«Σύ δέ νῆφε ἐν πᾶσι, κακοπάθησον, ἔργον ποίησον εὐαγγελιστοῦ, τήν διακονίαν σου πληροφόρησον». (Β΄ Τιμ. 4, 5-8)

†. Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, ευρίσκεται εις την φυλακήν της Ρώμης. Με το προφητικό του μάτι βλέπει το παρόν και το μέλλον. Το παρόν το βλέπει ως ζοφερόν. Ότι ήδη ο ίδιος απέρχεται του κόσμου τούτου. Δεν πρόκειται να αποφυλακιστεί, όπως την πρώτη φορά. Αλλά πρόκειται να θανατωθεί. Αυτό βέβαια, για τον εαυτόν του δίδει χαράν πολλήν. Αλλ΄όμως βλέπει ότι μέσα εις την Εκκλησία, όπως ήδη είχε προειδοποιήσει τους πρεσβυτέρους της Εφέσου, θα επιπέσουν λύκοι βαρείς. Ακόμη, βλέπει και προς τα έσχατα, εις το απώτατον μέλλον. Το προφητικό του μάτι φθάνει μέχρι το τέλος της Ιστορίας.

     Και γράφει εις τον Τιμόθεον, τον επίσκοπον της Εφέσου, το πολύ αγαπημένο του παιδί. Και του γράφει και του λέγει: «Τοῦτο δὲ γίνωσκε(:Αυτό να ξέρεις), ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις(: τις έσχατες ημέρες) ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί(:θα σταθούν δύσκολοι καιροί)· ἔσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι(:γιατί θα είναι οι άνθρωποι) φίλαυτοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀχάριστοι, ἀνόσιοι(:δεν θα έχουν ούτε όσιον, ούτε ιερόν επάνω των), ἄστοργοι, ἄσπονδοι, διάβολοι, ἀκρατεῖς, ἀνήμεροι(:άγρια θηρία),ἀφιλάγαθοι, προδόται, προπετεῖς, τετυφωμένοι, φιλήδονοι μᾶλλον ἢ φιλόθεοι (:αγαπώντες μάλλον τας ηδονάς παρά τον Θεόν),  ἔχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι(:θα έχουν το σχήμα της ευσεβείας, θα είναι βαπτισμένοι, αλλά θα έχουν αρνηθεί τη δύναμη της ευσεβείας και της πίστεως)».

    «Ἒσται γὰρ καιρὸς(:Γιατί θα γίνει καιρός) ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξονται(:θα φτάσουν να μην ανέχονται την υγιά διδασκαλίαν, το υγιές Ευαγγέλιον), ἀλλὰ κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας ἑαυτοῖς ἐπισωρεύσουσι διδασκάλους κνηθόμενοι τὴν ἀκοήν(:αλλά θα φροντίσουν, ανάλογα με τις επιθυμίες των, να βρουν διδασκάλους, που οι διδασκαλίες αυτών των ψευδοδιδασκάλων, θα τους γαργαλούν τα αυτιά), καὶ ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν(:και θα βγάλουν το αυτί τους από την ακοήν της αληθείας, του Ευαγγελίου), ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται(:και θα στραφούν προς τα παραμύθια, προς τις ποικίλες θεωρίες περί της ζωής)».

      Αυτά λέγει ο Απόστολος, αγαπητοί μου, εις τον μαθητήν του τον Τιμόθεο και τον προπαρασκευάζει, δια να αντιμετωπίσει όχι μόνον αυτός, αλλά δι’ αυτού ολόκληρη η Εκκλησία. Βλέπετε ότι σήμερα ηκούσθη η επιστολή του Αποστόλου; Δεν είναι λοιπόν η επιστολή κτήμα του Τιμοθέου. Είναι κτήμα ολοκλήρου της Εκκλησίας. Και συνεπώς αποτείνεται προς άπαντας όλων των αιώνων και όλων των εποχών Χριστιανούς.

     Ζοφερόν το μέλλον. Και τη ζοφερότητά του, αγαπητοί μου, ήδη την αντιλαμβανόμεθα. Ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, τα οποία μας λέγει ο Απόστολος, τα βλέπομε. Και προσέξατε, μη μου πείτε ότι πάντοτε οι άνθρωποι ήσαν τέτοιοι, όπως τους περιγράφει ο Απόστολος. Δεν ομιλεί δια τους έξω της Εκκλησίας. Ομιλεί δια τους Χριστιανούς. Τέτοιοι; Όπως τους περιγράφει; Θα είναι οι Χριστιανοί. Όχι οι μη Χριστιανοί. Δηλαδή θα φθάσουν οι Χριστιανοί να γίνουν εκείνοι, εκείνα τα οποία ο Απόστολος περιγράφει. Πέστε μου, είναι ή δεν είναι ζοφερόν το μέλλον; Αλλά αυτό το μέλλον, που έχουν ήδη περάσει δύο χιλιάδες χρόνια από τότε που εγράφησαν, ήδη το ζούμε. Σήμερα οι άνθρωποι ποδοπατούν το Ευαγγέλιο. Σήμερα οι άνθρωποι στρέφονται εναντίον του Ευαγγελίου, το χλευάζουν, οι Χριστιανοί! Οι Χριστιανοί! Και οι ιερείς. Και επίσκοποι! Και πατριάρχαι! Και φανερά και κρυφά πολεμούν και χλευάζουν το Ευαγγέλιο. Εξάλλου το είπε στους πρεσβυτέρους της Εφέσου ο Απόστολος.  «Από σας τους ίδιους», λέγει, «εσάς τους πρεσβυτέρους, θα σταθούν άνδρες λαλούντες διεστραμμένα. Από σας τους κληρικούς θα βγουν αιρετικοί άνθρωποι. Και θα μιλήσουν και θα πουν και θα διδάξουν διεστραμμένα. Και θα αποκτήσουν οπαδούς». Ειδοποίησε ο Απόστολος ποικιλοτρόπως την Εκκλησία, τι πρόκειται να συμβεί και βλέπομε όλα αυτά να συμβαίνουν, αγαπητοί.

       Τι να πει κανείς; Λέγει κάπου ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ότι «Θα κάνεις τρεις μέρες δρόμο, για να βρεις έναν παπά, έναν κληρικόν καλόν. Γιατί οι κληρικοί θα γίνουν σαν τους λαϊκούς».  Πώς σκέπτονται οι λαϊκοί; Γλεντούν, τρώνε, πίνουν, μεθούν, διασκεδάζουν, φροντίζουν για τα παιδιά τους, για τα χρήματά τους, τις επενδύσεις των. «Όπως σκέπτονται», λέγει, «οι λαϊκοί, έτσι θα σκέπτονται οι κληρικοί. Οι δε λαϊκοί; Οι λαϊκοί θα είναι πλέον σαν τους διαβόλους»... Φοβερή κατάστασις!

    Και σας είπα στην εποχή μας βλέπομε την κατάσταση αυτή. Είναι αρχινισμένη. Και είναι σε παγκόσμια κλίμακα. Σε όλον τον κόσμον· και ιδιαίτερα στον χριστιανικόν κόσμον...

     Αλλά εμείς, αν υποτεθεί ότι κρατούμε το υγιές Ευαγγέλιο, τι πρέπει να κάνομε; Θα αφήσομε κατά έναν μοιρολατρικόν τρόπον να παρασυρθούμε από το ρεύμα το γενικό, το καθολικό, το παγκόσμιον αυτό, προς την απώλειαν και την καταστροφή; «Σὺ δὲ νῆφε ἐν πᾶσι, κακοπάθησον, ἔργον ποίησον εὐαγγελιστοῦ, τὴν διακονίαν σου πληροφόρησον». Εκείνο το «σύ δέ», το «δέ» είναι αντιθετικόν. «Αυτά μεν ως προς τους εκπεσόντας Χριστιανούς, τους ξεφτισμένους πλέον Χριστιανούς. Συ όμως…;» Βλέπετε; «Σύ δέ», συ όμως, όχι έτσι, αλλά διαφορετικά. Ώστε αμέσως εισάγει ο Απόστολος την αντίθεσιν. Η αντίθεσις είναι θεμελιώδους σημασίας. Εκείνο που είναι άξιον πολλής παρατηρήσεως, είναι ότι οι Χριστιανοί μας δεν μπορούν να αντέξουν αυτήν την αντίθεσιν. Σας παρακαλώ, προσέξτε πολύ εις το σημείον αυτό. Δηλαδή τι ακριβώς; Οι Χριστιανοί μας θέλουν να μιμούνται τους ανθρώπους τους άλλους, όπως τους βλέπουν μέσα εις την κοινωνική τους ζωή. Αυτό δεν είναι σωστό, αγαπητοί. Δηλαδή βλέπω τον άλλον τον ξεπεσμένο Χριστιανό, πρέπει κι εγώ να φθάσω εις το σημείον να γίνω το ίδιο; Πρέπει κι εγώ να φθάσω να ξεπέσω; Γιατί δεν έχω τη δύναμη της ομολογίας της πίστεως;

     Αλλ΄ο διάβολος καταλλήλως έσπειρε το σπέρμα του. Και ποιο είναι; Ότι δήθεν εγώ θα είμαι υποκριτής αν υποτεθεί ότι δεν θα ήθελα να συναναμείγνυμαι, να ανακατεύομαι με τους άλλους πιστούς ότι δήθεν εγώ είμαι ο θρησκεύων, εγώ είμαι ο άνθρωπος ο εγκρατής, ο άνθρωπος ο πνευματικός, ο άνθρωπος ο ευσεβής. Και συνεπώς αυτό είναι υποκρισία… Υποκρισία είναι το αντίθετο, αγαπητοί. Το να καμώνομαι ότι μοιάζω με τους άλλους ανθρώπους, όπως ακριβώς είναι η μόδα των ενδυμάτων και όλων των πραγμάτων που μας περιβάλλουν, να μοιάζω με τους άλλους ανθρώπους, τι φορούν οι άλλοι, να το φορώ κι εγώ. Πώς χτενίζονται οι άλλοι, να χτενίζομαι κι εγώ. Πώς κτίζουν τα σπίτια τους οι άλλοι να τα κτίσω κι εγώ. Έτσι, μέσα σε αυτό το κλίμα της μόδας παρασυρόμεθα και εις το θέμα της πίστεως. Οι άλλοι απιστούν; Απιστούμε κι εμείς. Οι άλλοι ασεβούν; Θα ασεβούμε κι εμείς. Αλλά δεν μας πάει. Αλλά τότε θα κρυφτούμε. Τότε θα δείχνομε ότι δεν είμεθα ευσεβείς. Αλλά από μέσα μας όμως θα φροντίζομε να είμεθα ευσεβείς. Γιατί αν το αποκαλύψομε, θα μας πουν υποκριτάς… Πέστε μου όμως, το να κρύπτομαι, δεν είναι ακριβώς υποκρισία;

      Και το να ομολογώ, το να φανερώνω τον εαυτό μου, δεν είναι αληθινή ομολογία; Και μην ξεχνούμε ότι σε μια εποχή που διαρκώς ξεπέφτει, σε μία εποχή στην οποία τα πάντα απομακρύνονται από τον Θεόν, πρέπει να σταθούμε όρθιοι και να σταθούμε ομολογηταί. Ίσως ίσως, αν και κάθε άγιος είναι ομολογητής, κάθε άγιος, και στην πιο αγιότερη εποχή είναι ομολογητής, όμως η Εκκλησία μας έχει γνωρίσει μία ειδική τάξη ομολογητών· οι οποίοι μπορεί να μην έδωσαν το αίμα τους, αλλά όμως όρθωσαν το ανάστημά τους και ομολόγησαν. Και το σπουδαίον είναι ότι η τάξις των ομολογητών τότε ακριβώς δημιουργήθηκε, όταν οι οικείοι της πίστεως εστράφησαν εναντίον της πίστεως. Όταν, επί παραδείγματι, αιρετικοί μεσ’ την Εκκλησία, που έγιναν πολλοί και όρθωσαν το ανάστημά τους αυτοί για να επιβάλλουν την αίρεσή των, τότε όρθωσαν και το ανάστημά των οι ορθώς φρονούντες, και είπαν: «Όχι. Δεν είναι έτσι· είναι έτσι». Και ότι τους ομολογητάς ιδιαιτέρως η Εκκλησία τους τιμά και τους κατατάσσει μαζί με τους μάρτυρας. Άστε ότι πολλοί εκ των ομολογητών πραγματικά έδωσαν το αίμα των. Ή πέθαναν από τις ποικίλες κακουχίες μέσα σε φυλακές, μέσα σε απερίγραπτα, κάποτε, μαρτύρια. Όπως είναι ο άγιος Θεόδωρος ο Γραπτός, που του έκοψαν τη γλώσσα, του έκοψαν το δεξί χέρι, να μη γράφει, να μην ομιλεί ορθοδόξως κ.λπ. Και πόσοι, πόσοι έφαγαν πολύ ξύλο ή έμειναν πολύ στη φυλακή και εσυντομεύθη η ζωή των και απέθανον.

      Ώστε πρέπει να γίνομε ομολογηταί. Και με το παράδειγμά μας και με τα λόγια μας . Ας το πει ο καθένας αυτό στον εαυτόν του: «Ο κόσμος αυτός είναι. Συ δε άνθρωπε, Αθανάσιε, Γεώργιε, συ δε όχι έτσι». Αλλά τι; «Νῆφε ἐν πᾶσι». «Νῆφε». Το ρήμα «νήφω» χρησιμοποιείται προκειμένου να μιλήσομε για κάποιον που δεν ήπιε κρασί και συνεπώς έχει το μυαλό του πολύ καθαρό. Καταλλήλως χρησιμοποιεί ο Απόστολος Παύλος το ρήμα νήφω· που θα πει εγκρατεύομαι οίνου. Αν ανοίξομε ένα λεξικό αυτό θα βρούμε· την έννοια της λέξεως. Εγκρατεύομαι από κρασί. Και συνεπώς δεν έχω ζαλισμένο το μυαλό μου. Αυτό το βάζει επίτηδες ο Απόστολος· για να δείξει ότι όλοι οι άνθρωποι, οι Χριστιανοί δηλαδή, θα έχουν πιει το κρασί της αμαρτίας. Και θα έχουν μεθύσει. «Κι εσύ, Τιμόθεε, θα ζεις ανάμεσα σε τρικλίζοντας Χριστιανούς· που έχουν πιει το κρασί της αμαρτίας. Και συνεπώς το μυαλό τους δεν είναι καθαρό, δεν έχουν διαυγές μάτι, για να βλέπουν την πραγματικότητα. Συ όμως νήφε. Συ να μην πιεις το κρασί της αμαρτίας». Βλέπετε πώς θολώνει το μυαλό του ανθρώπου και το μάτι του ανθρώπου, για να δει τα συμφέροντα, όταν ζει την αμαρτίαν; «Συ όμως νήφε. Δια να μπορείς να βλέπεις. Τι να βλέπεις; Πρώτα πρώτα να διακρίνεις τους καιρούς. Να δεις ποιοι είναι οι καιροί».

     Είναι χαρακτηριστικό ότι προς το ίδιο πρόσωπο… συγνώμην, προς τον Πολύκαρπον, ο άγιος Ιγνάτιος, επίσκοπος Σμύρνης ήτο ο άγιος Πολύκαρπος, του γράφει κάτι ανάλογο. «Πρόσεχε», του λέγει· να καταμανθάνεις τους καιρούς, να τους βλέπεις τους καιρούς. Και να μην περιμένεις Εκείνον που περιμένομε. Τον Ιησούν Χριστόν». Πώς μπορεί κανείς να καταμανθάνει τους καιρούς; Πώς μπορεί να βλέπει και να χαρακτηρίζει την εποχή του; Πώς μπορεί να λέγει ότι αυτό ήδη απομακρύνεται από τον Θεόν; Ότι αυτό εγώ δεν πρέπει να το ακολουθήσω και δεν πρέπει να το ζήσω; Μόνον όταν έχει καθαρό μυαλό. Όταν νήφει. Πολύ σπουδαίο αυτό το «νῆφε ἐν πᾶσι». «Να νήφεις σε καθετί αλλά και σε κάθε στιγμή. Σε όλα και πάντοτε». Οι Πατέρες πήραν αυτό το «νήφω» και το έκαναν με απροσμέτρητον βάθος. Και δημιούργησαν τη γνωστή μας «Νηπτικήν Θεολογία». Το «νηπτικός» είναι από το «νήφω»· που θα πει τώρα «φυλακή νοός και καθαρότης καρδίας». «Τι είναι», λέγει, «νήψις; Φυλακή νοός και καθαρότης καρδίας. Να φυλάς τον νου σου. Γιατί να τον φυλάς τον νου σου; Για να μπορεί να είναι διαυγής».

     Οι κρύσταλλοι, αγαπητοί μου, που είναι τοποθετημένοι στα τηλεσκόπια, ξέρετε σε τι καλή κατάσταση διατηρούνται; Κάποτε ένας διάσημος Αστρονόμος ανεκάλυψε έναν πλανήτη από τους πλανήτας του πλανητικού μας συστήματος. Είναι μερικοί αιώνες πίσω. Είπε λοιπόν ότι ανεκάλυψα έναν πλανήτη, πολύ απομεμακρυσμένον. Είπαν οι άλλοι: «Καθάρισε καλά τους φακούς σου. Δεν είδες καλά. Φαίνεται κάποιο σκουπιδάκι πήγε εκεί και νόμισες πως είναι κανένας πλανήτης». Βέβαια ο Αστρονόμος είχε δίκαιο. Είχε πραγματικά ανακαλύψει κάποιον καινούριο πλανήτη. Αλλά όμως το παράδειγμα δείχνει ότι οι φακοί πρέπει να διατηρούνται απολύτως καθαροί. Το ξέρετε ότι όταν τους πήζουν τους κρυστάλλους αυτούς στα εργοστάσια, τους διατηρούν σε συστήματα τέτοια που να μην υποστούν διαταραχήν. Ένας σεισμός, πέρασε…ξέρω γω, ένα αεροπλάνο και δημιούργησε μίαν πάλμωσιν… Επί ένα χρόνο κρατούνται αυτοί οι φακοί, έως ότου κρυώσουν! Θα μου πείτε, μέσα σε 24, 48 ώρες κρύωσαν. Ένα χρόνο κρατούνται! Και φυλάσσονται οι φακοί σε συστήματα απολύτου ηρεμίας, για να είναι τελείως καθαροί. Αυτό λοιπόν θέλει τώρα και το ανθρώπινο μυαλό να γίνει. Να γίνει διαυγέστατος φακός· που να διακρίνει τα πάντα. Για να γίνει έτσι, πρέπει να φυλάγεται. Από τι; Από καθετί που είναι ξένο προς αυτόν τον νουν. Δηλαδή από την αμαρτία ειδικά. Φυλακή λοιπόν νοός. «Φυλακή» θα πει φύλαγμα. Να φυλάς τον νου σου. Και να έχεις καθαρή την καρδιά. Όταν αυτά τα δύο τα διατηρείς, τότε «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται».

    «Σύ δέ νῆφε ἐν πᾶσιν· κακοπάθησον». Όταν, αγαπητοί μου, ζούμε σε μια εποχή η οποία έτσι συμπεριφέρεται, εκείνοι που ορθά σκέπτονται, αυτομάτως δεν θα κακοπαθήσουν; Εάν κάποιος είναι κληρικός και βλέπει τους άλλους ιερείς να μην πηγαίνουν καλά, αυτός δεν θα κακοπαθήσει; Πώς θα κακοπαθήσει; Δεν θα πέσει διπλασία, τριπλασία, εκατονταπλασία εργασία επάνω εις τους ώμους του; Για να περισώσει ό,τι μπορεί περισσότερον; Αυτό τώρα λέγει ο Απόστολος στον Τιμόθεο. «Συ λοιπόν κακοπάθησε». Όχι διότι η φύσις της πνευματικής ζωής και της διαδόσεως του Ευαγγελίου είναι κακοπάθεια μόνον; Αλλά θα είναι εξαιρετικώς μεγαλυτέρα η κακοπάθεια, εφόσον ο κόσμος θα έχει διαστραφεί, οι  Χριστιανοί μας δεν θα προσέχουν πλέον το αληθές και το ορθόν, ο δε κλήρος θα έχει ξεφτίσει και θα κοιτάζει μόνο πώς θα πλουτίσει και πώς θα διασκεδάσει.

   «Ἒργον ποίησον Εὐαγγελιστοῦ». Όχι να βγεις να κηρύξεις από δω και από κει, όπως ακριβώς έκαναν οι άλλοι Απόστολοι. Αλλά τι εννοεί εδώ; Γιατί ο Τιμόθεος ήταν Επίσκοπος μίας πόλεως. «Ἒργον ποίησον Εὐαγγελιστοῦ» θα πει: «Μην παύεις, από το πρωί μέχρι το βράδυ και από το βράδυ μέχρι το πρωί να ευαγγελίζεσαι Χριστόν. Να ομιλείς και να λέγεις τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια και να σφυροκοπείς εις τα αυτιά των ακροατών σου τα ίδια και τα ίδια. Μην πεις: «θα παύσω». Μην πεις: «τα είπα αυτά». Μην πεις: «Ειδοποίησα». Εσύ ομίλει, διαρκώς ομίλει. Ότι νύχτα και ημέρα -το είπε ο ίδιος ο Απόστολος στους Εφεσίους, όταν περνούσε και τους χαιρετούσε για τελευταία φορά. Όταν τους είπε: - «Να θυμόσαστε ότι νύχτα και ημέρα σας συμβούλευα και σας εδίδασκα».

     Μην νομίσετε, αγαπητοί μου, ότι αυτά πέφτουν στην πλάτη του Τιμοθέου ή στην πλάτη του Επισκόπου ή στην πλάτη του πρεσβυτέρου ή του διακόνου της κάθε εποχής. Αν το θέλετε, του παντός πιστού. Θα μπορούσε ποτέ να προλάβει ένας ιερεύς ή ένας επίσκοπος να τα βγάλει πέρα; Δεν πρέπει να βοηθήσουν οι πιστοί εκείνοι οι οποίοι κατενόησαν τα πράγματα; Γι' αυτό γίνεται μία έκκλησις. Μια έκκλησις προς όλους τους πιστούς. Όπου κάθεστε, όπου βρίσκεστε, ανοίγετε κουβέντα, ανοίγετε συζήτηση, μιλάτε για τον Χριστόν. Θα σας πω ένα πολύ άσχημο παράδειγμα. Αλλά είναι χρήσιμο. Παραδειγματιστείτε από τους αιρετικούς. Όπου καθίσουν, οι αιρετικοί, θα ανοίξουν κουβέντα. Τουλάχιστον από τους αιρετικούς, ας παραδειγματιστούμε. Και ας πούμε: «Γιατί αυτοί να κινούνται έτσι; Γιατί αυτοί να έχουν δαιμονικόν ζήλον; Κι εμείς να μην έχομε ζήλον Χριστού;».  Έτσι, εκεί που θα πιάνομε να λέμε κουβέντες και φλυαρίες και αργολογίες, δεν ξέρω τι, ας αρχίσομε να μιλάμε… Θα μου πείτε, τι; Εκείνο, αδελφέ μου, που διάβασες το πρωί στην Αγία σου Γραφή. Δεν διαβάζεις Αγία Γραφή, αδελφέ; Αν διαβάζεις Αγία Γραφή, τι διάβασες το πρωί; Ε, αυτό το κομμάτι που διάβασες, καν’ το κουβέντα μέσα στην ημέρα. Αύριο; Το άλλο κομμάτι που έχεις διαβάσει. Και κάποτε θα δεις ότι θα μπορείς να ομιλείς απ΄όλη τη Γραφή, γιατί θα είσαι κύριος του περιβολιού της Γραφής και θα κινείσαι όπως αγαπάς και θα συλλέγεις τα άνθη που χρειάζεσαι, για να φτιάχνεις ωραίες ανθοδέσμες, να τις προσφέρεις σε όποιον πιστόν θα σου ζητούσε τα άνθη του Παραδείσου αυτού που λέγεται «Λόγος Θεού, Αγία Γραφή».

     «Τήν διακονίαν σου πληροφόρησον».  Ποια είναι η διακονία του; Το ποιμαντικόν έργον του Επισκόπου. Μην ξεχνάτε, θα το ξαναπώ άλλη μία φορά, και εις το ποιμαντικόν έργον έρχονται οι πιστοί να βοηθήσουν. Πώς θέλετε, ο πρεσβύτερος, ο Επίσκοπος, να τα καταφέρει όλα, να τα πετύχει όλα; Εάν δεν έχει βοηθούς τους πιστούς ανθρώπους; Πρέπει και οι πιστοί να βοηθήσουν. Πρέπει να βοηθήσουν πόσο; Όπως ακριβώς θα λέγαμε… «Ε, θα διαθέτω ένα απόγευμα την εβδομάδα, όποτε και αυτό μπορώ, να κάνω κάτι». Λέγει: «Τήν διακονίαν σου πληροφόρησον». Το «πληροφορῶ» δεν έχει τη σημερινή έννοια, δίδω μία πληροφορία. Αλλά θα πει «φέρω εις πληρότητα. Πληρόω- πληρῶ». Φέρω εις πληρότητα· που σημαίνει «το έργον που θα αναλάβεις να βοηθήσεις την Εκκλησία, φέρε το στην πληρότητα· που σημαίνει κάνε το σωστό, ολόκληρο. Και στην ποσότητά του και στην ποιότητά του».

     Τι λέτε, αγαπητοί; Έχομε να κάνομε δουλειά; Έχομε πάρα πολλή δουλειά. Μην αφήνετε το έργον του Θεού σε ορισμένους ώμους να το κρατούν. Αυτοί οι ώμοι κουράζονται και βουλιάζουν. Και πέφτουν. Γιατί το έργο είναι βαρύ. Βοηθήσατε. Βοηθήσατε όσο μπορείτε. Κάποτε, για να νικήσουν οι Εβραίοι, έπρεπε ο Μωυσής να κρατάει από το πρωί μέχρι το βράδυ τα χέρια του εκεί, όρθια. Έπρεπε να νικήσουν τους Αμαληκίτας -ο τύπος του σταυρού. Με τον σταυρό θα νικούσαν-. Και τότε κουραζόταν ο Μωυσής. Ήταν ηλικιωμένος άνθρωπος. Ήταν εκατό χρονώ άνθρωπος. Ογδόντα χρονώ βγήκε από την Αίγυπτο, εκατόν είκοσι χρονώ απήλθε του κόσμου τούτου. Σαράντα χρόνια έμειναν στην έρημο. Και εκουράζετο. Για να σας βάλουν εσάς δώδεκα ώρες να κρατάτε τα χέρια σας εκεί εις ανάτασιν… Και τα κατέβαζε κάτω. Μόλις κατέβαζε τα χέρια κάτω, νικούσαν οι Αμαληκίται. Και τότε φώναξε δύο ανθρώπους. Τον Ορ και τον αδελφό του, τον Ααρών. Και κρατούσαν αυτοί. Ο ένας από τη μία μεριά το χέρι του, το ένα του χέρι και ο άλλος κρατούσε το άλλο του χέρι. Ώστε ακουμπούσε επάνω σε αυτούς. Για να κρατάει το σημείον του σταυρού, για να νικήσουν οι Εβραίοι. Και ενίκησαν οι Εβραίοι.

      Ε, λοιπόν, για να κρατηθούν τα χέρια των εργατών του Ευαγγελίου, δυνατά, οι ώμοι τους να αντέξουν, να μην κουραστούν, γιατί έχουν κουραστεί, και σας είπα, κάμπτονται, βοηθήστε τα χέρια αυτά. Βοηθήσατέ τα με κάθε τρόπο, για να σταθούν περισσότερες και περισσότερες ψυχές Χριστιανές όρθιες. Σε μία εποχή που τα πάντα πέφτουν και τα  Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, ευρίσκεται εις την φυλακήν της Ρώμης. Με το προφητικό του μάτι βλέπει το παρόν και το μέλλον. Το παρόν το βλέπει ως ζοφερόν. Ότι ήδη ο ίδιος απέρχεται του κόσμου τούτου. Δεν πρόκειται να αποφυλακιστεί, όπως την πρώτη φορά. Αλλά πρόκειται να θανατωθεί. Αυτό βέβαια, για τον εαυτόν του δίδει χαράν πολλήν. Αλλ΄όμως βλέπει ότι μέσα εις την Εκκλησία, όπως ήδη είχε προειδοποιήσει τους πρεσβυτέρους της Εφέσου, θα επιπέσουν λύκοι βαρείς. Ακόμη, βλέπει και προς τα έσχατα, εις το απώτατον μέλλον. Το προφητικό του μάτι φθάνει μέχρι το τέλος της Ιστορίας.

     Και γράφει εις τον Τιμόθεον, τον επίσκοπον της Εφέσου, το πολύ αγαπημένο του παιδί. Και του γράφει και του λέγει: «Τοῦτο δὲ γίνωσκε(:Αυτό να ξέρεις), ὅτι ἐν ἐσχάταις ἡμέραις(: τις έσχατες ημέρες) ἐνστήσονται καιροὶ χαλεποί(:θα σταθούν δύσκολοι καιροί)· ἔσονται γὰρ οἱ ἄνθρωποι(:γιατί θα είναι οι άνθρωποι) φίλαυτοι, φιλάργυροι, ἀλαζόνες, ὑπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεῦσιν ἀπειθεῖς, ἀχάριστοι, ἀνόσιοι(:δεν θα έχουν ούτε όσιον, ούτε ιερόν επάνω των), ἄστοργοι, ἄσπονδοι, διάβολοι, ἀκρατεῖς, ἀνήμεροι(:άγρια θηρία),ἀφιλάγαθοι, προδόται, προπετεῖς, τετυφωμένοι, φιλήδονοι μᾶλλον ἢ φιλόθεοι(:αγαπώντες μάλλον τας ηδονάς παρά τον Θεόν),  ἔχοντες μόρφωσιν εὐσεβείας, τὴν δὲ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι(:θα έχουν το σχήμα της ευσεβείας, θα είναι βαπτισμένοι, αλλά θα έχουν αρνηθεί τη δύναμη της ευσεβείας και της πίστεως)».

    «Ἒσται γὰρ καιρὸς(:Γιατί θα γίνει καιρός) ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξονται(:θα φτάσουν να μην ανέχονται την υγιά διδασκαλίαν, το υγιές Ευαγγέλιον), ἀλλὰ κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας ἑαυτοῖς ἐπισωρεύσουσι διδασκάλους κνηθόμενοι τὴν ἀκοήν(:αλλά θα φροντίσουν, ανάλογα με τις επιθυμίες των, να βρουν διδασκάλους, που οι διδασκαλίες αυτών των ψευδοδιδασκάλων, θα τους γαργαλούν τα αυτιά), καὶ ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν(:και θα βγάλουν το αυτί τους από την ακοήν της αληθείας, του Ευαγγελίου), ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται(:και θα στραφούν προς τα παραμύθια, προς τις ποικίλες θεωρίες περί της ζωής)».

      Αυτά λέγει ο Απόστολος, αγαπητοί μου, εις τον μαθητήν του τον Τιμόθεο και τον προπαρασκευάζει, δια να αντιμετωπίσει όχι μόνον αυτός, αλλά δι’ αυτού ολόκληρη η Εκκλησία. Βλέπετε ότι σήμερα ηκούσθη η επιστολή του Αποστόλου; Δεν είναι λοιπόν η επιστολή κτήμα του Τιμοθέου. Είναι κτήμα ολοκλήρου της Εκκλησίας. Και συνεπώς αποτείνεται προς άπαντας όλων των αιώνων και όλων των εποχών Χριστιανούς.

     Ζοφερόν το μέλλον. Και τη ζοφερότητά του, αγαπητοί μου, ήδη την αντιλαμβανόμεθα. Ότι όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, τα οποία μας λέγει ο Απόστολος, τα βλέπομε. Και προσέξατε, μη μου πείτε ότι πάντοτε οι άνθρωποι ήσαν τέτοιοι, όπως τους περιγράφει ο Απόστολος. Δεν ομιλεί δια τους έξω της Εκκλησίας. Ομιλεί δια τους Χριστιανούς. Τέτοιοι; Όπως τους περιγράφει; Θα είναι οι Χριστιανοί. Όχι οι μη Χριστιανοί. Δηλαδή θα φθάσουν οι Χριστιανοί να γίνουν εκείνοι, εκείνα τα οποία ο Απόστολος περιγράφει. Πέστε μου, είναι ή δεν είναι ζοφερόν το μέλλον; Αλλά αυτό το μέλλον, που έχουν ήδη περάσει δύο χιλιάδες χρόνια από τότε που εγράφησαν, ήδη το ζούμε. Σήμερα οι άνθρωποι ποδοπατούν το Ευαγγέλιο. Σήμερα οι άνθρωποι στρέφονται εναντίον του Ευαγγελίου, το χλευάζουν, οι Χριστιανοί! Οι Χριστιανοί! Και οι ιερείς. Και επίσκοποι! Και πατριάρχαι! Και φανερά και κρυφά πολεμούν και χλευάζουν το Ευαγγέλιο. Εξάλλου το είπε στους πρεσβυτέρους της Εφέσου ο Απόστολος.  «Από σας τους ίδιους», λέγει, «εσάς τους πρεσβυτέρους, θα σταθούν άνδρες λαλούντες διεστραμμένα. Από σας τους κληρικούς θα βγουν αιρετικοί άνθρωποι. Και θα μιλήσουν και θα πουν και θα διδάξουν διεστραμμένα. Και θα αποκτήσουν οπαδούς». Ειδοποίησε ο Απόστολος ποικιλοτρόπως την Εκκλησία, τι πρόκειται να συμβεί και βλέπομε όλα αυτά να συμβαίνουν, αγαπητοί.

       Τι να πει κανείς; Λέγει κάπου ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ότι «Θα κάνεις τρεις μέρες δρόμο, για να βρεις έναν παπά, έναν κληρικόν καλόν. Γιατί οι κληρικοί θα γίνουν σαν τους λαϊκούς».  Πώς σκέπτονται οι λαϊκοί; Γλεντούν, τρώνε, πίνουν, μεθούν, διασκεδάζουν, φροντίζουν για τα παιδιά τους, για τα χρήματά τους, τις επενδύσεις των. «Όπως σκέπτονται», λέγει, «οι λαϊκοί, έτσι θα σκέπτονται οι κληρικοί. Οι δε λαϊκοί; Οι λαϊκοί θα είναι πλέον σαν τους διαβόλους»… Φοβερή κατάστασις!

    Και σας είπα στην εποχή μας βλέπομε την κατάσταση αυτή. Είναι αρχινισμένη. Και είναι σε παγκόσμια κλίμακα. Σε όλον τον κόσμον· και ιδιαίτερα στον χριστιανικόν κόσμον…

     Αλλά εμείς, αν υποτεθεί ότι κρατούμε το υγιές Ευαγγέλιο, τι πρέπει να κάνομε; Θα αφήσομε κατά έναν μοιρολατρικόν τρόπον να παρασυρθούμε από το ρεύμα το γενικό, το καθολικό, το παγκόσμιον αυτό, προς την απώλειαν και την καταστροφή; «Σὺ δὲ νῆφε ἐν πᾶσι, κακοπάθησον, ἔργον ποίησον εὐαγγελιστοῦ, τὴν διακονίαν σου πληροφόρησον». Εκείνο το «σύ δέ», το «δέ» είναι αντιθετικόν. «Αυτά μεν ως προς τους εκπεσόντας Χριστιανούς, τους ξεφτισμένους πλέον Χριστιανούς. Συ όμως…;» Βλέπετε; «Σύ δέ», συ όμως, όχι έτσι, αλλά διαφορετικά. Ώστε αμέσως εισάγει ο Απόστολος την αντίθεσιν. Η αντίθεσις είναι θεμελιώδους σημασίας. Εκείνο που είναι άξιον πολλής παρατηρήσεως, είναι ότι οι Χριστιανοί μας δεν μπορούν να αντέξουν αυτήν την αντίθεσιν. Σας παρακαλώ, προσέξτε πολύ εις το σημείον αυτό. Δηλαδή τι ακριβώς; Οι Χριστιανοί μας θέλουν να μιμούνται τους ανθρώπους τους άλλους, όπως τους βλέπουν μέσα εις την κοινωνική τους ζωή. Αυτό δεν είναι σωστό, αγαπητοί. Δηλαδή βλέπω τον άλλον τον ξεπεσμένο Χριστιανό, πρέπει κι εγώ να φθάσω εις το σημείον να γίνω το ίδιο; Πρέπει κι εγώ να φθάσω να ξεπέσω; Γιατί δεν έχω τη δύναμη της ομολογίας της πίστεως;

     Αλλ΄ο διάβολος καταλλήλως έσπειρε το σπέρμα του. Και ποιο είναι; Ότι δήθεν εγώ θα είμαι υποκριτής αν υποτεθεί ότι δεν θα ήθελα να συναναμείγνυμαι, να ανακατεύομαι με τους άλλους πιστούς ότι δήθεν εγώ είμαι ο θρησκεύων, εγώ είμαι ο άνθρωπος ο εγκρατής, ο άνθρωπος ο πνευματικός, ο άνθρωπος ο ευσεβής. Και συνεπώς αυτό είναι υποκρισία… Υποκρισία είναι το αντίθετο, αγαπητοί. Το να καμώνομαι ότι μοιάζω με τους άλλους ανθρώπους, όπως ακριβώς είναι η μόδα των ενδυμάτων και όλων των πραγμάτων που μας περιβάλλουν, να μοιάζω με τους άλλους ανθρώπους, τι φορούν οι άλλοι, να το φορώ κι εγώ. Πώς χτενίζονται οι άλλοι, να χτενίζομαι κι εγώ. Πώς κτίζουν τα σπίτια τους οι άλλοι να τα κτίσω κι εγώ. Έτσι, μέσα σε αυτό το κλίμα της μόδας παρασυρόμεθα και εις το θέμα της πίστεως. Οι άλλοι απιστούν; Απιστούμε κι εμείς. Οι άλλοι ασεβούν; Θα ασεβούμε κι εμείς. Αλλά δεν μας πάει. Αλλά τότε θα κρυφτούμε. Τότε θα δείχνομε ότι δεν είμεθα ευσεβείς. Αλλά από μέσα μας όμως θα φροντίζομε να είμεθα ευσεβείς. Γιατί αν το αποκαλύψομε, θα μας πουν υποκριτάς… Πέστε μου όμως, το να κρύπτομαι, δεν είναι ακριβώς υποκρισία;

      Και το να ομολογώ, το να φανερώνω τον εαυτό μου, δεν είναι αληθινή ομολογία; Και μην ξεχνούμε ότι σε μια εποχή που διαρκώς ξεπέφτει, σε μία εποχή στην οποία τα πάντα απομακρύνονται από τον Θεόν, πρέπει να σταθούμε όρθιοι και να σταθούμε ομολογηταί. Ίσως ίσως, αν και κάθε άγιος είναι ομολογητής, κάθε άγιος, και στην πιο αγιότερη εποχή είναι ομολογητής, όμως η Εκκλησία μας έχει γνωρίσει μία ειδική τάξη ομολογητών· οι οποίοι μπορεί να μην έδωσαν το αίμα τους, αλλά όμως όρθωσαν το ανάστημά τους και ομολόγησαν. Και το σπουδαίον είναι ότι η τάξις των ομολογητών τότε ακριβώς δημιουργήθηκε, όταν οι οικείοι της πίστεως εστράφησαν εναντίον της πίστεως. Όταν, επί παραδείγματι, αιρετικοί μεσ’ την Εκκλησία, που έγιναν πολλοί και όρθωσαν το ανάστημά τους αυτοί για να επιβάλλουν την αίρεσή των, τότε όρθωσαν και το ανάστημά των οι ορθώς φρονούντες, και είπαν: «Όχι. Δεν είναι έτσι· είναι έτσι». Και ότι τους ομολογητάς ιδιαιτέρως η Εκκλησία τους τιμά και τους κατατάσσει μαζί με τους μάρτυρας. Άστε ότι πολλοί εκ των ομολογητών πραγματικά έδωσαν το αίμα των. Ή πέθαναν από τις ποικίλες κακουχίες μέσα σε φυλακές, μέσα σε απερίγραπτα, κάποτε, μαρτύρια. Όπως είναι ο άγιος Θεόδωρος ο Γραπτός, που του έκοψαν τη γλώσσα, του έκοψαν το δεξί χέρι, να μη γράφει, να μην ομιλεί ορθοδόξως κ.λπ. Και πόσοι, πόσοι έφαγαν πολύ ξύλο ή έμειναν πολύ στη φυλακή και εσυντομεύθη η ζωή των και απέθανον.

      Ώστε πρέπει να γίνομε ομολογηταί. Και με το παράδειγμά μας και με τα λόγια μας . Ας το πει ο καθένας αυτό στον εαυτόν του: «Ο κόσμος αυτός είναι. Συ δε άνθρωπε, Αθανάσιε, Γεώργιε, συ δε όχι έτσι». Αλλά τι; «Νῆφε ἐν πᾶσι». «Νῆφε». Το ρήμα «νήφω» χρησιμοποιείται προκειμένου να μιλήσομε για κάποιον που δεν ήπιε κρασί και συνεπώς έχει το μυαλό του πολύ καθαρό. Καταλλήλως χρησιμοποιεί ο Απόστολος Παύλος το ρήμα νήφω· που θα πει εγκρατεύομαι οίνου. Αν ανοίξομε ένα λεξικό αυτό θα βρούμε· την έννοια της λέξεως. Εγκρατεύομαι από κρασί. Και συνεπώς δεν έχω ζαλισμένο το μυαλό μου. Αυτό το βάζει επίτηδες ο Απόστολος· για να δείξει ότι όλοι οι άνθρωποι, οι Χριστιανοί δηλαδή, θα έχουν πιει το κρασί της αμαρτίας. Και θα έχουν μεθύσει. «Κι εσύ, Τιμόθεε, θα ζεις ανάμεσα σε τρικλίζοντας Χριστιανούς· που έχουν πιει το κρασί της αμαρτίας. Και συνεπώς το μυαλό τους δεν είναι καθαρό, δεν έχουν διαυγές μάτι, για να βλέπουν την πραγματικότητα. Συ όμως νήφε. Συ να μην πιεις το κρασί της αμαρτίας». Βλέπετε πώς θολώνει το μυαλό του ανθρώπου και το μάτι του ανθρώπου, για να δει τα συμφέροντα, όταν ζει την αμαρτίαν; «Συ όμως νήφε. Δια να μπορείς να βλέπεις. Τι να βλέπεις; Πρώτα πρώτα να διακρίνεις τους καιρούς. Να δεις ποιοι είναι οι καιροί».

     Είναι χαρακτηριστικό ότι προς το ίδιο πρόσωπο… συγνώμην, προς τον Πολύκαρπον, ο άγιος Ιγνάτιος, επίσκοπος Σμύρνης ήτο ο άγιος Πολύκαρπος, του γράφει κάτι ανάλογο. «Πρόσεχε», του λέγει· να καταμανθάνεις τους καιρούς, να τους βλέπεις τους καιρούς. Και να μην περιμένεις Εκείνον που περιμένομε. Τον Ιησούν Χριστόν». Πώς μπορεί κανείς να καταμανθάνει τους καιρούς; Πώς μπορεί να βλέπει και να χαρακτηρίζει την εποχή του; Πώς μπορεί να λέγει ότι αυτό ήδη απομακρύνεται από τον Θεόν; Ότι αυτό εγώ δεν πρέπει να το ακολουθήσω και δεν πρέπει να το ζήσω; Μόνον όταν έχει καθαρό μυαλό. Όταν νήφει. Πολύ σπουδαίο αυτό το «νῆφε ἐν πᾶσι». «Να νήφεις σε καθετί αλλά και σε κάθε στιγμή. Σε όλα και πάντοτε». Οι Πατέρες πήραν αυτό το «νήφω» και το έκαναν με απροσμέτρητον βάθος. Και δημιούργησαν τη γνωστή μας «Νηπτικήν Θεολογία». Το «νηπτικός» είναι από το «νήφω»· που θα πει τώρα «φυλακή νοός και καθαρότης καρδίας». «Τι είναι», λέγει, «νήψις; Φυλακή νοός και καθαρότης καρδίας. Να φυλάς τον νου σου. Γιατί να τον φυλάς τον νου σου; Για να μπορεί να είναι διαυγής».

     Οι κρύσταλλοι, αγαπητοί μου, που είναι τοποθετημένοι στα τηλεσκόπια, ξέρετε σε τι καλή κατάσταση διατηρούνται; Κάποτε ένας διάσημος Αστρονόμος ανεκάλυψε έναν πλανήτη από τους πλανήτας του πλανητικού μας συστήματος. Είναι μερικοί αιώνες πίσω. Είπε λοιπόν ότι ανεκάλυψα έναν πλανήτη, πολύ απομεμακρυσμένον. Είπαν οι άλλοι: «Καθάρισε καλά τους φακούς σου. Δεν είδες καλά. Φαίνεται κάποιο σκουπιδάκι πήγε εκεί και νόμισες πως είναι κανένας πλανήτης». Βέβαια ο Αστρονόμος είχε δίκαιο. Είχε πραγματικά ανακαλύψει κάποιον καινούριο πλανήτη. Αλλά όμως το παράδειγμα δείχνει ότι οι φακοί πρέπει να διατηρούνται απολύτως καθαροί. Το ξέρετε ότι όταν τους πήζουν τους κρυστάλλους αυτούς στα εργοστάσια, τους διατηρούν σε συστήματα τέτοια που να μην υποστούν διαταραχήν. Ένας σεισμός, πέρασε…ξέρω γω, ένα αεροπλάνο και δημιούργησε μίαν πάλμωσιν… Επί ένα χρόνο κρατούνται αυτοί οι φακοί, έως ότου κρυώσουν! Θα μου πείτε, μέσα σε 24, 48 ώρες κρύωσαν. Ένα χρόνο κρατούνται! Και φυλάσσονται οι φακοί σε συστήματα απολύτου ηρεμίας, για να είναι τελείως καθαροί. Αυτό λοιπόν θέλει τώρα και το ανθρώπινο μυαλό να γίνει. Να γίνει διαυγέστατος φακός· που να διακρίνει τα πάντα. Για να γίνει έτσι, πρέπει να φυλάγεται. Από τι; Από καθετί που είναι ξένο προς αυτόν τον νουν. Δηλαδή από την αμαρτία ειδικά. Φυλακή λοιπόν νοός. «Φυλακή» θα πει φύλαγμα. Να φυλάς τον νου σου. Και να έχεις καθαρή την καρδιά. Όταν αυτά τα δύο τα διατηρείς, τότε «Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται».

    «Σύ δέ νῆφε ἐν πᾶσιν· κακοπάθησον». Όταν, αγαπητοί μου, ζούμε σε μια εποχή η οποία έτσι συμπεριφέρεται, εκείνοι που ορθά σκέπτονται, αυτομάτως δεν θα κακοπαθήσουν; Εάν κάποιος είναι κληρικός και βλέπει τους άλλους ιερείς να μην πηγαίνουν καλά, αυτός δεν θα κακοπαθήσει; Πώς θα κακοπαθήσει; Δεν θα πέσει διπλασία, τριπλασία, εκατονταπλασία εργασία επάνω εις τους ώμους του; Για να περισώσει ό,τι μπορεί περισσότερον; Αυτό τώρα λέγει ο Απόστολος στον Τιμόθεο. «Συ λοιπόν κακοπάθησε». Όχι διότι η φύσις της πνευματικής ζωής και της διαδόσεως του Ευαγγελίου είναι κακοπάθεια μόνον; Αλλά θα είναι εξαιρετικώς μεγαλυτέρα η κακοπάθεια, εφόσον ο κόσμος θα έχει διαστραφεί, οι  Χριστιανοί μας δεν θα προσέχουν πλέον το αληθές και το ορθόν, ο δε κλήρος θα έχει ξεφτίσει και θα κοιτάζει μόνο πώς θα πλουτίσει και πώς θα διασκεδάσει.

   «Ἒργον ποίησον Εὐαγγελιστοῦ». Όχι να βγεις να κηρύξεις από δω και από κει, όπως ακριβώς έκαναν οι άλλοι Απόστολοι. Αλλά τι εννοεί εδώ; Γιατί ο Τιμόθεος ήταν Επίσκοπος μίας πόλεως. «Ἒργον ποίησον Εὐαγγελιστοῦ» θα πει: «Μην παύεις, από το πρωί μέχρι το βράδυ και από το βράδυ μέχρι το πρωί να ευαγγελίζεσαι Χριστόν. Να ομιλείς και να λέγεις τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια και να σφυροκοπείς εις τα αυτιά των ακροατών σου τα ίδια και τα ίδια. Μην πεις: «θα παύσω». Μην πεις: «τα είπα αυτά». Μην πεις: «Ειδοποίησα». Εσύ ομίλει, διαρκώς ομίλει. Ότι νύχτα και ημέρα –το είπε ο ίδιος ο Απόστολος στους Εφεσίους, όταν περνούσε και τους χαιρετούσε για τελευταία φορά. Όταν τους είπε: – «Να θυμόσαστε ότι νύχτα και ημέρα σας συμβούλευα και σας εδίδασκα».

     Μην νομίσετε, αγαπητοί μου, ότι αυτά πέφτουν στην πλάτη του Τιμοθέου ή στην πλάτη του Επισκόπου ή στην πλάτη του πρεσβυτέρου ή του διακόνου της κάθε εποχής. Αν το θέλετε, του παντός πιστού. Θα μπορούσε ποτέ να προλάβει ένας ιερεύς ή ένας επίσκοπος να τα βγάλει πέρα; Δεν πρέπει να βοηθήσουν οι πιστοί εκείνοι οι οποίοι κατενόησαν τα πράγματα; Γι’ αυτό γίνεται μία έκκλησις. Μια έκκλησις προς όλους τους πιστούς. Όπου κάθεστε, όπου βρίσκεστε, ανοίγετε κουβέντα, ανοίγετε συζήτηση, μιλάτε για τον Χριστόν. Θα σας πω ένα πολύ άσχημο παράδειγμα. Αλλά είναι χρήσιμο. Παραδειγματιστείτε από τους αιρετικούς. Όπου καθίσουν, οι αιρετικοί, θα ανοίξουν κουβέντα. Τουλάχιστον από τους αιρετικούς, ας παραδειγματιστούμε. Και ας πούμε: «Γιατί αυτοί να κινούνται έτσι; Γιατί αυτοί να έχουν δαιμονικόν ζήλον; Κι εμείς να μην έχομε ζήλον Χριστού;».  Έτσι, εκεί που θα πιάνομε να λέμε κουβέντες και φλυαρίες και αργολογίες, δεν ξέρω τι, ας αρχίσομε να μιλάμε… Θα μου πείτε, τι; Εκείνο, αδελφέ μου, που διάβασες το πρωί στην Αγία σου Γραφή. Δεν διαβάζεις Αγία Γραφή, αδελφέ; Αν διαβάζεις Αγία Γραφή, τι διάβασες το πρωί; Ε, αυτό το κομμάτι που διάβασες, καν’ το κουβέντα μέσα στην ημέρα. Αύριο; Το άλλο κομμάτι που έχεις διαβάσει. Και κάποτε θα δεις ότι θα μπορείς να ομιλείς απ΄όλη τη Γραφή, γιατί θα είσαι κύριος του περιβολιού της Γραφής και θα κινείσαι όπως αγαπάς και θα συλλέγεις τα άνθη που χρειάζεσαι, για να φτιάχνεις ωραίες ανθοδέσμες, να τις προσφέρεις σε όποιον πιστόν θα σου ζητούσε τα άνθη του Παραδείσου αυτού που λέγεται «Λόγος Θεού, Αγία Γραφή».

     «Τήν διακονίαν σου πληροφόρησον».  Ποια είναι η διακονία του; Το ποιμαντικόν έργον του Επισκόπου. Μην ξεχνάτε, θα το ξαναπώ άλλη μία φορά, και εις το ποιμαντικόν έργον έρχονται οι πιστοί να βοηθήσουν. Πώς θέλετε, ο πρεσβύτερος, ο Επίσκοπος, να τα καταφέρει όλα, να τα πετύχει όλα; Εάν δεν έχει βοηθούς τους πιστούς ανθρώπους; Πρέπει και οι πιστοί να βοηθήσουν. Πρέπει να βοηθήσουν πόσο; Όπως ακριβώς θα λέγαμε… «Ε, θα διαθέτω ένα απόγευμα την εβδομάδα, όποτε και αυτό μπορώ, να κάνω κάτι». Λέγει: «Τήν διακονίαν σου πληροφόρησον». Το «πληροφορῶ» δεν έχει τη σημερινή έννοια, δίδω μία πληροφορία. Αλλά θα πει «φέρω εις πληρότητα. Πληρόω- πληρῶ». Φέρω εις πληρότητα· που σημαίνει «το έργον που θα αναλάβεις να βοηθήσεις την Εκκλησία, φέρε το στην πληρότητα· που σημαίνει κάνε το σωστό, ολόκληρο. Και στην ποσότητά του και στην ποιότητά του».

     Τι λέτε, αγαπητοί; Έχομε να κάνομε δουλειά; Έχομε πάρα πολλή δουλειά. Μην αφήνετε το έργον του Θεού σε ορισμένους ώμους να το κρατούν. Αυτοί οι ώμοι κουράζονται και βουλιάζουν. Και πέφτουν. Γιατί το έργο είναι βαρύ. Βοηθήσατε. Βοηθήσατε όσο μπορείτε. Κάποτε, για να νικήσουν οι Εβραίοι, έπρεπε ο Μωυσής να κρατάει από το πρωί μέχρι το βράδυ τα χέρια του εκεί, όρθια. Έπρεπε να νικήσουν τους Αμαληκίτας -ο τύπος του σταυρού. Με τον σταυρό θα νικούσαν-. Και τότε κουραζόταν ο Μωυσής. Ήταν ηλικιωμένος άνθρωπος. Ήταν εκατό χρονώ άνθρωπος. Ογδόντα χρονώ βγήκε από την Αίγυπτο, εκατόν είκοσι χρονώ απήλθε του κόσμου τούτου. Σαράντα χρόνια έμειναν στην έρημο. Και εκουράζετο. Για να σας βάλουν εσάς δώδεκα ώρες να κρατάτε τα χέρια σας εκεί εις ανάτασιν… Και τα κατέβαζε κάτω. Μόλις κατέβαζε τα χέρια κάτω, νικούσαν οι Αμαληκίται. Και τότε φώναξε δύο ανθρώπους. Τον Ορ και τον αδελφό του, τον Ααρών. Και κρατούσαν αυτοί. Ο ένας από τη μία μεριά το χέρι του, το ένα του χέρι και ο άλλος κρατούσε το άλλο του χέρι. Ώστε ακουμπούσε επάνω σε αυτούς. Για να κρατάει το σημείον του σταυρού, για να νικήσουν οι Εβραίοι. Και ενίκησαν οι Εβραίοι.

      Ε, λοιπόν, για να κρατηθούν τα χέρια των εργατών του Ευαγγελίου, δυνατά, οι ώμοι τους να αντέξουν, να μην κουραστούν, γιατί έχουν κουραστεί, και σας είπα, κάμπτονται, βοηθήστε τα χέρια αυτά. Βοηθήσατέ τα με κάθε τρόπο, για να σταθούν περισσότερες και περισσότερες ψυχές Χριστιανές όρθιες. Σε μία εποχή που τα πάντα πέφτουν και τα πάντα παρασύρονται. Εκείνο που προφήτευσε ο Απόστολος Παύλος, το βλέπομε στην εποχή μας να πραγματούται κατά πλησμονήν.

      Κι ακόμη, όσο προχωρούμε προς τα έσχατα, περισσότερο και περισσότερο το κακό θα προχωρεί. Λοιπόν, αυτά μεν στον κόσμο. Εμείς όμως όρθιοι. Όρθιοι για να σταθούμε κι ενώπιον του Χριστού, κερδίζοντες την Βασιλεία Του. Αμήν.

85η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἀληθινά μεγάλος. Μνήμη Ἁγίου Ἰωάννου Βαπτιστοῦ.🎥

†.Μας εκπλήσσει, αγαπητοί μου, πώς ο Κύριος ομιλεί για τον Πρόδρομόν Του, τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Όταν κάποτε έφτασαν από τον φυλακισμένο Ιωάννη, που τον είχε φυλακίσει ο Ηρώδης –εγγονός εκείνου του Μεγάλου Ηρώδου ο οποίος επεχείρησε να φονεύσει τον Κύριον· και λέγεται «μεγάλος» - εγκληματίας ήταν, κακούργος ήταν, όλοι οι Ηρώδαι κακούργοι ήσαν, όλη η γενεά τους και η οικογένειά τους, αλλά επειδή είχε ανοικοδομήσει τον ναόν του Σολομώντος εκ των ερειπίων, περίπου εκ των ερειπίων, γι΄αυτό ακριβώς τον ονομάζει η Ιστορία «μεγάλον» – ωστόσο έφτασαν κάποιοι άνθρωποι, απεσταλμένοι του Ιωάννου, που ήταν ήδη στη φυλακή, να ρωτήσουν τον Κύριον: «Σύ εἶ ὁ ἐρχόμενος ἤ ἕτερον προσδοκῶμεν;». «Συ είσαι ο Μεσσίας που περιμένομε, ο ερχόμενος, ή άλλον περιμένομε;». Και όχι βέβαια ότι ο Ιωάννης αμφέβαλλε, διότι θα ήταν πολύ περίεργο –και τραγικό!- εκείνος ο οποίος είδε τα της Βαπτίσεως και έδειξε τον Μεσσίαν, πρώτα πρώτα έδειξε ως δάκτυλος Πατρός το Πνεύμα το Άγιον, αλλά και ο Ιωάννης έδειξε τον Μεσσίαν και είπε: «Αυτός είναι», τώρα να στέλνει ανθρώπους να ρωτήσουν τον ίδιον τον Ιησούν «εάν Αυτός είναι ή άλλον περιμένομε».

      Μάλιστα, όταν άρχισαν να φεύγουν οι απεσταλμένοι, έπλεξε ένα καταπληκτικόν εγκώμιο ο Κύριος, ένα μοναδικό εγκώμιον εις τον Ιωάννη. Αλλά τότε γιατί; Απλούστατα. Δεν αμφέβαλλε ο Ιωάννης. Αμφέβαλλαν οι μαθητές του. Είναι εκείνο που λέμε κι εμείς στην κοινή μας γλώσσα: «Άντε πήγαινε να ρωτήσεις τον ίδιον». Κοιτάξτε τι λέμε: «Άντε πήγαινε να ρωτήσεις τον ίδιον». «Εγώ σου είπα ό,τι είχα να σου πω. Όχι ότι εγώ θα αμφέβαλλα. Αμφιβάλλουν εκείνοι που με ρώτησαν». Αντιλαμβάνεστε λοιπόν πώς έχει το πράγμα. Και φυσικά δεν θα ήταν δυνατόν ο Κύριος, σε έναν αμφιβάλλοντα Πρόδρομόν Του, να πλέξει ένα τέτοιον εγκώμιον. Ακούστε τι λέγει ο Κύριος, αφού έφυγαν οι απεσταλμένοι: «Τί ἐξήλθετε εἰς τήν ἔρημον θεάσασθαι;». «Τι βγήκατε στην ερημιά να δείτε;». «Ἄνθρωπον ἐν μαλακοῖς ἱματίοις ἠμφιεσμένον;». «Άνθρωπον ο οποίος ζει μέσα σε πολυτελή και μαλακά ρούχα;». «Ἰδού οἱ τά μαλακά φοροῦντες ἐν τοῖς οἴκοις τῶν βασιλέων εἰσίν». Να, εκείνοι οι οποίοι ζουν, φορούν πολυτελή ρούχα, είναι εκείνοι οι οποίοι κατοικούν στα παλάτια. Αλλά «τί ἐξήλθετε ἰδεῖν;». «Τότε γιατί βγήκατε στην έρημο, να δείτε ποιον; Προφήτην; «Ναί λέγω ὑμῖν καί περισσότερον προφήτην». «Ναι. Και πολύ περισσότερο από προφήτη». «Οὗτος γάρ ἐστίν περί οὗ γέγραπται». Είναι αυτός περί του οποίου έχει γραφτεί. Είναι ο προφήτης που προφητεύτηκε». Κανένας προφήτης δεν προφητεύτηκε –κανένας!- είναι ο μοναδικός ο Ιωάννης ο οποίος επροφητεύτηκε από τους προφήτες, όπως φερειπείν από τον Μαλαχίαν κ.λπ. «Ἰδού ἐγώ ἀποστέλλω τόν ἄγγελόν μου πρό προσώπου σου, ὅς κατασκευάσει τήν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου»-και αναφέρεται εδώ η προφητεία η σχετική. «Ἀμήν, ἀμήν λέγω ὑμῖν», λέγει ο Κύριος, «οὐκ ἐγήγερται ἕν γεννητοίς γυναικών μείζων τοῦ Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ». «Δεν γεννήθηκε, ούτε θα γεννηθεί ποτέ, από γυναίκα, άνθρωπος μεγαλύτερος από τον Ιωάννη». Αυτό είναι. Είδατε; Είναι «μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν». «Είναι μεγαλύτερος από όσους ποτέ γυναίκες θα μπορούσαν να γεννήσουν έναν μεγάλο άνδρα». Έτσι ο Κύριος αποκαλεί τον Ιωάννη, τον αποκαλεί «μέγα».

     Αλλά και ο αρχάγγελος Γαβριήλ είπε εις τον πατέρα του τον Ζαχαρία, που ήταν στην ιερατική τάξη ο Ζαχαρίας -ενθυμείσθε πώς έγινε όλη αυτή η ιστορία, όταν μπήκε εις τα Άγια των Αγίων για να θυμιάσει και εκεί είδε άγγελον και του είπε ότι θα γεννήσει υιόν κ.λπ. προφήτην μέγα· εκείνος δεν είχε πιστέψει ο Ζαχαρίας. Του λέει: «Δεν με πιστεύεις. Καλά, σου παίρνω τη φωνή, θα μείνεις μουγκός και τότε θα καταλάβεις τα λόγια μου, όταν θα έλθει η ώρα». Ποιος θα είναι αυτός; «Ἒσται γάρ μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου»· «διότι θα είναι μέγας μπροστά εις τον Κύριον». Ώστε λοιπόν τον Ιωάννη και ο άγγελος τον ονοματίζει ότι θα είναι μεγάλος.

     Και μεγάλοι ασφαλώς στάθηκαν πολλοί μέσα στην Ιστορίαν· αλλά κατά τη θεία κρίση, ο Ιωάννης είναι ο αληθινά μεγάλος. Μεγάλος εστάθη εις την κλήσιν, στο κάλεσμα. Μεγάλος εστάθη εις το κήρυγμα. Μεγάλος εστάθη και εις ολόκληρη τη ζωή του. Και εσφράγισε τη ζωή του με μαρτύριον· που τον αποκεφάλισε ο Ηρώδης.

      Είναι ο μόνος προφήτης, όπως σας είπα προηγουμένως, που προφητεύεται, και αυτό έχει πολλή σημασία· κι αυτό δείχνει πόσο μεγάλος ήταν κατά την κλήση του. Ο προφήτης Ησαΐας γράφει: «Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ». Προσέξτε: «Φωνή βοῶντος». Αντιλαμβάνεσθε μία συντακτική ανακολουθία; Τι έπρεπε να γράφει; «Φωνή βοώσης ἐν τῇ ἐρήμῳ». Θηλυκού γένους. Η φωνή, θηλυκού γένους. «Φωνή βοώσης ἐν τῇ ἐρήμῳ» Γιατί λέει «φωνή βοῶντος»; Κάτι το οποίο είπε και ο ίδιος ο Ιωάννης για τον εαυτό του. Που σημαίνει: «Είναι ένας άνθρωπος που δεν είναι άνθρωπος, δηλαδή άνθρωπος, αλλά που είναι τόσο τιποτένιος- για τον εαυτό του, ε;- ώστε σαν να μην είναι άνθρωπος παρά μόνο μία φωνή. Μόνο μια φωνή… Ποια είναι αυτή η φωνή; Μια φωνή…». « Ἰδού ἐγώ» λέγει ο Μαλαχίας που σας ανέφερα προηγουμένως, «ἀποστέλλω τόν ἄγγελόν μου πρό προσώπου σου, ὅς κατασκευάσει τήν ὁδόν σου ἔμπροσθέν σου». Αυτό μόνο το χωρίον να έπρεπε να αναλύσουμε, θα λέγαμε πολλά πράγματα, αγαπητοί. Ας είναι.

    Και ο αρχάγγελος Γαβριήλ, όπως σας είπα προηγουμένως, κι εκείνος είπε: «Ἔσται μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου». Και όντως ο Ιωάννης ο Βαπτιστής απεδείχθη μέγας εις την αποστολή του. Και εις τον βίο του. Το κήρυγμά του ήταν κήρυγμα ζωντανό. Πρωτότυπο. Τολμηρό. Ανδρείο. Κανέναν δεν φοβήθηκε. Ούτε τον βασιλέα δεν φοβήθηκε. Να τον ελέγξει, μάλιστα, και να του πει: «Οὐκ ἔξεστί σοι»· εκείνο το περίφημο, που έμεινε μέσα εις την Ιστορία. «Οὐκ ἔξεστί σοι»· «δεν σου επιτρέπεται να συζείς με τη γυναίκα του αδερφού σου». Είδατε; Και δεν ήταν τότε οι βασιλείς, όπως μπορεί σήμερα να είναι οι Πρόεδροι Δημοκρατιών και δεν ξέρω τι, ήταν, είχαν απόλυτη εξουσία.

    Ακόμη, βλέπομε ότι το κήρυγμα του Ιωάννου δεν έβλεπε σε πρόσωπα ανθρώπων, με σκοπιμότητες και με ελιγμούς, για να τα έχουν καλά με τους μεγάλους της γης, δεν ήταν κήρυγμα σχολαστικό, ούτε στηριζόταν στην πατραγαθία, αλλά στον προσωπικό μόχθο και στην προσωπική αρετή του κάθε ακροατού. Τι είναι η πατραγαθία;  «Πάψτε να λέτε», έλεγε, «Πάψτε να λέτε ότι είμεθα παιδιά του Αβραάμ· όπως κι αν έχει το πράγμα, όπως κι αν έχει, εφόσον ο πρόγονός μας, ο Αβραάμ, εστάθηκε αγαθός ενώπιον του Κυρίου- αυτή είναι η πατραγαθία- εστάθηκε σπουδαίος ενώπιον του Θεού, ό,τι και να κάνομε, όσο και να παραβούμε τις εντολές του Θεού, τελικά θα είμαστε εκείνοι που θα μας σώσει ο Θεός». «Όχι, κύριοι», λέγει ο Ιωάννης, «μη στηρίζεστε σε αυτήν την πατραγαθία». Όπως και εμείς πολλές φορές λέμε: «Ξέρετε ποιοι είμαστε; Τι προγόνους είχαμε;». Μπορεί να το πεις για μια στιγμή, αλλά δεν σε σώζει αυτό. Για μας, θα λέγαμε: «Αυτοί ήταν οι πρόγονοί σου, ε; Συ ποιος είσαι; Εσύ σήμερα ποιος είσαι; Ποιος είσαι σήμερα συ που λες και προβάλλεις τους προγόνους σου;». Έτσι και ο Ιωάννης εδώ τονίζει και λέει: «Λέτε ότι είστε απόγονοι του Αβραάμ· και ότι θα σωθείτε, όπως κι αν έχει το πράγμα. Τούτο σας λέγω: Ο Θεός είναι δυνατός –και έδειξε κάποιες πέτρες- από αυτούς τους λίθους ‘’ἐγεῖραι τέκνα τοῦ Ἀβραάμ’’, δηλαδή να αναδείξει παιδιά του Αβραάμ». Και πράγματι, απεδείχθη. Εμείς οι Έλληνες, και οι εθνικοί γενικά, ειδωλολάτραι, που είμεθα ειδωλολάτραι, οι εθνικοί γενικά, δεν είχαμε προγόνους ενδόξους με την έννοια «μπροστά στα μάτια του Θεού» και αυτοί μείναν ουραγοί –οι Εβραίοι- και εμάς μας ανέδειξε εκλεκτόν του λαόν ο Θεός. Αυτό δεν λέει πολλά; Και είναι μία ιστορική, θα λέγαμε, πραγματικότης;

     Και όχι μόνον αυτό, αλλά σας υποδεικνύω ότι «ἡ ἀξίνη παρά τή ρίζαν τῶν δέντρων κεῖται». «Το τσεκούρι κείται παρά τη ρίζα των δέντρων». Όταν δείτε ένα τσεκούρι κάτω από ένα δέντρο, στη ρίζα του, λέτε: «Ε, φαίνεται ότι το έχουνε για κόψιμο αυτό». Έτσι λοιπόν. Προσέξτε, «ποιήσατε οὖν καρπούς ἀξίους τῆς μετανοίας», έλεγε ο Ιωάννης, «μήπως έρθει η ώρα και κοπεί το δέντρον της υπάρξεώς σας αλλά και του λαού σας. Όχι μόνο δεν πρέπει να καυχάστε για τον πρόγονό σας τον Αβραάμ, αλλά και σας περιμένει τιμωρία. Μάλιστα είναι εκείνος ο οποίος κρατάει το φτυάρι –το πτύον- το φτυάρι, στο αλώνι μέσα- είχανε το φτυάρι, όταν εκεί τα ζώα πατούσαν τον καρπόν, και μετά εγίνετο το λίχνισμα· δηλαδή το φτυάρι εχρησίμευε για το λίχνισμα. Σήκωνε τον καρπόν μαζί με το άχυρο, το άφηνε να πέσει, ο αγρότης, έπαιρνε ο αέρας το άχυρο, και έμενε κάτω το σιτάρι- Λοιπόν, προσέξτε, λέει ο Ιωάννης εις τον λαό του, ότι το φτυάρι το κρατάει Εκείνος. Μη νομίσετε λοιπόν ότι Εκείνος είναι προσωπολήπτης. Όχι! Θα μαζέψει όποιος είναι αληθινός σίτος στις αποθήκες του, που είναι η Βασιλεία του Θεού. Το δε άχυρον; Θα το «κατακαύσει πυρί ἀσβέστῳ». Με άσβεστη φωτιά που είναι η αιωνία κόλασις. Κλπ. κλπ.

     Έτσι λοιπόν το κήρυγμα του Ιωάννου ήταν πολύ σπουδαίο. Ένα κήρυγμα προπαρασκευαστικόν για την υποδοχή του Μεσσίου. Κεντρικό σημείο ήταν: «Μετανοεῖτε· ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν». «Είναι πολύ κοντά η Βασιλεία των Ουρανών». Και ποια είναι η Βασιλεία των Ουρανών; Είναι ο ίδιος ο Χριστός. Εννοείται δηλαδή χρονικώς πολύ κοντά, αλλά και ως παρουσία πολύ κοντά. Πόσο κοντύτερα θα μπορούσε να είναι εάν εδώ είναι ο Ιωάννης και δίπλα του είναι ο Ιησούς τον οποίο βαπτίζει; Και χρονικώς λοιπόν είναι πολύ κοντά, και από πλευράς αποστάσεως είναι πολύ κοντά. Προσέξτε, η Βασιλεία του Θεού, που είναι ο ίδιος ο Χριστός, σας λέω τούτο, ότι… επί θύραις· μετανοείτε λοιπόν. Γι΄αυτό και ο Κύριος όταν έφυγε από το προσκήνιο της ιστορίας ο Ιωάννης που τον αποκεφάλισε ο Ηρώδης, τότε, ο Κύριος άρχισε να διδάσκει. Ξέρετε από πού ξεκίνησε; Από το κήρυγμα του Ιωάννου. Τι έλεγε; Ό,τι έλεγε ο Ιωάννης. «Μετανοεῖτε· ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν». Γιατί το έκανε αυτό; Όχι μόνο γιατί ήταν ουσιώδες το κήρυγμα του Ιωάννου που έπρεπε να προβληθεί από τον Ιησού Χριστόν, αλλά ήθελε και να δείξει με τον τρόπον αυτόν ο Κύριος ότι είναι μία συνέχεια του Ιωάννου. «Εκείνα που σας είπε, ήταν αυθεντικά. Και ο  Ιωάννης ήταν αυθεντικός. Θέλετε να δείτε πόσο αυθεντικός; Εκείνο που σας έλεγε, σας το λέω τώρα κι εγώ: «Μετανοεῖτε· ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν».

     Ακόμη ήταν το κήρυγμά του νουθετικόν. Όταν ερωτούν οι τελώναι, και οι στρατιώται, τι να πράξουν, απαντά κατάλληλα και με πολλή αγάπη και πνεύμα οικοδομής. Μας κάνει πολλή εντύπωση που κατά τάξεις οι άνθρωποι πήγαιναν και τον ρωτούσαν. Εδώ οι τελώναι. Τι τους είπε; «Μη βάζετε φορολογία περισσότερη, ούτε να εκβιάζετε τους ανθρώπους»· διότι τι έκαναν οι τελώναι; Το ξέρομε αυτό, οι  τελώναι εξεβίαζαν τους ανθρώπους, μάλιστα τους εξεβίαζαν, θα πω και το σχήμα, έβαζαν το χοντρό δάχτυλο, το μεγάλο δάχτυλο εδώ στον λαιμό του φορολογουμένου και τον έπνιγαν. Υπάρχει το ρήμα «πνίγω»· είναι στην Καινή Διαθήκη. «Δώσ’ μου τόσα θέλω». Βέβαια δεν ήσαν όλα δια το κράτος, δια την πολιτεία· ήσαν και για την τσέπη τους. Καταλαβαίνετε. Όταν θα πάνε μετά στρατιώται –γιατί κι αυτοί συντελούσαν εις την συλλογή των φόρων- «μηδένα» θα τους πει, «διασείσητε». «Διασείω» ξέρετε τι θα πει; Θα πει πιάνω τον άλλο από δω, από τον ώμο, και τον κουνάω. Αυτό θα πει διασείω. Είναι κάτι που το κάνουμε κι εμείς σήμερα. Κάποιος μας χρωστάει και τον απειλούμε, τον πιάνουμε, τον κουνάμε, τον απειλούμε να τον ρίξουμε χάμω… ίδιες εικόνες. «Και κανέναν να μη συκοφαντήσετε», λέει στους στρατιώτες· «γιατί προκειμένου να πετύχετε κάτι, σίγουρα πρέπει και να συκοφαντήσετε· αυτό πρέπει να κάνετε», λέγει ο Κύριος.

    Ακόμη το κήρυγμά του ήτανε παρηγορητικό. «Πολλά μέν οὖν καί ἕτερα εὐηγγελίζετο τόν λαόν», λέει ο ευαγγελιστής Λουκάς. «Με πολλά άλλα ευηγγελίζετο» – «εὐαγγελίζομαι» θα πει φέρνω χαρούμενο μήνυμα· σε ποιον έφερε το χαρούμενο μήνυμα; Εις τον λαόν. Εκείνος ο λαός που θα υπεδέχετο τον Μεσσία του, εάν φυσικά επίστευε.

    Το κήρυγμά του, όπως είπαμε, ήταν και ελεγκτικό. Ξέρετε εδώ με αυτά που σας λέω, παρατίθεται ένας κατάλογος τρόπου παιδαγωγίας; Εδώ μεν, ενός λαού· σεις δε, τα παιδιά σας. Και θα παρηγορήσετε, και θα βοηθήσετε, αλλά και θα ελέγξετε. Σήμερα στην Παιδαγωγική τον έλεγχο δεν τον έχουν, τον έχουνε βγάλει. «Μη» λέει, «γιατί πιέζεις, είσαι πιεστικός» κ.τ.λ. Όχι αγαπητοί μου. Θα ελέγξουμε κιόλας. Λοιπόν, το κήρυγμά του ήταν ελεγκτικό. Και μάλιστα τι έλεγε; Βαρύτατος χαρακτηρισμός. Έλεγε κυρίως τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους, οι οποίοι αυτοί δεν πήγαιναν να βαφτιστούν· Ήτανε οι έξυπνοι αυτοί· που τα ‘ξεραν όλα... Ναι, τους λέει «Γεννήματα ἐχιδνῶν»· δηλαδή «είσαστε φιδάκια που τα γέννησαν οχιές. Κι εσείς είσαστε οχιές». Ξέρετε να πείτε δημοσίως μια τάξη ανθρώπων ότι είναι οχιές, δεν είναι μικρός χαρακτηρισμός… Είναι βαρύτατος. «Ποιος σας υπέδειξε ότι θα ξεφύγετε από την κρίση που έρχεται της οργής του Θεού;». «Ώστε να θέλετε να έρθετε εδώ σε μένα». Ναι. Αλλά, βαφτίστηκαν; Όχι. Βλέπουμε δε και τη μετέπειτα ιστορία των ανθρώπων αυτών. Οι  Γραμματείς και οι Φαρισαίοι άκουγαν τον Χριστόν. Ήτανε πανταχού παρόντες. Όχι για να ωφεληθούν, αλλά για να βρουν λόγο εις τον Κύριον, για να Τον κατηγορήσουν. Έτσι και ο Ιωάννης τους λέει: «Ποιος σας υπέδειξε με το να έρχεστε εδώ, αλλά να μην τελεσφορείτε, ότι θα γλυτώσετε από την οργή του Θεού;». Και ξέρετε, η οργή του Θεού ήρθε ύστερα από τριάντα χρόνια, όταν μπήκαν οι Ρωμαίοι στα Ιεροσόλυμα και τα ισοπέδωσαν. Φοβερό πράγμα. Φοβερό, φοβερό!

      Έτσι λοιπόν ο Ιωάννης δεν έβλεπε σε πρόσωπο ανθρώπου. Μετήρχετο όλους τους τρόπους για να βοηθήσει τον λαό να προσεγγίσει τον Χριστόν. Ο Ιωάννης είχε και κάτι άλλο που τον έκανε πολύ μεγάλο και ασκούσε επιρροή στα πλήθη. Ήταν η ζωή του. Αχ, η ζωή του… Δεν είχε εμφανιστεί μέχρι τότε ασκητής στον βαθμό που ήταν ο Ιωάννης. Είχε ξεπεράσει και τον Ηλία και τον Ελισσαίο. Ο Ηλίας ήτανε με μία μηλωτήν. Μηλωτή θα πει προβιά – πρόβιο, προβιά από αμνόν, δηλαδή από πρόβατο. Το πετσί ήταν απέξω, όπως φορούσαν την προβιά αυτή, και το τρίχωμα ήταν από μέσα. Αλλά και ο Ιωάννης κάπως έτσι ήταν ντυμένος. Φορούσε λέει μια δερματίνη ζώνη, και έτρωγε, λέει, άγριο μέλι και ακρίδες. Οι «ακρίδες», εδώ υπάρχουν δύο ερμηνείες· η μία ερμηνεία είναι ότι όπως εμείς τρώμε τα σαλιγκάρια, ξέρετε αν μας δει κάποιος, Ευρωπαίος, να τρώμε τα σαλιγκάρια, εκφράζει στο πρόσωπό του ένα αίσθημα απαρεσκείας. Να ξεράσει δηλαδή… Και όμως, και όμως τα τρώμε τα σαλιγκάρια. Πιστεύω έχετε φάει κι εσείς. Κι εγώ έχω φάει. Και μας αρέσουνε μάλιστα πάρα πολύ τα σαλιγκάρια. Αλλά, αλλά, έτσι είχανε τότε τις ακρίδες, οι οποίες αφθονούσαν και μπορούσαν αυτές να τις πιάνουν, να τις σκοτώνουν –τις ακρίδες- να τις ξηραίνουν εις τον ήλιο, να τις τρίβουνε να τις κάνουν σαν αλεύρι και να ανακατεύουνε το αλεύρι αυτό από τις ακρίδες με μέλι και να το τρώνε. Σας είπα, μην αηδιάσομε… Απλούστατα, όπως εμείς έχομε τα σαλιγκάρια, είχανε τότε αυτό.

      Αλλά, υπάρχει και μία άλλη ακόμα ερμηνεία. «Ακρίδες» λέγονται οι άκριες των φυτών. Δηλαδή να πάω να τσιμπολογήσω, πώς τσιμπολογούμε τις βρούβες και τρώμε, ξέρω ‘γω… Και καμιά φορά μάλιστα και χωρίς να βράσουμε τις βρούβες και τρώμε κάποια άλλα βλαστάρια, όπως είναι κάτι σπαράγγια που είναι πολύ ωραία, βγαίνουν την άνοιξη, πηγαίνουμε τα κορφολογούμε και τα τρώμε. Και οι δύο ερμηνείες είναι δεκτές.

     Είχε ο Ιωάννης αγαπητοί μου πολύ μεγάλη ταπείνωση. Πολύ μεγάλη. Δεν οικειοποιείται τον τίτλο του Μεσσίου. Να πει: «Εγώ είμαι ο Μεσσίας». Απαπα… Αλλά δείχνει πόσο μικρός ήτανε μπροστά του. Και μας δείχνει, έλεγε στον κόσμο ότι «δεν είμαι ικανός να λύσω τον ιμάντα των υποδημάτων του. Τόσο ανίκανος και ανάξιος είμαι». Αισθάνεται πολύ μικρός· ούτε καν πρόσωπο δεν θεωρεί τον εαυτό του όπως σας είπα προηγουμένως, αλλά απλώς μία φωνή. «Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ».  Δεν λέει κάποιος που φωνάζει στην έρημο, αλλά μία φωνή. Είχε μεγάλη αυταπάρνηση. Όλη η ζωή του ήταν δοσμένη στον Θεό και στο έργο του Μεσσίου. Δεν κρατούσε για τον εαυτό του απολύτως τίποτα. Είχε υπακοή στο θέλημα του Θεού. Δεν κάνει τίποτα διαφορετικό απ’ ό,τι ο Θεός του λέγει. Τι έλεγε; «Εκείνος που μου είπε να βγω στην έρημο και να κηρύττω το κήρυγμα της μετανοίας, Αυτός μου είπε ότι θα δείξεις Αυτόν που εγώ θα σου υποδείξω» –εννοείται με το Πνεύμα το Άγιον- γιατί Αυτός είναι ο Μεσσίας. Είδατε; Ό,τι μου είπε ο Θεός, το έκανα. Το κάνω». Ο τρόπος που ζούσε. Σας ανέφερα. Θα σας το πω και πώς το λέει το κείμενο. «Ἦν ἐνδεδυμένος τρίχας καμήλου καί ζώνην δερματίνην περί τήν ὀσφύν αὐτοῦ καί ἐσθίων ἀκρίδας καί μέλι ἄγριον».Όντως θεωρείται ένας ένσαρκος άγγελος και ουράνιος άνθρωπος.

     Αγαπητοί. Το τι και πώς να επαινέσουμε τον άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή και να δείξουμε τη μεγαλοσύνη του, αφού από Αυτόν τον Κύριο Ιησού Χριστό εγκωμιάστηκε και ονομάστηκε  μέγας. Εκείνο που μπορούμε να δούμε είναι ότι ο άγιος Ιωάννης με το κήρυγμά του και η ζωή του έγινε υπόδειγμα ζωής και προσφοράς. Κάθε του κίνηση είναι μία αποκάλυψις πρωτοτυπίας και ζωντάνιας. Είναι υπόδειγμα για κάθε ομιλητή του θείου λόγου για όλες τις εποχές και όλες τις μορφές κοινωνικού βίου. Είναι υπόδειγμα λιτότητος στη βαρυφορτωμένη υλιστική εποχή μας. Είναι υπόδειγμα ελευθερίας. Δεν δεσμεύεται ούτε από την ύλη, ούτε από τους ανθρώπους, ούτε ακόμη και από αυτήν την παρούσα ζωή. Ελευθερότερος Ιωάννου δεν ξέρω ποιος άλλος μπορεί να υπήρξε. Είναι υπόδειγμα πίστεως και αφιερώσεως στον Θεό. Είναι υπόδειγμα βαθιάς αρετής και πνευματικότητος. Όντως ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής είναι ο «μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν». Οι λαμπηδόνες λοιπόν της ζωής του ας φωτίζουν και τη δική μας ζωή στη δύσκολη και σκοτεινή εποχή στην οποία ζούμε. Αμήν.

25η ομιλία στην κατηγορία 
« Μνήμη Αγίων ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας
" Μνήμη Αγίων " εδώ ↓.
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qFnx_UZ0gQ-sphclbJ6E6y

Απομαγνητοφώνηση και ηλεκτρονική επιμέλεια κειμένου:Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ θεολογία τῆς Ἱστορίας.🎥

†. Και πάλι πρώτη του έτους, αγαπητοί μου. Ήδη ευρισκόμεθα στο πρώτο σκαλοπάτι του ετησίου ημερολογιακού οικοδομήματος. Την ίδια ημέρα γιορτάζομε και την οκταήμερο Περιτομή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Γιορτάζουμε ακόμη και τη σεπτή μνήμη του μεγάλου πατρός της Εκκλησίας μας, Βασιλείου του Ουρανοφάντορος· που σημαίνει «οὗ (:του οποίου) ἡ λαμπρότης εἰς ὕψος φαίνεται», όπως λέγει ο Σουήδας· ή: «αυτός που λάμπει μέχρι τον ουρανό· αυτός που αποκαλύπτει τα ουράνια μυστήρια».

     Σήμερα όμως θα μας απασχολήσει η έννοια του χρόνου που πρέπει πάντοτε να αποτελεί στίγμα πλεύσεως για τον κάθε πιστό. Ο χρόνος είναι βασικό στοιχείο, όχι μόνο γιατί συνδέεται με τον χώρο και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του –δεν νοείται το ένα χωρίς το άλλο, ούτε ο χώρος χωρίς τον χρόνο, ούτε ο χρόνος χωρίς τον χώρο- αλλά και γιατί αποτελεί στοιχείο της ανθρωπίνης παρουσίας του Θεού στη γη και συνεπώς και της δικής μας σωτηρίας.

    Μόνος ο άνθρωπος από όλα τα ζωντανά δημιουργήματα της κτίσεως έχει την έννοια του χρόνου. Κι όταν λέμε έννοια του χρόνου, εννοούμε του παρόντος, του παρελθόντος, και προπαντός του μέλλοντος χρόνου. Ο χρόνος συνδέεται άμεσα με τη σωτηρία μας. Εξάλλου, μόνος ο άνθρωπος γνωρίζει ότι πεθαίνει. Κι ο θάνατος τον προβληματίζει. Η έννοια του χρόνου καθορίζει το μήκος της ζωής· το τέρμα της, αλλά και την αιωνιότητα. Γι' αυτό η έννοια του χρόνου αποτελεί στίγμα πλεύσεως, όλως ιδιαίτερα για τον πιστόν. Ο χρόνος εκφράζεται με τα συμβεβηκότα, δηλαδή αυτά που συμβαίνουν, τα γεγονότα, όπως θα λέγαμε. Όπως εκφράζεται οτιδήποτε με την κίνηση ή την ακινησία όλων των σωμάτων, που μελετά η Φυσική. Πρέπει να πούμε όταν λέμε «ακινησία», δεν υπάρχει. Θα βάζαμε τη λέξη «ακινησία» εντός εισαγωγικών, διότι ούτε σε ένα άτομο της ύλης δεν υπάρχει, μέσα στο άτομο της ύλης, δεν υπάρχει η έννοια της ακινησίας. Όλα είναι σε μία φοβερή κίνηση.

    Έτσι μπορεί να γράφει ο απόστολος Παύλος: «Ὅτε δέ ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου –όταν ήλθε ο καιρός· που γνώστης μόνο ο Θεός είναι-, «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεός», ως προς το πλήρωμα, «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπό νόμον», γράφει ο Απόστολος εις την προς Γαλάτας επιστολή του· ή «προεγνωσμένου μέν πρό καταβολῆς κόσμου –δηλαδή του Χριστού-  φανερωθέντος δέ ἐπ' ἐσχάτων τῶν χρόνων δι' ἡμᾶς». Προεγνωσμένου από καταβολής κόσμου, αλλά τώρα σε μας φανερώθηκε. Ή: «Καθώς δέ ἤγγιζεν ὁ χρόνος τῆς ἐπαγγελίας», λέγει εις τας Πράξεις ο απόστολος Παύλος, «ἥν ὤμοσε ὁ Θεός τῷ Ἀβραάμ, ηὔξησεν ὁ λαός καί ἐπληθύνθη ἐν Αἰγύπτῳ».

    Ο χρόνος συνεπώς είναι στα χέρια του Θεού. Συνιστά ξετύλιγμα των βουλών Του εις αυτόν τον κόσμο. Τι θέλει ο Θεός από τους ανθρώπους. Εάν δια τον Θεόν ο χρόνος είναι σημαντικότατον στοιχείον για τη φανέρωση των βουλών Του, ομοίως και δια τον άνθρωπον, ο χρόνος είναι σπουδαιότατον στοιχείον για να κατανοήσει και αποδεχθεί ο άνθρωπος ό,τι ο Θεός τού προσφέρει. Μέσα εις αυτόν μπορούμε, πολλά πράγματα –όχι όλα- να κατανοήσουμε. Κι όταν λέμε χρόνο, εννοούμε ιστορία· διότι μέσα στον χρόνο έχομε τα συμβεβηκότα, δηλαδή τα γεγονότα. Τα γεγονότα συνιστούν την ιστορία, είναι γνωστό, τα συμβεβηκότα. Συνεπώς ιστορία σημαίνει γεγονότα. Τα γεγονότα που ο Θεός δημιουργεί, όπως είναι η Ενανθρώπησις, με ό,τι τη συνιστά, και η αποδοχή ή η απόρριψις αυτών των γεγονότων εκ μέρους του ανθρώπου. Ο άνθρωπος έχει, τρόπον τινά, τον τρόπο, την ελευθερία να αποδεχθεί ή να απορρίψει. Η Ιστορία συνεπώς πρέπει να ερμηνεύεται θεολογικά. Θα το ξαναπώ: Η Ιστορία πρέπει να ερμηνεύεται θεολογικά· για την αποκρυπτογράφηση των βουλών του Θεού και τη σωστή στάση του ανθρώπου.

      Ο κόσμος μιλά για τη φιλοσοφία της Ιστορίας. Ίσως λίγοι μορφωμένοι άνθρωποι μπορούν να γνωρίζουν και να μιλούν, πολύ  παραπάνω να πραγματεύονται φιλοσοφικά την Ιστορία. Εδώ μια παρένθεση, επιτρέψατέ μου, ο Πλάτων δεν ησχολήθη με την φιλοσοφία της Ιστορίας. Για τον απλούν λόγον ότι επειδή είναι συμβεβηκότα και συνεπώς ρέοντα, άρα μη έχοντα αξία, ο Πλάτων ησχολήθη με ό,τι θα μπορούσε να μένει. Για να καταλάβετε ότι πράγματι λίγοι άνθρωποι μπορούν να ασχοληθούν με τη φιλοσοφία της Ιστορίας· δηλαδή τη θεώρηση της Ιστορίας και την ερμηνεία της από φιλοσοφικής σκοπιάς, από πλευράς ανθρωπίνης διανοήσεως: «Γιατί αυτό έγινε; Από πού εξαρτάται; Ποία η σημασία αυτού του πράγματος;». Αυτή είναι η φιλοσοφία της Ιστορίας.

      Αντίθετα, η θεολογική θεώρηση της Ιστορίας είναι η ερμηνεία της Ιστορίας με θεολογικά κριτήρια. Και εις αυτήν θα μείνομε. Δεν μας ενδιαφέρει η φιλοσοφία της Ιστορίας. Πολλές φορές πέφτει έξω· γιατί είναι προσπάθεια της ανθρωπίνης διανοίας. Αλλά θα μείνομε στα θεολογικά κριτήρια της Ιστορίας. Κι αυτά είναι σταθερά. Εξάγονται δε από την αποκάλυψη των όσων λέγει ο Θεός. Από κει βγάζομε, εξάγομε, τη θεολογία της Ιστορίας.

     Έτσι, η Παλαιά Διαθήκη, αγαπητοί μου, είναι ένα εγχειρίδιον, από μιαν άποψη. Είναι ένα εγχειρίδιον της θεολογίας της Ιστορίας. Προσέξατέ το. Αυτοί που τόσο με ευκολία και ελαφρά συνείδηση απορρίπτουν –πολλοί εκ των Χριστιανών μας…- θα το ξαναπώ ότι είναι ένα εγχειρίδιον της θεολογίας της Ιστορίας η Παλαιά Διαθήκη. Εκεί αποκαλύπτεται ο Θεός· αποκαλύπτονται οι βουλές Του· αλλά και οι επιπτώσεις αποδοχής ή μη αποδοχής εκ μέρους των ανθρώπων. Ο Θεός λέγει κάτι και βλέπουμε τον λαό Του άλλοτε να δέχεται και άλλοτε να μη δέχεται εκείνα τα οποία ο Θεός αποκαλύπτει.

     Πάντως, σε κάθε της βήμα η Παλαιά Διαθήκη αυτό το δείχνει. Ένα παράδειγμα θα σας πω. Μόνο ένα. Ελλείψει χρόνου. Λέγει ο Θεός: «Καί ἐάν θέλητε καί εἰσακούσητέ μου· «εάν θέλετε και με ακούσετε», λέει δια του προφήτου Ησαΐου- «τά ἀγαθά τῆς γῆς φάγεσθε(:θα φάτε τα αγαθά της γης. Ό,τι μπορεί να δώσει η γη θα είναι δικό σας». Ἐὰν δὲ μὴ θέλητε(:εάν δεν θέλετε), μηδὲ εἰσακούσητέ μου(:ούτε με ακούσετε), μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται(:θα σας φάει μαχαίρι)· τὸ γὰρ στόμα Κυρίου ἐλάλησε ταῦτα». Τι σημαίνει αυτό; Γίνεται μια σφαγή ανθρώπων. Ας πούμε, μπήκαν οι Βαβυλώνιοι μέσα στην Παλαιστίνη, κατέσφαξαν, κατέκαψαν, αιχμαλώτισαν, έσυραν εις την Βαβυλώνα τους Εβραίους… Τι θα έλεγε εδώ η φιλοσοφία της Ιστορίας; Τι μπορεί να πει; Α! Θα μπορούσε να πει: «Στάθηκε πλεονέκτης ο Ναβουχοδονόσωρ, ήθελε να απλώσει τα σύνορά του…». Όχι! Λέει η θεολογία της Ιστορίας. Είναι για όλους αυτά που λέγω, προσέξατέ το. Όχι! Γιατί δεν έμειναν εις το θέλημα του Θεού. Αν το πείτε αυτό σε κοσμικούς ανθρώπους, αμέσως θα απορρίψουν αυτό που λέτε, κι εσάς τον ίδιο θα απορρίψουν. Γι΄αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικά πράγματα αυτά. Γιατί μας επετέθησαν, γιατί μπήκαμε στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο; Γιατί νικήσαμε, νικηθήκαμε, τούτο, κείνο…; Γιατί; Γιατί χάσαμε την Μικράν Ασίαν, για ποιο λόγο;

    «Τάδε λέγει Κύριος», λέει ο προφήτης Ιερεμίας, «Ἐρωτήσατε δή ἕν ἔθνεσιν τίς ἤκουσε τοιαῦτα φρικτά ἅ ἐποίησε σφόδρα παρθένος Ἰσραήλ;». Τον λέει «παρθένο» γιατί δεν είχε μιγεί με την ειδωλολατρία· αλλά αλίμονο: «ὅτι ἐπελάθοντό μου ὁ λαός μου(:με ξέχασε ο λαός μου), εἰς κενόν ἐθυμίασαν(:στα κούφια θυμίασαν -δηλαδή στα είδωλα) ὡς ἄνεμον καύσωνα διασπερῶ αὐτοὺς κατὰ πρόσωπον ἐχθρῶν αὐτῶν,  δείξω αὐτοῖς ἡμέραν ἀπωλείας αὐτῶν», λέει στο 18^ο κεφάλαιο ο Ιερεμίας. Εκεί παίρνομε λοιπόν την απάντηση. Αυτή είναι η θεολογία της Ιστορίας. Δεν ευηρέστησαν εις τον Θεόν. Όχι γιατί ήτανε μικρός λαός, ούτε για τίποτα απ΄όλα αυτά.

    Έτσι ακολουθείται το εξής σχήμα: Υποσχέσεις Θεού - επ’ αγαθοίς-, αποστασία, τιμωρία, μετάνοια, και πάλι υποσχέσεις του Θεού αγαθές. Αυτό το σχήμα διαρκώς το μετέρχεται ο Θεός μέσα στην Παλαιά Διαθήκη. Θέλετε; Και μέσα στην Εκκλησία… Αμαρτάνει ο λαός, τιμωρεί ο Θεός, μετανοεί ο λαός, πάλι ο Θεός σαν Αγαθός δίνει τα αγαθά Του- αυτό το σχήμα, διαρκώς μέσα στην Ιστορία. Έτσι, αγαπητοί μου, μπορούμε να θεολογήσουμε επί της Ιστορίας, με βοηθό την αποκάλυψη του Θεού στην Ιστορία.

     Η κατεξοχήν όμως θεολογική θεώρηση της Ιστορίας μάς δίδεται στην Καινή Διαθήκη. Το κέντρον όλων των αποκαλύψεων της Παλαιάς Διαθήκης είναι το θεανθρώπινον πρόσωπον του Ιησού Χριστού- που αποτελεί και κριτήριον το θεανθρώπινο πρόσωπον του Χριστού. Με αυτό μπορούμε πλέον να βλέπομε και να ερμηνεύομε τα πάντα.

     Αυτές τις ημέρες, αυτόν τον καιρό, βλέπετε, περνούμε ποικίλες αναστατώσεις σε μια παγκοσμία κλίμακα. Στο πλαίσιο που μιλάμε για την παγκοσμιοποίηση των πάντων. Άλλοι θέλουν, άλλοι δεν θέλουν, άλλοι ανησυχούν, άλλοι λέγουν ό,τι αγαθόν ότι είναι… Πάντως υπάρχουν αναστατώσεις. Με τι μάτια θα ερμηνεύσομε τα γεγονότα; Αν δούμε φιλοσοφικά –για τρίτη φορά επανέρχομαι- δεν θα εκτιμήσομε σωστά. Μόνο θεολογικά αν δούμε, τότε θα ερμηνεύσομε σωστά. Λαοί που απετίναξαν την ορθόδοξον πίστιν και οικοδόμησαν πύργους Βαβέλ, γκρέμισαν τα κτίσματά των- δηλαδή, τα σχέδιά των- σαν χάρτινους πύργους. Σημειώσατε, αν είχαμε περισσότερο χρόνο, θα σας μιλούσα πού στηρίζεται ότι ο Θεός δεν θέλει την παγκοσμιοποίηση. Δεν τη θέλει. Θα αναφερόμεθα εις την οικοδομήν του πύργου της Βαβέλ. Και Βαβέλ θα πει σύγχυσις. Έτσι το βλέπει ο κόσμος, η φιλοσοφία του κόσμου, έτσι μας αποκαλύπτει ο λόγος του Θεού.

    Έτσι διαβάζουμε στον 2^ο Ψαλμό:  «Ἱνατί ἐφρύαξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά; - ἐφρύαξαν-φρυάττω· ἐφρύαξαν, λέει, ἔθνη. Γιατί; Ερωτάει ο Ψαλμωδός. «Και λαοί κάθισαν και σχεδίασαν κούφια πράγματα;». «Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐτοῦ». Κατά του Θεού και κατά του Μεσσίου. Είναι η προσπάθεια να, τρόπον τινά, αποθρησκευτικοποιήσομε, όλους τους λαούς της γης. Μην νομίσετε, προσέξτε, όταν έρθει ο Αντίχριστος, δεν θα καταργήσει – ως Αντίχριστος, το λέει το όνομά του-τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, του Χριστού, αλλά θα καταργήσει όλες τις θρησκείες του κόσμου· και τον Βουδισμό, και τον Μωαμεθανισμό, όλες τις θρησκείες του κόσμου… Γιατί; Θέλει να επιτύχει μέσα σε εκείνα τα τρία χρόνια που θα βασιλέψει, θέλει να επιτύχει τη λατρεία τη δική του- δηλαδή ο διάβολος διά του προσώπου του Αντιχρίστου. Όλες τις θρησκείες – το λέει ο απόστολος Παύλος· ότι δεν θα δεχθεί «οὐδέν σέβασμα». Δεν θα δεχθεί οὐδέν σέβασμα ο Αντίχριστος. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, θέλει δηλαδή τον άνθρωπο άνευ θρησκείας. Όπως το βλέπομε. Σήμερα, λέμε, για να φτάσομε στην παγκοσμιοποίηση, πρέπει πια ή να τα ενώσομε όλα ή να τα απορρίψομε όλα. Παν ό,τι είναι θρησκευτικόν. Παν ό,τι είναι σέβασμα. Γιατί αλλιώτικα δεν θα ευοδωθεί αυτή η παγκοσμιοποίησις.

    Βλέπομε λοιπόν τη στάση, ιδία χριστιανικών λαών, που ήδη εστράφησαν κατά του Θεού και κατά του Ιησού Χριστού· ο λεγόμενος δυτικός κόσμος, δυτικός Χριστιανισμός. Και βγάζουν αποφάσεις. Τι λέει; Κατά τον Ψαλμό; «Διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν». Δηλαδή «να πάψομε να έχουμε σχέσεις με τον Χριστιανισμόν, να απορρίψουμε τη ευαγγελική ηθική -ω πωπω…- ως άχρηστη ή δύσχρηστη». Δηλαδή κάποτε «φρυάττει» ο Θεός, όταν λέει ανεβαίνει «φάσις», δηλαδή είδησις στον ουρανό, ότι στα Σόδομα οι άνθρωποι μετέρχονται τέτοια ήθη. Και λέει στον Αβραάμ, που εμφανίζεται «παρά τήν δρῦν Μαμβρῆ»: «Πάω να δω, έτσι είναι;». Ακούστε: Λέει ο Θεός: «Πάω να δω, έτσι είναι; Μήπως, μήπως… Δεν ήρθε καλή είδησις». Δείχνει με ένα ανθρώπινο σχήμα- ανθρώπινο σχήμα είναι αυτό. Ο Θεός δεν ξέρει;- ότι καλλιεργούν οι άνθρωποι τέτοιες θέσεις.

     Λοιπόν. Καταλαβαίνετε, για να μπορέσομε να κάνομε αυτό που εμείς θέλομε, - η ομοφυλοφιλία πρώτα πρώτα, γιατί αυτό υπήρχε στα Σόδομα- πρέπει να απορρίψομε το Ευαγγέλιο. «Ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς» ,όμως, λέει στη συνέχεια, «ἐκγελάσεται αὐτούς (:θα τους κοροϊδέψει)», «ἐκγελάσεται αὐτούς· καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτούς».  «Μυκτηρίζω» είναι όταν με τα δυο μου δάχτυλα πιάνω τη μύτη μου. Ήταν ένας τρόπος κοροϊδίας στους Εβραίους. Όπως σε μας, και ποιος δεν έβγαλε τη γλώσσα του, είναι η γλώσσα στα μικρά παιδιά, όταν λέμε σε ένα μικρό παιδί κάτι και δεν το θέλει, το κοροϊδεύει, βγάζει τη γλώσσα του και μας κοροϊδεύει. Τότε στους Εβραίους ήτανε το εκμυκτηρίζω, πιάνω τα ρουθούνια μου και μιλάω όπως θα μπορούσε να μιλήσει κανείς κρατώντας τη μύτη του κ.ο.κ.

     «Τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς (:Θα λαλήσει ο Κύριος)». Με τι θα λαλήσει; Με τα γεγονότα, αγαπητοί μου, απαντάει ο Θεός με τα γεγονότα- ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς». Και αυτό το «ταράξει αὐτούς» είναι όλες οι ταραχές που ζούμε σε όλες τις εποχές και ιδίως στην εποχή μας και ο Θεός ποιος ξέρει τι θα δώσει ακόμα- ούτε ξέρομε… Αυτό σημαίνει βλέπω την Ιστορία με θεολογικά κριτήρια. Γι΄αυτό κι ο Ψαλμωδός βγάζει τα συμπεράσματά του και λέει, στον ίδιο Ψαλμό, τον δεύτερο: γιατί μιλάει ο Θεός, αλλά μιλάει και ο Ψαλμωδός, παρεμβαίνει τρόπον τινά: «Καὶ νῦν»- λέει, γιατί φοβάται, γιατί λυπάται, σου λέει: «Πού θα πάμε;». «Καὶ νῦν, βασιλεῖς, σύνετε, παιδεύθητε, πάντες οἱ κρίνοντες τὴν γῆν. Δράξασθε παιδείας- δράττομαι παιδείας. Ξέρετε ένα από τα ονόματα του Ιησού Χριστού, δεν ξέρω αν το ξέρετε, είναι το όνομα Παιδεία, είναι ένα από τα ονόματα του Ιησού Χριστού. Το Π με μεγάλο, κεφαλαίο. Δηλαδή «αρπάξτε τον Χριστό, ζήσετε χριστιανικά», αυτό θέλει να πει-, μήποτε ὀργισθῇ Κύριος καὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ δικαίας. ὅταν ἐκκαυθῇ(:πάρει φωτιά) ἐν τάχει ὁ θυμὸς αὐτοῦ, μακάριοι πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτῷ». Είμεθα μακάριοι εάν πιστεύομε σε εκείνα που λέει ο Θεός και βέβαια φυλλάττομε τον εαυτό μας.

    Το μέλλον που είναι μέρος του χρόνου, αγαπητοί, είναι πάντοτε μια ελπίδα του παρόντος για τη διόρθωση του παρελθόντος. Μην απογοητευόμεθα. Στο χέρι μας είναι. Όταν ο Κάιν αντελήφθη ότι δεν έγινε δεκτή η θυσία του, σκυθρώπασε, σκοτείνιασε, λέει, το πρόσωπό του και του λέει ο Θεός: «Ἳνα τί περίλυπος ἐγένου-γιατί λέει πέσανε τα μούτρα σου; Μάλιστα του λέει: ‘’συνέπεσε το πρόσωπό σου;’’. «Πέσανε τα μούτρα σου» που το λέμε εμείς. «Ησύχασε· δηλαδή: μη φοβάσαι»,» πρὸς σὲ ἡ ἀποστροφὴ αὐτοῦ-δηλαδή, δικό σου είναι το θέμα-, καὶ σὺ ἄρξεις αὐτοῦ(:κι εσύ θα γίνεις κύριος του εαυτού σου για να διορθώσεις κάτι)». Και ο Κάιν νικήθηκε από το κακό και εφόνευσε τον Άβελ, τον οποίο τόσο πολύ είχε ζηλοτυπήσει.

      Μια Πρωτοχρονιά είναι μία χρονική αφετηρία. Λέμε πολλές ευχές. Ας βάλομε αρχή να πραγματοποιήσομε την επιστροφή μας στον Θεό. Στο χέρι μας είναι. Τα παιδιά τραγουδούν: «Πάει ο παλιός ο χρόνος…». Τον διώχνουμε γιατί ουσιαστικά μας βαραίνουν τα λάθη μας και οι αμαρτίες μας. Κυνηγάμε τον καινούριο χρόνο, γιατί μέσα μας έχομε ελπίδες βελτιώσεώς μας. Και η ελπίδα είναι δεμένη πάντοτε με τον χρόνο. Ας επιστρέψομε πίσω εις τον Κύριο και ο Κύριος γνωρίζει να περιφρουρεί τον λαό Του. Αγαπητοί μου. Ας αρχίσουμε να αποκτούμε θεολογικό μάτι· θεολογικά κριτήρια. Πάντοτε υπό την καθοδήγηση της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Πρέπει να θεολογούμε την Ιστορία και να διακρίνομε τη ζωντανή παρουσία του Χριστού μέσα στην Ιστορία. Πρέπει έτσι να διακρίνουμε και τις βουλές του Θεού, την αγάπη Του, τη σοφία Του και τη δικαιοσύνη Του. Να βρούμε το μέτρον που θα κρίνομε την Ιστορία. Και το μέτρο είναι ο Χριστός. Ας πάψομε να λέμε εκείνο που έλεγε ο Πρωταγόρας ο σοφιστής, θα το θυμόσαστε από το σχολείο, «Πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος»- δηλαδή όλων των πραγμάτων το μέτρο είναι ο άνθρωπος. Όχι... «Πάντων χρημάτων(:πραγμάτων) μέτρον Χριστός». Αυτός είναι το μέτρον που θα μετράμε τα πάντα. Ο Χριστός λοιπόν είναι ο Κριτής της Ιστορίας. Ο Χριστός είναι και το κριτήριο της Ιστορίας.

       Όπως βλέπει ο ευαγγελιστής Ιωάννης και ακούει στην Αποκάλυψη: «Καὶ ἤκουσα ἑνὸς ἐκ τῶν τεσσάρων ζῴων λέγοντος, ὡς φωνὴ βροντῆς· ἔρχου(:Έλα)». Αποτείνεται προς τον Κύριον, τον Ιησούν Χριστόν. Πού έλα; Πού; Εις την Ιστορίαν. Εις την Ιστορίαν. Έρχου! «Καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ,  ἵππος λευκός, καὶ ὁ καθήμενος ἐπ᾿ αὐτὸν ἔχων τόξον· καὶ ἐδόθη αὐτῷ στέφανος, καὶ ἐξῆλθε νικῶν καὶ ἵνα Και πάλι πρώτη του έτους, αγαπητοί μου. Ήδη ευρισκόμεθα στο πρώτο σκαλοπάτι του ετησίου ημερολογιακού οικοδομήματος. Την ίδια ημέρα γιορτάζομε και την οκταήμερο Περιτομή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Γιορτάζουμε ακόμη και τη σεπτή μνήμη του μεγάλου πατρός της Εκκλησίας μας, Βασιλείου του Ουρανοφάντορος· που σημαίνει «οὗ (:του οποίου) ἡ λαμπρότης εἰς ὕψος φαίνεται», όπως λέγει ο Σουήδας· ή: «αυτός που λάμπει μέχρι τον ουρανό· αυτός που αποκαλύπτει τα ουράνια μυστήρια».

Σήμερα όμως θα μας απασχολήσει η έννοια του χρόνου που πρέπει πάντοτε να αποτελεί στίγμα πλεύσεως για τον κάθε πιστό. Ο χρόνος είναι βασικό στοιχείο, όχι μόνο γιατί συνδέεται με τον χώρο και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του –δεν νοείται το ένα χωρίς το άλλο, ούτε ο χώρος χωρίς τον χρόνο, ούτε ο χρόνος χωρίς τον χώρο- αλλά και γιατί αποτελεί στοιχείο της ανθρωπίνης παρουσίας του Θεού στη γη και συνεπώς και της δικής μας σωτηρίας.

    Μόνος ο άνθρωπος από όλα τα ζωντανά δημιουργήματα της κτίσεως έχει την έννοια του χρόνου. Κι όταν λέμε έννοια του χρόνου, εννοούμε του παρόντος, του παρελθόντος, και προπαντός του μέλλοντος χρόνου. Ο χρόνος συνδέεται άμεσα με τη σωτηρία μας. Εξάλλου, μόνος ο άνθρωπος γνωρίζει ότι πεθαίνει. Κι ο θάνατος τον προβληματίζει. Η έννοια του χρόνου καθορίζει το μήκος της ζωής· το τέρμα της, αλλά και την αιωνιότητα. Γι’ αυτό η έννοια του χρόνου αποτελεί στίγμα πλεύσεως, όλως ιδιαίτερα για τον πιστόν. Ο χρόνος εκφράζεται με τα συμβεβηκότα, δηλαδή αυτά που συμβαίνουν, τα γεγονότα, όπως θα λέγαμε. Όπως εκφράζεται οτιδήποτε με την κίνηση ή την ακινησία όλων των σωμάτων, που μελετά η Φυσική. Πρέπει να πούμε όταν λέμε «ακινησία», δεν υπάρχει. Θα βάζαμε τη λέξη «ακινησία» εντός εισαγωγικών, διότι ούτε σε ένα άτομο της ύλης δεν υπάρχει, μέσα στο άτομο της ύλης, δεν υπάρχει η έννοια της ακινησίας. Όλα είναι σε μία φοβερή κίνηση.

Έτσι μπορεί να γράφει ο απόστολος Παύλος: «Ὅτε δέ ἦλθε τό πλήρωμα τοῦ χρόνου –όταν ήλθε ο καιρός· που γνώστης μόνο ο Θεός είναι-, «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεός», ως προς το πλήρωμα, «ἐξαπέστειλεν ὁ Θεός τόν Υἱόν αὐτοῦ, γενόμενον ἐκ γυναικός, γενόμενον ὑπό νόμον», γράφει ο Απόστολος εις την προς Γαλάτας επιστολή του· ή «προεγνωσμένου μέν πρό καταβολῆς κόσμου –δηλαδή του Χριστού-  φανερωθέντος δέ ἐπ’ ἐσχάτων τῶν χρόνων δι’ ἡμᾶς». Προεγνωσμένου από καταβολής κόσμου, αλλά τώρα σε μας φανερώθηκε. Ή: «Καθώς δέ ἤγγιζεν ὁ χρόνος τῆς ἐπαγγελίας», λέγει εις τας Πράξεις ο απόστολος Παύλος, «ἥν ὤμοσε ὁ Θεός τῷ Ἀβραάμ, ηὔξησεν ὁ λαός καί ἐπληθύνθη ἐν Αἰγύπτῳ».

Ο χρόνος συνεπώς είναι στα χέρια του Θεού. Συνιστά ξετύλιγμα των βουλών Του εις αυτόν τον κόσμο. Τι θέλει ο Θεός από τους ανθρώπους. Εάν δια τον Θεόν ο χρόνος είναι σημαντικότατον στοιχείον για τη φανέρωση των βουλών Του, ομοίως και δια τον άνθρωπον, ο χρόνος είναι σπουδαιότατον στοιχείον για να κατανοήσει και αποδεχθεί ο άνθρωπος ό,τι ο Θεός τού προσφέρει. Μέσα εις αυτόν μπορούμε, πολλά πράγματα –όχι όλα- να κατανοήσουμε. Κι όταν λέμε χρόνο, εννοούμε ιστορία· διότι μέσα στον χρόνο έχομε τα συμβεβηκότα, δηλαδή τα γεγονότα. Τα γεγονότα συνιστούν την ιστορία, είναι γνωστό, τα συμβεβηκότα. Συνεπώς ιστορία σημαίνει γεγονότα. Τα γεγονότα που ο Θεός δημιουργεί, όπως είναι η Ενανθρώπησις, με ό,τι τη συνιστά, και η αποδοχή ή η απόρριψις αυτών των γεγονότων εκ μέρους του ανθρώπου. Ο άνθρωπος έχει, τρόπον τινά, τον τρόπο, την ελευθερία να αποδεχθεί ή να απορρίψει. Η Ιστορία συνεπώς πρέπει να ερμηνεύεται θεολογικά. Θα το ξαναπώ: Η Ιστορία πρέπει να ερμηνεύεται θεολογικά· για την αποκρυπτογράφηση των βουλών του Θεού και τη σωστή στάση του ανθρώπου.

Ο κόσμος μιλά για τη φιλοσοφία της Ιστορίας. Ίσως λίγοι μορφωμένοι άνθρωποι μπορούν να γνωρίζουν και να μιλούν, πολύ  παραπάνω να πραγματεύονται φιλοσοφικά την Ιστορία. Εδώ μια παρένθεση, επιτρέψατέ μου, ο Πλάτων δεν ησχολήθη με την φιλοσοφία της Ιστορίας. Για τον απλούν λόγον ότι επειδή είναι συμβεβηκότα και συνεπώς ρέοντα, άρα μη έχοντα αξία, ο Πλάτων ησχολήθη με ό,τι θα μπορούσε να μένει. Για να καταλάβετε ότι πράγματι λίγοι άνθρωποι μπορούν να ασχοληθούν με τη φιλοσοφία της Ιστορίας· δηλαδή τη θεώρηση της Ιστορίας και την ερμηνεία της από φιλοσοφικής σκοπιάς, από πλευράς ανθρωπίνης διανοήσεως: «Γιατί αυτό έγινε; Από πού εξαρτάται; Ποία η σημασία αυτού του πράγματος;». Αυτή είναι η φιλοσοφία της Ιστορίας.

Αντίθετα, η θεολογική θεώρηση της Ιστορίας είναι η ερμηνεία της Ιστορίας με θεολογικά κριτήρια. Και εις αυτήν θα μείνομε. Δεν μας ενδιαφέρει η φιλοσοφία της Ιστορίας. Πολλές φορές πέφτει έξω· γιατί είναι προσπάθεια της ανθρωπίνης διανοίας. Αλλά θα μείνομε στα θεολογικά κριτήρια της Ιστορίας. Κι αυτά είναι σταθερά. Εξάγονται δε από την αποκάλυψη των όσων λέγει ο Θεός. Από κει βγάζομε, εξάγομε, τη θεολογία της Ιστορίας.

Έτσι, η Παλαιά Διαθήκη, αγαπητοί μου, είναι ένα εγχειρίδιον, από μιαν άποψη. Είναι ένα εγχειρίδιον της θεολογίας της Ιστορίας. Προσέξατέ το. Αυτοί που τόσο με ευκολία και ελαφρά συνείδηση απορρίπτουν –πολλοί εκ των Χριστιανών μας…- θα το ξαναπώ ότι είναι ένα εγχειρίδιον της θεολογίας της Ιστορίας η Παλαιά Διαθήκη. Εκεί αποκαλύπτεται ο Θεός· αποκαλύπτονται οι βουλές Του· αλλά και οι επιπτώσεις αποδοχής ή μη αποδοχής εκ μέρους των ανθρώπων. Ο Θεός λέγει κάτι και βλέπουμε τον λαό Του άλλοτε να δέχεται και άλλοτε να μη δέχεται εκείνα τα οποία ο Θεός αποκαλύπτει.

Πάντως, σε κάθε της βήμα η Παλαιά Διαθήκη αυτό το δείχνει. Ένα παράδειγμα θα σας πω. Μόνο ένα. Ελλείψει χρόνου. Λέγει ο Θεός: «Καί ἐάν θέλητε καί εἰσακούσητέ μου· «εάν θέλετε και με ακούσετε», λέει δια του προφήτου Ησαΐου- «τά ἀγαθά τῆς γῆς φάγεσθε(:θα φάτε τα αγαθά της γης. Ό,τι μπορεί να δώσει η γη θα είναι δικό σας». Ἐὰν δὲ μὴ θέλητε(:εάν δεν θέλετε), μηδὲ εἰσακούσητέ μου(:ούτε με ακούσετε), μάχαιρα ὑμᾶς κατέδεται(:θα σας φάει μαχαίρι)· τὸ γὰρ στόμα Κυρίου ἐλάλησε ταῦτα». Τι σημαίνει αυτό; Γίνεται μια σφαγή ανθρώπων. Ας πούμε, μπήκαν οι Βαβυλώνιοι μέσα στην Παλαιστίνη, κατέσφαξαν, κατέκαψαν, αιχμαλώτισαν, έσυραν εις την Βαβυλώνα τους Εβραίους… Τι θα έλεγε εδώ η φιλοσοφία της Ιστορίας; Τι μπορεί να πει; Α! Θα μπορούσε να πει: «Στάθηκε πλεονέκτης ο Ναβουχοδονόσωρ, ήθελε να απλώσει τα σύνορά του…». Όχι! Λέει η θεολογία της Ιστορίας. Είναι για όλους αυτά που λέγω, προσέξατέ το. Όχι! Γιατί δεν έμειναν εις το θέλημα του Θεού. Αν το πείτε αυτό σε κοσμικούς ανθρώπους, αμέσως θα απορρίψουν αυτό που λέτε, κι εσάς τον ίδιο θα απορρίψουν. Γι΄αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικά πράγματα αυτά. Γιατί μας επετέθησαν, γιατί μπήκαμε στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο; Γιατί νικήσαμε, νικηθήκαμε, τούτο, κείνο…; Γιατί; Γιατί χάσαμε την Μικράν Ασίαν, για ποιο λόγο;

    «Τάδε λέγει Κύριος», λέει ο προφήτης Ιερεμίας, «Ἐρωτήσατε δή ἕν ἔθνεσιν τίς ἤκουσε τοιαῦτα φρικτά ἅ ἐποίησε σφόδρα παρθένος Ἰσραήλ;». Τον λέει «παρθένο» γιατί δεν είχε μιγεί με την ειδωλολατρία· αλλά αλίμονο: «ὅτι ἐπελάθοντό μου ὁ λαός μου(:με ξέχασε ο λαός μου), εἰς κενόν ἐθυμίασαν(:στα κούφια θυμίασαν –δηλαδή στα είδωλα) ὡς ἄνεμον καύσωνα διασπερῶ αὐτοὺς κατὰ πρόσωπον ἐχθρῶν αὐτῶν,  δείξω αὐτοῖς ἡμέραν ἀπωλείας αὐτῶν», λέει στο 18^ο κεφάλαιο ο Ιερεμίας. Εκεί παίρνομε λοιπόν την απάντηση. Αυτή είναι η θεολογία της Ιστορίας. Δεν ευηρέστησαν εις τον Θεόν. Όχι γιατί ήτανε μικρός λαός, ούτε για τίποτα απ΄όλα αυτά.

Έτσι ακολουθείται το εξής σχήμα: Υποσχέσεις Θεού – επ’ αγαθοίς-, αποστασία, τιμωρία, μετάνοια, και πάλι υποσχέσεις του Θεού αγαθές. Αυτό το σχήμα διαρκώς το μετέρχεται ο Θεός μέσα στην Παλαιά Διαθήκη. Θέλετε; Και μέσα στην Εκκλησία… Αμαρτάνει ο λαός, τιμωρεί ο Θεός, μετανοεί ο λαός, πάλι ο Θεός σαν Αγαθός δίνει τα αγαθά Του- αυτό το σχήμα, διαρκώς μέσα στην Ιστορία. Έτσι, αγαπητοί μου, μπορούμε να θεολογήσουμε επί της Ιστορίας, με βοηθό την αποκάλυψη του Θεού στην Ιστορία.

Η κατεξοχήν όμως θεολογική θεώρηση της Ιστορίας μάς δίδεται στην Καινή Διαθήκη. Το κέντρον όλων των αποκαλύψεων της Παλαιάς Διαθήκης είναι το θεανθρώπινον πρόσωπον του Ιησού Χριστού- που αποτελεί και κριτήριον το θεανθρώπινο πρόσωπον του Χριστού. Με αυτό μπορούμε πλέον να βλέπομε και να ερμηνεύομε τα πάντα.

Αυτές τις ημέρες, αυτόν τον καιρό, βλέπετε, περνούμε ποικίλες αναστατώσεις σε μια παγκοσμία κλίμακα. Στο πλαίσιο που μιλάμε για την παγκοσμιοποίηση των πάντων. Άλλοι θέλουν, άλλοι δεν θέλουν, άλλοι ανησυχούν, άλλοι λέγουν ό,τι αγαθόν ότι είναι… Πάντως υπάρχουν αναστατώσεις. Με τι μάτια θα ερμηνεύσομε τα γεγονότα; Αν δούμε φιλοσοφικά –για τρίτη φορά επανέρχομαι- δεν θα εκτιμήσομε σωστά. Μόνο θεολογικά αν δούμε, τότε θα ερμηνεύσομε σωστά. Λαοί που απετίναξαν την ορθόδοξον πίστιν και οικοδόμησαν πύργους Βαβέλ, γκρέμισαν τα κτίσματά των- δηλαδή, τα σχέδιά των- σαν χάρτινους πύργους. Σημειώσατε, αν είχαμε περισσότερο χρόνο, θα σας μιλούσα πού στηρίζεται ότι ο Θεός δεν θέλει την παγκοσμιοποίηση. Δεν τη θέλει. Θα αναφερόμεθα εις την οικοδομήν του πύργου της Βαβέλ. Και Βαβέλ θα πει σύγχυσις. Έτσι το βλέπει ο κόσμος, η φιλοσοφία του κόσμου, έτσι μας αποκαλύπτει ο λόγος του Θεού.

Έτσι διαβάζουμε στον 2^ο Ψαλμό:  «Ἱνατί ἐφρύαξαν ἔθνη, καὶ λαοὶ ἐμελέτησαν κενά;– ἐφρύαξαν-φρυάττω· ἐφρύαξαν, λέει, ἔθνη. Γιατί; Ερωτάει ο Ψαλμωδός. «Και λαοί κάθισαν και σχεδίασαν κούφια πράγματα;». «Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐτοῦ». Κατά του Θεού και κατά του Μεσσίου. Είναι η προσπάθεια να, τρόπον τινά, αποθρησκευτικοποιήσομε, όλους τους λαούς της γης. Μην νομίσετε, προσέξτε, όταν έρθει ο Αντίχριστος, δεν θα καταργήσει – ως Αντίχριστος, το λέει το όνομά του-τη διδασκαλία του Ευαγγελίου, του Χριστού, αλλά θα καταργήσει όλες τις θρησκείες του κόσμου· και τον Βουδισμό, και τον Μωαμεθανισμό, όλες τις θρησκείες του κόσμου… Γιατί; Θέλει να επιτύχει μέσα σε εκείνα τα τρία χρόνια που θα βασιλέψει, θέλει να επιτύχει τη λατρεία τη δική του- δηλαδή ο διάβολος διά του προσώπου του Αντιχρίστου. Όλες τις θρησκείες – το λέει ο απόστολος Παύλος· ότι δεν θα δεχθεί «οὐδέν σέβασμα». Δεν θα δεχθεί οὐδέν σέβασμα ο Αντίχριστος. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, θέλει δηλαδή τον άνθρωπο άνευ θρησκείας. Όπως το βλέπομε. Σήμερα, λέμε, για να φτάσομε στην παγκοσμιοποίηση, πρέπει πια ή να τα ενώσομε όλα ή να τα απορρίψομε όλα. Παν ό,τι είναι θρησκευτικόν. Παν ό,τι είναι σέβασμα. Γιατί αλλιώτικα δεν θα ευοδωθεί αυτή η παγκοσμιοποίησις.

Βλέπομε λοιπόν τη στάση, ιδία χριστιανικών λαών, που ήδη εστράφησαν κατά του Θεού και κατά του Ιησού Χριστού· ο λεγόμενος δυτικός κόσμος, δυτικός Χριστιανισμός. Και βγάζουν αποφάσεις. Τι λέει; Κατά τον Ψαλμό; «Διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν». Δηλαδή «να πάψομε να έχουμε σχέσεις με τον Χριστιανισμόν, να απορρίψουμε τη ευαγγελική ηθική –ω πωπω…- ως άχρηστη ή δύσχρηστη». Δηλαδή κάποτε «φρυάττει» ο Θεός, όταν λέει ανεβαίνει «φάσις», δηλαδή είδησις στον ουρανό, ότι στα Σόδομα οι άνθρωποι μετέρχονται τέτοια ήθη. Και λέει στον Αβραάμ, που εμφανίζεται «παρά τήν δρῦν Μαμβρῆ»: «Πάω να δω, έτσι είναι;». Ακούστε: Λέει ο Θεός: «Πάω να δω, έτσι είναι; Μήπως, μήπως… Δεν ήρθε καλή είδησις». Δείχνει με ένα ανθρώπινο σχήμα- ανθρώπινο σχήμα είναι αυτό. Ο Θεός δεν ξέρει;- ότι καλλιεργούν οι άνθρωποι τέτοιες θέσεις.

Λοιπόν. Καταλαβαίνετε, για να μπορέσομε να κάνομε αυτό που εμείς θέλομε, – η ομοφυλοφιλία πρώτα πρώτα, γιατί αυτό υπήρχε στα Σόδομα- πρέπει να απορρίψομε το Ευαγγέλιο. «Ὁ κατοικῶν ἐν οὐρανοῖς» ,όμως, λέει στη συνέχεια, «ἐκγελάσεται αὐτούς (:θα τους κοροϊδέψει)», «ἐκγελάσεται αὐτούς· καὶ ὁ Κύριος ἐκμυκτηριεῖ αὐτούς».  «Μυκτηρίζω» είναι όταν με τα δυο μου δάχτυλα πιάνω τη μύτη μου. Ήταν ένας τρόπος κοροϊδίας στους Εβραίους. Όπως σε μας, και ποιος δεν έβγαλε τη γλώσσα του, είναι η γλώσσα στα μικρά παιδιά, όταν λέμε σε ένα μικρό παιδί κάτι και δεν το θέλει, το κοροϊδεύει, βγάζει τη γλώσσα του και μας κοροϊδεύει. Τότε στους Εβραίους ήτανε το εκμυκτηρίζω, πιάνω τα ρουθούνια μου και μιλάω όπως θα μπορούσε να μιλήσει κανείς κρατώντας τη μύτη του κ.ο.κ.

«Τότε λαλήσει πρὸς αὐτοὺς (:Θα λαλήσει ο Κύριος)». Με τι θα λαλήσει; Με τα γεγονότα, αγαπητοί μου, απαντάει ο Θεός με τα γεγονότα- ἐν ὀργῇ αὐτοῦ καὶ ἐν τῷ θυμῷ αὐτοῦ ταράξει αὐτούς». Και αυτό το «ταράξει αὐτούς» είναι όλες οι ταραχές που ζούμε σε όλες τις εποχές και ιδίως στην εποχή μας και ο Θεός ποιος ξέρει τι θα δώσει ακόμα- ούτε ξέρομε… Αυτό σημαίνει βλέπω την Ιστορία με θεολογικά κριτήρια. Γι΄αυτό κι ο Ψαλμωδός βγάζει τα συμπεράσματά του και λέει, στον ίδιο Ψαλμό, τον δεύτερο: γιατί μιλάει ο Θεός, αλλά μιλάει και ο Ψαλμωδός, παρεμβαίνει τρόπον τινά: «Καὶ νῦν»- λέει, γιατί φοβάται, γιατί λυπάται, σου λέει: «Πού θα πάμε;». «Καὶ νῦν, βασιλεῖς, σύνετε, παιδεύθητε, πάντες οἱ κρίνοντες τὴν γῆν. Δράξασθε παιδείας– δράττομαι παιδείας. Ξέρετε ένα από τα ονόματα του Ιησού Χριστού, δεν ξέρω αν το ξέρετε, είναι το όνομα Παιδεία, είναι ένα από τα ονόματα του Ιησού Χριστού. Το Π με μεγάλο, κεφαλαίο. Δηλαδή «αρπάξτε τον Χριστό, ζήσετε χριστιανικά», αυτό θέλει να πει-, μήποτε ὀργισθῇ Κύριος καὶ ἀπολεῖσθε ἐξ ὁδοῦ δικαίας. ὅταν ἐκκαυθῇ(:πάρει φωτιά) ἐν τάχει ὁ θυμὸς αὐτοῦ, μακάριοι πάντες οἱ πεποιθότες ἐπ᾿ αὐτῷ». Είμεθα μακάριοι εάν πιστεύομε σε εκείνα που λέει ο Θεός και βέβαια φυλλάττομε τον εαυτό μας.

Το μέλλον που είναι μέρος του χρόνου, αγαπητοί, είναι πάντοτε μια ελπίδα του παρόντος για τη διόρθωση του παρελθόντος. Μην απογοητευόμεθα. Στο χέρι μας είναι. Όταν ο Κάιν αντελήφθη ότι δεν έγινε δεκτή η θυσία του, σκυθρώπασε, σκοτείνιασε, λέει, το πρόσωπό του και του λέει ο Θεός: «Ἳνα τί περίλυπος ἐγένου-γιατί λέει πέσανε τα μούτρα σου; Μάλιστα του λέει: ‘’συνέπεσε το πρόσωπό σου;’’. «Πέσανε τα μούτρα σου» που το λέμε εμείς. «Ησύχασε· δηλαδή: μη φοβάσαι»,» πρὸς σὲ ἡ ἀποστροφὴ αὐτοῦ–δηλαδή, δικό σου είναι το θέμα-, καὶ σὺ ἄρξεις αὐτοῦ(:κι εσύ θα γίνεις κύριος του εαυτού σου για να διορθώσεις κάτι)». Και ο Κάιν νικήθηκε από το κακό και εφόνευσε τον Άβελ, τον οποίο τόσο πολύ είχε ζηλοτυπήσει.

Μια Πρωτοχρονιά είναι μία χρονική αφετηρία. Λέμε πολλές ευχές. Ας βάλομε αρχή να πραγματοποιήσομε την επιστροφή μας στον Θεό. Στο χέρι μας είναι. Τα παιδιά τραγουδούν: «Πάει ο παλιός ο χρόνος…». Τον διώχνουμε γιατί ουσιαστικά μας βαραίνουν τα λάθη μας και οι αμαρτίες μας. Κυνηγάμε τον καινούριο χρόνο, γιατί μέσα μας έχομε ελπίδες βελτιώσεώς μας. Και η ελπίδα είναι δεμένη πάντοτε με τον χρόνο. Ας επιστρέψομε πίσω εις τον Κύριο και ο Κύριος γνωρίζει να περιφρουρεί τον λαό Του. Αγαπητοί μου. Ας αρχίσουμε να αποκτούμε θεολογικό μάτι· θεολογικά κριτήρια. Πάντοτε υπό την καθοδήγηση της Αγίας Γραφής και των Πατέρων της Εκκλησίας μας. Πρέπει να θεολογούμε την Ιστορία και να διακρίνομε τη ζωντανή παρουσία του Χριστού μέσα στην Ιστορία. Πρέπει έτσι να διακρίνουμε και τις βουλές του Θεού, την αγάπη Του, τη σοφία Του και τη δικαιοσύνη Του. Να βρούμε το μέτρον που θα κρίνομε την Ιστορία. Και το μέτρο είναι ο Χριστός. Ας πάψομε να λέμε εκείνο που έλεγε ο Πρωταγόρας ο σοφιστής, θα το θυμόσαστε από το σχολείο, «Πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπος»- δηλαδή όλων των πραγμάτων το μέτρο είναι ο άνθρωπος. Όχι… «Πάντων χρημάτων(:πραγμάτων) μέτρον Χριστός». Αυτός είναι το μέτρον που θα μετράμε τα πάντα. Ο Χριστός λοιπόν είναι ο Κριτής της Ιστορίας. Ο Χριστός είναι και το κριτήριο της Ιστορίας.

Όπως βλέπει ο ευαγγελιστής Ιωάννης και ακούει στην Αποκάλυψη: «Καὶ ἤκουσα ἑνὸς ἐκ τῶν τεσσάρων ζῴων λέγοντος, ὡς φωνὴ βροντῆς· ἔρχου(:Έλα)». Αποτείνεται προς τον Κύριον, τον Ιησούν Χριστόν. Πού έλα; Πού; Εις την Ιστορίαν. Εις την Ιστορίαν. Έρχου! «Καὶ εἶδον, καὶ ἰδοὺ,  ἵππος λευκός, καὶ ὁ καθήμενος ἐπ᾿ αὐτὸν ἔχων τόξον· καὶ ἐδόθη αὐτῷ στέφανος, καὶ ἐξῆλθε νικῶν καὶ ἵνα νικήσῃ». Ο Χριστός θα νικήσει. Είναι γραμμένο. Δεν θα νικήσουν οι δυνάμεις του κόσμου τούτου. Ο Χριστός θα νικήσει.

Αγαπητοί μου, αυτή είναι η μεγάλη ελπίδα του Χριστού. Όταν χρησιμοποιεί τον Χριστόν ως κριτήριον των πάντων και όταν έχει την ελπίδα ότι ο Χριστός θα νικήσει και οι αγώνες του δεν πηγαίνουν χαμένοι, τότε ευελπιστεί, χαίρεται, σε ένα κόσμο με τόσα συμβεβηκότα, ως επί το πλείστον δυσάρεστα. Γι΄αυτό, μην αφήσομε ποτέ τον Χριστόν να φύγει από τη ζωή μας.

    Αγαπητοί μου. Καλή χρονιά, ευλογημένη από τον Κύριον.

23η ομιλία στην κατηγορία 
« Μνήμη Αγίων ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας
" Μνήμη Αγίων " εδώ ↓.
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qFnx_UZ0gQ-sphclbJ6E6y

Απομαγνητοφώνηση και ηλεκτρονική επιμέλεια κειμένου:Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Τό χάρισμα τοῦ μαρτυρίου καί οἱ προϋποθέσεις του.

†.Σήμερα η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, και όλως ιδιαιτέρως η δευτέρα πόλις της μητροπολιτικής μας περιφερείας, ο Τύρναβος, εορτάζουν την μνήμην του οσιονεομάρτυρος Γεδεών. Είναι ο πολιούχος του Τυρνάβου, γιατί σ’ αυτήν την πόλη έδωσε τη χριστιανική του μαρτυρία ο άγιος. Τα δε λείψανά του είναι το ωραιότερο στολίδι της πόλεως, αλλά και το μεγαλύτερο καύχημά της. Είναι, ακόμη, πηγή πολλής πνευματικής δυνάμεως αλλά και ελέγχου ότι σε κάθε εποχή βιούται το ευαγγέλιο και δίδεται η μαρτυρία του πιστού.

     Ο άγιος Γεδεών γεννήθηκε στα Κάπουρνα της Μακρυνίτσης στο Πήλιο το 1766 από γονείς φτωχούς, αλλά και πολύ ευλαβείς. Ελέγετο Νικόλαος. Στα δώδεκά του χρόνια βρέθηκε να δουλεύει στο μπακάλικο ενός εξαδέλφου της μητέρας του στο Βελεστίνο. Ο Τούρκος διοικητής παρετήρησε ότι ο μικρός Νικόλαος ήταν πολύ έξυπνος, πολύ εύστροφος και ζήτησε από τον θείο του, τον μπακάλη, να τον πάρει εις το σπίτι του εκεί ως υπηρέτη. Εκείνος, ο θείος του, αρνήθηκε· λέγει: «Πώς θα σου το δώσω εγώ το παιδί; Δεν είναι δικό μου το παιδί. Πώς θα γίνει αυτό;». Αλλά ο Τούρκος το πήρε το παιδί με τη βία- εξάλλου, κατοχή ήταν. Εκεί στο σπίτι του Τούρκου με ξεγέλασμα δέχτηκε την περιτομή. Πώς μπορούσε ένα μικρό παιδάκι 12-13 χρονών να γνωρίζει τι πράγμα είναι η περιτομή κ.λπ. Έτσι λοιπόν περιετμήθη ο μικρός Νικόλαος. Είναι η αναγνώρισις, θα λέγαμε, του Ισλάμ η περιτομή. Την απάτη του την έφερε βαρέως, γι' αυτό δύο μήνες αργότερα δραπετεύει στην Κρήτη, κανείς δεν το εγνώριζε πού είχε πάει, όπου και μένει εκεί τρία ολόκληρα χρόνια, στο σπίτι ενός ιερέως. Αλλά ο ιερεύς αυτός απέθανε και αναγκάζεται ο νεαρός Νικόλαος να αποχωρήσει από το σπίτι του ιερέως.

     Έρχεται στη μονή Καρακάλλου, εις το Άγιο Όρος, όπου εκεί εξομολογείται το αμάρτημά του και χειροθετείται μεγαλόσχημος μοναχός. Έμεινε εκεί στη μονή Καρακάλλου τριανταπέντε ολόκληρα χρόνια. Μελετούσε διαρκώς στο μοναστήρι του την πτώση του και μετρούσε το πέρασμα της ζωής του, ψάχνοντας να βρει τον τρόπο του μαρτυρίου του· γιατί πίστευε ότι μόνον έτσι θα μπορούσε να ξεπλύνει αυτό το πολύ μεγάλο αμάρτημα· γιατί στην πραγματικότητα ήταν άρνησις του Χριστού, παρά το ότι δεν εγνώριζε τι ήταν η ισλαμική περιτομή. Επιθυμούσε, με το μαρτύριο όπως σας είπα, να ξεπλύνει το αμάρτημά του. Επήρε την ευλογία από το μοναστήρι, επήρε την ευχή του γέροντος και όλων των μοναχών του μοναστηριού και έρχεται στο Βελεστίνο. Εκεί, με μία σειρά προκλήσεων – όσοι διαβάσατε τον βίο του ασφαλώς ξέρετε πόσες προκλήσεις δημιουργούσε- συλλαμβάνεται και οδηγείται εις τον Τύρναβο, για να δικαστεί από τον Βελή Πασά, που ήταν γιος του Αλή Πασά. Απολογούμενος, είπε στον Βελή Πασά: «Ἐγώ, ὦ ἡγεμών, νέος τήν ἡλικία ἀπατηθείς ὑπό τινος τῶν Ἀγαρηνῶν, ἠρνήθην τόν Ἰησοῦν μου Χριστόν καί ἔγινα Τοῦρκος. Εἰς ἐμαυτόν δέ ἐλθών καί μετανοήσας γιά τό θεοστυγές καί ψυχώλεθρον κίνημα, κατέφυγα εἰς τό Ἅγιο Ὄρος ἳνα κλαύσω ἀξίως τήν ἁμαρτία μου· εἰς ὅλο τοῦτο τό διάστημα τῆς ἐκεῖ ἐπιπόνου διατριβῆς μου, ἐλεγχόμενος ὑπό τῆς συνειδήσεώς μου. Ἐπέστρεψα δέ ἐδῶ διά νά ὁμολογήσω τόν παρ' ἐμοῦ ἀνοήτως ἀρνηθέντα Ἰησοῦ μου Χριστόν, Θεόν ἀληθινόν, μέχρι θανάτου, πρός ἐξάλειψιν τοῦ ῥύπου τῆς ἀρνήσεως».

     Και ως γνωστόν, συνελήφθη, ύστερα από τις απανωτές –σας είπα – προκλήσεις του, οδηγήθηκε εις τον Τύρναβον και εκεί υπέστη φρικτόν θάνατον με αλλεπαλλήλους ακρωτηριασμούς. Να κόβουν το ‘να χέρι, να κόβουν τ’ άλλο χέρι, να κόβουν το ΄να πόδι, να κόβουν τ’ άλλο πόδι, αντιλαμβάνεστε… Και εμαρτύρησε στις 30 Δεκεμβρίου του έτους 1818.

    Το μαρτύριον αίματος είναι η κορωνίδα, αγαπητοί μου, των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Όλοι οι πιστοί δεν το έχουν το χάρισμα αυτό. Αυτό το Πνεύμα το Άγιον είναι εκείνο που προετοιμάζει τους πιστούς και Αυτό το Ίδιο προετοιμάζει και τους μέλλοντας μάρτυρας. Με το Πνεύμα το Άγιον γινόμεθα πνευματικοί άνθρωποι, αλλά δεχόμεθα, εάν έχομεν ακραία πίστιν και αγάπην εις τον Χριστόν, μας προετοιμάζει, σας είπα, το Πνεύμα το Άγιον, και για το ακραίο χάρισμα, που είναι το μαρτύριον. Σε τι συνίσταται όμως αυτή η προετοιμασία; Στην αύξηση των άλλων χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος. Εάν, δηλαδή, πήρες άλλα χαρίσματα και αυτά τα έχεις αυξήσει, τότε σου δίδει το Πνεύμα το Άγιον και το χάρισμα του μαρτυρίου. Είναι ακρότατον· μόνο να σκεφτεί κανείς τι σημαίνει μαρτύριον – που βέβαια είναι γνωστόν αν ανοίξομε ένα μαρτυρολόγιον θα δούμε τι φοβερά μαρτύρια υπέστησαν εκείνοι που εμαρτύρησαν για την αγάπη του Χριστού.

    Σε τι, λοιπόν, συνίσταται αυτή η προετοιμασία; Στην αύξηση των άλλων χαρισμάτων, όπως σας είπα, του Αγίου Πνεύματος. Είναι γνωστόν ότι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος έρχονται έξωθεν – δεν υπάρχουν μέσα μας. Έρχονται απέξω, έρχονται από το Πνεύμα το Άγιον. Απλώς ο άνθρωπος, σαν αποδέκτης αυτών των χαρισμάτων, κάνει δεκτή αυτήν την προσφοράν. Για παράδειγμα σας λέγω, η αγάπη δεν έχει πηγή της την καρδιά του ανθρώπου, όχι… Έχει πηγή, το χάρισμα της αγάπης, το Πνεύμα το Άγιον. Το στέλνει αυτό ο Θεός το χάρισμα και όταν ο άνθρωπος είναι δεκτικός αυτού του χαρίσματος, το παίρνει. Και όταν το πάρει, τότε έχει το χάρισμα της αγάπης, είτε εις τον Θεόν, είτε εις τον πλησίον άνθρωπον, πάντως το χάρισμα της αγάπης έρχεται απέξω. Αυτό να το ξέρομε και να το καταλάβομε. Είναι όπως- να το πω θεολογικά- κάθε χάρισμα άκτιστος ενέργεια του Θεού που στέλλεται στον κάθε πιστόν και αναλόγως, αν ανταποκριθεί ο πιστός, τότε βεβαίως το χάρισμα αυτό ενοικεί μέσα εις τον πιστόν και το εκδηλώνει. Έτσι κάθε άνθρωπος, βέβαια, δέχεται τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τα χαρίσματα από τον ουρανό, καλείται όμως όχι μόνο να αποδεχθεί – κάθε άνθρωπος, αλλά όλοι οι άνθρωποι δεν αποδέχονται, έρχεται το χάρισμα αλλά δεν αποδέχονται- καλείται όμως ο άνθρωπος ο οποίος θα πάρει ένα χάρισμα από το Άγιο Πνεύμα, να το αποδεχτεί και να το αυξήσει. Εδώ είναι το σπουδαίο...  Δεν είναι μόνον να το αποδεχτεί αλλά πρέπει και να το αυξήσει· διότι η αύξησις βέβαια, θα λέγαμε, πάλι είναι με τη βοήθεια του Αγίου Πνεύματος, αλλά μετέχει όμως η ανθρωπίνη προαίρεσις, το ανθρώπινον θέλω, η ανθρωπίνη άσκησις, όπως θα δούμε πάλι πιο κάτω.

    Έτσι λοιπόν, ας αναφέρομε τι είναι εκείνα τα οποία θα βοηθήσουν ώστε, όταν αυξηθούν και θέλει ο Θεός – προσέξτε· και θέλει ο Θεός- να φτάσομε και εις το ακρότατον χάρισμα του Αγίου Πνεύματος που είναι το μαρτύριον. Και πρώτα πρώτα έχομε την αύξηση της πίστεως. Εάν το Πνεύμα το Άγιον δεν δώσει το χάρισμα της πίστεως, δεν έρχεται απέξω, δεν είναι κάτι δικό μου, τότε δεν θα μπορώ ποτέ μου να πιστέψω. Ήρθε το Πνεύμα το Άγιον, να μου δώσει το χάρισμα της πίστεως, πολύ καλά. Εγώ τώρα τι πρέπει να κάνω; Αυτό να το αυξήσω. Αυξάνει με πολλούς τρόπους. Με τη μελέτη, με την προσευχή, με την εμβάθυνση μέσα εις το μυστήριο της πίστεως, με τη συμμόρφωσή μου στις εντολές του Θεού κ.ο.κ. Η πίστις και αυξάνει και ελαττούται- μην το ξεχνάμε αυτό. Φερειπείν, οι μαθηταί έλεγαν εις τον Κύριον· βέβαια, ξεκίνησαν από μίαν πίστη να ακολουθήσουν τον Χριστόν, ξέρετε όμως τι έβλεπαν εις τον εαυτό τους; Ότι δεν ήταν επαρκής η πίστη την οποία είχαν, γι΄αυτό τι ακριβώς έλεγαν εις τον Κύριον: «Πρόσθες ἡμῖν, Κύριε, πίστιν». «Πρόσθεσε». Α, ώστε λοιπόν είναι κάτι το οποίον προστίθεται η πίστις. Ναι. Μα εάν προστίθεται, τότε και αφαιρείται. Είναι πολύ φυσικό. Έτσι βλέπομε, ο Πέτρος κάποια στιγμή ολιγοψύχησε. Τι του λέει ο Χριστός εκεί που πήγε να περπατήσει επάνω στην επιφάνεια της λίμνης; «Εἰς τί ἐδίστασας, ὀλιγόπιστε;». Αφαιρέθηκε εκείνη τη στιγμή η πίστις. Από τι αφαιρέθηκε; Από τη βιαιότητα του ανέμου. Μα έχεις τον Διδάσκαλον μπροστά... Ε, μειώθηκε. Αλλά και ο Ιούδας; Ο Ιούδας δεν εμείωσε την πίστιν, διότι για να ακολουθήσει τον Χριστόν, διέθετε κάποια πίστιν. Τώρα έρχεται η στιγμή που χάνει, ολότελα χάνει την πίστη.

    Μην ξεχνάμε λοιπόν, μπορεί να χάσω την πίστη μου, μπορεί να βρω την πίστη μου, μπορεί να τη μεγαλώσω, μπορεί να τη μικρύνω. Και η αύξησις της πίστεως προϋποθέτει όχι μια μετρία πίστη, αλλά μια πολλή πίστη, όταν μιλάμε για αύξηση. Μια πίστη ζώσα, ενεργό, μια πίστη που βλέπει με ειλικρίνεια εκείνα που δεν βλέπουν οι πολλοί και που έχουν βέβαια μετρία πίστη. Μας κάνει εντύπωση, πολλές φορές, αγαπητοί, «γιατί αυτός ο άνθρωπος δεν πιστεύει; Γιατί έχει τόσο λίγη πίστη;». Ναι. Ξέρετε πότε θα δοκιμαστεί η πίστις των Χριστιανών; Δοκιμάζεται καθημερινά… Θα δοκιμαστεί όμως στις ημέρες του Αντιχρίστου. Θα πας αδελφέ μου να τον προσκυνήσεις; Μόνο και μόνο – το ακούω από τώρα αυτό…- μόνο και μόνο για να πάρεις τρόφιμα, γιατί λες έχεις παιδιά; Ώστε έτσι; Έχεις παιδιά, ε; «Τι θα κάνω;». Σας είπα, το ΄χω ακούσει πολλές φορές... «Θα αφήσω τα παιδιά μου να πεθάνουν;». Αυτό δεν είναι μία απιστία; Και σπεύδεις να… προσκυνήσεις τον Αντίχριστο;

     Ένα δεύτερο σημείο. Είναι η αύξησις της ελπίδος. Η ελπίδα – τι είναι η ελπίδα; - είναι η τονισμένη πίστις. Αν πείτε στο μικρό σας παιδάκι ότι όταν θα γυρίσετε από τη δουλειά, θα του φέρετε ένα πολύ ωραίο παιχνίδι, το παιδί το πίστεψε. Κάτι παραπάνω· χοροπηδάει από τη χαρά του: «Ο μπαμπάς θα μου φέρει ένα παιχνίδι, μου είπε!». Και τι κάνει; Χαίρεται! Τι είναι λοιπόν η ελπίδα; Η ελπίδα είναι τονισμένη πίστις και φέρει εις το προσκήνιον, εις το προσκήνιον  φέρει την χαρά. Αυτή είναι η ελπίδα.

    Πρέπει ο πιστός να αρχίσει να βιώνει, ακόμα, τη ματαιότητα του παρόντος κόσμου. Πόσα πράγματα υπάρχουν γύρω… Αλλά την ματαιότητα δεν την βλέπει ο πιστός στα έργα του Θεού, αλλά στα έργα των ανθρώπων. Ο Θεός ό,τι δημιουργεί, δεν είναι τίποτα μάταιον. Έκανε τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος είναι ένα μάταιο έργο του Θεού; Άπαγε! Ακούστε τι λέγει ο Ψαλμωδός: «Μή γάρ ματαίως ἔκτισας πάντας τούς υἱούς τῶν ἀνθρώπων;» , λέει στον 88^ον Ψαλμό του. «Τάχα μάταια εδημιούργησες τους ανθρώπους;». Για να θαυμάσει την κατασκευή του ανθρώπου, χωρίς να μπορεί πιο πολλά πράγματα να εξηγήσει ο Δαβίδ, ώστε με έκπληξη ερωτάει ο Ψαλμωδός εις τον 8^ον Ψαλμόν: «Τί ἐστιν ἄνθρωπος, ὅτι μιμνῄσκῃ αὐτοῦ;». «Αλήθεια, τι είναι ο άνθρωπος, που φτάνεις Συ, ο Δημιουργός, να τον θυμάσαι;». Δηλαδή «ασχολείσαι με τον άνθρωπο και τον θυμάσαι;». «Ἢ υἱὸς ἀνθρώπου, ὅτι ἐπισκέπτῃ αὐτόν;». « Ή τι είναι – εβραϊσμός, ιδιότητα εβραϊκή, «υιός ανθρώπου», «άνθρωπος» το ίδιο είναι- ο άνθρωπος ώστε φτάνεις να τον επισκέπτεσαι;». Και μάλιστα με την κορυφαία εκείνη επίσκεψη της Ενανθρωπήσεως. Τάχα, τόσο σπουδαίος είναι ο άνθρωπος; Θέλετε να δείτε τι αξίζει ο άνθρωπος; Χάριν του οποίου έγινε ο Θεός Λόγος, άνθρωπος. Ζυγίστε την πράξη αυτή του Θεού Λόγου, για να καταλάβετε ποια είναι η αξία του ανθρώπου. Δεν είναι λοιπόν η δημιουργία ενός ανθρώπου κάτι το μάταιον. Τα έργα του Θεού δεν είναι μάταια. Ό,τι υπάρχει γύρω. Από τον ήλιο μέχρι το χορτάρι. Τα αστέρια, τα πάντα, ό,τι κάνει ο Θεός, δεν είναι τίποτε μάταιον. Τα έργα των ανθρώπων, όμως, είναι εκείνα τα οποία δεν φέρουν τη σφραγίδα του Θεού και συνεπώς είναι μάταια. Πάντως, η ελπίδα πρέπει να ξεκολλάει από τα γήινα και να συνδέεται με τα ουράνια. Αυτή είναι η αύξησις της ελπίδος περί της οποίας και ο λόγος.

    Έρχομαι σε ένα τρίτο. Είναι η αύξησις της αγάπης. Μια αγάπη που πρέπει να στρέφεται στον άλλον άνθρωπο, ασφαλώς, αλλά κυριότατα στα έργα του Θεού και στον ίδιο τον Θεό. Θα αγαπήσω τα έργα του Θεού. Ένα ζωάκι, ένα λουλούδι. Θα θαυμάσω τον Δημιουργόν. Αλλά προπαντός θα αγαπήσω τον Θεόν· διότι, κάθε άλλη επιμέρους αγάπη εκεί αποτείνεται, εις την αγάπη του Θεού. Πολλές φορές μιλάμε για αγάπη -πολλές φορές! Είναι στη γλώσσα μας το θέμα της αγάπης- αλλά μια αγάπη που πάντοτε την εννοούμε μόνο εις τον άλλον άνθρωπον και όχι εις τον Θεόν. Σαν να είναι αυτονόητο ότι αγαπάμε τον Θεό. Αγαπητοί μου, δεν είναι καθόλου αυτονόητο... Πρέπει να διακρίνω, θυμηθείτε, την επιτομή των εντολών: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου –κ.λπ. - καί τόν πλησίον σου ὡς ἑαυτόν». Όταν οι εντολές μπαίνουν η μια μετά την άλλη , κατ’ έναν ιεραρχικόν τρόπον, δεν είναι από μια πολυτελή, θα λέγαμε, διάθεση. Απλούστατα η αγάπη προς τον άλλον άνθρωπον είναι δεύτερη μετά την αγάπη προς τον Θεόν.

    Έτσι, όταν μιλάμε για αγάπη, δεν εννοούμε την αγάπη προς τον Θεό. Είναι δυστύχημα… Το ακόμη όμως χειρότερο, ξέρετε ποιο είναι; Χμμμ… Μιλάμε για το Μillenium. «Θα μπούμε», λέει, «στην τρίτη χιλιετία. Τι πρέπει να προσέξουμε;». Ακούω, διαβάζω… «Τι πρέπει», λένε, «να προσέξομε;» Ναι. «Να μην επαναλάβομε», λένε, «τα λάθη», -σπουδαίοι, τρανοί επιστήμονες, κατά τα άλλα πολύ ωραίοι- «δεν πρέπει να επαναλάβομε τα λάθη που κάναμε εις την δευτέρα χιλιετία. Πρέπει να αναπτύξομε –εδώ προσέξτε…- τον ανθρωπισμό· διότι ετονίσαμε την τεχνολογία, τα παιδιά μας να μάθουν τεχνολογία και τεχνολογία, έχομε φτάσει σε κάποια ύψη τεχνολογίας, πωπω…, έτσι που ο ίδιος ο άνθρωπος να απορεί: ‘’Εκεί φτάσαμε;’’».  Κι όμως, αγαπητοί μου, νομίζομε ότι αυτή η γνώσις θα φέρει και τον ανθρωπισμό. Αντιθέτως, έχει φέρει την αγριότητα, τον απανθρωπισμό, όχι τον ανθρωπισμό. Ξέρετε γιατί; Διότι αυτός που θέλομε να καλλιεργήσουμε, τον ανθρωπισμό δηλαδή, δεν περνάει από τον Θεό. Είναι κάτι που μιλάμε για την αγάπη από άνθρωπο σε άνθρωπο απευθείας. Και έτσι είδαμε και το φαινόμενον, να… βομβαρδίζουμε τους Σέρβους «για λόγους», λέει, «φιλανθρωπίας»… Το ακούσατε αυτό ποτέ; «Για λόγους φιλανθρωπίας…». Ξέρετε τι είναι αυτό; Πρόβα τζενεράλε. Η Σερβία είναι πρόβα τζενεράλε. Είναι η γενική δοκιμή, γενική δοκιμή, τι θα γίνει παρακάτω, εάν δεν ικανοποιείς τα γούστα εκείνων που έχουνε κάποια γούστα… Και αυτό λέγεται αγάπη; Η αγάπη πρέπει να περνάει από τον Θεό. Πρέπει να ‘χει τη σφραγίδα του Θεού. Αλλιώτικα, αυτός ο ανθρωπισμός, ο ουμανισμός, είναι απανθρωπία. Να το ξέρομε αυτό και να το συνειδητοποιήσομε περισσότερο και περισσότερο.

     Έτσι λοιπόν θα έχομε αύξηση και της αγάπης· η αγάπη εκείνη, η οποία πρέπει να υποκαίει τα σπλάχνα. Έλεγε ο απόστολος Παύλος, έλεγε: «Ἐμοί δέ τό ζῆν Χριστός καί τό ἀποθανεῖν κέρδος». «Για μένα, το να ζω είναι κέρδος. Το να πεθάνω; Κι αυτό είναι κέρδος· για τον Χριστό». «Τίς ἡμᾶς χωρίσει», λέει στο όγδοο κεφάλαιο στην προς Ρωμαίους επιστολή του: «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ;». Ποιος μπορεί να μας χωρίσει; Μάχαιρα; Πείνα; Γυμνότης; Τίποτα δεν μπορεί να μας χωρίσει- εκεί πρέπει να φτάνει η αγάπη. Η αγάπη, το επαναλαμβάνω, εις τον Χριστόν.

     Ένα τέταρτο σημείον. Κάθε μαρτύριον πρέπει να είναι καρπός της αγάπης στον Χριστό. Έτσι, έχομε εδώ οπωσδήποτε να φτάνομε σ’ αυτό. Όπως έλεγε ο απόστολος Παύλος. Ποιος μπορεί να μας χωρίσει;

    Ένα σημείο ακόμα. Είναι η αύξηση της ασκήσεως. Ναι. Είναι γνωστό ότι οι ψυχικές και σωματικές ταλαιπωρίες κάμπτουν και την αγάπη και την πίστη του ανθρώπου, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να προδίδει τον Χριστόν. Αυτό το γνωρίζουν οι εχθροί της πίστεως. Γι΄αυτό χρειάζεται διαρκής άσκησις και λιτότητα ζωής. Η τρυφή του βίου πρέπει να απουσιάζει τελείως. Η νηστεία· η εκουσία πτωχεία· η μετά υπομονής ασθένεια· η ποικίλη ταλαιπωρία· είναι θαυμάσια στοιχεία αυξήσεως της υπομονής για την αντιμετώπιση του μαρτυρίου. Ο ασκούμενος πιστός πρέπει να έχει την άσκηση διαρκώς μπροστά του. Το βιβλίο της Αποκαλύψεως ομιλεί και περί οικονομικού αποκλεισμού. Μπορούμε να αντέξομε;

    Και ένα τελευταίο στοιχείο. Είναι η αύξησις της συνέσεως και της διακρίσεως. Θα πρέπει να διακρίνομε πώς θα κινηθούμε εις το θέμα της διακρίσεως.

      Αγαπητοί. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο άγιος Γεδεών προετοιμαζόταν μες στο μοναστήρι του τριανταπέντε χρόνια για το μαρτύριο που θα υφίστατο. Αν αυθορμήτως εμφανίστηκε, όπως και ο άγιος Κωνσταντίνος ο Υδραίος – έχομε μιαν ανάλογην περίπτωσιν εις την Ρόδον- έγινε γιατί προηγουμένως σας είπα, δεν πρέπει να πάει κανείς αυθόρμητα. Στάσου. Είσαι έτοιμος; Γιατί υπήρξε παλιός λογαριασμός που έπρεπε να εξοφληθεί με τον ισλαμισμό. Παλιός λογαριασμός...

    Πάντως, αγαπητοί, η εποχή μας έχει ανάγκη από μάρτυρες Χριστού. Εκκλησία χωρίς μάρτυρες, είναι εκκλησία χωρίς μαρτυρίαν. Και μαρτύριον εννοούμε κάθε μορφής μαρτύριον. Από το μαρτύριο του αίματος μέχρι το μαρτύριο της συνειδήσεως. Και το μαρτύριον της κοινωνικής περιφρονήσεως. Πρέπει να ασκούμεθα. Γιατί αλλιώτικα όλα τα άλλα δεν θα μπορούν να αυξηθούν και έτσι να μη μας χαρίσει το Πνεύμα το Άγιον το ακρότατο χάρισμά Του, που είναι το μαρτύριον. Αμήν.

3η ομιλία στην κατηγορία
« Μνήμη Αγίων ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας
" Μνήμη Αγίων " εδώ ↓.
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qFnx_UZ0gQ-sphclbJ6E6y

Απομαγνητοφώνηση και ηλεκτρονική επιμέλεια κειμένου:Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.