†. Η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, την περασμένη Κυριακή, εόρτασε την Αγίαν Πεντηκοστήν. Δηλαδή την κάθοδον του Αγίου Πνεύματος και την παραμονή Του εις την Εκκλησίαν. Την σημερινή Κυριακή, η Εκκλησία μας γιορτάζει την μνήμη πάντων των αγίων. Αυτό σημαίνει την φανέρωση της Πεντηκοστής μέσα εις τον κόσμον δια των αγίων. Οι άγιοι είναι η απόδειξις της Πεντηκοστής· διότι με τον τρόπον αυτόν, δεχθέντες το Πνεύμα το Άγιον, γίνονται άγιοι. Οι άγιοι, λοιπόν, είναι ο καρπός του Αγίου Πνεύματος μέσα εις την Ιστορίαν.Η παρουσία του αγίου ανθρώπου είναι το πιο καινούριο πράγμα που γνωρίζει ο παλαιωμένος μας κόσμος. Όταν ο Πλάτων κάνει χρήση του όρου «ἅγιος», θα ενθυμείσθε, εκεί που αναφέρεται εις τα «ὅσια καί προσφιλῆ» και πάει για να συγκρίνει εκεί την αξία της πατρίδος- απ’ το σχολείο το ξέρομε αυτό- δεν έχει ο όρος «ἅγιος» στον Πλάτωνα, δεν έχει καμία σχέση με ό,τι εννοεί η Αγία Γραφή.
Ο άγιος είναι ο καινός άνθρωπος –το «και-» με αι-, ο καινούριος άνθρωπος, είναι η καινή κτίσις. Που γίνεται καινούρια από τη δημιουργική πνοή του Αγίου Πνεύματος. Ο άγιος έχει μέσα στην ύπαρξή του το στοιχείον της αφθαρσίας και της αθανασίας. Επειδή η ύπαρξις, ολόκληρη η ύπαρξίς του, ψυχή και σώμα, διεποτίσθη από το Άγιον Πνεύμα. Υπογραμμίζω, ψυχή και σώμα. Όχι μόνον ψυχή.
Ο Απόστολος Παύλος γράφει στους Κολοσσαείς: «Ἡ ζωὴὑμῶν κέκρυπται σὺν τῷ Χριστῷἐν τῷ Θεῷ». Εδώ υπάρχει μία μεγάλη αλήθεια, η οποία δεν μπορεί να γίνει κατανοητή· παρά μόνον εκείνος που ζει μέσα στη ζωή του Αγίου Πνεύματος, να την κατανοήσει αυτήν. Ότι η ζωή μας, λέγει, είναι κρυμμένη μέσα εις τον Χριστόἐν τῷ Θεῷ. Πώς είναι κρυμμένη; Πώς είναι κρυμμένη. Δεν φαίνεται. Αυτό θα πει «κρυμμένη». Η ζωή μας είναι ήδη αθανατισμένη και αφθαρτισμένη. Και είναι τοποθετημένη μέσα εις τον Ιησούν Χριστόν, γι’ αυτό δεν φαίνεται. Ο Χριστός δεν φαίνεται. Δεν Τον βλέπομε με τα μάτια μας στον παρόντα κόσμο. Όμως η ζωή των πιστών είναι εκεί. Πού; Μέσα εις την Θεανθρωπίνη φύση του Χριστού. Ώστε «όταν θα έρθει ο Χριστός», που λέγει ο Παύλος, «ἡ ζωή ἡμῶν», «που είναι η ζωή μας, τότε και η δική μας η ζωή θα φανερωθεί». Ότι δηλαδή θα αφθαρτισθούμε και θα αθανατισθούμε, κατάλληλοι πλέον δια την Βασιλείαν του Θεού.
Οι άγιοι συνιστούν την βάσιν της Εκκλησίας και την απόδειξη της παρουσίας της μέσα εις τον κόσμον. Διότι άγιοι αποκαλύπτουν την Εκκλησία μέσα εις τον κόσμο. Οι άγιοι είναι η τελείωσις του Ευαγγελίου, η ολοκλήρωσις του Ευαγγελίου πάνω στην πράξη. Διότι επραγμάτωσαν τους λόγους του Χριστού που είναι στο Ευαγγέλιον. Οι άγιοι κλείνουν και φιμώνουν τις πύλες του Άδου και των εχθρών, όταν αυτές ανοίγουν, για να στραφούν εναντίον της Εκκλησίας. Έτσι έχομε την περίπτωσιν του μαρτυρίου. Το μαρτύριο είναι η απάντησις εις τις κραυγαλέες φωνές του Άδου, για να καταπιεί την Εκκλησίαν. Γι΄αυτό είπε ο Χριστός: «Καί πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς». Δηλαδή της Εκκλησίας. Γιατί; Γιατί εμπροσθοφυλακή είναι οι άγιοι.
Το καινούριο στοιχείο που εισάγουν στον κόσμον είναι η πίστις. Είπα καινούριο στοιχείον. Γι’ αυτό, στη σημερινή εορτή των Αγίων Πάντων, η Εκκλησία μας χρησιμοποιεί την περικοπή που αναφέρεται εις τον ύμνον της πίστεως. Χωρίς να εξηγήσω· Εβρ.11,33: «Οἳ(:Οι οποίοι)διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν -δηλαδή πριονίστηκαν- , ἐπειράσθησαν, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς – ζήσαν στις ερημιές με προβιές προβάτων, γιατί δεν είχαν ιματισμόν-, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς». Βλέπει κανείς την κακουχία των αγίων. Κι εκείνο που τους έκανε να υπομείνουν τις κακουχίες ήτο η πίστις. Είναι μία εικόνα, που την παίρνει ο συγγραφεύς, ο Απόστολος Παύλος, και την καταχωρεί εις την προς Εβραίους επιστολή του, από την Παλαιά Διαθήκη. Προσέξτε, αυτή η εικόνα είναι περισσότερον έκτυπος εις την Καινήν Διαθήκην. Οι πρώτοι μάρτυρες, των 300 πρώτων ετών δηλαδή που απαριθμούνται σε ένδεκα εκατομμύρια γνωστών, υπολογίζεται ότι μέχρι σήμερα έχομε 40 εκατομμύρια μάρτυρες και ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν μάρτυρες και οι οποίοι μάρτυρες θα σταθούν σε εντονοτέρα κατάσταση προς τα έσχατα, στις ημέρες του Αντιχρίστου, πολύ περισσότερον απ΄ ό,τι μας περιγράφει εδώ η προς Εβραίους επιστολή. Δεν έχει τελειώσει αυτή η εικόνα. Πραγματοποιείται, πραγματώνεται συνεχώς με πύκνωσιν εις τα έσχατα της Ιστορίας. Να το έχομε υπόψιν μας αυτό.
Η πίστις είναι εκείνη που συντηρεί τον άνθρωπο. Και πίστις είναι η επαναστροφή στον Θεό. Διότι οι πρωτόπλαστοι κλήθηκαν να πιστεύσουν εις τον λόγον του Κυρίου, ημάρτησαν, έχασαν από τον οπτικό των ορίζοντα τον αληθινό Θεό, ελάτρευσαν την κτίσιν παρά τον Κτίσαντα, με αποτέλεσμα, παρακαλώ, η πίστις να έχει εξαφανιστεί. Συνεπώς είναι μία πορεία η πίστις αντίθετη από την πορεία του Αδάμ. Τι είναι εδώ η πίστις; Μία μορφή της. Η υπακοή στον Θεό. Μία μορφή της πίστεως. Η υπακοή στον Θεό. Είναι η εμπιστοσύνη στα λόγια Του, στην δύναμή Του, στην αγαθότητά Του, στη σοφία Του, στην πρόνοιά Του. Γι’ αυτό ακριβώς λέγει στην προς Εβραίους ο Απόστολος: «Χωρὶς πίστεως ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι». «Χωρίς την πίστιν», λέγει, «είναι αδύνατον να σταθεί κανείς ευάρεστος εις τον Θεόν».
Αυτά που είπα προηγουμένως, επιτρέψατέ μου, «πίστις στη σοφία του Θεού, στην πρόνοια του Θεού». Τι θα πει αυτό; Αυτό που λέει ο λαός μας, αλλά δεν το προσέχει. Εκείνο το «Έχει ο Θεός». Εμπιστεύομαι στα χέρια του Θεού. Δεν έχω εργασία. Δεν έχω υγεία. Δεν έχω ξέρω ‘γω εκείνο που θα χρειαζόμουνα. Έχει ο Θεός. Είναι η πίστις στην πρόνοια του Θεού, στην σοφία του Θεού, στην αγάπη του Θεού, όχι μόνον εις την ύπαρξιν του Θεού. Δεν είναι επαρκές αυτό, να λέμε ότι πιστεύω στον Θεό. Δεν είναι επαρκές. Το ξανατονίζω αυτό. Και σημειώνει πιο κάτω ο Απόστολος Παύλος: «Πιστεῦσαι γάρ δεῖ τόν προσερχόμενον τῷ Θεῷὅτι ἔστι καί τοῖς ἐκζητοῦσιν αὐτόν μισθαποδότης γίνεται».«Και τι είναι», λέγει, «αυτό που θα ευαρεστήσουμε στον Θεόν; Καταρχάς εκείνος που προσέρχεται εις την πίστιν, να πιστεύσει ότι υπάρχει ο Θεός. Είναι το πρώτο βήμα. Και ύστερα ότι εκείνοι που Τον εκζητούν, πιστεύοντες εις την πρόνοιά Του κ.τ.λ. γίνεται μισθαποδότης». Τους δίδει εκείνο το οποίο θέλουν.
Ένα θαυμάσιο παράδειγμα από την προς Εβραίους επιστολή που ακούσαμε σήμερα. «Πίστει χρηματισθεὶς Νῶε περὶ τῶν μηδέπω βλεπομένων, εὐλαβηθεὶς κατεσκεύασε κιβωτὸν εἰς σωτηρίαν τοῦ οἴκου αὐτοῦ, δι᾿ἧς κατέκρινε τὸν κόσμον, καὶ τῆς κατά πίστιν δικαιοσύνης ἐγένετο κληρονόμος». Δηλαδή ότι με την πίστη, αφού εχρηματίσθη ο Νώε περί του κατακλυσμού, του είπε ο Θεός: «Θα γίνει κατακλυσμός…». Αγαπητοί μου, ξέρετε τι έγινε; Μετά την αναγγελία, Ύστερα από 120 χρόνια! Αλλά εκείνος είπε: «Πιστεύω εις τον Θεόν».«Πιστός ὁ λόγος», που λέγει ο Απόστολος Παύλος, «καί πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος». «Είναι αξιόπιστος ο λόγος του Θεού». Το πότε, Εκείνος το ξέρει. Εκείνο που είπε, δεν το αλλάζει. Δεν μετανοεί εκείνο που ο Θεός εξαγγέλλει. Αυτή είναι δυνατή πίστις πραγματικά. Και μάλιστα περί των μηδέπω βλεπομένων· που ακόμη δεν τα είχε δει. Δεν είδε τον κατακλυσμό. Σας είπα, 120 χρόνια μετά έγινε ο κατακλυσμός. «Εὐλαβηθείς», στάθηκε με ευλαβή ψυχή, ότι είναι λόγος Θεού, κατασκεύασε την Κιβωτό για να σωθεί ο οίκος του, η οικογένειά του. Και κατέκρινε τον κόσμον, γιατί άλλοι δεν πίστευσαν. «Νώε, τι κάνεις;».«Κατασκευάζω μία κιβωτό». «Γιατί;». «Γιατί ο Θεός θα καταστρέψει τον κόσμον με κατακλυσμόν». Και γελούσαν. Και κατέκρινε, λέει, τον κόσμον με την πράξη του αυτή, «καί τῆς κατά πίστιν δικαιοσύνης ἐγένετο κληρονόμος». Αυτό το τελευταίο ημιστίχιον είναι πάρα πολύ σπουδαίον· που σημαίνει ότι έγινε κληρονόμος των αιωνίων αγαθών, της Βασιλείας του Θεού, της κατά πίστιν δικαιοσύνης. «Δικαιοσύνη» εδώ θα πει αγιότης. Η αγιότητα που εξησφαλίσθη από την πίστιν.
Αγαπητοί μου, είναι πάρα πολύ σπουδαίο. Πρέπει να σας το πω αυτό το πράγμα, ότι όλοι οι άγιοι, και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης εκινήθησαν εις τον χώρον της διαθήκης της πίστεως· διότι έχομε κι άλλην διαθήκην. Είναι η διαθήκη του Νόμου. Η διαθήκη του Νόμου, που έδωσε ο Θεός εις το Σινά. Αλλά δεν ήτο επαρκής η διαθήκη του Νόμου. Ο Μωυσής, ούτε αυτός ο Μωυσής δεν δικαιώθηκε από τη διαθήκη του Νόμου. Και ξέρετε από τι; Διότι έπρεπε να είναι κανείς τελείως, τελείως, τελείως άμεμπτος. Γιατί; Γιατί «πᾶσα παράβασις καί παρακοή ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν». Τιμωρήθηκε. Από τι λέτε, ο Μωυσής; Του είπε ο Θεός: «Θα χτυπήσεις τον βράχο και θα βγει νερό». Αγανακτισμένος όμως από τη συμπεριφορά των Εβραίων, εχτύπησε δύο φορές, με την εξής αγανακτισμένη φωνή: «Επιτέλους, τι θέλετε, να σας βγάλω νερό από τον βράχο;». Ταπ, ταπ. Δύο φορές χτύπησε. Γι’ αυτό του το αμάρτημα δεν μπήκε στη γη Χαναάν! Του το είπε ο Θεός σαφώς. Γι΄αυτό του το αμάρτημα. Τότε ποιος μπορεί να σωθεί; Κανένας. Ο Μωυσής μπήκε εις την Βασιλείαν του Θεού, τον βλέπομε στα δεξιά του Χριστού στη Μεταμόρφωση, από τη διαθήκη της πίστεως. Όχι τη διαθήκη του Νόμου. Νομίζω ότι είμαι σαφής. Ο Νώε επίστεψε και σώθηκε. Διαθήκη πίστεως. Οι πρωτόπλαστοι δεν ετήρησαν την διαθήκη της πίστεως. Γιατί δεν πίστεψαν στα λόγια του Θεού. Και άκουσαν τον διάβολον. Και έχασαν. Παρέβησαν την διαθήκη της πίστεως.
Προσέξτε λοιπόν τώρα. Και στην Παλαιά Διαθήκη -κατά κανόνα- και εις την Καινή Διαθήκη -υπέρ κατά κανόνα- δεν σώζεται κανείς, εάν δεν δεχθεί την διαθήκη της πίστεως.Ναι. Θα τηρήσω τον Νόμο, αλλά δεν μπορώ τέλεια. Είμαι άνθρωπος. Εκεί όμως που θα σωθώ θα είναι η πίστις. Πέστε μου, ποιον νόμο ετήρησε ο ληστής επί του σταυρού, που σώθηκε; Ποιον νόμο; Μήπως την εντολή «Οὐ φονεύσεις»; Φονιάς ήταν, ληστής ήταν. «Οὐ κλέψεις»; Ληστής ήταν. Πώς σώθηκε; Από την διαθήκη της πίστεως. «Είσαι», λέει, «Υιός του Θεού Συ. Θυμήσου με όταν θα’ ρθεις στην Βασιλεία Σου».Αυτή είναι η διαθήκη της πίστεως· η οποία βεβαίως προϋποθέτει, προϋποθέτει την τήρησιν των εντολών του Θεού, αναμφισβήτητα.Αλλά δεν σώζομαι με την τήρηση των εντολών, εάν δεν υπάρχει η πίστις. Γι΄αυτό λέει ο Παύλος, επαναλαμβάνω, «είναι αδύνατον να ευαρεστήσομε εις τον Θεόν χωρίς την πίστιν».
Όλοι, λοιπόν, οι άγιοι είναι μνημεία πίστεως και αγάπης προς τον Θεόν. Γι΄αυτό σημειώνει η Γραφή: «Ἔτι γάρ μικρόν ὅσον, ὅσον, ὁἐρχόμενος ἤξει καί οὐ χρονιεῖ»(:Να, να, έρχεται ο Κύριος, δεν θα χρονίσει. Ήξει. Θα έρθει).Ὁ δέ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται». Αυτό είναι παρμένο από την Παλαιά Διαθήκη και αναφέρεται εις το πρόσωπον του Αβραάμ. Και το ξαναχρησιμοποιεί ο Απόστολος Παύλος εις την προς Εβραίους επιστολήν του. Και λέγει ότι «ὁ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται». Όπως ο Αβραάμ.
Αγαπητοί, αν σας αναφέρω μερικά πραγματάκια, που ήτανε σύμφωνα με την νομοθεσία του Χαμουραμπί, γιατί ο Αβραάμ κατήγετο από τη Μεσοποταμία και ήταν κάτω από τον νόμο του Χαμουραμπί. Αν σας πω μερικά πράγματα, θα τρομάξετε. Σήμερα δεν αντέχουνε. Σήμερα δεν αντέχουνε. Καταρχάς είχε παλλακές. Δεν αντέχουν. Αλλά ήταν ο άνθρωπος της πίστεως. Όταν του λέει ο Θεός: «Σήκω, φύγε. Θα πας εκεί που θα σου δείξω». Έφυγε ο Αβραάμ. «Φύγε», λέει, «από την συγγένειά σου, από τα κτήματά σου, από την περιουσία σου, κι έλα να μείνεις εκεί που θα σου δείξω». Γι΄αυτό λοιπόν «ὁ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται».Θα ζήσει ο δίκαιος, ο άγιος από την πίστη. Προσέξατέ το. Όχι βεβαίως μία πίστη γυμνή. Αλλά ο Αβραάμ δεν έζησε μία πίστη «ψιλή», γυμνή. Αλλά πραγμάτωσε την πίστη. Γιατί; Σηκώθηκε κι έφυγε από την πατρίδα του. Αυτό δεν είναι πράξις; «Καί ἄν ὑποστείλητε -συνεχίζει ο Απόστολος… Είναι γραμμένα και στον Ησαΐα αυτά, 26,30- οὐκ εὐδοκεῖἡ ψυχή μοῦἐν αὐτῷ». Δηλαδή, «ἐάν ὑποστείλητε …»· ὑποστέλλω την σημαία. Κατεβάζω τη σημαία. Δηλαδή υποστέλλω αυτά τα οποία μου λέει ο Θεός. Δεν τα τηρώ. Μα κουράστηκα, μα δεν μπορώ. Δεν τα τηρώ. Σ’ αυτό το πράγμα η ψυχή μου, λέει ο Θεός, δεν ευαρεστεί.
Ο άγιος με την πίστη «σπάει» την αυτονομία. Γιατί; Γιατί ο Αδάμ έδειξε αυτονομία. «Μπορώ να ζήσω και χωρίς τον Θεό. Να γίνω Θεός χωρίς τον Θεό». Ο άγιος που είναι κάτω από την τήρησιν των εντολών του Θεού, αυτός σπάζει την αυτονομία και αποδοκιμάζει με τον τρόπον αυτόν το προπατορικόν αμάρτημα.
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, αγαπητοί, σε μία του προσευχή εις τον Κύριον Ιησούν Χριστόν, γράφει τα εξής: «Ἰησοῦ, ὁ Θεός τῶν θεῶν, ὁ Κύριος τῶν κυρίων, ὁ Βασιλεύς τῶν βασιλέων, ὁἍγιος τῶν ἁγίων, τί ἀνταποδώσω σοί περί πάντων ὧν ἐμοί ἀνταπέδωκας;». Εδώ οι χαρακτηρισμοί «θεοί», «κύριοι», «βασιλεῖς», «ἅγιοι» αναφέρονται εις τους πιστούς. Όχι στους βασιλείς της Γης. Εις τους πιστούς. Γιατί οι άγιοι είναι θεωμένοι. Και αφού είναι θεωμένοι, ονομάζονται θεοί, κατά χάριν θεοί –με μικρό θήτα. Οι άγιοι είναι κύριοι, με μικρό κάπα· κατά το κυριαρχικόν πρωτίστως αξίωμα, που έδωσε ο Θεός εις τον άνθρωπο, να κυριαρχεί σε όλην την κτίσιν αλλά και το κυριαρχικόν επί των παθών. Να είσαι κύριος των παθών σου. Αν είσαι μέθυσος, δεν είσαι κύριος των παθών σου. Αν είσαι βλάσφημος, δεν είσαι κύριος των παθών σου. Οι άγιοι είναι βασιλείς. Ναι. Κατά το βασιλικόν αξίωμα του Χριστού. Σαφώς το λέγει αυτό στο πρώτο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Ότι μας καθιστά βασιλείς. Και ιερείς, προσθέτει εκεί. Γι΄αυτό λέγεται κατά τον Απόστολο Πέτρο, είναι δε και στην Παλαιά Διαθήκη, «βασίλειον ἰεράτευμα». Και αυτοί θα συμβασιλεύσουν με τον Χριστόν. Και θα ιερατεύσουν άπαντες εις την Βασιλείαν του Θεού, με τον αρχιερέα Χριστόν. Οι άγιοι εξεπλήρωσαν την εντολή «ἅγιοι γίνεσθε ὅτι ἐγώ Ἅγιος εἰμί». «Να γίνεσθε άγιοι, γιατί Εγώ είμαι Άγιος», λέγει ο Θεός.
Αγαπητοί, όσον ποτέ άλλοτε ο κόσμος, έχει ανάγκη από τους αγίους, αν και τους περιφρονεί, τους κοροϊδεύει, τους γελάει τους αγίους. Και όμως ποτέ άλλοτε δεν έχει ανάγκη από αγίους. Η εντιμότητα είναι ένα στοιχείο της αγιότητος. Βλέπετε οι άνθρωποι σήμερα κατά πόσον έχουν εντιμότητα; Από τον πιο πάνω-πάνω έως τον πιο κάτω- κάτω μέσα σε ένα κράτος. Καταχρήσεις επί καταχρήσεων. Εξέλιπε η εντιμότης.
Εντούτοις, ενώ όλοι σκανδαλιζόμαστε δια την απουσία της εντιμότητος, εντούτοις είμεθα έτοιμοι να κοροϊδέψουμε τους αγίους, οι οποίοι τηρούν την εντιμότητα. Οι άγιοι συνέχουν, δηλαδή κρατούν τον κόσμον. Και ο κόσμος υπάρχει ένεκα των αγίων. Ναι. Μας το λέγουν οι πρώτοι συγγραφείς των πρώτων χρόνων συγγραφείς Χριστιανοί. Δεν θα είχε ο κόσμος λόγον υπάρξεως, εάν δεν υπήρχαν οι Χριστιανοί μέσα εις τον κόσμον. Αυτοί λοιπόν συνέχουν τον κόσμον. «Οι άγιοι ζουν στη Γη», όπως λέγει εκείνη η θαυμάσια επιστολή προς Διόγνητον, «και πολιτεύονται στον ουρανό. Ζουν στη Γη και πολιτεύονται στον ουρανό. Δείχνουν στον κόσμο τον αληθινό τύπο ανθρώπου». Αυτόν τον τύπο που ο κόσμος ψάχνει να δημιουργήσει, αλλά δεν το πετυχαίνει, γιατί δεν έχει το Πνεύμα το Άγιον. Είναι μία περικοπή θαυμασία. Δεν έχω χρόνο να σας την πω ολόκληρη.
Ένα από τα ονόματα των χριστιανών είναι «ἅγιοι». Αυτό σημαίνει ότι η αγιότης είναι το κύριο μέλημά μας. Γι΄αυτό λέγει ο Παύλος -στην προς Εβραίους πάντα- «διώκετε τόν ἁγιασμόν -να επιδιώκετε τον αγιασμόν- οὐ χωρίς -χωρίς τον οποίον– οὐδείς ὄψεται τόν Κύριον». Κανείς δεν θα ίδει τον Κύριον.
Ο σατανάς κατάφερε, αγαπητοί, στην εποχή μας, να γελοιοποιήσει την έννοια του αγίου. Γι΄αυτό χρειάζεται πολλή ανδρεία για να υπερνικηθεί μέσα μας το εμπόδιον της γελοιότητος. Μην ξεχνάτε δε ότι τον Νώε οι σύγχρονοί του… ο Νώε σώθηκε, ε; Είπα «Νώε», με συγχωρείτε, ο Λωτ, σώθηκε, γιατί νόμιζαν οι γαμπροί του, οι υποψήφιοι άνδρες των θυγατέρων του ότι γελοιάζει. Αλλά και τον Νώε τον κορόιδευαν ως γελοίον, γιατί, λέει, «μεγάλος ήταν», ήταν 500 ετών τότε, «κι έχασε το μυαλό του». Αυτή είναι η μοίρα των αγίων μέσα εις τον κόσμον.
Ο αγιασμός είναι η οδός προς την θεωρία του προσώπου του Χριστού. Οι Άγιοι Πάντες είναι τα μνημεία που παρακινούν τον αγιασμό. Είναι οι οδοδείκτες της κάθε πλανεμένης εποχής. Είναι τα αγαπημένα πρόσωπα, οι φίλοι του Θεού, οι φίλοι των ανθρώπων. Η φιλία μόνον ανάμεσα σε αγίους μπορεί να αναπτυχθεί. Ο χώρος τους αποπνέει, ο χώρος ο δικός τους αποπνέει ευωδία Χριστού, μύρον Αγίου Πνεύματος. Και όλοι αυτοί είναι οι άγιοι άγγελοι, οι δίκαιοι, οι προφήται, οι Απόστολοι, οι Ευαγγελισταί, οι μάρτυρες, οι ομολογηταί, οι όσιοι ασκηταί, οι αγωνισταί, άνδρες και γυναίκες, όλων των αιώνων και όλων των εποχών.
Αγαπητοί, ας ακούσομε άλλη μία φορά την φωνή του Θεού: «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι Ἐγώ Ἅγιος εἰμί».
681η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.
Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.
†. Η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, έφθασε στην 50ήν ημέρα από της εορτής του Πάσχα. Και η εορτή του Πάσχα ήταν εκείνη που έδωσε μετά την Πεντηκοστήν. Και η Πεντηκοστή ήταν η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος εις την Εκκλησίαν. Και είναι καρπός της Ενανθρωπήσεως του Υιού, της Σταυρώσεώς Του, της Αναστάσεώς Του και της Αναλήψεώς Του.
Σήμερα οι πιστοί, δεύτερη μέρα της Πεντηκοστής, συνεκεντρώθησαν δια να τιμήσουν το τρίτον Πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, που είναι το Πνεύμα το Άγιον.
Εάν ο Υιός δεν κατήρχετο ως Θεός και δεν ανήρχετο ως Θεάνθρωπος, το Πνεύμα το Άγιον δεν θα ήρχετο ποτέ εις τον κόσμον. Και το Πνεύμα το Άγιον κατήλθε την ημέρα της Πεντηκοστής, για να μένει πάντοτε εις την Εκκλησίαν. Το Πνεύμα το Άγιον είναι η ζωή μας και μας χορηγεί ό,τι συνιστά τη ζωή μας. Γι’αυτό και χορηγός ονομάζεται, παντός αγαθού.
Απ’ ό,τι μας χορηγεί, ελάχιστα σημεία θα μπορούσαμε να αναφέρομε, στην αγάπη σας. Λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων εις την 16ην Κατήχησή του, που αναφέρεται εις το Πνεύμα το Άγιον ότι «ἔρχεται γὰρ σῶσαι καὶἰάσασθαι, διδάξαι, νουθετῆσαι, ἐνισχῦσαι, παρακαλέσαι, φωτίσαι τὴν διάνοιαν» κ.λπ. Δηλαδή το Πνεύμα το Άγιον έρχεται να μας σώσει, να μας θεραπεύσει, να μας διδάξει, να μας νουθετήσει, να μας ενισχύσει, να μας παρακαλέσει, δηλαδή παρηγορήσει και να μας φωτίσει την διάνοιαν.
Και πρώτιστα το Πνεύμα το Άγιον, αγαπητοί, μας αγιάζει. Και τούτο διότι το Πνεύμα το Άγιον είναι αγιαστικόν, όπως λέγει ο Δίδυμος ο Αλεξανδρεύς. Ο αγιασμός, βέβαια, δύναται να θεωρηθεί κατά διπλούν τρόπον. Πρώτον ως απομάκρυνσις από κάθε βέβηλο και ακάθαρτο. Όταν λέγει ο Θεός, επί παραδείγματι στην Παλαιά Διαθήκη και το επαναλαμβάνει ο Απόστολος Παύλος εις την δευτέραν του προς Κορινθίους επιστολήν: «Ἐξέλθετε ἐκ μέσου αὐτῶν καὶἀφορίσθητε καὶἀκαθάρτου μὴἅπτεσθε», δηλαδή «βγείτε από ανάμεσα από τον κόσμο, ο οποίος θεωρείται βέβηλος και ξεχωριστείτε». Πού είναι εκείνοι που λένε: «Τι; Θα ξεχωρίσω», λέγει, «από τον κόσμον;». Θέλεις να λέγεσαι Χριστιανός; Θα ξεχωρίσεις από τον κόσμο, αγαπητέ μου. Και όχι να ειρωνεύεσαι εκείνον ο οποίος θέλει να ξεχωρίσει από τον κόσμον. «Ἀφορίσθητε», λοιπόν, ξεχωριστείτε. Το λέγει στην Παλαιά, αναφέρεται και εις την Καινήν, για να μην θεωρηθεί ότι αυτό ανήκει μόνον εις τον λαό του Θεού της Παλαιάς Διαθήκης. «Καί ἀκαθάρτου μή ἅπτεσθε». Και τίποτε το ακάθαρτο να μη… όχι μην το μετέλθετε, μην το αγγίξετε. Αν θέλετε να είσαστε λαός του Θεού, παιδιά του Θεού, αν θέλετε να είσαστε Χριστιανοί. Γι’αυτό σημειώνει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: «Οὐχὶ πολλάκις νέος ὁρῶν κάλλος ἐκάμμυσε τὸ βλέμμα καὶἔφυγε τὸἰδεῖν καὶἐξέφυγε τὸν μολυσμόν; Πόθεν γέγονε τοῦτο, ζητεῖς; Τὸ πνεῦμα τὸἅγιον ἐδίδαξε τοῦ νέου τὴν ψυχήν». Δηλαδή «πολλές φορές», λέει, «ένας νέος άνθρωπος ή αγόρι ή κορίτσι, να είδε κάτι, μία ξένη, αλλοτρία ομορφιά και αμέσως να κατέβει, να δημιουργηθεί η επιθυμία κ.τ.λ. Σ’ όλη την διαδρομή της η αμαρτία. Έκλεισε τα μάτια και απέφυγε να δει.Και εξέφυγε τον μολυσμόν. Μπορείς να μου πεις», λέει ο άγιος Κύριλλος, «πώς έγινε αυτό;». Έχει μία χαριτωμένη απάντηση. Εκείνοι που θα ήθελαν να ζήσουν πνευματική ζωή, ας ακούσουν την απάντηση και θα ικανοποιηθούν βαθύτατα: Το Πνεύμα το Άγιον εδίδαξε εκ νέου την ψυχήν.Το Πνεύμα το Άγιον εδίδαξε, λέει, την ψυχή του νέου να αποφύγει. Λίγο πιο κάτω θα το δούμε, όταν έρχεται το Πνεύμα το Άγιον να πει εις το αυτί του ανθρώπου: «Όχι αυτό, αλλά εκείνο». Γι’αυτό το Πνεύμα το Άγιον είναι διδακτικόν και αγιαστικόν.
Η θέσις του Χριστιανού στον κόσμο, αγαπητοί, προϋποθέτει αυτόν τον αγιασμόν. Τον αγιασμόν του Αγίου Πνεύματος. Αλλιώτικα, όπως σας είπα, είναι αδύνατον να ζήσει ο Χριστιανός μέσα εις αυτόν τον κόσμον. Θυμηθείτε τι εζήτησε ο Χριστός εις την αρχιερατική Του προσευχή. Τι είπε; «Σε παρακαλώ, Πατέρα μου, να φυλάξεις αυτούς από τον πονηρό. «Τηρήσῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ πονηροῦ». Ποιους; Τους μαθητάς Του. Αλλά κι εκείνους οι οποίοι θ’ ακούσουν το κήρυγμα των μαθητών. Δηλαδή; Τους πιστούς της Εκκλησίας δια μέσου των αιώνων. «Οὐκ ἐρωτῶ -προσέξτε εδώ- ἵνα ἄρῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ κόσμου, ἀλλ᾿ἵνα τηρήσῃς αὐτοὺς ἐκ τοῦ πονηροῦ». «Δεν Σε παρακαλώ», λέγει, «να τους πάρεις από τον κόσμον, αλλά να τους φυλάξεις από τον πονηρό που κατοικεί εις τον κόσμον». Διότι ο κόσμος, όπως μας λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, είναι στην αγκαλιά του διαβόλου. Ναι, ναι. Αν μας αρέσει. «Ὁ κόσμος ὅλος», λέγει, «κεῖται ἐν τῷ πονηρῷ». Αλλά κι όταν κατέβηκε ο Χριστός από το όρος της Μεταμορφώσεως, ξέρετε τι είπε ο Απόστολος Πέτρος πριν κατέβουν: «Τι ωραία που είναι εδώ! Καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι». Η απάντηση, ξέρετε ποια ήταν; Ότι κατέβηκαν κάτω εις την πεδιάδα. Κατέβηκαν κάτω στην πεδιάδα, γιατί έπρεπε να είναι εις τον κόσμον, αλλά να φυλαχτούν από τον κόσμον. Έτσι δεν έχομε άρση από τον κόσμον, αλλά έχομε τήρηση, φύλαγμα από τον κόσμον. Έτσι έχομε την αρνητικήν πλευράν, θα λέγαμε, του αγιασμού· το φύλαγμα των πιστών από τον κόσμον. Θα ήταν αδύνατον, μα αδύνατον, να έχουν αγιασμόν οι Χριστιανοί εις τον κόσμον αυτόν, εάν το Πνεύμα το Άγιον δεν τους φύλαττε από τον πονηρόν.
Ακόμη ο αγιασμός δύναται να θεωρηθεί και ως αποδοχή των ενεργειών του Θεού, κατά το «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼἅγιός εἰμι.». Είναι η θετική όψις. Όχι μόνο απλώς να φυλαχτώ από την αμαρτία, αλλά και να αγιαστώ με την έννοια να αποκτήσω την αρετήν. «Ἅγιοι γίνεσθε».Να γίνεστε άγιοι. Πώς θα μπορούσε ο πιστός να πραγματοποιήσει αυτόν τον λόγον του Θεού, εάν δεν ήταν το Πνεύμα το Άγιον; Ο Χριστός μάς είπε στην επί του όρους ομιλία Του: «Ζητεῖτε πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». «Ζητάτε πρώτα», λέγει, «την βασιλείαν του Θεού».Και ποια είναι η δικαιοσύνη του Θεού; Είναι η αγιότητα. Και την αγιότητα του Θεού. Να γίνετε άγιοι δηλαδή. Όλα τ’ άλλα; Επάγγελμα, τούτα, εκείνα, όλα εκείνα τα οποία αφορούν στην κοινωνική μας, και κοσμική μας, ας το πω έτσι, ζωή, πώς αλλιώς να το πω; Θα σας προστεθούν. Πρώτα την βασιλεία του Θεού. Και τον αγιασμόν του Θεού, την αγιότητα του Θεού.
Έτσι, αν απουσίαζε το Πνεύμα το Άγιον, τι θα κάναμε; Το επαναλαμβάνω το ερώτημα, όπως βλέπετε. Το Πνεύμα το Άγιον διαμορφώνει τους αγίους. Η Βασιλεία του Θεού γεμίζει από αγίους και αυτό είναι έργον του Αγίου Πνεύματος.
Το Πνεύμα το Άγιονμάς δίδει ακόμα την ευσέβειαν. Λέγει ο Ησαΐας στο 11ον κεφάλαιον του βιβλίου του ότι ο Θεός είναι Εκείνος ο Οποίος μας δίδει το πνεύμα της ευσεβείας. Εδώ, το πνεύμα της ευσεβείας, όπως θα λέγαμε «το πνεύμα της αγάπης», «το πνεύμα της ελεημοσύνης», δεν είναι αφηρημένη έννοια όπως λέμε «το πνεύμα της αγάπης», «το πνεύμα της ειρήνης», που θα πει το νόημα. Όχι, είναι κάτι βαθύτερο. Είναι το Πνεύμα το Άγιον, το Οποίον δίδει την αγάπη, το Οποίον δίδει την ειρήνη, το Οποίον δίδει την ευσέβεια.
Τι είναι η ευσέβεια; Είναι η βαθιά επίγνωσις του Θεού, αλλά και η ευλαβής στάσις του ανθρώπου απέναντί Του. Ευλαβής, ευλάβεια. Εὖ-λαμβάνω. Όπως ακριβώς θα έπιανα κάτι με πολλή προσοχή. Αυτό θα πει ευλάβεια. Εὖ – λαμβάνω. Έτσι, με πολλή προσοχή λαμβάνω το όνομα του Θεού. Και ό,τι αφορά εις τον αγιασμόν.
Γιατί ο ένας είναι ευσεβής και ο άλλος είναι ασεβής; Γιατί το Πνεύμα το Άγιον διακρίνει την προαίρεση του καθενός και παρακινεί προς ευσέβειαν. Είναι εκείνο που πολλάκις έχω πει: Ο ήλιος είναι ένας. Εκείνα που εκτίθενται εις τον ήλιον είναι πολλά. Και εν προκειμένω δύο υλικά. Το κερί και ο πηλός. Το κερί στην ηλιακή ακτινοβολία λιώνει. Ο πηλός στην ηλιακή ακτινοβολία σφίγγει, ξηραίνεται, γίνεται τούβλο. Έτσι μοιάζουν οι προαιρέσεις, αγαπητοί μου. Και έρχεται ο Θεός να βοηθήσει εκείνους που έχουν αγαθήν την προαίρεσιν. Το Πνεύμα το Άγιον λοιπόν αλλοιώνει τις καρδιές όταν τις εγγίζει. Λέγει ο Ψαλμωδός εις τον 76ον Ψαλμόν: «Καί αὕτη ἡἀλλοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ῾Υψίστου». «Και αυτή είναι», λέει, «η αλλοίωσις της δεξιάς του Υψίστου». Είναι κάτι που κι εσείς πρέπει να το έχετε πει στη ζωή σας. Εγώ πάμπολλες φορές… Βλέπεις έναν άνθρωπο, ο οποίος ξαφνικά αλλοιώνεται η καρδιά του και γίνεται χαριτωμένος.
Αλλά ποια είναι αυτή «η δεξιά του Υψίστου»; Είναι το Πνεύμα το Άγιον. Ο Πατήρ Κύριος, ο Υιός Κύριος, το Πνεύμα το Άγιον Κύριος. Όταν ο Παύλος μιλούσε στους Φιλίππους, λέγει, ο Παύλος μιλούσε, όπως μιλάω τώρα κι εγώ σε σας, στ΄αυτιά σας. Αλλά η καρδιά τι γίνεται; Ο Λουκάς γράφει: «Καί ὁ Κύριος διήνοιγε τήν καρδίαν Λυδίας». Ο Κύριος άνοιγε την καρδιά της Λυδίας. Ο Κύριος. Το Πνεύμα το Άγιον.
Χωρίς το Πνεύμα το Άγιον δεν μπορούμε, αγαπητοί μου, να πούμε: «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ;»· που λέει ο Απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους. Ποιος μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Θεού; Αυτό δεν μπορεί να το πει ο άνθρωπος, όταν βλέπει μπροστά του όλα εκείνα τα όργανα του μαρτυρίου. Που λέγει ο Απόστολος Παύλος εκεί: «θάνατος, τούτα, εκείνα, πείνα, δίψα, γυμνότης, ύψος, βάθος… τίποτα δεν μας τρομάζει», λέγει ο Παύλος. Γιατί; «Γιατί έχομε το Πνεύμα το Άγιον. Ούτε το μαρτύριο δεν χωρίζει από Αυτόν τον Θεόν, διότι το Πνεύμα το Άγιον έχει προσκολληθεί εις τον άνθρωπον και τον κάνει ευσεβή.
Πρέπει να σας πω ότι τα δώρα του Αγίου Πνεύματος είναι αναρίθμητα. Αλλά κι εκείνα που, ακόμη, αν το θέλετε, που τα λέμε «φυσικά δώρα», κι αυτά είναι δώρα του Αγίου Πνεύματος. Όλα. Δεν έχομε τίποτα που να μην έχομε από τον Θεόν. Πολύ δε παραπάνω τα πνευματικά δώρα του Αγίου Πνεύματος. Αν με ρωτήσετε, στην πυραμίδα των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, στην κορυφή, τι θα βάζαμε; Ίσως θα σας εκπλήξει: Είναι, αγαπητοί μου, το χάρισμα του μαρτυρίου. Είναι χάρισμα το μαρτύριον. Όπως λέει ο Απόστολος Παύλος: «Ἡμῖν», λέει, «ἐδόθη, όχι μόνον να πιστεύομε εις τον Χριστόν, ἀλλά καί ὑπέρ Αὐτοῦ πάσχειν. Αλλά να πάσχομε και υπέρ Αυτού, του Χριστού. Ποιος το δίνει αυτό; Το Πνεύμα το Άγιον.
Το Πνεύμα το Άγιον μας δίνει ακόμη και την παράκλησιν. Τι θα πει παράκλησις; Παρηγορία. Κι επειδή μας δίνει την παράκλησιν το Πνεύμα το Άγιον, γι΄αυτό λέγεται Παράκλητος. Την παράκλησιν μάς δίνει και ο Ιησούς Χριστός. Γι΄αυτό λέγεται κι Εκείνος Παράκλητος. Ο πρώτος Παράκλητος και ο δεύτερος Παράκλητος. Γι΄αυτό λέγει ο Κύριος: «Θα σας στείλω», λέει, «τον Παράκλητον, τον άλλον Παράκλητον, το Πνεύμα της Αληθείας». Ο Κύριος λοιπόν μας το υπεσχέθη αυτό: «Καὶἐγὼἐρωτήσω τὸν πατέρα καὶἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν, ἵνα μένῃ μεθ’ ὑμῶν εἰς τὸν αἰῶνα, τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας».
Τι σημαίνει παράκλησις; Επαναλαμβάνω την ερώτησή μου. Μετά την αποχώρησή μας από τον Παράδεισον, ο κόσμος αυτός ήτο άξενος. Και πολύ παραπάνω, όπως λέει ένας σύγχρονος επιστήμων Αμερικανός, Αστροφυσικός, «αν δει το σύμπαν κανείς, ο άνθρωπος δηλαδή το δει, τρομάζει και θα νιώσει μια φοβερή μοναξιά μέσα εις το σύμπαν». Φοβερή μοναξιά… Δεν θα το αναλύσω περισσότερο, γιατί και πώς. Το θέμα είναι ότι έρχεται ο Παράκλητος αφού εμείς οικεία βουλήσει εχάσαμε τον Παράδεισον, να μας ενισχύσει και να μας βοηθήσει. Γιατί και οι άνθρωποι ακόμη ανάμεσά μας είμεθα άξενοι, αφιλόξενοι. Είμεθα φοβεροί. Πρόκειται για έναν αλλοτριωμένο κόσμο. Πόσες φορές και πόσοι δεν ζουν μέσα σε πολυπληθείς πόλεις, σκουντουφλάς τους ανθρώπους εις το πεζοδρόμιον, κι όμως να αισθάνεσαι μία απέραντη και βαθιά μοναξιά. Σ’ αυτόν τον άξενο κόσμο ήλθε αληθής Παράκλητος ο Υιός· και φεύγοντας Εκείνος, μας έστειλε τον άλλον Παράκλητον, το Πνεύμα το Άγιον, το Οποίο μας απαλλάσσει από την αλλοτρίωση του Θεού, μας προσεγγίζει, δημιουργεί κοινωνίαν, μεταβάλλει την έρημον του κόσμου τούτου σε Γη, πραγματικά, Επαγγελίας.
Ο 22ος Ψαλμός τούτο δείχνει: «Κύριος ποιμαίνει με καὶ οὐδέν με ὑστερήσει. Εἰς τόπον χλόης, ἐκεῖ με κατεσκήνωσεν, ἐπὶὕδατος ἀναπαύσεως ἐξέθρεψέ με, τὴν ψυχήν μου ἐπέστρεψεν. Ὡδήγησέ με ἐπὶ τρίβους δικαιοσύνης ἕνεκεν τοῦὀνόματος αὐτοῦ. Ἐὰν γὰρ καὶ πορευθῶἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σὺ μετ᾿ἐμοῦ εἶ». «Γιατί Εσύ είσαι μαζί μου». Ποιος; Ο Κύριος. Ο Κύριος της παρακλήσεως. Προσέξτε. Ο πολιτισμός λέμε ότι παρηγορεί τον άνθρωπο. Μέχρις ενός βαθμού. Ο πολιτισμός είναι υποκατάστατον του Αγίου Πνεύματος. Υποκατάστατον. Δεν θα ικανοποιήσει τον άνθρωπο. Γι΄αυτό, βουτηγμένος, βυθισμένος ο άνθρωπος μέσα στ’ αγαθά του πολιτισμού, πάλι αισθάνεται αυτήν την μοναξιά.
Στην εποχή μας το κακό, είναι γνωστό, πλεονάζει. Και παράδειγμα καλό πουθενά δεν φαίνεται. Ποιος ενισχύει; Εκείνους οι οποίοι θέλουν να ζήσουν πνευματική ζωή; Το Πνεύμα το Άγιον. Στις έσχατες ημέρες, στις ημέρες τις πικρές του Αντιχρίστου, το Πνεύμα το Άγιον θα έλθει να ενισχύσει και να σμικρύνει τον καιρό της δοκιμασίας. Είναι εκείνο που ο Χριστός είπε «Εάν δεν εκολοβώνοντο -κολοβώνω, θα πει, λέμε «σκυλί κολοβό» κομμένη η ουρά του, δηλαδή κάτι που το μικραίνω- εάν δεν εμίκραιναν οι ημέρες της δοκιμασίας, δεν θα μπορούσε κανείς να αντέξει». Ποιος κολοβώνει; Ποιος ενισχύει; Το Πνεύμα το Άγιον. Σημειώνει ο άγιος Κύριλλος: «Πολλάκις διὰ Χριστὸν ὑβρισθεὶς ἠτιμάσθη τις ἀδίκως(:Πολλές φορές για τον Χριστό, λέει, αφού υβρίστηκε κάποιος άδικα), μαρτύριον ἐφέστηκεν, βάσανοι πανταχόθεν καὶ πῦρ –δεν σας μεταφράζω γιατί δεν έχω χρόνο- καὶ ξίφη καὶ θῆρες καὶ βυθός. Ἀλλὰ τὸ πνεῦμα τὸἅγιον ὑποφθέγγεται –Αχ αυτό το ωραίο ρήμα! «Ὑποφθέγγεται». Αλλά το Πνεύμα το Άγιον, λέει, έρχεται,ὑποφθέγγεται, σιγομιλά στο αυτί. Γι’αυτό σας είπα, ωραία λέξις. «Ὑποφθέγγεται». Μιλάει στο αυτί. Τίνος; Εκείνου που υποφέρει για όλα αυτά) λέγον(:λέγοντας το Πνεύμα το Άγιον)· ὑπόμεινον τὸν Κύριον, ἄνθρωπε. μικρὰ τὰ γινόμενα, μεγάλα τὰ δωρούμενα. ὀλίγον χρόνον καμὼν αἰωνίως εἶναι μέλλεις μετ’ ἀγγέλων. Οὐκ ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ – όπως το λέγει αυτό εξάλλου και ο Απόστολος Παύλος- πρὸς τὴν μέλλουσαν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς. Διαγράφει τῷἀνθρώπῳ βασιλείαν οὐρανῶν, ὑποδείκνυσι καὶ τὸν παράδεισον τῆς τρυφῆς. Καὶ οἱ μάρτυρες τὰ πρόσωπα μὲν τοῦ σώματος πρὸς τοὺς δικαστὰς ἐξ ἀνάγκης ἔχοντες, τῇ δὲ δυνάμει λοιπὸν ὄντες ἐν παραδείσῳ κατέπτυσαν τῶν φαινομένων χαλεπῶν… Ἀδύνατον γὰρ, ἀδύνατον μαρτυρῆσαι περὶ τοῦ Χριστοῦ, ἐὰν μή τις διὰ πνεύματος ἁγίου μαρτυρήσῃ. Εἰ γὰρ οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν Κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν εἰ μὴἐν πνεύματι ἁγίῳ, τὴν ζωὴν ἄρα τις ἑαυτοῦ δίδωσιν ὑπὲρ Ἰησοῦἐὰν μὴἐν πνεύματι ἁγίῳ;». Αυτά λέγει ο άγιος Κύριλλος. Λυπάμαι που τρέχει ο χρόνος.
Έτσι το Πνεύμα το Άγιον, αγαπητοί μου, «Παράκλητον καλεῖται δια τό παρακαλεῖν -όπως λέγει ο άγιος Κύριλλος- καί παραμυθεῖσθαι καί συναντιλαμβάνεσθαι τῆς ἀσθενείας ἡμῶν».
Το Πνεύμα το Άγιον μάς δίνει δύναμη. Ναι. Αυτός ο Κύριος μάς είπε, είπε στους μαθητάς Του: «Μη φύγετε από τα Ιεροσόλυμα. Λήψεσθε δύναμιν(:Θα πάρετε δύναμιν) ἐπελθόντος τοῦἉγίου Πνεύματος ἐφ᾿ὑμᾶς». «Αφού θα έρθει σε σας το Πνεύμα το Άγιον. Θα πάρετε δύναμη». Ο Ησαΐας το αποκαλεί «Πνεύμα ισχύος» μας λέγει εις το 11ον κεφάλαιον. Το Πνεύμα το Άγιον δεν έχει καμία σχέση με την δύναμη του κόσμου τούτου. Η δύναμις να σταθεί άνθρωπος μπροστά σε κάτι που είναι δυνατότερο κοσμικά, είναι δώρον του Αγίου Πνεύματος. «Οὐ γὰρ ἔδωκεν ἡμῖν ὁ Θεὸς Πνεῦμα δειλίας, ἀλλὰ δυνάμεως». Η πνευματική ζωή απαιτεί δύναμιν. Γιατί την σκιάζει η δειλία του κόσμου τούτου. Πώς θα φανώ εγώ πνευματικός άνθρωπος στους άλλους ανθρώπους; Θα με κοροϊδεύουν. Είναι η ανδρεία, που γεννά την υπομονή, την επιμονή, την καρτερία, την σταθερά θέληση, για να φθάσει ο άνθρωπος στο τέρμα του αγώνος. Εκείνο το «ὁὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται», που μας είπε ο Χριστός, είναι έργον του Αγίου Πνεύματος.
Το Πνεύμα το Άγιον μάς αποκαλύπτει τα μυστήρια της Βασιλείας του Θεού. Ναι. Τα μυστήρια του Θεού είναι υπέρλογα. Δεν ορώνται παρά μόνον με την αποκάλυψη του Αγίου Πνεύματος. Ο κόσμος αγνοεί την σωτηρία ως κατανόηση, γιατί δεν έχει το Πνεύμα το Άγιον. «Ἡμεῖς δέ -όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος- οὗ τό πνεῦμα τοῦ κόσμου ἐλάβομεν ἀλλά τό Πνεῦμα τό ἐκ τοῦ Θεοῦ, ἵνα ἰδῶμεν (:για να γνωρίσομε, να δούμε) τά ὑπό τοῦ Θεοῦ χαρισθέντα ἡμῖν)». Είναι το χάρισμα της γνωστής «θεωρίας» των νηπτικών Πατέρων.
Και τον Αντίχριστο, μόνον οι πνευματικοί άνθρωποι θα τον γνωρίσουν, γιατί θα τον «βλέπουν». Θα λένε οι άλλοι, οι μη έχοντες το Πνεύμα το Άγιον: «Αυτός είναι υπέροχος άνθρωπος. Κυβερνήτης λαμπρός, που δεν φάνηκε ποτέ στην Ιστορία». Και θα λένε οι πιστοί: «Αυτός είναι ο Αντίχριστος!». Εξάλλου το λέγουν και οι Πατέρες. Το Πνεύμα το Άγιον είναι το τηλεσκόπιον που φέρει τα μακρινά πολύ κοντά και τα μελλοντικά τα φέρνει στο παρόν. Μας αποκαλύπτει τα παρόντα σε όλη την ρεαλιστική τους διάσταση. Διακρίνει ο άνθρωπος το σχήμα του παρόντος αιώνος. Και λέει: «Ματαιότης ματαιοτήτων τά πάντα ματαιότης». Τον διαλυόμενον αιώνα, τον παρερχόμενον κόσμον. «Παράγει τό σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου», λέγει ο Απόστολος Παύλος. Και ο Απόστολος Πέτρος το λέγει. Χωρίς το Πνεύμα το Άγιον ποτέ δεν μπορεί να βιώσει τους λόγους του Αποστόλου Παύλου που λέγει: «Ὁ καιρός συνεσταλμένος τό λοιπόν ἐστίν».
Αγαπητοί, σημειώνει ο άγιος Κύριλλος: «Μέγαν τοίνυν ἔχομεν παρά Θεοῦ σύμμαχον καί προστάτην- Έχομε, λέει, μεγάλο σύμμαχο και προστάτη από τον Θεόν. Το Τρίτον Πρόσωπον της Αγίας Τριάδος-, μέγαν διδάσκαλον ἐκκλησίας, μέγα ὑπερασπιστήν ὑπέρ ἡμῶν. Μή φοβηθῶμεν τούς δαίμονας μηδέ τόν διάβολον– Μη φοβηθούμε τους δαίμονες και τον διάβολον. Ο διάβολος, αγαπητοί μου, είναι θορυβοποιός. Χτυπάει άδειους γκαζοτενεκέδες για να μας τρομάξει. Το ακούσατε καλά; Άδειους γκαζοτενεκέδες για να μας θορυβήσει-. Μείζων γάρ ὁἡμῶν ὑπεραγωνιστής – Είναι μεγαλύτερος Εκείνος που αγωνίζεται για μας-. Μόνον ἀνοίξωμεν αὐτῷ τάς θύρας-Μόνον να Του ανοίξουμε τις πόρτες-. Περιέρχεται γάρ ζητῶν τούς ἀξίους καί ζητεῖ τίνι χαρίσηται τάς δωρεάς-Γυρεύει σε ποιον να χαρίσει τις δωρεές». Μόνο… τι χρειάζεται; Να θέλομε. Εμείς να θέλομε. Να ανοίξομε την πόρτα της καρδιάς και να απλώσομε τα χέρια μας για να πάρομε τα δώρα του Αγίου Πνεύματος. Αμήν.
†. Το πρώτο σύμπτωμα της πτώσεως των Πρωτοπλάστων, αγαπητοί μου, ήταν η απώλεια της γνώσεως του αληθινού Θεού. Κάποιες βέβαια λίγες γενεές μετά από τον Αδάμ, εκράτησαν αυτήν την πίστιν. Κατά παραδοσιακόν φυσικά τρόπον, την στιγμή που ο Αδάμ και η Εύα είπαν στα παιδιά τους, στα εγγόνια τους παρακάτω, πώς ήσαν εις τον Παράδεισον, πώς εγνώρισαν τον αληθινόν Θεόν κ.λπ. Αλλά όσο οι άνθρωποι εξηπλούντο επάνω εις την Γην, αλλά και απεμακρύνετο η μία ομάδα ανθρώπων από την άλλη, επάνω εις την τότε αχανή Γη, στρεφόμενοι προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντος, που ήτο το θέλημα του Θεού αυτό, το έχομε από πολλές μαρτυρίες και μάλιστα ο πύργος της Βαβέλ είναι ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά απομακρύνσεως των ανθρώπων, όπως και στην Καινή Διαθήκη που έγινε διωγμός εις τα Ιεροσόλυμα, μόνο και μόνο για να φύγουν οι Απόστολοι. Για να πάνε πιο πέρα. Γιατί δεν έφευγαν πιο πέρα. Έμεναν εκεί συγκεντρωμένοι.
Ωστόσο, όλα αυτά δημιούργησαν ένα ξεθώριασμα της μνήμης του Θεού. Έτσι απωλέσθη η μνήμη της γνώσεως του αληθινού Θεού. Και έπεσαν εις την ειδωλολατρίαν. Θεοποιούσαν εκείνο που έβλεπαν μπροστά τους. «Τι ευκολότερον; Βλέπω τον ήλιο. Με ζωογονεί. Θα τον λατρεύσω». Κ.ο.κ. Όπως μέχρι πρότινος, αν όχι ίσως και ακόμη, στην Αμερική οι ιθαγενείς, οι ντόπιοι, ελάτρευαν το καλαμπόκι. Γιατί τους έτρεφε. Κ.ο.κ.
Παρέμειναν μόνον μερικά ευάριθμα πρόσωπα, που είχαν κρατήσει αυτήν την πίστιν του αληθινού Θεού. Και ένας απ’ αυτούς ήταν ο Αβραάμ. Και ο Μελχισεδέκ. Αυτό το μυστηριώδες πρόσωπον, βασιλιάς της Ιερουσαλήμ. Η Ιερουσαλήμ προϋπήρξε του Αβραάμ. Προσέξατέ το αυτό. Και αυτά τα πρόσωπα εγνώρισαν τον αληθινόν Θεόν. Μάλιστα ο δεύτερος Ψαλμός μάς λέγει ότι ο Μεσσίας θα είναι κατά την τάξιν του Μελχισεδέκ. Σπουδαίο αυτό.
Αλλά όμως, σε όλο το πρόσωπο της Γης, σας είπα, απλώθηκε η ειδωλολατρία. Συνεπώς, το κυριότερον και πρώτον έργον της Ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου ήταν η αποκάλυψις του αληθινού Θεού. Ήλθε να μας αποκαλύψει τον αληθινόν Θεόν. Λέγει στις Κατηχήσεις του ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων ότι το δεύτερον Πρόσωπον…- εκεί μιλάει για το θέμα γιατί ενηνθρώπησε το δεύτερον Πρόσωπον- διότι το Δεύτερον πρόσωπονείναι ο άμεσος εκτελεστής της Δημιουργίας· και «δεν ηνείχετο», λέγει, «ο Θεός Λόγος, να λατρεύονται τα ξόανα και δεν ξέρω τι, τα αγάλματα, η φύσις, αντί του Πατρός. Ενηνθρώπησε για να έρθει να μας πει Ποιος είναι ο αληθινός Θεός». Είναι μία πολύ χαρακτηριστική θέσις του αγίου Κυρίλλου. Ότι ο Θεός είναι Πνεύμα και ότι ο Θεός είναι τρεις υποστάσεις και ο Ένας εκ των Τριών ενηνθρώπησε.
Αυτά ήλθε να μας πει, αγαπητοί μου, σήμερα ο Λόγος του Θεού. Δηλαδή ήρθε ο Χριστός να μας πει αυτά που ακούσαμε στην ευαγγελική περικοπή, σήμερα, της Σαμαρείτιδος. Κι έτσι έχομε Έναν Θεόν, Πνεύμα ο Θεός, τρεις οι υποστάσεις. «Υπόστασις» εδώ θα πει «πρόσωπον». Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα. Το δε Σύμβολον της Πίστεως, αν το έχετε ποτέ προσέξει, πολύ εύκολο είναι να το δει κανείς, δεν είναι παρά μία αναφορά εις τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. «Πιστεύω…». Αυτό το ρήμα «πιστεύω» επαναλαμβάνεται εις το κάθε άρθρον του Συμβόλου της Πίστεως. «Εις έναν Θεόν». Αυτός ο Θεός είναι: Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα. Αυτό είναιτο κριτήριον δε, του να είσαι Χριστιανός, αλλά και προπαντός Ορθόδοξος Χριστιανός.
Γι’αυτό ο Κύριος εδώ εις τον κόσμον όταν ήλθε, είπε στην προσευχή Του την αρχιερατική: «Ἐφανέρωσά σου τό ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις».«Το όνομά Σου», λέγει, «το εφανέρωσα εις τους ανθρώπους». «Καί ἐγνώρισα αὐτοῖς –λέει λίγο πιο κάτω– το ὂνομά Σου και γνωρίσω». «Το έκανα γνωστό το όνομά Σου. Αλλά και θα το κάνω και εις το μέλλον γνωστό το όνομά Σου».Πώς; Διότι η αρχιερατική προσευχή του Κυρίου μας έγινε λίγο πριν σταυρωθεί, λίγο πριν συλληφθεί. Δια του Αγίου Πνεύματος. Έρχεται το Πνεύμα το Άγιον μέσα εις την Ιστορία, σαφέστερα και αναλυτικότερα μας το λέγει αυτό ο Κύριος, αλλά δεν έχω χρόνο πιο πολύ να σας το αναλύσω, ότι Εκείνος, ο Παράκλητος, το τρίτον Πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, Εκείνο θα μας πει όσα δεν «πρόλαβε»(εντός εισαγωγικών το ρήμα) ο Υιός να μας πει. Γιατί δεν μπορούσαμε όλα να τα κρατήσομε εμείς οι άνθρωποι και η αποκάλυψις έπρεπε να γίνεται προοδευτικά.
Και ποιο είναι το όνομα του Θεού; Αυτό που είπε ο Κύριος εις τους μαθητάς Του μετά την Ανάστασή Του. Μ’ αυτό, μάλιστα, τελειώνει το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον: «Πορευθέντες –είπε εις τους μαθητάς Του- μαθητεύσατε πάντα τὰἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦἉγίου Πνεύματος». Αυτό είναι το όνομα του Θεού. Είναι χαρακτηριστικόν ότι δεν λέγει «εἰς τάὀνόματα», αλλά λέγει «εἰς τὸὄνομα». Γιατί είναι Ένα όνομα. Γιατί είναι Ένας ο Θεός.Με τις τρεις υποστάσεις. Ποιο είναι λοιπόν το όνομα του αληθινού Θεού; Το όνομα, το υπογραμμίζω. «Πατήρ, Υἱός καί Ἃγιον Πνεῦμα». Και τούτο εκφράζει ακόμα, εδώ που λέει ο Κύριος «εἰς τὸὄνομα», την κοινήν ουσίαν των τριών προσώπων.
Είναι γνωστό ότι ο λεγόμενος χριστιανικός κόσμος, για μία ακόμη φορά, όπως τότε, από τους απογόνους του Αδάμ, λησμονεί το αληθινόν όνομα του Θεού. Το λησμονεί. Στην εποχή μας. Και τούτο, δηλαδή το Άγιον Όνομα του Τριαδικού Θεού.Το λησμονεί. Μέσα δε εις τον χριστιανικόν κόσμον εισέδυσαν πολλές και ποικίλες αντιλήψεις περί Θεού. Ναι.
Με την παγκοσμιότητα των Μέσων Ενημερώσεως και της μετακινήσεως των ανθρώπων, ξεκίνησε ένας νέος Γνωστικισμός, δηλαδή ένα συνονθύλευμα αντιλήψεων περί Θεού. Αυτός είναι ο Γνωστικισμός· ο οποίος πρωτοεμφανίσθη τον 3ον αιώνα προ Χριστού με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Γιατί οι άνθρωποι ήσαν, ούτως ειπείν, μεμονωμένοι. Αλλά έχομε ένα άνοιγμα επικοινωνιών των λαών με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, κι έτσι λοιπόν η μία αντίληψις, η μία θρησκεία χωράει μέσα στην άλλη και έχομε αυτό που είπαμε: Γνωστικισμός.
Έτσι έχομε θέσεις, στην εποχή μας, πανθεϊστικές και ειδωλολατρικές. Απ’ όλη την υφήλιον. Ενδοκοσμικές θρησκείες. Έχομε Ισλαμισμόν. Έχομε όλα συσσωρευμένα και μάλιστα εις τις λεγόμενες χριστιανικές χώρες. Γι’αυτό σας είπα προηγουμένως, άρχισαν οι Χριστιανοί να λησμονούν το Όνομα του Αγίου αληθινού Θεού.
Όλα αυτά σήμερα τα ονομάζομε με μία λέξη: Οικουμενισμός. Αυτός είναι ο Οικουμενισμός. Και θα έλεγα ότι αυτός ο Οικουμενισμός είναι όχι έξω από την πόρτα μας και την κρούει, αλλά είναι ήδη μέσα, είναι εντός, μες στην χώρα μας, μες στην πατρίδα μας. Θέλετε; Και μέσα στην Εκκλησία μας…
Προ ολίγων ετών έγινε ένα διαχριστιανικό Συνέδριο στον Καναδά. Βέβαια πήγαν και Έλληνες. Ένας απ’ αυτούς έγραψε και ένα βιβλιαράκι απ΄ όπου και γνωρίζομε αυτό που θα σας πω. Προσέξτε. Εκεί μαζεύτηκαν βέβαια Ορθόδοξοι, Ρωμαιοκαθολικοί, Προτεστάνται. Σας είπα, διαχριστιανικόν Συνέδριον. Και ειπώθηκε εις τους συνέδρους να μην έχουν αναφορά εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν, επειδή ανάμεσά τους ήσαν Προτεστάνται αντιτριαδισταί. Δεν πίστευαν εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Επιτρέψατέ μου την λαϊκή έκφραση: Τι σόι Χριστιανοί ήταν αυτοί;Τι καθορίζει ακριβώς τον Χριστιανόν; Η πίστις εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Και όμως έγινε αυτό προ ολίγων ετών στο διαχριστιανικό αυτό Συνέδριο. Για να δείτε το πράγμα πόσο έχει προχωρήσει και ότι είναι ανάγκη, τώρα με Ενωμένες Ευρώπες και δεν ξέρω τι, και δεν ξέρω τι, όλα αυτά τα πράγματα ήδη εισβάλλουν με τα τσαρούχια εις τον χώρον και της Εκκλησίας μας.
Γι’αυτό είναι ανάγκη λοιπόν σήμερα εις τον Ορθόδοξον Χριστιανικόν Κόσμον να τονίζεται ο Άγιος Τριαδικός Θεός. Έρχονται, αγαπητοί μου, δύσκολες ημέρες· που θα μας αναγκάζουν να μην αναφερόμεθα εις το άγιον Όνομα του Τριαδικού Θεού. Θα μας αναγκάζουν… Απλώς, θα μας λέγουν, να αναφερόμεθα εις τον Θεόν. Εις τον Θεόν. Μέσα στον χώρο, ξέρετε, του Προσκοπισμού, για να υπάρχει πάσα πίστις, φερειπείν να είναι και ο Βουδιστής, ο πρόσκοπος και ο Α και ο Β και ο Γ και ο Δ διαφόρων θρησκειών, όταν θέλουν να κάνουν μία κοινή προσευχή, ξέρετε πώς την κάνουν; Διεθνώς πλέον. «Ο Θεός», λένε. Ποιος είναι αυτός ο «Θεός»; Για σένα τον Βουδιστή είναι αυτό που είναι. Για μένα τον Χριστιανό είναι αυτό που είναι. Κ.ο.κ. Σας είπα, το πράγμα έχει ξεκινήσει. Λέγουν ότι ο Θεός είναι Ένας, αυτό είναι το επιχείρημά τους, και είναι πανταχού παρών. Δεν έχει σημασία. Τι θα πει να πω Τριαδικός Θεός. «Ένας», λέει, «είναι ο Θεός και είναι πανταχού παρών». Με αυτόν τον τρόπο δικαιολογούνται με εκείνα τα οποία ήδη εισάγουν ή επιμένουν. Φυσικά ουδεμία μνεία περί Ιησού Χριστού. Το ακούσατε; Ουδεμία μνεία περί Ιησού Χριστού. Απλώς «ένας είναι ο Θεός».Τίποτε άλλο. Ούτε περί Ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου, ούτε περί της σταυρικής θυσίας του Χριστού, ούτε περί σωτηρίας. Ισχυρίζονται ότι είναι αδιανόητος η σωτηρία. «Τι θα πει ‘’σωτηρία’’; Δεν την καταλαβαίνομε».Καμία αίσθηση περί αμαρτίας.
Έρχεται, όμως, η σημερινή ευαγγελική περικοπή, όπως σας είπα, του Ιωάννου, που ακούσαμε εκείνον τον θαυμάσιον διάλογον του Κυρίου μετά της Σαμαρείτιδος γυναικός, να δώσει την απάντηση. Λέγει ο Κύριος εις την Σαμαρείτιδα γυναίκα: «Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν». Πνεύμα ο Θεός. Δεν ταυτίζεται ο Θεός με την Δημιουργία. Δεν υπάρχει πανθεϊσμός. Αυτό θα πει πανθεϊσμός. Η ταύτιση του Θεού με την Δημιουργία. Σήμερα δε πάρα πολλοί, εις τον δυτικόν κόσμον, βαπτισμένοι Χριστιανοί, είναι πανθεϊσταί. Και εις ημάς τους Έλληνες. Είναι πανθεϊσταί. Θέλετε ακόμη; Ο Μασονισμός στην πραγματικότητα είναι πανθεϊσμός.
Αλλά και κάτι ακόμη. Όταν ο Μωυσής ερώτησε τον Κύριον, εκεί στην φλεγομένη βάτο, ποιο ήταν το Όνομά Του, ο Κύριος απήντησε: «Ὁὢν». Ρώτησε, γιατί στην Αίγυπτο είδε ότι οι Αιγύπτιοι έδιναν ονόματα εις τους θεούς των. «Όταν λοιπόν Εσύ, Κύριε, με στέλνεις εις την Αίγυπτον να μιλήσω για Σένα εις τους συμπατριώτες μου – ήσαν ήδη 430 χρόνια εκεί και είχαν οι Εβραίοι αφομοιώσει πολλά από τους Αιγυπτίους- τι να τους πω; Ποιο είναι το όνομά Σου;». Και απαντάει ο Κύριος: «Ὁὢν». Η μετοχή του εἰμί. Ο υπάρχων!
Με αυτές τις δύο τώρα αφετηρίες, αυτά που λέγει ο Κύριος εις την Σαμαρείτιδα γυναίκα, ότι ο Θεός είναι Πνεύμα, κι εκείνο που ο Μωυσής μας παρέδωσε, που του είπε ο Θεός: «Ἐγώ εἰμί ὁὪν», με αυτές τις δύο θέσεις ξεκινούμε να δούμε το θέμα λιγάκι πιο κοντά.
Όταν λέγει «ὁὪν», ο Υπάρχων, αυτό σημαίνει ότι είναι Θεός υπάρχων, Θεός ζωντανός. Είναι στον Ενεστώτα, η μετοχή στον Ενεστώτα. Ο υπάρχων. Δηλαδή πάντοτε υπήρχε. Και χθες και σήμερα και αύριο θα υπάρχει ο Θεός. Ο Ένας, ο υπάρχων, διαρκώς ο υπάρχων. Και συνεπώς ένας Θεός χωρίς αρχή και χωρίς τέλος. Αφού πάντα υπήρχε, πάντα υπάρχει και πάντα θα υπάρχει. Είναι δηλαδή άναρχος.Και να είμαι ακριβέστερος, είναι Αΐδιος· Αΐδιος, θα πει αυτός που δεν έχει ούτε αρχήν, ούτε τέλος. Καταχρηστικά λέμε τον Θεόν αιώνιον. Αιώνιοι θα είμαστε εμείς. Αλλά εμείς θα είμεθα αιώνιοι ως προς το μέλλον, αλλά ως προς το χθες υπήρξαμε, δεν υπήρχαμε πρώτα. Έχομε αρχήν. Συνεπώς, ο χαρακτηρισμός «αιώνιος» εκφράζει αυτό το οποίον δεν υπήρχε και τώρα υπάρχει. Και δεν θα τελειώσει. Ο Θεός λοιπόν είναι Αΐδιος. Ξαναλέγω, καταχρηστικά λέμε τον Θεόν «αιώνιον». Άνευ αρχής και άνευ τέλους. Και είναι συγκεκριμένος Θεός. «ὉὪν». Με άρθρο. «ὉὪν». Ο υπάρχων. Και έρχεται σ’ αυτήν την αλήθεια τώρα της Παλαιάς Διαθήκης, να προστεθεί και η αλήθεια της Καινής Διαθήκης.
Όταν λέμε «ο υπάρχων» πρέπει να πούμε ότι είναι Θεός προσωπικός. Είναι πρόσωπον. Διότι αλλιώτικα δεν θα ήταν δυνατόν ποτέ να είναι ένας Θεός που να έχει αντίληψη του εαυτού Του και του περιβάλλοντός Του. Είναι πρόσωπον ο Θεός. Το ακούσατε; Είναι πρόσωπον. Κοιτάξτε πού φθάνει η ανοησία των ανθρώπων… Όπως οι Τέκτονες λένε ότι ο ήλιος είναι ο Μέγας Αρχιτέκτων του Σύμπαντος. Αλλά ο ήλιος δεν έχει γνώση του εαυτού του. Δεν έχει συνείδηση του εαυτού του. Ο ήλιος ξέρει ότι είναι ο ήλιος; Προφανώς όχι. Είναι πρόσωπον ο ήλιος; Προφανώς όχι. Εδώ ο Θεός, «ὁὪν», είναι συγκεκριμένος και προσωπικός Θεός.
Και τι λέγει τώρα η Καινή Διαθήκη που σας είπα; Ότι ο Θεός είναι Πνεύμα. Τι θα πει αυτό; Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Οὐδέν ἄλλο δηλοῖἤ τό ἀσώματον». «Δεν φανερώνει τίποτ΄ άλλο, παρά ότι ο Θεός δεν έχει καμία σχέση με τον υλικόν κόσμον». Δηλαδή δεν είναι ύλη. Ο Θεός δεν είναι ο κόσμος. Σας είπα προηγουμένως, δεν ταυτίζεται με τον κόσμον. Δεν είναι η Δημιουργία ο Θεός. Δεν είναι η ύλη. Δεν είναι οι δυνάμεις της φύσεως. Ο Θεός είναι έξω από όλα. Όπως ένα παράδειγμα που λέγεται, δεν είναι δικό μου το παράδειγμα, όπως ο ζωγράφος είναι έξω από τον μουσαμά του που ζωγραφίζει. Βάζει την σφραγίδα του την καλλιτεχνική επάνω εις τον μουσαμά που ζωγραφίζει, αλλά δεν είναι μέσα στον μουσαμά ο ζωγράφος.
Δηλαδή ο Θεός δημιουργεί τον κόσμον, αλλά η ουσία του Θεού είναι έξω από την ουσία της Δημιουργίας. Η Δημιουργία είναι κτιστή. Ο Θεός είναι άκτιστος. Η ουσία της Δημιουργίας είναι κτιστή. Η ουσία του Θεού είναι άκτιστος. Ο Θεός είναι Πνεύμα. Όχι απλώς ένα πνεύμα. Αλλά το ὄντως ὅν.
Είναι χαρακτηριστικόν ότι τελικά ο Θεός μίλησε για την ύπαρξή Του, αλλά δεν έδωσε συγκεκριμένο όνομα, όπως ζήτησε ο Μωυσής, που θα του ζητούσαν πιθανώς οι Εβραίοι εις την Αίγυπτον, μαθημένοι από τους Αιγυπτίους. Γιατί; Ο Θεός, αγαπητοί μου, δεν έχει όνομα. Λέγεται Κύριος. Ο Κύριος. Δεν έχει όνομα. Μάλιστα προοδευτική η αποκάλυψις. Λέγει ο Θεός εις τον Μωυσέα ότι: «Το όνομά Μου το απεκάλυψα εις τον Αβραάμ. Ποιο όνομα; ‘’Θεός’’! Σε σένα, σου αποκαλύπτω τώρα προοδευτικά το όνομά μου, που είναι: ‘’Κύριος’’». Κανένα, τίποτε άλλο. Αυτό το «Γιαχβέ» ή «Ιεχωβά», που το λένε, μία κακή μετάφρασις, Γιαχβέ θα πει Κύριος.Ο Θεός δεν έχει όνομα. Γιατί δεν έχει όνομα; Επειδή υπέρκειται παντός ονόματος και πράγματος. Όταν δίδω σε κάτι όνομα, σημαίνει αυτό το κατακτώ. Αλλά δεν μπορώ να κατακτήσω τον Θεόν. Και συνεπώς είναι ανώνυμος. Άρα τι είναι. Είναι το υπέρ παν, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, είναι «τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα». Το όνομα εκείνο, το ανέκφραστο, το ανείπωτο, πάνω από όλα τα ονόματα. Η απόδοσις του ονόματος ταυτίζεται με την κατάκτηση του προσώπου, του αντικειμένου, αλλά ο Θεός δεν κατακτάται. Γι΄αυτό δεν μπορούμε να δώσουμε όνομα στον Θεόν.
Όταν, αγαπητοί μου, ο Μανωέ, ο πατέρας του Σαμψών, είδε εκείνο το όραμα του αγγέλου, κι αυτός ο άγγελος ήταν ο Θεός Λόγος, σε πόσα σημεία δεν τον ανακαλύπτομε τον Θεόν Λόγον πριν ενανθρωπήσει, βρίσκεται στη μέση της φλογός. Άναψε φωτιά ο Μανωέ, θυσία. Κάποια στιγμή βλέπει αυτόν που του μιλούσε προηγουμένως, μέσα στην φλόγα! Τρόμαξε ο Μανωέ. Του λέει: «Τί τὸὄνομά σοι;». «Ποιο είναι το όνομά Σου;».«Καὶ εἶπεν αὐτῷὁἄγγελος Κυρίου -Ποιος είναι αυτός ο ἄγγελος είπαμε; Ο «Μεγάλης Βουλῆς Ἄγγελος». Ο μετέπειτα Κύριος Ιησούς Χριστός- · εἰς τί τοῦτο ἐρωτᾷς τὸὄνομά μου; καὶ αὐτό ἐστι θαυμαστόν».«Τι ρωτάς τ’ Όνομά μου;Κι αυτό», λέει, «είναι θαυμαστόν».
Και προσθέτει ο Κύριος στην Σαμαρείτιδα: «Καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν». Ναι. Εφόσον ο Θεός είναι πνεύμα, πολύ φυσικόν είναι και η λατρεία Του να είναι πνευματική. Βέβαια, δεν αποκλείεται η λατρεία του Θεού να υπάρχει με γνωρίσματα εξωτερικά. Τελέσαμε την Θεία Λειτουργία. Αυτά είναι γνωρίσματα εξωτερικά. Αλλά εννοείται λατρεία με όλες τις υποδομές της ψυχής, τη λογική, το συναίσθημα και τη βούληση. Ολόκληρος ο άνθρωπος θα λατρεύσει τον Θεόν. Κατά το «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου καὶἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου». Αυτό είναι.
Οι Πατέρες μας λέγουν ότι όταν ο Κύριος είπε «ἐν πνεύματι καὶἀληθείᾳ» -προσέξατέ το αυτό το σημείο- εννοούσε κατά μυστικόν τρόπον τα εξής: Το «ἐν πνεύματι »είναι το Πνεύμα το Άγιον. Πνεύμα ο Θεός, αλλά το τρίτο Πρόσωπο λέγεται Πνεύμα. Συνεπώς είναι κάτι ξεχωριστό· το Οποίον, Αυτό μας οδηγεί προς τον Υιόν. Και αναφέρεται στο «ἐν ἀληθείᾳ». «Ἐν ἀληθείᾳ» τι θα πει; Είναι ο Χριστός. «Εγώ είμαι η Αλήθεια και η Ζωή».Δεν μπορείς να προσκυνήσεις τον Θεό, παρά δια του Αγίου Πνεύματος, δια του Ιησού Χριστού, τον Πατέρα. Δηλαδή με άλλα λόγια, θα προσκυνήσεις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Αυτός είναι ο Θεός.«Οὐδεὶς δύναται εἰπεῖν –λέει ο Παύλος- Κύριον Ἰησοῦν εἰ μὴἐν Πνεύματι Ἁγίῳ». Δεν μπορεί κανείς να δεχθεί την θεότητα του Ιησού Χριστού παρά μόνον αν έχει το Πνεύμα του Θεού.«Και κανείς δεν έρχεται προς τον Πατέρα -το είπε ο Χριστός- εἰ μή δι΄ἐμοῦ». Εάν δεν τον ελκύσει ο Υιός, δεν πηγαίνει προς τον Πατέρα.
Έτσι, λοιπόν, αγαπητοί μου, όσο ποτέ άλλοτε έχομε ανάγκη σήμερα της γνώσεως του αληθινού αγίου Τριαδικού Θεού. Ο φοβερός Οικουμενισμός έρχεται σαν οδοστρωτήρας να ισοπεδώσει τα πάντα. Η έννοια του Οικουμενισμού σήμερα κινείται προς όλας τας κατευθύνσεις. Είτε πούμε «εποχή οικουμενοποιήσεως», είτε πούμε «εποχή παγκοσμιοποιήσεως» είναι το ίδιο πράγμα. Και είναι σε όλα τα πράγματα. Και είναι ο δρόμος, η λεωφόρος που θα οδηγήσει προσεχώς, προσεχέστατα εις τον Αντίχριστον. Αυτή είναι παρακαλώ η παγκοσμιοποίησις. Οδηγεί εις τον Αντίχριστον. Για να κυβερνήσει όλον τον κόσμον. Να βοηθηθεί προς τούτο.
Οι Πατέρες μάς λέγουν ότι οι Χριστιανοί των εσχάτων θα υποστούν μαρτύρια, που τα παλαιά μαρτύρια, λέγει, των Χριστιανών, ωχριούν. Μόνον όποιος κρατήσει την ορθόδοξο πίστη του θα σωθεί. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να διατηρούμε αυτή μας την πίστη. Και να την αυξάνομε κατά το «ὁἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι». Και συμπληρώνει ο Κύριος στην Αποκάλυψη τελειώνοντας: «᾿Ιδοὺἔρχομαι ταχύ, καὶὁ μισθός μου μετ᾿ἐμοῦ, ἀποδοῦναι ἑκάστῳὡς τὸἔργον αὐτοῦ ἔσται». Λοιπόν, καιρός δεν μένει. Είναι πλέον ορατά τα σημάδια του ερχομού του Χριστού. Ορθοί λοιπόν στην πίστη και στη ζωή όλη μας. Αγαπητοί, όλοι μας! Αμήν.
