†.Ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο προσδιορίζει τρία βασικά σημεῖα. Τό πρῶτο βασικό σημεῖο εἶναι τό ἑξῆς: Εἶναι ἡ δομή τοῦ ἀνθρώπου. Πῶς εἶναι φτιαγμένος ὁ ἄνθρωπος.
Τό δεύτερο βασικό σημεῖο εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου. Τί νόημα ἔχει ἡ ὕπαρξή του. Γιατί ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος; Καί τό τρίτο σημεῖο εἶναι ἡ καταγωγή. Ἀπό ποῦ κατάγεται. Αὐτά τά τρία σημεῖα θά τά ἀναλύσουμε. Σᾶς εἶπα στήν ἀρχή· δέν θά μπορέσω ποτέ νά γνωρίσω ποιός εἶμαι ἐγὼ ἐάν δέ γνωρίσω τόν Ἰησοῦ Χριστόν. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός μοῦ δείχνει ποιός εἶμαι ἐγὼ ὁ ἄνθρωπος. Καί ὄχι μόνο ποιός εἶμαι στή δομή μου, ἀλλά καί στόν προορισμό μου. Ξέρετε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχασε τό δρόμο του. Ἀφοῦ ὅμως ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ὅταν ἔχω τό πρωτότυπο, το μοντέλο, ἐκεῖνο μοῦ δείχνει ποιός εἶμαι ἐγώ. Ξέρω τό μοντέλο Χριστός τί ἔγινε; Πῆγε στόν οὐρανό. Ποῦ εἶναι; Εἶναι στόν κόλπο τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ποιός εἶναι ὁ προορισμός μου λοιπόν; Ὁ προορισμός μου εἶναι νά κάνω ἕνα ἐπάγγελμα, νά πάω στρατιώτης, νά παντρευτῶ, νά κάνω παιδιά; Καί μετά; Νά πεθάνω! Τελείωσα; Δέν ξέρω ποιός εἶναι ὁ προορισμός μου. Βρεῖτε ἕναν ἄνθρωπο νά σᾶς πεῖ ἂν ἔμαθε ἀπό πουθενά, ἀπό τήν ἐπιστήμη, ποιός εἶναι ὁ προορισμός τοῦ ἀνθρώπου. Δέν τό ξέρουμε. Μελετώντας τό Χριστό βρίσκουμε τόν προορισμό μας. Θά ζήσουμε μέσα στήν μακαριότητα τῆς Ἁγίας Τριάδος! Δηλαδή τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ θά ζήσουμε. Ἄρα λοιπόν βλέπετε ἀπό ποῦ ξεκινῶ γιά νά μάθω τήν ἀνθρωπολογία; Ἀπό ποῦ; Ἀπό τήν Χριστολογία! Θά μάθω τόν Χριστό, γιά νά μάθω ποιός εἶμαι ἐγώ. Εἶναι σπουδαῖο αὐτό; Πολύ σπουδαῖο!
Θά ξεκινήσουμε μέ τή δομή τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ δομή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι χριστολογική. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ἄρα ὅ,τι εἶναι ὁ Χριστός εἶναι καί ὁ ἄνθρωπος. Καί ἐδῶ τώρα ἔχομε κάτι πολύ σπουδαῖο. Σᾶς εἶπα μοντέλο. Νά διορθώσω τή λέξη; Νά διορθώσω τή λέξη μοντέλο. Δέν μ’ ἀρέσει. Πρῶτα ἀπ’ ὅλα δέν εἶναι ἑλληνική. Καί χρησιμοποιεῖται σέ ἄλλα πράγματα. Θά βάλω μία ἄλλη λέξη. Προσέξατέ την: Ἀρχέτυπο. Ἡ ἑλληνική λέξη πού χρησιμοποιοῦμε ἀντί τῆς λέξης μοντέλο εἶναι ἀρχέτυπο. Ὁ τύπος τοῦ ἀρχικοῦ λέγεται ἀρχέτυπο.
Ὥστε ἐγὼ εἶμαι εἰκόνα ἑνός ἀρχέτυπου. Ποιό εἶναι τό ἀρχέτυπο; Ὁ Χριστός! Αὐτό εἶναι. Ἀφοῦ τό ἀρχέτυπο εἶναι ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός Λόγος, τότε ὁ ἄνθρωπος εἶναι λογικός. Λογικός, ἐπειδή δημιουργήθηκε κατ’ εἰκόνα Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος Χριστός εἶναι ὁ Λόγος τοῦ Πατρός, πού ἑνώθηκε μέ τήν ἀνθρώπινη φύση. Νά τό πῶ κι ἔτσι: Ὁ ὑποστατικός Λόγος τοῦ Πατρός. Ὑποστατικός θά πεῖ προσωπικός. Δηλαδή ἐγὼ εἶμαι λογικός, ἐπειδή ὁ Χριστός εἶναι λογικός. Πρῶτα θά τό λέγαμε ἀλλιώτικα. Θά λέγαμε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι λογικός, ἐπειδή ἐγὼ εἶμαι λογικός. Δέν εἶναι σωστό. Ἀκριβέστερα πρέπει νά πῶ ὅτι ἐπειδή εἶναι λογικός ὁ Χριστός, γι’ αὐτό τό λόγο εἶμαι ἐγὼ λογικός, πού εἶμαι εἰκόνα του. Ἔτσι δέν πηγαίνω γιά νά βρῶ μέ βάση τόν ἑαυτό μου τό Θεό, ἀλλά μέ βάση τό Θεό πού ἔγινε ἄνθρωπος νά βρῶ τόν ἑαυτό μου. Ἡ λογική εἶναι τό πρῶτο στοιχεῖο τῆς εἰκόνας τοῦ Χριστοῦ στόν ἄνθρωπο. Ξέρετε πῶς λέγεται ὁ Χριστός στή θεία του φύση; Λόγος! Λόγος στά ἑλληνικά εἶναι μία πολυσήμαντη λέξη καί μία ἀπό τίς σημασίες τῆς λέξης «λόγος» εἶναι αὐτό πού λέμε ἁπλά στή γλώσσα μας λογική. Ἀφοῦ ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ εἶναι ὁ Θεός Λόγος, ὁ θεῖος Λόγος, ἡ θεία Λογική, ἐγώ ὁ ἄνθρωπος πού εἶμαι εἰκόνα Του, ἔχω λογική. Τί θά πεῖ λογική; Τουλάχιστον στά ἀνθρώπινα μέτρα πού τήν ξέρουμε. Μποροῦμε νά δώσουμε ἕναν ὁρισμό τῆς «λογικῆς»; Ὅσο νά ψάξουμε τίποτα δέν θά ποῦμε. Ἡ λογική εἶναι ἐμπειρία. Ἂν κάτι κάνω, αὐτό πού δέν θά κάνατε ἐσεῖς καί αὐτό μοιάζει ἔξω ἀπό τά τέσσερα κατηγορήματα τῆς λογικῆς του Ἀριστοτέλους, τότε λέγομαι παράλογος, λέγομαι τρελός. Γιατί; Τί θά πεῖ τρελός; Θά πεῖ κάνω κάτι πού δέν εἶναι στή συνήθη ἐμπειρία. Ξέρετε ὅτι ὑπῆρξε μία κατηγορία ἁγίων πού ἐλέγοντο σαλοί, τρελοί. Ἡ συμπεριφορά τους ἔμοιαζε τρελή. Ἀλλά γιατί νά πάω σ’ αὐτούς; Πηγαίνω σ’ αὐτόν πού ζεῖ χριστιανική ζωή. Ἂν βγεῖς νά πεῖς ὅτι ζεῖς ζωή ἐγκρατείας σέ μία ἐποχή πού διαφημίζουν ὄχι πιά τήν ἐγκράτεια, ἀλλά τίς διαστροφές θά σέ περάσουν γιά τρελό… Ἄκουγα μία ἐκπομπή, μία κριτική θεάτρου. Ὅλα μ’ ἐνδιαφέρουν, πολλές φορές καί σέ ἔντυπα διαβάζω κριτική θεάτρου, κινηματογράφου. Ἔμεινα κατάπληκτος! Τί διαστροφές ἔχουν μπεῖ στά περιεχόμενα τοῦ κινηματογράφου, τοῦ θεάτρου! Δέν εἶναι καινούργιο. Κι ἄλλες φορές ἔχω ἀκούσει καί μοῦ ἔχουν πεῖ καί ἔχω διαβάσει. Ζοῦμε σέ μία ἐποχή πού πιά λανσάρεται θά λέγαμε ἡ διαστροφή. Καί τό σπουδαῖο εἶναι ὅτι δέν προβληματίζει. Ἄκουσα τήν ἑξῆς ἀμίμητη φράση. Ὅτι δέν προβληματίζουν, ἐκεῖνοι πού ζοῦν τίς διαστροφές, ἀλλά προβληματίζουν ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ζοῦν φυσιολογική ζωή. Ἔγινε ἡ διαστροφή τόση πολλή, πού ἀρχίζουμε νά ἀντιστρέφουμε τούς ὅρους καί νά λέμε: «τί εἶναι λογικό;» Σᾶς τό εἶπα σάν παράδειγμα αὐτό. Ἕνα θεατρικό ἔργο τοῦ Ἰονέσκου λέει ὅτι κάποιος ἔπιασε γρίπη κι ἔβγαλε ἕνα κέρατο. Αὐτός ντρεπόταν νά παρουσιαστεῖ. Κατόπιν ἔβγαλε καί δεύτερος καί τρίτος. Κάποιος μιλοῦσε μ’ ἐκεῖνον πού ἔβγαλε κέρατο. Ἔγινες σάν ρινόκερος, τοῦ λέει. Ὅταν ἔβγαλε ὅλη ἡ πόλη, ὁ καθένας ἀπό ἕνα κέρατο, ἔτρεχε νά κρυφτεῖ αὐτός πού δεν είχε κέρατο, γιατί δέν ἔμοιαζε μέ τούς ἄλλους. Εἶναι πολύ ὡραία αὐτή ἡ παράσταση πού δείχνει τί εἶναι ἡ λογική. Λογική εἶναι μία ἐμπειρία καί λέμε· ὅ,τι κάνουν οἱ ἄλλοι τό κάνω καί ἐγώ. Ἀλλά ὅταν ἡ λογική περνάει σέ διάφορες φάσεις πού δέν μοιάζει ἡ μία τήν ἄλλη, τότε «χάσαμε τά νερά» μας. Τότε τί εἶναι λογική; Πρέπει νά πάρουμε τό πρωτότυπο. Τό Θεό Λόγο πού ἐνανθρώπησε, τόν Ἰησοῦ Χριστό, γιά νά συγκρίνουμε τή λογική μας μέ τή λογική του Χριστοῦ, γιά νά βροῦμε τί εἶναι ἡ λογική. Δηλαδή πάλι ἐμπειρικά. Δέν μποροῦμε νά δώσουμε ὁρισμό τῆς λογικῆς.
Ὥστε εἶμαι εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, γιατί ἔχω τήν λογική πού ἔχει Ἐκεῖνος. Εἶμαι φτιαγμένος σύμφωνα μ’ ἐκεῖνο πού εἶναι φτιαγμένος Ἐκεῖνος. Ὁ Χριστός. Ἀκοῦστε πῶς τό λέει αὐτό ὁ Μ. Ἀθανάσιος. «Κατά τήν ἑαυτοῦ εἰκόνα ἐποίησεν αὐτούς.» Κατά τή δική του εἰκόνα, ὁ Χριστός, ἔκανε τούς ἀνθρώπους. « Μεταδούς αὐτοῖς καί τῆς τοῦ ἰδίου λόγου δυνάμεως.» Καί τούς μετέδωσε καί τή δύναμη τοῦ λόγου, τῆς λογικῆς. «ἵνα ὥσπερ σκιᾶς ἔχοντες τοῦ λόγου καί γενόμενοι λογικοί διαμένειν ἐν μακαριότητι δυνηθῶσι.» Ὥστε ἔχοντας, λέγει, αὐτή τή σκιά τοῦ λόγου, ἀφοῦ γίνουμε οἱ ἄνθρωποι λογικοί, νά μείνουμε στήν μακαριότητα τοῦ Θεοῦ Λόγου.
Βλέπετε, σπουδαῖο στοιχεῖο αὐτό, ἡ λογική! Ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιουργός, λέμε. Ἐπειδή εἶναι εἰκόνα τοῦ κατ’ ἐξοχήν Δημιουργοῦ Λόγου. Ὁ Θεός Λόγος ἔκανε τά πάντα. Ἔβαλε λοιπόν μέσα στόν ἄνθρωπο τη δυνατότητα να δημιουργεῖ. Τί να δημιουργεῖ; Κατ’ ἀρχάς ὄχι ἐκ τοῦ μή ὄντος ἀλλά ἐκ τοῦ ὄντος. Ὁ ἄνθρωπος δημιουργεῖ ἐκ τοῦ ὄντος. Δηλαδή παίρνει κάτι καί τό διαμορφώνει. Ἡ «τέχνη» εἶναι μία δημιουργία. Εἴδατε πῶς τό λέμε; Δημιουργία. Ἀλλά εἶναι καί κάτι βαθύτερο. Λέγει ὁ Κλήμης ὁ Ἀλεξαντρεύς τό ἑξῆς. «κατά τοῦτο εἰκὼν ὁ ἄνθρωπος γίνεται τοῦ Θεοῦ, καθ’ ὅ εἰς γέννησιν ἀνθρώπου ἄνθρωπος συνεργεῖ.» Ὁ ἄνθρωπος μέ τή δική του ἐνέργεια προβαίνει καί δημιουργεῖ μέ τή γέννηση νέο ἄνθρωπο. Προσέξτε ἐδῶ. Ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Ὁ Θεός Λόγος. Καί ἔβαλε μέσα στόν ἄνθρωπο τή δυνατότητα νά πολλαπλασιαστεῖ. Δέν πολλαπλασιάζεται ὅμως, ὅταν δέν θέλει ὁ ἄνθρωπος. Ὅταν ὅμως θελήσει ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται εἰς γάμου κοινωνία, παντρεύεται δηλαδή καί τότε κάνει παιδιά. Δηλαδή τί ἔκανε τώρα ἐδῶ ὁ ἄνθρωπος; Ἔδωσε προέκταση ἢ ἀξιοποίησε ἐκεῖνο πού ἤδη ὁ Θεός δημιουργός ἔβαλε μέσα του. Καί τώρα τί γίνεται ὁ ἄνθρωπος; Κι αὐτός δημιουργός. Καί συνεπῶς συνδημιουργός, ἐν προκειμένῳ. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι δημιουργός, γιατί ὁ Θεός Λόγος εἶναι δημιουργός. Νά σᾶς τό πῶ, ἔτσι, μέ μία ἐκτυπότερη εἰκόνα. Ὁ Θεός ἔκανε τόν Ἀδάμ. Ὁ Ἀδάμ δέν γεννήθηκε. Οὔτε προῆλθε ἀπό τά ζῷα. Θά τό δοῦμε παρακάτω αὐτό. « Χοῦν λαβών ἀπό τῆς γῆς…», πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ, ὁ Θεός καί ἔκανε τόν ἄνθρωπο. Τόν Ἀδάμ. Πρώτη δημιουργία. Μετά, δεύτερη φάση δημιουργίας, ἀπό τόν Ἀδάμ, τή ζῶσα ὕλη τοῦ Ἀδάμ, δημιουργεῖ τήν Εὕα. Τή γυναίκα. Καί στίς δυό περιπτώσεις ὁ ἄνθρωπος δέν μετεῖχε. Μόλις ἔκανε τόν ἄνθρωπο, δηλαδή τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα, τόν ἄνδρα καί τή γυναίκα - καί οἱ δυό εἶναι ἄνθρωποι - τί κάνει τώρα; Δίνει τή δυνατότητα ἀνάμεσα στούς δυό νά δημιουργηθεῖ ὁ τρίτος ἄνθρωπος. Ὁ Κάιν. Καί ὁ τρίτος ἄνθρωπος ἔγινε μέ τήν ἐπέμβαση τῶν ἰδίων τῶν ἀνθρώπων. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἀδάμ, ὅπως καί ἡ Εὕα, ὅταν ἔκανε τόν Κάιν ξέρετε τί εἶπε; Ἔκανα, λέει,ἀπέκτησα ἄνθρωπο διά τοῦ Θεοῦ. Ἔβαλε ὁ Θεός μέσα τή δυνατότητα, ποιά; Νά δημιουργεῖ. Ποιός; Ὁ ἄνθρωπος! Κι ἔτσι ὁ Κάιν ἔγινε ἀπό δημιούργημα τῶν γονιῶν του, τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Εἶναι καταπληκτικό αὐτό. Βλέπετε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνθρωπος γίνεται δημιουργός, γιατί ἀκριβῶς ὁ Θεός Λόγος εἶναι δημιουργός;
Ἔχουμε κι ἄλλα πολλά νά ποῦμε γύρω ἀπό τό θέμα τῶν χαρακτηριστικῶν τῆς εἰκόνας τοῦ Θεοῦ. Τῆς εἰκόνας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μέσα στόν ἄνθρωπο. Εἶναι καί ἄλλα στοιχεῖα. Καί εἴπαμε μόνο δυό. Εἴπαμε τή λογικότητα καί τή δημιουργικότητα. Εἶναι καί ἄλλα στοιχεῖα. Ἀλλά αὐτά τάἄλλα στοιχεῖα θά τά δοῦμε τήν ἐρχόμενη φορά. Ἐκεῖνο πού θά ‘θελα, τελειώνοντας, νά σᾶς τονίσω εἶναι τοῦτο τό σημεῖον. Ἂς προσέξουμε τά σημεῖα αὐτά, διότι τότε θά ποῦμε ὅτι δέν ὑπάρχει μεγαλειωδέστερο πλάσμα ἀπό τόν ἄνθρωπο πάνω στή γῆ. Καί νά παύσουμε νά λέμε δέν ὑπάρχει ἀθλιότερο πλάσμα ἀπό τόν ἄνθρωπο πάνω στή γῆ. Αὐτό ἐξαρτᾶται ἀπό τή στάση πού θά πάρουμε σ’ αὐτό πού μᾶς ἀποκαλύπτει ο Θεός. Τοῦ ποιός εἶναι ὁ ἄνθρωπος. Ἂν τό μάθουμε, λοιπόν, αὐτό, τότε δέν θά δοῦμε τήν ἀθλιότητά του, ἀλλά καί τή μεγαλειότητά του.
20-2-1983
Απόσπασμα από την 16η ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk
🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1
🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
