Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

†.Συνεχίζουμε, ἀγαπητοί μου, τό περί μακαρισμῶν θέμα μας. Βρισκόμαστε στον ὄγδοο μακαρισμό, που λέει: «μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. 5, 10.). Δηλαδή θα λέγαμε ὅτι εἶναι εὐτυχισμένοι ὅσοι ἐφαρμόσουν τούς ἑπτά προηγούμενους μακαρισμούς. Ὁ Θεός θά τούς εὐλογεῖ, καί οἱ ἄνθρωποι θά τους τιμοῦν ἰδιαίτερα. Μέσα στή ζωή θά εἶναι ἕνα ὡραῖο, ζωντανό παράδειγμα προς μίμηση. Ἔτσι βέβαια μποροῦμε νά φανταστοῦμε ἐκείνους πού ἐφάρμοσαν, τουλάχιστον ἕως τώρα, τούς ἑπτά μακαρισμούς.

     Αλλά δυστυχῶς τά πράγματα δέν εἶναι ἔτσι. Ἐδῶ ὑπάρχει ἡ πιό περίεργη καί ἐκ πρώτης ὄψεως ἀνεξήγητη συμπεριφορά. Μόλις αρχίσει ὁ ἄνθρωπος νά ζεῖ μία πνευματική ζωή, ενταγμένος ἀκριβῶς μέσα στόν χῶρο καί στό πνεῦμα τῶν μακαρισμῶν, ἀρχίζει ἕνας ἀσταμάτητος πόλεμος, καί ἀπό τόν Διάβολο καί ἀπό τούς ἀνθρώπους ἐκείνους πού ἀνήκουν στον Διάβολο, καί λειτουργοῦν ὡς ὄργανά του, ὅπως ἀναφέρεται στη Σοφία Σολομῶντος, δηλαδή «τῆς ἐκείνου μερίδος» (Σ. Σολ. 1, 16.).

     Ἐδῶ ἀμέσως τώρα θα προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το γιατί ξεσπάει αὐτός ὁ πόλεμος ἐναντίον τῶν πνευματικῶν ἀνθρώπων, ἐνῶ θά περιμέναμε να θεωροῦνται ὑπόδειγμα ζωῆς μέσα στο κοινωνικό μας σύνολο. Αὐτό τό γιατί θά ἐπιχειρήσουμε, ἀγαπητοί μου, νά ἀναλύσουμε ἀπόψε.

     Βέβαιο πάντως εἶναι ὅτι ὁ Κύριος αὐτούς τούς «δεδιωγμένους», δηλαδή αὐτούς πού διώκονται, πού ἔχουν διωχθεῖ ἀλλά καί διώκονται, τούς μακαρίζει καί τούς ὑπόσχεται τή δική Του τή Βασιλεία. «Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» λέει ὁ ὄγδοος μακαρισμός. Προσέξτε ὅμως: ὄχι «δεδιωγμένοι» ἐξαιτίας πολιτικῶν φρονημάτων ἤ δέν ξέρω τί ἄλλο, ἀλλά «ἕνεκεν δικαιοσύνης».

     Ποιά ὅμως εἶναι ἡ ἔννοια ἐδῶ τῆς δικαιοσύνης, πού για χάρη της αὐτοί θά διώκονται;

     Ὅπως εἴδαμε στον τέταρτο μακαρισμό, δικαιοσύνη, μέ τήν εὐρεῖα σημασία τῆς λέξεως, σημαίνει ἁγιότητα. Μέ τή στενή σημασία εἶναι τό νά θέλει κανείς να ὑποστηρίξει κάτι τό δίκαιο. Καί αὐτό βεβαίως εἶναι, ἀλλά ἐδῶ κυρίως εἶναι μέ τήν ἔννοια τῆς ἁγιότητος. Εἶναι ὅπως καί ἡ λέξη δίκαιος, πού στην Παλαιά Διαθήκη σημαίνει ἅγιος, δηλαδή ἐκεῖνος πού ζεῖ καί πολιτεύεται σύμφωνα μέ τόν νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἄν στόν τέταρτο μακαρισμό ὁ Κύριος μακαρίζει ἐκείνους πού πεινοῦν καί διψούν γιά τήν πνευματική τελειότητα, ἐδῶ μακαρίζει τή σταθερότητα στο φρόνημα αυτό, δηλαδή στήν ἁγιότητα. Προσέξτε: δέν εἶναι ἁπλῶς τό νά εἶναι κανείς ἅγιος, ἀλλά νά εἶναι καί σταθερός σ' αὐτό, ἔστω καί ἄν ἀσκηθεῖ ἐναντίον του διωγμός.

     Ἐδῶ λοιπόν δέν μακαρίζει, ὅπως στον τέταρτο μακαρισμό, αὐτούς ἁπλῶς πού ἔχουν τή δικαιοσύνη, δηλαδή τήν ἁγιότητα, ἀλλά ἐκείνους πού μένουν σταθεροί στο να κρατοῦν αὐτή τήν ἰδιότητα τοῦ ἁγίου ἀνθρώπου. Γιατί δέν εἶναι τόσο μεγάλο πράγμα, ξέρετε, τό νά μετανοήσεις καί νά ἐξομολογηθεῖς, ὅσο τό να μείνεις σταθερός στο αρχικό σου φρόνημα. Εἶναι πολύ σπουδαῖο. Ἔχουμε πολλές περιπτώσεις, καί ἀπό ἐσᾶς τά ἴδια τά παιδιά, πού πολλοί πῆραν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά τελικά λίγοι ἔμειναν σταθεροί! Πολλά χρόνια ὁ Θεός μέ ἀξιώνει νά εἶμαι κατηχητής –ἴσως πενήντα χρόνια· ἀπό δεκαοκτώ -δεκαεννέα χρονῶν ξεκίνησα– καί τό ἔχω διαπιστώσει αυτό πολλές φορές.

     Μπορεῖ βέβαια κάποτε ἐκεῖνο πού πῆραν νά εὐδοκιμήσει. Ὅπως τό σιτάρι, ἄς ποῦμε, πού ἐπειδή τό ἔχουμε στήν ἀποθήκη μέσα στο τσουβάλι, δέν φυτρώνει, γιατί πρέπει να πέσει στή γῆ. Ἔτσι κι ἐδῶ, δέν ἔμειναν αὐτά τά παιδιά σταθερά. Κάποτε ὅμως μπορεῖ κάτι να γίνει καί νά ξαναγυρίσουν πίσω, χωρίς φυσικά νά τό ξέρω ἐγώ· αὐτό δέν ἔχει σημασία. Ἐμεῖς ἔχουμε τήν ἐντολή ἁπλῶς νά σπείρουμε, καί τό τί θα γίνει παρακάτω ἀφήνεται στη χάρη τοῦ Θεοῦ. Συνεπῶς ἔχουμε τέτοιες καταστάσεις –εὐτυχῶς ἔχουμε– καί δέν ματαιοπονήσαμε· ἀλλά ἔχουμε καί ἀνθρώπους που, ἐπειδή δοκίμασαν κάποιους διωγμούς στη ζωή τους, δέν ξαναγύρισαν πίσω. Εἶναι κρίμα!

     Ἔτσι, θα λέγαμε ὅτι πολλοί αρχίζουν, ἀλλά λίγοι τελειώνουν. Γιά ἀκοῦστε το καλά αυτό που λέω, καί ἄς ρωτήσει ὁ καθένας τόν ἑαυτό του: «Μήπως καί ἐγώ ἀρχίζω, ἀλλά δέν θά τελειώσω;». Σας θυμίζω ἐκείνη τήν παραβολή τοῦ οἰκοδόμου τοῦ πύργου, πού ὁ Χριστός εἶπε γιά κάποιον ὅτι ξεκίνησε να κτίζει ἕναν πύργο, ἀλλά δέν κάθισε να λογαριάσει τήν "δαπάνη", δηλαδή τό τί θά τοῦ κοστίσει αὐτός ὁ πύργος. Ἄρχισε να οἰκοδομεῖ, ἀλλὰ δὲν ὁλοκληρώθηκε ἡ οἰκοδομή· ἔμεινε χωρίς σκεπή, θα λέγαμε. Και τότε αυτοί πού περνοῦσαν καί ἔβλεπαν αὐτή τήν οἰκοδομή πού δέν όλοκληρώθηκε, κορόιδευαν ἐκεῖνον πού τήν ξεκίνησε, καί δεν λογάριασε τί κοστίζει. (Λουκ. 14, 28-30)

     Παιδιά, ἀγαπητοί μου φίλοι, ἡ οἰκοδομή τοῦ ἑαυτοῦ μας κοστίζει. Η Δικαιοσύνη –μέ δέλτα κεφαλαίο– δηλαδή ἡ ἁγιότητα, κοστίζει, ὄχι μόνο στό πῶς θά τήν ἐφαρμόσει κανείς, ἀλλά καί πῶς θά τήν συντηρήσει μέχρι την τελευταία του πνοή. Κοστίζει!

     Το θέμα εἶναι νὰ μείνει κανείς σταθερός καί ἀνδρείος στην πορεία τῆς πνευματικῆς του ζωής, παρά τις δυσκολίες καί τά ἐμπόδια πού θά τοῦ προβληθοῦν. Αὐτό εἶναι ὁ μεγάλος ἄθλος. Ὄχι ἁπλῶς, σέ κάποια στιγμή, τό πῶς θά ξεκινήσει, αλλά κυρίως τό πῶς θά τελειώσει. Αὐτό ἄς τό ξέρουμε.

     Η περίπτωση της σταθερότητος μᾶς θυμίζει ἐκείνη τήν κατηγορία τῶν ἀκροατῶν πού εἶπε ὁ Κύριος, στην παραβολή του σπορέως, που για μια στιγμή ξεκινοῦν, ἐνθουσιάζονται μέ τόν λόγο τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ὁ σπόρος πέφτει στην πέτρα. Καί ἐδῶ τελικά φυτρώνει· ἀλλά «διὰ τὸ μὴ ἔχειν ικμάδα» (Λουκ. 8, 6.), ἀλλά ἐπειδή δέν ὑπάρχει ἡ δροσιά, ἡ ὑγρασία από κάτω, ξεραίνεται. Ἔτσι λοιπόν ξεκινάει κανείς, ἀλλά δέν ολοκληρώνει.

     Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει να καρποφορεί στην καρδιά τῶν ἀνθρώπων· ἀλλά μόλις παρουσιαστεῖ ὁ διωγμός, ἀπορρίπτουν τόν Χριστό, καί τότε πλησιάζουν στον κόσμο και συμβιβάζονται μ' αυτόν. Εἶναι ὅμως δυστύχημα!

     Κάποτε εἶχε ἕναν μαθητή στο κατηχητικό σχολείο, πού μετά, μεγαλώνοντας, προσχώρησε στον Μασονισμό, μόνο και μόνο γιατί τα συμφέροντά του έκλιναν πρὸς τὰ ἐκεῖ! Εἶναι φοβερό πράγμα.

     Γι' αὐτό, σᾶς λέω ἀλήθεια, ὅλα μου τά χρόνια, σ' αὐτά τά πενήντα χρόνια, μιλοῦσα στούς ἀνθρώπους για τον Μασονισμό, μόνο και μόνο για να ξέρουν, ἄν τους τύχει κάποια δυσκολία στη ζωή τους, τί είναι και ὁ Μασονισμός, ἀλλά καί ἄλλα συναφή.

     Ὁ ἀπόστολος Παύλος γράφει έμμεσα στην Πρός Εβραίους ἐπιστολή του ότι παλαιότερα είχαν μία σταθερότητα στην ἁγιότητα οἱ Χριστιανοί τῶν Ἱεροσολύμων, ἐνῶ τώρα ἔχουν χαλαρώσει. Πάντα νά φοβόμαστε τη χαλάρωση. Μόλις τήν ἀντιληφθοῦμε, νά ποῦμε: «Τί κάνω; Ποῦ πάω;». Γράφει λοιπόν ὁ ἀπόστολος Παύλος: «Αναμιμνήσκεσθε δὲ τὰς πρότερον ἡμέρας, ἐν αἷς φωτισθέντες πολλὴν ἄθλησιν υπεμείνατε παθημάτων, τοῦτο μὲν ὀνειδισμοῖς τε καὶ θλίψεσι θεατριζόμενοι, τοῦτο δὲ κοινωνοὶ τῶν οὕτως ἀναστρεφομένων γεννηθέντες... καὶ τὴν ἁρπαγὴν τῶν ὑπαρχόντων ὑμῶν μετὰ χαρᾶς προσεδέξασθε».

     Δηλαδή: Να θυμᾶστε πάντα τόν πρώτο καιρό, τίς πρώτες ημέρες που είχατε φωτισθεῖ, καί ἔτσι ὑπομείνατε μέ σταθερότητα κάθε πάθημα πού σᾶς προκαλούσαν· ἀπό τὸ ἕνα μέρος σᾶς ἐξευτέλιζαν μὲ ὀνειδισμούς καί θλίψεις, ἀλλά ἀπό τό ἄλλο ἐσεῖς γίνατε καί συμπαραστάτες ἐκείνων πού ὁμοίως ὑπέφεραν... Ακόμη δεχθήκατε με χαρά νά σᾶς ἁρπάξουν τήν περιουσία σας. Οἱ ἴδιοι ἦταν ἐκεῖνοι πού ἀνέχθηκαν διωγμούς καί θλίψεις, αλλά δεν παρέλειψαν να είναι και κοινωνοί, συμπαραστάτες, τῶν ὁμοιοπαθών τους.

     Καί συνεχίζει: «Μὴ ἀποβάλητε οὖν τὴν παρρησίαν ὑμῶν, ἥτις ἔχει μισθαποδοσίαν μεγάλην... καί ἄν ὑποστείληται, οὐκ εὐδοκεῖ ἡ ψυχή μου ἐν αὐτῷ. ἡμεῖς δὲ οὐκ ἐσμὲν ὑποστολῆς εἰς ἀπώλειαν, ἀλλὰ πίστεως εἰς περιποίησιν ψυχῆς» ('Eẞo. 10, 32-39.). Δηλαδή: Νά μήν ἀποβάλετε αὐτή σας τήν παρρησία, πού ἀποφέρει κέρδος πολύ... Φαίνεται ὅτι εἶχαν αρχίσει κάτι να παρουσιάζουν· γι' αυτό τούς τά γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος αὐτά.

Στη συνέχεια μιλάει ὁ Θεός –παραλείπω μερικά γιά νά εἶμαι σύντομος– καί λέει: «Καί ἄν δειλιάσει κάποιος –ἢ ἄν κατεβεί ψυχολογικά, όπως λέμε– ή ψυχή μου δέν εὐαρεστεῖται σ' αὐτόν» λέει ὁ Θεός. «Ἐμεῖς ὅμως, λέει ὁ ἀπόστολος Παύλος, δὲν εἴμαστε παιδιά τῆς ὑποστολῆς, πού ὁδηγεῖ στήν ἀπώλεια, στήν καταστροφή, ἀλλὰ εἴμαστε ἄνθρωποι πίστεως, για να σώσουμε την ψυχή μας». Αυτή λοιπόν ἡ ὑποστολή, ή δειλία, είναι πραγματικά πολύ κακό πράγμα!

     Πρέπει όμως να σημειώσουμε ὅτι αὐτή ἡ λιποταξία από τις τάξεις τοῦ Χριστοῦ, αὐτή ἡ ὑποστολή τῆς πίστεως καί τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἐξαιτίας τῆς δειλίας –γιατί ἐκεῖ εἶναι ἡ ρίζα· υπάρχει δειλία– τιμωρείται ἀπό τόν Θεό.

     Καί στήν Ἀποκάλυψη, δίνοντας τή μαρτυρία του, ὁ Χριστός λέει: «τοῖς δὲ δειλοῖς... τὸ μέρος αὐτῶν ἐν τῇ λίμνῃ τῇ καιομένῃ ἐν πυρὶ καὶ θείῳ, ὅ ἐστιν ὁ θάνατος ὁ δεύτερος» (Αποκ. 21, 8.). Δηλαδή. Για τους δειλούς ὅμως ἡ θέση τους εἶναι μέσα στη λίμνη που καίγεται μέ φωτιά καί θειάφι –εἶναι ἡ Κόλαση– καί αὐτό εἶναι ὁ δεύτερος θάνατος.

     Να προσέξουμε το θέμα της δειλίας. Από τώρα να ἀσκούμαστε νά τήν ἀποβάλουμε σέ ὅλους τούς τομεῖς τῆς ζωῆς μας, πρῶτα καί κύρια στην πνευματική ζωή. Μή λογαριάσουμε ἂν μᾶς κοροϊδέψουν. Ξέρετε ὅτι πολλοί σταματοῦν τήν πνευματική τους ζωή, χάνουν τήν ἁγνότητά τους –θά τό δοῦμε ἀμέσως παρακάτω– μόνο καί μόνο γιά νά μήν τούς κοροϊδεύουν οἱ ἄλλοι, οἱ συμμαθητές, οἱ συνάδελφοι στον στρατό, οι συμφοιτητές, καί γενικά οἱ ἄνθρωποι από το περιβάλλον τους. Ναί. Ὅλα αὐτά τά ὑποστέλουν γιατί ἔχουν δειλία, δέν μποροῦν νὰ ὑπομένουν τις κοροϊδίες.

     Αλλά ρωτάω τό ἑξῆς: Αν κανείς εἶναι προσωπικότητα πού μπορεί να στέκεται, αὐτό θά φοβηθεῖ; Και γιατί δεν παίρνει μία στάση δυναμική και όχι παθητική; Πρέπει να πολεμήσει. Να δείξει πώς οἱ ἄλλοι καροϊδεύουν ἐκεῖνο πού ἔχει ἀξία, ἐνῶ ἄξιο κοροϊδίας εἶναι ἐκεῖνο ποὺ αὐτοὶ ζοῦν. Ναί. Να μη συσταλεί, να μή μαζευτεῖ, νά μή συρρικνωθεῖ. Να κάνει ἐπίθεση. Νά τούς δείξει ὅτι δέν εἶναι ἄξιος κοροϊδίας. Πάντως ᾶς τό προσέξουμε αυτό, σέ ὅποιο περιβάλλον κι ἄν βρισκόμαστε, στο σπίτι μας, στο σχολείο, στον στρατό, στη δουλειά μας, ὁπουδήποτε. Ἄς κοροϊδεύουν, ἂς λένε ὅ,τι θέλουν!

     Παιδιά, δοκιμάστε το. Μένετε σταθεροί στο ευαγγελικό ἦθος, καί θά δικαιώνεστε εκατό τοῖς ἑκατό, γιατί ὁ Θεός θὰ σᾶς δίνει δύναμη. Καί κάποια φορά, ὄχι στόν ἄλλο κόσμο αλλά στην παροῦσα ζωή, θά σᾶς δείξει ὅτι διαλέξατε καλό δρόμο, ὅτι δέν κάνετε λάθος, ὅτι ἐκεῖνοι ποὺ σᾶς κορόιδεψαν –ο παλιός σας συμμαθητής, ὁ παλιός σας συνάδελφος, ὁ ὁποιοσδήποτε– θά ἔρθουν κάποια μέρα νά σᾶς ποῦν: «Εἶχες δίκαιο. Εἶναι καλός ὁ δρόμος πού πῆρες. Ἐμεῖς πλανηθήκαμε». Ὁ Χριστός τό λέει αυτό στήν Ἀποκάλυψη, σέ μία ἀπό τίς ἑπτά επιστολές πρός τίς Ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας: «Θα τους φέρω αὐτούς μπροστά σου –μιλάει για κάποιους Εβραίους ἐκεῖ– νὰ σοῦ φιλήσουν το χέρι –νά τό πῶ ἔτσι ἁπλᾶ– νά σέ προσκυνήσουν» (Βλ. Αποκ. 3, 9.). Ναί, θά ἔρθουν κάποια μέρα καί θά σᾶς ποῦν. «Είχες δίκαιο».

     Ἡ Ἱστορία πάντως εἶναι μάρτυρας ὅτι οἱ ἅγιοι και οἱ ἐνάρετοι διώκονται. Καί τό χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ἡ ἱστορία αὐτή ἀρχίζει μέ τήν ἀνατολή τοῦ ἀνθρώπινου γένους πάνω στή γῆ, μέ τήν ἀδελφοκτονία τοῦ δικαίου, δηλαδή τοῦ ἐναρέτου, δηλαδή τοῦ ἁγίου καὶ ἐνθέου Αβελ.

     Εἶσαι ἁγνός; Υπάρχει ἕνας τρόπος να σου κλέψουν ἐκεῖνο πού ἔχεις, μόνο και μόνο γιά νά εἶσαι ὅμοιος μέ τούς ἄλλους, κι αὐτό εἶναι ὁ διωγμός. Γιατί διωγμός εἶναι ὅταν σοῦ ὑποκλέψουν τήν ἁγνότητά σου καί δέν εἶναι ἁπλῶς τό νά σέ κυνηγοῦν ἀπό πίσω! Ἅμα σοῦ ἀφαιρέσουν τήν ἁγνότητα, εἶναι ὁ ἄλλος δρόμος διωγμού. Αυτό γίνεται μόνο και μόνο για να μή διαφέρεις ἀπό ἐκεῖνο πού κάνουν οἱ ἄλλοι· αὐτή εἶναι ἡ ψυχολογία, δηλαδή αὐτό πού κάνουν οἱ ἄλλοι, τό ἴδιο να κάνεις κι εσύ. Ἔχεις ἐδῶ τή δύναμη να μείνεις σταθερός καί νά πεῖς ὄχι; Καί ἄν μέν δέν ἔχεις τή δύναμη να τὸ ὁμολογήσεις, τουλάχιστον ἔχεις τη δύναμη να μείνεις σταθερός; Εγώ θά ἔλεγα ὅτι εἶναι δύο οἱ τομεῖς· καί νά μείνεις σταθερός, καί νά τό ὁμολογήσεις. Εἶναι, ὅπως σᾶς ἐξήγησα προηγουμένως, ἡ δυναμική στάση πού πρέπει να πάρουμε ἀπέναντι σ' ἐκείνους πού προσπαθοῦν νά μᾶς ἀφαιρέσουν τό καλό.

     Ας θυμηθοῦμε ἀκόμη ἐκείνη τή χαρακτηριστική ἱστορία τοῦ Ἰωσήφ. (Βλ. Γέν. 39.) Ἐπαναλαμβάνεται διαρκώς, καθημερινά.

     Ξέρετε τί εἶπε ὁ Ἰωσήφ, ὁ πάγκαλος Ἰωσήφ, ὅταν πιεζόταν να χάσει τήν ἁγνότητά του; Καί ἦταν όμορφόπαιδο, ὅπως τό λέει ή Γραφή –δέν τό λέω εγώ. Και νέος ἦταν, εἴκοσι χρονῶν παιδί, καί ὀμορφόπαιδο! Το τονίζω αυτό, γιατί πολλές φορές τέτοια παιδιά γίνονται στόχος τῆς ἁμαρτίας. Ναί, ἡ Γραφή τό λέει: «καὶ ὴν Ἰωσὴφ καλὸς τῷ εἴδει καὶ ὡραῖος τῇ ὄψει σφόδρα». Δηλαδή ὁ Ἰωσήφ ἦταν καλός στην ψυχή καί πάρα πολύ ὡραῖος στήν ὄψη. Ἦταν εμφανίσιμος, όμορφόπαιδο. Κι ὅμως δέν ἐνέδωσε. Καί εἶπε στη διεφθαρμένη κυρά του: «Καὶ πῶς ποιήσω τὸ ῥῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο, καὶ ἁμαρτήσομαι ἐναντίον τοῦ Θεοῦ;» (Γέν. 39, 9.). Καί πῶς θά κάνω ἐγώ αὐτό τό πράγμα τό πονηρό; Μέ βλέπει ὁ Θεός· βρίσκομαι ἀπέναντι στόν Θεό!... Καί διώχθηκε ὁ Ἰωσήφ. Αυτό το πλήρωσε για μιά ὁλόκληρη δεκαετία στη φυλακή. Διωγμός δέν ἦταν;

     Ακόμη, ας θυμηθοῦμε τόν προφήτη Ἠλία, πού τόσο διώχθηκε ἀπό ἐκείνη τή φοβερή βασίλισσα, τήν Ιεζάβελ! (Βλ. Γ' Βασ. κεφ. 18, 19, 20.)

     Ἐπίσης ἡ ἁγνή Σωσσάνα –εἶναι στο βιβλίο τοῦ Δανιήλ– προτίμησε τόν θάνατο, παρά τή μοιχεία, ὅταν τήν ἐκβίαζαν ἐκεῖνοι οἱ δύο πονηροί πρεσβύτεροι, ἡλικιωμένοι ἄνθρωποι, πού ἦταν καί δικαστές τοῦ λαοῦ!

     Ας θυμηθοῦμε ἀκόμα ἐκείνη τή Μακκαβαίο, τη Σολομονή, πού ἦταν μητέρα ἑπτά παιδιών, για την ιδιαίτερα θαρραλέα στάση της, ὅταν τὰ ἑπτά αγόρια της, μαζί μέ τόν δάσκαλό τους, τον Ελεάζαρο, εἶπαν τό ὄχι στο να προδώσουν τον νόμο του Θεού, και είχαν όλοι μαρτυρικό τέλος. (Βλ. Δ΄ Μακ.) Ἴσως εἶναι το πρώτο μαρτύριο στόν χῶρο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἡ Ἐκκλησία μας τούς γιορτάζει την 1η Αυγούστου.

     Ακόμα, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος δέχεται τόν θάνατο, ἐπειδή ἐλέγχει τη διαφθορά του παλατιού τοῦ Ἡρώδη. Καί γιά τόν Ἰωάννη εἶπε ὁ Χριστός ὅτι δέν ἦταν «κάλαμος ὑπὸ ἀνέμου σαλευόμενος» (Ματθ. 11, 7. Λουκ. 7, 24.), δεν ἦταν δηλαδή μιά καλαμιά στον κάμπο, να σαλεύεται μιά ἀπό ἐδῶ καί μιά ἀπό ἐκεῖ· ἦταν δηλαδή σταθερός.

     Ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος Ἰησοῦς διώκεται και σταυρώνεται, ἐπειδή θεωρεῖται ἀντίπαλος τῆς τότε κρατούσης τάξεως.

     Καί οἱ Μαθητές, ὁ πρωτομάρτυρας Στέφανος, ὁ Παῦλος, τό νέφος τῶν Μαρτύρων, (Βλ. Ἑβρ. 12, 1.) οἱ Χριστιανοί ὅλων τῶν αἰώνων καί ὅλων τῶν ἐποχῶν, γιά τήν ἀρετή τους, τήν ἀκεραιότητά τους καί τήν τιμιότητά τους, πιέζονται, στεροῦνται, δέν παίρνουν ἐκεῖνο πού δικαιούνται, ἐπειδή ἀκριβῶς εἶναι Χριστιανοί.

     Ἀλλά καί ὁ ὑπάλληλος στὴν ἐποχή μας, που πιέζεται νά πεῖ ψέμματα ἤ νά κλέψει, ἤ τό παιδί ποὺ ἐμποδίζεται ἀπό τούς γονεῖς νά ἐκκλησιάζεται, να θρησκεύει, γιατί, τάχα, θα γίνει καλόγερος!... Ἄλλωστε αναφέρεται καί στήν Αγία Γραφή αυτό: «καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ» (Μάτθ. 10, 36), καί ἐχθροί τοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου εἶναι οἱ σπιτικοί του! Για σκεφθείτε το!

     Οἱ εὐσεβεῖς λοιπόν διώκονται. Αλλά γιατί;

     Κυρίως γιατί δέν συμφωνοῦν μέ τόν κόσμο. Ὁ Κύριος σημειώνει στην αρχιερατική Του προσευχή: «ἐγὼ δέδωκα αὐτοῖς τὸν λόγον σου καὶ ὁ κόσμος ἐμίσησεν αὐτούς, ὅτι οὐκ εἰσὶν ἐκ τοῦ κόσμου, καθώς ἐγὼ οὐκ εἰμὶ ἐκ τοῦ κόσμου» (Ιωάν. 17, 14). Δηλαδή: Εγώ τούςμετέδωσα τόν λόγο σου καί ὁ κόσμος τούς μίσησε, γιατί δέν εἶναι ἀπό τόν κόσμο αυτό, δεν ταιριάζουν μαζί του.

     Αλλά τί σημασία ἔχει ἄν δέν συμφωνοῦν μέ τόν κόσμο; Τί τούς πειράζει τούς ἄλλους; Ανάμεσα στους ἀνθρώπους που κυκλοφοροῦν, υπάρχουν ἰδέες έντελῶς διαφορετικές, χωρίς κανείς να ξεσηκώνεται για να τις πολεμήσει. Δέν εἶναι ἐλεύθερος ὁ καθένας να λέει τή γνώμη του; Γιατί νά μήν τήν πεῖ;

     Ἡ παρουσία τοῦ Χριστιανοῦ γιά τόν κόσμο, αγαπητοί μου, είναι κάτι τό ἐπαναστατικό καί ἐνοχλητικό, καί ἐδῶ εἶναι τὸ σημαντικό. Ο Χριστιανός γίνεται ὁ σιωπηλός ἐλεγκτής τῶν κακῶν πράξεων μέ τή δική του ὑποδειγματική ζωή. Γίνεται φῶς, πού ξεσκεπάζει ὅλη τή φαύλη ζωή τῶν ἄλλων. Ακόμη γίνεται ἄκανθα, πού κεντρίζει ενοχλητικά τη συνείδηση τῶν ἄλλων.

     Ὁ ἐνάρετος δεν πρέπει να υπάρχει γι' αυτούς, πρέπει νὰ ἐξαφανισθεί. Ζητούν με κάθε τρόπο να τον ἐξαφανίσουν, σαν να θέλουν να εξαφανίσουν τη δική τους συνείδηση. Γι' αὐτό ἡ Ἁγία Γραφή μας περιγράφει, κατά τρόπο άριστοτεχνικό, τις βουλές αὐτῶν τῶν κακῶν ἀνθρώπων. Επιτρέψτε μου νά σᾶς ἀναφέρω ἐπιλεκτικά, πολύ σύντομα βέβαια, μόνο κάποια σημεία:

     «Ενεδρεύσωμεν δέ τὸν δίκαιον, ὅτι δύσχρηστος ἡμῖν ἐστι καὶ ἐναντιοῦται τοῖς ἔργοις ἡμῶν καὶ ὀνειδίζει ἡμῖν ἁμαρτήματα νόμου καὶ ἐπιφημίζει ἡμῖν ἁμαρτήματα παιδείας ἡμῶν. Ἐγένετο ἡμῖν εἰς ἔλεγχον ἐννοιῶν ἡμῶν, βαρύς ἐστιν ἡμῖν καὶ βλεπόμενος, ὅτι ἀνόμοιος τοῖς ἄλλοις ὁ βίος αὐτοῦ, καὶ ἐξηλλαγμέναι αἱ τρίβοι αὐτοῦ... καὶ ἀλαζονεύεται πατέρα Θεόν» (Σ. Σολ. 2, 12-16). Δηλαδή; Να βάλουμε παγίδα στον δίκαιο - Όπως εἶναι ἐκεῖνο πού σᾶς εἶπα προηγουμέννως, ὁ ἄλλος δρόμος: «Να δεις τί ὡραῖα πού θά περάσουμε ἀπόψε... Ἔλα μαζί μας στο πάρτυ μας!». Είναι ὁ ἄλλος δρόμος· γιά νά σέ κάνουν νά στραβοπατήσεις– γιατί μᾶς εἶναι δύσχρηστος καί ἐναντιώνεται στὰ ἔργα μας καί μᾶς κατηγορεί για παραβάσεις τοῦ νόμου, μᾶς δυσφημεῖ γιά ἁμαρτήματα παρά τήν ἀγωγή μας... Γίνεται ὁ ἔλεγχος τῶν πράξεών μας ὁ δίκαιος, καί μόνο πού τόν βλέπουμε, μᾶς εἶναι ἐνοχλητικός, γιατί ή ζωή του δέν μοιάζει μέ τῶν ἄλλων –φθόνος τοῦ Διαβόλου, φθόνος τῶν ὀργάνων τοῦ Διαβόλου, πού εἶναι οἱ κακοί άνθρωποι– καί ἡ συμπεριφορά του είναι διαφορετική και παράξενη... Ἔχει καί τήν ἀλαζονεία να λέει ὅτι ἔχει πατέρα τόν Θεό –ἂν αὐτό θεωρεῖται ἀλαζονεία!

     Καί τώρα ἔρχεται ἡ ἀμοιβή, ἀγαπητοί μου φίλοι. Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἀμοιβή τῶν δικαίων!

     Μιά ὡραία απάντηση δίνει το βιβλίο τῆς Σοφίας Σολομῶντος, στο 5ο κεφάλαιο (αυτά πού σᾶς εἶπα εἶναι στο 2ο κεφάλαιο τοῦ ἴδιου βιβλίου): «Τότε στήσεται ἐν παῤῥησίᾳ πολλῇ ὁ δίκαιος κατὰ πρόσωπον τῶν θλιψάντων αὐτὸν καὶ τῶν ἀθετούντων τοὺς πόνους αὐτοῦ. ἰδόντες ταραχθήσονται φόβῳ δεινῷ καὶ ἐκστήσονται ἐπὶ τῷ παραδόξῳ τῆς σωτηρίας. καί ἐροῦσιν· ... οὗτος ἦν ὃν ἔσχομέν ποτε εἰς γέλωτα καὶ εἰς παραβολὴν ὀνειδισμοῦ οἱ ἄφρονες... ἄρα ἐπλανήθημεν ἀπὸ ὁδοῦ ἀληθείας» (Σ. Σολ. 5, 1-6.). Δηλαδή: Καί τότε –τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως– θα σταθεῖ ὁ δίκαιος μέ  πολλή παρρησία μπροστά σ' αὐτούς πού τόν γέμιζαν θλίψη καί δέν ὑπολόγιζαν τους κόπους του. Καί ὅταν δοῦν τόν παράδοξο τρόπο τῆς σωτηρίας τοῦ δικαίου, θά ταραχθοῦν ἀπό τρομερό φόβο καί θά μείνουν εκστατικοί καί κατάπληκτοι. Θυμηθεῖτε αὐτά πού μᾶς λέει ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος, πῶς θά ἔχουν τά πράγματα στην τελική Κρίση. (Βλ. Ματθ. 25, 31-46.) Καί θά ποῦν... «Αὐτός δέν εἶναι ἐκεῖνος πού κοροϊδεύαμε καί τόν περιγελούσαμε;... Αὐτός δέν εἶναι;... Ὦ, ἐμεῖς οἱ ἄφρονες... Πλανηθήκαμε λοιπόν ἀπό τόν δρόμο τῆς ἀλήθειας!...». Αὐτή εἶναι ἡ πραγματικότητα.

     Αγαπητοί μου φίλοι, θά τό ξαναπώ. Ὁ κόσμος θα μᾶς διώξει· ἀλλά ἐμεῖς πρέπει να μείνουμε σταθεροί, καί στήν πίστη μας καί στή ζωή μας. Εἶναι ἐκεῖνο πού γράφει στούς Κορινθίους ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Στήκετε ἐν τῇ πίστει, ἀνδρίζεσθε, κραταιούσθε» (Α΄ Κορ. 16, 13.). Να μένετε σταθεροί στην πίστη, να μάχεσθε μέ ἀνδρεία, νά ἔχετε δύναμη και θάρρος, γιατί αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιά νά γίνετε οἱ ἄξιοι τοῦ ὄγδοου μακαρισμοῦ, πού λέει: «Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν»!

     Κυριακή, 28 Ἰανουαρίου 1996

8η ομιλία στην κατηγορία 
« Οἱ Μακαρισμοί ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Οἱ Μακαρισμοί " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/oi-makarismoi
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_18.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://drive.google.com/file/d/1SWUXwnar9CGEWX6Ki-Kycr3hLQAyza3b/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%B9%20%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοί υἱοί Θεοῦ κληθήσονται.

†.Αγαπητοί μου, σ' ἕνα μουσεῖο ὑπάρχει ἕνας ζωγραφικός πίνακας, μία ελαιογραφία, πού παριστάνει μιά καταιγίδα στη θάλασσα. Ἄγρια κύματα, μαῦρα σύννεφα καί ζωηρές λάμψεις αυλακώνουν τόν οὐρανό. Τα συντρίμμια ενός ναυαγίου ἐπιπλέουν στούς ἀφρούς τῆς θάλασσας, καί κάπου-κάπου φαίνεται κανένα χέρι να βγαίνει από τη θάλασσα ζητώντας ἀπελπισμένα βοήθεια. Ἔξω ἀπό τήν ἐπιφάνεια τῆς θάλασσας προβάλλει ἕνας βράχος, πού πάνω του σπάζουν τά κύματα. Σ' ἕνα κοίλωμα του βράχου υπάρχει λίγη πρασινάδα, καί καθισμένο πάνω της ἕνα ἀγριοπερίστερο κοιτάζει ἤρεμο καί ατάραχο την καταιγίδα.

     Ἡ εἰκόνα αυτή φανερώνει την ειρήνη πού βασιλεύει στην ψυχή τοῦ Χριστιανοῦ, πού μέσα στις καταιγίδες τῆς ζωῆς μένει ἤρεμος, ατάραχος καί εἰρηνικός, γιατί ἡ εἰρήνη του εἶναι ὁ Θεός.

     Γι' αὐτό λέει ὁ ἕβδομος μακαρισμός: «μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται» (Ματθ. 5, 9.). Εὐτυχισμένοι εἶναι ἐκεῖνοι πού ἔχουν τήν εἰρήνη, πού φέρνουν τήν εἰρήνῃ –αὐτό θά πεῖ εἰρηνοποιός– γιατί αὐτοὶ θὰ ἀποκληθούν παιδιά τοῦ Θεοῦ".

     Πραγματικά, το πολυτιμότερο αγαθό εἶναι ἡ εἰρήνη, πού μόνο ὁ Χριστιανός μπορεῖ νά ἀποκτήσει, ὅπως θὰ δοῦμε στη συνέχεια τοῦ θέματός μας. Ὁ κόσμος ουσιαστικά δέν ἔχει εἰρήνη. Ὁ κόσμος ἔχει τήν ἀγωνιώδη φροντίδα, τήν ἀγωνιώδη μέριμνα, τὸ ἄγχος.

     Ὁ μακαρισμός τῶν εἰρηνοποιῶν εἶναι καρπός αυτῶν πού ἔχουν καρδίαν καθαράν· δηλαδή ὁ μακαρισμός αὐτός εἶναι συνέπεια τοῦ προηγούμενου μακαρισμοῦ, πού ἤδη ἐξετάσαμε, καί λέει: «μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται». Γι' αὐτό καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος σημειώνει: «Εἰρήνην διώκετε μετὰ πάντων, καὶ τὸν ἁγιασμόν, οὗ χωρὶς οὐδεὶς ὄψεται τὸν Κύριον» (Έβρ. 12, 14.). Δηλαδή: Νά ἐπιδιώκετε τὴν εἰρήνῃ μὲ ὅλους, ὅσο τοῦτο εἶναι δυνατόν, ἀλλά νὰ ἐπιδιώκετε καί τόν ἁγιασμό, χωρίς τόν ὁποῖο –ἐννοεῖται μαζί καί τήν εἰρήνη– κανείς δέν μπορεῖ νὰ δεῖ πρόσωπο Θεοῦ.

     Ἐδῶ βλέπουμε ὅτι ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς παρουσιάζει δύο στοιχεῖα, τόν ἁγιασμό καί τήν εἰρήνη, ὡς προϋπόθεση γιά νά δεῖ κανείς τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Διότι τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ εἶναι τό ἄκρως ἐφετόν, δηλαδή τό ἀκραῖο τοῦ ἀνθρώπινου πόθου θα λέγαμε. Τί ἄλλο θά ἤθελα νά δῶ; Τί ἄλλο θά ἤθελα νά ἀποκτήσω; Τί ἄλλο θά ἤθελα νά γίνω; Ὅλα αὐτά εἶναι ἐπιθυμίες κατώτερες από αυτό τό ἀκραῖο, ἀπό τό νά δώ δηλαδή το πρόσωπο του Θεοῦ! Αυτή η θεωρία, ή δραση, τοῦ προσώπου τοῦ Θεοῦ μου δίνει όλη τη μακαριότητα.

     Γιά νά τό καταλάβετε αυτό, σας αναφέρω ένα παράδειγμα με τον ήλιο. Ὅταν ὁ ἥλιος στέλνει μία δέσμη ακτίνων, αυτή ή δέσμη είναι φορέας πολλών πραγμάτων· εἶναι φορέας θερμότητος καί φωτός, φορέας χημικῶν ἀλλοιώσεων, και μηχανικών ακόμη αν θέλετε. καὶ οὕτω καθ' εξής. Έτσι λοιπόν η θεωρία του προσώπου τοῦ Θεοῦ εἶναι φορέας μακαριότητος, εἶναι ἐκεῖνο πού κάνει τόν ἄνθρωπο πραγματικά ευτυχισμένο. Καί αὐτή ἡ μακαριότητα δεν μπορεί να κατανοηθεί ἐδῶ στή γῆ, παρά μόνο μερικώς.

     Αλλά πῶς ὅμως θά ἔχει ἡ καρδιά εἰρήνη, ἄν δέν ὑπάρχει καί ὁ ἁγιασμός; Προηγουμένως δηλαδή πρέπει να καθαρίσουμε τόν ἑαυτό μας ἀπὸ ὅλα τὰ ἁμαρτήματα, καί τά σαρκικά καί τά ψυχικά. Σαρκικά άμαρτήματα εἶναι ἡ ἀνηθικότητα, από σωματικής πλευράς. Αν δηλαδή ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας να κινείται στην ἀνηθικότητα, μή περιμένουμε νά ἔχουμε εἰρήνη στην ψυχή μας, μή περιμένουμε νά δοῦμε πρόσωπο Θεοῦ· εἶναι ἀδύνατο!

     Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει ὅτι χωρίς τόν ἁγιασμό «οὐδεὶς ὄψεται τὸν Κύριον», δεν μπορεί κανείς να ἔχει οὔτε εἰρήνη οὔτε ὅραση τοῦ Θεοῦ! Τίποτα. Έπειδή εἶστε νέοι ἄνθρωποι, θα παρακαλέσω –ἀφοῦ ὑπάρχει αὐτή ἡ ροπή πάντοτε στο κακό, εξαιτίας βέβαια τῆς πεσμένης μας φύσεως– να το προσέξετε αὐτό, ἰδίως σχετικά μέ τά σαρκικά ἁμαρτήματα. Ἐπιμένω. Καί ἐπιμένω γιατί ἐπιμένει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, καὶ αὐτό μᾶς λέει ή εμπειρία μας.

     Αλλά και τα ψυχικά αμαρτήματα –όπως πρῶτα ἀπ' ὅλα εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια, ο φθόνος, το μίσος– όλα αὐτὰ τὰ ψυχικά αμαρτήματα εμποδίζουν τον άνθρωπο νὰ ἔχει εἰρήνη μέσα στην ψυχή του.

     Αλλά τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ εἰρήνη;

     Ειρήνη εἶναι ἡ ἀγαθή σχέση ανάμεσα σε δύο πρόσωπα ή σε δύο ομάδες ἀνθρώπων, καί ἐκεῖ ἐπιδιώκεται ἡ ἐξασφάλιση καί ἡ διατήρηση τῆς γαλήνης, τῆς ἠρεμίας καί τῆς συμφωνίας. Νὰ ἔχουμε δηλαδή ὅλοι το ἴδιο πνεύμα, καὶ τοῦτο βέβαια πάντοτε μέ τή διάσταση τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης. Διότι καί οἱ ληστές ἔχουν μία κάποια συμφωνία μεταξύ τους, αλλά δέν ἔχουν τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, δέν ἔχουν βέβαια τήν ἀγάπη. Ἐκείνοι συμφωνούν για να κάνουν το κακό· ή συμφωνία ὅμως τῶν εἰρηνοποιῶν εἶναι μέσα στὸ πνεῦμα τῆς ἀγάπης, μέσα στό πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ.

     Εἰρηνοποιοί λέγονται ὅσοι ἀποκαθιστοῦν τή χαμένη εἰρήνη ανάμεσα σε δύο αντιμαχόμενες ὁμάδες ἤ ἀντιμαχόμενα πρόσωπα. Αὐτός πού φέρνει τήν εἰρήνη,πού συμφιλιώνει, αυτός λέγεται  εἰρηνοποιός. Αλλά γιά νά εἶναι κάποιος εἰρηνοποιός, πρέπει ὁ ἴδιος βέβαια νά ἔχει εἰρήνη, νά εἶναι υἱὸς εἰρήνης, κι αὐτό εἶναι μεγάλο πράγμα. Αὐτή ἡ ἔκφραση, υἱός εἰρήνης, ἔχει μεγάλο νόημα! (Βλ. Λουκά, 10, 3. Πρβλ. Ματθ. 10, 16.)

     Ὁ Κύριος εἶπε κάποτε στους μαθητές Του: «Ὅταν πάτε κάπου να κηρύξετε τὸ Εὐαγγέλιο, το σπίτι πού θά σᾶς ὑποδεχθεῖ νά τό εὐλογήσετε καί νά πεῖτε: "εἰρήνη τῷ οἴκῳ τούτῳ”» (Λουκ. 10, 5.), εἰρήνη σ' αὐτό τό σπίτι. Καί ἄν ἐκεῖ ὑπάρχει υἱός εἰρήνης –δηλαδή ὁ οἰκοδεσπότης εἶναι ἄνθρωπος πού ἔχει τήν εἰρήνη– τότε ἡ εἰρήνη πού θά δώσετε σάν εὐλογία θά μείνει στο σπίτι αὐτό. Ἀντίθετα, ἂν δὲν ὑπάρχει υἱός εἰρήνης ἐκεῖ, δηλαδή δεν βρίσκεται ἄνθρωπος πού να αγαπά την ειρήνη τότε αυτή θα γυρίσει πίσω σ' ἐσᾶς που τη δώσατε». Βλέπετε λοιπόν τι θα σημαίνει είμαι υἱός εἰρήνης;

     Ἡ εἰρήνη ἐμφανίζεται σε τρεῖς τομείς. Ο πρώτος τομέας είναι να υπάρχει η ειρήνη ανάμεσα στον ἄνθρωπο και στον Θεό. Μετά εἶναι ἡ εἰρήνη ανάμεσα σε αὐτές τίς ἴδιες τις δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως θὰ δούμε λίγο πιο κάτω. Καί τέλος εἶναι ἡ εἰρήνη του ἀνθρώπου με τόν συνάνθρωπό του.

     Ας δούμε πρώτα τήν εἰρήνη τοῦ ἀνθρώπου με τον Θεό.

     Βέβαια ὁ Θεός θέλει πάντοτε νά ἔχει εἰρήνη μέ τὸν ἄνθρωπο, ἀλλά ὁ ἄνθρωπος δέν τό θέλει πάντοτε αὐτό. Αὐτή ἡ εἰρήνη τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό εἶναι ἡ πραγματοποίηση, ἡ ἐφαρμογή τοῦ ἀγγελικοῦ ὕμνου τῆς Γεννήσεως, «καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη» (Λουκ. 2, 14.).

     Ξέρετε πόσο παρεξηγημένο εἶναι αὐτό; Πολλοί νομίζουν ὅτι αὐτή ἡ «ἐπί γῆς εἰρήνη» εἶναι ἐκείνη που θα σταματούσε τούς πολέμους ἐπάνω στή γῆ. Δέν εἶναι ὅμως αὐτό, ἀλλά εἶναι ἡ εἰρήνη τοῦ ἀνθρώπου με τον Θεό, ἐπειδή κάποτε ὁ ἄνθρωπος, στο πρόσωπο τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας, ζήτησε να αυτονομηθεῖ ἀποστατώντας ἀπό τόν Θεό. Το μέγιστο δέ ἁμάρτημα εἶναι αὐτή ἡ αὐτονομία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό· δηλαδή λέμε στόν Θεό: «Δέν σ' ἔχω ἀνάγκη, Θεέ μου. Τί; Νά μέ κάνεις καλά;... Μά ἔχω τήν ἰατρική ἐπιστήμη! Να μου δώσεις νά φάω; Ἔχω τήν ὑγεία μου, καλά νά εἶναι ἡ τσέπη μου, τα χωράφια μου»!

     Τό πόσο ανόητος εἶναι ὁ ἄνθρωπος που σκέπτεται ἔτσι, δέν εἶναι ἀνάγκη νά τό ποῦμε. Στήν ἀλαζονεία του ἀνοητεύει ὁ ἄνθρωπος καί βλέπει ἔτσι τα πράγματα. Τό «ἐπὶ γῆς εἰρήνη» λοιπόν εἶναι ἡ πραγματοποίηση τοῦ ἀγγελικοῦ ὕμνου, τό νά ἐπέλθει δηλαδή συμφιλίωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό. Καί ἄν κάθε ἄνθρωπος συμφιλιωνόταν μέ τόν Θεό, αυτόματα θά εἴχαμε εἰρήνη καί πάνω στή γῆ. Δέν θά γίνονταν πόλεμοι, δέν θά εἴχαμε διχόνοιες και τέτοια πράγματα, δέν θά γίνονταν προφανῶς μάχες καί λοιπά.

     Ἔτσι, ἄς μή νομίσουμε ὅτι αὐτό τό «ἐπὶ γῆς εἰρήνη» ματαιώθηκε ἐπειδή ἐδῶ καί δύο χιλιάδες χρόνια συνεχίζονται οἱ πόλεμοι πάνω στή γῆ. Ἐπειδή ἀκριβῶς ὑπάρχει αὐτή ἡ παρανοημένη αντίληψη –μά ἐντελῶς παρανοημένη, ἔξω ἀπό τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ– γι' αυτό φθάνουν οἱ ἄνθρωποι -οἱ ἀρνητικοί ἄνθρωποι, ἐκεῖνοι πού ἐπιμένουν στήν αὐτονομία τους– να λένε ὅτι χρεωκόπησε ὁ Χριστιανισμός, ὅτι δέν μᾶς ἔδωσε τό προσδοκώμενο, καί γι' αυτό λοιπόν φεύγουμε ἀπό τόν ἀστερισμό τοῦ Ἰχθύος –ἄκουσον, ἄκουσον!– καί πηγαίνουμε στόν ἀστερισμό του Υδροχόου καί δημιουργοῦμε τή Νέα Εποχή. Ἡ Νέα Εποχή δέ εἶναι τούτη: «Χριστέ Ἰησοῦ, δυό χιλιάδες χρόνια δεν πέτυχες τίποτα. Ε, πάμε τώρα στον ἄλλο Χριστό –Χριστός σημαίνει Μεσσίας– στόν ἄλλο Μεσσία», δηλαδή τον Αντίχριστο. Εἶναι φοβερό! Ἡ καρδιά του θέματος τοῦ Ἀντιχρίστου καί τῆς ἀποδοχῆς του εἶναι αὐτό πού σᾶς λέω τώρα· «Δέν μᾶς ἔδωσες; Πηγαίνουμε ἐκεῖ». Τό εἶπε ὁ Χριστός. «Ἄν ἔλθει ἄλλος, αυτόν θά τόν ἀκούσετε» (Ἰωάν. 5, 43.). Καί ἐπειδή οἱ Ἑβραῖοι ἦταν στραβά τοποθετημένοι, νόμισαν ὅτι ὁ Χριστός θα ερχόταν νά ἐπιβάλει τήν εἰρήνη ἐπάνω στή γῆ, ἀλλά μέ τήν ἔννοια πού ἐκεῖνοι ἤθελαν, δηλαδή τήν πολιτική, τήν ἐθνική, τήν οἰκονομική, ὅπως θέλετε πάρτε το, καί ὄχι μέ τήν ἔννοια της συμφιλιώσεως τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, σταματώντας δηλαδή να ὑπάρχει ἡ ἁμαρτία ἐπάνω στή γῆ.

     Αὐτό, ξαναλέω, εἶναι ἡ καρδιά, ὁ πυρήνας τῆς παρουσίας τοῦ Ἀντιχρίστου καί τῆς ἀποδοχῆς του. Αὐτό εἶναι ὅλη ἡ ἱστορία· αὐτό εἶναι ὅλο!

     Αλλά ἐκείνη ἡ εἰρήνη πού ὑμνήθηκε ἀπό τούς ἁγίους ἀγγέλους ἦταν ἡ κατεξοχήν εἰρήνη.

     Ὅταν ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο, δέν τόν ἐγκατέλειψε, δέν τόν ἄφησε μόνο του, ἔστω καί ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι ἦταν μέσα στη μακαριότητα τοῦ Παραδείσου. Ὁ Θεός ζητοῦσε πάντα νά ἔχει κοινωνία μέ τόν ἄνθρωπο, νά ἔχει φιλικές σχέσεις μαζί του –τό ὑπογραμμίζω: φιλικές– καί αὐτό βέβαια θά παρέμενε ἄν οἱ πρωτόπλαστοι, ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα, εἶχαν εἰρήνη καί ἁγιότητα καρδιᾶς.

     Δυστυχῶς ὅμως αὐτή ἡ ἁγιότητα χάθηκε γρήγορα, γιατί θέλησαν, όπως σᾶς εἶπα προηγουμένως, να αυτονομηθοῦν. Ἔτσι ταυτόχρονα ἔφυγε καί ἡ εἰρήνη.

     Θυμηθείτε, τότε πού ὁ Χριστός ἐμφανίστηκε για μια ακόμα φορά μέσα στον Παράδεισο... λέγοντας ἐκεῖνο τὸ «Ἀδάμ, ποῦ εἶ;» (Γέν. 3, 9.). Ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἐπισκέπτης χτυπάει την πόρτα τοῦ σπιτιοῦ, καί δέν παίρνει ἀπάντηση, γιατί ὁ νοικοκύρης μάλιστα τρέπεται σε φυγή καί πάει καί κρύβεται στο υπόγειο τοῦ σπιτιοῦ του! Ἔτσι δικαιολογεῖται καί ὁ διάλογος μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπου. «Ἀδάμ, ποῦ εἶσαι; Γιατί κρύφτηκες;». «Εἶμαι γυμνός, γι' αὐτό ντρέπομαι» λέει ὁ Ἀδάμ. «Ποιός σοῦ εἶπε ὅτι εἶσαι γυμνός; Ποιός ἦρθε καί σοῦ τό σφύριξε στο αυτί αὐτό;». Είδατε; φιλική σχέση. Δέν ήταν η πρώτη φορά πού ἐμφανιζόταν ὁ Θεός Λόγος στούς πρωτοπλάστους· ὄχι, δέν ήταν η πρώτη φορά. Γι' αὐτό σᾶς εἶπα ὅτι ὑπῆρχε αυτή η φιλική σχέση.

     Τώρα ἐπισκέπτεται ξανά ὁ Θεός Λόγος τόν ἄνθρωπο· γίνεται ἄνθρωπος, ἔρχεται πιό κοντά, γιά νά πεῖ: «ὑμεῖς φίλοι μου ἐστε, ἐὰν ποιῆτε ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν» (Ἰωάν. 15, 14.). Αν εφαρμόζετε ὅσα σᾶς λέω, εἶστε φίλοι μου. Καί αὐτή ἡ χαμένη φιλία ξαναβρίσκεται μέ τὸν ἁγιασμό.

     Επιμένω στο θέμα τοῦ ἁγιασμοῦ, γιατί ὁ Κύριος εἶπε: «ὅσα ἐγὼ ἐντέλλομαι ὑμῖν», ὅσα σᾶς παραγγέλλω. Συνεπώς πρέπει νὰ ἐφαρμόζετε ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα λέω. Αὐτό εἶναι ὁ ἁγιασμός, αυτό φέρνει την αποκατάσταση τῆς φιλίας. Γι' αυτό καί ὁ προφήτης Ησαΐας δέεται στον Κύριο και λέει: «Κύριε, ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν» (Ησ. 26, 12.). Δηλαδή: Κύριε, δῶσε μας ειρήνη, γιατί όλα, ὅσα ἔχουμε, Εσύ μᾶς τὰ ἔχεις δώσει.

     Οἱ θυσίες τῆς ἀρχαιότητος, που ονομάζονταν έκατόμβες ἐπειδή προσφέρονταν ἑκατό βόδια –τα ἔσφαζαν ἐπάνω σε μία ξύλινη σχάρα, που ήταν τοποθετημένη πάνω ἀπό ἕναν λάκκο, και από κάτω ήταν εκείνος πού ἤθελε να εξιλεωθεῖ ἀπέναντι στον Θεό και δεχόταν τό αἷμα τῶν σφαζομένων ζώων– αλλά καί οἱ λατρεῖες τῶν λαῶν τῆς γῆς, δέν φανερώνουν τί ἄλλο παρά τήν ἀναζήτηση καί τήν ἀποκατάσταση αὐτῆς τῆς εἰρήνης ἀνάμεσα στόν ἄνθρωπο καί τόν Θεό που διακόπηκε.

     Κανένας πόθος δέν βρέθηκε να είναι τόσο βαθύς μέσα στήν ἀνθρώπινη ψυχή, ὅσο ὁ πόθος τῆς εἰρήνης.

     Καί ἡ θέση τῶν εἰρηνοποιῶν εἶναι νά συμφιλιώνουν τούς ἀνθρώπους μέ τόν Θεό, οδηγώντας τους πάλι κοντά Του. «Άνθρωπε, γιατί ἔφυγες ἀπό τόν Θεό; Γύρνα πίσω, μήν ἁμαρτάνεις». Αυτό βεβαίως δεν μπορεῖ νά τό κάνει ὁ εἰρηνοποιός, ἄν δέν ἔχει ὁ ἴδιος εἰρήνη· δέν μπορεῖ νά παίξει τον ρόλο του ὡς εἰρηνοποιοῦ.

     Στήν παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ βλέπει κανείς να σκιαγραφεῖται αὐτή ἡ ἐπιστροφή καί ἡ ἀποκατάσταση τῆς εἰρήνης. Γυρίζει πίσω ἡ εἰρήνη, μέ τή μετάνοια του ἀσώτου. (Βλ. Λουκ. 15, 11-35.)

     Αὐτό τό βρίσκουμε σήμερα στο Μυστήριο τῆς Μετανοίας καί τῆς Ἐξομολογήσεως, πού εἶναι τό κατεξοχήν μυστήριο τῆς συμφιλιώσεως μέ τόν Θεό. Εγώ προσωπικά, ὡς κληρικός πού εἶμαι καί ἀσκῶ τό μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως, ἔχω βαθειά, βαθυτάτη τή συνείδηση ὅτι ὅταν ἐξομολογοῦνται οἱ ἄνθρωποι ἐγώ γίνομαι ὁ εἰρηνοποιός, ὁ συμφιλιωτής ανάμεσα στούς ἀνθρώπους πού ἁμάρτησαν καί στόν Θεό. Διότι ὅταν ὁ ἄλλος μετανοεῖ, συμφιλιώνεται μέ τόν Θεό. Ὁ Πνευματικός λοιπόν εἶναι εἰρηνοποιός, εἶναι συμφιλιωτής. Εἶναι πάρα πολύ σημαντικό αυτό, καί σᾶς εἶπα ὅτι ἔχω βαθειά ἐπίγνωση τοῦ θέματος.

     Καί τώρα ἂς δοῦμε τήν εἰρήνη μέ τόν ἑαυτό μας.

     Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ἁπλῶς διχασμένος μετά τήν πτώση του, στο πρόσωπο τοῦ Ἀδάμ, ἀλλά θά ἔλεγα ὅτι εἶναι κομματιασμένος. Ιδίως ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος εἶναι μιά κομματιασμένη προσωπικότητα, καί ἐδῶ εἶναι καί ἡ τραγικότητα του σύγχρονου ἀνθρώπου.

     Ἔτσι ἔχουμε φρικτές συγκρούσεις εσωτερικές, δηλαδή συγκρούσεις νοήσεως, συναισθήματος και βουλήσεως. Αὐτές εἶναι οἱ τρεῖς δυνάμεις τῆς ψυχῆς, πού μεταξύ τους συγκρούονται. Αλλά καί ἡ ψυχή συγκρούεται μέ τό σῶμα.

     Ακόμη ἔχουμε σύγκρουση τῶν προσωπικῶν μας ἐπιθυμιῶν καί τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ λέει αὐτό, ἀλλά ἐγώ θέλω να κάνω κάτι διαφορετικό.

     Ακόμη, μέσα μας υπάρχουν πόθοι ἀνεκπλήρωτοι.

     Θα θέλαμε να πετύχουμε αυτό ἤ ἐκεῖνο, δέν τό πετυχαίνουμε, αλλά παρά ταῦτα αὐτοί οἱ πόθοι ἐπιμένουν ὁπωσδήποτε νά ἐκπληρωθοῦν. Τό ἀποτέλεσμα ἴσως εἶναι νά βρεθοῦμε σε νευρολογική κλινική!

     Γι' αυτό σήμερα ἔχουμε πολλούς ἀνθρώπους πού ἔχουν ψυχικές αναστατώσεις, ἔχουν συγκρούσεις, προβλήματα όπως λέμε, ἰδίως στη νεολαία μας. Δέν ὑπάρχει ἡ εἰρήνη ανάμεσα στις τρεῖς δυνάμεις τῆς ψυχῆς, τή νόηση, τή βούληση καί τό συναίσθημα, καί ἀνάμεσα στην ψυχή καί τό σῶμα.

     Εἰρηνοποιός ἐδῶ μπορεῖ νά εἶναι καί πάλι ὁ Πνευματικός, αλλά βασικά θά σᾶς ἔλεγα ὅτι εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός μας. Πρέπει να καταλάβει ὁ ἄνθρωπος γιατί συγκρούεται μέ τοῦτο καί μ' ἐκεῖνο μέσα στόν ίδιο του τόν ἑαυτό, νά ἐπισημάνει τις συγκρούσεις αὐτές, να προσεγγίσει τόν Κύριο καί νά ἀποκαταστήσει τήν εἰρήνη ἀνάμεσα σ' αὐτά τά διεστῶτα, αὐτά δηλαδή τά ἀντιφατικά στην ψυχή του και πού τώρα συκρούονται. Ναί. Καί αὐτά, ὅπως σᾶς εἶπα, εἶναι: ἀνεκπλήρωτοι πόθοι, ἐπιθυμία ἡδονῶν, ὅλα αὐτά!

     Αλλά νά ποῦμε στόν ἑαυτό μας: «Για στάσου. Δέν μένεις ικανοποιημένος πού ἔχεις μόνο αὐτό; Θέλεις κι ἐκεῖνο καί τό ἄλλο; Καί ἄν δέν τά ἀποκτήσεις, χάλασε ὁ κόσμος;». Ἡ Ελλεν Κέλερ ἔλεγε: «Γιατί νά ἐπιμένω να χτυπάω μια πόρτα κλειστή, ὅταν πλάι της εἶναι μία ἄλλη πόρτα ανοιχτή». Γιατί να θέλουμε ὁπωσδήποτε, σώνει και καλά, να πετύχουμε κάτι, κι ἄν αὐτό δέν γίνει νά φτάνουμε ἀκόμη καί στήν αὐτοκτονία; Γιατί;

     Πρέπει λοιπόν, ὅπως λέει ὁ Ζηγαβινός, «ειρηνεύσας τὸ θέλημα τῆς ἰδίας σαρκὸς μετὰ τοῦ θελήματος τῆς ψυχῆς αὐτοῦ καὶ ὑποτάξας τὸ χεῖρον τῷ κρείττονι». Δηλαδή: Νά εἰρηνεύσεις τό θέλημα τοῦ σώματός σου μέ τό θέλημα τῆς ψυχῆς σου, καί ἔτσι θά ὑποτάξεις το χειρότερο, το μικρότερο, στο καλύτερο, τό μεγαλύτερο, τό σῶμα στην ψυχή, καί ὁλόκληρη τήν ὕπαρξή σου στον Θεό. Ἂν τό κάνεις αὐτό, τότε βεβαίως θά ἔχεις εἰρήνη.

     Καρδιά πού "μεριμνᾶ καὶ τυρβάζη περί πολλά", ὅπως εἶπε ὁ Κύριος στη Μάρθα, (Βλ. Λουκ. 10, 41.) ἔχει χαμένη τήν εἰρήνη. Σέ καρδιά πού δέν πιστεύει στην πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ἡ εἰρήνη δέν μπορεῖ νά στεριώσει. Καρδιά πού ὑποκλέπτει τόν ἑαυτό της από τη χάρη καί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ γιά νά παραδοθεῖ στό θέλημα το δικό της εἶναι καρδιά πού ἔχει χαμένη τήν εἰρήνη. Καρδιά πού ἔχει χάσει τόν ἑαυτό της, τότε εἶναι ὁλότελα χαμένη. Λέει τό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν: «Οὐαὶ τοῖς ἀπολωλεκόσι τὴν καρδίαν», ἀλλοίμονο σέ ἐκείνους πού ἔχουν χάσει τήν καρδιά τους.

     Τέλος, ἔχουμε καί τήν εἰρήνη μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Ρίζα καί αἰτία κάθε φιλονικίας, διαιρέσεως καί ἔχθρας εἶναι ὁ ἐγωισμός καί ἡ φιλαυτία. Ἡ φιλαυτία, πού εἶναι ἡ ἱκανοποίηση τοῦ ἐγώ, δηλαδή ἡ ἐξυπηρέτηση τοῦ ἑαυτοῦ μας, παίρνει πολλές μορφές, καί ἄλλοτε παρουσιάζεται ὡς διεκδίκηση συμφερόντων, ἄλλοτε ὡς τιμή καί ὑπόληψη, ἄλλοτε ὡς ἀναζήτηση ἡδονῆς. Ξέρετε πόσοι κάνουν καί φόνο ακόμη, γιατί δέν ἱκανοποιοῦνται οἱ ηδονές τους; Ἔτσι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος στερηθεῖ κάτι από αυτά, αμέσως φιλονικείς ἐχθρεύεται, φθονεῖ, μισεῖ.

     Το τί διαστάσεις μπορεῖ νά πάρει μία τέτοια κατάσταση, ἄν δέν ἐπέμβει κάποιος, δέν εἶναι καί ἀνάγκη νά τό ποῦμε. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος πού θά βοηθήσει ἐκείνους πού εἶναι σε διάσταση, εἶναι ὁ εἰρηνοποιός.

     Γιά νά μπορεῖ ὅμως κανείς νά εἶναι εἰρηνοποιός, πρέπει να προσβλέπει στο αιώνιο πρότυπό του, τον Χριστό. Ἀπό ἐκεῖ θά ἀντλήσει τήν εἰρήνη, γιατί ὁ Χριστός «ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν» (Ἐφεσ. 2, 14.), ὅπως γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στούς Ἐφεσίους.

     Καί ὁ Κύριος εἶπε: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν· οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν, ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν» (Ἰωάν. 14, 27.). Δηλαδή: Τη δική μου εἰρήνη σᾶς ἀφήνω, τή δική μου εἰρήνη σᾶς δίνω. Ὄχι ὅπως σᾶς τή δίνει ὁ κόσμος, τήν κοσμική εἰρήνη· ἐγώ σᾶς δίνω τή δική μου τήν εἰρήνη.

     Καί ποιά εἶναι ἡ ἀμοιβή τῶν εἰρηνοποιῶν; «Ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται» (Ματθ. 5, 9.). Αὐτοί θα κληθοῦν παιδιά τοῦ Θεοῦ, καί ἐδῶ στή γῆ καί στόν Οὐρανό. Αὐτό εἶναι τό μεγάλο βραβεῖο τῶν εἰρηνοποιῶν: ἡ υἱοθεσία, τό ὅτι θά γίνουν παιδιά τοῦ Θεοῦ! Καί παιδί τοῦ Θεοῦ σημαίνει καί ἀδελφός τοῦ Χριστοῦ, κληρονόμος τοῦ Χριστοῦ, κληρονόμος Θεοῦ, «συγκληρονόμας Χριστοῦ», που λέει ὁ ἀπόστολος Παύλος. (Βλ. Ρωμ. 8, 17.)

     Καλοί μου φίλοι, εἶναι μεγάλος τίτλος τιμῆς τό νά εἶσαι εἰρηνοποιός, ὄχι σέ θέματα εἰρήνης τοῦ κόσμου, ἀλλά σέ θέματα εἰρήνης τοῦ Θεοῦ! Γι' αυτό πρέπει να βροῦμε τήν εἰρήνη με κάθε τρόπο καί νά τήν ἀσκοῦμε ὡς εἰρηνοποιοί. Να είμαστε πάντοτε ὅπως μᾶς θέλει ὁ Θεός, καί τότε θά μᾶς ἐκφράζει ὁ μακαρισμός «μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται».

     Κυριακή, 21 Ἰανουαρίου 1996

7η ομιλία στην κατηγορία 
« Οἱ Μακαρισμοί ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Οἱ Μακαρισμοί " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/oi-makarismoi
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_18.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://drive.google.com/file/d/1SWUXwnar9CGEWX6Ki-Kycr3hLQAyza3b/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%B9%20%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται.

†.Αγαπητοί μου, ἄν οἱ πέντε προηγούμενοι μακαρισμοί, πού ἤδη ἀναπτύξαμε, καθορίζουν μιά κατάσταση πού μᾶλλον ἐκφράζεται ἐξωτερικά, ὁ ἕκτος μακαρισμός καθορίζει μία κατάσταση ὁλότελα ἐσωτερική και φανερώνει τήν ἀφετηρία ὅλων τῶν ἐξωτερικῶν ἐκδηλώσεων.

     Ὁ μακαρισμός αυτός, ὁ ἕκτος, λέει: «μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται» (Ματθ. 5, 8.). Εὐτυχισμένοι αὐτοί πού εἶναι καθαροί στήν καρδιά, γιατί αὐτοί θά δοῦν τόν Θεό. Προσέξτε: τονίζεται το «αὐτοὶ»· «ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».

Αλλά ποιά εἶναι αὐτή ἡ καρδιά, πού πρέπει νά εἶναι καθαρή, καί ποιά εἶναι αὐτή ἡ καθαρότητα; Ἔχουμε λοιπόν νά δοῦμε δύο θέματα: ποιά εἶναι ἡ καρδιά, πού πρέπει να μείνει καθαρή, καί ποιά εἶναι ἡ καθαρότητα, πού κάνει τήν καρδιά νά εἶναι καθαρή.

     Ὅλοι γνωρίζουμε τήν καρδιά μας, και μάλιστα ἄν βάλουμε το χέρι μας στο στήθος μας κάπου ἀριστερά τήν αἰσθανόμαστε νά κτυπάει. Ἡ καρδιά εἶναι ἕνας μῦς· δέν εἶναι κόκκαλα· πού ὅμως εἶναι σπουδαιότατο ὄργανο, καί ἄν σταματήσει λίγο, πεθαίνουμε.

     Αὐτός ὁ μῦς πάλλεται ρυθμικά, καί εἶναι σάν μιά ἀντλία, που διοχετεύει τό αἷμα μέχρι το τελευταῖο κύτταρο τοῦ σώματός μας. Μὲ αὐτή τήν ώθηση τό αἷμα πηγαίνει μέ τίς αρτηρίες καί στο τελευταῖο κύτταρο τοῦ ὀργανισμού, μεταφέροντας ὀξυγόνο και θρεπτικές οὐσίες. Μετά, επειδή παίρνει ἀπό τά κύτταρα τις ἄχρηστες ουσίες, δηλαδή τά προϊόντα καύσεως, τό αἷμα –νά τό πῶ ἔτσι– λερώνεται· γι' αυτό περνάει πρῶτα ἀπό τά νεφρά για να καθαριστεί κι ὕστερα ἀπό τούς πνεύμονες γιά νά ἀφήσει το διοξείδιο τοῦ ἄνθρακα καί νά πάρει το οξυγόνο, καί ἐπιστρέφει στην καρδιά, γιά νά ξανακάνει τήν ἴδια διαδρομή στόν ὀργανισμό μας.

     Αὐτῆς τῆς σαρκικῆς καρδιᾶς οἱ ρυθμικοί κτύποι γίνονται λίγο γρηγορότεροι, πιο γοργοί, ὅταν ἡ ψυχή αἰσθάνεται χαρά. Ὅταν ἡ ψυχή αἰσθάνεται ἐνοχή ἤ μῖσος ἤ φθόνο ἤ ἀγωνία, πάλι αὐτή ἡ καρδιά κτυπᾶ κάπως πιο γρήγορα. Ἔτσι, ἡ σαρκική μας καρδιά γίνεται τό πρόσωπο τῆς ψυχῆς μας, γιατί εκφράζει στην μορφή μας, στο πρόσωπό μας, τις ποικίλες καταστάσεις, τίς ποικίλες αντιδράσεις της. Αν εἴμαστε χαρούμενοι, ἂν εἴμαστε λυπημένοι, ὅ,τι κι ἂν αἰσθανόμαστε, αὐτό φαίνεται στο πρόσωπό μας αμέσως. Ἔτσι, ὅπως εἶναι τό πρόσωπο, πού βλέπει ὁ ἕνας τόν ἄλλο, ἔτσι καί ἡ καρδιά εἶναι τό πρόσωπο τῆς ψυχῆς, πού δείχνει πῶς αἰσθάνεται ἡ ψυχή.

     Γι' αὐτό καί ἡ ᾿Αγία Γραφή πολλές φορές ταυτίζει την ψυχή με την καρδιά. Αντί να πει τη λέξη ψυχή, λέει τη λέξη καρδιά, ὅπως ἐδῶ στον μακαρισμό που λέει «μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ», ἐνῶ θα μπορούσε νὰ εἰπωθεῖ «μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ ψυχῇ».

     Η ψυχή ὅμως ἔχει τρεῖς πτυχές: τη νόηση, το συναίσθημα και τη βούληση. Αυτό πάντα να το θυμάστε. Γι' αὐτό καί ἡ καρδιά ἄλλοτε ἐκφράζει τη νόηση, άλλοτε ἐκφράζει το συναίσθημα καί ἄλλοτε τη βούληση, ἀφοῦ εἶναι τό πρόσωπο τῆς ψυχῆς.

     Ἔτσι, για παράδειγμα, ὡς πρός τό συναίσθημα, γράφει ἡ Ἁγία Γραφή: «ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου» (Δευτ. 6, 5. Λουκ. 10, 27. Μαρκ. 12, 30.). Καί ἐδῶ τή λέξη καρδία ἄς τήν πάρουμε μέ τήν κύρια σημασία της, δηλαδή ὡς συναίσθημα, ὅπως αὐτό τό «σέ ἔχω στην καρδιά μου» πού λέμε.

     Ὡς πρός τή διάνοια, ὁ Κύριος λέει: «Ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;» (Ματθ. 8, 4.). Τό ρήμα ἐνθυμοῦμαι ἐκφράζει μια ιδιότητα τῆς διανοίας. Ἐπίσης ὁ Κύριος ρωτάει: «καὶ διατί διαλογισμοὶ ἀναβαίνουσιν ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν;» (Λουκ. 24, 38.). Ἐδῶ παρουσιάζει την καρδιά ώς διάνοια, δηλαδή ἐκφράζεται ἡ πτυχή τῆς διανοίας. Αὐτό εἶναι πάρα πολύ σημαντικό.

     Καί ὡς πρός τή βούληση διαβάζουμε: «Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου» (Μάρκ. 12, 30.). Θα ἀγαπᾶς τόν Κύριο καί Θεό σου με όλη σου τη δύναμη. Ἐδῶ τώρα ἐκφράζει την καρδιά ώς βούληση.

     Καί τά τρία αυτά συνοψίζονται πάλι στην πρώτη ἐντολή, πού λέει: «Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου» (Λουκ. 10, 27.). Τά βάζει ὅλα. Ἐδῶ καλύπτεται όλο το φάσμα τῶν δυνάμεων τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, καί σημαίνει ὅτι –ἀφοῦ βλέπει κανείς ποιά είναι ἡ καρδία– ή καθαρότητα ὀφείλει να καλύπτει όλο το φάσμα τῆς ψυχῆς, δηλαδή ὅλες τίς δυνάμεις της. Ακριβέστερα, πρέπει να καλύπτει καί τό σῶμα. Ὄχι μόνο τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς, ἀλλά καί τήν καθαρότητα τοῦ σώματος. Θά τό δοῦμε αὐτό.

     Καρδιά λοιπόν σημαίνει τόν ἐσωτερικό ἄνθρωπο: τη νόησή του, το συναίσθημά του καί τή βούλησή του. Αυτά πρέπει να είναι καθαρά, μαζί βεβαίως μέ τό σῶμα.

     Ποιά εἶναι τώρα αὐτή ἡ καθαρότητα τῆς καρδίας, ἀφοῦ ἡ καρδιά συγκεντρώνει όλες τις πτυχές τῆς ψυχῆς; Ἡ καθαρότητά της είναι πνευματική, εἶναι ἐσωτερική καθαρότητα. Εἶναι ἡ ἁγνότητα τῆς ψυχῆς, πού καταργεῖ καί καταστρέφει κάθε ρυπαρότητα καί ἀκαθαρσία που δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία· εἶναι ὁ ἀκέραιος ἄνθρωπος, ὁ σωστός άνθρωπος, εἶναι ὁ ἄδολος ἄνθρωπος.

     Κάποτε ὁ Κύριος, ὅταν εἶδε τόν Ναθαναήλ, μετά την πρόσκληση πού τοῦ ἀπηύθυνε ὁ Φίλιππος, εἶχε πεῖ: «Να ένας άδολος άνθρωπος, ἕνας ἄδολος Ἰσραηλίτης!» (Ιωάν. 1, 48.). Αυτό είναι μεγάλος τίτλος τιμῆς! Που να μου τό ἔλεγε ἐμένα ὁ Κύριος αὐτό, ὅτι εἶμαι ἄδολος ἄνθρωπος...! Δηλαδή ὁ ἄδολος ἄνθρωπος εἶναι ὁ εὐθύς, ὁ εἰλικρινής, και στις πράξεις και στις προθέσεις, δηλαδή ὁ ἁγνός ἄνθρωπος· εἶναι ὁ ὡραῖος ἄνθρωπος, όπως βγήκε από τα χέρια του Δημιουργού του, ὅπως ἦταν ὁ πρωτόπλαστος Αδάμ πρίν ἁμαρτήσει. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἔλεγαν ὁ «χαρίεις ἄνθρωπος», ὁ χαριτωμένος ἄνθρωπος. (Βλ. Plutarch's moralia, vol. 11. De Herodoti malignitate, 869 D. 4, «χαρίεις συγγραφεύς». Quaestiones convivales, 707 D 3, «χαρίεις ἀνὴρ», κ.ά.) Βέβαια, ἔχουμε ἀνθρώπους, ἄνδρες και γυναῖκες, ἀγόρια και κορίτσια, που βιώνουν αυτή την κατάσταση. Καί τούς ἀγαπάει κανείς πάρα πολύ, πάρα πολύ... Αποκαλύπτεται μπροστά τους πραγματικά!

     Ἀλλά ἄς δοῦμε τά πράγματα ἐπί μέρους.

     Καταρχάς, ὡς πρός τήν καθαρότητα της νοήσεως, ἐννοοῦμε τίς καθαρές σκέψεις, ἐντυπώσεις, αναμνήσεις, φαντασίες.

     Μπορούμε να φανταστούμε, αγαπητοί, ποιά ἄραγε ήταν πραγματικά ή Θεοτόκος; Αν μπορούμε να πούμε χαριτωμένους κάποιους ανθρώπους μας πού ἔχουν καθαρότητα καρδιᾶς, τότε ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς τῆς Θεοτόκου ποιά νά ἦταν;... Ούτε καν διανοητικά, δηλαδή οὔτε μέ τή σκέψη, δέν μποροῦμε να συλλάβουμε το μέγεθος τῆς καθαρότητας της Παναγίας μας!... Εἶναι ἀσύλληπτο! Καί γιά νά μή νομισθεῖ ὅτι ἐγώ ἔτσι τό καταλαβαίνω, ὑπενθυμίζω ότι καί ὁ ἀγγελικός κόσμος ἀποκαλύπτεται μπροστά της! Αὐτές οἱ ἐκφράσεις, ὅτι εἶναι «τιμιωτέρα τῶν Χερουβείμ» και «ἐνδοξοτέρα ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ» καί εἶναι «ή πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν» καί εἶναι... καί εἶναι... δέν εἶναι ποιητικές ἐκφράσεις· εἶναι πραγματικότητα. Πέστε μου λοιπόν: πόσο ἁγνή πρέπει να ήταν ή διάνοια τῆς Παναγίας μας;... Εἶναι ἀσύλληπτο, πραγματικά ασύλληπτο!

     Ἡ καθαρή διάνοια δηλαδή εἶναι ἡ ἀπαλλαγμένη από ψεύτικες ἰδέες, πλάνες, προλήψεις, δεισιδαιμονίες ἤ ἀπό σχέδια ἁμαρτωλά καί ἐγκληματικά, από κακές σκέψεις γιά τό πῶς θά κάνουμε το κακό στόν ἄλλο.

     Ἡ ἀποικία τῆς κρυψίνοιας (κρυψίνους λέγεται αὐτός πού κρύβει τους λογισμούς του, δέν ἀποκαλύπτει τις σκέψεις του, συνήθως τις κακές) φανερώνει καθαρή διάνοια. Βέβαια, καί ἡ Παναγία μας δέν ἔλεγε τίποτα γιά τόν Εὐαγγελισμό της, ακόμα οὔτε καί στόν μνήστορα Ἰωσήφ. Ὅμως ἐκεῖ ἦταν στο σχέδιο τοῦ Θεοῦ· δέν ἔπρεπε νά πεῖ τίποτα ἡ Θεοτόκος. Ἦταν ἕνα μυστήριο τοῦ Θεοῦ, ἦταν τό μυστήριο τῶν μυστηρίων, μέ τήν ἔννοια τοῦ μυστικού. Αλλά ὁ ἄνθρωπος εἶναι κρυψίνους συνήθως στα κακά πράγματα· δέν ξέρει κανείς τί πιστεύει, ποιές εἶναι οἱ προθέσεις του. Ἔχουμε ανθρώπους τέτοιους· και λέμε: «Πῶς νὰ τοῦ ἐμπιστευθῶ ἐγώ αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου... Δεν ξέρω τι πιστεύει, ποιές εἶναι οἱ ἰδέες του».

     Καθαρότητα στη διάνοιά του δέν ἔχει ἐπίσης οὔτε ὁ ὑπερήφανος ἄνθρωπος, αὐτός πού ἔχει ὑψηλοφροσύνη. Ἡ Ἁγία Γραφή, στο βιβλίο των Παροιμιῶν, λέει «ἀκάθαρτος παρὰ Θεῷ πᾶς ὑψηλοκάρδιος» (Παρ. 16, 5). Συνεπῶς ἕνας τέτοιος ἄνθρωπος δέν ἔχει καθαρότητα.

     Ἂς δοῦμε τώρα τήν καθαρότητα στόν χῶρο τοῦ συναισθήματος. Ἐδῶ ἐννοοῦμε τα αγνά αισθήματα τῆς ἀγάπης καί τῆς φιλίας, τῆς φιλοξενίας, τῆς γενναιοδωρίας. Η υστεροβουλία στον χώρο του συναισθήματος νά εἶναι ἀνυπόστατη. Δεν πρέπει να κινοῦμε τίς ὑποψίες τῶν ἄλλων, ὥστε νά λένε: «Γιατί αὐτός ὁ ἄνθρωπος είναι τόσο γενναιόδωρος; Μήπως έχει κάτι στό μυαλό του; Μήπως σκέπτεται υστερόβουλα;». Όχι· ἁπλῶς θέλουμε να είμαστε γενναιόδωροι.

     Η φιλοτιμία, ἡ ὡραία αὐτή ἀρετή, πρυτανεύει στόν ἄνθρωπο μέ καθαρό συναίσθημα, πρυτανεύει χωρίς ἐγωισμούς. Ἡ ἀντίδραση σέ ὅ,τι ἀγαθό εἶναι ἀνύπαρκτη. Ἡ ἀγαθή προαίρεση προέχει παντοῦ καί ἡ ἁγιότητα βασιλεύει.

     Και τέλος, ὡς ἔρθουμε στον χώρο της βουλήσεως. Η θέληση είναι βεβαίως ἐλεύθερη καί πάντοτε κινείται στόν χῶρο τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Δέν πιέζεται ὁ ἄνθρωπος· ἂν θέλει, δέχεται· κι ἂν δεν θέλει, δέν δέχεται τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, καθαρότητα τῆς βουλήσεως εἶναι νά μπορούμε να ταυτίζουμε το θέλημά μας με το θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός στην άρχιερατική του προσευχή έλεγε: «πλην οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ' ὡς σύ» (Ματθ. 26, 39. Λουκ. 22, 42.). Ὄχι ὅπως θέλω ἐγώ, ἀλλά ὅπως ἐσύ, Πάτερ. Ο καθαρός δηλαδή στη βούληση ἄνθρωπος κάνει ὅ,τι θέλει ὁ Θεός, ὅσο δύσκολο κι ἄν εἶναι αὐτό. Δέν ἔχει δικό του θέλημα· γι' αυτό θυσιάζει κάθε δικαίωμά του, θυσιάζει ανέσεις, δεν υπολογίζει κάπους, δίνει ἀκόμη καί τό αἷμα του καί τή ζωή του. Ἔχει μιά βούληση ἐλεύθερη από συγκαταθέσεις καί ἀποφάσεις ἁμαρτωλές, μία καθαρή πραγματικά βούληση.

     Κι ὅλα αὐτά, στη συντομότατη ανάλυση πού ἤδη κάναμε για τους τρεις χώρους τῆς ψυχῆς, συνοψίζονται, χωρίς βέβαια νά ἐξαντλοῦνται, σ' ἐκεῖνο πού λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στους Φιλιππησίους: «Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε... ταῦτα πράσσετε» (Φιλ.. 4, 8-9.). Λοιπόν, ἀδελφοί μου, ὅσα εἶναι ἀληθινά, όσα εἶναι σεμνά, δίκαια, ἁγνά, προσφιλή στον Θεό, ὅσα ἔχουν καλή φήμη, οτιδήποτε ἐπαινεῖται, αὐτά να σκέπτεσθε, αὐτά να πράττετε. Δηλαδή, μέ ἄλλα λόγια, ὁ ἀπόστολος Παῦλος θέλει να τονίσει ἐδῶ τήν ἀξία αὐτοῦ τοῦ μακαρισμοῦ: «μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδία, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».

     Ἔχουμε ὅμως καί μιά ειδικότερη καθαρότητα τῆς καρδιάς.

     Ὁ ἱερός Χρυσόστομος, πάνω σ' αὐτό, γράφει: «Καθαροὺς δὲ ἐνταῦθά φησιν, ἢ τοὺς καθολικὴν ἀρετὴν κεκτημένους καὶ μηδὲν ἑαυτοῖς συνειδότας πονηρόν, ἢ τοὺς ἐν σωφροσύνῃ διάγοντας» (Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος. Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ομιλία ιέ', γ', MPG 57, 227, 57-60.). Δηλαδή: Καθαρούς ἐδῶ λένε είτε εκείνους που έχουν αποκτήσει τήν ὅλη αρετή –γιά τήν ὁποία ἀμέσως μετά θά μιλήσουμε– καί πού δέν σκέφτονται τίποτε τό πονηρό, ἡ ἐκείνους που ζουν με σωφροσύνη, δηλαδή ενότητα ψυχῆς καὶ σώματος. Να πώς παίρνει θέση ὁ Ἅγιος για το σώμα! Προσέξτε το αυτό, γιατί πρέπει να πούμε ότι υπάρχει μία περίεργη αντίληψη.

     Μία φορά έκανα μία συζήτηση μ' έναν γιατρό. Λαϊκός ήμουν, νέος, πολύ νέος, και μου έλεγε ότι δεν έχει καμία σχέση ή ἁγνότητα της ψυχής, με την ἁγνότητα του σώματος, καί ἔφερε ως παράδειγμα τη Μαρία τη Μαγδαληνή, λέγοντας ὅτι δέν ἦταν ἁγνή στό σῶμα. Ἔλεγε ὅτι ἦταν μέν ἁγνή στην ψυχή, ἐπειδή ἀκολούθησε τον Κύριο, ὄχι ὅμως καί στό σώμα, καί ἰσχυριζόταν ὅτι αὐτά εἶναι δυό ξέχωρα πράγματα. Καταρχάς έκανε ένα λάθος, διότι πρῶτα-πρῶτα ή Μαρία ἡ Μαγδαληνή δέν ὑπῆρξε ἀνήθικη, δέν ὑπῆρξε πόρνη.

     Ἀλλὰ ἂς μήν ἀπατόμαστε: Αν κανείς δέν ἔχει τό ὑπόβαθρο τῆς ἁγνότητος τῆς σωματικῆς, δέν μπορεῖ νά αναπτύξει καμία ἀρετή, καί μάλιστα τήν ἁγνότητα τῆς ψυχῆς. Μέ κανένα τρόπο. Καί ἡ ἁγνότητα εἶναι σπουδαῖο στοιχεῖο, ὅπως εἶναι καί ἡ παρθενία, πού ἀναφέρεται καί στήν ψυχή και στο σώμα. Προσέξτε το, το υπογραμμίζω: Και στην ψυχή και στο σώμα!

     Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀπό τόν Θεό δύο θησαυρούς: τήν πίστη καί τήν ἁγνότητα. Αν χάσει κανείς τήν ἁγνότητά του, τότε ἡ πρώτη, η πίστη, χάνεται από μόνη της.

     Προσέξτε ἐδῶ κάτι τό πολύ σημαντικό: Κάποιος σοφός ἔλεγε ὅτι κάθε φορά πού ἔπεφτε στο θέμα τῆς ἁγνότητος, εἶχε ἀμφιβολίες γιά τά δόγματα τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Πίστεως. Αὐτό εἶναι πολύ ἀληθινό. Οὐδέποτε θά ἀκούσετε νέον ἤ νέα, ἁγνούς στην ψυχή, πού νά ἔχουν ἀληθινή ἁγνότητα –επειδή δέν πέφτουν σέ ἁμαρτίες– νά σᾶς προβάλουν θέματα αμφιβολίας, δυσπιστίας καί ἀπιστίας, καί ἀκόμα χειρότερα ἀθεΐας. Ἐκεῖνος πού ἔχασε τήν ἁγνότητά του, αὐτός ἔχει ἀμφιβολίες γιά τήν Πίστη.

     Ὑπάρχει ἕνας μηχανισμός ἐδῶ, πού τόν ἀναφέρει ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης: «πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς, ἵνα μὴ ἐλεγχθῇ τὰ ἔργα αὐτοῦ» ('Ιωάν. 3, 20.). Αὐτός εἶναι ὁ μηχανισμός. Από τη στιγμή πού θέλεις καί ἐνδίδεις στήν ἀνηθικότητα, θά ἀρχίσεις να προβάλεις απορίες: «Καλά, ὑπάρχει Κόλαση; Καλά, ὁ Θεός εἶναι δίκαιος; Δηλαδή τιμωρεῖ ὁ Θεός; Θα κριθοῦμε; Θά ἀναστηθοῦμε;». Αὐτός εἶναι ὁ μηχανισμός, ἡ διαδικασία πράξεων και λογισμῶν.

     Γι' αὐτό εἶχε δίκαιο αὐτός πού ἔλεγε ὅτι ἀπό τή στιγμή πού ἔφταιξε στο θέμα τῆς ἁγνότητος, μπῆκε σε ἀμφιβολίες για θέματα Πίστεως. Χρειάζεται λοιπόν πολλή προσοχή! Ἡ ἁγνότητα τοῦ σώματος εἶναι βασική προϋπόθεση τῆς ἁγιότητος. Ἄν δέν εἶναι κανείς ἁγνός στό σῶμα, δέν μπορεῖ νά γίνει ἅγιος! Δέν γίνεται, παρά μόνο ἄν μετανοήσει.

     Γι' αυτό μάλιστα ἡ ἁγνότητα τοῦ σώματος ἀποτελεῖ τήν ἀρνητική ὄψη τῆς ἁγιότητος. Ὁ ἀπόστολος Παῦλος τό λέει ὡς ἑξῆς: «Τοῦτο γάρ ἐστι τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὁ ἁγιασμὸς ὑμῶν, ἀπέχεσθε ὑμᾶς ἀπὸ τῆς πορνείας» (Α΄ Θεσ. 4, 3.). Αὐτό εἶναι λοιπόν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ: ὁ ἁγιασμός σας, δηλαδή ἐσεῖς νά ἀπέχετε από τήν πορνεία. Σαφῶς, σαφέστατα!

     Αλλά πρέπει νά δοῦμε καί μία γενικότερη καθαρότητα τῆς καρδιᾶς. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος μᾶς μίλησε καί γιά μία γενική αρετή, μία καθολική ἁγιότητα, ἀλλά καί γιά μία εἰδική, πού ἀναφέρεται στο θέμα του σώματος. Ἡ συνολική αρετή δημιουργεῖ μία καθαρότητα· δηλαδή ἡ ἁγιότητα εἶναι μία καθαρότητα, καί μάλιστα θετικῆς ὄψεως. Καί ἡ σχέση καθαρότητος καρδιᾶς καί θεωρίας Θεοῦ θά μᾶς ἐξηγηθεῖ ἀπό ἕνα κείμενο τοῦ 3ου αἰῶνος, τοῦ Θεοφίλου Αντιοχείας. Εἶναι ἡ πρώτη ἀπό τίς τρεῖς ἐπιστολές πού εἶχε στείλει προς κάποιον Αὐτόλυκον. Ἀκοῦστε τί γράφει:

     «Ἀλλὰ καὶ ἐὰν φῇς "Δεῖξόν μοι τον θεόν σου", καγώ σοι εἴποιμι ἄν· "Δεῖξόν μοι τὸν ἄνθρωπόν σου καγώ σοι δείξω τον θεόν μου". Βλέπεται γὰρ θεὸς τοῖς δυναμένοις αὐτὸν ὁρᾶν, ἔπαν ἔχωσι τοὺς ὀφθαλμοὺς ἀνεῳγμένους τῆς ψυχῆς καὶ οὐκ ὑποκεχυμένους τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς ὑπὸ τῶν ἁμαρτημάτων καὶ τῶν πράξεών των τῶν πονηρῶν. Ὥσπερ ἔσοπτρον ἐστιλβωμένον, οὕτως δεῖ τὸν ἄνθρωπον ἔχειν καθαρὰν ψυχήν» (Θεόφιλος Αντιοχείας, Πρὸς Αὐτόλυκον, Clarendon, 1, 2, 1-20.). Δηλαδή: Αν μοῦ πεῖς "δεῖξε μου τόν θεό σου", θά σοῦ πῶ καί ἐγώ "δείξε μου ποιός εἶσαι, καί τότε θα σου δείξω τόν Θεό μου". Εἶναι αὐτό πού ἔλεγα προηγουμένως· ἀπό τή στιγμή που χάλασες τήν ἁγνότητα, ἔχεις ἀμφιβολίες γιά τόν Θεό. Γιατί ὁ Θεός φανερώνεται μόνο σ' ἐκείνους πού μποροῦν νὰ Τὸν δοῦν καί ἔχουν τὰ μάτια τῆς ψυχῆς τους ἀνοιχτά, καί ὄχι σ' αὐτούς πού ἔχουν χυθεῖ τά μάτια τους ἀπό τίς ἁμαρτίες καί τίς πονηρές τους πράξεις. Ὅπως ἀκριβῶς εἶναι ἕνα ἔσοπτρο στιλβωμένο, έτσι πρέπει καί ὁ ἄνθρωπος νά ἔχει καθαρή καρδιά.

     Τὸ ἐστιλβωμένον ἔσοπτρον εἶναι ἕνας καθρέφτης. Πρέπει να ξέρετε ότι τότε δὲν ὑπῆρχαν οἱ καθρέφτες ὅπως τούς ἔχουμε σήμερα, αλλά ήταν μέταλλα στιλβωμένα. Ὅταν πέσει μία ἀκτίνα ἐπάνω στον καθρέφτη, αὐτή ἀνακλᾶται. Ὅταν ὅμως δέν ὑπάρχει αὐτή ἡ καθαρότητα, δηλαδή ἡ στίλβωση τῆς ἐπιφανείας τοῦ καθρέφτη, τότε πῶς θά ἀνακλασθεῖ ἡ ἀκτίνα;

     Σημειώστε ὅτι ὅλες οἱ ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ ἔρχονται σέ μᾶς, καί ἄν τίς ἀποδεχθοῦμε ἀνακλώνται πρός τόν Θεό. Για παράδειγμα, ὁ Θεός μου στέλνει τήν ἄκτιστη ενέργεια τῆς πίστεως, καί ἐγώ, αν τήν αποδεχθῶ, ἄν εἶναι καθαρό τό κάτοπτρό μου, τήν ἀνακλῶ πίσω στον Θεό. Ανακλῶ πρός τόν Θεό θὰ πεῖ ἀποδέχομαι, λέω, πιστεύω. Ἔτσι καί ἡ ἁγνότητα. Γι' αυτό λέει ἐδῶ ὁ Θεόφιλος Αντιοχείας ὅτι ἐξαρτᾶται σε ποιά κατάσταση εἶναι ἡ ὅλη σου καρδιά ὡς πρός τά ἁμαρτήματα. «Δείξε μου, λοιπόν, τόν ἄνθρωπό σου». Εἶναι θεμελιώδους σημασίας απάντηση. «Θέλεις να σου δείξω τόν Θεό μου; Μάλιστα. Δείξε μου πρώτα ποιός εἶσαι, καί θά σοῦ δείξω μετά τόν Θεό μου».

     Ακόμη έχουμε ἕνα θαυμάσιο κείμενο τοῦ ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου πού μᾶς μιλάει γι' αυτήν την καθαρότητα της καρδιάς: «Καὶ τί ἐστι καθαρότης συντόμως; Καρδία ἐλεήμων ὑπὲρ πάσης τῆς κτιστῆς φύσεως. Καὶ τί ἐστιν καρδία ἐλεήμων; Καύσις καρδίας ὑπὲρ πάσης τῆς κτίσεως, ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων και τῶν ὀρνέων καὶ τῶν ζῴων καὶ τῶν δαιμόνων καὶ ὑπὲρ παντὸς κτίσματος, καὶ ἐκ τῆς μνήμης αὐτῶν καὶ τῆς θεωρίας αὐτῶν ῥέουσιν οἱ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ δάκρυα... ἀμέτρως καθ' ὁμοιότητα τοῦ Θεοῦ» (Αγ. Ισαάκ ο Σύρος, Εὑρεθέντα Ασκητικά, Λόγος ΠΑ΄, 7, Περί διαφορὰς ἀρετῶν καὶ περὶ τελειώσεως παντός δρόμου.).

     Δηλαδή: Καί τί εἶναι, με δυό λόγια, καθαρότητα; Εἶναι ἡ καρδιά ἡ ἐλεήμων γιά ὅλη τήν κτιστή φύση· καί τί εἶναι ἐλεήμων καρδιά; Εἶναι ἡ καρδιά πού καίγεται μέσα της για όλη την κτίση, για τους ἀνθρώπους καί γιά τα πουλιά καί γιά τά ζώα, ακόμα καί γιά τούς δαίμονες –τους λυπᾶται· ταλαίπωρα πλάσματα, λέει, που φτάσατε...!»– καί γιά κάθε δημιούργημα. Και μόνο γιατί τα θυμάται κανείς αὐτά, και μόνο γιατί τα βλέπει, τρέχουν ἀπό τά μάτια του πολλά δάκρυα... μοιάζοντας στον Θεό. Βλέπετε ἐδῶ τώρα τί θά πεῖ ἁγνότητα καρδιᾶς;

     Αὐτήν τήν καύση τῆς καρδιᾶς αἰσθάνθηκαν καί οἱ δύο μαθητές πρός Ἐμμαούς, καθώς άκουγαν τά λόγια τοῦ Ἰησοῦ στον δρόμο, καί εἶπαν: «Οὐχὶ ἡ καρδία ἡμῶν καιομένη ἦν ἐν ἡμῖν, ὡς ἐλάλει ἡμῖν ἐν τῇ ὁδῷ καὶ ὡς διήνοιγεν ἡμῖν τὰς γραφάς;» (Βλ. Λουκ. 24, 13-35.). Δέν καιγόταν ή καρδιά μας, καθώς μᾶς ἐξηγοῦσε στον δρόμο της Γραφές; Αλλά οἱ ἄνθρωποι αὐτοί, οἱ δύο μαθητές, ἔζησαν την παρουσία τοῦ Χριστοῦ καί αἰσθάνθηκαν αὐτό πού αἰσθάνθηκαν γιατί είχαν μία καθαρότητα καρδιᾶς· ἄν ἦταν ὅμως κανένας Καϊάφας καί κανένας Ἄννας, θά αἰσθάνονταν τό ἴδιο; Θά συνελάμβαναν πάλι τόν Ἰησοῦ, γιά νά Τόν ξανασταυρώσουν!

     Καί ἡ ἀμοιβή αὐτῶν πού ἔχουν καθαρή καρδιά εἶναι νά δοῦν τόν Θεό· «ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται»!

     Είδαμε στον ἅγιο Ἰσαάκ να ταυτίζεται ή καθαρότητα μέ τήν ἀγάπη. Καὶ ἐπειδή «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί» (Α΄ Ἰωάν. 4, 16.), γι' αὐτό θά δοῦν τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τή δόξα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἐδῶ στή γῆ καί στον Ουρανό. Εδώ «δι' ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι», ἐκεῖ στον Ουρανό «πρόσωπον πρὸς πρόσωπον» (Βλ. Α΄ Κορ. 13, 12.). Λυπάμαι που δέν ἔχω χρόνο να κάνω ἐδῶ περισσότερη ανάλυση.

     Μᾶς λέει ὁ Ἰωάννης: «Αγαπητοί, νῦν τέκνα Θεοὗ ἐσμεν, καὶ οὕπω ἐφανερώθη τί ἐσόμεθα· οἶδαμεν δὲ ὅτι ἐὰν φανερωθῇ, ὅμοιοι αὐτῷ ἐσόμεθα, ὅτι ὀψόμεθα αὐτὸν καθώς ἐστι. καὶ πᾶς ὁ ἔχων τὴν ἐλπίδα ταύτην ἐπ' αὐτῷ ἀγνίζει ἑαυτόν, καθὼς ἐκεῖνος ἁγνός ἐστι» (Α΄ Ἰωάν. 3, 2-3.). Αγαπητοί, τώρα εἴμαστε παιδιά τοῦ Θεοῦ, ἀλλά δέν φανερώθηκε ακόμη τί θά είμαστε· ξέρουμε όμως ότι όταν θα φανερωθεί, θὰ εἴμαστε ὅμοιοι μ' Ἐκεῖνον, διότι θὰ Τὸν δοῦμε ὅπως εἶναι.

     Καί ὅποιος ἔχει αὐτή τήν ἐλπίδα προς Αυτόν, καθαρίζει τόν ἑαυτό του, γίνεται ἁγνός, όπως αγνός εἶναι καί Ἐκεῖνος. Στην Αποκάλυψή του δέ ὁ Ἰωάννης λέει ὅτι θά δοῦμε τό πρόσωπό Του. (Βλ. Αποκ. 22, 4.)

     Πῶς ὅμως βλέπεται ὁ Θεός ἐδῶ; Αυτό γίνεται ένδιάθετα, από μέσα, διακρίνοντας πάντοτε την ουσία από τη δόξα, αν μπορούμε βέβαια να διακρίνουμε τα δυό αὐτά. Ὁ ἄλλος δίνει τη ζωή του για μαρτύριο· ἄν ὅμως δέν ἔβλεπε τόν Θεό, δέν θά τήν ἔδινε για χάρη Του, καί μάλιστα με μαρτυρικό τρόπο.

     Ακόμη, ὁ Θεός ὁρᾶται μέ τίς ἐπεμβάσεις Του στην Ιστορία· ὅπως στήν Ἐρυθρά θάλασσα. Ὁ Μωυσῆς ονομάζεται Θεόπτης. Ο πρωτομάρτυρας Στέφανος αναφέρεται ὅτι εἶδε τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. (Βλ. Πράξ. 7, 55.) Όλοι οι Ἅγιοι ἔχουν τήν ἐμπειρία τῆς θεωρίας τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, καί γενικά τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν Του. 

     Αγαπητοί μου, μέ ἀπόλυτη συναίσθηση να προσευχόμαστε γιά ἐκεῖνο πού προσευχόταν κι ὁ Δαυίδ: «Καρδίαν καθαράν κτίσον ἐν ἐμοί, ὁ Θεός, καὶ πνεῦμα εὐθὲς ἐγκαίνισον ἐν τοῖς ἐγκάτοις μου» (Ψαλμ. 50, 12.).

     Κυριακή, 14 Ιανουαρίου 1996

6η ομιλία στην κατηγορία 
« Οἱ Μακαρισμοί ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Οἱ Μακαρισμοί " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/oi-makarismoi
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_18.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://drive.google.com/file/d/1SWUXwnar9CGEWX6Ki-Kycr3hLQAyza3b/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%B9%20%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται.

†.Τό νά εἶσαι δίκαιος εἶναι σπουδαῖο, ἀλλά δέν εἶναι το μοναδικό γνώρισμα του καλού Χριστιανοῦ. Γι' αὐτό καί ὁ Κύριος, μετά ἀπό τόν μακαρισμό της δικαιοσύνης, που λέγαμε την περασμένη φορά, ἀναφέρεται στον πέμπτο μακαρισμό, τον μακαρισμό τῆς ἐλεημοσύνης: «μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται» (Ματθ. 5, 7)

εὐτυχισμένοι αὐτοί πού εἶναι ἐλεήμονες, γιατί αὐτοί θά ἐλεηθοῦν.

     Ἡ ἐλεημοσύνη, μαζί μέ τή δικαιοσύνη τοῦ περασμένου μακαρισμοῦ πού ἀναλύσαμε, κάνει τόν ἄνθρωπο ἀληθινή εἰκόνα τοῦ Θεοῦ πάνω στή γῆ, γιατί ὁ Θεός εἶναι καί δίκαιος καί ἐλεήμων, κι ἔτσι καί ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος δίνει μία πολύ καλή παρουσία στο περιβάλλον του, ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Σέ ὅλη τήν Παλαιά Διαθήκη παρατηροῦμε ὅτι ὁ Θεός ἐμφανίζεται καί δίκαιος καί ἐλεήμων· ποτέ μόνο δίκαιος καί ποτέ μόνο ἐλεήμων, ἀλλά καί τά δύο μαζί.

     Λέει, για παράδειγμα, ὁ Ψαλμωδός: «ἐλεήμων ὁ Κύριος καὶ δίκαιος, καὶ ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐλεεῖ» (Ψαλμ. 114, 5.). Ὁ Κύριος εἶναι καί ἐλεήμων καί δίκαιος. Καί ὁ προφήτης Νεεμίας λέει: «καὶ σύ, ὁ Θεὸς ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος» (Νεεμ. 9-17.). Καί σύ Θεέ, εἶσαι καί ἐλεήμων καί οἰκτίρμων και μακρόθυμος και πολυέλεος, καί αὐτό ἀναφέρεται στο θέμα τῆς ἐλεημοσύνης.

     Ἐκ πρώτης όψεως νομίζει κανείς ότι ἡ ἀρετῆ τῆς ἐλεημοσύνης καί ἡ ἀρετή τῆς δικαιοσύνης αντιφάσκουν. Μά πῶς εἶναι δυνατόν νά εἶμαι ἄνθρωπος πού να δίνω τὸ ἔλεος καί νά θέλω τή δικαιοσύνη; Προσέξτε: Ἐλεημοσύνη δέν εἶναι νὰ δώσω σ' έναν φτωχό μία δραχμούλα. Τό θέμα τῆς ἐλεημοσύνης ἔχει πολύ ευρύ φάσμα. Ἐκ τῶν προτέρων σᾶς τό λέω αυτό, νά τό γνωρίζετε, ἀλλὰ θὰ τὸ δούμε και στη συνέχεια τοῦ θέματός μας. Γιά νά μή τό παρανοήσετε, σᾶς λέω λοιπόν ὅτι ἐλεημοσύνη δέν εἶναι ἁπλῶς νὰ δώσουμε μια δραχμούλα σ' ἕναν φτωχό, σ' ἕναν ἄνθρωπο πού κάθεται ἐκεῖ στά σκαλοπάτια τῆς ἐκκλησίας μετά από τη Θεία Λειτουργία, αὐτό πού συνήθως κάνουμε.

     Εδώ λοιπόν μοιάζει ὅτι ἀντιφάσκουν ἡ ἐλεημοσύνη μέ τή δικαιοσύνη. Ας πάρω την προηγούμενη αναφορά καί νά πω: Γιατί αὐτός ὁ γέρος ἄνθρωπος ζητιανεύει; Πάει να πει ότι στη ζωή του θα ήτανε τεμπέλης, πάει νά πεῖ ὅτι δέν ἐργαζόταν, ἦταν ἄσωτος! Λοιπόν, κρίνω δίκαια, καί δέν τόν ἐλεῶ, δέν τοῦ δίνω τίποτα. Ἔτσι, φαίνεται ότι δεν εἶναι δυνατόν να συνυπάρχουν ἐλεημοσύνη καί δικαιοσύνη, ὅτι ἀντιφάσκουν ἡ μιά μέ την άλλη.

     Και όμως δεν αντιφάσκουν καθόλου. Εξάλλου ή αληθινή δικαιοσύνη εἶναι αυτή που απορρέει από την ἐλεημοσύνη. Αυτή εἶναι ἡ ἀληθινή δικαιοσύνη.

     Υπάρχει ένα λατινικό ρητό που λέει: «Η ὑψίστη δικαιοσύνη εἶναι ὑψίστη αδικία» (Summum jus, summa injuria.). Εάν δηλαδή δεῖς τα πράγματα ὅπως ἔγιναν καί πεῖς «Τίποτα, τέλειωσε· τα πράγματα εἶναι ἔτσι», καί δέν δεῖς τίποτα άλλο παραπέρα, αυτό στο τέλος καταλήγει να είναι ἀδικία. (Βλ. Ἰωάν. 7, 24. «μὴ κρίνετε κατ' ὄψιν, ἀλλὰ τὴν δικαίαν κρίσιν κρίνατε».) Όσοι θά πᾶτε σε Νομική Σχολή, αὐτό θά τό ἔχετε ὑπόψη σας· εἶναι πάρα πολύ σημαντικό. Και πάντοτε τίθεται μπροστά στον νομοθέτη, ὅταν θέλει να διατυπώσει κάποιον νόμο, ἀλλά καί μπροστά στους δικαστές, πού θά ἐφαρμόσουν τόν νόμο. Αὐτό ὁ νομικός πρέπει πάντοτε νά τό ἔχει ὑπόψη του.

     Βλέπετε, ὁ Θεός τιμώρησε τους πρωτοπλάστους· εἶναι ἡ δικαιοσύνη Του. «Σᾶς εἶπα νά μή δοκιμάσετε ἀπό τόν καρπό αυτό· ἐσεῖς ὅμως τόν δοκιμάσατε. Ε, θα γίνει ὅ,τι σᾶς εἶπα· θά πεθάνετε». Ἔρχεται ὅμως μετὰ τὸ ἔλεός του να περισώσει τα πράγματα.

     Γι' αὐτό σᾶς ἐξήγησα ότι στόν Θεό ὑπάρχει καί ἡ δικαιοσύνη καί ἡ ἐλεημοσύνη, τό ἔλεος δηλαδή, σε ὕψιστο βαθμό, ἄσχετα ἂν ὁ Θεός ἐνεργεῖ μέσα στην Ἱστορία ἔτσι πού μπορεῖ νά μοιάζει ὅτι τό ἕνα παραχωρεῖ τή θέση του στο άλλο. Ναί, γιατί αὐτά εἶναι μέσα στον χωροχρόνο μας καί μοιάζουν νά εἶναι ἔτσι· κατά τά ἄλλα ὅμως στον Θεό ὑπάρχει ἡ δικαιοσύνη σε ὕψιστο βαθμό, ὑπάρχει καί τό ἔλεος, ἡ ἐλεημοσύνη, ἐπίσης σε ύψιστο βαθμό,

     Ἐξάλλου ὁ Θεός, ὅταν ἐλεεῖ, θέλει μέσα ἐκεῖ νά κρύβει τή δικαιοσύνη, καί ὅταν ἐφαρμόζει τή δικαιοσύνη, θέλει ἐκεῖ μέσα να κρύβει τό ἔλεος. Λέει, για παράδειγμα, στον Ἡσαΐα: «ἡ δὲ ἐλεημοσύνη μου εἰς σταθμούς» (Ησ. 28, 17.). Ἡ ἐλεημοσύνη μου προσφέρεται μέ σταθμούς, δηλαδή μέ ζύγια, δηλαδή μέ δικαιοσύνη. Προσέξτε αὐτό τό χωρίο είναι πολύ σπουδαίο, και ἔχει εὐρεῖα ἐφαρμογή. Σταθμοί είναι τα ζύγια. Κι όταν μιλᾶμε γιά ζύγια, μιλάμε για ζυγαριά· κι όταν μιλάμε γιά ζυγαριά, μιλάμε για δικαιοσύνη. Δεμένα λοιπόν υπάρχουν στον Θεό καί ἡ ἐλεημοσύνη καί ἡ δικαιοσύνη. Αὐτό εἶναι παμμέγιστο.

     Νά σᾶς πῶ ἕνα καίριο παράδειγμα, πού τό ἀναφέρει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας στήν Ἑρμηνεία του στη Θεία Λειτουργία. Τί εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία; Εἶναι ἡ προσφορά του Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστού, για να σωθοῦμε. Ὅμως δέν εἶναι μόνο προσφορά καί ἔλεος τοῦ Θεοῦ· θα ζητήσει καί ἀπό σένα ὁ Θεός· εἶναι θέμα, ἄς ποῦμε, ἀνταλλαγῆς, θέμα δικαιοσύνης. Θά σοῦ πεῖ: «Θά σοῦ δώσω τό Σῶμα μου καί τό Αἷμα μου, ἀλλά θα μου φέρεις εσύ το πρόσφορο και τό κρασί». Καί ὅπως λέει ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας, μέσα στο πρόσφορο καί τό κρασί ἔχει μπεῖ ὁ κόπος τοῦ ἀνθρώπου· γιατί δέν ζητάει ὁ Θεός οὔτε σταφύλια, ούτε στάχυα, αλλά κρασί και ψωμί. Αυτό σημαίνει ὅτι ἐκεῖ μέσα ἔβαλες τόν κόπο σου, γιά νά ἀλεσθεῖ τό σιτάρι, να ζυμωθεί... και λοιπά και λοιπά. Αὐτό θά πεῖ σταθμά, θά πεῖ δικαιοσύνη· είναι μία δοσοληψία, «Θά σοῦ δώσω, θά μοῦ δώσεις».

     Ἐμεῖς ὅμως δίνουμε ἕνα τίποτε στον Θεό, και Ἐκεῖνος μᾶς δίνει κάτι παμμέγιστο, μας δίνει το Σώμα του και το Αίμα Του, τα Τίμια Δώρα Του, που μας ἀφθαρτίζουν καί μᾶς ἀθανατίζουν. Είναι τεράστιο αὐτό!

     Θὰ πῶ ἕνα ἄλλο παράδειγμα, πού εἶναι τὸ ἀντίθετο: Λέμε Δωρεάν Παιδεία. Θά πάει ὁ μαθητής να μάθει γράμματα, ἀλλά δέν θά πληρώσει τίποτα. Καί ἐπειδή δέν θά πληρώσει τίποτα, δέν ἐκτιμάει το βιβλίο πού τοῦ δίνει ἡ Πολιτεία δωρεάν, καί στό τέλος τῆς χρονιᾶς –τό εἶδα μέ τά μάτια μου κάποτε στην πλατεῖα τῆς Λαρίσης– σκορπάει φύλλο-φύλλο τά βοηθήματα τά σχολικά, τα πιάνει καί τά πετάει, τα σχίζει καί λοιπά. Ἄν ὅμως ἔχει πληρώσει κάτι, δέν θά τό σκίσει. Ἐγώ ἔχω ἀκόμη τά σχολικά μου βιβλία· καί τῆς πρώτης Δημοτικοῦ τὸ Ἀναγνωστικό το ἔχω. Ναί ναί, καί τῆς πρώτης Δημοτικοῦ τό Ἀναγνωστικό! Τό ἔχω βέβαια γιά ἐνθύμιο. Αλλά τά ἄλλα βιβλία ἤδη τά συμβουλεύομαι μέχρι σήμερα, καί τό Συντακτικό καί τή Γραμματική καί ὅ,τι ἄλλο ἔχω. Αν τα πληρώσει κανείς, ἄν δώσει καί αὐτός κάτι, ἔστω κι ἂν αὐτό τό κάτι είναι μικρό, θα σεβαστεῖ τή δωρεά πού θά τοῦ δοθεῖ.

     Βλέπετε λοιπόν τό πρῶτο; Γι' αὐτό ὁ ἱερός Αὐγουστῖνος λέει: «Ὅταν θά πᾶς νά κοινωνήσεις, φρόντισε νὰ πᾶς καί ἕνα πρόσφορο στην εκκλησία». Θα δώσεις και θα πάρεις.

     Θά τό πῶ ξανά το ρητό: «ἡ δὲ ἐλεημοσύνη μου εἰς σταθμούς». Αὐτό ἐφαρμόζεται καί γιά ἐδῶ, ἀλλά καί παντοῦ καί γιά πάντα. Βλέπετε πόσο σπουδαῖο εἶναι; Η δικαιοσύνη καί τό ἔλεος εἶναι συνυφασμένα δέν ἀντιφάσκουν.

     Στήν Μονή Δαφνίου υπάρχει στον τρούλλο ἡ εἰκόνα τοῦ Παντοκράτορος. Αν προσπαθήσετε να κοιτάξετε μόνο τό ἕνα μάτι τοῦ Παντοκράτορος, θά δεῖτε ὅτι εἶναι αὐστηρό· τό φρύδι εἶναι ἐπάνω ψηλά καί τό μάτι σκληρό. Είναι ἡ δικαιοσύνη, ὁ Κριτής. Είδατε ποτέ ἐσεῖς σ' ἕνα δικαστήριο να μπουν στήν αἴθουσα τοῦ δικαστηρίου οἱ δικαστές χαμογελώντας καί ἀστειευόμενοι; Ὄχι· εἶναι βλοσυροί. Η δικαιοσύνη ἀπαιτεῖ σοβαρότητα. Αν κοιτάξετε τώρα το άλλο μάτι τοῦ Παντοκράτορος, ἐκεῖ τό φρύδι δέν εἶναι σηκωμένο, δέν εἶναι ἐπηρμένο, αλλά είναι ίσιο, κανονικό, καί θά δείτε τώρα ένα μάτι ήπιο, μαλακό. Αυτό σημαίνει ότι στό ἴδιο πρόσωπο ὑπάρχει ὁ συνδυασμός τῆς δικαιοσύνης καί τῆς ἐλεημοσύνης, τοῦ δικαίου καί τοῦ ἐλέους.

     Τό ἀντιλαμβανόμαστε αυτό, εἶναι πολύ σημαντικό· εἶναι τό μέγα θέμα τῆς συνυπάρξεως τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιοσύνης. Δυστυχῶς σε θεολογικούς κύκλους ὑποβόσκει μία αἵρεση –εγώ τό λέω αἵρεση αὐτό– ὅτι ὁ Θεός εἶναι μόνον ἀγάπη, καί δέν εἶναι δικαιοσύνη! Το θεωρῶ αἵρεση, καί πιστεύω ὅτι κι ἐσεῖς τό καταλαβαίνετε ὅτι εἶναι αἵρεση. Ὁ Θεός εἶναι καί τά δύο.

     Ύστερα, ξεχναμε την κρίση του. Ήλθε να μας σώσει, αλλά ταυτόχρονα και να μας κρίνει, ἂν ὑποτεθεῖ ὅτι ἀποποιούμαστε τῆς προσφοράς του για να σωθούμε.

     Ἔτσι λοιπόν καί ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά εἶναι καί δίκαιος αλλά και ελεήμων. Γι' αυτό «μακάριοι οι πεινώντες καὶ διψώντες τὴν δικαιοσύνην» -ο προηγούμενος μακαρισμός- καί τώρα «μακάριοι οἱ ἐλεήμονες».

     Ὁ ἐλεήμων ἄνθρωπος εἶναι ἀληθινός ἄνθρωπος, εἶναι συμπαθής, εἶναι κοινωνικός, εἶναι ὡραῖος ἄνθρωπος· εἶναι αὐτό πού λέμε ωραία ψυχή! Γι' αυτό τό βιβλίο τῶν Παροιμιῶν λέει: «μέγα ἄνθρωπος καὶ τίμιον ἀνὴρ ἐλεήμων» (Παρ. 20, 6.). Ὁ ἄνθρωπος είναι μεγάλο δημιούργημα, ἀλλά εἶναι σπουδαῖος ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι ἐλεήμων.

     Ποιά εἶναι ἡ ουσιαστική ἔννοια τῆς ἐλεημοσύνης;

     Ἐλεημοσύνη είναι ή πρόθυμη, ή σπλαχνική μετάδοση κάθε καλοῦ καί ἀγαθοῦ, εἴτε ὑλικοῦ εἴτε πνευματικοῦ, πού τό ἔχουμε ἐμεῖς καί ὁ πλησίον μας το στερεῖται. Νά τόν κάνουμε κοινωνό, μέτοχο ἐκείνου πού ἔχουμε, ὅποιο κι ἂν εἶναι αὐτό.

     Ἐλεημοσύνη λοιπόν δέν εἶναι ἁπλῶς μόνο λόγια που δεν στοιχίζουν, αλλά, όπως βλέπουμε, εἶναι καί πράξεις. Ἐλεημοσύνη εἶναι ἡ ἐφαρμοσμένη ἀγάπη.

     Ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης λέει: «Τεκνία μου, μὴ ἀγαπῶμεν λόγῳ μηδὲ τῇ γλώσσῃ, ἀλλ' ἔργῳ καὶ ἀληθείᾳ» (A' Ιωάν. 3, 18.). Παιδάκια μου, λέει, ἂς μήν ἀγαπᾶμε μέ τά λόγια ούτε μέ τή γλώσσα μόνο, ἀλλά μέ ἔργα ἀληθινά. Καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος μᾶς σημειώνει τά ἑξῆς: «Ἐνταῦθα οὐ τοὺς διὰ χρημάτων ἐλεσῦντας μόνον ἐμοὶ δοκεῖ λέγειν, ἀλλὰ τοὺς διὰ πραγμάτων». Δηλαδή: Ὅταν λέει ἐδῶ ὁ Κύριος "μακάριοι οἱ ἐλεήμονες", δὲν ἐννοεῖ μόνον ἐκείνους που δίνουν γενικότερα χρήματα. «Ποικίλος γὰρ ὁ τῆς ἐλεημοσύνης τρόπος, καὶ πλατεῖα αὕτη ἡ ἐντολή» (Αγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ὁμιλία ΙΕ΄, γ΄, ΜPG 57, 227, 45-47.), διότι εἶναι ποικίλος ὁ τρόπος τῆς ἐλεημοσύνης, πολύπλευρος, καί ἡ ἐντολή αὐτή εἶναι πλατειά, έχει ευρύ φάσμα, όπως σας είπα στήν ἀρχή.

     Ἐλεημοσύνη λοιπόν εἶναι ἡ προσφορά, ὄχι μόνο χρημάτων, ἀλλά καί κάθε χαρίσματος, ταλάντου, κάθε ἱκανότητος, κάθε ἀγαθοῦ, κάθε καλῆς γνώσεως. Και τοῦτο γιατί ἄν ἦταν μόνο θέμα χρημάτων ἡ ἐλεημοσύνη, τότε θα ήταν πολύ περιορισμένη καί θά ἀφοροῦσε μόνο τους πλουσίους, γιατί μόνο αυτοί θα μπορούσαν νά τήν ἀσκήσουν. Αλλά δέν εἶναι ἔτσι. Εξάλλου δέν εἶναι μόνο τό χρῆμα πού ἱκανοποιεῖ τίς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, τίς ὑλικές καί τίς πνευματικές, αλλά καί τόσα άλλα πράγματα.

     Καί ἄν θέλετε, θά σᾶς ἀναφέρω δειγματοληπτικά και μερικά παραδείγματα, ἔτσι, πρακτικά:

     Εἶσαι τεχνίτης; Νά μεταδώσεις τήν τέχνη σου στον μαθητευόμενό σου· μή τόν ἀφήσεις στήν ἄγνοια. Να τοῦ πεῖς τά μυστικά της δουλειάς πού ξέρεις.

     Ἄν εἶσαι ἐπιστήμων, ἄν εἶσαι νομικός, ἂν εἶσαι γιατρός, ἂν εἶσαι δάσκαλος, ἂν εἶσαι μηχανικός, ἂν εἶσαι φαρμακοποιός, μπορείς από το πόστο σου να βοηθήσεις ποικιλοτρόπως, να διευκολύνεις με κάθε τρόπο, όποιον σε χρειάζεται.

     Ὅταν κατέχεις μία ἐξέχουσα ἤ ἐπίκαιρη θέση, μπορεῖς ὁμοίως να εξυπηρετήσεις, να βοηθήσεις.

     Ακόμη μπορείς να βοηθήσεις σε μια προσπάθεια τῆς ἐνορίας σου, ὅπως εἶναι ἡ κατήχηση. Να αναλάβεις τήν κατήχηση τῶν παιδιῶν, ἂν ἔχεις βέβαια τα προσόντα καί τή δυνατότητα. Μπορεῖς ἀκόμα να αναλάβεις τυχόν συσσίτια που διοργανώνει ἡ ἐνορία σου, ἢ νὰ συμμετέχεις στήν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ, ἄν θέλετε όλοι μαζί να κτίσετε καινούργια εκκλησία, καὶ οὕτω καθ' ἑξῆς.

     Μποροῦμε ἀκόμη να δώσουμε κάποια τρόφιμα ἀπό τό σπίτι μας, ἤ ἀκόμη καί ρουχισμό.

     Μάλιστα ἐδῶ ἐπιτρέψτε μου νά σᾶς πῶ μιά ἱστορία, πού καί ἄλλοτε τήν ἔχω πεῖ, πολύ παλιά· δέν ξέρω ὅμως ἄν τήν ἔχω πεῖ σ' ἐσᾶς. Θά τήν ξαναπώ, γιατί ἤμουν αὐτόπτης μάρτυρας ενός περιστατικοῦ, πού καί τότε μέ εἶχε κυριολεκτικά συνταράξει. Ἀκοῦστε:

     Θυμᾶμαι ὅτι ἦταν ἕνα ηλιόλουστο απόγευμα, αλλά παγωμένο, όταν μαζί με κάποιον δικό μου κατηφόριζα σέ ἕναν δρόμο στην Κηφισιά. Είχε παγωνιά, πολύ κρύο. Φορούσα τό παλτό μου, καί δέν ξέρω τί ἄλλα φορούσα. Κάποια στιγμή, από αρκετά μακριά, είδα κάποιον να πέφτει χάμω. «Μπά, τί ἔπαθε αὐτός;». Τότε πλησιάσαμε, καί εἴδαμε ὅτι ἦταν ἕνας νέος ἄνθρωπος ἀλλά ἐπιληπτικός. Οι επιληπτικοί συνήθως πέφτουν χάμω χωρίς να το καταλάβουν. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός φορούσε μόνο ένα άσπρο πουκάμισο –το θυμάμαι. Δεν φορούσε σακάκι, ούτε παλτό. Ο δρόμος αυτός δεν είχε πολυκατοικίες· ὑπῆρχαν μόνο απλά σπίτια, μονοκατοικίες. Κάποια στιγμή πετάχτηκε μια γυναίκα από ένα διπλανό σπίτι, καί ἕνας ἀκόμη διαβάτης πλησίασε ἀπό κάπου ἐκεῖ κοντά, καθώς καί μερικοί ἄλλοι, γιά να βοηθήσουν. Ὁ νέος αυτός μετά συνῆλθε· αλλά, όπως ἔπεσε, ἔσκασε το πουκάμισό του, και ζήτησε μια βελόνα να το ράψει.

     Περνοῦσε ἡ ὥρα, καί μαζευτήκαμε πέντε-δέκα ἄνθρωποι ἐκεῖ, γύρω ἀπ' αὐτόν. Αλλά κανείς μας δέν σκέφθηκε ὅτι ὁ νεαρός δέν φοροῦσε σακάκι, οὔτε παλτό. Ἐκείνη τήν ὥρα περνοῦσε καί ἕνα μπακαλόπαιδο –παιδί τοῦ μπακάλη– πού πήγαινε με το ποδήλατό του τρόφιμα, θελήματα, στα σπίτια. Τότε εἴχαμε τά μπακάλικα, μικρά μπακάλικα, ενώ σήμερα ἔχουμε τα σούπερ μάρκετ... τέλος πάντων. Το παιδί κατέβηκε ἀπό τό ποδήλατό του γιά νά δεῖ τί συνέβαινε –συνήθως πάντα γίνονται πηγαδάκια ὅταν ὑπάρχει κάτι τό ἀξιοπερίεργο– και χωρίς να χάσει καιρό, αυτό τό παιδί, τό μπακαλόπαιδο –θυμᾶμαι καί τό ὄνομά του, γιατί τόν ρώτησα· τόν ἔλεγαν Σιδηρόπουλο– ἔβγαλε τό σακάκι του καί τό ἔδωσε στον πεσμένο νεαρό νά τό φορέσει, λέγοντάς του «Φίλε, πάρ' το, κάνει κρύο», πρός μεγάλη μας ντροπή ὅλων τῶν ἄλλων πού εἴμαστε ἐκεῖ γύρω. Κανείς μας δέν εἶχε βγάλει ούτε το σακάκι του οὔτε τό παλτό του για να ντύσει αὐτόν τόν νέο! Ακούτε;

     Μπορούμε λοιπόν να δώσουμε, ὅπως σας εξήγησα, κάτι, οτιδήποτε.

     Καί κάτι ἀπό τήν Ἱστορία τήν Εκκλησιαστική. Ο ἅγιος Ἰωάννης, πατριάρχης Αλεξανδρείας, πού πῆρε καὶ τὴν ἐπωνυμία Ἐλεήμων, όταν τοῦ ἔδιναν πράγματα, ἐκεῖνος τα μοίραζε. Ήταν αφάνταστα ἐλεήμων.

     Κάποτε ἕνας παπλωματάς σκέφθηκε νά τοῦ στείλει ἕνα ὡραῖο ζεστό πάπλωμα γιά τό κρεβάτι του. Εμφανίστηκε λοιπόν κάποια φτωχειά γυναίκα, της το φορτώνει και της λέει: «Πάρε το πάπλωμα αυτό να ζεσταθείτε στό σπίτι σας. Πήγαινε και πούλησε το, αν θέλεις, καί θά πάρεις πολλά χρήματα, γιά νά ἀγοράσεις κάτι πού χρειάζεσαι περισσότερο». Συμπτωματικά η γυναίκα πήγε και το πούλησε στον παπλωματά, στὸν ἄνθρωπο πού τό εἶχε πάει δώρο στον ἅγιο Ἰωάννη! Ὅταν τό εἶδε ὁ παπλωματάς, τό ἀγόρασε, καί τό ξανάστειλε πάλι στον ἅγιο Ἰωάννη τόν Ἐλεήμονα. Εκεῖνος ὅμως πάλι το πρόσφερε κάπου ἀλλοῦ. Καί τότε τοῦ λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης: «Γιά νά δοῦμε, ποιός θά βαρεθεῖ πρῶτος· ὁ ἕνας να στέλνει ἢ ὁ ἄλλος νά χαρίζει!».

     Βλέπετε, μπορούμε να δώσουμε τόσα πράγματα καί ὑλικά, ὅπως σᾶς εἶπα, ἀλλά ἀκόμη καί τέχνη καί γνώσεις κι ἕνα σωρό ἄλλα.

     Ας ἔλθουμε τώρα σε μιά άλλη κατηγορία ἐλεημοσύνης πού μποροῦμε νά κάνουμε, ὅταν δέν ἔχουμε ὑλικά αγαθά γιά νά προσφέρουμε. Εἶναι ἐκεῖνο πού ἔκανε ὁ ἀπόστολος Πέτρος μέ τόν εὐαγγελιστή Ιωάννη, ὅταν πῆγαν νά προσκυνήσουν στον ναό τοῦ Σολομῶντος καί συνάντησαν ἕναν χωλό, δηλαδή κουτσό, πού ζητοῦσε βοήθεια, ἐκεῖ μπροστά στην ὡραία πύλη τοῦ ἱεροῦ. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος λοιπόν τοῦ εἶπε: «Αργύριον καὶ χρυσίον οὐχ ὑπάρχει μοι· ὁ δὲ ἔχω, τοῦτό σοι δίδωμι· ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου ἔγειρε καὶ περιπάτει» (Πράξ. 3, 6.). Δέν ἔχω να σου δώσω νομίσματα, οὔτε χρυσάφι οὔτε φλουρί οὔτε ἀσημένιο νόμισμα· ἐκεῖνο πού ἔχω, αὐτό καί σου δίνω: Σέ κάνω καλά. Στό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, σήκω καί περπάτησε. Κι αυτός πετάχτηκε πάνω ὑγιής. Ἡ ἐλεημοσύνη λοιπόν δέν εἶναι μόνο θέμα χρημάτων.

     Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὅταν θά μᾶς κρίνει ὁ Κύριος, τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως, καί θά χρησιμοποιήσει γιά κριτήριο τήν ἐντολή τῆς ἐλεημοσύνης, δέν θά μᾶς πεῖ «ήμουν στη φυλακή, καί δέν μέ ἐλευθερώσατε πληρώνοντας τά ἔξοδα» οὔτε «ἤμουν ἄρρωστος, καί δεν πληρώσατε τον γιατρό και τα φάρμακά μου γιά να γίνω καλά». Δέν θά μᾶς πεῖ τέτοια πράγματα. Αλλά θὰ πεῖ: «δέν μέ ἐπισκεφθήκατε». Παίρνει το πιο απλό, τό πιό ἀνέξοδο. Το να πληρώσεις τά φάρμακα καί τόν γιατρό γιά νά γίνει ὁ ἄλλος καλά, εἶναι πολύ ὡραῖο· ἀλλά δέν μποροῦν ὅμως ὅλοι να πληρώσουν. Αναφέρει ὡς παράπονο κάτι πολύ απλό: «Δέν μέ ἐπισκεφθήκατε, δέν ἤρθατε νά μέ δεῖτε». Τό νά δώσεις καί χρήματα, θα είναι βέβαια ακόμα πιο πολύ.

     Ἡ ἐλεημοσύνη, ὡς ἐκδήλωση, καλύπτει ὅλο τό φάσμα, ἀπό τήν πράξη καί τόν λόγο ὡς τή διάθεση. Μπορεῖ νὰ μὴν ἔχεις να δώσεις τίποτα, αλλά στην καρδιά σου νά ἔχεις τή διάθεση να δώσεις.

     Καί πάνω από όλα είναι ή φροντίδα γιά τή σωτηρία τῶν ψυχῶν. Να απαλλάξεις τόν ἄλλον ἀπό τή θανατηφόρα άγνοια, νά τοῦ ὑποδείξεις πῶς νά κρατά καί πως να μελετάει το Ευαγγέλιο. Να "επιστρέψεις" αίρετικό, όπως λέει ή Καινή Διαθήκη, «ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ» (Ιάκ. 5, 20.), αὐτόν πού ἀμφιβάλλει στην πίστη να τον στερεώσεις, τόν ἄσωτο ἄνθρωπο νά τόν γυρίσεις πίσω στον δρόμο τοῦ Θεοῦ, νά πεῖς δυό λόγια αγάπης και οἰκοδομῆς. Λέει μάλιστα ἐκεῖ ἡ Σοφία Σειράχ: «οὐχὶ καύσωνα ἀναπαύσει δρόσος; οὕτως κρείσσων λόγος ἢ δόσις, οὐκ ἰδοὺ λόγος ὑπὲρ δόμα ἀγαθόν; καὶ ἀμφότερα παρὰ ἀνδρὶ κεχαριτωμένῳ» (Σ. Σειρ. 18, 16-17.). Μήπως τόν καύσωνα δὲν τὸν ἀνακουφίζει ἡ δροσιά; Ετσι, εἶναι καλύτερα νά πεῖς ἕναν καλό λόγο, παρά να δώσεις κάτι. Εἶναι ἐκεῖνο πού λέει καί ὁ λαός μας, "ὁ λόγος σου εἶναι χόρταση καί τό ψωμί σου φά 'το". Ὁ καλός λόγος δέν εἶναι πιό ἀγαθός ἀπό τό νά δώσεις κάτι; Καί τα δύο όμως, καί ὁ λόγος καί τό δώρο, συνυπάρχουν στόν ἄνθρωπο πού εἶναι χαριτωμένος.

     Τέλος, ἐλεημοσύνη εἶναι ἀκόμη τό νά συγχωροῦμε ἐκείνους πού μᾶς ἔφταιξαν. Μοιάζει παράξενο, γιατί όταν το κάνουμε αυτό "ποιοῦμεν ἔλεος μετά τοῦ πλησίον", ἐλεοῦμε τόν διπλανό μας. 

     Θυμηθεῖτε τήν παραβολή τοῦ χρεώστου δούλου. «Δούλε πονηρέ, οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν συνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγώ σε ηλέησα;» (Ματθ. 28, 32-33.). Δούλε πονηρέ, δέν ἔπρεπε κι ἐσύ νά ἐλεήσεις, να φανεῖς φιλεύσπλαχνος στον σύνδουλό σου, ὅπως σέ ἐλέησα κι ἐγώ; Ὁ κύριος χάρισε τα μύρια τάλαντα στόν δούλο του, πού τοῦ τὰ χρωστούσε, ἀλλὰ ἐκεῖνος δέν χάρισε τό χρέος στον δικό του χρεώστη, που μάλιστα χρωστούσε καί πολύ λιγότερα. Ἡ ὀφειλή τοῦ ἑνός ήταν ἑκατό δηνάρια –δύο χρυσές λίρες– καί τοῦ ἄλλου μύρια τάλαντα –δύο εκατομμύρια τετρακόσιες χιλιάδες χρυσές λίρες Αγγλίας! Δεν μπορούσε να φανεῖ κι αὐτός ἐλεήμων καί φιλάνθρωπος; Καλά, ἄς μή χαρίσει· αλλά τουλάχιστον να περιμένει νά τοῦ δώσει πίσω τό ποσόν ὁ ὀφειλέτης του!

     Αλλά τώρα ἔρχεται καί ἡ ἀμοιβή τῆς ἐλεημοσύνης. Οἱ ἐλεήμονες «αὐτοὶ ἐλεηθήσονται», αὐτοὶ θὰ ἐλεηθοῦν.

     Σχολιάζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί λέει: «Αὐτοὶ μὲν ἐλεοῦσι ὡς ἄνθρωποι, ἐλεοῦνται δὲ παρὰ τοῦ Θεοῦ. Οὐκ ἔστιν δὲ ἴσος ἀθρώπινος ἔλεος καὶ θεῖος» (Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος. Εἰς τὸ Κατὰ Ματθαῖον, Ὁμιλία ιε΄, δ΄, MPG 57, 227, 52-53.). Δηλαδή: Αὐτοί ἐλεοῦν τόν ἄλλον ὡς ἄνθρωποι, ἐλεοῦνται ὅμως ἀπό τόν Θεό. Αλλά το έλεος που δείχνει ὁ Θεός σ' αὐτούς είναι ασύγκριτα περισσότερο ἀπό τό ἔλεος που δείχνουν ἐκεῖνοι.

     Ο απόστολος Παύλος παρομοιάζει τὴν ἐλεημοσύνη με σπορά: «Ὁ σπείρων φειδομένως φειδομένως καὶ θερίσει, καὶ ὁ σπείρων ἐπ' εύλογίαις ἐπ' εύλογίαις καὶ θερίσει»· αυτός που σπέρνει τσιγγούνικα, θα θερίσει και τσιγγούνικα· και «δυνατὸς δὲ ὁ Θεός πᾶσαν χάριν περισσεῦσαι εἰς ὑμᾶς, ἵνα ἐν παντὶ πάντοτε πᾶσαν αὐτάρκειαν ἔχοντες περισσεύητε εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν». (Β΄ Κορ. 9, 6-8.) Έδωσες πλουσιοπάροχα; πλουσοπάροχα και θα ευλογηθείς. Μ' αὐτὸ τὸ παράδειγμα ἀναφέρεται βέβαια στα υλικά πράγματα, ὅπου κι ἐκεῖ υπάρχει θεία ευλογία.

     Ας θυμηθοῦμε ἀκόμη τον Αβραάμ, (Βλ. Ἑβρ. 13, 1-2.) καθώς και τη χήρα με τον προφήτη Ηλία, πού ἀπό ἐκείνο το λίγο ψωμάκι πού εἶχε, ἔδωσε καί στόν Προφήτη. (Βλ. Γ' Βασ. 17, 8-16.) Ας θυμηθοῦμε καί τή Δορκάδα, ἐκείνη τή θαυμάσια γυναίκα, πού ἦταν το στήριγμα τῶν φτωχῶν ἀνθρώπων. (Βλ. Πράξ. 9, 36-41.) Ας θυμηθοῦμε ἐπίσης τον Κορνήλιο, πού τοῦ εἶπε ὁ ἄγγελος ὅτι ὄχι μόνο οἱ προσευχές του, ἀλλά καί οἱ ἐλεημοσύνες του ἔφθασαν στόν Οὐρανό. (Βλ. Πράξ. 10, 1-4.)

     Όπως λέει το βιβλίο των Παροιμιών, «ὅς δίδωσι πτωχοῖς, οὐκ ἐνδεηθήσεται» (Παρ. 28, 27.), ὅποιος δίνει στους φτωχούς –καθ' οιονδήποτε τρόπο φτωχοί, ακόμα να είναι φτωχοί κι από γνώση– αυτός δεν θα μείνει ποτέ φτωχός.

     Αλλά ἡ ἀμοιβή ὑπάρχει κυρίως στα πνευματικά. Εἶναι τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ, πού σκεπάζει και μικρούς καί μεγάλους, τό ὁποῖο ἐπικαλούμαστε συνεχῶς μέ ἐκεῖνο τό "Κύριε ἐλέησον", καί πού εἶναι ἀπερίγραπτο!

     Λοιπόν, καί σήμερα μποροῦμε νά συναντήσουμε στον δρόμο τῆς ζωῆς μας τόν φτωχό Λάζαρο της παραβολῆς, τή χήρα τῆς Ναΐν, τόν ὑβριστή μας, τόν ἐχθρό μας... καί νά δώσουμε ἔλεος. Ἄς δείξουμε λοιπόν σέ ὅλους αὐτούς τό ἔλεός μας. Ὅλοι αὐτοί μᾶς δίνουν τήν εὐκαιρία να φανούμε ποικιλότροπα ἐλεήμονες. Καί τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ θά ἔλθει σ' ἐμᾶς ὡς ἀμοιβή, καί θά ἀκούσουμε κατά τήν ἡμέρα τῆς Κρίσεως τό «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν» (Ματθ. 25, 34.)!

     Κυριακή, 17 Δεκεμβρίου 1995

5η ομιλία στην κατηγορία 
« Οἱ Μακαρισμοί ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Οἱ Μακαρισμοί " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/oi-makarismoi
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_18.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://drive.google.com/file/d/1SWUXwnar9CGEWX6Ki-Kycr3hLQAyza3b/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Οἱ Μακαρισμοί».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%B9%20%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%AF.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.