†. Βρισκόμαστε, ἀγαπητοί μου, στον 32ο Ψαλμό. Αὐτός ὁ Ψαλμός, στη μετάφραση τῶν Ἑβδομήκοντα, φέρει τήν ἐπιγραφή «Τῷ Δαυΐδ»· τίποτα ἄλλο. Τό Ἑβραϊκό κείμενο ὅμως δέν ἔχει ἐπιγραφή, καί ἔτσι δέν ξέρουμε ἂν τελικά εἶναι τοῦ Δαβίδ. Φαίνεται ὅμως ὅτι πιθανότατα εἶναι τοῦ Δαβίδ. Εἶναι ὡραιότατος Ψαλμός! Ὅλοι βέβαια εἶναι ὡραῖοι Ψαλμοί· μερικοί ὅμως εἶναι ἀκόμη ὡραιότεροι. Ὡς περιεχόμενο ἔχει ἕναν ἐνθουσιώδη αἶνον, ὕμνο, πρός τόν Κύριο, γιατί εἶναι ὁ Δημιουργός τοῦ παντός, καί γιατί ἔχει τήν παντοδυναμία καί τήν ἀγάπη καί τό ἔλεος πρός τή Δημιουργία Του. Αὐτά τώρα ὡς ἰδιότητες μεταφέρονται στήν ἰδιαίτερη εὔνοια τοῦ Θεοῦ γιά τόν λαό του, τόν Ἰσραήλ. Κατά συνέπεια, εφόσον ὁ Θεός ἔχει δώσει ἁπτές ἀποδείξεις τῆς εὔνοιάς Του καί τῆς ἀγάπης Του πρός τή Δημιουργία, ἔτσι ἔχουμε καί ἁπτές ἀποδείξεις τῆς εὔνοιάς Του καί τῆς ἀγάπης Του καί πρός τόν Ἰσραήλ. Καί ἔτσι ὁ Ψαλμωδός ξεσπάει σ' ἕναν ὕμνο πρός τόν Θεό γι' αυτή του τήν ἀγάπη καί τήν εὔνοια.
Μερικοί υποθέτουν ὅτι ὁ Ψαλμός αὐτός εἰπώθηκε ὕστερα ἀπό κάποια νίκη, πιθανόν τοῦ Δαβίδ, καί τοῦτο το παίρνω από ένα-δυά σημεία εσωτερικής θα λέγαμε μαρτυρίας. Έσωτερική μαρτυρία λέγεται κάτι που εἶναι μέσα στο ίδιο το κείμενο, ἐνῶ ἐξωτερική μαρτυρία λέγεται κάτι ποὺ ἔρχεται ἀπ' έξω, μια μαρτυρία ἄλλου συγγραφέως ἢ ἄλλου βιβλίου καί τά λοιπά. Κατά συνέπεια κάπως ἔτσι θεωρείται, χωρίς όμως αὐτὸ νὰ εἶναι βέβαιο. Το θέμα εἶναι ὅτι εἶναι ἕνας ύμνος –προσέξτε– πρός τόν Θεό τῆς Δημιουργίας καί τόν Θεό τῆς Ἱστορίας.
Ἔχω μια ιδιαίτερη αγάπη και μια ιδιαίτερη συμπάθεια σ' αὐτό τό δεύτερο, δηλαδή τό πρός τόν Θεό τῆς Ἱστορίας. Εἶναι δὲ γνωστό ὅτι στὸν αἰώνα μας έχει τονιστεί ιδιαίτερα το θέμα Ιστορία. Σε παλαιότερα χρόνια δεν είχε δοθεῖ αὐτός ὁ τόνος, οὔτε ἀκόμη κι απὸ τοὺς ἀρχαίους Έλληνες. Μόνο στον Ισραήλ, όπως σᾶς τό ἔχω πεῖ κι ἄλλες φορές, ὑπῆρχε ὁ τόνος αὐτός τῆς Ἱστορίας, καί δόθηκε πάντα στόν Ισραήλ. Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες δέν τόνισαν ποτέ τήν Ἱστορία. Αγαποῦσαν τά πολεμικά γεγονότα, τις νίκες, μπορούσαν να αναφέρονται στό παρελθόν, αλλά ποτέ δὲν ἔδιναν ιδιαίτερη σημασία στην ίδια την Ιστορία, γιατί την εἶχαν σαν κάτι ποὺ εἶναι ἁπλά γεγονότα, συμβεβηκότα. Η γεγονότα πούμε ή συμβεβηκότα, είναι τό ἴδιο πράγμα. Ἡ λέξη γεγονός εἶναι ἀπό τό γίγνομαι, και συμβεβηκός από το συμβαίνω. Γίνεται ή συμβαίνει εἶναι τό ἴδιο πράγμα, είναι ταυτόσημα.
Ὁ Πλάτων θεωρούσε ότι τα συμβεβηκότα εἶναι ἀσταθῆ καί αἴολα, όχι σταθερά, και κάθε τι πού εἶναι ἀσταθές καί αἴολο δέν ἔχει ἀξία καί δέν μπορούμε ποτέ να στηριζόμαστε πάνω σ' αυτό. Γι' αὐτό καί ποτέ δεν φιλοσόφησαν πάνω στην Ιστορία. Ποτέ, ποτέ. Πάνω στη φύση φιλοσόφησαν, πάνω στον άνθρωπο φιλοσόφησαν, ποτέ όμως πάνω στην Ιστορία. Ποτέ δεν έχουμε φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας, οὔτε στην αρχαία Ελλάδα οὔτε στους νεώτερους χρόνους. Η Φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας άρχισε μόλις τα τελευταία χρόνια, καὶ τοῦτο γιατί ανακάλυψαν ὅτι ἡ Ἱστορία εἶναι ἕνας σπουδαίος παράγοντας, μέσα στον οποίο μπαίνει ὁ Θεός. Ίσως πολύ βοήθησε σ' αὐτό ἡ ἴδια ἡ Παλαιά Διαθήκη.
Ἔτσι ὁ Ψαλμωδός ἐδῶ ὑμνεῖ τόν Θεό, γιατί εἶναι ὁ Θεός τῆς Δημιουργίας, και ταυτόχρονα ὁ Θεός τῆς Ἱστορίας. Εἶναι μεγάλο πράγμα αὐτό, πάρα πολύ μεγάλο πράγμα. Ο παράγοντας Ἱστορία εἶναι ἕνα μυστήριο. Ἂν καί συμβαίνει μέσα στον χώρο καί τόν χρόνο, εἶναι ἕνα μυστήριο, γιατί απλούστατα τα παρασκήνια τῆς Ἱστορίας μένουν καί θά μένουν πάντοτε άγνωστα. Όχι τα παρασκήνια όπως θα μιλούσαμε με μια ιστορική γλώσσα· το λέω με μια φιλοσοφική διάθεση, ἂν θέλετε, ἀκόμη καί με μια θεολογική διάθεση. Όχι τα παρασκήνια αὐτά πού λέμε: Αυτή τη στιγμή γίνεται αὐτό τό γεγονός στην Ελλάδα· συνέβη αὐτό μέ τήν Κύπρο. Άραγε ποιά ιστορικά παρασκήνια δούλεψαν για να συμβεί αυτό το γεγονός που βλέπουμε, ἐνῶ τὰ παρασκήνια δεν τα βλέπουμε; (Εννοοῦσε τὰ πρόσφατα γεγονότα της Κύπρου, του 1974.) Ὄχι αὐτό, ἀλλά παρασκήνια έννοώ τις δυνάμεις καὶ τοὺς παράγοντες που εἶναι έξω από τη στάθμιση πού μπορεῖ νὰ κάνει ὁ ἄνθρωπος.
Ἔχουμε πάρα πολλούς παράγοντες μέσα στην ίδια τη φύση. Πόσες μάχες χάθηκαν ή κερδήθηκαν από μία θύελλα ή από μία συννεφιά ή... Πῶς κέρδισαν οἱ Ἑβραῖοι, για παράδειγμα, μια μάχη τους; Την κέρδισαν με την παράταση μιᾶς ἡμέρας σε διπλάσιο χρόνο. Προσέξτε: Ασχετα ἂν τὸ ἐνέργησε αὐτό ὁ Θεός, σημαίνει ότι ἐπέδρασε ἕνας παράγοντας τῆς φύσεως. Ἀλλὰ αὐτόν τόν παράγοντα τῆς φύσεως τόν ἐπέφερε, φυσικά, ὁ Θεός. Εἶναι ολοφάνερο στην περίπτωση τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, ποὺ ἐπικαλέστηκε τόν Θεό γιά τήν παράταση τῆς ἡμέρας. (Βλ. Ἱησ. Ναυή 10, 1-48)
Ἔτσι ὁ παράγοντας Θεός καί ὁ παράγοντας κτίσις, ποὺ τὸν διευθύνει ὁ Θεός, εἶναι τὰ ἀληθινά παρασκήνια. Αὐτὰ εἶναι ἄγνωστα. Καί ἐρευνώντας τήν Ἱστορία, φθάνουμε να ανακαλύπτουμε, ὅσο μᾶς εἶναι δυνατόν, τίς ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι δυο πράγματα πάντα αχώριστα τὸ ἔλεος καί ἡ κρίση. Κρίση εἶναὶ ἡ δικαιοσύνη, καί ἔλεος εἶναι ἡ ἀγάπη. Ἔτσι ὁ Θεός μπαίνει μέσα στην Ἱστορία με αυτές τις δύο ιδιότητες, τὸ ἔλεος καί τήν κρίση, καί ἐκεῖνος πού μελετά τήν Ἱστορία ἀνάγεται, μεταφέρεται τελικά στον Θεό.
Να γιατί ἀγαπῶ τὴν Ἱστορία. Τήν ἀγαπῶ πολύ. Και μάλιστα σκοπεύουμε να πάρουμε την καινούργια ἔκδοση τῆς Ἱστορίας τῆς Ἑλλάδος, πού είναι τώρα καμιά δεκαπενταριά τόμοι, μου φαίνεται· εἶναι μιά τελευταία έκδοση. Τήν ἀγαπῶ πάρα πολύ τήν Ἱστορία. Πάντα θέλω να βλέπω ἐκεῖ μέσα πῶς ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Καί ἐδῶ ὁ Ψαλμωδός αυτό κάνει. Καί θά δεῖτε καταπληκτικά πράγματα τώρα, θὰ δεῖτε τί συμπεράσματα θα βγάλει ὁ Ψαλμωδός. Αλλά πρέπει να βιαστούμε, γιατί πέρασε ἡ ὥρα. (Είχαν προηγηθεί αρκετές ερωτήσεις ἀκροατών.)
«Αγαλλιάσθε, δίκαιοι, ἐν Κυρίῳ· τοῖς εὐθέσι πρέπει αἴνεσις». Νὰ ἔχετε ἀγαλλίαση για τον Κύριο, ἐσεῖς οἱ δίκαιοι· οἱ εὐσεβεῖς ἄνθρωποι, οἱ ἴσιοι, πρέπει νὰ Τὸν αἰνοῦν.
Πραγματικά, ἀγαπητοί μου, ἡ ἀγαλλίαση ανήκει μόνο στον εὐσεβῆ ἄνθρωπο. Αληθινή χαρά έχει μόνον ὁ εὐσεβής ἄνθρωπος. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει κοσμικά ἐπικαλύμματα δέν είναι ποτέ χαρούμενος. Αλλά δέν μένω πιό πολύ, γιατί ἔχει άλλα σημεία παρακάτω πολύ πιο σπουδαία.
Ἡ Σοφία Σειράχ λέει: «οὐχ ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἁμαρτωλοῦ» (Σ. Σειρ. 15, 9.), δέν εἶναι ὡραῖος ὁ ὕμνος στο στόμα τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Το ρητό αὐτό τό χρησιμοποιεῖ ὁ ἰερός Χρυσόστομος σ' ἕναν λόγο του Περί Ἱερωσύνης, πού ἀναφέρεται στη δική του Ιερωσύνη, καί λέει: «Τί νὰ πῶ; Τί νὰ πῶ; οὐχ ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἁμαρτωλοῦ». Δέν εἶναι ὄμορφο τό τραγούδι, δέν εἶναι ὅμορφη ἡ προσευχή, δέν εἶναι ὄμορφος ὁ ὕμνος στο στόμα τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου. Καί τό αἰτιολογεῖ ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί λέει: «γιατί ὁ αἶνος μοιάζει μ' ἕνα στεφάνι με λουλούδια· ἀλλά αυτό το στεφάνι πρέπει νά τό προσφέρουν καθαρά χέρια» (στ. 82-90, εκδ. Cerf, Paris 1980. «Εβουλόμην μὲν οὖν καὶ αὐτὸς ταῦτα σήμερον καταβαλεῖν τὰ ἱερεῖα καὶ τὸ θυσιαστήριον ἀπὸ τῶν θυμάτων τούτων αἱμάξαι τὸ πνευματικόν· ἀλλὰ τί πάθω; Σοφός τις ἀνὴρ ἐπιστομίζει με καὶ φοβεῖ λέγων. "Οὐχ ὡραῖος αἶνος ἐν στόματι ἁμαρτωλού." Καθάπερ γὰρ ἐπὶ τῶν στεφάνων οὐχὶ τὰ ἄνθη μόνον εἶναι χρὴ καθαρά, ἀλλὰ καὶ τὴν ὑφαίνουσαν αὐτὰ χεῖρα· οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν ὕμνων τῶν ἱερῶν οὐχὶ τοὺς λόγους εὐλαβείας μετέχειν χρὴ μόνον, ἀλλὰ καὶ τὴν πλέκουσαν αὐτοὺς ψυχήν. »). Να εἶναι ὡραῖα λουλούδια, εὔοσμα· ἀλλά γιά νά εἶναι εὔοσμα τα λουλούδια, πρέπει νά εἶναι καθαρή ἡ ζωὴ αὐτοῦ πού τά προσφέρει. Καί ἐδῶ μιλάει γιά τόν εὐθύ ἄνθρωπο, τόν εἰλικρινή, αὐτόν πού ἔχει καθαρή καρδιά.
Ξέρετε, είναι μεγάλο πράγμα να βρίσκει κανείς εὐθὺ ἄνθρωπο. Καί μή νομίζετε ὅτι εὐθύς εἶναι ὁ ντόμπρος· γιατί εἶναι μερικοί που λένε: «Εγώ εἶμαι ντόμπρος ἄνθρωπος, και στα λέω ἔξω ἀπό τά δόντια»!... Δέν εἶναι αὐτός ὁ εὐθὺς ἄνθρωπος. Εὐθύς εἶναι ἐκεῖνος πού ἔχει εὐθεῖα τήν καρδιά του απέναντι στον Θεό. Νά μήν ὑπάρχουν στραβά μονοπάτια καί παράξενα καί περίεργα. Ὁ εὐθὺς δηλαδή εἶναι κάτι πολύ πέρα ἀπό ἐκεῖνο πού ἐμεῖς νομίζουμε ὡς ντόμπρο ἄνθρωπο. Ὁ εὐθὺς εἶναι μεγάλο πράγμα. Εἶναι ὁ εἰλικρινής, εἶναι ὁ ἁγνός, εἶναι ὁ τίμιος, αὐτός πού δέν ἔχει ὕστεροβουλία, εἶναι ὁ ἄνθρωπος ὁ ἔντιμος, εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπάει τόν Θεό πάνω ἀπ' ὅλα. Αὐτός εἶναι ὁ εὐθύς· είναι δηλαδή ὁ ἐνάρετος ἄνθρωπος.
«Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ ἐν κιθάρα, ἐν ψαλτηρίω δεκαχόρδῳ ψάλατε αὐτῷ». Δηλαδή ὑμνεῖστε τον Κύριο μέ κιθάρα, ψάλλετε σ' Αυτόν μέ δεκάχορδο ψαλτήρι.
Βλέπετε ὅτι ἐδῶ ἡ ἑβραϊκή δοξολογία δὲν ἀρκέστηκε στη φωνή. Ὁ Ἑβραῖος, ὅταν ψάλλει πρός τόν Θεό, ἐπιστρατεύει ὅλη τήν κτίση. Θυμηθείτε τόν θαυμάσιο ὕμνο τῶν τριῶν Παίδων. Ἐκεῖ εἶναι μία μέχρι σχολαστικότητος ἀναφορά καί ἐπιστράτευση ὅλων τῶν δυνάμεων τῆς κτίσεως. Οἱ τρεῖς Παῖδες ξεκινοῦν ἀπό τό στερέωμα, πάνε στην ατμόσφαιρα, κατεβαίνουν στη γῆ, στα φυτά, στα ζώα, και καταλήγουν στους ανθρώπους έχουν αυτή την κλιμάκωση. Επιστρατεύουν την νύχτα καὶ τὴν ἡμέρα· ἐπιστρατεύουν τη βροχή και το χιόνι· ἐπιστρατεύουν τὸν ἥλιο καί τή σελήνη, τα ζώα καί τά φυτά, ἔμβια καί ἄβια ὄντα, τις πέτρες καὶ τὰ ζωντανά πράγματα, γιά νά ὑμνήσουν τον Θεό. Αισθάνονται ὅτι δὲν ἀρκοῦν οἱ τρεῖς μόνοι γιά νά ὑμνήσουν τόν Θεό, γιατί ἡ εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ εἶναι τόσο μεγάλη, ὥστε δεν φτάνουν τρία στόματα. Έτσι κάνουν αὐτό το προσκλητήριο ὁλόκληρης της Δημιουργίας και τὴν προσκαλούν να πάρει μέρος στη δοξολογία του Θεοῦ! Εἶναι ὑπέροχο πράγμα. Είναι χαρακτηριστικό τῆς ἑβραϊκῆς, θα λέγαμε, ψυχολογίας καί δοξολογίας.
Ὁ Ἑβραῖος ἐπίσης αἰσθάνεται ὅτι θά δοξάσει μεγαλοπρεπέστερα και καλύτερα τόν Θεό, ἄν κάνει καί χρήση μουσικῶν ὀργάνων· γι' αὐτό μπήκαν καί τά ὄργανα στη Λατρεία τους. Οπωσδήποτε δεν υπάρχει κάτι τὸ ἐφάμαρτο στη χρήση τῶν μουσικῶν ὀργάνων· ὁ Θεός μάλιστα τό δέχεται απόλυτα αυτό, άσχετα αν στην Καινή Διαθήκη δεν υπάρχουν πλέον τα όργανα. Καί δέν μπῆκαν στη χριστιανική Λατρεία, γιατί ὁ ἀρχαῖος κόσμος τά ὄργανα τα χρησιμοποίησε για θυμελικούς, θεατρικούς σκοπούς, καί φοβήθηκε ἡ Ἐκκλησία μήπως τελικά τα όργανα καταλήξουν σε ένα θέατρο.
Ἐδῶ πού τά λέμε, ή Δύση ἔδωσε αυτήν τή μαρτυρία, ὅτι πραγματικά ή Λατρεία της, μέ τά ὄργανα πού ἔχει, καταλήγει να γίνεται ἕνα θέατρο. Καί μόνο να λάβετε υπόψη πόσοι κοσμικοί συνθέτες, κλασσικοί, πού ἔχουν συνθέσει αλλοπρόσαλλα καί κοσμικά ἔργα, βάλς καί ὅ,τι ἄλλο, ἔχουν γράψει καί Θείες Λειτουργίες!... Καί μέσα στίς ἐκκλησίες τίς εὐρωπαϊκές βλέπετε ὄργανα, πού πολύ λίγο, ἐλάχιστα, θα θύμιζαν τή δική μας τήν Ἐκκλησία, πού ἔχει ἕνα ἄλλο κλίμα, ἐντελῶς ἄλλο κλίμα! Ἐκεῖ ὑπάρχει πλέον μόνο μία συναισθηματική διέγερση· ἐνῶ στήν Ἐκκλησία μας, χωρίς τα ὄργανα, υπάρχει μία κατάνυξη μέ ὅλη τή σημασία τῆς λέξεως! Γι' αὐτό, τό κλίμα τῆς Λατρείας στη Δύση, εἶναι πολύ διαφορετικό από αὐτό τῆς Ἀνατολῆς.
Προχωρώ στον τρίτο στίχο, που λέει: «Ἄσατε αὐτῷ ᾆσμα καινόν, καλῶς ψάλατε αὐτῷ ἐν ἀλαλαγμῷ». Ψάλετε σ' Αυτόν καινούργιο τραγούδι, ψάλλετε ὅμορφα, μέ πολύ ἐθουσιασμό.
Αὐτό τό «καλῶς ψάλατε» θά πεῖ νά ψάλετε ὄμορφα, χωρίς παραφωνίες. Ὥστε βλέπετε ὅτι ἐκεῖνοι πού πάνε στο ψαλτήρι δεν πρέπει να κάνουν παραφωνίες. Θα μου πείτε: «Θα θύμωνε ὁ Θεός αν κάναμε παραφωνίες;». Αγαπητοί μου, πιστέψτε με, εἰλικρινά, δεν θυμώνει ὁ Θεός... Δέν θυμώνει ὁ Θεός, γιατί βλέπει τήν καρδιά καί τή διάθεση τοῦ ἀνθρώπου που ψάλλει. Μήν πεῖ ποτέ κανείς «Δέν θά ψάλλω γιατί είμαι παράφωνος»! Ἄλλο θέμα ότι μία προσεγμένη, θα λέγαμε, μουσική μας, μιά ύμνωδία μας, θά ἦταν γιά τόν Θεό κι αὐτό ἕνα εἶδος λατρείας μας, γιατί προσέχουμε αὐτό πού θά ψάλλουμε στόν Θεό νά εἶναι ὄμορφο!
Κι ἐκεῖνο τό «ἐν ἀλαλαγμώ»... Ξέρετε ὁ ἀλαλαγμός, εἶναι οἱ φωνές... το να φωνάξει κανείς μέ ὅλη τή δύναμη τῶν πνευμόνων. Οἱ Ἑβραῖοι τό εἶχαν αὐτό στή Λατρεία τους, τόν ἀλαλαγμό. Αυτό γινόταν κυρίως ὅταν εἶχαν κάποια νίκη εναντίον ἐχθρῶν, καί τότε ἡ δοξολογία τους πρός τόν Θεό ἦταν «ἐν ἀλαλαγμώ».
Θα μείνω ὅμως στο πρώτο ημιστίχιο «ασατε αὐτῷ ᾆσμα καινόν». Αγαπητοί μου, ἀπόψε, ἂν θέλαμε να μείνουμε μόνο σ' αὐτό, θά ἐξαντλούσαμε τήν ὥρα· ἀλλά θα προχωρήσω γρήγορα. Το «ᾆσμα καινόν» εἶναι το καινούργιο τραγούδι. Αν το μεταφράζαμε κατά λέξη, θα λέγαμε να κάνουμε ἕναν καινούργιο ψαλμό, ἕνα καινούργιο τροπάριο, μια καινούργια ψαλμωδία, ἕνα καινούργιο μέλος. Ωστόσο αὐτό τό «ᾆσμα τό καινόν» ἔχει ἕναν βαθύτερο χαρακτήρα, γιατί εἶναι τό καινόν ᾆσμα που προσφέρεται από την καινή κτίση στόν ἐνανθρωπήσαντα Θεό Λόγο! (Βλ. Αποκ. 5, 8-9· 12-13.) Ἐδῶ δηλαδή ἔχουμε ἕνα βάθος, ἕνα βάθος δυσθεώρητο, πέρα από την τεχνική διάσταση να φτιάξουμε ἕνα ποίημα ἤ ἕνα τραγούδι.
Ὁ Ἠσαΐας, στο 5ο κεφάλαιο, στον 1ο στίχο, λέει: «Ἄσω δὴ τῷ ἡγαπημένῳ ᾆσμα τοῦ ἀγαπητοῦ μου τῷ ἀμπελῶνί μου». Θα ψάλλω λοιπόν στόν ἀγαπημένο μου αμπελώνα, τόν ισραηλιτικό λαό, ἆσμα τοῦ ἀγαπητοῦ μου Κυρίου. Προσέξτε: τὸ ἀγαπημένο μου τραγούδι στον αγαπημένο μου Κύριο!... Ποιό εἶναι αὐτό τό ἀγαπημένο τραγούδι πρός τόν ἀγαπημένο Κύριο; Αυτό το καινούργιο τραγούδι εἶναι ἐκεῖνο πού θά προσφερθεί στην καινούργια ἰδιότητα πού θά πάρει ὁ Θεός μέσα στον χρόνο.
Θά μοῦ πεῖτε: Παίρνει ποτέ ὁ Θεός ἰδιότητες μέσα στον χρόνο;... Ποιά εἶναι αὐτή ἡ νέα ἰδιότητα, μία καί μόνη, πού πῆρε ὁ Θεός μέσα στον χρόνο; Ὁ Θεός λέμε εἶναι ἀγάπη. Τήν είχε πάντοτε. Ὑπῆρξε ποτέ ἐποχή πού ὁ Θεός δέν εἶχε ἀγάπη; Ὁ Θεός λέμε ἔχει ἔλεος. Πάντοτε. Ὁ Θεός έχει κρίση, δικαιοσύνη. Πάντοτε πάντοτε, αιωνίως. Δηλαδή οἱ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ συνοδεύουν τόν Θεό, καί οἱ ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ ἐκφράζουν τό τί εἶναι ὁ Θεός. Αλλά είναι δυνατόν να πάρει ὁ Θεός κάτι, πού δέν τό εἶχε πρώτα; Ὄχι. Σας τό ἔχω πεῖ. Αὐτό πού σᾶς εἶπα την περασμένη Κυριακή. Το καινούργιο ὄνομα πού πῆρε ὁ Θεός εἶναι: υἱός ἀνθρώπου! Δέν τό είχε αὐτό ὁ Θεός πρίν γίνει ἄνθρωπος. Υἱός ἀνθρώπου! Ὁ Χριστός τό χρησιμοποιεί κατά κόρον. Σᾶς εἶπα, στοὺς τρεῖς πρώτους Εὐαγγελιστές, τους συνοπτικούς, αναφέρεται ὀγδόντα ἕξι φορές!... ὁ δέ εὐαγγελιστής Ιωάννης, ὅποτε μιλάει ὁ Χριστός, το χρησιμοποιεῖ πάντοτε. Ἔφθασαν νά ποῦν οἱ Ἑβραῖοι «Ποιός εἶναι αὐτός ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου; Ποιός εἶναι;» (Ιωάν. 12. 34.)!
Λοιπόν. Αὐτόν τόν ὕμνο τον καινούργιο θα ψάλλω, για το καινούργιο ὄνομα τοῦ Λόγου, τοῦ ἀγαπημένου μου Κυρίου. Το καινούργιο λοιπόν τραγούδι εἶναι αὐτό πού θά ψάλλουν και ψέλνουν οἱ Ἅγιοι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, το καινούργιο τραγούδι στον Ιησοῦ Χριστό. Ακούστε το.
Στην Αποκάλυψη, στο 5ο κεφάλαιο, στίχος 9, οἱ εἴκοσι τέσσερις Πρεσβύτεροι «άδουσιν ᾠδὴν καινὴν» (Πρβλ. Αποκ. 14, 3.), τραγουδοῦν καινούργια ωδή, καινούργιο τραγούδι. Αὐτό εἶναι το καινούργιο τραγούδι.
Βέβαια αναφέρεται αυτό το καινούργιο άσμα καί ἀπό τήν Ἰουδίθ –στο ομώνυμο βιβλίο της, 16ο κεφάλαιο– πού λέει: «Ὑμνήσω τῷ Θεῷ μου ὕμνον καινόν», θὰ ὑμνήσω τόν Θεό μου με καινούργιο τραγούδι. Τό εἶπε αὐτό ὕστερα ἀπό τήν καταπληκτική της νίκη, ἐκείνη μέ τόν Ολοφέρνη, πού τόν ἀποκεφάλισε. Πήγε στο στρατόπεδο καί τοῦ πῆρε το κεφάλι... μια γυναίκα! Καταπληκτικό! Μια γυναίκα ἐκεῖνον τόν φοβερό Όλοφέρνη... τόν ἀποκεφάλισε! Η Ἰουδίθ λοιπόν, ή Κριτῆς –εἶναι αὐτό πού σήμερα λέμε ή Υπουργός– έκανε ἕναν θαυμάσιο ὕμνο. Ἐκεῖ στόν ὕμνο της εἶπε: «Υμνήσω τῷ Θεῷ μου ὕμνον καινόν», με καινούργιο τραγούδι θα ὑμνήσω τόν Θεό μου.
Αλλά τό μυστικό βάθος του καινούργιου ὕμνου εἶναι ὅτι ἡ καινή ᾠδή προσφέρεται από την καινή κτίση –πού διαμορφώθηκε καί ἀνακαινίστηκε ἐν Χριστῷ– στον Υιό του Θεοῦ, πού ἐνανθρώπησε! Αὐτά μέ λίγα λόγια, γιατί σᾶς εἶπα ὅτι θά μπορούσαμε να μιλήσουμε μία ώρα γι' αὐτήν τήν καινήν ὠδήν.
Καί τώρα θά πεῖ ἐδῶ ὅτι θά ὑμνήσει τίς ἰδιότητες τοῦ Θεοῦ, δηλαδή «ὅτι εὐθὺς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου, καὶ πάντα τὰ ἔργα αὐτοῦ ἐν πίστει», δηλαδή γιατί ὁ λόγος τοῦ Κυρίου έχει ευθύτητα, καί ὅλα τὰ ἔργα του εἶναι ἀξιόπιστα. Εἶναι ὁ πρῶτος λόγος τοῦ αἵνου τοῦ καινοῦ πού προσφέρεται. Δηλαδή αυτό πού λέει ὁ Κύριος δέν ἔχει περιστροφές. Ὁ Κύριος τό εἶπε, καί τελείωσε. Δέν ὑπάρχουν περιστροφές. Καί τό δεύτερο, τό «ἐν πίστει», εἶναι ὅτι υπάρχει πιστότητα στα έργα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός εἶναι πιστός, δηλαδή αξιόπιστος. «Πιστὸς ὁ λόγος, λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος» (Α΄ Τιμ. 1, 15.). Αὐτό πού λέει ὁ Θεός εἶναι ἀξιόπιστο. Τελείωσε, πάει!
Ἐπιστρατεύω ἀπό τήν Ἀποκάλυψη καί ἀπό τή Β΄Προς Κορινθίους ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τα ἑξῆς χωρία: Από τήν Ἀποκάλυψη, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι «ὁ ἀμήν, ὁ μάρτυς ὁ πιστὸς καὶ ἀληθινός» (Αποκ. 3, 14.). Ὁ Ἀμήν. Βλέπετε; Αὐτό εἶναι σολοικισμός, γιατί ἡ λέξη ἀμήν εἶναι ἑβραϊκή, καί σημαίνει τό ἀληθές, τό γένοιτο εἶναι εὐχητικό, ή βεβαιωτικό, αλλά ἐδῶ τό χρησιμοποιεῖ ἔναρθρο καί τό κάνει ἐπίθετο· ὁ Θεός εἶναι ὁ ἀμήν! Ὁ Ἀμήν θά πεῖ ὁ Βέβαιος, ὁ Μάρτυς ὁ Πιστός, ὁ Ἀξιόπιστος καί Ἀληθινός.
Ἀπό τή Β΄ Προς Κορινθίους τώρα, ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει: «Πιστὸς δὲ ὁ Θεὸς ὅτι ὁ λόγος ἡμῶν ὁ πρὸς ὑμᾶς οὐκ ἐγένετο ναὶ καὶ οῦ. ὁ γὰρ τοῦ Θεοῦ υἱὸς Ἰησοῦς Χριστὸς ὁ ἐν ὑμῖν δι᾿ ἡμῶν κηρυχθείς... οὐκ ἐγένετο ναὶ καὶ οῦ, ἀλλὰ καὶ ἐν αὐτῷ γέγονεν· ὅσαι γὰρ ἐπαγγελίαι Θεοῦ, ἐν αὐτῷ τὸ ναὶ καὶ ἐν αὐτῷ τὸ ἀμὴν, τῷ Θεῷ πρὸς δόξαν δι' ἡμῶν» (Β΄ Κορ. 1, 18-19.).
Δηλαδή: Ὁ λόγος μας, αὐτός πού εἴπαμε σ' ἐσᾶς, δέν εἰπώθηκε "ναί καί ὄχι", δηλαδή... "είπα - ξείπα", γιατί ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, Αὐτός πού κηρύχθηκε από μᾶς σέ σᾶς, δέν ἔγινε "ναί καί ὄχι", ἀλλά σ' Αυτόν εἶναι μόνο "ναί"· γιατί οἱ ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ σ' αὐτόν πραγματοποιοῦνται, δηλαδή τό "ναί" καί τό "ἀμὴν" υπάρχει στον Θεό, για να δοξάζεται ὁ Θεός μέ τόν λόγο Του πού σᾶς κηρύττουμε.
Γι' αὐτό καί ὁ Θεός ζητάει από μας, πού εἴμαστε εἰκόνες Του, ὁ λόγος μας να εἶναι το ναί μας ναί, καί τό ὄχι μας ὄχι. Κι αυτό εἶναι ἕνα δεῖγμα εὐθύτητος.
«Αγαπᾶ ἐλεημοσύνην καὶ κρίσιν ὁ Κύριος»· δηλαδή ἀγαπᾶ τὸ ἔλεος καί τή δικαιοσύνη ὁ Κύριος.
Νά, ἐδῶ τὸ στοιχεῖο. Τώρα μάλιστα που κάνω τόν Τωβίτ πάλι –στις κοπέλες κάνω φέτος τον Τωβίτ, αὐτον πού κάναμε πρόπερσι μ' ἐσᾶς–
Όλες οι ομιλίες του πατρός Αθανασίου βασισμένες στό βιβλίο της Π. Διαθήκης:
«Τωβίτ». (18' ομιλίες)
Σε κάθε ομιλία
συμπεριλαμβάνεται και κείμενο.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_65.html?m=1
Όλες οι ομιλίες του πατρός Αθανασίου από την σειρά « Η Πνευματική Διαθήκη του
Τωβίτ». (44' ομιλίες)
Σε κάθε ομιλία
συμπεριλαμβάνεται και κείμενο.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1
ἐκεῖ στις προσευχές, τις πέντε θαυμάσιες προσευχές που υπάρχουν στο βιβλίο του Τωβίτ, βλέπουμε ὅτι ὁ Θεός συνοδεύεται πάντα ἀπό τίς δύο αυτές ιδιότητες· εἶναι ὁ Θεός τοῦ ἐλέους καί τῆς κρίσεως, εἶναι ὁ Θεός τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιοσύνης. Ποτέ δέν ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μόνη της καί ποτέ δέν ὑπάρχει ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ μόνη της πάντα εἶναι μαζί. Ἄν ὁ Θεός ήταν μόνο δικαιος, φαντάζεσθε τί θά εἴχαμε να πάθουμε ἐμεῖς οἱ ἁμαρτωλοί; Αλλά φαντάζεσθε και πόσα θα μπορούσαμε να κάνουμε χωρίς να υποστούμε τίποτα, ἂν ὁ Θεός ἦταν μόνον ἀγάπη καί ὄχι καί δικαιοσύνη; Ὁ Θεός εἶναι καί τά δυό. Αλλά οἱ ἄνθρωποι σκανδαλίζονται, γιατί παίρνουν ἤ τό ἕνα ἤ τό ἄλλο. Αγαπᾶ λοιπόν ὁ Κύριος καί ἐλεημοσύνη και κρίση. Θέλετε ἀπόδειξη; «Τοῦ ἐλέους Κυρίου πλήρης ἡ γῆ» (Ψαλμ. 32, 5.). Ὁλόκληρη ἡ γῆ εἶναι γεμάτη από τό ἔλεος καί τήν ἀγάπη τοῦ Κυρίου. Τι ωραία φρασούλα αυτή! Ὅπου να κοιτάξεις, ὅ,τι νά κοιτάξεις, ὅλα ἔχουν τή σφραγίδα τῆς θείας Του πρόνοιας, τῆς θείας Του ἀγάπης, τοῦ θείου Του ἐλέους.
Καί πᾶμε τώρα στον υπέροχο στίχο 6, καί μετά θά προχωρήσουμε στον 9ο, γιατί εἶναι συγγενεῖς στίχοι.
«Τῷ λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν καὶ τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ πᾶσα ἡ δύναμις αὐτῶν». Μέ τόν λόγο τοῦ Κυρίου στερεώθηκαν οἱ οὐρανοί καί μέ τό φύσημά Του, την πνοή Του, ἔγινε ὅλη τους ἡ δύναμη (στίχος 6).
«Ὅτι αὐτὸς εἶπε καὶ ἐγενήθησαν, αὐτὸς ἐνετείλατο καὶ ἐκτίσθησαν». Γιατί Αὐτός μόνο "εἶπε" καί ἔγιναν ὅλα, κι ἔδωσε ἐντολή καί ἀμέσως ὅλα κτίσθηκαν (στίχος 9).
Βάθος θεολογίας οἱ στίχοι αυτοί...! Αγαπητοί μου, ὑποπτεύεσθε τό βάθος τῆς Θεολογίας τῶν στίχων αὐτῶν; Μέ τόν λόγο τοῦ Κυρίου πῆραν ὑπόσταση και στερεώθηκαν οἱ οὐρανοί. Κι ὅταν λέει «οἱ οὐρανοί», σε Πληθυντικό αριθμό, ἐννοεῖ τά πάντα, κάθε τι που ἔχει γίνει! Καί μέ τό πνεῦμα τοῦ στόματός Του πήραν ὅλη τη δύναμή τους οἱ οὐρανοί.
Λοιπόν· ἀνακαλύπτει κανείς ότι στο χωρίο αυτό ὑπάρχει συσκιασμένα το Τριαδικό δόγμα; Προσέξτε! Να γιατί πρέπει πάντα να κρατάτε Αγία Γραφή, δηλαδή το Ψαλτήρι, γιατί βλέποντας το γράμμα καταλαβαίνουμε το νόημα.
«Τῷ λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν» θὰ πεῖ ὅτι μέ τόν λόγο τοῦ Κυρίου στερεώθηκαν οἱ οὐρανοί. Αλλά όταν λέει «Κυρίου», ἐννοεῖ τόν Πατέρα. Ὅταν λέγει «μέ τόν λόγον τοῦ Κυρίου ἔγιναν οἱ οὐρανοί», σημαίνει ὅτι ὁ Πατήρ μέ τόν Λόγο Του δημιουργεῖ τόν κόσμο. Ὁ Λόγος είναι το δεύτερο πρόσωπο τῆς Αγίας Τριάδος. Πῶς τό ξέρουμε αυτό; Πάμε στον στίχο 9: «ὅτι αὐτὸς εἶπε καὶ ἐγενήθησαν». Εἶπε. Τί θά πεῖ «εἶπε»; Εἶναι ὁ Λόγος. Κι ἐνῶ βέβαια μοιάζει ὅτι εἶναι μία ἀνθρωπομορφική κατάσταση, ανοίγει το στόμα Του ὁ Θεός καί λέει, ὅμως μέ αὐτό τό «εἶπε» ἐκφράζεται ὁ Λόγος. «Καὶ ἐγενήθησαν», ἔγιναν· όχι γεννήθηκαν. «Αὐτὸς ἐνετείλατο». Αὐτός παράγγειλε, «καὶ ἐκτίσθησαν». Βλέπετε ὅτι τό «ἐκτίσθησαν» ἔρχεται να συμπληρώσει το «ἐγενήθησαν», ὅτι δηλαδή είναι κτίσματα. Δέν εἶναι ἀπορροή τῆς θείας ουσίας ή κτίση. Προσέξτε! Δέν εἶναι ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Δέν ἀπέρρευσε ἀπό τόν Θεό, ὅπως τό μέλι που τρέχει ἀπό τήν κηρύθρα, καί εἶναι ἀπό τήν ἴδια ουσία. Ἡ κτίση, όπως λέγεται, εἶναι ἐξωτερική προβολή τοῦ Θεοῦ· εἶναι κάτι ἔξω ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ.
Αλλά ας πάμε στην Καινή Διαθήκη. Ἐκεῖ, στην Καινή Διαθήκη, λέει ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης, τά ἑξῆς: «Πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν». (Ἰωάν. 1, 3.) Ὅταν λέει «πάντα», ἐννοεῖ τά πάντα, κάθε τί πού υπάρχει. Και στο 1ο κεφάλαιο του εὐαγγελίου του ἀποκαλεῖ τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Αγίας Τριάδος Λόγον. Ὅλα μέ τόν Λόγο Του ἔχουν γίνει, καί χωρίς Αὐτόν δέν ἔγινε τίποτα από αυτό πού ἔχει γίνει. Αλλά ἐκεῖ ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης, σαφῶς - σαφέστατα, ἀναφέρεται στον Λόγο πού ἐνανθρώπησε, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Κατά συνέπεια, μέ τόν προβολέα τῆς Καινῆς Διαθήκης, καταλαβαίνουμε καί ἐξηγοῦμε τό χωρίο τῆς Παλαιᾶς. Ἔτσι βλέπουμε ὅτι ὁ Πατήρ διά τοῦ Υἱοῦ δημιουργεῖ τά πάντα. Ἄρα λοιπόν «μέ τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ στερεώθηκαν οἱ οὐρανοί».
Ἡ ἀναφορά ὅμως εἶναι στην Αγία Τριάδα. Που εἶναι ὅμως τό Πνεῦμα τό Ἅγιο;
Βλέπουμε ότι, στο 1ο χωρίο της Γενέσεως του 1ου κεφαλαίου, λέει: «καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω τοῦ ὕδατος». Αὐτὸ τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ πού ἐπιφέρεται εἶναι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τό ὁποῖο φαίνεται σαν να ἐπωάζει τα νερά· ἐκεῖ θὰ ἐμφανισθεῖ για πρώτη φορά ή ζωή.
Εἶναι δέ γνωστό ὅτι ἡ ζωή πρωτοεμφανίσθηκε στα νερά. Με συγχωρεῖτε, θα κάνω μία παρένθεση, γιατί προχθές το Σάββατο διάβασα κάτι το καταπληκτικό. Μοῦ ἔκανε τεράστια εντύπωση –τό αναφέρει ὁ μέγας Βασίλειος καί τό σχολιάζει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης– καί λέει ότι τα ψάρια καί τά πουλιά ἔχουν κοινή προέλευση. (Μ. Βασίλειος, Ὁμιλία εἰς τὴν Ἑξαήμερον, 8.2.42-55, εκδ. Cerf, Paris 1968. «Τρία ζώων ἐστὶ γένη τό τε χερσαίον, καὶ τὸ πτηνόν, καὶ τὸ ἔνυδρον. Ἐξαγαγέτω, φησί, τὰ ὕδατα ἑρπετὰ ψυχῶν ζωσῶν κατὰ γένος, καὶ πετεινὰ πετόμενα ἐπὶ τῆς γῆς κατὰ τὸ στερέωμα τοῦ οὐρανοῦ κατὰ γένος. Διὰ τί ἐξ ὑδάτων καὶ τοῖς πτηνοῖς τήν γένεσιν ἔδωκεν; Ὅτι ὥσπερ συγγένειά τίς ἐστι τοῖς πετομένοις πρὸς τὰ νηκτά. Καὶ γὰρ ὥσπερ οἱ ἰχθὺς τὸ ὕδωρ τέμνουσι... οὕτω καὶ ἐπὶ τῶν πτηνῶν ἐστιν... κατὰ τὸν ὅμοιον τρόπον. Ὥστε ἐπειδὴ ἐν ἰδίωμα ἐν ἑκατέροις τὸ νήχεσθαι, μία τις αὐτοῖς ἡ συγγένεια ἐκ τῆς τῶν ὑδάτων γενέσεως παρεσχέθη.») Ἔτσι, για μια στιγμή, θά ἔλεγε κανείς ὅτι μιλάει για τη θεωρία τῆς ἐξελίξεως! Εἶναι πασίγνωστο βέβαια ότι στη θεωρία τῆς ἐξελίξεως θεωρούμε πώς τα πτηνά ἔγιναν από τα ψάρια. Καί ἀναφέρεται ὅτι ἔχουν κοινή προέλευση, γιατί με μία Του ἐνέργεια ὁ Θεός ἔκανε τα ψάρια και τα πουλιά. Μέ μία!
Σᾶς ἔχω πεῖ ἄλλοτε ὅτι ἕνας που βλέπει τή Δημιουργία, ὁπωσδήποτε βλέπει ὅτι ὑπάρχει μία ἐξέλιξη. Καί ἡ θεωρία τῆς ἐξελίξεως, κατά κάποιο τρόπο, ἔχει κάτι το βάσιμο· δέν εἶναι ἀβάσιμη· ἀλλά μέ τή διαφορά ὅτι ἡ ἐξέλιξη γιά τούς ἄθεους γίνεται αυτοματεί, αὐτόματα, ἀπό μόνη της, με μηχανιστικό τρόπο, σαν να δημιουργεῖ ἡ κτίση τόν ἑαυτό της. Ὅταν ὅμως οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὁ μέγας Βασίλειος μιλάει για την εξέλιξη αυτή –καί ἄλλοι Πατέρες τό λένε αυτό· προπαντός ὅμως ὁ μέγας Βασίλειος– δέν τή θεωρεί αυτόματη καί τυχαία, ἀλλά κατευθυνόμενη, δηλαδή μέ Θεό Δημιουργό. «Εἶπεν ὁ Θεός... καὶ ἐγένετο.». Γιά ἕναν θεατή φαίνεται ὅτι ἡ δημιουργία εἶναι αὐτόματη κατά εξελικτικό τρόπο· ἀλλά γιά ἕναν πού θά μπορούσε να ἀκούει καί τά «Εἶπεν ὁ Θεὸς...», θά ἔβλεπε τόν Λόγο να δημιουργεῖ καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο νά ζωοποιεῖ, θα ἔβλεπε ὅτι πραγματικά αυτά δέν γίνονται μόνα τους, ἀλλά γίνονται γιατί ὁ Θεός τά δημιουργεί. (Βλ. Γέν. κεφ. 1ο)
Καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο λοιπόν; Το Πνεύμα τό "Αγιον δίνει ζωή, ζωοποιεῖ. Και στην Καινή Διαθήκη το Πνεῦμα τό Ἅγιο ζωοποιεῖ. Ὁ Χριστός ἐργάστηκε τη σωτηρία, καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ζωοποιεῖ διά τοῦ ἔργου πού ἐπιτέλεσε ὁ Χριστός· μήν τό ξεχνᾶτε αὐτό. Ας μοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ πῶ –αὐτό για μια στιγμή μπορεῖ νά σᾶς φανεί παράξενο, ἀλλά εἶναι ἁπλῶς ἕνα σχῆμα λόγου· θά τό διορθώσω ἀμέσως– ὅτι θά ἦταν ἀτελές τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ, ἄν τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο δέν ἐρχόταν. Θά μοῦ πεῖτε: Ὁ Χριστός εργάστηκε ἀτελές ἔργο;... Προχωρῶ. Θά ἦταν ἀτελές τό ἔργο τοῦ Πατρός, ἄν δέν τὸ συνέχιζε ὁ Υἱός με την Ενανθρώπηση· και θα ήταν ἀτελές τό ἔργο τοῦ Υἱοῦ, ἄν δέν τό συνέχιζε τό Πνεμα τό Ἅγιο με την Πεντηκοστή.
Αὐτό ἔχει πολλά ερείσματα μέσα στην Αγία Γραφή· δέν εἶναι βλασφημία –να φυλάξει ὁ Θεός! Δέν εἶπε ὁ Χριστός «Συμφέρει να φύγω εγώ, γιατί ἂν ἐγώ δέν φύγω, ὁ Παράκλητος δέν θά ἔρθει» (Ἰωάν. 16, 7.); Δέν εἶπε στους Μαθητές «Όσα σᾶς εἶπα ἐγώ, θά σᾶς τά ὑπενθυμίσει τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο» (Ἰωάν. 14, 26.); Ἄρα, ἄν δέν ἐρχόταν τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, δέν θά τά ὑπενθύμιζε καί δέν θά τα κατανοοῦσαν,
Δέν τούς εἶπε ὁ Χριστός «Θα πάρετε δύναμη από ψηλά, καί μή χωριστεῖτε ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ» (Πράξ. 1, 4.); Ἄρα δέν θά ἔπαιρναν δύναμη, ἂν τό Πνεῦμα τό Ἅγιο δέν ἐρχόταν. Δέν εἶναι ὅτι ὁ Πατήρ ἐργάζεται ἀτελῶς, καί συμπληρώνει ὁ Υἱός, οὔτε ὅτι ὁ Υἱός ἐργάζεται ατελῶς, καί συμπληρώνει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο· είναι σχῆμα, για να δειχθεῖ ὅτι τό ἔργο τῆς σωτηρίας, όπως και τό ἔργο τῆς δημιουργίας, τὸ ἐργάζονται ταυτόχρονα καί τά τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Ταυτόχρονα! Δέν ὑστερεῖ τό ἕνα ἀπό τό ἄλλο.
Ὡραῖα τά ἐκφράζει, ἄν καί πολύ πρώιμα από θεολογικῆς γραμματολογίας, ὁ Θεόφιλος Αντιοχείας. Στο πρώτο του βιβλίο Πρός Αὐτόλυκον –είναι στον 5ο τόμο τῆς σειράς Ἑλλήνων Πατέρων– τό ἐκφράζει ὡραιότατα, θεολογικότατα. Ποτέ δέν ἀπουσιάζει οὔτε ὁ Πατήρ οὔτε ὁ Υἱός οὔτε τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο, ἀλλά εἶναι σάν νά ἔχουν μοιρασμένη διακονία: Ὁ Πατήρ δέν γίνεται άνθρωπος, αλλά μόνον ὁ Υἱός· ὁ Υἱός σταυρώνεται, ὄχι ὁ Πατήρ· τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ζωοποιεί, αλλά δέν σταυρώνεται οὔτε ἐνανθρωπεῖται.
Ρωτάω ὅμως; Ὁ Πατήρ δεν ζωοποιεῖ; Καί ὁ Πατήρ ζωοποιεῖ, καί ὁ Υἱός ζωοποιεῖ, καί τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ζωοποιεῖ. Ὁ Πατήρ είναι φῶς, ὁ Υἱός εἶναι φῶς, τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο είναι φῶς. Εἶναι κοινές ιδιότητες, ἐκτός ἀπό τό ὅτι ὁ Πατήρ είναι Πατήρ κι ὄχι Υἱός, ὁ Υἱός εἶναι Υἱός καί ὄχι Πατήρ, καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο εἶναι Πνεῦμα Ἅγιο καί δέν είναι οὔτε Υἱός οὔτε Πατήρ. Ὁ Υἱός γεννᾶται· ὁ Πατήρ γεννά· τό Πνεῦμα τὸ Ἅγιο ἐκπορεύεται, δέν ἐκπορεύει. Αὐτές εἶναι προσωπικές ιδιότητες· οἱ ἄλλες εἶναι κοινές.
Κατά συνέπεια, ἐδῶ σ' αυτό χωρίο βλέπουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός δημιουργεῖ ὅ,τι υπάρχει. Εἶναι μεγαλειώδες. Εἶναι πραγματικά μεγαλειώδες!
Ὁ 7ος στίχος εἶναι σχετικός, γιατί στον 6ο στίχο αναφέρει ἕνα πρώτο παράδειγμα: Γιατί ψέλνω στον Θεό μου το καινούργιο τραγούδι; Γιατί Αὐτός εἶναι ὁ Δημιουργός του παντός. Ὁ 7ος στίχος, έχει ἕνα χαρακτηριστικό κι αὐτό τῆς Δημιουργίας, που λέει: «συνάγων ὡσεὶ ἀσκὸν ὕδατα θαλάσσης, τιθεὶς ἐν θησαυροῖς ἀβύσσους». Αὐτός ὁ στίχος ἐκφράζει τόν διαχωρισμό τῆς ξηρᾶς καί τῶν ὑδάτων, κι ἔχει τήν εἰκόνα ἐκείνου πού μαζεύει σαν μέσα σ' ἕναν ασκό τό νερό. Δὲν μοῦ λέτε· ἐκεῖνος πού ἔχει νερό μέσα στον ασκό, δέν ἔχει τόν ἔλεγχο τοῦ νεροῦ, ἀφοῦ τό ἔχει σ' ἕναν ἀσκό, σ' ἕνα μπουκάλι; Οπωσδήποτε. Θέλει λοιπόν να πεῖ σ' αὐτόν τόν στίχο ἐκεῖνο πού λέει στον 103ο Ψαλμό, τόν Προοιμιακό. Δηλαδή «ὅριον ἔθου, ὃ οὐ παρελεύσεται» (Ψαλμ. 103, 9.), δηλαδή ἔβαλε όριο στη θάλασσα, πού δέν ἔπρεπε νά τό ξεπεράσει. Τῆς εἶπε: «Δεν θα περάσεις το όριο αὐτό, πού εἶναι ἡ ἄμμος. Ἕως ἐδῶ· τέρμα! Δεν θα περάσεις το όριο αυτό!». Ἔτσι βλέπουμε, κατά ἕναν πραγματικά θαυμαστό τρόπο, αὐτόν τόν διαχωρισμό τῶν ὑδάτων από την ξηρά. Ἐκεῖνο τό «τιθεὶς ἐν θησαυροῖς ἀβύσσους» θυμίζει τό πῶς ἀκριβῶς βάζουμε τους θησαυρούς σ' ἕνα κρυφό μέρος· ἔτσι εἶναι καί οἱ ἄβυσσοι, λέει, τά μεγάλα βάθη τῶν θαλασσῶν, τῶν ὠκεανῶν. Ἐκεῖ ἔβαλε τό πολύ-πολύ νερό Του ὁ Θεός, πού συντηρεῖ τήν ξηρά κατά ἕναν θαυμαστό τρόπο, καί ποτέ δέν μπορεῖ νά φύγει ἀπό ἐκεῖ γιά νά κάνει ζημιά στη γη.
Αὐτά τά δύο στοιχεῖα παίρνει από τη Δημιουργία ὁ Ψαλμωδός, γιά νά θαυμάσει καί νά ὑμνήσει τόν Θεό –πού θά μπεῖ ἀργότερα στην Ἱστορία- τόν Κύριο τῆς Δημιουργίας καί τῆς Ἱστορίας.
Καί ἀπό τόν στίχο 10 –παραλείποντας τόν 8, διαβάζω στα γρήγορα, γιατί θέλω να μείνω σέ κάτι ἄλλο: «Κύριος διασκεδάζει βουλὰς ἐθνῶν, ἀθετεῖ δὲ λογισμοὺς λαῶν καὶ ἀθετεῖ βουλὰς ἀρχόντων· ἡ δὲ βουλὴ τοῦ Κυρίου εἰς τὸν αἰῶνα μένει, λογισμοὶ τῆς καρδίας αὐτοῦ εἰς γενεὰν καὶ γενεάν». Δηλαδή: Ο Κύριος διώχνει μακριά τίς ἀποφάσεις τῶν ἐθνῶν, ματαιώνει τούς λογισμούς τῶν λαῶν καί ἀκυρώνει τα σχέδια τῶν ἀρχόντων. Η βουλή ὅμως τοῦ Θεοῦ μένει στόν αἰώνα καί οἱ λογισμοί τῆς καρδιᾶς Του πραγματοποιούνται σέ ὅλες τίς γενεές.
Πώς σκέπτονται οἱ λαοί; Οἱ βουλές, οἱ σκέψεις καί οἱ ἀποφάσεις τῶν λαῶν εἶναι αἴολες, αλλά η βουλή τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τόν αἰῶνα. Κι ἐκεῖνο πού ὁ Θεός σκέπτεται, όσες γενεές κι αν περάσουν, αὐτό θα γίνει. Ἂς ποῦμε, ὁ Θεός προφητεύει καί λέει: «Θα γίνει αὐτό». Άλλαξε τίποτα; Ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ Θεός, ἐκεῖνο γίνεται. Πολύ συχνά ὁ εὐαγγελιστής Ιωάννης λέει το «ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῆ» (Βλ. Ἰωάν. 13, 18. 17, 12. 19, 24· 36.). Ξέρετε τί μυστήριο κρύβει ἡ φράση αὐτή; Πολλοί, όπως το βλέπουν, τό ἀκοῦν καὶ το διαβάζουν, νομίζουν ότι τα πράγματα ρυθμίστηκαν κατά έναν μηχανιστικό τρόπο από πιο μπροστά, και τώρα πραγματοποιούνται τα πάντα μηχανιστικά. Δέν υπάρχει τίποτα το μηχανιστικό, αγαπητοί μου. Ἡ φράση «ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῆ» κρύβει πολύ μυστήριο! Ανάμεσα στα πολλά που συνιστοῦν τό μυστήριο εἶναι κι αὐτό τό σημεῖο: Ὁ Θεός δέν ἀλλάζει βουλή· ἐκεῖνο πού ἔχει νά πεῖ, τό λέει, καί ὅσες γενεές κι ἄν περάσουν, ἡ βουλή τοῦ Θεοῦ μένει ἡ ἴδια.
Καί τώρα προχωρούμε στον στίχο 12. Εδώ θα μείνουμε λίγο, γιατί, νά σᾶς πῶ τήν ἀλήθεια μου, γι' αυτόν βιάστηκα ἰδιαίτερα.
«Μακάριον τὸ ἔθνος, οὗ ἐστι Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ, λαός, ὃν ἐξελέξατο εἰς κληρονομίαν ἑαυτῷ». Δηλαδή: Ευτυχισμένο τό ἔθνος ἐκεῖνο τοῦ ὁποίου κύριος εἶναι ὁ Θεός του, εὐτυχισμένος ὁ λαός πού ὁ Θεός τόν διάλεξε για κληρονόμο Του. Νά τό πῶ ἀπλοελληνικά: Ευτυχισμένος ὁ λαός ἐκεῖνος πού ἔχει τόν ἀληθινό Θεό.
Δὲν μοῦ λέτε, σᾶς παρακαλῶ: Ὁ Ἰσραήλ ἔλεγε αὐτά γιὰ τὸν ἑαυτό του. Ἐμεῖς μπορούμε να το πούμε αὐτό; ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες; Αὐτήν τή στιγμή μάλιστα, τώρα αυτή τη στιγμή, στό ἔτος 1977, μποροῦμε νὰ ποῦμε «εὐτυχισμένος ὁ λαός, οὗ ἐστι Κύριος ὁ Θεὸς αὐτοῦ», που κύριός του εἶναι ὁ Θεός;
Ἐμεῖς, δυστυχῶς, δέν ἔχουμε πια κύριο τόν Θεό! Ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες δέν ἔχουμε πλέον για κύριό μας τόν Θεό! Έχουμε ἄλλους κυρίους. Ἄλλους... Ἔχουμε τή δύναμή μας. Δέν εἶναι πια κύριος τοῦ λαοῦ μας ὁ Θεός. Αὐτό εἶναι ἕνα θλιβερό κατάντημα, πού βέβαια ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες σιγά-σιγά τό ἐργασθήκαμε. Και ξέρετε από πότε; Από το 1821 μέχρι και σήμερα!... Αὐτό είναι κάτι πού δέν τό διανοήθηκε οὔτε το Βυζάντιο οὔτε ή Τουρκοκρατία. Προσέξτε: οὔτε ή Τουρκοκρατία δὲν τὸ διανοήθηκε, να μην είναι κύριος τοῦ λαοῦ μας ὁ Θεός! Αυτό άρχισε να χαλκεύεται από το 1821, όπως σᾶς εἶπα. (Βλ. Απομνημονεύματα Μακρυγιάννη, Κολοκοτρώνη, κ.α.) Ἦλθαν από την Ευρώπη οἱ λόγιοί μας καί κουβάλησαν κι αὐτήν τὴν ἀρρώστια, ὅτι δέν μπορεῖ σ' ἕναν από νά εἶναι κύριος ὁ Θεός του, αλλά θά εἶναι κάποιος κυβερνήτης, θά εἶναι ἡ Βουλή, θά εἶναι ὁ στρατός, θά εἶναι οἱ νόμοι... Αυτά θα είναι. Αλλά ότι αὐτά τελικά δεν μπορούν να νικήσουν, ἀποδείχθηκε Ἱστορικά.
Το παράδειγμα ποὺ θὰ πῶ εἶναι ἕνα ἐπιχείρημα καὶ ἐναντίον τοῦ ἱστορικού υλισμού. Δέν θά κάνω περισσότερη ανάλυση· ὅσοι ἔχετε διαβάσει ἢ ὅσοι καταλαβαίνετε, θα το ξέρετε. Εἶναι ἕνα ἐπιχείρημα καί ἐναντίον τοῦ ἱστορικού υλισμού, που λέει ότι ανάλογα με τα υλικά δεδομένα κατακτάται καί ἡ Ἱστορία. Αυτό, θα λέγαμε, εἶναι μία δογματική θέση τοῦ ἱστορικού ὑλισμοῦ. Ἔρχεται ὅμως ἡ Ἑλληνική Επανάσταση του 21 να απορρίψει αὐτό τό ἐπιχείρημα, γιατί δέν ὑπῆρχαν καθόλου τα υλικά, δεδομένα για να νικήσουν οἱ Έλληνες μια Τουρκική Αυτοκρατορία! Ὑπῆρχε ένας ἄλλος παράγοντας, πού δέν προβλέπεται όπωσδήποτε από τον ιστορικό ὑλισμό, καί αὐτός εἶναι ἡ πίστη στον Θεό· κι ἐκείνη τήν ἐποχή, πραγματικά, κύριος τοῦ λαοῦ αὐτοῦ ἦταν ὁ Θεός! Καί ἕνας καταπέλτης ἐναντίον τοῦ ἱστορικοῦ ὑλισμοῦ εἶναι ὁ 143ος Ψαλμός.
Αλλά πριν πάω στον 143ο Ψαλμό, πηγαίνετε στον στίχο 16: «Οὐ σώζεται βασιλεὺς διὰ πολλὴν δύναμιν καὶ γίγας οὐ σωθήσεται ἐν πλήθει ἰσχύος αὐτοῦ». Δηλαδή: οὔτε ὁ βασιλιὰς δέν σώζεται επειδή ἔχει δύναμη –στρατιωτική– οὔτε ὁ γίγαντας θὰ σωθεῖ ἐπειδή ἔχει μεγάλη δύναμη σωματική! Όταν λέει βασιλιάς, ἐννοεῖ τόν ἀρχηγό ἑνός κράτους. Δέν ἔχει σημασία τί εἴδους ἀρχηγός μπορεῖ νά εἶναι αὐτός, τί μορφή καί τί σχῆμα πολιτικό μπορεῖ νά ἔχει.
Καί ἐδῶ γίνονται δύο υπαινιγμοί. Ο βασιλιάς μέ τή μεγάλη δύναμη εἶναι ὁ Φαραώ. Ὁ Φαραώ είχε πολύ δύναμη τότε, ὅταν ξεκίνησε τόν ἀγώνα ἐναντίον τῶν Ἑβραίων. Καταποντίσθηκε όμως. Κι όταν μιλάει για τόν γίγαντα –ἂν εἶναι Ψαλμός τοῦ Δαβίδ– τότε ὁ ὑπαινιγμός εἶναι γιά τόν Γολιάθ. Ὁ Γολιάθ, ὁ πολύς, ὁ σπουδαῖος Γολιάθ, δέν κατάφερε τίποτα μέ τήν ἀσύγκριτα μεγαλύτερη σωματική του δύναμη, σε σχέση μέ τον Δαβίδ!
Καί πιό κάτω, στον στίχο 17, θὰ πεῖ; «Ψευδὴς ἵππος εἰς σωτηρίαν, ἐν δὲ πλήθει δυνάμεως αὐτοῦ οὐ σωθήσεται»· δηλαδή ψεύτικη εἶναι ἡ ἐλπίδα στο ίππικό για τη σωτηρία, γιατί δεν σώζεται κάποιος με την πολλή του δύναμη.
Κατ᾿ ἀρχὰς ὁ ἵππος εἶναι τὸ ἱππικό, δηλαδή οἱ στρατιωτικές δυνάμεις. Στη γλώσσα μας αὐτό θά μπορούσαμε νὰ τὸ ποῦμε στρατιωτικό εξοπλισμό. Ξέρετε, κάποτε τὰ κάρρα τα τραβούσαν τά ἄλογα, καί τά ἁμάξια καί τό μαγγανοπήγαδο το γύριζαν τά ἄλογα. Ὅταν ἐφευρέθηκε ἡ ἀτμομηχανή, πού ἀντικατέστησε τά ἄλογα, πρός τιμήν τοῦ ἀλόγου, πού τόσες χιλιάδες χρόνια δούλεψε ἐκεῖ στό μαγγανοπήγαδο και στο καρότσι, ή ἰσχύς, ἡ δύναμη ὀνομάστηκε ἵππος. Ρωτάμε: «Πόσοι ἵπποι εἶναι αὐτό τό μοτέρ» ἡ «Αὐτή ἡ μηχανή πόσο τραβάει» καί τά λοιπά. Είναι μονάδες δυνάμεως σε ἵππους. Λοιπόν, τό ἄλογο ἀντικαταστάθηκε ἀπό τίς μηχανές. Ἔτσι, ὡραιότατα και πολύ μαλακά και απλά, σᾶς εἶπα, ὅταν λέει ἐδῶ ἵππος, ἐννοεῖ τόν μηχανικό ἐξοπλισμό, δηλαδή τα αεροπλάνα, τά τάνκς, τα κανόνια, τις βόμβες, τίς ὁβίδες, τούς πυραύλους, τούς δορυφόρους καί ὅλα τά όμοιά τους. Λοιπόν, «Ψευδὴς ἵππος εἰς σωτηρία»! Νομίζετε πώς θα σωθεῖτε μέ τόν ἐξοπλισμό; «ἐν δὲ πλήθει δυνάμεως αὐτοῦ οὐ σωθήσεται»! Δὲν θὰ σωθεῖτε· ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τό λέει.
Ἂν ἕνας λαός δέν ἔχει τήν προστασία τοῦ Θεοῦ, μή πιστέψετε ποτέ ὁ λαός αὐτός, μέ τό πλῆθος τῆς ισχύος του καί μέ τήν ἐξυπνάδα καί τή στρατηγική τῶν ἀρχόντων του, ὅτι θά καταφέρει σπουδαία πράγματα. Τίποτα δεν θα καταφέρει! Αυτή τη στιγμή, ἄς ποῦμε ὅτι ἔχουμε τέλειο εξοπλισμό. Σας ρωτάω; Ἔχουμε ὅμως κύριό μας τόν Θεό; Κάνουμε τήν ἀναφορά μας στόν Θεό; Λέμε «Κύριε, βοήθησέ μας!»;
Ὅσοι λόγοι ἐκφωνούνται προεκλογικά, μετεκλογικά, στη Βουλή, σε συνάξεις, σε δοξολογίες, σέ ἐπίσημες ώρες, ἀπό τούς ἀνθρώπους που κυβερνοῦν τόν τόπο μας, όποιοι καί νά εἶναι αὐτοί, κάνουν χρήση του όνόματος τοῦ Θεοῦ; Τα τελευταία χρόνια, αγαπητοί μου, λείπει σκανδαλωδῶς τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ! Κι ἂν τὸ θέλετε, λείπει σκανδαλωδῶς τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ –προσέξτε– ὅσον ἀφορᾶ τόν Χριστό! Γιατί μπορεί κάποιος νὰ πεῖ ὁ Θεός, καί νά ἐννοεῖ τόν Μ.Α.Τ.Σ. (Μέγας Αρχιτέκτων τοῦ Σύμπαντος, ὁ θεός τῶν Τεκτόνων.). Να είναι Μασόνος, καί νά ἐννοεῖ τόν Μ.Α.Τ.Σ.! Μπορεῖ νά λέει Θεός, καί νά ἐννοεῖ τή Δημιουργία, νά εἶναι εἰδωλολάτρης. Να λέει Θεός, καί νά ἐννοεῖ τόν Βούδδα. Τότε μόνο θά ἦταν σαφής ἀλλά καί ἡ πίστη του ἀδαμάντινη, ἂν ἔλεγε καθαρά τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀκούσατε ἐσεῖς κανένα πρόσωπο νά πεῖ ὁ Ἰησοῦς Χριστός; Οὔτε κἄν Θεός δέν λένε· ὄχι Ἰησοῦς Χριστός...
Ἄρα πρέπει να κλαίμε! Δέν ἔχουμε πια κύριό μας τόν Θεό. Κι ἅμα δέν ἔχουμε κύριό μας τόν Θεό, τότε εἴμαστε ἐκτεθειμένοι· δέν ἔχουμε προστασία! Μπορείτε να φανταστείτε πῶς πρέπει να αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος τη στιγμή πού θά ἀνακαλύψει ὅτι δέν ἔχει ἀσφάλεια καί προστασία; Εἶναι τρομερό!
Ἀλλά θά πάρω μία ἄλλη πλευρά, πού πάλι ή πατρίδα μας ἔχει ἀκολουθήσει, καί πού πολλοί λαοί τή θέλουν καί τήν ἐπιδιώκουν. Εἶναι ἡ εὐημερία· αλλά μια ευημερία χωρίς τόν Θεό. Αν σέ ἕνα σπίτι, σε μια οἰκογένεια, ἀναγνωρίζεται ὁ Θεός ὡς κύριος, δηλαδή ὡς ἀφεντικό, δηλαδή ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος ποὺ κατευθύνει το σπίτι αὐτό, πιστεύετε ότι το σπίτι αυτό όπωσδήποτε θὰ εἶναι πλούσιο; Ὄχι· γιατί τό νά ἔχω κύριό μου τόν Θεό δεν σημαίνει ὅτι πρέπει νά ἔχω καί καλή ὑγεία ἢ νὰ ἔχω γεμάτες τις τσέπες μου. Θὰ ἦταν ἀδιανόητο πράγμα αὐτό. Προσέξτε: ἀδιανόητο! Σήμερα ὅμως, δυστυχῶς, ἐκεῖνο πού θέλουμε καί μᾶς ἐνδιαφέρει δέν εἶναι τίποτα ἄλλο ἀπό τό νά ἔχουμε ἐξασφαλίσει στον λαό τήν ευημερία... Καί τότε ἡ ἐπιτυχία μας, ὡς ὑπόλογοι ἀπέναντι σ' αὐτόν, θά εἶναι βέβαιη.
Χωρίς περιστροφές, σᾶς τό λέγω καθαρά: δέν εἶναι ὀρθό κριτήριο αυτό. Καί δέν εἶναι ὀρθό κριτήριο γιατί μπορεῖ ἕνας λαός νά εἶναι φτωχός, ἀλλά νά ἔχει εξασφαλίσει ἄλλες προϋποθέσεις. Καί μιά θεμελιώδης προϋπόθεση, μέσα στη φτώχεια του, εἶναι νά ἔχει πάντοτε κύριό του τόν Θεό. Πάντοτε! Καί νά εἶναι φτωχός, δεν πειράζει, δέν ἔχει σημασία αὐτό. Ἄλλωστε δεν βρισκόμαστε πλέον στην Παλαιά Διαθήκη, αλλά στην Καινή, και γνωρίζουμε ὅτι τά ὑλικά ἀγαθά δέν μποροῦν νὰ εἶναι κριτήριο τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ.Ἔτσι, ὅταν σήμερα θέλουμε να έχουμε κριτήριο τά ὑλικά ἀγαθά, τήν εὐδαιμονία, καί στρεφόμαστε προς την Ευρώπη, πρός τόν Βόρειο Πόλο, προς τον Νότιο Πόλο, στρεφόμαστε προς τον Ειρηνικό Ωκεανό –καταλαβαίνετε τί θέλω να πω τώρα... πάμε στα βαθειά και στα ρηχά– γιά νά ἔχουμε εὐδαιμονία ύλιστική, κατοχύρωση υλιστική, ασφάλεια υλιστική, ἄνοδο τοῦ βιοτικοῦ ἐπιπέδου, τί λέτε; θὰ εἴμαστε τότε εὐτυχεῖς;
Γιά νά μή λέτε πώς τα λέω εγώ αυτά, ακούστε τώρα τον 143ο Ψαλμό:
«Ῥῦσαί με καὶ ἐξελοῦ με ἐκ χειρὸς υἱῶν ἀλλοτρίων, ὧν τὸ στόμα ἐλάλησε ματαιότητα καὶ ἡ δεξιά αὐτῶν δεξιὰ ἀδικίας». Δηλαδή: απάλλαξέ με, γλύτωσέ με από τα χέρια ξένων, πού το στόμα τους μιλάει ματαιόδοξα, εἰδωλολατρικά –στην Παλαιά Διαθήκη μάταιον εἶναι ἡ εἰδωλολατρία– καί το δεξί τους χέρι εἶναι χέρι ἀδικίας, ὅ,τι κάνουν εἶναι ἄδικο.
Οἱ μεγάλοι τῆς γῆς εἶναι ἄδικοι. Ἔχει αποδειχθεῖ αὐτό τρανά καί ἐπανειλημμένα. Οἱ μεγάλοι τῆς γῆς, γιά τούς μικρούς, εἶναι πάντοτε ἄδικοι. Μήν ξεχνάτε ότι ποτέ, μα ποτέ, κανένας μεγάλος δέν ἀγάπησε τήν Ἑλλάδα. Αὐτό νά τό ξέρετε πάντοτε. Καί γιά νά μήν νομισθεῖ πάλι ὅτι μιλάω ἐγώ, κάποτε ὁ Ἡσαΐας τό εἶπε αὐτό, καί τόνισε ιδιαίτερα νά μή συμμαχήσει ὁ Ἰσραήλ οὔτε μέ τούς Ασσυρίους οὔτε μέ τούς Αἰγυπτίους. «Θα μείνετε στις δικές σας δυνάμεις, γιατί ἐγώ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σας» (Ήσ. 31, 1-3. «Οὐαὶ οἱ καταβαίνοντες εἰς Αἴγυπτον ἐπὶ βοήθειαν, οἱ ἐφ' ἵπποις πεποιθότες καὶ ἐφ᾽ ἅρμασιν, ἔστι γὰρ πολλά, καὶ ἐφ' ἵπποις, πλῆθος σφόδρα, καὶ οὐκ ἦσαν πεποιθότες ἐπὶ τὸν ἅγιον τοῦ Ἰσραὴλ καὶ τὸν Κύριον οὐκ ἐζήτησαν... ὁ δὲ Κύριος ἀπάξει τὴν χεῖρα αὐτοῦ ἐπ' αὐτούς, καὶ κοπιάσουσιν οἱ βοηθοῦντες, καὶ ἅμα πάντες ἀπολοῦνται...»). Δέν ἄκουσαν οἱ Ἑβραῖοι, καί στράφηκαν σε συμμαχίες. Ὁ Θεός τούς ἐλέγχει, αλλά τελικά τούς ἀφήνει καί συμμαχοῦν μέ τούς Αἰγυπτίους. Καί ἔρχονται μετά οἱ Ασσύριοι καί τούς διαλύουν!... Εἶναι φοβερό!
Σᾶς ἔχω πεῖ κι ἄλλη μιά φορά τί ἔκανε κάποτε ο Δαβίδ; Μέτρησε τον στρατό, έκανε δηλαδή απογραφή.
Θὰ μοῦ πεῖτε. Εἶναι κακό πράγμα να κάνει κανείς ἀπογραφή;
Στην Παλαιά Διαθήκη ἔχουμε πολλές περιπτώσεις ἀπογραφῆς. Ὅταν μάλιστα έφυγαν οἱ Ἑβραῖοι ἀπό τὴν Αἴγυπτο και βρέθηκαν στὴν ἔρημο, ὁ Μωυσῆς ἔκανε απογραφή. Καί μᾶς λέει καί τούς ἀριθμούς, πού περιέχονται σ' ἕνα βιβλίο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, καί γι' αὐτὸ τὸ βιβλίο αὐτὸ πῆρε τὸ ὄνομα Αριθμοί. Ὁ Θεός τώρα ἐδῶ θυμώνει με τον Δαβίδ πού κάνει ἀπογραφή, γιατί ὁ Δαβίδ ἀναρωτήθηκε μέσα του ἄν μπορεῖ νά κατατροπώσει τοὺς ἐχθρούς του με τον στρατό πού ἔχει. Αὐτό ἦταν τὸ λάθος. Ἡ ἁμαρτία δέν ἦταν ὅτι ἔκανε ἀπογραφή, ἀλλὰ ὅτι στήριζε τις νίκες του στο πλῆθος τοῦ στρατοῦ. Το καταλάβατε; (Βλ. Β' Βασ. 24, 1-10)
Αλλά κι ἐμεῖς σήμερα αυτό κάνουμε. Νομίζουμε ὅτι ὅταν θα τρέξουμε να κάνουμε συμμαχίες με τους μεγάλους καί τά λοιπά, τότε οἱ ἐχθροί μας δέν θά μᾶς πειράξουν. Τι φοβερό εἶναι! Αλλά εἶναι ἀδύνατο νά γίνει κάτι διαφορετικό γι' αυτό τραβάμε τη μοίρα μας, τραβάμε την πορεία τῆς μοίρας μας.
Τώρα ἀκοῦστε μία ωραία περιγραφή αὐτῶν τῶν ξένων λαών που κάνει ὁ Ψαλμωδός, στους στίχους 12-15. «Ὧν οἱ υἱοὶ ὡς νεόφυτα ἱδρυμένα ἐν τῇ νεότητι αὐτῶν, αἱ θυγατέρες αὐτῶν κεκαλλωπισμέναι, περικεκοσμημέναι ὡς ὁμοίωμα ναοῦ, τα ταμιεῖα αὐτῶν πλήρη, ἐξερευγόμενα ἐκ τούτου εἰς τοῦτο, τὰ πρόβατα αὐτῶν πολύτοκα, πληθύνοντα ἐν ταῖς ἐξόδοις αὐτῶν, οἱ βόες αὐτῶν παχεῖς, οὐκ ἔστι κατάπτωμα φραγμού, οὐδὲ διέξοδος, οὐδὲ κραυγὴ ἐν ταῖς πλατείαις αὐτῶν, ἐμαχάρισαν τὸν λαόν, ὦ ταῦτα ἐστι· μακάριος ὁ λαός, οὐ Κύριος ὁ Θεός αὐτοῦ».
Δηλαδή: Μακάρισαν αὐτοὺς τῶν ὁποίων τα παλληκάρια, πάνω στη νιότη τους μοιάζουν με βλαστάρια ριζωμένα, οι κόρες τους είναι ωραίες, στολισμένες μέ διάφορα στολίδια, σαν ὁμοίωμα ναοῦ, οἱ ἀποθήκες τους είναι γεμάτες από ἀγαθά που ξεχειλίζουν, τα πρόβατά τους εἶναι πολύτοκα. –καί μέ τεχνητή γονιμοποίηση!– και πολλαπλασιάζονται ἔξω στις βοσκές τους, τα βόδια τους εἶναι παχιά, δέν ὑπάρχει κανένας τοῖχος τῶν οἰκοδομῶν τους γκρεμισμένος οὔτε ρωγμή –δηλαδή ἔχουν πόλεις ὡραιότατα οικοδομημένες· δέν υπάρχουν χαλάσματα καί ἐρείπια– οὔτε ἀκούγονται κλάματα και φωνές στις πλατείες τους. Μακάρισαν τόν λαό αὐτόν πού ἔχει ὅλα αὐτά· ὅμως εὐτυχισμένος ὁ λαός ἐκεῖνος πού κύριός του εἶναι ὁ Θεός!
Μακάρισαν λοιπόν τόν λαό πού είχε όλα τα υλικά ἀγαθά! Πραγματικά: «Τί ευτυχισμένος λαός πού εἶναι αὐτός! Ταμεῖα, ἀποθῆκες; γεμάτες! Πρόβατα; πολύτοκα! Παλληκάρια; λαμπρά! Κορίτσια; ὡραιότατα! Πόνος καί θλίψη; ἀναπτυγμένη ἡ Ἰατρική, αναπτυγμένη ἡ Τεχνική, αναπτυγμένη ἡ Ἐπιστήμη! Ὅλα ωραιότατα!...». Μακάρισαν τόν λαό αὐτό, ὅπως μακαρίζουμε σήμερα τήν Εὐρώπη, την Αμερική, ἄλλους λαούς πλούσιους καί λέμε: «Θα μποῦμε κι ἐμεῖς μέσα στον συνασπισμό τους!».
Πραγματικά εὐτυχισμένος ὅμως εἶναι ὁ λαός ἐκεῖνος πού κύριο ἔχει τόν Θεό του. Αὐτός εἶναι ὁ μακάριος λαός· ὄχι αὐτός πού ἔχει εὐδαιμονία καί πληθώρα ἀγαθῶν. Εὐτυχισμένος εἶναι αὐτός πού ἔχει κύριο καί κυβερνήτη του τόν Θεό. Καί πάλι ξαναρωτάω, ἀγαπητοί μου: ἔχουμε σήμερα στην Ελλάδα κύριο, ἀφεντικό, τόν Θεό μας; Δέν Τόν ἔχουμε!
Θα κλείσω μέ ἕνα ἀλλοίμονό μας!... Τίποτα ἄλλο δέν ἔχω νά προσθέσω. Κι ἄν δέν ἔχω τίποτα να προσθέσω στό ἀλλοίμονό μας, θα μου πείτε: «Τότε γιατί μᾶς τά εἴπατε αὐτά ἀπόψε;». Πρῶτα πρῶτα γιατί εἶναι κατατεθειμένα στην Αγία Γραφή καί ὕστερα για να δοθεῖ μιά μαρτυρία. Μποροῦμε νά μή δώσουμε αυτή τή μαρτυρία; Πρέπει να δοθεῖ ἡ μαρτυρία γιά νά ἐπικυρωθεῖ τό ἀλλοίμονο. Τίποτα ἄλλο δέν ἔχω νά σᾶς πῶ, τίποτα ἄλλο δέν μποροῦμε νά κάνουμε· ἡ πορεία μας, ὡς χώρα, εἶναι παρμένη. Αλλοίμονό μας! Τίποτα ἄλλο...
Δευτέρα, 14-11-1977
5η ομιλία στην κατηγορία : "Ἀνάλυσις Ψαλμῶν'.
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἀνάλυσις Ψαλμῶν.
(Ὁμιλίες εἰς τό βιβλίο τῶν Ψαλμῶν) " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/analysis-calmvn
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_76.html?m=1
Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἀνάλυσις Ψαλμῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1TYl6bvFofrohQvNazPRXiWU3vTikWUmi/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Ἀνάλυσις Ψαλμῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BC%88%CE%BD%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%83%CE%B9%CF%82%20%CE%A8%CE%B1%CE%BB%CE%BC%E1%BF%B6%CE%BD.%0A%28%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%B5%E1%BC%B0%CF%82%20%CF%84%CF%8C%20%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%20%CF%84%E1%BF%B6%CE%BD%20%CE%A8%CE%B1%CE%BB%CE%BC%E1%BF%B6%CE%BD%29.?m=1
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
