†.Ἀναφερόμενοι στή Χριστιανική Κοσμολογία εἴχαμε ἀναλύσει τό «ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν» πού εἶναι ὁ πρῶτος στίχος τοῦ πρώτου κεφαλαίου τοῦ πρώτου βιβλίου τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Εἴδαμε ὅτι τό «ἐν ἀρχῇ» ἐκφράζει χρόνο καί ὅτι ὁ Θεός ἐθεμελίωσε μαζί μέ τό χῶρο καί τό χρόνο. Καί ὅτι ὁ χῶρος καί ὁ χρόνος εἶναι δυό στοιχεῖα που συνδέονται μεταξύ τους καί δέν εἶναι δυνατόν (ἀδιανόητο γιά τό ἀνθρώπινο μυαλό) αὐτά νά χωρίσουν, ἀφοῦ κάθε μεταβολή τῆς δημιουργίας ἐκφράζει χρόνο. Μεταβολή λέγαμε ὅτι ἔχει καί κάθε τί τό στατικό καί φαινομενικά ἀκίνητο. Δέν ὑπάρχει τίποτα ἀκίνητο. Ὁ δημιουργός τοῦ χρόνου εἶναι ὁ Θεός· διότι «ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν». Καί εἴχαμε δεῖ τό θέμα τοῦ χρόνου ὡς πρός τήν δημιουργία ὅτι, ἀφοῦ ὑπάρχει ἀρχή, θά μπεῖ καί τέλος. Ὑπάρχουν δυό θέσεις. Ἡ πρώτη εἶναι ἀπό φυσικῆς πλευρᾶς τό τέλος τοῦ κόσμου, ἡ θεωρία τοῦ θερμικοῦ θανάτου τοῦ σύμπαντος, ὁ νόμος τῆς ἐντροπίας. Ὅταν ὅλα τά σημεῖα τῆς ἐνέργειας εἶναι ἐπί τοῦ αὐτοῦ ἐπιπέδου, ὅπως στό παράδειγμα τῆς θάλασσας, τότε πλέον δέν ἔχουμε ἀπόδοση ἐνέργειας. Καί αὐτό λέγεται «θερμικός θάνατος» τοῦ σύμπαντος, διότι ἡ κατωτέρα μορφή ἐνέργειας, πού πιά δέν δύναται νά ἀποδώσει καί πού πίπτει τό δυναμικό της σέ ὅλα τά σημεῖα στό ἴδιο ἐπίπεδο, εἶναι ἡ θερμότητα. Εἶναι, θά λέγαμε, ἡ πιό εὐτελής μορφή ἐνέργειας. Ἡ πρώτη μορφή ἐνέργειας εἶναι τό φῶς. Καί ἡ τελευταία μορφή εἶναι ἡ θερμότητα. Αὐτό ἀπό φυσικῆς πλευρᾶς μᾶς τό διατυπώνει καί ἡ ἴδια ἡ ἐπιστήμη ὅτι ὑπάρχει τέλος. Μερικοί λέγουν, ἰδίως ὁ ὑλισμός, ὅτι δέν ὑπάρχει τέλος στή δημιουργία οὔτε ἀρχή. «Ποιός Θεός, λέει, ἔκανε τόν κόσμο;» Αὐτό εἶναι παράλογο ἀπό λογικῆς πλευρᾶς. Προσέξτε με, ἀπό λογικῆς πλευρᾶς. Διότι πᾶν ὅ,τι ἔχει μεταβολή, πᾶν ὅ,τι ἔχει τή σφραγίδα τοῦ χρόνου, αὐτό σημαίνει ὅτι θά τελειώσει, διότι ἄρχισε. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως δέν μπόρεσε νά συλλάβει τήν ἔννοια τῆς ἀρχῆς, διότι δέν μπορεῖ νά συλλάβει, τί ὑπάρχει πρίν ἀπό τήν ἀρχή. Καί μία δεύτερη θέση. Δέν εἶναι μόνο ἡ φυσική θέση ὅτι τελειώνει ὁ κόσμος, ἀφοῦ ἄρχισε, ἀλλά εἶναι καί ἡ ἀποκαλυπτική θέση ὅτι δηλαδή, ὅταν λέμε τελειώνει ἡ δημιουργία, κατά τήν Ἁγία Γραφή, δέν σημαίνει ὅτι ἐξαφανίζεται, δέν σημαίνει ὅτι γίνεται μηδέν, ἀλλά σημαίνει ὅτι θά ἀλλάξει, θά μεταβληθεῖ. Καί εἴχαμε πεῖ τό παράδειγμα ἑνός ἱματίου, διότι τό παράδειγμα δέν εἶναι δικό μου, εἶναι τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Εἶναι ἀπό τόν 101 ψαλμό, στίχ. 26 καί ἑξῆς πού λέγει «καί πάντα ὡς ἱμάτιον παλαιωθήσονται». Θά παλιώσουν σάν τό παλτό, τό ἱμάτιο. «Καί ὡσεί περιβόλαιον ἑλίξεις αὐτούς, καί ἀλλαγήσονται». Καί θά βάλει τό μέσα ἔξω, ὅπως κάναμε κάποτε, ὅταν δέν εἴχαμε χρήματα νά ἀγοράσουμε ἄλλα ροῦχα. Τά γυρίζαμε μέσα ἔξω καί τά κάναμε πάλι καινούργια. Ἔτσι, λέει Θεέ μου, θά κάνεις τούς οὐρανούς καί τή γῆ. Θά τά γυρίσεις μέσα-ἔξω. Τώρα αὐτό τό μέσα ἔξω τί σημαίνει; Εἶναι εἰκόνα. Ὁ Θεός τό ξέρει αὐτό. Οὔτε μποροῦμε νά τό συλλάβουμε. Διότι δέν θά ἔχουμε πιά παρά ἕνα ἰδιότυπο χρόνο, πού λέγεται αἰωνιότητα. Αὐτή εἶναι ἡ αἰώνια ζωή. Μέ πόση ἁπλότητα λέμε, νά κερδίσεις τήν αἰώνια ζωή. Ἂν μπορούσαμε νά βαθύνουμε σ’ αὐτά τά πράγματα, πού μέ μία μονοκονδυλιά οἱ ἄνθρωποι τῆς ἐπιπολαιότητας καί τῆς ἐπιφάνειας τά διαγράφουν! Καί σοῦ λένε, δέν ὑπάρχει τίποτα. Τόσο ἀβασάνιστα; Τόσο ἀβασάνιστα; Ἡ στάση αὐτή ἐκφράζει τήν ρηχότητα τῶν ἀνθρώπων. Ἀλλά, ἐάν ὁ Θεός θεμελιώνει τό χρόνο, εἶναι φανερό ὅτι ὁ ἴδιος εἶναι ἔξω ἀπό τό χρόνο. Ἐάν ἐγὼ θεμελιώνω τό σπίτι μου, ἐγὼ εἶμαι ἔξω ἀπό τό θεμέλιο πού βάζω. Διότι δέν θά εἶχε ἔννοια καί ἐγὼ νά θεμελιώνω καί νά εἶμαι ὁ ἴδιος τό θεμέλιο. Θά ἦταν ἀδιανόητο. Ὁ Θεός, λοιπόν, θεμελιώνει τό χρόνο, ἀλλά εἶναι ἔξω ἀπό τό χρόνο. Πού σημαίνει εἶναι κύριος τοῦ χρόνου. Σημαίνει ὅτι δέν παλιώνει ὁ Θεός.
Ὑπάρχει μία ὡραία ἔκφραση στήν Ἁγία Γραφή. «Ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν». Ἡ Ἁγία Γραφή ἐκφράζεται δημωδῶς γιά νά γίνει κατανοητή καί ἀπό τό πιό μικρό παιδί καί τόν πιό ἀγράμματο ἄνθρωπο. «Ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν». Μάλιστα παρουσιάζεται ὁ Θεός μέ τά ἄσπρα γένια. Κι ὁ Χριστός στήν Ἀποκάλυψη παρουσιάζεται μέ ἄσπρα γένια καί ἄσπρα μαλλιά. Σάν τό χιόνι ἄσπρα. Καί λέγεται «ὁ παλαιός τῶν ἡμερῶν». Κυρίως ὅμως ὁ Πατήρ λέγεται «ὁ παλιός τῶν ἡμερῶν». Δηλαδή αὐτός πού πάλιωσε στήν ἡλικία. Τί θά πεῖ πάλιωσε; Σημαίνει αὐτός, (γιατί πὼς νά τό ἐκφράσουμε ἀλλιώτικα) πού δέν τόν νικάει ὁ χρόνος. Εἶναι ὁ πιό παλιός ἀπ’ ὅλους, ἀπ’ ὅλα, ἀλλά ὑπάρχει. Εἶναι ἔκφραση, σᾶς εἶπα, δημώδης, γιά νά μᾶς πεῖ ἡ Ἁγία Γραφή ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἔξω ἀπό τόν χρόνο. Ὅπως θά δοῦμε λίγο πιό κάτω εἶναι καί ἔξω ἀπό τό χῶρο. Ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών, ἀλλά ταυτοχρόνως δέν ἔχει καμία σχέση οὔτε μέ τό χρόνο οὔτε μέ τό χῶρο. Ὅπως ἀκριβῶς καί ὁ ζωγράφος. Βάζει τήν σφραγίδα του στόν μουσαμά πού ζωγραφίζει, ἀλλά δέν ἔχει καμία σχέση μέ τό μουσαμά πού ζωγραφίζει. Οὔτε μές στό μουσαμά εἶναι ὁ ζωγράφος οὔτε στή ζωγραφιά. Εἶναι ἀπ’ ἔξω. Κι ὅμως τήν σφραγῖδα του, τήν ἰδιοφυία του, τίς καλλιτεχνικές του ἐφέσεις, τίς τοποθετεῖ ἐπάνω στόν μουσαμά, ἀλλά αὐτός δέν εἶναι ἐκεῖ. Ἔτσι καί ὁ Θεός.
Ἐπεξηγήσεις γιά τό «ἐποίησεν».
Καί ἔρχομαι στήν παρακάτω λέξη. «Ἐν ἀρχῇ ἐποίησεν». Τώρα θά κάνουμε καί μερικές γλωσσικές παρατηρήσεις. Καί καλό θά ἦταν νά γράφονται οἱ λέξεις, γιατί δέν κάνουμε πιά ἀρχαία στό σχολεῖο καί θά μᾶς εἶναι κινέζικα αὐτά. Οἱ Κινέζοι, ξέρετε, μαθαίνουν ἑλληνικά. Ἐδῶ εἶναι τώρα τό περίεργο. Οἱ Κινέζοι μαθαίνουν ἑλληνικά. Οἱ Ἕλληνες δέν μαθαίνουν ἑλληνικά. Ἂς εἶναι. Ἄλλη παράγραφος αὐτό. Λοιπόν, «ἐποίησεν». Εἶναι τοῦ ρήματος ποιῶ καί σημαίνω φτιάχνω, κατασκευάζω, κάνω. Ἔτσι τό μεταφράζουμε. Κάνω. Βέβαια, θά σᾶς θυμίσω μία ἄλλη λέξη, ἕνα οὐσιαστικό. Ὁ ποιητής. Λέμε· ὁ ποιητής, αὐτός που γράφει ποιήματα. Θά πεῖ· ὁ δημιουργός. Αὐτός πού δημιουργεῖ αὐτό που λέμε ποιήματα, κατασκευάσματα. Συνεπῶς τό «ἐποίησεν» εἶναι τοῦ ρήματος ποιῶ. Ποιῶ σημαίνει κατασκευάζω. Στήν ἑλληνική γλώσσα τό ρῆμα ποιῶ ἔχει μόνο μία σημασία. Βέβαια ἔχει ἴσως πολλές φάσεις, ἀλλά μόνο μία σημασία. Πού θά πεῖ «ποιῶ ἐκ τοῦ ὄντος». Δηλαδή ἀπό κάτι που ὑπάρχει φτιάχνω κάτι. Ἀπό κάτι πού δέν ὑπάρχει, δέν μπορώ νά φτιάξω κάτι. Τί λέει ὁ Ἕλληνας καί ὁ Ἑβραῖος γιά τό «μηδέν»; Ἡ Ἁγία Γραφή θέλει νά μιλήσει γιά τό μηδέν. Τό μηδέν στήν ἑλληνική σκέψη εἶναι ὅ,τι λέει καί τό ἴδιο. «Μηδέν». Δέν ὑπάρχει τό μηδέν. Μήν μοῦ πεῖτε ὅτι στά Μαθηματικά βάζουμε ἕνα μηδέν. Αὐτό εἶναι σύμβολο. Μηδέν δέν ὑπάρχει, λέει ὁ Ἕλληνας. Ὁ Ἑβραῖος λέγει, κατ’ ἀποκάλυψη, ὑπάρχει μηδέν. Διότι, πρίν γίνει ὅ,τι ἔγινε, ὑπῆρχε μηδέν. Ἀδιανόητο! Θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω. Γι’ αὐτό στήν ἑβραϊκή γραμματεία, φιλολογία, διατυπώνεται ἕνα ρῆμα, πού ἐκφράζει τήν δημιουργία καί ἐκ τοῦ μή ὄντος καί ἐκ τοῦ ὄντος. Καί αὐτό τό ρῆμα λέγεται ἑβραϊκά «μπαρά». Θά πεῖ ποιῶ. Ἀλλά τό «μπαρά» ἔχει δυό σημασίες. Ἡ πρώτη σημασία εἶναι ὅτι θά πεῖ δημιουργῶ ἐκ τοῦ μηδενός. Οἱ Λατίνοι θά τό ἔλεγαν creatsio prima, πρώτη δημιουργία. Δημιουργία ἐκ τοῦ μηδενός. Καί ἡ δεύτερη ἔννοια «μπαρά» θά πεῖ δημιουργῶ ἐκ τοῦ ὄντος. Ἀπό κάτι πού ὑπάρχει. Οἱ Λατίνοι θά τό ἔλεγαν creatsio secunda, δεύτερη δημιουργία. Γιά νά τό καταλάβετε, νά σᾶς πῶ ἐπί παραδείγματι, νά κάνετε ἕνα πλεκτό χωρίς νά σᾶς δώσω μαλλιά. Θά μοῦ πεῖτε· δῶσέ μου μαλλί, νά σοῦ φτιάξω πλεκτό. Τό πρῶτο εἶναι ἐκ τοῦ μηδενός. Τό δεύτερο εἶναι ἐκ τοῦ ὑπάρχοντος, ἐκ τοῦ ὄντος. Δηλαδή ὅτι ἔχετε τό μαλλί καί μπορεῖτε νά φτιάξετε μία ζακέτα, ἕνα πλεκτό. Ὥστε «μπαρά» σημαίνει ὁ Θεός «ἐποίησεν». Τό ἐποίησε στόν ἀόριστο. Δημιούργησε τόν οὐρανό καί τή γῆ. Δημιούργησε ἐκ τοῦ μηδενός καί κατόπιν διεμόρφωσε αὐτό πού ἐδημιούργησε ἐκ τοῦ μηδενός.
Ἡ ἀποκαλυπτική ἀλήθεια.
Ὁ Θεός, ὅταν ποιεῖ, στέκεται ἔξω ἀπό ἐκεῖνο, τό ὁποῖο δημιουργεῖ. Ὅταν ἐγὼ κατασκευάζω ἕνα ἀντικείμενο, εἶμαι ἔξω ἀπό τό ἀντικείμενο αὐτό. Προσέξτε εἶναι πολύ σπουδαῖο αὐτό. Καί ἐδῶ οἱ διάφορες θέσεις, φιλοσοφικές, ἑλληνικές κυρίως, εἶναι ποικίλες, γιατί δέν μπόρεσαν νά πιάσουν αὐτές τίς ἀποκαλυπτικές ἀλήθειες. Ἀποκαλυπτικές εἶναι αὐτές οἱ ἀλήθειες. Ἔπρεπε νά ἀποκαλυφθεῖ ἡ ἀλήθεια, διότι τό ἀνθρώπινο μυαλό πλανηθέν καί σκοτισθέν δέν μποροῦσε αὐτά τά πράγματα νά τά φτάσει.
Ἡ γνώμη τῶν στωικῶν φιλοσόφων.
Λοιπόν, τό πρῶτο πράγμα εἶναι ὅτι μπορεῖ νά ἔχω μία δημιουργία ἐξ ἀπορροῆς; Τί θά πεῖ αὐτό; Τό ὑπεστήριζαν οἱ στωικοί φιλόσοφοι. Γιατί ἐδῶ τώρα πρέπει νά δοῦμε ποιά εἶναι ἡ σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο. Μπορεῖ νά μοιάζουν πολύ θεωρητικά αὐτά, εἶναι ὅμως θεμελιώδη. Κάποιος που τοῦ ἔλεγα τί θέμα νά σᾶς κάνω, μοῦ λέγει· μήπως δέν εἶναι πολύ πνευματικά θέματα; Λέω Ἁγία Γραφή εἶναι. Μπορεῖ νά μήν εἶναι πνευματικά θέματα; Κι ὅταν θεμελιώσει κανείς αὐτές τίς ἔννοιες, τότε μπορεῖ νά πλανηθεῖ; Ὅπως θά σᾶς πῶ λίγο πιό κάτω γιά τόν πανθεϊσμό. Καί κυκλοφορεῖ ὁ Γιογκισμός καί οἱ Γκουρού καί παρασύρονται οἱ φοιτητές μας καί οἱ φοιτήτριές μας. Ἂν πᾶτε στά Πανεπιστήμια ἀμέσως θά σᾶς ποῦν· ἐλᾶτε νά ἀκούσετε μία διάλεξη περί Βουδισμοῦ κτλ. καί μπορεῖ νά παρασυρθεῖτε. Καί αντιλαμβάνεται κανείς ὅτι ἐκεῖ θεμελιωδέστατο στοιχεῖο ὑπάρχει, ποιό; Τό θέμα τῆς σχέσης Θεοῦ-κόσμου. Τί σχέση ὑπάρχει ἐκεῖ; Πανθεϊστική. Σπουδαιότατα θέματα, αὐτά που ἀναπτύσσουμε. Γι’ αὐτό καί ἐπικαλοῦμαι ὅλη σας τήν προσοχή σ’ αὐτά. Οἱ στωικοί φιλόσοφοι ἔλεγαν ὅτι ἡ σχέση Θεοῦ καί κόσμου εἶναι σχέση ἀπορροῆς. Ἐπειδή δέν μποροῦσαν νά συλλάβουν τήν ἐκ τοῦ μηδενός δημιουργία, γι’ αὐτό εἶπαν ὅτι ὁ κόσμος βγῆκε ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ καί ἀποτελεῖ ἕνα μέρος τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ ὁ κόσμος. Μέ τόν ἴδιο τρόπο πού, ὅταν πάρουμε μία κηρήθρα (τό παράδειγμα εἶναι τῶν στωικῶν καί ὄχι δικό μου) γεμάτη μέλι καί ζουλήξουμε αὐτή τήν κηρήθρα, τότε τό μέλι ἀρχίζει νά ρέει. Ἔτσι, λέγει, προῆλθε ὁ κόσμος ἀπό τό Θεό. Κι ὅταν λέμε, ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν κόσμο σημαίνει ὅτι ὁ κόσμος ἀπέρρευσε ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ. Ἀπορρέει ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ ὁ κόσμος. Καί συνεπῶς ὁ κόσμος μετέχει τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ. Αὐτό εἶναι ξένο πράγμα. Ἐδῶ βάζει τό ρῆμα «ἐποίησε» πού σημαίνει ὅτι ὁ Θεός δέν ἔχει καμία σχέση ἀπό πλευρᾶς οὐσίας μέ τόν κόσμο. Ἄλλη ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ καί ἄλλη ἡ οὐσία τοῦ κόσμου. Δέν εἶναι ἀπορροή τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ. Νά σᾶς πῶ ἕνα σημεῖο; Ἐάν ἁμαρτάνει ὁ κόσμος, τότε σημαίνει ὅτι ἁμαρτάνει ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἀπέρρευσε ἀπό τό Θεό ὁ κόσμος. Νά, λοιπόν, ἀμέσως μία πρώτη ἔνσταση ὅτι ὁ κόσμος δέν εἶναι ἀπορροή τῆς οὐσίας τοῦ Θεοῦ ἀλλά εἶναι δημιούργημα, καί εἶναι ἔξω ἀπό τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ.
Ἡ γνώμη τοῦ Πλάτωνα.
Ὁ Πλάτων ἔλεγε μία ἄλλη θέση περί τοῦ ὅτι ὁ Θεός ἐδημιούργησε τόν κόσμο. Ὄχι, ἔλεγε, δέν ἐδημιούργησε ὁ Θεός τόν κόσμον. Τότε; Τότε ὁ Θεός πάντοτε ὑπάρχει, αἰώνιος, χωρίς ἀρχή καί χωρίς τέλος. Καί ὁ κόσμος πάντοτε ὑπάρχει χωρίς ἀρχή καί χωρίς τέλος. Δηλαδή δέν δημιουργήθηκε ὁ κόσμος; Ὁ Πλάτων εἰσάγει δυό ἀρχές. Δυό φιλοσοφικές ἀρχές. Εἶναι ἡ ἀρχή «Θεός» καί ἡ ἀρχή «κόσμος». Τότε ὁ Θεός τί σχέση ἔχει μέ τόν κόσμο; Ἁπλούστατα, ὁ Θεός ἔχει μπροστά του τήν ὕλη, ἡ ὁποία ὑπάρχει, ἀδιαμόρφωτη ὅμως, καί τήν διαμορφώνει. Συνεπῶς κατά τόν Πλάτωνα ἡ σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο εἶναι σχέση διαμορφωτοῦ. Εἶναι σχέση διακοσμητοῦ. Ἀλλά ὑπῆρχε, ὑπάρχει καί θά ὑπάρχει πάντα ἡ δημιουργία. Αὐτό λέγει ὁ ὑλισμός σήμερα. Τί περίεργη σύμπτωση! Ὁ ὑλισμός δέν θέλει νά ἀκούσει γιά τόν Πλάτωνα, τόν ὁποῖο θεωρεῖ ἰδεαλιστή καί δέν αἰσθάνεται καθόλου καλά. Καί ὅμως αὐτή ἡ ἀρχή τοῦ Πλάτωνα εἶναι ἀρχή τοῦ ὑλισμοῦ. Νά σᾶς τό πῶ ἐπί λέξει, ὅπως εἶναι γραμμένο στό μικρό φιλοσοφικό λεξικό.
(Μ.Ρόζενταλ - Π.Γιουντίν(1963): Πλῆρες μικρό φιλοσοφικό λεξικό, Κ. Αναγνωστίδη, Αθήναι, στό λῆμμα Ὕλη.)
«Ἡ ὕλη ὑπῆρχε, ὑπάρχει καί θά ὑπάρχει. Εἶναι μία αἰώνια φωτιά». Δηλαδή χωρίς ἀρχή καί τέλος. Μά καί ὁ Θεός εἶναι χωρίς ἀρχή καί χωρίς τέλος. Συνεπῶς εἶναι πλατωνική θέση. Ὁ Θεός ἔχει μπροστά του τή δημιουργία, λέγει ὁ Πλάτων, και τή διαμορφώνει. Δίνω ἕνα κομμάτι πηλό νά μοῦ φτιάξει ἕνα πήλινο δοχεῖο, ἕνα ἀγγεῖο. Τόν πηλό δεν τόν ἔκανε ὁ ἀγγειοπλάστης. Ἁπλῶς τώρα τόν διαμορφώνει.
Ἡ χριστιανική διδασκαλία περί κόσμου.
Ἡ ἀνωτέρω θέση εἶναι ξένη στή χριστιανική διδασκαλία, τελείως ξένη. Διότι, ἁπλούστατα, ὁ Θεός δέν εἶναι ξένος στόν κόσμο πού δημιουργεῖ.
Ὁ Πλάτων βάζει καί ἕνα τρίτο στοιχεῖο, τίς ἰδέες. Οἱ ἰδέες εἶναι τά πρότυπα. Ὁ Θεός κατά τόν Πλάτωνα ἀντιγράφει τά πρότυπα καί φτιάχνει τόν κόσμο. Δηλαδή διαμορφώνει τόν κόσμο σύμφωνα μέ τίς ἰδέες. Μέ τά αἰώνια αὐτά πρότυπα. Τελείως ξένα πράγματα. Δέν ἔχουν καμία σχέση μέ τή δημιουργία ἀπό χριστιανικῆς πλευρᾶς. Ὁ Θεός ἔκανε τόν κόσμο. Εἶναι ὁ κύριος του κόσμου, ὅπως θά ἰδοῦμε. Καί ὁ Θεός ἀγαπάει τόν κόσμο.
Καί ὅλα εἶναι δημιουργήματα δικά του. Δέν μένουν ξένα ἀπ’ αὐτόν. Δέν εἶναι ἀλλοτριωμένα τά δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Διευκρινίζω κι αὐτό τό σημεῖο, γιατί μερικοί λένε, ὅτι εἶναι ἰδεαλιστές, δέν εἶναι ὑλιστές. Καί παίρνουν θέσεις τοῦ Πλάτωνα καί νομίζουν ὅτι εἶναι θέσεις χριστιανικές. Δέν ἔχουν καμία σχέση οἱ θέσεις τοῦ Πλάτωνα μέ τίς θέσεις τῆς ἀποκάλυψης, δηλαδή τοῦ Εὐαγγελίου, τοῦ Χριστιανισμοῦ. Καμία σχέση δέν ἔχουν.
Ἡ σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο.
Καί ἕνα τρίτο πρέπει νά διευκρινίσουμε σχετικά μέ τή σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο. Ποιά εἶναι ἡ σχέση τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο. Εἶναι τό λεγόμενο θεολογικό ἢ κοσμολογικό πρόβλημα στή φιλοσοφία ὅτι ταυτίζεται ὁ Θεός μέ τόν κόσμο. Ὅτι δηλαδή ὅταν λέμε «κόσμος» ἢ «Θεός» εἶναι τό ἴδιο πράγμα. Καί ὅτι ὁ κόσμος δημιουργεῖ, δηλαδή ὁ Θεός κόσμος δημιουργεῖ τόν ἑαυτό του. Καί αὐτό λέγεται πανθεϊσμός. Ἀπό τό «πᾶν» καί «θεός». Πού θά πεῖ ὅ,τι ὑπάρχει εἶναι Θεός. Εἶναι κομμάτι τοῦ Θεοῦ. Μέσα στήν δημιουργία ὁ,τιδήποτε εἶναι κομμάτι τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά τότε ξέρουμε πολύ καλά ὅτι ἡ δημιουργία δέν ἔχει συνείδηση. Εἶναι ἀσυνείδητος. Ὁ ἥλιος ἔχει συνείδηση; Εἶναι πρόσωπο ὁ ἥλιος; Ἡ γῆ ἔχει συνείδηση; Ἐρωτῶ, λοιπόν.
Νά πάρω μόνο τή μικρή μας ἐδῶ γειτονιά, ἂν καί ἔχουμε ἐπίδραση ἀπό ὁλόκληρο τό σύμπαν. Νά πάρω τή μικρή μας γειτονιά, ἥλιο καί γῆ. Δέν λογαριάζω τούς ἄλλους πλανῆτες, οὔτε τή σελήνη πού ἀσκεῖ τόσες ἐπιδράσεις. Ἁπλοποιῶ τό παράδειγμα. Ἔχουμε μέ τήν ἀκτινοβολία τοῦ ἥλιου τόσες ἐπιπτώσεις ἐπάνω στή γῆ. Ἔχουμε τό χειμώνα, τό καλοκαίρι.
Ἔχουμε τίς βροχές, τά χιόνια, τίς ξηρασίες, τούς ἀνέμους, τίς παλίρροιες.
Ἔχουμε τόσα καί τόσα ἐπάνω στή γῆ. Εἶναι οἱ γνωστές μεταβολές που ὑπάρχουν. Αὐτές γίνονται κατά συνείδηση; Δηλαδή ξέρει ὁ ἥλιος τί φτιάχνει; Ξέρει ἡ γῆ τί ὑφίσταται; Ἀναμφισβήτητα ὄχι. Κι ἕνα μικρό παιδάκι, ἂν ἐρωτήσουμε θά μᾶς τό πεῖ αὐτό. Γιατί δέν ὑπάρχει συνείδηση. Δέν ὑπάρχει ἐγώ. Πῶς, λοιπόν, εἶναι δυνατόν σέ μία δημιουργία πού ἔχει τήν σφραγῖδα τῆς δυνάμεως, τῆς σοφίας καί τῆς ἀγάπης νά ἐπιτυγχάνονται αὐτά μέ καταπληκτικό τρόπο καί νά εἶναι ἀποτελέσματα μιᾶς ἀσυνείδητης ἐνέργειας. Ἀδύνατον! Ἀδύνατον! Καί ὅμως ὅλες οἱ ἀνατολικές θρησκεῖες πού ἔχουν εἰσβάλει στήν Δύση ἔχουν πανθεϊστικό ὑπόβαθρο. Ὁ Βουδισμός, ὁ Ἰνδουισμός, πού ἔρχονται τώρα καί στήν Ἑλλάδα, στήν Εὐρώπη, στήν Ἀφρική. Οἱ Γκουρού, (Γκουρού θά πεῖ διδάσκαλος) ἡ Γιόγκα (Γιόγκα θά πεῖ ἄσκηση) εἶναι μία ἄλλη περίπτωση. Πηγαίνουν καί κάνουν ἐκεῖ τίς ἀσκήσεις. Ἀλλά δέν εἶναι ἁπλή γυμναστική, ὅπως θέλουν νά πιστεύουμε. Παραπλανοῦν τούς ἀνθρώπους. Μᾶς λέγουν, μία ἁπλή γυμναστική εἶναι. Δέν εἶναι καθόλου γυμναστική. Ἔχει τελετουργικό χαρακτήρα. Ὅπως ἐμεῖς θά λέγαμε· κάνουμε μετάνοιες. Ἀπό μία ἄποψη οἱ μετάνοιες, ὁπωσδήποτε εἶναι μία ἄσκηση. Κάμπτω τήν μέση μου, κάμπτω τά γόνατά μου, κάμπτω τόν τράχηλο, ἀνασηκώνομαι, ξαναπέφτω, ἀνακύπτω κ.ο.κ.. Ἀπό μία ἄποψη ἕνας πού μέ βλέπει καί δέν ξέρει τίποτα, θά ἔλεγε ὅτι κάνω γυμναστική. Ἀλλά ἐγὼ κάνω γυμναστική; Ἢ ἔχει τελετουργικό χαρακτήρα αὐτό πού κάνω; Ἔτσι καί ὅταν κάθομαι γιά νά κάνω τίς διάφορες ἀσκήσεις τῆς Γιόγκα. Τό λένε οἱ ἴδιοι; Δέν τό λένε μόνο στούς πρώτους πρώτους πού θά πᾶνε. Σέ ἐφημερίδες καί τέτοια δέν θά τά δεῖτε αὐτά γραμμένα. Ἀλλά μετά τά λένε· ἔχουν τελετουργικό χαρακτήρα αὐτές οἱ ἀσκήσεις. Δηλαδή ὅπως λέγω «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με», ἔτσι λένε κι αὐτοί. «Χάρε Κρίσνα, Χάρε Κρίσνα, Κρίσνα, Κρίσνα, Κρίσνα, Χάρε Κρίσνα» κτλ.. Ἐπιστροφή στό Κρίσνα. Ἐπιστροφή στό Θεό «Πάν». Στό Θεό «Πάν». Δηλαδή; Πανθεϊσμός! Προσέξτε μήν πλανηθοῦμε. Προσέξτε.
Ὥστε, ἀνακεφαλαιώνω τά τελευταῖα αὐτά σημεῖα. Σημειῶστε ὅτι ὁ Μασονισμός ἐπί παραδείγματι εἶναι πανθεϊστικός. Ἡ θεοσοφία, πού ἔχει τήν καταγωγή της ἀπό τόν Ἰνδουισμό, τόν Βουδισμό, εἶναι πανθεϊστική.
Μή νομίσετε δηλαδή ὅτι εἶναι πράγματα μακρινά καί δέν μᾶς προσεγγίζουν. Μέσα μας, γύρω μας εἶναι. Θέλετε νά σᾶς πῶ μία ἔκφραση; Βέβαια, θά μοῦ πεῖτε, ἔκφραση εἶναι. Αὐτές ὅμως οἱ ἐκφράσεις εἶναι ἐκεῖνες που πολλές φορές ἢ προδίδουν ἢ προδιαθέτουν. Λέμε: «Τί ὡραῖο λουλούδι!» «Τί φτιάχνει ἡ φύση!». Αὐτό τί εἶναι; Αὐτό εἶναι πανθεϊστικό. Ἡ φύση φτιάχνει ; ‘Η ὁ Θεός φτιάχνει; Βλέπετε; Καί τό λέμε στήν καθημερινή μας ζωή. Ἡ φύση, ἡ φύση, δημιουργεῖ ἡ φύση. Ὄχι κύριοι, θά λέγαμε, δέν δημιουργεῖ ἡ φύση. Ὁ Θεός δημιουργεῖ. Ὁ Πατήρ πού λέγει ὁ Χριστός ἕως ἄρτι ἐργάζεται καί ἐγὼ ἐργάζομαι. Ἐγὼ ὁ Θεός Λόγος, πού τά δημιούργησα ὅλα, ἐργάζομαι. Καί ὁ Πατήρ μου ἐργάζεται. Τί ἐργάζεται; Ὅ,τι ὑπάρχει. Ὄχι βεβαίως ὅτι ὁ Θεός κάνει νέα πράγματα, γιατί κατέπαυσε τῆς δημιουργίας, ἀλλά βέβαια πῶς ἐργάζεται; Στό νά συντηρεῖ, νά διευθετεῖ, νά κυβερνᾶ τά πάντα.
Ὁ Θεός δέν ταυτίζεται μέ τή φύση.
Ὥστε βλέπουμε ὅτι δέν ταυτίζεται ὁ Θεός μέ τή φύση. Ἀνακεφαλαιώνω. Ἡ δημιουργία, πάντοτε σέ σχέση μέ τόν Θεό, δέν εἶναι ἀποτέλεσμα ἀπορροῆς ἀπό τό Θεό, ὅπως ἔλεγαν οἱ στωικοί, οὔτε ἀκόμη, ὅπως ἔλεγε ὁ Πλάτων, ὅτι ὁ κόσμος εἶναι συναΐδιος μέ τό Θεό, συνάναρχος. Ὑπάρχει ὁ Θεός πάντοτε, χωρίς ἀρχή καί χωρίς τέλος. Καί τρίτον, ὅτι ὁ Θεός δέν ταυτίζεται μέ τή δημιουργία. Εἶναι ἔξω ἀπό τή δημιουργία του σάν οὐσία. Ποῦ εἶναι, λοιπόν, ἡ πολυθεϊστική θέση καί τί σημαίνει αὐτό; Ποιά εἶναι ἡ ὀρθόδοξος, ποιά εἶναι ἡ χριστιανική πλευρά; Ὅ,τι φτιάχνει εἶναι ἔξω ἀπό τό Θεό. Αὐτό λέγεται, προσέξτε με, ἐξωτερική προβολή. Προβάλλει ἐξωτερικά. Ὅ,τι κάνει ὁ Θεός τό κάνει χωρίς αὐτό τό κάτι νά προϋπῆρχε, ἢ ἀκόμα αὐτό τό κάτι νά ἔχει σχέση μέ τή δική του οὐσία. Ἀπό ποῦ τό κάνει ὁ Θεός; Ἀπό τό μηδέν. Ἐδῶ τώρα βρήκαμε ἕνα ὅριο τῆς λογικῆς μας. Τί θά πεῖ ἀπό τό μηδέν; Θά πεῖ ἀπό τό μηδέν πού δέν καταλαβαίνουμε τίποτα.
Ὁ Θεός ἐκ τοῦ μηδενός ἔκανε τά πάντα.
Ὁ Ἀριστοτέλης ἔλεγε: «Ἐκ τοῦ μηδενός μηδέν». Ἦταν καί φιλοσοφικό δόγμα. Εἶναι κάτι πού εἶναι αὐταπόδεικτο. Ἀπό τό μηδέν τί θά βγάλεις; Δέν ὑπάρχει μηδέν. Κι ὅμως σ’ αὐτό τό ἀκατανόητο στήν ἀνθρώπινη σκέψη ἔρχεται ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ νά μᾶς πεῖ ὅτι ὁ Θεός ἐκ τοῦ μηδενός ἔκανε τά πάντα. Ἡ μητέρα Σολομωνή τῶν ἑπτά Μακκαβαίων ἔλεγε στό παιδί της τό τελευταῖο: «Παιδί μου, μήν ξεχνᾶς ὅτι ὁ Θεός ἐκ τοῦ μή ὄντος εἰς τό εἶναι παρήγαγε τά πάντα». Δημιούργησε τά πάντα ἐκ τοῦ μή ὄντος. Ἐκ τοῦ μή ὑπάρχοντος. Δηλαδή ἀπό τό μηδέν. Εἶναι θέση ἀντιλογική. Δέν τήν καταλαβαίνουμε. Προσέξτε ὅμως. Αὐτός ὁ Θεός εἶναι Θεός ὑπερβατικός, ἀφοῦ δημιουργεῖ τό χρόνο καί τόν κόσμο. Ὁ κόσμος ξέρετε εἶναι ὁ χῶρος. Ὁ Θεός δέν ἔχει καμία σχέση οὔτε μέ τό χρόνο οὔτε καί μέ τό χῶρο, εἶναι ἀπ’ ἔξω ἀπ’ αὐτά. Καί συνεπῶς εἶναι ὑπερβατικός. Εἶναι πέρα ἀπό τόν κόσμο καί τό χρόνο. Ἀλλά εἶναι τόσο ὡραῖος ὁ κόσμος, τόσο δυνατός καί τόσο σοφός, ὥστε ὅλοι οἱ ἐπιστήμονες ὅλων τῶν αἰώνων, ὅλων τῶν ἐποχῶν μένουν ἔκπληκτοι καί μάλιστα σήμερα μέ τά τελειότατα ὄργανα, πού μποροῦμε νά βλέπουμε τίς ἀτέρμονες ἐσχατιές τοῦ σύμπαντος. Σήμερα δέν ὑπάρχουν ἐσχατιές, ὑπάρχουν χωρίς νά ὑπάρχουν. Ἔφθασε τό μάτι μας 18 δισεκατομμύρια ἔτη φωτός. Γιά νά ἔρθει ἀπό ἐκείνη τήν γωνίτσα τοῦ σύμπαντος τό φῶς, πού τρέχει 300 ἑκατομμύρια μέτρα τό δευτερόλεπτο, ἤτοι κάνει τόν γύρο τῆς γῆς 7,5 φορές σέ ἕνα δευτερόλεπτο, τό φῶς κάνει νά ‘ρθεῖ ἀπό ἐκεῖ 18 χιλιάδες ἑκατομμύρια χρόνια. Τί λέτε; Εἶναι μεγάλο τό σύμπαν; Ἀσυλλήπτως μεγάλο. Ἀσυλλήπτως! Εἶναι ἕνα σύμπαν φοβερό, δυνατό. Καί λέμε· δέν ὑπάρχει Θεός! Ἀλλοίμονό μας! Το σύμπαν φανερώνει τή δύναμη καί τη σοφία τοῦ Θεοῦ! Ἂν κανείς σκύψει νά δεῖ τήν δημιουργία, θά μείνει ἔκπληκτος. Κι ὅσο πιό πολλά γράμματα μαθαίνει τόσο πιό πολύ βλέπει τή σοφία τοῦ Θεοῦ. Μά καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Γιά νά μείνουν τά ὄντα, γιά νά μείνει ἡ δημιουργία Του, νά μήν χαθεῖ, τί σοφίζεται ὁ Θεός! Τί καταπληκτικούς συνδυασμούς κάνει! Ὥστε, λοιπόν, ὁ Θεός ἔκανε τόν κόσμο, ὁ Ἕνας Θεός, ὁ Θεός αὐτός ὁ ὑπερβατικός, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ Θεός δυνάμεως, σοφίας καί ἀγάπης.
Τό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου καί τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ.
Κοιτάξτε τί λέγει. «Ὁ Θεός». Τό βάζει ἐνάρθρως. Βάζει ἄρθρο γιατί; Διότι πρόκειται περί συγκεκριμένου Θεοῦ. Κοιτάξτε τί λένε οἱ ἄνθρωποι: «Μία ἀνώτερα δύναμη τά ‘φτιαξε». Ποιά εἶναι αὐτή ἡ ἀνωτέρα δύναμη, ἄνθρωπε; Πράγματα ἀσαφῆ, πράγματα νερουλά. Ὄχι. Ὁ Θεός! Τό ἄρθρο ὄχι μόνο ἐκφράζει συγκεκριμένο Θεό, ἐκφράζει καί κάτι ἄλλο πολύ σπουδαῖο, σπουδαιότατο. Προσωπικό Θεό. Ὁ Θεός! Προσωπικός Θεός που ἔχει συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ του, διότι ἀλλοιώτικα ἡ δύναμη, ἡ σοφία καί ἡ ἀγάπη πῶς θά μποροῦσαν νά ἐκφρασθοῦν, ἐάν δέν εἶχε συνείδηση ὁ Θεός; Ἕνας Θεός πού μᾶς ἀγκαλιάζει καί μᾶς δίνει τό δικαίωμα νά τόν ἀγκαλιάσουμε. Γιατί ἔκανε τά δημιουργήματά του, ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, πρόσωπα. Καί ζητάει νά συναντηθεῖ ὁ προσωπικός Θεός μέ τούς προσωπικούς ἀνθρώπους. Ἡ μεγαλύτερη εὐτυχία μέσα στήν δημιουργία ἡ συνάντηση τοῦ ἀνθρώπου μέ τό Θεό. Τό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου μέ τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Θεός τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς.
Ἐδημιούργησε, λοιπόν, ὁ Θεός τόν οὐρανό καί τή γῆ. Τώρα ἐδῶ ἔχουμε μία ἀδυναμία στήν ἑβραϊκή λέξη. Ἐνῶ ὑπάρχει ἕνας πλοῦτος στήν ἑλληνική. Βλέπετε δέν ὑπάρχει καμία γλώσσα ἄρτια καί τέλεια. Ἀνθρώπινες γλῶσσες. Οἱ Ἕλληνες θά γράφανε: «Ὁ Θεός ἐποίησε τό σύμπαν». Μία λέξη. Τό σύμπαν. Οἱ Ἑβραῖοι γράφουν: «Ὁ Θεός ἐποίησε τόν οὐρανόν καί τήν γῆν». Διότι δέν ὑπάρχει μία λέξη πού νά συμπεριλαμβάνει καί τόν οὐρανό καί τή γῆ. Δέν ὑπάρχει στήν ἑβραϊκή φιλολογία. Ἀλλά παρά τή διαφοροποίηση, μέ τό νά μᾶς πεῖ ὅτι τό σύμπαν εἶναι ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ, αὐτό ἔχει μία πολύ μεγάλη σημασία καί ἀξία, διότι ἐξυπηρετεῖ μία σπουδαία θέση. Ὅτι ὁ Θεός εἶναι δημιουργός καί τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς. Καί συνεπῶς ἡ διαρχία πάει περίπατο. Τί θά πεῖ διαρχία; Πίστευαν οἱ ἄνθρωποι, ἰδίως οἱ γνωστικοί, καί ὁ Πλάτων τό πίστευε, ὅτι ὑπάρχει ὁ Θεός ὁ καλός καί ὁ Θεός ὁ κακός. Ἡ Θεοσοφία, που εἶναι ἡ θεωρία τοῦ Μασονισμοῦ, εἶναι διαρχική. Πῶς ἐκφράζεται; Ὁ Θεός τοῦ φωτός καί ὁ Θεός τῆς ὕλης. Ὁ Θεός τῶν πνευμάτων καί ὁ Θεός τῶν σωμάτων. Αὐτό δέν ἔλεγε ὁ Πλάτων; Ἔλεγε ὅτι τό σῶμα εἶναι ἡ φυλακή τῆς ψυχῆς. Καί θά ἐλευθερωθοῦν οἱ ψυχές ἀπό τά σώματα καί θά φύγουν ἂν πᾶνε σέ ὡραίους φωτεινούς κόσμους; Ὄχι. Ὁ Θεός εἶναι ὁ Θεός τῶν σωμάτων καί τῶν πνευμάτων. Ὁ Θεός εἶναι τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς. Δέν ὑπάρχει Θεός γῆς, Θεός ὕλης. Καί Θεός πνεύματος, Θεός οὐρανοῦ. Ὁ Θεός εἶναι Ἕνας. Δέν ὑπάρχει κακό στήν ὕλη. Νά μέ συμπαθᾶτε, τώρα θά κατέβω πολύ χαμηλά. Ἐκεῖνο πού θά φᾶμε, θά πάει στό στομάχι μας, θά γίνει μέσα μία οὐσία πολύ ἄσχημη, πού ἅμα ρευθοῦμε καμιά φορά, ἀνεβαίνει τό περιεχόμενο τοῦ στομάχου καί αἰσθανόμεθα πολύ ἄσχημα στό στόμα μας. Ὅ,τι τρῶμε ἔρχεται στά ἔντερα καί βγαίνει ὡς κόπρος. Εἶναι σιχαμένα πράγματα; Ὄχι. Κι αὐτά τά ἔχει κάνει ὁ Θεός; Καί ποιός σᾶς εἶπε ὅτι εἶναι κάτι κακό; Ἡ ἔννοια τοῦ κακοῦ εἶναι μόνο στήν ἁμαρτία. Μόνο στήν ἀποστασία καί στήν παράβαση. Δέν εἶναι στήν ὕλη. Καί ὅμως οἱ ἄνθρωποι ἐνετόπισαν τό κακό σ’ αὐτή τούτη τή ἴδια τήν ὕλη. Δέν ὑπῆρχε κακό μέσα στήν ὕλη. Τό κακό εἶναι στήν προαίρεση. Στήν ἁμαρτία. Ἀκόμα τό γάμο τόν θεωροῦσαν βρώμικο οἱ γνωστικοί. Τό γράφει ὁ Ἀπ. Παῦλος. Θά ἔρθει καιρός πού θά σᾶς λένε, μή παντρεύεσθε, διότι εἶναι ἁμαρτία ὁ γάμος. Ἁμαρτία ὁ γάμος; Ποῦ εἶναι ἡ ἁμαρτία; Πουθενά! Μόνο στήν παράβαση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἐκεῖ εἶναι ἡ ἁμαρτία. Ἂν μάθουμε αὐτά τά θεμελιώδη, τά βασικά, θά βγάζουμε σωστά συμπεράσματα, γιά ὅ,τι μᾶς τυχαίνει στή ζωή μας. Ὥστε, λοιπόν, ὁ ὑλικός καί ὁ πνευματικός κόσμος εἶναι δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Ἡ ὕλη δέν εἶναι ἀρχή. Δημιουργήθηκε. Καί ὁ Θεός δημιουργεῖ καί τόν κόσμο καί τόν οὐρανό. Ποιός εἶναι ὁ οὐρανός; Στήν Ἁγία Γραφή ἔχουμε τήν λέξη «οὐρανό» μέ τρεῖς σημασίες. Εἶναι ὁ μετεωρολογικός οὐρανός, εἶναι ὁ ἀστρικός οὐρανός καί ὁ πνευματικός οὐρανός. Λέμε. τά σύννεφα εἶναι στόν οὐρανό. Εἶναι ὁ μετεωρολογικός οὐρανός. Ἢ τά πουλιά πετᾶνε στόν οὐρανό. Λέμε· ὁ ἥλιος εἶναι στόν οὐρανό. Εἶναι ὁ ἀστρικός οὐρανός. Λέμε. ὁ Θεός εἶναι στόν οὐρανό. Εἶναι ὁ πνευματικός οὐρανός. Ὁ Θεός, λοιπόν, δημιουργεῖ τόν οὐρανό καί τή γῆ.
Ὁ Θεός εἶναι Τριαδικός.
Καί ἐδῶ τελειώνει ὁ πρῶτος στίχος. Ὁ πρῶτος στίχος μᾶς ὁμιλεῖ περί ἑνός Θεοῦ ὅτι εἶναι ἡ ποιητική αἰτία τῶν πάντων. Οἱ παρακάτω στίχοι, 2 καί 3, δείχνουν ὅτι ὁ Θεός εἶναι Τριαδικός. Ἀπό τόν 2ο στίχο τῆς Ἁγίας Γραφῆς τῆς Π.Δ. μᾶς λέγει ὅτι ὁ Θεός εἶναι Ἕνας ἀλλά Τριαδικός. Καί εἰσάγεται τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδας. Ὁ Θεός εἶναι ἕνας καί τρία πρόσωπα. Καταπληκτικό! Καταπληκτικό! Πάντα βέβαια μέ τό φῶς τῆς Και. νής Διαθήκης.
Ἀνακεφαλαίωση τῶν σκέψεων περί Θεοῦ.
Τό συμπέρασμα ποιό εἶναι; Νά ἀνακεφαλαιώσουμε . Πρῶτο, ὁ κόσμος εἶχε ἀρχή. Δεύτερο, δέν εἶναι ἀποτέλεσμα τύχης ὁ κόσμος. Τρίτο, δέν εἶναι ὁ κόσμος ἀπόρροια τοῦ Θεοῦ, οὔτε ταυτίζεται ὁ Θεός μέ τόν κόσμο, οὔτε εἶναι συνάναρχος μέ τόν κόσμο. Τέταρτο, ὁ κόσμος ἔγινε ἀπό τό Θεό, τόν Ἕνα Θεό, ὄχι ἀπό πολλούς θεούς. Πέμπτο, ὁ Θεός εἶναι ὑπερβατικός. Πέρα καί πάνω ἀπ’ ὅλους καί ἀπ’ ὅλα.
Τί θά λέγαμε γιά τό Θεό; Ἐκεῖνο πού λέει ἕνας Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας μας. «Ὁ Θεός, ἡ μακαρία φύσις! Ἡ ἄφθονος ἀγαθότης! Τό ἄκρως ἐφετόν! Ἐκεῖνο πού κάνει τήν ἀνθρώπινη ψυχή νά φθάσει εἰς ἐκεῖνο πού σέ τίποτα ἄλλο δέν θά ἀνεπαύετο. Τό πολυπόθητον κάλλος! Ἡ ἀρχή τῶν ὄντων! Ἡ πηγή τῆς ζωῆς! Τό νοερόν φῶς! Ἡ ἀκατάληπτος σοφία!» Αὐτός εἶναι ὁ Θεός. Ὁ προσωπικός Θεός. Ὁ Δημιουργός πού ἔκανε καί ἐμᾶς πρόσωπα. Γιά νά ἔχει τί; Νά ἔχει μαζί μας κοινωνία. Δέν ἔχει κανείς παρά πραγματικά νά δοξάσει τήν δύναμη, τή σοφία καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
31-10-1982
2α ομιλία στην κατηγορία
« Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».
Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r
__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0
📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1
📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0
__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share
Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk
†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
