόν σηκώσει· ἀλλά ἐάν εἶναι μόνος του καί πέσει, ποιός θά τόν σηκώσει; 

   Εἶναι πολύ σωστή αὐτή ἡ θέση, πράγματι· ἀλλοίμονο στο ἕναν! 

   Θυμηθεῖτε, ἐπίσης, από την Καινή Διαθήκη, ὅταν ὁ Χριστός ἔστειλε τούς μαθητές Του –ὄχι μόνο τους δώδεκα, ἀλλά καί τούς ἑβδομήκοντα- νά εὐαγγελισθοῦν τό Εὐαγγέλιο τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ σε πόλεις καί χωριά, πῶς τούς ἔστειλε; Τό θυμόσαστε; Ανά δύο. Σαφῶς τό λέει ἐκεῖ· «ἀνὰ δύο» (Βλ. Λουκά 10, 1). Γιατί ανά δύο; Ἐάν ὁ ἕνας πλανηθεῖ, νά τόν διορθώσει ὁ ἄλλος. Ἄν ὁ ἕνας πάθει κάτι, νά τόν βοηθήσει ὁ ἄλλος. Εἶναι μεγάλο πράγμα να πηγαίνουν ἀνά δύο. 

   Ἔτσι θά ἔπρεπε κι ἐδῶ.

   Θα πάρω τό θέμα τῶν συζύγων. Σήμερα, βέβαια, εἴσαστε νεαρά πρόσωπα· αὔριο ὅμως θα κάνετε δική σας οικογένεια. Ἡ παρουσία καί τῶν δύο συζύγων σε κάθε πρόβλημα εἶναι ἀναγκαιότατη. Εἶπα σε κάθε πρόβλημα. Βεβαίως, ἡ γυναίκα εἶναι στο σπίτι της και ὁ ἄνδρας είναι στη δουλειά του. Δέν ἐννοῶ αὐτή τήν περίπτωση, ἀλλά ἐννοῶ ὅτι στα προβλήματα πού ἀντιμετωπίζει το σπίτι θα πρέπει καί οἱ δύο σύζυγοι νά εἶναι μαζί. Ὅταν ὁ ἕνας κάνει λάθος, πέφτει, ὁ ἄλλος νά τόν βοηθήσει καί νά τόν σηκώσει.

   Βλέπετε πόσο σπουδαῖο εἶναι αὐτό; Βλέπετε τί βγαίνει ἀπό 'δῶ, πραγματικά; Πρέπει λοιπόν οἱ δύο σύζυγοι νά εἶναι πάντοτε μαζί· νά μή χωρίζονται. Καταλάβατε τί ἐννοῶ· νά εἶναι πάντοτε μαζί, ὄχι τοπικά, ἀλλά νά ἔχουν τή συνάφειά τους, νά ἔχουν τήν κοινωνία τους, νά ἔχουν συνεννόηση, να σκέπτονται τα πάντα μαζί οἱ δυό σύζυγοι. Σπουδαῖο! Διότι, ποῦ ἦταν ὁ Αδάμ; Ἄφησε τή γυναίκα του, θα λέγαμε, καί ἔφυγε;... Γιατί νά τό κάνει αυτό; Δέν ὄφειλε νά εἶναι ἐκεῖ; Ναί, αλλά δυστυχῶς δέν ἦταν. 

   Δεύτερον. Ἐάν ὁ Ἀδάμ ἦταν ἐκεῖ, ἀλλά δέν μιλοῦσε, κακῶς ἔπραξε, διότι όφειλε να μετέχει στον διάλογο. Γιατί; Γιά νά ἀποφευχθεῖ ἡ ὀλισθηρότητα τοῦ ἐδάφους πού ἀναπτύχθηκε ανάμεσα στήν Εὔα καί τόν διάβολο. Ὄφειλε λοιπόν να μιλήσει ὁ Ἀδάμ. Αν ήταν παρών ἀλλά δέν μίλησε, αυτό σημαίνει ὅτι ἄφησε πρωτοβουλία στη σύζυγό του, στη σύντροφό του, καί δέν ύπῆρξε συζήτηση, δέν ὑπῆρξε σύσκεψη ανάμεσά τους. 

   Εἶναι πολύ ἐπικίνδυνο πράγμα ὅταν ὁ ἕνας ἀφήνει πρωτοβουλίες στόν ἄλλο καί μένει ἀμέτοχος στίς ἐνέργειες τοῦ ἄλλου. Είναι κακό πράγμα αυτό. Η πρωτοβουλία ἔχει ἄλλη διάσταση, ἡ γόνιμη πρωτοβουλία. Όταν δηλαδή πεῖ κανείς μία γνώμη καί θά ἤθελε να πραγματοποιηθεί αυτή, πρέπει να τεθεί υπόψη καί τοῦ ἄλλου. Το να τεθεί υπόψη καί τοῦ ἄλλου δεν σημαίνει ὅτι δέν εἶναι πρωτοβουλία. Αλλά ὅταν ὁ ἕνας κινηθεί χωρίς να ρωτήσει τόν ἄλλο, ἤ δίνει τήν πρωτοβουλία χωρίς να μετέχει σε τίποτα, τότε αναμφισβήτητα ἐδῶ ἔχουμε ἕνα σοβαρό λάθος, ίσως μία καταστροφή. 

   Τί θα λέγαμε λοιπόν; Μήπως ὁ Ἀδάμ ἀπουσίαζε; Μήπως ὁ Ἀδάμ ἔδωσε τήν πρωτοβουλία στην Εὔα; Γιά σκεφθεῖτε· ὁ Ἀδάμ ἦταν ὁ ἄνδρας πού πρῶτος αὐτός  δημιουργήθηκε· ἀπό τόν Αδάμ δημιουργήθηκε ή Εὔα.  Καί τώρα τί κάνει; Αφήνει τή γυναίκα να διαφεντεύει  τρόπον τινά στή ζωή του; Αφήνει τή γυναίκα να διαχειρίζεται τίς ἐντολές πού ὁ ἴδιος πῆρε ἀπό τόν Θεό; Ἦταν μικρό πράγμα αὐτό, ἤ ἦταν πάρα πολύ σοβαρό; Καί ὅμως, βλέπετε, δεν τήρησε σωστή στάση. 

   Νά σᾶς πῶ ἄλλο ἕνα παράδειγμα πού εἶναι καίριο γιά τούς συζύγους· εἶναι ὅταν ὁ ἕνας ἀφήνει στόν ἄλλο τήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν. 

   Λέει ἐπί παραδείγματι ὁ σύζυγος: Α, ἐγώ τό κεφάλι μου τό ἔχω ἥσυχο. Δέν ἐνδιαφέρομαι καθόλου γιά τά παιδιά· ὅλα τά φροντίζει ἡ γυναίκα μου. 

   Γιατί ἡ γυναίκα σου ὅλα; Καί ἐσύ δέν πρέπει να φροντίζεις γιά τά παιδιά σου; Γιατί ἀφήνεις όλη την πρωτοβουλία σ' ἐκείνη; Καί ἄν ἐκείνη πάρει θάρρος; Καί ἄν ἐκείνη κάνει λάθος; Καί σ' ἐσένα ὁ Θεός δέν εμπιστεύθηκε τά παιδιά; Καί σ' ἐσένα δεν δόθηκε ή ἐντολή να φέρεις στον κόσμο παιδιά καί νά τά μεγαλώσεις κατά Θεόν; Γιατί λοιπόν λές δέν ἀναλαμβάνω ἐγώ;...

   Βλέπετε πόσο λεπτά σημεῖα εἶναι αὐτά καί πόσο ἐπικίνδυνα, ἄν δέν τά προσέξουμε; Καί, μή νομίζετε, αὐτά εἶναι καταστάσεις τῆς καθημερινῆς μας ζωῆς, καί μέσα στις χριστιανικές, παρακαλῶ, οἰκογένειες. Ἐσεῖς ὅμως, παιδιά, ὅταν κάποτε φτιάξετε μια χριστιανική οικογένεια, νά τά προσέχετε αὐτά· νά ὑπάρχει βουλή, συνεννόηση. 

   Συμβαίνει κάτι στα παιδιά; ή σύζυγος θά τό πεῖ στον σύζυγο, καί ἀντιστρόφως. Καί νά μή βλέπουμε αὐτό τό ἀπονενοημένο, να κρύβει ή μάνα ἀπό τόν σύζυγο, ἀπό τόν πατέρα, τα παραπατήματα τῶν παιδιῶν! Η κόρη ἢ ὁ γιός ἄργησε νά ἔρθει. Ποῦ εἶναι τό παιδί; να ρωτάει ὁ πατέρας, που κουρασμένος μπορεῖ ἐννιά ἡ ὥρα νά ἔπεσε να κοιμηθεῖ. Νά, ὅπου να 'ναι ἔρχεται... νὰ ἀπαντᾶ ἡ μάνα, καί τό παιδί να έρθει στις δώδεκα ή ὥρα τα μεσάνυχτα, στη μία ἢ στις τρεῖς! Καί νά σηκωθεῖ μάλιστα ἐκείνη καί ν' ανοίξει σιγά τήν πόρτα! Ούτε ὁ γάτος, οὔτε ἡ ζημιά! Καί ὁ ταλαίπωρος ὁ πατέρας να ἔχει τήν ἐντύπωση ὅτι τό παιδί εἶναι ἐντάξει, ἦρθε στό σπίτι νωρίς, ἦρθε καλά, κι ἐκεῖνο νά νυχτοπερπατάει! Εἶναι φοβερό πράγμα. Καί τό κρύβει αὐτό ἡ μητέρα... το κρύβει! 

   Ἐδῶ τώρα θά ἤθελα κάτι ἄλλο να προσέξετε, πού εἶναι ἰδιαίτερα πολύτιμο. Σχολιάζοντας τά τῆς Εὔας ὁ ἱερός Χρυσόστομος σέ μιά ομιλία του στη Γένεση, λέει ὅτι ἡ Εὔα ήταν «οὐκ ἀνασχομένη μεῖναι ἐπὶ τῶν οἰκείων ὅρων» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ομιλία IG', PG 53, 129). Παρακαλῶ, προσέξτε αὐτήν τή φράση του. Τό ἀνασχομένη είναι από το ρήμα ἀνέχομαι. Ἡ Εὔα δέν ἀνεχόταν να μείνει στους δικούς της όρους.

   Τήν ἴδια φράση αναφέρει και ο άγιος Γρηγόριος Θεολόγος, στον πρώτο του θεολογικό λόγο, ὡς ἑξῆς: «εἴσω τῶν ἡμετέρων όρων φιλοσοφῶμεν» (ΕΠΕ 25, 4, Λόγος ΚΖ΄, Κατὰ εὐνομιανών προδιάλεξις, σ. 18). Να φιλοσοφοῦμε μέσα ἀπό τούς δικούς μας ὄρους. Προσέξτε, γιατί εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο αὐτό, παιδιά. Τι σημαίνει δικούς μας όρους; Σημαίνει πώς ὄφειλε ή Εὔα να ξέρει τα όριά της και τις δυνατότητές της. 

   Αὐτά τά χωρία, τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου καί τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἔχουν πολύ εὐρεῖα ἔννοια. Θα μείνω λίγο στο θέμα τῆς γυναικός καί μετά θά τό γενικεύσω. 

   Στην Καινή Διαθήκη, ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει ὅτι δέν ἐπιτρέπει στη γυναίκα να λαμβάνει μέρος στις ἐκκλησιαστικές συνάξεις καί νά μιλάει καί νά ρωτάει καί δέν ξέρω τί ἄλλο. Ὅταν θά πάει στο σπίτι της, τότε να ρωτήσει τόν ἄνδρα της τί ἦταν ἐκεῖνο πού εἰπώθηκε καί πού ἐνδεχομένως δεν κατάλαβε. (Βλ. Α΄ Κορ. 14, 34-35. Πρβλ. Α' Τιμ. 3, 11-14) Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ τό εἶπε ἔτσι, εἴτε μᾶς ἀρέσει εἴτε δέν μᾶς ἀρέσει. Σήμερα, βλέποντας μέσα ἀπό τίς διόπτρες τοῦ φεμινισμοῦ, ἴσως νά τό κατακρίνουμε· ἀλλά τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ τό ὅρισε ἔτσι. 

   Το συμπέρασμα εἶναι ὅτι ὀφείλει ἡ γυναίκα να ρωτήσει τόν ἄνδρα της στο σπίτι· δέν πρέπει να μιλήσει στήν ἐκκλησία. Γιατί; Ἄν τό κάνει, τότε θα βγεῖ ἔξω ἀπό τούς ὅρους της. Δέν εἶναι οἱ ὅροι της αὐτοί, δέν εἶναι τά ὅριά της. 

   Ἡ Εὔα λοιπόν δέν εἶχε καμμία δικαιοδοσία να άνοίξει διάλογο μέ τό φίδι. Θά μποροῦσε, ὅταν ἄκουσε ἕνα φίδι να μιλάει, νά πεῖ: Α, στάσου· δέν ἔχω καμμιά κουβέντα μαζί σου. Ἔχω τον σύντροφό μου· αὐτός θα σου μιλήσει. 

   Σημειῶστε δέ ὅτι ἡ Εὔα ἀπατήθηκε· ὁ Ἀδάμ δέν απατήθηκε, αλλά παρασύρθηκε. Σαφώς το λέει ὁ ἅγιος ἀπόστολος Παῦλος. (Βλ. Α' Τιμ. 2, 14) Σαφῶς! Δηλαδή, ἄν καλοῦσε ἡ Εὔα τόν Ἀδάμ, τελικά θα γλύτωνε. Αλλά τί ἔκανε ἡ Εὔα καί γιατί απατήθηκε; γιατί βγῆκε ἀπό τούς ὅρους της, βγῆκε ἀπό τά ὅριά της. Μεγάλο πράγμα αὐτό, παιδιά.

   Ἐπίσης, ὅταν ἡ γυναίκα βγαίνει τῶν οἰκείων ὅρων της, δηλαδή ἀπό τή γυναικεία της αποστολή, ὡς συζύγου καί ὡς μητέρας, ἔχει συνέπειες. Τό ἴδιο ισχύει και γιά τόν ἄνδρα· θά σᾶς τό πῶ λίγο πιο κάτω. Βλέπετε, ή σύγχρονη μητέρα, ἡ σύγχρονη γυναίκα ἔχει πρό πολλοῦ βγεῖ ἀπό τούς οἰκείους όρους της! 

   Το αποτέλεσμα; τό ξέρουμε. Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Ἐμάνθανε διὰ τῆς πείρας αὐτῆς μετ᾿ οὐ πολὺ τῆς συμβουλῆς τὸ ὀλέθριον» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία ΙϚ΄, PG 53, 129). Σε λίγο ή Εὔα μάθαινε διά τῆς πεῖρας της ὅτι ἡ συμβουλή ήταν καταστροφική. 

   Ἔτσι λοιπόν, παιδιά, ὅταν βγαίνει ή γυναίκα ἀπό τούς όρους της, παθαίνει κακό. 

   Αλλά αὐτό δέν ἰσχύει μόνο γιά τή γυναίκα· ἰσχύει καί γιά τόν ἄνδρα· καί γι' αὐτόν ὑπάρχουν ὅροι. 

   Πρώτα-πρώτα, ὅταν ὁ Θεός νομοθετεῖ, στην πραγματικότητα μᾶς θέτει ἐντός τῶν οἰκείων ὅρων, ὅπως μᾶς εἶπε ὁ ἅγιος Γρηγόριος, «εἴσω τῶν οἰκείων ὅρων», μέσα στα όριά μας. 

   Ὅταν ὁ Θεός λέει δέν θά πορνεύεις, δέν θά μεθᾶς, ξέρεις τι σου λέει στην πραγματικότητα; Ο Θεός εἶναι ὁ κατασκευαστής μας, ξέρει την κατασκευή μας. Όταν λοιπόν σου λέει δέν θά κάνεις αὐτά, ἐάν ἐσύ βγείς έξω από τους όρους που σου θέτει, τους νόμους, βγαίνεις ἔξω ἀπό τίς δυνατότητές σου, τότε θα καταστραφεῖς. Θα πρέπει λοιπόν νά ποῦμε ὅτι ἡ νομοθεσία τοῦ Θεοῦ, οἱ νόμοι τοῦ Θεοῦ, μᾶς περιορίζουν «εἴσω τῶν οἰκείων ὅρων», μέσα στους οικείους ὅρους, μέσα στην μάντρα, μέσα στις δυνατότητές μας. 

   Αλλά εἶναι καί κάτι ακόμη. Τό κακό φθάνει στη γυναίκα, αλλά πρό παντός στόν ἄνδρα, στο να θέλει να βγεῖ ἔξω ἀπό τίς δυνατότητές του ὡς νοῦς· δηλαδή σέ κάποιες περιπτώσεις επεκτείνεται στο να κατανοήσει πράγματα πού εἶναι πέρα ἀπό τή δυνατότητα τῆς ἀνθρώπινης διανοίας. Γι' αυτό λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος «εἴσω τῶν ἡμετέρων ὅρων φιλοσοφῶμεν», νά φιλοσοφοῦμε μόνο ἐντός τῶν δυνατοτήτων μας. Ἐκεῖνο πού δέν φθάνει τό μυαλό μας ἂς μή τό πολυεξετάζουμε θα πάθουμε κακό. (Ὁ π. Ἀθανάσιος, σε μια ομιλία του στην ἑρμηνεία τῆς Ἀποκαλύψεως, ἔλεγε: Το μυαλό μας –ἡ δομή του εἶναι τέτοια– δουλεύει μεταξύ τοῦ μηδενός καί τοῦ ἀπείρου. Αὐτές τίς δυό ἀκρότητες δέν τίς συλλαμβάνει. Ἄν ἐπιτρέπεται νά σᾶς τό δείξω με μια μαθηματική σχέση –νά μέ συγχωρέσετε γι' αυτό– θα σχημάτιζα μια ἀνισότητα καί θά ἔβαζα αὐτά πού καταλαβαίνει τό ἀνθρώπινο μυαλό κάπου ανάμεσα στο μηδέν καί τό ἄπειρο, γιατί καταλαβαίνει μόνο ὅ,τι εἶναι πιό πάνω ἀπό τό μηδέν καί ὅ,τι είναι πιο κάτω ἀπό τό ἄπειρο. Ὅ,τι είναι πιό πάνω ἀπό τό μηδέν, τό μυαλό μας τό καταλαβαίνει· ὅ,τι είναι πιο κάτω ἀπό τό ἄπειρο, τό μυαλό μας ἐπίσης τό καταλαβαίνει· πέρα ὅμως ἀπό τό μηδέν καί πέρα ἀπό τό ἄπειρο, κόκκαλο!... Η δομή τοῦ ἀνθρώπινου μυαλού μας εἶναι τέτοια (ἀπό τόν υπό έκδοση Τόμο Α΄, Ενότητα 9η). Βλ. 19η Ομιλία τοῦ π. Ἀθανασίου στη Σοφία Σειράχ (3, 23-26), όπου ἀναλύονται μορφές ὑπερηφανείας τῆς ἀνθρώπινης διανοίας)

   Ἔτσι, παιδιά, θα μποροῦσα νά σᾶς πῶ ὅτι ὁ Θεός ἐδῶ νομοθετεῖ καί λέει͵ ὅτι καί ἡ γυναίκα καί ὁ ἄνδρας πρέπει να κινοῦνται μέσα στα πλαίσια, μέσα στους ὅρους, μέσα στις δυνατότητες ἐκεῖνες πού ἔχουν ἐκ κατασκευῆς, καί στό σῶμα τους καί στήν ψυχή τους και στη διάνοιά τους. Τότε δεν κινδυνεύουν. 

   Εἶναι ὅμως δύσκολο πράγμα να βρουμε αυτούς τούς οἰκείους ὅρους. Είναι πολύ δύσκολο.

   Καταρχάς βέβαια δέν εἶναι γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους οἱ ἴδιοι ὅροι. Υπάρχουν βέβαια ὅροι πού εἶναι γενικά γιά ὅλους· ἀλλά ἐδῶ ἔχουμε καί μιά ἐξατομίκευση δέν εἶναι γιά ὅλους. Αν δεν κάνεις γιά δήμαρχος, καί γίνεις δήμαρχος, θα καταστρέψεις την πόλη. Αν δέν κάνεις για δάσκαλος, και γίνεις δάσκαλος, θά καταστρέψεις τα παιδιά. Αν δεν κάνεις γιά ἱερέας, καί γίνεις ἱερέας, θα καταστρέψεις το ποίμνιο. Πρέπει να ἔχουμε λοιπόν ἕνα γνῶθι σαυτόν, μία αὐτογνωσία, να ξέρουμε τί δυνατότητες ἔχουμε, καί νά μή προσπαθοῦμε νά βγοῦμε ἔξω ἀπό αὐτές. 

   Ωστόσο, επανέρχομαι στο θέμα και κλείνω. 

   Ὁ Ἀδάμ, εἴτε ἀπουσίαζε εἴτε δέν ἔλαβε μέρος στον διάλογο, είχε μερίδιο ευθύνης. Ὅπως λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, «πολλὴ καὶ τοῦ ἀνδρὸς ἡ ῥαθυμία· ἐχρὴν ἔναυλον ἔχοντα τοῦ Θεοῦ τὴν ἐντολήν». (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία IC', PG 53, 130)

   Πολλή ἦταν καί τοῦ ἀνδρός ή ραθυμία· ἔπρεπε νά ἔχει απλό μέσα του πού νά ἀντηχεῖ τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Καί τοῦ Ἀδάμ ή ραθυμία, ή πνευματική τεμπελιά, δέν ήταν λίγη· ήταν πολλή· ἔπρεπε νά ἔχει συνέχεια έναυλον, νά ἠχεῖ δυνατά μέσα στα αυτιά του, τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά επειδή τεμπέλιασε, ἀκηδίασε, ἔμεινε αργός καί δέν ἀντέδρασε, γι' αυτό κατέληξε στα γνωστα ολέθρια αποτελέσματα. 

   Ἀλλά, πρῶτα ὁ Θεός, θα συνεχίσουμε.  

Κυριακή, 25 Μαρτίου 1984

47η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ 

https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ὁ θανάσιμος διάλογος (Δ΄).

†.Εἴχαμε πεῖ τήν περασμένη φορά, παιδιά, ὅτι ὁ διάβολος, προκειμένου να προκαλέσει ζημιά στους πρωτοπλάστους και να πετύχει τελικά τήν καταστροφή τους, προχωρεῖ σταδιακά σε τέσσερις φάσεις· καί λέγαμε ὅτι ἡ πρώτη φάση, τό πρῶτο βῆμα του, εἶναι ἡ συνύπαρξη. Κινεῖται μέσα στόν Παράδεισο, ἐπιζητεῖ τήν συντροφιά τῆς Εὔας, πιάνει κουβέντα μαζί της, ἄν καί εἶναι ζῶο· ἐνῶ, ὅπως λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἡ Εὔα ὄφειλε νά μήν ἔχει καμμία σχέση μαζί του.

   Κατόπιν, ἡ δεύτερη φάση του εἶναι ὁ διάλογος. Καί μάλιστα ὁ διάλογος αὐτός τίθεται πονηρότατα. Κινεῖται ὅπως ὅταν θέλουμε να μάθουμε ἀπό ἕναν ἄνθρωπο κάτι πού ἀγνοοῦμε. Δηλαδή ρωτᾶμε ὄχι ξεκάθαρα, ἀλλά κατά τέτοιον τρόπο, ὥστε νά μᾶς πεῖ ἐκεῖνα πού ἐμεῖς ἀγνοούσαμε. Ρίχνουμε δηλαδή στα ρηχά και πιάνουμε στα βαθιά.

   Μετά τόν διάλογο ἔρχεται ἡ τρίτη φάση εἶναι ἡ διείσδυση. Γι' αὐτήν θα μιλήσουμε, παιδιά, σήμερα. Καί ἡ τελευταία φάση εἶναι ἡ ἀνατροπή.

   Ας δοῦμε πρῶτα τί εἶναι αὐτή ἡ διείσδυση. 

   Ἀφοῦ βέβαια ὁ διάβολος, μέ πολλή πονηριά, ἔπεισε τήν Εὔα ὅτι ὁ Θεός ἀπαγόρευσε την βρώση του καρποῦ ἀπό φθόνο προς αυτούς γιά νά μή γίνουν θεοί, τότε ἡ Εὔα, ὅπως λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, «τῇ ἐλπίδι τῆς ἰσοθείας φυσηθεῖσα, μεγάλα ἣν λοιπὸν φανταζομένη» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ομιλία IC', PG 53, 129). Φυσιώθηκε η Εὔα· δηλαδή υπερηφανεύτηκε· μέσα της ἔνιωσε ἕνα κάτι, ὅτι ἔχει μιά ἐλπίδα, τήν ἐλπίδα γιά τήν ισοθεία, να γίνει ἴση μέ τόν Θεό! Ὅταν ὁ διάβολος τῆς εἶπε ὅτι μπορεῖ νά γίνει ἴση μέ τόν Θεό, ἐκείνη μέσα της ἔνιωσε μιά ἔπαρση. 

   Αλήθεια, ἔνιωσε μιά ἔπαρση!... Ἄρχισε λοιπόν ὁ νοητικός καί ὁ συναισθηματικός και ο βουλητικός της κόσμος να κάνει μια διεργασία γύρω από αυτό τό θέμα τῆς ἰσοθεΐας. Αυτό σημαίνει πώς ὁ σατανᾶς ἤδη πέτυχε μία διείσδυση μέσα στον ψυχικό της κόσμο. 

   Αὐτή ἡ διείσδυση, παιδιά, είναι φοβερό πράγμα· ἀρχίζει νά τά ἀλλοιώνει όλα. 

   Αλλά ας θυμηθοῦμε καί πάλι τήν ἱστορία τῶν Μωαβιτῶν καί τῶν Ἰσραηλιτών, που λέγαμε και μια περασμένη φορά. (Βλ. Μάθημα 43ο, σσ. 10-12) Ὅταν οἱ Ἰσραηλῖτες ἤδη πλησίαζαν να μποῦν στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας, οἱ Μωαβίτες φοβήθηκαν ἀπό τήν παρουσία τους· γι' αυτό χρησιμοποίησαν και αυτοί τήν ἴδια μέθοδο, την συνύπαρξη και τον διάλογο, και τώρα προχωρούν στη διείσδυση. 

   Κάλεσαν λοιπόν τους Εβραίους σ' ἕνα γλεντοκόπημά τους θρησκευτικού χαρακτήρα. Ἐκεῖ, ἀφοῦ ἔφαγαν καί ήπιαν, μέθυσαν καί ἦρθαν σε κέφι οἱ Ἑβραῖοι –ὄχι βεβαίως όλοι· μόνο είκοσι τρεῖς χιλιάδες άνδρες–  τότε, λέει το κείμενο, «ετελέσθησαν τῷ Βεελφεγώρ». 

   Ακούστε πῶς τό λέει: «Καὶ ἐκάλεσαν αὐτοὺς –οἱ Μωαβίτες τούς Ισραηλίτες– εἰς τὰς θυσίας τῶν εἰδώλων αὐτῶν, καὶ ἔφαγεν ὁ λαὸς τῶν θυσιῶν αὐτῶν καὶ προσεκύνησαν τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν· ἔφαγαν τά είδωλόθυτα, ἐκεῖνα πού προσφέρθηκαν στα εἴδωλα, και προσκύνησαν τα είδωλα. «Καὶ ἐτελέσθη Ἰσραὴλ τῷ Βεελφεγώρ»·  ἐτελέσθη –ἀπό τό τελετουργώ–,  δηλαδή δέχθηκε τελετουργία, θρησκευτική μύηση, θρησκευτική τελετή, «καὶ ὠργίσθη θυμῷ Κύριος τῷ Ἰσραήλ» (Αριθμ. 25, 2-3), ὁ Θεός ὀργίστηκε εναντίον τῶν Ἑβραίων. 

   Τί ἔγινε ἐδῶ πέρα δηλαδή; Ἔγινε μία διείσδυση πλέον μέσα στόν λαό τοῦ Θεοῦ, καί οἱ Μωαβίτες πέτυχαν τόν σκοπό τους. Δέν μποροῦσαν νά κάνουν διαφορετικά, παρά να δεχθοῦν τή συμβουλή πού τούς ἔδωσε ἕνας μάγος, πού τόν κάλεσαν ἀπό τή Μεσοποταμία, να τούς πεῖ τί πρέπει νά κάνουν γιά νά ἀντιμετωπίσουν τούς Ἰσραηλῖτες. Κι ἐκεῖνος ὁ μάγος τούς εἶπε: Τί να σᾶς πῶ; Τούς προστατεύει ὁ Θεός. Τούς προστατεύει ὁ ἀληθινός Θεός! Δέν ἔχω τίποτα νά σᾶς πῶ, 

   Ἐπειδή ὅμως ὁ Θεός ἐμπόδιζε τον Βαλαάμ, αὐτόν τόν ψευδοπροφήτη, τον μάγο, τόν ἐμπόδιζε να καταραστεῖ τόν λαό τοῦ Θεοῦ, αὐτός, ἐπειδή οἱ Μωαβίτες του ἔδωσαν πολλά χρήματα, τούς λέει: Θά σᾶς πῶ τί θά κάνετε. Ως γνήσιο παιδί τοῦ σατανᾶ ὁ Βαλαάμ, πραγματικά γνήσιο, υπέδειξε σ' αυτούς αὐτήν τή μέθοδο, τῆς διεισδύσεως. 

   Ξεκίνησαν ἀπό τήν ἀρχή· τούς ἔπιασαν φιλική κουβέντα –νά μήν τά ξαναλέω– κι ἔτσι μπῆκαν μέσα στη ζωή τῶν Ἰσραηλιτῶν. Ἐλατε· δεν είναι κακό πράγμα... Ελάτε στη γιορτή μας. Κακό πράγμα εἶναι;... Ελάτε στη γιορτή μας! Κι εκεί έγινε το φοβερό· ἔπεσανκαί στήν εἰδωλατρία και στην πορνεία! 

   Σημειῶστε δέ ὅτι αὐτοί οἱ εἴκοσι τρεῖς χιλιάδες ἄνδρες πού ἐνέδωσαν θανατώθηκαν. Θανατώθηκαν... πρέπει νά σᾶς τό πῶ αὐτό. Ἔγινε δηλαδή πολύ κακό στο στρατόπεδο τοῦ Ἰσραήλ. 

   Εἴδατε μέ ποιόν τρόπο πέτυχαν οἱ Μωαβίτες; 

   Σημειῶστε δέ ὅτι στην Αποκάλυψη, στήν ἐπιστολή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ πρός μία ἀπό τίς ἑπτά Ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, υπάρχει υπόμνηση πού ἀναφέρεται στον Βαλαάμ. Συγκεκριμένα, Βαλαάμ ἑρμηνεύεται αὐτός που νικάει τόν λαό, δηλαδή Νικόλαος. Καί ὑπῆρχε μία αἵρεση τότε πού οἱ οπαδοί της ονομάζονταν Νικολαΐτες, μιά γνωστική αἵρεση. Αὐτοί οἱ Γνωστικοί προσπαθοῦσαν να διεισδύσουν μέσα στήν Ἐκκλησία· να διεισδύσουν καί νά εἰσπηδήσουν. Καί λέει ἐκεῖ ὁ Χριστός: Εγώ μισῶ τὰ ἔργα τῶν Νικολαϊτών. Σέ ἀγαπῶ, λέει στόν ἐπίσκοπο τῆς Ἐφέσου, ἐπειδή κι ἐσύ μισεῖς τά ἔργα τῶν Νικολαϊτών. (Αποκ. 2, 6)

   Εἴδατε, παρακαλῶ, ὅτι ἡ μέθοδος αυτή ξεκίνησε ἀπό τόν διάβολο; Την συναντούμε στούς Μωαβίτες με τούς Εβραίους, τήν συναντούμε στους Νικολαΐτες μέ τούς Χριστιανούς. Αλλά καί διαρκῶς μέσα στοὺς αἰῶνες υπάρχει αὐτή ἡ διείσδυση. Θυμηθεῖτε ἀκόμη ὅτι σ' ὁλόκληρη τήν ἱστορία τῶν Ἰσραηλιτῶν δέν γίνεται τίποτε άλλο παρά μια διαρκής προσπάθεια διεισδύσεως τῶν γειτονικῶν λαῶν, οἱ ὁποῖοι βέβαια ήταν φορείς τῆς εἰδωλολατρίας. 

   Σᾶς θυμίζω μόνο ὅτι ἐπί Σολομῶντος εἶχε γίνει τόση πολλή διείσδυση, ὥστε ἔφθασε αυτός ο Σολομῶν να παντρευτεῖ γυναῖκες εἰδωλολάτρισσες, πράγμα που το απαγόρευε ὁ νόμος. (Ὁ Σολομῶν, ἐκτός ἀπό τήν κόρη του Φαραώ, ἀπέκτησε ἀκόμη 700 γυναῖκες εἰδωλολάτρισσες και 300 παλλακίδες. (Γ' Βασ. 11,3)) Αυτές μάλιστα ζήτησαν ἀπό τόν Σολομώντα, τόν κτήτορα του περίλαμπρου ἐκείνου ομώνυμου ναοῦ τοῦ Θεοῦ, νά κτίσει καί ναούς είδωλολατρικούς, μέσα σ' αυτήν τήν Ἱερουσαλήμ, γιά χάρη τους.  (Ὁ Σολομῶν ἔχτισε ναούς γιά τόν Χαμῶς, τόν θεό τῶν Μωαβιτῶν, καί γιά τόν θεό τῶν Ἀμμωνιτῶν. Ἔχτισε ἐπίσης ναό γιά τήν Αστάρτη, τήν θεότητα τῶν Σιδωνίων. (Γ' Βασ. 11, 4-8. 11, 33)) Καί ὀργίστηκε ὁ Θεός ἀπό αὐτό, καί τοῦ λέει: Θά σε τιμωρήσω αυστηρά. Αλλά για χάρη τοῦ πατέρα σου, τοῦ Δαβίδ, δέν θά τιμωρήσω ἐσένα, αλλά τούς ἀπογόνους σου. (Βλ. Γ' Βασ. 11, 9-13)

   Καί ἡ τιμωρία, παιδιά, ἦταν ὅτι, μόλις πέθανε ὁ Σολομῶν, τό ἑνωμένο βασίλειο τοῦ Ἰσραήλ, γιά πρώτη φορά στην Ιστορία, χωρίστηκε σε δύο βασίλεια· στο λεγόμενο βόρειο και στο λεγόμενο νότιο βασίλειο. Καί ἔφθασαν μάλιστα αὐτά τά δύο βασίλεια, μέσα στη διαδρομή τῆς ἱστορίας τους, νά ἔχουν μεταξύ τους και ἐχθροπραξίες! Ποιά ἦταν ἡ αἰτία; Ἡ διείσδυση τῶν ἀπ᾽ ἔξω στοιχείων, δηλαδή τῶν γυναικῶν ἐκείνων πού μπῆκαν μέσα στη ζωή τῶν Ἰσραηλιτῶν καί δημιούργησαν αὐτήν τήν ἱστορία. 

   Θα λέγαμε ὅτι γιά μᾶς τοὺς Χριστιανούς αὐτή ἡ διείσδυση σήμερα εἶναι ἡ μόδα. Ἐν εὐρεῖᾳ ἐννοίᾳ ἡ μόδα· ὄχι μόνο ὁ τρόπος που ντυνόμαστε, ἀλλά ἡ νοοτροπία, τό πῶς θὰ ζήσουμε. Αὐτό εἶναι ἡ μόδα, αυτό θὰ πεῖ μόδα, τό πῶς θά σκεφθοῦμε καί τό πῶς θά ζήσουμε. Ἡ μόδα λοιπόν εἶναι μία διείσδυση στη ζωή τῶν Χριστιανῶν. Πῶς ντύνονται οἱ ἄλλοι; καί οἱ Χριστιανοί να ντυθοῦν κατά παρόμοιο τρόπο. Πῶς κινοῦνται; πῶς διασκεδάζουν οἱ ἄλλοι; καί οἱ Χριστιανοί να κινοῦνται καί νά διασκεδάζουν κατά παρόμοιο τρόπο. Αὐτό ἀποτελεῖ μία διείσδυση. 

   Ακόμα, αὐτή ἡ ἴδια ἡ μουσική είναι μία διείσδυση. Λέμε: Μά είναι ώραία ή μουσική αυτή. Ναί, ὡραία ἀλλά ἅμα τήν ἀκοῦς, τί ζημιά μπορεῖ νά σοῦ κάνει...! Θά μπεῖ μέσα στην ψυχή σου, καί θά φθάσεις στο τελευταῖο στάδιο, τῆς ἀνατροπής. Τό ντύσιμο, ή διασκέδαση... ὅλα αὐτά, οπωσδήποτε ἀποτελοῦν σοβαρότατη διείσδυση γιά τόν Χριστιανό ἄς τό προσέχουμε. Δέν είναι περιορισμός τό νά ποῦμε σέ ἕναν Χριστιανό ὅτι πρέπει να προσέχει το ντύσιμό του, να προσέχει τό περπάτημά του, το χτένισμά του, τόν τρόπο τῆς ζωῆς του. Δέν εἶναι ἕνας περιορισμός αχαρις, πού θέλει να καταπιέσει... –χρησιμοποιῶ τή δική σας ἔκφραση– ὄχι, ἀλλά εἶναι μιά προστασία από αυτήν ἀκριβῶς τή διείσδυση. Ας το καταλάβουμε, παιδιά. 

   Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι αὐτή ἡ διείσδυση ὑπάρχει σε κάθε μορφή προπαγάνδας. Τί θά πεῖ προπαγάνδα; Κατά λέξη σημαίνει διάδοση" θέτω κάτι ὑπό διάδοση. Propagate σημαίνει διαδίδω. Αλλά κάθε διάδοση είναι μία διείσδυση, πού πάει νά μπεῖ μέσα στίς ἀντιλήψεις ἐκείνων πού θά τήν δεχθοῦν, εἴτε ἡ προπαγάνδα αυτή εἶναι πολιτική είτε οικονομική είτε βιοθεωριακή. Βιοθεωριακή –από τη βιοθεωρία– εἶναι μιά προπαγάνδα γιά τόν τρόπο πού θά ζεῖ κάποιος. 

   Κοιτάξτε σήμερα σ' ὅλα τά σπίτια πῶς ἔχει διεισδύσει αὐτή ἡ προπαγάνδα ή βιοθεωριακή, δηλαδή πως θα ζήσουμε μέσα στο σπίτι μας. Υπάρχει δέ μία όμοιογένεια βιοθεωρίας σήμερα στα σπίτια για το ποιός θα εἶναι ὁ κοσμοθεωριακός προσανατολισμός μας, δηλαδή τί προσανατολισμό ενός πιστεύω θά ἔχουμε. Καί τό χειρότερο εἶναι ὅτι ἐνῶ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί ἔχουμε τόν προσανατολισμό μας, ἔχουμε τήν πίστη μας, δέν μᾶς χρειάζεται ἄλλη κοσμοθεωρία, ὅμως ἔρχονται ἀπ᾽ ἔξω, μ' αυτή τήν διείσδυση καί τήν προπαγάνδα, διάφορες κοσμοθεωρίες, διάφορα ξένα πιστεύω, ἀλλότρια τοῦ Χριστιανισμοῦ, καί ἐπιβάλλονται μέ κάθε τρόπο. 

   Σᾶς ἀναφέρω μόνο τόν Υλισμό. Τί εἶναι ὁ Ὑλισμός; Μιά κοσμοθεωρία, μία βιοθεωρία, πού στον πιστό πού τήν ἀποδέχεται μετατρέπεται σ' ἕναν τρόπο ζωῆς, σ' ἕναν τρόπο του σκέπτεσθαι. Βλέπετε πόσο σοβαρό είναι; 

   Ακόμη, αὐτά ὅλα γίνονται καί μέσα ἀπό τίς διαφημίσεις. Μια διαφήμιση, παιδιά, εἴτε μπεῖ στά μαζικά μέσα ἐνημερώσεως, πού εἶναι ἡ τηλεόραση ἤ τό ραδιόφωνο, εἴτε μπεῖ μέσα στο λεωφορείο, εἴτε κολληθεῖ στους τοίχους, ἀφίσες, ἐπιγραφές... ὅλα αὐτά δέν εἶναι παρά μία διείσδυση, γιατί μπαίνουν σιγά-σιγά μέσα στην ψυχή. 

   Ξέρετε, υπάρχει ἕνα δόγμα, θα λέγαμε, στο θέμα αὐτό τῆς προπαγάνδας καί τῆς διαφημίσεως, πού λέει: Πες πως κάποτε οἱ ἄλλοι θά τό δεχθοῦν. Ακούσατε τί είπα; Πές πές... κάποτε οἱ ἄλλοι θα το δεχθοῦν! Ξέρετε πῶς λέγεται αυτό; Ἂν σᾶς τό πῶ, δέν θά τό δεχθεῖτε καί ὅμως γίνεται. Αυτό λέγεται πλύση εγκεφάλου! αὐτό τό πές, πές, πές! Στην αρχή ὁ λαός θ' αντιδράσει, ὁ κόσμος θ᾽ ἀντιδράσει· σιγά-σιγά όμως, θα το δεχθεί. Είναι σατανική μέθοδος! είναι φοβερή μέθοδος! (Η τακτική τῆς ἐπαναλήψεως συνεχῶς τῶν ἴδιων ἀπόψεων - ἰδεῶν -γνωμών, γιά νά πεισθοῦν ὅλο καί περισσότεροι, -γνωστή καί ὡς πές πές στο τέλος κάτι θα μείνει- ἔχει ἀποδοθεῖ στόν διαβόητο Γιόζεφ Γκαίμπελς, υπουργό Προπαγάνδας τοῦ Γ΄ Ράιχ.)

   Γι' αὐτόν τόν λόγο ἄς τό προσέξουμε. Ὁ ἐχθρός εἶναι ἔνδον τῶν τειχῶν. Δέν εἶναι ἔξω ἀπό τά τείχη ο ἐχθρός· εἶναι μές στα τείχη. Καί ἔχει μπεῖ καί ἐνεργεῖ μέσα στην πόλη τῆς πίστεως δι' αὐτῆς τῆς διεισδύσεως. Καί ποῦ δέν ἔχει μπε... Ἔχει μπει μέσα στην Παιδεία μας. Νὰ σᾶς τό ὑποδείξω; νά σᾶς τό ἀναφέρω; νά σᾶς τό ἀναλύσω; Ἔχει μπεῖ μέσα στην οικογένεια. Ἔχει μπεῖ μέσα στον κοινωνικό μας βίο. Ἔχει μπεῖ μέσα σ' αὐτήν τήν πατρίδα μας. Καί σε κάθε πατρίδα, ἄν τό θέλετε· ὄχι μόνο τήν ἑλληνική μας πατρίδα. (Οι Σιωνιστές χρησιμοποιοῦν τίς οἰκονομικές επιχειρήσεις τους όχι μόνο για κερδοσκοπικούς σκοπούς, αλλά κυρίως χάριν τῶν σιωνιστικών τους σκοπῶν, πού εἶναι ἡ παγκόσμια επικράτησή τους, με την κατάκτηση τῆς παγκόσμιας οικονομίας καί τήν ἐξαφάνιση τοῦ Χριστιανισμοῦ. Γι' αὐτό ἐπιδιώκουν νά ἔχουν ἐπιχειρήσεις πού ἐπηρεάζουν περισσότερο τα πλήθη, όπως μουσική, κινηματογράφο, τύπο, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαφημίσεις, μόδα... (Αριστ. Δελήμπασης, Πάσχα Κυρίου, Αθήνα 1985, σ. 606))

   Ὅλα αὐτά, πραγματικά, δείχνουν τό μέγεθος τῆς ζημιᾶς πού ἐπιτελεῖται μέ αὐτήν τή διείσδυση. 

   Καί ὅταν ὁλοκληρωθεῖ καί τό τρίτο βήμα, ἡ τρίτη φάση, πού ὁ διάβολος κατάφερε ήδη να διεισδύσει στην ψυχή τῆς Εὔας –ἐπανέρχομαι στο θέμα μου ·και νά τῆς δημιουργήσει τήν ἐπιθυμία τῆς ἰσοθείας, τότε δέν μένει πλέον παρά το τελευταῖο στάδιο ἡ ἀνατροπή, τό ἀναποδογύρισμα, ή τρικλοποδιά. 

   Σημειώνει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: Ο διάβολος ...... ἶνα τὴν ἀπάτην εἰσαγαγεῖν δυνηθείη, καὶ τὴν γυναῖκα ὑποσκελίσας, τὸν οἰκεῖον σκοπὸν ἀποπληρώσῃ» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία IC', PG 53, 129). Αφοῦ θὰ μποροῦσε νά ἐξαπατήσει καί νά τρικλοποδήσει τήν γυναίκα, θα ολοκλήρωνε τον δικό του σκοπό. Το υποσκελίζω θά πεῖ βάζω τρικλοποδιά, ἔτσι ποὺ ὁ ἄλλος νά ἀνατραπεῖ, νά ἀναποδογυριστεῖ καί νά πραγματώσω τόν τελικό μου σκοπό. Ποιός ήταν ο τελικός σκοπός τοῦ διαβόλου; Ο θάνατος τῶν πρωτοπλάστων. Καί αὐτό, ὅπως σᾶς ἔλεγα, τό ἔμαθε ἀπό τήν Εὔα. Ὁ διάβολος δέν τό γνώριζε τήν ψάρεψε την Εὔα, καί τό ἔμαθε ἀπό αὐτήν, γιατί ἡ Εὔα ἔδειξε μιά ἀφέλεια. 

   Ἔχουμε λοιπόν τό φαινόμενο τῆς ἀνατροπής. Ἀλλά ἕως ὅτου ἔλθει ὁ θάνατος, θά ἀποχωρήσει βεβαίως ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ἀπό τούς πρωτοπλάστους, ἀλλά καί οἱ πρωτόπλαστοι θά ἀναχωρήσουν ἀπό τόν Παράδεισο. Βλέπετε πόσα κακά δημιουργήθηκαν!... Αλλά, μή νομίζετε, τό ἴδιο πράγμα ὁ διάβολος τό κάνει σε κάθε μας βήμα, παιδιά. 

   Ἐδῶ θά ἤθελα νά σᾶς πῶ κάτι πού εἶναι ἐντελῶς ἀνθρώπινο καί προσωπικό, ἐννοῶ δηλαδή μέσα στην καθημερινότητά μας, γιά τό πῶς ἔρχεται ὁ διάβολος να μᾶς ἀνατρέψει, ἀφοῦ μᾶς πείσει ὅτι δέν εἶναι τίποτα σπουδαῖο αὐτό ἢ ἐκεῖνο· Κάνε το αυτό, καί σέ ἀναποδογυρίζει.

   Θά σᾶς διαβάσω μια πολύ ωραία θέση, τοῦ ἁγίου Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, καί θά σᾶς τήν ἐξηγήσω. 

   «Πρὸ μὲν τοῦ τελεσθῆναι τὴν ἀνομίαν σμικρύνει αὐτὴν ὁ ἐχθρὸς ἐν ὀφθαλμοῖς αὐτῶν σφόδρα, μάλιστα δὲ τὴν ἐπιθυμίαν τῆς σαρκικῆς ἡδονῆς τοσοῦτον ἐλαττεῖ αὐτὴν πρὸ τοῦ γενέσθαι, ὥστε σχεδὸν φαίνεσθαι τῷ ἀδελφῷ ταύτην μηδὲν διαφέρουσαν τοῦ ἐκχέαντος ποτήριον ψυχροῦ ὕδατος εἰς τὸ ἔδαφος.» (Εὐεργετινός, τόμος Α΄, ἐκδ. Ἱερᾶς καί Σεβασμίας Δεσποτικής Μονής Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Κρονίζης Κουβαρά Αττικῆς, Ἀθῆναι 1957, σ. 32)

   Ὅταν ὁ ἐχθρός θέλει να δημιουργήσει ανατροπή στόν ἄνθρωπο, καί μάλιστα στα σαρκικά αμαρτήματα, παρουσιάζει, πρίν ἀπό τήν τέλεση τῆς ἁμαρτίας, τό πράγμα πολύ μικρό τόσο μικρό, σάν ἕνα τίποτα. Τί εἶναι; Νά, σάν νά πάρεις ένα ποτήρι νερό καί νά τό χύσεις. Τί εἶναι; Σπουδαῖο πράγμα... Ὅταν ὅμως ἐπιτελεσθεῖ ἡ ἁμαρτία, τότε ὁ πονηρός δέν ἀπέρχεται λέγοντας καθ' ἑαυτόν σε τρικλοπόδησα καί σ' ἔριξα, αλλά ἔρχεται νά δώσει καί τή χαριστική βολή, νά ἐμπνεύσει τήν ἀπελπισία, καί νά πεῖ στόν πεσμένο ἄνθρωπο: Τώρα... Α, τώρα δέν σώζεσαι! Δεν σώζεσαι!... Αὐτό πού ἔκανες, δέν σώζεσαι!... 

   Ξέρετε δέ πῶς λέγεται αυτή ή μέθοδος πού χρησιμοποιεῖ ὁ διάβολος για να ανατρέψει; Λέγεται μέθοδος τοῦ μυρμηκολέοντος,

   Τί εἶναι αὐτός ὁ μυρμηκολέων; Μυρμηκολέων θα πεῖ μυρμηγκο-λεοντάρι. Είναι μέθοδος του διαβόλου, ὁ ὁποῖος ἐνεργεῖ στον πιστό σάν ἕνα φανταστικό ζώο, πού μπροστά είναι σαν μυρμηγκάκι και πίσω σαν ένα τεράστιο λεοντάρι. Δηλαδή σημαίνει πως ο διάβολος στην αρχή τήν ἁμαρτία την παρουσιάζει τόσο μικρή, σάν ἕνα μυρμηγκάκι, καί ὅταν τήν ἐπιτελέσεις σοῦ τήν παρουσιάζει σαν ένα λεοντάρι. Είναι κάτι, δηλαδή, πραγματικά φοβερό! (Την αλληγορική αυτή ερμηνεία υποστηρίζει ὁ ὅσιος Νικόδημος ὁ Αγιορείτης (Συμβουλευτικὸν Εγχειρίδιον, κεφ. η΄, Ενότητα: Ὅτι ὁ διάβολος μὴ ἀπολαύων τῶν ἡδονῶν τῶν αἰσθήσεων, ἀποθνήσκει· καὶ διατὶ λέγεται μυρμηκολέων, ἔκδ. Νεκτάριος Παναγόπουλος, 1991, σσ. 143-144). Ἄλλοι Πατέρες δίνουν ἄλλη ἀλληγορική ερμηνεία: «Ότι παρὰ τῷ Ἰὼβ εἰρημένον, "μυρμηκολεων ὤλετο παρὰ τὸ μὴ ἔχειν βοράν" (Ιώβ 4,11), τὸν διάβολόν φησιν αἰνιγματίζειν. Ὡς λέων μὲν προέρχεται ωρυόμενος καὶ τίνα καταπίῃ ζητῶν· ἡττηθεὶς δέ, οὐκέτι ὡς λέων, ἀλλ᾽ εἰς μύρμηκα συσταλείς, κατησχυμμένος ἀφίσταται καὶ διόλλυται, βορὰν ἐν ἀνθρώποις μὴ εὑρίσκων. Βορὰ δὲ καὶ ἰσχὺς τοῦ διαβόλου ἡ ἐν ἀνθρώποις εὑρισκομένη ἁμαρτία· ἧς ἀπούσης, ἐκεῖνος ὅλλυται » (Φωτίου Λεξικογράφου, Βιβλιοθήκη, 280.254b)

   Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι αὐτό, δυστυχώς, δέν εἶναι μόνο στα άτομα είναι και στις κοινωνίες, στις οικογέννειες, εἶναι καί στούς λαούς. Αυτό το φαινόμενο τῆς ἀνατροπής στούς λαούς λέγεται παρακμή, λέγεται διάλυση! Θά τό πῶ ἄλλη μιά φορά· παρακμή και διάλυση! Δέν ξέρω ἂν ὑπερβάλλω. Πολύ φοβάμαι ὅτι ὁ διάβολος ἔχει δουλέψει πολύ καλά ἐδῶ στην πατρίδα μας, στα ἤθη μας καί στή ζωή μας, και πολύ φοβάμαι μήπως ἤδη ἔχει φθάσει στο τελευταίο του στάδιο, στο στάδιο τῆς ἀνατροπῆς. Αὐτό θα σήμαινε ὅτι βρισκόμαστε πιά μπροστά στην πραγματικότητα τῆς παρακμῆς καί τῆς διαλύσεως! Καί ρωτάει κανείς; τί θα γίνει παρακάτω; τί μένει ἀκόμη παρακάτω;... (Ὁ κυριότερος τῶν σκοπῶν τοῦ Διεθνοῦς Σιωνισμοῦ εἶναι νά κυριαρχήσουν στήν ἀνθρωπότητα, υποδαυλίζοντας τά πιό απάνθρωπα ἔνστικτα καί ἤθη, διά τῆς μεθοδικῆς προωθήσεως τῆς ἀνηθικότητος, διαφθορᾶς καί ἐκφυλισμοῦ τῶν χριστιανικῶν λαῶν. Βλ. Πρωτόκολλα τῶν Σοφών της Σιών, Πρόλογος και Κεφάλαιον Γ΄, ἐκδ. Νεκτ. Παναγόπουλος, Αθήναι 1932, σσ. 11 και 54-62)

   Βέβαια ἡ Ἑλλάς πολλές φορές ἔφθασε στο φαινόμενο τῆς παρακμῆς. Σας θυμίζω τους χρόνους τοῦ ἀποστόλου Παύλου όταν ήρθε στην Ελλάδα· ἀλλά καί λίγο πιο μπροστά από τόν ἀπόστολο Παῦλο, τόν 2ον αιώνα π.Χ., ὅταν εἶχε πιά ἀποκορυφωθεῖ ἡ παρακμή στην Ελλάδα, δηλαδή τό θρησκευτικό συναίσθημα εἶχε διαλυθεῖ. Δέν ὑπῆρχε πια τίποτα σ' αὐτήν τήν Ελλάδα· ὅλα εἶχαν βγει στο σφυρί. Φείδομαι τῶν αὐτιῶν σας, λυπᾶμαι τ' αὐτιά σας, γιά νά μή σᾶς πῶ τί συνέβαινε στήν ἀρχαία Ἑλλάδα, κάπου ἐκεῖ στα μέσα του 2ου αιώνα, ὅταν οἱ Ρωμαῖοι χωρίς κόπο κατέλαβαν τήν Ἑλλάδα.

   Καί ἡ Ρώμη τότε ήταν σφριγηλό κράτος, δύναμη ίσχυρή, γιατί είχε κάποια ἁγνότητα ἠθῶν. Ὅταν ὅμως κι ἐκείνη δέχθηκε αυτές τις διαδικασίες ἐπιδράσεων, ἔφθασε βέβαια στο σημεῖο να ζήσει την πτώση της, καί μάλιστα πτώση παταγώδη. Ο Αλάριχος (Βασιλιάς τῶν Βησιγότθων (396-410 μ.Χ.), αργότερα, τόν 4ον αιώνα μ.Χ., κατέστρεψε πραγματικά τή Ρώμη, γιατί τά ἤθη στον δυτικό κόσμο ήταν πιά σέ βαθμό άπελπιστικό, δηλαδή παρακμή και διάλυση. 

   Καί τώρα, ὅλος ὁ κόσμος, καί ἡ πατρίδα μας, περνάει αὐτήν τήν παρακμή. Βλέπει κανείς τήν τέχνη, τις καλές τέχνες ἐννοῶ, μουσική, ζωγραφική... βλέπει τον τρόπο πού σκέπτονται οἱ ἄνθρωποι... Δεν ξέρω βέβαια ἂν κάποιοι, ὅταν τ' ἀκούσουν αυτά, ἴσως με αντικρούσουν· δικαίωμά τους. Δέν εἶναι πάντα εὔκολο να κρίνει κανείς τήν ἐποχή του. Μπορεί κάποιοι να λένε ότι ἔχουμε μᾶλλον ἀναγέννηση. Αλλά δέν βλέπω πουθενά καμμιά ἀναγέννηση... βλέπω μια παρακμή! Γιατί ακριβῶς καί τό θρησκευτικό αἴσθημα έχει πέσει, εφόσον ἐπικρατεῖ ἀθεΐα. Κι ὅπου ἐπικρατεῖ ἀθεΐα, ἐκεῖ ἐπέρχεται καί ἡ παρακμή. 

   Ὁ χρυσοῦς αἰών του Περικλέους ἦταν γιατί ὑπῆρχε θρησκευτική πίστη. Αργότερα ὁ Λουκιανός, ὅταν γράφει τούς Νεκρικούς Διαλόγους του, ζεῖ πιά σέ μιά φοβερή παρακμή. Ὁ Λουκιανός ἁπλῶς γράφει σέ βιβλία ἐκεῖνα πού εἶχαν ἤδη βγεῖ στό σφυρί, καί ἡ πίστη καί ἡ ἠθική καί τά πάντα. Τα πάντα είχαν βγεῖ στό σφυρί! (Ο Λουκιανός θεωρεῖται ὁ σπουδαιότερος από τους σοφιστές του 2ου μ.Χ. αἰῶνος. Στούς Νεκρικούς Διαλόγους παρουσιάζει τριάντα διαλογικά στιγμιότυπα, στά ὁποῖα συμμετέχουν γνωστές προσωπικότητες πού ἔχουν πεθάνει καί βρίσκονται πια στον Αδη καί συνομιλοῦν γιά ζητήματα τῆς παρούσης ζωῆς. Θέλει μ' αὐτόν τόν πρωτότυπο τρόπο ὁ Λουκιανός να καυτηριάσει και να χλευάσει τις θρησκευτικές ιδέες καί τίς ἀντιλήψεις τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς του πρίν ἀκόμα διαδοθεῖ ὁ Χριστιανισμός καί ἐνῶ ἡ θρησκευτική πίστη καί ἡ ἠθική συνεχῶς ξεπέφτουν, λόγω τῆς ὑλικῆς ευμάρειας πού ἐπικρατοῦσε) Ἔτσι, πραγματικά, τήν ἀκμή τή συνοδεύει τό θρησκευτικό αἴσθημα· ὅταν αὐτό πέσει, τότε ἔχουμε παρακμή. 

   Πάντως θά ἤθελα νά σᾶς ἐπισημάνω ὅτι ὅλα αὐτά ὁπωσδήποτε ἀποτελοῦν τά τέσσερα στάδια πού ὁ διάβολος μετῆλθε στον Παράδεισο, γιά νά καταστρέψει τούς πρωτοπλάστους. Καί έκτοτε τις μεθόδους αυτές τις χρησιμοποιεῖ διαρκῶς ὁ διάβολος για να πλανᾶ καὶ να καταστρέφει τούς ἀνθρώπους. 

   Ἀλλά ἄς ἐπανέλθουμε, παιδιά, στην ἀπάντηση πού ἔδωσε ἡ Εὔα στο φίδι: «Καὶ εἶπεν ἡ γυνὴ τῷ ὄφει· ἀπὸ καρποῦ τοῦ ξύλου τοῦ παραδείσου φαγούμεθα, ἀπὸ δὲ τοῦ καρποῦ τοῦ ξύλου, ὅ ἐστιν ἐν μέσῳ τοῦ παραδείσου, εἶπεν ὁ Θεός, οὐ φάγεσθε ἀπ' αὐτοῦ, οὐδὲ μὴ ἅψησθε αὐτοῦ, ἵνα μὴ ἀποθάνητε» (Γέν. 3, 3-4). Καί εἶπε ἡ γυναίκα στο φίδι· ἀπό τόν καρπό τῶν δένδρων τοῦ Παραδείσου θά τρῶμε· ἀπό τόν καρπό όμως τοῦ δένδρου πού εἶναι στή μέση τοῦ Παραδείσου, εἶπε ὁ Θεός νά μή φᾶμε ἀπό αὐτό, οὔτε νά τό ἀγγίξουμε, γιά νά μήν πεθάνουμε· «οὐδὲ μὴ ἅψησθε αὐτοῦ, ἵνα μὴ ἀποθάνητε»! οὔτε νά τό ἀγγίξετε, γιά νά μήν πεθάνετε! Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο. 

   Θά ἤθελα νά μείνω ἀκριβῶς ἐπάνω σ' αὐτό, ὅτι δέν ἔπρεπε οὔτε νά ἀγγίξουν τόν καρπό. Αὐτή ἡ θέση τῆς Ἁγίας Γραφῆς κρύβει πολλή αξία ὡς πρός τόν ἀγώνα τοῦ πιστοῦ· γι' αυτό παρακολουθῆστε. 

   Τό ἄγγιγμα τοῦ καρποῦ δέν θά ἦταν τίποτε ἄλλο παρά τό προοίμιο τῆς παραβάσεως τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, νά μή γευθοῦν τόν καρπό. 

   Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Ὅταν θέλω να και πνίσω, ἀλλά δέν ἔχω τσιγάρα, δέν εἶναι εὔκολο νά καπνίσω. Ὅταν ὅμως ἔχω στα χέρια μου ἕνα πακέτο τσιγάρα, δηλαδή τα κρατάω τά τσιγάρα, τότε μπαίνω πιό πολύ στον πειρασμό· είμαι στην αρχή, είμαι στο προοίμια τοῦ νά καπνίσω. 

   Γι' αὐτό ὁ Θεός, κόβοντας τό αἴτιο, κόβοντας το προοίμιο τῆς ἁμαρτίας, είπε σοφότατα: οὔτε θα αγγίξετε τον καρπό! Πόσο σοφό, ἀλήθεια! Πράγματι, ἡ ἁμαρτία, η κάθε αμαρτία, έχει καί τά προοιμιά της και τά αἴτιά της.

   Θά σᾶς θυμίσω κάτι ἀπό τήν ἱστορία τοῦ Ἰσραήλ. 

   Ὁ Θεός, ὅταν οἱ δύο ἄγγελοι ἐπισκέφθηκαν τόν Λώτ γιά νά τόν βοηθήσουν να φύγει από τήν πόλη, ἐν ὄψει τῆς καταστροφῆς τῆς ἁμαρτωλότατης πενταπόλεως, εἶχε πεῖ στόν Λώτ: «σῴζων σῴζε τὴν σεαυτοῦ ψυχήν»· σπεῦσε να σώσεις τη ζωή σου· «μὴ περιβλέψῃ εἰς τὰ ὀπίσω, μηδὲ στῇς ἐν πάσῃ τῇ περιχώρῳ· εἰς τὸ ὄρος σώζου, μήποτε συμπαραληφθῇς» (Γέν. 19, 17). Μήν κοιτάξεις πίσω σου, οὔτε να σταθεῖς σέ ὅλη τήν περίχωρο τῆς πόλεως στο βουνό θα σωθεῖς· πρόσεξε μήπως και συμπεριληφθεῖς μὲ ἐκείνους πού θά καταστραφοῦν. 

   Εἶναι στή Γένεση, στο κεφάλαιο 19, στίχος 17. Πιστεύω ὅτι ἔχετε Παλαιά Διαθήκη· νά τό βρεῖτε. 

   Ἐδῶ ἔχουμε τρεῖς ὅρους σωτηρίας. Ποιός εἶναι ὁ πρῶτος ὄρος; «μὴ περιβλέψῃ εἰς τὰ ὀπίσω», νά μήν κοιτάξεις πίσω σου. 

   Οἱ πρωτόπλαστοι ἔπρεπε νά κοιτάζουν τόν Θεό· ἀλλά γύρισαν τό πρόσωπό τους να κοιτάξουν πλάγια, να κοιτάξουν τό φίδι. Ἔπρεπε πάντα νά ἔχουν τή μνήμη τοῦ Θεοῦ καί πάντα να σκέπτονται τόν Θεό· ἀλλά ἐδῶ κάνουν μιά παράβαση, κοιτάζουν πλάι, κοιτάζουν πίσω δηλαδή, κοιτάζουν πρός τό φίδι, δεν κοιτάζουν μπροστά τους. Καί ἐκεῖ ἀκριβῶς δημιουργεῖται τό λάθος.

   Εἶναι ἐκεῖνο πού τό λέμε κάποτε καί αἰσθητά, τό λέμε καί νοητά: Κοίτα, παιδί μου, τη δουλειά σου! κοί τα μπροστά σου! Το λέμε, είναι καθημερινή ἔκφραση. Ὅταν ἔρχεσαι καί λές Ξέρεις, μ' ἐνοχλεῖ ἐκεῖνος κι ἐκεῖνος ὁ συμμαθητής μου και τα λοιπά, ἐμεῖς σοῦ λέμε: Βρέ παιδάκι μου, κοίτα τή δουλειά σου! κοίτα μπροστά σου ἐσύ!... Τί θά πεῖ κοίτα μπροστά σου; Δέν σημαίνει μή γυρίσεις τό κεφάλι σου, αλλά μήν ἀσχολεῖσαι μέ πλαϊνά πράγματα· έχε τα μάτια σου καρφωμένα σ' ἕναν σκοπό. Κι αὐτός ὁ σκοπός ποιός είναι; ὁ Θεός. Να φθάσουμε στον Θεό· αὐτός εἶναι ὁ σκοπός. 

   Εἶναι αὐτό πού θά μᾶς πεῖ ὁ Κύριος ἀργότερα: «Οὐδεὶς ἐπιβαλὼν τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ' ἄροτρον καὶ βλέπων εἰς τὰ ὀπίσω εὔθετός ἐστιν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Λουκά 9, 62). Ἔβαλες το χέρι σου επάνω στό ἄροτρο γιά νά ὀργώσεις; δέν θά κάνεις ἴσια αυλακιά. Αμα κοιτάζεις πίσω σου, θα κάνεις στραβή αυλακιά. Τό παράδειγμα, φυσικά, εἶναι ἀπό τήν ἐποχή πού ὑπῆρχαν τά ἄροτρα μέ τά ζώα. 

   Τί θέλει νά πεῖ μ' αυτό; Ἐάν ἔβαλες το χέρι σου ἐπάνω στό ἄροτρο νά ὀργώσεις τήν πνευματική σου ζωή καί κοιτάζεις από δῶ καί ἀπό ἐκεῖ, δέν θά καταστεῖς «εὔθετος», κατάλληλος γιά τήν Βασιλεία τοῦ Θεου.

   Παιδάκια, τό ἀκούσατε; Δέν μπορεῖ νά γίνει κανείς κατάλληλος γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ἂν κοιτάζει αριστερά και δεξιά· μόνο μπροστά του θα κοιτάζει! Αυτό θέλει πολλή προσοχή!

   Τί σημαίνει στην πράξη; Παράδειγμα: Δέν ἔχεις ἁμαρτήσει στη ζωή σου; Δόξα τῷ Θεῷ! Ἅγιος ὁ Θεός! Προχώρα μπροστά σου· μή κοιτάζεις τίποτε ἄλλο! Θά σου ποῦν οἱ ἄλλοι ότι έχεις παρωπίδες. Ξέρετε γιατί βάζουμε τις παρωπίδες στα άλογα; Το κάνουμε αυτό ἀκριβῶς γιά νά μή τρομάξουν, για να μην τρομάξει το ζῶο ἀπό τήν κίνηση πού ὑπάρχει ἀριστερά και δεξιά. Τοῦ βάζουν λοιπόν τις παρωπίδες για να κρατάει ἴσιο τόν δρόμο του. Είναι μειονέκτημα αυτό γιά τό ἄλογο; εἶναι μειονέκτημα ἐάν δέν ἔχει παρωπίδες; Ἄν εἶναι μειονέκτημα, τότε γιατί ὁ κάτοχος του ζώου βάζει τις παρωπίδες, αὐτά τά πλαϊνά καλύμματα ἐδῶ, πού κρύβουν τόν γύρο ορίζοντα, γιά νά βλέπει μόνο μπροστά; Τις βάζει γιά νά μή τρομάζει το ζώο. Βάλτε ένα ζώο χωρίς παρωπίδες να περπατήσει στον δρόμο, νά δεῖτε τί θά γίνει... θά ἀφηνιάσει! 

   Ἔτσι κι ἐμᾶς· θά μᾶς κατηγορήσουν ὅτι ἔχουμε παρωπίδες. Αὐτές ὅμως εἶναι χρηστές, εἶναι χρήσιμες παρωπίδες! 

   Δέν μοῦ λέτε, σᾶς παρακαλῶ ὅταν περνᾶμε ἀπό ἕναν τόπο καί βρωμάει ψοφίμι, τί κάνουμε; δέν κλείνουμε τη μύτη μας; Ναί, γιατί δέν θέλουμε να μυρίσουμε αυτήν τη βρώμικη μυρωδιά. Γιατί νά μή κλείσουμε καί τά μάτια μας στα ποικίλα καλέσματα τοῦ κόσμου τούτου; Παρωπίδες εἶναι αὐτό, μέ τήν καλή σημασία. Εάν δέν τό καταλαβαίνουν οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι, ἐμᾶς μᾶς περισσεύει. Ἂς μᾶς κατηγορήσουν ὅ,τι θέλουν. Καί μόνο γιατί ἔχει κάποιος τήν ἰδιότητα τοῦ Χριστιανοῦ, εἶναι ἀρκετό νά τόν κατηγοροῦν καί νά τόν εἰρωνεύονται. Αλλά πρέπει νά ἀντέχουμε νά ἔχουμε τήν ἰδιότητα τοῦ Χριστιανοῦ! 

   Μάλιστα, παιδιά! θα βάλουμε παρωπίδες, γιατί μᾶς χρειάζονται να περπατούμε ἴσια, για να μήν ἀφηνιάσουμε στον δρόμο τῆς ζωῆς μας! Και βλέπει κανείς σήμερα τούς νέους, που πετάνε αυτές τις χρηστές παρωπίδες, ὅτι ἔχουν κυριολεκτικά αφηνιάσει στη ζωή τους· θυμίζουν ἄλογα κυριολεκτικά, ζώα χωρίς λογική, νά τό πῶ ἔτσι καί μεταφορικά· δηλαδή θυμίζουν ζώα πού δέν ξέρουν πιά τί κάνουν. Περπατάνε στον δρόμο, φωνάζουν, σπάζουν βιτρίνες, βρίζουν, χτυποῦν, χτυπιοῦνται... Ἄνθρωποι εἶναι αὐτοί ἤ ἀφηνιασμένα άλογα, ἀφηνιασμένα ὄντα; Παιδιά, αὐτοί, στό ὄνομα τῆς ἐλευθερίας, δέν ἔχουν τίς παρωπίδες· τίς ἔχουν πετάξει! 

   Ἀλλά καί κάτι ἀκόμη. Ὑπῆρξε ἡ ζωή μας άμαρτωλή; εἴχαμε κάνει μέχρι τώρα ἁμαρτίες; Μή γυρίσουμε πίσω νά τίς κοιτάξουμε. Μη γυρίσουμε πίσω νά ποῦμε κάποτε είχα ἐκεῖνον τόν φίλο, τή φίλη, ἔκανα ἐκεῖνο κι ἐκεῖνο. Μή γυρίζεις πίσω θα πάθεις ὅ,τι ἔπαθε ἡ γυναίκα τοῦ Λώτ. Τί λέει ὁ Κύριος; τί εἰδοποιεῖ στό Κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο; «Μνημονεύετε τῆς γυναικὸς Λώτ», να θυμόσαστε τήν γυναίκα τοῦ Λώτ.(Λουκά 17, 32)  Τί ἔγινε αὐτή; Στήλη αλατιού. Πρόσεξε, παιδί μου· ἄν γυρίζεις καί κοιτάζεις πίσω τη ζωή σου, τί ἔκανες πρῶτα δηλαδή, γιά νά ἔχεις ἀναμνήσεις κακές καί νά ἐπανασυνδέσεις το παρόν σου μέ τό βρώμικο παρελθόν σου, πρόσεξε, θα γίνεις στήλη άλατιού. Τί σημαίνει αυτό; θά ἀπολιθωθεῖς! θα χάσεις τη χάρη τοῦ Θεοῦ! Θα απολιθωθείς, πρόσεξέ το!... 

   Αυτό λοιπόν σημαίνει «μὴ περιβλέψης εἰς τὰ ὀπίσω», μή κοιτάξεις πίσω. 

   Ο δεύτερος ὄρος σωτηρίας εἶναι: «μηδὲ στῆς ἐν πάσῃ τῇ περιχώρω» ούτε να σταθεῖς σε όλη την περιοχή τῆς περιχώρου, δηλαδή στα γύρω-γύρω μέρη, γιατί οὔτε ἐκεῖ εἶναι ἡ σωτηρία. 

   Τί εἶναι ἡ περίχωρος; Ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης κάνει μιά ωραία ἑρμηνεία καί λέει ὅτι εἶναι τά αἴτια τῆς ἁμαρτίας. («Πρέπει, δεύτερον, ὁ ἐν μετανοίᾳ νὰ μὴ μείνῃ οὔτε εἰς ἐκείνας τὰς περιστάσεις ὁποῦ γειτονεύουσι, τουτέστιν νὰ ἀπομακρύνεται καὶ νὰ ἀπέχῃ ὅσον δύναται ἀπὸ τὰς αἰτίας καὶ ἀφορμὰς ἐκείνας, αἱ ὁποῖαι δύνανται εύκολα εἰς τὴν προτέραν ζωὴν νὰ τὸν ανακυλήσουν.» (Αδολεσχίας Φιλοθέου, Α΄, Ἐκ τῆς Γενέσεως ἐπιστάσεις, ἐκδ. ἀδελ. Ζωσιμάδων, ἐν Ἱεροσολύμοις φωνή, σ. 60) Ἐάν ἡ πόλη εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἡ περίχωρος εἶναι τά αἴτια τῆς ἁμαρτίας. Αν λοιπόν δέν εἶσαι μέν στην πόλη, στην περιοχή τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά εἶσαι στα περίχωρά της, στα γύρω-γύρω της, τότε μοιάζεις μέ τήν πεταλούδα τή νυκτερινή που γυρίζει γύρω-γύρω ἀπό τή φλόγα τοῦ καντηλιού, καί τό πρωί τή βρίσκουμε στο λάδι μέσα πνιγμένη! Τότε, να το ξέρεις, ἡ σωτηρία σου δέν ὑπάρχει! Αν δηλαδή δεν πηγαίνεις στήν ἀνηθικότητα, αλλά παίρνεις ανήθικα περιοδικά, βλέπεις ἀνήθικες εἰκόνες, κουβεντιάζεις μέ τίς φίλες σου, μέ τούς φίλους σου, μέ τούς συμμαθητές σου ἀνήθικες κουβέντες, τότε είσαι στη γύρω περιοχή, είσαι στα περίχωρα· τότε, νά τό ξέρεις, γρήγορα θά μπεῖς καί στήν πόλη, τότε θα κάνεις καί τήν ἁμαρτία. 

   Ἂν πεῖ κανεὶς ἐγώ δεν πειράζομαι, τότε τήν ἀπάντηση τήν ἔχει. Πρῶτα πρῶτα δεν ξέρει τόν ἑαυτό του, για να λέει τις κουβέντες αὐτές. Τὴν ἀπάντηση όμως τήν ἔχει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ· «ὁ δοκῶν ἑστάναι βλεπέτω μὴ πέσῃ» (Α΄ Κορ. 10, 12), αὐτός πού νομίζει ότι στέκεται όρθιος ἄς προσέξει να μή πέσει! Παιδιά, είναι φοβερό πράγμα νά μήν ἔχει κανείς στοιχειώδη αυτογνωσία. 

   Αν νομίζουμε πώς θα σωθοῦμε στην περίχωρο, τότε διαψεύδουμε τόν Θεό, πού παραγγέλλει ὅτι δέν ὑπάρχει ἡ σωτηρία ἐκεῖ. Ἀλλά ὁ Θεός δεν διαψεύδεται· στο τέλος ἐμεῖς θά διαψευστοῦμε, ἐμεῖς θα πέσουμε θύματα τῆς ἀνοίας μας, δηλαδή τῆς κουταμάρας μας, τῆς βλακείας μας... νά τό πῶ καλύτερα, τῆς χαζομάρας μας!... Αὐτό θά πεῖ ἄνοια· χαζομάρα, ἀμυαλοσύνη! 

   Βλέπετε.... Ας προσέξουμε λοιπόν, γιατί ἐκεῖ δέν υπάρχει σωτηρία· ἐκεῖ εἶναι τά αἴτια τῆς ἁμαρτίας· εἶναι τό «μὴ ἄψησθε αὐτοῦ», κατά κυριολεξία! μήν ἀγγίξετε τον καρπό!... Μπορεῖ νά πεῖ κάποιος: Μά δέν θά τόν φάω, Κύριε... Νά, στο δένδρο εἶναι· πάω καί τόν ἀγγίζω. Ὄχι! Οὔτε θά τόν ἀγγίξετε! Μακριά! μακριά! 

   Ο τρίτος ὄρος τῆς σωτηρίας εἶναι: «εἰς τὸ ὄρος σώζου», στο βουνό θα σωθεῖς· στο βουνό! 

   Πράγματι, πιό πέρα ἀπό τήν πεντάπολη πού καταστράφηκε ήταν ἕνα βουνό· ὁ Θεός λοιπόν εἶπε στον Λώτ: Ἐκεῖ θά πᾶς νὰ σωθεῖς. 

   Τί σημαίνει «εἰς τὸ ὄρος σώζου»; Σημαίνει πώς μόνο ὅταν ἔχεις ἀναβάσεις πνευματικές, τότε μπορεῖς νά σωθεῖς. Μόνον ὅταν ἀνεβαίνεις πνευματικά, ἔχεις την σιγουριά ὅτι δέν κατεβαίνεις. Ἀφοῦ ἀνεβαίνεις, είναι δυνατόν νά κατεβαίνεις; Μόνο ἐκεῖ πραγματικά ὑπάρχει ἡ σωτηρία. 

   Θά μοῦ πεῖτε: Εἶναι ἀπόλυτο αὐτό; 

   Νά σᾶς πῶ. Εἶναι μερικά πράγματα, πού, πῶς νά τὸ κάνουμε; εἶναι ἀπόλυτα. Γιατί τάχα σ' ένα σωρό άλλους τομεῖς τῆς ζωῆς μας μιλάμε για μια απολυτότητα, και για την πνευματική ζωή δεν θέλουμε να μιλήσουμε μὲ ἀπολυτότητα;

   Πείτε μου, σᾶς παρακαλῶ· σ' ἕναν χώρο πού εἶναι μολυσμένος ἀπό κάποιο εἰδικό μικρόβιο, ἐκτάκτως μετ ταδοτικό, –όπως είναι τῆς εὐλογιᾶς, μου φαίνεται, που λένε πώς μόνο που θα περάσεις ἀπό τό δωμάτιο τοῦ ἀσθενοῦς, μόνο πού θ' αναπνεύσεις τόν ἀέρα τοῦ χώρου, ἁρπάζεις το μικρόβιο– ἐκεῖ τί χρειάζεται; δέν χρειάζεται ἀπολυτότητα; Γι' αυτό λέμε: Δὲν θὰ μπεῖς στόν χῶρο αὐτόν· ἀπαγορεύεται αυστηρώς!... Δέν θά μπεῖς· ἀπαγορεύεται!

   Τί εἶναι αὐτό; Απόλυτο. Γιατί τάχα σε μερικά τέτοια θέματα λέμε ἀπαγορεύεται ἀπολύτως, καί κανείς δεν σκανδαλίζεται, ἐνῶ στα πνευματικά, όταν πούμε Κοίταξε· μόνο την πνευματική σου ζωή θα προσέξεις· ὅλα τά ἄλλα θὰ σὲ ἀποπροσανατολίσουν, γιατί ἐκεῖ σκανδαλίζονται μερικοί καί λένε πώς δεν πρέπει να εἴμαστε ἀπόλυτοι; Λένε: Ἔ, ὄχι δά καί τόση ἀπολυτότητα... Ας είναι και λίγο πιο χαλαρά... 

   Παιδιά, ἄν δείξουμε χαλαρότητα, δὲν θὰ σωθοῦμε τελικά. Αὐτό τό βλέπουμε νὰ ἐπαναλαμβάνεται στους ἀνθρώπους μας, στους Χριστιανούς μας, πού ὅταν ἀρχίζουν κάποιες χαλαρότητες, στο τέλος ξεπέφτουν.

   Φυσικά, δέν μιλῶ γιά τήν κακῶς νοούμενη ἀπολυτότητα, γιατί πολλές φορές τό απόλυτο εἶναι κάτι τό ἄκαμπτο· θέλω νὰ πῶ ὅτι δέν πρέπει να υπάρχουν υποχωρήσεις. Αλλά, χρησιμοποιώντας κανείς τήν πνευματική διάκριση, θά ξέρει πῶς νά κινηθεῖ. 

   Βεβαίως, ὅπως τό προηγούμενο πού σᾶς εἶπα, δέν θα βάλουμε τις παλάμες μας δεξιά καί ἀριστερά στα μάτια μας! Για σκεφθεῖτε την περίπτωση· θά ἦταν πολύ κωμικό!... ἤ νά βάλει κανείς τίποτα μαντήλες ἐδῶ στα μάτια του καί νά περπατάει στον δρόμο, καί νά ἔχει κατεβασμένα τα μάτια νά μή δεῖ τίποτα! Δέν θά ἦταν γελοῖο; Αναμφισβήτητα γελοῖο. Δέν θά κινηθεῖ μέσα στην πόλη; δέν θά χρησιμοποιήσει τά ἀγαθά τοῦ πολιτισμοῦ; Γι' αυτό σᾶς εἶπα ὅτι θέλει διάκριση τό πράγμα.

   Ὅταν μιλᾶμε γιά μιά ἀπολυτότητα, δέν ἐννοοῦμε ἐκείνη τήν ἄκαμπτη απολυτότητα, ἀλλά ἐννοοῦμε ὅτι δέν θά κάνει κάποιος καμμία απολύτως υποχώρηση. Καμμία! Τίποτα! Θα κινηθεί άνετα μέσα στην πόλη, θα πάει στο σχολείο του, θα μάθει γράμματα, θά πάει στα μαγαζιά, θα ψωνίσει.... θα κινηθεῖ ἄνετα· ἀλλά δέν θα μετέλθει τίποτε τό ἁμαρτωλό. Αυτό μέ τήν ἔννοια ὅτι δέν πρέπει νά νοθεύσει τή ζωή του μέ κάτι πού εἶναι ἐπικίνδυνο καί ἁμαρτωλό, καί πού τελικά θά τόν ἀπομακρύνει ἀπό τή σωτηρία του. 

   Παιδιά, ὅπως ἀντιλαμβάνεστε, σχολιάσαμε αυτό τό σημεῖο· «οὐδὲ μὴ ἅψησθε αὐτοῦ», οὔτε νά τόν ἀγγίξετε αὐτόν τόν καρπό. Καί νά σκεφτεῖτε ὅτι αὐτό δέν τό εἶπα ἐγώ· τό εἶπε ὁ Θεός! Κι ὁ Θεός βέβαια ἀγαπᾶ τόν ἄνθρωπο, πού δημιούργησε μέσα στη σοφία Του καί τήν ἀγάπη Του καί τή δύναμή Του· τόν ἀγαπᾶ πολύ, καί θέλει ἀσφαλῶς ὁ ἄνθρωπος να γίνει παιδί Του. Αν λοιπόν πραγματικά θέλουμε να γίνουμε παιδιά του Θεοῦ, θα πρέπει να λέμε μια μεγάλη κουβέντα, για κάθε τί πού διαβάζουμε στον λόγο του Θεού για κάθε τί! Ξέρετε ποιά είναι αυτή ή κουβέντα, ἡ σωτήρια ἐκείνη κουβέντα; Τό εἶπε ὁ Θεός!... Δέν μ' ἐνδιαφέρει τι σχολιάζουν οἱ ἄνθρωποι· δέν μ' ἐνδιαφέρει τί λέει ὁ κόσμος· ὁ κόσμος μεταβάλλεται, «ὁ κόσμος ὅλος ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» (Α΄ Ιωάν. 5, 19)· μέ ἐνδιαφέρει τί λέει ὁ Θεός. Και ἀπό τή στιγμή πού θα πιστέψω ὅτι τό λέει ὁ Θεός ἔχω εἰρήνη καί χαρά μέσα στην ψυχή μου, εἶμαι ἐλεύθερος! 

Κυριακή, 18 Μαρτίου 1984

46η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ 

https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.