Στόν Ψαλμό αὐτό βλέπουμε νά ὑπάρχουν τρεῖς πτυχές: ὁ Θεός, ἡ ἐργασία καί ἡ οἰκογένεια.
Ἔπειτα ὁ ἱερέας ὑψώνει τό ἱερό Εὐαγγέλιο καί ἐκφωνεῖ τό «Εύλογημένη ή Βασιλεία», αποδεικτικό στοιχεῖο τοῦ ὅτι ὁ Γάμος παλιότερα, όπως είπαμε, ήτην ενσωματωμένος στην Θεία Λειτουργία.
Ἀκολουθεῖ ἡ Συναπτή, δηλαδή αιτήσεις πού ἀναπέμπονται ἀπό τόν ἱερέα πρός τόν Θεό, πού κι αὐτό εἶναι στοιχεῖο ἀπό τήν Θεία Λειτουργία.
Μετά ὁ ἱερέας ἐκφωνεί τρεῖς εὐχές. Το μοτίβο καί τῶν τριῶν εἶναι ἀπό τή Γένεση καί σχετίζεται μέ τήν δημιουργία. Ἡ γυναίκα ἔχει άμεση συγγένεια μέ τόν ἄνδρα· εἶναι βγαλμένη ἀπό αὐτόν.
Ἡ πρώτη εὐχή λέει: «Ὁ Θεὸς ὁ ἄχραντος, καὶ πάσης κτίσεως δημιουργός, ὁ τὴν πλευρὰν τοῦ προπάτορος Ἀδὰμ διὰ τὴν σὴν φιλανθρωπίαν εἰς γυναῖκα μεταμορφώσας, καὶ εὐλογήσας αὐτούς, καὶ εἰπών Αυξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε, καὶ κατακυριεύσατε τῆς γῆς, καὶ ἀμφοτέρους αὐτοὺς ἓν μέλος ἀναδείξας διὰ τῆς συζυγίας· ἕνεκεν γὰρ τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα, καὶ προσκολληθήσεται τῇ ἰδίᾳ γυναικί, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν· καὶ οὓς ὁ Θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω...» (Μικρὸν Εὐχολόγιον, Ἀκολουθία τοῦ Γάμου, Εκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1984, σ. 99.) καί λοιπά.
Ἡ δεύτερη ευχή αναφέρει τά ἑξῆς: «Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ τοῦ μυστικοῦ καὶ ἀχράντου γάμου ἱερουργὸς καὶ τοῦ σωματικοῦ νομοθέτης, ὁ τῆς ἀφθαρσίας φύλαξ, καὶ τῶν βιοτικών ἀγαθὸς οἱκονόμος· αὐτὸς καὶ νῦν, Δέσποτα, ὁ ἐν ἀρχῇ πλάσας τὸν ἄνθρωπον, καὶ θέμενος αὐτὸν ὡς βασιλέα τῆς κτίσεως, καὶ εἰπών· Οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον ἐπὶ τῆς γῆς· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν· καὶ λαβὼν μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ, ἔπλασας γυναίκα, ἣν ἰδὼν Ἀδὰμ εἶπε· Τοῦτο νῦν ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστῶν μου καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μου· αὕτη κληθήσεται γυνή, ὅτι ἐκ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς ἐλήφθη αύτη...» (Μικρὸν Εὐχολόγιον, Ἀκολουθία τοῦ Γάμου, Εκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι 1984, σ. 101.) και λοιπά.
Καί ἡ τρίτη ευχή: «Ὁ Θεὸς ὁ ἅγιος, ὁ πλάσας ἐκ χοὸς τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἐκ τῆς πλευρᾶς αὐτοῦ ἄνοικοδομήσας γυναῖκα, καὶ συζεύξας αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν, διὰ τὸ οὕτως ἀρέσαι τῇ σῇ μεγαλειότητι, μὴ μόνον εἶναι τὸν ἄνθρωπον ἐπὶ τῆς γῆς· αὐτὸς καὶ νῦν, Δέσποτα, ἐξαπόστειλον τὴν χεῖρά σου ἐξ ἁγίου κατοικητηρίου σου, καὶ ἄρμοσον τὸν δοῦλον σου (τόνδε) καὶ τὴν δούλην σου (τήνδε), ὅτι παρὰ σοῦ ἀρμόζεται ἀνδρὶ γυνή. Σύζευξον αὐτοὺς ἐν ὁμοφροσύνῃ· στεφάνωσον αὐτοὺς εἰς σάρκα μίαν χάρισαι αὐτοῖς καρπὸν κοιλίας, εὐτεκνίας ἀπόλαυσιν. Ὅτι σὸν τὸ κράτος, καὶ σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα, τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Τοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων» (Ἀκολουθία τοῦ Γάμου, ὅ.π., σ. 103.).
Στην Γένεση διαβάζουμε τὸ ἑξῆς: «Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεός· οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν». Δεν είναι καλό νὰ εἶναι μόνος ὁ ἄνθρωπος· ἄς κάνουμε για χάρη του ἕνα πλάσμα ὅμοιο με αυτόν ως βοηθό του· γι' αυτό πλάσθηκε ἡ γυναίκα. Καί παρακάτω: «καὶ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε· καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾿ αὐτῆς, καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ» (Γέν. 2, 21-22.).
Ὅμως γιατί ὁ Θεός πῆρε ἀπό τήν πλευρά τοῦ ἀνδρός καί ἔπλασε την γυναίκα;
Αὐτό εἶναι συμβολικό, αγαπητοί μου, καί θέλει να δείξει την ισοτιμία ανδρός και γυναικός. Ἄν ὁ Θεός ἐπαιρνε από μπροστά, αυτό πιθανόν να σήμαινε ὅτι ἡ γυναίκα θα στεκόταν εμπόδιο στον ἄνδρα. Ούτε από πίσω πήρε, διότι θα σήμαινε ὅτι ἡ γυναίκα θά ἦταν κάτι τό εὐτελές. Οὔτε ἀπό τό κεφάλι, διότι δέν ἔπρεπε νά ἄρχει τοῦ ἀνδρός, νά ἐξουσιάζει τόν ἄνδρα. Οὔτε ἐπίσης από τα πόδια, γιά νά μή στέκεται ὑποπόδιο τοῦ ἀνδρός, δηλαδή κάτι τό υποδεέστερο.
Ἐδῶ βλέπουμε ὅτι τά δύο φύλα υπάρχουν γιά τήν διαιώνιση τοῦ ἀνθρώπινου εἴδους, τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Οἱ γονεῖς ἔτσι γίνονται συνεργάτες στο σχέδιο τοῦ Θεοῦ.
Ὅταν ὁ Θεός εἶπε «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε» καί εὐλόγησε τους πρωτοπλάστους, αὐτή ἡ εὐλογία ἔγινε μέσα στον Παράδεισο· ἀλλά ἐν ὄψει τῆς πτώσεως, προέβλεπε ὅτι δέν θά ἔμεναν μέσα σ' αὐτόν. Ακόμη αὐτό τό «αὐξάνεσθε καὶ πληθύνεσθε» δέν θά εἶχε ἕννοια ἐάν δέν ὑπῆρχε ὁ θάνατος. Καί ὑπάρχει ὁ θάνατος διότι εἰσάγεται ἡ ἁμαρτία. Αλλά για να δημιουργηθεῖ καί νά διατηρηθεῖ τό ἀνθρώπινο γένος, ὑπῆρξε ἡ ἀνάγκη νά γίνει ἡ Εὔα. Συνεπῶς, ἐάν ὁ Ἀδάμ δέν ἔπεφτε, δεν θα είχε νόημα ή ύπαρξη της Εὔας. Η Εὔα έγίνε ἐπειδή θὰ ἔπεφτε ὁ Ἀδάμ, καί μετά θα έπρεπε να γίνουν οἱ ἄνθρωποι.
Ὥστε λοιπόν, ἀγαπητοί μου, προσέξτε, το όλο θέμα λαβαίνει χώρα a priori, ἐκ τῶν προτέρων, πρίν δηλαδή συμβεῖ ἡ πτώση. Ο Θεός προγνώριζε ὅτι θά συνέβαινε ἡ πτώση, θά εἰσαγόταν ὁ θάνατος και θα κινδύνευε να καταστραφεῖ τό ἔργο τῆς δημιουργίας του. Γι' αὐτό ὁ Θεός, προγνωρίζοντας, δημιουργεί αυτό που λέγεται φύλο, δηλαδή ἄνδρας-γυναίκα. Ὥστε το θέμα φύλο ἀποτελεῖ ἕνα πρόσκαιρο σχήμα. Ὁ Θεός ήξερε ὅτι καί ἡ κτίση θά ἀκολουθοῦσε τήν φθορά των ἀνθρώπων, καί συνεπῶς καί αὐτή θα πέθαινε. Ἔτσι ὁ Θεός, πρίν ἀκόμη φτιάξει τον κόσμο, είχε το σχέδιο να τόν κάνει ὅπως τόν ἔκανε. Πώς δηλαδή; Σε όλα τα δημιουργήματά Του τά ἔμβια, καί στά φυτά και στα ζώα, δημιούργησε το σχῆμα ἄρρεν- θήλυ, αρσενικό-θηλυκό. Αὐτά ἔγιναν ἐπειδή θά ἔμπαινε ὁ θάνατος, για να μην ματαιωθεῖ ἡ δημιουργία. Ἐάν ὁ Ἀδάμ δέν ἔπεφτε, ὁ κόσμος θά εἶχε γίνει πολύ διαφορετικός. Δεν μπορούμε ὅμως νά συλλάβουμε, ἀγαπητοί μου, πῶς θά ἦταν ἡ ὑλική δημιουργία, ἐάν δέν ἔπεφτε ὁ Ἀδάμ. Εἶναι ἀδύνατο νά τό συλλάβουμε αυτό· δέν ξέρουμε, δεν μποροῦμε. Ἐπειδή ὅμως δέν γνωρίζουμε καλά τον λόγο τοῦ Θεοῦ καί ἐπειδή δέν βαθαίνουμε σ' αυτόν, γι' αὐτό οἱ γενεές τῶν γενεῶν, τῶν Χριστιανῶν οἱ γενεές, δυστυχῶς κάναμε σκοπό τῆς ζωῆς μας τόν γάμο!... ὁ ὁποῖος ἁπλῶς δέν εἶναι παρά ἕνα πρόσκαιρο σχῆμα.
Εἶναι τόσο ατράνταχτη ή βεβαιότητα τῶν ὅσων σᾶς εἶπα, ὥστε δέν χωράει καμία αμφιβολία! Ὁ Χριστός εἶπε ὅτι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ οὔτε παντρεύονται οὔτε νυμφεύονται. (Βλ. Ματθ. 22, 30. Μᾶρκ. 12, 25.) Καί θά εἴμαστε μέ τά σώματά μας πάλι. Θά διατηροῦμε βέβαια τό φύλο, ὡς μαρτυρία τῆς προηγούμενης ζωῆς μας, αλλά θά εἴμαστε ἐν παρθενίᾳ, ἀφοῦ δέν θά παντρευόμαστε ἐκεῖ, οὔτε καί θά γεννᾶμε· θά εἴμαστε ὅπως ἤμασταν παλιά στόν Παράδεισο. Ὤ, τῆς μέγιστης εὐσπλαχνίας τοῦ Θεοῦ... ὁ Θεός ἤθελε νά εἶναι ἐν παρθενίᾳ οἱ ἄνθρωποι! Επειδή ἁμάρτησαν εἰσάγει τόν γάμο. Αλλά το αρχικό σχέδιό Του τελικά δέν ἀλλάζει· θά ἐπαναφέρει τούς ἀνθρώπους καί πάλι στην παρθενία. Εἶναι καταπληκτικό! (Αρχιμ. Αθανάσιος Μυτιληναῖος, Ερμηνεία στην Γένεση, Ὁμιλία 1η, Λάρισα 16-10-1978.)🔸https://youtu.be/xS4AgLt1ZII?si=PLkMJkdegjGNGlZg
Ἐπανέρχομαι λοιπόν στις τρεῖς εὐχές πού διαβάσαμε· ἐκεῖ διαγράφονται οἱ σκοποί του γάμου. Δυστυχῶς ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού δέν ξέρουν γιατί παντρεύονται. Ἀλλά ἀπό τήν γνώση τοῦ σκοποῦ μας θα καθορίσουμε καί τήν πορεία μας.
Οἱ σκοποί τοῦ γάμου, ἀγαπητοί μου, εἶναι πολλοί· οἱ τρεῖς βασικότεροι ὅμως εἶναι οἱ ἑξῆς:
Ὁ πρῶτος σκοπός εἶναι ἡ ἀλληλοβοήθεια τῶν συζύγων καί ἡ μεταξύ τους ἀγάπη, πού θά τούς φέρει στη θέωση. Ὅταν ὁ Θεός δημιούργησε τήν γυναίκα, εἶπε νά τήν κάνει βοηθό γιά τόν σκοπό αυτό.
«Καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μία.» Αὐτό τό «εἰς σάρκα μία» ἔχει δύο διαστάσεις. Ἡ μία διάσταση εἶναι ἡ φυσική, γιατί πραγματικά ἡ γυναίκα βγῆκε ἀπό τόν ἄνδρα. Ἡ δεύτερη διάσταση εἶναι μυστηριακή, διότι ἀποτελεῖ τύπο, ἀποτελεῖ εἰκόνα Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας, γιατί ἡ Ἐκκλησία βγῆκε ἀπό τήν σάρκα του Χριστοῦ. Αὐτή ἡ ἀγάπη λοιπόν πρέπει νά ἐπικρατεῖ μεταξύ τῶν δύο συζύγων, ἔστω κι ἂν ἡ γυναίκα ἤ ὁ ἄνδρας ἔχουν ἐλαττώματα. Και βέβαια μή φανταστεί κανείς ὅτι ὑπάρχει ὁ ἰδανικός γάμος!
Μέ τήν εὐκαιρία, θά ἤθελα νά ἀποτανθῶ στις νέες κοπέλες καί στούς νέους ἄνδρες, στα νέα παιδιά, και να τούς πῶ ὅτι ὅταν θά σκέπτονται τον γάμο, μή τυχόν καί πιστέψουν ἤ νομίσουν ὅτι τά πράγματα εἶναι ἰδανικα στον τομέα αυτό. Γιατί, ξέρετε, ὀνειροπολοῦν, ὡραιοποιοῦν καί ἀγλαΐζουν τρόπον τινά τό μελλοντικό πρόσωπο πού θά συναντήσουν· ἀλλά ὅταν βρεθοῦν μπροστά στην πεζότητα, τότε πέφτουν από τά σύννεφα. Ὄχι, ὄχι! Ἔλεγε κάποιος ὅτι ὁ γάμος δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά συνεταιρισμός ελαττωμάτων! Τό ἀκούσατε; Θα βάλουμε τα δικά μου ἐλαττώματα καί τά δικά σου ἐλαττώματα, καί θά συνεταιρισθοῦμε, καί ἐμεῖς καί τά ἐλαττώματά μας. Δέν μπορεῖς νά βρεῖς ἰδανικό ἄνθρωπο. Εἴτε λοιπόν ὁ ἄνδρας ἔχει ἐλαττώματα εἴτε ἡ γυναίκα, παρά ταῦτα πρέπει ὁ ἕνας νά ἀγαπάει τόν ἄλλο. Ὁ ἕνας πρέπει νά πάρει τόν ἄλλο ὡς δεδομένη πραγματικότητα.
ΒἌν μέσα στόν γάμο ἡ γυναίκα ζητᾶ ἕναν ἄνδρα νά εἶναι χωρίς ἐλαττώματα καί ὅλο ζητᾶ –καί ἀντιστοίχως ὁ ἄνδρας γιά τή γυναίκα– θά περάσει ἡ ζωή τους μέσα σε μία γκρίνια, μέσα σε μία δυστυχία. Αντιθέτως, ἄν πεῖ ἡ γυναίκα «Ὁ ἄνδρας μου εἶναι ὅπως εἶναι· εἶναι ἕνα δεδομένο» καί ὁ ἄνδρας πεῖ «Ἡ γυναίκα μου εἶναι ὅπως εἶναι· εἶναι ἕνα δεδομένο», τότε ἔχουν πάρα πολλές πιθανότητες να ζήσουν πάρα πολύ ευτυχισμένοι. Αποδέχεται κανείς τόν ἄλλο ὅπως εἶναι. Ὅμως αὐτή ἡ ἀποδοχή, ἀγαπητοί μου, δέν σημαίνει ὅτι καί οἱ δύο θά μείνουν σ' ἐκεῖνο πού εἶναι, ἀλλά ἔχοντας συναίσθηση θά ἀγωνισθοῦν. Κι ἂν μάλιστα ἔχουν φθάσει στο σημεῖο να σκέπτονται ἔτσι, νά ἀποδέχονται τήν πραγματικότητα ὅπως εἶναι, ἔχουνε καί κάτι ἄλλο μέσα τους: ἔχουνε καλά κριτήρια. Καί ἀφοῦ ἔχουν καλά κριτήρια, ξεκινώντας μέσα στον γάμο ἀπό ἕνα ἐπίπεδο δυνατοτήτων, προχωροῦν σ' ἕνα ἀνώτερο καί συνεχῶς ἀνώτερο ἐπίπεδο δυνατοτήτων καί ἀποτελεσμάτων. Δηλαδή πιασμένοι χέρι-χέρι, οἱ δύο, θά ὁδηγηθοῦν στό νά τελειοποιοῦνται. Αὐτό ἐξ ἄλλου συνιστᾶ καί τήν οὐσία τοῦ γάμου. Κυρίως γι' αὐτόν τόν σκοπό ἔκανε ὁ Θεός τήν Εὔα καί τόν Ἀδάμ· γι' αυτόν ἀκριβῶς τόν σκοπό. Οὔτε γιά τήν τεκνογονία. Κι ἂν τό ζευγάρι δέν κάνει παιδιά, εἶναι ἀποτυχημένο; Ἀσφαλῶς ὄχι. Οὔτε γιά τήν κατασίγαση τοῦ σαρκικοῦ πάθους. Ὁ Θεός ἔκανε τήν Εὔα καί τόν Αδάμ γιά τήν βοήθεια τοῦ ἑνός πρός τόν ἄλλο, ὥστε νά φθάσουν στον σκοπό γιά τόν ὁποῖο δημιουργήθηκαν, δηλαδή τήν κοινωνία μέ τόν Θεό.
Ὁ Χριστός πρίν ἐνανθρωπήσει, ὡς Θεός Λόγος, εἶναι ὁ περιπατῶν στον Παράδεισο τῆς Ἐδέμ, ὁ ὁμιλῶν στόν Παράδεισο μέ τόν Ἀδάμ· ἀλλά ὁ ἴδιος εἶναι καί ὁ νυμφαγωγός. Ἐκεῖνος ὁδήγησε τήν Εὔα στόν Αδάμ· Ἐκεῖνος ἔβαλε σέ ἔκσταση τόν Ἀδάμ καί ἔκανε τήν Εὔα· εἶναι ὁ Δημιουργός τῶν πάντων. Καί ὅταν ἔφτιαξε τήν Εὔα, τήν ὁδήγησε στον Αδάμ. Εἶναι λοιπόν ὁ νυμφαγωγός. Τώρα αὐτοί οἱ δύο, ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα, θα πρέπει να συναντήσουν Ἐκεῖνον πού τούς δημιούργησε, τόν Θεό Λόγο, καί νά ἀποτελέσουν μία κοινωνία μαζί Του. Αὐτός εἶναι ὁ κύριος σκοπός του γάμου. Ακούστε: αὐτός εἶναι! Ἐάν ὁ Ἀδάμ δέν ἔπεφτε, θα ὑπῆρχε ἀδιάκοπη αὐτή ἡ κοινωνία· ἀλλά ἐπειδή θὰ ἔπεφτε, πρόβλεψε ὁ Θεός καί ἔκανε το σχήμα αρσενικό-θηλυκό, ὅπως σᾶς ἔλεγα πρίν. Βέβαια, ἄν δέν ἔπεφτε ὁ Ἀδάμ, ἀγαπητοί μου, τότε κάποια άλλη κατασκευή θά ὑπῆρχε· πάλι ἄνθρωπος, ἀλλά κάπως διαφορετικά θά ἦταν τά πράγματα. Ὥστε νά ὁδηγηθεί τελικά ὁ ἄνθρωπος, αὐτό τό πλάσμα που κατασκεύασε ὁ Θεός Λόγος, στην κοινωνία Του! Αὐτή ἡ κοινωνία εἶναι ὁ ὕψιστος σκοπός του γάμου. Μην το ξεχνᾶτε αὐτό ποτέ, διότι ἀποτελεῖ ταυτοχρόνως καί τό κριτήριο κάθε πράξεώς μας καί κάθε ἐνέργειάς μας, εἴτε μέσα στον γάμο εἴτε καί ἐκτός του γάμου, δηλαδή σέ ἄλλους τομεῖς τῆς ζωῆς μας. (Αρχιμ. Αθανάσιος Μυτιληναῖος, Ερμηνεία στην Α΄ Θεσσαλονικεῖς, Ὁμιλία 10η, Λάρισα 6-9-1983.)🔸https://youtu.be/UiAWtlMUJkQ?si=MPXgtjZzImV0JLya
Δεύτερος σκοπός του γάμου, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἡ σωφροσύνη. Θά ἦταν ἡ τεκνογονία, αλλά αυτή μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων ἔγινε τρίτος σκοπός. Μέσα στόν γάμο ελλοχεύουν καταστάσεις ὕποπτες· γι' αὐτό ὁ δεύτερος σκοπός υπάρχει για να διασφαλίζει τόν πρῶτο. Ἔρχεται ὁ γάμος γιά νά κατασιγάσει κάπως τίς ὁρμές τοῦ ἀνθρώπου, να σβήσει τήν πύρωση τῆς ὁρμῆς. Ἡ ὁρμή δέν σταματᾶ εὔκολα, καί πολλές φορές γίνονται παρεκτροπές· γι' αὐτό ὁ καθένας νά ἔχει τήν ἤ τόν σύζυγό του.
Μετά τήν πτώση τῶν πρωτοπλάστων ὅλες οἱ ἐνέργειες τοῦ ἀνθρώπου διαστράφηκαν. Ἡ πιό μεγάλη όμως διαστροφή σημειώθηκε στο γενετήσιο ἔνστικτο. Γι' αὐτό καί ὁ Θεός έντυσε τούς πρωτοπλάστους, για νά μήν εἶναι εὔκολη η πρόσβαση στην γενετική περιοχή καί ἐπέλθει μία καταστροφή. Απαγόρευσε μάλιστα τήν γύμνωση εἰδικά τῆς γενετικῆς περιοχῆς καί γενικότερα τοῦ ἀνθρώπινου σώματος γι' αυτόν ἀκριβῶς τόν λόγο. Ταυτόχρονα τούς στόλισε καί μέ ἕνα ἄλλο στοιχεῖο, πού λέγεται αἰδώς, ντροπή· καί ἡ ντροπή μέσα στόν ἄνθρωπο εἶναι ἔμφυτη, ἀκριβῶς γιά νά προστατεύεται αὐτή ἡ γενετήσια ορμή.
Μήν ξεχνᾶμε δέ ὅτι ἡ γενετική περιοχή εἶναι τά ἅγια τῶν ἁγίων τῆς κτιστῆς ὁρατῆς δημιουργίας! Τό καλύτερο, το βαθύτερο, το σπουδαιότερο, τό σοφότερο, τό εὐγενέστερο στοιχεῖο μέσα στην δημιουργία εἶναι αὐτό πού λέμε σπέρμα, σπόρος, εἴτε φυτοῦ εἴτε ζώου, γονιμοποιημένος σπόρος! Ἐκπληκτικό πρᾶγμα! Δέν ξέρω ἄν θα μπορέσει ποτέ ὁ ἄνθρωπος να κατεβεί στον πυθμένα του μυστηρίου τοῦ σπόρου καί τῆς ζωῆς. Αὐτό λοιπόν, ἀλήθεια, εἶναι ἢ δέν εἶναι τά ἅγια τῶν ἁγίων τῆς κτιστῆς ὁρατῆς δημιουργίας; Γι' αυτό χρειάζεται ἰδιαίτερη ευλάβεια και προσοχή προκειμένου να ἀσχοληθοῦμε μέ τήν γενετήσια λειτουργία. (Αρχιμ. Αθανάσιος Μυτιληναῖος, Εὐλογημένη καί ἀνευλόγητη φύση (αναφορά στο γενετήσιο ἔνστικτο), Λάρισα 9-8-1991.) 🔸Ὁμ. εἰς προσκυνητὰς. 61/104🔸https://youtu.be/hbYKPokuynY?si=-hPxQhojLNIVpYka
Αλλά ἡ σωφροσύνη, ὁ δεύτερος σκοπός τοῦ γάμου, σχετίζεται ἄμεσα καί μέ τήν ἀγωγή τῶν ἐγγάμων. Ἐδῶ θά εἴχαμε να σημειώσουμε τά ἑξῆς. Ὁπωσδήποτε ὁ ἄνθρωπος ἐκεῖνος πού ἔρχεται εἰς γάμου κοινωνίαν πρέπει προηγουμένως, δηλαδή ἀπό τά πρῶτα του χρόνια, νά ἔχει ἀσκήσει τήν ἀρετή τῆς σωφροσύνης, διότι ἐάν ἔμαθε στην πορνεία, τότε ὁ γάμος, παρ' ὅτι θεωρεῖται λιμάνι της σωφροσύνης, συνήθως δέν τόν σωφρονεῖ· ὄχι πάντοτε βεβαίως, αλλά συνήθως. Απλῶς ἡ λαγνεία αλλάζει μορφή, καί ἔτσι πολλές φορές μέσα στον γάμο ἐπίζει το τρίτο πρόσωπο.
Βασική προϋπόθεση γιά ἕναν καθαρό ἔγγαμο βίο εἶναι ἡ ἁγνότητα πρίν από τον γάμο, τόσο για την γυναίκα, πού αὐτό θεωρείται από πολλούς αυτονόητο, ὅσο καί γιά τόν ἄνδρα, πού αὐτό δέν θεωρεῖται αὐτονόητο από τούς πολλούς. Ομοίως βασική προϋπόθεση γιά ἕναν ὡραῖο ἔγγαμο βίο εἶναι καί ἡ ἀγάπη πού πρέπει νά ὑπάρχει μεταξύ των συζύγων. Αυτά λοιπόν τά δύο ἀποτελοῦν τίς βασικές προϋποθέσεις: ἡ ἁγνότητα πρό τοῦ γάμου καί τῶν δύο συζύγων καί ἡ ἀγάπη. Επαναλαμβάνω: ἡ ἁγνότητα πρό τοῦ γάμου καί τῶν δύο συζύγων, ἀλλά καί ἡ ἀγάπη!
Ὅπως ἀντιλαμβάνεσθε, μέ ὅλα αὐτά πού εἴπαμε, ἡ μοιχεία ἀποτελεῖ ἕνα βαρύτατο ἁμάρτημα· διότι στο ἀνδρόγυνο ὁ κάθε ἕνας δέν ἐξουσιάζει τόν ἑαυτό του ἀλλά τόν ἄλλο, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, (Βλ. Α΄ Κορ. 7, 4.) και δέν ἐπιτρέπεται νά μπεῖ ὁ τρίτος ἄνθρωπος. Πάνω σ' αὐτό γράφει πάλι ὁ Ἀπόστολος: «Τίμιος ὁ γάμος ἐν πᾶσι καὶ ἡ κοίτη ἀμίαντος· πόρνους δὲ καὶ μοιχοὺς κρινεῖ ὁ Θεός» (Εβρ. 13, 4.). Ὁ γάμος εἶναι καθ᾽ ὅλα τίμιος· θά πρέπει ὅμως καί τό συζυγικό κρεβάτι να μείνει ἀμίαντο, καθαρό, γιατί τούς πόρνους καί τούς μοιχούς θά τούς καταδικάσει ὁ Θεός.
Πάνω σ' αὐτό τό σημεῖο ὁ ἱερός Χρυσόστομος δίνει μία πολύ ωραία εἰκόνα, τήν ὁποία ἐπιτρέψτε μου νὰ σᾶς διαβάσω καί γρήγορα νά σᾶς τήν ἀποδώσω· ἀξίζει. Θά δεῖτε πόσο ψυχολογικότατα, λεπτότατα, ἀκριβέστατα καί ἐκφραστικότατα περιγράφει ὁ ἱερός πατέρας τήν κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου –πάντα παίρνει τόν ἄνδρα, σᾶς εἶπα– πού μπῆκε στή ζωή του μιά ἄλλη γυναίκα. Λέει λοιπόν:
«Μὴ τοίνυν ἀμελῶμεν τῆς ἑαυτῶν σωτηρίας, μηδὲ τῷ διαβόλῳ προτείνωμεν ἡμῶν τὴν ψυχὴν διὰ τῆς ἁμαρτίας ταύτης. Καὶ γὰρ ἐντεῦθεν αἱ μυρίαι τῶν οἴκων ἀνατροπαί, οἱ μυρίοι πόλεμοι». Νά μήν ἀμελοῦμε τήν σωτηρία μας· ἄς προσέχουμε γιατί ἄν δέν προσέχουμε, ἀπό ἐδῶ ξεκινοῦν τά ἀναποδογυρίσματα τῶν σπιτιῶν καί οἱ τόσοι πόλεμοι που γίνονται, μέσα στο σπίτι ἐννοεῖται, τσακώματα καί τά λοιπά. Από ποῦ ὅλα αὐτά; Από τήν παρουσία του τρίτου προσώπου. «Εντεῦθεν τὰ τῆς ἀγάπης ὑποῤῥεῖ, καὶ τὰ τῆς εὐνοίας ὑποσύρεται», ἀπό 'δῶ, ἀπό τήν παρουσία τοῦ τρίτου προσώπου, αὐτῆς τῆς ἄλλης γυναίκας, γλυστράει, φεύγει ἡ ἀγάπη, ὅπως ἀκριβῶς φεύγει τό νερό ἀπό ἕνα πιθάρι πού τρύπησε, ὑπορρέει ἡ ἀγάπη, καί ἡ συμπάθεια φεύγει, ἀποσύρεται. «Αμήχανον ἄνθρωπου ἀσελγῆ καὶ ἀκόλαστον φιλεῖν τὴν γυναῖκα τὴν ἑαυτοῦ, κἂν ἁπάντων εὐμορφοτέρα ᾖ». Εἶναι ἀδιανόητο ὁ ἀσελγής ἄνθρωπος, ὁ φιλήδονος καί ἀκόλαστος, αὐτός πού κοιτάζει ξένες γυναῖκες, νά ἀγαπάει τήν γυναίκα του, ἔστω καί ἄν αὐτή εἶναι ἡ πιό όμορφη γυναίκα. Εἶναι ἐκείνη ἡ ἀπορία πού πολλές φορές ἔχουμε: Μά ἔχει τόσο ωραία γυναίκα αὐτός ὁ ἄνθρωπος, καί τρέχει από 'δῶ κι ἀπό ἐκεῖ;... Απλούστατα δέν τήν βλέπει ὡραία.
«Οὐ γάρ ἐστιν, οὐκ ἔστιν οὐδὲν αἰσχρότερον ἀνθρώπου μετὰ γάμου πορνεύοντος». Δέν ὑπάρχει χειρότερο πράγμα, λέει, πιό αἰσχρό πράγμα, ἀπό τόν ἄνθρωπο πού πορνεύει μετά τον γάμο του. Πράγματι, άγαπητοί μου, δέν ὑπάρχει, κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο, τίποτε αἰσχρότερο στόν ἄνθρωπο, ὅταν πορνεύει μετά τόν γάμο του. «Καὶ οὐ τοῦτο μόνον ἐστὶ τὸ δεινόν, ἀλλ' ὅτι καὶ τὴν οἰκίαν αὐτὴν δεσμωτηρίου παντὸς ἀηδεστέραν ὄψεται, πρὸς τὴν ἐρωμένην βλέπων, καὶ τὴν πόρνην διηνεκῶς φανταζόμενος». Καί δέν εἶναι μόνο αὐτό τό φοβερό, λέει, ἀλλά ὅτι καί τό σπίτι του το βλέπει ἀηδέστερο κι από κάθε φυλακή, γιατί προσβλέπει στήν ἐρωμένη του και φαντάζεται συνεχῶς τήν πόρνη φιλενάδα του.
«Αηδῆ τὰ σιτία, ἀηδῆ τὰ ποτά». Αηδιάζει το φαΐ πού τοῦ μαγειρεύει ἡ γυναίκα του, ἀηδιάζει καί τό ποτό πού τοῦ βάζει νά πιεῖ. «Δηλητηρίων ἡ τράπεζα δοκεῖ γέμειν φαρμάκων». Νομίζει ὅτι τό τραπέζι εἶναι γεμάτο ἀπό δηλητηριώδη και πικρά πράγματα, «καὶ ὥσπερ ὄλεθρον, μυρίων γέμουσαν κακῶν, οὕτω φεύγουσι τὴν οἰκίαν», καί βλέπει το σπίτι του σαν να εἶναι γεμᾶτο ἀπό καταστροφή και μύρια κακά, και παίρνει δρόμο και ξεπορτίζει και φεύγει, γιατί το σπίτι του δέν τόν κρατᾶ, δέν τόν σηκώνει.
«Οὐχ ὕπνος αὐτοῖς ἐστιν, οὐ νὺξ προσηνής». Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί δέν μποροῦν νά κοιμηθοῦν, οὔτε ἡ νύχτα τούς κατευνάζει. «Πολλοὶ γοῦν τῶν πόρναις προσεχόντων καὶ ἐνταῦθα κακοὶ κακῶς ἀπώλοντο, περιεργείας ὑπομείναντες ὑπὸ τῶν πορνευομένων γυναικῶν». Πολλοί ἀπ' αὐτούς, λέει, πού πήγαιναν σέ πόρνες, χάθηκαν μέ κακό τρόπο από τά μάγια πού τούς ἔκαναν οἱ φιλενάδες τους. Ἐδῶ «περιέργεια» θα πεῖ μαγεία· «περίεργος πρᾶξις» λέγεται ἡ μαγεία. Θυμηθεῖτε ἀπό τίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων τήν φράση «τῶν τὰ περίεργα πραξάντων» (Πράξ. 19, 19). «Εἰ μὴ φοβῇ τὴν γέενναν, ἄνθρωπε, τὰς γοητείας αὐτῶν φοβήθητι». Ἄνθρωπε, δέν φοβᾶσαι τήν Κόλαση; Ἐάν δέν φοβᾶσαι τήν Κόλαση, πού ἀκόμα δέν τήν βλέπεις, τουλάχιστον φοβήσου τα μάγια πού μπορεῖ νά σοῦ κάνει ἡ φιλενάδα σου ἢ οἱ γυναῖκες μέ τίς ὁποῖες μπερδεύεσαι. Γοητεία ὁμοίως θά πεῖ μαγεία.
«Παρίημι τὴν τῶν χρημάτων ζημίαν, τὰς καθημερινὰς ὑποψίας, τὸν τύφον, τὴν ἀπόνοιαν, τὴν ὕβριν τὴν παρὰ τῶν πορνῶν γινομένην εἰς τοὺς ἀνοήτους, ἃ θανάτων μυρίων ἐστὶ πικρότερα». Τα παραβλέπω ὅλα τά ἄλλα, λέει, καί τήν ζημιά τῶν χρημάτων –τά οἰκονομικά τοῦ ἀνθρώπου που κοιτάζει μια ξένη γυναίκα φυσικά δέν πᾶνε καλά– καί τίς καθημερινές ὑποψίες, τήν ὑπερηφάνεια, τήν ἀπερισκεψία, τις προσβολές πού μπορεῖ νά κάνει μια πόρνη γυναίκα σ' αὐτούς τούς ἀνόητους ανθρώπους –θά δεῖτε λίγο πιό κάτω τί μπορεῖ νά κάνει. Ὅλα αὐτά τά θεωρῶ πικρότερα από μύριους θανάτους. Πεθαίνει ἕνας ἄνθρωπος, καί αἰσθανόμαστε πίκρα· αὐτά ὅμως εἶναι χίλιες φορές πιο πικρά ἀπό ἕναν θάνατο.
«Καὶ τὴν μὲν γυναῖκα πολλάκις οὐδὲ βαρὺ ῥῆμα εἰποῦσαν οὐκ ἤνεγκας, τὴν δὲ πόρνην καὶ ῥαπίζουσαν προσκυνεῖς». Τήν γυναίκα σου, πολλές φορές, ἄν καί δέν ἔλεγε καμιά βαριά κουβέντα, δέν τήν ἀνεχόσουν, δέν σήκωνες τήν κουβέντα αὐτή· τήν φιλενάδα σου ὅμως, ἀκόμα κι ἂν σε χαστουκίζει, σου δίνει καί σκαμπιλάκια, αὐτήν τήν προσκυνᾶς! Αυτό το «σκαμπίλια» εἶναι πάρα πολύ ψυχολογημένο· οἱ πόρνες γυναίκες δίνουν καί σκαμπίλια στούς φίλους τους, ἤ σκαμπιλάκια· καμιά φορά και... σκαμπιλάρες! «Καὶ οὐκ αἰσχύνῃ, οὐδὲ ἐρυθριᾷς, οὐδὲ εὔχῃ διαστῆναί σοι τὴν γῆν;» Καί δέν ντρέπεσαι; δέν κοκκινίζεις; δέν εὔχεσαι νά ἀνοίξει ἡ γῆ νά σέ καταπιεῖ;...
«Πῶς δυνήσῃ εἰς ἐκκλησίαν εἰσελθεῖν, καὶ τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν ἀνατεῖναι;» Πῶς θά τολμήσεις, ἄθλιε, νά μπεῖς μέσα στήν ἐκκλησία καί νά σηκώσεις τα χέρια σου στόν οὐρανό για να προσευχηθεῖς; «Ποίῳ στόματι καλέσαι τὸν Θεόν, ᾧ τὴν πόρνην ἐφίλησας; Καὶ οὐ δέδοικας, οὐδὲ φρίττεις, εἰπέ μοι, μή ποτε σκηπτὸς ἄνωθεν ἐνεχθεὶς καταφλέξῃ τὴν ἀναίσχυντόν σου κεφαλήν;» Μέ ποιό στόμα θά ἐπικαλεσθεῖς τόν Θεό; μέ τό στόμα αὐτό πού φίλησες τήν ἀνήθικη γυναίκα;... Καί δέν φοβᾶσαι, οὔτε φρίττεις, πές μου, μήν πέσει κάποιος κεραυνός πάνω στο κεφάλι σου καί καταφλέξει τήν ξεδιάντροπη κεφαλή σου;
«Κἂν γὰρ τὴν γυναῖκα λάθεις, τὴν ἠδικημένην, ἀλλὰ τὸν ἀκοίμητον ὀφθαλμὸν οὐ λήσῃ ποτέ». Ακόμα κι ἄν ξεφύγεις ποτέ από την προσοχή τῆς γυναικός σου, πού τήν ἀδικεῖς, δέν θά ξεφύγεις –«οὐ λήσῃ», τό λη μέ ἦτα– δέν θά ξεφύγεις από τό μάτι τοῦ Θεοῦ! Σέ βλέπει ὁ Θεός.
«Ἀπὸ γὰρ σωφροσύνης ἀγάπη τίκτεται, ἀπὸ δὲ ἀγάπης τὰ μυρία ἀγαθά»! Ἐπιγραμματικό, ἀγαπητοί μου, αὐτό. Διότι ἀπό τή σωφροσύνη γεννιέται ἡ ἀγάπη, καί ἀπό τήν ἀγάπη ὅλα τά ἀγαθά μέσα στο σπίτι σου καί στήν ψυχή σου! Εἶσαι ἁγνός ἄνθρωπος; Ἄν ἔχεις ἀγνότητα, ἡ ἁγνότητα θα γεννήσει τήν ἀγάπη. Ἡ ἀγάπη, μέ τή σειρά της, θα γεννήσει όλα τα αγαθά. Ὥστε ποιό είναι το υπόβαθρο όλης τῆς ἱστορίας; Το θέμα της σωφροσύνης, το θέμα τῆς ἁγνότητος, αυτό πού λέμε τόσην ὥρα, αυτό που λέμε σέ τόσα θέματα· το θέμα τῆς ἁγνότητος! Αυτή περιφρουρεῖ τήν ἀγάπη. Αυτή, ή σωφροσύνη, ὡς υπέδαφος καλλιεργεί το φυτό τῆς ἀγάπης μέ τούς ωραίους καρπούς ὅλων τῶν ἄλλων ἀρετῶν, καί τῆς εὐτυχίας.
«Λιθίνας τοίνυν νόμιζε τὰς λοιπὰς γυναῖκας, εἰδώς ότι μετὰ γάμου, κἂν ἀκολάστοις ἴδης ὀφθαλμοῖς ἑτέραν γυναῖκα, κἂν δημοσίαν, κἂν ὑπανδρον, τοῖς τῶν μοιχῶν ἐγκλήμασιν ὑπεύθυνος γέγονας» (Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος, Εἰς τὸ “διὰ δὲ τὰς πορνείας ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω", MPG 51.215.16-30.). Ὅταν βλέπεις τις άλλες γυναίκες, να τίς θεωρεῖς ὅτι εἶναι πέτρινες, ὅτι εἶναι φτιαγμένες από πέτρα, γνωρίζοντας ὅτι μετά τον γάμο, καί μόνο ἄν κοιτάξεις μέ ἀκόλαστα μάτια ἄλλη γυναίκα, έχεις πέσει στο παράπτωμα τῆς μοιχείας, εἶσαι ὑπεύθυνος γιά τό ἔγκλημα αὐτό τῶν μοιχῶν ἀνθρώπων.
Ἐδῶ βέβαια μιλάει γιά τούς ἐγγάμους. Φυσικά τό θέμα είναι καί πρό τοῦ γάμου ἀλλά ἐκεῖ δὲν τίθεται ζήτημα μοιχείας. Αὐτό θά τό δοῦμε τήν ἐρχόμενη φορά, στήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν, τῶν ἐφήβων, ὅτι πρέπει τα παιδιά μέχρι τόν γάμο να μείνουν ἐγκρατῆ καί ἁγνά. Αναμφισβήτητα. Ἐξ ἄλλου τό εἴπαμε καί σήμερα, ὅτι προϋπόθεση γιά ἕναν ευτυχισμένο γάμο εἶναι ἡ αγνότητα πρό τοῦ γάμου. Αλλά λεπτομερώς θα μιλήσουμε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἐρχόμενη φορά. Μην κοιτάς μέ ἀκόλαστα μάτια ἄλλη γυναίκα, λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, έστω κι αν αυτή είναι δημοσία, δηλαδή πόρνη οίκων ἀνοχῆς, ἡ παντρεμένη. Εδώ ὁ ἱερός Χρυσόστομος τήν πόρνη γυναίκα τήν λέει δημοσία.
Ερχόμαστε τώρα σὲ ἕνα ἄλλο θέμα. Μερικοί μέ ρωτούν: «Η αποφυγή τῆς τεκνογονίας εἶναι ἁμάρτημα; Κι ἄν εἶναι, γι' αὐτό δέν μᾶς ἀφήνετε να κοινωνήσουμε;». Ὀρθῶς· ἡ ἀποφυγή τῆς τεκνογονίας εἶναι ἁμάρτημα. Καί ἄλλοτε σᾶς τό ἔχω πει. Ἄν γίνεται παρεμπόδιση της συλλήψεως στον γάμο, ἔχουμε κάτι σάν συζυγικό αυνανισμό.
Προσέξτε κάτι. Εἶναι προς τιμήν τῆς Ἐκκλησίας, πρός τιμήν τοῦ Χριστιανισμοῦ, τό ὅτι ἀφήνει κάποια ἐλευθερία στο θέμα τῆς ἐγκρατείας μέσα στην οποία θα κινοῦνται οἱ σύζυγοι, δηλαδή ἂν θὰ ἐγκρατεύονται και πόσο θά ἐγκρατεύονται, ἂν θὰ κάνουν παιδιά και πόσα παιδιά θα κάνουν. Αὐτό εἶναι δικό τους θέμα. Ακούστε τί εἶπα: είναι δικό τους θέμα! Δέν εἶναι οὔτε δικό μας θέμα, τῶν πνευματικών. Μή σας σκανδαλίζει αὐτό πού λέω, γιατί πιθανῶς νά ἔχετε ἀκούσει ἀπό ἄλλους πνευματικούς τό καί τό. Προσέξτε με, με γνωρίζετε πιστεύω, οὐδέποτε ἐλευθεριάζω μένω πάντα στα πλαίσια τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ λόγου του Θεού, γιατί ἀγαπῶ ἔτσι νά εἶμαι. Οὐδέποτε ἐλευθεριάζω! τό δηλώνω αὐτό.
Λέω λοιπόν ὅτι στο θέμα τῆς συζυγικῆς ἐγκρατείας υπάρχει μία έλευθερία, ὥστε οὔτε ὁ πνευματικός ακόμη δέν μπορεῖ νά πεῖ κάτι παραπανίσιο. Βέβαια μπορεῖ νά πεῖ κάτι, αλλά αὐτοί πού τελικά θά ἀποφασίσουν ἐλεύθερα εἶναι οἱ σύζυγοι. Για παράδειγμα, μπορεῖ νά ποῦμε: «Γιατί δέν κάνετε ἀκόμη ἕνα παιδάκι;». Δέν δίνουμε ἐντολή νά κάνουν παιδάκι, αλλά λέμε γιατί δέν κάνουν ἀκόμη ἕνα παιδάκι. Νομίζω ὅτι ὑπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τοῦ ἑνός καί τοῦ ἄλλου. Δέν ἐπεμβαίνουμε· οἱ σύζυγοι θά ἀποφασίσουν γιά τό θέμα αὐτό.
Σημειῶστε ὅτι τά θέματα αυτά συνήθως δέν λέγονται ἀπό ἄμβωνος. Λογαριάστε ὅτι αὐτό ἐδῶ τό τραπεζάκι εἶναι ὁ ἄμβωνας τῆς Ἐκκλησίας. Δέν λέγονται, γιατί ὑπάρχει ἕνα εἶδος σεμνοτυφίας ἤ στρουθοκαμηλισμοῦ. Δέν εἶναι ὅμως σωστό πρᾶγμα· ἡ Ἐκκλησία πρέπει νά τά πεῖ. Ἀλλοίμονο ἐάν δέν τά πεῖ. Ποιός θά μᾶς τά πεῖ ὅλα αὐτά; μήπως ὅλοι ἐκεῖνοι πού γράφουν σεξολογίες;... Αὐτοί θά μᾶς τά ποῦν;... Ἡ Ἐκκλησία θά πεῖ, θά μιλήσει!
Ἴσως μοῦ πεῖτε ὅτι εἶναι ντροπή. Αλλά ποῦ εἶναι ἡ ντροπή; Εἴπαμε καμία άσχημη λέξη; θίγεται κανείς; προσβάλλεται κανείς; Δεν νομίζω. Ἄν λοιπόν δέν μιλήσει ἡ Ἐκκλησία, τότε ποιός θα μιλήσει; Ὅπως λέει ὁ Tihamer Toth, Ούγγρος συγγραφέας, θαυμάσιος, πού ἔγραψε βιβλία γιά τή νεότητα, «Αν δέν σοῦ τά πῶ ἐγώ, παιδί μου, ποιός θά σοῦ τά πεῖ; τό πεζοδρόμιο;». Νά ἡ ἀπάντηση. Ἐμεῖς πρέπει να μιλήσουμε. Καί θά σᾶς πῶ πάλι ἐκεῖνο, πού πολλές φορές σᾶς ἔχω ἀναφέρει, πού λέει καί ὁ μέγας Βασίλειος καί ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «καὶ εἰπεῖν ὀκνῶ, καὶ σιωπᾶν οὐ δύναμαι», καί νά μιλήσω διστάζω, ἀλλά καί νά σιωπήσω δέν μπορῶ· ὅπως καί τό ἄλλο: «οὐ λόγων σεμνότητι καλλωπίζεσθαι βούλομαι, ἀλλὰ σεμνοὺς ποιῆσαι τοὺς ἀκούοντας» (Μέγας Βασίλειος, Επιστολαί, 3ος τόμος, 46.3.37, Les Belles Lettres, Paris 1957. Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος, Εἰς τὴν Πρὸς Κορινθίους Α' ἐπιστολὴν, MPG 61.320.33-35.), δέν θέλω ἁπλῶς νά μιλάω μέ ώραιολογίες, αλλά να κάνω ὡραίους καί σεμνούς ἐκείνους πού μέ ἀκοῦνε. Φυσικά δεν θα μιλήσουμε, οὔτε μιλᾶμε ποτέ, δόξα τῷ Θεῷ, κατά τρόπο πού να προσβάλλουμε τήν αἰδῶ, τή ντροπή· ὄχι· σεμνά θά ἀπαντήσουμε. Αλλά θα μιλήσουμε! Θα ενημερώσουμε γιά ὅλα αὐτά τά θέματα πού οἱ πιστοί μας μαστίζονται ἀπό τήν ἄγνοια, ἡ ὁποία δέν εἶναι καλό πράγμα.
Λοιπόν, ναί, ἡ παρεμπόδιση τῆς συλλήψεως εἶναι ἁμάρτημα. Καί μάλιστα στη γλῶσσα τήν ἐκκλησιαστική λέγεται αυνανισμός. Μήν σᾶς παραξενεύει. Διότι γιά τήν ἀκρίβεια αὐτό ἔκανε ὁ Αὐνάν, ὁ δευτερότοκος γιός τοῦ Ἰούδα. (Βλ. Γέν. 38, 6-10.) Ἐπειδή εἶχε παντρευτεῖ ὁ μεγάλος ἀδελφός καί πέθανε ἄτεκνος, κατά τόν νόμο ἔπρεπε τήν χήρα νά τήν πάρει ὁ δεύτερος. Κι ὁ νόμος αὐτός δέν ἦταν παρά βαβυλωνιακός νόμος· διότι ἀκόμη νόμος δέν εἶχε δοθεῖ στούς Εβραίους. Ὁ Ἰούδας ἦταν ὁ ἐγγονός τοῦ Ἀβραάμ, καί ἔζησε πρίν δοθεῖ ὁ Μωσαϊκός νόμος.
Στούς Εβραίους τότε ὑπῆρχαν οἱ συνήθειες τῆς Βαβυλῶνος, ἴσχυε τό βαβυλωνιακό δίκαιο, πού εἶχε διατυπωθεῖ ἀπό τόν Χαμουραμπί. Αὐτό τό δίκαιο μάλιστα εἶναι πανάρχαιο, πιθανῶς τοῦ 2500 π.Χ. ή 3000 π.Χ., πάντως ἀρχαιότερο τοῦ 2100 π.Χ. πού ἔζησε ὁ Ἀβραάμ. Θεωρεῖται μάλιστα ὡς μία ἀπό τίς πιό σοφές συλλογές νόμων. Πολλά στοιχεῖα ἀπό τήν νομοθεσία τοῦ Χαμουραμπί παγιώθηκαν κατόπιν μέσα στον νόμο τοῦ Θεοῦ. Ὅμως μήν σᾶς κάνει ἐντύπωση αὐτό, ἄν οἱ ἄνθρωποι, ἔστω καί εἰδωλολάτρες, μποροῦν νά νομοθετοῦν, καί μετά αὐτά να παγιώνονται μέσα σε μία νομοθεσία τοῦ Θεοῦ. Αὐτά γίνονται δυνάμει τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ πού ὑπάρχει στόν κάθε ἄνθρωπο, ἀνεξάρτητα ἂν εἶναι πιστός ἤ εἰδωλολάτρης.
Ἔπρεπε λοιπόν να πάρει ὁ δευτερότοκος, ἐάν ἦταν ἐννοεῖται ἀνύπαντρος, την σύζυγο του πρώτου ἀδελφοῦ, πού δέν ἄφησε παιδιά. Ξέρετε βέβαια ὅτι σήμερα αὐτό ἀπαγορεύεται ἀπό τήν χριστιανική νομοθεσία. Στόν εὐαγγελικό νόμο δέν ἐπιτρέπεται αὐτό. Δέν μπορεῖς δηλαδή νά πάρεις τη νύφη σου, αυτή να πάρει τόν κουνιάδο της· ἀπαγορεύεται. Ἔπρεπε λοιπόν νά πάρει ὁ δευτερότοκος τήν γυναίκα αυτή, καί ἔπρεπε να κάνει παιδιά, ἐφ' ὅσον βέβαια τεκνογονοῦσε.
Σᾶς θυμίζω ἐκεῖνον τόν μῦθο που πρόβαλαν οἱ Σαδδουκαῖοι στον Κύριο –μῦθος ἦταν– γιά τή γυναίκα ἐκείνη τήν στείρα πού τήν εἶχαν ὡς σύζυγο ἑπτά ἀδελφοί διαδοχικά. Πέθανε ὁ πρῶτος, τήν πῆρε ὁ δεύτερος· πέθανε κι αυτός, τήν πῆρε ὁ τρίτος, ...την πῆρε καί ὁ ἕβδομος. Ρώτησαν λοιπόν τόν Κύριο: «Στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν, τελικά τίνος γυναίκα θά εἶναι αὐτή;» καί λοιπά και λοιπά. (Βλ. Ματθ. 22, 23-30. Μαρκ. 12, 18-23. Λουκ. 20, 27-33.) Σᾶς τό θυμίζω γιά νά δεῖτε πῶς ὁ δεύτερος ἢ ὁ τρίτος ἢ ὁ τέταρτος ἀδερφός μποροῦσε να πάρει τήν γυναίκα του πρώτου, ἀφοῦ βέβαια πέθαιναν αὐτοί ὁ ἕνας μετά τόν ἄλλο.
Λοιπόν, τό πρῶτο παιδί πού θά γεννιόταν ἀπό τόν δευτερότοκο, θά ἔφερε τό ὄνομα τοῦ πεθαμένου, ἰδίως μάλιστα ἄν ἦταν ἀγόρι. Μέ τόν τρόπο αυτό νομιζόταν ὅτι ὁ πρῶτος ζεῖ, ὁ ὑποτιθέμενος πατέρας, αλλά «έξαναστήνει σπέρμα» για λογαριασμό του ὁ δεύτερος άδελφός. Ἔπρεπε λοιπόν τό πρῶτο παιδί να πάρει το ὅνομα τοῦ πρώτου, τοῦ ὑποτιθέμενου πατέρα, να πάρει ἐπιπλέον καί τήν περιουσία του, ἀλλά καί ὅποια ἄλλα δικαιώματα εἶχε αυτός.
Αλλά στην προκείμενη περίπτωση τῆς ἱστορίας μας, ὁ δευτερότοκος, ὁ Αυνάν, δέν ἤθελε νὰ «ἀναστήσει σπέρμα στόν ἀδελφό του»· δέν ξέρουμε γιατί. Τό θέμα εἶναι –ἐπί λέξει θά σᾶς τό πῶ, ὅπως τό λέει ἡ Αγία Γραφή· θά τό διαβάσατε, καί πρέπει νά τό ξέρετε– ὅτι «ἐξέχεε ἐπὶ τὴν γῆν τοῦ μὴ δοῦναι σπέρμα τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ» (Γέν. 38, 9.), δηλαδή θά τό λέγαμε ευσχήμως στή γλῶσσα μας ἔκανε παρεμπόδιση συλλήψεως. Καί στόν Θεό φάνηκε πονηρό αὐτό πού ἔκανε, καί θανάτωσε τόν Αὐνάν! Κι ἔχει μετά μία ἱστορία παρακάτω, πού δέν μᾶς χρειάζεται ἐδῶ, μέ τήν γυναίκα αυτή, τήν Θάμαρ. Τόν τιμώρησε ὁ Θεός! Ἔτσι αὐτή ἡ πράξη τῶν συζύγων, ἡ παρεμπόδιση τῆς συλλήψεως, πῆρε τό ὄνομα αυνανισμός, ἀπό τόν Αὐνάν.
Κατά κυριολεξία λοιπόν αυνανισμός εἶναι αὐτό, καί ὄχι αὐτό πού θά ἔκανε ἕνας ἄγαμος ἄνθρωπος. Στή γλῶσσα τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ἡ κατά μόνας πράξη –ἡ ὁποία βεβαίως εἶναι ἀπαράδεκτη· ἡ ἐποχή μας ὅμως τήν κάνει παραδεκτή, καί μάλιστα τήν διαφημίζει– ἀποδίδεται μέ τό ἀπαρέμφατο δέφεσθαι. Μέ ἀπαρέμφατο αποδίδεται ὄχι μόνο στήν ἑλληνική γλώσσα, ἀλλά καί στή γαλλική και στη λατινική. Στη γλώσσα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ἀποδίδεται ὄχι μέ ρῆμα, ἀλλά μέ τό ουσιαστικό ἀκαθαρσία. Τό ἀναφέρει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. (Βλ. Β΄ Κορ. 12, 21. Γαλ. 5, 19. Ἐφεσ. 5, 3. Κολ. 3, 5. κ.ά.) Στή γλῶσσα τήν ἐκκλησιαστική καί στούς Πατέρες λέγεται ψηλαφᾶν –ἀπαρέμφατο πάλι– δηλαδή ψηλαφῶ τό σῶμα μου μέ ἀνήθικο σκοπό. Βλέπετε λοιπόν ὅτι ἄλλο πράγμα εἶναι αὐτά καί ἄλλο πράγμα εἶναι ὁ αυνανισμός, που συμβαίνει στους συζύγους.
Σίγουρα, γιά να φύγω από αυτή ὅλη τήν ὁρολογία, ἡ παρεμπόδιση τῆς συλλήψεως εἶναι ἁμάρτημα· γι' αυτό, πράγματι, δέν σᾶς ἀφήνουμε να κοινωνεῖτε καί σᾶς ὑποβάλλουμε σε μία ἄσκηση. Κι ἐπειδή ξέρουμε ὅτι ὅλα αὐτά τά πράγματα δέν γίνονται εὔκολα, βάζουμε κάποιον καιρό ἐγκρατείας, κάποιες μέρες, και μετά σᾶς ἀφήνουμε να κοινωνήσετε πάλι. Ἔτσι γίνεται μία προπαίδεια πνευματική ἐπάνω σ' αυτό, καί νά μπορέσουν οἱ σύζυγοι να συνηθίσουν να μένουν στόν εὐαγγελικό χώρο.
Ἀλλά θά μοῦ πεῖτε: «Να τεκνογονήσουμε;». Ναί! «Καί πόσα παιδιά να κάνουμε;» Εἶπα προηγουμένως ὅτι εἶναι πρός τιμήν τῆς Ἐκκλησίας, τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τῶν κανόνων τῆς Ἐκκλησίας, πού δέν ὁρίζει. Πόσα παιδιά θέλεις; Ἕνα; δύο; τρία, τέσσερα; δέκα;
Πρέπει ὅμως νά προσέχουμε τίς ὁρμές, μήπως πέσουμε στήν ἡδονοθηρία καί σαρκικότητα· γι' αὐτό θά πρέπει να γίνεται καί ἐγκράτεια. Ὁ ἄνθρωπος ἀπό πολύ νωρίς άρχισε να διαστρέφει και αυτά τα θέματα. Τί τόν ώθησε να το κάνει αυτό; Ακούστε: ή πηγή όλων των κακῶν, ἡ πλησμονή! Πάντοτε ή διαστροφή είναι προϊόν τῆς πλησμονῆς, γενικά καί εἰδικά· ὅταν ὑπάρχει πλησμονή γενετήσιας ἱκανοποιήσεως καί ὅταν ὑπάρχει πλησμονή ἀγαθῶν. Αὐτά πάνε πλάι-πλάι, τό ἕνα γεννάει τό ἄλλο. Καί ἔτσι, ὠθούμενος ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν άπληστη αναζήτηση τῆς ἡδονῆς, ζητά νέους τρόπους γιά νά αὐξήσει τήν ἡδονή καί νά τήν ἐπεκτείνει.
Εἶναι σχῆμα λοιπόν ὁ γάμος. Αλλά ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι κάνουν σκοπό τῆς ζωῆς τους τόν γάμο, ὁ γάμος μεταβάλλεται σε πηγή ἡδονισμοῦ. Κι ὅταν κάποτε ή σύζυγος –πού κάτι ἀρχίζει να καταλαβαίνει ἀπό πνευματική ζωή, ἀλλά καί ἀντίστροφα ὁ σύζυγος– θά πεῖ «Να κάνουμε λίγη ἐγκράτεια», τότε ὁ σύζυγος ἤ ἡ σύζυγος θά ἀντιτείνει: «Γι' αὐτό παντρεύτηκα; για να κάνω ἐγκράτεια;... Μά γι' αυτό παντρεύτηκα· να συνέρχομαι καί νά ἀπολαμβάνω». Γιατί; Διότι ἔκαναν σκοπό τῆς ζωῆς τους τόν γάμο· ἐνῶ δέν εἶναι.
Τώρα μέ αὐτόν τόν ἡδονισμό ξέρετε που φτάνουμε; Χωρίς νά σᾶς κρατῶ ἐδῶ τώρα καί ξημερωθοῦμε, ἕνα μόνο σᾶς λέω: φτάνουμε σ' αὐτό πού συνέβη πριν ἀπ' τόν κατακλυσμό καί πού ἔγινε αἰτία νά ἐπέλθει ὁ κατακλυσμός: στήν σαρκικότητα! «οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα, λέει ὁ Θεός, διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γέν. 6, 3.), δέν θα μείνει τό Πνεῦμα μου τό Ἅγιο, γιατί αὐτοί εἶναι σαρκικοί άνθρωποι! Αλλά όταν λέμε ότι δεν θα μείνει τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιο γιατί είναι σαρκικοί άνθρωποι, σημαίνει ὅτι δέν θά γίνουν ποτέ πνευματικοί ἄνθρωποι.
Ἔτσι, θά λέγαμε, φτωχέ μου ἄνθρωπε, φτωχέ μου Χριστιανέ, σε όλους τους αιώνες καί σέ ὅλες τίς ἐποχές, φτωχέ μου Χριστιανέ, στο τέλος τί πέτυχες; Να μήν ἔχεις τό Πνεῦμα τό Ἅγιο! Καί ἅμα δέν ἔχεις τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, δέν ἔχεις τίποτε. Τίποτα δέν ἔχεις!
Καί προχωρούμε σ' ένα άλλο σημείο, στο θέμα της ἐπιθυμίας, που σχετίζεται με τον γάμο, καί πιό συγκεκριμένα μέ τήν τεκνοποιΐα. Υπό τό σχῆμα τοῦ γάμου, ὑπό τό σχῆμα τοῦ ἄρρενος-θήλεως, εἰσέρχεται ἡ ἐπιθυμία. Καί ὁ τομέας πού δέχθηκε ἕνα καίριο πλήγμα ἐξ αἰτίας τῆς ἐπιθυμίας εἶναι ἡ λειτουργία τῆς παιδοποιΐας, δηλαδή τό γενετήσιο ἔνστικτο. Ἡ ἐπιθυμία μπῆκε στόν ἄνθρωπο μετά τήν ἔξοδό του από τόν Παράδεισο. Βέβαια ἡ ἐπιθυμία έχει μία εὐρεῖα ἔννοια. Ἔτσι, ἐπί παραδείγματι, ὅταν στρέφεται κανείς στά εὐχάριστα, στα γλυκέα τοῦ βίου, ὅταν στρέφεται στο τσιγάρο, στα ναρκωτικά, στο οινόπνευμα, αυτό ξέρετε τί εἶναι; εἶναι ἡ ἱκανοποίηση τῆς ἐπιθυμίας. Όταν θέλει να βλέπει, να βλέπει τηλεόραση, πορνό τηλεόραση καί πορνό κινηματογράφο, να βλέπει άσεμνες φωτογραφίες πού κυκλοφοροῦν καί λοιπά, ἤ ὅταν θέλει νά ἀκούει, νά ἀκούει καί νά χορταίνει τρόπον τινά ἡ ψυχή του χοντρά-χοντρά μέ ὅ,τι βρώμικο καί ρυπαρό ὑπάρχει, αὐτό στην πραγματικότητα δέν εἶναι τίποτε άλλο παρά ἡ ἱκανοποίηση αὐτῆς τῆς ἐφάμαρτης ἐπιθυμίας. Κυρίως όμως αυτή η επιθυμία, όπως σας είπα, έπληξε το γενετήσιο ἔνστικτο, τήν γενετήσια λειτουργία.
Μέσα στον γάμο, στις σχέσεις τῶν δύο συζύγων, λειτουργεῖ ἡ ἐπιθυμία ὡς κυρίαρχο στοιχείο στην τεκνοποιΐα, μέ δύο ἐπί μέρους παραμέτρους· ἡ μία εἶναι ἡ ἱκανοποίηση τῆς ἡδονῆς καί ἡ ἄλλη εἶναι ὁ σκοπός. Στα ζώα θα παρατηρήσουμε ὅτι καὶ τὰ δυὸ αὐτά συμπορεύονται. Δέν χωρίζουν· συμπορεύονται. Ὀφείλουν καί στόν ἄνθρωπο να συμπορεύονται· ἡ ἐπιθυμία ὡς ἡδονή, πού εἶναι τὸ μέσον, καί ἡ τεκνογονία, που εἶναι ὁ κύριος σκοπός. Λοιπόν· ὅταν ὁ ἄνθρωπος τά χωρίζει αὐτά τά δύο, ὅταν περιφρονεῖ τόν σκοπό και μένει στην ηδονή, στο μέσον, και μεταβάλλει το μέσον σε σκοπό, αυτό λέγεται πορνεία. Αὐτό θά πεῖ πορνεία. Πορνεία λοιπόν θά πεῖ νά μήν χρησιμοποιεῖς τὸ πλῆρες σχέδιο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡδονή καί παιδιά, άλλά νά χρησιμοποιεῖς μόνο τήν ἡδονή καί τήν μεταβάλλεις σέ σκοπό, χωρίζοντάς την ἀπό τήν παιδοποιΐα. Αὐτό λέγεται –το ξαναλέω ἄλλη μία φορά– πορνεία· εἴτε εἶναι μέσα στον γάμο, πού ἔχει μιά εἰδική όνομασία, λέγεται παρεμπόδιση συλλήψεως, εἴτε ἔξω ἀπό τόν γάμο, πού ἐκεῖ πιά φυσικά έχει τήν ὀνομασία πορνεία. Γι' αὐτό σας προκαλῶ τήν προσοχή, σας προκαλῶ ἀκόμα καί τήν περιέργεια, γιά νά 'ρθεῖτε νά ἀκούσετε τό θέμα αὐτό, γιατί εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο.
Ὅπως κι ἄν ἔχει τό πράγμα, τό θέμα εἶναι ὅτι τά ζώα δέν πορνεύουν· πορνεύει μόνο ὁ ἄνθρωπος. Οἱ Αποστολικές Διαταγές λένε: «ἥ τε πορνεία φθορὰ τῆς οἰκείας ἐστὶ σαρκός, οὐκ ἐπὶ παιδοποιία γινομένη, ἀλλ' ἡδονῇ χαριζομένη τὸ πᾶν, ὅπερ ἐστὶν ἀκρασίας σύμβολον» (Διαταγαὶ τῶν Ἀποστόλων, Ε.Π.Ε., βιβλ. Γ', κεφ. ΚΗ', στ. 3, ἐκδ. οἶκ. Ελ. Μερετάκη, "Το Βυζάντιον", Θεσ/νίκη 1993, σ. 326.). Δηλαδή ή πορνεία εἶναι φθορά τῆς ἴδιας τῆς σάρκας, πού δέν γίνεται με σκοπό την παιδοποιία, ἀλλὰ ὅλα γίνονται γιά τήν ἡδονή, πού εἶναι τό μεγάλο σύμβολο τῆς ἀκρασίας, τῆς ἀκολασίας.
Βέβαια θα μιλήσουμε γι' αυτό, πρῶτα ὁ Θεός, ἀλλά τρέχω να λύσω ἐδῶ μια μικρή απορία. Εἶναι αὐτό που σημειώνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στην Α΄ Προς Κορινθίους, 7ο κεφάλαιο: «διὰ δὲ τὰς πορνείας ἕκαστὸς τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω» (A' Koρ. 7,2.), καί ἀντιστρόφως. Γιατί λέει ἐκεῖ ὁ ἀπόστολος «διὰ δὲ τὰς πορνείας»; Ἑρμηνεύοντας δέ ὁ ἱερός Χρυσόστομος, λέει: «Εἶδες; δεν λέει "διά τάς τεκνογονίας", αλλά λέει "διά τάς πορνείας» (Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος, Περὶ παρθενίας, 19.2-8, Cerf, Paris 1966. «Εδόθη μὲν οὖν καὶ παιδοποιΐας ἕνεκεν ὁ γάμος· πολλῷ δὲ πλέον ὑπὲρ τοῦ σβέσαι τὴν τῆς φύσεως πύρωσιν. Καὶ μάρτυς ὁ Παῦλος λέγων· διὰ δὲ τὰς πορνείας ἕκαστος τὴν ἐαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω", οὐ διὰ τὰς παιδοποιΐας. Καὶ πάλιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέρχεσθαι κελεύει, οὐχ ἵνα πατέρες γένωνται παίδῶν πολλῶν, ἀλλὰ τί; ἵνα μὴ πειράξῃ ὑμᾶς ὁ σατανᾶς" φησί.»). Κάνει μία συγκατάβαση ὁ ἀπόστολος Παύλος. Κάνει μία συγκατάβαση, επειδή εἶναι ρεαλιστής· γιατί μπροστά του ἔχει τήν πραγματικότητα τοῦ ξεπεσμένου ἀνθρώπου, και μάλιστα τοῦ ἀνθρώπου πού προέρχεται ἀπό τόν ἐθνικό κόσμο, δηλαδή τόν εἰδωλολατρικό, καί λέει: «Πρόσεξε: μπορεῖς νά χρησιμοποιεῖς τὸ ἔνστικτό σου πέραν τῆς παιδοποιΐας». Αὐτὸ θὰ πεῖ «διὰ δὲ τὰς πορνείας». Δέν ἐννοεῖ ὅμως ὅτι πρέπει να κάνεις παρεμπόδιση τῆς συλλήψεως, ἀλλά ἐννοεῖ ἁπλῶς τό συνέρχεσθαι, καὶ ἂν ὑπάρξει παιδοποιία θά εἶναι ἐπακόλουθο.
Ἐδῶ ξέρω βέβαια ὅτι ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος μόλις ακούσει αυτό το κήρυγμα θα βάλει βύσματα στα αὐτιά του καί θά πει: «Τί είναι αυτά!...». Αλλά εγώ θα πώ τί λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος· ὄχι τί λέω εγώ. Δεν θέλετε νά σᾶς πῶ τήν αὐθεντική διδασκαλία του Ευαγγελίου; Αὐτή σᾶς λέω. Δεν τα λέω εγώ· τά λέει ο λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἄν μου πείτε «Στήν ἐποχή πού ζούμε...!», θὰ σᾶς πῶ ὅτι δέν ἔχει σημασία ἡ ἐποχή. Εάν ὁ Ἰησούς Χριστός εἶναι «χθὲς καὶ σήμερον ὁ αὐτὸς καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» (Εβρ. 13, 8.), ἀναμφισβήτητα εἶναι καί ὁ λόγος Του. Δέν εἶναι κάτι ἐποχικό ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά τά εἶπα αὐτά τώρα ἔτσι σαν μια μικρή γεύση, σαν μια μικρή απάντηση· ὅταν θά φθάσουμε στο οἰκεῖο σημεῖο, θά τά ἀναλύσουμε ὅσο μπορούμε περισσότερο. (Αρχιμ. Αθανάσιος Μυτιληναῖος, Ερμηνεία στην Α΄ Θεσσαλονικεῖς. Ὁμιλία 7η, Λάρισα 9-8-1983.)🔸https://youtu.be/9dGW2dAa-nI?si=EvP0QbZSdp3AxSRe
Συνεχίζουμε στο θέμα τῆς ἀγωγῆς τῶν συζύγων, σχετικά πάντοτε μέ τήν σωφροσύνη. Καί πάμε τώρα στο θέμα τῆς ἐγκρατείας, πού πρέπει νά ὑπάρχει μέσα στον γάμο. Πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι κανείς από τους δύο συζύγους δέν ἔχει τό δικαίωμα νά ἐξουσιάζει τόν ἑαυτό του, γιατί τό σῶμα τοῦ ἑνός ανήκει στον άλλο. Η ἐγκράτεια θά ὑπάρχει, αλλά θά γίνεται κατόπιν συμφωνίας. Ἄν ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο διαφωνεῖ, τότε είναι ὑποχρεωμένος ὁ ἄλλος νά ὑποκύψει. Χίλιες φορές να χαλάσουν την Σαρακοστή, κατά τήν ὁποία ἔχουν ἐγκράτεια, παρά...! Γι' αυτό πρέπει οἱ ἀκρατεῖς νά παντρεύονται γρήγορα, ὥστε νὰ μὴν ὑπάρχει κίνδυνος να πέσουν στην ἁμαρτία, εἴτε ὁ ἕνας εἶπε ὁ ἄλλος. Γι' αυτό λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στο 7ο κεφάλαιο τῆς Α΄ Πρός Κορινθίους ἐπιστολῆς του ὅτι δέν θά ἐγκρατεύεται ὁ ἕνας χωρίς νά θέλει ὁ ἄλλος. Ἀκοῦστε πῶς τό λέει: «εἰ μή τι ἂν ἐκ συμφώνου πρὸς καιρόν, ἵνα σχολάζητε τη νηστεία καὶ τῇ προσευχῇ». Καί τί άλλο λέεἰ; «καὶ πάλιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέρχησθε, ἵνα μὴ πειράζῃ ὑμᾶς ὁ σατανᾶς –γιατί;– διὰ τὴν ἀκρασίαν ὑμῶν», και πάλι να συνέρχεσθε ἐξ αἰτίας τῆς ἀδυναμίας σας, γιά νά μήν σας βάζει σε πειρασμό ὁ Σατανᾶς.
Καί μάλιστα, ἐπειδή είναι μερικές γυναίκες ή μερικοί άνδρες πού ἀπωθοῦν, καί δημιουργούνται ποικίλα προβλήματα σχέσεων, ἀκόμη καί βιολογικά και ψηχολογικά στον ἕνα ἀπό τούς δύο συζύγους, καί εἶναι σοβαρό τό θέμα, ὁ ἀπόστολος Παύλος λέει κάτι τό καταπληκτικό: «ή γυνὴ τοῦ ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἀλλ' ὁ ἀνήρ», ἡ γυναίκα δέν ἐξουσιάζει τό σῶμα της, ἀλλά ὁ ἄνδρας της. Ὥστε λοιπόν τό σῶμα τῆς γυναικός ανήκει στον άνδρα; Ναί! Αλλά δέν εἶναι μονομερές. «ὁμοίως δὲ καὶ ὁ ἀνὴρ τοῦ ἰδίου σώματος οὐκ ἐξουσιάζει, ἀλλ' ἡ γυνή», καί ὁ ἄνδρας δέν ἐξουσιάζει το σώμα του, λέει, ἀλλά ἡ γυναίκα του, ἐννοεῖται για να συνέλθουν. Συνεπῶς γιά νά ἐγκρατευτούν, πρέπει να συμφωνήσουν. Αὐτό εἶναι ὅλο· αὐτή εἶναι ἡ θέση ή χριστιανική. Πρέπει να συμφωνήσουν οἱ δύο. Δέν μπαίνει ἀνάμεσα οὔτε ἡ μάνα οὔτε ὁ πατέρας οὔτε ὁ πνευματικός οὔτε κανείς άλλος. Το βλέπετε καθαρά καθαρά! Οι δυό τους θα συμφωνήσουν.
Θὰ μὲ ρωτήσετε: «Ἂν ὁ ἕνας ἀπό τούς δύο προχώρησε σέ μιά πιό πνευματική ζωή καί ὁ ἄλλος ὄχι, τότε πῶς πρέπει να γίνει;».
Ακούστε, εἶναι πολύ απλό μόνο που στην πράξη δεν θέλουν νά τό καταλάβουν κάποιοι. Μπορεῖ νά προκόβεις στην πνευματική ζωή όσο θέλεις· δικαίωμά σου. Κάνε νηστεία, κάνε προσευχή, κάνε μελέτη, κάνε ό,τι θέλεις. Φρόντισε ή ψυχή σου να βελτιώνεται κάθε μέρα όλο και περισσότερο· εἶναι δικό σου τό σῶμα καί δική σου ἡ ψυχή σ' αὐτά. Ὅμως στο θέμα της σχέσεως με τον ή την σύζυγο, έχει δεν είναι δικό σου θέμα. Είναι το μόνο θέμα πού δέν εἶναι δικό σου. Συνεπώς τί θά σέ ἐμπόδιζε, ἀδελφέ μου, –μήν σᾶς κάνει ἐντύπωση αὐτό πού λέω– νά ἀναπτύξεις πνευματική ζωή, ἐάν ὁ σύντροφός σου δέν θά ἤθελε νά ἔχετε ἐγκράτεια; Δέν τό θέλει; Εσύ ἐργάσου στον άλλο τομέα πού σοῦ ἀνήκει. Δέν μπορεῖς βεβαίως νά πεῖς στη γυναίκα σου, ή στόν ἄνδρα σου, νά μήν νηστεύει, γιατί ἐκεῖ ὁ καθένας ἔχει τό πρόσωπό του· μόνο στην γενετήσια σχέση, ἀποκλειστικά και μόνο, ὁ ἕνας ἐξαρτᾶται ἀπό τόν ἄλλο. Το καταλάβατε αὐτό παρακαλώ; Αν θέλετε, θα παρακαλέσω, να διαβάσετε στο Υπόμνημα το 7ο κεφάλαιο τῆς Α΄ Προς Κορινθίους ἐπιστολῆς, γιά νά τά καταλάβετε καλύτερα.
Θα μου πείτε: «Πρέπει πάντοτε να υπάρχει συννεννόηση στο θέμα τῆς ἐγκρατείας;». Ναί. Γιατί; Διότι ὅταν ὁ ἕνας ἀποστερεῖ τόν ἄλλο, μπορεῖ νά ὑπάρξει κίνδυνος μοιχείας. Ἡ λέξη εἶναι τοῦ ἀποστόλου Παύλου· «μὴ ἀποστερεῖτε ἀλλήλους» λέει. Καί προσέξτε: ὁ Παῦλος ἦταν ἄγαμος! Θά πεῖ στό κεφάλαιο αὐτό, καί μάλιστα ἑφτά φορές, ὅτι θά ἐπιθυμοῦσε οἱ ἀναγνῶστες τῆς ἐπιστολῆς του νά ἦταν σαν κι αυτόν, ἄγαμοι! Καί αὐτό εἶναι πρός τιμήν τοῦ Χριστιανισμοῦ πάλι, διότι το Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μιλάει ἀνεξάρτητα μέ τό ἄν ὁ ὁμιλητής ἤ ὁ συγγραφέας εἶναι ἄγαμος ἤ ἔγγαμος. Ἀλλά ἄν ἐγώ ἤμουν ἔγγαμος καί ἔκανα παρασπονδίες, θά μπορούσατε νά μοῦ πεῖτε: «Παππούλη μου, ἐπειδή δέν τά καταφέρνεις, γι' αὐτό μᾶς μιλᾶς ἔτσι». Ὄχι, ὄχι! Μιλάω ἔτσι, διότι ἔτσι εἶναι. Λοιπόν, ἐπί λέξει λέει: «μὴ ἀποστερεῖτε ἀλλήλους», καί εἶναι χαρακτηριστικό αυτό, πολύ χαρακτηριστικό.
«Καὶ πάλιν ἐπὶ τὸ αὐτὸ συνέρχησθε»· καί «διὰ δὲ τὰς πορνείας ἕκαστος τὴν ἑαυτοῦ γυναῖκα ἐχέτω», γιά τίς πορνεῖες ὁ καθένας ἄς ἔχει τή γυναίκα του. Γιατί λέει «διὰ τὰς πορνείας»; Ξέρετε ὅτι πορνεία λέγεται ἡ συνεύρεση πρό τοῦ γάμου, κατά τήν ὁποία δέν ἐπιδιώκεται ἡ τεκνογονία. Θέλει νά πεῖ ἐδῶ ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιά τίς πυκνότερες σχέσεις, γιά τό συνέρχεσθαι, ἀνεξάρτητα από τήν τεκνογονία, εἴτε κάνουν παιδιά εἴτε δέν κάνουν. Καί γιά νά μήν πεῖτε ὅτι ἔτσι τά ἑρμηνεύω ἐγώ, πᾶτε ἐκεῖ στό μεγάλο Ὑπόμνημα τοῦ Τρεμπέλα καί θά τά βρεῖτε αὐτά. Σχολιάζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί λέει: «Εἶδες; Δέν εἶπε διά τάς τεκνογονίας μή ἀποστερεῖτε ἀλλήλους, ἀλλά διά τάς πορνείας», πού σημαίνει γιά τίς σχέσεις ἐκτός ἀπό τήν περίπτωση τῆς τεκνογονίας. Καί πῶς θά ρυθμίζεται αὐτό; Από τούς συζύγους και μόνο. Κι ἀπό τί θά ἐξαρτηθεῖ; Ἀπό τήν πνευματικότητά τους.
Ἡ ἐγκράτεια λοιπόν κυρίως εἶναι θέμα ὡριμότητος καί θέμα πνευματικῆς ἀγωγῆς. Τό ὅριο ἡλικίας μπορεῖ νά παίζει κάποιο ρόλο, αλλά δέν εἶναι τό πρωτεύον. Εγώ τουλάχιστον γνωρίζω ὅτι ὑπάρχουν τόσοι καί τόσοι από σας, καί γυναῖκες καί ἄνδρες, πού σηκώνονται καί τή νύχτα και κάνουν προσευχή! Κάνουν καί κάποιες ἀκολουθίες, ἂν ὄχι ὅλες! Αλλά σᾶς βεβαιώνω ἐπίσης ὅτι ὑπάρχουν καί νέοι ἄνθρωποι, σέ μεγαλύτερο ἀριθμό, συντριπτικά μεγαλύτερο αριθμό, πού κάνουν μία παρατεταμένη ἐγκράτεια! Ναί!
Ὅμως ἀκούγεται καί μία μανιχαϊστική θέση –τοῦ Μανιχαϊσμοῦ τερτίπια– ὅτι τόν πρώτο χρόνο, λέει, οἱ νεόνυμφοι δέν πρέπει να κοινωνοῦν! Τί πράγματα εἶναι αυτά! Τόσο φοβερό εἶναι τό συνέρχεσθαι, ὥστε νά ἐμποδιστοῦν νά κοινωνήσουν; Μά εἶναι δυνατόν; Παρακαλῶ ἂς πετάξουμε τίς πλάνες αυτές, κι ὅπου τίς συναντᾶμε νά τίς πολεμᾶμε. Βεβαίως καί θά κοινωνοῦν οἱ νεόνυμφοι! Τρεῖς μέρες ἐγκράτεια, καί θά πηγαίνουν νά κοινωνοῦν. Κάθε Κυριακή ἀκόμη, κάνοντας αυτήν τήν ἐγκράτεια, θά πηγαίνουν να κοινωνοῦν. Ναί.
Ἡ ἐγκράτεια; ὠφελιμότατη καί σπουδαιότατη· μᾶς κρατᾶ ἀπό τόν ἡδονισμό, όπως λέει ὁ René Biot, ἕνας Γάλλος γιατρός. Ἔγραψε ἕνα πολύ ὡραῖο βιβλίο, πού λέει ὅτι ὅταν δέν ὑπάρχει ἐγκράτεια μέσα στόν γάμο –προσέξτε με: ἀπό ἰατρικῆς καί ψυχολογικῆς πλευρᾶς– τότε ὁ ἡδονισμός, λέει, αὐτό τό ἀκράτητο πρᾶγμα, ἀποβαίνει πλέον τό σαράκι τοῦ γάμου! Τό ἀκούσατε καλά; Ὁ ἡδονισμός, ἀπό ἰατρικῆς καί ψυχολογικῆς πλευρᾶς, εἶναι τό σαράκι του γάμου! γρήγορα θα καταφάει τόν γάμο! Διότι ἀναζητώντας τήν ἡδονή καί ὁ ἕνας καί ὁ ἄλλος, ἐπειδή γρήγορα θα κορεσθοῦν, θα χορτάσουν, θά ἀναζητήσουν τήν ἡδονή καί πιό ἔξω ἀπό τόν γάμο. Καί τότε ὄντως ὁ ἡδονισμός ἀποδεικνύεται σαράκι τοῦ γάμου!
Ξέρετε τί εἶναι ἡ ἐγκράτεια; Ὅ,τι εἶναι τά χαλινάρια σ' ἕνα ἄλογο ὁρμητικό. Υπάρχουν τα χαλινάρια αὐτά, πού οἱ σύζυγοι πρέπει νά κρατοῦν, ἀκόμα καί οἱ νεόνυμφοι, ὅταν εἶναι Σαρακοστή, Τετάρτη και Παρασκευή, για να κοινωνήσουν. Καί ξέρετε, μέ τόν τρόπο αὐτό, τηροῦν καί τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι μέσα στήν Ἐκκλησία, τίς ἐντολές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιατί ὅ,τι θεσπίζει ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἐντολές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Τότε, πιστέψτε με, οἱ ἄνθρωποι αὐτοί θά ἔχουν μία αἰώνια άνθηση του γάμου τους, μέχρι τά βαθειά γεράματά τους! Δέν θά ἔχει βαρεθεῖ ὁ ἕνας τόν ἄλλο γιατί θά ὑπάρχει πάντα κάτι τό συγκρατημένο, πού θά τονίζει καί θά τονώνει τήν ἀγάπη τῶν συζύγων γιά πάντα! Δέν εἶναι ὡραῖο αὐτό; Ναί, ἔτσι εἶναι.
Ὑπάρχει ὅμως κι ἕνα ἄλλο σημεῖο. Αὐτό τό ἄκουσα πρίν ἀπό λίγο καιρό, ὄχι για πρώτη φορά. Λέει ἐδῶ ἡ ἀπορία: «Τήν ἀπόφαση γιά ἐγκράτεια τήν παίρνουν μόνοι τους ἢ κατόπιν ἀδείας τοῦ πνευματικοῦ;». Απαντῶ: τό ἀναφέρουν στον πνευματικό τους. Προσέξτε τι εἶπα: τό ἀναφέρουν! νά εἶναι ἐνήμερος ὁ πνευματικός. Ὁ πνευματικός ποτέ δέν θά ἐπιβάλει τήν ἐγκράτεια, καί κάποτε μάλιστα τήν ισόβια! Ποτέ, μα ποτέ!... Ὁ πνευματικός πού θά ἔκανε αυτό θέλει κρέμασμα! Εἶναι φοβερό· εἶναι ἔξω ἀπό τήν ἀληθινή γνώση τῶν πραγμάτων, εἶναι ἀχαρακτήριστο. Ἁπλῶς τό λένε στόν πνευματικό. Το μόνο πού μπορεῖ νά κάνει ὁ πνευματικός εἶναι νά τούς βοηθήσει στο σημεῖο αὐτό, νά τούς τονώσει, καί μάλιστα πολύ φιλικά. Αλλά σᾶς εἶπα ὅτι δέν ἐπεμβαίνει –τέταρτη φορά τό λέω– δέν ἐπεμβαίνει ὁ πνευματικός στο τί θά ἀποφασίσουν οἱ σύζυγοι· αὐτοί μόνο θά τοῦ τό ποῦν.
Βέβαια υπάρχει καί ἡ ἑξῆς περίπτωση: να υποσχεθοῦν στόν Θεό ισόβια εγκράτεια! Αυτό είναι απονενοημένο, δηλαδή κάτι πού εἶναι ἔξω ἀπό τήν λογική· όπως ἀκριβῶς πηγαίνει κανείς να αυτοκτονήσει, καί λέμε ὅτι ἔκανε ἕνα ἀπονενοημένο διάβημα, δηλαδή άμυαλο. Διότι πῶς μπορεῖς ἐσύ να καθορίσεις και να τάξεις ἐγκράτεια ισόβια, ὅσο ζεις μέ τόν ἄνδρα σου, μέ τή γυναίκα σου; Πώς μπορείς αυτό νά τό κάνεις; Τό συναντοῦμε καμιά φορά αυτό· ἀλλά εἶναι ἀνόητο. Τό θέμα τῆς ἐγκρατείας, εἴτε μερικῆς, κατά διαστήματα, εἴτε ἀκόμη περισσότερο ισόβιας, ποτέ δέν γίνεται ἀντικείμενο τάματος. Θά τό πῶ ἄλλη μία φορά, ἄν δέν τό ἄκουσε ἐκείνη ἡ κυρία στη γωνιά κι ἐκεῖνος ὁ κύριος στήν ἄλλη γωνιά: ἡ ἐγκράτεια δέν γίνεται ποτέ ἀντικείμενο τάματος! Τάξε ἕνα κερί, δέν ξέρω τί ἄλλο· αὐτό ὅμως δέν μπορεῖς νά τό τάξεις. Κάποιοι ἔρχονται καί μοῦ λένε: «Ξέρετε, τάξαμε»! Τάξατε;... Η «Αποφασίσαμε να μείνουμε ἐγκρατεῖς γιά πάντα»! Ναί, ἀλλά προσέξτε: δέν θά τό τάξετε! Διότι κάποια στιγμή –ἄνθρωποι δέν εἴμαστε; σάρκα δέν φορᾶμε; κόκκαλα δέν ἔχουμε; νεῦρα δέν ἔχουμε;- μπορεῖ νά χαλάσει αὐτό. Γιατί θά πρέπει νά εἴμαστε παραβάτες, παραβάτες τοῦ τάματος; Πολλές φορές μου λένε: «Χαλάσαμε τήν ἐγκράτεια». Καλά. Ακουστε τί εἶπα: Καλά! Τίποτε ἄλλο· ἀπολύτως τίποτε ἄλλο. Καί λέω: «Αν θέλετε, ξαναρχίστε»· τίποτε ἄλλο.
Σε πολλούς ἀπό σᾶς πού μέ ἀκοῦτε τά ἔχω πεῖ καί προσωπικά, καί ἐλπίζω νά μέ δικαιώνετε· τώρα ὅμως τά λέμε νά ἀκουστοῦν ἀπό ὅλους.
Ἐκεῖνο ἐπίσης τό περίεργο πράγμα πού ἄκουσα εἶναι τό ἑξῆς. Κάποιοι σε ηλικία λίγο προχωρημένη, τόση πού μποροῦσαν ἀκόμη νά κάνουν παιδιά, εἶχαν σκεφθεῖ νά κάνουν εγκράτεια, κι ἔτσι νά μήν κάνουν καί παιδιά. Τό εἶπαν λοιπόν στον πνευματικό τους, και ἐκεῖνος τούς εἶπε: «Δέν θά σᾶς ἀφήσω να κοινωνήσετε, ἐπειδή δέν θά τεκνογονεῖτε»! Θά τοῦ ἔλεγε κανείς: Μά, παππούλη μου, ἐδῶ κάνουν ἐγκράτεια, καί ἡ ἐγκράτεια εἶναι ἀρετή!... Τό ἀκούσατε; εἶναι ἀρετή! Εἶναι εὐκαιρία νά σᾶς πῶ ὅτι τό συνέρχεσθαι δέν εἶναι ἁμαρτία, ἔστω κι ἂν εἶναι τό ὕστερον θέλημα τοῦ Θεοῦ. Γιατί; Διότι ὁ Θεός, ἀφοῦ εἶναι ἔξω ἀπό τόν χρόνο, γνώριζε ὅτι ὁ ἄνθρωπος θά ἔπεφτε· γι' αυτό έκανε τόν γάμο. Γιά νά μήν χαθεῖ τό ἀνθρώπινο εἶδος ἔκανε ἐκ τῶν προτέρων ἄρσεν καί θῆλυ. Ὅμως τό πρῶτο θέλημα τοῦ Θεοῦ ἦταν ἡ ἀγαμία, ἡ παρθενία. Θέλετε ἀπόδειξη; Μετά τήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν θά ὑποχωρήσει καί θά φύγει τό ὕστερον θέλημα τοῦ Θεοῦ, καί θά ἐπικρατήσει το πρότερον θέλημα τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ παρθενία. Γι' αὐτό ὁ Κύριος εἶπε σαφῶς ὅτι στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά ὑπάρχει ὁ γάμος. (Βλ. Ματθ. 22, 30. Μάρκ. 12, 25. Λουκ. 20, 35.) Βέβαια ὁ Κύριος κλήθηκε καί πῆγε στον γάμο τῆς Κανά, πού σημαίνει ὅτι εὐλογεῖται καί τό ὕστερον θέλημα.
Τό ἴδιο ευλογήθηκε καί ἡ κρεοφαγία. Τό πρῶτον θέλημα ὅμως τοῦ Θεοῦ γιά τούς ἀνθρώπους δέν ἦταν ἡ κρεοφαγία. Διαβάστε την Αγία Γραφή, αλλά προσεκτικά, καί θά τό βρεῖτε. Μετά τόν κατακλυσμό τοῦ Νῶε, ὁ Θεός εὐλογεῖ καί τήν βρώση τοῦ κρέατος. (Βλ. Γέν. 9, 3.) Αλλά αὐτό εἶναι τό ὕστερον θέλημα τοῦ Θεοῦ. Συνεπῶς τό νά ἐγκρατεύονται οἱ ἄνθρωποι στον παρόντα κόσμο εἶναι ἀρετή· ἀκόμα καί μέσα στο σχήμα του γάμου, ἔστω καί κατά περιόδους ἤ καί ισοβίως. Γιατί; Διότι μέ τήν ἐγκράτεια γίνεται μία πρόγευση της Βασιλείας του Θεοῦ, πού εἶναι τό πρότερον θέλημα τοῦ Θεοῦ.
Αν με ρωτήσετε «Γιατί ὁ Χριστός γεννήθηκε από παρθένο;», θά σᾶς ἀπαντοῦσα: διότι ὁ γάμος εἶναι μεταπτωτικό σχῆμα. Οἱ Προφῆτες, ξέρετε, ὅλοι εἶχαν παντρευτεῖ· ὅλοι, ἐκτός ἀπ' τόν προφήτη Ἠλία καί τόν προφήτη Ελισσαῖο· ἄν θέλετε, καί τόν Ἰωάννη τόν Πρόδρομο, ὁ ὁποῖος βέβαια είναι στο μεταίχμιο Παλαιᾶς καί Καινῆς Διαθήκης. Ὅλοι οἱ ἄλλοι ἦταν ἔγγαμοι· ὅπως κι ὁ Μωϋσῆς, ὁ Ἡσαΐας καί ὁ Ἰεζεκιήλ καί ὁ Ἱερεμίας καί πολλοί ἄλλοι. Γιά τόν Δανιήλ δέν ἀναφέρεται γάμος· πιθανῶς νά ἦταν καί αὐτός ἄγαμος· πιθανῶς. Ἄν ἐπίσης με ρωτήσετε «Γιατί ὁ Χριστός δέν παντρεύτηκε;», θά σᾶς ἀπαντοῦσα: διότι στην Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά ὑπάρχει ὁ γάμος. Καί ὁ Χριστός, ὁ Θεός Λόγος πού ἐνανθρώπησε, εἶναι ὁ φορέας τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Γι' αὐτό ὁ ἴδιος δέν εἶναι ἔγγαμος. Δέν ἀπαγορεύει ὅμως τόν γάμο στούς μαθητές Του. Ὁ Ἰωάννης εἶναι ἄγαμος, ἐνῶ ὁ Πέτρος ἔγγαμος, καί μάλιστα τόν διαλέγει ὡς ἔγγαμο. Δέν παντρεύτηκε μετά τήν κλήση του ἀπό τόν Χριστό· ἤδη ἦταν παντρεμένος. Γι' αὐτό ἐσεῖς οἱ ἔγγαμοι μή λέτε «εἶμαι ἔγγαμος, καί δέν θά σωθῶ».
Ὁ τρίτος σκοπός τοῦ γάμου, ἀγαπητοί μου, εἶναι ἡ τεκνογονία. Αὐτή ἀποτελεῖ τό θαῦμα τῶν γονέων.
Είπαμε προηγουμένως ότι το πόσα παιδιά θα κάνουν οἱ σύζυγοι θά τό ἀποφασίσουν οἱ δυό τους. Ὅσα ἐκεῖνοι θέλουν· αὐτοί θά ἀποφασίσουν. Ξαναλέω: οὔτε ὁ πνευματικός θά πεῖ «τόσα θα κάνετε»! Δέν ἐπεμβαίνει ὁ πνευματικός το λέω για τρίτη φορά. Τότε; Λοιπόν, προσέξτε. Μπορεῖ ἡ γυναίκα να μην συλλαμβάνει εύκολα, και να γίνουν ένα, δύο, τρία παιδιά. Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι δέν μποροῦν νά συνέρχονται. Απλούστατα ή παρεμπόδιση της συλλήψεως εἶναι ἁμάρτημα. Αν συλλαμβάνει που καί ποὺ ἡ γυναίκα, δέν σημαίνει ὅτι θά σταματήσουν οἱ σύζυγοι να συνέρχονται· ἀρκεῖ νά μήν παρεμποδίζουν την σύλληψη.
Το να συνέρχονται οἱ σύζυγοι δέν εἶναι ἁμάρτημα –τό λέει καί ἡ Ὀρθόδοξος Δογματική αὐτό– καί δέν εἶναι ἁμάρτημα διότι δεν κάνουν παρεμπόδιση συλλήψεως. Ὅσο γιά τήν ἐγκράτεια πρίν ἀπό τήν Θεία Κοινωνία, λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ὅτι ἀρκοῦν τρεῖς μέρες εγκράτεια. Καί αὐτό τό βγάζει ἔμμεσα, διότι δέν ὑπάρχει σχετικός κανόνας· θά σᾶς πῶ ἀπό ποῦ. Βεβαίως καί τήν ἡμέρα πού θά κοινωνήσουν πρέπει να υπάρξει εγκράτεια. Γράφει σε μία ύποσημείωση στο Πηδάλιο ὁ ἅγιος Νικόδημος ὅτι τότε πού οἱ Ἑβραῖοι θά ἔπαιρναν τόν νόμο στό Σινᾶ, ἔδωσε ἐντολή ὁ Θεός διά τοῦ Μωϋσέως νὰ ἐγκρατευτούν οἱ σύζυγοι γιά τρεῖς ἡμέρες. (Βλ. Γέν. 19, 15.) Αὐτό ἦταν ὅλο. Ἀφοῦ λοιπόν ἔτσι εἶπε ὁ Θεός, τότε μποροῦμε νά συμπεράνουμε ὅτι τρεῖς ἡμέρες εἶναι ἀρκετές για να κοινωνήσουν ἐκεῖνοι που συνέρχονται.
θὰ εὐχόμουν πολλοί καί πολλές να λύσετε τίς ἀπορίες σας, γιατί πάντοτε έχετε απορίες στα θέματα αὐτά. Σᾶς εἶπα ότι μόνο ή παρεμπόδιση εἶναι ἁμαρτία καὶ ὄχι το συνέρχεσθαι. Ρωτάτε ἐπίσης ἄν πρέπει να συνέρχονται οἱ σύζυγοι ὅταν δέν μποροῦν νά κάνουν παιδιά. Ἄν εἶναι δυνατόν!... Και βέβαια ναί!
Πρέπει νά βγοῦμε ἀπό αὐτές τίς πλάνες. Λοιπόν, ἄν παντρευτεῖς καί ἀπό συμφώνου μετέρχεσαι τήν ἐγγράτεια, εἶναι ἀρετή. Ὁ παππούλης ἐκεῖνος πού εἶπε «Δὲν σᾶς ἀφήνω να κοινωνήσετε, γιατί δεν κάνετε παιδιά.» θεώρησε ὅτι ὁ κύριος σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ τεκνογονία! Ἐκεῖ τήν ἔπαθε. Ἐνῶ εἶναι ὁ τρίτος σκοπός τοῦ γάμου.
Συνοψίζουμε. Ο πρώτος σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ ἀλληλοβοήθεια τῶν συζύγων γιά τήν θέωση· εἶναι ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ Θεός γιά τόν Ἀδάμ, καί τήν Εὔα, «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν». Αὐτό τό «κατ' αὐτόν σημαίνει νά εἶναι ὅμοιος με τον Αδάμ, δηλαδή ανθρωπος· ἀναμφισβήτητα θά μποροῦσε νά κάνει κι ἕνα ζῶο πού νά ἐξυπηρετεῖ τόν Αδάμ. Αλλά λέει «νά τόν κάνουμε να είναι βοηθός». Σε τί; Στο να σωθοῦν καί να θεωθοῦν. Αὐτός εἶναι ὁ πρῶτος σκοπός. Επειδή όμως εἴμαστε μεταπτωτικοί, ἔχουμε τόν δεύτερο σκοπό τοῦ γάμου, πού εἶναι ἡ κατασίγαση τῆς γενετήσιας ορμῆς ὅπως λέγεται, γιά νά μήν πέφτει κανείς στην πορνεία. Γι' αὐτό ἦταν φροντίδα μεγάλη τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου να παντρεύονται οἱ νέοι μικροί, και μάλιστα «πρό τῆς στρατείας», γιά νά μήν πέσουν στην πορνεία. Το λέει ὁ ἴδιος. (Βλ. Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος. Εἰς τὴν Πρὸς Θεσσαλονικεῖς Α΄ ἐπιστολὴν, MPG 62-426-15-23. «Όταν οὖν ὁ παῖς αὐξηθη, πρὸ στρατείας, πρὸ τοῦ βίου τοῦ ἄλλου, τὰ περὶ τοῦ γάμου φρόντιζε. Κἂν ἐκεῖνος ἴδῃ ὅτι ταχέως αὐτῷ τὴν νύμφην ἄγεις, καὶ ὅτι βραχὺς ὁ καιρὸς ὁ ἐν μέσῳ, δυνήσεται διακαρτερήσαι τὴν φλόγα· ἂν δὲ ἐννοήσῃ ὅτι ῥᾳθυμεῖς σὺ καὶ βραδύνεις καὶ περιμένεις, τότε προσόδους κτήσεται πολλάς, καὶ τότε αὐτῷ τοὺς γάμους ποιήσεις, ἀπογνοὺς πρὸς τὸ μακρὸν τοῦ χρόνου ταχέως ολισθήσει πρὸς πορνείαν.») Αλλά οι συνθήκες από τότε μέχρι σήμέρα εἶναι πολύ-πολύ διαφορετικές. Ένα παιδί σήμερα έχει σπουδές, έχει στρατιωτικό, ἔχει.... έχει.... καί δεν μπορεί να παντρευτεί δεκαοκτώ χρονών. Καί ὁ τρίτος σκοπός, ὅπως εἴπαμε πριν, εἶναι ἡ τεχνογονία.
Μέ τήν ἐκπλήρωση καί τῶν τριῶν αὐτῶν σκοπῶν, ἀγαπητοί μου, εξασφαλίζεται ἡ εἰρηνική, ἡ εὐλογημένη από το Μυστήριο πορεία του γάμου, που τελικά οδηγεί στην κοινωνία με τον Θεό, ποὺ εἶναι καί ὁ προορισμός όλων μας.
💠 Διευκρίνιση 💠
Η 4η ομιλία τις 11/2/1969 απο την κατηγορία το "Μυστήριο του Γάμου" δεν είναι καταχωρημένη στο arnion.gr . Δέν υπάρχει ήχος.
Το συγκεκριμένο κείμενο ως 4 ομιλία το βρήκα στο βιβλίο.
Όταν όμως ετοίμαζα την ομιλία για να την αναρτήσω, διαπίστωσα ότι στο κείμενο συμπεριλαμβάνεται μεγάλο μέρος και απο την
Απορία Νο 184. με τίτλο:
"Πρέπει οἱ σύζυγοι νά ἐγκρατεύονται;"
Η οποία είναι απο την κατηγορία : 🔸Ἀπαντήσεις ἀποριῶν. (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν. 🔸
https://youtu.be/ykAhxlzICYg?si=Cb5w8CmGesI6UsJO
📜Ολόκληρη η ομιλία :
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_441.html?m=1 )
Συνεπώς η ομιλία αυτή, δεν είναι ακριβώς η 4η ομιλία τις 11/2/1969 απο την κατηγορία το "Μυστήριο του Γάμου" αλλά συμπεριλαμβάνει μέρος της.
4η ομιλία στην κατηγορία "Τό Μυστήριον τοῦ Γάμου".
►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Τό Μυστήριον τοῦ Γάμου " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/to-mysthrion-toy-gamoy
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_64.html?m=1
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας : Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Τό Μυστήριον τοῦ Γάμου».🔻
https://drive.google.com/file/d/1Sk5M-5BMLWA_-m2N9GIGqJfW3U55oWHd/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Τό Μυστήριον τοῦ Γάμου».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A4%CF%8C%20%CE%9C%CF%85%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF%CE%BD%20%CF%84%CE%BF%E1%BF%A6%20%CE%93%CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%85.?m=1
💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
