Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων.. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

25 Φεβρουαρίου 2022

Οἱ ἐλάχιστοι ἀδελφοί. Τῶν Ἀπόκρεω. (Ματθ. 25, 31-46)

†.Το βιβλίον της Παλαιάς Διαθήκης, αγαπητοί μου, που λέγεται «Ἑκκλησιαστής», τελειώνει με τη φράση: «ὅτι σύμπαν τὸ ποίημα ὁ Θεὸς ἄξει ἐν κρίσει, ἐν παντὶ παρεωραμένῳ,  ἐὰν ἀγαθὸν καὶ ἐὰν πονηρόν».  Δηλαδή: «Ο Θεός, ολόκληρον τον άνθρωπο, τον όλον άνθρωπον, ‘’σύμπαν τό ποίημα’’, δηλαδή τόσο με την ψυχή του, όσο και με το σώμα του, θα οδηγήσει εις την κρίσιν και οτιδήποτε είναι, αγαθόν ή πονηρόν, όσο και αν είναι κρυμμένο και παρεωραμένο», όπως λέγει εδώ, δηλαδή κάπου κρυμμένο, «κάπου σε ένα περιθώριο, θα το βγάλει στο φανερόν». «Σύμπαν τό ποίημα». Ολόκληρο τον άνθρωπο. Τόσο με την ψυχή του, όσο και με το σώμα του. Και επιμένω εις αυτό. Ο όλος λοιπόν άνθρωπος θα οδηγηθεί εις την κρίσιν. Εξάλλου,  αφού θα γίνει ανάστασις νεκρών, θα κριθούμε μετά την ανάσταση των νεκρών, αφού φυσικά θα έχομε πάρει τα καινούρια μας σώματα· εννοείται τα παλαιά μας σώματα ανακαινισμένα. Ό,τι και αν διέπραξε ο άνθρωπος, ξεχασμένο, μικρό, παραθεωρημένο, είτε αυτό είναι αγαθόν, είτε αυτό είναι κακόν.  Λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων ότι: «Ενήστευσες; Θα σου λογαριαστεί. Δεν ενήστευσες; Θα σου λογαριαστεί». Οτιδήποτε. Ο πιο μικρός λόγος. Ο ίδιος ο Κύριος δεν μας είπε: «Σας βεβαιώνω ότι θα δώσετε λόγον δια πάντα αργόν λόγον». Και «αργός λόγος» είναι επιτρέψατέ μου, οι σαχλαμάρες. Καθόμαστε και λέμε σαχλαμάρες και περνάει η ώρα κ.λπ. Αυτά λέγονται «αργός λόγος». Και λέει ο Κύριος: «… και γι’ αυτά θα δώσουμε λόγο».

    Και πράγματι· ότι θα κριθεί ο όλος άνθρωπος, μας το πληροφορεί και ο Παύλος. Λέει στη Β΄προς Κορινθίους επιστολή του: «Τούς γάρ πάντας ἡμᾶς φανερωθῆναι δεῖ (: Όλοι πρέπει να φανερωθούμε, να σταθούμε)  ἔμπροσθεν τοῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα κομίσηται  ἕκαστος τά διά τοῦ σώματος πρός ἅ ἔπραξεν, εἴτε ἀγαθόν, εἴτε κακόν». «Για να πάρει ο καθένας την αμοιβή του. Ό, τι διέπραξεν με το σώμα του». Το προσέξατε; Με το σώμα του. Βέβαια πολύ παραπάνω με το πνεύμα του. Είτε αγαθόν αυτό είναι, είτε κακόν.

    Και η κρίσις ανήκει εις τον Χριστόν. Γιατί Αυτός μας εδημιούργησε, ως Θεός Λόγος. Αυτός έκανε τον Αδάμ και την Εύα. Αυτός και τώρα μας αναδημιουργεί ως Θεάνθρωπος.  Έρχεται για να μας αναπλάσει. Λέγει ο Ίδιος: «Οὐδέ γάρ ὁ Πατήρ κρίνει οὐδένα, ἀλλά τήν κρίσιν πᾶσαν δέδωκε τῷ Υἱῷ». «Ο Πατήρ δεν κρίνει κανέναν. Όλη την κρίσιν την έχει δώσει εις τα χέρια του Υιού». Γιατί; Εκείνος μας εδημιούργησε, Εκείνος μας αναδημιουργεί. Τρόπον τινά, σαν να είναι, όπως λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, σαν να είναι ο υπεύθυνος απέναντι στον Πατέρα, δια την πορεία του πλάσματός Του, που λέγεται άνθρωπος. Και επιπλέον, ο Ίδιος ο Κύριος είπε: «Ἐδόθη μοι πᾶσα  ἐξουσία ἐν οὐρανῷ καί ἐπί γῆς». Και συνεπώς και η εξουσία της Κρίσεως.

    Και πράγματι, ακούσαμε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή να λέγει ο Κύριος ότι θα επανέλθει  «ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου», λέει, «ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ, καί πάντες οἱ  ἅγιοι ἄγγελοι μετ΄αυτοῦ, τότε καθίσει ἐπί θρόνου δόξης αὐτοῦ, καί συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τά ἔθνη». Όλοι οι άνθρωποι. Μηδενός εξαιρουμένου. Και ο Αδάμ. Και η Εύα. Άπαντες.

    Αυτήν την εικόνα που μας δείχνει ο Κύριος, την είπε ήδη από τον 6ο αιώνα ο προφήτης Δανιήλ, ευρισκόμενος αιχμάλωτος εις την Βαβυλώνα. Είπε τα εξής καταπληκτικά, που είναι όλα καταπληκτικά βεβαίως είναι του Δανιήλ, αλλά εκεί στο 7ο κεφάλαιο, είναι κάτι το…, κάτι το άλλο. Λέγει: «Ἐθεώρουν  (:Έβλεπα· λέει ο Δανιήλ) καί παλαιός ἡμερῶν ἐκάθητο - Και παλαιός ἡμερῶν θα πει… είναι ο γέρων κατά λέξη· αλλά είναι ο μεγάλης ηλικίας ή ακριβέστερα αυτός που δεν έχει αρχήν, ο άναρχος-. Ὁ θρόνος αὐτοῦ φλόξ πυρός (:ο θρόνος Του ήταν πύρινος). Ποταμός πυρός εἷλκεν  ἔμπροσθεν αὐτοῦ(:ποτάμι πύρινο εξεχύνετο από τον θρόνον Του). Χίλιαι χιλιάδες  ἐλειτούργουν αὐτῷ (:Τον υπηρέτουν χίλιαι χιλιάδες άγγελοι) καί μύριαι μυριάδες παρειστήκεσαν αὐτῷ (:και παρεστέκοντο. -Αυτό που είπε ο Χριστός: «Θα έλθω με όλη τη δύναμη του ουρανού· δηλαδή με όλους τους αγίους αγγέλους»).  Κριτήριον, ἐκάθισε καί βίβλοι  ἠνεώχθησαν (:Στήθηκε δικαστήριον και ανοίχτηκαν οι φάκελοι, βιβλία, λέει, ἠνεώχθησαν, ανοίχτηκαν οι ποινικοί φάκελοι)».

    Αυτά μας λέγει ο Δανιήλ. Εξάλλου, πολλά σημεία της διδασκαλίας του Κυρίου μας αναφέρονται εις την Δευτέρα Του Παρουσία. Όπως και στην Κρίσιν. Βέβαια ευγνωμονούμε τον Ματθαίον -κατά θείαν πρόνοιαν κατεγράφησαν αυτά. Αλλά εάν δεν κατεγράφοντο αυτά, έχομε πλείστα πλείστα όσα σημεία μέσα εις την αυτήν την Καινή Διαθήκη αν θέλετε, εκτός από την Παλαιά Διαθήκη, που μας αναφέρουν την Κρίσιν που θα κάνει ο Θεός. Επί παραδείγματι, λέγει εις τον Ματθαίον, το καταγράφει ο Ματθαίος:  «Περί δέ τῆς ἡμέρας  ἐκείνης καί τῆς ὥρας» κ.τ.λ. προϋποθέτει τον ερχομό του Χριστού. Ακόμη είπε την παραβολή των δέκα παρθένων. Και συμπεραίνει: «Γρηγορεῖτε οὖν (:Μένετε λοιπόν ξύπνιοι, πνευματικά ξύπνιοι) ὅτι οὐκ οἴδατε τήν ἡμέραν (:δεν γνωρίζετε την ημέραν) οὐδέ τήν ὥραν  ἐν ἡ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου  ἔρχεται (:Κατά την οποία ο υιός του ανθρώπου έρχεται)». Λέγεται «Υἱός τοῦ ἀνθρώπου» είναι εβραϊσμός, σημαίνει άνθρωπος.  Και σημαίνει ότι πήρε την ανθρωπίνη φύση εκατό τοις εκατό. Είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.

    Αν θέλετε ακόμα, εις την παραβολή των ταλάντων. «Μετά δέ πολύν χρόνον -αφού μοίρασε τα τάλαντα-  ἔρχεται ὁ κύριος τῶν δούλων ἐκείνων (:έρχεται) καί συναίρει μετ' αὐτῶν λόγον(:και λογαριάζεται μαζί τους)». Όλα δείχνουν την κρίσιν. Όλη λοιπόν η Καινή Διαθήκη κινείται στον άξονα της πρώτης και της δευτέρας παρουσίας του Χριστού. Ο Χριστός θα ξανάρθει. Και θα κρίνει τον κόσμον. Αποτελεί δε αυτό, δόγμα πίστεως, θεμελιώδες δόγμα πίστεως. «Καί πάλι  ἐρχόμενον μετά δόξης -λέμε στο Πιστεύω- κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς». «Να κρίνει και ζωντανούς, δηλαδή τους υπάρχοντας τότε, και τους κεκοιμημένους που θα αναστηθούν».

      Ας δούμε όμως κάτι από το περιεχόμενον του Κριτηρίου.  Λέγει εις τους «δικαίους», εις τους ευσεβείς. «Δίκαιος» είναι μία ονομασία του αγίου, που αναφέρεται κυριότατα εις την Παλαιά Διαθήκη: «Ἐπείνασα γάρ καί ἐδώκατέ μοΙ φαγεῖν, ἐδίψησα καί ἐποτίσατέ μοί, ξένος ἤμην καί συνηγάγετέ με» κ.λπ. «Ήμουνα πεινασμένος, μου δώσατε να φάω, ήμουν διψασμένος, μου δώσατε να πιω, ήμουνα ξένος και με μαζέψατε, κ.ο.κ. Ήμουν ασθενής, ήμουν ἐν φυλακῇ» κ.λπ.  Αναφέρεται δηλαδή εδώ, βλέπομε, εις την αντίληψιν του πλησίον. Κατά πόσο έχετε γίνει αντιλήπτορες του πλησίον. Κατά πόσο τον αντιληφθήκατε τον πλαϊνό σας. Και του συμπαρασταθήκατε. Και μάλιστα αναφέρεται ο Κύριος σε κατώτερα ή, καλύτερα, σε απλοϊκότερα επίπεδα ελεημοσύνης. Τι απλούστερον; Πεινάει κάποιος και του δίνομε ένα κομμάτι ψωμί. Ή, διψάει και του δίνομε ένα ποτήρι νερό. Θυμηθείτε εκείνο που είπε ο Κύριος ότι: «Σας βεβαιώνω, ένα ποτήρι νερό που θα δώσετε εις το όνομά μου -το υπογραμμίζω· κάτι θα πούμε παρακάτω- θα έχετε τον μισθό σας». Άλλος Ευαγγελιστής:  «Ποτήριον νεαροῦ -δηλαδή φρέσκο νερό- ὕδατος». «Νεαροῦ ὕδατος» … Έφυγε το «ὕδωρ»,  έμεινε το «νεαρόν», συγκόπηκε αυτό και έγινε «νερό». Δηλαδή το νερό δεν είναι ουσιαστικό· είναι επίθετο.  Είναι ουσιαστικοποιημένο επίθετο. Λοιπόν. Γιατί λέει «φρέσκο νερό»; Μη βαρεθείς να πας στο πηγάδι να αντλήσεις, δροσερό νερό να δώσεις στον άλλον. Όχι από τη βρύση της κουζίνας που είναι ζεστό, άμα είναι καλοκαίρι. Δηλαδή να το δώσεις με την καρδιά σου. «Βεβαιώνω», λέει ο Κύριος, «θα έχεις τον μισθό σου». Και τούτο γιατί ο Κύριος ξεκινά σαν εύκολη δυνατότητα για όλους να προσφέρουν την ελεημοσύνη τους. Εύκολη δυνατότητα. Δεν μπορείς να δώσεις ένα ποτήρι νερό; Μπορείς να πεις ότι ο Κύριος σου είπε να δώσεις στους φτωχούς, στον κάθε φτωχό από ένα εκατομμύριο δραχμές; «Κύριε, δεν έχω». Θα σου ζητήσει ο Κύριος να θεραπεύσεις τους ασθενείς;  «Κύριε, δεν έχω το χάρισμα αυτό». Αλλά τι σου λέει; «Με επισκεφθήκατε». Δεν έχεις τίποτα να ξοδέψεις, όταν επισκεφθείς τον ασθενή· κ.ο.κ. Δηλαδή παίρνει την πιο απλή μορφή ελεημοσύνης που θα εκδηλώσεις την αγάπη σου εις τον συνάνθρωπο.

     Ψάχνομε να βρούμε την πίστη σε αυτά τα λόγια που είπε ο Χριστός. Ψάχνομε. Δεν μίλησε τίποτα για την πίστη. Αλλά μίλησε για την αγάπη στη μορφή της ελεημοσύνης και αυτή, όπως σας είπα και το ξαναείπα, σε μία κατώτερη μορφή. Στοιχειώδη δηλαδή μορφή. Απλοϊκή μορφή. Ψάχνομε λοιπόν να βρούμε την πίστη αλλά δεν τη βρίσκομε. Δεν γίνεται λόγος γι' αυτήν. Δηλαδή η πίστις δεν θα είναι στοιχείον που θα κριθεί; Η πίστις είναι σπουδαιοτάτη. Αφού ο ληστής με την πίστη… -γιατί τι είπε ο ληστής; «Μνήσθητί μου, Κύριε, ἐν τῇ βασιλείᾳ Σου». «Είσαι ο Υιός του Θεού. Θυμήσου με»- αυθημερόν εκέρδισε τον Παράδεισον. Ο ληστής δεν έκανε κανένα έργον επί του σταυρού. Έδειξε μόνον πίστη. Δεν αναφέρεται η πίστις, γιατί προϋποτίθεται. Γι΄αυτό όταν ο Απόστολος λέει: «Πίστις,  ἐλπίς, ἀγάπη». Η ελπίδα προϋποθέτει την πίστιν. Γιατί τι είναι η ελπίδα; Είναι τονισμένη πίστις. Και η αγάπη προϋποθέτει και την ελπίδα και την πίστη.  Έτσι, στην έκπληξη των ακουόντων αυτά που ο Κύριος είπε: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου, διότι … έτσι κι έτσι, ήμουν πεινασμένος, διψασμένος» κ.τ.λ. στην έκπληξή τους, ο Κύριος προσθέτει: «Ἀμήν λέγω ὑμῖν (:Σας βεβαιώνω)  ἐφόσον ἐποιήσατε ἑνί τούτων τῶν ἀδελφῶν μου τῶν  ἐλαχίστων, ἐμοί ἐποίησατε». «Εφόσον», λέει, «προσφέρατε αυτά στ’ αδέλφια μου τα ελάχιστα, σε μένα τα προσφέρατε». Αυτή είναι η έκπληξις. Τι; Ταυτίζει ο Κύριος τον εαυτόν Του με τον κάθε άνθρωπον. Δεν είναι απλώς η αγάπη προς τον πλησίον. Αλλά είναι η αγάπη εν ονόματι του Χριστού προς τον πλησίον. Να το ξαναπώ: Εν ονομάτι του Χριστού προς τον πλησίον. Γιατί αυτό αποκαλύπτει την πίστη στον Χριστό. Να πού είναι κρυμμένη η πίστις. Εκεί είναι κρυμμένη η πίστις.

     Αντίθετα, ένας φιλοσοφικός ανθρωπισμός, ένας αλτρουισμός, ένα απ’ όλα εκείνα τα οποία λέμε, και δικαιώματα ανθρώπων, δεν ξέρω τι και δεν ξέρω τι, αυτά ποτέ δεν δικαιώνονται, όταν απουσιάζει ο Χριστός. Ένας που τρέχει, μέρα- νύχτα, οργώνει τους δρόμους, να μαζέψει χρήματα για κείνους, για κείνους κ.λπ. εάν αυτό δεν το κάνει εν ονόματι του Χριστού, ματαιοπονεί. Γιατί η πράξη του αυτή είναι μία πράξη που δεν έχει τη σφραγίδα της πίστεως. Και είναι γνωστό ότι λέει ο Απόστολος Παύλος ότι:  «Πᾶν ὃ  οὐκ ἐκ πίστεως ἁμαρτία ἐστίν».  Όχι μόνο πέφτει στο κενό και δεν θα λογαριαστεί εν ημέρα κρίσεως, αλλά είναι και αμαρτία· διότι εκείνο το οποίον ο Θεός θέλει να προσφέρεις εν ονόματι του Χριστού δεν το κάνεις, αυτό είναι αμαρτία. Είδατε; Πᾶν, οτιδήποτε, που γίνεται, ὃ οὐκ ἐκ πίστεως, που δεν γίνεται εν ονόματι της πίστεως, είναι αμαρτία. Και ακόμη θα πει στην προς Εβραίους ο Απόστολος: «Χωρίς δέ πίστεως,  ἀδύνατον εὐαρεστῆσαι (: Είναι αδύνατον να ευαρεστήσεις εις τον Θεόν, χωρίς την πίστιν) πιστεῦσαι γάρ δεῖ τόν προσερχόμενον τῷ Θεῷ ὅτι ἔστι (: πρώτα πρώτα πρέπει να πιστεύεις στην ύπαρξη του Θεού, ότι υπάρχει, ὅτι ἔστι)  καί τοῖς ἐκζητούσιν αὐτόν μισθαποδότης γίνεται». «Κι εκείνοι οι οποίοι Τον εκζητούν», δηλαδή ψάχνουν να μάθουν, να ζήσουν κάτι βαθύτερο και βαθύτερο από τον Θεό. Να θεώνονται διαρκώς. «Γίνεται εις αυτούς μισθαποδότης». Εις αυτούς θα πει: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου» κ.λπ. Ώστε η αγάπη από φιλάνθρωπα αισθήματα ή φιλοσοφική διάθεση- προσέξατε, μη χάσομε τον μισθό μας- πέφτει στο κενό. Δεν έχει αξία. Δεν αντέχει στην αιωνιότητα. Είναι εκείνο που λένε…: «Κάνε μια καλή πράξη κάθε μέρα». Το λένε και οι Πρόσκοποι και δεν ξέρω ποιοι άλλοι. Εν ονόματι τίνος; «Εν ονόματι του εαυτού μου», θα σου απαντήσουν. «Για να νιώσω καλύτερα. Να νιώσω καλύτερα. Να νιώσω εσωτερικά ότι είμαι άνθρωπος». Δεν έχει αξία. Σαφώς δεν έχει αξία.

    Αλλά και η γενικοτέρα ηθική μοιάζει να λείπει από το Κριτήριον που στήνεται, από το περιεχόμενον του Κριτηρίου που στήνεται στα έσχατα, την ημέρα τη μεγάλη εκείνη. Δεν λείπει. Διότι αυτός που αγαπά, ούτε θα κλέψει, ούτε θα φονεύσει, ούτε θα αδικήσει, ούτε θα πορνεύσει, ούτε θα μοιχεύσει. Παίρνω τις εντολές:  «Οὐ κλέψεις, οὐ  ψευδομαρτύρησεις, οὐ  μοιχεύσεις». Διότι αν αγαπάς, θα τα κάνεις αυτά; Προφανώς όχι. Συνεπώς περιττό να τα αναφέρει ο Κύριος. Περιέχονται μέσα εις το περιεχόμενον του Κριτηρίου. Και όλα αυτά γιατί; Γιατί η αγάπη είναι το πλήρωμα, το γέμισμα του Νόμου. Γι΄αυτό και οι δύο εντολές της αγάπης στον Θεό και της αγάπης στον πλησίον, περιέχουν τα πάντα. Είπα: της αγάπης στον Θεό και της αγάπης στον πλησίον. Ναι.  Γιατί η δευτέρα, η αγάπη προς τον πλησίον, έχει κριτήριο την αγάπη την πρώτη, προς τον Θεό. Απλούστατα, μόνη η πρώτη αγάπη, εάν δεν έχεις αγάπη στον πλησίον, μένει άκαρπη· αλλά και μόνη η δευτέρα αγάπη προς τον πλησίον, εάν δεν ξεκινάει από τον Θεό, από την αγάπη προς τον Θεό, ξεκινάει από τον Ουμανισμόν. Και ο Ουμανισμός, ο Ανθρωπισμός δεν σώζει.

     Γιατί ο Κύριος, αγαπητοί μου, απεκάλεσε τους ευεργετηθέντας, αυτούς που θα δώσουμε εμείς κάτι, τους απεκάλεσε «ἀδελφούς»; Γιατί κι Εκείνος έχει τον Θεόν βέβαια φύσει Πατέρα, κι εμείς έχομε τον Θεόν Πατέρα κατά χάριν. Κατά το ανθρώπινον εις τον Ιησούν Χριστόν. Αλλά και κατά το θείον, είναι Υιός του Θεού, αλλά είναι όμως ομοούσιος με τον Πατέρα. Κληρονόμος Εκείνος; Γιατί τα παιδιά κληρονομούν τον Πατέρα. Κληρονόμος Εκείνος; Κατά το ανθρώπινον, κληρονόμοι κι εμείς. Θέλετε; Όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, «συγκληρονόμοι κι εμείς, μαζί με Εκείνον». Γιατί ακόμη είναι αδελφός μας, επειδή έλαβε την ανθρώπινη φύση. Γιατί  «Αὐτός πρῶτος ἀνεστήθη καί γίνεται πρωτότοκος ἐκ τῶν νεκρῶν, ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς».

     Αλλά γιατί και τους αδελφούς τους απεκάλεσε «ἐλαχίστους»; «Ἐλάχιστος» θα πει «ο τιποτένιος». Είναι οι κατά κόσμον άσημοι άνθρωποι. Είναι οι περιφρονημένοι. Είναι οι περιθωριακοί. Όχι γιατί άλλο, γιατί αυτοί οι ίδιοι αμαρτάνοντες γίνονται περιθωριακοί αλλά γιατί…έντιμοι άνθρωποι είναι, καλοί άνθρωποι είναι, αλλά οι άνθρωποι οι υψηλά ιστάμενοι, δεν τους δίνουν σημασία. Αυτοί που στερούνται την κοσμικήν επιφάνειαν, την δόξα, τον πλούτο, τις κοσμικές προβολές και τα αξιώματα. Αυτοί, ως περιφρονημένοι, λέγονται  «ἐλάχιστοι». Δεν είναι  «ἐλάχιστοι». Όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι. Επειδή όλοι έχομε το κατ’ εικόνα. Και είμεθα όλοι άνθρωποι. Δεν υπάρχει διαφορά. Οι άνθρωποι δίνουν διαβαθμίσεις και διαφορές. Ο Κύριος όμως κατά τα ανθρώπινα κριτήρια τοποθετεί και λέγει: «Οἱ ἀδελφοί μου οἱ ἐλάχιστοι».

     Δεν πρέπει ακόμα να μας διαφεύγει ότι καθετί που πράττομε εις τον άλλον άνθρωπον, είτε αυτό είναι καλό, είτε αυτό είναι κακό, στον Θεό αποτείνεται. Γιατί αποτελεί το πρωτότυπό μας ο Χριστός. Προσέξατέ το: Ο Θεός. Επί παράδειγματι, βρίζεις τον συνάνθρωπό σου; «Εάν προσκυνώ την εικόνα της Παναγίας, του Χριστού», λέγει, δογματική θέση, «ότι η τιμή διαβαίνει επί το πρωτότυπον». Προσκυνώ το ξύλον με τις μπογιές. Έχει το σχήμα του προσώπου του Χριστού. Μάλιστα. Διαβαίνει, περνάει επί το πρωτότυπον. Αλλά ζώσα εικόνα είναι ο πιστός. Γι'αυτό και τους θυμιάζομε τους πιστούς. Είναι εικόνες του Θεού. Θυμιάζομε τις εικόνες και μετά τις ζώσες εικόνες που είναι οι πιστοί. Τον Επίσκοπο, τον ιερέα.  Βγαίνει ο διάκονος, ο ιερεύς, να θυμιάσει τον επίσκοπον τους πιστούς όλους. Τι σημαίνει αυτό; Θυμιάζει  την εικόνα του Χριστού. Και η τιμή διαβαίνει επί το πρωτότυπον. Έτσι εδώ, ό,τι κάνεις, αν φερειπείν του Προέδρου της Δημοκρατίας κατεβάσεις την εικόνα και την ποδοπατήσεις, το πρόσωπό του δεν έπαθε τίποτα. Είναι εκεί που είναι ο άνθρωπος. Όμως θεωρείται προσβολή. Κι έχεις κυρώσεις. Έτσι κι εδώ, εάν προσβάλεις τον συνάνθρωπό σου, είναι προσβολή κατά του Θεού. Κι έχει κυρώσεις. Εάν περιποιηθείς τον συνάνθρωπό σου, κι αυτό έχει τις επιπτώσεις του. Φθάνει στον Θεό η τιμή αυτή.

     Λοιπόν· κάτι περισσότερο: Εάν είναι ο άλλος βαπτισμένος, δεν με συνδέει μόνο το κατ’ εικόνα, αλλά και η οντολογική μου ένωση, ως μέλη Χριστού που είμεθα όλοι. Κάτι πολύ περισσότερο από το κατ’ εικόνα.

     Έτσι ο Θεός, καθ’ όλο το μήκος της Αγίας Γραφής, αγαπητοί, βρίσκεται πίσω από τον κάθε άνθρωπο. Λέγει η Γραφή ότι  «εκείνος που ελεεί τον φτωχόν - είναι στην Παλαιά Διαθήκη-  δανείζει τον Θεόν». Μα πώς; Γιατί πίσω από τον φτωχόν είναι ο Θεός. «Αυτός που παίρνει διαζύγιο ή πέφτει στη μοιχεία, προσβάλλει το μεγάλο μυστήριο της ενώσεως Χριστού και Εκκλησίας». Ή: «Αυτός που αμαρτάνει με σαρκικά αμαρτήματα, πορνεία, μοιχεία κ.τ.λ. προσβάλλει το σώμα του Χριστού. Προσβάλλει και τον ναόν του Αγίου Πνεύματος. Γιατί το σώμα μας είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Με τον Θεό δηλαδή έχομε μία οντολογική σχέση και διάσταση. Οντολογική. Όχι ηθική. Οντολογική. Όχι καθ’ ομοιότητα. Οντολογική. Πραγματική. Κι αυτό φαίνεται ακόμη στη συσταύρωσή μας με τον Χριστόν, που θα μας δώσει και τη συνανάστασή μας.

     Αγαπητοί, η Κρίσις είναι γεγονός. Εξάλλου, καθημερινά κρινόμεθα. Και ο απερχόμενος από τον κόσμον αυτόν, κρίνεται. Με μία διάκριση. Το είπε ο Κύριος: «Ο ευσεβής», λέει, «δεν έρχεται σε κρίση, δεν κρίνεται».  «Εἰς κρίσιν», λέγει, «οὐκ ἔρχεται  ἀλλά μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν». Ο ευσεβής. Και προσθέτει ο Κύριος μετά την Κρίση: «Καί ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δέ δίκαιοι εἰς ζωήν αἰώνιον». Πρέπει να συλλάβομε, αγαπητοί, και να συνειδητοποιήσουμε αυτό το «αἰώνιον». Είναι…, είναι, είναι συγκλονιστικό. Αν προσπαθήσουμε να το καταλάβουμε, αυτό που δεν έχει τέλος, θα καταληφθούμε από έναν ίλιγγο. Όπως δεν μπορούμε να συλλάβουμε την έννοια του μηδενός. Και την έννοια του απείρου. Έτσι δεν μπορούμε να συλλάβουμε και την έννοια του αιωνίου. Μας αποκαλύπτεται. Και το πιστεύουμε. Δεν το συλλαμβάνομε. Δεν μπορούμε. Και είναι πραγματικότης.

     Λοιπόν, αγαπητοί, ας αρχίσομε να ζούμε όπως ο Κύριος θέλει. Γιατί ο Κύριος «ἔρχεται κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς». Και ακολουθεί η αιωνιότης· είτε της Βασιλείας του Θεού, είτε της κολάσεως. Ο Κύριος μάς θέλει να Του ανήκομε. Από μας εξαρτάται. Εμείς τι θα κάνομε;


665η ομιλία στην κατηγορία 
« Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

18 Ιουλίου 2021

μηδὲν κατὰ ἐριθείαν ἢ κενοδοξίαν, ἀλλὰ τῇ ταπεινοφροσύνῃ ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν.

†.«μηδὲν κατὰ ἐριθείαν ἢ κενοδοξίαν, ἀλλὰ τῇ ταπεινοφροσύνῃ ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν.» (Φιλιπ. 2,3) Τίποτα να μην κάνετε «κατὰ ἐριθείαν», δηλαδή κατά φατριασμό, κατά αντιζηλία ή κενοδοξία, αλλά με την ταπεινοφροσύνη, ο καθένας να αναγνωρίζει τους άλλους ανωτέρους του. Αυτοί οι λόγοι του Αποστόλου Παύλου είναι εξαιρετικά πολύτιμοι για την ζωή μας, γιατί, χωρίς να πώ ότι αυτή τη στιγμή, ότι για πρώτη φορά βγαίνω εις την ζωή, ή πρώτη φορά μπορεί να βλέπω αρετές και κακίες μιας κοινωνίας ανθρώπων. Αλλά μπορώ να σας πώ, -αν θέλετε πιστέψατέ με- μόλις αρχίζω να ανακαλύπτω -μπράβο θα μου πείτε, μεγάλη ανακάλυψη έκανες, δέν την είχες δεί μέχρι τώρα;- αγαπητοί μου, μόλις αρχίζω να ανακαλύπτω, ότι υπάρχει πολύς φθόνος εις τον κόσμον αυτόν. Πολύς φθόνος και δηλητήριο. Δέν το ήξερα άλλοτε αυτό; Δεν ξέρω, τώρα αρχίζω να το συνειδητοποιώ. Κάποτε μου έλεγαν κάποιοι άνθρωποι, για κάποιον άνθρωπο ότι έχει πολύ φθόνο, διότι, διότι.. Δέν το πίστευα. Δέν μπορούσα να το πιστέψω. Τώρα αρχίζω να το βλέπω. Και μάλιστα αυτός ο φθόνος των ανθρώπων, θρησκευτικών ανθρώπων, δέν  ομιλώ περί μή πνευματικών ανθρώπων, όχι δεν εννοώ αυτό, εννοώ άνθρωποι που λέγονται Χριστιανοί. Αυτός ο φθόνος επικρατεί βαθύτατα και ευρύτατα. Δεν διστάζει αυτός ο φθόνος αυτή η εριθεία, η αντιζηλία, να χρησιμοποιεί και τις στήλες του εντύπου χάρτου. Σε εφημερίδες και περιοδικά, να γράφεται αυτός ο φθόνος. Έτσι που να λέει κανένας, "Για όνομα του Θεού, δέν ντρέπονται;" Αλλά θα μου πείτε, Ποιος πότε θα τολμούσε να προβάλει και δημοσίως, και να βάλει την υπογραφή του από κάτω, και να εμφανίζεται ως αντίζηλος; Ω, ο άνθρωπος ξέρει να βρίσκει πάντοτε τις ωραίες μουτσούνες, τις ωραίες προσωπίδες, να κρύβεται. Κάποτε και υπό την προσωπίδα της αγάπης• εδώ είναι τώρα το περίεργο, της αγάπης, και να μην είναι παρά δηλητήριο φθόνου. Είναι κάτι που.. να βλέπετε στις εκφράσεις πώς γράφουν, και να λένε, από αγάπη κινούμεθα, αλλά καλά θα ήτανε να πας να κλειστείς σε ένα μοναστήρι, να κλάψεις για τις αμαρτίες σου, να γράφουνε. Αλλά από αγάπη κινούμεθα. Άνθρωπε, αν κινείσαι από αγάπη, στείλε μία προσωπική επιστολή, το βγάζεις αυτό στη δημοσιότητα.. ή ακόμα ή ακόμα.
Άλλοι, κρύπτονται υπό το ενδιαφέρον του δόγματος. Οτι αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί οι άνθρωποι, είναι αιρετικοί, προσέξτε, είναι αιρετικοί. Οχι να είναι αιρετικοί. Διότι τότε θα έπρεπε να πούμε και τους Πατέρες που χτυπούσαν τους αιρετικούς, θα λέγαμε ότι ήσαν φθονεροί. Να φυλάξει ο Θεός. Προσέξατε αυτό το σημείο. Τότε θα λέγαμε, ότι ο υπ αριθμόν ένα φθονερός είναι ο Μέγας Αθανάσιος, ο οποίος δεν ήθελε επουδενί λόγο να πεισθεί, ότι ο Άρειος είχε μετανοήσει. Οχι αυτό. Οταν ψάχνουν οι άνθρωποι να βρούν κάτι, για να πουν ότι ο άλλος είναι αιρετικός, μόνο και μόνο για να τον πλήξουν. Και ότι τάχα κρατάει αυτός ο οποίος ελέγχει, την θέση του Ορθοδόξου. Πόσα τέτοια γίνονται.. Μόνο αγαπητοί μου αυτήν τη στιγμή να σκεφτείτε, μόνο να σκεφτείτε, τί διαμείβεται μεταξύ παλαιοημερολογιτών και νεοημερολογιτών, είναι αρκετό, είναι αρκετό. Γιατί; Πόσο δηλητήριο χύνεται.. Γιατί; Και να κατηγορούν οι μέν τους δέ, είσαστε  αιρετικοί, είσαστε σχισματικοί.. Γιατί;
Πράγματι πρόκειται περί αιρέσεως; Να φυλάξει ο Θεός! Ποιος θα μπορούσε ποτέ να υποστηρίξει, ότι ο νεοημερολογίτης ή ο παλαιοημερολογίτης, είναι αιρετικός; Να φυλάξει ο Θεός! Ούτε ο ένας είναι, ούτε ο άλλος είναι αιρετικός. Απλώς κάτι στάθηκε, αυτό που στάθηκε, που δέν συμφώνησαν, το ημερολόγιο, και δημιουργήθηκε ένα σχίσμα. Το να λες στον άλλον, ότι τα μυστήρια που έχει είναι άκυρα, είναι βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος. Τα καταλαβαίνετε. Θα τα έχετε ακούσει πολλές φορές αυτά, και λοιπά και λοιπά. Ολα αυτά αγαπητοί μου είναι η εριθεία πού λέγει ο Απόστολος Παύλος. Είναι εκείνο που σας έλεγα, ότι, όταν κάποιος -σας το είπα μία περασμένη φορά- ανοίξει ένα μαγαζί, έναν φούρνο, πάει ο άλλος πιο κάτω και ανοίγει και αυτός φούρνο. Κι αν μεν πρόκειται περί εμπορικής αντιζηλίας, ε, το κακό είναι λίγο. Οταν πρόκειται όμως περί πνευματικής αντιζηλίας, τότε τί γίνεται; Κι όταν βλέπετε, ο καθένας να προσπαθεί να αποκτήσει οπαδούς, γιατί αυτό; Δέν είναι κακό πράγμα; Μιλάει κάποιος εδώ, πάει ο άλλος δίπλα και μιλάει, από τί; Απο εριθεία, από αντιζηλία. Ο Απόστολος Παύλος το γράφει σε μία του επιστολή αυτό, «οὕτω δὲ φιλοτιμούμενον εὐαγγελίζεσθαι οὐχ ὅπου ὠνομάσθη Χριστός, ἵνα μὴ ἐπ᾿ ἀλλότριον θεμέλιον οἰκοδομῶ,» (Ρωμ. 15,20) λέγει, πουθενά ποτέ δεν πήγα να κηρύξω Χριστό, εκεί που πήγαν άλλοι Απόστολοι να κηρύξουν. Γιατί ακριβώς φοβόταν αυτήν την εριθεία. Ούτε κατά φαντασία, ούτε κάθ' υπόνοια να θεωρηθεί, ότι ο Απόστολος Παύλος κινούνταν, υπέρ του Ευαγγελίου κατά εριθεία, από αντιζηλία.

   Αλλο τώρα ότι πολλές φορές, ξέρετε, να σας το πώ και αυτό, και έχουμε ένα ιστορικό προηγούμενο, έχουμε πολλά ιστορικά προηγούμενα, πολλά, αλλά ένα είναι ίσως πολύ κεφαλαιώδες. Θα μου πείτε, δέν το σκεφτήκαμε ή δεν το ξέραμε ποτέ αυτό. Ε, να δείτε που φτάνει η ανθρώπινη κακία. Μπορεί δύο συνεργάτες στο έργο του Θεού, πραγματικά να είναι συνεργάτες και να συνεργάζονται αγαθώς, αυτοί όμως που τους ακολουθούν, ο ένας να διαβάλλει τον άλλον, ή η μία μερίδα να διαβάλλει τον αρχηγό της άλλης μερίδος, και αντιστρόφως. Αυτό στην εποχή μας είναι άφθονο, αφθονεί στην εποχή μας. Ποιο είναι όμως το ιστορικό προηγούμενο; Ο Απόστολος Πέτρος και ο Απόστολος Παύλος, είχαν αγαθές σχέσεις; Μα, τίθεται θέμα; Κι όταν κάποτε ο Απόστολος Παύλος, βεβαίως, έλεγξε τον Απόστολο Πέτρο, τον έλεγξε, ενώπιον πάντων όπως λέγει ο ίδιος. « Ὅτε δὲ ἦλθε Πέτρος εἰς Ἀντιόχειαν, κατὰ πρόσωπον αὐτῷ ἀντέστην, ὅτι κατεγνωσμένος ἦν./πρὸ τοῦ γὰρ ἐλθεῖν τινας ἀπὸ Ἰακώβου μετὰ τῶν ἐθνῶν συνήσθιεν· ὅτε δὲ ἦλθον, ὑπέστελλε καὶ ἀφώριζεν ἑαυτόν, φοβούμενος τοὺς ἐκ περιτομῆς./καὶ συνυπεκρίθησαν αὐτῷ καὶ οἱ λοιποὶ Ἰουδαῖοι, ὥστε καὶ Βαρνάβας συναπήχθη αὐτῶν τῇ ὑποκρίσει./ἀλλ᾿ ὅτε εἶδον ὅτι οὐκ ὀρθοποδοῦσι πρὸς τὴν ἀλήθειαν τοῦ εὐαγγελίου, εἶπον τῷ Πέτρῳ ἔμπροσθεν πάντων· εἰ σὺ Ἰουδαῖος ὑπάρχων ἐθνικῶς ζῇς καὶ οὐκ ἰουδαϊκῶς, τί τὰ ἔθνη ἀναγκάζεις ἰουδαΐζειν;» (Γαλ. 2, 11 - 14) Ακριβώς, διότι εκείνο το οποίο έκανε ο Απόστολος Πέτρος, από μία κάποια δειλία για μία στιγμή. Όταν ήρθαν στην Αντιόχεια Χριστιανοί εξ Ιουδαίων, εκ περιτομής, και προσποιούνταν ότι δέν έπρεπε να τρώει τα ειδωλόθυτα, ας πούμε, κάπως έτσι. Πήρε μία στάση, μαζί μ' εκείνους που ήρθαν από τα Ιεροσόλυμα. Ενώ μέχρι πριν έρθουν, ο Απόστολος Πέτρος, ορθώς, κινούνταν ελεύθερα. Κι όταν το είδε αυτό ο Απόστολος Παύλος τον έλεγξε, και του λέγει ότι αυτό που κάνεις δέν είναι σωστό. Και λέγει μάλιστα ο Απόστολος Παύλος ότι: «κατὰ πρόσωπον αὐτῷ ἀντέστην/εἶπον τῷ Πέτρῳ ἔμπροσθεν πάντων» Ήτανε θέμα πνευματικό, καθαρά πνευματικό. Ήταν η αφετηρία του Ευαγγελίου. Δέν χωρούσε τέτοιες καταστάσεις. Διότι, άν αυτές οι καταστάσεις επικρατούσαν, Τι θα γινόταν μέσ' την Εκκλησία; Αλλ' όμως, το ότι αυτό δέν στάθηκε αιτία να δημιουργηθεί πρόβλημα σχέσεων, το βλέπουμε στον Απόστολο Πέτρο αργότερα, να γράφει σε μιά του επιστολή ότι: «καθὼς καὶ ὁ ἀγαπητὸς ἡμῶν ἀδελφὸς Παῦλος κατὰ τὴν αὐτῷ δοθεῖσαν σοφίαν ἔγραψεν ὑμῖν,/ὡς καὶ ἐν πάσαις ταῖς ἐπιστολαῖς λαλῶν ἐν αὐταῖς περὶ τούτων, ἐν οἷς ἐστι δυσνόητά τινα, ἃ οἱ ἀμαθεῖς καὶ ἀστήρικτοι στρεβλοῦσιν ὡς καὶ τὰς λοιπὰς γραφὰς πρὸς τὴν ἰδίαν αὐτῶν ἀπώλειαν.» (Β Πε. 3, 15 - 16)
Ο αγαπητός ημών αδελφός Παύλος, έγραψε επιστολές, που μερικοί, οι οποίοι είναι αστήρικτοι, τις παρανοούν και πλανώνται. Πώς αποκαλεί τον Απόστολο Παύλο; Τον αποκαλεί αγαπητό αδελφό; Ε, λοιπόν αγαπητοί, θα το φανταζόσασταν ποτέ.. Ο Απόστολος Πέτρος έφυγε από τον κόσμον αυτόν, Απόστολος Παύλος έφυγε από τον κόσμον αυτόν. Ύστερα μάλιστα, αν θέλετε, από τρείς αιώνες, δηλαδή θα λέγαμε σε χρόνο ανύποπτο, απλώς; Γράφτηκαν κάποια συγγράμματα, τα οποία, ότι δήθεν τα έγραψε ο άγιος Κλήμης επίσκοπος Ρώμης. Δήθεν. Αλλά αυτά είναι ψευδή είναι νόθα. Και αυτά τα ονόμασε  η ιστορία η εκκλησιαστική "κλημέντια", και μάλιστα "ψευδοκλημέντια." Οτι δήθεν προέρχονται από τον Κλήμεντα Ρώμης, αλλά είναι ψευδή, νόθα, είναι του 3ου αιώνος. Τί γράφει εκεί μέσα λέτε; Άν σας πώ ότι μιλάει για το πρωτείο του Πάπα.. Εκεί στηρίζονται οι παπικοί, σ' αυτά τα νόθα συγγράμματα. Και τι άλλο λέει; Να βρίζει ο Απόστολος Πέτρος τον Απόστολο Παύλο. Και ότι ο Απόστολος Παύλος δέν είναι μαθητής του Χριστού, αλλά είναι ο Απόστολος Πέτρος. Γιατί λέτε; Συκοφαντία δεινή! Μόνο και μόνο, για να στηρίξουν το προνόμιο του Επισκόπου της Ρώμης. Για να έχει το προβάδισμα. Ακούτε παρακαλώ. Βλέπετε ότι κάποτε οι άνθρωποι φτιάχνουν, χαλκεύουν καταστάσεις και μετά θάνατον; Βάζουνε τους ανθρώπους δηλαδή, ανθρωποι που φύγαν από την παρούσα ζωή, γράφουν τέτοια πράγματα μόνο και μόνο γιατί; Για λόγους ιδιοτελείς, συμφεροντολογικούς και λοιπά. Ολα αυτά λέγονται εριθεία. Αυτά τα πράγματα είναι δυνατόν ποτέ, εάν επικρατούν στην ζωή μας, να λεγόμαστε πνευματικοί άνθρωποι; Γράφει λοιπόν ο Απόστολος Παύλος. Σας παρακαλώ, σας ικετεύω «μηδὲν κατὰ ἐριθείαν», τίποτα να μήν κάνετε κατά αντιζηλία, ή κενοδοξία. Ώ, αυτή η κενοδοξία, αυτή η κενοδοξία. Η εριθεία και η κενοδοξία μαστίζει τις κοινωνίες μας. Ο καθένας θέλει να προβληθεί, θέλει τ' όνομά του να ακουστεί. Μα στη γειτονιά, μα στο σπίτι μέσα, μα στους συγγενείς, μα στην κοινωνία, μα οπουδήποτε θέλει να ακουστεί. Κι αν το θέλετε, αυτές οι εριθείες και οι αντιζηλίες, έκαναν την κοινωνία να είναι αυτή που είναι. Να έχει τα προβλήματά της, κι αν το θέλετε, που τελικά ο Χριστιανισμός, να μήν βρήκε την εφαρμογή του μέσα στην ζωή μας. Κι αφού δέν εγκαθιδρύθηκε η πνευματική ζωή μέσα στις κοινωνίες μας, επόμενο ήταν να εγκαθιδρυθούν άλλα συστήματα. Όταν σήμερα έχουμε αυτά τα συστήματα που έχουμε, κομμουνισμοί, αθεΐες, πράματα θάματα, ή συστήματα κοινωνιστικά, όλα αυτά τί λέτε, από πού είναι; Γιατί δέν εγκαθιδρύθηκε η αγάπη του Χριστού μέσα στις καρδιές μας. Οι άνθρωποι κινούνται από συμφέροντα, κινούνται από κενοδοξίες, και από ιδιοτέλειες και από εριθείες. Να μήν έχεις εσύ το προβάδισμα, να το έχω εγώ. Μεταξύ λαών, το βλέπετε αυτό το πράγμα; Όχι, γιατί να έχεις το προβάδισμα εσύ; Θα το έχω εγώ. Θα σε φάω εγώ, δέν θα με φας εσύ εμένα, θα σε πάω εγώ. Αυτός ο ανταγωνισμός, φερ' ειπείν Ανατολής - Δύσεως, ω, να με φας εσύ; Εγώ θα σε φάω. Φοβερά πράγματα, φοβερά! Από την μικρογραφία δύο ανθρώπων ή μιας οικογενείας, πάμε στην μεγαλογραφία των λαών, πώς οι λαοί σκέπτονται και κινούνται.

    «ἀλλὰ (λέγει ο Απόστολος Παύλος) τῇ ταπεινοφροσύνῃ ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν.» Είναι η πρώτη φορά, στην Καινή Διαθήκη φυσικά, που προβάλλεται η αρετή της ταπεινοφροσύνης. Είναι μιά αρετή, που δεν είχε προβληθεί ούτε και εις αυτήν ακόμη την Παλαιά Διαθήκη, σε όλο της το βάθος και σε όλο της το πλάτος, η ταπεινοφροσύνη.
Και λέγει τώρα ο Απόστολος, με ποιο τρόπο θα μπορέσετε να νικήσετε την εριθεία και την κενοδοξία, παρά με την ταπεινοφροσύνη. Τί θα πεί ταπεινοφροσύνη. Πολλές φορές έχω μιλήσει, παρά μόνο δυο λόγια θα σας πώ. Γιατί ο Απόστολος δίνει ένα μέτρο. Το να έχω ταπεινό φρόνημα, και να μήν πιστεύω για τον εαυτό μου μεγάλα πράγματα. Ή, αν θέλετε, όπως λέει και ο Μέγας Βασίλειος, να βλέπω τον αληθινό εαυτό μου, αυτός που είναι. Κι άμα βλέπω τον αληθινό εαυτό μου, τότε ποτέ, μα ποτέ δέν πρόκειται να υπερηφανευθώ ή να κενοδοξίσω. Ποιος είναι ο πραγματικός μου εαυτός; Αυτός που είμαι, όπως με βλέπει ο Θεός. Αν μπορούσαμε να βλέπουμε τον εαυτό μας όπως μας βλέπει ο Θεός.. Άν μπορούσαμε.. Διότι, τότε είναι αδύνατον να κενοδοξίσουμε. Θα βρούμε τόσα και τέτοια πράγματα, που είναι αδύνατον, αδύνατον. Ομως ποιό είναι το μέτρο που προβάλλει ο Απόστολος Παύλος; Είναι υπέροχο, αλλά είναι και ουσιώδες, λέγει: «ἀλλήλους ἡγούμενοι ὑπερέχοντας ἑαυτῶν.» Να πιστεύετε, να θεωρείτε, ότι, όλοι οι άλλοι υπερέχουν από εσάς. Ότι, όλοι οι άλλοι είναι ανώτεροι από εσάς. Προσέξτε, αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο πράγμα. Πότε θα θεωρήσω τον άλλον ότι είναι ανώτερος από 'μένα; Όταν βλέπω την πραγματική μου κατάσταση. Οταν δέν δώ τον πραγματικό μου εαυτό, αληθινά δηλαδή, είναι αδύνατον ποτέ να πώ ότι οι άλλοι είναι καλύτεροι από' μένα. Εδώ όμως υπάρχει νόθος περίπτωση, την οποία οπωσδήποτε πρέπει να δούμε. Και η οποία είναι ευρυτάτη, είναι η εξής:  Έχουμε ακούσει πάρα πολλές φορές την φράση, "Εγώ δεν είμαι καλός άνθρωπος, ενώ εσύ είσαι πολύ καλός άνθρωπος. Εγώ δέν έχω χαρίσματα, έχεις εσύ χαρίσματα. Εγώ είμαι αμαρτωλός, ενώ εσύ είσαι άγιος άνθρωπος." Το έχετε ακούσει αυτό; Κατά πλησμονή λέγεται, ε λοιπόν, είναι ψεύτικο. Λέγεται από ένα αίσθημα μειονεκτικότητος. Κι όταν επικρατούν στη ζωή μας αισθήματα μειονεκτικότητος, αυτό δεν είναι ειλικρίνεια, δεν είναι αληθινή ταπείνωση, αλλ' είναι εγωισμός, είναι αληθινός εγωισμός. Δεν φτάνω εκείνο, το οποίο έπρεπε να φτάνω, και μη δυνάμενος να το φτάσω, υποτιμώ τον εαυτόν μου, τον υποτιμώ όμως από μία ανάστροφη αντίδραση. Δεν μπορώ ν' ανεβώ; Κατεβαίνω πιο κάτω. Και κατεβαίνω πιο κάτω από αντίδραση, κι αυτό λέγεται στην ψυχολογία αίσθημα μειονεκτικότητος. Αλλά ξέρουμε όλοι, ότι τα αισθήματά μειονεκτικότητος έχουν υπόβαθρο τον εγωισμό, και είναι δυσθεράπευτα. Εξίσου μ' εκείνον ο οποίος έχει αισθήματα υπεροχής. Είτε λοιπόν αισθήματα μειονεκτικότητος έχω,  είτε αισθήματα υπεροχής, το υπόβαθρο είναι εγωιστικό. Για να μπορέσω να πώ στον άλλον άνθρωπο, να το πώ μέσα μου αυτό το πράγμα, όχι να το λέω με λόγια, ότι πραγματικά αυτός ο άνθρωπος είναι ανώτερος από 'μένα, πρέπει να έχω αληθινή ταπείνωση, αληθινή, να το πιστεύω. Ποιό είναι το κριτήριο; Ακούσατέ το. Όταν αυτός ο άνθρωπος με προσβάλλει, να μή θυμώσω, όχι να καμωθώ να μή θυμώσω, όχι να προσπαθήσω να μη θυμώσω, αλλά να μή θυμώσω. Και να μήν στεναχωρηθώ. Γιατί; Γιατί αυτό που μου 'πε, είναι εκείνο που εγώ έβλεπα στον εαυτό μου. Επί παραδείγματι, ο άλλος είναι γραμματισμένος, και με πει εμένα αμόρφωτο, "αμόρφωτε άνθρωπε. Εάν εγώ έχω δεί στον εαυτό μου ότι είμαι αμόρφωτος, τότε δέν θα θυμώσω, αλλά θα πώ, "μου είπε εκείνο που πραγματικά είμαι". Αλλά όταν θυμώσω, σημαίνει ότι αυτό δέν το είχα πιστέψει, γι' αυτό και θύμωσα. Ώστε, αν κάποιες άλλες μπορώ να λέω ότι είμαι αμόρφωτος, το λέω από αίσθημα μειονεκτικότητος, δέν είναι αληθινό, είναι ψεύτικο. Το ξέρετε ότι πάσχουμε όλοι από αυτά τα αισθήματα μειονεκτικότητος, λίγο ή πολύ; Γι' αυτό αγαπητοί μου, ας προσπαθούμε να αισθανόμαστε ότι οι άλλοι πραγματικά, υπερέχουν. Κι όταν πραγματικά υπερέχουν, χωρίς να ζηλοτυπούμε, κι αν μας πουν μία κουβέντα να μας υποτιμήσουν, να μήν θυμώσουμε, τότε μπορούμε να έχουμε το κριτήριο, ότι πράγματι αισθανόμαστε τον εαυτό μας ότι είναι κατώτερος από τους άλλους. Αλλά εάν αισθάνομαι τον εαυτό μου κατώτερο από τους άλλους, υπάρχει περίπτωση να κενοδοξίσω; Ποτέ. Κι αν δεν υπάρχει περίπτωση να κενοδοξίσω, υπάρχει περίπτωση να έρθω σε αντιζηλία και σε τσακωμό; Ποτέ. Και τελειώνει η ιστορία. Αυτό θα πει ταπείνωση, που εξασφαλίζει πραγματικά αγαθές σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ των σε μία κοινωνία.


Απόσπασμα από την 7η ομιλία στην κατηγορία
« Πρός Φιλιππησίους ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Πρός Φιλιππησίους " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/kainh-diauhkh/pros-filipphsioys
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40q0NJcUkV1yUUJ9sEkHiDIu

Απομαγνητοφώνηση :
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

13 Απριλίου 2021

Ο λόγος ο κακός και τους καλούς τους κάνει κακούς.

†.Έλεγε ο αββάς Μακάριος :
" ο λόγος ο κακός και τους καλούς τους κάνει κακούς, ενώ ο λόγος ο καλός, και τους κακούς τους κάνει καλούς ". Εδώ, βλέπει κανείς αγαπητοί μου, ένα πολύ σπουδαίο θέμα, αντιμετωπίσεως των αντιφρονούντων.
   Δέν είναι λίγες οι φορές στη ζωή μας, πού βρίσκουμε ανθρώπους, που έχουνε μία διαφορετική γνώμη από εμάς.
Πάντοτε οι αντιφρονούντες, είναι παντού. Αλλά, πρέπει να καταλάβουμε όμως, ότι η στάση του Χριστιανού, απέναντι σε εκείνον που αντιφρονεί, δεν πρέπει να είναι, παρά εκείνα τα λόγια, που είπε, ο αββάς Μακάριος " ο λόγος ο κακός, και τους καλούς τους κάνει κακούς".  και " ο καλός ο λόγος, και τους κακούς, τους κάνει καλούς".
Αυτή πρέπει να είναι η στάση, σε εκείνους, οι οποίοι αντιφρονούν, η στάση του Χριστιανού.
Πρέπει να πούμε, ότι στο βάθος, όταν μιλάμε άσχημα, σε εκείνον ο οποίος αντιφρονεί, έχουμε εγωισμό. Έχουμε υπερηφάνεια. Επειδή δέν συμφωνεί μαζί μας, γι' αυτό θυμώνουμε.
Το χειρότερο απ' όλα είναι, ότι, όταν ο άλλος δέν συμφωνεί μαζί μας, προσπαθούμε να ντύσουμε τα λόγια μας, με θρησκευτικό ένδυμα, πολύ δέ παραπάνω, εάν η συζήτηση είναι θρησκευτική, και υποτεθεί ότι ο άλλος, δέν συμφωνεί. Μάλιστα αν είναι και αιρετικός, - γνωστά αιρετικός - έ, τότε είναι εκεί, που η συμπεριφορά μας, παίρνει κατήφορο..
Μιλάμε, με πάρα πολύ άσχημο τρόπο.
Πώς τον δικαιολογούμε, τον άσχημο αυτόν τρόπο;
Όταν κατόπιν θα πούμε : Του τα είπα καλά! Τον έβρισα!
Άν ήταν δυνατόν και να τον χτυπήσουμε τον άλλον, απλώς γιατί είχε διαφορετική, θρησκευτική γνώμη από την δική μας. Άς το προσέξουμε αγαπητοί μου αυτό.

   Πρώτα - πρώτα, δέν είναι απαραίτητο, εκείνος ο οποίος αντιφρονεί, οπωσδήποτε να συμφωνεί με τη δική μας γνώμη. Έστω κι αν υποτεθεί ότι πρόκειται, για θρησκευτική συζήτηση. Πολύ παραπάνω, εάν δέν πρόκειται για θρησκευτική συζήτηση. Έχει μία διαφορετική γνώμη για κάτι, δηλαδή πρέπει σώνει και καλά, ο άλλος να συμφωνεί μαζί μας, γιατί; Γιατί δηλαδή θα πρέπει, να συμφωνήσει εκείνος μαζί μας, και να μή συμφωνήσουμε,
- αν με τον ίδιο τρόπο και εκείνος σκέφτεται -  να μη συμφωνήσουμε εμείς με εκείνον; Τίποτα. Απλώς, δέν υπάρχει συμφωνία σε κάτι. Ο καθένας μένει στην άποψη του. Σημαίνει ότι πρέπει, να μαλώσουμε; Ότι πρέπει, να παρεξηγηθούμε; Ότι πρέπει να χειροδικήσουμε; Όχι βέβαια.
Ξαναλέγω αγαπητοί μου, πολύ παραπάνω σε θέματα πίστεως, σε θέματα θρησκευτικά.

   Ακόμη και με αιρετικό αν έχουμε να κάνουμε συζήτηση. Αλλά συνήθως,
κάνουμε συζήτηση, όχι τόσο με τους αιρετικούς, όσο με τους ίδιους τους αδελφούς μας, που τυχόν έχουνε διαφορετική γνώμη, ζούνε ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Η πίστη τους, δεν είναι και πάρα πολύ στερεή, όπως θέλετε πάρτε το. Το θέμα είναι ότι, στη δουλειά μας, στο δρόμο, στο γραφείο, στο σπίτι μας συζήτηση, οπουδήποτε κουβεντιάζουμε και διαφωνούμε, και τότε μιλάμε πάρα πολύ άσχημα.
Επαναλαμβάνω, ότι δεν είναι, απαραίτητο να συμφωνήσει ο άλλος μαζί μας, έστω κι αν βρίσκεται, σε πλάνη. Εμείς θα εκφράσουμε τη λύπη μας.
Θά προσευχηθούμε για αυτόν, όταν είμαστε μόνοι μας. Και θα του πούμε ότι είναι άποψή του, ότι βεβαίως, είναι σε μία πλάνη, αλλά είναι ελεύθερος να πιστεύει εκείνο, το οποίο νομίζει και θέλει. Εμείς, είχαμε χρέος, να του πούμε ποιό είναι το σωστό. Τώρα, εκείνος, ας κάνει ό, τι νομίζει.
Μην ξεχνούμε ακόμη, ότι, όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε αντιφρονούντες ανθρώπους, πρέπει να έχουμε σαν βασική μας προϋπόθεση, την ταπείνωση. Δέν μπορούμε ποτέ να αντιμετωπίσουμε τον άλλον άνθρωπο, εάν έχουμε εγωισμό. Πρέπει να έχουμε ταπείνωση.

   Πάρα πολλές φορές, προσπαθούμε να υπερασπιστούμε την πίστη μας  με εγωισμό. Πόσες φορές, θυμηθείτε, πήγαμε να διορθώσουμε έναν θυμωμένο άνθρωπο, πού βλασφημεί, και τότε εμείς θυμωμένα, του φωνάζουμε για να τον διορθώσουμε, για να μην πώ...
Είχα ακούσει εγώ πολλές φορές, στο στρατό, όταν υπηρετούσα, ας πούμε, εκείνον που ήθελε να διορθώσει ο λοχίας, ήθελε να διορθώσει έναν στρατιώτη που βλασφημούσε, και επανελάμβανε τις ίδιες βλασφημίες, και ο λοχίας. Καί πήγαινε ακριβώς για να τον διορθώσει. Περίεργο πράγμα.
Πας να σώσεις αυτόν που πνίγεται, και πνίγεσαι. Πάς να βοηθήσεις εκείνον που αμαρτάνει και αμαρτάνεις. Δέν λέγει ο Απόστολος Παύλος : "πρόσεχε μὴ καὶ σὺ πειρασθῇς". (Γαλατας. 6,1) Έτσι λέει ο Απόστολος Παύλος.
Λοιπόν, τι πρέπει να κάνουμε εδώ; Θα 'χουμε ταπείνωση. Ακόμα, βασική προϋπόθεση, και παιδί της ταπεινώσεως, είναι η ευγένεια.
Θά μιλήσουμε με καλό τρόπο, σε εκείνον ακριβώς που αντιφρονεί.
Το ερειστικό πνεύμα, - το να μαλώνουμε δηλαδή - δέν είναι καλό πράγμα.
Η πραοτης, αποτελεί, βασικό και αυτή στοιχείο, για να έχουμε έναν καλό διάλογο. Άν υποτεθεί, ότι δέν συμφωνούμε με τον άλλον, μή σπεύσουμε να γκρεμίσουμε τις γέφυρες επαφής. Μπορεί, σήμερα να μην συμφωνούμε, αύριο, τον άλλο μήνα, του χρόνου, αν θέλετε ύστερα από 50 χρόνια, μπορεί να έλθει αυτός ο άνθρωπος, με τον οποίο διαφωνήσαμε, αλλά δέν μαλώσαμε, δέν τον βρίσκαμε, να έλθει ο άνθρωπος αυτός και να μας πεί, ότι τώρα συμφωνεί, και ότι θα ζητούσε την βοήθειά μας, για να του δείξουμε τον δρόμο, πώς να σωθεί.
Έτσι, δέν πρέπει να γκρεμίζουμε όπως σας είπα, τις γέφυρες της επαφής, ποτέ! Και αν υποτεθεί, ότι εμείς αυτόν τον άνθρωπο, δεν θα τον δούμε πιά ποτέ. Πήγαμε σε άλλο τόπο,. πεθάναμε.
Του δώσαμε όμως προϋποθέσεις, θα προσεγγίσει έναν Χριστιανό.

   Εγώ είμαι Ιερεύς. Άν βρίσω κάποιον με τον οποίον ομιλώ, τότε, και αν ακόμη δεν τον ξαναδώ εγώ αυτόν ποτέ, ο άνθρωπος αυτός, δέν θα πλησιάσει ποτέ Ιερέα. Άν του μιλήσω με καλό τρόπο, και αν εγώ δεν τον ξαναδώ ποτέ, του δημιούργησα προϋποθέσεις, να πλησιάσει έναν Ιερέα κάποτε, για να σωθεί. Πάντως δεν πρέπει να  αποδίδουμε είς τον άλλον, ποτέ, υβριστικούς  χαρακτηρισμούς.


Απόσπασμα από την 27η ομιλία στην κατηγορία
« Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν».

Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν.
Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν " εδώ ⬇️
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/milies-xairetism-n
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40qrqUA571X8p-lUei-0Ykwa

Απομαγνητοφώνηση : Αθανάσιος Άμβωνας.

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

12 Απριλίου 2021

Ἡ Χρηστότης.

†.Ακούσαμε, σήμερα, αγαπητοί μου, στην ευαγγελική περικοπή, που είναι ένα απόσπασμα από την επί του Όρους ομιλία του Κυρίου μας, τον χρυσό κανόνα συμπεριφοράς προς τον πλησίον.

Είπε ο Κύριος: «Καὶ καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως». Πώς θέλετε να σας συμπεριφέρονται; Κατά τον ίδιο τρόπο και εσείς να συμπεριφέρεστε προς τους άλλους ανθρώπους. Και όπως ερμηνεύει ο Θεοφύλακτος: «Ὃ ἐάν θέλῃς σύ ἐπί σεαυτοῦ, τοῦτο ἒνδειξε καί τοῖς ἑτέροις». Ό,τι θέλεις να συμβεί στον εαυτό σου, αυτό να δείξεις και στους άλλους. Και συμπληρώνει ο αυτός πατήρ: «Ὁρᾶς νόμον ἒμφυτον ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν ἐγγεγραμμένον;». «Βλέπεις», λέγει, «έμφυτο νόμο στις καρδιές μας;»

Γιατί; Γιατί το κριτήριο του πώς να σταθείς απέναντι στους άλλους, είναι ο εαυτός σου. Δεν θέλω να μου το κάνουν αυτό. Δεν θα το κάνω κι εγώ. Θέλω να μου κάνουν αυτό. Να μ’ αγαπούν· θα αγαπώ και εγώ. Δεν θέλω να με κουτσομπολεύουν· δεν θα κουτσομπολεύω και εγώ. Δηλαδή βλέπει κανείς μία λογική και φυσική συνέπεια, ηθική συνέπεια. Δηλαδή με άλλα λόγια κριτήριο είναι ο εαυτός μας. Όπως ακόμα και εκείνη η λεγομένη δευτέρα εντολή, που μαζί με την πρώτη: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου» κ.λπ. και που λέγει αυτή η δευτέρα «ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν» κι εδώ έχομε το κριτήριο του εαυτού μας.Τι λέγει; Θα αγαπήσεις τον πλησίον σου, όπως αγαπάς τον εαυτό σου. Οπότε, εάν δεν αγαπάς τον εαυτό σου, δεν μπορείς να αγαπάς τον άλλον. Εάν αγαπάς τον εαυτό σου νοσηρά, τότε νοσηρά θα αγαπάς και τον άλλον. Εάν αγαπάς τον εαυτό σου ορθά και υγιώς, σωστά, όπως πρέπει, τότε θα αγαπάς όπως πρέπει και τον αδελφό σου, και τον πλησίον σου. Μ’ άλλα λόγια, αντιλαμβάνεστε ότι ακραία περίπτωση, ακροτάτη και κορυφαία περίπτωση είναι να θέλω να σωθώ, τη σωτηρία μου. Άρα, τι θα πει «αγαπώ τον πλησίον μου»; Αφού εγώ επιθυμώ να σωθώ, τότε θα πρέπει να αγαπώ τον άλλον στον βαθμό να σωθεί. Θα ήθελα να δείτε δηλαδή ότι εδώ έχομε το κριτήριο του εαυτού μας. Γι’ αυτό θα πρέπει ο εαυτός μας να είναι σε καλή κατάσταση, για να αποτελεί ένα σωστό κριτήριο.

Όμως, θα λέγαμε ακόμα ότι για τον Χριστιανό υπάρχει μία υπέρβαση αυτής της εντολής· για την οποία υπέρβαση, ο ίδιος ο Κύριος μάς ομίλησε ευθύς παρακάτω· διότι όταν ο άλλος δεν ανταποκρίνεται, εσύ θες μεν να δείξεις εκείνο που πρέπει να δείξεις, γιατί έτσι πρέπει· όταν όμως ο άλλος δεν ανταποκρίνεται, τότε τι θα κάνεις εσύ; Ποια θα πρέπει να είναι η συμπεριφορά σου; Αν ο Κύριος είπε στη συνέχεια: «αν αγαπάς αυτούς που σε αγαπούν, τότε τι κέρδος έχεις; Τι χάρη έχεις;». Αν αγαθοποιείς εκείνους που σε αγαθοποιούν ή δανείζεις εκεί από τους οποίους θα πάρεις πίσω ή τόκο ή κάποια οφέλη, τότε ποια είναι η χάρις που έχεις;

Γι’ αυτό τι μας είπε ο Κύριος; Κάτι που είναι μία υπέρβαση του εαυτού μας. «Ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν». Να αγαπάτε τους εχθρούς σας. Να αγαθοποιείτε, χωρίς να ζητάτε απολαβή όταν δανείζετε. Με άλλα λόγια, αυτό δεν είναι πια παρά μία υπέρβαση του εαυτού μας. Δεν με ενδιαφέρει πώς ο άλλος θα μου συμπεριφερθεί. Με ενδιαφέρει πώς θα συμπεριφερθώ εγώ. Κι αυτό είναι η υπέρβασις του εγώ μου.

Μας καλεί ο Κύριος να γίνουμε μάλιστα οικτίρμονες, που αυτό κρύβει ή μάλλον περιέχει όλα αυτά που λέμε, δηλαδή να αγαπάτε τους εχθρούς σας και να αγαθοποιείτε κ.τ.λ., κατά το μέτρο του ουρανίου Πατρός. Έτσι πια το μέτρο δεν είναι ο εαυτός μας, αλλά το μέτρο είναι ο ουράνιος Πατήρ. Γιατί; «Ὃτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς»· γιατί Αυτός είναι ευεργετικός και για τους αχάριστους και για τους πονηρούς.

Ώστε λοιπόν, αγαπητοί μου, ο Πατέρας μας ο ουράνιος είναι το μέτρο. Εκεί θα βλέπουμε πια· διότι ποιος με πληροφορεί εμένα ότι μπορώ να έχω υγιή αντίληψη για τον εαυτό μου; Ένας ο οποίος καπνίζει, φθείρει τον εαυτό του. Είναι δυνατόν ποτέ να έχει καλή αντίληψη περί του εαυτού του και να αγαπά τον εαυτό του; Λέγει κάπου ένας ψαλμικός στίχος: «Εκείνος που κατακρίνει, κουτσομπολεύει, δεν αγαπά την ψυχή του» κ.ο.κ. Έχουμε χάσει το μέτρο. Το μέτρο λοιπόν τώρα τίθεται ο Θεός. Ο Πατέρας μας λοιπόν είναι χρηστός. Τι θα πει «αλήθεια»; Τι σημαίνει «χρηστότης»; Τι σημαίνει; Χρηστότης είναι η ευεργετικότης. Είναι η χρησιμότης. Είναι η ωφελιμότης. Συνεπώς ο Θεός είναι χρηστός(από το «χρήσιμος» και όχι από το «χρισμένος», που θα πει «χρίω», που παράγεται από το επίθετο «Χριστός», Ιησούς Χριστός. Όχι. Το «χρη» με ήτα). Είναι ο ευεργετικός, είναι ο χρήσιμος, είναι ο ωφέλιμος. Πράγματι, αγαπητοί μου, ο Θεός είναι ο ευεργετικός και ο χρήσιμος και ωφέλιμος σε μας.

Πολλές φορές λέμε: Αυτός ο άνθρωπος- γιατί σ’ αυτό το σημείο θα μείνουμε, στο θέμα της χρηστότητος- πολλές φορές λέμε: «αυτός ο άνθρωπος είναι άχρηστος»· που σημαίνει το αντίθετο του χρησίμου. Καταλαβαίνετε τι θα πει «άχρηστος άνθρωπος»; Για να αντιληφτείτε τι θα πει χρήσιμος άνθρωπος: στην αρχαιότητα έδιναν στους δούλους το όνομα «Χρήστος». Το όνομα «Χρήστος» με ήτα (Η). Κακώς γράφουν μερικοί το όνομα Χρήστος, που έχουμε σήμερα, κακώς το γράφουν με γιώτα (Ι). Κακώς. Δεν είναι σωστή η γραφή. Γράφεται με ήτα· που θα πει χρήσιμος. Και έδιναν το όνομα αυτό στους δούλους, για να εκφράσουν ότι αυτός ο δούλος είναι χρήσιμος. Όπως ομοίως έδιναν και το όνομα Ονήσιμος· που θα πει ωφέλιμος, θα πει χρήσιμος.

Το βλέπομε αυτό στην επιστολή του Αποστόλου Παύλου προς τον Φιλήμονα, που λογοπαίζει εκεί ο Απόστολος και γράφει στον Φιλήμονα· λογοπαίζει, παίζει με το όνομα: «Ὁνήσιμον τόν ποτέ σοι ἄχρηστον, νυνί δέ σοί καί ἐμοί εὔχρηστον». Δηλαδή επειδή ο Ονήσιμος είχε κλέψει το αφεντικό του, δραπέτευσε από τη Μ. Ασία που έμενε το αφεντικό του, ήρθε στη Ρώμη, που ήταν ο Παύλος δέσμιος και κάποια στιγμή μετανόησε, σκέφτηκε καλύτερα και πήγε και βρήκε και τον Παύλο στη φυλακή. Τον είδε ο Παύλος, κ.λπ., οπότε τον δίδαξε, τον έκανε Χριστιανό, διότι δεν ήταν Χριστιανός, και τον στέλνει πίσω στο αφεντικό του, τον Φιλήμονα· και του λέγει: «Σε παρακαλώ να δεχτείς τον Ονήσιμο(Ονήσιμος θα πει εύχρηστος, χρήσιμος, ωφέλιμος), τόν ποτέ σοι ἄχρηστον (που κάποτε στάθηκε για σένα άχρηστος) νυνί δέ σοί καί ἐμοί εὔχρηστον». Τώρα όμως και για μένα και για σένα χρήσιμο. Λογοπαίζει με το όνομα Ονήσιμος.

Ποιος είναι λοιπόν ο χρηστός άνθρωπος; Πάντα ξαναλέγω, το χρη με ήτα. Είναι ο άνθρωπος εκείνος ο ευλογημένος άνθρωπος, που ό,τι πιάσει, τελεσφορεί στα χέρια του. Είναι χρήσιμος. Ο Ιωσήφ, όπως θα ενθυμείσθε, όταν πουλήθηκε από τα αδέλφια του στην Αίγυπτο, τότε, αγαπητοί μου, έδειξε όλη του τη χρηστότητα στο σπίτι του Πετεφρή. Και ξέρετε, με τον τρόπο αυτόν επέσυρε την ευλογία του Θεού στο σπίτι του Πετεφρή. Ώστε να του πει ο Πετεφρής, ο Πετεφρής ο ειδωλολάτρης, να του πει: «Παιδί μου», του λέγει, «από τον καιρό που ήρθες στο σπίτι μου, ο Θεός σου μου ευλόγησε όλα τα αγαθά μου, μου ευλόγησε το σπιτικό μου».

Ακόμα «χρηστός» είναι εκείνος ο άνθρωπος που ευεργετεί καθ’ οιονδήποτε τρόπον, είτε πλούσιος, είτε φτωχός. Έχεις χρήματα; Ευεργετείς. Δεν είναι όμως τα χρήματα. Μπορείς να ευεργετείς και ως φτωχός. Όταν πεις μία καλή κουβέντα, μία καλή συμβουλή, μία οδηγία, μία διευκόλυνση, μία εξυπηρέτηση. Έτσι που στον πλαϊνό σου να είσαι χρήσιμος άνθρωπος, ωραίος άνθρωπος.

Η χρηστότητα, αγαπητοί μου, είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Λέγει ο Απόστολος Παύλος, γράφει στους Γαλάτες: «Ὁ δέ καρπός τοῦ Πνεύματος ἐστίν
- ένας καρπός και δέν είναι κομμάτια σμήνος, ένας -
ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια». Βλέπετε λοιπόν ότι ανάμεσα στα εννιά επιμέρους σημεία του καρπού του Αγίου Πνεύματος είναι και η χρηστότητα. Είναι κάτι που το αποκτά κανείς, όταν αποκτήσει το Πνεύμα του Θεού που έρχεται να δώσει αυτόν τον βότρυν, το τσαμπί το σταφύλι, που είναι ο καρπός του Αγίου Πνεύματος, που οι ρώγες του είναι οι επιμέρους αρετές και τα επιμέρους χαρίσματα.

Ακόμη η χρηστότητα είναι μία κοινωνική αρετή· που δίδει μία ανακούφιση στο περιβάλλον. Όταν ένας τέτοιος άνθρωπος υπάρχει στο περιβάλλον, ξεκουράζει εκείνους οι οποίοι είναι γύρω του. Γι’ αυτό ο χρηστός άνθρωπος είναι αξιαγάπητος, είναι συμπαθής. Γράφει ο απόστολος Παύλος στους Κορινθίους στη Β΄ του επιστολή: «… Μηδεμίαν ἐν μηδενί διδόντες προσκοπήν, ἳνα μή μωμηθῇ ἡ διακονία, ἀλλ’ ἐν παντί συνιστῶντες ἑαυτούς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν χρηστότητι». Προσπαθούμε να μη δώσουμε πουθενά καμία αφορμή να κατηγορηθεί το Ευαγγέλιο. Αλλά παντού συνιστούμε τον εαυτό μας σαν διακόνους του Θεού και υπηρετούμε το έργο του Θεού ἐν χρηστότητι. Δηλαδή να είμεθα ευεργετικοί.

Θα μπορούσαμε να πούμε, αγαπητοί μου, ότι οι άγιοι Απόστολοι είναι οι κορυφαίοι ἐν χρηστότητι, γιατί αυτοί στάθηκαν οι φορείς εκείνοι που με τον κόπο τους μετέφεραν το Ευαγγέλιο και συνεπώς τη σωτηρία στα πέρατα της Οικουμένης. Υπήρξαν ποτέ στην Ιστορία πιο ευεργετικοί άνθρωποι από τους Αποστόλους; Ασφαλώς όχι. Αλλά και σε πρακτικά πράγματα. Θα σας θυμίσω γιατί δεν μπορεί να ασχολείται η Αγία Γραφή με καθημερινότητες, αλλά ένα είναι πολύ ενδεικτικό, που αναφέρεται στον Απόστολο Παύλο. Δέσμιος, με αλυσίδες, πηγαίνει στη Ρώμη, με άλλους φυλακισμένους. Και το καράβι είναι γεμάτο από επιβάτες, αλλά και από σιτάρι, από φορτίο. Έπιασε φοβερή τρικυμία. Αφού βεβαίως είπε τη γνώμη του, να μη φύγουν από την Κρήτη, αλλά να ξεχειμωνιάσουν εκεί και την άνοιξη να πάνε στη Ρώμη. Γιατί πήγαινε ο Παύλος να δικαστεί από τον Καίσαρα. Δεν τον άκουσε όμως ο καπετάνιος. Συνεννοήθηκε με τον εκατόνταρχο που είχε τους κρατουμένους και ξεκίνησαν. Στον δρόμο, τι ήταν; «Δεκατέσσερις ημέρες», λέει, «δεν είδαμε ούτε άστρο ούτε ήλιο. Συννεφιά, τρικυμία φοβερή». Και τότε 14 ημέρες οι άνθρωποι δεν είχαν φάει τίποτα, ήσαν νηστικοί. Εμφανίζεται ο Κύριος στον Παύλο, άγγελος Κυρίου και του είπε: «Για χάρη σου, δεν θα πνιγεί το πλοίο». Το πρωί λέει σε όλους μέσα στο καράβι: «Ακούσατέ μου, αδελφοί, ο Κύριος τον οποίον υπηρετώ, μου αποκάλυψε ότι κανείς δεν θα χαθεί. Μη λοιπόν λυπάστε, μη φοβάστε. Και σας παρακαλώ, 14 μέρες δεν βάλατε μπουκιά στο στόμα. Πρέπει να φάτε». Ποιος να φάει; Τότε εκείνος έκανε την προσευχή του και ενώπιον πάντων άρχισε να τρώγει. Ακούτε: «Καί τά νῦν ἀδελφοί, εὐθυμεῖτε!». Και τώρα, αδελφοί, να ευθυμείτε. Μέσα σε εκείνη τη φοβερή κατάσταση να λέει κάποιος να ευθυμούν; Δεν είναι ευεργετικός; «Γιατί», λέει, «πώς θα μπορέσουμε να βγούμε από το πλοίο κολυμπώντας
(τους το προφητεύει) γιατί το πλοίο θα χαθεί, αν είμαστε νηστικοί και δεν μπορούμε να κολυμπήσουμε;».

Ακόμη, όταν έφθασαν στη Μελίτη, στη Μάλτα, δεν πήγε να πει «πω πω, κρυώνω». Στη θάλασσα είχαν πέσει, ήταν βρεγμένος, χειμώνας ήταν. Ξέρετε τι έκανε; Ο ευλογημένος Απόστολος… Σε ένα υπόστεγο τους έβαλαν. Και πήγε να μαζέψει φρύγανα για να βάλει φωτιά να στεγνώσουν. Δεν περιμένει κάποιους να τους στεγνώσουν. Πάει και μαζεύει φρύγανα, για να βάλει φωτιά για να στεγνώσουν όλοι. Βλέπετε πόσο ευεργετικός; Πόσο ωραίος, πόσο ωφέλιμος. Κι εκεί πετάχτηκε μια οχιά και του δάγκωσε το χέρι κ.λπ. κ.λπ. διαβάστε τα, είναι στα τελευταία κεφάλαια των Πράξεων των Αποστόλων. Αυτό θα πει ευεργετικός άνθρωπος, αγαπητοί μου, αυτό θα πει.

Έτσι, ένας εκπαιδευτικός, όταν έχει το Πνεύμα του Θεού, μπορεί να γίνει χρηστός άνθρωπος. Ένας ιερεύς, στο ποιμαντικό του έργο, που αγαπά το ποίμνιό του, μπορεί να γίνει ένας χρηστός άνθρωπος. Μία αδελφή νοσοκόμος, ένας γιατρός, ένας οποιοσδήποτε που έχει κοινωνικό έργο, μπορεί να γίνει ένας χρηστός άνθρωπος. Καθένας μπορεί να προσεύχεται για τους άλλους. Και να γίνει ένας χρηστός άνθρωπος· δηλαδή ένας χρήσιμος άνθρωπος. Όλοι πρέπει να είμεθα εύχρηστοι. Εὔχρηστοι ἐν Κυρίῳ. Όργανα χρήσιμα στα χέρια του Θεού. Και να ευεργετούμε τους άλλους. Κανείς δεν πρέπει να είναι άχρηστος. Αν κανείς φιλοτιμείται, έτσι πρέπει να αισθάνεται. Δεν πρέπει κανείς ποτέ να είναι άχρηστος.

Σημειώστε, αγαπητοί μου, ότι ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος μάς αναφέρει για τον άγιο Αντώνιο ότι: «οὐδέποτε ἒκρινε καθεαυτόν ποιῆσαι τι· ὠφελοῦν αὐτόν πλέον τοῦ πλησίον αὐτοῦ, ὃτι εἲχε τήν ἐλπίδα ταύτην, ὃτι τό κέρδος τοῦ πλησίον αὐτοῦ ἐστί αὐτῷ ἐργασίαν ἀρίστην». Πώς, λέει, μπορώ να έχω ωφέλεια; Όταν κοιτάζω μόνο τον εαυτό μου; Όταν θα κοιτάξω και τον άλλον. Τότε αυτό είναι ωφέλεια δική μου· γιατί αποκτώ την αρετή της χρηστότητας. Αναφέρεται μάλιστα στον αββά Αγάθωνα, που λέγει ότι: «Πόσο θα ήθελα να έβρισκα έναν λεπρό, να του πάρω τη λέπρα και να του δώσω το δικό μου υγιές σώμα!». Ποιος το λέει αυτό; Το λέει κανείς μας; Ακόμη ο ίδιος αναφέρει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι πάντα ήθελε να αναπαύει τον αδελφό. Να είναι χρήσιμος πάντοτε. Μπήκε κάποτε ένας μοναχός στο κελί του και είδε μία σμίλη. «Α», του λέει, «πόσο ωραία και πόσο χρήσιμη είναι!». «Πάρτην», του λέει ο αββάς Αγάθων. «Μα, πώς θα την πάρω, αφού είναι δική σου;». «Πάρτην», του λέει. Αυτό σημαίνει το πραγματικά ευεργετικός άνθρωπος.

Αλλά ακόμη η χρηστότητα, αγαπητοί, είναι ενέργεια του Θεού. Αυτό πρέπει να το ξέρουμε. Είναι ενέργεια του Θεού, ιδιότητα του Θεού. Γι’ αυτό ακριβώς και ο Κύριος αναφέρει ότι πρότυπο είναι ο Θεός, προς τον Οποίον πρέπει να προσβλέπουμε· «ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς»· Γιατί είναι χρηστός, λέγει, επί τους αχάριστους και πονηρούς· «ὅτι τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους». Βγάζει τον ήλιο Του για όλους. Πονηρούς και αγαθούς. Δίνει τη βροχή Του για όλους, πονηρούς και καλούς. Βλέπετε; Είναι χρήσιμος.

Αλλά αυτή η χρηστότητα του Θεού, είναι πολύ προσιτή στους νεοφώτιστους. Σε εκείνους που πρωτοεγγίζουν τον Κύριο. Λέγει ο απόστολος Πέτρος κάτι πολύ χαριτωμένο: «Ἀποθέμενοι οῦν πᾶσαν κακίαν-αφού αποθέσουμε κάθε κακία-ὡς ἀρτιγέννητα βρέφη
( σαν νεογέννητα βρέφη) τό λογικόν ἄδολον γάλα ἐπιποθήσατε
( να επιποθήσετε το άδολο και λογικό, νοερό, πνευματικό γάλα) ἳνα ἐν αὐτῷ αὐξηθεῖτε εἰς σωτηρίαν (για να αυξηθείτε στη σωτηρία με αυτό το άδολο γάλα) εἲπερ ἐγεύσασθε ὃτι χρηστός ὁ Κύριος». Εάν βέβαια έχετε γευτεί ότι ο Κύριος είναι χρηστός, χρήσιμος, αγαθός, ωραίος, μπορείς να Τον προσεγγίσεις.

Ο Θεός, αγαπητοί μου, ακόμη προβάλλει τη χρηστότητά Του και για τη μετάνοια των ανθρώπων. Λέγει ο απόστολος Παύλος στους Ρωμαίους: «Ἤ τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος αὐτοῦ καταφρονεῖς, ἀγνοῶν ὃτι τό χρηστόν τοῦ Θεοῦ εἰς μετάνοιάν σε ἄγει;». Ή ακόμα, λέγει, αγνοείς «τό χρηστόν τοῦ Θεοῦ», ότι ο Θεός είναι χρηστός και αυτό το κάνει ακριβώς για να σε οδηγήσει στη μετάνοια. Οπότε εδώ το θέμα «χρηστότης» παίρνει και την έννοια «μακροθυμία». Είναι εκείνο που πολλές φορές λέμε: «κάνω
- επιτρέψατέ μου να πώ -
τον Καραγκιόζη μπροστά σε κάποιον που είναι θυμωμένος, που είναι στριμμένος, που είναι δύσκολος, κάνω τον Καραγκιόζη μπροστά του, δηλαδή παίζω έναν ρόλο, τρόπον τινά, για να τον βοηθήσω, να τον καταπραΰνω». Αυτό είναι μία χρηστότης.

Ακόμη, από τη μια προβάλλεται η χρηστότητα του Θεού στην Αγία Γραφή και από την άλλη προβάλλεται η μη χρηστότητα του ανθρώπου. Λέγει πάλι ο Απόστολος Παύλος: «Οὐκ ἔστιν ποιῶν χρηστότητα, οὐκ ἔστιν ἕως ἑνός». Εμείς; Άχρηστοι είμαστε. Ο Θεός είναι χρηστός. Ε, λοιπόν, τι πρέπει τώρα να κάνουμε; Πρέπει να τον μιμηθούμε. «Καὶ ἔσεσθε,», λέει ο Κύριος, «υἱοὶ ὑψίστου
( παιδιά του Υψίστου Κυρίου) ὅτι αὐτὸς χρηστός ἐστιν ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς». Πρέπει να γίνουμε λοιπόν και εμείς χρηστοί επί τους αχάριστους και πονηρούς, μιμούμενοι τον ουράνιο Πατέρα μας.

Αγαπητοί, η χρηστότης είναι μία αρετή. Είναι μία αρετή που στολίζει μία αρετή. Είναι μία αρετή που στολίζει τον άνθρωπο και τον αποδεικνύει πνευματικό άνθρωπο· διότι για να έχεις αυτόν τον καρπό του Αγίου Πνεύματος, έχεις το Πνεύμα το Άγιο. Τόσο πολύ πρέπει να φανερώνει αυτήν τη χρηστότητα κάθε μας εκδήλωση, ώστε φθάνει ο Απόστολος Παύλος να παρομοιάσει την χρηστότητα με ένα πουκάμισο, με ένα ένδυμα, με ένα ρούχο. Και τι λέει τώρα παρακαλώ στους Κολοσσαείς; «Ἐνδύσασθε οὖν ὡς ἐκλεκτός τοῦ Θεού ἃγιοι καί ἠγαπημένοι, χρηστότητα»· «Ντυθείτε», λέγει, «τη χρηστότητα». Βγαίνουμε γυμνοί ποτέ έξω; Όχι. Είμεθα πάντα ντυμένοι· που σημαίνει πάντα θα έχεις χρηστότητα. Ἐν παντί τόπῳ καί χρόνῳ. Τόσο πολύ, σαν να είναι ρούχο σου, σαν να είναι πουκάμισό σου, σαν να έχει γίνει κύτταρό σου, πρέπει παντού και πάντα να είσαι ο χρήσιμος άνθρωπος, ο ωφέλιμος, ο ευεργετικός προς όλους.

Ακόμη παρακαλεί ο Απόστολος Παύλος τους Εφεσίους στην επιστολή του και τους λέγει: «Γίνεσθε εἰς ἀλλήλους χρηστοί». Τους παρακαλεί. «Ο ένας με τον άλλον να γίνεστε χρήσιμοι, εις αλλήλους, μεταξύ σας». Να είσαστε οι χρήσιμοι άνθρωποι. Εκείνοι οι οποίοι δεν θα δώσετε ποτέ αφορμή να σας κουτσομπολέψουν, γιατί δεν κουτσομπολεύετε, να σας βρίσουν γιατί δεν βρίζετε, να σας κατηγορήσουν, γιατί δεν κατηγορείτε. Εσείς που τρέχετε ανά πάσα στιγμή να βοηθήσετε οπουδήποτε. Ακούσατε στη γειτονιά σας για κάποιον άρρωστο, που δεν έχει αλλού ανθρώπους, μια άρρωστη γυναίκα ηλικιωμένη, τρέχετε να βοηθήσετε, να σκουπίσετε, να θεραπεύσετε, να φωνάξετε έναν γιατρό. Τρέχετε να εξυπηρετήσετε με κάθε τρόπο, να πείτε μια καλή κουβέντα, οπουδήποτε, στο νέο παιδί, στο παλικάρι, στην κοπέλα, παντού· που δεν ξέρουν ακόμη, δεν έχουν την πείρα της ζωής. Αυτό θα πει ο ένας με τον άλλον, μεταξύ σας, να είσαστε άνθρωποι ευεργετικοί, άνθρωποι χρηστοί.

Αν αυτήν, αγαπητοί μου, την τελευταία παραγγελία εφαρμόσουμε, που λέγει ο ίδιος ο Κύριος, τότε αντιλαμβάνεστε ότι δημιουργούμε μια θαυμάσια κοινωνία που μας καθιστά αληθινά ομοιώματα του Θεού στη Γη. Πραγματώνουμε εκείνο το «καθ’ ομοίωσιν Θεού» και ακόμη μεταβάλλει τον κόσμο τούτο σε έναν ωραίο Παράδεισο. Επαναφέρομε τον Παράδεισο πάνω σε αυτή τη Γη όταν έχουμε χρηστότητα, όταν είμαστε χρηστοί. Θα επαναλάβουμε το του Αποστόλου Παύλου: «Ἀγαπητοί, γίνεσθε εἰς ἀλλήλους χρηστοί».


453η ομιλία στην κατηγορία « Ομιλίες Κυριακών ».

Όλες οι ομιλίες της κατηγορίας " Ομιλίες Κυριακών " 🔻
http://arnion.gr/index.php/p-thanasios-mytilina-os/milies-p-thanasiou/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40r0WAxMpRb0tx6ts1zsQWMh

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.