Εἰς τήν Ἀνάλυψιν τοῦ Χριστοῦ.

†. Η Εκκλησία μας, αγαπητοί μου, μένει έκθαμβη μπροστά στο γεγονός της Αναλήψεως στον ουρανό του ιδρυτού της και Κυρίου της. Έζησε την Σάρκωσιν του Θεού Λόγου, Τον είδε να κηρύττει ως «ἐξουσίαν ἔχων», Τον θεώρησε επί του Σταυρού, διεπίστωσε την Ανάστασή Του και τώρα Τον βλέπει με δέος να ανέρχεται μετά σαρκός εις τον ουρανόν. Αυτός ο κύκλος, ή αυτή, αν θέλετε, η βύθισις του Θεού Λόγου μέσα στη δημιουργία Του και η εκ νέου ανάδυσή Του, αφού στάθηκε «σκυλευτής», λαφυραγωγός των ιδίων Του κτισμάτων, που ο διάβολος είχε ιδιοποιηθεί, άφησε εκπλήκτους τους ανθρώπους. Όλη αυτή την ιστορία –του εκτός ιστορίας Θεού, βέβαια- με λακωνικό τρόπο και ποιητικό ταυτόχρονα, εκφράζει ο απόστολος Παύλος στην πρώτη του επιστολή στον Τιμόθεο. Γράφει: «Καὶ ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ». Είναι στο τρίτο κεφάλαιο της πρώτης προς Τιμόθεον επιστολής. Το κείμενο αυτό είναι μία συντομοτάτη περίληψις του Χριστιανισμού. Και μάλιστα, για λόγους αναδείξεως, αρχίζει με την Ενανθρώπηση και τελειώνει με την Ανάληψη.

        Ας δούμε τώρα αυτό το ιερό κείμενο του Αποστόλου Παύλου να το αναλύσομε, να το προσεγγίσομε. «Καὶ ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον». «Εὐσέβεια» εδώ ονομάζεται ο Χριστιανισμός. «Εὐσέβεια» λέγεται ο Χριστιανισμός, γιατί δείχνει, όπως λέγει ο Οικουμένιος, την κατ’ ευδοκίαν στάση του ανθρώπου έναντι του Θεού. Πράγματι είναι μυστήριον διότι ο άνθρωπος, αποκαλυπτόμενο το μυστήριο αυτό, έμεινε, μένει και θα μένει πάντοτε έκπληκτος. Λέγεται «μυστήριον» ακόμη σαν κάτι που εκρύπτετο και τώρα φανερούται. Γι’αυτό λέει ο Απόστολος Παύλος εις την προς Κολοσσαείς επιστολή του, «τὸ μυστήριον τὸ ἀποκεκρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων καὶ ἀπὸ τῶν γενεῶν, νυνὶ δὲ ἐφανερώθη τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ, οἷς ἠθέλησεν ὁ Θεὸς γνωρίσαι τίς ὁ πλοῦτος τῆς δόξης τοῦ μυστηρίου τούτου ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ὅς ἐστι Χριστὸς ἐν ὑμῖν, ἡ ἐλπὶς τῆς δόξης». Όλο το μυστήριο είναι ο Ιησούς Χριστός. Και θέλησε ο Θεός Πατήρ να αποκαλύψει σε μας αυτό το μυστήριον, ακριβώς στα έθνη, στους λαούς, ακριβώς για να μας δώσει το μέτρον της αγάπης Του. Και είναι το μοναδικό σε αξία. Γι’αυτό και είναι μέγα το μυστήριον αυτό.

       Και αναλυόμενο είναι: «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί». Το «ἐφανερώθη» τι υπαινίσσεται; Υπαινίσσεται αποκάλυψη της προτέρας αΐδιου ζωής του Λόγου. Ότι ο Θεός Λόγος ήτο πάντοτε. Να κάνω μία διάκριση, την οποία πολλάκις την έχω κάνει, μεταξύ του «αιωνίου» και του «αΐδιου». «Αιώνιος» θα πει κάτι που αρχίζει, αλλά δεν τελειώνει. Εμείς, επί παραδείγματι, άπαξ και γεννηθήκαμε, ήρθαμε εις την ύπαρξη, είτε ευρισκόμενοι εις την Βασιλεία του Θεού, είτε ευρισκόμενοι εις τον Άδη και εις την Κόλαση, δεν θα έχομε τέλος. Έτσι ο άνθρωπος είναι «αιώνιος». Ο Θεός είναι «αΐδιος»· που σημαίνει ότι δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος. Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ του «αιωνίου» και του «αΐδιου».

    «Θεὸς ὤν καὶ Θεοῦ Υἱός», λέγει ο Θεοδώρητος, «καὶ ἀόρατον ἔχων τὴν φύσιν δῆλος ἄπασιν ἐνανθρωπήσας ἐγένετο». Σε όλους έγινε φανερός –«δῆλος»– έγινε φανερός. Σε όλους τους ανθρώπους. Η σοφία και η αγάπη του Θεού κατέστησε ορατόν τον Θεόν, δια σαρκός. Ο Θεός είναι αόρατος. Και εις αυτούς τους αγίους αγγέλους. Θα το πω και πιο κάτω ακόμη: Και εις αυτούς τους αγίους αγγέλους. Ήτανε πάντοτε γνωστός παρά μόνο εις τον εαυτόν Του: ο Πατήρ, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον, αυτή η κοινωνία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος, που και αποτελεί Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι, την βρίσκομε, και αυτή είναι αΐδιος η Εκκλησία· διότι συναντούμε την εκκλησίαν, δηλαδή την κοινωνία των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος. Εφόσον, λοιπόν, πάντοτε υπήρχε ο Θεός, πάντοτε υπήρχε και η κοινωνία των τριών προσώπων και συνεπώς πάντοτε και η Εκκλησία. Έτσι και η Εκκλησία είναι αΐδιος.

      Μόνο που θέλησε ο Θεός, από την αγάπη Του, να κάνει μίαν εξωτερικήν προβολήν. Δηλαδή αυτήν την κοινωνία που είχε ο Θεός να την μεταδώσει, να την προωθήσει εις τους αγίους αγγέλους και εις τον άνθρωπο, εις τους ανθρώπους. Και έτσι, λοιπόν, η Εκκλησία φθάνει από τον Θεόν και αφού έγινε και εις τους αγίους αγγέλους, γίνεται τώρα και εις τους ανθρώπους. Αυτή είναι η Εκκλησία. Αυτή που τόσο υποτιμούμε. Διότι δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κοινωνία των προσώπων.

      Έτσι, η σοφία και η αγάπη του Θεού κατέστησε ορατόν τον Θεόν δια σαρκός. Είναι εκείνο που θα σημειώσει ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ο Θεολόγος, ο όντως Θεολόγος: «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο», «ο Λόγος έγινε σάρκα». Πολλές φορές έχω πει, αλλά δεν πειράζει αν επαναλαμβάνομε τα ίδια πράγματα, με ακούτε ίσως ξανά και ξανά σε κάποιες θέσεις, διότι ο σκοπός των ομιλιών μας δεν είναι παρά ό,τι είναι ένα μάθημα. Για να μάθουμε και να εδραιώσουμε το μάθημα αυτό, ότι μπορούσε, αν το μεταφράζαμε αυτό το «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο», κατά λέξη ξέρετε πώς θα το μεταφράζαμε; «Ο Λόγος έγινε κρέας». Άσχημη έκφρασις. Άσχημη, το ξαναλέγω. Αλλά γιατί όμως βάζει εδώ ότι ο Λόγος «σάρξ»– δεν λέει «Ὁ Λόγος ἄνθρωπος ἐγένετο»; Δεν λέγει ότι «Ὁ Λόγος σῶμα ἐγένετο», αλλά λέγει «σὰρξ ἐγένετο». Αυτό το χοντρό, αυτό το αποκρουστικό εκ πρώτης όψεως. Γιατί; Διότι ήθελε να τονίσει ο ευαγγελιστής Ιωάννης ότι πραγματικά ο Θεός Λόγος έγινε εκείνο που δεν ήταν. Δηλαδή πήρε την ανθρωπίνην φύσιν, αλλά κατά έναν τρόπον που δεν μπορούμε να καταλάβουμε και που ο τρόπος αυτός μας είναι μεν φανερός –έγινε άνθρωπος- χωρίς να μπορούμε να καταλάβουμε τίποτα περισσότερο. Και το έκανε αυτό ο Λόγος αφού έκλινεν ουρανούς και κατέβη. Χαμήλωσε τους ουρανούς και κατέβηκε στη γη. Είναι μία έκφρασις, είναι από τον Ψαλμόν τον 17^ον που δείχνει πώς ο Θεός έρχεται. Κατεβαίνει. Θα το λέγαμε: «Συγκαταβαίνει». Αυτή η συγκατάβασις του Θεού στο επίπεδο της ανθρωπίνης φύσεως.

      Και συνεχίζομε αυτήν την ανάλυση του Αποστόλου Παύλου- σας είπα ότι είναι  μεγάλης σημασίας και αξίας- «ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι». Ότι «Ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο» και ότι «Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι». Τι θα πει «ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι»; Ποιος θα έδιδε την μαρτυρία ότι ο άνθρωπος Ιησούς είναι ο ενανθρωπήσας Θεός Λόγος; Μόνο το Πνεύμα το Άγιον. Και η μαρτυρία αυτή δίδεται διαρκώς… Αναφέρω και να θυμίσω κατά την Βάπτισιν που κατήλθε το Πνεύμα το Άγιον και ηκούσθη εκείνο το «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον Οποίο έχει ευδοκήσει η καρδία μου»; Αλλά ακόμη, ο ίδιος ο Κύριος, σημειώνει το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, ότι τα θαύματα τα οποία επετέλει εις τον κόσμον αυτόν ήσαν «ἐν δακτύλῳ Θεοῦ». «Ἐν δακτύλῳ Θεοῦ». Δηλαδή ποιος είναι αυτός ο «δάκτυλος του Θεού»; Είναι το Πνεύμα το Άγιον. Όπως το Πνεύμα το Άγιον ως περιστερά έδωσε την μαρτυρίαν εις τον Ιησούν Χριστόν- τι ήτο η περιστερά κατά την Βάπτισιν; Ήταν ο δάκτυλος του Πατρός. Ώστε, λοιπόν, το Πνεύμα το Άγιον είναι ο δάκτυλος του Πατρός.

      «Καὶ ὁ Παράκλητος», όπως λέγει ο ίδιος ο Χριστός, «μαρτυρήσει περὶ ἐμοῦ». «Εκείνος θα είναι ο μάρτυράς μου». Κυριότατα δε εις την ημέραν της Πεντηκοστής. Διότι, όπως οι Εβραίοι λέγαν ότι «ο Ιησούς ήτανε πλάνος, ήταν σφετεριστής θείων ιδιοτήτων, έλεγε, έλεγε –«έγκλημα καθοσιώσεως»- ότι ήτο ο Υιός του Θεού. Ε, λοιπόν, είναι άξιος θανάτου. Γιατί –έλεγαν στον Πιλάτο- έκανε τον εαυτόν του ίσον με τον Θεό». Τρόμαξε ο Πιλάτος… «Ίσο με τον Θεό; Δηλαδή ποιος είναι ο Ιησούς;». Λοιπόν προσέξτε: Θα έπρεπε τότε, πεθαίνοντας ο Ιησούς, όχι μόνο να μην είχε αναστηθεί, αλλά θα έπρεπε και να είχε κατοικήσει τον Άδη, εάν ήταν σφετεριστής θείων ιδιοτήτων. Όμως τον βλέπουμε τώρα να ανέρχεται εις τον ουρανό. Πώς, λοιπόν, είναι σφετεριστής θείων ιδιοτήτων; Άρα, λοιπόν, ο Ιησούς είναι όντως Υιός του Θεού, ομοούσιος με τον Πατέρα.

       Και όχι μόνο είναι η Πεντηκοστή, που βλέπομε ότι ανήλθε ο Υιός και κατήλθε το Πνεύμα το Άγιον, αλλά είναι και ότι το Πνεύμα το Άγιον μένει εις την εκκλησίαν και δίδει διαρκώς την μαρτυρία Του περί του προσώπου του Ιησού Χριστού. Γι’αυτό είπε ο Απόστολος Παύλος ότι κανείς δεν λέγει τον Ιησούν Χριστόν «Κύριον», «εἰ μὴ ἐν πνεύματι ἁγίῳ». Δεν μπορείς να ομολογήσεις τον Ιησού Χριστόν ότι είναι Θεός, ότι είναι Κύριος, παρά μόνο αν έχεις το Πνεύμα το Άγιον. Άρα, το αντίθετο, εάν δεν ομολογείς τον Ιησούν ότι είναι Υιός του Θεού, ότι είναι Θεός, δεν έχεις το Πνεύμα το Άγιον. Θέλετε, λοιπόν, να κάνετε ένα τεστ; Μία δοκιμασία στον εαυτό σας; Ένα ερώτημα: «Έχω το Πνεύμα το Άγιον; Πιστεύω ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός;». Εάν πω: «Ναι!», τότε έχω το Πνεύμα το Άγιον. Εάν δεν το πω αυτό, τότε δεν έχω το Πνεύμα το Άγιον. Φυσικά, είναι, θα λέγαμε, μια πρώτη φάσις αυτό. Γιατί είναι και πολλά άλλα παρακάτω· που φανερώνουν ότι έχω το Πνεύμα το Άγιον.Έτσι, λοιπόν, βλέπομε ότι την μαρτυρία αυτό που είπε εδώ, γράφει ο απόστολος Παύλος, «ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι», δικαιώθηκε ότι είναι Θεός Ενανθρωπήσας από το Πνεύμα το Άγιον. Το βλέπει κανείς πολύ καθαρά.

       Και συνεχίζει ο απόστολος Παύλος: «Ὤφθη ἀγγέλοις».  Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της ορατής και αοράτου Δημιουργίας που γίνεται ο Θεός ορατός. Είναι η πρώτη φορά. Ποτέ οι άγγελοι, οι άγιοι άγγελοι δεν είχαν δει τον Θεό. Ποτέ, μα ποτέ, μα ποτέ! Τον είδαν τώρα εις το πρόσωπον του Ιησού Χριστού. Πώς εγνώριζαν, όμως, ότι μπορούσε να υπήρχε ο Θεός; Δια της πίστεως. Διότι η πίστις δεν είναι μόνο για τον άνθρωπο, είναι και για τους αγγέλους. Ωστόσο, λέει ο Οικουμένιος: «Μεθ’ ἡμῶν εἶδον οἱ ἄγγελοι τὸν Χριστόν». «Μαζί μας οι άγγελοι είδαν τον Χριστό». «Μεθ’ ἡμῶν», «μαζί μας». «Πρότερον αὐτὸν οὐχ ὁρῶντες». «Πιο μπροστά δεν Τον έβλεπαν». «Τὴν γὰρ ἀόρατον τῆς Θεότητος φύσιν, οὐδὲ ἐκεῖνοι ἑώρων». Διότι, λέει, την αόρατο φύση του Θεού ούτε οι άγιοι άγγελοι μπορούσαν να βλέπουν. «Σαρκωθέντα δὲ ἐθεάσαντο». «Όταν όμως σαρκώθηκε, Τον είδαν».

      Ξέρετε ότι η σωτηρία με την σάρκωση του Θεού Λόγου δεν ήτανε μόνο δια τον άνθρωπον. Ήτανε και δια τους αγίους αγγέλους. Και ότι σταθεροποιήθηκε αφού πίστεψαν. Εκείνο το νήπιον της Βηθλεέμ είναι ο Θεός Λόγος. Αφού υπηρέτησε το μυστήριο αυτό- ποιος το υπηρέτησε; Ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Παγιώθηκε, σταθεροποιήθηκε η αγιότητα των αγγέλων και δεν κινδυνεύουν πλέον να πέσουν. Σημειώσατε ότι κάποιοι έπεσαν: είναι οι δαίμονες. Οι άγιοι άγγελοι, όμως, παγιώθηκαν με την Ενανθρώπηση του Θεού Λόγου και είναι ευγνώμονες οι άγιοι άγγελοι εις τον Θεόν Λόγον που Τον είδαν και παγιώθηκαν εις την αγιότητα, αλλά είναι και ευγνώμονες οι άγιοι άγγελοι και εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον· που έφερε τον Υιόν του Θεού εις τον κόσμον. Δεν ήρθε διαμέσου αγγέλων, αλλά διαμέσου ανθρώπου, της Υπεραγίας Θεοτόκου. Είναι λίγο δύσκολα αυτά που σας λέγω, να με συγχωρέσετε, αλλά είναι αναγκαία να τα μάθομε.

     Έτσι, λοιπόν, πρώτος ο αρχάγγελος Γαβριήλ είδε, είδε, είδε την Σάρκωση του Λόγου. Ακούσατε τι γράφει το ιερό κείμενο. Όχι το ιερό κείμενο, αλλά αυτό που λέμε εις τους Χαιρετισμούς: «Ἄγγελος πρωτοστάτης –δηλαδή αρχάγγελος-, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκω τὸ Χαῖρε· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ (:με την ασώματο φωνή του), σωματούμενόν σε θεωρῶν, Κύριε, ἐξίστατο». «Σε είδε να σωματώνεσαι, Κύριε». Όταν έλεγε στην Παναγία: «Χαῖρε!», ταυτοχρόνως έβλεπε, όταν η Παναγία ρώτησε: «Πώς θα μου γίνει αυτό;» κ.λπ. κι εκείνος είπε: «Με το Πνεύμα το Άγιον»– είδε τον Θεόν Λόγον να σωματούται, να παίρνει την ανθρωπίνη φύση. Πού; Εις τα σπλάχνα της Θεοτόκου. «Ἵστατο καὶ ἐξίστατο» -αφού το ποιητικό: «Ἵστατο καὶ ἐξίστατο» – «στεκόταν και ταυτόχρονα έμενε εκστατικός». Αλλά και καθ’ όλον τον επίγειον βίον του, οι άγγελοι, τον βίο του Χριστού μας, τον έβλεπαν και τον παρακολουθούσαν. Ναι. Και σ’ αυτούς ετέθη όπως σας είπα, το ξαναλέγω, η πίστις. Και πιστεύσαντες οι άγιοι άγγελοι εσώθηκαν οριστικώς, αμετατρέπτως και αμετακλήτως.

     Πηγαίνουμε εις τον επόμενον στίχον του αποστόλου Παύλου: «Ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν». «Κηρύχτηκε», λέει, «στα έθνη». Ναι. «Σε ποιους;», λέει ο Ζιγαβηνός. «Ἐκηρύχθη τοῖς ἀλλοτρίοις τῆς θεογνωσίας». «Σε εκείνους οι οποίοι ήσαν αποξενωμένοι από την θεογνωσία». «Τοῖς ἀπεγνωσμένοις, τοῖς διαβεβλημένοις». Δηλαδή στους απελπισμένους, σ’ αυτούς εκηρύχθη, και σ’ αυτούς οι οποίοι είχαν κατηγορηθεί σαν παιδιά του Θεού ως απόβλητοι. Σ’ αυτούς κηρύχτηκε ο Ιησούς Χριστός. Το ευαγγέλιο και η σωτηρία ηκολούθησε την οδόν του κηρύγματος, γιατί έπρεπε να διασωθεί η πίστις.

     Λέγει ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους επιστολή του: «Πῶς οὖν ἐπικαλέσονται εἰς ὃν οὐκ ἐπίστευσαν;(:Πώς θα επικαλεστούν Εκείνον τον Οποίον δεν επίστευσαν;).Πῶς δὲ πιστεύσουσιν οὗ οὐκ ἤκουσαν;(:Πώς δε, θα πιστεύσουν εάν δεν άκουσαν;). Πῶς δὲ ἀκούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος;(:Χωρίς να υπάρχει εκείνος ο οποίος θα κηρύξει, πώς θα ακούσουν;). Πῶς δὲ κηρύξουσιν ἐὰν μὴ ἀποσταλῶσι;(:Πώς θα κηρύξουνε εάν δεν αποσταλούν;)». Όπως ο Κύριος είπε: «Πηγαίνετε στα έθνη» κ.τ.λ. κ.τ.λ.  «Ἂρα ἡ πίστις ἐξ ἀκοῆς, ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ῥήματος Θεοῦ», λέει στην προς Ρωμαίους όπως σας είπα, στο δέκατο κεφάλαιο. Ότι η πίστις είναι εξ ακοής, θα ακούσεις και θα πιστέψεις. Δεν θα δεις. Θα ακούσεις. Θα δεις μετά. «Ἡ δὲ ἀκοὴ διὰ ῥήματος Θεοῦ». «Και η ακοή είναι με τον λόγο του Θεού». Ξέρετε εκείνοι οι οποίοι υπηρετούν τον λόγο του Θεού, επειδή βλέπω τώρα κάποια πρόσωπα μπροστά μου, τα οποία πρόσωπα υπηρετούν τον λόγο του Θεού, αν μπορούσαν να συλλάβουν τι θα πει τι κάνουν, θα τρόμαζαν. Θα τρόμαζαν! Ότι φθάνουν δια του λόγου του Θεού, στα αυτιά των άλλων, για να γεννηθεί μέσα τους η πίστις. Και η πίστις εκείνη η οποία θα σώσει. Ας είναι.

    Και συνεχίζει ο Απόστολος: «Ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ», «έγινε πιστευτός εις τον κόσμον» από το κήρυγμα ο Θεός Λόγος. Και επιστεύθη στον κόσμον, παρά τα φοβερά εμπόδια του διαβόλου, γιατί ήταν η γνησιότης της σωτηρίας. Γι’αυτό έγιναν τα εμπόδια. Το παν έκανε ο διάβολος να ματαιώσει την έλευση του Χριστού. Θέλετε- δυστυχώς δεν έχομε χρόνο- μια πάρα πολύ γρήγορη αναδρομή εις την ιστορία; Άκουσε ο διάβολος ότι θα τον συντρίψει εκείνος που θα γεννηθεί από την Εύα. Δεν μιλάει «από το σπέρμα του Αδάμ», αλλά λέει «από το σπέρμα της Εύας». Η Εύα δεν έχει σπέρμα. Η γυναίκα δεν έχει σπέρμα. Εδώ το άκουσε αυτό ο διάβολος· όταν καταδικάστηκε εκείνο το δειλινό εις τον Παράδεισον. Προσέξτε τώρα. Έψαχνε, όπως λέγουν οι Πατέρες, όλας τας παρθένους να βρει ποια είναι εκείνη η οποία θα φέρει, θα φέρει, θα φέρει Εκείνον που θα του συντρίψει την κεφαλή. Έκαναν παιδιά ο Αδάμ και η Εύα. Τότε είδε ότι ο Άβελ ήταν ένα ήμερο παιδί, ήμερο πρόσωπο, ο Κάιν είχε κακία- δεν ξέρω εκείνο το κάπα καμιά φορά, δεν ξέρω τι φανερώνει… Τέλος πάντων. Και έβαλε τον Κάιν να σκοτώσει τον Άβελ- ξέρετε γιατί; Να ματαιώσει τον ερχομόν του Μεσσίου. Απόδειξις; Απόδειξις ότι εις αντικατάστασιν του Άβελ γέννησαν ο Αδάμ και η Εύα τον Σηθ. Το όνομα Σηθ σημαίνει αντικατάστασις. Αλλά γιατί αφού έκαναν πάρα πολλά παιδιά να θεωρείται αντικατάστασις του Άβελ ο Σηθ; Αντικατάστασις στο γένος του ερχομού του Μεσσίου. Θέλετε; Πηγαίνετε σπίτι σας, ανοίξατε το κατά Λουκάν Ευαγγέλιον, που έχει την ανιούσα της γενεαλογίας του Χριστού και λέει ότι «ο Χριστός κατάγεται από τον Σηθ, τον Αδάμ, τον Θεόν». Ώστε, λοιπόν, τι εξεπροσώπει ο Κάιν; Εξεπροσώπει τον Αντίχριστον. Η ιστορία του Αντιχρίστου αρχίζει από κει. Αλλά, φαγώθηκε ο χρόνος.

Έτσι, λοιπόν, επιστεύθη εις τον κόσμον, παρά τα φοβερά εμπόδια του διαβόλου, όπως σας είπα, διότι το Πνεύμα το Άγιον εφώτισε τις αγαθές προαιρέσεις και επίστευσαν όλοι όσοι ήσαν γραμμένοι εις το βιβλίον της ζωής, ως διαθέτοντες αγαθήν προαίρεσιν. Η πίστις είναι πάντοτε παλαιά και η πάντοτε νέα οδός προσεγγίσεως του Θεού και της σωτηρίας. Γι’αυτό ο Υιός του Θεού περιεβλήθη την ανθρωπίνη φύση, για να τονίσει την αξία της πίστεως.

«Ἀνελήφθη ἐν δόξῃ», ο τελευταίος στίχος. Ο Υιός του Θεού εισήλθε στην κτίσιν γυμνός υλικότητος. Ως Θεός. Δεν έφερε τίποτα το υλικόν. Και έφυγε, όπως λέει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, «ἔμπλουτος χρηστότητος». Πήρε μαζί Του την ανθρωπίνη φύση, ήρθε πτωχός και έφυγε πλούσιος, συναποκομίζων την ανθρωπίνη φύσιν. Καταλάβατε; Δεν την απέβαλε την ανθρωπίνη φύση, γιατί αυτήν ακριβώς ήθελε να σώσει. Και έφυγε μαζί με την ανθρωπίνη φύση. Έφυγε επί νεφελών ως Κύριος, παντοδύναμος, λέγει ο Ζηγαβινός, ἀγγέλων διακονούντων. Ήταν η φυσική έξοδος του Θεού Λόγου, που με το μέγα μυστήριον της Σαρκώσεως ήνωσε τον ουρανόν και την γην, τα άκτιστα με τα κτιστά. Είναι ο μέγας Ανακεφαλαιωτής, γιατί ανακεφαλαίωσις θα πει σύναψις, θα πει ένωσις.

Αγαπητοί. Σήμερα γιορτάζουμε το γεγονός της Αναλήψεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και η Ανάληψίς Του δεν σημαίνει εγκατάλειψη του κόσμου, αλλά σωτηρία του κόσμου. Κι εμείς όλοι ζούμε τα γεγονότα, γιατί αυτά μας πρόλαβαν. Και η Εκκλησία υμνεί τον μέγαν αίτιον της σωτηρίας μας και λέγει: «Ἀνελήφθης ἐν δόξῃ, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, χαροποιήσας τοὺς Μαθητάς, τῇ ἐπαγγελίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, βεβαιωθέντων αὐτῶν διὰ τῆς εὐλογίας, ὅτι σὺ εἶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Λυτρωτὴς τοῦ κόσμου». Αμήν.

28η ομιλία στην κατηγορία : " Μνήμη Ἁγίων ".

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Μνήμη Ἁγίων " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_19.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Μνήμη Ἁγίων».🔻
https://drive.google.com/file/d/1X7GIQVC2zCc3Lr7tGV-Aoyp5XbofXJU3/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Μνήμη Ἁγίων».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40o9I2jFsY8IjMSH_yrMTqC1

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Μνήμη Ἁγίων».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9C%CE%BD%CE%AE%CE%BC%CE%B7%20%CE%91%CE%B3%CE%AF%CF%89%CE%BD.?m=1

🔸Απομαγνητοφώνηση και επιμέλεια : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ὁ Χριστός, Πηγή Ζωῆς.

†. Ο διάλογος, αγαπητοί μου, του Κυρίου μας μετά της Σαμαρείτιδος, περιέχει έναν ανεξάντλητον πλούτον αληθειών και αποκαλύψεων. Κατά τρόπον, μάλιστα αριστοτεχνικότατον. 

    Φεύγοντας ο Κύριος από την Ιουδαία και πηγαίνοντας στη Γαλιλαία, θα περνούσε, για συντομότερο δρόμο, από την Σαμάρεια. Ήταν μεσημέρι και ήταν κουρασμένος, «κεκοπιακὼς ἐκ τῆς ὁδοιπορίας». Και εκάθισε σε ένα πηγάδι, που ήταν αυτό το πηγάδι του Ιακώβ, που το είχε δώσει στο παιδί του, τον Ιωσήφ. Και ήρθε μία γυναίκα, Σαμαρείτις αυτή η γυναίκα, από την Σαμάρεια, να πάρει νερό. Κι εκεί διαμείβεται ένας διάλογος. Ο Κύριος τής λέγει:- «Δός μοι πιεῖν (: Δώσε μου να πιω νερό)».

 - «Πώς εσύ», του λέγει, «ζητάς από μένα νερό, ενώ είσαι Ιουδαίος;». Βάζει μία παρένθεση ο ιερός Ευαγγελιστής: «Διότι οι Ιουδαίοι δεν χωνεύονται, ‘’οὐ συγχρῶνται’’, δεν χωνεύονται με τους Σαμαρείτας».

    Και λέγει ο Κύριος: - «Εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν (:Αν ήξερες την δωρεά του Θεού και Ποιος είναι Εκείνος που σου ζητάει νερό, μάλλον εσύ θα Του ζητούσες να πιεις απ’ Αυτόν)».

   Κι εκεί ξεκινάει, αγαπητοί μου, ένας θαυμάσιος διάλογος, μέσα στον οποίον τονίζονται μεγάλες αλήθειες. Εκεί λέγει ο Κύριος ότι είναι ο Μεσσίας. Εκεί λέγει φανερώς: «Ἐγώ εἰμί…», λέγει. «Ξέρομε», λέγει, «ότι άμα έρθει ο Χριστός θα μας τα πει όλα αυτά». «Ἐγώ εἰμι, Εκείνος που σου ομιλεί. Είμαι Εγώ». Και ακόμη ο Κύριος ομίλησε δια τον τρόπον με τον οποίον θα προσεγγίζουν οι πιστοί τον Θεό. Ότι «ο Θεός είναι Πνεύμα, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν». Γι'αυτό σας είπα, η περικοπή αυτή είναι πλουσιοτάτη σε περιεχόμενο, σε αποκαλύψεις.

   Αλλά, αγαπητοί μου, θα μείνομε μόνο σε ένα σημείο: «Εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ (:Εάν γνώριζες την δωρεά του Θεού), καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν».

   Ένα τροπάριο της ημέρας λέγει το εξής· είναι από τον Εσπερινό: «Ἐπὶ τὴν πηγὴν ἐπέστη ἡ πηγὴ τῶν θαυμάτων ἐν τῇ ἕκτῃ ὥρᾳ τῆς Εὔας ζωγρῆσαι καρπὸν· ἡ γὰρ Εὔα ἐν αὐτῇ ἐξελήλυθεν ἐκ τοῦ παραδείσου, ἀπάτῃ τοῦ ὄφεως». «Ἐπέστη, ήλθε», λέγει, «στην πηγή, η πηγή των θαυμάτων· ο Χριστός· που είναι η πηγή των θαυμάτων. Ήρθε εις την πηγήν». Δηλαδή εις το φρέαρ, εκεί στο πηγάδι του Ιακώβ. «Την έκτην ώρα». Το μεσημέρι. Στις 12 το μεσημέρι. «Τῆς Εὔας ζωγρῆσαι καρπὸν»· «Για να ψαρέψει, να συλλάβει τον καρπόν της Εύας». Ποιος ήτο «ο καρπός της Εύας»; Η αμαρτωλή Σαμαρείτις. Η πόρνη Σαμαρείτις. «Ήρθε, λοιπόν, να συλλάβει τον καρπόν της Εύας, εκείνης που είχε πέσει εις τον Παράδεισον. Γιατί η Εύα εις αυτήν την ώραν εβγήκε από τον Παράδεισον, ένεκα της απάτης του όφεως». 

   Είναι ένα πολύ ωραίο τροπάριο αυτό, που με δύο πινελιές μας δίνει μία εικόνα. Γιατί ήλθε ο Χριστός εκεί, σε εκείνο το πηγάδι. Ο Οποίος είναι πράγματι η πηγή των θαυμάτων, είναι η πηγή της ζωής.

   «Εάν εγνώριζες την δωρεάν του Θεού!». Δηλαδή «εάν εγνώριζες τι δωρίζει ο Θεός». Τι δωρίζει ο Θεός; «Τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν»· που είναι ο Χριστός. Αυτό δωρίζει ο Θεός. Λέγεται δε «δωρεά», διότι ο Θεός δεν ζητάει κανένα αντάλλαγμα. Το δίδει από μόνος Του. Οι δε άνθρωποι είναι ανύποπτοι. Μόνο που διψούσαν οι άνθρωποι πάντοτε. Διψούσαν την δίψαν –επιτρέψατέ μου να πω μία λέξη, η οποία δεν μ’ αρέσει, αλλά εκφράζει όμως- την μεταφυσικήν· διψούσαν, διψούσαν εκείνο που ήσαν· διψούσαν Εκείνον που τους κατεσκεύασε, που τους εδημιούργησε. Διψούσαν, αλλά δεν εγνώριζαν γιατί διψούν. Γι'αυτό και ανεζήτουν «τῇδε κἀκεῖσε» να ξεδιψάσουν αυτήν την μεταφυσική τους δίψα.

   Δωρεά, λοιπόν, του Θεού, δωρεά. Πράγματι ο Ιησούς Χριστός είναι η δωρεά του Πατρός προς τον κόσμον. Λέγει ο ίδιος ο Ευαγγελιστής: «Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον (:Τόσο πολύ αγάπησε ο Θεός τον κόσμο), ὥστε τὸν Υἱὸν Αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς Αὐτὸν μὴ ἀπόλληται, ἀλλὰ ἔχει ζωὴν αἰώνιον». Αυτή είναι η δωρεά του Θεού. Υπάρχει μεγαλυτέρα;

   «Εἰ ᾔδεις…». «Εάν εγνώριζες… Ω, εάν εγνώριζες…». Πόσοι άνθρωποι αγνοούν, αγαπητοί μου, αυτήν την δωρεάν του Θεού! Πόσοι άνθρωποι! Ξέρετε, αγαπητοί, αυτήν την στιγμή, κάτω από τα πόδια μας μπορεί να υπάρχει αμύθητος θησαυρός κι εμείς να είμαστε φτωχοί. Γιατί δεν τον ανακαλύψαμε. Λέγεται ότι κάποτε ένας περιηγητής στην Νότια Αφρική, είδε τα παιδιά των ιθαγενών να παίζουν ένα παιχνίδι, κάτι σαν το δικό μας με τους βώλους· και ήταν διαμάντια! Κι όμως πέθαιναν από την πείνα τα παιδιά αυτά, από την φτώχεια. Δεν ήξεραν αυτά που κρατούσαν τι ήσαν. Αν εγνωρίζαμε την δωρεάν του Θεού! Λιμοκτονούμε. Πεθάναμε από την δίψα και η πηγή της ζωής είναι πλάι μας. Η δωρεά έχει δοθεί. Κι εμείς αυτή την αγνοούμε.

   Ω! «Εἰ ᾔδεις (:Εάν εγνώριζες) καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν …». «Εάν εγνώριζες Ποιος είναι Εκείνος που σου λέγει: ‘’Δώσ’ μου να πιω’’…». Ποιος ήτο; Ο Υιός του Θεού, η πηγή της ζωής. Στην Παλαιά Διαθήκη, αγαπητοί μου, «πηγή ζωής» λέγεται ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Προσέξτε, ο Γιαχβέ, ο Κύριος. Λέγεται «πηγή της ζωής». Στον 34ον Ψαλμόν λέγει: «Ὅτι παρὰ Σοὶ πηγὴ ζωῆς», «σε Σένα είναι η πηγή της ζωής». Και σε πλείστα όσα άλλα σημεία αναφέρεται ότι ο Θεός, ο Γιαχβέ, ο Κύριος, της Παλαιάς Διαθήκης, είναι η πηγή της ζωής.

   Προσέξτε. Εδώ ο Ίδιος ο Κύριος λέγει: «Εάν εγνώριζες Ποιος είναι Αυτός που σου ομιλεί, εσύ μάλλον θα ζητούσες από Αυτόν νερό». Δηλαδή, «Εγώ είμαι η πηγή». Ποια; Λίγο παρακάτω θα πει εις την Σαμαρείτιδα γυναίκα: «Κι εκείνος που θα πιει από το νερό που θα του δώσω, δεν θα πεθάνει ποτέ και δεν θα διψάσει ποτέ». Πέστε μου, σας παρακαλώ, σ’ αυτό το σημείο τι αναγνωρίζετε εις το πρόσωπον του Χριστού; Ποια η ταυτότητα του Ιησού Χριστού; Εάν στην Παλαιά Διαθήκη λέγει ο Γιαχβέ, ο Κύριος «Εγώ είμαι η πηγή της ζωής» και ο Κύριος λέγει -ο Ιησούς Χριστός τώρα στην Καινή Διαθήκη-: «Ἐγὼ εἰμὶ ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς», ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Ποια είναι η ταυτότητά Του;

   Είναι ο Γιαχβέ. Αυτός ενηνθρώπησε, ο Κύριος· που ωμίλει στην Παλαιά Διαθήκη. Θέλετε; Πάντα ο Λόγος ω μίλει στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Πατήρ δια του Λόγου ομίλει πάντοτε στην Παλαιά Διαθήκη. Αυτός ο Λόγος που ομίλει στον Μωυσή, καλύτερα, πιο μπροστά, στους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, μετά στον Αβραάμ, στους Πατριάρχες, δηλαδή τον Ισαάκ, τον Ιακώβ, μετά εις τον Μωυσέα, που εμφανίζεται ως Μεγάλης Βουλής Άγγελος εις την βάτον, στους προφήτας· είναι ο Λόγος. Είναι το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, που ενηνθρώπησε. Αυτός τώρα κάθεται στο πηγάδι και λέγει στην Σαμαρείτιδα γυναίκα: «Δός μοι πιεῖν». Είδατε, παρακαλώ, η εκκλησιαστική μας παράδοσις, η εκκλησιαστική μας θεολογία, αμέσως συνδέει το πρόσωπο του Χριστού με Εκείνον που ωμίλει στην Εύα εις τον Παράδεισον! Είναι ο Ίδιος που ομίλησε στην Εύα· είναι ο Ίδιος. Αυτή είναι η ταυτότητα του ομιλούντος εις την Σαμαρείτιδα γυναίκα. Μα αυτό είναι καταπληκτικό αδελφοί, είναι καταπληκτικό.

   Ακούστε, παρακαλώ, τι λέει ο Ζαχαρίας ο προφήτης, στο 14,8: «Καὶ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ -Ποια ημέρα; Της ημέρας της Ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού- ἐξελεύσεται ὕδωρ ζῶν ἐξ Ἱερουσαλήμ – «θα βγει ζωντανό», «ζῶν» θα πει ζωντανό, θα πει φρέσκο νερό, όχι όπως το νερό ενός πηγαδιού, αλλά το νερό μιας πηγής που τρέχει. Αυτό λέγεται «ζωντανό νερό, ‘’ζῶν ὕδωρ’’». Θα βγει νερό από την Ιερουσαλήμ-, τὸ ἥμισυ αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν πρώτην -δηλαδή την Νεκρά Θάλασσα- καὶ τὸ ἥμισυ αὐτοῦ εἰς τὴν θάλασσαν τὴν ἐσχάτην -δηλαδή στη Μεσόγειον. Από την Ιερουσαλήμ θα βγει νερό. Πότε; «Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ». Είναι ο Ιησούς Χριστός. Είναι η πηγή της ζωής, ο Γιαχβέ, που θα γίνει άνθρωπος. Και θα εμφανιστεί αυτή η πηγή στα Ιεροσόλυμα. Γιατί το μισό πηγαίνει στη Νεκρά Θάλασσα και το μισό νερό πηγαίνει «εἰς τὴν ἐσχάτην», δηλαδή την Μεσόγειο Θάλασσα; Διότι η Νεκρά δεν είχε ζωή. Και πηγαίνει εκεί για να δώσει ζωή. Είναι το σύμβολον του νεκρωμένου Ισραήλ. Η δε «ἐσχάτη θάλασσα»; Η «ἐσχάτη θάλασσα», αυτή η κλειστή θάλασσα, η θάλασσα που είναι το σκηνικό των αποκαλύψεων του Δανιήλ, είναι η χώρα των Εθνών. Συνεπώς είναι η πηγή της ζωής που ζωντανεύει τον νεκρόν Ισραήλ, που νεκρώθηκε μέσα στην τυπολατρία και στην αποστασία. Είναι η πηγή της ζωής, που δίνει ζωή, αιώνιον ζωή εις τα έθνη· που ήσαν μακράν του Θεού.

   Στην Αποκάλυψη διαβάζομε το εξής: «Ἐγὼ τῷ διψῶντι δώσω ἐκ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς δωρεάν». «Εγώ», λέγει, «σε εκείνον που διψά θα δώσω το νερό της ζωής δωρεάν». Ποιος «Εγώ»; Είναι ο αμνός του Θεού. Είναι ο ενανθρωπήσας Υιός του Θεού. Και παρακάτω λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στο 22 κεφάλαιον: «Καὶ ἔδειξέ μοι ποταμὸν ὕδατος ζωῆς λαμπρὸν ὡς κρύσταλλον, ἐκπορευόμενον ἐκ τοῦ θρόνου τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἀρνίου». «Μου έδειξε», λέει, «ποτάμι -δηλαδή έρρεε-, λαμπρόν σαν κρύσταλλο, που ξεκινούσε ως από πηγή, από τον θρόνο του Θεού και του αρνίου, του Πατρός και του Υιού». Είναι βέβαια το Πνεύμα το Άγιον. Γιατί πρέπει να σας πω ότι το Πνεύμα το Άγιον εμφανίζεται ως νερό και ως πυρ. Κυρίως αυτά τα δύο σύμβολα.

   Αλλά και ο Υιός ως νερό, ως πηγή, ως ποταμός, ως πηγή ζωής. Και συνεπώς τι σημαίνει εδώ ότι ο Υιός εμφανίζεται ως νερό; Πρώτον. Ότι ο Χριστός είναι Εκείνος ο Οποίος έδωσε την ζωή σε ό,τι ζει. Είναι ο Χορηγός της ζωής. Όταν στα χέρια Του, ο Υιός του Θεού, πριν ενανθρωπήσει, επήρε πηλό, δηλαδή τα στοιχεία της γης και ενεφύσησε και έδωσε πνοήν ζωής στον πρώτο άνθρωπο, τον Αδάμ, βλέπομε εδώ την ζωή να υπάρχει, να μπαίνει μέσα σε αυτό το κατασκεύασμα που λέγεται «άνθρωπος». Την ερχομένη Κυριακή, του Τυφλού, θα πει στον εκ γενετής τυφλό, που έλειπαν οι βολβοί. Όχι ότι ήτο τυφλός ως συνήθως, ένας που τυφλούται, έστω και εκ γενετής, αλλά έχει τα μάτια του, μόνο που δεν βλέπει. Εκ γενετής τυφλός. Θα του πει· θα κάνει το εξής: Θα φτύσει χάμω ο Κύριος και θα κάνει λάσπη. Και θα πάρει πηλόν –προσέξτε, πηλόν- και θα χρίσει τα μάτια του τυφλού. Ποιος γιατρός, οφθαλμίατρος, πέστε μου, αντί κολλυρίου θα έβαζε λάσπη! Αδιανόητο! Και του λέει του τυφλού: «Πήγαινε τώρα στην κολυμβήθρα, εκεί, να πλυθείς». Βεβαίως πλύθηκε. Βεβαίως η λάσπη έφυγε. Αλλά την ώρα εκείνη που επλένετο και η λάσπη έφευγε, εδημιουργούντο μάτια εις τον τυφλόν! Ξέρετε τι ήθελε να δείξει ο Κύριος; Την ταυτότητά Του! Εκείνος που πήρε πηλόν και έκανε τον Αδάμ, είναι ο Ίδιος τώρα που έρχεται και πλάθει μάτια, ανύπαρκτα μάτια εις αυτόν τον τυφλόν. Είναι μεγάλο πράγμα. Πολλαπλώς ο Κύριος μάς έδειξε την ταυτότητά Του.

   Αν βαθαίνομε στο μυστήριο της Ενανθρωπήσεως, Ποιος είναι Εκείνος που ήρθε… Όπως λέγει ο Ζαχαρίας δυο-τρία χωρία πιο πάνω απ’ αυτό που σας διάβασα προηγουμένως: «Οὗ ἔστησαν οἱ πόδες», λέγει, «του Οποίου τα πόδια στάθηκαν» ανατολικά της Ιερουσαλήμ, «εἰς τὸ ὅρος τῶν Ἐλαιῶν». Είναι εκεί που ο Κύριος ανελήφθη εις τον ουρανό. «Οὗ οἱ πόδες ἔστησαν». Είναι συγκλονιστικό! Αγαπητοί μου, είναι συγκλονιστικό! Ο αιώνιος Θεός, Εκείνος που στο χέρι Του μέσα είναι τα σύμπαντα, Αυτός ήρθε ανάμεσά μας. Είναι συγκλονιστικό, σας το ξαναλέγω! Αν κάποτε αυτό το πράγμα το ανακαλύψομε, το ανακαλύψομε όχι νοητικά, αλλά το ανακαλύψομε εμπειρικά, με αυτήν την όλη ύπαρξή μας το ανακαλύψομε αυτό, αγαπητοί μου, θα ήταν κάτι ασύλληπτο για μας, ασύλληπτο! Έτσι γίνεται το κύτταρό μας χριστιανικό, θα έλεγα. Έτσι μπαίνομε μέσα στο νόημα των πραγμάτων. Καταλαβαίνομε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Και αισθανόμεθα για Εκείνον, ω, τι μπορεί να αισθάνεται η κτίσις για τον Δημιουργό της...

   Δεύτερον, ο Χριστός δίνει την αιώνιον ζωήν. «Πᾶς ὁ θεωρῶν τὸν Υἱὸν καὶ πιστεύων εἰς Αὐτόν, ἔχει ζωὴν αἰώνιον». Ναι, είναι η πηγή της ζωής, της αιωνίου ζωής. Όχι της ζωικής μόνο, όχι μόνο της βιολογικής ζωής. Παν ό,τι υπάρχει επάνω, μέσα στην Δημιουργία καλύτερα, δεν λέγω «πάνω στη γη», μέσα στη Δημιουργία, ό,τι έχει ζωή, είναι δικό Του δημιούργημα. Όχι μόνο ζωή ζωική, βιολογική ζωή, αλλά και ζωή αιωνία. Αιωνία ζωή. Γιατί είναι η πηγή της αιωνίου ζωής.

   Τρίτον. Είναι ο Χριστός η πηγή της ζωής, είναι το καθάριο εκείνο νερό, γιατί η διδασκαλία Του δεν έχει τίποτε το βλαβερό. Δεν είναι τα στάσιμα νερά ενός πηγαδιού ή μιας δεξαμενής· που κάποτε μπορούμε να πιούμε και να βλαφτούμε. Αλλά είναι το καθαρό, διαυγές εκείνο νερό, το δροσερό νερό, που όποιος σκύβει μέσα σ’ αυτό το νερό, ξεδιψάει, αισθάνεται υγεία μέσα του, πραγματική υγεία. Ο Ίδιος είπε στους Φαρισαίους: «Σεις», λέει, «ἐρευνᾶτε τὰς γραφάς (:σεις ψάχνετε τις Γραφές) ὅτι ὑμεῖς δοκεῖτε ἐν αὐταῖς ζωὴν αἰώνιον ἔχειν (:γιατί εσείς νομίζετε, ξέρετε ότι εκεί υπάρχει ζωή αιώνιος)». Ε, λοιπόν, οι Γραφές αυτήν την πηγή αποκαλύπτουν, τον Ιησούν Χριστόν, τον Ενανθρωπήσαντα Υιόν του Θεού.

   Εντούτοις, αγαπητοί μου, ο Θεός έχει ένα παράπονο μαζί μας. Εκφράζεται δια του Ιερεμίου του προφήτου, 2,13. Και λέγει: «Δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν ὁ λαός μου· ἐμὲ ἐγκατέλιπον, πηγὴν ὕδατος ζωῆς, καὶ ὤρυξαν ἑαυτοῖς λάκκους συντετριμμένους, οἳ οὐ δυνήσονται ὕδωρ συνέχειν». «Δύο πονηρά πράγματα έκανε ο λαός μου». Ποιος λαός; Ο λαός του Ισραήλ. Δυστυχώς και ο νέος Ισραήλ. Δυστυχώς… Από πού το ξέρομε; Εφόσον το λείμμα θα σωθεί και όχι όσοι βαπτίζονται; Δυστυχώς, αγαπητοί μου.

   Ποια είναι τα «δύο πονηρά»; Το πρώτον. «Εμένα, την πηγή της ζωής -μιλάει στην Παλαιά Διαθήκη ο Γιαχβέ. Είναι ο Ιησούς Χριστός στην Καινή, που σας είπα προηγουμένως- με εγκατέλειψε». Το δεύτερον. «Όχι μόνο με εγκατέλειψε, αλλά κατασκεύασε λάκκους συντετριμμένους», δηλαδή λάκκους χαλασμένους, κακοτράχαλους, που δεν μπορούν να κρατήσουν νερό. Τι σημαίνει αυτό; Είναι, πρώτον, η αποστασία από τον Ιησούν Χριστόν. Δεύτερον, η κατασκευή μέσων ανθρωπίνης παρηγορίας, όπως είναι ο πολιτισμός. Λέμε: «Δεν έχομε ανάγκη από τον Χριστόν. Φτιάξαμε δική μας κατασκευή να μας παρηγορεί». Όπως είναι η φιλοσοφία, όπως είναι οι Καλές Τέχνες. Θα έλεγα ακόμα, είναι και η φιλολογία. Πόσοι μαθηταί ανατρέχουν εκεί και μαθήτριες, ανατρέχουν εκεί να βρουν τι; «Ιδέες», λέει... Δηλαδή «συντετριμμένα φρέατα», κακοφτιαγμένα, ιδιοκατασκεύαστα πηγάδια. Τι είπα; Ξεροπήγαδα. Δεν έχουν νερό. Δεν κρατούν νερό! Εκεί ανατρέχουν να βρουν ιδέες, να βρουν τάχα ωραία πράγματα, σκέψεις καινούριες, τάχα να δοθούν απαντήσεις στη ζωή. Πώς ο καθένας απ’ αυτούς βλέπει την ζωή, βλέπει την κοινωνία· για να πάμε να πάρομε συνθήματα απ’ αυτούς. Ποιους; Από τα «συντετριμμένα αυτά φρέατα».

   «Αυτά τα δύο πονηρά», λέει, «έκανε ο λαός μου, αυτά τα δύο πονηρά». Είναι φοβερό, αγαπητοί μου, φοβερό! Εγκαταλείψαμε την πηγή της ζωής, το ὕδωρ τὸ ζῶν, τον Ιησούν Χριστόν και τρέχομε «τῇδε κἀκεῖσε», για να ξεδιψάσομε την μεταφυσική μας, που σας είπα προηγουμένως δίψα. Την δίψα της ψυχής μας, αυτή που κατασκευάστηκε, ειδικά κατασκευάστηκε. Όπως κάθε μηχανή, έχει το δικό της το λάδι που θα λαδωθεί. Η δική μας η ψυχή κατασκευάστηκε για να πίνει το νερό που λέγεται «Ιησούς Χριστός». Δηλαδή να τρώγει και να πίνει τον Κατασκευαστή της. Γι'αυτό ο Κύριος είπε: «Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον». Ακόμα ο Κύριος είπε: «Ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος», Ιω.7,38. Όπως σας είπα προηγουμένως, και ο Κύριος, ο Ιησούς Χριστός και το Πνεύμα το Άγιον, λέγονται «νερό». «Αυτός», λέγει, «που θα πιστέψει σε Εμένα, θα ρεύσουν ποτάμια νερού απ’ την κοιλιά του». Ποια «κοιλιά» του; Εννοεί «κοιλία»… είναι τα σωθικά του, είναι το από μέσα του. Θα πληρωθεί Πνεύματος Αγίου! Γιατί θα πληρωθεί Πνεύματος Αγίου; «Γιατί Εγώ, ο Υιός ο Ενανθρωπήσας, ανήλθα στον ουρανό, κατήλλαξα τον Πατέρα και Εκείνος έστειλε το Πνεύμα Του το Άγιο και γεμίζουν τώρα οι άνθρωποι που πιστεύουν σε Εμένα, από Εμένα και Πνεύμα Άγιον».

   Ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας, αγαπητοί μου, όταν πήγαινε στη Ρώμη για να δικαστεί και εν συνεχεία να μαρτυρήσει, γράφει μία επιστολή, πριν φθάσει, στους Ρωμαίους Χριστιανούς. Έμαθε ότι οι Ρωμαίοι Χριστιανοί έκαναν προσπάθειες να μεσολαβήσουν στον αυτοκράτορα να γλυτώσει το μαρτύριον ο πολιός εκείνος πρεσβύτης, ο σεβαστός, ο θαυμάσιος άγιος Ιγνάτιος, επίσκοπος Αντιοχείας. Το ‘μαθε αυτό. Και τους γράφει μία αθάνατη επιστολή. Η προς Ρωμαίους, αυτή, επιστολή. Αθάνατη επιστολή! Ανάμεσα σε εκείνα που γράφει, τους γράφει και τα εξής: «Ὁ ἐμὸς ἔρως ἐσταύρωται, καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἐμοὶ πῦρ φιλόϋλον (:Η δική μου η αγάπη, ο έρωτάς μου, έχει σταυρωθεί. Είναι ο Χριστός. Και δεν υπάρχει σε μένα πῦρ φιλόϋλον, δεν υπάρχει επιθυμία που να αγαπάει την ύλη)· ὕδωρ δὲ ζῶν καὶ λαλοῦν ἐν ἐμοί, ἔσωθέν μοι λέγον (:μέσα μου αισθάνομαι ένα ζωντανόν νερό, που μου μιλάει και μου λέγει)· Δεῦρο πρὸς τὸν πατέρα (:Έλα προς τον Πατέρα). Οὐχ ἥδομαι τροφῇ φθορᾶς, οὐδὲ ἡδοναῖς τοῦ βὶου τοὺτου (:Δεν ευχαριστιέμαι, λέει, με την τροφή της φθοράς -το ψωμί και το τυρί και το φαγητό που θα φάμε, τις κοινές τροφές. Είναι τροφές φθοράς- ούτε τις ηδονές του βίου). Ἄρτον Θεοῦ θέλω, ὅ ἐστιν σὰρξ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πόμα Θεοῦ θέλω, ὅ ἐστιν αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ (:το Σώμα Του και το αίμα Του, τον Χριστό, που είναι η πηγή της ζωής)».

   Βλέπει κανείς εδώ, επιτρέψατέ μου μία πάλι λέξη, δεν μ’ αρέσει κι αυτή, αλλά για να κατανοούμε, «ο μυστικισμός του Χριστιανισμού». Τι είναι δηλαδή; Όταν ο πιστός ενώνεται με τον Θεό, όταν θεώνεται. Όταν καταξιώνεται αυτής της ενώσεως. Είναι μεγάλο πράγμα. Έτσι, αγαπητοί μου, ας φθάσομε κάποτε να λέμε κι εμείς, όπως ο Ψαλμωδός: «Ὅν τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπί τάς πηγάς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρός σέ, ὁ Θεός». «Πώς πηγαίνει το ελάφι στις πηγές των υδάτων και επιποθεί να πιει νερό πολύ, έτσι, λέγει, ω πηγή της ζωής, ω Χριστέ μου, έτσι επιποθεί η ψυχή μου». «Ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν Θεόν, τὸν ἰσχυρόν, τὸν ζῶντα»: Ψαλμ.41. «Εδίψασε η ψυχή μου τον Θεό, τον ισχυρό, τον ζωντανό Θεό». Γι'αυτό ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, στον 22ον Ψαλμό λέγεται ότι είναι «τό ὕδωρ τῆς ἀναπαύσεως». «Το νερό που αναπαύει».

   Αγαπητοί, λέγεται ότι ο άνθρωπος χωρίς νερό δεν μπορεί να ζήσει παρά μόνον έως 16 ημέρες· ενώ χωρίς φαΐ μπορεί να ζήσει πάνω από 40 ημέρες. Γι'αυτό ακριβώς ονομάζει τον εαυτό Του ο Χριστός «νερό της ζωής»· που σημαίνει ότι ο Χριστός είναι η ζωή μας. Δεν μπορούμε να ζήσομε χωρίς το νερό που λέγεται «Ιησούς Χριστός». Ο Χριστός, λοιπόν, είναι η ζωή μας, είναι η αναψυχή μας, είναι η ανάπαυσή μας. Η Σαμαρείτιδα γυναίκα ήπιε αυτό το νερό, το νερό που λέγεται Χριστός και έγινε η αγία Φωτεινή. Έδωσε και την ζωή της στο μαρτύριο η αγία Φωτεινή. Μαζί με πέντε αδελφές της και δύο παιδιά της! Ακούσατε τα ονόματά τους: Φωτεινή, Ανατολή, Φωτώ, Φώτις, Παρασκευή, Κυριακή. Είναι οι αδελφές. Τα παιδιά της: Φωτεινός, Ιωσήφ. Όλοι αυτοί ήπιαν το νερό της ζωής. Κι έγιναν φως, κι έγιναν ζωή. Πήραν την αιωνία ζωή.

276η ομιλία στην κατηγορία
« Ομιλίες Κυριακών ».

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίαι Κυριακῶν " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/omiliai-kyriakvn
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_25.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1EiDp29JkRk7OQUNh2N_NVeJL2TTZ-FsY/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40ru7w20Jp2hDAJjA7k7mq_z

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Ὁμιλίαι Κυριακῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%E1%BD%89%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CE%B9%20%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%E1%BF%B6%CE%BD.?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἐνυπόστατος Σοφία τοῦ Θεοῦ.

†. Αγαπητοί μου, καλώς ήρθατε. Χαιρόμαστε που ήρθατε και θα θέλαμε λίγα λόγια να σας πούμε· όπως συνηθίζουμε εις τους εκδρομείς μας και προσκυνητάς μας. Αλλά μη λογαριάσετε ότι αυτά που θα πούμε ότι θα είναι μία ομιλία. Όχι. Αλλά θα είναι ένα μάθημα. Ένα μάθημα στο οποίον και εγώ και εσείς οφείλομε να μαθητεύσουμε. Γι’αυτό θα δείξετε πολλή υπομονή σε ό,τι ακούσετε. Γιατί είναι εκτάκτως ενδιαφέροντα αυτά που θα σας πω. Ξαναλέγω, πρέπει να μαθητεύσουμε.

      Είναι γνωστό, αγαπητοί μου, ότι σήμερα εορτάζουμε την Μεσοπεντηκοστή. Δηλαδή, μία εορτή που γιορτάζεται 25 ημέρες μετά το Πάσχα και 25 ημέρες πριν από την κυριώνυμη εορτή της Πεντηκοστής. Και λογαριάζεται αυτή η εορτή δεσποτική· δηλαδή αναφέρεται εις τον Δεσπότην Κύριον Ιησούν Χριστόν. Βλέπουμε τις εορτές, να έχουμε τις εορτές των αγίων, τις εορτές της Θεοτόκου και τις εορτές του Δεσπότου Χριστού. Εκείνες, λοιπόν, οι γιορτές που αναφέρονται εις τον Χριστόν λέγονται «δεσποτικές εορτές». Και μάλιστα, η σημερινή δεσποτική εορτή αναφέρεται –σε ποιον άραγε;- εις την Ενυπόστατον Σοφίαν του Θεού. Να εξηγήσω, όμως, από την αρχή, γιατί αυτό θα αποτελεί το κύριο θέμα μας, το οποίο πρέπει να μάθομε και πρέπει να επικρατεί στη ζωή μας.

      Είναι γνωστό ότι ο Θεός είναι Τριαδικός. Ο Πατήρ, ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον. Τρία πρόσωπα. Αλλά είναι μία η ουσία. Και συνεπώς, ένας Θεός. Ο Πατήρ γεννά τον Υιόν. Ο Υιός γεννάται από τον Πατέρα. Όταν λέμε όμως «γεννά ο Πατήρ» και «γεννάται ο Υιός», μην πηγαίνει το μυαλό σας, όπως λένε οι Πατέρες, εις όλην εκείνην την διαδικασίαν μιας γέννας, όπως συμβαίνει εις τους ανθρώπους. Αλλά, απλούστατα, σημαίνει όπως το γεννώμενον είναι εκ της ουσίας του πατρός και της μητρός –συνεπώς είναι ομοούσιον- θέλει να εκφράσει ότι ο Υιός είναι ομοούσιος με τον Πατέρα. Επειδή δε η Γραφή ομιλεί περί Γεννήσεως, ότι γεννάει ο Πατήρ τον Υιόν, τίποτ’ άλλο δεν ξέρομε. Είναι ένα βαθύ, βαθύτατον μυστήριον.

     Το Πνεύμα το Άγιον εκπορεύεται εκ του Πατρός. Δεν ξέρουμε τι σημαίνει αυτό. Λέμε μόνο την λέξη, και μόνο που θα πούμε την λέξη, αποτελεί δοξολογία εις τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Αν πούμε κάτι άλλο, τότε δεν θα είναι παρά βλασφημία. Είναι ακριβώς οι βλασφημίες των αιρετικών. Το Πνεύμα το Άγιον, λοιπόν, εκπορεύεται εκ του Πατρός, αποστέλλεται από τον Υιόν. Και από τον Πατέρα αποστέλλεται, αλλά και από τον Υιόν αποστέλλεται.

      Ο Υιός έχει πολλά ονόματα, πάμπολλα. Όπως και το Πνεύμα το Άγιον έχει πολλά ονόματα. Όταν δίδομε σε ένα πρόσωπο πολλά ονόματα, τα ονόματα αυτά εκφράζουν εκείνο που δεν μπορεί να εκφρασθεί. Όπως, πάρτε παράδειγμα, θέλουμε να πούμε για ένα πρόσωπο που δεν ξέρουμε το όνομά του, το έχουμε ξεχάσει. Και λέμε εις τους άλλους: «Εκείνος που είναι λίγο ψηλός, που έχει μαύρα μαλλιά, που είναι… έτσι, που είναι έτσι…, που είναι… έτσι -γιατί δεν ξέρουμε το όνομα». Έτσι και εδώ αγαπητοί μου, ο Υιός, περί του Οποίου και ο λόγος σήμερα, αφού γιορτάζει σήμερα, σήμερα της Μεσοπεντηκοστής, σας είπα δεσποτική εορτή, επειδή δεν μπορούμε να πούμε πολλά πράγματα, λέμε πολλά ονόματα. Για να εκφράσουμε τι; Χαρακτηρισμούς, χαρακτήρες, ιδιότητες του προσώπου αυτού. Θέλετε; Άκτιστες ενέργειες του Προσώπου Αυτού. Ενέργειες τις οποίες εκφράζει και με τις ενέργειες, με την ευκαιρία των ενεργειών, αποδίδομε ονόματα.

     Ένα, λοιπόν, από τα ονόματα αυτά, ή μερικά, είναι ο Λόγος του Θεού– το λάμδα κεφαλαίον- ο Λόγος του Θεού. Λέμε, στην Παλαιά Διαθήκην: «Τῷ λόγῳ Κυρίου οἱ οὐρανοὶ ἐστερεώθησαν». Δηλαδή «το σύμπαν έγινε με τον Λόγο του Κυρίου». «Κύριος» εδώ εκφράζεται ο Πατήρ, «Λόγος» είναι ο Υιός. Ότι δηλαδή ο Πατήρ δημιουργεί το σύμπαν δια του Λόγου Του. Δεν έχει καμία σχέση με τον λεκτικόν λόγον. Άλλο είναι ο λεκτικός λόγος, αυτό που τώρα εγώ σας μιλάω, μιλάτε, μιλάμε. Αλλά είναι όνομα: ο Λόγος του Θεού.

      Ακόμα, αφού σας είπα προηγουμένως περί γεννήσεως, είναι ο Υιός του Θεού. Και όταν ο Θεός δημιουργεί -δημιουργεί βέβαια ο Άγιος Τριαδικός Θεός- το σύμπαν, αυτό που δημιουργεί και τους αγίους αγγέλους και το σύμπαν ολόκληρο και τον άνθρωπον, αυτό λέγεται στη δογματική, λέγεται «εξωτερική προβολή του Θεού». Ο Θεός είναι αυθύπαρκτος. Υπάρχει από μόνος Του. Όταν, όμως, αποφασίζει να δημιουργήσει τον κόσμον, τότε αυτό που θα κάνει, είναι έξω από τον εαυτόν Του. Κι όπως ένα παλιό παράδειγμα, θα το ‘χετε ίσως διαβάσει- όπως ακριβώς είναι ο ζωγράφος έξω από τον μουσαμά, τον μουσαμά του, που ζωγραφίζει. Ο ζωγράφος είναι απέξω. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Θεός δημιουργεί το σύμπαν, τον άνθρωπο, τους αγγέλους, τα πάντα, ό,τι υπάρχει, χωρίς μ’ αυτό να σημαίνει ότι ο Θεός δίνει κάποιο κομματάκι από την ύπαρξή Του, από την ουσία Του. Το σύμπαν είναι κτιστόν. Ο Θεός είναι άκτιστος.

    Δεν υπάρχει κανένα σημείον που να πούμε ότι ανήκει στον Θεό. Από την δημιουργία. Γιατί αν κάτι θα μπορούσε να ανήκε εις τον Θεόν από την δημιουργία, τότε θα πρέπει να πούμε ότι έχουμε πανθεϊσμόν: «Το σύμπαν είναι θεός και μπορούμε να το τιμούμε». Υπήρξε ο πανθεϊσμός. Και η λέξη, πιστεύω, σας είναι γνωστή. Πανθεϊσμός. Όλοι οι λαοί λάτρευσαν το σύμπαν-και οι Έλληνες. Έχομε την –ξέρω ‘γω πώς να το πω;- την εύνοια, εμείς εδώ που είμαστε στο μοναστήρι, έχομε τον Όλυμπο απέναντί μας. Τι ελάτρευσαν οι αρχαίοι Έλληνες; Ελάτρευσαν την θάλασσα, με τον Ποσειδώνα. Την γη, με την Δήμητρα. Τον κεραυνό, με τον Δία. Κ.λπ. κ.λπ. Αυτό λέγεται: «Πανθεϊσμός».

      Αλλά και κάτι ακόμα. Αν υποτεθεί ότι κάτι αμαρτάνει από την δημιουργία, τότε αμαρτάνει η θεότητα! Άτοπα πράγματα! Θα σας πω τι αίρεσις υπήρχε κάποτε εις την Αφρικήν – Βόρειο Αφρική- ότι «τότε», μάλιστα αντιμετωπίζει την αίρεση αυτή ο Ιερός Αυγουστίνος, «όσο μεγαλύτερη ποσότητα έχουμε από την δημιουργία, αφού περιέχει θεότητα, τόσο πιο πολλή θεότητα περιέχει, δηλαδή είναι πιο πολύ θεός!». Φερειπείν, «πιο πολύ θεό έχει», λέει, «ο ελέφαντας από ένα μυρμήγκι!». Άτοπα πράγματα! Άτοπα…

       Αγαπητοί μου, ο Θεός είναι έξω από την Δημιουργία Του. Και δημιουργεί τον κόσμον. Εξωτερική προβολή, σας είπα, του Θεού, είναι η δημιουργία. Όμως ο Θεός δίνει γνωρίσματα εις την δημιουργία Του εκείνα τα οποία θα μπορούσαν να ανακλούν δικές Του ιδιότητες, δικά Του χαρακτηριστικά. Αλλά ανακλούν. Άλλο πράγμα να έχω ένα καθρέπτη που να μου δείχνει τον ήλιο, όταν τον βάλω απέναντι στον ήλιο τον καθρέπτη, κι άλλο πράγμα να έχω πάρει τον ήλιο, να τον έχω βάλει μέσα εις τον καθρέπτη. Άτοπον. Ανακλά. Έτσι και εδώ. Ο Θεός είναι φως. Είναι φως ο Θεός. Μας το λέει και μας το ξαναλέει αυτό η Αγία Γραφή και όσες φορές έχομε μια εμφάνιση όχι της ουσίας του Θεού, αλλά της δόξης του Θεού, έχομε φως. Πάρτε την Μεταμόρφωση. Κ.λπ. κ.λπ.

        Αλλά ο Θεός είναι Φως άκτιστον. Και δημιουργεί τώρα ένα γνώρισμα του δικού Του ακτίστου φωτός, το φως το υλικόν. Κατά το: «Εἶπεν ὁ Θεὸς γενηθήτω φῶς καὶ ἐγένετο φῶς».  Τι ωραίο αυτό… Τι ωραίο… Είπε ο Θεός να γίνει φως και έγινε φως.

     Μετά, λέμε «ο Θεός είναι άπειρος», δεν έχει διαστάσεις. Μάλιστα λέγεται με την εξής λέξη -θα την έχετε ακούσει πολλές φορές από τις ευχές- «απερίγραπτος». «Απερίγραπτος» θα πει δεν έχει περιγραφήν. Θυμηθείτε λίγο την Γεωμετρία- προσέξτε, μάθημα κάνομε. Δεν κάνω ομιλία. Μάθημα κάνομε. Κι αυτά πρέπει να τα μάθομε. Θα δείτε πού θα φτάσουμε… Λοιπόν, λέμε «περιγεγραμμένον σχήμα», «κύκλος περιγεγραμμένος» κ.λπ. «Απερίγραπτος» θα πει δεν έχει όρια. Ο Θεός δίνει τώρα ένα στοιχείο δικό Του, σαν εικόνα όμως, και λέμε «το σύμπαν είναι άπειρον», άντε βρες την άκρη του. Ποιος την βρήκε την άκρη του σύμπαντος… Οι αστρονόμοι; Τίποτα… Και ούτω καθεξής. Και ούτω καθεξής…Όλα αυτά, λοιπόν, δείχνουν την σφραγίδα του Θεού στο σύμπαν. Γι’αυτό είπαν οι σοφοί: «Εκείνος που λέει ‘’Δεν υπάρχει Θεός’’, δηλαδή αυτός που είναι άθεος, είναι μωρός και το μυαλό του δεν δουλεύει καλά». Μωρία.

       Αλλά ο Θεός, όμως, δεν είναι το σύμπαν. Δεν μπορώ να ταυτίσω τον Θεόν, τον Άκτιστον, με το κτίσμα. Δεν είναι δυνατόν ποτέ. Αλλά ο Θεός κάποτε, ας  πω την λέξη «αποφασίζει». Ξέρετε, εμείς οι άνθρωποι λέμε λέξεις, οι οποίες δεν ταιριάζουν στον Θεό. Η λέξις «αποφασίζω» είναι στον άνθρωπο, δεν είναι στον Θεό. Γιατί ο Θεός είχε – πάλι εδώ λάθος θα κάνω- στον νου Του- ποιον «νου»; Ο Θεός δεν έχει νου, όπως έχομε εμείς- τι; Να δημιουργήσει το σύμπαν προ καταβολής κόσμου. Τι; Δεν υπήρχε τίποτε. Να κάνει τώρα το σύμπαν. Θέλετε; Και μέσα εις το σύμπαν ήταν ακόμα και η Ενανθρώπησις και η θυσία του Υιού του Θεού και… και… και… Όλα. Προκαταβολικά. Μάλιστα, δυο τρεις φορές το ‘χομε στην Αγία Γραφή, και Παλαιά και Καινή Διαθήκη, το «πρό καταβολῆς κόσμου». Εμείς, οι άνθρωποι είμεθα γνωστοί εις τον Θεόν, πριν γίνουμε. «Πρό καταβολῆς κόσμου». «Καταβολή» θα πει «θεμελίωσις». Δεν υπήρχε το σύμπαν. Και ο Θεός τα έχει –ανθρώπινα θα μιλήσω- στον νου Του.

      Και «αποφασίζει» -η λέξις ανθρώπινη «αποφασίζει»- να δημιουργήσει τώρα. Και τι κάνει; Εδώ τώρα προσέξτε… Ο Άγιος Τριαδικός Θεός. Και ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον. Μάλιστα υπάρχει η εξής δογματική έκφρασις: «Ὁ Πατὴρ δι’ Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι». Που θα πει: «Ο Πατέρας δημιουργεί διαμέσου του Υιού –σαν να ‘ναι τα χέρια, τα χέρια του Πατρός ο Υιός- ἐν  Ἁγίῳ Πνεύματι»· που σημαίνει αυτό ότι όλα αυτά θα συντηρούνται από το Πνεύμα το Άγιον. Ώστε, λοιπόν, ο Υιός, αν και και τα δύο πρόσωπα, Υιός και Πνεύμα Άγιον, θεωρούνται τα χέρια του Πατρός, ένας ο Θεός. Εκφράσεις ε; Πλούσιες εκφράσεις, πλούσιες, πολύ πλούσιες εκφράσεις, ωραιότατες, μεγαλειώδεις…

       Πλάι στον Πατέρα, επειδή αφορά στον Υιόν, γι’αυτό δεν γίνεται αναφορά στο Άγιον Πνεύμα, όχι ότι απουσιάζει, αλλά επειδή η αναφορά είναι εις τον Υιόν. Και λέει η Αγία Γραφή. Η Παλαιά Διαθήκη. Πού λέει; Πού; Και πού δεν το λέει αυτό… Πού δεν το λέει- αρκεί να ξέρει κανείς να μελετάει την Αγία Γραφή. «Εγώ», λέγει, «η Σοφία»– η Σοφία…· περί της οποίας και ο λόγος σας είπα· αλλά η Σοφία είναι ο Υιός. Είναι Ενυπόστατος αυτή η Σοφία. «Ενυπόστατος» θα πει «πρόσωπον». Δεν είναι, όπως λέμε εμείς, οι Έλληνες, ότι «αυτός ο άνθρωπος έχει σοφία». Η έννοια της σοφίας εδώ καθ’ ημάς, τους Έλληνες, είναι νοητική. Είναι νοητική. Δηλαδή, δεν έχει ιδιαίτερη υπόσταση. Λέμε: «Αυτός είναι σοφός. Ξέρει πολλά, είναι σοφός». Εδώ η Σοφία του Θεού είναι ενυπόστατος, είναι πρόσωπον. Και είναι το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος. Οπότε βλέπει κανείς εδώ, αγαπητοί, πλάι στον Πατέρα να είναι η Ενυπόστατος Σοφία του Θεού. Και μιλάει τώρα η Σοφία από μόνη της. Βάζει διαρκώς μέσα στην κουβέντα –«κουβέντα» εντός εισαγωγικών- στην αποκάλυψή της βάζει το «Εγώ»: – «Εγώ η Σοφία, ήμουνα πλάι», λέει, «στον Θεόν – εννοείται Πατέρα- και συνδημιουργούσα μαζί Του». Είναι γνωστό ότι όταν ο Θεός έκανε το σύμπαν, όλο το σύμπαν, η δημιουργία προηγήθηκε των αγίων αγγέλων. Ο Θεός δεν χρησιμοποιεί τους αγίους αγγέλους ως συνδημιουργούς Του- αν το πει κανείς αυτό είναι αιρετικόν. Οι άγγελοι ξέρετε τι είναι; Οι άγγελοι είναι μόνον θεαταί. Υπάρχουν και βλέπουν τώρα το σύμπαν να γίνεται και λέει εις το βιβλίον του Ιώβ: «Όταν», λέει, «οι άγγελοι με είδαν να δημιουργώ, ‘’ᾔνεσάν με’’, με εδοξολόγησαν». Οι άγγελοι, λοιπόν, δεν μετέχουν στην Δημιουργία- τους βγάζουμε λοιπόν. Τους βγάζουμε. Ποιοι δημιουργούν; Τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος.

      Έτσι, λοιπόν, το δεύτερο πρόσωπον λέγει, που λέγεται εδώ «η Σοφία του Θεού», και είναι πρόσωπον– αυτό θα το επαναλαμβάνω διαρκώς όπως κάνουν και οι σχολαστικοί δάσκαλοι. Στο σχολείο τα λένε και τα ξαναλένε και τα ξαναλένε… Δεν πειράζει. Μην στενοχωρηθείτε γι’ αυτό. Γιατί πρέπει να το μάθουμε. Σας έκανα εξήγηση. Μάθημα θα κάνουμε. Δεν κάνουμε καμία ρητορική ομιλία. Μάθημα! Κι εγώ μαθητεύω, κι εσείς μαθητεύετε. Λοιπόν, η Σοφία πλάι στον Πατέρα- «Εγώ», λέει η Σοφία, «συνδημιουργούσα με τον Πατέρα, με τον Θεόν». «Συνδημιουργούσα». Τι; Ό,τι έγινε.

      Όταν ήρθε η ώρα να κάνει τον άνθρωπο -πω μεγαλείον!- εκεί λέγει: «Εγώ, η Σοφία, ήμουνα γεμάτη χαρά! Που έκανα τον άνθρωπο. Και αδημονούσα –πωπω…- αδημονούσα πότε θα έρθει η ώρα να βρεθώ πλάι στον άνθρωπο». Κι αυτό λέγεται «ἐνανθρώπησις». Δηλαδή, η Σοφία του Θεού η Ενυπόστατος είναι ο μετέπειτα Ιησούς Χριστός! Εδώ θα έθετα το ερώτημα: « Ξέρομε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός, του Οποίου και το όνομα φέρομε και λεγόμεθα Χριστιανοί;». Αν έτσι κρίνομε μ’ αυτά που λέμε, δεν ξέρομε τίποτα… Κι αλίμονό μας! Σαν να μην ξέρεις τίποτα για την ιστορία του πατέρα σου που σ’ έφτιαξε! Να μην ξέρεις πού είναι τα χωράφια του! Να μην ξέρεις τίποτα! Επιτρέπεται; Γι’αυτό σας είπα ένα μάθημα, να μάθομε Ποιος είναι ο Χριστός.

       Ώστε λοιπόν, η Ενυπόστατος Σοφία, που συνδημιουργεί με τον Πατέρα και λέγεται Σοφία γιατί όλα έγιναν με πάρα πολλή σοφία και με τάξη, και με… εκπληκτικά πράγματα. Λέει ο Ψαλμωδός: «Ποιος είμαι εγώ ο άνθρωπος; Ποιος είμαι εγώ ο άνθρωπος; Αλλά Εσύ, ω Ενυπόστατη Σοφία, ἐθαυμαστώθης ἐξ ἐμοῦ». Το θυμόσαστε αυτό από το Ψαλτήρι; «Ἐθαυμαστώθης ἐξ ἐμοῦ». Τι θα πει «ἐθαυμαστώθης»; «Έγινες θαυμαστή, Εσύ, η Σοφία, από την δική μου ανθρώπινη κατασκευή».  Ρωτήστε έναν γιατρό: « Ξέρεις τι είναι ο άνθρωπος;». Κατ΄αρχάς το σώμα του ακόμη, του ανθρώπου το σώμα, δεν έχει ερευνηθεί. Το ξέρετε αυτό; Διαρκώς ερευνάται! Ατελευτήτως ερευνάται το ανθρώπινον σώμα. Πού να σας πει ο γιατρός- πού το ξέρει;- και ποιος είναι ο σκοπός αυτής της υπάρξεως αυτού του σώματος που λέγεται «άνθρωπος». Ε, λοιπόν, «έγινες θαυμαστός, ο Θεός, έγινες θαυμαστή  Εσύ, η Ενυπόστατη Σοφία, ἐξ ἐμοῦ». Τι θα πει «ἐξ ἐμοῦ»; «Από μένα, από την κατασκευή μου». Καταπληκτικά πράγματα… Γι’αυτό και Σοφία λέγεται.

     Λοιπόν, αγαπητοί –να προχωρήσουμε λίγο- σήμερα γιορτάζουμε την Ενυπόστατον Σοφίαν του Θεού που είναι «μεσούσης τῆς ἑορτῆς», δηλαδή Μεσοπεντηκοστή. Αν προσέξατε το Ευαγγέλιον, ο Χριστός είχε ανέβει στα Ιεροσόλυμα στην εορτή της Σκηνοπηγίας- μία από τις τρεις μεγάλες γιορτές του έτους στους Εβραίους, ήτανε δε πολύ πανηγυρική αυτή η εορτή, πάρα πολύ πανηγυρική· με φωταψίες, με πολλά πολλά… Οι δε Εβραίοι έμεναν στις σκηνές. Και εκεί στις σκηνές προσπαθούσαν να θυμηθούν πώς πέρασαν οι πρόγονοί τους εις την έρημον σαράντα χρόνια. Η εορτή αυτή ήταν περί το τέλος Σεπτεμβρίου, αρχές Οκτωβρίου. Χαρούμενη γιορτή! Τότε ανέβηκε ο Ιησούς Χριστός στα Ιεροσόλυμα. Kaι τους είπε: «Εγώ είμαι το φως του κόσμου –από τις φωταψίες-. Χαίρεστε. Ναι. Εγώ σας έδωσα την εντολή να γιορτάζετε την εορτή αυτή, αλλά Εγώ είμαι το φως του κόσμου». Έβαζαν σε μία χρυσή στάμνα νερό από την κολυμβήθρα της Βηθεσδά, την δεξαμενή, πήγαινε ένας ιερεύς με συνοδεία κ.τ.λ., με μουσικές, λιτανεία ολόκληρη να πάρει νερό να πλύνουν το θυσιαστήριον, «Εγώ είμαι το νερό το ζωντανό. Εγώ είμαι το φως, Εγώ είμαι το νερό, το ζωντανό νερό».

      Έτσι, λοιπόν, ετοποθετήθηκε στην Μεσοπεντηκοστή- γιατί εμείς φύγαμε από τις γιορτές των Εβραίων- που εμφανίστηκε ο Χριστός κατά το Ευαγγέλιον, την περικοπή που ακούσαμε, και γιορτάζουμε σήμερα, της Μεσοπεντηκοστής. Έτσι, έχομε τα εξής από την υμνολογία την σημερινή. Προσέξτε: «Ἐν τῷ ἱερῷ ἐπέστης, ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ» (Το ιερό είναι ο ναός του Σολομώντος. «Εις το ιερό», λέει, «ήρθες και στάθηκες, Εσύ, η Σοφία του Θεού»-περί της οποίας ο λόγος ε;) «μεσούσης τῆς ἑορτῆς». Το «μεσούσης» το αναφέρει ο ευαγγελιστής Ιωάννης που ήτανε στην εορτή της Σκηνοπηγίας, σας είπα,  «διδάσκων καὶ ἐλέγχων τους ἀπειθεῖς Ἰουδαίους, τοὺς Φαρισαίους καὶ Γραμματεῖς, καὶ βοῶν παρρησίᾳ πρὸς αὐτοὺς, Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρὸς μὲ καὶ πινέτω ὕδωρ ζωηρὸν καὶ οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα. Ὁ πιστεύων τῇ ἐμῇ χρηστότητι ποταμοὶ ῥεύσουσιν ἐν τῇ κοιλίᾳ αὐτοῦ ζωῆς αἰωνίου. Ὦ τῆς ἀγαθότητος καὶ τῆς εὐσπλαχνίας Σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξα Σοι».

        Εκείνο δε το «από την κοιλιά του»- ξέρετε «κοιλιά» κατά την εβραϊκή ψυχολογία, είναι τα εντόσθια. Ακριβέστερα είναι η καρδία: «Απ’ την καρδιά του», λέει, «θα βγουν νερά άφθονα». Τι θα πει; Υπαινιγμός του Αγίου Πνεύματος. Γι’αυτό και λέγεται η ανάλογη περικοπή την ημέρα της Πεντηκοστής. Βεβαίως. Ώστε «μεσούσης της εορτής ήλθες», λέγει, «Εσύ, η Σοφία του Θεού»- δικαιολογώ εδώ όσα σας λέγω, ότι έχομε εδώ την Σοφία του Θεού. Έχει πολύ μεγάλη σημασία, αγαπητοί μου, η γνώσις ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Λόγος του Θεού. Είναι η Σοφία του Θεού. Όπως σας είπα προηγουμένως, ότι αυτό συνιστά τη σωτηρία μας. Είναι ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός.

       Έτσι, λοιπόν, όταν έχομε μια εικόνα του Χριστού, κάνω την προσευχή μου: «Εσύ είσαι η Ενυπόστατος Σοφία του Θεού; Προσπαθώ να Σε καταλάβω, τι μπορώ να καταλάβω από Σένα; Εσύ έκανες το σύμπαν;»… Είναι καταπληκτικά αυτά πράγματα, αγαπητοί μου, μα τόσο καταπληκτικά, που ο άνθρωπος συγκλονίζεται, που μπορεί να κάνει και κινήσεις τέτοιες που ο άλλος να χαμογελάσει. Έτσι δεν είναι; Ναι. Να κάνει κινήσεις τέτοιες που να χαμογελάσει.  Να σας πω ένα παράδειγμα; Όταν μετεφέρετο η Κιβωτός της Διαθήκης από την Σιλώμ, την Βηθλεέμ, στα Ιεροσόλυμα, ο Δαβίδ ήτανε τόσο έξαλλος απ’ τη χαρά του, που αξιώθηκε να μεταφέρει την Κιβωτό, ώστε μπροστά από την Κιβωτό- υπήρχανε και όργανα, μουσική κ.τ.λ.- χοροπηδούσε! Από το παράθυρο τον είδε η γυναίκα του,  μία του γυναίκα. Τον είδε. Και όταν γύρισε στο παλάτι, του λέει: «Μα τρελάθηκες;», του λέει, «Παλαβός είσαι; Χόρευες σαν μικρό παιδί, σαν τρελός, εχόρευες μπροστά στην Κιβωτό της Διαθήκης;».  Πού είναι ο πατήρ Ειρηναίος, που είναι ο ιερομνήμων, να θυμηθώ το όνομα αυτής. Δεν πειράζει. Τόσο θύμωσε μαζί της ο Δαβίδ, που της λέει: «Παιδί να μην αποκτήσεις». Και όταν απέκτησε αυτή η γυναίκα του παιδί, επειδή του ‘κανε την παρατήρηση, επειδή εξεδήλωνε την χαρά του με κινήσεις και με συγκλονισμό. Συμφωνείτε;

      Λοιπόν, προχωρώ. Αν ψάξουμε την Αγία Γραφή, θα δούμε πολλά πράγματα. Λέει: «Πάντα δι᾿ αὐτοῦ ἐγένετο» ο ευαγγελιστής Ιωάννης –είναι ο τρίτος στίχος στο ευαγγέλιό του- «καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν». «Και χωρίς Αυτόν δεν έγινε τίποτε απ’ ό,τι έχει γίνει». Ποιος, λοιπόν, δημιουργεί; Η Ενυπόστατος Σοφία του Θεού. Ο Θεός Λόγος· που είναι κάτι το τόσο καταπληκτικό και συγκλονιστικό. Θα ‘θελα όμως να σας πω. Δηλαδή, αν μου δίνατε πέντε ώρες, θα τις κατανάλωνα- Τι λέω; Το θέμα αυτό το έκανα σε 17 ώρες το ΄96, και είναι γραμμένες αυτές οι ομιλίες. 17 ώρες! Αν μου τις δώσετε, θα επαναλάβω ό,τι είπα τότε. Αλλά επειδή είμεθα άνθρωποι και πεινάμε και διψάμε, γι’ αυτό γρήγορα θα τελειώσομε.

      Θα ήθελα κάτι που δεν το ξέρουνε ούτε καθηγηταί Πανεπιστημίου αυτό. Μια φορά το λέγανε σε έναν καθηγητή Πανεπιστημίου, ενώπιον πολλών θεολόγων, και δεν το καταλάβαινε και το ηρνείτο. Ακούσατέ το. Ακούσατέ το: «Καθ’ όλον το μήκος της Παλαιάς Διαθήκης, από τον καιρόν που ο Θεός δημιουργεί τον Αδάμ και την Εύα εις τον Παράδεισο μέχρι την Ενανθρώπηση, λέμε: «Ο Θεός, ο Θεός πέρασε τους Εβραίους από την Ερυθρά Θάλασσα, έδωσε τον Νόμο επάνω στο Σινά, τούτο, τούτο, εκείνο, εκείνο…»· -όπου αναφέρεται ο Θεός. Ποιος είναι αυτός ο Θεός; Ξέρετε Ποιος είναι; Η Ενυπόστατος Σοφία του Θεού. Σ΄ όλο το μήκος της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν είναι ο Πατήρ, αλλά είναι ο Υιός. Και δεν ησύχαζε –το λέει το βιβλίο των Παροιμιών αυτό- έως ότου γίνει άνθρωπος, να έρθει ανάμεσά μας. Μάλιστα ο Βαρούχ ο προφήτης είναι καταπληκτικός. Λέει: «Ο Θεός είπε στο φως: ‘’Πήγαινε’’. Και πηγαίνει!  Το ανακαλεί: ‘’Έλα!’’. Κι έρχεται, το φως. ‘’Μετά δέ ταῦτα – Ποια; Μετά την Δημιουργία, που είπε να πάει το φως, να γυρίσει το φως, που είπε ο Θεός ‘’Γενηθήτω φως’’– μετά δε ταῦτα ήρθε ανάμεσά μας και έγινε άνθρωπος. Ακούτε; Άνθρωπος Αυτός που δημιούργησε το φως; Ναι! Και μας συνανεστράφη.

      Έτσι λέει και ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «Ἦλθε», λέει, «εἰς τὰ ἴδια» («τὰ ἴδια», ξέρετε, ε, λίγα Αρχαία από το σχολείο μας, τα «ἴδια» είναι το σπίτι μας, η κατοικία μας- ήρθε στο σπίτι μας!)«καὶ τοῖς ἀνθρώποις», λέει, «συνανεστράφη», λέει ο Βαρούχ. Και εμείς ξέρετε τι κάναμε οι άνθρωποι; Δεν Τον εγνωρίσαμε, Τον αρπάξαμε και Τον σταυρώσαμε. Για σκεφθείτε… Αλλ’ Εκείνος ανεστήθη. Όλα τα πράγματα ήταν αυτά ζυγισμένα.

     Λοιπόν. Ο μετέπειτα, δηλαδή, Ιησούς Χριστός. Έτσι δημιουργεί και τον άνθρωπο, όπως σας είπα, και μπορούσα να σας πω τώρα εδώ μερικά χαρακτηριστικά που θα τρομάξετε. Λέει η «Σοφία Σολομώντος» («Σοφία Σολομώντος», «Παροιμίες», «Σοφία Σειράχ», τα λεγόμενα «σοφιολογικά βιβλία»· αναφέρονται εις την Ενυπόστατον Σοφίαν, κατά θαυμαστόν τρόπον. Μάλιστα, στην Καινή Διαθήκη μόνον μία φορά αναφέρεται το όνομα «Σοφία»: «Καί ἐδικαιώθη», λέει, «ἡ Σοφία» κ.λπ., δηλαδή «δικαιώθηκε». Εκείνα τα οποία έκανε και είπε, «δικαιώθηκε». Αλλά έχομε έμμεσα χωρία πολλών συγγραφέων της Καινής Διαθήκης που αναφέρονται εις την Σοφία του Θεού). Λοιπόν ακούστε εδώ, τι λέει η «Σοφία Σολομώντος»: «Αὕτη πραθέντα δίκαιον οὐκ ἐγκατέλειπεν, ἀλλ’ ἐξ ἁμαρτίας ἐφείσατο αὐτόν».

      Ποιος είναι αυτός ο «δίκαιος»; Τώρα εδώ θα είναι λιγάκι ανακατωμένα, δεν αρχίζω από την αρχή, θα πω κάποια άλλα που προηγούνται χρονικώς αλλά δεν πειράζει, ο δίκαιος ήτανε ο Ιωσήφ, το ενδέκατο παιδί του Ιακώβ. Είναι γνωστό, ζηλοτύπησαν τα αδέρφια του, και τον οδήγησαν πού; Τον πούλησαν! Πουλήθηκε αυτός από τους εμπόρους στην Αίγυπτον, τον αγόρασε ο Πετεφρής, ήτανε περίπου δεκαοκτώ χρονών παλληκαράκι. Μας λέει η Αγία Γραφή ότι ήτανε πάρα πολύ ωραίο παλληκάρι. Και επειδή ήτανε πολύ ωραίο παλληκάρι, η γυναίκα του Πετεφρή τον ερωτεύτηκε. «Έπεσαν», λέει, «οι οφθαλμοί γυναικός Πετεφρή επάνω στον Ιωσήφ». Κάποια φορά ήρθε από τα χωράφια και του επετέθη! Και τότε, εκείνος, λέγει –του ‘βγαλε τα ρούχα! Ακούστε, βιαία σκηνή- τότε εκείνος για να γλυτώσει, να μην κάνει την αμαρτία, πήδηξε από το παράθυρο και έφυγε. Την μνήμη του Ιωσήφ την γιορτάζουμε την Μεγάλη Δευτέρα. Του «παγκάλου». «Πάγκαλος» θα πει πολύ καλός. Και πολύ ωραίος και πολύ καλό παιδί. Για να μην αμαρτήσει.

      Και λέει εδώ τώρα η «Σοφία Σολομώντος» ότι «Αὕτη – Ποια; Η Ενυπόστατος Σοφία- πραθέντα δίκαιον (:όταν πουλήθηκε ο δίκαιος, δηλαδή ο Ιωσήφ), οὐκ ἐγκατέλειπεν (:δεν τον άφησε -Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Αν γίνουμε παιδιά της Ενυποστάτου Σοφίας, ούτε εμάς θα μας εγκαταλείψει. Τ’ ακούτε; Έχουμε και πρακτικά στοιχεία) «ἀλλ’ ἐξ ἁμαρτίας ἐφείσατο αὐτόν (:αλλά τον εγλύτωσε από την αμαρτία)». Την Μεγάλη Δευτέρα λέμε: «Δεν ντρεπόταν που του ‘βγαλε τα ρούχα και εβγήκε γυμνός, ένα μόνο, να μην έκανε την αμαρτία». Και τώρα; Είναι γνωστόν ότι τον πέταξαν εις τον λάκκον, δηλαδή εις την φυλακήν, που ήτανε κάτω από το παλάτι του Φαραώ. Ήτανε αυτοκρατορική, βασιλική αυτή η φυλακή. Ξέρετε πόσο έμεινε εκεί; Δέκα χρόνια! Χωρίς να μην φταίει σε τίποτα… Θα ΄λεγε κανείς: «Και ποιος θυμόταν;». Δούλος ήτανε! Αφού πουλήθηκε. «Ποιος θυμόταν τον Ιωσήφ; Ποιος εγνώριζε τον Ιωσήφ;». Ξέρετε πώς απεκαλύφθη με εκείνα τα όνειρα που εξήγησε, να μην πολυπραγμονώ. Ακούστε τώρα τι λέγει στη συνέχεια η «Σοφία Σολομώντος»: «Συγκατέβη αὐτῷ εἰς λάκκον καὶ ἐν δεσμοῖς οὐκ ἀφῆκεν αὐτὸν ἕως οὐ ἤνεγκεν αὐτῷ –δοτική- σκῆπτρα βασιλείας». Ποιος «συγκατέβη»; Ποιο είναι το υποκείμενον; Κατέβηκε εις τον λάκκον, δηλαδή εις την φυλακή. Η Σοφία. Η Ενυπόστατος Σοφία κατέβηκε μαζί του εις την φυλακή! Και έμεινε τώρα, η Ενυπόστατος Σοφία, δέκα χρόνια μαζί με τον Ιωσήφ μέσα στην φυλακή για να τον προστατεύει! Δεν είναι συγκλονιστικό πράγμα αυτό; Και δεν τον άφησε, λέει, στα δεσμά του, δηλαδή στην φυλακή που ήταν, έως ότου του έδωσε το σκήπτρον της βασιλείας. Τον ανέβασε στον θρόνο τον βασιλικό. Ποιος τον ανέβασε; Η Ενυπόστατος Σοφία. Η Σοφία του Θεού. Δηλαδή ο μετέπειτα Ιησούς Χριστός.

      Ένα άλλο – σας λέω είναι πλησμονή, πλησμονή, πραγματικά, θεμάτων, αλλά… – όταν ο Ναβουχοδονόσορ από ζήλεια κάποιων που δεν ήθελαν, δεν χώνευαν τους τρεις παίδες και τον Δανιήλ, έδωσε εντολή να προσκυνηθεί μια χρυσή εικόνα του Μαρδούχ. Όχι δική του, αλλά του θεού της Βαβυλώνος, του Μαρδούχ. «Και όποιος δεν προσκυνήσει», λέει, «την χρυσή εικόνα του πολιούχου της Βαβυλώνας, αυτός», λέει, «θα πεταχτεί στο πυρωμένο καμίνι». Το ξέρετε. Φαίνεται ότι ο Δανιήλ εκείνον τον καιρό έλειπε, κάπου ήταν. Αλλά, να δείτε σε μία πεδιάδα, τον κόσμο να προσκυνάει, τρεις ‘μείναν όρθιοι! Αλήθεια, τρεις ‘μείναν όρθιοι. Ήταν οι τρεις Παίδες! Τους συνέλαβαν, τους πήγαν στον Ναβουχοδονόσορα: –«Γιατί δεν προσκυνάτε εσείς;». -«Γιατί ο Θεός μας μάς είπε να μην προσκυνούμε παρά μόνο τον Θεό τον αληθινό». -«Και ποιοι είσαστε εσείς αυτοί; Και ποιος θα σας γλυτώσει από τα χέρια τα δικά μου;». Και είπαν: «Αν ο Θεός θέλει να θανατωθούμε, θα θανατωθούμε. Αν θέλει, όμως, να μας γλυτώσει, θα μας γλυτώσει. Εμείς, πάντως, δεν προσκυνούμε την χρυσή σου εικόνα». «Άναψαν», λέει, «το καμίνι επταπλάσια». Ο αριθμός επτά, θυμίζει και Βαβυλώνα, ο αριθμός επτά- είναι σε υπερβολικό βαθμό καμένο το καμίνι. Ήτανε, λέει, η φωτιά ανέβαινε 49· 7 επί 7 = 49. Το επταδικόν σύστημα. Εμείς έχουμε το δεκαδικό σύστημα. Επταδικόν σύστημα. Βλέπετε την αρχαιότητα των πραγμάτων. «Έφταναν», λέει, «σαρανταεννέα πήχες». Και πέταξαν τους τρεις νέους μέσα. Δεν κάηκαν. Παρά μόνο, λέγει, τα σκοινιά που ήτανε δεμένα τα χέρια τους. Ούτε τα ρούχα τους δεν κάηκαν! Ούτε μία- το λέει επί λέξει- ούτε μία τρίχα από τα μαλλιά τους δεν κάηκε.

      Λέει ο Χριστός: «Σας βεβαιώνω ότι οι μάρτυρες δεν θα χάσουν ούτε μία τρίχα από το κεφάλι τους». Θέλετε απόδειξη; Οι τρεις παίδες στο καμίνι. Λένε πολλοί: «Δεν έχουμε», λέει, «αποδείξεις της πίστεως». Δεν έχουμε αποδείξεις της πίστεως;; Λοιπόν. Πήγε ο Ναβουχοδονόσορ να δει. Τι να δει; Και τι είδε μέσα στο καμίνι; Τέσσερις βρήκε. «Μπα… Εγώ», λέει, «δεν έριξα τρεις; Ο τέταρτος ποιος είναι; Του οποίου η μορφή είναι ωσεί μορφή αγγέλου!». Ποιος ήταν ο τέταρτος, ξέρετε; Η ενυπόστατος Σοφία του Θεού! Δεν συγκλονίζει αυτό το πράγμα; Και τους γλύτωσε. Και το σπουδαίο ξέρετε ποιο είναι; Όταν τους έβγαλε απέξω, έβγαλε ένα διάταγμα ο Ναβουχοδονόσορ να τιμάται και να λατρεύεται ο Θεός των Τριών Παίδων. Είδατε; Να τιμάται ο Θεός των τριών Παίδων!

        Αλλά ας προχωρήσουμε. Λέει πάλι η «Σοφία Σολομώντος» ότι η Ενυπόστατος Σοφία, λέει, «διεβίβασεν αὐτοὺς θάλασσαν ἐρυθρὰν καὶ διήγαγεν αὐτοὺς δι’ ὕδατος πολλοῦ».  Το θαύμα του περάσματος από την Ερυθρά Θάλασσα. Ποιος τους πέρασε; Τους Εβραίους; Η Ενυπόστατος Σοφία! Για φανταστείτε…

      Ακόμα, στην έρημο, στην έρημο τώρα… Ξέρετε τι λέει εις τον Δαβίδ; Του λέει το εξής: «Α, θέλεις να μου κτίσεις οίκον; Καλά». Ο γνωστός ναός, τον οποίον δεν έκτισε αυτός, αλλά έκτισε ο Σολομών διότι…-υπάρχει μια ιστορία. «Αλλά το ξέρεις», λέει στον Δαβίδ, «ότι Εγώ με τον λαό σου έμεινα στις σκηνές στην έρημο σαράντα χρόνια;». Έμεινε στις σκηνές! Δεν είχε, λέει, σπίτι. «Τώρα θα μου κάνεις σπίτι; Ναόν; Εγώ έμεινα μαζί σας, με τον λαό, τον λαό σου, έμεινα σαράντα χρόνια στην έρημο!». Έμεινε, λοιπόν, στην έρημο ο Θεός Λόγος, ε; Η  Ενυπόστατος Σοφία του Θεού. Και λέγει.  -Θα θυμόσαστε, από το δημοτικό σχολείο τα είχαμε μάθει αυτά, ότι το βράδυ ενεφανίζετο μία στήλη πυρός. Για να φωτίζει το στρατόπεδο. Ήτανε δύο εκατομμύρια οι Εβραίοι. Την ημέρα, στην έρημο κάτω από το Σινά ήτανε, εγίνετο μια ομπρέλα τρόπον τινά και τους εσκέπαζε για να τους δίνει σκιά. Ποιος ήτανε η ομπρέλα και η πύρινη φλόγα; Ο Ενυπόστατος Θεός Λόγος. Η Σοφία του Θεού. Ακούστε πώς το λέει: «Καὶ ἐγένετο αὐτοῖς – στους Εβραίους- εἰς σκέπην ἡμέρας (:που τους σκέπαζε την ημέρα) καὶ εἰς φλόγαν ἄστρων τὴν νύκτα». Δηλαδή τον λαό Του ο Θεός Λόγος, η Ενυπόστατος Σοφία, δεν τον άφηνε, τον είχε διαρκώς μαζί.

      Και το ίδιο πράγμα λέει και η «Σοφία Σειράχ». Είναι το περίφημο 24^ον κεφάλαιον, που αναφέρεται εις την Σοφία του Θεού τα εξής: «Ἐγώ – Εγὼ η Σοφία- ἐν ὑψηλοῖς κατεσκήνωσα καὶ ὁ θρόνος μου ἐν στύλῳ νεφέλης». «Ἐν ὑψηλοῖς κατεσκήνωσα». Ξέρετε εκείνο το «ἐν ὑψηλοῖς» τι σημαίνει; «Εγώ είμαι Εκείνος που κατοικώ στον θρόνο, στον ουρανό, παρὰ τῷ Πατρί». Εντούτοις, έχω δύο θρόνους. Ο ένας θρόνος είναι στον ουρανό και ο άλλος θρόνος είναι αυτή η στήλη φωτός. Πωπω…

      Στο Σινά. Στο Σινά η Ενυπόστατος Σοφία έδωσε τον νόμον. Το λέει και ο Απόστολος Παύλος, έχομε πολλές μαρτυρίες. Δεν έδωσε ο Πατήρ τον νόμο στο Σινά, αλλά ο Υιός, η Σοφία του Θεού έδωσε τον νόμο επάνω εις το Σινά.

      Ακόμα, λέει η «Σοφία Σολομώντος»: «Ἡ Σοφία ἤνοιξε στόμα κωφῶν καὶ γλώσσας νηπίων ἔθηκε τρανάς». Ο Χριστός, όταν ήρθε, έδινε συνεχώς στοιχεία για να διαπιστώσουμε την ιδιότητά Του. Αυτό το πράγμα το λένε και οι προφήται. Δηλαδή τι; Άνοιξε μάτια τυφλών, άνοιξε στους κουφούς να ακούνε κ.τ.λ. κ.τ.λ. Ξέρετε γιατί άνοιξε τα μάτια των τυφλών; Για να δουν την Ενυπόστατον Σοφίαν. Γι’αυτό άνοιξε τα μάτια τους.

       Ώστε, λοιπόν, είναι ο Ίδιος· που κατοπινά έγινε άνθρωπος. Και είναι ο Ιησούς Χριστός. Αυτός είναι ο Χριστός μας; Ναι αγαπητοί μου, Αυτός είναι ο Χριστός μας! «Καί τῇ Σοφίᾳ(δοτική)- λέει η «Σοφία Σολομώντος»-  ἐσώθησαν». Με τη Σοφία σώθηκαν. Ένας λαός που υπάρχει μέχρι σήμερα, οι Εβραίοι. «Και οὐ συνετέλεσεν ὁ πρῶτος γνῶναι αὐτήν – λέει η «Σοφία Σειράχ» στο 24^ον κεφάλαιον, 28^ον στίχον-, καὶ οὕτως ὁ ἔσχατος οὐκ ἐξιχνίασεν αὐτήν». Δηλαδή: Ποιος είναι ο πρώτος; Είναι ο Αδάμ. Ούτε ο Αδάμ εγνώρισε την Σοφία του Θεού -παρέβη την εντολή της· παρέβη την εντολή- ούτε ο τελευταίος, που θα ζήσει, άνθρωπος, θα μπορέσει να καταλάβει Ποιος είναι η Σοφία του Θεού. Δηλαδή οι άνθρωποι δεν έμαθαν Ποιος είναι, Ποια είναι η Σοφία του Θεού. Κι όμως, μας προκαλεί να την μάθομε· και να Την γνωρίσομε.

        Ο δε Απόστολος Παύλος λέγει το εξής: «Ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, Ἕλλησι δὲ μωρίαν – είναι στο πρώτο κεφάλαιο προς Κορινθίους- αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς – είμεθα οι κλητοί, που κληθήκαμε– Ἰουδαίοις τε καὶ Ἕλλησι (:και σε Ιουδαίους και σε Έλληνες) Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν». Έτσι γράφει ο απόστολος Παύλος.

     Είδατε, λοιπόν, ότι ο Χριστός είναι η Σοφία του Θεού. Άραγε αυτό το πράγμα καμιά φορά θα το μάθουμε; Θα το καταλάβουμε; Πάρα πολύ συχνά ο απόστολος Παύλος, ο οποίος μπήκε στο βάθος αυτής της Ενυποστάτου Σοφίας, γι’αυτό ο φανατικός Παύλος έγινε αυτός που έγινε· δεν λογάριαζε ούτε κούραση, ούτε κινδύνους, τίποτε, παρά να υπηρετήσει την Ενυπόστατον Σοφίαν του Θεού. Ο μέγας Παύλος… Λοιπόν, προσέξτε. Πολύ συχνά γράφει, στις επιστολές του, την λέξη «ἐπίγνωσις». Τι θα πει «ἐπίγνωσις»; Το ουσιαστικόν «ἐπίγνωσις». Τι θα πει «ἐπίγνωσις»; Γνώσις που να είναι σε βάθος. Όχι γνώσις· επίγνωσις. Λέμε σε έναν άνθρωπο: «Έχεις επίγνωση περί τίνος πρόκειται, αυτό το οποίον κάνεις, ή θέλεις να κάνεις; Δηλαδή, «το μελέτησες; Μπήκες στο πνεύμα του πράγματος;». Αυτό θα πει «επίγνωσις».

     Και λέει τώρα εδώ ο Απόστολος Παύλος το εξής: «Μέχρι καταντήσωμεν οἱ πάντες (:έως ότου φτάσουμε όλοι –εννοείται οι Χριστιανοί) εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως (: μίαν πίστη να έχομε, να μην υπάρχουν αιρέσεις– και τώρα, ξέρετε, έχουμε τον Οικουμενισμόν, την παγκοσμιοποίηση, που πάει να τα κάνει όλα σαλάτα, μέσα σε μία χοάνη να τα ρίξει όλα. Προσοχή, προσοχή! Δεν θα υπήρχε μεγαλύτερη αμαρτία από του να δεχθώ τον Οικουμενισμόν. Ο μακαριστός πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς έλεγε ότι είναι η μεγαλύτερη αίρεσις όλων των αιώνων και όλων των εποχών. Αυτή που τώρα αναφαίνεται. Είναι η παγκοσμιοποίησις, όχι των οικονομικών που έχουμε τώρα αυτήν την στιγμή, αλλά η παγκοσμιοποίηση της θρησκείας! Είναι η μεγαλύτερη αμαρτία· διότι είναι το ανακάτεμα, το μάζεμα όλων των θρησκειών. Για σκεφθείτε αυτό το πράγμα. Πάρα πολλή προσοχή! Ακούτε δε τις λέξεις που λένε: «Ε, ένας είναι ο Θεός. Τι θα πει αν είσαι Μωαμεθανός, αν είσαι Βουδιστής, ένας είναι ο Θεός». Έτσι είναι; Είναι ψεύτικοι αυτοί όλοι οι θεοί. Συνεπώς, προσέξτε, κλείστε την πόρτα της ψυχής σας να μην δεχθεί το κήρυγμα του Οικουμενισμού).

       Και λέει τώρα «εἰς τὴν ἑνότητα τῆς πίστεως», λέει ο Απόστολος Παύλος, «καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ». Είναι στην προς Εφεσίους 4,13. Τι είπε; «Καὶ τῆς ἐπιγνώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ». Δηλαδή να γνωρίσομε στο βάθος Ποιος είναι ο Υιός του Θεού. Λίγα εκ των οποίων είπαμε σήμερα. Γι’αυτό σας κράτησα -να, σε λίγα λεπτά θα πάμε μία ώρα. Ναι, αγαπητοί μου. Δεν λυπάμαι που σας κούρασα. Μάθημα ήτανε. Και θα έπρεπε να μάθομε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός στον Οποίο πιστεύουμε και λατρεύουμε· και υβρίζομε και εγκαταλείπομε! Να μάθουμε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Από την στιγμή που θα μάθομε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός διαρκώς θα συγκλονιζόμεθα. Θέλετε να συγκλονιστείτε στην προσευχή σας; Θέλετε να έχετε δάκρυα; Όχι δάκρυα μετανοίας- είναι άλλη παράγραφος αυτό. Δάκρυα αγάπης. Επιγνώσεως δάκρυα. Μάθετε Ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αν θέλετε να έχετε μία μεγαλειώδη προσευχή. Όχι μετανοίας, το ξαναλέω. Καλά και τα δάκρυα μετανοίας, καλά και τα δάκρυα τα παρακάτω, αλλά τα δάκρυα της επιγνώσεως του Ιησού Χριστού είναι μεγαλειώδη. «Εσύ είσαι, Χριστέ μου; Εσύ που έκανες το σύμπαν, έκανες κι εμένα και που έφτασες και στον σταυρό, γιατί μας αγαπάς εμάς τους ανθρώπους;». Μα δεν το καταλαβαίνομε αυτό. Πού να το καταλάβομε… Το μυστήριον της αγάπης του Θεού είναι τεράστιον. Είναι τεράστιον…

      Και έτσι μπορούμε να πούμε ούτε λίγο, ούτε πολύ, αγαπητοί μου, ότι είμεθα Χριστιανοί. Τότε μόνο μπορούμε να το πούμε. Το μάθατε το μάθημα; Μάλιστα, λέτε. Κι εγώ χαίρομαι πάρα πολύ και εύχομαι να γυρίσουμε σπίτι μας καλοί μαθηταί της μαθητείας της Σοφίας της Ενυποστάτου του Θεού. Ευχαριστώ που με ακούσατε. Ο Κύριος να σας ευλογεί.

9η ομιλία στην κατηγορία :
" Μνήμη Ἁγίων ".

► Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Μνήμη Ἁγίων " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/mnhmh-agivn
↕️

https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_19.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Μνήμη Ἁγίων».🔻
https://drive.google.com/file/d/1X7GIQVC2zCc3Lr7tGV-Aoyp5XbofXJU3/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Μνήμη Ἁγίων».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40o9I2jFsY8IjMSH_yrMTqC1

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς
«Μνήμη Ἁγίων».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9C%CE%BD%CE%AE%CE%BC%CE%B7%20%CE%91%CE%B3%CE%AF%CF%89%CE%BD.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.