13 Απριλίου 2021

Μιά ποιμαντική καί ἱεραποστολική σελίδα. Δ΄ Λουκᾶ (Τίτ. 3, 8 15)

†. Στέλνοντας, αγαπητοί μου, την επιστολή του ο Απόστολος Παύλος στον Τίτο, Επίσκοπο Κρήτης, όπως ακούσαμε στη σημερινή αποστολική περικοπή και που είναι γεμάτη από προτροπές ποιμαντικού και ιεραποστολικού χαρακτήρος, αλλά και προσωπικού ακόμη χαρακτήρος, την κατακλείνει την επιστολή του με δύο ακόμη λόγια ποιμαντικών προτροπών, όπως και με δύο λόγια ιεραποστολικών προτροπών.

    Αν λάβουμε υπόψη ότι οι επιστολές του Αποστόλου Παύλου αποτελούν μαζί με τα Ευαγγέλια την Καινή Διαθήκη και συνεπώς είναι θεόπνευστες οι επιστολές του, κάθε φράση και κάθε λέξη και κάθε συλλαβή είναι για μας και για όλους τους πιστούς όλων των αιώνων και όλων των εποχών, ο λόγος του Θεού και οι επιταγές του Αγίου Πνεύματος.  Γι’ αυτό ας προσπαθήσουμε να δούμε τι γράφει, τι μας προσφέρει σήμερα ο λόγος του Θεού, στη σημερινή αποστολική περικοπή, όπως σας είπα, για να μείνουμε σε κάποια σημεία και έτσι να ωφεληθούμε. Σας διαβάζω το ιερό κείμενο σε μία απόδοσή του, για να έχουμε μία εικόνα.

     «Αυτά τα λόγια όσα πιο πάνω σου έγραψα και όσα θα σου γράψω πιο κάτω, είναι αξιόπιστα. Και θέλω να τα βεβαιώνεις με την προσωπική σου μαρτυρία. Ώστε όσοι έχουν πιστέψει στον Θεό να φροντίζουν να πρωτοστατούν σε έργα καλά. Αυτά είναι τα καλά και ωφέλιμα στους ανθρώπους. Αντίθετα, να αποφεύγεις τις ανόητες αναζητήσεις σε γενεαλογικούς καταλόγους, τις φιλονικίες και τις διαμάχες γύρω από τις διατάξεις του ιουδαϊκού νόμου· γιατί αυτά είναι ανόητα και μάταια. Τον άνθρωπο που ακολουθεί πλανεμένη διδασκαλία ή ακολουθεί διχοστασίες και σκάνδαλα, συμβούλευσέ τον μία ή δύο φορές. Και αν δεν ακούσει, άφησέ τον με τη βεβαιότητα πως αυτός έχει πια διαστραφεί και αμαρτάνει, καταδικάζοντας έτσι ο ίδιος τον εαυτό του.

    Όταν θα σου στείλω τον Αρτεμά ή τον Τυχικό, έλα το συντομότερο να με συναντήσεις στη Νικόπολη. Γιατί εκεί αποφάσισα να περάσω τον χειμώνα. Τον Ζηνά τον νομικό και τον Απολλώ, να τους εφοδιάσεις πλουσιοπάροχα με ό,τι χρειάζονται για το ταξίδι τους, ώστε να μην τους λείπει τίποτε. Ας μαθαίνουν και οι δικοί μας να πρωτοστατούν σε καλά έργα, για να αντιμετωπίζουν τις επείγουσες υλικές ανάγκες, ώστε η ζωή τους να μην είναι άκαρπη. Σε χαιρετούν όλοι όσοι είναι μαζί μου. Χαιρέτησε τους πιστούς που μας αγαπούν. Η χάρις του Θεού να είναι με όλους σας».

    Τι ωραία επιστολή, αγαπητοί μου! Όταν μάλιστα είναι γεμάτη από το Πνεύμα του Θεού… Κι όποιος μπορεί να βαθαίνει μέσα στον λόγο του Θεού, πραγματικά αισθάνεται μια παραδεισία τρυφή, απόλαυση.

   «Πιστς  λγος». Έτσι τελειώνει ο απόστολος Παύλος την επιστολή του, τα τελευταία της επιστολής του. Πιστός ο λόγος. Αξιόπιστος ο λόγος του Θεού. Ό,τι ο Θεός έχει πει και έχει υποσχεθεί, είναι αξιόπιστο. Τι είπε; Το προηγούμενο χωρίο στην επιστολή λέει: «να δικαιωθντες τ κενου-δηλαδή του Χριστού– χριτι κληρονμοι γενμεθα κατ’ λπδα ζως αωνου». Ποια είναι εκείνα τα οποία μας έδωκε ο Θεός;  Η δικαίωσή μας στο όνομα και το αίμα του Θεού Λόγου που ενηνθρώπησε, του Ιησού Χριστού. Κι έτσι γινόμαστε, με τη χάρη του Θεού κληρονόμοι, κατά την ελπίδα της αιωνίου ζωής. Αυτά είναι αξιόπιστα. Είναι τελείως αξιόπιστα, γιατί τα λέγει ο Θεός. «Κι αυτός ο πιστός λόγος πρέπει να προβληθεί», λέγει ο Απόστολος στον Τίτο, «με τη δική σου βεβαιότητα». Προσέξτε αυτό. «Με τη δική σου βεβαιότητα».

     Πράγματι. Όπως γράφει αλλού ο Απόστολος Παύλος, ότι «μίλει ν ποδείξει Πνεύματος». Όχι απλά λόγια. Όχι δηλαδή εκείνο που δυστυχώς έχουμε όλοι μας και μιλάμε ακαδημαϊκά. Αλλά «ν ποδείξει Πνεύματος». Κι όπως λέγει εδώ συγκεκριμένα ότι θα είναι εν βεβαιώσει. Θα βεβαιώνεις εσύ με την παρουσία σου, με τον τρόπο σου, με την πίστη σου ότι εκείνα τα οποία είπε ο Θεός, είναι αληθινά.

    Έτσι, δυστυχώς αγαπητοί μου, δεν μιλά πια η ζωή μας στους άλλους ανθρώπους, για να πιστέψουν. Αυτό είναι φοβερό. Όταν ο κήρυκας του λόγου του Θεού, ο φορέας του λόγου του Θεού άφησε την καριέρα του, τα κτήματά του, την οικογένειά του ή δεν έκανε οικογένεια, όλα αυτά είναι ακριβώς ό,τι είπε ο Απόστολος στον Τίτο. Δηλαδή ότι «θα δίνεις τη βεβαιότητα ότι ο λόγος είναι πιστός. Με τον δικό σου τρόπο· διότι πώς ο άλλος θα νιώσει και θα πιστέψει ότι αυτά που λες είναι αληθινά, αν εσύ δεν έχεις δείξει κατά κάποιον τρόπο με τη ζωή σου, ότι αυτά που ζεις είναι αυτά που λες ή αυτά που λες είναι αυτά που ζεις». Κι αυτό είναι το πάρα πολύ σπουδαίο πράγμα. Όμως, όπως σας είπα, δυστυχώς  η ζωή μας δεν μιλάει στους άλλους για να πιστέψουν.

    Ακόμα, δεν μας έχουν δει να κακοπαθούμε. Ακόμα και να αδικούμεθα. Δεν μας έχουν δει. Ο Απόστολος Παύλος, έναν ολόκληρο κατάλογο καταστάσεων κάπου στη Β΄ προς Κορινθίους επιστολή του εκθέτει τι έχει περάσει. Και πώς ζει. Τι κακοπάθειες έχει περάσει. Πού λοιπόν είναι, θα λέγαμε,  η δύναμις του Αγίου Πνεύματος για να φανεί μέσα στην πίστη μας και μέσα στη ζωή μας; Πού είναι; Νομίζω ότι αυτό λείπει από τη ζωή των Χριστιανών και των ποιμένων και των ποιμενομένων. Η ζωή του Αγίου Πνεύματος. ν βεβαιώσει.

    «να φροντζωσι καλν ργων προστασθαι», λέγει ευθύς πιο κάτω. Για να φροντίζουν να προΐστανται εκείνοι που θα πιστέψουν από τον δικό σου τρόπο που θα τους βεβαιώσεις ότι «πιστός ο λόγος», αξιόπιστος ο λόγος του Θεού, να φροντίζουν και να προΐστανται έργων καλών. Βέβαια, συνέπεια, θα λέγαμε, της αξιοπιστίας των λόγων του Θεού είναι και την εκφράζει ο ποιμένας και οι ποιμενόμενοι, με την ανάληψη καλών έργων. Τα καλά έργα είναι εκείνα που επισφραγίζουν και την πίστη μας και τη ζωή μας.

    Τι είναι όμως τα καλά έργα; Όχι βέβαια μόνο εν στενή εννοία, που είναι οι αγαθοεργίες που λέμε «να έχουμε καλά έργα». Αλλά έργα, σε ένα ευρύτερο φάσμα. Όπως γράφει στους Φιλιππησίους, χωρίς να σας αναλύσω: «σα στν ληθσα σεμνσα δκαια, σα γνσα προσφιλσα εφημα[:έχουν καλή φήμη], ε τις ρετ κα ε τις παινος[:ό,τι ακριβώς χαρακτηρίζει κάτι που είναι αρετή, ό,τι ακριβώς χαρακτηρίζει κάτι που δέχεται τον έπαινο, και από τον Θεό και από τους ανθρώπους], τατα λογζεσθε[-γράφει στους Φιλιππησίους κα μθετε κα παρελβετε κα κοσατε κα εδετε ν μο, τατα πρσσετε». Αυτά  να σκέπτεστε, αυτά να ενεργείτε, αυτά να ζείτε. Αυτά, αγαπητοί μου, είναι τα έργα τα καλά εν ευρεία εννοία.

   Έτσι η βεβαιότητα της πίστεως δίδει τον καρπό των καλών έργων αλλά και της ανακαινισμένης ζωής. Κι όταν η ζωή του πιστού είναι καινούρια, τότε πρέπει να προΐσταται ο πιστός, να πρωτοστατεί δηλαδή σε έργα αγάπης. Λέγει ο Θεοφύλακτος, ένας ερμηνευτής: «Καί μή ναμένωσι τούς δεομένους πρός ατούς λθεν». Αυτοί που προΐστανται των αγαθών έργων, μην περιμένουν τους άλλους να έλθουν. Αυτοί πρέπει να τρέξουν. Όπως, δεν πήγαμε εμείς στον ουρανό. Ήλθε ο Λόγος του Θεού σαν άνθρωπος, από τον ουρανό στη Γη. Έτσι κι εμείς θα πάμε σ’ αυτούς. «Ο Θεός», αλλού λέει, στην προς Ρωμαίους ο Απόστολος Παύλος «με τέτοιες θυσίες ευαρεστείται».

    «Τατ στι τ καλ κα φλιμα τος νθρποις» σημειώνει στην επιστολή του προς Τίτον ο Απόστολος. Δηλαδή αυτά είναι τα καλά, αυτά είναι τα ωφέλιμα, τα χρήσιμα στους ανθρώπους. Δηλαδή αν καταλαβαίνουμε, έτσι μόνον μπορούμε να έχουμε τον αληθινό κοινωνικό άνθρωπο. Πολλές φορές λέμε· ποιος είναι ο τύπος του κοινωνικού, όχι κοσμικού, γιατί η κοινωνικότητα αντιδιαστέλλεται από την κοσμικότητα. Ο Χριστιανός δεν είναι κοσμικός, είναι κοινωνικός. Εκείνο το «χαίρειν μετά χαιρόντων καί κλαίειν μετά κλαιόντων», που είναι ο τύπος της κοινωνικότητος, πού θα βρίσκαμε αυτόν τον τύπο, τον αληθινό τύπο του κοινωνικού ανθρώπου; Πού αλλού, παρά στην εφαρμογή του Ευαγγελίου. Στο εφαρμοσμένο Ευαγγέλιο. Υπάρχουν και κάποιες βέβαια άγονες ή και επιζήμιες ασχολίες, λέει ο Απόστολος Παύλος στον Τίτο και του γράφει: «Πρόσεξε, μην ασχολείσαι με αυτές».

   Τι είναι αυτές οι άγονες ασχολίες; Είναι στο να καταγίνεται ο πιστός σε στείρες συζητήσεις ή αναζητήσεις. Είναι οι νομικές μάχες, που γράφει στον Τίτο. Τότε ήταν οι λεγόμενες «ιουδαϊκές ερμηνείες» του νόμου· που υπήρχαν, αγαπητοί μου, ακούστε μέσα στο Ταλμούδ. Έξι χιλιάδες διατάξεις! Πλήθος. Πλήθος. Όλες αυτές οι διατάξεις έλεγαν: «Μη αυτό, μη εκείνο, μη εκείνο, μη αυτό»· που έκαναν τη ζωή του Ιουδαίου, του Εβραίου βαριά. Δυστυχώς πολλές φορές αυτά περνούν, πέρασαν και μέσα στην Εκκλησία μας. Ο Κύριος τα είπε «εντάλματα των ανθρώπων». Δηλαδή εντολές των ανθρώπων. Δεν έχουν καμία σχέση με τις εντολές του Θεού. Προσέξτε όμως. Δεν πρόκειται για την Παράδοση της Εκκλησίας· γιατί η Παράδοση της Εκκλησίας δεν είναι εντολές ανθρώπων. Αλλά είναι η ν Πνεύματι γί ερμηνεία του λόγου του Θεού· που είναι κατατεθειμένη μέσα στην Εκκλησία. Αλλά ομιλεί δια τις παραδόσεις των ανθρώπων. Όχι δια την Παράδοσιν του Θεού. Ακόμη και ο νόμος, παράδοση ήταν. Αν θέλετε, ακόμη και η Καινή Διαθήκη, Παράδοση είναι. Αυτά που παρέδωκε ο Υιός του Θεού, ο Ιησούς Χριστός στους ανθρώπους.

    Είναι «μωραί ζητσεις» ακόμη και κάθε ενασχόληση με τη φιλοσοφία· που ζητάμε ώστε η φιλοσοφία να γίνει ο ρυθμιστής της ζωής μας… Είναι ακόμη και όλες εκείνες οι παλιές και οι σύγχρονες θεωρίες, που ζητούν να προσανατολίζουν και αυτές με τη σειρά τους τη ζωή μας και να την καθοδηγούν. Αυτά τα πράγματα δεν έχουν σχέση στη ζωή του πιστού. Το Ευαγγέλιο είναι ο οδηγός του. Είναι ο τρόπος που θα τον οδηγήσει και η Εκκλησία στην πνευματική ζωήΝα βρει τις απαντήσεις της υπάρξεώς του. Γιατί υπάρχω και πού πηγαίνω. «Για όλα τα άλλα», λέει ο Απόστολος, «είναι ανώφελα και μάταια». Σας λέγω αλήθεια, αγαπητοί μου, απορώ πώς μπορεί, Χριστιανοί που έχουν το Ευαγγέλιο και το γνωρίζουν, να ζητούν πορεία στη ζωή τους από τη φιλοσοφία. Δεν μπορώ να το καταλάβω. Ούτε είναι δυνατόν αυτά τα πράγματα να συμβαδίζουν. Φιλοσοφία; Προϊόν του νου, του ανθρώπινου νου. Το Ευαγγέλιο; Η αποκάλυψη του Θεού. Τι σχέση έχει το ένα με το άλλο;

   Αλλά είναι και οι αιρετικοί, στη συνέχεια, όπως καταγράφει. Σας είπα μερικά πράγματα θα δούμε από αυτά τα τελευταία της επιστολής, που γράφει ο Απόστολος στον Τίτον. Είναι αυτοί «αρετικν νθρωπον μετ μαν κα δευτραν νουθεσαν παραιτο» κ.τ.λ. Είναι αυτοί που αστόχησαν στην πίστη και εναυάγησαν. Βέβαια θα τους βοηθήσουμε. Αλλά όταν δεν πείθονται, θα τους αφήσουμε. Γιατί έχουν διαστραφεί«ξστραπται  τοιοτος», λέγει ο Απόστολος.

     Ακόμη θα θελα να σας έλεγα ότι η λέξη «αιρετικός» και «αίρεσις» δεν σημαίνει πάντοτε μόνον εκείνον ο οποίος έχει αποκλίνει από την ορθή πίστη. Έχει και άλλη σημασία. Είναι εκείνος που δημιουργεί σκάνδαλα και διχοστασίες. Μέσα στην Καινή Διαθήκη ο όρος αυτός, πάλι στον Απόστολο Παύλο, έχει αυτήν την έννοια ή σε άλλα σημεία της Καινής Διαθήκης, όχι στον Απόστολο Παύλο. Φερειπείν, γράφει στους Ρωμαίους ο απόστολος Παύλος: «Παρακαλ δ μς, δελφο, σκοπεν[:να εξετάζετε] τος τς διχοστασας κα τ σκνδαλα παρ τν διδαχν ν μες μθετε ποιοντας, κα κκλνατε π᾿ ατν»Εκείνους οι οποίοι δημιουργούν τις διχοστασίες και τα σκάνδαλα, παρά την διδασκαλία την οποία έχετε μάθει από μας και οι οποίοι αυτοί ξεφεύγουν. Και σεις λοιπόν προσέξτε. Εκκλίνατε απ’ αυτών. Ξεφύγετε. Φύγετε μακριά«Ο γρ τοιοτοι τ Κυρί μν ησο Χριστ ο δουλεύουσιν[:αυτοί δεν είναι κάτω από την υπακοή του Θεού. Δεν δουλεύουν το έργο του Θεού]λλ τ αυτν κοιλί[:δηλαδή τα συμφέροντά τους] κα δι τς χρηστολογίας κα ελογίας[:και με τα ωραία τους λόγια, με τις ευλογίες τους, και με τούτα και εκείνα, να μην κάνω πιο πολλές περιγραφές] ξαπατσι τς καρδίας τν κάκων[:εξαπατούν τις καρδιές, λέγει, των αφελών και απλών ανθρώπων]». «Αυτούς», λέγει ο Απόστολος, «μακριά». Και ο Κύριος το είπε. Και δεν εννοούσε,όταν το είπε, την αίρεση. Όταν είπε ότι αν κάποιος κάνει κάτι, φώναξέ τον.  «Έλα εδώ, μην το ξανακάνεις αυτόΔεν σε άκουσε. Πάρε και άλλον αδελφόν. Δεν άκουσε ούτε τον αδελφό. Πάρε δύο- τρεις. Δεν άκουσε ούτε αυτούς. Πες στο στην Εκκλησία, στο σύνολο. Δεν άκουσε ούτε την Εκκλησία«ν δ κα τς κκλησίας παρακούσ», λέει ο Κύριος, «στω σοι σπερ  θνικς κα  τελώνης». Να είναι για σένα σαν τον ειδωλολάτρη και σαν τον αμαρτωλό. Να μην έχεις καμία σχέση μαζί του.

    Εξάλλου και η Παλαιά Διαθήκη το λέγει, είναι στο Δευτερονόμιο, αλλά και ο Απόστολος Παύλος το ανανεώνει στην Καινή Διαθήκη. «Κα ξαρετε τν πονηρν ξ μν ατν ». Θα βγάλετε από μέσα από τη σύναξή σας, μέσα από την Εκκλησία, τον πονηρό, τον άνθρωπο ο οποίος δεν θέλει να διορθωθείΗ ιδέα ότι θα τον διορθώσουμε κρατώντας τον, μοιάζει σαν τα πορτοκάλια στο καφάσι, που ένα είναι σάπιο.  Τα άλλα τα γερά, θα κάνουν το σάπιο γερό; Το σάπιο θα κάνει τα γερά σάπια. Αλλά δυστυχώς, επειδή αυτό δεν το προσέχουμε,  γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο, μέσα στην Εκκλησία υπάρχουν και εκείνοι που αιρετίζουν και εκείνοι που διχοστασίες προκαλούν και εκείνοι, που κατά κάποιον τρόπο σκανδαλίζουν και γενικά αναστατώνουν καθ’ οιονδήποτε τρόπον την Εκκλησία,με το ντύσιμό τους, με τα λόγια τους, με τα φερσίματά τους, με τις κοσμικότητές του, με τις θεωρίες που πιστεύουν και στο  τέλος να λέγουν: «εγώ πιστεύω κατά τον τρόπο μου». Α, δηλαδή, έχεις τόση υπερηφάνεια, ώστε δεν συμμορφώνεσαι να πιστέψεις κατά την υπόδειξη της Εκκλησίας, αλλά πιστεύεις κατά τον τρόπο σου. Βλέπετε όλα αυτά τα σκάνδαλα, οι διχοστασίες που δημιουργούν και όλα αυτά τα πράγματα, δεν είναι από τον Θεό· είναι από τον πονηρό. Και αυτοί πρέπει να κόβονται από την Εκκλησία. Όλοι αυτοί, σας το ξαναλέγω.

    Και τώρα κάποιες, θα λέγαμε, προσωπικές προτροπές που έχει να δώσει ο Απόστολος Παύλος, σε θέματα ιεραποστολής στον Τίτο, που είναι συνεργάτης του βέβαια, στο έργο της διακονίας του Ευαγγελίου. Ζητά λοιπόν να συναντηθεί με τον Τίτο. Εκείνος θα πάει στη Νικόπολη. Ακόμη δεν έχει πάει. Στη Νικόπολη της Ηπείρου. Αυτή που λέμε σήμερα Πρέβεζα. Είναι όχι ακριβώς, είναι κάτι δίπλα, αλλά πολύ κοντά. Χοντρικά θα λέγαμε είναι η σημερινή Πρέβεζα. Και ακόμη δεν έχει πάει. Θα πάει. Στέλνει την επιστολή και ζητάει από τον Τίτο να έλθει από την Κρήτη στη Νικόπολη να τον συναντήσει. Σε αντικατάστασή του, του λέγει ότι θα στείλει ή τον Αρτεμά ή τον Τυχικό. Άλλους βοηθούς του και συνεργάτες του. Αυτές οι προσωπικές συναντήσεις των συνεργατών ήταν πάρα πολύ σημαντικές. Γιατί έτσι οι συνεργάτες του ανανεώνονταν. Είναι η ανανέωση.

     Αγαπητοί μου, στην ιεραποστολή υπάρχουν τριβές. Κινείσαι μέσα στον κόσμο. Και υπάρχουν πολλές πολλές τριβές. Πώς θα γίνει κανείς να ανανεωθεί από τις τριβές αυτές; Όταν έχει κοινωνία με τους πνευματικούς αδελφούς. Ακόμη αναφύονται και προβλήματα στην ιεραποστολή, στο κήρυγμα του λόγου του Θεού. Τι θα κάνεις; Πρέπει να ρωτήσεις, πρέπει να δώσεις στους άλλους μία απάντηση άμα σε ρωτήσουν. Με ποιους; Με τους αδελφούς, με τους συνεργάτες. Όλα αυτά κουράζουν βέβαια τον ιεροκήρυκα, τον ιεραπόστολο και ζητά αυτήν την ανανέωση, αυτόν τον εμπλουτισμό. Έτσι, εκείνος που ασχολείται με την ιεραποστολή, με το έργο του Θεού, σε οποιαδήποτε μορφή είναι αυτή η ιεραποστολή, σε οποιαδήποτε, μην πηγαίνει το μυαλό σας στην Αφρική ή στην Άπω Ανατολή· και μέσα στον τόπο μας και στη γειτονιά μας, εκείνος ο οποίος θα είναι φορέας του λόγου του Θεού, πάντοτε έχει ανάγκη κατ’ αρχάς να μελετά τον λόγο του Θεού, αλλά και να ακροάται τον λόγο του Θεού. Να ζει τη μυστηριακή ζωή έντονα. Να έχει μία πλουσία προσευχή και να έχει και μια κοινωνία με τους πνευματικούς ανθρώπους, τους πνευματικούς του συνεργάτες.

    Έτσι βλέπουμε αγαπητοί μου ότι ο Απόστολος καλεί τώρα τον Τίτο να τον επισκεφτεί στη Νικόπολη, στην οποία Νικόπολη σκόπευε να ξεχειμωνιάσει. Πόσο πραγματικά, πόσο ανθρώπινα! Δεν βλέπει κανείς πράγματα σαν να είναι στην ιστορία των αγγέλων, αν οι άγγελοι έχουν ιστορία. Εκεί δεν υπάρχουν συμβεβηκότα. Αλλά στους ανθρώπους, πόσο ανθρώπινα, πόσο απλά!

    Σας είπα ότι στη Νικόπολη θα πήγαινε ο απόστολος Παύλος. Δηλαδή στη σημερινή Πρέβεζα. Αισθανόμαστε μία βαθιά έτσι συγκίνηση, όταν αυτά τα αγιασμένα πόδια του μεγάλου Αποστόλου Παύλου πάτησαν τα εδάφη μας. Την Ελλάδα μας, ο Απόστολος Παύλος, θα έλεγα ότι την όργωσε. Πόσο αισθανόμαστε… έτσι… ιδιαίτερα…  Γι’ αυτό, αυτό το σημείο, ότι ο Παύλος ήρθε στην πατρίδα μας, ξεχειμώνιασε, έμεινε καιρό πολύ, πήγε από δω, πήγε από εκεί. Όλα αυτά πρέπει να γίνονται ένα κέντρισμα και μία φιλοτιμία στο να εργαζόμαστε στη διακονία του έργου του Θεού.

    Και τώρα δίνει ακόμη μία ιεραποστολική παραγγελία. Λέει: «Ζηνν τν νομικν κα ᾿Απολλ σπουδαως πρπεμψον (:Να τους στείλεις φροντισμένα) να μηδν ατος λεπ(:Να έχουν όλα τα αγαθά μαζί τους. Να μην τους λείπει τίποτε). Μανθανέτωσαν δέ κα ο μτεροι καλν ργων προστασθαι ες τς ναγκαας χρεας, να μ σιν καρποι». Έπρεπε οι εργάτες του Ευαγγελίου να συντηρούνται από τους πιστούς. Εφόσον ο χρόνος τους ήταν ολόκληρος αφιερωμένος στο έργο της Εκκλησίας, έπρεπε πια οι πιστοί να φροντίζουν γι΄αυτούς. Εξάλλου ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος ερμηνεύει εκείνο το της Παλαιάς Διαθήκης: «Ο φιμώσς βον λοντα». Δεν θα βάλεις φίμωτρο στο βόδι το οποίο αλωνίζει. Γιατί; «ξιος γρ  ργάτης το μισθο ατο» σημειώνει στην Α΄προς Τιμόθεον επιστολή του.

    Θέλει ακόμη να τονίσει ότι οι πιστοί πρέπει να φροντίζουν για τις ιεραποστολές και για τους ιεραποστόλους. Ο λόγος του Θεού πρέπει να είναι απρόσκοπτος. Πρέπει να τρέχει. Σήμερα δεν είναι μόνο, θα λέγαμε, ο ιεραπόστολος, αλλά είναι και το χριστιανικό έντυπο. Είναι το έντυπο Ευαγγέλιο ακόμηΕίναι κάθε μέσο με το οποίο ακούγεται ο λόγος του Θεού. Αυτό πρέπει να τρέχειΟι πιστοί που δεν φροντίζουν για το έργο αυτό, θα μείνουν, όπως λέγει ο απόστολος, άκαρποι.

    Και τέλος: «᾿Ασπζοντα σε ο μετ’ μο πντες (:Σε χαιρετούν όλοι εκείνοι που είναι μαζί μου). σπασαι τος φιλοντας μς ν πστει». Είναι η κοινωνία των αγίων. Και ποιοι οι φιλοντες«ν πίστει ντας καί μμένοντας μν», λέγει ο Ζιγαβηνός. Εκείνοι οι οποίοι είναι στην πίστη και μας περιμένουν και μας αγαπούν. Οι πιστοί πρέπει να έχουν κοινωνία, όπως σας είπα· που είναι μία πλευρά και επιτυγχάνεται σε μία πλευρά του εκκλησιασμού. Βλέπετε, είμεθα όλοι μαζί. Αυτό πρέπει να είναι μία αφορμή μιας επικοινωνίας.

     Αγαπητοί μου, είδαμε μια σελίδα ποιμαντική και ιεραποστολική γραμμένη από το χέρι του αποστόλου Παύλου. Θα μπορούσε να μας πει κανείς ότι ό,τι έγραφε στην επιστολή του στους Γαλάτες: «δετε πηλίκοις μν γράμμασιν γραψα τ μ χειρί». «Είδατε με τι γράμματα, μεγάλα γράμματα σας έγραψα», λέει, «με το δικό μου χέρι την επιστολή αυτή». Και βέβαια δεν σώθηκε ούτε ένα κομματάκι από τη χειρόγραφη επιστολή του Παύλου. Όμως διασώθηκε το πνεύμα. Εκείνο που κατέγραψε το Άγιο Πνεύμα. Αυτά θα κρατήσουμε, για να προκόψουμε στην πνευματική μας ζωή αλλά και στο έργο της διακονίας του λόγου του Θεού.


455η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: 
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Όταν οι άνθρωποι προτιμούν τις αμαρτίες τους και διώχνουν τον Θεό.

†. Ο Κύριος, αγαπητοί μου, μαζί με τους μαθητάς Του κατέπλευσε με πλοιάριο απέναντι από τη Γαλιλαία, ανατολικά, στην περιοχή των Γεργεσηνών. Τα Γέργεσα ή Γάδαρα, ήταν πόλις της Δεκαπόλεως της Παλαιστίνης και κατοικούσαν εκεί κυρίως Έλληνες. Μη σας κάνει εντύπωση. Λέγεται μάλιστα ότι αυτοί οι Έλληνες εκεί ήσαν επίγονοι εκ των στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Είναι γνωστό πού πέθανε ο Μέγας Αλέξανδρος και το στράτευμά του έμεινε σκορπισμένο από δω και από εκεί, εγκατεστάθησαν οι άνθρωποι κ.λπ. Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ζωή των κατοίκων ήταν απρόσεκτη· αφού μάλιστα έτρεφαν χοίρους, πράγμα που απαγορευόταν βεβαίως στους Εβραίους. Έτσι ακόμη μπορούμε να κατανοήσουμε και την παρουσία δαιμονιζομένων ανθρώπων.

    Ωστόσο η πόλις αυτή έδειξε μία αρνητική στάση στον Κύριό μας. Και μάλιστα ζήτησαν να απομακρυνθεί ο Κύριος από την πόλη τους, να φύγει. Ευγενώς μεν, αλλά να φύγει. Και ευγενώς διότι εφοβούντο από ό,τι είδαν. Είναι μία θλιβερή στάση που διαρκώς επαναλαμβάνεται στην Ιστορία και  γι’ αυτό πρέπει να σταθεί για μας παράδειγμα, για μας τους Έλληνες, ένα παράδειγμα προς αποφυγή.

     Ο Κύριος διερχόταν την έρημο της περιοχής των Γεργεσηνών, όταν κάποια στιγμή είδαν μπροστά τους κάποιον άνθρωπο από εκείνη την πόλη. Ήταν σαφώς δαιμονισμένος άνθρωπος. Πρέπει ωστόσο να διακρίνουμε -και θα ήταν μεγάλο λάθος αν δεν το διακρίναμε- τον δαιμονισμό από την τρέλα. Άλλο είναι ο τρελός και άλλο ο δαιμονισμένος. Θυμάμαι κάποτε που είχα επισκεφτεί εγώ ένα δαιμονισμένο νέο στο σπίτι του, μου είπε τι έχω μέσα στην τσάντα μου, στον χαρτοφύλακά μου. Και τι βιβλίο είχα και στη σελίδα εκείνη την α σελίδα τι έγραφε! Ο τρελός αυτά δεν τα ξέρει. Τα ξέρει όμως ο δαιμονισμένος άνθρωπος, διότι του υπαγορεύεται ό,τι νομίζει ο διάβολος και συνεπώς έτσι μας δίνει την εικόνα αυτή.

     Ο άνθρωπος αυτός, μας πληροφορεί ο ιερός Ευαγγελιστής, είχε προ πολλού χρόνου δαιμόνια πολλά. Ιματισμό δεν φορούσε. Σε σπίτι δεν έμενε. Αλλά στους θολωτούς τάφους- έτσι μπορούμε να εννοήσουμε πώς έμενε στους τάφους εκείνης της περιοχής. Ήταν τάφοι, όπως ακριβώς ήταν και ο τάφος του Λαζάρου και του Χριστού. Δηλαδή τάφοι σκαλισμένοι μέσα σε βαθουλώματα, σε βράχους κ.λπ. Δεν ήταν δηλαδή τάφοι υπόγειοι. Οπότε εκεί μπορούσε κανείς πράγματι κάποιος να πάει να μείνει.

     Ήταν δε ο φόβος και ο τρόμος των διερχομένων από την περιοχή εκείνη, όπως μας το λέγει αυτό άλλος Ευαγγελιστής. Τον έδεναν με αλυσίδες, αλλά τις έσπαζε και έφευγε πάλι προς την έρημο. Όταν τον ρώτησε ο Κύριος ποιο είναι το όνομά του, αυτός απάντησε: «Λεγεών». Λεγεών είναι το ρωμαϊκό σύνταγμα που αποτελείται από 6.000 στρατιώτεςΔηλαδή σήμαινε πλήθος δαιμόνων. «Αυτό είναι το όνομά μου. Πλήθος δαιμόνων». Φυσικά μίλησε ένας δαίμων, εξ ονόματος και των άλλων δαιμόνων. Και οι δαίμονες ζήτησαν αν ο Κύριος τούς φυγάδευε, διότι αντελήφθησαν τη δύναμη του Χριστού, να μην τους στείλει στον Άδη, καλύτερα, στην κόλαση, στην άβυσσο, αλλά στους χοίρους, εκείνους που εκεί γύρω έβοσκαν. Και ο Κύριος τούς είπε: «Πηγαίνετε». «Αυτό ζητάτεΠηγαίνετε». Βλέπετε εδώ ο Κύριος πραγματοποιεί τη θέληση των δαιμόνων. Βέβαια είναι μία θέληση κατά παραχώρηση. Δεν είναι μία θέληση κατ’ ευδοκίαν. Μην ξεχνάμε τα δύο αυτά θελήματα του Θεού. Το κατά παραχώρηση και το κατά ευδοκίαν. Και τότε οι δαίμονες έφυγαν από τον άνθρωπο αυτόν, πήγαν στους χοίρους, που ήσυχοι και ήρεμοι έβοσκαν εκεί στην ακρολιμνιά, δαιμονίστηκαν οι χοίροι και τότε έπεσαν όλοι οι χοίροι μαζί, ένα κοπάδι δύο χιλιάδων, μέσα στη λίμνη και πνίγηκαν.

     Οι βόσκοντες, οι χοιροβοσκοί κατατρόμαξαν κυριολεκτικά. Έφυγαν και απήγγειλαν οι χοιροβοσκοί στους Γεργεσηνούς το γεγονός. Ότι αυτό και αυτό συνέβη. Εκείνοι βγήκαν από την πόλη τους να δουν τα ανατρέξαντα, τι συνέβη. Τους κατέλαβε μόλις είδαν ένας φόβος απίστευτος· που δεν ήξεραν πώς να κινηθούν. Γιατί από τη μια έβλεπαν τους πνιγμένους χοίρους – δεν μπορούσαν αυτό να το αρνηθούν- και από την άλλη έβλεπαν αυτόν τον πρώην συμπατριώτη τους βέβαια, δαιμονισμένο, να κάθεται παρά τους πόδας του Ιησού σωφρονών και ιματισμένος. Δεν μπορούσαν ούτε το ένα να αρνηθούν, ούτε το άλλο, αγαπητοί μου, να αρνηθούν. Κι όταν η πόλις όλη βγήκε και είδε τα διατρέξαντα, τότε, όπως μας πληροφορεί ο ευαγγελιστής Λουκάς «ρώτησαν ατν παν τ πλθος τς περιχώρου τν Γαδαρηνν πελθεν π᾿ ατν, τι φόβ μεγάλ συνείχοντο». Τον παρακάλεσαν τον Κύριο, δεν το έκαναν με το ζόρι, σου λέει, «εδώ πράγματα υπερφυσικά υπάρχουν», πώς λοιπόν να κινηθούν με το ζόρι; «Σε παρακαλούμε, Κύριε, φύγε από εδώ».

    Αλήθεια, γιατί φοβήθηκαν; Υπάρχουν, αγαπητοί μου, δύο στάσεις στον φόβο μπροστά στον Θεό. Η μία στάση είναι η συναίσθηση της αμαρτωλότητας. Αυτό που συνέβη στον Απόστολο Πέτρο όταν ο Κύριος μίλησε από το καΐκι του, διότι το πλήθος Τον ζουλούσε, Τον έσπρωχνε και παρακάλεσε ο Κύριος να μιλήσει από το καΐκι του, κοντά στην παραλία, και όταν μετά την ομιλία ο Κύριος είπε στον Πέτρο να προβούν σε αλιεία, μεσημεριάτικα, τρόμαξε ο Πέτρος όταν είδε τόση αλιεία, τόσα ψάρια και κατάλαβε ότι πρόκειται- άκουσε και το κήρυγμα- ότι πρόκειται περί σπουδαίου προσώπου, θείου προσώπου. Χωρίς βέβαια ακόμη να ξέρει ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αν θέλετε, οι μαθητές, ξέρετε πότε έμαθαν ακριβώς ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Μετά την Πεντηκοστή. Αν το θέλετε. Και τότε γονάτισε μπροστά στον Κύριο ο Πέτρος και είπε: «Κύριε, έξελθε, βγες από το καΐκι μου. Είμαι αμαρτωλός άνθρωπος εγώ· μη ο Θεός δει τις δικές μου αμαρτίες και με τιμωρήσει». Εδώ τι βλέπουμε; Έναν φόβο απέναντι στον Θεό, για την αμαρτωλότητά του ο άνθρωπος.

     Αλλά και η άλλη στάση του φόβου απέναντι στον Θεό. Είναι από την ενοχλητική παρουσία του Θεού, ένεκα αμετανοησίας. Εγώ θέλω να αμαρτάνω. Δεν θέλω να με βλέπει ο Θεός. Κρύβομαι-τι ανόητος που είναι ο άνθρωπος…- πίσω από το δάχτυλό μου· να το πω όπως το λέει και ο λαός.

    Και έτσι λοιπόν, ας φύγει αυτός ο θεϊκός άνθρωπος, ο Ιησούς, για να μπορούμε άνετα να ζούμε όπως εμείς θέλουμε. Θα έχουμε τα μεζεδάκια μας από τα χοιρινά κρέατα, το λιγότερο, και όλες τις άλλες αμαρτίες. Γιατί είπα «τα  μεζεδάκια μας»; Ο νόμος απαγόρευε το χοιρινό κρέας. Αυτοί τρώγανε χοιρινό κρέας. Αφού έβοσκαν πολλά κοπάδια. Δύο χιλιάδες τον αριθμό από χοίρους.  Γι’ αυτό επέτρεψε ο Κύριος να μπουν οι δαίμονες, για να μην μπουν στους ανθρώπους, που παρέβαιναν την εντολή του Θεού, να μπούνε τουλάχιστον στους χοίρους. Ήθελαν όμως οι Γεργεσηνοί να ζουν τη ζωή τους. Όταν είπα προηγουμένως ότι κατοικούσαν Έλληνες, βέβαια δεν ήταν αμιγώς Έλληνες. Ήσαν και Εβραίοι. Αλλά επειδή όμως αρκετοί από αυτούς, από τους Έλληνες, είχαν επιβάλλει τον τρόπο της ζωής τους και στους Εβραίους της περιοχής,  γι’ αυτό θεωρούνταν πάρα πολύ αμαρτωλοί άνθρωποι αυτοί.

     Και προφανώς, βλέπουμε εδώ, έπρεπε οι Γεργεσηνοί να συναισθανθούν το θαύμα που έγινε στον συμπατριώτη τους. Συγκινήθηκαν; Όχι, αγαπητοί μου. Μόνο φοβήθηκαν. Αλλά για τον λόγο που σας εξήγησα. Γιατί θα μπορούσαν να στερηθούν εκείνα τα αγαθά που ήδη απολάμβαναν· τα αμαρτωλά τους αγαθά. Έτσι, δεν πρόσεξαν. Πώς να προσέξει ο άνθρωπος, που έχει τυφλοπάνι στα μάτια του και δεν βλέπει τα θαυμάσια του Θεού

     Δεν πρόσεξαν ότι υπήρξε τρομακτική διαφορά και συμπεριφορά, ανάμεσα στον πρώην δαιμονισμένο συμπατριώτη τους με τώρα το τι βλέπουν. Πρώτα ο άνθρωπος αυτός και το ήξεραν «λαύνετο», όπως μας λέγει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, «π το δαίμονος ες τς ρήμους». Τώρα κάθεται σωφρονών και ιματισμένος παρά τους πόδας του Ιησού. Πρώτα ιματισμό δεν φορούσε. Άνθρωποι τέτοιοι σχίζουν τα ρούχα τους, τα βγάζουν, το ξέρετε. Μια μικρή παρενθεσούλα. Μήπως και εκείνοι που το καλοκαίρι βγάζουν τα ρούχα τους και περπατάνε γυμνοί, μήπως έχουν εν τινι βαθμώ δαιμονισμό; Ο καθένας ας σκεφτεί…

    Πρώτα είχε συμπεριφορά μανιακού ο άνθρωπος αυτός· ενώ τώρα είναι ήρεμος και μυαλωμένος. Αυτή τη διαφορά δεν την είδαν οι ταλαίπωροι οι Γεργεσηνοί; Πρώτα, ο άνθρωπος αυτός, ο συμπατριώτης τους, ήταν ακοινώνητος. Με ποιον θα μπορούσε να κάνει συντροφιά; Ποιος θα τον έκανε συντροφιά; Τώρα τον βλέπουμε να βρίσκεται ανάμεσα στους ανθρώπους, τον Κύριο και τους μαθητές Του. Το θέμα είναι ότι όλα αυτά που βλέπουν…βλέπουν; Δεν συγκινούνται. Και αυτό είναι το δυστύχημά τους.

   Πρόσθετα, πληροφορούνται οι Γεργεσηνοί και τον διάλογο ανάμεσα στον δαιμονισμένο και τον Ιησού. Λέγει εδώ το Ιερό Ευαγγέλιο: «πήγγειλαν δ ατος ο δόντες(κυρίως ήταν οι βοσκοί των χοίρων) πς σώθη  δαιμονισθείς». Είπαν: «Το και το. Αυτά είπε ο Κύριος, αυτά είπε στον Κύριο αυτός». Έμαθαν και αυτές τις λεπτομέρειες. Δηλαδή αυτόν τον διάλογο. Και ο διάλογος αποκάλυψε καταπληκτικά πράγματα. Με πολύ πλούτο, αν θέλετε και με θεολογία πολλή. Και ότι δεν ήταν φαντασιώσεις εκείνα τα οποία ειπώθηκαν από τους άλλους. Δηλαδή που τα ανακοίνωσαν. Δηλαδή ποιοι μίλησαν; Ο Ιησούς και ο δαιμονισμένος. Δεν ήσαν φαντασιώσεις. Δεν ήσαν πράγματα που τα σκέφτηκαν εκείνη την ώρα για να τα πουν, για να τα κάνουν· διότι από τη μια μεριά, θα επαναλάβω, θεραπεύεται ο δαιμονισμένος, και από την άλλη πνίγονται 2.000 χοίροιΕίναι δυνατόν ποτέ να είναι όλα αυτά φαντασιώσεις;

    Οι δαίμονες, λοιπόν, αγαπητοί μου, είναι πραγματικότης, είναι πνεύματα, είναι πρόσωπα. Όταν λέμε πρόσωπο, σημαίνει ότι έχουμε λογική και αυτογνωσία. Οι άνθρωποι είναι πρόσωπα. Οι γάτες μας δεν είναι πρόσωπα. Το πρόσωπο δεν είναι αυτό που λέμε μάτια, μύτη, φρύδια. Πρόσωπο είναι αυτό που λέμε ότι έχω αυτογνωσία του εαυτού μου. Ο άνθρωπος λοιπόν είναι πρόσωπο. Οι δαίμονες είναι πρόσωπα. Όπως και οι άγιοι άγγελοι είναι πρόσωπα. Εξάλλου στη φύση τους οι δαίμονες δεν άλλαξαν από τους αγίους αγγέλους. Άγγελοι ήσαν, αλλά με την υπερηφάνειά τους μεταβλήθηκαν σε δαίμονες. Δηλαδή απεχωρίσθησαν της θείας δόξης. Απεχωρίσθησαν του Θεού. Συνεπώς οι δαίμονες είναι πρόσωπα.

     Αλλά εδώ θα ήθελα να σημειώσω ότι υπάρχουν και σήμερα χριστιανοί μας που δεν πιστεύουν,-εγώ δε το έχω ακούσει πολλές φορές- δεν πιστεύουν στην ύπαρξη και αγγέλων και δαιμόνων. «Α, λέει, εγώ δεν πιστεύω ότι υπάρχουν άγγελοι». Τους αγγέλους, ξέρετε, πώς τους θεωρούν; Διακοσμητικά στοιχεία μέσα στις διηγήσεις της Αγίας Γραφής. Τους δε δαίμονες, ξέρετε πώς τους θεωρούν; Προσωποποίηση του κακού. Φερειπείν οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν για τις Ερινύες. Αλλά εκεί βέβαια μιλούσαν για μια προσωποποίηση του κακού. Έτσι κι εδώ τώρα λένε: «Οι δαίμονες δεν υπάρχουν». Απλώς επαναλαμβάνω λένε ότι είναι προσωποποίηση του κακού. Όχι, αγαπητοί μου. Δεν είναι προσωποποίηση του κακού. Είναι πρόσωπα οι δαίμονες.

    Μας λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής στην πρώτη του επιστολή: «Ες τοτο φανερώθη  υἱὸς το Θεο να λύσ τ ργα το διαβόλου». Αυτός είναι ο σκοπός που εφανερώθη στον κόσμο αυτόν ο υιός του Θεού. Για να λύσει τα έργα του διαβόλου. Να διαλύσει τα έργα του διαβόλου. Και σας ερωτώ. Η παρουσία, συνεπώς του Χριστού στον κόσμο είναι ένας Δονκιχωτισμός; Ξέρετε τι ήταν ο Δον Κιχώτης. Αυτό το ποίημα του Ισπανού κτλ κτλ. Όταν έβλεπε ανεμόμυλους τους περνούσε για ήρωες φοβερούς. Και είχε ένα κοντάρι και προσπαθούσε να τους χτυπήσει. Αλλά δεν ήταν παρά ανεμόμυλοι. Δεν ήταν βέβαια γίγαντες. Έτσι λοιπόν ήρθε ο Χριστός εδώ με ένα δονκιχωτικό τρόπο; Να πολεμήσει ανύπαρκτα πράγματα; Ανύπαρκτα πρόσωπα; Αν είναι δυνατόν!

    Οι δαίμονες, αγαπητοί μου, είναι φρικτή πραγματικότητα. Η παρουσία αγγέλων και η παρουσία δαιμόνων στην καθημερινότητα των ανθρώπων, πρέπει να το πούμε αυτό, είναι συχνότατη. Ξέρετε πόσοι άνθρωποι σε μας μάς έχουν πει ότι έχουν δει τον διάβολο; Όχι στον ύπνο τους. Στον ξύπνιο τους. Να σου λέει: «Μου τραβάει την κουβέρτα από το κρεβάτιΝα πω ότι είναι ιδέα;». Μα σου τραβάει την κουβέρτα από το κρεβάτι. Κι άλλα πολλά φαινόμενα περίεργα και παράξενα, που έχουμε πλήθος πλήθος μαρτυρίες της καθημερινότητας. Πολλοί άνθρωποι έχουν δει τους δαίμονες. Και πολλοί άνθρωποι έχουν δει και αγγέλους. Έχουμε λοιπόν αυτήν εδώ τη μαρτυρία της καθημερινότητας. Μία εμπειρία. Ακόμη αν θέλετε, ολόκληρη η Αγία Γραφή, Καινή και Παλαιά Διαθήκη, είναι καταγεμάτη από την παρουσία και δαιμόνων και αγγέλων.

    Αλλά εγώ θα σας έλεγα μια αρνητική περίπτωση. Δεν πιστεύεις, αδελφέ, στην Αγία Γραφή; Πρόσεξε θα σου πάρω μία μαρτυρία που δεν μπορείς να την αρνηθείς. Είναι η μαρτυρία της μαγείας και η μαρτυρία του πνευματισμού. Ο πνευματισμός και η μαγεία υπηρετούνται από τον διάβολο. Όταν σου λέει πράγματα που δεν είναι δυνατόν άνθρωπος να τα ξέρει… Όταν σου λέει «ο μακαρίτης σε εκείνο το σημείο του περιβολιού σας έκρυψε χρήματα», αυτός πού τα ξέρει; Σημειώστε δε,έξω από το κλίμα του μεσάζοντος(μέντιουμ θα πει μεσάζων) δεν ξέρει τίποτα ο άνθρωπος αυτός. Μέσα στο κλίμα του πράγματος γνωρίζει πού είναι αυτά τα χρήματα και σου λέει: «Είναι εκεί». Δεν έχετε ακούσει ανθρώπους που λένε «θα πάω στο μέντιουμ, να μάθω τούτο ή εκείνο». Από πού θα τα μάθει το μέντιουμ και θα σου τα πει εσένα; Του τα πληροφορούν οι δαίμονες. Αν θέλεις, αδελφέ, πάρε αυτήν τη μαρτυρία. Τη μαρτυρία αν όχι της Αγίας Γραφής, επαναλαμβάνω, τουλάχιστον τη μαρτυρία του Πνευματισμού.

    Σημασία έχει ότι ολόκληρες κοινωνίες ανθρώπων δεν θέλουν σήμερα τον Ιησού Χριστό. Δεν Τον θέλουν. Όπως τότε οι Γεργεσηνοί δεν ήθελαν τον Κύριο Ιησού. Ήθελαν να ζουν στην ησυχία της αμαρτωλότητάς τους. Αισθάνονται ότι θα στερηθούν αυτούς τους ποικίλους ηδονισμούς τους. Αφού το Ευαγγέλιο είναι ασκητικό.  Γι’ αυτό και σήμερα δεν θέλουν οι άνθρωποι να δεχθούν το Ευαγγέλιο. Ξαναλέγω, γιατί το Ευαγγέλιο είναι ασκητικό. Ασκητικό. Και τι προτιμούν; Θα τρομάξετε. Τον Ισλαμισμό! Ξέρετε ότι η Ευρώπη κοντεύει να γίνει ισλαμική; Ναι, ναι. Η χριστιανική Ευρώπη. Η χριστιανική Δύση. Το ξέρετε ότι κοντεύει να γίνει ισλαμική; Γιατί όλα αυτά τα συγχωρεί ο Ισλαμισμός. Τα δέχεται. Συνεπώς; Γιατί να πάω στον Χριστιανισμό, που είναι ασκητικός; Και αν ο Ισλαμισμός-προσέξατε αυτό το σημείο- νικήθηκε έξω από τη Βιέννη, το θυμόσαστε από την Ιστορία, από το σχολείο, που οι Τούρκοι φτάσανε έξω από τη Βιέννη;  Νίκησαν τότε τελικά τους Τούρκους. Και νικήθηκε ο Ισλαμισμός. Όμως σήμερα ο Ισλαμισμός νικά και διεισδύει στην Ευρώπη και στην Αμερική με τον τρόπο του. Κατά τρόπο ειρηνικό. Ναι. Γιατί; Γιατί απλούστατα οι χριστιανοί μας διαρκώς υποβαθμίζονται πνευματικώς. Και αφήνουν περιθώρια, ναι περιθώρια να μπαίνει ο Ισλαμισμός. Ύστερα, μην ξεχνάτε, αυτός ο άνθρωπος πώς δαιμονίστηκε, ξέρετε; Άφησε παράθυρα στον διάβολοΚαι σήμερα οι Ευρωπαίοι και οι Δυτικοί γενικώς, αφήνουν παράθυρα στον διάβολο, υποβαθμίζεται η πνευματική τους ζωή, για να φτάσουν να δεχτούν τελικά αυτόν τον ισλαμισμό ο οποίος όλα τα συγχωρεί.

    Έτσι λοιπόν οι Χριστιανοί της Δύσεως, διαρκώς και διαρκώς απωθούν τον Χριστό από τις κοινωνίες τους«Κα ρώτησαν ατν -μας λέει ο ευαγγελιστής, προσκάλεσαν τον Κύριο- παν τ πλθος τς περιχώρου τν Γαδαρηνν πελθεν π᾿ ατν, τι φόβ μεγάλ συνείχοντο». Να φύγει από κοντά τους γιατί, λέει, είχαν κυριευτεί από πάρα πολύ μεγάλο φόβο. Τι λέει; Να φύγει. Να φύγει… Και ο Κύριος τι έκανε; Ακούστε. «Ατς δ (ο Ιησούς) ἐμβς ες τ πλοον πέστρεψεν». Ξαναγύρισε πίσω. Μπήκε στο πλοίο και γύρισε πίσω. Δηλαδή έφυγε ο Ιησούς. Ο Κύριος αφήνει εκείνους που αγαπούν περισσότερο τους χοίρους τους και φεύγει.

   Τι σημαίνει όμως ότι ο Κύριος φεύγει; Αίρει την χάρη Του από τον λαό αυτόν. Και τότε έρχονται όλα τα δεινά. Προπαντός ο δαιμονισμός. Βασιλεύει πλέον ο διάβολος. Ο Κύριος είπε σαφώς: «ν γρ μ πιστεύσητε τι γώ εμι(το βάρος πέφτει στο Εγώ ειμί. Ποιος; Ο Υιός του Θεού ο Ενανθρωπήσας)ποθανεσθε ν τας μαρτίαις μν». Είναι βαρύς, τρομερός, απόλυτος λόγος αυτός. «Εάν δεν πιστέψετε ότι είμαι εγώ, θα χαθείτε». Αυτό πρέπει να το έχουμε υπόψη μας.

      Αλλά αν η πόλη εκείνη δεν δέχτηκε τον Κύριο, όπως ο θεραπευθείς αυτός, «δέετο δ ατο  νήρ, φ᾿ ο ξεληλύθει τ δαιμόνια, εναι σν ατ», δηλαδή Τον παρακαλούσε τον Κύριο, ο πρώην δαιμονισθείς, να είναι μαζί Του. «Να έρθω κι εγώ Κύριε μαζί Σου». Τρομερή αντίθεση, αλήθεια, για την ημέρα της Κρίσεως. Θα πει ο Κύριος: «Αυτός ήθελε να έρθει μαζί μου. Εσείς, ολόκληρη πόλη, δεν θελήσατε». Αλλά τι λέει ο Κύριος; «πόστρεφε ες τν οκόν σου κα διηγο σα ποίησέ σοι  Θεός». «Πήγαινε στο σπίτι σου και να διηγείσαι όσα αγαθά και σπουδαία έκανε για σένα ο Θεός». Ναι. Ο  Κύριος έφευγε αλλά άφηνε ένα ζωντανό μνημείο της αγάπης Του και της ευεργεσίας Του, αυτόν τον άνθρωπο, μέσα σ’ αυτήν την αμαρτωλή πόλη.

   Αλλά τι σημαίνει «πόστρεφε ες τν οκόν σου», «γύρνα στο σπίτι σου;» Σημαίνει, «γύρισε πίσω στον εαυτό σου». Διότι ήσουν μέχρι τώρα εκτός εαυτού. Γυρίζω στον εαυτό μου σημαίνει πρώτον αυτογνωσία. Δεύτερον, ανάκληση των δυνάμεων της ψυχής, επειδή υπήρχε μέχρι τώρα σκορπισμός της προσωπικότητος. Τρίτον, σύνδεση του εαυτού σου, του εαυτού μου με τον Θεό, ώστε να μην υπάρχουν ανοίγματα στον διάβολο, παράθυρα, μπουκαπόρτες για να μπαίνει ο διάβολος μέσα στη ζωή μου. Και τέταρτον: εξωραϊσμός του οίκου του εαυτού μου. Δηλαδή θα προσπαθήσω να ζω την αγιότητα. Να στολίζομαι. Και επιπρόσθετα: Γίνου ιεραπόστολος στην πόλη αυτή· που αρνήθηκε Εμένα, τον Κύριο, να με δεχτεί. Και ο άνθρωπος έπραξε όπως του ειπώθηκε. Είναι πολύ συγκινητικό.

     Αγαπητοί, έχουμε πολλά να πάρουμε από μία πόλη που αρνήθηκε να δεχτεί τον Χριστό. Κι επειδή και σήμερα δεν γίνεται αποδεκτός ο Χριστός στην πατρίδα μας, λίγο-λίγο αποχριστιανοποιούμαστε, ας αναλογιστούμε τι τρομερές συνέπειες θα μπορούσαμε να έχουμε, εάν δεν μετανοήσουμε… Ναι. Από μας εξαρτάται. Αμήν.


853η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: 
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Μιά ματιά εἰς τό Συνοδικόν τῆς Ζ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Α΄ Νηστειῶν. Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας.

†.Σήμερα, αγαπητοί μου, πρώτη Κυριακή των Νηστειών, η Εκκλησία μας γιορτάζει την ορθοδοξότητά της. Κατόπιν πολλών κόπων και αγώνων. Γι΄αυτό και την Κυριακή αυτή, την ονόμασε Κυριακή της Ορθοδοξίας. Βέβαια όλαι αι Σύνοδοι συνέβαλαν εις την Ορθοδοξίαν. Όμως κατ’ εξοχήν προβάλλεται η 7η Οικουμενική Σύνοδος, που έλαβε χώρα στη Νίκαια της Μικράς Ασίας, απέναντι από την Κωνσταντινούπολη, το 787, μετά Χριστόν φυσικά, από 24 Σεπτεμβρίου έως 13 Οκτωβρίου.

     Το Συναξάριον της ημέρας μάς πληροφορεί: «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ πρώτῃ τῶν Νηστειῶν, ἀνάμνησιν ποιούμεθα τῆς ἀναστηλώσεως τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν Εἰκόνων, γενομένης παρὰ τῶν ἀειμνήστων Αὐτοκρατόρων Κωνσταντινουπόλεως, Μιχαὴλ καὶ τῆς μητρὸς αὐτοῦ Θεοδώρας, ἐπὶ τῆς Πατριαρχείας τοῦ ἁγίου καὶ Ὁμολογητοῦ Μεθοδίου».

      Όμως, εκτός του κυρίου θέματος, που ήταν η προσκύνησις ή μη, των αγίων εικόνων, γιατί αυτό ήταν το κύριο θέμα της 7ης Οικουμενικής Συνόδου και μάλιστα της εικόνος του Ιησού Χριστού, διότι εκεί ήταν το επίμαχο θέμα: «Δυνάμεθα να εικονίσουμε το πρόσωπο του Χριστού;» Απάντησις πολύ απλή. Εφόσον έγινε άνθρωπος… Ο Θεός δεν εικονίζεται. Είναι ανεικόνιστος. Αλλά εφόσον ο Υιός έγινε άνθρωπος, εικονίζεται. Εθεσπίσθησαν λοιπόν εκτός από το κύριο αυτό θέμα, και άλλοι κανόνες της Εκκλησίας μας, βεβαίως εξαιρετικής σημασίας. Και τούτο γιατί προσεβλήθησαν, κατά καιρούς, κάποιες ευαγγελικές θέσεις, από μία κακή ερμηνεία. Εξάλλου, η παρερμηνεία της Αγίας Γραφής είναι εκείνη η οποία εισάγει την αίρεσιν.

      Βέβαια, τα ιερά κείμενα πρέπει να κατανοηθούν. Και κατανοούνται βεβαίως με την ερμηνείαν. Αν η ερμηνεία είναι στηριγμένη στον ορθολογισμό, τότε έχομε την αίρεση. Τι είναι αίρεσις; Η λογική ερμηνεία του δόγματος. Αυτό λέγεται αίρεσις. Ο ορισμός. Η ερμηνεία πρέπει να στηρίζεται εις την αποκάλυψιν. Και βέβαια με τον φωτισμό πάντοτε του Αγίου Πνεύματος.

     Και αυτό έχει γίνει και γίνεται με το Συνοδικόν Σύστημα. Όλη η Εκκλησία θα συγκεντρωθεί με τους αντιπροσώπους της, που είναι οι Επίσκοποι, αλλά όπως και μεμονωμένα από Πατέρες -μπορεί να έχουμε και εκεί την αλήθειαν- που έμειναν πιστοί και στο γράμμα και στο πνεύμα της Γραφής. Όπως έχομε Κανόνες, φερειπείν, του Μεγάλου Αθανασίου, έχομε Κανόνες του Μεγάλου Βασιλείου. Αν θέλετε, για την ακρίβειαν είχαν κανονίσει κάποια θέματα της εποχής των. Φερειπείν ο Μεγάλος Βασίλειος τα «περί μοναχισμού»· που αυτά επεκυρώθησαν από Οικουμενικάς Συνόδους. Δεν έμειναν μόνο μία ατομική, προσωπική υπόθεση. Γι΄αυτό η Εκκλησία δέχεται ως γνησίους ερμηνευτάς, τους αγίους Πατέρας και τα συμπεράσματα των Συνόδων, Οικουμενικών ή τοπικών, θεόπνευστα και ισόκυρα, ιδίου κύρους, ίσου κύρους με την Αγία Γραφήν. Διότι τι είναι εκείνα τα οποία ηρμήνευσαν; Η Αγία Γραφή. Μόνο που την πλαταίνουν, για να κατανοηθεί, αλλά και να δοθεί το σωστό στίγμα, που είναι το πνεύμα του γράμματος. Εξάλλου αν το θέλετε, αυτή είναι η λεγομένη Ιερά Παράδοσις. Δηλαδή η ορθή ερμηνεία της Αγίας Γραφής. Και είναι βεβαίως κυριότατα έγγραφη. Είναι γραμμένη η Παράδοση της Εκκλησίας.

     Και αν θέλετε τώρα, επανερχόμενοι εις την 7η Οικουμενικήν Σύνοδο, σημειώνουμε ότι εκτός από τους Κανόνες που αφορούν στη σημασία της εικόνος, εθέσπισαν κι άλλους κανόνες, σπουδαίας αξίας και σημασίας, όπως θα δείτε στη συνέχεια, με την ευκαιρία της συγκροτήσεως αυτής της Συνόδου. Διότι κατά καιρούς, μην ξεχνάτε, διότι η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος που έγινε εις την Κωνσταντινούπολη στη Νίκαια της Μικράς Ασίας, στην Κωνσταντινούπολη, έγινε το 325, αρχές 4ου αιώνος και η 7η Οικουμενική Σύνοδος έγινε το 787, τέλη 8ου αιώνος. Έχομε λοιπόν ένα μακρύ χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του οποίου ανεφύησαν διάφορα θέματα, προβλήματα, προσβολές εκ μέρους των εχθρών της Εκκλησίας, με ερμηνείες κακότεχνες, κακοήθεις και δαιμονικές και έτσι η Εκκλησία καθ’ όλο αυτής το μήκος, όποτε συνεκροτείτο σε Σύνοδο, επελαμβάνετο κι αυτών των θεμάτων.

    Έτσι, μπορούμε κάτι να αναφέρουμε, επιτρέψατε, για να ξεφύγουμε λίγο από το καθιερωμένο θέμα της εικόνος. Για να δούμε τι υπήρξε και τι άλλο υπήρξε η 7η Οικουμενική Σύνοδος. Θα σας διαβάσω ένα σημείον. Θα σας πω το κείμενον. Θα το εξηγήσουμε:

    «Τοῖς τὴν ὕλην ἄναρχον καὶ τὰς ἰδέας ἢ συνάναρχον τῷ δημιουργῷ πάντων καὶ Θεῷ δογματίζουσι (εννοείται οι αιρετικοί δογματίζουσιν), καὶ ὅτι περ οὐρανὸς καὶ γῆ καὶ τὰ λοιπὰ τῶν κτισμάτων ἀΐδιά τε εἰσὶ καὶ ἄναρχα καὶ διαμένουσιν ἀναλλοίωτα, καὶ ἀντινομοθετοῦσι τῷ εἰπόντι· -έρχονται σε αντίθεση με Εκείνον που είπε:- «ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» καὶ ἀπὸ γῆς κενοφωνοῦσι («κενοφωνώ»-το κε με έψιλον-που θα πει: βγάζω κούφιες, άδειες φωνές, δηλαδή λέγουν κενά λόγια. Η αίρεσις τι είναι; Ένας κενός -το κε με έψιλον πάντοτε- κούφιος λόγος, χωρίς δηλαδή την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος, από γης, αυτό θα πει, χωρίς την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος, αλλά υλιστικά, σαρκικά ομιλούντες) καὶ τὴν θείαν ἀρὰν ἐπὶ τὰς ἑαυτῶν ἄγουσι κεφαλάς, ἀνάθεμα -και επισωρεύουν στο κεφάλι τους την κατάρα. Ανάθεμα, έξω, μακριά-».

     Αυτή η θέσις, αγαπητοί, είναι εξαιρετικά σπουδαία. Πρέπει να σας πω ότι εδώ έχομε μία θέσιν βασικά πλατωνικήν, γενικότερα δε φιλοσοφικήν. Είναι η άναρχος ύλη των φιλοσόφων. Μη νομίσετε δε ότι αυτά που θα πούμε και παρακάτω και τώρα ότι θα ήταν πράγματα τα οποία δεν θα μας ενδιέφεραν, θα είχαν απλώς μουσειακήν αξίαν, ιστορικήν αξίαν. Όχι. Πάρτε ένα σύγχρονο λεξικό, φερειπείν «Το μικρό φιλοσοφικό λεξικό» του Ρόζενταλ, είναι υλιστικόν, θα δείτε μέσα εκεί, πηγαίνετε στο λήμμα «ύλη» και θα δείτε τι γράφει. Τι; Αυτά τα οποία λέει εδώ η Σύνοδος. Εκείνο που έλεγαν και οι παλαιοί φιλόσοφοι. Ότι «η ύλη είναι άναρχος. Υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει. Χωρίς αρχή και χωρίς τέλος». Το προσέξατε;

     Ή ακόμη ότι «η ύλη είναι συνάναρχος με τον Δημιουργόν. Άναρχος ο Δημιουργός, ο Θεός, άναρχος και η ύλη. Συνεπώς δύο ξεχωριστά πράγματα. Άλλο ο Δημιουργός -θα δείτε τώρα τι είναι αυτός ο Δημιουργός- και άλλο πράγμα είναι το σύμπαν, η ύλη, ή οι ιδέες». Εδώ που λέει «καί τάς ἰδέας» πρόκειται περί των ιδεών του Πλάτωνος. Ποιος δεν έχει ακούσει για τις ιδέες του Πλάτωνος; Τι ήσαν οι «ιδέες» του Πλάτωνος; Τρία σημεία. «Εδώ είναι ο Θεός. Προσέξτε, είναι επίκαιρα θέματα αυτά. Πάντοτε επίκαιρα. Εδώ είναι ο Θεός. Εδώ είναι η άναρχος ύλη, την οποία δεν εδημιούργησε ο Θεός, απλώς είναι συνάναρχος με τον Δημιουργόν και εδώ σε ένα τρίτο σημείο είναι οι ιδέες. Οι ιδέες είναι τα πρότυπα των όντων. Τα πρότυπα των όντων. Δηλαδή τι υπάρχει μέσα στη φύσιν; Το λουλουδάκι; Το κρινάκι; Έχει το πρότυπό του, την ιδέα του, στον ουρανό. Πού είναι οι ιδέες; Στον ουρανό! Ο άνθρωπος; Ο άνθρωπος  έχει το πρότυπό του στον ουρανό! Ο σκύλος; Έχει το πρότυπό του στον ουρανό. Ο σκύλος; Έχει το πρότυπό του στον ουρανό». Αυτά τα πρότυπα, στη γλώσσα του Πλάτωνος λέγονται ιδέες.

    Τι κάνει λοιπόν τώρα ο Θεός; «Ο Θεός αντιγράφει τις ιδέες και φτιάχνει τα όντα στη φύση. Εκ της υπαρχούσης ύλης! Αλλά τι κάνει τότε ο Θεός; Δεν είναι Δημιουργός εκ του μη όντος. Αλλά είναι… ούτε καν Δημιουργός. Αλλά είναι απλώς διακοσμητής...». Να το καταλάβετε. Πηγαίνω στην αγορά και αγοράζω ζωγραφικούς πίνακες, έπιπλα, μπιμπελό, ό,τι θέλετε. Τα φέρνω από την αγορά. Δεν τα έφτιαξα εγώ. Και στολίζω το σπίτι μου. Κατά τον Πλάτωνα, ο Θεός δεν είναι Δημιουργός. Είναι διακοσμητής.

    Ακόμα, βλέπομε εδώ να αναφέρεται η αϊδιότης της ύλης. Αλλά και το αμετάβλητο της ύλης. Όλα αυτά, σας είπα, θεωρίες Πλατωνικές. Τι θα πει αϊδιότης; Είναι εκείνο που δεν έχει αρχή, ούτε τέλος. Τι θα πει αιώνιον; Αυτό που έχει αρχή, αλλά δεν έχει τέλος. Ο άνθρωπος είναι αιώνιος. Με την έννοια «ἔσχεν ἀρχήν», αλλά δεν θα έχει τέλος. Ο Θεός δεν είναι αιώνιος. Καταχρηστικώς, θα μου το πείτε αυτό, πάμπολλες φορές χρησιμοποιείται η λέξις αιώνιος, και στις ευχές της Εκκλησίας μας κτλ… Καταχρηστικώς χρησιμοποιείται η λέξις αιώνιος. Ο Θεός είναι αΐδιος. Χωρίς αρχήν και χωρίς τέλος.

     Ο πλατωνισμός, πρέπει να σας πω, ότι ταλαιπώρησε την Εκκλησία. Θα έλεγα εκείνο που είπαν κάποτε στην αρχαιότητα: «Φίλος ὁ Πλάτων, φιλτάτη ἡ ἀλήθεια». Όσοι πήγαμε λίγο στο σχολειό και κάναμε κάποια έργα του Πλάτωνος, μας έμεινε συμπαθέστατος και θαυμάσιος ο Πλάτων. Έτερον εκάτερον. Είναι προ Χριστού. Είναι προ Χριστού. Κι εκείνα που είπε, πάλι καλά. Διότι δεν είχε το φως του Ευαγγελίου. Τώρα ο Χριστιανός δεν χρειάζεται παρά μόνον τη γλώσσα, αν το θέλετε, τη γλώσσα. Εξάλλου, υπάρχει ένα σημείο… που να σας τα πω όλα, το λέει στην 7η Οικουμενική Σύνοδο: Μπορούμε μόνο τη γλώσσα να χρησιμοποιούμε,τα σχήματα, όχι όμως το περιεχόμενον της φιλοσοφίας. Φίλος λοιπόν ο Πλάτων· φιλτάτη η αλήθεια. Και ποια είναι η φιλτάτη αλήθεια; Το Ευαγγέλιον. Έτσι, ταλαιπώρησε την Εκκλησία ο Πλατωνισμός, πώς; Γιατί πολλοί Χριστιανοί ασχολήθηκαν με τον Πλάτωνα και εισήγαγαν ιδέες μέσα εις το δόγμα της πίστεως. Αυτούς όλους τους κατεδίκασε ή καλύτερα, η Εκκλησία, μάλιστα ιδιαιτέρως η 7η Οικουμενική Σύνοδος, για να είμαι ακριβέστερος, επανέλαβε την καταδίκην, κατεδίκασε τις πλατωνικές θεωρίες εις το πρόσωπον του αγαπητού Ωριγένους. Τι κρίμα! Θαυμάσιος ο Ωριγένης. Παρεσύρθη.

      Η απάντησις αν η ύλη, ο κόσμος είναι άνευ αρχής, απαντούμε: Από τον πρώτο στίχο της Αγίας Γραφής: «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν». Έτσι αρχίζει η Αγία Γραφή. Εκείνο το «ἐν ἀρχῇ» είναι το θεμέλιον του χρόνου· που ύλη και χρόνος τίθενται μαζί. Δεν δύναται να εννοηθεί ο χώρος, που συνίσταται από την ύλη, δεν δύναται να εννοηθεί ο χώρος χωρίς τον χρόνον. Οι μεταβολές της ύλης, αν το θέλετε, και σε στατικές καταστάσεις, μήπως ένα άτομο της ύλης δεν είναι σε φαινομενικώς, στατικήν κατάστασιν; Κάθε άλλο παρά στατικήν κατάστασιν είναι ένα άτομο της ύλης. Είναι σε κατάσταση δυναμικοτάτη. Δυναμικοτάτη… Τι πεδία υπάρχουν εκεί ανάμεσα στον πυρήνα και στο ηλεκτρόνιο, τι… ο Θεός ξέρει. Κι εκείνα τα οποία βρίσκομε και ανακαλύπτομε στα εργαστήριά μας.

    Λοιπόν, αγαπητοί, χώρος και χρόνος θεμελιώθηκαν μαζί. Άρα λοιπόν η Δημιουργία είναι ένχρονος. Δεν είναι άναρχος. Ιδού η αλήθεια. «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεὸς τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν.». Τι ρήμα βάζει; «Ἐποίησεν». Ο Θεός είναι άκτιστος. Ο κόσμος είναι κτιστός. Αυτόματα λοιπόν είναι κάτω από τον Θεό η Δημιουργία. Ο Θεός άκτιστος, η Δημιουργία κτιστή. Αυτή είναι η απάντηση της Εκκλησίας.

    Άλλο σημείο: «Τοῖς λέγουσιν ὅτι ἐν τῇ τελευταίᾳ καὶ κοινῇ ἀναστάσει - και είναι μάλιστα αυτή η θέσις όμορφη, που είχαμε σήμερα και ένα μνημόσυνο και δίνει μία απάντηση, προσέξατέ το-· Τοῖς λέγουσιν -για ΄κείνους που λένε- ὅτι ἐν τῇ τελευταίᾳ καὶ κοινῇ ἀναστάσει -όταν θα αναστηθούμε όλοι, η κοινή ανάστασις, όλοι θα αναστηθούμε, από τον Αδάμ και την Εύα, μέχρι τον τελευταίο που θα έχει πεθάνει, εκείνοι που θα ζουν, απλώς θα αλλαχθούν, δεν θα περάσουν από τον θάνατον- μεθ’ ἑτέρων σωμάτων οἱ ἄνθρωποι ἀναστήσονται καὶ κριθήσονται, καὶ οὐχὶ μεθ’ ὧν κατὰ τὸν παρόντα βίον ἐπολιτεύσαντο, ἅτε τούτων φθειρομένων καὶ ἀπολλυμένων». Τι λένε; «Λέγουσιν». Τι λένε; Ότι «με άλλα σώματα», λέει, «θα αναστηθούν. Γιατί αυτά είναι φθειρόμενα καὶ ἀπολλύμενα. Θα αναστηθούν λοιπόν με κάποια άλλα σώματα». Κι εδώ λέει: «Ἀνάθεμα». Θα το δούμε λίγο πιο κάτω το «ανάθεμα». Θα το αναλύσουμε και αυτό λιγάκι. Ότι δηλαδή δεν είναι δεκτό αυτό το οποίο λέγουν οι αιρετικοί.

     Δεν θα πάρουμε άλλα σώματα. Θα είναι τα ίδια σώματα· τα οποία θα ανακαινισθούν. Αλλά τα ίδια. Λέει ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους επιστολή… τι να επιστρατεύσω; Ολόκληρη η Αγία Γραφή είναι γεμάτη. Ιδίως η Καινή Διαθήκη. Και η Παλαιά Διαθήκη. Και η Παλαιά. «Δεῖ γὰρ τὸ φθαρτὸν τοῦτο (διότι πρέπει το θνητόν. Ποιο; Αυτό. Τούτο. Το δείχνει. Τούτο. Τούτο. Τούτο. Όχι κάποιο άλλο σώμα) ἐνδύσεσθαι ἀφθαρσίαν, καὶ τὸ θνητὸν τοῦτο ἐνδύσεται ἀθανασίαν». Αυτό το σώμα θα ντυθεί- ακούτε το ρήμα- ἐνδύσεσθαι, θα ντυθεί, λέει, και την αφθαρσίαν και την αθανασίαν. Αυτό το ίδιο.

     Ακόμη λέει ο Απόστολος Παύλος στην Β΄ προς Κορινθίους επιστολή του -το πρώτο που σας είπα είναι στην Α΄προς Κορινθίους. Ολόκληρο κεφάλαιο, το 15ο κεφάλαιο αναφέρεται στα θέματα αυτά από τον Απόστολο Παύλο. «Τοὺς γὰρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ -όλοι θα σταθούμε στο βήμα του Χριστού, αφού αναστηθούμε- ἵνα κομίσηται ἕκαστος –για να πάρει ο καθένας- τὰ διὰ τοῦ σώματος  πρὸς ἃ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθὸν εἴτε κακόν». Για να πάρει την απολαβή του. Με το σώμα του. Αυτό που έζησε. Και με το οποίον πραγμάτωσε, είτε το αγαθόν, είτε το κακόν. Λέει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων: «Στάθηκες αγνός; Θα πάρεις την αμοιβή σου. Στάθηκες πόρνος; Θα πάρεις την καταδίκη σου». Γι΄αυτό λέει στην Α΄ προς Κορινθίους ότι: «Πᾶν ἁμάρτημα ὃ ἐὰν ποιήσῃ ἄνθρωπος ἐκτὸς τοῦ σώματός ἐστιν», λέει ο απόστολος Παύλος, «ὁ δὲ πορνεύων εἰς τὸ ἴδιον σῶμα ἁμαρτάνει».  Και συνεπώς, λέγει, ὁ δὲ Κύριος –ο Θεός Πατήρ, δηλαδή- ἤγειρε τον Υἰόν καὶ ἡμᾶς ἐξεγερεῖ διὰ τῆς δυνάμεως αὐτοῦ». «Καὶ ἡμᾶς»: ώστε θα μείνει η ουλή ανεξάλειπτος πάσης αμαρτίας επί του σώματος και δη της ανηθικότητος. Η ουλή αυτή μόνον έναν τρόπο έχει να εξαφανιστεί. Με τη μετάνοια και την εξομολόγηση. Πέρασες στην άλλη ζωή; Τελείωσε. Θα αναστηθεί το σώμα σου με τις ουλές της αμαρτίας. Και συνεπώς θα κριθείς ακατάλληλος για την βασιλείαν του Θεού.

     Αγαπητοί μου είναι κάτι καταπληκτικό πράγμα. Εδώ λοιπόν τι θέλει να μας πει; Θέλει να μας πει ότι τα πράγματα έτσι έχουν. Δεν θα είναι κάποιο άλλο σώμα, αλλά θα είναι ένα, θα είναι το ίδιο που θα γίνει καινούριο, άφθαρτο και αθάνατον. Μάλιστα αγανακτεί ο απόστολος Παύλος με τους Κορινθίους που πίστευαν… να, κάτι τέτοια αιρετικά και λέγει, τους γράφει: «Ἀγνωσίαν γὰρ Θεοῦ τινες ἔχουσι· πρὸς ἐντροπὴν ὑμῖν λέγω». Μερικοί έχουν αγνωσίαν Θεού. Αγνοούν τη δύναμη του Θεού. Τι σας είπα προηγουμένως; Τι θα πει αίρεσις; Η λογική ερμηνεία του δόγματος. Εδώ με τη λογική τους λένε: «Πώς είναι δυνατόν, αυτό το σώμα που έγινε χώμα να αναστηθεί;». Είδατε; Κι αμέσως εισάγουν την θεωρίαν:  «Δεν είναι δυνατόν. Κάποιο άλλο σώμα θα είναι». Αμέσως μπαίνει η αίρεσις. Και τι λέει ο Απόστολος Παύλος; «Μερικοί», λέει, «από σας, έχουν αγνωσίαν Θεού. Αγνωσίαν σε τι; Δεν ξέρουν ποιος είναι ο Θεός, ούτε τη δύναμή Του. Και το λέγω για ντροπή σας», γράφει ο Παύλος στο 15ο κεφάλαιο Α΄ Κορινθίους.

     Και κάτι ακόμα. Δυστυχώς πέρασε η ώρα. Τι άλλο να πει κανείς; «Τοῖς δεχομένοις ὅτι τε προΰπαρξίς ἐστι τῶν ψυχῶν, καὶ οὐκ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ παρήχθησαν, ὅτι τέλος ἐστὶ τῆς κολάσεως ἡ ἀποκατάστασις αὖθις τῆς κτίσεως, καὶ τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων. Ἀνάθεμα!». Εκείνοι που υποστηρίζουν ότι προϋπάρχουν οι ψυχές… - και αυτό πλατωνική θεωρία. «Αφού είπαμε ότι ο Θεός δεν είναι Δημιουργός. Κάπου οι ψυχές προϋπάρχουν, άναρχες και αυτές και αΐδιες. Παίρνει λοιπόν ο Θεός μία ψυχή, από κάποια… αποθήκη Του- ας μου επιτραπεί η έκφρασις- και την βάζει μέσα σε ένα σώμα… Παίρνει άλλη και την βάζει μέσα σε ένα άλλο σώμα…». Αυτό λέγεται προΰπαρξις των ψυχών. Είναι, αν θέλετε να το επεκτείνουμε, όπως και οι Ανατολικές θρησκείες, με μετεμψυχώσεις και δεν ξέρω τι και όλα αυτά τα παραμύθια, πραγματικά παραμύθια. «Και ότι δεν είναι εκ του μη όντος· ότι «καὶ οὐκ ἐκ τοῦ μὴ ὄντος τὰ πάντα ἐγένετο, καὶ παρήχθησαν»· «ὅτι τέλος ἐστὶ τῆς κολάσεως…- δυστυχώς τρέχει ο χρόνος- ότι υπάρχει τέλος στη κόλαση. Η κόλαση τελειώνει». Και ο Ωριγένης το έλεγε αυτό. Πάλι λογική: «Είναι δυνατόν ο Θεός, ο αγαθός Θεός να βασανίζει - δεν βασανίζει ο Θεός, μόνοι τους διαλέγουν την κόλαση οι άνθρωποι - εις τους αιώνας των αιώνων; Χωρίς ποτέ λήξη; Είναι δυνατόν ποτέ;».

     Και μιλούν ακόμα για αποκατάσταση των πάντων. Θα πει «έχομε καινούρια πράγματα, καινούριους κόσμους και θα είναι οι κόσμοι αυτοί, όπως και οι προηγούμενοι». Πλατωνικές θέσεις, ξαναλέγω. Τα πάντα έγιναν εκ του μη όντος, δηλαδή εκ του μηδενός. Η κόλασις είναι αιώνιος. Διότι βρίσκομαι εκεί εις το 25ο κεφάλαιο στον Ματθαίο, που λέγει: «Αυτοί θά ἀπέλθουν εἰς ζωήν αἰώνιον, οἱ δέ ἁμαρτωλοί εἰς κόλασιν αἰώνιον». Εάν λοιπόν, στο ίδιο χωρίο, από τον αυτόν συγγραφέα χρησιμοποιείται η λέξις «αιώνιος» τότε, εάν η λέξις «αιώνιος» για την κόλασιν είχε σχετικόν χαρακτήρα, τότε θα πρέπει σχετικόν χαρακτήρα να έχει και η λέξις «αιώνιος» ως προς την βασιλείαν του Θεού. Αυτά είναι η αναίρεσις αυτών των αιρέσεων. Ανάθεμα λοιπόν και αυτοί.

    Αγαπητοί μου, η γνώσις των θέσεων, όσα αι επτά Οικουμενικαί Σύνοδοι, όπως και αι τοπικαί Σύνοδοι αποφαίνονται, παρέχουν σε μας την ορθόδοξη διδασκαλία. Γι’ αυτό οφείλομε να γνωρίζομε όλες αυτές τις θέσεις. Γιατί; Σήμερα οι ανατολικές θρησκείες έχουν εισβάλλει στην Ευρώπη -και στην Ελλάδα φυσικά- και στην Αμερική. Δηλαδή εις την Δύσιν. Και βλέπετε, ορθόδοξοι Χριστιανοί μας να παρασύρονται σε τέτοια καμώματα. Αιρετικά πέρα για πέρα. Και φιλοσοφικών διαστάσεων. Να γιατί πρέπει να ξέρουμε όλα αυτά. Να γιατί σας είπα προηγουμένως ότι είναι όλα αυτά επικαιρότατα. Όσοι έχετε, αν όχι το Πηδάλιον, που έχει μέσα ό,τι έχει από τας Συνόδους, τοπικάς και Οικουμενικάς, τουλάχιστον το Τριώδιον αν έχετε στο σπίτι σας, ανοίξτε, παρακαλώ, στην Κυριακή των Α΄ Νηστειών, εκεί στο Παράρτημα, ένα Παράρτημα έχει στη σημερινή Κυριακή με τίτλο: «Συνοδικόν της Αγίας και Οικουμενικής Ζ΄(7ης) Συνόδου υπέρ της Ορθοδοξίας» και εκεί θα πάρετε μία μικρή γεύση. Κι εγώ από εκεί τα πήρα διά το πρόχειρον του πράγματος.

   Πρέπει ακόμα να αντιληφθούμε ότι στην αίρεση δεν υπάρχει ούτε το σωστόν ήθος, ούτε η σωστή πίστις, ούτε η σωστή λατρεία του Θεού και συνεπώς δεν υπάρχει η σωτηρία. Δεν υπάρχει η σωτηρία. Η αίρεσις είναι βλασφημία κατά του Θεού. Πώς θα με σώσει λοιπόν ο Θεός; Εάν κινούμαι στην αίρεση, στον χώρο της αιρέσεως; Γι΄αυτό και ο χαρακτηρισμός «ἀνάθεμα»· που θέλει να τονίσει ότι κάθε αιρετικός ή κάθε αίρεση είναι έξω από την Εκκλησία. Όπως και ο όρος «ἀφοριζέσθω». Κοινότατος όρος αυτό. Τι θα πει «ἀφοριζέσθω»; Ἀπό και ὀρίζω. Βγάζω από τα όρια. Αφορίζω. Και συνεπώς δεν ανήκει αυτός ή αυτή η θεωρία ή αυτή η θέσις ή αυτή η ερμηνεία δεν ανήκει στον χώρο της Εκκλησίας. Είναι έξω από τον χώρο της Εκκλησίας. Πίστευε ό,τι θέλεις, άνθρωπε. Αλλά δεν δύνασαι να λες ότι ανήκεις μέσα στην Εκκλησία. Είναι εκείνο που λέει ο απόστολος Παύλος: «Εἴ τις οὐ φιλεῖ τόν Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν - όποιος δεν αγαπά τον Κύριον Ιησούν Χριστόν- ἤτω ἀνάθεμα». Χώρια. Χώρια. Ανάθεμα λοιπόν σημαίνει κάτι που είναι ή οφείλει να είναι χωριστά ως κατηραμένον. Αυτό το «κατηραμένον» θα το βρείτε εις το βιβλίο το Λευιτικόν, στην Παλαιά Διαθήκη 7,26.

      Αγαπητοί. Ορθοδοξία σημαίνει γνησιότης ερμηνείας των θείων γραφών. Πρέπει όμως να συνοδεύεται και με την ορθοπραξία. Ορθώς να πράττομε. Όχι μόνον ορθώς να πιστεύομε. Αυτά τα δυο μας παρέχουν τη σωτηρία. Όσοι όμως εργάστηκαν είτε εις τας Συνόδους, είτε μες τους αιώνες για την Ορθοδοξία μας, όπως και κατ’ επανάληψιν σημειώνεται μέσα εις το Συνοδικόν, αιωνία η μνήμη.


 667η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: 
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Μεστοί ἀγαθωσύνης πού ἐκφράζεται μέ τήν συγχωρητικότητα, τήν νηστεία καί τήν ἐλεημοσύνη.

†. Μήνυμα αγαθοσύνης, αγαπητοί μου, σήμερα, η Εκκλησία μας μάς δίνει. Ενόψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, μας λέγει ποιοι πρέπει να είμαστε. Και έτσι στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, μας δίνει αυτό το μήνυμα της αγαθοσύνης.

    Η αγαθοσύνη δεν είναι απλώς μία τήρηση εντολών. Διότι, όπως θα ακούσετε λίγο πιο κάτω, θα δοθεί ίσως η εντύπωσις, αλλά η ψευδής εντύπωσις, ότι πρόκειται περί κάποιων εντολών σαν κάτι που έρχονται να βοηθήσουν απλώς τον άνθρωπο να κάνει κάτι στη ζωή του. Και ακόμη για να δώσει και ένα χρώμα εις αυτήν την περίοδον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Όχι, αγαπητοί μου. Αλλά έχουμε μία μεταβολή, μια αλλαγή μέσα στον άνθρωπο. Η αγαθοσύνη δεν είναι παρά η ροπή προς κάτι το καινούριο, το πνευματικό, το αγαθό, κάτι που ο άνθρωπος θέλει να κάνει το καλό. Λέγει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους επιστολήν του τα εξής: «Ππεισμαι δδελφο μου, κα ατς γ περ μν, τι κα ατο(:εσείς δηλαδή)μεστο στε γαθωσνης(:είσαστε γεμάτοι από αγαθοσύνη)».

     Για να καταλάβουμε τι θα πει αγαθοσύνη, θα σας έλεγα τούτο. Θα πάρω το αντίθετο. Ρωτούμε πολλές φορές έναν άνθρωπο: «Γιατί έκανες αυτό το κακό; Γιατί έσπασες εκείνο το πράγμα; Γιατί κατέστρεψες εκείνο το αντικείμενον;». Και απαντάει: «Δεν είχα λόγους». «Τότε γιατί;».  «Έτσι το ήθελα, έτσι, έτσι το επιθυμούσα». Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος αυτός έχει μία ροπή στο κακό. Σαν να είναι το κακό μέσα στο κύτταρό του. Και δεν ευχαριστιέται παρά μόνο όταν βλέπει το κακό. Ε, το αντίθετο αυτού είναι η αγαθοσύνη. Σαν να είναι το καλό μέσα στο κύτταρό του και να επιθυμεί να κάνει πάντα το καλό. Να είναι τρόπον τινά  από τη φύση του την ίδια τέτοιος που να θέλει να κάνει πάντα το καλό. Αλλά προσέξτε. Σαν να είναι από τη φύση του την ίδια…

     Όχι αγαπητοί μου, ακριβώς. Η αγαθοσύνη είναι δώρο του Αγίου Πνεύματος. Λέει στην προς Γαλάτας επιστολήν του ο Απόστολος Παύλος: « δ καρπς το Πνεματς στιν γπη, χαρ, ερνη», και τα λοιπά, «… γαθωσνη ». Ώστε αυτή η ροπή, αυτό το σπρώξιμο της ψυχής μας πάντα προς το καλό, είναι κάτι που το δίδει το Πνεύμα το Άγιον. Ρίξτε μια ματιά στην εποχή μας, εις τους συγχρόνους μας ανθρώπους και μάλιστα στη νεολαία μας, ιδιαιτέρως εις την νεολαία μας, όχι όμως αποκλειστικά εις την νεολαία μας και θα δείτε να έχουν αυτή τη ροπή και αυτήν την μανία στην καταστροφή. Άρα βλέπομε οι καρποί του Αγίου Πνεύματος έχουν αρθεί. Δεν υπάρχουν. Είναι λοιπόν καρπός του Αγίου Πνεύματος. Γι΄αυτό λέγει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Ρωμαίους επιστολή του ότι «πέπεισμαι», «έχω πειστεί ότι όχι απλώς έχετε αγαθοσύνη αλλά ότι είσαστε μεστοί αγαθοσύνης, είσαστε γεμάτοι από αγαθοσύνη». Από αυτή τη ροπή προς το καλό. Αλήθεια, αυτό δείχνει ότι το Πνεύμα το Άγιον πραγματικά διαμορφώνει ολόκληρη τη ζωή του πιστού ανθρώπου. Αυτό είναι μία αληθινή ευλογία. Ο άνθρωπος αισθάνεται καινούριος πια. Αυτό είναι το «καινούριος άνθρωπος». Αισθάνεται κάτι άλλο. Αισθάνεται ότι είναι ελευθερωμένος από τον εαυτό του, ελευθερωμένος ακόμη και από αυτόν τον χώρο και τον χρόνο. Και ήδη ζει μέσα στη Βασιλεία του Θεού. Είναι ένα άλλο πράγμα. Είναι μία αληθινή εμπειρία που αισθάνεται ο άνθρωπος. Δεν είναι κάτι που κατανοείται. Είναι κάτι που βιώνεται.

    Αλλά έχοντας αυτά υπόψη η Εκκλησία μας έρχεται να μας πει τώρα πώς πρέπει να κινηθούμε μέσα στη Μεγάλη Σαρακοστή, που σημαίνει ότι όχι μόνο ειδικά στη Μεγάλη Σαρακοστή, αλλά σε ολόκληρη τη ζωή μας. Αλλά επειδή όμως θέλει να βοηθήσει τον νωθρόν άνθρωπον, τον αμελή, γι΄αυτό βάζει αυτές τις, αυτά τα κομμάτια του χρόνου, όπως είναι μία Σαρακοστή, για να βοηθηθεί ο άνθρωπος να κάνει πάντα μια αρχή.  Δεν είναι τίποτα άλλο, παρά εκείνο που έλεγαν οι ασκηταί: «Βάζω αρχή». Έτσι είναι οι Σαρακοστές μέσα στον χρόνο. Και είναι σε μία κυκλική κίνηση. Βάζω αρχή, κάνω αρχή. Και δεν έρχεται να μας δώσει, σας είπα, μία ρετσέτα, μία συνταγή για κάποια πραγματάκια, για κάποιες προϋποθέσεις, αλλά μας θέλει να είμαστε αλλαγμένοι άνθρωποι.

     Και μας λέγει… Όπως ακούσατε, είναι από το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο, στο έκτο κεφάλαιο. Λέγει: «ν γρ φτε τος νθρποις τ παραπτματα ατν, φσει κα μν  πατρ μν  ορνιος» κ.τ.λ. Ώστε το μήνυμα της συγχωρήσεως, της αφέσεως. Δεύτερον: «ταν δ νηστεητε, μ γνεσθε σπερ ο ποκριτα σκυθρωπο» κλπ· που σημαίνει… δεύτερο μήνυμα. Η νηστεία«Μ θησαυρζετε μν θησαυρος π τς γς». Τρίτο μήνυμα. Είναι η ελεημοσύνη.

    Αλλά ας τα δούμε αυτά, αγαπητοί μου, λίγο πιο λεπτομερέστερα. Και πρώτα πρώτα είναι η νηστεία. Ο Κύριος διορθώνει την εντολή της νηστείας. Όπως ετέθη στην Παλαιά Διαθήκη, δεν νομοθετεί για τη νηστεία, αλλά διορθώνει τη νηστεία. Αν θέλετε, ακόμη την επανατοποθετεί. Επειδή οι Εβραίοι είχαν παρανοήσει και έγινε γι’ αυτούς μία υπόθεση εξωτερική και μάλιστα μία υπόθεση επιδείξεως. Και ο Κύριος λέγει: «Όχι, δεν θα κινηθείς να νηστεύσεις όπως οι υποκριταί. Αλλά θα νηστεύσεις έτσι και έτσι»· που δείχνει μία επανατοποθέτηση και όχι θεσμοθέτηση της νηστείας. Γιατί η νηστεία προϋπήρχε.  Το λέγω αυτό για να δείτε πόσο παλιά είναι η νηστεία και ότι Αυτός ο ίδιος ο Θεός τη θεσμοθετεί μέσα εις αυτήν την Παλαιά Διαθήκη, για να μην πω ότι η νηστεία είναι συνηλικιώτης με το ανθρώπινο γένος.

     Αλλά τι είναι εδώ τώρα η νηστεία; Η νηστεία είναι το αντιστάθμισμα της παρακοής των πρωτοπλάστων· που στον πυρήνα είναι η υπακοή. Οι πρωτόπλαστοι δεν ετήρησαν την εντολήν της νηστείας, παρακούσαντες. Για να γίνουν θεοί χωρίς τον Θεό. Ζητώντας μία αυτόνομη θέωση. Αλλά τώρα, για να πετύχουμε αυτό, γιατί ο Υιός του ανθρώπου, ο Υιός του Θεού, ήρθε στον κόσμο για να μας ξαναβάλει εις στον Παράδεισο, μας ξαναβάλει πάλι στη Βασιλεία του Θεού ή, καλύτερα, να μας βάλει στη Βασιλεία του Θεού. Αφού θα περνούσαμε ξανά από τον Παράδεισο, κι έναν Παράδεισο κρείττονα, καλύτερο, αγαθότερο Παράδεισο. Έρχεται να μας πει: «Θα βαδίσουμε τον ίδιο δρόμο. Εκείνον που βάδισαν οι πρωτόπλαστοι κατά την έξοδό των από τον Παράδεισον. Εκείνοι έφαγαν και δεν υπήκουσαν. Εσείς δεν θα φάτε και θα υπακούσετε. Πρέπει λοιπόν να έχετε υπακοή και  νηστεία, για να ξαναγυρίσετε πάλι εις τον Παράδεισον»Κανείς, αγαπητοί μου, άγιος δεν μπήκε στον Παράδεισον χωρίς νηστεία και χωρίς υπακοή. Είναι λοιπόν μία επαναφορά, μία αποκατάσταση του κακού που κάναμε. Ερχόμαστε να πούμε: «Κύριε, ν τ δάμ (:γιατί είμεθα εις την οσφύν του Αδάμ· όλο το ανθρώπινο γένος) παρέβημεν τήν ντολήν Σου. Τώρα υπακούομε και νηστεύομε».

     Ακόμα νηστεύομε για να πενθήσουμε. Γιατί η νηστεία είναι δείγμα πένθους. Όταν κάποτε κατηγόρησαν οι Φαρισαίοι τον Κύριον, γιατί οι μαθηταί οι δικοί Του δεν νηστεύουν, ενώ οι μαθηταί οι δικοί των και οι μαθηταί του Ιωάννου ενήστευαν, ο Κύριος είπε: «Εφόσον έχουν τον Νυμφίο μαζί τους, πώς είναι δυνατόν να νηστεύσουν; Σε ένα γάμο δεν νηστεύουν. Θα ‘ρθουν οι μέρες που θα αρθεί ο Νυμφίος -που είναι ο Χριστός, ο Νυμφίος της Εκκλησίας- και τότε θα νηστέψουν. Και θα νηστεύουν μέχρι τη Δευτέρα του Χριστού Παρουσία».  Ώστε είναι ένα πένθος η νηστεία, αγαπητοί μου. Δεν το κάνομε για τον Θεό. Το κάνομε για τον εαυτό μας. Μερικοί νομίζουν ότι υποχρεώνουν τον Θεό με το να νηστέψουν. Είναι ανοησία. Πενθούμε. Και την Μεγάλη Παρασκευή δεν πενθούμε τον Θεό. Πολύ περίεργο θα ήταν. Πενθούμε την δική μας κατάσταση, που έφθασε να σταυρώσει η ανθρωπότητα τον Θεό της.

    Έτσι η νηστεία είναι σπουδαίο στοιχείο. Αλλά δεν πρέπει να είναι κάτι αναγκαστικό. Βέβαια αναγκαστικό θα είναι με την έννοια να σπρώξουμε, να κινήσουμε τη νωθρή μας φύση. Αλλά θα κινεί όμως από την ελευθερία μας, θα είναι κάτι που θα το έχουμε καταλάβει. Θα αισθανόμαστε ότι πραγματικά πρέπει να δείξουμε το πένθος μας. Και τη μεταβολή μας ενώπιον του Θεού.

    Αλλά ακόμα το δεύτερο είναι η συγχώρησις. Για σκεφτείτε αυτό το θέμα της συγχωρήσεως, πόσο σπουδαίο είναι. Μας κάνει μιμητάς του Χριστού· που επάνω εις τον Σταυρό συγχωρούσε τους σταυρωτάς Του. Μας κάνει μιμητάς του Θεού, ο Οποίος μας συγχωρεί. Και όχι μόνο μας συγχωρεί αλλά έρχεται να μας συναντήσει με την Ενανθρώπηση εδώ στην γη, αφού ολότελα άφησε εκείνο που εμείς το κάναμε και μας προσλαμβάνει πάλι στην δική Του την βασιλεία. Για σκεφθείτε! Το μίσος χωρίζει τον άνθρωπο από τον Θεό.

     Όπως θα ξέρετε, εκείνο  το στοιχείο που χωρίζει το ανδρόγυνο είναι η μοιχεία. Δεν είναι ούτε οι καυγάδες ούτε τι άλλο. Ασυμφωνία χαρακτήρος και άλλα πολλά. Ένα πράγμα μόνο χωρίζει το ανδρόγυνο. Η μοιχεία. Διότι ο γάμος είναι εις τύπον ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας. Και η μοιχεία είναι μία άρνηση αυτής της ενώσεως και συνεπώς μία καταστροφή αυτού του τύπου ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας. Το μίσος είναι μία άρνηση του τύπου της ενώσεως των τριών προσώπων στην Αγία Τριάδα. Διότι οι πιστοί είναι ηνωμένοι εις τύπον της ενώσεως της Αγίας Τριάδος. Ο Χριστός είπε: «να σιν ν καθς μες ν σμεν». «Να είναι, Κύριε, οι Χριστιανοί ένα, όπως εμείς είμαστε ένα». Όταν όμως οι Χριστιανοί δεν είναι ένα αλλά τους χωρίζει το μίσος, τότε η συμπεριφορά τους αυτή καταστρέφει την εικόνα του μυστηρίου της ενώσεως εν μια ουσία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Και αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό. Δεν είναι δυνατόν ποτέ εκείνος που έχει το μίσος να μπει στη Βασιλεία του Θεού. Διότι ο Χριστιανισμός είναι μίμησις, όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, είναι μίμησις  της Αγίας Τριάδος. Αν λοιπόν δεν μιμηθούμε αυτήν την ενότητα των προσώπων της Αγίας Τριάδος, πώς μπορούμε να ειπωθούμε ότι είμαστε Χριστιανοί; Δεν είναι δυνατόν αυτό ποτέ να γίνει. Συνεπώς, αγαπητοί μου, θα πρέπει να συγχωρούμε. Με όλη μας την καρδιά. Λέγει εδώ ο Κύριος, να συγχωρούμε τόσο με την καρδιά μας, γιατί αλλιώτικα κινδυνεύουμε να μη μας συγχωρήσει ο Θεός.

     Και ερχόμεθα εις το τρίτο στοιχείο, που είναι το θέμα των θησαυρών, της συλλογής χρημάτων, του θησαυρού γενικά, το να θησαυρίζω, το να πλουτίζω. Λέγει εδώ ο Κύριος: «Μη θησαυρίζετε θησαυρούς επί της γης, που η σκουριά και οι κλέφτες καταστρέφουν, η σκουριά και το σκουλήκι καταστρέφει…». Και αναφέρεται όχι μόνο στα χρήματα, αλλά και στα αντικείμενα. Γι΄αυτό λέει «το σκουλήκι». Αλλά και οι κλέπται κλέπτουν. Βλέπετε, σήμερα, δεν ξέρουμε πώς να ασφαλίσομε τα αγαθά μας, γιατί έχει πολύνει η κλοπή. Είναι ένα σημάδι των καιρών αυτό, του ότι οι άνθρωποι κλέπτουν. Κλέπτουν, κλέπτουν, φοβερά κλέπτουν. Φανερά και κρυφά κλέπτουν.

    Αλλά εδώ πρώτα- πρώτα έχει το μήνυμα της απλής ζωής. Ότι να μην είσαι πλούσιος άνθρωπος, γιατί ο πλούτος σου θα σε δυσκολέψει μέχρι του βαθμού του αδυνάτου να δεις τον Θεό. Είναι σχεδόν αδύνατον. Βάζω το «σχεδόν», διότι λέγει «τ δύνατα παρ νθρώποις δυνατ παρ τ Θε στιν». Έξω όμως από αυτό το θέμα του πλούτου, έρχεται να μας πει ο Κύριος και τούτο. Όταν τοποθετείς σαν αντικείμενο των ενδιαφερόντων σου τα χρήματα. Γιατί για μια στιγμή, δεν ξέρω, μπορεί κάτι να συνέβη και να βρέθηκες πάρα πολύ πλούσιος. Αλλά δεν είναι το θέμα αν βρέθηκες ή δεν βρέθηκες πλούσιος. Το θέμα είναι ποιο είναι το αντικείμενο των βλέψεών σου, ποιος είναι ο στόχος της ζωής σου. Είναι τα χρήματα;  Στην εποχή μας είναι τα χρήματα δυστυχώς ο στόχος της ζωής μαςΜέχρι τέτοιου βαθμού που φθάνομε να καταστρέψομε τη ζωή μας για τα χρήματα, ανοητότατα φυσικά, διότι πια καμιά αξία δεν θα είχαν αν καταστρέφαμε τη ζωή μας. Το να καταστρέψω τη ζωή μου, αγαπητοί μου, για να βγάλω χρήματα, τότε σε τι θα με ωφελήσουν τα χρήματα, αφού ήδη κατέστρεψα τη ζωή μου; Για να τα έχω να πηγαίνω στους γιατρούς; Ή να πεθάνω και να τα βρουν άλλοι; Μα είναι πολύ κουτό, μα είναι αφάνταστα κουτό. Ο πλούσιος άνθρωπος είναι ο πιο κουτός άνθρωπος απ’ όλα τα δημιουργήματα που υπάρχουν. Είναι ο πιο κουτός άνθρωπος. Πολύ δε παραπάνω όταν είναι κολλημένος επάνω εις τα χρήματα. Είναι πολύ κουτός άνθρωπος. Είναι αξιολύπητος, αξιοθρήνητος. Ακόμα και τα πουλιά του ουρανού τον λυπούνται και τα σκουλήκια της γης. Είναι πιο ευτυχισμένα αυτά. Πράγματι, βλέπω πολλές φορές τα σκουλήκια της γης και λέει κανείς: «Είναι ευτυχισμένα;». Ο Θεός, αγαπητοί μου, δεν έκανε κανένα δημιούργημά Του δυστυχισμένο. Μπορεί να βλέπομε την σκουληκαντέρα να τρώει χώμα και να τρυπάει και να μένει μέσα στη γη. Είναι ευτυχής. Όπως την έκανε ο Θεός είναι ευτυχής. Ο άνθρωπος όμως επειδή δεν γίνεται αυτό που τον έκανε ο Θεός, είναι δυστυχής. Γι΄αυτό τον λόγο θα πρέπει να προσέχει στο σημείο αυτό.

     Αλλά όταν ο Κύριος λέγει «Μη θησαυρίζετε» θέλει να πει και κάτι άλλο. Διότι αν υποτεθεί ότι έρχονται χρήματα  στα χέρια μου, τι να κάνω; Βεβαίως θα ζήσω. Αλά θα πρέπει να γίνω και κοινωνός των άλλων. Είναι η ελεημοσύνη. Θα πρέπει δηλαδή να προσέξω πάρα πολύ το θέμα αυτό, το κεφάλαιο αυτό της ελεημοσύνης. Οι άλλοι άνθρωποι να γίνουν κοινωνοί των δικών μου αγαθών. Η ελεημοσύνη έχει πάρα πολλές βεβαίως πτυχές. Δεν είναι μόνο απλώς να πάρω χρήματα και να πω στον άλλον: «Πάρε αυτά». Όταν είμαι ο ευεργετικός άνθρωπος καθ’ οιονδήποτε τρόπονΚαι το μέσον της ευεργετικότητός μου είναι τα χρήματα. Μπορεί να κάνω κτίσματα στον τόπο που βρίσκομαι. Να φτιάξω ένα σχολείο. Να φτιάξω μία Εκκλησία. Να φτιάξω έναν δρόμο. Να βοηθήσω τους ανθρώπους να βελτιώσουν τη ζωή τους. Ξαναλέγω, μπορεί να μη βάλω στα χέρια των ανθρώπων τα χρήματα. Όταν όμως δώσω τις δυνατότητες, αυτοί δουλεύοντας να μπορούν να ζήσουν, γιατί εγώ έκανα μιαν αρχή να φτιάξω, όπως σας είπα ένα δρόμο σε ένα ορεινό χωριό, κι αυτοί οι άνθρωποι μετά να μπορούν να κινηθούν με τα εμπορεύματά τους και να ζήσουν. Είμαι ένας ευεργέτης. Δεν κάθομαι στα δικά μου τα χρήματα. Μέχρι τον περασμένο αιώνα και αρχές τούτου του αιώνος, αγαπητοί μου, είχαμε πολλούς ευεργέτες. Πλούσιοι, σπουδαίοι. Μεγάλοι πλούσιοι. Αλλά και ευεργέτες ταυτοχρόνως.

     Στην εποχή μας δεν έχουμε ευεργέτες… Όχι βεβαίως ότι η ταπεινοφροσύνη τους κάνει να κρύβονται. Αντιθέτως μάλιστα, αν κάτι δώσουν κάποτε, τρέχουν γρήγορα γρήγορα να διαφημισθούν από τις εφημερίδες. Αλλά δεν έχομε ευεργέτες. Που οι άνθρωποι σημαίνει έχουν χάσει την αντίληψη της κοινωνικότητος. Ότι πια οι άνθρωποι δεν σκέφτονται, δεν αισθάνονται ότι υπάρχει δίπλα τους ο άλλος άνθρωπος. Ζουν μόνοι τους. Ζουν πραγματικά, ηθικά ζουν μόνοι τους. Είναι μεμονωμένοι. Είναι φοβερό πράγμα. Γι’ αυτό τον λόγο ας προσέξουμε πάρα πολύ και το σημείο αυτό.

    Έτσι, βλέπομε, αγαπητοί μου, ότι ενόψει της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η Εκκλησία μας μας προβάλλει αυτά τα τρία συνθήματα. Τα είπα «συνθήματα». Τις τρεις προτάσεις. Της νηστείας, της συγχωρητικότητος και της ελεημοσύνηςΌχι κατά έναν τρόπο, όπως σας είπα και στην αρχή, τυπικόν, εξωτερικόν να κινηθούμε σε αυτά. Αλλά κάτι που θα βγαίνει από μέσα μας πραγματικά. Εκείνο το «μεστοί πάσης γαθωσύνης». Να είμαστε γεμάτοι από αυτά τα κίνητρα τα αγαθά, για το καλό.

    Πότε θα γίνει αυτό; Ε, να σας πω πότε θα γίνει αυτό. Ιδιαιτέρως μάλιστα ως προς το θέμα του θησαυρού μας. Ξέρετε ότι τον στόχο που βάζω, στέκεται ταυτόχρονα και κριτήριο των όσων θα ενεργήσω. Αν βάλω στόχο μου τα χρήματα, τότε θα ενεργώ με κάθε τρόπο για τα χρήματα. Αν βάλω στόχο μου σαν ορειβάτης να ανεβώ στην κορυφή του Ολύμπου, ασφαλώς θα περπατήσω και θα γίνει ταυτοχρόνως και το κριτήριο για να ανεβώ επάνω εις την κορυφή του Ολύμπου. Ποιος λοιπόν είναι ο στόχος μου; Ποιος είναι ο θησαυρός μου; Γιατί ο θησαυρός είναι στόχοςΠοιος είναι ο θησαυρός μου; Είναι το Πάσχα του Χριστού. Είναι ο Χριστός. Αν βάλω λοιπόν σαν στόχο τον Χριστό μου, το Πάσχα του Χριστού μου, τότε δεν χρειάζεται να μου ειπωθεί ότι πρέπει να είμαι ο άνθρωπος που θα συγχωρώ ή ο άνθρωπος που θα μεταφέρω τα αγαθά μου στους άλλους ανθρώπους. Όχι. Τότε μόνος μου πια το καταλαβαίνω. Γιατί; Έλεγε ο Τερτυλλιανός ότι ο άνθρωπος, η ψυχή του ανθρώπου είναι «φύσει χριστιανή». Έτσι μας έκανε ο Θεός. Μας έκανε αγαθούς, μας έκανε αγαθούς, με αγαθοσύνη. Αλλά τότε γιατί μας το λέει η Αγία Γραφή; Γιατί το ξεχάσαμε. Γιατί διαστραφήκαμε. Και επειδή έγινε η διαστροφή, έρχεται να γίνει τώρα εδώ η διόρθωσις και η υπόμνησιςΚαι με τον τρόπον αυτόν να μπορούμε να ξαναγυρίσομε στον αρχικό μας στόχο, που είναι Αυτός ο Χριστός, ο Θεός Λόγος, που μας δημιούργησε.

 

137η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: 
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἐλευθερία καί ὕπαρξις. Τοῦ Ἀσώτου. (Α΄ Κορ. 6, 12-20)

†.  «Πάντα μοι ξεστιν, λλ᾿ ο πάντα συμφέρει· πάντα μοι ξεστιν, λλ᾿ οκ γ ξουσιασθήσομαι πό τινος».

     Οι λόγοι αυτοί, αγαπητοί μου, του Αποστόλου Παύλου στους Κορινθίους, είναι βαρυσήμαντοι. Η Εκκλησία μας καταλλήλως τοποθέτησε την σημερινήν αποστολικήν περικοπήν παράλληλα με την παραβολή του ασώτου υιού. Για να δείξει, με διδασκαλία μεν λόγων, ότι όλα τα πράγματα επιτρέπονται, αλλά δεν συμφέρουν. Ο ευαγγελιστής Λουκάς μάς παρουσιάζει το ίδιο πράγμα, το ίδιο θέμα με μία εικόνα. Με την εικόνα του ασώτου υιού. Ο άσωτος υιός μπορούσε να μένει, μπορούσε και να φύγει. Αλλά δεν συνέφερε να φύγει. Αυτό ακριβώς θέλει να πει ο απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου,  εδώ σήμερα.

    «Πάντα μοι ξεστιν», όλα μου επιτρέπονται, «λλ᾿ ο πάντα συμφέρει» · δεν συμφέρουν όλα. Όλα μου επιτρέπονται, αλλά εγώ δεν θα εξουσιαστώ από τίποτε. Εδώ βλέπει κανείς να καθορίζει την ελευθερία ο απόστολος Παύλος, σε σχέση με την ύπαρξη· διότι όταν η ύπαρξίς μου πρέπει να κινείται κατά τρόπον ασφαλή, μία ελευθερία στην ύπαρξή μου, θα μπορούσε να είναι μοιραία, εάν είναι αδιάκριτη. Μου επιτρέπεται να πάρω και δηλητήριο. Αλλά δεν με συμφέρει, γιατί αυτό θα καταστρέψει την ύπαρξή μου. Αυτό λοιπόν θέλει πρώτα πρώρα να τονίσει εδώ, το μεγάλο αυτό θέμα της ελευθερίας και της υπάρξεως, ο Απόστολος Παύλος. Ας το σημειώσουμε αυτό.

    Εάν δούμε το πράγμα εντελώς μονομερώς, δηλαδή δούμε την ελευθερία μόνο σαν κάτι το οποίο θα μπορούσε να υπάρχει αυθύπαρκτον, αγνοώντας την ύπαρξητότε πραγματικά η ελευθερία μας οδηγεί στην καταστροφή. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Είναι πολύ κοινό παράδειγμα, πολύ συνηθισμένο, σύγχρονο. Έχω δικαίωμα να πάρω ναρκωτικά; Έχω δικαίωμα. Μπορώ να πάρω ναρκωτικά. Μπορεί κανείς να με εμποδίσει αν εγώ θέλω; Όχι. Είμαι ελεύθερος να το κάνω; Ναι. Αυτό που θα χρησιμοποιήσω όμως, θα ωφελήσει ή θα βλάψει την ύπαρξή μου; Μήπως ακριβώς αυτή η ελευθερία οδηγήσει την ύπαρξή μου στην καταστροφή; Αναμφισβήτητα, ναι. Έτσι στην εποχή μας βλέπουμε να θεάται η ελευθερία ερήμην της υπάρξεως. Σου λέγει… «Εγώ θέλω να απολαύσω αυτό. Δεν με ενδιαφέρει τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στην ίδια μου την ύπαρξη». Ας το προσέξουμε, αγαπητοί μου, αυτό. Ο λόγος του Θεού μάς επαναφέρει σε κάτι που δεν μπορούμε να το συλλάβουμε, ότι έχει μία σχέση η ελευθερία με την ύπαρξη. Αν θα έπρεπε να δούμε το θέμα υπαρξιστικά, υπαρξιακά, δηλαδή μόνο από μία φιλοσοφική πλευρά, θα μπορούσαμε να πούμε – φιλοσοφική, όχι χριστιανική-  θα μπορούσαμε να πούμε, ένας που θα είχε ένα σωστό μυαλό, ότι δεν μπορεί χάριν της ελευθερίας να καταστραφεί η ύπαρξις.

    Σήμερα στην εποχή που ζούμε, που λέμε ότι υπάρχει η ελευθερία, λέμε ταυτοχρόνως ότι στηρίζουμε και την ύπαρξη, γι΄αυτό και στον αιώνα μας έχουμε αυτά τα υπαρξιστικά ρεύματα, ακριβώς για να διατηρήσουμε την ύπαρξη, αλλά ματαιοπονούμε. Έχουμε βάλει αυτές τις δύο δυνάμεις να στέκονται αντίθετα. Αυτά τα δύο αγαθά, την ελευθερία και την ύπαρξη, να στέκονται αντίθετα. Ενώ το πράγμα δεν είναι έτσι. Το ένα πρέπει να περιφρουρεί το άλλο. Η ελευθερία πρέπει να περιφρουρεί την ύπαρξη. Γι΄αυτό λέγει, θα επαναλάβω, ο απόστολος Παύλος: «Πάντα μοι ξεστιν, λλ᾿ ο πάντα συμφέρει».  Όλα μου επιτρέπονται, αλλά όλα δεν με συμφέρουν. Γιατί; Διότι εκείνα τα οποία θα μου επετρέποντο και θα μπορούσαν να με καταστρέψουν, άρα δεν με συμφέρουν.

     Είναι όμως και μία δευτέρα θέσις. Το «πάντα μοι ξεστιν, λλ᾿ οκ γ ξουσιασθήσομαι πό τινος». «Όλα μου επιτρέπονται, αλλά εγώ δεν μπορώ να δουλωθώ». Εδώ ακριβώς υπάρχει, στην πράξη επάνω, ένα οξύμωρο σχήμα. Είναι δυνατόν η ελευθερία να δουλώνει; Δηλαδή να υποδουλώνει; Είναι δυνατόν; Δεν είναι οξύμωρο; Σαν να λέμε: «Άναψε το φως για να γίνει σκοτάδι». Αυτό είναι το οξύμωρον σχήμα. Είναι δυνατόν λοιπόν να έχω ελευθερία και η ελευθερία να με δουλώνει; Δεν είναι δυνατόν. Αυτό λέγει ο Απόστολος: «Όλα μου επιτρέπονται. Αλλά εκείνα που μου επιτρέπονται ενδεχομένως θα φθάσουν να με υποδουλώσουν. Και αφού θα με υποδουλώσουν, τελικά η ελευθερία με οδηγεί σε μία υποδούλωση».

     Και αυτό, αγαπητοί μου, συμβαίνει στην εποχή μας. Σήμερα εν ονόματι της ελευθερίας καλλιεργούμε τα πάθη. Και τα πάθη μας υποδουλώνουν. Είμεθα υποδουλωμένοι στα ίδια μας τα πάθη. Όταν βλέπετε, θα γυρίσω στο ίδιο μου παράδειγμα το προηγούμενο, εκείνον που χρησιμοποιεί τα ναρκωτικά, γιατί είναι ελεύθερος να τα χρησιμοποιήσει, όταν βλέπετε αυτόν τον άνθρωπο, τον νέο άνθρωπο ενδεχομένως, να σας λέγει: «Ελεύθερα χρησιμοποίησα τα ναρκωτικά, αλλά υποδουλώθηκα, σας παρακαλώ, σώστε με»… Από τι να σε σώσουμε; Από έναν καταναγκασμόν· διότι ακριβώς αυτό σου είναι πάθος και σου δημιουργεί καταναγκασμόν. Αυτός λοιπόν ο καταναγκασμός δεν είναι ελευθερία πια· διότι είναι ακριβώς σαν το υποζύγιο που το ζεύξαμε στο μαγγανοπήγαδο, του κλείσαμε τα μάτια, το καμιτσούμε από πίσω και αυτό γυρίζει γύρω γύρω, γύρω γύρω, γύρω γύρω, εκείνη η παλιά εικόνα του μαγγανοπήγαδου που γνωρίζετε, έτσι μοιάζει ο άνθρωπος ο οποίος τελικά από την ελευθερία του οδηγήθηκε στη δουλεία.

    Σήμερα, αγαπητοί μου, εν ονόματι της δουλείας, έχουμε γίνει όλοι δούλοι του διαβόλου. Όταν γυρίσουμε και γίνουμε δούλοι του Θεού, τότε γινόμαστε ελεύθεροι. Το θέμα της ελευθερίας είναι πολύ λεπτό. Δεν κυβερνούν τα πάθη την ελευθερία, αλλά  η ελευθερία κυβερνά και την ύπαρξη και τον ίδιο ολόκληρον τον άνθρωπον και την πορεία του και τη ζωή του. Είναι λεπτό πράγμα η ελευθερία. Μια κακή της χρήση οδηγεί εκεί που δεν θα το περίμενε κανείς.

    Γιατί όμως τα είπε αυτά τα λόγια ο απόστολος Παύλος; Τα είπε, αγαπητοί μου, διότι φαίνεται, όταν είχε βρεθεί στην Κόρινθο, είχε πει στους Κορινθίους: «Πάντα μοι ξεστιν…»Όλα μου επιτρέπονται. Σε τι; Στο θέμα των φαγητών· διότι το θέμα των φαγητών ήταν περιορισμένο από τον νόμο τον παλιό, για λόγους παιδαγωγικούς.

   Ο Θεός έλεγε: «Αυτό είναι καθαρό, εκείνο είναι ακάθαρτο. Αυτό μπορείς να το φας, εκείνο δεν μπορείς να το φας». Έτσι λοιπόν είχε πει, φαίνεται, την κουβέντα «Πάντα μοι ξεστιν». «Τα πάντα καθαρά στον καθαρόν», όπως λέγει κάπου αλλού. Δεν υπάρχει κάτι ακάθαρτο. Αλλά όπως συνήθως γίνεται, το λέγει κι ο απόστολος Πέτρος για τον απόστολο Παύλο αυτό, αλλά δεν είναι όμως ειδικά για τον απόστολο Παύλο, όπως συνήθως γίνεται οι άνθρωποι απομονώνουν μία φράση του λόγου του Θεού και την ερμηνεύουν όπως θα επιθυμούσαν. Μην ξεχνάτε, μην πάτε μακριά, ο απόστολος Παύλος δεν είπε : «Πάντα δοκιμάζετε, τό καλόν κατέχετε»;. Το λέγει αυτό στους Θεσσαλονικείς. Πού αναφέρεται αυτό; Αναφέρεται στο θέμα των προφητών μέσα στην Εκκλησία, να δοκιμάζουν οι πιστοί εκείνα τα οποία λέγονται εάν είναι ορθά. Το παίρνουμε εμείς, γιατί έτσι μας αρέσει, γιατί έτσι μας συμφέρει και λέμε: «Τα πάντα δοκιμάζετε, τό καλόν κατέχετε». Δηλαδή όλα δοκίμασέ τα. Αμαρτωλά και μη αμαρτωλά. Μάθε να κρατάς μόνο το καλό. Ναι. Αλλά αν δοκιμάσω το κακό… αν αυτό δεν με γυρίσει πάλι πίσω; Αν φυτέψω μία σφαίρα στο κεφάλι μου, για να τη δοκιμάσω, να δω πώς τάχα σκοτώνει αυτή η σφαίρα, έχω τη δυνατότητα να ξαναγυρίσω κρατώντας το καλό; Να μην το επαναλάβω αυτό;

     Αγαπητοί μου, βλέπετε τι τάση έχουν οι άνθρωποι να ερμηνεύουν κατά τις επιθυμίες τους τον λόγο του Θεού; Έτσι λοιπόν κι εδώ. Ο απόστολος είπε στην Κόρινθο «Πάντα μοι ξεστιν», για το θέμα των φαγητών. Αλλά αυτό, το θέμα των φαγητών, είναι αδιάφορον· διότι ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος να τρώγει. Μόνο φυσικά δεν πρέπει να υπερβεί τα όριά του.  Γι΄αυτό ευθύς αμέσως λέγει: «Τ βρώματα τ κοιλί κα  κοιλία τος βρώμασιν». «Τα φαγητά είναι δια την κοιλίαν και η κοιλία για τα φαγητά». Όλα μου επιτρέπονται αυτά. Αλλά προσέξτε. Αν επί παραδείγματι, φάω και ξεκοιλιαστώ, αυτό δεν με συμφέρει. Αλλά εν τοιαύτη περιπτώσει, θα έρθει κάποια στιγμή, που και η κοιλία και τα φαγητά θα καταργηθούν. Όχι όμως το σώμα. Γιατί θα αναστηθεί. Υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν μπορείς να τα δοκιμάσεις. Διότι… αν θες, το κάνεις, είσαι ελεύθερος, είσαι ελεύθερος, όπως και οι πρωτόπλαστοι ήσαν ελεύθεροι να δοκιμάσουνε την αναποδιά τους και την αναχώρησή τους από τον Παράδεισο, αλλά όμως δεν συμφέρει αυτό. Κι εκείνα που δεν συμφέρουν είναι τα σαρκικά αμαρτήματα. Εκεί δεν μπορείς να πεις «θα δοκιμάσω». Εκεί είναι ο θάνατος.

      Και ο Παύλος όταν ομιλεί, στους Κορινθίους ομιλεί, όπου εκεί ελατρεύετο η θεά Αφροδίτη, και η αμαρτία των σαρκικών παθών ήταν διάχυτη. Κι έρχεται και λέγει: «Δεν μπορείς να παραδώσεις το σώμα σου στην αμαρτίαΠάντα μοι ξεστιν, λλ᾿ ο πάντα συμφέρει». Και πάνω ακριβώς σε αυτό το θέμα, αγαπητοί μου, επιχειρεί κάθε απόδειξη και κάθε επιχείρημα ο απόστολος Παύλος, για να πείσει τους Κορινθίους ότι επί των σαρκικών αμαρτημάτων δεν έχουν συμφέρον να κάνουν τίποτε απολύτως. Συμφέρον έχουν να φυλάξουν τον εαυτό τους αγνό και καθαρό.

    Τα επιχειρήματά του; Τα ακούσατε στην αποστολική περικοπή. Πολύ σύντομα θα σας τα πω. Πρώτον επιχείρημα: Δεν μπορείς να παραδώσεις το σώμα σου στην αμαρτία, γιατί θα αναστηθεί το σώμα σου αυτό. Το πεπτικό σου σύστημα που μπορείς σήμερα να φας, θα καταργηθεί. « δ Θες κα ταύτην (τήν κοιλίαν) κα τατα (τά βρώματα) καταργήσει». Αυτά δεν θα αναστηθούν ως λειτουργία. Το σώμα όμως θα αναστηθεί. Και δεν μπορείς να το παραδώσεις στην αμαρτία. Διότι αν το παραδώσεις στην αμαρτία, θα είναι ακατάλληλο δια να εισέλθει στην βασιλεία του Θεού. « δ Θες», λέγει, «κα τν Κύριον γειρε (τον Ιησούν Χριστόν) κα μς ξεγερε δι τς δυνάμεως ατο». Συνεπώς αφού θα αναστηθούμε, αφού το σώμα που θα πάρουμε θα είναι καινούριο, καινούριο, αλλά θα φέρει τα στίγματα της αμαρτίας, αν επιτελέσαμε αμαρτίες σαρκικές στον παρόντα κόσμονΓιατί η αμαρτία έχει μεταφυσικήν και αιώνιαν διάστασιν. Πρώτον λοιπόν επιχείρημα. Θα αναστηθούμε, λέει στους Κορινθίους.

    Δεύτερον επιχείρημα. Το σώμα μας είναι μέλος του σώματος του Χριστού. Πώς είναι μέλος του σώματος του Χριστού; Όταν κοινωνώ σώματος και αίματος Χριστού, γίνομαι μέλος του σώματος και του αίματος του ΧριστούΤο σκεφτήκατε ποτέ, αγαπητοί μου, ότι δεν ανοίγω το νοητόν στόμα μου δια να κοινωνήσει του σώματος και αίματος του Χριστού η νοητή ψυχή μου. Ανοίγω το πραγματικό μου, το σωματικό μου στόμα. Αυτό το στόμα με τη γλώσσα και τα δόντια μέσα. Πώς να το πω; Πιο ρεαλιστικά, πώς να το πω; Για να πάρω αυτό το σώμα και το αίμα του Χριστού, κατ΄αισθητόν τρόπον. Όταν λοιπόν εγώ παίρνω το σώμα, υπογραμμίζω, και το αίμα, υπογραμμίζω, του Χριστού, εγώ, ψυχοσωματικά Τον παίρνω, αναμφισβήτητα τότε γίνομαι μέλος Του, γίνομαι μέλος του δικού Του σώματος.

    Και λέγει ο Απόστολος, σε μία απορία: «Εάν υποτεθεί ότι πηγαίνω στην ανηθικότητα», λέγει, «ρας ον τ μέλη το Χριστο ποιήσω πόρνης μέλη;». Η Γραφή δεν λέγει ότι « κολλώμενος τ πόρν ν σμά στιν»; Ώστε λοιπόν θα καταστήσω τα μέλη του Χριστού, μέλη ανηθίκου γυναικός, επειδή κοινωνώ και πηγαίνω και στην αμαρτία; «Μή γένοιτο», λέγει. Ακατανόητο πράγμα αυτό. Βάλτε τώρα με το μυαλό σας, αγαπητοί μου, πόσοι είναι εκείνοι οι οποίοι μετέρχονται σαρκικά αμαρτήματα κα ανεξομολόγητοι πηγαίνουν και κοινωνούν! Βάλτε με το μυαλό σας τώρα. Βάλτε τι γίνεται τώρα… Κι έτσι να φρικιά ο απόστολος μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα…

    Αλλά ακόμα, είναι ναός του Αγίου Πνεύματος το σώμα μας. Ποτέ δεν θα μπορούσε να φανταστεί ο άνθρωπος και το πιο δυνατό μυαλό, ότι θα μπορούσε η ύπαρξίς του να γίνει ναός του Θεού. «Οι θεοί κατοικούν στον Όλυμπο και εμείς στην πεδιάδα. Δεν υπάρχει καμία σχέσις ανάμεσα στους θεούς και τον άνθρωπο». Έτσι θα εσκέπτετο ο άνθρωπος. Ήρθε όμως ο Θεός, ο αληθινός Θεός, να μας αποκαλύψει ότι εκείνα που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ποτέ και να συλλάβουμε, είναι πραγματικότητες. Ότι ο Θεός κατοικεί στον ουρανό. Ο ζων Θεός. Και ταυτόχρονα μέσα στον ίδιο τον άνθρωποΚαι όταν ο άνθρωπος τον δέχεται τον Θεό, μάλιστα διά του Ιησού Χριστού, δηλαδή του Ενανθρωπήσαντος Θεού, τότε γίνεται ο ίδιος ο άνθρωπος κατοικητήριο του Θεού. Αυτό δεν μπορούσε ποτέ να το συλλάβει ο άνθρωπος. Είναι μία αλήθεια που μας αποκαλύπτεται. Και συνεπώς έρχεται το Πνεύμα του Θεού -εδώ βέβαια τονίζει το Πνεύμα του Θεού- ο όλος Άγιος Τριαδικός Θεός κατοικεί, αγαπητοί μου, στην κάθε ύπαρξη. Και το Πνεύμα του Θεού κατοικεί μέσα στον άνθρωπο. Αφού κατοικεί, είναι κατοικία Του. Δηλαδή είναι ναός. Αυτό θα πει ναός. Θα πει κατοικία.

    Πώς λοιπόν είναι δυνατόν αυτό το σώμα, αφού είναι κατοικία του Θεού, του Αγίου Πνεύματος, πώς είναι δυνατόν αυτό να παραδοθεί στην αμαρτία; Δεν είναι δυνατόν ποτέ. Αυτό μόνο ακόμη να σκεφτεί κανείς, εάν αυτόν τον υλικόν ναόν, τον βεβηλώσει κανείς, κάνοντας εδώ βρώμικες πράξεις, πώς θα εχαρακτηρίζετο; Αλλά επιτέλους αυτός ο ναός είναι λίθινος. Και ο ναός αυτός θα κατεδαφιστεί μια ημέρα. Ο ναός αυτός δεν θα μείνει στην αιωνιότητα. Λέγει ο απόστολος: «μες γρ νας Θεο στε ζντος». «Εσείς», λέγει, «εσείς, οι υπάρξεις σας είσαστε ναός του ζωντανού Θεού· που αυτοί οι ναοί καταλύονται και ξαναχτίζονται». Θα πεθάνω και θα αναστηθώ. Πώς είναι δυνατόν λοιπόν αυτός ο ναός του Θεού, ο ναός του Αγίου Πνεύματος, να είναι ταυτόχρονα και σπήλαιο και άντρον ληστών και βρωμεροτήτων;

    Αλλά και ακόμη κάτι άλλο λέει ο απόστολος Παύλος: «Δοξάσατε δ τν Θεν ν τ σώματι μν κα ν τ πνεύματι μν, τινά στι το Θεο». «Δοξάσατε λοιπόν τον Θεόν με το σώμα σας και με το πνεύμα σας, που και τα δύο ανήκουν στον Θεό». Πώς μπορώ να δοξάσω τον Θεό με το σώμα μου; Με το πνεύμα μου το καταλαβαίνω.  Δηλαδή εάν ο νους μου υψωθεί και δοξάσει τον Θεό. Με το σώμα μου πώς μπορώ να δοξάσω τον Θεό; «Δοξάζω» δεν σημαίνει «λέγω λόγια». Είναι κι αυτό. «Δοξάζω» έχει μία ευρύτερη σημασία. Μόνη η παρουσία μου ως άγιος, αυτό ακριβώς είναι μία δοξολογία στον ΘεόΕάν δηλαδή εγώ ετήρησα το σώμα μου σε αγνότητα, δεν το άφησα να γίνει κατοικητήριο δαιμόνων, κατοικητήριο ανηθικότητος, τότε αυτό το ίδιο το σώμα μου είναι μία δοξολογία εις τον Θεό. Παίρνει μία δοξολογική διάσταση το σώμα μου. Αυτό το τονίζει ο απόστολος Παύλος. Γι΄αυτό ο σωστός Χριστιανός μόνο που υπάρχει στον κόσμον αυτόν είναι μία νότα δοξολογίας εις τον Θεό, μέσα στον κόσμο αυτό. Και το σώμα του, όταν το διατηρεί μακριά από την αμαρτία και την ανηθικότητα, τότε και αυτό είναι μία δοξολογία στον Θεό.

    Αγαπητοί μου, το θέμα είναι ότι δεν μπορούμε να συλλάβουμε πολλές φορές, τι μας συμφέρει και τι δεν μας συμφέρει. Είμεθα απληροφόρητοι. Αν κάποτε μελετήσωμε τον λόγο του Θεού, αντιληφθούμε την οντολογία μας, δηλαδή αποκτήσουμε μία γνώση χριστιανικής ανθρωπολογίας, δηλαδή να γνωρίσουμε ποιοι είμαστε, τότε αυτό θα μας οδηγήσει στο να μπορέσουμε να σταθούμε σωστά μπροστά στον Θεό. Τότε θα αξιοποιήσουμε την ύπαρξή μας. Τότε η ελευθερία μας, η οποία μας έχει δοθεί από τον Θεό σαν ένα πολύ ακριβό δώρο…- δύο είναι τα ακριβά δώρα του Θεού. Είναι πολλά, αλλά δύο είναι τα πιο ακριβά, τα πιο τίμια, τα πιο πολύτιμα. Είναι η λογική και η ελευθερία.

     Ποτέ δεν μπορεί να νοηθεί η ελευθερία χωρίς τη λογική. Δεν αξιοποιείται. Ένα ζώο είναι ελεύθερο να κάνει κάτι, αλλά δεν έχει λογική. Και δεν έχει καμία αξία αυτό. Αλλά και ποτέ δεν μπορεί να υπάρξει μία λογική χωρίς ελευθερία. Διότι μία λογική χωρίς ελευθερία, είναι κι αυτό αναξιοποίητο. Ελευθερία και λογική είναι ένα αδιάσπαστο ζευγάρι αγαθών, δωρεών του Θεού. Αυτά τα δυο πρέπει να πηγαίνουν μαζί. Η λογική και η ελευθερία. Η ελευθερία μας λοιπόν μέσα στον χώρο του Θεού πρέπει να είναι εκείνο το στοιχείο που θα μας οδηγήσει στη διατήρηση της υπάρξεώς μας.

    Όπως λέγει…- στην αρχή σας είπα: «Πάντα μοι ξεστιν, λλ᾿ ο πάντα συμφέρει» και πρέπει να μας οδηγήσει στη σωστή διατήρηση της υπάρξεώς μας. Τι θα πει «σωστή διατήρηση»; Αν μαρτυρήσω για τον Χριστό, δεν καταστρέφω την ύπαρξή μου; Όχι. Η ύπαρξις οράται από τη γωνιά της αιωνιότητος. Όταν θα αναστηθώ, πού θα βρεθώ; Από εκεί οράται το πράγμα. Έτσι, αν καταστρέψω την ύπαρξή μου με τα πάθη, την κατέστρεψα για πάντα. Αν παραδώσω την ύπαρξή μου στο μαρτύριο για την αγάπη του Χριστού, τότε διετήρησα αληθινά και σωστά την ύπαρξή μουΈτσι θα παρακαλέσω να μην ξεχνάμε ποτέ ότι ελευθερία και ύπαρξις είναι δύο πράγματα που πηγαίνουν πλάι πλάι. Το ένα περιφρουρεί το άλλο. Η ελευθερία περιφρουρεί την ύπαρξη. Δεν πρέπει να την καταστρέφει. Και όταν μάθουμε τον νόμο του Θεού, όταν μάθουμε την οντολογία μας, τότε πραγματικά θα αξιοποιήσουμε ό,τι ο Θεός είχε στον νου Του για μας. Να μας φέρει στην ύπαρξη και να μας πάρει μαζί Του στην αιωνία Του μακαριότητα.


220η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: 
Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.