†.Όπως θα ενθυμείσθε, από τον θρήνον των βασιλέων, των εμπόρων και των ναυτικών, εις όσα φοβερά ηκούσθησαν δια την οριστικήν καταστροφήν της Βαβυλώνος, έρχεται ένα σαν όαση ουράνιο διάψαλμα, να ακουστεί ως αντίλαλος του ουρανού. Είναι η φωνή των αγίων και όλων των ουράνιων όντων και μάλιστα εν όψει ότι θα ακολουθήσει η τελευταία πράξις της Αποκαλύψεως, που είναι η τελική και οριστική κρίσις.
Ποιος είναι ο «ὄχλος»; Είναι οι άγγελοι, είναι, όπως θα δούμε λίγο πιο κάτω οι 24 πρεσβύτεροι, οι άγιοι και όλος ο ουρανός. Και ψάλλουν: «Αλληλούια!». Δηλαδή: «Αινείτε τον Κύριον»! Τρεις φορές ψάλλουν το Αλληλούια. Όπως θα δείτε στη συνέχεια, εις τιμήν και δόξαν του Αγίου Τριαδικού Θεού, όπως λέγει ο Ανδρέας Καισαρείας «τῷ Θεῷ φησίν ἀναπέμπεσθαι τρισσῶς, διά τήν τρισυπόστατον τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί ἁγίου Πνεύματος ἑνιαίαν θεότητα». «Προς τιμήν και δόξαν του αγίου Τριαδικού Θεού, τρεις φορές λέγουν το αλληλούια». «Αλληλούια», όπως θα ξέρετε, είναι αυτή η γνωστή λειτουργική επιφώνησις που στους Ψαλμούς τη συναντούμε 24 φορές και στην Καινή Διαθήκη τη συναντούμε 4 φορές. Συνέχεια της δοξολογίας του αλληλούια είναι η απόδοσις εις τον Θεόν, η δόξα, η δύναμις και η σωτηρία. Η σωτηρία είναι αποτέλεσμα της δυνάμεως του Θεού και συνεπώς αποφέρει την δόξαν του Θεού.
«ὅτι ἀληθιναὶ καὶ δίκαιαι αἱ κρίσεις αὐτοῦ· ὅτι ἔκρινε τὴν πόρνην τὴν μεγάλην, ἥτις διέφθειρε τὴν γῆν ἐν τῇ πορνεία αὐτῆς, καὶ ἐξεδίκησε τὸ αἷμα τῶν δούλων αὐτοῦ ἐκ χειρὸς αὐτῆς». 19,2. «Γιατί είναι αληθινές και δίκαιες οι κρίσεις του Θεού, γιατί έκρινε την πόλη τη μεγάλη που διέφθειρε την γην με την πορνεία της και ο Θεός εξεδίκησε το αίμα των δούλων Του των πιστών, των Χριστιανών, από το χέρι αυτής της πόρνης της γυναικός».
Η θέσις αυτή είναι μια απάντησις που δίδεται εις τον προφητικόν λόγον του Κυρίου Ιησού που είναι εις τα Ευαγγέλια, στο Λουκά 18,7 και που συχνά αν έχετε αντιληφθεί, αναφέρομαι παραλλήλως εις τα Ευαγγέλια, για να δείτε με τον τρόπον αυτόν, το κύρος του βιβλίου της Αποκαλύψεως· επειδή προσβάλλεται το βιβλίο της Αποκαλύψεως από πολλούς, έτσι παραλλήλως αναφερόμεθα εις τα Ευαγγέλια και στην λοιπήν Αγίαν Γραφήν για να κατοχυρώνεται το βιβλίον της Αποκαλύψεως.
Τι σημαίνει εδώ ότι είναι αληθινές και δίκαιες οι κρίσεις του Θεού και ότι κρίνει τώρα την πόλη τη μεγάλη και εκδικείται τώρα το αίμα των Χριστιανών ο Χριστός; Ακούσατέ το πώς το λέγει στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο. Αναφέρεται στο θέμα της επιμόνου προσευχής, εκεί με τον άδικον κριτήν, στην παραβολή του αδίκου κριτού. «Ὁ δὲ Θεὸς οὐ μὴ ποιήσῃ τὴν ἐκδίκησιν τῶν ἐκλεκτῶν αὐτοῦ τῶν βοώντων πρὸς αὐτὸν ἡμέρας καὶ νυκτός, καὶ μακροθυμῶν ἐπ᾿ αὐτοῖς; Λέγω ὑμῖν ὅτι ποιήσει τὴν ἐκδίκησιν αὐτῶν ἐν τάχει. Πλὴν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐλθὼν ἆρα εὑρήσει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;». Ο Θεός, όταν δια των προσευχών μας επικαλούμεθα την βοήθειά Του, από τους εχθρούς τους δικούς Του να απαλλαγούμε εμείς, αναφερόμενοι πάντοτε σε θέματα πίστεως, δεν θα αργήσει, το λέγει ο Ίδιος, «ἐν τάχει». Θα έλθει. Και θα έρχεται για τον κάθε πιστό. Αυτό το «ἐν τάχει» είναι σχετικόν. Η Εκκλησία επί παραδείγματι παρακαλούσε τον Χριστό να απαλλαγεί από τους διωγμούς. Και βεβαίως η απαλλαγή ήλθε στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνος. Θα μου πείτε, πόσες γενεές πέρασαν έως τις αρχές του 4ου αιώνος; Αναμφισβήτητα πολλές. Αλλά αυτό το «ἐν τάχει», αγαπητοί μου, δεν μετριέται με την ανθρώπινη ζωή, αλλά με την αιωνιότητα. Με την Ιστορία και με την αιωνιότητα. Διότι και ιστορικά θα λέγαμε «τι είναι 100 και 200 και 300 χρόνια;». Δεν είναι τίποτε. Αυτό να το γνωρίζουμε γιατί πολλές φορές νομίζομε ότι πρέπει να μετράμε τα πράγματα σύμφωνα με τον χρόνο της ανθρώπινης ζωής.
Αλλά το θέμα, ο Κύριος λέγει, δεν είναι εδώ, το θέμα δεν είναι αν ο Θεός θα εκδικηθεί το αίμα των μαρτύρων Του επί της γης. Το θέμα δεν είναι εδώ. Ο Θεός είναι «πιστός». «Πιστός ὁ Θεός». «Ο Θεός είναι αδύνατο να ψευστεί», όπως είδαμε σήμερα στην προς Εβραίους επιστολή στην αποστολική περικοπή που ακούσαμε το πρωί. Είναι αδύνατον ο Θεός να ψευστεί. Άρα το θέμα είναι κάπου αλλού. Γι' αυτό λέγει εδώ: «Πλην, δηλαδή αυτά σας τα βεβαίωσα, μη ρίπτετε το βάρος εκεί. Κάπου αλλού είναι το βάρος». «Πλὴν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐλθὼν ἆρα εὑρήσει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;». «Όταν Εγώ επανέλθω στην γην και θα παραλάβω τους πιστούς μου», όπως είπε στους μαθητάς Του, «θα φύγω και θα γυρίσω και θα σας παραλάβω», για να παραλάβει τους πιστούς Του, «εἰς συνάντησιν εἰς ἀέρα», που λέγει ο Απόστολος Παύλος, «θα βρω πιστούς;». Εκεί είναι το θέμα, θα βρει πιστούς;
Αγαπητοί μου, να ‘στε σίγουροι, ο Θεός θα μας δικαιώσει. Αλλά για να μας δικαιώσει πρέπει να είμεθα πιστοί και να αναμένομε. Και να περιμένομε. Και να είμεθα όρθιοι ανά πάσα στιγμή. Θυμηθείτε, παρακαλώ, την παραβολήν των δέκα παρθένων. Είχαν το λάδι τους φυλάξει για την υποδοχή του Νυμφίου. Έπεσαν, λέγει, να κοιμηθούν. Γιατί νύσταξαν. Εχρόνιζε ο Νυμφίος. Ξέρετε τι είναι οι δέκα παρθένοι; Είναι οι Χριστιανοί όλοι. Αἱ πέντε μωραί, αἱ πέντε φρόνιμοι. Σημαίνει βάζει πέντε και πέντε, για να βγάλει την υπόνοια ποσοστών ανθρώπων που θα σωθούν. Μην πούμε ότι θα σωθούν οι δυο και θα πάνε στην κόλαση οκτώ. Όχι, βάζει πέντε και πέντε για να βγάλει αυτήν την υπόνοια. Και τι γίνεται εκεί; Οι άφρονες παρθένοι, το ότι είναι παρθένοι και οι δέκα σημαίνει ότι έχουν τη χριστιανική ιδιότητα, αλλά άφρονες όμως. Τι θα πει «άφρονες»; Δεν είχαν δουλέψει την πνευματική τους ζωή. Δεν καλλιέργησαν την πίστη, την αγάπη και την ελπίδα. Δεν καλλιέργησαν,δηλαδή, την πνευματική τους ζωή. Αυτό σημαίνει «δεν έχουν λάδι». Σημαίνει δεν έχουν το Πνεύμα του Θεού. Δεν κατάφεραν στη ζωή τους, δεν εφρόντισαν στη ζωή τους να έχουν το Πνεύμα του Θεού. Οι άλλες; Είχανε λάδι. Είχανε το Πνεύμα του Θεού. Νύσταξαν όλες. Γιατί αργούσε να ΄ρθει ο Νυμφίος· που σημαίνει ότι μια ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να περιμένει τον ερχομό του Χριστού. Θα τελειώσει αυτή η ανθρώπινη ζωή. Και πεθαίνομε, και πεθαίνομε. Όλες λοιπόν έπεσαν να κοιμηθούν. Είδατε; Να κοιμηθούν. Ο θάνατος είναι ύπνος.
Ηκούσθη σάλπιγγα την νύχτα. «Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται, βγείτε να Τον προϋπαντήσετε!». Ξύπνησαν όλες. Η ανάσταση όλων. Ευσεβών και ασεβών. Οι άφρονες Χριστιανοί τι έκαναν; Γύρευαν την ώρα εκείνη λάδι. Δηλαδή; Δεν είχαν τίποτα. Οι άλλες; Οι μυαλωμένες; Δηλαδή οι Χριστιανοί που εφρόντισαν στην παρούσα ζωή; Τι έκαναν; Αμέσως άναψαν τα λυχνάρια τους. Δηλαδή; Η καθεμία παρουσίασε τον καρπόν της εργασίας της. Παρουσίασε το Πνεύμα του Θεού που έχει. Και τότε έσπευσαν οι άλλες να πάνε να βρουν -τι να βρουν; Έμειναν απέξω από τον νυμφώνα.
Αυτό είναι το θέμα που μας ενδιαφέρει, αγαπητοί. Όχι αν έλθει ο Χριστός. Όχι αν θα εκδικηθεί το αίμα το χυμένο επάνω στη γη των αγίων Του και των μαρτύρων Του. Αυτό θα γίνει· γιατί είναι αξιόπιστος. Εμείς τι κάνομ.; Γι΄αυτό λέγει ο Κύριος «Πλὴν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐλθὼν ἆρα εὑρήσει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;». Πάντως, όπως σας διάβασα προηγουμένως, το ιερό κείμενο από την Αποκάλυψη αιτιολογείται με τον τρόπον αυτόν, όταν λέγει ο όχλος «ὅτι ἀληθιναὶ καὶ δίκαιαι αἱ κρίσεις αὐτοῦ», αιτιολογείται η δοξολογία του Θεού. Διότι στις αληθινές και δίκαιες κρίσεις Του, έκρινε την αγιοκτόνον Βαβυλώνα. Και δεν θα παραλείψω άλλη μία φορά να σας πω, πολλάκις σας το΄χω πει και θα το επαναλάβω εις το μέλλον ότι, όπως λέγει ο Αρέθας, Βαβυλώνα δεν είναι η παλιά και αρχαία Βαβυλώνα. Ούτε η Ρώμη. Ούτε η παλιά Ρώμη. Ούτε η νέα Ρώμη. Αλλά είναι ο διεφθαρμένος κόσμος. Βεβαίως τύποι του διεφθαρμένου κόσμου ήταν η παλιά Βαβυλώνα και η παλιά Ρώμη. Αλλά όμως είναι ο διεφθαρμένος κόσμος· που δεν δέχεται τους Χριστιανούς, δεν δέχεται το Ευαγγέλιο, και δημιουργεί προβλήματα στους Χριστιανούς και διωγμόν μέχρις αίματος.
«Καὶ δεύτερον εἴρηκαν· ἀλληλούϊα· καὶ ὁ καπνὸς αὐτῆς ἀναβαίνει εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων». Για δεύτερη φορά λέγει ο όχλος: «Ἀλληλούϊα». «Και ο καπνός της πόλεως ανεβαίνει», λέγει, «ανεβαίνει», προσέξτε, «εις τους αιώνας των αιώνων». Ξεπερνά την εικόνα αυτός ο χαρακτηρισμός· διότι μία πόλις που πυρπολείται δεν είναι δυνατόν να καίεται εις τους αιώνας των αιώνων. Τι σημαίνει εδώ; Βλέπομε τούτο, ότι επαναλαμβάνεται η δοξολογία εν όψει της θέας της καταστροφής της Βαβυλώνος, που δεν πρόκειται πλέον να αναβιώσει ποτέ και να επαναλάβει αυτήν την βρωμερή συμπεριφορά της. Ο καπνός αυτής της πυρικαύστου πόλεως θυμίζει τον καπνόν της καύσεως Σοδόμων και Γομόρρας, και που δεν είναι τίποτα άλλο, παρά ο τύπος της αιωνίου κολάσεως. Γι’ αυτόν τον λόγο λέγει «εἰς αἰῶνας αἰώνων». Σας είπα ξεπερνά την εικόνα. Ξεπερνά τον χρόνον. Και πηδά στην αιωνιότητα· που δείχνει ότι η Βαβυλώνα τιμωρουμένη είναι ο κόσμος ο βεβλημένος εις την λίμνην που καίεται με πυρ και θείο· που είναι τύπος της αιωνίου κολάσεως.
«Καὶ ἔπεσαν οἱ εἴκοσι καὶ τέσσαρες πρεσβύτεροι καὶ τὰ τέσσαρα ζῶα καὶ προσεκύνησαν τῷ Θεῷ τῷ καθημένῳ ἐπὶ τῷ θρόνῳ λέγοντες· ἀμήν, ἀλληλούϊα».19,4. Βλέπομε πάλι, αγαπητοί μου, στο προσκήνιο αυτή η προσφιλής εικόνα των είκοσι τεσσάρων πρεσβυτέρων και των τεσσάρων ζώων που λειτουργικά πλαισιώνουν τον θρόνον του Θεού. Είναι τόσο αγαπητή αυτή η εικόνα, τόσο αγαπητή, λειτουργική, σας είπα. Θέλετε να τη ζήσετε; Στο χέρι μας είναι. Προσέξατέ το. Κάθε Θεία Λειτουργία είναι μία επανάληψις αυτής της ουρανίου εικόνος. Είναι ο θρόνος του Χριστού, είναι η Αγία Τράπεζα, ο ανακείμενος Χριστός, ο αναπαυόμενος Χριστός. Στα φρικτά Του μυστήρια. Στα είδη του άρτου και του οίνου· το Σώμα Του και το Αίμα Του. Άγγελοι περιτριγυρίζουν προς τιμήν του Χριστού, του ανακειμένου Χριστού, την αγίαν Τράπεζα. Μία ευλαβής ψυχή τα ζει αυτά. Γιατί ξέρει ότι έτσι είναι. Ξεφεύγουν από τις αισθήσεις μας. Αλλά ένας άνθρωπος ο οποίος θέλει να ζήσει λειτουργικά, όλα αυτά μπορεί να τα ζήσει. Μέχρι συγκλονισμού. Και δεν είναι λίγοι εκείνοι οι άγιοι, οι οποίοι, ενώ λειτουργούσαν, ζούσαν αυτήν την ουράνια λειτουργία, όπως ο άγιος Σπυρίδων, έβλεπε, «συλλειτουργούσε», λέγει το τροπάριό του, το απολυτίκιό του, «με αγγέλους». Λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Γνωρίζω κάποιον- και φαίνεται ότι είναι ο ίδιος και κρύπτει επιμελώς τον εαυτό του- «ο οποίος, σας βεβαιώνω, έλεγε ο Ιερός Χρυσόστομος, συλλειτουργούσε με αγγέλους». Ναι, αγαπητοί. Ο πιστός άνθρωπος όταν συνέχει τον εαυτό του, τον κρατά, όταν συγκεντρώνει τον εαυτό του και αγαπά πολύ τον Κύριον, ζει αυτήν την λειτουργική εικόνα του ουρανού.
«Καὶ φωνὴ ἀπὸ τοῦ θρόνου ἐξῆλθε λέγουσα· αἰνεῖτε τὸν Θεὸν ἡμῶν πάντες οἱ δοῦλοι αὐτοῦ καὶ οἱ φοβούμενοι αὐτόν, οἱ μικροὶ καὶ οἱ μεγάλοι». 19,5. «Βγήκε», λέγει, «φωνή από τον θρόνον που έλεγε: ‘’Αινείτε, υμνείτε, δοξάζετε τον Θεόν οι δούλοι Του, κι εκείνοι που τον φοβείσθε, μικροί και μεγάλοι’’». Πάνω σ΄αυτό γράφει ο Ανδρέας Καισαρείας: «Θρόνος δέ τοῦ Θεοῦ, τά Χερουβίμ καί τά Σεραφείμ. Ἀφ' ὧν ὑμνεῖν αὐτόν ἐγκελεύονται, οὐχ οἱ μεγάλοι μόνον, ἀλλά καί οἱ μικροί ἐν κατορθώμασι, καταλλήλως ἕκαστος τῆς οἰκείας δυνάμεως». Δηλαδή «η φωνή που βγήκε από τον θρόνον του Θεού, ποια είναι αυτή η φωνή; Είναι η φωνή των Χερουβείμ και των Σεραφείμ. Δηλαδή οι ουράνιες αυτές δυνάμεις λέγουν: «Αἰνεῖτε τὸν Θεὸν». Αυτή είναι η φωνή που βγήκε. Και τι διατάσσουν; Ότι όχι μόνο οι μεγάλοι, αλλά και οι μικροί να υμνήσουν τον Θεόν». Ποιοι είναι οι μεγάλοι και ποιοι είναι οι μικροί; Οι μεγάλοι και οι μικροί στα κατορθώματα της αγιότητος. Εκείνοι που κατόρθωσαν ό,τι κατόρθωσαν στην παρούσα ζωή και είναι όλοι αυτοί μέσα στον χώρο της Βασιλείας του Θεού. Και ο λόγος αυτού του ουρανίου προσκλητηρίου που λέγουν οι ουράνιες δυνάμεις των Χερουβείμ και των Σεραφείμ, να υμνηθεί ο Θεός, είναι ότι ο Θεός θέτει πλέον τέρμα εις το κακόν και έρχεται η ώρα της ηθικής τάξεως. Διότι μπήκε η αμαρτία, ο διάβολος, και τα ανεστάτωσε όλα. Τίθεται πλέον τέρμα. Γι' αυτό και ζητείται να υμνηθεί ο Θεός από τα Χερουβείμ και τα Σεραφείμ, που αυτά ζητούν από τους αγίους του ουρανού να υμνήσουν τον Θεόν.
«Καὶ ἤκουσα ὡς φωνὴν ὄχλου πολλοῦ καὶ ὡς φωνὴν ὑδάτων πολλῶν καὶ ὡς φωνὴν βροντῶν ἰσχυρῶν, λεγόντων· ἀλληλούϊα· ὅτι ἐβασίλευσε Κύριος ὁ Θεὸς ὁ παντοκράτωρ. Χαίρωμεν-ας χαίρομεν· με ωμέγα το ω, υποτακτική- καὶ ἀγαλλιώμεθα καὶ δῶμεν τὴν δόξαν αὐτῷ, ὅτι ἦλθεν ὁ γάμος τοῦ ἀρνίου καὶ ἡ γυνὴ αὐτοῦ ἡτοίμασεν ἑαυτήν». 19,7. Ως απάντηση εις την αγγελική εκείνην φωνήν που βγήκε από τον θρόνον είναι ότι ολόκληρη η φωνή της Εκκλησίας, μια φωνή μετά των ουρανίων δυνάμεων, μια φωνή, που η ένταση αυτής της φωνής παρομοιάζεται με τρεις εικόνες· με την πτώσιν πολλών υδάτων - Είδατε όταν πάμε σε έναν καταρράκτη τι θόρυβος γίνεται;-· με την φωνή όχλου πολλού. Όπως φωνάζουν φερειπείν μέσα σε ένα γήπεδο, πώς φωνάζει ο όχλος;-· και με ισχυρές βροντές. Έτσι παρομοιάζονται οι φωνές ολοκλήρου της Εκκλησίας και των αγγέλων, που καλούνται να υμνολογήσουν τον Θεόν.
Αγαπητοί μου, επιτρέψατέ μου εδώ να σας προσκαλέσω σε κάτι γιατί λέγει: «χαίρωμεν καί ἀγαλλιώμεθα». Ελάτε να χαρούμε κι εμείς κάτι. Αυτή την ομοφρονία όλων των όντων του Θεού. Βλέπετε όλα τα όντα του Θεού πώς χαίρουν; Βλέπετε τι ομόφρονα είναι τα όντα του Θεού; Όλα φρονούν το ίδιο. Και βλέπει κανείς μία ενότητα εδώ. Βλέπει ότι μεταξύ των αγαθών της Βασιλείας του Θεού είναι αυτή η διάχυτος αγάπη και η διάχυτος ομοφρονία. Δεν λέγει ο ένας αυτό κι εκείνος το άλλο. Εκείνο που λέγει ο ευαγγελιστής Λουκάς στις Πράξεις. Ότι του πλήθους των πιστευσάντων είναι η ψυχή και η καρδία μία. Πόσο μάλλον εάν αυτό το πλήθος είναι πια στον ουρανό. Η ψυχή και η καρδιά είναι μία. Η φωνή είναι μία. Η φωνή είναι μία. Να ποια είναι αυτή εδώ η ενότητα, η ουράνια ενότητα, που δίνει πραγματικά τη χαρά της Βασιλείας του Θεού. Θέλετε να το δοκιμάσουμε; Σας προσκαλώ σε κάτι. Θα μου πείτε είναι πολύ δύσκολο. Ωστόσο εγώ σας προσκαλώ. Σε μία μικρή κοινότητα εκκλησιαστική που είναι στο σπίτι σας. Η κατ’ οίκον εκκλησία. Όταν οι σύζυγοι είναι ομόφρονες και τα παιδιά είναι ομόφρονα. Και όλοι λέγουν το ίδιο πράγμα. Όλοι συμφωνούν στο ίδιο πράγμα. Πέστε μου, μέσα σε εκείνο το σπίτι τι βασιλεύει; Ξέρω κάποιος θα μου πει: «Θα΄ τανε πολύ ανιαρό πράγμα να υπάρχει ομοφροσύνη. Ενώ η αντίθεσις είναι κάτι που δίνει τόνο σε μία ομάδα ανθρώπων».
Όχι, αγαπητοί μου, οι αντιθέσεις σε αυτήν την περίπτωση δεν έχουν καμία θέση. Μπορούμε να ‘χουμε την αντίθεση σε άλλα πράγματα, όπως ακριβώς έχουμε την ποικιλία των χρωμάτων μέσα στις αντιθέσεις τους, που δίνουν την ομορφιά της όλης εικόνος. Αλλά είναι άλλο πράγμα εκεί. Όπως κι εδώ θα είχαμε το ίδιο μες στην οικογένεια. Είναι ο πατέρας. Ο πατέρας δεν είναι η μητέρα. Είναι η μητέρα. Η μητέρα δεν είναι τα παιδιά. Ο καθένας είναι ένα χρώμα. Ο καθένας είναι ένας ήχος. Αλλά όλοι αυτοί οι ήχοι δίνουν μία αρμονία. Όλα αυτά τα χρώματα δίνουν έναν ζωγραφικό πίνακα. Μέσα σε ένα ζωγραφικό πίνακα ασφαλώς έχομε πολλά χρώματα, αλλά έχουμε αρμονία. Μέσα σε μια συναυλία έχουμε πολλούς ήχους, αλλά έχουμε αρμονία. Έτσι δεν είναι εκείνη η αντίθεση που θα είχαμε, να πω: «Όχι, δεν είναι έτσι αυτό, εγώ θα κάνω το δικό μου το θέλημα!», για να δώσουμε τάχα ζωή και τόνο μέσα σε μία ομάδα. Είναι δαιμονισμός! Βλέπει κανείς ότι μέσα σε δαιμονική ομάδα ανθρώπων, εκεί που δηλαδή ο διάβολος κυβερνά, βλέπετε τους ανθρώπους αυτούς ποτέ δεν μπορούν να συνεννοηθούν. Ο ένας λέει αυγά κι ο άλλος λέει καλάθια. Ο ένας λέει Α κι ο άλλος λέει Ω.
Σας παρακαλώ, για κοιτάξτε τι ωραία εικόνα είναι αυτή μέσα στο σπίτι! Η κατ’ οίκον εκκλησία! Φροντίδα της αρχαίας εκκλησίας ήτο αυτή. Να δημιουργήσει την κατ’ οίκον εκκλησία. Και το σύνολο των κατ’ οίκον εκκλησιών, απετέλει την Εκκλησία. Με έψιλον κεφαλαίο. Σήμερα έχομε αυτή τη συμφορά στην Εκκλησία μας. Ποια συμφορά; Αισθανόμεθα ότι τα πράγματα έχουν ξεφτίσει, έχουν ξεθυμάνει. Έχουνε ρημάξει. Γιατί; Ξέρετε; Γιατί δεν καλλιεργήσαμε την κατ’ οίκον εκκλησία. Κάνω ένα προσκλητήριο στην αγάπη σας. Ο καθένας και η καθεμιά, αν μάλιστα εδώ είσαστε και ο σύζυγος και η σύζυγος, κουβεντιάστε το αυτό. Συζητήσατέ το και πείτε πώς μπορούμε να κάνομε το σπίτι μας έναν παράδεισο, μια γωνιά του παραδείσου του Θεού. Μία κατ΄ οίκον εκκλησία. Σας βεβαιώνω είναι η θετικοτέρα συμβολή σας στο έργο της ανορθώσεως και της αναζωπυρώσεως της Εκκλησίας μας.
Το περιεχόμενο της δοξολογίας όλων αυτών είναι η διακήρυξις ότι «ἐβασίλευσεν Κύριος ὁ Θεός ὁ Παντοκράτωρ». Δηλαδή ότι γίνεται κύριος της δημιουργίας Του ο Θεός και ηθικώς! Και προς τον Οποίον ανήκει το «ἀλληλούια». Δεν είναι κύριος ο Θεός της δημιουργίας Του; Όταν λέγει ο Κύριος ότι ονομάζει τον διάβολον: «ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου» και λέγει: «ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω», «θα πεταχτεί έξω», δεν είναι κύριος ο Θεός της δημιουργίας Του; Είναι, αγαπητοί μου, και παραμένει ο κύριος της δημιουργίας Του. Αλλά όταν ο Θεός κάνει ελεύθερες υπάρξεις, ελεύθερα όντα, όταν τα όντα αυτά ελευθέρως δώσουν τον εαυτόν τους εις τον Θεόν, τότε κυβερνά και τις καρδιές. Συνεπώς είναι Κύριος όχι μόνο της δημιουργίας–φύση, αλλά τώρα είναι και ηθικώς, Κύριος των λογικών όντων. Μ’ αυτήν την έννοια, αφού πια το κακό οριστικά περιορίζεται και ρίπτεται εις το πυρ το αιώνιον, όπως θα δούμε στα επόμενα κεφάλαια, τότε πλέον δεν έχουν παρά οι άγιοι να δοξάσουν τον Θεό, γιατί πια ο Θεός γίνεται κύριος Παντοκράτωρ αυτής της δημιουργίας Του και των καρδιών των λογικών όντων.
Όλη η Εκκλησία καλεί τον εαυτόν της να χαρεί. Και να δώσει δόξαν στον Θεό για ένα παμμέγιστον γεγονός. Και το παμμέγιστον αυτό γεγονός είναι εκείνο που αποτελεί και το νόημα της Ιστορίας. Ο γάμος του Αρνίου μετά της νύμφης Εκκλησίας. Βεβαίως, περί του γεγονότος τούτου, του γάμου του Αρνίου μετά της Εκκλησίας, που σας είπα το νόημα της Ιστορίας, ακούστε τι είπα: «είναι το νόημα της Ιστορίας». Ποιο νόημα έχει η Ιστορία; Η ένωση του σαρκωμένου Θεού Λόγου μετά της Εκκλησίας, δηλαδή των πιστών, των ανθρώπων και δια της Εκκλησίας μετά της κτιστής λοιπής δημιουργίας. Αυτό είναι το νόημα της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού, αυτό είναι το νόημα της υπάρξεως του κόσμου, αυτό είναι το νόημα της υπάρξεως του κόσμου, αυτό είναι το νόημα της Ιστορίας. Αυτό είναι το τελευταίον παμμέγιστον γεγονός.
Και, βέβαια, γι΄αυτό το γεγονός θα μας μιλήσει ο ιερός Ευαγγελιστής στο 21ον κεφάλαιον πρώτα ο Θεός, ίσως και του χρόνου αν θέλει ο Θεός και ζήσουμε, που αυτά τα 2-3 τελευταία κεφάλαια 20, 21,22 κεφάλαια του βιβλίου της Αποκαλύψεως είναι αληθινή απόλαυσις, είναι η αφρόκρεμα της πνευματικότητος· που βλέπει κανείς να περνά η Εκκλησία της ιστορίας στην αιωνιότητα. Και βλέπει κανείς αυτό το πέρασμα από την ιστορία στην αιωνιότητα. Και βλέπει κανείς με απαράμιλλες εικόνες περιγραφής, να περιγράφεται η Εκκλησία της αιωνιότητος. Δηλαδή αυτής της Βασιλείας του Θεού πια, της θριαμβευούσης μέσα εις τους αιώνας των αιώνων. Αν ο Θεός μας αξιώσει να φθάσουμε σε αυτά τα κεφάλαια. Βέβαια εκεί θα μιλήσει λεπτομερώς ο ιερός Ευαγγελιστής γι’ αυτόν τον γάμον του Αρνίου μετά της Εκκλησίας.
Ωστόσο τώρα, κατά τη συνήθεια του προφήτου, γίνεται μία προεξαγγελία και που προετοιμάζει τον αναγνώστη να μπει στο νόημα των πραγμάτων. Όταν, λέγει «γάμοι τοῦ ἀρνίου», ο γάμος του Αρνίου, τι σημαίνει αυτό; Λέγει ο Ανδρέας Καισαρείας: «Γάμον δέ Ἀρνίου τήν τῆς Ἐκκλησίας πρός Χριστόν, λέγει, συνάφειαν». Είναι η συνάφεια, η ένωση Χριστού και Εκκλησίας. Δηλαδή αυτό που σας είπα, ο σαρκωμένος Θεός που ενώνεται με τους ανθρώπους και δια των ανθρώπων με την λοιπήν Εκκλησίαν, και είναι πια ο Θεός με τη δημιουργία Του, ασύγχυτα πάντοτε, ηνωμένος εις τους αιώνας των αιώνων. Και το μυστήριον αυτής της συναφείας εκφράζεται με τον γάμον. Κι αν το θέλετε, ο γάμος, αυτό το άλλο μυστήριο εκφράζει τούτο το μεγάλο μυστήριο που λέγει και ο Απόστολος Παύλος: «Ἐγώ δέ λέγω, τό μυστήριο τοῦτο ὅτι εἶναι μέγα εἰς Χριστόν καί εἰς τήν Ἐκκλησίαν». Ποιο μυστήριο; Το μυστήριο της ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας. Αυτό περί του οποίου τώρα λέγει εις το βιβλίο της Αποκαλύψεως.
Εικόνα δε και τύπος αυτού του μεγάλου μυστηρίου είναι το άλλο μυστήριον, η ένωσις μες στον γάμο ανδρός και γυναικός. Όταν καταστρέφομε την εικόνα, προσβάλλομε το πρωτότυπο. Όταν καταστρέφω έναν άνθρωπο, βρίζω έναν άνθρωπο, προσβάλλω την εικόνα του Θεού. Και δια της εικόνος του Θεού η ύβρις μου περνά, διαβαίνει εις το πρωτότυπο. Και εάν υβρίζω τον γάμον, παίρνω διαζύγιο, ή ζω τη μοιχεία καθ’ οιονδήποτε τρόπον, τότε υβρίζω το μυστήριον ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας. Να γιατί είναι βαρύ αμάρτημα η μοιχεία. Δεν είναι απλώς ένα περιστατικόν.
Οι μυωπάζοντες όμως άνθρωποι, που φτιάχνουν τους ανθρωπίνους νόμους και μιλάνε για μια χειραφέτηση της τιμιότητος του γάμου και ότι μπορούν οι άνθρωποι να κινούνται ελευθερίως μέσα στον χώρο του γάμου και να ζουν τη μοιχείαν, ασφαλώς δεν μπόρεσαν ποτέ να συλλάβουν το θεολογικό υπόβαθρο του μυστήριου του γάμου. Γιατί βλέπουνε στο μυστήριο του γάμου τι βλέπουνε; Βλέπουνε μόνο μία φυσική ένωση και όχι μία υπερφυσική. Αλλά η φυσική έγινε χάριν της υπερφυσικής. Και όχι η υπερφυσική χάριν της φυσικής. Και τι θα πει «θεώρηση φυσική». Και τι θα πει «θεώρηση φυσική του γάμου»; Όπως πηγαίνω την κατσίκα μου στον τράγο, με συγχωρείτε και θα πάει κι ο άλλος την κατσίκα του στον τράγο και θα ‘ναι ο ίδιος ο τράγος για πολλές κατσίκες, με συγχωρείτε για την γλώσσα μου, αλλά έτσι θα πει «βλέπω κατά φυσικό τρόπο τον γάμο». Αλλά δεν είναι αυτό. Ο γάμος έχει υπερφυσικόν υπόβαθρον. Έχει θεολογικόν υπόβαθρον. Είναι αυτό που σας είπα. Έρχεται να δώσει την εικόνα εκείνη του μεγάλου μυστηρίου της ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας· που θα γίνει σε μία απέραντη έκταση πια και φανερή στα έσχατα. Μέσα στη Βασιλεία του Θεού.
Αυτήν την ωραία εικόνα του γάμου την βρίσκομε γνωστή στην Παλαιά Διαθήκη και την χρησιμοποιεί ήδη ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής. Αλλά και ο ίδιος ο Κύριος χρησιμοποιεί την εικόνα του γάμου εις τα Ευαγγέλια. Λέγει, επί παραδείγματι, ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, Ιω. 3,29: «Ὁ ἔχων τήν νύμφην ( ποιος έχει την νύμφην; Την Εκκλησία; Είναι ο Χριστός) νυμφίος ἐστίν. νυμφίος εστίν». Είναι γαμβρός, είναι νυμφίος. «Ὁ δέ φίλος τοῦ νυμφίου -ποιος είναι φίλος του νυμφίου; Είναι ο Ιωάννης- ὁ ἐστηκώς καί ἀκούων αὐτοῦ -που στέκεται και ακούει- χαρά χαίρει διά τήν φωνήν τοῦ νυμφίου». «Εγώ είμαι ο φίλος του Νυμφίου», λέγει. «Εγώ ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Είμαι ο φίλος του Νυμφίου. Και χαίρομαι όταν ακούω τον Νυμφίο που έχει την νύμφην. Και χαίρομαι χαράν μεγάλην». Εβραϊσμός. Χαίρομαι με χαρά.
Ο Κύριος είπε, Ματθ.9,15. Όταν κάποτε προσεβλήθη η ομάδα των μαθητών Του από τους κακεντρεχείς Φαρισαίους, γιατί δεν νηστεύουν ενώ οι μαθηταί του Ιωάννου και των Φαρισαίων νηστεύουν, απήντησε: 9,15 «Μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος πενθεῖν ἐφ' ὅσον χρόνον μετ' αὐτῶν ἐστίν ὁ Νυμφίος;». Είναι δυνατόν «οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος» τα παιδιά του νυμφώνα, να πενθούν -γιατί τι είναι η νηστεία; Πένθος είναι. Ακούσατε τι είναι η νηστεία; Πένθος είναι. «Μπορούν να πενθούν όταν μαζί τους είναι, όσο καιρό είναι μαζί τους ο Νυμφίος; Εγώ είμαι ο Νυμφίος της Εκκλησίας. Εγώ, ο Χριστός. Και είμαι μαζί τους. Πώς λοιπόν θα νηστεύσουν;». Λέει παρακάτω: «Θα ‘ρθουνε μέρες που θα παρθεί απ’ αυτούς ο Νυμφίος, θα φύγει, και τότε θα νηστεύσουν». Βλέπετε πώς ονομάζει ο Κύριος εδώ τον εαυτό Του; Νυμφίο!
Εκεί όμως που έχομε μία εντονοτάτη εικόνα, σε βαθμό που κανείς εκπλήσσεται για την τολμηρότητα των εικόνων και την τολμηρότητα της συναφείας του γάμου, είναι το βιβλίο «Ἆσμα Ἀσμάτων». Αυτό το περίφημο βιβλίο, που κανείς να είχε την δυνατότητα να το αναλύσει… Και ενώ μοιάζει ότι είναι ένα ερωτικό ειδύλλιον άμα το διαβάζει κανείς, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά αυτή η ένωσις του Χριστού μετά της Εκκλησίας.
Και ποια είναι αυτή η ετοιμασία της γυνής του Αρνίου, όπως λέγει, δηλαδή της Εκκλησίας; Κατ΄αρχάς είναι η χρονική ετοιμασία. Είναι όταν οι ψυχές των εσφαγμένων δια την μαρτυρίαν του Ιησού Χριστού εζήτησαν δικαίωσιν, όπως διαβάζομε στο έκτο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως, στίχος 10. Και τους εδόθη η απάντησις να περιμένουν λίγο δια να προστεθούν και άλλοι αδελφοί των, οι οποίοι και αυτοί θα δώσουν το αίμα τους για την μαρτυρία του Ιησού Χριστού. Είναι λοιπόν η πρώτη ετοιμασία, προετοιμασία χρονική. Είναι θέμα αριθμού. Να γίνει ο αριθμός των μελών της Εκκλησίας περισσότερος και περισσότερος.
Έχομεν όμως και την ποιοτικήν ετοιμασίαν της γυνής του Αρνίου. Λέγει το ιερό κείμενο πάλι: «Καὶ ἐδόθη αὐτῇ(:και δόθηκε σ’ αυτήν, την γυναίκα, την Εκκλησία) ἵνα περιβάληται βύσσινον λαμπρὸν καθαρόν- ερμηνεύει ο ιερός Ευαγγελιστής: τὸ γὰρ βύσσινον τὰ δικαιώματα τῶν ἁγίων ἐστί». Βέβαια, ακριβέστερα, ερμηνεύει ο άγγελος. «Δόθηκε», λέγει, «να ντυθεί λαμπρό βύσσινο, καθαρό ιμάτιο». Τι είναι αυτό το βύσσινο; Δηλαδή αυτό το χρώμα; Είναι τα δικαιώματα, είναι οι αρετές των αγίων. Και αυτή η στολή την οποία περιβάλλεται η Εκκλησία, το βύσσινον το λαμπρόν και καθαρόν, είναι σε αντίθεση με την στολή της γυναικός της πόρνης της μεγάλης, όπως θα ενθυμείσθε και είναι, εδώ βλέπει κανείς, ενώ εκεί είναι τα βδελύγματα, έχει, λέει, η πόρνη γυναίκα εδώ ονόματα βδελυγμάτων, σιχαμένα πράγματα. Αυτή η γυναίκα, η Εκκλησία, είναι τα δικαιώματα των αγίων, ο χρωματισμός της στολής της. Οι αρετές των αγίων της. Είναι η αγιότητα των αγίων της.
Πραγματικά, αγαπητοί μου, η αγιότητα είναι η στολή που παίρνουν οι άγιοι από τον κόσμον αυτόν όσο ζουν. Και αν το θέλετε, είναι η μόνη στολή που παίρνουν. Έναν άγιον, αν τον στολίσετε όσο θέλετε, δεν θα πάρει από τα λαμπρά ρούχα τίποτε μαζί του. Ούτε αν του κάνουμε λαμπρή κηδεία, ούτε αν δεν του κάνουμε, τίποτε δεν θα πάρει από αυτά. Μια στολή θα πάρει μαζί του λαμπρή, την αγιότητα! Την στολή της αγιότητος. Των αρετών τη στολή. Γι΄αυτό και οι άγιοι εφρόντιζαν να εξυφάνουν κατά τη διάρκεια της επιγείου ζωής των, αυτήν την στολή, που μπορούν να περάσουν από το τελωνείο. Η μόνη στολή. Τίποτε άλλο δεν μπορούν να πάρουν.
Αλλά λέγει ότι «ἐδόθη». «Καὶ ἐδόθη αὐτῇ». «Εδόθηκε εις αυτήν να ντυθεί αυτή τη στολή τη λαμπρά». «Ἐδόθη»; Τι σημαίνει «ἐδόθη»; Σημαίνει ότι ο αγιασμός των αγίων της Εκκλησίας είναι καρπός τόσον του προσωπικού κόπου των αγίων, όσον και της θείας Χάριτος. Κανείς δεν γίνεται άγιος χωρίς τη Χάρη του Θεού. Η αγιότητα μέσα στον χριστιανικόν χώρον ουδέποτε είναι αυτόνομη. Αν σας πουν ότι υπάρχουν σπουδαίοι άνθρωποι με πολλήν αρετήν, αλλά είναι όχι στον χώρο της Εκκλησίας, έχουνε μία αυτόνομη, ξεκομμένη από τον Θεό, δηλαδή αυτό θα πει «αυτόνομη», αυτόνομη αγιότητα, αυτόνομη αρετή, αυτή δεν κατορθώνει να φθάσει σε ύψη αφενός, αφετέρου δεν περνάει από το τελωνείον του θανάτου. Δεν διασώζεται. Δεν μπαίνει στη Βασιλεία του Θεού.
Ξέρετε, το έχω ακούσει πολλές φορές αυτό, γι΄αυτό σας το λέγω. Ακούμε ανθρώπους που λένε, δύο κατηγορίες περιπτώσεων θα σας πω. Η μία: Λέει μία γυναίκα: «Ο άνδρας μου είναι πολύ καλύτερος από μένα, αλλά δεν έρχεται στην Εκκλησία». Τι να το κάνω; Η καλοσύνη του αυτή είναι ανενέργητη. Ανώφελη. Ακούσατε τι είπα; Ανώφελη! Δεν περνάει στην αιωνιότητα αυτή η καλοσύνη του. Και το άλλο: «Βλέπομε», λέει, «Μασόνους, αλλά είναι πολύ καλοί άνθρωποι». Το ξέρομε δε κατά πόσο είναι ή δεν είναι καλοί άνθρωποι. Αλλά το θέμα είναι ότι είναι μία αυτονομημένη καλοσύνη, αν υποτεθεί ότι υπάρχει μία καλοσύνη. Αυτονομημένη. Δεν έχει καμία σχέση με την αγιότητα των αγίων της Εκκλησίας. Μα απολύτως καμία σχέση. Τίποτα δεν διασώζεται μέσα στη Βασιλεία του Θεού. Μη, λοιπόν, μας θαμπώνουν τέτοιες περιπτώσεις. Σας το είπα για να το ‘χουμε υπόψη μας.
Εδώ αυτό το «ἐδόθη» και η Εκκλησία ντύνεται και είναι τα δικαιώματα των Αγίων, οι αρετές των Αγίων, ωραία το εκφράζει ο Απόστολος Παύλος, Εφεσίους 2,10. Λέγει ο Απόστολος: «Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα(:είμεθα δημιούργημα του Θεού), κτισθέντες ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ(:που εδημιουργηθήκαμε εν Χριστώ Ιησού - δεν λέγει: «ἐν Θεῷ», λέγει: «ἐν Χριστῷ», δεν έχω καιρό να σας το ερμηνεύσω πιο πολύ, έχει πολλή αξία αυτό) ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς(:με σκοπό να έχομε τα άγια έργα, την αγιότητα- ώστε λοιπόν ο σκοπός που ο Χριστός μάς έκανε είναι να έχομε εν Χριστώ αγιότητα, εν Χριστώ αγιότητα), οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν». Αλλά, όπως σας εξήγησα προηγουμένως επί της εικόνος του γάμου, εκκλησίας και Αρνίου, θα επανέλθει ο ιερός Ευαγγελιστής στα πιο κάτω κεφάλαιά του, γι΄αυτό και εγώ δεν θα εξαντλήσω το θέμα φυσικά.
Και συνεχίζει το ιερό κείμενο: «Καὶ λέγει μοι -Και μου λέγει:-· γράψον, μακάριοι οἱ εἰς τὸ δεῖπνον τοῦ γάμου τοῦ ἀρνίου κεκλημένοι. καὶ λέγει μοι· οὗτοι οἱ λόγοι ἀληθινοὶ τοῦ Θεοῦ εἰσι». Και μου λέγει: «Γράψε». Ποιος; Ο άγγελος. «Γράψε: Ευτυχισμένοι αυτοί που είναι καλεσμένοι στο δείπνο του Αρνίου, του γάμου του δείπνου του Αρνίου. Και μου λέγει: Αυτοί οι λόγοι του Θεού είναι αληθινοί».
Αγαπητοί μου, αφού ήρθε η ώρα του γάμου του Αρνίου ήδη στρώνεται το γαμήλιο τραπέζι. Εκείνο που λέγει «Καὶ λέγει μοι· γράψον», «και μου λέγει: Γράψε», διότι αυτά τα οποία βλέπει ο Ιωάννης πρέπει να τα γράψει, τι σημαίνει; Σημαίνει ότι ο οδηγός άγγελος πληροφορεί τον Ιωάννη να γράψει γι'αυτό το μακαριστό δείπνο ώστε, όταν θα αναγινώσκεται, θα διαβάζεται, από τους πιστούς της στρατευομένης Εκκλησίας, να κάνουν αφενός μεν συνειδητή υπομονή για τις θλίψεις του παρόντος αιώνος στον οποίον ευρίσκονται, αλλά και ταυτοχρόνως να προετοιμάζονται για εκείνον το ουράνιον δείπνον. Γι΄αυτό λέγει: «Γράψον». Να διαβαστεί αυτό το πράγμα που θα γραφτεί.
Η έκφραση της χαράς του γάμου του Αρνίου, δηλαδή της ενώσεως που σας λέγω, Χριστού και Εκκλησίας, φανερώνεται εδώ με ένα γαμήλιο τραπέζι, δηλαδή με την παρουσία αυτής της ίδιας της Βασιλείας του Θεού. Πολλές φορές ο Κύριος μίλησε γι’ αυτόν τον δείπνον στα Ευαγγέλια. Πολλές φορές. Όπως είναι το δείπνο των γάμων του Υιού του Βασιλέως, όπως είναι το δείπνο εις το οποίον δείπνον τρεις κατηγορίες ανθρώπων αρνούνται να προσέλθουν: «Αγρόν ἠγόρασα, ζεύγη βοῶν πέντε ἠγόρασα, γυναῖκα ἔγημα οὐ δύναμαι ἐλθεῖν», η παραβολή των δέκα παρθένων και ακόμα η παραβολή του ασώτου υιού. Εκείνο το «σφάξτε το μοσχάρι το σιτευτό και ελάτε να χαρούμε» στο βάθος, όλα αυτά, αγαπητοί μου, είναι προοίμια εκείνου του μεγάλου δείπνου. Αλλά κατεξοχήν, κατεξοχήν, είναι το τελευταίο δείπνο που ο Χριστός έκανε επί της γης, είναι ο Μυστικός λεγόμενος Δείπνος, που παρέθεσε ο Κύριος στους μαθητάς Του τη Μεγάλη Πέμπτη, κατά τη διάρκεια του οποίου δείπνου παρέθεσε και το κατεξοχήν «ἱερεῖον». «Ἱερεῖον» θα πει σφάγιον. Τον εαυτόν Του! Το σώμα Του και το αίμα Του! Το μυστήριο, δηλαδή, της Θείας Ευχαριστίας· που όλα αυτά έρχονται να δείξουν τη μακαριότητα της Βασιλείας του Θεού.
Είναι αξιοσημείωτον ότι δεν ομιλεί ούτε ο Κύριος, ούτε το εν λόγω χωρίον της Αποκαλύψεως που αναλύομε τώρα, περί «ἀρίστου». Όπως θα ξέρετε, «ἄριστον» στην αρχαία Ελληνική θα πει το μεσημεριανό τραπέζι. Είναι το «πρό ἄριστον» είναι το πρωινό, το κολατσιό. Είναι το «ἄριστον», το μεσημεριανό και το «δεῖπνον», το βραδινό. Σε όλες τις παραβολές, κι εδώ τώρα εν προκειμένω, στην Αποκάλυψη, παραβολές που ο Κύριος ομίλησε, παντού ομιλεί περί δείπνου και όχι περί αρίστου.
Σας κάνει εντύπωση αυτό; Ακούστε γιατί. Ο λόγος είναι ο εξής: Στην ανατολή οι άνθρωποι ειργάζοντο όλη την ημέρα ή στους αγρούς ή στις άλλες δουλειές τους. Και συνεπώς δεν έμενε χρόνος να συγκεντρωθούν αυτοί και οι φίλοι τους σε ένα τραπέζι. Όταν εβράδιαζε και τέλειωναν οι δουλειές τους, όλοι μαζί ευρίσκοντο σε ένα τραπέζι σε ένα σπίτι για να φάνε. Όπως θα γνωρίζετε, το βράδυ οι άνθρωποι μαζεύονται και λένε τα δικά τους. Προσέξτε εδώ να δείτε. Μαζεύονται και λένε τα θέματά τους. Είναι μία ωραία συνήθεια αυτή, η οποία μάλιστα περισσότερο καλλιεργείται στην ανατολή, το να καθίσουν στο τραπέζι και να κουβεντιάσουν. Είναι όπως σας είπα, μια ωραία συνήθεια, το να καθίσει κανείς στο τραπέζι με τους φίλους του για να κουβεντιάσουν.Εμείς νομίζουμε ότι είναι τραπέζι, είναι για να διασκεδάσουμε, να πιούμε κρασί και να αρχίσουμε να τραγουδάμε.
Είναι μία λανθασμένη θέση αυτή, αγαπητοί μου. Σε ένα τραπέζι, βραδινό μάλιστα, μπορούμε να καθίσουμε να φάμε και να συζητήσουμε. Και μάλιστα να συζητήσουμε σοβαρά θέματα. Όταν λέω «σοβαρά», δεν εννοώ θέματα οικονομικά, αλλά εννοώ πνευματικά θέματα. Σοβαρά θέματα. Έτσι βλέπομε ότι συζητούσαν στην ανατολή. Γιατί είχαν μπροστά τους τη νύχτα και είχαν άνεση οι άνθρωποι να κουβεντιάσουν. Δεν τους επίεζε το να ανοίξουν το απόγευμα το μαγαζί τους. Και να είναι περιορισμένος ο χρόνος του μεσημεριού. Γι’ αυτόν τον λόγο εδώ ομιλεί το ιερό κείμενο περί δείπνου· που σημαίνει ότι η Βασιλεία του Θεού καλείται «δεῖπνον», διότι, μετά τον κόπον της ημέρας του βίου τούτου, όλη η οικογένεια του Θεού μαζεύεται, για να γευτεί τη μακαριότητα της Βασιλείας και να έχει την άνεση της αιωνιότητος.
Γράφει ο Ανδρέας Καισαρείας: «Δεῖπνον δέ Χριστοῦ, ἡ τῶν σωζομένων ἑορτή καί εὐφροσύνη ἐναρμόνιος· ᾗς μακάριοι τευξόμενοι, καί τῷ ἁγίῳ τῶν καθαρῶν ψυχῶν Νυμφίῳ εἰς τόν αἰώνιον Νυμφῶνα, συνεισελευσόμενοι». «Τι είναι», λέει, «το δείπνο του Χριστού; Είναι η εορτή των σωζομένων. Εκείνοι που θα σωθούν! Είναι η εναρμόνιος χαρά και ευφροσύνη· που όλοι αυτοί θα πετύχουν την ένωσή τους με τον Σωτήρα Χριστό, στον νυμφώνα Του, όταν θα μπουν».
Υπάρχει όμως, αγαπητοί μου, στα λίγα λεπτά που μας μένουν, κι ένα ακόμη δείπνο, προσέξτε αυτό, που αναφέρεται από τον ιερόν Ευαγγελιστήν, στο ίδιο κεφάλαιο λίγο πιο κάτω. Είναι στους στίχους 17 και 18. Και που είναι ένα φρικτό τραπέζι, φρικτό τραπέζι! Το αναφέρομε εδώ μόνο για μια σύγκριση. Γιατί εκεί θα κάνομε ανάλυση, πρώτα ο Θεός, άμα θα φθάσομε. Ακούστε: «Δεῦτε», ακούστηκε πάλι μια φωνή, «συνάχθητε εἰς τὸ δεῖπνον τὸ μέγα τοῦ Θεοῦ, ἵνα φάγητε –στα όρνεα του ουρανού αποτείνεται η φωνή, στα κοράκια του ουρανού- σάρκας βασιλέων καὶ σάρκας χιλιάρχων καὶ σάρκας ἰσχυρῶν καὶ σάρκας ἵππων καὶ τῶν καθημένων ἐπ᾿ αὐτῶν, καὶ σάρκας πάντων ἐλευθέρων τε καὶ δούλων, καὶ μικρῶν τε καὶ μεγάλων». Φρικτό! «Ω κοράκια, ω κοράκια της γης, ελάτε, μαζευτείτε να φάτε τα πτώματα των ανθρώπων εκείνων που στάθηκαν αντίθεοι». Φρικτό τραπέζι. Σας είπα την ανάλυση θα την κάνομε λίγο πιο κάτω όταν θα φθάσομε πρώτα ο Θεός.Τα δύο αυτά δείπνα συμβολίζουν την Βασιλεία του Θεού και την αιωνία κόλαση. Και θυμίζουν τους λόγους του Κυρίου που είπε: «Καί ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δέ δίκαιοι εἰς ζωήν αἰώνιον». Τα δύο δείπνα. Αλλά και την ετυμηγορίαν, την καταδικαστικήν απόφασιν εκείνου του κριτηρίου που λέγει: «Ἐπείνασα γάρ καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν» ή «Ἐπείνασα γάρ καί οὐκ ἐδώκατέ μοι φαγεῖν» κλπ. Επάνω σ’ αυτό ωραιότατα ο άγιος Συμεών ο νέος Θεολόγος μεταφέρει το θέμα στην πνευματική κατάρτιση του καθενός και γράφει στον 57ο λόγο του. «Επειδή επείνασα την επιστροφή σου», λέει ο Χριστός στην κάθε ψυχή, «και τη μετάνοιά σου, και δεν μου έδωσες να φάγω και να πληρώσω την επιθυμία μου, δηλαδή δεν μετενόησες από τα κακά σου. Εδίψησα τη σωτηρία σου και δεν μου έδωκες να πιω. Γυμνός ήμουν από τις δικές σου ενάρετες πράξεις και δεν με έντυσες με αυτές. Ήμουν σε φυλακή στενοτάτη και μολυσμένη και σκοτεινή της καρδιάς σου και δεν θέλησες να με επισκεφθείς. Και να με βγάλεις στο φως. Είδες πού εκειτόμουν με την ασθένεια της δικής σου αμελείας και απραξίας και δεν με υπηρέτησες με τα καλά σου έργα. Λοιπόν, φεύγε από κοντά μου!».
Αγαπητοί μου, βλέπομε εδώ, εν αντιθέσει με τους αμαρτωλούς οι δίκαιοι, όχι μόνο θα έχουν ασκήσει την αγάπη, αλλά και προπαντός και κυρίως θα έχουν γίνει σκεύη τίμια και εύχρηστα εις τον Κύριον, και ναοί στολισμένοι για να κατοικήσει εκεί ο άγιος Τριαδικός Θεός. Και μέλη του μεγάλου σώματος του Χριστού, την Εκκλησία. Γι΄αυτό και τους αποκαλεί εδώ η Αποκάλυψις «μακαρίους και κεκλημένους», καλεσμένους. Είναι ο τέταρτος μακαρισμός της Αποκαλύψεως αυτός, και θεωρεί αληθινά μακαρίους εκείνους που θα τύχουν αυτής της Βασιλείας του Θεού. Ως προς το «κεκλημένοι», καλεσμένοι, είναι ταυτόσημο με το «ἐκλεκτοί». Διότι, έχοντες υπόψιν την παραβολήν του μεγάλου δείπνου που είπε ο Κύριος, όλοι κλήθηκαν, αλλά όλοι δεν ανταποκρίθηκαν. Εκείνοι που ανταποκρίθηκαν ως κλητοί ήσαν και εκλεκτοί. Γι' αυτό και επιμένει ο άγγελος για τον μακαρισμό των κεκλημένων αυτών. Αυτοί οι λόγοι που σου λέγω είναι αληθινοί του Θεού, σου λέγω αλήθεια, οι λόγοι του Θεού είναι αληθινοί.
Αλλά, θα συνεχίσουμε…
Κυριακή 17-4-1983
75η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης
« Ιερά Αποκάλυψις ».