Ἡ Ψυχοσωματική μας Ὑγεία. (β΄ ἔκδοσις)

†.Όποτε, αγαπητοί μου, η ευαγγελική περικοπή αναφέρεται σε θεραπεία δαιμονιζομένων, αισθανόμεθα μία θλίψη για το φαινόμενο του δαιμονισμού. Όπως ακούσαμε σήμερα στην ευαγγελική περικοπή. Και ο δαιμονισμός είναι μία πραγματικότητα. Όσο και αν θέλομε να την αμφισβητήσομε, ιδίως άνθρωποι άπιστοι, που δεν πιστεύουν ούτε σε αγγέλους ούτε σε δαίμονες, για να μην πω δεν πιστεύουν ούτε στον Θεό, αυτοί αμφισβητούν. Κι όμως ο δαιμονισμός είναι μία πραγματικότητα. Σκληρή και φοβερή πραγματικότητα. Και εξ αντικειμένου πραγματικότητα…

Διότι όταν επνίγησαν οι χοίροι- κανένα ζώο δεν αυτοκτονεί, είναι γνωστό- τόσες χιλιάδες χοίροι να πάνε να πνιγούν στην λίμνη…,αυτό δείχνει -και το έδειξε ο Θεός εις τους Σαδδουκαίους, οι οποίοι δεν πίστευαν εις τους δαίμονες, ούτε σε αγγέλους- είναι μία πραγματικότητα. Τόσες χιλιάδες χοίροι να αυτοκτονήσουν;

     Διακρίνεται δε ο δαιμονισμός -σαφώς από τους ιερούς Ευαγγελιστάς-, η δαιμονοληψία από την ασθένεια. Σαφής διάκρισις. Η δαιμονοληψία είναι κατάληψις της ανθρωπίνης προσωπικότητος από τον δαίμονα. Θυμούμαι κάποιον νεαρόν, που υπηρετούσε εδώ στρατιώτης, στη Λάρισα και κατελαμβάνετο από δαιμόνιο, ο ίδιος μου το είπε, και το δαιμόνιο του σήκωνε το χέρι και τον χτυπούσε στο πρόσωπο με γροθιές. Με το δικό του το χέρι. Γροθιές. Και να παρακαλάει τώρα, να παρακαλάει: «Μη με χτυπάς άλλο, δεν μπορώ!». Φοβερό... Παραμερίζεται εδώ η ανθρωπίνη προσωπικότης και προβάλλεται το δαιμονικό πρόσωπο, το δαιμονικό εγώ. Αυτό μπορεί να είναι περιοδικό. Όπως στην ιστορία που σας είπα τώρα. Το και συνηθέστερον. Ή και μόνιμο μπορεί να είναι.

    Η κατάληψις ακόμη μπορεί να είναι και στο σώμα του ανθρώπου, και στην ψυχή δηλαδή και στο σώμα, στο εγώ και στο σώμα. Πάντως η θέα ενός δαιμονιζομένου είναι φρικτή. Συλλογίζεται κανείς το κατάντημα της εικόνος του Θεού στον άνθρωπο. Όλα αυτά ξέρετε γιατί. Γιατί παρεδόθη ο άνθρωπος εις τον διάβολον. Δεν ήκουσε τον Θεόν, όταν του είπε «Μη δοκιμάσετε από τον καρπόν». Άκουσε όμως τον διάβολο που του είπε: «Ο Θεός σας είπε ψέματα, για να μη γίνετε θεοί. Γι'αυτό σας είπε να μην δοκιμάσετε τον καρπόν». Και εδοκίμασαν. Από την στιγμή εκείνη ο άνθρωπος παρεδόθη εις την εξουσία του σατανά. Κι επειδή και η κτίσις όλη έγινε χάριν του ανθρώπου, και η κτίσις ακόμη, εν πολλοίς και σε πολλές περιπτώσεις, δαιμονοκρατείται.

    Και αναρωτιέται κανείς: Γιατί; Καταρχάς πρέπει να πούμε, όπως τότε στην εποχή του Χριστού, υπάρχουν πολλοί δαιμονισμένοι και στην εποχή μας. Και δεν είναι δαιμονιζόμενοι με την ευρεία έννοια. Που λέμε κάποιον: «Αυτός είναι δαιμονισμένος άνθρωπος». Με την ευρεία έννοια το λέμε. Όταν ενεργεί αντίθετα από το θέλημα του Θεού. Αλλά δυστυχώς και με την στενή σημασία της λέξεως.

     Πρέπει ακόμη να διακρίνομε την δαιμονοληψία από την τρέλα. Υπάρχει σαφής διάκρισις. Η τρέλα δεν είναι τίποτε άλλα παρά μία βλάβη του εγκεφάλου. Εκεί, εις τα κέντρα του εγκεφάλου συμβαίνει κάτι και προκαλείται το φαινόμενον που σας είπα, η τρέλα. Ακόμη και τα λεγόμενα «ψυχολογικά προβλήματα» διακρίνονται έστω με τις ποικίλες των επιπτώσεις. Δεν μπορούμε να πούμε ότι ένας άνθρωπος που έχει ψυχολογικά προβλήματα, ότι είναι δαιμονισμένος. Αυτό θα ήταν πάρα πολύ βαρύ να το πούμε αυτό.

    Στο θέμα μας, δεν θα μείνομε στην δαιμονοληψία. Αλλά με αφορμή αυτήν, θα ήταν καλό να επισημάνομε την ανάγκη διατηρήσεως της ψυχοσωματικής μας υγείας· που είναι μεγάλο κεφάλαιο η ψυχοσωματική μας υγεία. Και δεν φαίνεται αυτονόητο να μιλάει κανείς για την ψυχοσωματική του υγεία. Καθόλου αυτονόητο. Αφού φθάνομε να μην την εκτιμούμε σοβαρά.

    «Το κάπνισμα βλάπτει», λέμε, αλλά ποιος το λογαριάζει; «Η τηλεόρασις βλάπτει», λέμε, «ψυχικά και σωματικά». Αλλά ποιος το λογαριάζει αυτό; «Οι ποικίλες ανώμαλες ψυχικές καταστάσεις επιδρούν στον ανθρώπινο οργανισμό». Αλλά ποιος το αντιλαμβάνεται αυτό;

    Το θέμα είναι ότι η ψυχοσωματική μας υγεία είναι το πρώτον φυσικόν αγαθόν που έχομε, πολύτιμο και αναντικατάστατο και πρέπει πολύ να προσέξομε. Πολλές φορές λέμε: «Καλά, άνθρωπε, δεν είδες εσύ σε πινακίδες πελωρίων διαστάσεων, που είναι διαφημίσεις τσιγάρων κ.τ.λ. ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία;». Κι όμως το κάνει. Κι όμως καπνίζει. Εδώ είναι το περίεργο, το περίεργο εις τον άνθρωπο.

   Λέγει η Σοφία Σειράχ το εξής εις το 30^όν κεφάλαιον: «Κρείσσων πτωχὸς ὑγιὴς καὶ ἰσχύων τῇ ἕξει – δηλαδή:  Είναι καλύτερος ο φτωχός, που είναι όμως υγιής και έχει ευρωστία -ἢ πλούσιος μεμαστιγωμένος εἰς σῶμα αὐτοῦ- παρά ο πλούσιος που έχει μάστιγες στο σώμα του, δηλαδή αρρώστιες. Ὑγεία καὶ εὐεξία βέλτιον παντὸς χρυσίου - Ποιος δεν το ξέρει αυτό; Από την πείρα το ξέρομε ότι είναι η υγεία και ευεξία καλύτερη από όλα τα χρυσάφια του κόσμου-, καὶ σῶμα εὔρωστον –υγιές- ἢ ὄλβος ἀμέτρητος- και σώμα εύρωστο, υγιές, παρά πλούτος αμέτρητος. Οὐκ ἔστι πλοῦτος βελτίων ὑγείας σώματος- Δεν υπάρχει πλούτος καλύτερος από την υγεία-, καὶ οὐκ ἔστιν εὐφροσύνη ὑπὲρ χαρὰν καρδίας- και δεν υπάρχει, λέει, ευφροσύνη, πέρα από την χαρά της καρδιάς».

    Όλοι γνωρίζομε ότι εκείνο που αρρωσταίνει είναι το σώμα. Εντούτοις λίγοι γνωρίζουν ότι και η ψυχή υπόκειται στην ασθένεια και μάλιστα πολλές ασθένειες. Δεν το αντιλαμβανόμεθα αυτό. Και δεν φυλάττομε την υγείαν της ψυχής, παρά φυλάττομε την υγεία του σώματος. Ο σύνδεσμος βέβαια ψυχής και σώματος, δεν αφήνει στεγανά. Είναι ηνωμένη η ψυχή με το σώμα. Πώς συνδέεται όμως η ψυχή με το σώμα, αυτό είναι άγνωστο. Δεν το έχει βρει κανείς. Καμία επιστήμη δεν το έχει βρει. Ένα μόνο. Από τα αποτελέσματα γνωρίζομε ότι συνδέεται η ψυχή με το σώμα. Και έχομε μια αμοιβαία επίδραση. Επιδρά το σώμα στην ψυχή, όταν κανείς είναι άρρωστος σωματικά, βεβαίως είναι δύσθυμος. Δηλαδή ψυχικά δεν αισθάνεται καλά. Και αντίστροφα: Όταν η ψυχή είναι άρρωστη, τότε επιδρά επί του σώματος και τότε προκαλεί πολλές ανωμαλίες.

    Λέγει ένας ωραίος στίχος και ακριβέστατος, που λέμε εις την Παράκλησιν της Παναγίας: «Ἀσθενεῖ μου τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή. Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ μου τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή». Δηλαδή, ασθενεί και το σώμα, ασθενεί και η ψυχή. Όταν το σώμα λοιπόν ασθενεί, επηρεάζει και καθιστά δύσθυμον, όπως ήδη είπαμε και την ψυχή. Και αντίστροφα, να μην τα επαναλαμβάνω. Παρότι πολλές φορές πρέπει να επαναλαμβάνονται για μία ακουστική εδραίωση.

     Αλλά τι αρρωσταίνει την ψυχήν; Τα πάθη και η κατεγνωσμένη συνείδηση. Ναι, ναι, ναι. Κατεγνωσμένη θα πει καταμαρτυρούσα συνείδηση. Όταν έκανες κάτι, σκότωσες έναν άνθρωπο, αδίκησες κάποιον άνθρωπο, έβλαψες κάποιον άνθρωπο και η συνείδησή σου δεν σε αφήνει. Η συνείδησή σου είναι κατεγνωσμένη. Δηλαδή σου καταμαρτυρεί.

    Ας δούμε πάλι τι λέγει η Σοφία Σειράχ πάνω σ’ αυτό το σημείο, στο 30^ον πάλι κεφάλαιον. Λέγει: «Ἀγάπα τὴν ψυχήν σου καὶ παρακάλει τὴν καρδίαν σου καὶ λύπην μακρὰν ἀπόστησον ἀπὸ σοῦ-Διώξε την λύπη μακριά από σένα. Τη λύπη. Η λύπη δεν είναι παρά στην ψυχή-· πολλοὺς γὰρ ἀπώλεσεν ἡ λύπη, καὶ οὐκ ἔστιν ὠφέλεια ἐν αὐτῇ-Γιατί λέει, πολλούς κατέστρεψε η λύπη και δεν υπάρχει καμία ωφέλεια σ’ αυτή. Αμφιβάλλετε γι'αυτό; Ότι η λύπη προκαλεί αρρώστιες; Καμία αντίρρησις δεν υπάρχει. Αλλά και όχι μόνον η λύπη:- Ζῆλος καὶ θυμὸς –συνεχίζει η Σοφία Σειράχ- ἐλαττοῦσιν ἡμέρας- Αν είσαι ζηλιάρης, αν είσαι θυμώδης, σου μικραίνει η ζωή· «Ἐλαττοῦσιν ἡμέρας». Ναι, ναι, θα ζήσεις λιγότερο, εάν είσαι ζηλιάρης και θυμώδης-, καὶ πρὸ καιροῦ γῆρας ἄγει μέριμνα –Η μέριμνα. Κι αυτή είναι φοβερή. Η μέριμνα, η φροντίδα. Τι θα κάνομε; Τι θα κάνομε; Τι θα κάνομε, τι θα φάμε, τι θα πιούμε, πώς θα παντρέψομε το παιδί μας, τι επάγγελμα θα κάνομε, πόσα λεφτά θα βγάλομε. Αυτή η μέριμνα η καθημερινή… τι λέγει εδώ; Ότι άγει; Οδηγεί στο πρόωρον γήρας. Το ακούσατε;

   Τέσσερα αντιπροσωπευτικά σημεία αναφέρει εδώ βλέπομε η Σοφία Σειράχ που αρρωσταίνουν την ψυχήν. Και θα πρέπει αυτά να τα προσέξομε. Πρώτον:η λύπη, που αναφέραμε. Δεύτερον: ο φθόνος, η ζήλεια. Τρίτον:ο θυμός. Τέταρτον η μέριμνα. Αυτά τα τέσσερα. Προσβάλλουν την ψυχήν. Και αρρωσταίνουν την ψυχήν.

     Γεννιέται όμως το ερώτημα: Τι σχέση έχουν αυτά τα ψυχικά πάθη με την όλη σωματική μας υγεία; Αν έχουν! Έγραφε ο πολύς Μαρίνος Γερουλάνος, γιατρός διάσημος, μακαρίτης πλέον. Θα έχετε ακούσει πιθανώς το όνομά του. Γράφει, έγραφε το εξής: « Ουδεμία οργανική λειτουργία υπάρχει, το στομάχι, η καρδιά, το συκώτι, τα έντερα, η οποία να μην κατευθύνεται από την ψυχήν (Το ξέρομε). Ουδεμία λειτουργική παρεκτροπή, ως είναι η εκδήλωσις της νόσου, εις την οποίαν να μην συμμετέχει η ψυχή». Πολλοί άνθρωποι επειδή στενοχωριούνται πονάει το στομάχι τους. Δεν μπορούν να χωνέψουνε, να έχουν καλή χώνευση, όταν έχουν στενοχώρια. Μάλιστα λέγεται το εξής: «Εάν είσαι πολύ στενοχωρημένος, μην καθίσεις να φας. Πήγαινε, ξάπλωσε να σου περάσει, κάνε μία βόλτα και μετά γύρισε να φας. Γιατί αυτό που θα φας θα είναι μολύβι μέσα στο στομάχι σου». Βλέπετε;

     Τα τέσσερα αυτά προηγούμενα πάθη που είπαμε, ανήκουν στην ψυχή. Και όμως επηρεάζουν κάθε λειτουργία του σώματος, όπως την καρδιά, την πίεση του αίματος… Δεν ανεβαίνει η πίεσις, παρακαλώ, όταν ο άνθρωπος είναι στενοχωρημένος,όταν είναι πιεσμένος; Κλπ. κλπ. Και τις έσω εκκρίσεις. Να σας πω μία χαρακτηριστική. Όταν στενοχωρεθείς, οι σιαλογόνοι αδένες –δεν είμαι γιατρός, αλλά απ’ ό,τι ξέρομε και διαβάζομε- οι σιαλογόνοι αδένες, οι αδένες που είναι εδώ στο στόμα μας αριστερά, δεξιά, τι είναι; Είναι εκείνοι που βγάζουν το σάλιο. Το σάλιο είναι σπουδαίον υγρόν. Και θεωρείται μάλιστα υγρόν χωνευτικόν. Δηλαδή προστίθεται εις τα υγρά του στομάχου για να γίνει η χώνευσις. Τι παρατηρούμε; Όταν στενοχωρεθούμε, αυτοί οι αδένες δεν βγάζουν σάλιο. Και τι λέμε στον συνομιλητή μας; «Στέγνωσε η γλώσσα μας». Πώς στέγνωσε η γλώσσα μας; Από την στενοχώρια μας. Βλέπετε παρακαλώ;

      Λέγεται ότι το εξήντα τοις εκατό των αρθριτικών έχει ψυχικά αίτια. Κυριολεκτικά λοιπόν τα πάθη δηλητηριάζουν την ψυχή, δηλητηριάζουν και το σώμα. Πολύ συχνά βλέπομε την όψη του πάσχοντος, που είναι ο καθρέπτης της σωματικής και ψυχικής μας καταστάσεως, να εξαρτάται από τον χαρακτήρα μας. Φερειπείν, ένας που είναι ζηλιάρης, δεν έχει χρώμα στο πρόσωπο· είναι κίτρινος. «Άντε βρε ζηλιάρη!» του λέμε. «Κιτρινιάρη!». Ο λαός αυτά τα γνωματεύει. Γιατί; «Η ζήλεια», λέει, «σε έφαγε. Είσαι κιτρινιάρης». Είναι αλήθεια;

     Θα επαναλάβομε τώρα τον στίχο από την Παράκληση που λέμε στην Παναγία μας: «Ἀπὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ μου τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή». Γι'αυτό πρέπει να προσέχομε.

       Από τα τέσσερα αντιπροσωπευτικά σημεία, που αρρωσταίνουν την ψυχή, αυτά που ήδη αναφέραμε, τα ξαναλέω γρήγορα γρήγορα, η λύπη, ο φθόνος, ο θυμός και η μέριμνα, θα αναφερθούμε, από τα τέσσερα αυτά, μόνο εις την λύπην.

     Η λύπη θεωρείται ένα από τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Το ξέρομε αυτό; Αν ανοίξετε την Φιλοκαλία, θα δείτε, μεταξύ των θανασίμων αμαρτημάτων, που είναι η πορνεία, που είναι η πλεονεξία, η φιλαργυρία κτλ. είναι και η λύπη. Θα μου πει κάποιος, «Δεν το είχα φανταστεί ποτέ ότι η λύπη είναι θανάσιμον αμάρτημα». Ναι. Μάλιστα κάπου λέει ο Απόστολος Παύλος: «Κυρώσατε ἀγάπην- σε κάποιον αιμομίκτην της Κορίνθου- κυρώσατέ του, λέει, αγάπη –δηλαδή συγχωρήσατέ τον- να του μιλάτε». Γιατί είχε δώσει ο ίδιος παραγγελία να μην του μιλάνε, αυτού του αιμομίκτη. Γιατί είχε σχέσεις με την μητριά του. Αιμομίκτης. «Κυρώσατέ του, λοιπόν, αγάπη, για να μην καταποθεί από την πολλή λύπη. Να μην το καταπιεί η λύπη». Είδατε; Να μην τον καταπιεί η λύπη. Μάλιστα η Παλαιά Διαθήκη πάρα πολύ συχνά αναφέρεται στο θέμα της λύπης. Και η Σοφία Σειράχ ομοίως.

    Λέει ακόμη η Σοφία Σειράχ, ακούστε, στο 30^όν πάλι κεφάλαιον: «Λύπην μακρὰν ἀπόστησον ἀπὸ σοῦ· πολλοὺς γὰρ ἀπώλεσεν ἡ λύπη, καὶ οὐκ ἔστιν ὠφέλεια ἐν αὐτῇ». Και δεν υπάρχει ωφέλεια σε αυτήν. Ακόμη στο πένθος πολλοί λυπούνται υπερβολικά. Το να λυπηθείς είναι ανθρώπινο. Το να μη λυπηθείς είναι θηριώδες. Έτσι λένε οι Πατέρες. Το να λυπηθείς υπερβολικά, αυτό είναι παθιασμένη κατάσταση. Λοιπόν, λέει, για το θέμα του πένθους: «Πρόσεξε, θα λυπηθείς όσο πρέπει. Να μη σε κατηγορήσουν οι άνθρωποι ότι ήσουν άκαρδος. Πέθανε η μάνα σου, πέθανε ο πατέρας σου και …να πω ότι γελάς; Ότι δεν σ’ ενδιαφέρει; Θα πουν: ‘’Κοίταξε αναισθησία που έχει αυτός ο άνθρωπος’’. Όχι. Θα πενθήσεις. Και μάλιστα λέει… τρεις μέρες θα πενθήσεις· όχι περισσότερο». Ναι, ναι. Ο λαός επένθησε τον Ααρών, 30 μέρες. Και τον Μωυσή 40 μέρες. Από εκεί έχομε πάρει που έχομε τις 40 μέρες πένθους. Όχι περισσότερο. Γιατί όχι περισσότερο; «Ἀπό λύπης ἐκβαίνει θάνατος». Διότι από την λύπη βγαίνει ο θάνατος. Και: «λύπη καρδίας κάμψει ἰσχύν». Και η λύπη της καρδιάς θα λυγίσει την δύναμή σου, και την σωματική και την ψυχική.

     Αυτή λοιπόν η λύπη, η κατά κόσμον λύπη, είναι κατά κόσμον λύπη αυτή, δεν είναι η κατά Θεόν λύπη, εκείνη που λέγεται χαρμολύπη·  που είναι μεμειγμένη η λύπη με την χαρά. Για τις αμαρτίες μου, φερειπείν αν πενθώ, δεν έχει τίποτα κακό να μου κάνει. Και πότε είναι κατά κόσμον λύπη; Άμα λυπηθώ άμα χαθούν χρήματα, άμα χάσω κάποιες ευκαιρίες, όταν χάσω την υγεία μου. Ξέρετε μερικοί άνθρωποι πώς απογοητεύονται! Κάπου κάπου μας παρουσιάζονται τα φαινόμενα, στα νοσοκομεία. Στο αντικαρκινικό των Αθηνών, να του πει ο γιατρός ότι «είσαι ανίατος». Όπως τελευταία είπε σε κάποια κοπέλα ο γιατρός κάπου στην Ελλάδα: «Πωπωπωπω! Είσαι ανίατη!».Κι όμως έπεσε και έξω στην γνωμάτευσή του. Ας είναι. Πέφτουν από το μπαλκόνι και αυτοκτονούν. Από τι κινήθηκαν; Από την υπερβολική τους λύπη. Με πρόσωπα που πέθαναν, αγαπημένα τους κ.ο.κ. Αυτά λέγονται κατά κόσμον λύπη. Δεν υπάρχει καμία σχέση με την κατά Θεόν λύπη, θα το ξανατονίσω αυτό· που δίδει παρηγορία στην καρδιά. Και είναι η χαρμολύπη, όπως σας ανέφερα.

     Λέγει ο άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος: «Ὦσπερ σῆς - σῆς είναι ο σκώρος-  ἱμάτιον καί σκώληξ ξύλον, οὕτως ἡ λύπη την τοῦ ἀνθρώπου ψυχήν κατεσθίει». «Κατατρώει την ψυχήν του ανθρώπου, όπως», λέει, «ο σκώρος τον ιματισμό και το σκουλήκι το ξύλο».

     Η λύπη λοιπόν οδηγεί στην μελαγχολία και η μελαγχολία οδηγεί στην ψυχοπάθεια και αν όχι και εις την αυτοκτονία. Τι πρέπει να κάνομε; Να ασκούμεθα, αγαπητοί μου, στην απομάκρυνση των παθών, που δημιουργούν, σαν νοσογόνοι παράγοντες, ασθένειες της ψυχής και του σώματος. Όπως είπαμε, ο φθόνος, η μέριμνα κ.ο.κ.

    Και πάλι λέγει η Σοφία Σειράχ: «Ἀγάπα τήν ψυχήν σου καί παρακάλει τήν καρδίαν σου». «Να αγαπάς την ψυχήν σου και να παρηγορείς την καρδίαν σου». Που σημαίνει να έχεις πάντοτε την χαρά της ζωής. Η ζωή έχει αξία. Επειδή είναι έργο του Θεού και επεκτείνεται εις την αιωνιότητα. Θα ζήσομε στην αιωνιότητα με την ψυχήν αυτήν και με την ανάσταση του σώματος. Δεν παραλείπω πάντα να το σημειώνω αυτό.

    Ακόμη λέγει: «Ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις σου γίνου ἐντρεχής, καί πᾶν ἀρρώστημα οὐ μή σοί ἀπαντήσει». Δηλαδή «σε όλα τα έργα σου να είσαι προσεκτικός και τότε καμία αρρώστια δεν θα έλθει να σε προσβάλει».

    Η πίστις στην πρόνοια του Θεού, θα σας έλεγα, αγαπητοί μου, είναι το καλύτερο φάρμακο που μπορούμε να παίρνομε. Εκείνο που λέμε καμία φορά επιπόλαια: «Έχει ο Θεός». Και τι θα γίνει εκεί κι εκεί; Η απάντησις: «Έχει ο Θεός». Είναι φάρμακο! Η πίστις στην πρόνοια του Θεού. Είναι πολύ σπουδαίο στοιχείο.

    Η αγάπη στον πλησίον, σαν εικόνα του Θεού, μετριάζει και εξαφανίζει και την ζήλεια και τον θυμό. Να τα φάρμακα, αγαπητοί μου.

    Αγαπητοί, προ ετών είχε γίνει ένα Συνέδριο σε μία πόλη, το Μπόσεϋ της Ελβετίας, και μεταξύ των άλλων ειπώθηκαν και τα εξής. Αντιγράφω: «Η ασθένεια δεν οφείλεται μόνον εις την τυχαίαν συμβολήν ενός μικροβίου ή άλλων φυσικών παραγόντων. Κρύωσα κ.τ.λ. Αλλά δηλοί και την έκφρασιν μίας δυσαρμονίας της προσωπικότητος και του κόσμου την απάρνησιν της θείας τάξεως. Η υγεία σημαίνει κάτι περισσότερον από την απουσία της ασθενείας. Συνίσταται εις μίαν αρμονίαν μεταξύ σώματος και ψυχής».

    Το συμπέρασμα είναι ότι η σωματική μας υγεία είναι αποτέλεσμα της ψυχικής μας υγείας. Αλλά η καλή διατήρηση της ψυχικής υγείας είναι η τήρησις των εντολών του Θεού. Όπως μας είπε ο Χριστός. Δεν θα έχομε κατεγνωσμένη συνείδηση. Όταν δεν υπάρχει αυτή η κατεγνωσμένη συνείδησις, και τα πάθη απουσιάζουν και τότε η καρδιά έχει ειρήνη. Αχ, αυτή η πολυπόθητη ειρήνη της ψυχής! Η πίστις, η αγάπη και η ειρήνη είναι ο θεμέλιος της ψυχικής μας υγείας. Είθε κάποτε να το κατανοήσομε αυτό. Αμήν.

882η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Κάποιες πτυχές τοῦ μυστηρίου τοῦ θανάτου.

†.Ο Κύριος, αγαπητοί μου, επιστρέφει από την Γαλιλαία στην Ιουδαία. Και ο λαός Τον υποδέχεται με ενθουσιασμό, γιατί «ἦσαν», όπως σημειώνει ο ευαγγελιστής Λουκάς, « ἦσαν πάντες προσδοκῶντες αὐτόν». Τον περίμεναν με χαρά -το «προσδοκῶ», επί αγαθών πραγμάτων. Τον περίμεναν με χαρά. Τα πλήθη είχαν αναγνωρίσει την αξία της παρουσίας του Χριστού, έστω κι αν ακόμη δεν εγνώριζαν του Ποιος ήταν ο Ιησούς ως ο Ενανθρωπήσας Θεός Λόγος.

       Ανάμεσα στο πλήθος ήταν κι ένας αρχισυνάγωγος, που το όνομά του ήταν Ιάειρος. Αυτός ήλθε, αφού γονάτισε μπροστά εις τον Ιησούν, και Τον παρακαλούσε να θεραπεύσει την δωδεκαετή θυγατέρα του, μονογενές παιδί, δεν είχε άλλο παιδί, που εκινδύνευε να πεθάνει. Κι ενώ ο Κύριος επορεύετο προς το σπίτι του Ιαείρου, κάποιος υπηρέτης του φθάνει λέγοντας ότι «Τέθνηκεν ἡ θυγάτηρ σου, μή σκύλλε τόν διδάσκαλον». «Η κόρη σου πέθανε. Μην ενοχλείς περισσότερο τον διδάσκαλον». Δηλαδή «να μην έρθει στο σπίτι, μην τον ενοχλείς».

     Μπορούμε να εννοήσομε, αγαπητοί μου, τα αισθήματα, την καρδιά του Ιαείρου, εκείνη την στιγμή; «Δεν πρόλαβε να πάει ο Κύριος; Δεν πρόλαβε να την θεραπεύσει; Πέθανε;…». Πολύ οδυνηρά αισθήματα πραγματικά. Επόμενον, λοιπόν, ήταν να κλονιστεί. Και τότε ο Ιησούς τού λέγει: «Μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε καί σωθήσεται». «Μόνον να πιστεύεις και θα σωθεί». Αλήθεια, τι παρήγορος είναι αυτή η φωνή του Χριστού την ώρα εκείνη! : «Μὴ φοβοῦ». Όμως τι συνιστά αυτή η φράσις του Κυρίου; Τι ήθελε να πει; Να πιστεύει. Την πίστιν ήθελε να πει. Διότι ο Κύριος, όπως λέγει ο Μ. Αθανάσιος: «Τοῖς πιστεύουσιν ἐχαρίζετο (:Σε εκείνους που πίστευαν, εχαρίζετο) ἵνα τὴν πίστιν καὶ τὴν χάριν κατασχεῖν δυνηθῶσιν, γνώρισμα γὰρ τῆς προαιρέσεως τῆς ψυχῆς ἡ πίστις ἐστίν». Ώστε με την πίστιν να μπορέσουν να αποκτήσουν και την χάριν. «Δηλαδή αν θέλεις, ω Ιάειρε, να πάρεις την χάρη την δική μου, πρέπει να πιστεύεις. Και θα σου γίνει αυτό το οποίο θέλεις. Αλλά θα το πιστεύεις όμως. Θα πιστεύεις σε τι; Σε μένα. Προσέξτε: Σε μένα, στο θεανθρώπινο πρόσωπό μου». Και έτσι, αυτό είναι γνώρισμα, λέει ο Μέγας Αθανάσιος, της προαιρέσεως της ψυχής. Γιατί η πίστις είναι πράγματι ένα στοιχείο, ένα γνώρισμα της προαιρέσεως της ψυχής. Βλέπετε; Της προαιρέσεως της ψυχής. Όλα τα άλλα μπορεί να είναι αναγκαστικά, μπορεί να είναι… το μόνο που εκφράζει την προαίρεση είναι η πίστις.

      Ωστόσο ο Κύριος κατευθύνεται προς το σπίτι του Ιαείρου. Εκεί, κόσμος πολύς. Ο Ιάειρος ήταν επίσημον πρόσωπο. Ήτο αρχισυνάγωγος. Και όλο αυτό το συγκεντρωμένο πλήθος τι έκανε; «Ἔκλαιον καὶ ἐκόπτοντο». «Κόπτομαι» θα πει χτυπάω το στήθος μου, ξεριζώνω τα μαλλιά μου, κλαίω, οδύρομαι, ολοφύρομαι, ολολύζω. Όλα αυτά όταν πενθώ· και εκφράζονται όλα αυτά με το «κόπτομαι». Και ο Κύριος απευθυνόμενος στο πλήθος λέγει: «Μὴ κλαίετε· οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει». Παράξενος λόγος! Μέσα σε εκείνον τον κοπετόν, που υπήρχε, να ακουστεί η φωνή: «Μη κλαίτε. Και γιατί να μην κλαίτε; Γιατί δεν πέθανε, αλλά κοιμάται». Τι φυσικότερον, βεβαίως, του πένθους και των δακρύων; Αλλά ο Κύριος όταν είπε να μην κλαίουν, το είπε εν όψει της αναστάσεως του κοριτσιού. Το ίδιο είχε πει και εις την χήρα της Ναΐν. Εκεί «ἐξεκομίζετο», λέει, «ὁ νεκρός». Δηλαδή μετεφέρετο από το σπίτι εις το νεκροταφείον, εις τον τάφον. Δεν υπήρχε νεκροταφείο στους Εβραίους, με την έννοιαν που έχομε εμείς έναν τόπον περιγραμμένον. Όχι. Αλλά ήταν τα μνήματα, στους πολυπληθείς εκείνους βράχους που υπήρχαν. Έσκαβαν κι έβαλαν… μέσα εκεί. Θυμηθείτε τον τάφο του Χριστού. Ή ήταν, αν θέλετε, τεχνητός ο τάφος αυτός· είτε φυσικός είτε τεχνητός.

      Όμως, όπως είδαμε εδώ, το πλήθος… «ἔκλαιον καὶ ἐκόπτοντο».  Κλάμα και κοπετός. Είναι, ωστόσο, μία υπερβολή πένθους. Αυτή η υπερβολή του πένθους υπάρχει και σε μας ακόμη σήμερα, στους Χριστιανούς. Θυμηθείτε ότι «τὸ πλῆθος», λέγει, «ἐκόπτετο», τότε με τον θάνατον του Στεφάνου· που δεν θα έπρεπε. Κι εμείς «κοπτόμεθα», χτυπιόμαστε, ξεριζώνομε τα μαλλιά μας, θα επαναλάβω. Και ακόμη έχομε και τις μοιρολογίστρες. Αυτή είναι κληρονομιά από τους αρχαίους προγόνους μας. Οι γυναίκες εκείνες, οι οποίες πηγαίνουν σ’ αυτές τις περιπτώσεις και μοιρολογούν, λένε τραγούδια, ελεγεία, πένθιμα τραγούδια. Και δημιουργείται ένα πολύ πνιγηρό κλίμα μέσα εις στο σπίτι του κεκοιμημένου. Φοβερά πνιγηρό κλίμα. Είναι αγαπητοί μου, μία υπερβολή… Όταν πιστεύομε εις την ανάστασιν του Χριστού και πιστεύομε και εις την ανάστασιν των κεκοιμημένων, των νεκρών, τότε γιατί; Ο Χριστός ανεστήθη. Και αφού ανεστήθη ο Χριστός, θα αναστηθούμε κι εμείς. Πού το ξέρομε; Μα αναστήθηκε ο ίδιος. Έδωσε την μαρτυρία. Ότι θα αναστηθούμε. Το είπε βέβαια. Αλλά και θα αναστηθούμε, γιατί αναστήθηκε ο Ίδιος. Γι’ αυτό δεν πρέπει να κλαίμε υπερβολικά, όταν έχομε κάποιο πένθος. Σαν άνθρωποι βεβαίως θα λυπηθούμε, θα κλαύσομε. Δεν υπάρχει αντίρρηση. Αλλά ανθρώπινα, απλά, σαν Χριστιανοί. Γιατί, όπως λένε οι Πατέρες, «το να μην κλάψεις είναι θηριώδες». Δεν ξέρω αν κάποια ζώα μπορεί να κλάψουν. Τα ζώα δεν έχουν δάκρυα. Κάποτε όμως από την έκφρασή τους αντιλαμβανόμαστε το πένθος τους. Για να μην απαριθμήσω τώρα κάποια ζώα και πτηνά ακόμη, όπως είναι ο κύκνος κ.λπ. Αλλά το να μην κλαύσεις είναι θηριώδες. «Το να κλαις πολύ, είναι», λέει, «πολύπαθον πράγμα». Το μέτρον. Το πένθος λοιπόν που έχομε θα είναι υπό το πρίσμα της αναστάσεως των νεκρών.

     Ακόμη ο Κύριος έδωσε και έναν επιπλέον χαρακτηρισμόν. Ότι «οὐκ ἀπέθανεν, ἀλλὰ καθεύδει». «Δεν πέθανε», λέγει, «αλλά κοιμάται». Γιατί για κείνη τη στιγμή όντως ο θάνατος ήταν ύπνος. Αφού λίγο μετά ο Κύριος θα έδινε την ανάσταση. Όπως πηγαίνομε κάποιον και τον ξυπνούμε και του λέμε: «Σήκω». Ακούστε· βάζουμε και το χέρι μας και τον σπρώχνομε λιγάκι. «Σήκω, ξύπνα». Και ο Κύριος πήρε το χέρι της κορασίδος, του κοριτσιού και της είπε: «Ἡ παῖς (:ω παιδὶ), ἐγείρου». Σήκω. Όντως λοιπόν ήταν μία εικόνα ύπνου και καθόλου θανάτου.

      Όμως ο χρόνος, είτε είναι λίγη ώρα, όπως ήταν με την κοπέλα αυτή ή αιώνες και χιλιετίες, θα φθάσει οπωσδήποτε η κοινή ανάστασις των πάντων. Όλων. Γιατί θα σηκωθούμε όλοι από τον θάνατον, από τον ύπνον του θανάτου. Συνεπώς ουσιαστικά δεν υπάρχει θάνατος. Πρέπει να σας πω ότι πάρα πολλοί Χριστιανοί μας δεν πιστεύουν, δεν πιστεύουν εις την ανάσταση των νεκρών. Νομίζουν ότι πρόκειται περί της αναστάσεως των ψυχών. Μα δεν είμεθα αιρετικοί να πιστεύομε ότι πιστεύουν οι θνητοψυχίται. Οι Χιλιασταί φερειπείν, αν και είναι αίρεσις πολύ αρχαία αυτήν. Ότι η ψυχή πεθαίνει και η ψυχή θα αναστηθεί. Ποιος σας το είπε αυτό; Ποιος σας το είπε; Θα ακούσομε παρακάτω ή ακόμη όταν ο Κύριος λέγει ό,τι λέγει, από πού γυρίζει; Γυρίζει η ψυχή. Δεν πέθανε η ψυχή. Το σώμα χωρίστηκε απλώς από την ψυχήν. Μη, λοιπόν, υποστηρίζομε τέτοια πράγματα. Το σώμα θα αναστηθεί. Το ακούσατε καλά; Το σώμα θα αναστηθεί. «Μα… ». Αυτό, που δεν μπορούμε να το καταλάβομε είναι γιατί έχομε ορθολογισμόν. Εκείνος που μας έκανε εκ του  μηδενός, εκείνος που έκανε εκ του μηδενός τα πάντα και μας έκανε εκ του είναι, της υπάρξεως, τι; Της ύλης. Αυτός είναι ικανός να επανασυστήσει όχι κάποιο άλλο σώμα, αλλά το ίδιο το σώμα. Γιατί λέει ο Απόστολος Παύλος «Θα δώσομε λόγον εις τον Κύριον, εις τον Ιησούν Χριστόν για ό,τι επράξαμε και με την ψυχή μας και με το σώμα μας»;. Δεν μπορούμε λοιπόν να πάρομε άλλο σώμα. Θα είναι το ίδιο σώμα. Το ακούσατε; Εάν δεν το πιστεύομε, τότε να βάλομε ερωτηματικό κατά πόσο είμεθα Χριστιανοί. Είναι δόγμα πίστεως. Με αποδείξεις. «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν». Και μάλιστα το Ιεροσολυμιτικόν Σύμβολον της Πίστεως λέγει: «Προσδοκῶ ἀνάστασιν σαρκός». Κυριολεκτεί: «Προσδοκῶ ἀνάστασιν σαρκός».

      Συνεπώς δεν υπάρχει θάνατος ουσιαστικά. Αυτό που λέμε «θάνατος» -θα έβαζα την λέξη μέσα σε εισαγωγικά- είναι ύπνος. Αυτός που πέθανε συνεπώς είναι κεκοιμημένος. Δηλαδή εκοιμήθη. Και ο χώρος στον οποίον κατετέθη το σώμα του λέγεται κοιμητήριον. Όχι νεκροταφείον. Λέγεται κοιμητήριον.

      Όταν ο Κύριος εζήτησε από τον Ιάειρον και του είπε «Μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε, καὶ σωθήσεται», πώς μπορούμε να εννοήσομε, αγαπητοί μου, αυτό το «σωθήσεται»; Προσέξτε εδώ. Πίστευε, μη φοβάσαι. Πίστευε. Θα σωθεί. Πώς μπορούμε να εννοήσομε αυτό το «θα σωθεί;». Με την ολοκληρίαν της ανθρωπίνης υπάρξεως. Πολλές φορές μιλάμε και λέμε «σωτηρία, σωτηρία, σωτηρία, σωτηρία…» - ξέρομε τι θα πει σωτηρία; Θα πει: ολοκληρία της ανθρωπίνης υπάρξεως στη Βασιλεία του Θεού. «Ὁλοκληρία». Η λέξις είναι της Καινής Διαθήκης. Προσέξατέ το αυτό. Γιατί όταν το πνεύμα επιστρέφει εις το σώμα, δημιουργείται αυτή η ολοκληρία. Επειδή, όταν ο άνθρωπος, δηλαδή το σώμα χωριστεί από την ψυχήν, δεν μπορούμε να πούμε «άνθρωπο» το σώμα. Ούτε μπορούμε να πούμε «άνθρωπο» την ψυχήν. Άνθρωπος είναι και η ψυχή και το σώμα μαζί. Συνεπώς, τι είναι αυτή η σωτηρία; Η «ὁλοκληρία». Δηλαδή η ένωσις ξανά ψυχής και σώματος. Τότε μπορούμε να μιλάμε για άνθρωπον. Και μάλιστα δημιουργείται αυτή η «ὁλοκληρία», δηλαδή αυτό το σῶος (το θηλυκό κάνει σῶα, σῶον το ουδέτερον). «Σῶος», δηλαδή ολόκληρος. Λέμε, «Είμαι σώος και αβλαβής». Το λέμε. Έκφρασις είναι. Το λέμε πολύ καλά: «Είμαστε σώοι και αβλαβείς». Έκφρασις είναι της καθημερινής μας ζωής. Τι θα πει «σώοι»; Ότι είμαστε σώοι; Δηλαδή είμαστε ολόκληροι. Και δεν ουδεμίαν βλάβην. Αυτό θα πει. Ώστε λοιπόν, από δω που παράγεται η σωτηρία, από το σώος, θα πει έχω την ψυχή μου και το σώμα μου, δεν μου λείπει τίποτα.

     Να προχωρήσω σε μία λεπτομέρεια; Ο Χριστός είπε δια τους υποψηφίους μάρτυρας: «Μη φοβηθείτε», λέει, «μη φοβηθείτε. Μία τρίχα από την κεφαλή σας», λέγει, «δεν θα χαθεί». «Κύριε, εδώ μας παίρνουν το κεφάλι με το μαρτύριο, κι εσύ μας λες, ούτε μία τρίχα θα χαθεί από την κεφαλή μας;». Ναι. Γιατί; Γιατί θα αποκατασταθεί ο άνθρωπος. Μέχρι μη απωλείας των τριχών της κεφαλής. Είναι καταπληκτικό! Δεν το λέγω εγώ. Το είπε ο Χριστός· ο Οποίος ανεστήθη. Δεν είναι λόγια ο Χριστιανισμός. Είναι αποδείξεις, είναι γεγονότα. Πάρτε το είδηση. Δεν είναι θεωρία ο Χριστιανισμός. Είναι γεγονότα. Είναι ζωή ο Χριστιανισμός.

      Λοιπόν, σαν να έλεγε ο Κύριος, όταν του είπε: «Μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε, καὶ σωθήσεται», σαν να του λέγε: «Μη φοβάσαι. Εσύ θα πιστεύεις σ’ αυτό που Εγώ θα κάνω, πίστευε σε μένα, και τότε θα σωθεί. Δηλαδή θα αναστηθεί. Θα ξαναγυρίσει η ψυχή πίσω εις το σώμα».

      «Καὶ κατεγέλων αὐτοῦ, εἰδότες ὅτι ἀπέθανεν». Ποιοι κατεγέλουν; «Κατεγέλων αὐτοῦ» ποιοι; Όλος εκείνος ο κόσμος που είχε μαζευτεί, μαθαίνοντας ότι η κόρη του Ιαείρου είχε πεθάνει. «Τι λέει αυτός ο άνθρωπος; Τι λέει αυτός ο άνθρωπος; Αφού πέθανε». Και γελούσαν. Δηλαδή, χλεύαζαν. Γελώ… δεν είναι το γέλιο· είναι η χλεύη, η κοροϊδία. Στάθηκε, ωστόσο, αυτή η κοροϊδία ένα πολύτιμο στοιχείο. Έστω και αρνητικό στοιχείο. Ότι όντως το κορίτσι είχε πεθάνει. «Αφού», λέει, «πέθανε». Ο κόσμος το βεβαίωνε. Πέθανε. Είναι λοιπόν μία μαρτυρία ότι πέθανε το κορίτσι. Συνεπώς η ανάστασις θα ήτο πραγματική.

      Αλλά γιατί γελούσαν; Γιατί δεν μπορούσε να χωρέσει το μυαλό τους την ανάσταση ενός νεκρού ανθρώπου. Εδώ είναι το καταπληκτικό. Όπως κι εμείς μπορούμε να γελάμε για την ανάσταση των νεκρών. Σας ξαναλέγω δεν είμεθα Χριστιανοί, εάν δεν πιστεύομε εις την ανάσταση των νεκρών. Αυτοί γιατί γελούσαν;  Γιατί αγνοούσαν από την Γραφή την ανάσταση των νεκρών. Ναι. Γι’ αυτό. Αγνοούσαν. Όπως κι εμείς αγνοούμε προπαντός από την Καινή Διαθήκη την ανάσταση των νεκρών. Ξέρετε τι σήμαινε αυτό, το πλήθος όταν γελούσε; Εκείνο που είπε ο Χριστός: «Μην πάρετε τα μαργαριτάρια της πίστεως και τα ρίξετε», λέει, «μπροστά στα γουρούνια, στους χοίρους. Γιατί θα πάνε να δοκιμάσουν ότι δεν είναι βαλανίδια. Δεν τρώγονται τα μαργαριτάρια. Και τότε θα θυμώσουν τα γουρούνια και θα ‘ρθουν να σας προγγίξουν».  Αυτό σήμαινε τώρα εδώ. Ως να ερίπτοντο τα μαργαριτάρια της πίστεως στα πόδια των ανθρώπων που δεν πίστευαν. Γι’ αυτό δεν ήσαν άξιοι βεβαίως να παρευρεθούν εις την ανάστασιν του κοριτσιού. Τους έβγαλε όλους έξω ο Χριστός. «Φύγετε», τους είπε, «φύγετε». Για να μην παρεξηγηθεί, κράτησε τρεις μαθητάς. Τους άλλους εννέα τους άφησε απέξω. Το βλέπομε αυτό και σ’ άλλες περιπτώσεις που το κάνει ο Κύριος. Η κάθε περίπτωση έχει τη σημασία της. Πάντως εδώ λέει: «Ἐλθὼν δὲ εἰς τὴν οἰκίαν οὐκ ἀφῆκεν εἰσελθεῖν οὐδένα». «Δεν άφησε κανείς να μπει μέσα». Δεν τους άξιζε. Για τον λόγο που σας εξήγησα. Παρά μόνον τους γονείς του κοριτσιού και τους τρεις μαθητάς, Πέτρον, Ιάκωβον και Ιωάννην.

    Και τότε ο Κύριος «κρατήσας», λέγει, «τῆς χειρὸς αὐτῆς ἐφώνησε λέγων· ἡ παῖς, ἐγείρου». «Πήρε το χέρι και εφώνησε, φώναξε: ‘’Ω παιδί, εγείρου, ξύπνα, σήκω’’». Ο Κύριος κρατάει από το χέρι το νεκρό κορίτσι. Όπως στην αγιογραφία βλέπομε να κρατάει με το χέρι Του, το ένα Του χέρι ο Χριστός, τον Αδάμ· και με το άλλο Του χέρι την Εύα. Αν θα δείτε την ορθόδοξη αγιογραφία, την εικόνα του Χριστού στον Άδη, κρατάει από δω κι από δω, γιατί έτσι μας σηκώνει. Ωραία εικόνα αυτή! Και είναι και φυσική για μια στιγμή. Όπως πάμε και σκουντάμε εκείνον που κοιμάται. Σας το είπα προηγουμένως. Ο Κύριος λοιπόν έτσι κινείται. Δείχνει Ποιος αναστήνει τον άνθρωπο. Όχι κάποιος άλλος. Αλλά Αυτός ο ίδιος ο Υιός, Ενανθρωπήσας, του Θεού. Δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι πεσμένος, έχει πέσει. Έχει πέσει και ηθικά και οντολογικά. Ηθικά γιατί φταίει. Έκανε αμαρτία. Την παράβαση. Τότε οι πρωτόπλαστοι έναντι του Θεού. Παρέβησαν την εντολή Του. Οντολογικά, γιατί…τι θα πει πίπτω; Πτώμα. Λέμε πτώμα. Αυτός είναι πτώμα. Δηλαδή δεν είναι όρθιος. Δεν στέκει στα πόδια του. Είναι οριζοντιωμένος. Είναι πτώμα. Κι έρχεται τώρα ο Χριστός να ξαναστήσει στα πόδια του τον άνθρωπον. Αυτό θα πει ότι έρχεται να τον σηκώσει οντολογικά. Όχι ηθικά, όχι μεταφορικά. Οντολογικά. Έχει σημασία. Αυτό θα πει και ανάστασις. Από το «ἀνίστημι». Στέκομαι στα πόδια μου. Αυτό θα πει ανάστασις.

     Και «ἐφώνησεν» μας σημειώνει ο ευαγγελιστής. Φώναξε. Πού φώναξε; Θα μπορούσε να ακούσει η κοπέλα; Αφού ήταν νεκρή. Πού έφθασε η φωνή του Χριστού; Αγαπητοί μου, εκεί που ήταν, στον τόπο εκείνον που ήταν η ψυχή. Δηλαδή; Στον τόπο των ψυχών. Στον άδη. Πω! Πω! Δηλαδή φθάνει η φωνή του Χριστού εις τον άδη; Πού είναι ο άδης; Πού είναι; Εφώνησε και εις στην περίπτωση του γιου της χήρας της Ναΐν και του Λαζάρου: «Λάζαρε – ήταν έξω από τον τάφο ο Χριστός, σας είπα ήταν σπήλαιο- δεῦρο ἔξω». Έλα έξω. Για να ακούσει όμως ο Λάζαρος και να βγει έξω, έπρεπε να φθάσει η φωνή του Χριστού, πού; Στον άδη! Είναι κάτι φοβερό, φοβερό! Καταπληκτικό, θα λέγαμε.

     Και σημειώνει ο Λουκάς: «Καὶ ἐπέστρεψε τὸ πνεῦμα αὐτῆς, καὶ ἀνέστη παραχρῆμα». Επέστρεψε. Προσέξτε την λέξη. «Επέστρεψε, ξαναγύρισε το πνεύμα της, η ψυχή της και ανέστη παραχρήμα». Αμέσως, λέει, ανεστήθη. Άλλο, λοιπόν, σώμα και άλλο ψυχή. Είναι δυο πράγματα. Το σώμα ήταν μπροστά εκεί. Η ψυχή επιστρέφει. Και αμέσως, όταν ενώθηκε πάλι με το σώμα, η κοπέλα σηκώθηκε. Μπορούμε να συλλάβομε αυτό το «ἐπέστρεψε τὸ πνεῦμα αὐτῆς»; Μπορούμε να το συλλάβομε;

     Αγαπητοί μου, σε εκείνη την ωραία προφητεία του Ιεζεκιήλ, την οποίαν λέμε όταν γυρίζομε από τον Επιτάφιο, όταν κάνομε την περιφορά την Μεγάλη Παρασκευή, με εκείνα τα κόκαλα… Μια πεδιάδα, λέει, με κόκαλα…κ.τ.λ. Κι εκεί, κατά έναν έτσι τρόπον ότι τα κόκαλα αυτά απέκτησαν σάρκες, νεύρα, ξέρω γω, γι΄αυτό και λέμε σ’ εκείνη την περίπτωση στον Επιτάφιο αυτήν την περικοπή: Η κοινή ανάστασις των πάντων. Καταλαβαίνομε; Καταλαβαίνομε;

     Ας προσέξομε. Δεν επιστρέφει κάποια άλλη ψυχή. Ο Θεός δεν είναι παραγωγός ψυχών. Όπως θα το ήθελε ο Πλάτων. Ο Πλάτων ομιλεί περί παραγωγής ψυχών. Και έτσι, παίρνει μία ψυχή, την βάζει σε ένα σώμα το οποίον… ξέρω ‘γω, πώς δημιουργείται εκεί, κι έχομε έναν άνθρωπο. Όχι αγαπητοί μου. Η ίδια η ψυχή θα γυρίσει πίσω. Η ιδία η ψυχή. Γιατί θα κριθούμε. Μία καινούρια ψυχή τι θα μπορούσε να πει ότι αμάρτησα. Χάνομε το εγώ, χάνομε την ταυτότητά μας  αν έχομε μίαν άλλην ψυχήν. Είναι η ίδια η ψυχή μας, που διατηρεί αυτήν την αυτογνωσίαν, την μνήμη.

     Τι λέει ο Αβραάμ στην παραβολή του πλουσίου και του Λαζάρου; «Μνήσθητι, θυμήσου, ότι εσύ στη Γη που ήσουν, απέλαβες τ’ αγαθά σου» κ.τ.λ. Δηλαδή  μνήμη. Αν δεν έχω λοιπόν αυτογνωσία και μνήμη, τότε, πάει η ταυτότητά μου. Χάθηκε. Είναι σπουδαία στοιχεία αυτά. Λέγει ο Θεοφύλακτος: «Οὐ γὰρ ἄλλην ψυχὴν εἰσήνεγκεν ἀλλ' ἐκείνην, τὴν ἀπὸ τοῦ σώματος ἀποπτάσαν (:που πέταξε, έφυγε) ταύτην ἐποίησε στραφῆναι ἐπ΄αὐτῷ». Η ίδια ψυχή γυρίζει πίσω. Γυρίζει. Όταν λοιπόν γίνεται λόγος για επιστροφή της ψυχής, αυτό σημαίνει ότι έχω αληθινό χωρισμό ψυχής και σώματος. Σημαίνει ακόμα διαφοροποίηση ψυχής και σώματος, όπως σας το είπα. Σημαίνει ότι το υλικόν σώμα κατατίθεται στη Γη, ενώ η πνευματική ψυχή απέρχεται εις τον ίδιον τόπον αυτής. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Δεν γυρίζει από δω και από κει η ψυχή. Δεν είναι γύρω από το σπίτι που έμενε. Δεν είναι στο νεκροταφείο. Δεν… Στον οικείον της τόπον». Προσέξατε. Λέει ο Χριστός: «Καὶ ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον» μετά την ανάστασιν, «οἱ δὲ δίκαιοι εἰς ζωὴν αἰώνιον».  Προσέξτε αυτό το «αἰώνιον».

       Αγαπητοί, διέταξε ο Κύριος όταν την ανέστησε να της δώσουν να φάει. Περίεργο πράγμα…! Ναι. Γιατί περίεργο; Έκανε το μέγιστον, που δεν μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι. Και άφησε το ελάχιστο που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι. Να δώσουν φαγητό στην κοπέλα. Όπως είπε. «Δεῦρο, Λάζαρε, ἔξω», αφού προηγουμένως τι είπε; «Σηκώσατε την πλάκα που φράζει τον τάφον. Αυτό μπορείτε να το κάνετε. Θα το κάνετε». Και ακόμη, γιατί ο Θεός θέλει να ζούμε τρώγοντας. Εκείνος έκανε την Δημιουργία έτσι. Στην Βασιλεία του Θεού όμως δεν θα υπάρχει η τροφή. «Ὁ Θεός», λέγει ο Απόστολος Παύλος, «και ταύτην (:την κοιλίαν) και ταῦτα (:τα βρώματα) καταργήσει». Δεν θα έχουν πλέον θέσιν. Θα ζούμε πώς; Το Πνεύμα του Θεού θέλει τώρα να τρώμε. Τότε δεν θα τρώμε. Εννοείται, από τις τροφές.

      Αγαπητοί, μεγάλα και θαυμαστά αποτελούν το μυστήριον του θανάτου. Κανείς δεν μας πληροφόρησε γι’ αυτό, παρά μόνον Εκείνος που είναι ο Κύριος της ζωής και του θανάτου, ο Ιησούς Χριστός. Είναι Εκείνος που είπε: «Καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου». Το λέει στην Αποκάλυψη. Γι'αυτό η σωτηρία μας βρίσκεται μόνον εις τον Ιησούν Χριστόν. Εκείνο που είπε ο Απόστολος Πέτρος: «Οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία, οὐδὲ γὰρ ὄνομα ἐστὶ ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανόν, τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις, ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς». Να λοιπόν τι αξίζει να πιστεύομε εις τον Κύριόν μας Ιησούν Χριστόν.

735η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Νεανικές ἀναζητήσεις.

†.Είναι συγκινητικό, αγαπητοί μου, όταν βλέπεις τους νέους ανθρώπους να αναζητούν το αγαθόν, το τέλειον, για να το γνωρίσουν και για να το βιώσουν. Μια υποδειγματική περίπτωση με θετική και αρνητική πλευρά μάς παρουσιάζει σήμερα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος. Μας διηγείται ότι ένας πλούσιος νεανίσκος με καλή καρδιά και αγαθή προαίρεση, πλησίασε τον Κύριον και Τον ερωτά: «Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ἀγαθὸν ποιήσω ἵνα ἔχω ζωὴν αἰώνιον;». Και ο Κύριος τού απαντά: «Εἰ θέλεις εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωήν, τήρησον τὰς ἐντολάς». «Εάν θέλεις να κερδίσεις την ζωήν την αιώνιον, να εισέλθεις εις αυτήν, να εφαρμόσεις τις εντολές».

Κι εκείνος έκπληκτος, γιατί ίσως κάτι το άλλο περίμενε, ερωτά: «Ποιες είναι αυτές;». Και ο Κύριος τού απήντησε ότι είναι οι εντολές, οι γνωστότατες, του δεκαλόγου. Η πρώτη εντολή, η δευτέρα, η δεκάτη. Ο νεανίσκος όμως σημείωσε ότι τις εντολές αυτές, του δεκαλόγου, τις είχε εφαρμόσει από μικρό παιδί. Γι’αυτό και εξεπλάγη. Εδώ θα έλεγα, η προσφορά της «πεζότητος» -τη λέξη «πεζότητα» την βάζω εντός εισαγωγικών- των εντολών. Λέμε: «Ε, τώρα, τις εντολές…». Δεν ξέρουμε. Οι άνθρωποι αναζητούν πάντα κάτι καινούριο, κάτι άλλο. Και όταν δουν έναν εκπληκτικόν διδάσκαλον, τότε ζητούν ακριβώς αυτό το κάτι άλλο. Ο Κύριος όμως παραπέμπει στον δεκάλογον, τον γνωστόν, τον αιώνιον, τον αναλλοίωτον δεκάλογον του νόμου του Θεού.

     Ωστόσο, εφόσον είπε ότι από μικρό παιδί είχε εφαρμόσει τον νόμον, τότε ο Κύριος περνά σε μία τελειοτέρα φάση πνευματικής ζωής. Και του λέγει: «Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι». «Εάν», λέγει, «θέλεις ναείσαιτέλειος», μία υπέρβαση δηλαδή των εντολών, όχι ότι οι εντολές δεν καθιστούν τέλειον τον άνθρωπον, αλλά εδώ μίαν υπέρβασιν των εντολών -άλλοτε θα μιλήσομε γι’ αυτήν την υπέρβαση των εντολών- τι του λέγει; «Πήγαινε, πούλησε τα υπάρχοντά σου και μοίρασέ τα εις τους πτωχούς και θα ΄χεις εκεί τον θησαυρόν· στον ουρανόν. Και έλα να με ακολουθήσεις».

      Όμως ο πλούσιος νεανίσκος, επειδή ακριβώς είχε πολλή περιουσία και ήτο και φιλοχρήματος, λυπήθηκε γι’ αυτήν την απάντηση που του έδωκε ο Κύριος και ανεχώρησε χωρίς πια να ενδιαφερθεί για κάτι περισσότερο.

    Παρατηρεί κανείς στη συμπεριφορά αυτού του νεανίσκου, πάρα πολύ ενδιαφέρουσες πλευρές. Και ακριβώς αυτές, αγαπητοί μου, ας προσέξομε. Καταρχάς προσεγγίζει τον Κύριον. Όχι μόνο για τη φήμη που είχε ο Κύριος, αλλά και για την αυθεντία Του. Είχε αυθεντία. Η διδασκαλία του Κυρίου ήταν όντως αυθεντική. Γι’αυτό σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στο 7^ο κεφάλαιο, όταν είχε πει ο Κύριος την περιώνυμον εκείνη διδασκαλία Του επί του  Όρους: «Καὶ ἐγένετο – σημειώνει ο ιερός ευαγγελιστής- ὅτε συνετέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους, ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ -είχαν μείνει έκπληκτοι οι όχλοι-· ἦν γὰρ διδάσκων αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων, καὶ οὐχ ὡς οἱ γραμματεῖς». Διότι εδίδασκε «ὡς ἐξουσίαν ἔχων». Όχι όπως οι γραμματείς. Δηλαδή ήτο αυθεντία.

     Έτσι μια βασική προϋπόθεση αναζητήσεως διδασκάλου, είναι η αυθεντία του. Προσέξτε, παρακαλώ, αυτό το σημείο. Είναι η αυθεντία του. Αλλά η εποχή μας, αν θα έπρεπε να δούμε την εποχή μας, έχει γκρεμίσει κάθε αυθεντία. Και την αυθεντία του ανθρώπου και την αυθεντία του Θεού. Έτσι, ο κάθε νέος που θέλει να μάθει, σε ποιον αλήθεια θα καταφύγει, αφού κανείς δεν θα μπορούσε να του δώσει μια αυθεντική απάντηση; Οι γονείς; Χμ… Οι γονείς, αγαπητοί μου, έπαυσαν να είναι αυθεντία. Οι εκπαιδευτικοί; Αλίμονο, απώλεσαν κάθε αυθεντία. Θα έλεγα ότι ο νέος δεν πείθεται πια, ό,τι και αν του πουν. Κυρίως όταν αναφερθούν σε διδασκαλία ανθρωπιστική. Δεν πείθεται πλέον ο νέος. Εξάλλου, οι εκπαιδευτικοί έσπευσαν να αποβάλλουν κάθε αυθεντία, γιατί την θεωρούν πια την αυθεντία μύθον. Δηλαδή οι εκπαιδευτικοί μας απομυθοποιήθηκαν. Απομυθοποιήθηκαν. Είναι φοβερόν. Η πολιτεία; Η πολιτεία με τους άρχοντές της, τους ταγούς της; Και αυτή με την σειρά της ήρθε να απορρίψει κάθε αυθεντία έναντι των πολιτών της. Δηλαδή η αυθεντία πλέον δεν υπάρχει. Έτσι, πολιτικοί, στρατιωτικοί, δικαστικοί πια δεν εμπνέουν καμία αυθεντία εις τον πολίτην. Βέβαια βαλθήκαμε με τα δέκα μας δάκτυλα και με τα δέκα νύχια των δακτύλων μας, να σκάψομε και να θάψομε την αυθεντία. Την κοροϊδέψαμε. Την ειρωνευτήκαμε. Είπαμε ότι «Ουφ! Αυθεντία… Τι θα πει αυθεντία του γονιού, τι θα πει αυθεντία του δασκάλου, του εκπαιδευτικού, τι θα πει αυθεντία της πολιτείας… Κολοκύθια στο πάτερο»- Με συγχωρείτε…

    Το ίδιο πράγμα συνέβη και εις τον εκκλησιαστικό χώρο. Οι σύγχρονες κοινωνίες μας πια αφήρεσαν και την αυθεντία από τον Θεό. Κατ’ επέκτασιν και από τον κλήρο που υπηρετεί τον Θεό και τον λαό. Έτσι αυθεντία δεν υπάρχει. Ή ακριβέστερα, αυθεντία γίνεται ο κάθε άνθρωπος: «Γιατί είσαι εσύ αυθεντία και δεν είμαι εγώ αυθεντία; Είμαι εγώ λοιπόν αυθεντία. Και δεν έχω να αναγνωρίσω κανέναν άλλον, έξω από τον εαυτόν μου». Έτσι έχομε ένα φαινόμενον, το φαινόμενον του λεγομένου Κοινωνικού Προτεσταντισμού. Είναι γνωστό ότι ο Προτεσταντισμός θεωρεί αυθεντία όχι τον Πάπα, εξάλλου γι’αυτό έφυγε από τη δυτική Εκκλησία, την Ρωμαιοκαθολική, γιατί δεν έδιδε πλέον αυθεντία εις την έδρα του Πάπα, αλλά τι είπε ο Προτεσταντισμός; «Αυθεντία, Χριστιανέ, είσαι εσύ, ο καθένας. Δεν έχεις να κοιτάξεις πουθενά αλλού παρά στον εαυτό σου. Μελέτα την Αγία Γραφή και αυτή θα σου πει ό,τι έχει να σου πει, όπως εσύ την καταλάβεις».  Εμείς λέμε: «Έχομε την αυθεντία των Πατέρων στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής». «Όχι», λέγει ο Προτεσταντισμός, «είσαι εσύ η αυθεντία. Και θα καταλάβεις αυτό που θα καταλάβεις, αυτό είναι το σωστό». Δηλαδή μια υποκειμενική κατάσταση. Γι’αυτό σας είπα, έχομε έναν κοινωνικόν Προτεσταντισμό ως προς το φαινόμενο αυτό της αυθεντίας. Έχομε δηλαδή στην εποχή μας ό,τι συνέβη τότε στην εποχή του Σωκράτους. Το φαινόμενο της διδασκαλίας των Σοφιστών, που με την διδασκαλία τους αυτή -Πρωταγόρας, Πρόδικος ο Κείος κ.ά.- όλοι αυτοί με την διδασκαλία τους διέφθειραν τους πολίτας των Αθηνών και γενικά την Ελλάδα. Και η Ελλάδα παρήκμασε θρησκευτικά, γιατί αυτοί εκήρυτταν ότι δεν υπάρχουν θεοί. Θρησκευτικά παρήκμασε η Ελλάς, πολιτιστικά, πολιτειακά, και σαν νόμοι και σαν ήθος και σαν θεσμοί. Σας θυμίζω τον Σωκράτη, που είχε πει στον Ιπποκράτη, τον νεαρόν Ιπποκράτη, που ήθελε να γίνει μαθητής του Πρωταγόρα: «Και τι θα πας να μάθεις εκεί;», του λέει. «Τι θα πας να μάθεις εκεί, που ήρθες πρωί πρωί να σε πάω εκεί να γίνεις μαθητής του σοφιστού. Τι θα μάθεις εκεί;». Είναι πάρα πολύ αξιόλογα εκείνα που λέει ο Σωκράτης εις τον Ιπποκράτην τον νεαρόν. Αν θέλομε, αγαπητοί μου, ανόρθωση, επανόρθωση, πρέπει να προσδώσομε το κύρος και την αυθεντία, ό,τι πρέπει να έχει κύρος και αυθεντία.

     Ο πλούσιος νεανίσκος στην συνέχεια ερωτά τον Κύριον: «Τί ἀγαθὸν ποιήσω για να έχω ζωήν αιώνιον;». «Τι αγαθό να κάνω για να αποκτήσω την αιώνιον ζωήν;». Εδώ βλέπομε εις τον νεανίσκον την αναζήτηση του αγαθού. «Τί ἀγαθὸν ποιήσω;». Σαν ένα μέσο απόκτησης της αιωνίου ζωής.

      Αλήθεια, τι είναι αγαθόν; Θα έπρεπε η απάντησις να ήτο αυτονόητος· διότι το αγαθόν είναι αντιληπτόν από κάθε άνθρωπον. Εντούτοις, το αγαθόν δεν είναι αυτονόητον, αγαπητοί μου. Διότι η αδαμιαία πτώσις το αγαθόν το έκανε, αφού προηγουμένως το κατακερμάτισε, το έκανε υποκειμενικόν. Τι είναι αγαθόν; «Αυτό που νομίζω εγώ ότι είναι αγαθόν. Αυτό είναι αγαθόν». Και ότι δεν υπάρχει εξ αντικειμένου το αγαθόν, αλλά εξ υποκειμένου. Και έτσι η απάντησις εξαρτάται από τον κοσμοθεωριακόν προσανατολισμό που μπορεί να έχει ο κάθε άνθρωπος. Ο καθένας δηλαδή έχει μία διαφορετική απάντηση να δώσει, τι είναι αγαθόν. Άλλη δίδει ο υλιστής, άλλη δίδει ο ιδεαλιστής, άλλη απάντηση δίδει ο Χριστιανός. Είναι όπως και η αλήθεια. Εκείνο που είχε πει ο Πιλάτος: «Τί ἐστίν ἀλήθεια;». Ξέρετε, εκεί δεν ήταν ερώτημα. Ήταν εκείνο το … «Δεν βαριέσαι… Μου ήρθες», λέγει, «να μαρτυρήσεις για την αλήθεια, τι εστίν αλήθεια». «Καί εὐθέως», λέει, «ἐξῆλθεν ἔξω, εἰς τό Πραιτώριον» κ.τ.λ. ο Πιλάτος. Δηλαδή: «Δεν βαριέσαι, πολλοί λένε την αλήθεια. Ήρθες κι εσύ, ένας απ’ όλους αυτούς τους πολλούς, να πεις για την αλήθεια. Δεν βαριέσαι, τί ἐστίν ἀλήθεια, τι είναι αλήθεια…». Έτσι κι εδώ: «Τι είναι αγαθόν; Δεν βαριέσαι, τι είναι αγαθόν». Όπως η αλήθεια χρήζει, αγαπητοί μου, αποκαλύψεως, έτσι και το αγαθόν χρήζει αποκαλύψεως. Πρέπει να μας αποκαλύψει ο Θεός τι είναι αγαθόν. Ο πλούσιος νεανίσκος καλώς ερώτησε τον Κύριον.

     Αλλά σήμερα η γενεά μας, πώς θεωρεί το αγαθόν; Τι είναι γι’ αυτήν την γενεά μας το αγαθόν; Καταρχάς είναι μια κακώς νοουμένη ελευθερία. Ή αν θέλετε, ένα κακέκτυπο της ελευθερίας. Το πρώτο αγαθόν. Μιλάμε για ελευθερία. Αλλά σήμερα η γενεά μας αυτήν την ελευθερία την έχει φοβερά κακοποιήσει. Ακόμη, αγαθόν είναι για κάποιους η αναρχία. Ή η απελευθέρωσις απ’ όλα τα ταμπού. Είναι ο ευδαιμονισμός. Είναι η ψυχαγωγία σαν διασκέδασις· που θα πει… από το «διασκεδάννυμι»= σκορπίζω, διασκορπίζω. Κι έτσι, εκείνο που λέει στον άσωτον υιόν στην παραβολή ο Κύριος, ότι «διεσκόρπισεν τήν οὐσίαν τοῦ Πατρός» και η ουσία του πατρός είναι το κατ’ εικόνα, ο σύγχρονος άνθρωπος διασκορπίζει, σπαταλά το κατ’ εικόνα. Διασκεδάζει, σκορπίζει το κατ΄εικόνα. Σήμερα ο άνθρωπος όταν πηγαίνει να διασκεδάσει, στην πραγματικότητα στραπατσαρίζεται. Στραπατσαρίζει την ἐν αὐτῶ εικόνα του Θεού. Ο πανσεξουαλισμός θεωρείται αγαθόν ή φροϋδισμός. Ο πλούτος. Η αεργία. Όχι η ανεργία. Η αεργία. Άεργος είναι αυτός που δεν θέλει να εργαστεί. Ενώ άνεργος είναι αυτός που δεν βρίσκει δουλειά. Έτσι, βλέπετε τα παιδιά μας σήμερα, φεύγουν το πρωί απ’ το σπίτι, γυρίζουν το μεσημέρι για να φάνε, πάνε στις καφετέριες… δεν θέλουν να δουλέψουνε. Είναι ακατανόητο πράγμα! Κάποτε οι άνθρωποι πήγαιναν στα καφενεία, νέοι και μεγάλοι, αλλά πήγαιναν το βράδυ. Να πας σε καφενείο τις πρωινές ώρες, ήταν ακατανόητο. Πήγαιναν μόνο οι συνταξιούχοι. Σήμερα θα δείτε οι καφετέριες είναι γεμάτες από νέους, ώρες πρωινές… Αυτή η αεργία… Ο τυχοδιωκτισμός. Ακόμα, ο αστισμός. Δηλαδή ένα βόλεμα επαγγελματικό, μια τεχνική άνεση, ένα όμορφο σπίτι, κι ακόμη μια καλή υγεία. Διαβάζομε μύριες συνταγές, για να αποκτήσουμε και να έχουμε και να διατηρήσομε μια καλή υγεία. Ένας δηλαδή άκρατος βιταλισμός, ένας ζωισμός. Δηλαδή αυτό που λέμε και χαρακτηρίζει τα ζώα: «Να ζήσω, να ζήσω, να ζήσω!  Όχι πνευματικά. Αλλά να ζήσω ζωικά». Όλα αυτά, αγαπητοί μου, θα σας απαντήσουν οι σύγχρονοι άνθρωποι ότι είναι το αγαθόν. Και τούτο γιατί ο σύγχρονος κοσμοθεωριακός  προσανατολισμός είναι υλιστικός. Απλούστατα, το βλέπει κανείς. Έχομε τον λεγόμενον «πρακτικόν υλισμόν». Θα πούμε πάλι και θα το ξαναπούμε ότι η έννοια του αγαθού χρήζει αποκαλύψεως. Από πηγή αυθεντική. Κι Αυτός είναι ο Θεός.

      Ο πλούσιος νεανίσκος ακόμα είπε εις τον Κύριον: «Τί ἀγαθόν ποιήσω;». «Τι αγαθό να κάνω;». Δεν ζητά μια θεωρητική απάντηση, αλλά μια πρακτική απάντηση. Η εποχή μας αναζητά, αλλά δεν θέλει να κουραστεί. Το στοιχείον της ασκήσεως είναι αποκρουστικόν. Διότι ο Χριστιανισμός είναι άσκησις. Είναι μάλιστα σταυρικός, σταυρική άσκησις. Και οι αρχαίοι έλεγαν ότι «τά ἀγαθά κόποις κτῶνται». Τα αγαθά αποκτώνται με κόπους. Αλλά ο Χριστιανισμός σήμερα για να αρέσει στους πολλούς –προσέξτε αυτό το σημείο- έχει νοθευτεί σε βαθμόν υπερβολικόν. Κι έτσι για να προσελκύει δήθεν τους νέους, οι οποίοι δεν θέλουν να κουραστούν, απεχθάνονται αυτό που λέγεται άσκησις εν ευρεία εννοία. Μια μορφή της ασκήσεως, η πιο μικρή, είναι η νηστεία. Επειδή λοιπόν απεχθάνονται την άσκηση, έρχεται τότε να μεταβάλει, να μεταβάλει, ο Χριστιανισμός, δηλαδή εμείς, που κατά κάποιο τρόπο προσφέρομε τον Χριστιανισμόν, έρχεται, αγαπητοί μου, να προσφερθεί ως Κοινωνισμός και ως Ανθρωπισμός. Δηλαδή απώλεσε όλο το στοιχείο του μυστηρίου του Θεού. Κι έγινε ανθρώπινος ο Χριστιανισμός. Έγινε ανθρωποκεντρικός, όχι θεοκεντρικός. Όχι τι θα πει ο Θεός, αλλά πώς καταλαβαίνομε εμείς οι άνθρωποι, για να ζήσομε δήθεν κάποια στοιχεία του Χριστιανισμού, για να λεγόμαστε Χριστιανοί. Είδατε; Θα ήθελα πολύ χρόνο να σας πω πώς μετεβλήθη δυστυχώς ο Χριστιανισμός σε Κοινωνισμό και σε Ανθρωπισμό.

      Όλα αυτά βέβαια χωρίς Θεό. Αυτόνομα. Διότι εκείνος που θα δεχθεί έναν Χριστιανισμό ως Κοινωνισμό, δεν δυσκολεύεται να τοποθετήσει έναν Θεό τόσο μακριά που ούτε Εκείνος να ενδιαφέρεται για τον άνθρωπο, ούτε ο άνθρωπος να ενδιαφέρεται για τον Θεό. Ουσιαστικά δηλαδή μία αυτόνομη κατάσταση. Γι’αυτό και οι νέοι μας στο τέλος καταντούν ρηχοί, αθεολόγητοι, ανερμάτιστοι. Δεν έχουν βάθος. Δεν έχουν βάθος. Γιατί; Το βάθος είναι ο Θεός.

     Ο νεανίσκος ακόμα είπε: «ἵνα ἔχω ζωήν αἰώνιον». «Για να έχω», λέγει, «αιώνιο ζωή». Το αγαθό το έβλεπε σαν μέσον ενός σκοπού· της αιωνίου ζωής. Στις αναζητήσεις τους όμως οι σύγχρονοι νέοι μας, που διψούν για την αιωνία ζωή…- αλλά τελικά δεν την αναζητούν. Είναι σαν εκείνον τον άρρωστο άνθρωπο που έχει πάθει αφυδάτωση και δεν ξέρει τι έχει. Διψά και πέρασε στην κατάσταση της αφυδατώσεως. Και δεν ξέρει ότι του λείπει το νερό. Δηλαδή έχει μία υπολανθάνουσα δίψα η γενεά μας, ιδίως η γενεά των νέων. Ο οπτικός των ορίζων περιορίζεται μόνον εις τον παρόντα αιώνα, εις την παρούσα ζωή. Δεν θέλει ο σύγχρονος νέος κάτι το μελλοντικό, κάτι που να είναι επέκεινα της παρούσης ζωής. Κι εδώ φαίνεται ακριβώς η ρηχότης και η πνευματική μυωπία. Βέβαια δεν είναι όλοι οι νέοι αυτό. Πρέπει να το πούμε.

     Αλλά σε εποχές παρακμής… δεν το αντιλαμβάνεστε ότι η εποχή μας είναι εποχή παρακμής; Φοβερής παρακμής; Παρά τον πλούτο του τεχνικού πολιτισμού; Φοβερής παρακμής; Λοιπόν σε εποχής παρακμής, αποπροσανατολισμού και υποκαταστάσεως των πάντων, πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν και θαυμάσιοι νέοι, οι οποίοι εντελώς συγκεκριμένα αναζητούν, όχι αφηρημένα, εντελώς συγκεκριμένα, μέσα στον χώρο της Εκκλησίας και του Χριστιανισμού, αναζητούν την αιωνία ζωή. Την αιωνία ζωή! Ως απουσία του θανάτου. Και των ανθρωπίνων δεινών. Ως αφθαρσία, και αιωνία νεότης, ως αιωνία μακαριότης. Έτσι την ζητούν. Όπως την προσφέρει ο λόγος του Θεού. Ακόμη, ως γνώσις και ως θεωρία του Χριστού. Λέγει ο Κύριος: «Καί αὕτη ἐστίν ἡ αἰώνιος ζωή …-Ποια είναι η αιώνιος ζωή; ἵνα γινώσκωσι σέ τόν μόνον ἀληθινόν Θεόν καί ὃν ἀπέστειλας Ἰησοῦν Χριστόν». Αγαπητοί μου, η αιώνιος ζωή είναι Αυτός ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός. Δεν είναι εδώ ο Χριστός και εκεί η αιώνιος ζωή. Δεν είναι εδώ ο Χριστός και εκεί είναι η Βασιλεία Του. Όταν λέμε Βασιλεία, όταν λέμε αιώνιος ζωή, δεν είναι παρά Αυτός ούτος ο Χριστός, αυτή η παρουσία του Χριστού, αυτός ο χώρος που είναι ο Χριστός.

     Πολλές φορές οι νέοι αναζητούν την αιώνια ζωή μέσα εις τον Μοναχισμόν. Είναι το ίδιο φαινόμενο που παρετηρήθη μετά από την επισημοποίηση του Χριστιανισμού, επί Μεγάλου Κωνσταντίνου. Είδαν πολλοί νέοι να επέρχεται με ακάθεκτον τρόπον μία εκκοσμίκευση μέσα στην Εκκλησία. Γι’αυτό και αφήνουν τις πόλεις και αναχωρούν εις την έρημον. Μέχρι τότε, που υπήρχε το μαρτύριο στις πόλεις, δεν υπήρχε λόγος να πάνε εις την έρημο. Τώρα που κοσμικοποιείται η Εκκλησία, εκκοσμικεύεται, αφήνουν τις πόλεις, και πηγαίνουν στην έρημο. Μια ζωντανή Εκκλησία δίδει βέβαια πάντοτε δυνατότητες αιωνίου ζωής και αν ακόμη είναι μέσα στην πόλη. Αλλά μια ζωντανή Εκκλησία, η οποία προσελκύει τους νέους, είτε στην έρημο των πόλεων, είτε στην έρημο από ανθρώπους. Αλλά η ζώσα, η ζωντανή Εκκλησία. Γι’αυτό, αγαπητοί μου, θα λέγαμε, για την Εκκλησία μας σήμερα, υπάρχει εκείνο που είπε ο Χριστός και εφαρμόζονται τα λόγια Του, που είπε εις τον άγγελον της Εκκλησίας των Σάρδεων, είναι στην Αποκάλυψη, είναι στο τρίτο κεφάλαιο. Λέγει: «Οἶδά σου τὰ ἔργα (:Γνωρίζω τα έργα σου) ὅτι ὄνομα ἔχεις ὅτι ζῇς, καὶ νεκρὸς εἶ (:Έχεις μόνο όνομα ότι ζεις)». Λέμε: «Ορθοδοξία, Ορθόδοξος Εκκλησία». Το όνομα έχομε. Είμαστε νεκροί. «Γίνου γρηγορῶν (:ξύπνα, σήκω), καὶ στήρισον τὰ λοιπὰ ἃ ἔμελλον ἀποθνήσκειν (: τα μέλη της Εκκλησίας στήριξέ τα. –Επρόκειτο να πεθάνουν). Μνημόνευε οὖν πῶς εἴληφας καὶ ἤκουσας (:Θυμήσου πώς πήρες και πώς άκουσες), καὶ τήρει καὶ μετανόησον».

     Η Ορθόδοξός μας Εκκλησία έχει ανάγκη να μετανοήσει. Δηλαδή εμείς να γυρίσουμε πίσω. Να δούμε την αρχέγονο Εκκλησία, όπως οι Πατέρες την είδαν, όπως την στήριξαν και ερμήνευσαν τον Λόγο του Θεού. Ορθά βεβαίως, εξ ου και Ορθόδοξος Εκκλησία. Τα μέλη μιας ζωντανής Εκκλησίας πρέπει πάντοτε να αναζητούν την αιώνιον ζωήν. Πάντοτε. Αν σταματήσουν μπροστά σ’ αυτήν αναζητούντες αλλότρια και εγκόσμια πράγματα, έχουν αστοχήσει. Πάντοτε την αιώνιον ζωήν. «Ἐπιλαβοῦ της αἰωνίου ζωῆς», λέει ο Απόστολος Παύλος.

     Για εποχές μιας φοβερής παρακμής ακόμα, έχουν γραφεί και οι λόγοι του Ψαλμωδού: «Κύριος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ διέκυψεν ἐπί τούς υἱούς τῶν ἀνθρώπων τοῦ ἰδεῖν εἰς ἐστί συνιών ἤ ἐκζητών τόν Θεόν -Σκύβει ο Θεός από τον ουρανό να δει, υπάρχει κάποιος που ζητάει τον Θεό; Που καταλαβαίνει κάτι από τον Θεό;- Πάντες ἐξέκλιναν, ἅμα ἠχρειώθησαν (:Όλοι εξέκλιναν, όλοι έγιναν αχρείοι) οὐκ ἔστι ποιῶν χρηστότητα, οὐκ ἔστιν, ἕως ἑνός». «Κανένας», λέγει ο Ψαλμωδός, στον 13^ο Ψαλμό του.

      Αγαπητοί μου, ο πλούσιος νεανίσκος απήλθε λυπούμενος. Και στην εποχή μας υπάρχει η δίψα της αιωνίου ζωής, αλλά όταν ακούσουν τους όρους για να την αποκτήσουν, διαμαρτύρονται και λέγουν: «Σκληρός ἐστίν οὗτος ὁ λόγος. Τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν;». «Φοβερά πράγματα. Ποιος μπορεί να τα ακούσει αυτά που λέει η Εκκλησία;». Και ο Κύριος λέγει… «Ἐμβλέψας αὐτῶ -λέει άλλος Ευαγγελιστής· δηλαδή τον κοίταξε τον νεανίσκον- ἠγάπησεν αὐτόν». «Τον συνεπάθησε». Όπως ακριβώς συμπαθεί ο Θεός κάθε νέο άνθρωπο, που του γυρίζει την πλάτη…

     Αγαπητοί μου, ο Κύριος είναι ο κομιστής της αιωνίου ζωής. Καλύτερα; Σας το είπα προηγουμένως, είναι η αποκάλυψις του Θεού Λόγου, ως ανθρώπου ανάμεσά μας, είναι η αποκάλυψις της αιωνίου ζωής που πλέον δια του Ιησού Χριστού και εν τω Ιησού Χριστώ μπορούμε να προσεγγίσομε και να κατακτήσομε. Κάποτε ένας νεαρός είκοσι ετών, ο Μέγας Αντώνιος, όταν άκουσε αυτήν την σημερινή ευαγγελική περικοπή, τραντάχτηκε, συγκλονίστηκε. Και είπε: «Εγώ τι κάνω;». Πούλησε τα υπάρχοντά του κι έφυγε για την έρημο. Εκείνο που δεν έκανε ο πλούσιος νεανίσκος στην εποχή του Χριστού, το έκανε ο Μέγας Αντώνιος. Αλήθεια, πώς τον έλεγαν εκείνον τον νεανίσκον; Μήπως θυμόσαστε; Δεν είχε όνομα. Το όνομά του δεν έμεινε στην αιωνιότητα. Αλλά ο Μέγας Αντώνιος; Ε, είναι ο Μέγας Αντώνιος! Έμεινε στην αιωνιότητα. Γιατί; Γιατί ζήτησε ακριβώς την αιωνιότητα.

    Κορυφαία, αγαπητοί μου, αναζήτησή μας πρέπει να είναι η αιώνιος ζωή. Ιδιαιτέρως μάλιστα των νέων. Εξάλλου σε νέον έγραψε ο Απόστολος Παύλος, στον Τιμόθεο, όταν του γράφει στην πρώτη του επιστολή: «Ἀγωνίζου τὸν καλὸν ἀγῶνα τῆς πίστεως· ἐπιλαβοῦ της αἰωνίου ζωῆς». «Ἐπιλαμβάνομαι» θα πει αρπάζω, πιάνω. «Ἐπιλαβοῦ της αἰωνίου ζωῆς», της αιωνίου ζωής. Αυτήν την αιώνιον ζωήν, αγαπητοί, πρέπει κι εμείς να πιάσομε· καλά να πιάσομε, να κρατήσομε, για να μπορέσομε να ζήσομε μέσα σ’ αυτήν.

480η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Γιατί ο Χριστός εβαπτίσθη;

†.«Ποιος είναι ο Θεός;», έλεγε ο αρχαίος κόσμος. «Τι είναι ο Θεός;», ξαναρωτούσε ο αρχαίος κόσμος. Και οι απαντήσεις πολλές. Γιατί δεν υπήρχε απάντησις. Όμως η αγάπη και η φιλανθρωπία του όντως αληθινού Θεού, που έμενε κρυμμένος από τον αμαρτωλό άνθρωπο ή καλύτερα, η αμαρτία ετύφλωσε τον άνθρωπο και δεν μπορούσε να δει, ήλθε και έγινε φανερός. Λέγει ο Απόστολος Παύλος στη σημερινή αποστολική του περικοπή που ακούσαμε, προς Τίτον: «Ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ». «Ἐπεφάνη». Έγινε φανερή. Αυτό θα πει «επιφάνεια». Θα πει «φανέρωσις». Η Θεοφάνεια. Θα πει: «Φάνηκε ο Θεός».

      Πώς «ἐπεφάνη»; Με την βάπτιση του Ιησού, εις τον Ιορδάνη ποταμό. Με πολύ λιτές γραμμές, ο Ευαγγελιστής Μάρκος μάς πληροφορεί: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ ᾿Ιωάννου εἰς τὸν ᾿Ιορδάνην. Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν· σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ ηὐδόκησα». Έτσι έμαθε ο κόσμος, αγαπητοί, ότι ο Θεός είναι στον ουρανό, αφού απ’ τον ουρανό ηκούσθη η φωνή. Αλλά και εις την γην. Αλλά πανταχού παρών. Δεν έχει όμως καμία σχέση με την κτίσιν Του από πλευράς ουσίας. Δεν είναι δηλαδή η κτίσις ο Θεός. Τότε αντελήφθησαν οι άνθρωποι ότι δεν μπορούσαν να λατρεύουν την κτίσιν ως Θεόν. Ότι ο Θεός είναι Εκείνος που πήρε, προσέλαβε την κτίσιν Του, δεν εταυτίσθη με την κτίσιν Του, προσέλαβε την κτίσιν Του υπό το σχήμα της ανθρωπίνης υπάρξεως και ήλθε από αγάπη πολλή σε μας. Ότι ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός.

      Ο Πατήρ τώρα, στα Θεοφάνεια, δίνει τη μαρτυρία Του για τον αγαπητόν Του Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει ακριβέστατα του Ποιος είναι ο Υιός. Δείχνει. Δεν γεμίζει τον Ιησούν, εννοείται την ανθρωπίνη φύση, με Πνεύμα Άγιον. Άπαγε. Δείχνει. Δηλαδή πλήρης και εκπληκτική Θεοφανεία. Έτσι ο Υιός αποκαλύπτει τον Πατέρα και ο Πατέρας συστήνει τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει τον Υιόν κατ΄εντολήν του Πατρός.

    Έτσι ο κόσμος έμαθε τον αληθινόν Θεόν, που μπορούσε τώρα να Τον λατρεύει και να Τον προσκυνά. Είναι η πιο μεγάλη αποκάλυψις στην ανθρωπίνη Ιστορία, που ο άνθρωπος γνωρίζει τον Δημιουργό Του. Η πιο μεγάλη αποκάλυψις. Βέβαια είναι αληθές ότι πολλές φορές ο Θεός απεκαλύφθη, ο Άγιος Τριαδικός Θεός, όπως επί παραδείγματι εις τον Αβραάμ στο Σινά και στη βάτο είναι ο Λόγος, όμως συσκιασμένα. Εδώ έχομε με σαφήνεια την αποκάλυψη του Θεού. Και μάλιστα όταν ο Εις της Τριάδος, παίρνοντας την ανθρωπίνη μορφή, το ανθρώπινο σχήμα, ήλθε ανάμεσά μας κατά έναν ανείπωτα καταπληκτικό τρόπο.

    Πλάι όμως σε αυτήν την μεγαλειώδη αποκάλυψη, γιατί έρχεται, όπως σας είπα, ο δεύτερος της Τριάδος, να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνη ποταμό, έχομε και πλήθος άλλες αποκαλύψεις. Ώστε να ερωτούμε, γιατί ήρθε ο δεύτερος της Τριάδος να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνην ποταμόν; Οι Πατέρες, αγαπητοί μου, αναφέρουν αρκετούς λόγους που ο Ιησούς εβαπτίσθη εις τον Ιορδάνη. Βέβαια ένας, όχι, θα λέγαμε, κατ’ αξίαν πρώτος, αλλά δεν θα τους πω κατ’ αξίαν πρώτος, δεύτερος, απλώς μερικούς, δυο, τρεις, τέσσερις λόγους να σας αναφέρω. Ήλθε για να καθαρίσει εμένα τον άνθρωπο. Βαπτίζεται δε ο Χριστός, «οὐχ ὡς Αὐτός χρήζων καθάρσεως, ἀλλά τήν ἐμήν οἰκειούμενος κάθαρσιν». Δεν  ήρθε επειδή ο Ίδιος είχε ανάγκη να καθαριστεί, αλλά οικειώθηκε την δική μου την κάθαρσιν. Και επήρε το λουτρόν του βαπτίσματος εις τον Ιορδάνη ποταμό.

    Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν βάπτισμα μετανοίας. Έχομε τρία βαπτίσματα. Είναι το βάπτισμα των Ιουδαίων, που ήταν τρόπον τινά, σαν διδασκαλία, εννοείται των Ραβίνων, υποχρεωτικό, προκειμένου κάποιος να φάει. Θυμηθείτε που είπαν στον Κύριον οι Φαρισαίοι για τους μαθητάς: «Γιατί οι μαθηταί σου με άπλυτα χέρια τρώνε τα στάχυα, τρίβοντάς τα με τα χέρια τους;». Οι Εβραίοι, σημειώνει εκεί ο Ευαγγελιστής, δεν κάθονται να φάνε εάν δεν πλυθούν εάν, εάν, εάν… Ήταν ο βαπτισμός ο ιουδαϊκός . Είναι το βάπτισμα του Ιωάννου, βάπτισμα μετανοίας. Και το βάπτισμα το χριστιανικό, που είναι βάπτισμα συγχωρήσεως και υιοθεσίας και μετοχής της ζωής του Χριστού.

    Ο Χριστός λοιπόν εβαπτίσθη υπό του Ιωάννου, το μεσαίον βάπτισμα. Το βάπτισμα του Ιωάννου, το οποίον ήταν βάπτισμα μετανοίας. Αλλά πώς εγίνετο; Εβυθίζετο ο βαπτιζόμενος, έμενε βυθισμένος μέσα εις το νερό και έλεγε τις αμαρτίες του. Γι΄αυτό σημειώνει εδώ ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, ότι ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος. Αμέσως ανέβηκε από το νερό. Δεν βγήκε από το νερό. Αλλά ανέβηκε από το νερό. Δηλαδή δεν ήταν βυθισμένος εις το νερό, όπως ήσαν οι άλλοι. Γιατί; Δεν είχε αμαρτίες. Ήρθε τις δικές μου τις αμαρτίες να συγχωρήσει. Ήρθε εμένα να καθαρίσει, εμένα τον άνθρωπο. Γι΄αυτό λέγει αυτό το «εὐθύς», αμέσως ανέβη από του ύδατος. Ο Ιησούς βαπτίζεται, για να ανοίξει τον δρόμο στο δικό Του το βάπτισμα, δηλαδή αυτό που θα μας παρέδιδε, και το οποίον είναι βάπτισμα, όπως σας είπα, αφέσεως αμαρτημάτων, τόσο του προπατορικού, όσο και των προσωπικών μας αμαρτημάτων.

    Ακόμη, εβαπτίσθη ο Κύριος εις τον Ιορδάνη ποταμό, ένας ακόμη λόγος, για να συντρίψει τις κεφαλές των δρακόντων, δηλαδή των δαιμόνων, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Ίσως φαίνεται περίεργο αυτό. Η κτίσις, αγαπητοί μου, που έγινε χάριν του ανθρώπου, παρεχωρήθη στην εξουσία του Σατανά, επειδή ο άνθρωπος ήδη από τον Παράδεισον προσεκύνησε τον διάβολον· διότι έκανε το θέλημά του. Έκτοτε η κτίσις είναι δαιμονοκρατουμένη.

   Έρχεται λοιπόν ο Κύριος να αγιάσει την κτίσιν, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Είναι δε εκπληκτικόν, ότι το νερό εδώ είναι αντιπροσωπευτικό ολοκλήρου της κτίσεως. Θέλετε να σας πω κάτι; Όσοι μπορείτε να το συλλάβετε αυτό. Είναι εκπληκτικόν διότι… βέβαια η θεολογία του νερού είναι απέραντη και βαθυτάτη, τώρα εδώ μόνον έναν λόγο σας λέγω, που το νερό είναι H₂0, υδρογόνο δύο, οξυγόνο. Το υδρογόνο όμως είναι το πρώτο στοιχείο, που όταν του προστίθενται πρωτόνια εις τον πυρήνα του, γίνεται δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, πεντηκοστόν, ενενηκοστόν τόσο…στοιχείον. Όλη η κτίσις, όλος αυτός ο κόσμος, είναι, ας το πούμε, έτσι χοντρικά χοντρικά,όχι επιστημονικά, επανάληψις του ατόμου του υδρογόνου. Συνεπώς το υδρογόνο θα μπορούσε να καυχηθεί ότι είναι εκείνο  που εκπροσωπεί ολόκληρη τη Δημιουργία. Αυτό δε το υδρογόνο έγινε από την ενέργεια του φωτός! Εκπληκτικόν! «Εἶπεν ὁ Θεός καί ἐγένετο φῶς». Πρώτα το φως. Μετά το υδρογόνο. Μετά όλη η κτίσις. Έτσι λοιπόν είναι, τρόπον τινά, βρίσκεται να εκπροσωπεί την κτίσιν το υδρογόνο· το οποίον άφθονο βρίσκεται μέσα στο νερό.

     Έτσι, αγιάζει ο Χριστός το νερό, τα νερά του ποταμού, δηλαδή αγιάζει ολόκληρη την κτίσιν! Και αγιάζοντάς την, διώχνει τους δαίμονες, που εδαιμονοκράτουν την κτίσιν. Γι΄αυτό γράφει ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος, στον σημερινό κανόνα, που ακούσαμε στον Όρθρον, στο πρώτο τροπάριο της πρώτης ωδής: «Καί δρακόντων κεφαλάς ἐμφωλευόντων, διαθλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου». «Και τα κεφάλια των δρακόντων, τα σπάζει, στα ρείθρα του Ιορδάνου». Τύπος δε των δαιμονικών κεφαλών ήσαν οι καταποντισθέντες Αιγύπτιοι στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Αιγύπτιοι, μεταφορικώς, συμβολικώς, θεωρούνται ότι είναι το κράτος και της σκιάς του θανάτου, το κράτος του Άδου, οι δαίμονες. Προσέξτε· δεν είναι οι Αιγύπτιοι οι δαίμονες. Προσέξτε, μην το μπερδέψετε, τύπος είναι. Όταν πήγαν να περάσουν κι αυτοί και επνίγησαν. Έτσι ο Ψαλμωδός λέγει στον 73^ον Ψαλμόν: «Σύ συνέτριψας τάς κεφαλάς τῶν δρακόντων ἐπί τοῦ ὕδατος -Ποιων δρακόντων; Μεταφορικώς. Των Αιγυπτίων, που, τρόπον τινά, αντιπροσωπεύουν τους δαίμονες-. Σύ συνέθλασας -ευθύς παρακάτω- τήν κεφαλήν τοῦ δράκοντος». Γιατί πρώτα ακολουθεί πληθυντικός και μετά ενικός; Διότι είναι οι δαίμονες και ενικός είναι ο διάβολος, ο ένας, ο αρχηγός.

    Γι΄αυτό, αγαπητοί μου, δυνάμει της βαπτίσεως του Χριστού μας στον Ιορδάνη, σε κάθε βάπτιση πιστού λέγονται ευχές. Όπως και στον ίδιον τον υπό βάπτισιν, λέγονται αφορισμοί, δηλαδή να φύγουν οι δαίμονες που τυχόν εμφωλεύουν μέσα εις αυτήν την ύπαρξη, αλλά και επί του ύδατος, προκειμένου να γίνει η βάπτισις. Ακούστε τι λέγει μία ευχή. Δυστυχώς ο χρόνος δεν επαρκεί να σας κάνω πιο πολλή ανάλυση. Ανάγνωση θα σας κάνω: «Σύ καί τά Ἰορδάνια ρεῖθρα ἡγίασας, οὐρανόθεν καταπέμψας τό Πανάγιον σοῦ Πνεῦμα, καί τάς κεφαλάς τῶν ἐκεῖσε ἐμφωλευόντων συνέτριψας δρακόντων. Αὐτός οὖν, φιλάνθρωπε Βασιλεῦ- θα τ’ ακούσετε και στην ακολουθία της Βαπτίσεως που θα ακολουθήσει τώρα εδώ- πάρεσο καί νῦν δια τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος, καί ἁγίασον τό ὕδωρ τοῦτο…».  «Συντριβήτωσαν - λέει ο ιερεύς- ὑπό τήν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ τιμίου Σταυροῦ Σου(:με το σημάδι του Σταυρού) πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις – οι δαίμονες-. Ὑποχωρησάτωσαν ἡμῖν(: ας υποχωρήσουν σε μας) πάντα τά ἐναέρια καί ἀφανῆ εἴδωλα , καί μή ὑποκρυβήτω τῷ ὕδατι τούτῳ δαιμόνιον σκοτεινόν(:και να μην κρυφτεί δαιμόνιο σκοτεινό κάτω από το νερό – εκείνο το «ὑπο-κρυβήτω». Δηλαδή στην κτίσιν, με άλλα λόγια)».Έτσι, ο Χριστός ήρθε στον Ιορδάνη να αγιάσει την κτίσιν, αφού θα συνέτριβε τας κεφαλάς των δρακόντων και την κεφαλήν του μεγάλου δράκοντος, του Διαβόλου.

    Ο Χριστός, ακόμη, αγαπητοί μου, μέσα στον Ιορδάνη, απέκτεινεν την έχθραν μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Λέγει πάλι ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος στην 5^η ωδή του, στον ειρμό: «Ἰησοῦς, ὁ ζωῆς ἀρχηγός λῦσαι τὸ κατάκριμα ἥκει Ἀδάμ τοῦ πρωτοπλάστου, καθαρσίων δε ὡς Θεός μὴ δεόμενος(:ο Ίδιος δεν είχε ανάγκη να καθαριστεί), τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνη(:έρχεται να καθαρίσει αυτόν που έπεσε, να τον καθαρίσει στον Ιορδάνη), ἐν ᾧ(:εν τω οποίω Ιορδάνη) τὴν ἔχθραν κτείνας».  «Ἀπέκτεινε τήν ἔχθραν»·  γι΄αυτό λέγεται ότι ο Ιορδάνης ποταμός είναι ο τάφος της έχθρας, είναι ο θάνατος του θανάτου, ο Ιορδάνης θανάτωσε τον θάνατον. Ερωτά κάποιος εκ των Πατέρων: «Πῶς μέν ὁ Παῦλος εἶπεν ὅτι ὁ Χριστός ἀπέκτεινεν τήν ἔχθραν ἐν τῷ Σταυρῷ; Ὁ δέ μελωδός λέγει ἐδῶ ὅτι ἀπέκτεινεν αὐτή ἐν τῷ Ἰορδάνῃ». Ο Παύλος λέγει «ἀπεκτάνθη», σκοτώθηκε η αμαρτία, η έχθρα ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Θεό, «στον Σταυρό». Εδώ ο μελωδός λέγει «στο ποτάμι». Τι συμβαίνει; Βέβαια, θα λέγαμε, ο Χριστός έλυσε την έχθραν, με όλα τα μυστήρια της ενσάρκου οικονομίας Του. Όπως με τη σύλληψίν Του, την γέννησή Του, την βάπτισή Του, την Σταύρωσή Του, την Ανάστασή Του. Όλα αυτά είναι σταθμοί της ενσάρκου οικονομίας Του, που αποτελούν και τα μυστήρια, που όλα αυτά απέκτειναν την έχθραν του ανθρώπου με τον Θεό· και τα οποία αποτελούν, κατά τον άγιον Νικόλαο Καβάσιλα, τα «ποιητικά τῆς σωτηρίας μας». Εκείνα τα οποία συντελούν στη σωτηρία μας.

    Και ο Παύλος λέγει: «Τοῦτο γινώσκοντες(:αυτό να ξέρετε) ὅτι ὁ παλαιός ἄνθρωπος συνεσταυρώθη - πού συνεσταυρώθη;-  ἐν τῷ βαπτίσματι» -λέει ο Παύλος- τῷ Χριστῷ». Συνεσταυρώθη με τον Χριστό, μέσα εις το βάπτισμα. Γι΄αυτό γίνεται μέτοχος των παθημάτων του Χριστού ο άνθρωπος με την βάφτισή Του. Γι΄αυτό και ο Χρυσόστομος λέγει: «Σταυρόν τό βάπτισμα ὀνομάζει». Το βάπτισμα λοιπόν είναι σταυρός. Και ο Σταυρός του Κυρίου εικονίζεται μυστικώς εις το Βάπτισμα. Σταυρός και Βάπτισμα ουσιαστικά είναι ένα. Και εκφράζουν την ίδιαν αλήθεια. Σταυρός και Βάπτισμα. Ένα είναι.

    Ακόμη, Αυτός ο Κύριος, όταν μπήκε εις το ποτάμι, γίνεται ο μεσίτης δύο διεστώτων οχθών. Η μία όχθη του ποταμού και η άλλη όχθη του ποταμού. Η μία από δω, η άλλη από κει. Ο Θεός και οι άνθρωποι. Μπαίνει στη μέση στο ποτάμι και ενώνει τα διεστώτα. Γι΄αυτό ο Χριστός λέγεται μεσίτης Θεού και ανθρώπων. Είναι εκπληκτικόν. Το ποτάμι λοιπόν του Ιορδάνου είναι τύπος διαστάσεως Θεού και ανθρώπων. Ο Χριστός ο μεσίτης. Προτύπωσις, αγαπητοί μου, αυτού του πράγματος είναι η μηλωτή του Ηλία, η προβιά που φορούσε ο Ηλίας, την οποία έριξε εις τον Ελισσαίον, αναλαμβανόμενος εις τον ουρανόν και εκείνος εκτύπησε την όχθην του Ιορδάνου κι έγινε ξηρά. Και πέρασε από κει ο Ελισσαίος. Η μηλωτή του Ηλία είναι τύπος της μεσιτείας του Χριστού, που ενώνει τις δύο όχθες, τις δύο πλευρές. Τον Θεό και τους ανθρώπους.

   Ακόμη, γιατί εβαπτίσθη ο Χριστός; Για να «πληρώσει» τον νόμον. «Πληρῶ» θα πει «γεμίζω», δηλαδή «ολοκληρώνω, πραγματοποιώ, δεν αφήνω τίποτε που να μην το έχω πραγματώσει». Ο ίδιος ο Θεός έδωσε το βάπτισμα του Ιωάννου· έπρεπε λοιπόν και ο Ίδιος ως άνθρωπος, να τηρήσει τον νόμον, και γι΄αυτό ήρθε να βαπτιστεί. Μας σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰωάννης διεκώλυεν(:τον εμπόδιζε) αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;(:Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα, κι εσύ έρχεσαι σε μένα;) ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι(: Άστο τώρα αυτό)· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». «Δικαιοσύνη» θα πει «όλος ο νόμος». «Πρέπει να εκπληρώσουμε όλο τον νόμον». Και με την εκπλήρωση του παλαιού νόμου στο πρόσωπο του Χριστού, ο Χριστός μάς απάλλαξε του τελετουργικού νόμου, της Παλαιάς, δηλαδή, Διαθήκης, αφού πλέον η δικαίωσις, δηλαδή η σωτηρία, δεν γίνεται με την εκπλήρωση πλέον του νόμου, αλλά με την εκπλήρωση της πίστεως. Φύγαμε από τη διαθήκη του νόμου και περάσαμε στη διαθήκη της πίστεως.

    Θέλετε ακόμη; Κι άλλοι, κι άλλοι πολλοί λόγοι. Αλλά επιτρέψατέ μου έναν ακόμη λόγο, όσο μας παίρνει ο καιρός. Ένας σημαντικότατος. Είναι ότι η φανέρωσις όλου του Αγίου Τριαδικού Θεού για πρώτη φορά, όπως σας είπα ήδη εις την εισαγωγή της ομιλίας, στην Ιστορία της κτίσεως, κατά έναν τρόπο εναργή, φανερό, καθαρό, αλλά μπορούμε κάτι ακόμη να πούμε, που αφορά σε μας. Το τρίτο τροπάριο της 8^ης ωδής του ιδίου υμνογράφου, του αγίου Κοσμά, λέγει: «Τριάδος ἡ φανέρωσις, ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν(:Έγινε η φανέρωση της Τριάδος)· αὔτη γὰρ ὑπέρθεος φύσις –άλλη φορά, να εξηγήσομε τι θα πει «ὑπέρθεος φύσις»-, ὁ Πατὴρ ἐφώνησεν(:μίλησε). Οὗτος ὁ βαπτιζόμενος, Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου, τὸ Πνεῦμα συμπαρῆν τῷ ὁμοίῳ». Το Πνεύμα το Άγιο ήτο συμπαρόν, μαζί παρόν, με τον όμοιό Του, δηλαδή τον Υιόν. Κ.λπ.

     Στο πρώτο δε τροπάριο της Α΄ωδής λέει: «Ἀδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου»(:Αναπλάττει τον φθαρέντα Αδάμ, εις τα ποταμάκια του Ιορδάνου ποταμού)».

   Έχομε λοιπόν εδώ την φανέρωση του Αγίου Τριαδικού Θεού, δια να αναπλάσει τον άνθρωπο, πράγμα που δείχνει ότι του Αγίου Τριαδικού Θεού δημιούργημα είναι ο άνθρωπος! Έρχεται ο όλος Θεός να αναπλάσει τον άνθρωπο. Γιατί; Γιατί ο όλος Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπο. Τι είπε; «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ' εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ' ὁμοίωσιν». «Ποιήσωμεν». «Να κάνομε άνθρωπο». Και ρωτάει ο άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, ο Παλαμάς: «Τίνος δέ ἕνεκεν τοῦ ἀνθρώπου πλαττομένου τε καί ἀναπλαττομένου τό τῆς Ἁγίας Τριάδος φανεροῦται μυστήριον;». «Ποιος ο λόγος που φανερώνεται η Αγία Τριάς, το μυστήριον της Αγίας Τριάδος, όταν ο άνθρωπος δημιουργείται και αναδημιουργείται τώρα, τότε εις τον Αδάμ και τώρα εις τον Ιορδάνην;». «Διότι –απαντάει ο ίδιος Πατήρ- ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὄχι μόνον μύστης καί προσκυνητής τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπί τῆς γῆς, ἀλλά καί ὁ ἀποκλειστικά μόνος δική της εἰκόνα». «Ο άνθρωπος αποκλειστικά εικόνα της Αγίας Τριάδος». Αποκλειστικά. Γιατί; Διότι τα ζώα δεν διαθέτουν ούτε λόγον, ούτε νουν. Και τη ζωή που έχουν, είναι ζωή ζωική, όχι ζωή που προέρχεται από τη ζωή του Αγίου Πνεύματος. Ύστερα οι άγγελοι, ο αγγελικός κόσμος, ομοίως και το ίδιο. Έχουν νουν και λόγον, αλλά δεν έχουν σώματα, για να ζωοποιηθούν από το Πνεύμα το Άγιον. Μόνος ο άνθρωπος έχει ζωοποιήσει από το Πνεύμα το Άγιον, που παίρνει τη ζωή του, η ζωή του ανθρώπου δεν είναι η ζωή των ζώων. Αλλά είναι η ζωή του Αγίου Πνεύματος. Είναι ο νους και ο λόγος. Τρία λοιπόν στοιχεία, τα οποία δίδει, ανακλούν το δόγμα της Αγίας Τριάδος.

      «Ἀλλ' οὐχί καί πνεῦμα ζωοποιοῦν –λέγει για τους αγγέλους ο άγιος Γρηγόριος- ἐπεί μηδέ σῶμα το παρ' αὐτοῦ ζωοποιούμενον». Δεν έχουν σώμα οι άγιοι άγγελοι. Έτσι λοιπόν: «Ἂνθρωπος –λέει ο άγιος Γρηγόριος- μόνος, μοναδικότατος μόνος κατ' εἰκόνα τῆς Τρισυποστάτου φύσεως νοῦν ἔχει καί λόγον καί πνεῦμα τοῦ σώματος ζωοποιοῦν». Νους ο Πατήρ, Λόγος ο Λόγος και Πνεύμα το Πνεύμα το Άγιον. Να λοιπόν ο άγιος Τριαδικός Θεός που έρχεται, δημιουργεί τον άνθρωπον κατ’ εικόνα Του και ανακλά τώρα η εικόνα το πρωτότυπον, διότι πράγματι η φανέρωση της Αγίας Τριάδος, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αρχέτυπον, το οποίον αναπλάττει τον κατ΄εικόνα Θεού δημιουργηθέντα άνθρωπον. Το πρώτον και το μεγάλο είναι αυτό. Είναι κι άλλα πολλά.

      Αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας προ τόσο μεγάλων γεγονότων, έκθαμβη αναβοά: «Ὁ Θεός ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καί ἐν τῇ γῆ πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν(:όσα ήθελε, έκανε)». Και ψάλλει η Εκκλησία: «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν;(:Ποιος άλλος θεός είναι μεγάλος, όπως είναι ο Θεός μας;)». «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν; Σύ εἶ ὁ Θεός ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος». Ναι, αγαπητοί μου· κι ο πιστός διαισθανόμενος το μυστήριον της αγάπης του Θεού, διαρκώς δοξάζει τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν που εργάστηκε τη σωτηρία των ανθρώπων επάνω εις τη Γη.

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 6-1-1991]  (Γ 126)
?η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίαι Κυριακῶν ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Σχετικά με το ειδωλολατρικό μαντικό έθιμο της ιεροτελεστίας του Κλήδονα.

†. […]Ερχόμεθα τώρα σε ένα έβδομο μαντικό στοιχείο, το οποίον είναι πάρα πολύ γνωστό και λέγεται Κλήδονας. Ιδίως στα χωριά αυτό το μαντικό στοιχείο το μετέρχονται. Τι είναι ο Κλήδονας; Είναι από την αρχαία λέξη «κληδών»(τοῦ κληδόνος) που θα πει φήμη, θα πει θεία φωνή, θα πει προφητεία. Είναι ένα μαντικό παιχνίδι. Πανάρχαιον. Πανάρχαιον, σας λέω. Πολλά τέτοια μαντικά έχουνε περάσει μέσα στη ζωή των Χριστιανών και έχουνε πάρει και χριστιανικό χρώμα.

     Ο  Κλήδων ή ο Κληδών, ο Κλήδονας, να το πω έτσι απλοελληνικά, όπως το λέμε και το λέει κι ο λαός μας, είναι μία ιεροτελεστία στην πραγματικότητα· διότι γίνεται, προηγείται μία ολόκληρη διαδικασία για να φθάσουμε εκεί. Πηγαίνουν, βάζουν, εκθέτουν στ’ αστέρια τρεις νύχτες το περιεχόμενο του Κλήδονα, είναι ένα δοχείο με νερό κ.λπ. Το νερό αυτό θα το πάρουνε από την πηγή και λέγεται «το αμίλητο νερό», διότι πρέπει να το πάρεις και να μη μιλήσει η κοπέλα -κοπέλες κυρίως παίζουν το παιχνίδι αυτό κυρίως- δεν πρέπει να μιλήσει καμία, εκείνη που θα το πάρει, καθόλου, τίποτα· λέγεται «αμίλητο νερό» κλπ. Υπάρχει μία ιεροτελεστία. Κι ακόμη, το χειρότερο, ότι αυτό γίνεται, στις 24 του Ιουνίου που είναι του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου το Γενέθλιον και που μέσα στα τραγούδια του Κλήδονα μπερδεύουν και τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο… Και είναι ένα μπερδεμένο πράγμα, από εκείνα που έχομε όχι λίγα μέσα στη λαογραφία μας και που είναι ειδωλολατρικά στοιχεία, μαγικά, μαντικά και ταυτοχρόνως και χριστιανικά στοιχεία. Αν ποτέ θα διαβάζατε κάποιο βιβλίο λαογραφικό, θα βλέπατε τέτοια άφθονα, πραγματικά άφθονα.

    Σημειώσατε δε ότι αυτό το μαντικό παιχνίδι που εκεί ρίχνουν αντικείμενα μέσα, που κάτι λέγουν πιο μπροστά και τραβούν το αντικείμενο, μέσα στο νερό είναι τα αντικείμενα αυτά, στο αμίλητο νερό, λέγουν ότι… βγάζουν ένα δίστιχο εκεί… -Τώρα το δίστιχο αν γράφεται με γιώτα ή με ύψιλον, αυτό… καταλαβαίνετε. Αν δηλαδή είναι ένα δυστυχισμένο δίστιχο… Τέλος πάντων. -Και κατόπιν τραβούν ένα αντικείμενο και το αντικείμενο σε εκείνη που ανήκει ή σε εκείνον που ανήκει, αντιστοιχεί κι εκείνο το οποίον ειπώθηκε πιο μπροστά. Και γίνεται συνδυασμός, με όλα αυτά που σας λέω, και άναμμα φωτιών. Αυτό το ξέρετε πάρα πολύ καλά, στις 24 Ιουνίου, του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου το Γενέσιον, που ανάβουνε φωτιές. Θα γνωρίζετε ακόμη ότι οι φωτιές που ανάβονται και που τις πηδάμε τις φωτιές αυτές, και που την στάχτη πολλές φορές την βάζομε στο τζάκι μας, πρωτίστως καίγεται το στεφάνι της Πρωτομαγιάς. Πρέπει να σας πω ότι το να κάνομε στεφάνι της Πρωτομαγιάς είναι αμαρτία! Προσέξτε αυτό το σημείο. Το στεφάνι της Πρωτομαγιάς είναι ειδωλολατρικόν κατάλοιπον και είναι αμαρτία. Μάλιστα αν θέλετε να δείτε γι'αυτό το στεφάνι της Πρωτομαγιάς και στη συνέχεια την χρήση του, που το καίμε στις 24 Ιουνίου, μπορείτε να δείτε στο Πηδάλιο στον 65^ον κανόνα της ΣΤ΄Οικουμενικής Συνόδου. Στην υποσημείωση που βάζει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, στη σελίδα 279 στην έκδοση του Αστέρος κι εκεί λέγει αρκετά.

Κανόνας ΞΕ΄(65^ος) της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου

   Τὰς ἐν ταῖς νουμηνίαις ὑπό τινων πρὸ τῶν οἰκείων ἐργαστηρίων, ἢ οἴκων ἀναπτομένας πυρκαϊάς, ἃς καὶ ὑπεράλλεσθαί τινες κατά τι ἔθος ἀρχαῖον ἐπιχειροῦσιν, ἀπὸ τοῦ παρόντος καταργηθῆναι προστάσσομεν. Ὅστις οὖν τοιοῦτόν τι πράξοι, εἰ μὲν κληρικὸς εἴη, καθαιρείσθω· εἰ δὲ λαϊκός, ἀφοριζέσθω. Γέγραπται γὰρ ἐν τῇ τετάρτῃ τῶν Βασιλειῶν: «Καὶ ᾠκοδόμησε Μανασσῆς θυσιαστήριον πάσῃ τῇ στρατιᾷ τοῦ οὐρανοῦ, ἐν ταῖς δύο αὐλαῖς οἴκου Κυρίου, καὶ διήγαγε τὰ τέκνα αὐτοῦ ἐν πυρί, καὶ ἐκλῃδονίζετο, καὶ οἰωνίζετο, καὶ ἐποίησεν ἐγγαστριμύθους, καὶ γνώστας ἐπλήθυνε, καὶ ἐπλήθυνε τοῦ ποιῆσαι τὸ πονηρὸν ἐνώπιον Κυρίου, τοῦ παροργίσαι αὐτόν».

     Λοιπόν, καίμε το στεφάνι, βάζουμε κι άλλα πράγματα να καούν και μετά πηδάμε αυτές τις φωτιές. Αυτό το πέρασμα από τις φωτιές είναι ένας παλαιός τρόπος, πανάρχαιος, καθαρμού. Δηλαδή εκεί να κάψομε τις αρρώστιες, να κάψομε ό,τι μπορεί να μας βλάψει… -Είναι τόσο πανάρχαιο, αρκεί να σας σημειώσω ότι γίνεται μνεία αυτού του θέματος από το Δευτερονόμιον, που είναι το Δευτερονόμιο γραμμένο κάπου 14^ον, 15^ον αιώνα, από τον Μωυσή: «Δεν θα περάσεις», λέγει, «από φωτιά το παιδί σου, το αγόρι σου και το κορίτσι σου». Περνούσαν τα παιδιά τους από τη φωτιά.- Γιατί έτσι, λέει, καίγονται τα κακά, καίγονται οι αρρώστιες, όπως σας είπα, και επιπλέον αυτή τη στάχτη την παίρνουν και την βάζουν στο τζάκι «για το καλό». «Για το καλό»… Όλα αυτά, καταλαβαίνετε πως είναι ανακατεμένα στη ζωή μας και πόσο πρέπει να τα γνωρίζομε, ώστε να μην τα μετερχόμεθα και χωρίς να το καταλαβαίνουμε, να ειδωλολατρούμε.

Απόσπασμα από την 28η ομιλία στην κατηγορία
« Σύγχρονα καυτά θέματα ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Σύγχρονα καυτά θέματα " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/sygxrona-kafta-themata
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40oJY5Z9yeWlRHOlV-nCluLn

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Σύγχρονα καυτά θέματα».🔻
https://drive.google.com/file/d/16N0Y75PVTsw5sBhXwYljmAjBvIKdOxlC/view?usp=drivesdk

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Πῶς κατέληξαν καί μέ ποιό τρόπο οἱ Πατέρες ὑπελόγισαν τήν Γέννηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ;

†.«Πώς κατέληξαν και με ποιον τρόπο οι Πατέρες υπελόγισαν ότι η Γέννησις του Χριστού έγινε την 25^η Δεκεμβρίου και η Βάπτισή Του την 6^η Ιανουαρίου;»

      Μάλιστα. Προσέξτε. Καταρχάς να μιλήσω από το τελευταίο σημείον, με την 25^η που γιορτάζουμε την Γέννησιν, του Δεκεμβρίου και την 6^η Ιανουαρίου που γιορτάζομε την Βάπτισιν του Χριστού. Φυσικά, πότε ο Χριστός εβαπτίσθη δεν το γνωρίζομε. Αναμφισβήτητα. Είναι όμως στη δικαιοδοσία της Εκκλησίας να κάνει τις γιορτές της. Αν μεν έχει κάποιους λόγους που να στηρίζεται στον χρόνο, στον χρόνο που ορίζεται· αν όχι, τότε εκείνη κρίνει πώς θα τοποθετήσει τις γιορτές. Έτσι έχει ένα κύκλο εορτών. Προσέξτε τι είπα. Κύκλο εορτών· που αρχίζομε με την Γέννηση και καταλήγομε στα Θεοφάνεια. Κι αυτός ο κύκλος είναι δώδεκα ημέρες. Όπως έχομε και τον κύκλο του Πάσχα. Έτσι τοποθετούν οι Πατέρες στις 6 Ιανουαρίου την Βάπτισιν του Χριστού, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο να ήτανε στις 6 Ιανουαρίου. Κι ακόμη, πιστεύω αυτό το καταλαβαίνει κανείς, μπορεί, ας πούμε, 15 Αυγούστου να γιορτάσομε την Κοίμηση της Θεοτόκου και εις τις 20 Αυγούστου να γιορτάσομε την Γέννηση της Θεοτόκου. Θα ΄λεγε κανένας: «Μα πού, πώς;». Είναι πολύ απλό, είναι πάρα πολύ απλό. Πόσο απλό; Αν εγώ γεννήθηκα 15 Αυγούστου, πέθανα στις 20 Αυγούστου. Ή αν πέθανα στις 15 Αυγούστου, γεννήθηκα στις 20 Αυγούστου, ύστερα από κάποιους ετησίους κύκλους, είναι πάρα πολύ φυσικό.

    Πάντως, μην πει κανένας ότι ο Χριστός γεννήθηκε 25^η Δεκεμβρίου… πότε μεγάλωσε; Λέει ένα τροπάριο των ημερών της Βαπτίσεως: «Πότε», λέει, «Κύριε σε είδαμεν να γεννάσαι, νήπιον και τώρα Σε βλέπομεν τέλειον άνδρα να βαπτίζεσαι;». Μην πάει το μυαλό σας ότι ξαφνικά μεγάλωσε και μέσα στο δωδεκαήμερο βαφτίστηκε κιόλας. Όχι. Πέρασαν 30 χρόνια, αν το θέλετε. Γιατί ο Ιησούς ήτο «ὡσεὶ ἐτῶν τριάκοντα» όταν εβαπτίσθη. Το αντιλαμβανόμεθα αυτό. Αυτά για το δεύτερο μέρος της απορίας.

      Για το πρώτο μέρος, αλήθεια, πότε γεννήθηκε ο Χριστός; Χειμώνας; Καλοκαίρι; 25 Δεκεμβρίου είναι μία ημερομηνία αυθαίρετη; Μήπως, όπως λέγεται, ότι επειδή τότε γιόρταζαν τα λεγόμενα «Κρόνια» οι ειδωλολάτραι; Και ξέρετε ότι 23 Δεκεμβρίου έχομε την μικρότερη μέρα, ε; 22 Δεκεμβρίου, 23 αρχίζει να μεγαλώνει η ημέρα. Κι όπως έχομε πει στα κατά Δευτέραν θέματα για την λατρείαν της γονιμότητος, ότι γιόρταζαν τα Κρόνια προς τιμήν του Κρόνου με το ξεκίνημα του μεγαλώματος της ημέρας. Δηλαδή καθαρά ειδωλολατρική γιορτή, εορτή της γονιμότητος, της βλαστήσεως κ.λπ. Έτσι εγίνοντο δε και οργιαστικές γιορτές. Λέγεται ότι αυτά που λέμε σήμερα Καρνάβαλος, ήσαν τοποθετημένες αυτές οι γιορτές τότε, αυτό που λέμε στην περίοδο των Χριστουγέννων. Και η Εκκλησία για να φέρει ένα αντιστάθμισμα, έβαλε στις 25 Δεκεμβρίου, αφού τελείωνε και η Σαρακοστή της, έβαλε την εορτή της Γεννήσεως του Χριστού. Όλα μπορεί να είναι καλά, όλα αποδεκτά, αλλά τι λέτε; Ακούστε.

     Δεν θυμούμαι, γιατί αυτά, πολλές φορές δεν έχω και καιρό να κοιτάξω περισσότερο, μην ξεχνάτε ότι η απάντηση σε μία απορία, αποτελεί μία ξεχωριστή ομιλία. Έχετε αντίρρηση γι'αυτό; Πρέπει κανείς να ψάξει, να ψάξει, να ψάξει να βρει περισσότερα πράγματα. Και καμιά φορά άμα έχω καιρό ψάχνω. Αν δεν έχω όμως καιρό, ό,τι θυμούμαι. Εξάλλου αυτή είναι και η έννοια της λύσεως των αποριών. Γιατί αλλιώτικα θα κάναμε ειδικά θέματα, ειδικά μαθήματα. Λοιπόν, είχα διαβάσει μία ομιλία του Ιερού Χρυσοστόμου «Εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ Γέννησιν». Αν έχετε τα Άπαντα του Χρυσοστόμου μπορείτε να την βρείτε και θα μείνετε έκπληκτοι για εκείνα τα οποία γράφει. Ακούστε πώς:

     Αναφέρεται εις τον Ζαχαρία και στην Ελισάβετ, τους γονείς του Ιωάννου. Ο Ζαχαρίας ήτο αρχιερεύς. Βρίσκει πότε ήταν η εφημερία του. Αφού λοιπόν βρίσκει αυτό - λεπτομέρειες που θα εκπλαγείτε- γεννήθηκε ο Ιωάννης… Βεβαίως εννέα μήνες εκυοφορήθη. Η διαφορά του Χριστού από τον Ιωάννη είναι τρεις μήνες. Αφού λοιπόν βρήκαμε την ιστορία του Ιωάννου, κατόπιν με υπολογισμό βρίσκομε ότι πράγματι ο Χριστός γεννήθηκε 25 Δεκεμβρίου. Όχι Δεκέμβριο, αλλά και 25 Δεκεμβρίου. Ακόμη, μας αναφέρει, σας είπα με ποιον τρόπο, ξεκινάει έμμεσα από την χρονολόγηση του Ιωάννου πού γεννήθηκε κα πότε ήταν η εφημερία του Ζαχαρίου του πατρός του κ.ο.κ. Κατόπιν είπε και το εξής: Διετηρούντο αρχεία. Τότε δεν έγινε η απογραφή; Έγινε απογραφή, το θυμόσαστε. Στις ημέρες του Αυγούστου Καίσαρος και ο Ιωσήφ πήγε με την Θεοτόκο να απογραφούν εις Βηθλεέμ. Βεβαίως απεγράφη και ο Ιησούς. «Ἀπεγράφετο ποτέ...» κ.λπ. λέει ένα τροπάριο των ημερών. Απεγράφη ο Ιησούς. Μπήκε μέσα εις τους καταλόγους. Ποιους καταλόγους; Τους φορολογικούς. Διότι ο σκοπός της απογραφής ήταν κυριότατα φορολογικός […][Δεν έχει σωθεί σε αυτό το σημείο η ομιλία του μακαριστού γέροντος] να κάνει αναλύσεις και αναλύσεις. Και λέει τώρα ο Ιερός Χρυσόστομος, ότι το αρχείον της εποχής στη Ρώμη εσώζετο. Και άνθρωποι ειδικοί, Χριστιανοί, έψαξαν και βρήκαν ότι ο Χριστός εγεννήθη την 25^η Δεκεμβρίου.

     Να σας πω και τούτο. Γι’ αυτόν τον λόγο ακριβώς… αυτή δε η έρευνα στο αρχείο δεν έγινε τον 5^ο αιώνα που είναι ο Χρυσόστομος. Έγινε πολύ, πολύ, πολύ πιο μπροστά. Γι'αυτό τον λόγο η γιορτή των Χριστουγέννων, λίαν πρωίμως εορτάζετο, εις την Ρώμην, εις την Δύσιν. Και η Γέννησις του Χριστού στην Ανατολή δεν εορτάζετο. Για πρώτη φορά εορτάστηκε στις ημέρες του Ιερού Χρυσοστόμου, 5^ος αιών.

       Όλα αυτά λοιπόν που σας είπα, τα αναφέρει ο Ιερός Χρυσόστομος και συνεπώς ο Χριστός γεννήθηκε κατά μήνα Δεκέμβριον και μάλιστα τονίζει, 25^η Δεκεμβρίου. Διότι τότε γιόρταζαν και εις την Ρώμην 25^η Δεκεμβρίου.

   Και αυτή η απορία, αγαπητοί μου, δεν ξέρω αν σας βοηθούν αυτά, έχουν όμως μία αξία όλα.

251η ομιλία ομιλία στην κατηγορία : «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν)».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας : " Ἀπαντήσεις ἀποριῶν (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν) " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/pantiseis-pori-n
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40rxP1W7Zti-bddPuZA9XAzp

ψηφιοποίηση και επιμέλεια της απομαγνητοφωνημένης απαντήσεως: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἀπαντήσεις ἀποριῶν. (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν)».🔻
https://drive.google.com/file/d/1BnQPuvVpXxIdwrMoolAFth9qmqvlgwNR/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν. (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν)».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pM8I69EWsOE4l3gd0pOg7b

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν. (Κατηχήσεων Ἀνδρῶν – Γυναικῶν)».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BC%88%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82%20%E1%BC%80%CF%80%CE%BF%CF%81%CE%B9%E1%BF%B6%CE%BD%20%20-321-%20%28%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CF%87%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CE%BD%20%E1%BC%88%CE%BD%CE%B4%CF%81%E1%BF%B6%CE%BD%20%E2%80%93%20%CE%93%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.