Τό δένδρο τῆς ζωῆς.

†.Τήν περασμένη φορά, στο τελευταῖο μας μάθημα, εἴδαμε, παιδιά, τί ἦταν τό δένδρο τῆς γνώσεως καλοῦ καί πονηροῦ. Καί ὅτι αὐτή ἡ γνώση θά ἐρχόταν στούς πρωτοπλάστους τόν κατάλληλο καιρό γι' αὐτούς. Αλλά επειδή ἔκαναν ἄκαιρη χρήση, ἑπόμενο ἦταν να πάθουν ὅ,τι ἔπαθαν.

   Φυσικά, το κύριο σημεῖο τῆς ἁμαρτίας τῶν πρωτοπλάστων, ὅπως θά δοῦμε στη συνέχεια, ἦταν ἡ αὐτονομία, ἦταν ἡ παρακοή, πού ἔκαναν ἐξαιτίας τῆς αὐτονομίας τους. Ἤθελαν δηλαδή νά ἔχουν μία χειραφέτηση ἀπό τόν Θεό· δέν ἤθελαν νά εἶναι κάτω ἀπό τήν πρόνοια, τήν διακυβέρνηση καί τή φροντίδα τοῦ Θεοῦ.

   Εἶναι ἐκεῖνο πού δυστυχῶς παρουσιάζεται πάντοτε στόν ἄνθρωπο, ἰδίως στον νέο ἄνθρωπο. Αυτό, τό προπατορικό ἁμάρτημα, πραγματικά κυλᾶ μέσα στούς ἀνθρώπους. Κι ἐνῶ κατηγοροῦμε τους πρωτοπλάστους καί ἀποροῦμε, μά πῶς δέν τό ἀντιλήφθηκαν ὅτι ἦταν ἁμάρτημα; ὅμως κι ἐμεῖς τό ἐπαναλαμβάνουμε. Θά τό δοῦμε ὅμως ἀργότερα αὐτό, ὅταν θά ἔχει σημειωθεῖ ἡ πτώση τῶν πρωτοπλάστων.

   Τώρα θα πρέπει νά δοῦμε τί ἦταν τό δένδρο τῆς ζωῆς.

   Ἡ Ἁγία Γραφή λέει ὅτι ὁ Θεός φύτεψε στο μέσον τοῦ Παραδείσου τό δένδρο τῆς ζωῆς καί τό δένδρο τῆς γνώσεως καλοῦ καί πονηροῦ. Τί ἦταν λοιπόν αυτό το δένδρο τῆς ζωῆς;

   Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός λέει: «Ξύλον μὲν ζωῆς τὴν ἐκ πάντων τῶν αἰσθητῶν ἐγγινομένην θειοτέραν ἔννοιαν, καὶ τὴν δι' αὐτῶν ἐπὶ τὸν ἁπάντων γενεσιουργόν τε, καὶ δημιουργὸν καὶ αἴτιον ἀναγωγήν... μόνην τε τοῦ καλοῦ φέρων τὴν μέθεξιν... Διὰ πάντων, οἶμαι, τῶν κτισμάτων ἐπ᾿ ἐμὲ τὸν ποιητὴν ἀναβιβάσθητι, λέγων, καὶ ἕνα καρπὸν ἐκ πάντων κάρπωσαι, ἐμὲ τὴν ὄντως ζωήν ... Οὕτω γὰρ ἔσῃ ἀθάνατος.» (Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, Περὶ Παραδείσου, κεφ. ΚΕ', PG 94, 917BC).

   Δηλαδή: Ὡς ξύλον ζωῆς, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, πρέπει νά ἐννοήσουμε τη βαθύτερη περί τοῦ Θεοῦ ἔννοια, πού δημιουργείται μέσα μας, ἀπ' ὅλα τά αἰσθητά, καί τήν ἀναγωγή διά μέσου αὐτῶν πρός τόν ποιητή και δημιουργό και αἴτιον ὅλων τῶν ὄντων. Καί ὅτι ὁ μοναδικός καρπός, τόν ὁποῖο τελικά ὁ ἄνθρωπος θά ἐπιθυμοῦσε νά καρπωθεῖ, πέρα καί πάνω ἀπό ὅλους τούς καρπούς του Παραδείσου, θά ἦταν αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος δίνει τήν πραγματική ζωή. «καὶ ἕνα καρπὸν ἐκ πάντων κάρπωσαι» λέει· ἕναν καρπό θά καρπώσεις ἀπό ὅλους τούς καρπούς, «ἐμὲ τὴν ὄντως ζωήν», ἐμένα τήν πραγματική ζωή· «οὕτω γὰρ ἔσῃ ἀθάνατος», γιατί ἔτσι πραγματικά θα γίνεις ἀθάνατος.

   Δηλαδή, θα λέγαμε ὅτι τό δένδρο αυτό, ὅπως καί τό ἄλλο τό δένδρο, τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ πονηροῦ δεν είχε τίποτε θαυματουργικές ιδιότητες· ήταν κοινό δένδρο. Το ακούσατε; Το ὑπογραμμίζω· ήταν κοινό δένδρο· δέν εἶχε κάτι το ιδιαίτερο. Ὅπως λοιπόν τό ἕνα δένδρο δέν είχε κάτι το δηλητηριώδες, ὥστε νά πάθουν κακό, να πεθάνουν (και φυσικά ὁ Ἀδάμ δέν  πέθανε ἀμέσως τρώγοντας τόν καρπό· θά τό δοῦμε αὐτό· διότι ὁ Θεός εἶπε τήν ἡμέρα πού θά φᾶτε θα πεθάνετε, ἀλλά δέν πέθαναν· καί θά δοῦμε τί εἶναι αὐτός ὁ θάνατος), ἔτσι κι ἐδῶ, δέν εἶναι ὅτι ὁ καρπός αὐτός εἶχε μέσα κάτι πού νά παρείχε τή ζωή. Δέν ήταν περιεκτικός ζωῆς· ὄχι ἦταν κοινός καρπός ἑνός δένδρου.

   Τότε ποῦ ἦταν ἡ ζωή; Μᾶς τό λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, καί σᾶς τό ἐξήγησα. Ὅπως ἐκεῖ μέ τήν παρακοή μπῆκε ὁ θάνατος, ἔτσι ἐδῶ μέ τήν ὑπακοή θά ἔμπαινε ἡ ζωή. Τό πρῶτο λοιπόν εἶναι ἡ ὑπακοή. (Επίσης βλ. ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, κεφ. 256, 9-10: «Ἔδει οὖν τὸν Ἀδὰμ διὰ τῆς ἀδιακρίτου ὑπακοῆς ἑνωθῆναι Θεῷ καὶ πλουτήσαι τῇ ἑνώσει τὴν θέωσιν ἐν καιρῷ, ὅτε ὁ φύσει Θεὸς ηυδόκει, καὶ πάντων τὴν ἀληθῆ γνωσίν τε καὶ διάκρισιν καὶ τὴν ἀπέραντον ζωήν.»)

   Ὕστερα ὁ Ἀδάμ, μέ τήν ὑπακοή πού θά ἔκανε, θά εἶχε μία ἀναγωγή. Αὐτή ἡ ἀναγωγή εἶναι πολύ σπουδαία. Ποιά εἶναι αὐτή ἡ ἀναγωγή; ὅτι ὁ ἄνθρωπος, διά τῶν κτισμάτων, θά μποροῦσε νά φθάσει πρός τόν Δημιουργό, ὁ Ὁποῖος εἶναι ὁ μοναδικός καρπός ζωής. Τό ὅτι εἶναι ὁ μοναδικός καρπός ζωής, θά τό δοῦμε στη συνέχεια τοῦ μαθήματός μας. Αλλά τώρα θά δοῦμε τήν ἀντίθετη ὄψη, διαβάζοντας το 1ο κεφάλαιο τῆς Πρός Ρωμαίους ἐπιστολῆς.

   Ἐκεῖ ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει ὅτι ὁ Θεός γίνεται γνωστός διά τῶν δημιουργημάτων Του. Αλλά οἱ ἄνθρωποι δεν θέλησαν να γνωρίσουν τον Θεό διά μέσου τῆς δημιουργίας Του, γιατί αμαυρώθηκε ἡ νόησή τους. Τα πάθη σκότισαν τό μυαλό τους σε τέτοιο βαθμό, ωστε ἔκαναν σύγχυση –προσέξτε αὐτό τό σημείο– μεταξύ Κτίστου καί κτισμάτων. Καί ἀντί νά δοῦν διά τῶν κτισμάτων τόν Κτίστη, ἔμειναν στα κτίσματα, καί λάτρεψαν αὐτά ἀντί γι' Αυτόν.

   Ακοῦστε ἕνα παράδειγμα, πού εἶναι μάλιστα βασικό καί θεμελιῶδες· εἶναι γιά τόν ἥλιο. Ὁ ἥλιος εἶναι ἕνα σῶμα διάπυρο. Βέβαια δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι οἱ ἀρχαῖοι γνώριζαν ἀκριβῶς τί εἶναι ὁ ἥλιος, ἀλλά δέν εἶναι καί πολύ δύσκολο να σκεφθεῖ κανείς ὅτι ὁ ἥλιος δέν μπορεῖ νά εἶναι θεός, απλούστατα γιατί ὁ ἥλιος παρέχει μία θερμότητα, εἶναι ἕνα διάπυρο σῶμα, εἶναι μιά φωτιά· μιά φωτιά μάλιστα σε χιλιάδες βαθμούς.

   Ἔτσι, θά ἔπρεπε οἱ ἄνθρωποι να πουν: Αὐτό τό πράγμα, αὐτό τό ἀντικείμενο που λέγεται ἥλιος, ποιός τό ἔφτιαξε; Ἐκεῖνος πού τό ἔφτιαξε πρέπει νά εἶναι πολύ ανώτερος ἀπό τόν ἥλιο. Καί ἔτσι, διά τοῦ ἡλίου, διά τοῦ κτίσματος, νά ἀναχθοῦν, νά ἀνεβοῦν στόν Δημιουργό,

   Αλλά τί ἔκαναν; Εἶπαν ὅτι ὁ ἥλιος εἶναι θεός!... γιατί –όπως τόν βλέπουμε να μεσουρανεῖ, ἰδίως κατά το θερινό ηλιοστάσιο, πού ἔχουμε πολλή ηλιοφάνεια καί ὁ ἥλιος εἶναι ψηλά, στο βορειότερο σημείο τοῦ οὐρανοῦ– τότε ἔχουμε πολλή καρποφορία πάνω στή γῆ, Ὥστε λοιπόν ἐκεῖνος πού παρέχει τή ζωή ἐπί τῆς γῆς εἶναι ὁ ἥλιος· ἐλᾶτε λοιπόν νά τόν λατρεύσουμε!...

   Θά σᾶς ἔλεγα πώς ὅλες οἱ εἰδωλολατρικές θρησκεῖες ἔχουν ὡς κεντρική λατρεία τόν ἥλιο. Ὅλες. Έμεῖς οἱ Ἕλληνες λατρέψαμε τόν ἥλιο στο πρόσωπο τοῦ θεοῦ Ἀπόλλωνος.

   Βεβαίως δέν εἶναι μόνο ὁ ἥλιος· εἶναι καί ἡ γῆ, ἡ ὁποία γονιμοποιεῖται ἀπό τόν ἥλιο. 

   Καί δέν εἶναι χωρίς σημασία τό ὅτι ὁ ἥλιος φέρεται μέ ἀρσενικό ὄνομα καί ἡ γῆ φέρεται μέ θηλυκό ὄνομα. Δέν είναι χωρίς σημασία ὅτι ὁ Ἀπόλλων εἶναι ἀρσενικοῦ γένους καί ἡ Δήμητρα εἶναι θηλυκού γένους. Ακριβῶς ἀντίστοιχο εἶναι στήν Αἴγυπτο. Εἶναι ὁ Ὄσιρις, πού ἀντιστοιχεῖ μέ τόν δικό μας τόν Απόλλωνα, τόν Ἥλιο, καί ἡ Ἴσις, πού ἀντιστοιχεῖ μέ τή δική μας τή Δήμητρα, πού εἶναι ἡ θεά Γη. Καί τώρα ὁ Ἥλιος γονιμοποιεῖ τή Γῆ· δηλαδή εἶναι ἕνα ζεῦγος. Οἱ ἄνθρωποι ἔβλεπαν τή γονιμότητα πάντοτε στη σύμπλεξη ἑνός ζεύγους, ἔστω καί ἄν αὐτό λέγεται Ἥλιος καί Γῆ. Ἄρα γι' αὐτούς αὐτό ἦταν ἡ θεότητα. Καί λάτρεψαν τόν ἥλιο καί λάτρεψαν τή γῆ!... 

   Εἶναι δέ χαρακτηριστικό τό ὅραμα πού ἔδειξε ὁ  Θεός στον προφήτη Ιεζεκιήλ, ὅταν ἦταν στη Βαβυλώνα, γιά τό τί λατρεύουν στά Ἱεροσόλυμα οἱ ἄρχοντες! Καί ἀφοῦ τοῦ ἔδειξε πολλά ἐκεῖ, πῶς θυμιάζουν τά εἰδωλολατρικά σύμβολα καί λοιπά, τοῦ ἔδειξε καί τούς ἄρχοντες νά ἔχουν τά ὀπίσθιά τους πρός τόν ναό τοῦ Σολομῶντος, να κοιτάζουν τόν ἥλιο καί νά τόν λατρεύουν (εἶναι μία από τις δράσεις και αυτή). Υιέ ἀνθρώπου, λέει ὁ Θεός στον προφήτη, βλέπεις;... βλέπεις τί κάνουν;... (Βλ. Ιεζ. 8, 8-18)

   Ὀργίζεται ὁ Θεός, γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν κατάφερε να κάνει αὐτήν τήν ἀναγωγή, ν' ἀνεβεῖ ἀπό τά κτίσματα πρός τόν Δημιουργό. Γιατί; διότι δοκίμασε από τόν καρπό τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ πονηροῦ, καί ἔπεσε.

   Ποιό εἶναι λοιπόν τό δένδρο τῆς ζωῆς; Να φθάσει ὁ ἄνθρωπος να γνωρίσει τον Δημιουργό του. Και τότε θά ἔχει τήν μέθεξιν. Μέθεξις εἶναι ἀπό τό ρῆμα μετέχω. Ὅπως θα ξέρετε, στον μέλλοντα τό ρῆμα ἔχω γίνεται έξω καί παίρνει δασεία. (Αρα χρειάζεται ἡ δασεία να την ξέρουμε... χρειάζεται!) Ἔτσι λοιπόν ή πρόθεση μετά γίνεται μεθ- καί λέμε μέθεξις.  Ὄχι μέτεξις, ἀλλά μέθεξις, πού σημαίνει μετοχή. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος θά εἶχε μέθεξη μέ τόν Θεό, μετοχή μέ τόν Θεό, καί ἔτσι θά εἶχε τή ζωή, τήν αἰώνια ζωή. (Βλ. ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς ὀρθοδόξου Πίστεως, κεφ. 256, 1: «ξύλον μὲν ζωῆς ἡ μετοχὴ τοῦ Θεοῦ». Ὅπως παρατηροῦν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, καί εἰδικότερα ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ Θεός είναι καί παραμένει κατά τήν οὐσίαν Του υπερβατικός καί ἀμέθεκτος οὔτε οἱ ἄνθρωποι οὔτε οἱ ἄγγελοι δύνανται να γνωρίσουν τήν οὐσίαν τουἤ νά μεθέξουν αὐτῆς. Παρά ταῦτα ὅμως ὁ Θεός διατηρεῖ τήνπραγματικήν καί ἄμεσον σχέσιν μετά τοῦ κόσμου διά τῆς φυσικῆς του ἐνεργείας, ἡ ὁποία, ὡς ἀπαύγασμα τῆς ἀκτίστου θείας ουσίας, εἶναι ἐπίσης ἄκτιστος. (Γεωργίου Μαντζαρίδου, Η περί θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου διδασκαλία Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, Θεσσαλονίκη 1963, σ. 103)

   Αὐτήν τή μέθεξη τήν ἔχασε ὁριστικά ὁ ἄνθρωπος; Ὄχι· θά τό δεῖτε στη συνέχεια, καί θά καταλάβετε καλύτερα τί σημαίνει δένδρον τῆς ζωῆς. Ἐγώ ἁπλῶς σᾶς ἔκανα μιά ἀνάλυση, με βάση ἐκεῖνα πού μᾶς λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.

   Το ευτύχημα εἶναι ὅτι ὅταν ὁ Ἀδάμ παρέβη τελικά τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ –γιατί τώρα ἐξετάζουμε τά δύο δένδρα μόνα τους– καί οἱ πρωτόπλαστοι ἐκδιώχθηκαν τοῦ Παραδείσου, ὁ Θεός ἔδωσε ἐντολή να κλειστεῖ ὁ δρόμος πρός τό δένδρο τῆς ζωῆς –θά δοῦμε τί εἶναι αὐτός ὁ δρόμος– γιά νά μήν ἁπλώσει το χέρι του ὁ 'Αδάμ καί φάει, καί τό κακό γίνει ἀθάνατο. Ποιό κακό; Τό κακό πού ἤδη ἔγινε τῆς ἀποστασίας, τῆς αὐτονομίας, τῆς παρακοῆς. Γιατί, ἀλλιῶς, ὁ ἄνθρωπος θά ἔμενε ἀθάνατος μέσα στο κακό.

   Ἄρα λοιπόν ὁ θάνατος είχε διπλό χαρακτήρα. Βεβαίως πρῶτα πρῶτα θά ποῦμε ὅτι δέν τόν ἔκανε ὁ Θεός τόν θάνατο. (Βλ. Σοφ. Σολ. 1, 13: «ὁ Θεὸς θάνατον οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ τέρπεται ἐπ' ἀπωλεία ζώντων») Αλλά αυτό ήταν μία τιμωρία καί ταυτοχρόνως μία εὐεργεσία.

   Κατά κανόνα, μιά τιμωρία εἶναι εὐεργεσία. Διότι ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς τιμωρίας; τί διάσταση παίρνει ἡ τιμωρία; διάσταση ἐκδικήσεως ἢ παιδαγωγήσεως; Ἄν, ἐπί παραδείγματι, ἡ πολιτεία ἕναν πού ἔκανε ἕνα κακό τόν βάζει στή φυλακή, τόν βάζει γιά νά τόν ἐκδικηθεῖ, νά αἰσθανθεί δηλαδή ή κοινωνία μιά ἱκανοποίηση, ὅτι αὐτός ἐπιτέλους τιμωρεῖται, ἄσ' τον ἐκεῖ νά λιώνει; ἢ τόν βάζει στη φυλακή γιά νά παιδαγωγηθεῖ καί νά μήν τό ξανακάνει; Εἶναι τό δεύτερο. Κι ἄν στά ἀνθρώπινα συστήματα υπάρχουν ατέλειες, αναμφισβήτητα, ὁ Θεός ὅμως ποτέ δέν ἔχει ἀτέλειες, ποτέ δέν κάνει λάθη! Ὁ Θεός ὅταν παιδαγωγεί, πάντα ἀποβλέπει σέ ἕνα καλό· δέν εἶναι ἀτελής ὁ Θεός.

   Ὁ Θεός λοιπόν ἤθελε να παιδαγωγήσει. Ο θάνατος μπαίνει ὡς παιδαγωγία, γιά νά μή γίνει το κακό ἀθάνατο, νά μήν εἶναι ὁ ἄνθρωπος αἰωνίως στο κακό. (Ὁ ἱερός Χρυσόστομος παρατηρεῖ: «Εἰ γὰρ καὶ ἐξ ἁμαρτίας ὁ θάνατος εἰσενήνεκται, ἀλλ᾽ ὅμως εἰς εὐεργεσίαν ἡμῶν ὁ Θεὸς ἐν χαρίσατο» (Εἰς τὸν ΡΙΔ΄ Ψαλμόν, ΕΠΕ 6, 528-530), προφανώς ἵνα μὴ τὸ κακὸν ἀθάνατον γένηται. Ο Θεοδώρητος Κύρου, στο PG 80, ερώτ. Μ΄, 141C, λέει: «Μεταλαβεῖν δὲ αὐτὸν τοῦ καρποῦ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς διεκώλυσεν· οὐ φθονῶν αὐτῷ τῆς ἀθανάτου ζωῆς, ἀλλὰ τῆς ἁμαρτίας ἐπέχων τὸν δρόμον. Ιατρεία τοίνυν ὁ θάνατος· οὐ τιμωρία. Ἐπέχει γὰρ τῆς ἁμαρτίας τὴν ὁρμήν· ὁ γὰρ ἀποθανών, φησί δεδικαίωται ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας» (Ρωμ. 6,7). Οδέ ἅγιος Επιφάνιος Κύπρου τό αἰτιολογεί: «Ὥσπερ οὖν ἀλεξιφαρμάκου τρόπον ὑπὸ τοῦ ἀλεξητῆρος ἡμῶν, καὶ ἀληθῶς ἰατροῦ Θεοῦ πρὸς ἐκρίζωσιν τῆς ἁμαρτίας παρελήφθη ὁ θάνατος, καὶ ἀφανισμόν, ἵνα μὴ διαιωνίζον ἐν ἡμῖν εἴη τὸ κακὸν ἀθάνατον, ἅτε ἐν ἀθανάτοις ἀνατείλαν· αὐτοὶ δὲ λελωβημένοι, καὶ ἐκστάντες νοσούντων τρόπον τῆς οἰκείας ἀρετῆς, ἐπὶ πολὺ διατρίβωμεν, ἅτε ἐν ὑφεστηκόσιν ἀεὶ καὶ ἀθανάτοις σώμασι τὴν κατὰ τὸ ἁμάρτημα μεγάλην τρέφοντες νόσον. Διὸ δὴ καλῶς ταύτην πρὸς ἄμφω σωτηρίαν καὶ ψυχῆς καὶ σώματος φαρμακευτικῆς τρόπον καθάρσεως τὸν θάνατον ὁ Θεὸς εὔρατο, ἵνα πανάμωμοι καὶ ἀσινεῖς οὐτως ἐξεργασθῶμεν.» (Κατὰ Ωριγένους, ΚϚ', PG 41, 1112BC).Ἔρχεται ὁ θάνατος, τιμωρεῖται ὁ ἄνθρωπος, για να γίνει μία καινούργια δημιουργία, ὅπως τή βλέπουμε στο πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

   Ὥστε πῶς διορθώθηκε το κακό; Σας τό εἶπα ἤδη· διορθώθηκε μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ.

   Ὅταν ὁ Θεός μιλάει ἐδῶ στή Γένεση, καί παντοῦ στήν Παλαιά Διαθήκη, ποιός εἶναι; ποιό πρόσωπο τῆς Αγίας Τριάδος εἶναι; Είναι το δεύτερο πρόσωπο· είναι ὁ Υἱός· Αὐτός μιλάει. (Ηδη ἀπό τούς πρώτους στίχους τῆς Γενέσεως υποδηλώνεται ὁ Ἅγιος Τριαδικός Θεός, όπως λέει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος Λυῶνος: «...τοῦ μὲν Πατρὸς εὐδοκοῦντος καὶ κελεύοντος, τοῦ δὲ Υἱοῦ πράσσοντος καὶ δημιουργοῦντος, τοῦ δὲ Πνεύματος τρέφοντας καὶ αύξοντος» (Κατὰ Αἱρέσεων, 4, PG 7, 1108BC). Ο δέ Θεόφιλος Αντιοχείας ὑποστηρίζει πως στην Παλαιά Διαθήκη ἐνεργοῦσε ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ: «Ὁ μὲν Θεὸς καὶ Πατὴρ τῶν ὅλων ἀχώρητός ἐστιν καὶ ἐν τόπῳ οὐχ εὑρίσκεται· ὁ δὲ λόγος αὐτοῦ, δι' ού τὰ πάντα πεποίηκεν, ἀναλαμβάνων τὸ πρόσωπον τοῦ Πατρὸς καὶ Κυρίου τῶν ὅλων, οὗτος παρεγένετο εἰς τὸν παράδεισον ἐν προσώπῳ τοῦ Θεοῦ καὶ ὡμίλει τῷ Ἀδάμ. Καὶ γὰρ αὐτὴ ἡ θεία Γραφὴ διδάσκει ἡμᾶς τὸν Ἀδὰμ λέγοντα τῆς φωνῆς ἀκηκοέναι. Φωνὴ δὲ τί ἄλλο ἐστὶν ἀλλ᾽ ἢ ὁ Λόγος ὁ τοῦ Θεοῦ, ὅς ἐστιν καὶ Υἱὸς αὐτοῦ; Ὅθεν διδάσκουσιν ἡμᾶς αἱ ἅγιαι Γραφαί, καὶ πάντες οἱ πνευματοφόροι, ἐξ ὧν Ἰωάννης λέγει· Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, δεικνὺς ὅτι ἐν πρώτοις μόνος ἦν ὁ Θεὸς καὶ ἐν αὐτῷ ὁ Λόγος» (Πρὸς Αὐτόλυκον, PG 6, 1088ΑΒ). Βλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Ἡ Γένεσις, Τόμος Α΄, Μάθημα 30, ἔκδ. Ι. Μ. Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2017) Ἐκεῖνος λοιπόν πού ἔδινε τίς δημιουργικές εντολές, ἐκεῖνος πού μιλούσε στον Παράδεισο μέ τούς πρωτοπλάστους, ἤ ὅ,τι ἄλλο ἐνεργοῦσε, θά ἐρχόταν κάποια στιγμή πού ὁ ἴδιος θά γινόταν ἄνθρωπος καί θά συναναστρεφόταν τόν ἄνθρωπο. Αὐτό εἶναι ἀκατανόητο. Καί ὄχι μόνο θά ἐρχόταν κάποια στιγμή καί θά ἔβρισκε κάποιους απογόνους τοῦ Ἀδάμ ἐπάνω στή γῆ, ἀλλά καί κάτι περισσότερο· θα κατέβαινε καί στόν Ἅδη! 

   Ένα ὡραῖο τροπάριο τῶν Ἐγκωμίων τοῦ Μεγάλου Σαββάτου λέει ότι κατέβηκε μέχρι τόν Ἅδη για να συναντήσει ἐκεῖ τόν Ἀδάμ! (Στάσις Α΄: «Ἐπὶ γῆς κατῆλθες, ἵνα σώσῃς Αδάμ· καὶ ἐν γῇ μὴ εὑρηκὼς τοῦτον Δέσποτα, μέχρις ᾅδου κατελήλυθας ζητῶν.») Διότι θά δοῦμε ὅτι τοῦ τό ὑποσχέθηκε τοῦ Ἀδάμ αὐτό· τοῦ τό ὑποσχέθηκε ὅτι θά τόν συναντήσει· καί τόν συνάντησε στον Αδη. Καί τόν πῆρε ἀπό ἐκεῖ τόν Ἀδάμ, καί τήν Εὔα, καί τούς ἔσωσε. Βέβαια. Ἔτσι, τό κακό αυτό διορθώθηκε μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ.

   Ἀλλά θά λέγαμε τώρα, ἐκεῖνο το δένδρο τῆς ζωῆς, στον Παράδεισο, τί νά ἀπέγινε ἄραγε;

   Μά, παιδιά, αὐτό ἦταν ἕνα κοινό δένδρο· δέν εἶχε τίποτα το ιδιαίτερο. Τώρα ὅμως αὐτό τό δένδρο έχει μεταφερθεῖ, εἶναι κάπου ἀλλοῦ. Τό δένδρον τῆς ζωῆς –προσέξτε το αὐτό– εἶναι ὁ Σταυρός!...

   Ξέρετε, σᾶς τό ἔχω καί ἄλλοτε πεῖ, ὅτι τό δένδρο στην Αγία Γραφή λέγεται ξύλον. Το ξύλον τῆς γνώσεως πονηροῦ καί καλοῦ καί τό ξύλον τῆς ζωῆς. Λοιπόν, τό ξύλον τῆς ζωῆς τώρα εἶναι ὁ τίμιος Σταυρός! Αυτός εἶναι τό δένδρο τῆς ζωῆς· ἀπό ξύλο φτιαγμένος. (Βλ. άγ. Ιωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως, κεφ. ΠΔ΄, Περὶ σταυροῦ, PG 94, 1132D: «Τούτον τὸν τίμιον σταυρὸν προετύπωσε τὸ ξύλον τῆς ζωῆς, τὸ ἐν παραδείσῳ ὑπὸ Θεοῦ πεφυτευμένον. Ἐπειδὴ γὰρ διὰ ξύλου ὁ θάνατος, ἔδει διὰ ξύλου δωρηθῆναι τὴν ζωὴν καὶ τὴν ἀνάστασιν.»)

   Καί ὁ καρπός του ποιός είναι άραγε; γιατί εἴδαμε ὅτι ἐμποδίστηκαν οἱ πρωτόπλαστοι να κόψουν καί νά φᾶνε ἀπό τόν καρπό ἐκεῖνον.

   Ὁ καρπός του, ὅπως ὅλοι οἱ καρποί, εἶναι ἐπάνω στο δένδρο. Εάν λοιπόν ὁ σταυρός είναι τό ξύλον τῆς ζωῆς, τότε ὁ καρπός αὐτοῦ τοῦ ξύλου ποιός είναι; Ο Ἰησοῦς Χριστός, καρφωμένος ἐπάνω στον σταυρό! (Βλ. άγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν παραβολὴν περὶ συκής, PG 59, 590: «Ξύλον ὁ σταυρός, ἄρτος τὸ σῶμα Χριστοῦ»)

   Καί τώρα πρέπει να φάμε τόν καρπό αὐτόν, γιά νά ζήσουμε. Καί ποιός εἶναι ὁ καρπός αυτός; Τό Σῶμα καί τό Αίμα τοῦ Χριστοῦ!!! (Βλ. ἁγίου Κλήμεντος Αλεξανδρέως, Στρωματεῖς, β.5, PG 8, 109BC: «... ὁ Μωυσῆς "ξύλον ζωῆς ὠνόμασεν ἐν τῷ παραδείσῳ πεφυτευμένον. Ἐν τούτῳ καὶ ὁ Λόγος ἦνθησέν τε καὶ ἐκαρποφόρησεν σὰρξ γενόμενος, καὶ τοὺς γευσαμένους τῆς χρηστότητος αὐτοῦ ἐζωοποίησεν....»)

   Σᾶς εἶπα προηγουμένως ὅτι θά δεῖτε πως δόθηκε ή λύση. Να την η λύση. Είναι καταπληκτικό. Και τώρα βλέπουμε τον Χριστό να παρέχει τον καρπό αὐτόν, τό Σώμα Του και το Αίμα Του, γιά τή ζωή τῆς ἀνθρωπότητος. Τώρα, ὅποιος θέλει μπορεί να φάει τον καρπόν αὐτόν. (Βλ. Θεοδωρήτου Κύρου, Εἰς τὸν προφήτην Ησαΐαν, κεφ. ΞΕ, PG 81, 488BC: «Γέγονε δὲ ἡμῖν ξύλον ζωῆς ὁ σωτήριος σταυρός ἐδέξατο γὰρ οἷόν τινα καρπὸν τὸ ζωοποιόν σώμα, εἰς ὅ οἱ τὰςχεῖρας ἐκτείνοντες καὶ τοῦ καρποῦ μεταλαμβάνοντες τὴν αἰώνιαν ζώσι ζωήν.»)

   Ὁ δρόμος τότε κλείστηκε· αλλά μετά ανοίχθηκε. Κι ὁ δρόμος πού κλείστηκε ήταν ὅτι μέ τόν θάνατό του ὁ Ἀδάμ δεν μπόρεσε ν' ἀνεβεῖ στόν οὐρανό.

   Τρία πράγματα ἔκλεισαν τον δρόμο. Τό πρῶτο ἦταν ἡ ἁμαρτία. Δέν μποροῦσε ὁ ἁμαρτωλός ἄνθρωπος νά ἔχει πιά μέθεξη τοῦ Θεοῦ. Το δεύτερο ήταν ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἀθάνατος, ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος είναι θνητός. Πῶς θά ἦταν δυνατόν ποτέ ὁ ἀθάνατος Θεός νά ἔχει κοινωνία μέ τόν θνητό ἄνθρωπο; Θά πέθαινε ὁ ἄνθρωπος· ὁ Θεός θά ἔμενε. Καί τό τρίτο, ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὕλη, κτιστός, ἐνῶ ὁ Θεός εἶναι ἄκτιστος. Πῶς θά ἦταν δυνατόν νά ὑπάρχει λοιπόν μία τέτοια κοινωνία; Ο δρόμος εἶναι πραγματικά κλειστός καί ἡ δίοδός του εἶναι παντελῶς ἀδύνατη. Ποιός μπορούσε να νικήσει την ἁμαρτία, τήν ὑλική του κατασκευή καί τόν θάνατο; Κανένας.

   Λοιπόν, ἀκοῦστε. Είπε ὁ Θεός να φυλάγεται ὁ δρόμος μέ τήν πύρινη ρομφαία τῶν Χερουβείμ. Θά τό δούμε αυτό όταν θα φθάσουν στο σημεῖα ἐκεῖνο. Δεν εἶναι τό θέμα μας ἐδῶ, ἀλλά ἀκροθιγώς τώρα τό ἀναφέρω, για να ολοκληρώσω αυτό που λέμε καί νά τό δεῖτε καλύτερα. Τώρα πιά ὁ δρόμος αὐτός δέν φυλάγεται. Ξέρετε γιατί; διότι ἀνοίχτηκε μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Κυρίου. Ἀκοῦστε το.

   Ὁ Χριστός στον σταυρό Του νίκησε τήν ἁμαρτία, μέ τόν θάνατό του νίκησε τον θάνατο, καί μέ τήν ἐνανθρώπησή Του ὁ Θεός ἔγινε καί ἄνθρωπος. Ἀφοῦ λοιπόν ὁ Θεός ἔγινε καί ἄνθρωπος, ἄρα ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό. Διότι δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι δέν ταιριάζει ὁ ἄκτιστος Θεός μέ τόν κτιστο ἄνθρωπο, ἀφοῦ τώρα ὁ Θεός πῆρε καί τό κτιστό μέρος· ποιό; τήν ἀνθρώπινη φύση. Ὁ Χριστός ἀνέβηκε στόν οὐρανό, ἀνέβασε καί τήν ἀνθρώπινη φύση και τήν ἔβαλε στα δεξιά τοῦ Θεοῦ Πατρός στα δεξιά της Αγίας Τριάδος, ἄν τό θέλετε ἀκριβέστερα. Αυτό σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀνέβηκε στόν οὐρανό. (Βλ. ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν παραβολὴν περὶ συκῆς, PG 59, 590; «Ἐπὶ τοῦτο τὸ ἱκρίον τοῦ σταυροῦ ἀναβὰς ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, καὶ τὰς χεῖρας αὐτοῦ ἐκπετάσας, καὶ τὰς ἐν τῷ ἀέρι πετομένας δυνάμεις ἐξελάσας, ἀνεμπόδιστον ἡμῖν τὴν εἰς οὐρανὸν πορείαν ηυτρέπιζε, καὶ κλίμακα μακρὰν ἡμῖν τὴν πίστιν ἀπὸ γῆς εἰς οὐρανὸν ἀνατείνας...»)

   Ποιός ἄνοιξε τον δρόμο λοιπόν; τόν ἄνοιξε ὁ Χριστός. Ἀφοῦ λοιπόν ὁ Χριστός άνοιξε τον δρόμο, με την ἐνανθρώπησή Του, τη σταύρωσή Του, τόν θάνατό Του, τήν ἀνάστασή Του, την ανάληψή Του, τώρα μπορούμε κι ἐμεῖς νά ἀκολουθήσουμε.

   Ἔρχεται λοιπόν ὁ Χριστός –τοῦ ὁποίου ὅλα αὐτά τα στοιχεῖα εἶναι κατοχυρωμένα με γεγονότα– καί μᾶς λέει: «ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς, ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον» (Ιωάν. 6, 53). Τώρα λοιπόν προτρεπόμαστε να φᾶμε τη σάρκα Του και να πιούμε το αίμα Του, δηλαδή παρακινούμαστε να φάμε τον καρπόν τῆς ζωῆς.

   Γιατί σπεύδουμε να κοινωνήσουμε ἕναν ἄνθρωπο για τελευταία φορά πριν πεθάνει; Γι' αὐτόν τόν λόγο σπεύδουμε γιά νά πάρει τό ἐφόδιο τῆς ζωῆς καί νά ζήσει αἰωνίως. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός λέει: «καὶ ἐγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ», διότι πῆρε ἐμένα τήν ζωή. (Ιωάν. 6, 53-54) Διότι ὁ Χριστός εἶναι ἡ πραγματική ζωή· δέν εἶναι μιά ιδέα. (Ἡ ἰδέα ἐδῶ μέ τήν ἔννοια τοῦ εἰδώλου ἑνός πραγματικοῦ ἀντικειμένου που σχηματίζεται στον νοῦ· κάθε ἀφηρημένη ἔννοια). Προσέξτε ἡ ζωή δέν εἶναι μιά ἔννοια· είναι μια πραγματικότητα. Ὅταν ζεῖ ἕνας ἄνθρωπος, λέμε ποτέ ὅτι αὐτός ἔχει τήν ἰδέα τῆς ζωῆς, ἢ ὅτι ἔχει τήν ἴδια τή ζωή; Ὁ Χριστός δέν εἶναι ὁ φορέας μιᾶς ιδέας τῆς ζωῆς· εἶναι ἡ ἴδια ἡ ζωή! Είπε: «ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καὶ ἡ ζωή». (Ἰωάν. 11, 25. Βλ. Ἰωάν. 14, 6; «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή») Ἔτσι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος θά φάει τήν σάρκα Του καί θά πιεῖ τό αίμα Του, θά ἔχει τή ζωή. Καί προσθέτει: Ἐγώ αὐτόν, τήν ἐσχάτη ἡμέρα, θά τόν ἀναστήσω. Ποιά εἶναι ἡ ἐσχάτη ἡμέρα; Εἶναι ἡ ἡμέρα πού θά ξανάρθει ὁ Χριστός, είναι ἡ τελευταία ἡμέρα τῆς Ἱστορίας. Οπότε ὁ ἄθρωπος θα πάρει πίσω τό ἀναστημένο του σῶμα. Νικήθηκε ὁ θάνατος.

   Τί θά πεῖ θάνατος; χωρισμός ψυχῆς καί σώματος. Ἀλλά ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος θά εἶναι μαζί Του, νικήθηκε καί ἡ ἁμαρτία του. Οἱ ἁμαρτίες του συγχωρέθηκαν. Κι επειδή ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος να κάνει συντροφιά μέ τόν Θεό, νά ἔχει μετοχή μέ Αυτόν. Ἐγώ, ὁ ἄνθρωπος, μέ Αὐτόν, τόν Θεάνθρωπο! Διότι ὁ  Θεός δέν εἶναι ὁρατός στούς ἀνθρώπους –δέν εἶναι δυνατόν–, ἀλλά εἶναι ὅμως ὁρατός μέ τήν ἀνθρώπινη φύση Του.

   Νά, λοιπόν, πού ἀνοίχτηκε ὁ δρόμος, καί νά ποιό εἶναι τό δένδρο τῆς ζωῆς, καί νά ποιός εἶναι ὁ καρπός τοῦ δένδρου τῆς ζωῆς. Πράγματι εἶναι καταπληκτικό! 

   Γι' αυτό στη θεία Λειτουργία, στη μεγάλη ἐκείνη εὐχή τῆς ἁγίας Ἀναφορᾶς, λέμε μία μικρή εὐχούλα· ένα κομμάτι της είναι: «Μεμνημένοι τοίνυν τῆς σωτηρίου ταύτης ἐντολῆς...», ἐνθυμούμενοι λοιπόν τήν σωτήριο αὐτή ἐντολή... Τί εἶναι ἡ σωτήριος ἐντολή; Εἶναι ἡ ἐντολή τοῦ Σωτῆρος. Λέμε σωτήριον ἔτος· εἶναι τό ἔτος ἀπό γεννήσεως τοῦ Σωτῆρος. Ἔτσι κι ἐδῶ· ἐνθυμούμενοι λοιπόν τήν ἐντολὴ τοῦ Σωτῆρος... Ποιά έντολή; Αὐτή πού εἶπε λίγο πιο πάνω: «Λάβετε, φάγετε...»! Ακούστε: αὐτό τό «Λάβετε, φάγετε...» εἶναι ἐντολή!... 

   Ἄν σᾶς ρωτοῦσα ποιές εἶναι οἱ ἐντολές πού μποροῦμε νά βροῦμε μέσα στην Καινή Διαθήκη, θά μοῦ λέγατε ὅτι βρίσκουμε, ὑπό τήν μορφή βέβαια διαφόρων πτυχῶν, τίς δέκα ἐντολές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Εἶναι ἀλήθεια. Οἱ δέκα ἐντολές τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης δέν καταργήθηκαν. Εἶναι ἀλήθεια. Αλλά ποιά εἶναι ἡ ἐντολή τῶν ἐντολῶν; Διαβάστε την θεία Λειτουργία, παρακαλῶ, ἤ ἀκοῦστε την προσεκτικά βρήκατε πουθενά νά λέει νά μή κλέψουμε, να μή ποῦμε ψέματα, να μή μοιχεύσουμε, νά μή πορνεύσουμε, νά μήν ἐπιθυμήσουμε ό,τι υπάρχει στον πλησίον; Τίποτα, τίποτα· δέν ὑπάρχει τίποτα ἀπ' αὐτά. Βρήκατε τίποτα ἐσεῖς στή θεία Λειτουργία; Τίποτα. Νά μήν ἐργαζόμαστε τήν ἐβδόμη ἡμέρα, νά τιμοῦμε τοὺς γονεῖς μας... Τίποτα! Τότε, ποιά εἶναι ἡ ἐντολή τῶν ἐντολῶν,

   Ἡ ἐντολή είναι να κοινωνήσουμε τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ!... Ἡ ἐντολή αὐτή ἀναφέρεται στην πρώτη ἐντολή του δεκαλόγου· «Αγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου»  (Λουκά 10, 27. Βλ. Δευτ. 6, 5. 11, 1. Ματθ. 22, 37. Μάρκ. 12, 30). Ναί, διότι, ἀφοῦ ὁ Θεός ἀπό ἀγάπη ἔγινε ἄνθρωπος καί σοῦ προσφέρει τόν καρπό τῆς ζωῆς, τόν ἑαυτό του, ἐάν ἐσύ ἀπλώσεις τό χέρι σου καί τόν πάρεις τόν καρπό αὐτόν καί τόν φᾶς, σημαίνει ότι Τόν ἀγαπᾶς! Εάν όμως γυρίσεις τήν πλάτη σου καί πεῖς δέν θέλω τόν καρπό αὐτόν τῆς ζωῆς γιατί δέν τόν παραδέχομαι, σημαίνει ὅτι Τόν ἀρνεῖσαι. Ἄρα, παραβαίνεις τήν ἐντολή αυτή.

   Αλλά, ὅπως θά ξέρετε, ὅταν παραβούμε την πρώτη εντολή, τότε στην πραγματικότητα παραβαίνουμε καί ὅλες τίς ἄλλες ἐντολές. Δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἀγαποῦμε τοὺς γονεῖς μας, τιμοῦμε τόν πατέρα μας και τή μητέρα μας· εἶναι ἄχρηστο. Ἀκοῦστε: ἄχρηστο, ἄν δέν ἀγαποῦμε πρῶτα τόν Θεό! Γιατί; Πρῶτα εἶναι ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό, καί μετά εἶναι ἡ ἀγάπη πρός τούς γονεῖς. Τό ἕνα εἶναι ἡ πρώτη εντολή, τό ἄλλο εἶναι ἡπέμπτη ἐντολή. Εἶναι δυνατόν ἡ ἱεραρχία τῶν ἐντολῶν νά εἶναι τυχαία; Δέν εἶναι.

   Ὥστε λοιπόν, ὅταν λέει «Λάβετε, φάγετε... Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες...», σημαίνει ὅτι ἔχουμε τήν ἐντολή να γίνουμε κοινωνοί τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ· φυσικά, ἄν ἀγαπᾶμε τόν Χριστό καί ἄν ἔχουμε πιστέψει σ' Εκεῖνον.

   Πάνω στο σημεῖο αὐτό πρέπει νά σᾶς πῶ ὅτι ὅταν πρόκειται να κοινωνήσουμε, ἐξομολογούμαστε, ἀλλά καί διαβάζουμε τήν ἀκολουθία τῆς θείας Μεταλήψεως. Πιστεύω νά τό ξέρετε, ὅτι προκειμένου να κοινωνήσουμε, λέμε στη βραδυνή προσευχή μας τήν ἀκολουθία τῆς θείας Μεταλήψεως (είναι στη Σύνοψη ή στον Συνέκδημο ή στο Μέγα Ωρολόγιο). Σας το λέω νά τό ξέρετε αὐτό. Ἀποτελεῖ μιά προετοιμασία γιά τή θεία Κοινωνία, μαζί μέ τήν ἐξομολόγηση καί τή νηστεία. Πιστεύω, ἀντιλαμβάνεσθε ὅτι ὅλα αὐτά εἶναι μία προετοιμασία.

   Ὁ ἀπόστολος Παῦλος λέει κάπου ὅτι ἐκεῖνος πού δέν διακρίνει τό Σῶμα καί τό Αίμα τοῦ Κυρίου, καί κοινωνεῖ ἔτσι, ἀπροετοίμαστος, κινδυνεύει νά ἀρρωστήσει δηλαδή νά ἀδιαθετήσει, να αρρωστήσει καί νά πεθάνει! «Διὰ τοῦτο ἐν ὑμῖν πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι καὶ κοιμώνται ἱκανοί» · γι᾿ αὐτό καί πεθαίνουν ἀρκετοί από σᾶς, λέει, ἐπειδή ἀκριβῶς δέν προσέρχεσθε ἐπαξίως στο μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. (Α΄ Κορ. 11, 30)

   Θὰ μοῦ πεῖτε: ὅλη αὐτή ἡ προετοιμασία είναι για νὰ κοινωνήσουμε, ὅσο τοῦτο εἶναι δυνατόν στόν ἄνθρωπο, ἐπαξίως;

   Ναί. Ξέρετε ὅμως τί ἀποτελεῖ τήν κορωνίδα; Ὄχι ἄν εἶπα ψέματα ἢ δέν εἶπα ψέματα, ὄχι ἄν νήστεψα ἤ δέν νήστεψα, ὄχι ἄν διάβασα τήν ἀκολουθία ἤ ὄχι. Βέβαια, ὅλα αὐτά εἶναι προετοιμασία. Προσέξτε το· όλα ἀποτελοῦν προετοιμασία. Μ' αὐτό πού λέω δέν θέλω νὰ πῶ ὅτι καταργοῦμε αὐτά τά πράγματα –να φυλάξει ὁ Θεός!– αλλά θέλω νά σᾶς τονίσω ποιό εἶναι τό κορυφαῖο. Ποιό εἶναι, λέτε; Εἶναι ἐκεῖνο πού τήν τελευταία στιγμή θά μᾶς ὑπενθυμίσει μία ευχή τῆς θείας Μεταλήψεως.

   Ὅταν πηγαίνουμε να κοινωνήσουμε, ἔχουμε ἐκεῖ να διαβάσουμε ἕξι, ἑπτά, δέκα εὐχές καί τροπαριάκια. Ἡ πρώτη εὐχή, πού ὁ κάθε πιστός διαβάζει –καί οἱ ἱερεῖς τή διαβάζουν αὐτή, λέει: «Ἔτι πιστεύω ὅτι τοῦτο αὐτό ἐστι τὸ ἄχραντον σῶμά σου καὶ τοῦτο αὐτό ἐστι τὸ τίμιον αἷμά σου». Δηλαδή, πιστεύω ὅτι αὐτό πού τώρα θα πάρω εἶναι τό Σῶμα Σου καί τό Αἷμα Σου. Αλλά καί ὅταν βγαίνει ὁ ἱερέας, ἢ ὁ διάκονος, λέει: «Μετὰ φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης προσέλθετε». Αὐτό εἶναι ἡ τελευταία ὑπόμνηση. 

   Τί, δηλαδή; Να προσέλθετε με φόβο Θεού. Να προσέλθετε καί μέ πίστη. Τί θά πεῖ «μετὰ πίστεως»; ὅτι αὐτό πού θα πάρετε δέν εἶναι κρασί καί ψωμί, όπως θὰ σᾶς πληροφορήσουν οἱ αἰσθήσεις σας, ἀλλά εἶναι τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ! Διότι καί οἱ πρωτόπλαστοι θά μποροῦσαν νά ποῦν: Πῶς γίνεται αὐτό, νά φᾶμε αὐτήν τήν τροφή, καί νά γίνουμε ἀθάνατοι;...

   Σ' αὐτούς ἦταν δυσκολότερο να το πιστέψουν, για τί ἀκόμα δέν εἶχαν δεῖ τόν θάνατο. Γιά μᾶς ὅμως εἶναι εὐκολότερο νά τό πιστέψουμε αυτό, διότι ὁ Χριστός, όπως καί τά γεγονότα τῆς ζωῆς Του, κατοχυρώνουν τήν ἀλήθεια. Ἀφοῦ ἀναστήθηκε καί ἀναλήφθηκε στον οὐρανό, εἶναι ὁ ἀληθινός Θεός. Ὁ ἴδιος εἶπε αὐτό εἶναι τό σῶμα μου, ἐκεῖνο εἶναι τὸ αἷμα μου.

   Μήν πεῖ κάποιος ὅτι αὐτά τά εἶπε ὁ Χριστός μόνο τότε, τήν Μεγάλη Πέμπτη, στούς μαθητές Του. Μήν τό πεῖ κανείς αὐτό· γιατί, απλούστατα, λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος ὅτι κάθε ἁγία Τράπεζα, οπουδήποτε, εἶναι ἡ ἴδια μέ τό τραπέζι ἐκεῖνο, τήν τράπεζα ἐκείνη τοῦ ὑπερώου ἐκείνου τοῦ σπιτιοῦ, πού ὁ Κύριος κάθησε μέ τούς μαθητές Του στον μυστικό Δείπνο. Εἶναι τό ἴδιο ὑπερῶο! Γιατί ὁ ἴδιος ἔδωσε τήν ἐντολή, καί τό κύρος τῆς ἐντολῆς μεταβιβάζεται διά τῆς ἱεροσύνης. Ἔχουμε λοιπόν παντοῦ τό ἴδιο Μυστήριο. Ἔτσι, πιστεύω ὅτι αὐτό πού μεταλαμβάνω εἶναι τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. (Βλ. ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν ἐπιστολὴν Πρὸς Ἐφεσίους, PG 62, 28.25-30.33. Πρβλ. π. Αθανασίου Μυτιληναίου, ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, Το Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2016)

   Καί μετά λέει ὁ ἱερέας: «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καὶ ἀγάπης, προσέλθετε». Αγάπη σε ποιόν; Αγάπη στόν Θεό. Τό ἀκούσατε; ἀγάπη στον Θεό! Μετά εἶναι ἡ ἀγάπη στον πλησίον.

   Βέβαια, ὁ Κύριος μᾶς εἶπε ὅτι ὅταν προσέρχεσα ινα προσφέρεις τό δώρο σου στον ναό καί θυμηθεῖς ὅτι ἔχεις κάτι ἐναντίον τοῦ ἀδελφοῦ σου, πήγαινε πρῶτα νά ἔχεις μία καταλλαγή μαζί του, δηλαδή να συμφιλιωθεῖς, καί μετά γυρίζεις και προσφέρεις τό δώρο σου. (Βλ. Ματθ. 5, 23-24) Εἶναι σημαντικά ὅλα αὐτά· ἀλλά τό πρῶτο, τό κορυφαῖο, εἶναι ἡ πίστη καί ἡ ἀγάπη στο πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἄν πάω να κοινωνήσω, καί δέν διακρίνω –αὐτή εἶναι τώρα ἡ ἔννοια του ρήματος διακρίνω, πού λέει ὁ ἀπόστολος Παύλος– δεν διακρίνω, δέν ξεχωρίζω ὅτι εἶναι τὸ Σῶμα καί το Αίμα του Χριστού, αλλά θεωρῶ, ὅπως λέει στην Προς Εβραίους, ὅτι εἶναι κάτι κοινό, τιποτένιο, κάτι πού δέν ἔχει καμμία αξία, τότε ἔχω κάνει μέγιστη ἁμαρτία. Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη ἁμαρτία, ἡ φοβερή ἁμαρτία! (Βλ. Εβρ. 10, 29)

   Βλέπετε λοιπόν, παιδιά, ὅτι ἔχουμε τον καρπό της ζωῆς, τὸ Σῶμα καί τό Αίμα τοῦ Χριστοῦ. Καί ἔχουμε τήν ἐντολή να γευθούμε αυτόν τον καρπό· και πρέπει νά τόν γευόμαστε. 

   Αλήθεια, πρέπει;... Ναί. Πῶς ὅμως; Πότε;

   Την υλική τροφή τήν τρώμε τρεις φορές τήν ἡμέρα το λιγότερο. Και τώρα μάλιστα πού ἔχουμε ἀφθονία ύλικῶν ἀγαθῶν, ὅλο τρώμε, ὅλο μασουλάμε, ὅλο μασάμε καί μασάμε!... Τέλος πάντων, τα κανονικά γεύματα ἑνός ἀνθρώπου είναι τρία τήν ἡμέρα. Εάν λοιπόν γιά να συντηρηθεῖ αὐτή ἡ ουσία μας θέλουμε φαγητό τρεῖς φορές τήν ἡμέρα, τότε, πέστε μου, γιά νά συντηρηθεῖ πάλι ἡ ἴδια ουσία, πόσο συχνά πρέπει να κοινωνοῦμε;  («Τὸν ἄρτον ἡμῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡμῖν σήμερον», δύναται καὶ πνευματικῶς καὶ ἁπλῶς νὰ νοηθῇ, ἐπειδὴ καὶ ἑκατέρα ἡ ἐρμηνεία θεία εὐδοκία λυσιτελεῖ εἰς σωτηρίαν... Καὶ διὰ τοῦτο «τὸν ἄρτον ἡμῶν», τουτέστι τὸν Χριστόν, καθ᾿ ἑκάστην νὰ δίδωται ἡμῖν αἰτούμεθα, ἵνα πάντοτε οἱ ἐν Χριστῷ μένοντες καὶ ζῶντες ἀπό τῆς ἁγιωσύνης αὐτοῦ καὶ τοῦ σώματος μὴ ἀπομακρυνώμεθα. (Αγίου Νεκταρίου, Μελέται περὶ τῶν Θείων Μυστηρίων, Περὶ Κυριακῆς προσευχῆς, ἐκδοθέν τό πρῶτον κατά το 1915.)

   Διότι μήν ξεχνᾶτε ὅτι τό Σῶμα καί τό Αίμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι αἰσθητά· δέν εἶναι νοητά. Δέν κοινωνοῦμε μέ τή φαντασία μας, δέν κοινωνοῦμε μέ τή νόησή μας, ἀλλά ἀνοίγουμε το στόμα μας, μέ τά τριάντα δύο μας δόντια –ἄν τά ἔχουμε ὅλα φυσικά– καί μέ τή γλώσσα μας, δηλαδή παίρνουμε κατά αισθητό τρόπο τόν Χριστό. (Βλ. «ή σάρξ μου ἀληθῶς ἐστι βρῶσις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθῶς ἐστι πόσις» (Ιωάν. 6, 55)

   Εἶναι τροφή λοιπόν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ· εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς· εἶναι τροφή ὄχι μόνο τῆς ψυχῆς μου, ἀλλά καί τοῦ σώματός μου. Διότι ὁ Χριστός εἶπε ὅτι θά μέ ἀναστήσει τήν ἐσχάτη ἡμέρα. Τί θά ἀναστήσει; Τό σῶμα μου θά ἀναστήσει.

   Γι' αὐτό, παιδιά, ἐπειδή οἱ Ἅγιοι πῆραν το Σώμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τα λείψανά τους εἶναι θαυματουργά· εἶναι κι αὐτός ὁ λόγος. Γιατί ἄγγελοι συνοδεύουν τήν ψυχή κάποιου πού ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο αὐτόν; Τόν συνοδεύουν προς τιμήν τοῦ Χριστοῦ, τόν Ὁποῖο πῆρε ἐκεῖνος πού ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο αυτό. Πρός τιμήν τοῦ Χριστοῦ!

   Βλέπετε λοιπόν ὅτι οἱ ἄγγελοι τιμοῦν τόν Χριστό, καί τιμᾶται ὁ ἄνθρωπος που φέρει τον Χριστό. Θα πρέπει λοιπόν να κοινωνούμε πολύ συχνά.

   Κάθε πότε; Κάθε Πάσχα; 

   Βλέπετε πῶς οἱ ἄνθρωποι τρέχουν –στενοχωρούνται μάλιστα ἄν δέν πρόλαβαν νά ἐξομολογηθοῦν– νά πᾶνε να κοινωνήσουν τις μέρες του Πάσχα; Μαλώνουν μέσα στήν ἐκκλησία... σπρώχνονται να πετύχουν αὐτό, καί μάλιστα και γρήγορα, γιατί θέλουν νά πᾶνε καί στη δουλειά τους μετά! (Βλ. ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν ἐπιστολὴν Πρὸς Ἐφεσίους, Ομιλία Γ΄, PG 62, 27 κ.ε.) Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέει: Ὅποτε κοινωνεῖς, Πάσχα ἐπιτελεῖς. («Ὥστε ὁσάκις ἂν προσίῃς μετὰ καθαροῦ συνειδότος, πάσχα ἐπιτελεῖς, οὐχ ὅταν νηστεύῃς, ἀλλ᾽ ὅταν τῆς θυσίας ἐκείνης μετέχης.» (Κατὰ Ἰουδαίων, PG 48, 867) Κάθε φορά που κοινωνεῖς κάνεις Πάσχα! Καί ἔχεις Πάσχα!

   Δέν θέλω νά πῶ νά μή κοινωνούμε το Πάσχα ἀλλά δέν μποροῦμε νά λέμε ὅτι θά κοινωνήσουμε μόνο το Πάσχα.

   Λοιπόν, παιδιά, συχνά να κοινωνούμε, για να παίρνουμε τον καρπόν τῆς ζωῆς, να παίρνουμε το φάρμακον τῆς ἀθανασίας, ὅπως λέει ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος, («Οἱ κατ᾿ ἄνδρα κοινῇ πάντες ἐν χάριτι ἐξ ὀνόματος συνέρχεσθε ἐν μιᾷ πίστει καὶ ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ ... ἕνα ἄρτον κλῶντες, ὃς ἐστιν φάρμακον ἀθανασίας, ἀντίδοτον τοῦ μὴ ἀποθανεῖν, ἀλλὰ ζῆν ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ διὰ παντός.» (ΕΠΕ 119, 4, 90) αὐτό πού θά μᾶς κάνει ἀθάνατους, γιατί ὁ Χριστός θά μᾶς ἀναστήσει τήν ἐσχάτη ἡμέρα. 

   Αλλά πως πρέπει να κοινωνούμε;

   Θα πρέπει να προσέχουμε τίς ἁμαρτίες. Δεν πρέπει νά κάνουμε ἁμαρτίες. Ἕνας πού ἀγαπάει τόν Χριστό, δέν ἁμαρτάνει. Ἀκοῦστε αὐτό πού σᾶς εἶπα: ἕνας πού ἀγαπάει τόν Χριστό, δέν ἁμαρτάνει! Το σκεφθήκατε ποτέ ἔτσι; Γιατί να αισθανόμαστε ἀπό πάνω τόν φόβο τοῦ Θεοῦ μόνο, καί ὄχι καί τήν προσβολή τῆς ἀγάπης Του;

   Πάρτε δυό ἀνθρώπους πού ἔχουν ἀγάπη ἀνάμεσά τους. Τί εἶναι ἐκεῖνο πού θά τούς ἐμπόδιζε νά προσβάλλουν ὁ ἕνας τόν ἄλλον; Μήπως ο φόβος τοῦ ἑνός γιά τόν ἄλλον; Ὄχι. Αλλά τί; Ἡ ἀγάπη ἐμποδίζει. Αν ἀγαπᾶμε τόν Θεό, δέν θά κάνουμε ἁμαρτίες.

   Εἶναι μιά καινούργια διάσταση αὐτή πού σᾶς λέω τώρα· ἄν τή σκεφθεῖτε μπορεῖ νά ἐκπλαγεῖτε. Ἐγώ, ἄν τήν ἄκουγα στη θέση πού κάθεστε, θά τήν θεωροῦσα ἀποκάλυψη! Γιατί τί εἶναι ἡ ἀποκάλυψη; Κάθε καινούργιο πράγμα πού δέν τό εἴχαμε σκεφθεῖ, εἶναι μιά ἀποκάλυψη.

   Ἔτσι, ὅταν σκεφθῶ ὅτι δέν πρέπει να παύσω να ἀγαπῶ τόν Χριστό, ἡ ἀγάπη μου θά μ' ἐμποδίσει να κάνω κάποια ἁμαρτία. Ὅταν ἔχω αὐτή τήν ἀγάπη καί δέν ἁμαρτάνω, ὅταν ἔχω καί τήν πίστη ὅτι ὁ Χριστός εἶναι Θεάνθρωπος, καί Αὐτός εἶναι το κριτήριο κάθε πράξεώς μου, ὅταν ἐκκλησιάζομαι καί προσεύχομαι καί προσέχω, τότε μπορῶ νά κοινωνῶ πολύ συχνά. (Ἐπ' αὐτοῦ λέει ὁ μέγας Βασίλειος: «Καὶ τὸ κοινωνεῖν δὴ καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν καὶ μεταλαμβάνειν τοῦ ἁγίου σώματος καὶ αἱματος τοῦ Χριστοῦ καλὸν καὶ ἐπωφελές, αὐτοῦ σαφῶς λέγοντος· Ὁ τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον. Τίς γὰρ ἀμφιβάλλει ὅτι τὸ μετέχειν συνεχῶς τῆς ζωῆς οὐδὲν ἄλλο ἐστὶν ἢ ζῆν πολλαχῶς; Ἡμεῖς μέντοιγε τέταρτον καθ' έκάστην ἑβδομάδα κοινωνοῦμεν, ἐν τῇ Κυριακῇ, ἐν τῇ Τετράδι καὶ ἐν τῇ Παρασκευῇ καὶ τῷ Σαββάτῳ, καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις ἡμέραις, ἐὰν ἡ μνήμη Αγίου τινός.» (Επιστολή 93, PG 32, 484BC)

   Δέν σᾶς ἀναφέρω βέβαια τεχνικά στοιχεῖα ἐδῶ, γιατί αυτά διαφοροποιούνται στον κάθε ἄνθρωπο, ἀνάλογα μέ τίς διαφορετικές και ποικίλες συνθήκες και περιπτώσεις. Ἕνα μόνο σας ξαναλέω· αὐτό πού λέει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: ἐκεῖνος πού ἀγαπάει τόν Χριστό δέν ἀφήνει σαράντα ημέρες να περάσουν χωρίς να κοινωνήσει!

   Καί νά φανταστεῖτε ὅτι ἔζησε σέ μιά ἐποχή πολύ δύσκολη. Δέν θέλω νά ἀναφερθῶ στά διακόσια τόσα χρόνια πίσω, αλλά σᾶς λέω μόνο τοῦτο· ὅτι ἂν πᾶμε στὴν ἐποχή ἐκείνη, τότε θα δικαιολογούσαμε το πόσο ἀραιά κοινωνοῦσαν οἱ ἄνθρωποι καί γιατί καί τό πῶς. Ἔτσι, ὁ συγγραφέας του βιβλίου Περί συνεχούς θείας Μεταλήψεως αναγκάζεται νά πεῖ ὅτι ἐκεῖνος πού ἀγαπάει τόν Ἰησοῦ Χριστό, δέν ἀφήνει σαράντα ημέρες να περάσουν χωρίς να κοινωνήσει!... Αν ζούσε σε μιά ἄλλη ἐποχή, θα μποροῦσε νά πεῖ ὅτι ἐκεῖνος πού ἀγαπάει τόν Ἰησοῦ Χριστό, δέν ἀφήνει μία ἑβδομάδα να περάσει χωρίς να κοινωνήσει!... Αλλά θα πρέπει ὅμως νά ἔχει ἀνά πάσα στιγμή τις προϋποθέσεις· καί τότε βεβαίως μπορεῖ νά κοινωνεῖ. (Το περί συνεχούς θείας Μεταλήψεως θέμα ἦταν ἀπό τά πιό ζωτικά του κινήματος τῶν Κολλυβάδων Πατέρων (Νεόφυτος ὁ Καυσοκαλυβίτης, Μακάριος Νοταράς, Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης καί Ἀθανάσιος ὁ Πάριος). Κατά τον 18ο αιώνα οι περισσότεροι πιστοί κοινωνοῦσαν μόνο μία φορά τον χρόνο, ἐνῶ οἱ μοναχοί τοῦ Ἁγίου Ὄρους μία φορά στις 40 ημέρες. Οἱ Κολλυβάδες ἐπεσήμαναν ὅτι αὐτή ἡ πρακτική απομάκρυνε τήν Ἐκκλησία ἀπό τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση. Ετσι, ἦταν προετοιμασμένοι ἀκόμη καί για συγκρούσεις μέ τήν ἐκκλησιαστική ἱεραρχία, για να συμβάλουν στήν ἐπιστροφή της πατερικῆς καί ἀρχαίας πρακτικῆς τῆς συνεχούς Μεταλήψεως.)

   Τό σπουδαῖο ὅμως εἶναι ὅτι τό δένδρο τῆς ζωῆς τό ξαναβρίσκουμε πάλι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ! Μά ή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἐδῶ στή γῆ εἶναι ἡ στρατευομένη Εκκλησία, καί τό δένδρο τῆς ζωῆς εἶναι τό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Ἀλλά καί ἐκεῖ; Ναί, ὑπάρχει καί ἐκεῖ! 

   Ἀκοῦστε τί λέει το βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως. «Εν μέσῳ τῆς πλατείας αὐτῆς –πού εἶναι ἡ πόλη ή καινούργια, ἡ νέα Ἱερουσαλήμ, ή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία– καὶ τοῦ ποταμοῦ ἐντεῦθεν καὶ ἐκεῖθεν ξύλον ζωῆς», δένδρο ζωῆς, «ποιοῦν καρποὺς δώδεκα, κατὰ μῆνα έκαστον ἀποδιδοῦν τὸν καρπὸν αὐτοῦ» (Αποκ. 22, 2.).

   Καί ποιό εἶναι αὐτό τό δένδρο τῆς ζωῆς;

   Οἱ ἑρμηνευτές λένε: ὁ Ἰησοῦς Χριστός! («Ξύλον ζωῆς τροπικῶς ὀνομασμένους, κατὰ μετοχὴν καὶ μίμησιν τοῦ τῆς ζωῆς ξύλου Χριστοῦ» (Ανδρέας Καισαρείας, PG 106, 411BC), «Ξύλον ζωῆς ὁ Κύριος κατὰ τὸ γεγραμμένον τῷ παροιμιαστῇ περὶ τῆς σοφίας· ξύλον φησὶ ζωῆς ἐστι πᾶσι τοῖς ἀντεχομένοις αὐτῆς. Χριστὸν δὲ Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν ὁ σοφὸς ἡμῖν παρέδωκε Παῦλος» (Οἰκουμένιος, H.C. Hoskier, 248). Ἐκεῖ θά εἶναι ἡ αἰώνια θεωρία τοῦ προσώπου Του! Θα βλέπουν τό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐκεῖνοι πού Τόν δοκίμαζαν στο Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καί Τόν ἔτρωγαν καί Τόν ἔπιναν ἐδῶ στήν παροῦσα ζωή.

   Ἐκεῖ θά βλέπουν διαρκῶς τό ἔνδοξο πρόσωπό Του στο διηνεκές, σέ μιά αἰώνια θεωρία! (Βλ. Αποκ. 22, 4-5.)

   Ὁ καθένας καί ἡ καθεμιά πού νιώθει ἔτσι τά πράγματα, ἀρχίζει να συγκλονίζεται καί νά λέει: τό δένδρο τῆς ζωῆς λοιπόν εἶναι προσιτό πιά· δέν ἔχω παρά ν' ἀρχίσω νά τό δοκιμάζω!

Κυριακή, 5 Φεβρουαρίου 1984

41η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ 

https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Γιατί ο Χριστός εβαπτίσθη;

«Ποιος είναι ο Θεός;», έλεγε ο αρχαίος κόσμος. «Τι είναι ο Θεός;», ξαναρωτούσε ο αρχαίος κόσμος. Και οι απαντήσεις πολλές. Γιατί δεν υπήρχε απάντησις. Όμως η αγάπη και η φιλανθρωπία του όντως αληθινού Θεού, που έμενε κρυμμένος από τον αμαρτωλό άνθρωπο ή καλύτερα, η αμαρτία ετύφλωσε τον άνθρωπο και δεν μπορούσε να δει, ήλθε και έγινε φανερός. Λέγει ο Απόστολος Παύλος στη σημερινή αποστολική του περικοπή που ακούσαμε, προς Τίτον: «Ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ». «Ἐπεφάνη». Έγινε φανερή. Αυτό θα πει «επιφάνεια». Θα πει «φανέρωσις». Η Θεοφάνεια. Θα πει: «Φάνηκε ο Θεός».

Πώς «ἐπεφάνη»; Με την βάπτιση του Ιησού, εις τον Ιορδάνη ποταμό. Με πολύ λιτές γραμμές, ο Ευαγγελιστής Μάρκος μάς πληροφορεί: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ ᾿Ιωάννου εἰς τὸν ᾿Ιορδάνην. Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν· σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ ηὐδόκησα». Έτσι έμαθε ο κόσμος, αγαπητοί, ότι ο Θεός είναι στον ουρανό, αφού απ’ τον ουρανό ηκούσθη η φωνή. Αλλά και εις την γην. Αλλά πανταχού παρών. Δεν έχει όμως καμία σχέση με την κτίσιν Του από πλευράς ουσίας. Δεν είναι δηλαδή η κτίσις ο Θεός. Τότε αντελήφθησαν οι άνθρωποι ότι δεν μπορούσαν να λατρεύουν την κτίσιν ως Θεόν. Ότι ο Θεός είναι Εκείνος που πήρε, προσέλαβε την κτίσιν Του, δεν εταυτίσθη με την κτίσιν Του, προσέλαβε την κτίσιν Του υπό το σχήμα της ανθρωπίνης υπάρξεως και ήλθε από αγάπη πολλή σε μας. Ότι ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός.

Ο Πατήρ τώρα, στα Θεοφάνεια, δίνει τη μαρτυρία Του για τον αγαπητόν Του Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει ακριβέστατα του Ποιος είναι ο Υιός. Δείχνει. Δεν γεμίζει τον Ιησούν, εννοείται την ανθρωπίνη φύση, με Πνεύμα Άγιον. Άπαγε. Δείχνει. Δηλαδή πλήρης και εκπληκτική Θεοφανεία. Έτσι ο Υιός αποκαλύπτει τον Πατέρα και ο Πατέρας συστήνει τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει τον Υιόν κατ΄εντολήν του Πατρός.

Έτσι ο κόσμος έμαθε τον αληθινόν Θεόν, που μπορούσε τώρα να Τον λατρεύει και να Τον προσκυνά. Είναι η πιο μεγάλη αποκάλυψις στην ανθρωπίνη Ιστορία, που ο άνθρωπος γνωρίζει τον Δημιουργό Του. Η πιο μεγάλη αποκάλυψις. Βέβαια είναι αληθές ότι πολλές φορές ο Θεός απεκαλύφθη, ο Άγιος Τριαδικός Θεός, όπως επί παραδείγματι εις τον Αβραάμ στο Σινά και στη βάτο είναι ο Λόγος, όμως συσκιασμένα. Εδώ έχομε με σαφήνεια την αποκάλυψη του Θεού. Και μάλιστα όταν ο Εις της Τριάδος, παίρνοντας την ανθρωπίνη μορφή, το ανθρώπινο σχήμα, ήλθε ανάμεσά μας κατά έναν ανείπωτα καταπληκτικό τρόπο.

Πλάι όμως σε αυτήν την μεγαλειώδη αποκάλυψη, γιατί έρχεται, όπως σας είπα, ο δεύτερος της Τριάδος, να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνη ποταμό, έχομε και πλήθος άλλες αποκαλύψεις. Ώστε να ερωτούμε, γιατί ήρθε ο δεύτερος της Τριάδος να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνην ποταμόν; Οι Πατέρες, αγαπητοί μου, αναφέρουν αρκετούς λόγους που ο Ιησούς εβαπτίσθη εις τον Ιορδάνη. Βέβαια ένας, όχι, θα λέγαμε, κατ’ αξίαν πρώτος, αλλά δεν θα τους πω κατ’ αξίαν πρώτος, δεύτερος, απλώς μερικούς, δυο, τρεις, τέσσερις λόγους να σας αναφέρω. Ήλθε για να καθαρίσει εμένα τον άνθρωπο. Βαπτίζεται δε ο Χριστός, «οὐχ ὡς Αὐτός χρήζων καθάρσεως, ἀλλά τήν ἐμήν οἰκειούμενος κάθαρσιν». Δεν ήρθε επειδή ο Ίδιος είχε ανάγκη να καθαριστεί, αλλά οικειώθηκε την δική μου την κάθαρσιν. Και επήρε το λουτρόν του βαπτίσματος εις τον Ιορδάνη ποταμό.

Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν βάπτισμα μετανοίας. Έχομε τρία βαπτίσματα. Είναι το βάπτισμα των Ιουδαίων, που ήταν τρόπον τινά, σαν διδασκαλία, εννοείται των Ραβίνων, υποχρεωτικό, προκειμένου κάποιος να φάει. Θυμηθείτε που είπαν στον Κύριον οι Φαρισαίοι για τους μαθητάς: «Γιατί οι μαθηταί σου με άπλυτα χέρια τρώνε τα στάχυα, τρίβοντάς τα με τα χέρια τους;». Οι Εβραίοι, σημειώνει εκεί ο Ευαγγελιστής, δεν κάθονται να φάνε εάν δεν πλυθούν εάν, εάν, εάν… Ήταν ο βαπτισμός ο ιουδαϊκός . Είναι το βάπτισμα του Ιωάννου, βάπτισμα μετανοίας. Και το βάπτισμα το χριστιανικό, που είναι βάπτισμα συγχωρήσεως και υιοθεσίας και μετοχής της ζωής του Χριστού.

Ο Χριστός λοιπόν εβαπτίσθη υπό του Ιωάννου, το μεσαίον βάπτισμα. Το βάπτισμα του Ιωάννου, το οποίον ήταν βάπτισμα μετανοίας. Αλλά πώς εγίνετο; Εβυθίζετο ο βαπτιζόμενος, έμενε βυθισμένος μέσα εις το νερό και έλεγε τις αμαρτίες του. Γι΄αυτό σημειώνει εδώ ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, ότι ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος. Αμέσως ανέβηκε από το νερό. Δεν βγήκε από το νερό. Αλλά ανέβηκε από το νερό. Δηλαδή δεν ήταν βυθισμένος εις το νερό, όπως ήσαν οι άλλοι. Γιατί; Δεν είχε αμαρτίες. Ήρθε τις δικές μου τις αμαρτίες να συγχωρήσει. Ήρθε εμένα να καθαρίσει, εμένα τον άνθρωπο. Γι΄αυτό λέγει αυτό το «εὐθύς», αμέσως ανέβη από του ύδατος. Ο Ιησούς βαπτίζεται, για να ανοίξει τον δρόμο στο δικό Του το βάπτισμα, δηλαδή αυτό που θα μας παρέδιδε, και το οποίον είναι βάπτισμα, όπως σας είπα, αφέσεως αμαρτημάτων, τόσο του προπατορικού, όσο και των προσωπικών μας αμαρτημάτων.

Ακόμη, εβαπτίσθη ο Κύριος εις τον Ιορδάνη ποταμό, ένας ακόμη λόγος, για να συντρίψει τις κεφαλές των δρακόντων, δηλαδή των δαιμόνων, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Ίσως φαίνεται περίεργο αυτό. Η κτίσις, αγαπητοί μου, που έγινε χάριν του ανθρώπου, παρεχωρήθη στην εξουσία του Σατανά, επειδή ο άνθρωπος ήδη από τον Παράδεισον προσεκύνησε τον διάβολον· διότι έκανε το θέλημά του. Έκτοτε η κτίσις είναι δαιμονοκρατουμένη.

Έρχεται λοιπόν ο Κύριος να αγιάσει την κτίσιν, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Είναι δε εκπληκτικόν, ότι το νερό εδώ είναι αντιπροσωπευτικό ολοκλήρου της κτίσεως. Θέλετε να σας πω κάτι; Όσοι μπορείτε να το συλλάβετε αυτό. Είναι εκπληκτικόν διότι… βέβαια η θεολογία του νερού είναι απέραντη και βαθυτάτη, τώρα εδώ μόνον έναν λόγο σας λέγω, που το νερό είναι H20, υδρογόνο δύο, οξυγόνο. Το υδρογόνο όμως είναι το πρώτο στοιχείο, που όταν του προστίθενται πρωτόνια εις τον πυρήνα του, γίνεται δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, πεντηκοστόν, ενενηκοστόν τόσο…στοιχείον. Όλη η κτίσις, όλος αυτός ο κόσμος, είναι, ας το πούμε, έτσι χοντρικά χοντρικά,όχι επιστημονικά, επανάληψις του ατόμου του υδρογόνου. Συνεπώς το υδρογόνο θα μπορούσε να καυχηθεί ότι είναι εκείνο που εκπροσωπεί ολόκληρη τη Δημιουργία. Αυτό δε το υδρογόνο έγινε από την ενέργεια του φωτός! Εκπληκτικόν! «Εἶπεν ὁ Θεός καί ἐγένετο φῶς». Πρώτα το φως. Μετά το υδρογόνο. Μετά όλη η κτίσις. Έτσι λοιπόν είναι, τρόπον τινά, βρίσκεται να εκπροσωπεί την κτίσιν το υδρογόνο· το οποίον άφθονο βρίσκεται μέσα στο νερό.

Έτσι, αγιάζει ο Χριστός το νερό, τα νερά του ποταμού, δηλαδή αγιάζει ολόκληρη την κτίσιν! Και αγιάζοντάς την, διώχνει τους δαίμονες, που εδαιμονοκράτουν την κτίσιν. Γι΄αυτό γράφει ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος, στον σημερινό κανόνα, που ακούσαμε στον Όρθρον, στο πρώτο τροπάριο της πρώτης ωδής: «Καί δρακόντων κεφαλάς ἐμφωλευόντων, διαθλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου». «Και τα κεφάλια των δρακόντων, τα σπάζει, στα ρείθρα του Ιορδάνου». Τύπος δε των δαιμονικών κεφαλών ήσαν οι καταποντισθέντες Αιγύπτιοι στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Αιγύπτιοι, μεταφορικώς, συμβολικώς, θεωρούνται ότι είναι το κράτος και της σκιάς του θανάτου, το κράτος του Άδου, οι δαίμονες. Προσέξτε· δεν είναι οι Αιγύπτιοι οι δαίμονες. Προσέξτε, μην το μπερδέψετε, τύπος είναι. Όταν πήγαν να περάσουν κι αυτοί και επνίγησαν. Έτσι ο Ψαλμωδός λέγει στον 73ον Ψαλμόν: «Σύ συνέτριψας τάς κεφαλάς τῶν δρακόντων ἐπί τοῦ ὕδατος -Ποιων δρακόντων; Μεταφορικώς. Των Αιγυπτίων, που, τρόπον τινά, αντιπροσωπεύουν τους δαίμονες-. Σύ συνέθλασας -ευθύς παρακάτω- τήν κεφαλήν τοῦ δράκοντος». Γιατί πρώτα ακολουθεί πληθυντικός και μετά ενικός; Διότι είναι οι δαίμονες και ενικός είναι ο διάβολος, ο ένας, ο αρχηγός.

Γι΄αυτό, αγαπητοί μου, δυνάμει της βαπτίσεως του Χριστού μας στον Ιορδάνη, σε κάθε βάπτιση πιστού λέγονται ευχές. Όπως και στον ίδιον τον υπό βάπτισιν, λέγονται αφορισμοί, δηλαδή να φύγουν οι δαίμονες που τυχόν εμφωλεύουν μέσα εις αυτήν την ύπαρξη, αλλά και επί του ύδατος, προκειμένου να γίνει η βάπτισις. Ακούστε τι λέγει μία ευχή. Δυστυχώς ο χρόνος δεν επαρκεί να σας κάνω πιο πολλή ανάλυση. Ανάγνωση θα σας κάνω: «Σύ καί τά Ἰορδάνια ρεῖθρα ἡγίασας, οὐρανόθεν καταπέμψας τό Πανάγιον σοῦ Πνεῦμα, καί τάς κεφαλάς τῶν ἐκεῖσε ἐμφωλευόντων συνέτριψας δρακόντων. Αὐτός οὖν, φιλάνθρωπε Βασιλεῦ- θα τ’ ακούσετε και στην ακολουθία της Βαπτίσεως που θα ακολουθήσει τώρα εδώ- πάρεσο καί νῦν δια τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος, καί ἁγίασον τό ὕδωρ τοῦτο…». «Συντριβήτωσαν – λέει ο ιερεύς- ὑπό τήν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ τιμίου Σταυροῦ Σου(:με το σημάδι του Σταυρού) πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις – οι δαίμονες-. Ὑποχωρησάτωσαν ἡμῖν(: ας υποχωρήσουν σε μας) πάντα τά ἐναέρια καί ἀφανῆ εἴδωλα , καί μή ὑποκρυβήτω τῷ ὕδατι τούτῳ δαιμόνιον σκοτεινόν(:και να μην κρυφτεί δαιμόνιο σκοτεινό κάτω από το νερό – εκείνο το «ὑπο-κρυβήτω». Δηλαδή στην κτίσιν, με άλλα λόγια)».Έτσι, ο Χριστός ήρθε στον Ιορδάνη να αγιάσει την κτίσιν, αφού θα συνέτριβε τας κεφαλάς των δρακόντων και την κεφαλήν του μεγάλου δράκοντος, του Διαβόλου.

Ο Χριστός, ακόμη, αγαπητοί μου, μέσα στον Ιορδάνη, απέκτεινεν την έχθραν μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Λέγει πάλι ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος στην 5η ωδή του, στον ειρμό: «Ἰησοῦς, ὁ ζωῆς ἀρχηγός λῦσαι τὸ κατάκριμα ἥκει Ἀδάμ τοῦ πρωτοπλάστου, καθαρσίων δε ὡς Θεός μὴ δεόμενος(:ο Ίδιος δεν είχε ανάγκη να καθαριστεί), τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνη(:έρχεται να καθαρίσει αυτόν που έπεσε, να τον καθαρίσει στον Ιορδάνη), ἐν ᾧ(:εν τω οποίω Ιορδάνη) τὴν ἔχθραν κτείνας». «Ἀπέκτεινε τήν ἔχθραν»· γι΄αυτό λέγεται ότι ο Ιορδάνης ποταμός είναι ο τάφος της έχθρας, είναι ο θάνατος του θανάτου, ο Ιορδάνης θανάτωσε τον θάνατον. Ερωτά κάποιος εκ των Πατέρων: «Πῶς μέν ὁ Παῦλος εἶπεν ὅτι ὁ Χριστός ἀπέκτεινεν τήν ἔχθραν ἐν τῷ Σταυρῷ; Ὁ δέ μελωδός λέγει ἐδῶ ὅτι ἀπέκτεινεν αὐτή ἐν τῷ Ἰορδάνῃ». Ο Παύλος λέγει «ἀπεκτάνθη», σκοτώθηκε η αμαρτία, η έχθρα ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Θεό, «στον Σταυρό». Εδώ ο μελωδός λέγει «στο ποτάμι». Τι συμβαίνει; Βέβαια, θα λέγαμε, ο Χριστός έλυσε την έχθραν, με όλα τα μυστήρια της ενσάρκου οικονομίας Του. Όπως με τη σύλληψίν Του, την γέννησή Του, την βάπτισή Του, την Σταύρωσή Του, την Ανάστασή Του. Όλα αυτά είναι σταθμοί της ενσάρκου οικονομίας Του, που αποτελούν και τα μυστήρια, που όλα αυτά απέκτειναν την έχθραν του ανθρώπου με τον Θεό· και τα οποία αποτελούν, κατά τον άγιον Νικόλαο Καβάσιλα, τα «ποιητικά τῆς σωτηρίας μας». Εκείνα τα οποία συντελούν στη σωτηρία μας.

Και ο Παύλος λέγει: «Τοῦτο γινώσκοντες(:αυτό να ξέρετε) ὅτι ὁ παλαιός ἄνθρωπος συνεσταυρώθη – πού συνεσταυρώθη;- ἐν τῷ βαπτίσματι» -λέει ο Παύλος- τῷ Χριστῷ». Συνεσταυρώθη με τον Χριστό, μέσα εις το βάπτισμα. Γι΄αυτό γίνεται μέτοχος των παθημάτων του Χριστού ο άνθρωπος με την βάφτισή Του. Γι΄αυτό και ο Χρυσόστομος λέγει: «Σταυρόν τό βάπτισμα ὀνομάζει». Το βάπτισμα λοιπόν είναι σταυρός. Και ο Σταυρός του Κυρίου εικονίζεται μυστικώς εις το Βάπτισμα. Σταυρός και Βάπτισμα ουσιαστικά είναι ένα. Και εκφράζουν την ίδιαν αλήθεια. Σταυρός και Βάπτισμα. Ένα είναι.

Ακόμη, Αυτός ο Κύριος, όταν μπήκε εις το ποτάμι, γίνεται ο μεσίτης δύο διεστώτων οχθών. Η μία όχθη του ποταμού και η άλλη όχθη του ποταμού. Η μία από δω, η άλλη από κει. Ο Θεός και οι άνθρωποι. Μπαίνει στη μέση στο ποτάμι και ενώνει τα διεστώτα. Γι΄αυτό ο Χριστός λέγεται μεσίτης Θεού και ανθρώπων. Είναι εκπληκτικόν. Το ποτάμι λοιπόν του Ιορδάνου είναι τύπος διαστάσεως Θεού και ανθρώπων. Ο Χριστός ο μεσίτης. Προτύπωσις, αγαπητοί μου, αυτού του πράγματος είναι η μηλωτή του Ηλία, η προβιά που φορούσε ο Ηλίας, την οποία έριξε εις τον Ελισσαίον, αναλαμβανόμενος εις τον ουρανόν και εκείνος εκτύπησε την όχθην του Ιορδάνου κι έγινε ξηρά. Και πέρασε από κει ο Ελισσαίος. Η μηλωτή του Ηλία είναι τύπος της μεσιτείας του Χριστού, που ενώνει τις δύο όχθες, τις δύο πλευρές. Τον Θεό και τους ανθρώπους.

Ακόμη, γιατί εβαπτίσθη ο Χριστός; Για να «πληρώσει» τον νόμον. «Πληρῶ» θα πει «γεμίζω», δηλαδή «ολοκληρώνω, πραγματοποιώ, δεν αφήνω τίποτε που να μην το έχω πραγματώσει». Ο ίδιος ο Θεός έδωσε το βάπτισμα του Ιωάννου· έπρεπε λοιπόν και ο Ίδιος ως άνθρωπος, να τηρήσει τον νόμον, και γι΄αυτό ήρθε να βαπτιστεί. Μας σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰωάννης διεκώλυεν(:τον εμπόδιζε) αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;(:Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα, κι εσύ έρχεσαι σε μένα;) ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι(: Άστο τώρα αυτό)· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». «Δικαιοσύνη» θα πει «όλος ο νόμος». «Πρέπει να εκπληρώσουμε όλο τον νόμον». Και με την εκπλήρωση του παλαιού νόμου στο πρόσωπο του Χριστού, ο Χριστός μάς απάλλαξε του τελετουργικού νόμου, της Παλαιάς, δηλαδή, Διαθήκης, αφού πλέον η δικαίωσις, δηλαδή η σωτηρία, δεν γίνεται με την εκπλήρωση πλέον του νόμου, αλλά με την εκπλήρωση της πίστεως. Φύγαμε από τη διαθήκη του νόμου και περάσαμε στη διαθήκη της πίστεως.

Θέλετε ακόμη; Κι άλλοι, κι άλλοι πολλοί λόγοι. Αλλά επιτρέψατέ μου έναν ακόμη λόγο, όσο μας παίρνει ο καιρός. Ένας σημαντικότατος. Είναι ότι η φανέρωσις όλου του Αγίου Τριαδικού Θεού για πρώτη φορά, όπως σας είπα ήδη εις την εισαγωγή της ομιλίας, στην Ιστορία της κτίσεως, κατά έναν τρόπο εναργή, φανερό, καθαρό, αλλά μπορούμε κάτι ακόμη να πούμε, που αφορά σε μας. Το τρίτο τροπάριο της 8ης ωδής του ιδίου υμνογράφου, του αγίου Κοσμά, λέγει: «Τριάδος ἡ φανέρωσις, ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν(:Έγινε η φανέρωση της Τριάδος)· αὔτη γὰρ ὑπέρθεος φύσις –άλλη φορά, να εξηγήσομε τι θα πει «ὑπέρθεος φύσις»-, ὁ Πατὴρ ἐφώνησεν(:μίλησε). Οὗτος ὁ βαπτιζόμενος, Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου, τὸ Πνεῦμα συμπαρῆν τῷ ὁμοίῳ». Το Πνεύμα το Άγιο ήτο συμπαρόν, μαζί παρόν, με τον όμοιό Του, δηλαδή τον Υιόν. Κ.λπ.

Στο πρώτο δε τροπάριο της Α΄ωδής λέει: «Ἀδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου»(:Αναπλάττει τον φθαρέντα Αδάμ, εις τα ποταμάκια του Ιορδάνου ποταμού)».

Έχομε λοιπόν εδώ την φανέρωση του Αγίου Τριαδικού Θεού, δια να αναπλάσει τον άνθρωπο, πράγμα που δείχνει ότι του Αγίου Τριαδικού Θεού δημιούργημα είναι ο άνθρωπος! Έρχεται ο όλος Θεός να αναπλάσει τον άνθρωπο. Γιατί; Γιατί ο όλος Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπο. Τι είπε; «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ’ ὁμοίωσιν». «Ποιήσωμεν». «Να κάνομε άνθρωπο». Και ρωτάει ο άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, ο Παλαμάς: «Τίνος δέ ἕνεκεν τοῦ ἀνθρώπου πλαττομένου τε καί ἀναπλαττομένου τό τῆς Ἁγίας Τριάδος φανεροῦται μυστήριον;». «Ποιος ο λόγος που φανερώνεται η Αγία Τριάς, το μυστήριον της Αγίας Τριάδος, όταν ο άνθρωπος δημιουργείται και αναδημιουργείται τώρα, τότε εις τον Αδάμ και τώρα εις τον Ιορδάνην;». «Διότι –απαντάει ο ίδιος Πατήρ- ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὄχι μόνον μύστης καί προσκυνητής τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπί τῆς γῆς, ἀλλά καί ὁ ἀποκλειστικά μόνος δική της εἰκόνα». «Ο άνθρωπος αποκλειστικά εικόνα της Αγίας Τριάδος». Αποκλειστικά. Γιατί; Διότι τα ζώα δεν διαθέτουν ούτε λόγον, ούτε νουν. Και τη ζωή που έχουν, είναι ζωή ζωική, όχι ζωή που προέρχεται από τη ζωή του Αγίου Πνεύματος. Ύστερα οι άγγελοι, ο αγγελικός κόσμος, ομοίως και το ίδιο. Έχουν νουν και λόγον, αλλά δεν έχουν σώματα, για να ζωοποιηθούν από το Πνεύμα το Άγιον. Μόνος ο άνθρωπος έχει ζωοποιήσει από το Πνεύμα το Άγιον, που παίρνει τη ζωή του, η ζωή του ανθρώπου δεν είναι η ζωή των ζώων. Αλλά είναι η ζωή του Αγίου Πνεύματος. Είναι ο νους και ο λόγος. Τρία λοιπόν στοιχεία, τα οποία δίδει, ανακλούν το δόγμα της Αγίας Τριάδος.

«Ἀλλ’ οὐχί καί πνεῦμα ζωοποιοῦν –λέγει για τους αγγέλους ο άγιος Γρηγόριος- ἐπεί μηδέ σῶμα το παρ’ αὐτοῦ ζωοποιούμενον». Δεν έχουν σώμα οι άγιοι άγγελοι. Έτσι λοιπόν: «Ἂνθρωπος –λέει ο άγιος Γρηγόριος- μόνος, μοναδικότατος μόνος κατ’ εἰκόνα τῆς Τρισυποστάτου φύσεως νοῦν ἔχει καί λόγον καί πνεῦμα τοῦ σώματος ζωοποιοῦν». Νους ο Πατήρ, Λόγος ο Λόγος και Πνεύμα το Πνεύμα το Άγιον. Να λοιπόν ο άγιος Τριαδικός Θεός που έρχεται, δημιουργεί τον άνθρωπον κατ’ εικόνα Του και ανακλά τώρα η εικόνα το πρωτότυπον, διότι πράγματι η φανέρωση της Αγίας Τριάδος, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αρχέτυπον, το οποίον αναπλάττει τον κατ΄εικόνα Θεού δημιουργηθέντα άνθρωπον. Το πρώτον και το μεγάλο είναι αυτό. Είναι κι άλλα πολλά.

Αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας προ τόσο μεγάλων γεγονότων, έκθαμβη αναβοά: «Ὁ Θεός ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καί ἐν τῇ γῆ πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν(:όσα ήθελε, έκανε)». Και ψάλλει η Εκκλησία: «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν;(:Ποιος άλλος θεός είναι μεγάλος, όπως είναι ο Θεός μας;)». «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν; Σύ εἶ ὁ Θεός ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος». Ναι, αγαπητοί μου· κι ο πιστός διαισθανόμενος το μυστήριον της αγάπης του Θεού, διαρκώς δοξάζει τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν που εργάστηκε τη σωτηρία των ανθρώπων επάνω εις τη Γη.

Εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 6-1-1991. (Γ 126)

Πηγές:

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Αὐτοῦ ἀκούετε. (Ματθ.17,5)

†.Ο σκοπός μιας εορτής, αγαπητοί μου, είναι να ξαναζωντανέψει ένα γεγονός και να δημιουργήσει, αν τούτο βέβαια είναι δυνατόν, τα ίδια βιώματα, όπως όταν το γεγονός ελάβαινε χώρα.

       Έτσι, όταν οι μαθηταί Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης είδαν το υπερφυές αυτό θαύμα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου, εκινήθησαν ανάμεσα σε δύο ακραία αισθήματα. Αυτά που μέσα στην Ιστορία καλείται ο κάθε πιστός, όπως σας είπα, αυτός ο σκοπός των εορτών, να κινηθεί. Ήταν η γοητεία της θέας, ώστε ο Απόστολος Πέτρος να φθάσει να ζητήσει από τον Κύριο να μείνουν για πάντα στο Θαβώρ. Αλλά και ο τρομακτικός φόβος, ώστε να πέσουν πρηνείς, όπως πολύ ωραία το εκφράζει κατά δυναμικότατον τρόπον η βυζαντινή αγιογραφία, όταν άκουσαν την φωνήν του Ουρανίου Πατρός από το κέντρον της νεφέλης: «Καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουσα· οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε». «Και να, φωνή εκ της νεφέλης, η οποία έλεγε: Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός -δηλαδή ο Ιησούς- εις τον Οποίον αναπαύομαι· Αυτόν να ακούτε».

     Ήτο η μεγάλη μαρτυρία του Πατρός υπέρ του Υιού, που χάριν αυτής της μαρτυρίας, όπως λέγαμε εχθές εις τον Εσπερινόν, εστήθη το σκηνικόν της φωτεινής νεφέλης. Η μαρτυρία του Πατρός έχει μία άπειρη βαρύτητα γιατί είναι μία άμεση αποκάλυψη.

    Τίνος ήτο η φωνή; Έπρεπε να δοθεί και δια την φωνήν μία μαρτυρία, δια να εξασφαλιστεί η γνησιότητα της φωνής. Αλλά η μαρτυρία της φωνής, που θα έδιδε την μαρτυρίαν δια τον Ιησούν, εδόθη από την παρουσίαν της φωτεινής νεφέλης. Το ένα δηλαδή δίδει τη μαρτυρίαν δια το άλλο. Η νεφέλη δίδει την μαρτυρίαν της γνησιότητος της φωνής και η γνησιότητα της φωνής τη μαρτυρίαν περί του προσώπου του Υιού. Γι΄αυτό ακριβώς λέγει ένας ερμηνευτής: «Νεφέλη καί φωνή, ἳνα βεβαιωθῶσιν ὃτι φωνή Θεοῦ ἐστίν». Μαζί η φωνή με τη νεφέλη, δια να βεβαιωθούν οι μαθηταί ότι πρόκειται περί της φωνής του Θεού. Και η φωνή ήτο του Πατρός, του Ουρανίου Πατρός. Εδώ πάλι βλέπομε, όπως εις την Βάπτισιν, έχομε μία πλήρη Θεοφανία. Το κέντρον της Θεοφανίας στην Μεταμόρφωσιν κατέχει ο Υιός. Όπως και εις την Βάπτισιν το κέντρον της Θεοφανίας κατέχει πάλι ο βαπτιζόμενος Υιός. Το Πνεύμα το Άγιον, εκεί, εις την Βάπτισιν ήτο ωσεί περιστερά. Το Πνεύμα το Άγιον εδώ είναι ως νεφέλη φωτεινή. Ο Πατήρ εμφανίζεται ως φωνή και εκεί εις την Βάπτισιν και εδώ και πάντοτε με την ιδίαν μαρτυρίαν. Ότι «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός». Ακροατής εκεί εις την Βάπτισιν ήταν κυριότατα ο Ιωάννης ο Βαπτιστής. Εδώ ακροαταί της φωνής είναι ο Πέτρος, ο Ιάκωβος και ο Ιωάννης. Δεν είναι τολμηρό να πούμε και ο Μωυσής και ο Ηλίας. Θα το δούμε λίγο πιο κάτω. Έτσι έχομε άλλη μία μαρτυρία εδώ του Πατρός με φωνήν. Είναι η δεύτερη μαρτυρία μέσα εις τα Ευαγγέλια.

      Έχομε όμως και μία τρίτη μαρτυρία της φωνής του Ουρανίου Πατρός. Όταν κάποτε ο Κύριος ομίλει εις τα πλήθη, έκανε μία μικράν προσευχήν εις την οποίαν εδόθη μία συγκλονιστική απάντησις: «Πάτερ, δόξασόν σου τὸ ὄνομα. ἦλθεν οὖν φωνὴ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ· καὶ ἐδόξασα καὶ πάλιν δοξάσω». «Ἀπεκρίθη ὁ ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν· οὐ δι’ ἐμὲ αὕτη ἡ φωνὴ γέγονεν, ἀλλὰ δι’ ὑμᾶς». «Πατέρα, δόξασέ μου το όνομά Σου. Ήλθε λοιπόν μία φωνή από τον ουρανό. ‘’Και εδόξασα και πάλι δοξάσω’’. Τότε απεκρίθη ο Ιησούς προς τα πλήθη και είπε: ‘’Αυτή η φωνή δεν έγινε για μένα αλλά για σας’’». Δηλαδή «να σας δοθεί μία μαρτυρία Ποιος είμαι,  πού αποτείνομαι και πώς απαντά Εκείνος προς τον Οποίον Εγώ αποτείνομαι».

     Έχομε λοιπόν τρεις μαρτυρίες σαν φωνή του ουρανίου Πατρός· στην Βάπτισιν, στην Μεταμόρφωσιν και τώρα εις τα πλήθη, υπέρ της ταυτότητος του Υιού. Και ποια είναι αυτή εν προκειμένω η μαρτυρία; Το είπαμε: «Οὗτος ἐστίν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός». Αυτή είναι η μαρτυρία, σπουδαιοτάτη μαρτυρία, που όπως είδαμε είναι η δευτέρα χρονολογικά.

    Η μαρτυρία του Αποστόλου Πέτρου, όπως θα ενθυμείσθε, όταν ο Κύριος έθεσε εκείνη την ερώτηση στους μαθητάς: «Οἱ ἄνθρωποι τίνα με λέγουσιν εἶναι τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου;(:Οι άνθρωποι για μένα τι λένε; Για μένα τον Υιόν του ανθρώπου, ποιος είμαι;)». Και τότε… -γιατί υπήρχαν ποικίλες απόψεις περί του προσώπου του Ιησού. Και τότε ο Απόστολος Πέτρος, εξ ονόματος και των άλλων μαθητών είπε εκείνα τα βαρυσήμαντα λόγια: «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος(: Συ είσαι ο Μεσσίας· ο κατεξοχήν Υιός του Θεού, του Θεού του ζώντος Θεού)». Βέβαια ήτο μία μεγάλη μαρτυρία, που ο Κύριος την μαρτυρίαν αυτήν επήνεσε και είπε ότι επί της μαρτυρίας αυτής θα θεμελιωθεί η Εκκλησία. Ελέγετο Σίμων ή Κηφάς ο Πέτρος. Και τον αποκαλεί εκεί, τον μετονομάζει και τον λέγει Πέτρον, πέτρα δηλαδή, βράχον και ότι επ’ αυτού του βράχου -ποιου βράχου;- αυτής της ομολογίας -ποιας ομολογίας; : ότι ο Ιησούς είναι ο κατεξοχήν Υιός του Θεού-, θα θεμελιωθεί η Εκκλησία· της οποίας τα θεμέλια δεν θα μπορέσουν αυτές οι σκοτεινές δυνάμεις του Άδου να τα κλονίσουν μέσα εις την Ιστορίαν.

    Αλλά αυτή όμως η μαρτυρία του Πέτρου ήτο μία έμμεση μαρτυρία· διότι απλώς του απεκαλύφθη. Το βεβαιώνει ο ίδιος ο Κύριος, όταν του λέγει: «Σίμων Βαριωνᾶ (:Σίμων, παιδί του Ιωνά, αυτό που είπες δεν ήταν δικό σου) ὅτι σάρξ καὶ αἷμα -δηλαδή άνθρωπος- οὐκ ἀπεκάλυψέ σοι (:Δεν σου το απεκάλυψε αυτό άνθρωπος, ότι Εγώ είμαι ο Υιός του Θεού του ζώντος), ἀλλ᾿ ὁ πατήρ μου ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς». Συνεπώς και εδώ έχομε και την αποκάλυψη και τη μαρτυρία του Πατρός, μόνο που γίνεται έμμεσα, δια της μαρτυρίας ενός μαθητού.

     Εδώ όμως στη Μεταμόρφωση έχομε άμεσον μαρτυρίαν του Πατρός δια τον Υιόν. Αλλά αυτής της μαρτυρίας του Πατρός, προηγήθηκε μια άλλη μαρτυρία δια τον Υιόν. Ήτο η μαρτυρία του Μωυσέως· ο οποίος τη στιγμή που εδίδετο η μαρτυρία του Πατρός, ο Μωυσής ήτο παρών. Και την είχε δώσει τη μαρτυρίαν αυτή 15 περίπου αιώνες προ Χριστού.

     Ακούστε πώς το λέγει ο ίδιος ο Μωυσής εις το βιβλίον του Δευτερονομίου στο 18ο κεφάλαιον, στίχος 15. Είναι η πλέον βαρυσήμαντος θέσις, όχι μόνο μέσα εις το βιβλίον του Δευτερονομίου, αλλά εις αυτήν την Πεντάτευχον, αλλά εις αυτήν ολόκληρην την Παλαιάν Διαθήκην. Τι λέγει εκεί ο Μωυσής; «Προφήτην ἐκ τῶν ἀδελφῶν σου ὡς ἐμὲ -δηλαδή «Προφήτην από τους αδελφούς σου», λέει στον λαό, «σαν εμένα», ὡς ἐμὲ, δηλαδή τι είμαι εγώ; Νομοθέτης. Προσέξτε: Υπογραμμίζω. Νομοθέτης. Θα το πω δια τρίτην φορά. Νομοθέτης- ἀναστήσει σοι Κύριος ὁ Θεός σου, αὐτοῦ ἀκούσεσθε». Θα εγείρει, θα αναστήσει, θα φέρει στην Ιστορία, έναν άλλον Νομοθέτην. Αὐτοῦ ἀκούσεσθε. Ακούστε αυτήν την φράσιν: «Αὐτοῦ ἀκούσεσθε». Αυτόν να ακούσετε. Ο Πατήρ τι είπε; «Αὐτοῦ ἀκούσεσθε». Ώστε λοιπόν είναι Αυτός ο άλλος Νομοθέτης, ο άλλος προφήτης. Και ο Θεός βεβαιώνει αυτήν την ρήσιν την προφητικήν του Μωυσέως, με τα εξής λόγια, λίγο πιο κάτω από αυτό που σας διάβασα: «Προφήτην ἀναστήσω αὐτοῖς -δηλαδή στους Εβραίους- ἐκ τῶν ἀδελφῶν αὐτῶν -δηλαδή από τον λαό τους-, ὥσπερ σε -όπως και ο Ιησούς εκ του λαού του Ισραήλ κατάγεται κατά σάρκα. Όπως κι εσένα· δηλαδή Νομοθέτην-, καὶ δώσω τὰ ῥήματα ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ(:θα του βάλω τα λόγια μου στο στόμα του), καὶ λαλήσει αὐτοῖς καθ᾿ ὅ,τι ἂν ἐντείλωμαι αὐτῷ -Ο Χριστός είπε: «Ἐγὼ ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ οὐδέν λαλῶ: Ό,τι ο Πατήρ θέλει, αυτό λαλώ-· καὶ ὁ ἄνθρωπος, -συνεχίζει ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη- ὃς ἐὰν μὴ ἀκούσῃ ὅσα ἂν λαλήσῃ ὁ προφήτης ἐκεῖνος ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου, ἐγὼ ἐκδικήσω ἐξ αὐτοῦ». «Εκείνος ο οποίος θα δείξει ανυπακοή σε Αυτόν τον νέον Νομοθέτην, Εγώ θα τον τιμωρήσω».

     Και ποιο το περιεχόμενο αυτής της μαρτυρίας; Ότι «Αυτός τώρα που μεταμορφούται, όπως στην Βάπτιση, Αυτός τώρα που βαπτίζεται, ότι Αυτός που τώρα μεταμορφούται ενώπιον των τριών μαθητών, Πέτρου, Ιακώβου και Ιωάννου και ενώπιον των ουρανίων επισκεπτών, Μωυσέως και Ηλιού, Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός». Αυτό το «Οὗτος», «Οὗτος ἐστιν», αυτό το «Οὗτος» είναι δεικτικόν(Από το δείχνω) που σημαίνει ότι Αυτός είναι και όχι κάποιος άλλος. Δεν υπάρχει κανείς άλλος παρά μόνον Αυτός. Είναι εκείνο που θα γράψει αργότερα ο Απόστολος Παύλος: «Ἐν οὐδενὶ ἑτέρῳ υπάρχει η σωτηρία». Δεν υπάρχει εις κανέναν άλλον η σωτηρία, παρά μόνον εις τον Ιησούν Χριστόν.

     «Οὗτος ἐστίν»· που σημαίνει, Αυτός είναι. Αυτός είναι πάντοτε. Δεν είναι σήμερα και δεν ήταν χθες. Αλλά Αυτός που είναι πάντοτε. Θα γράψει αργότερα ο Απόστολος Παύλος εις την προς Εβραίους επιστολήν του: «Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός εἰς τούς αἰῶνας». Ο Ένας, ο μοναδικός, ο αιώνιος, ο παντοτινός, ο ένας μόνος Σωτήρ. Και Αυτός που Εγώ τώρα, ως να λέγει ο Πατήρ με εκείνο το «οὗτος», όταν λέμε «οὗτος», αυτός, δείχνομε, Εγώ τώρα ο Πατήρ δακτυλοδεικτώ· Αυτός είναι ο Υιός μου. Όχι υιός μου· αλλά ο Υιός μου. Έναρθρα, με ὁ μπροστά· που δείχνει ότι είναι Υιός όχι κατ’ υιοθεσίαν ή κάποιος, όπως λεγόμεθα όλοι «Παιδιά του Θεού». Όπως και οι Εβραίοι έλεγαν…- καλώς το κατενόησαν οι Εβραίοι, ξέρετε, και πήραν λίθους να λιθοβολήσουν τον Κύριον, καλώς το κατενόησαν. «Γιατί», λέει, «με λιθοβολείτε;», ερώτησε ο Κύριος. «Επειδή κάνω καλά έργα; Για ποιο καλό έργο με λιθοβολείτε;». «-Όχι, δεν σε λιθοβολούμε για κανένα καλό έργο, αλλά γιατί είπες ότι είσαι ο Υιός του Θεού».

     Δηλαδή; Κι εκείνοι δεν ήσαν υιοί του Θεού; Δεν απεκλήθησαν «Ο υιός μου ο πρωτότοκος» ολόκληρος ο Ισραήλ; Τον οποίον καλώ εξ Αιγύπτου. Άλλο ότι αυτή η προφητεία, σε δεύτερο πλάνο αφορά τον Ιησούν Χριστόν. Ναι, καλώς το κατενόησαν. «Γιατί έκανες», λέει, «τον εαυτόν σου Υιόν του Θεού;». Τι; Μοναδικόν Υιόν του Θεού. Με ιδιότητα μοναδικήν. Και όπως λέγει ο Ζιγαβηνός: «Οὐχ ἁπλῶς υἱὸς ὡς οἱ δι’ ἀρετῆς υἱοποιούμενοι μοι». «Εκείνοι οι οποίοι γίνονται παιδιά μου, επειδή αποκτούν αγιότητα». Όπως και η μαρτυρία του Πέτρου που είπε: «Σὺ εἶ ὁ Χριστὸς(:Συ είσαι ο Χριστός) ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος» κ.τ.λ. Ενάρθρως.

     Μάλιστα, όταν ο Κύριος έκανε την θάλασσα να σιγήσει, εκοιμάτο μες στο καΐκι κι έγινε ταραχή μεγάλη και Τον ξύπνησαν. «Κύριε», λέγει, «ξύπνα, γιατί χανόμαστε». Τότε σηκώθηκε ο Κύριος, είπε στον άνεμο, στη θάλασσα: «Σιώπα, πεφίμωσο», κλείσε το στόμα σου, βάλε φίμωτρο. Αμέσως γαλήνη. Ακαριαία. Και τότε πήγαν και Τον προσκύνησαν εκείνοι που ήσαν εις το καΐκι και είπαν -προσέξτε ακρίβεια- : «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἐστίν οὗτος». Είναι πράγματι αληθινός Υιός, όχι «ο υιός», υιός, δηλαδή πολύ καλός άνθρωπος, που τον ακούει ο Θεός. Γιατί; Ακόμη δεν εγνώριζαν Ποιος ήταν ο Ιησούς. Όταν όμως Τον εγνώρισαν, δεν ήταν υιός, αλλά ο Υιός, ο Ένας και ο μοναδικός. Και ο Υιός Αυτός είναι εκ της ουσίας του Πατρός, είναι αΐδιος, δηλαδή χωρίς αρχή, χωρίς τέλος, όπως και ο Πατήρ. Είναι το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος. Είναι Εκείνος για τον οποίον εγράφη στον 2ον Ψαλμόν: «Υἱός μου εἶ σύ, ἐγώ σήμερον γεγέννηκά σε». «Συ είσαι ο Υιός μου, τον Οποίον εγώ σήμερα έχω γεννήσει». Και είναι ομοούσιος προς τον Πατέρα. Γιατί; Γιατί «Εγώ», λέει «Σε γέννησα, Εγώ, Εγώ ο Πατήρ. Συνεπώς είσαι ομοούσιος με Εμένα». Αυτό το «σήμερον» και το «γεγέννημαι» υπάρχει σε αυτά το παρόν και το παρελθόν, που εκφράζεται η προαιώνιος γέννησις του Υιού. Και ο Υιός Αυτός είναι αγαπητός. Αγαπητός ως Μονογενής, εκ της φύσεως του Πατρός. Αγαπητός και ως άνθρωπος· γιατί ευρίσκεται ενώπιον του Πατρός ως άνθρωπος, ανά πάσα στιγμή ευαρεστών. «Ἐν ᾧ εὐδόκησα»· «στον Οποίον Εγώ αναπαύομαι». Και επιμαρτυρεί ο Πατήρ.

    Γι΄αυτό το «εὐδόκησα» λέει ο Ιερός Χρυσόστομος: «Ὡσανί ἔλεγεν: Ἐν ᾧ ἀναπαύομαι, ᾧ  ἀρέσκομαι». «Σ’ αυτόν που εγώ αναπαύομαι, σε Αυτόν που εγώ αρέσω». Και όπως λέγει ο Ζιγαβηνός: «Φιλῶ γάρ ὡς υιόν μου (:Τον αγαπώ σαν παιδί μου) καί ὡς ἀγαπητόν καί ὡς ἀναπαύοντα καί ἀρέσκοντά μοι (:και σαν υιόν, σαν αγαπητόν και σαν αναπαύοντά με, με αναπαύει, γιατί κάνει το θέλημά μου· και ακόμη είναι Εκείνος που αρέσω)».

     Και συνεπώς; Συνεπώς: «Αὐτοῦ ἀκούετε». Αυτόν να ακούτε. Και τούτο διότι είναι ο άλλος προφήτης, που επροφήτευσε ο Μωυσής, όπως σας είπα, είναι ο νέος Νομοθέτης. Γιατί ο Μωυσής είπε: «Προφήτην ὡς ἐμέ». Αυτό το «προφήτην ὡς ἐμέ», το βρίσκομε εις το δεύτερον κεφάλαιον του Ησαΐου, ο οποίος λέγει το εξής καταπληκτικόν: «Ἐξελεύσεται νόμος καὶ λόγος Κυρίου ἐξ ῾Ιερουσαλήμ». Ναι, αλλά ο νόμος εξήλθε εκ Σινά. Από εκεί βγήκε ο νόμος, από το Σινά. Εδώ λέγει ο Ησαΐας, 800 χρόνια προ Χριστού, ότι θα βγει νόμος από τη Σιών, δηλαδή από την Ιερουσαλήμ. Και λόγος από τα Ιεροσόλυμα. Αλλά μόνον ο Χριστός νομοθέτησε εις τον χώρον της Παλαιστίνης. Αλλά ο Μωυσής πήρε τον νόμο εις το Σινά. Αυτό δείχνει ότι πράγματι ο Χριστός είναι ο νέος Νομοθέτης, μιας νέας τάξεως.

    Και συνεπώς, όπως λέει ο Ζιγαβηνός: «Τούτῳ οὕτω πείθεσθε(εις Αυτόν να πείθεσθε) τούτῳ πιστεύετε(:εις Αυτόν να πιστεύετε) εἰ τι ἂν καί λέγῃ καί ποιῇ(:Ό,τι κι αν σας λέγει, ό,τι κι αν κάνει· εις Αυτόν να πείθεσθε και να πιστεύετε). Αὐτοῦ ἀκούετε. Πλήρωμα γάρ νόμου καί προφητῶν ὁ Χριστός(:Γιατί ο Χριστός είναι το πλήρωμα, η εκπλήρωσις και του Νόμου και των προφητών). Καί λοιπόν ἐκεῖνα πάντα συνετελέσθησαν ἂχρι τούτου μόνον ἐκτεινόμενα». «Και όλα αυτά πραγματοποιήθηκαν», λέγει, «μέχρι Τούτου μόνον, μέχρι το πρόσωπον του Ιησού Χριστού και δεν πήγαν πιο πέρα». Στο πρόσωπον όλα του Χριστού εξεπληρώθησαν, όλες οι προφητείες.

     Και όπως λέγει ο Θεοφύλακτος: «Αὐτοῦ ἀκούετε· κἂν σταυρωθῆναι θέλῃ, μή ἐναντιοῦσθε αὐτῷ (:Αυτόν να ακούτε. Κι αν ακόμη θέλει να σταυρωθεί, μην έρχεστε σε αντίθεση)». Ο Απόστολος Πέτρος είπε: «Ἵλεώς σοι, Κύριε», «μη γένοιτο» δηλαδή, «έλεος σε Σένα να μη γίνει αυτό, να πας στα Ιεροσόλυμα, που λες ότι οι Εβραίοι θα σε φονεύσουν». Και ο Κύριος δέχεται αντίθεσιν από τον Πέτρον. Άκοντος, δεν το καταλάβαινε. Ήταν πίσω από τον Πέτρον ο διάβολος. Και τότε λέγει στον Πέτρον ο Κύριος: «Ὓπαγε ὀπίσω μου, σατανᾶ».

     Το «Αὐτοῦ ἀκούετε», το «Αὐτοῦ» γιατί το ἀκούω συντάσσεται με γενική, το «Αὐτοῦ ἀκούετε» μόνον και όχι άλλου, αποτείνεται τόσο εις τους τρεις μαθητάς, όσο και εις τους Μωυσή και Ηλία, που ήδη είχαν προφητεύσει γι’ Αυτόν και τώρα βρίσκονται μπροστά εις τον προφητευόμενον. Κι εκείνοι έπρεπε να ακούν τον Κύριον. Όλοι οι άγιοι στη Γη, έχουν ανάγκη να ακούσουν και να πειθαρχήσουν στο «Αὐτοῦ ἀκούετε».

      Αυτός ο άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής, αγαπητοί μου, λέει το εξής: «Κἀγὼ οὐκ ᾔδειν αὐτόν(: «Εγώ λέει δεν Τον γνώριζα». Ακούτε; «Δεν Τον εγνώριζα τον Ιησούν»), ἀλλ' ὁ πέμψας με βαπτίζειν ἐν ὕδατι, ἐκεῖνός μοι εἶπεν· ἐφ' ὃν ἂν ἴδῃς τὸ Πνεῦμα καταβαῖνον καὶ μένον ἐπ' αὐτόν, οὗτός ἐστιν(:Αυτός είναι. Αυτό το σημάδι)· κἀγὼ ἑώρακα, καὶ μεμαρτύρηκα ὅτι οὗτός ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ(:Είδα και δίνω τη μαρτυρία μου ότι Αυτός είναι ο Υιός του Θεού)». Δεν εγνώριζε. Είχε λοιπόν και ο Ιωάννης ανάγκη αυτού του «Αὐτοῦ ἀκούετε». Και ο Αβραάμ στη Γη όσο ζούσε, αλλά και στον Άδη, αυτό το «Αὐτοῦ ἀκούετε» είχε ανάγκη. Και περίμενε τον Ιησούν. Και ηγαλλιάσατο εις τον Άδη, όταν είδε την Ενανθρώπηση του Υιού στη Γη. Πώς την είδε…-ο Κύριος το αποκαλύπτει αυτό. Ο Κύριος γνωρίζει. Όλοι οι άγιοι στην Παλαιά Διαθήκη και όλοι οι δίκαιοι και οι προφήται, Αυτού ήκουσαν. Γιατί ο Υιός επικρατεί εις την Παλαιά Διαθήκη και εδικαιώθησαν και εσώθησαν. Γιατί τον Ιησούν, προ της Ενανθρωπήσεώς Του Τον είχαν ακούσει. Οι προφήται Αυτού ήκουσαν κλπ. Όποιος λοιπόν, Αυτού, του Ιησού ακούει, θα έχει ζωήν αιώνιον. Διότι σ’ Αυτόν θα έχει πιστεύσει και τις εντολές Του θα έχει βιώσει. Όποιος Αυτού ακούει, ποτέ δεν θα αποπροσανατολιστεί στη ζωή του. Ποτέ κανένα πρόβλημα υπαρξιακόν δεν θα τον βασανίσει. Γιατί είναι Αυτός που κρατά τα κλειδιά του θανάτου και του Άδου.

     Λέγει στο βιβλίον της Αποκαλύψεως, 1,18: «Καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου». Όποιος Αυτού ακούει, αγαπητοί μου, θα έχει κοινωνίαν μετά του Θεού. Όπως σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην πρώτη του επιστολή: «Καί ἡ κοινωνία δὲ ἡ ἡμετέρα μετὰ τοῦ πατρὸς καὶ μετὰ τοῦ υἱοῦ αὐτοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καὶ ταῦτα γράφομεν ὑμῖν(:κι αυτά σας τα γράφομε), ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη(:Για να είναι η υπερπλήρης η χαρά σας για να έχετε κι εσείς κοινωνία μετά του Πατρός και του Υιού)».

     Και τέλος, όποιος Αυτού, του Ιησού ακούει, δεν ακούει του Αντιχρίστου ή των αντιχρίστων φωνών. Αν δεν θέλομε να ακούσομε τη φωνήν του Αντιχρίστου και να τον πιστέψομε, δεν έχομε παρά πάντα να ακούμε τη φωνή Εκείνου, για τον Οποίον μαρτύρησε ο Πατήρ, του Ιησού Χριστού.

      Αγαπητοί, τι να πούμε και τι να περιγράψουμε για την εποχή μας, που είναι βάραθρον, μια κοιλάδα κλαυθμώνος κι ένας Άδης. Είναι τέτοια η εποχή μας, γιατί δεν ακούει τον Κύριον Ιησούν Χριστόν. Κι όχι απλώς δεν Τον ακούει αλλά Τον υβρίζει και Τον αποκηρύττει. Εμείς όμως που πιστεύομε στον Κύριον, Αυτού ακούομεν. Κι έτσι τηρούμε και την εντολήν του Ουρανίου Πατρός που είπε να Τον ακούμε. Εμείς δεν είμεθα τέκνα απειθείας και οργής. Είμεθα τέκνα φωτός και υπακοής.

    Αγαπητοί μου, το υπερφυές αυτό θαύμα της Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, μας δίνει το μήνυμα και της δικής μας μεταμορφώσεως που είναι η κορυφαία υπακοή εις τον Υιόν, κατά την εντολή του Πατρός. «Μεταμορφοῦσθε -γράφει στην προς Ρωμαίους ο Απόστολος Παύλος- τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοός ὑμῶν, εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον».

Ομιλία εις την Αγίαν Μεταμόρφωσιν, 6-8-1988, σειρά Γ103Β.

Πηγές:
Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Σχετικά με την Υπαπαντή του Κυρίου.

†.«Καὶ ὅτε ἐπλήσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν κατὰ τὸν νόμον Μωϋσέως, ἀνήγαγον αὐτὸν εἰς Ἱεροσόλυμα παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Όταν επληρώθησαν –δεύτερη πράξις τώρα- το πρώτο ἐπλήσθησαν  αναφέρεται εις τις οκτώ ημέρες. Τώρα έχομε ένα δεύτερο ἐπλήσθησαν - δηλαδή συνεπληρώθησαν- τι; Οι σαράντα ημέρες του καθαρισμού. Τώρα, αυτός ο καθαρισμός αναφέρεται εις την μητέρα. Όχι εις το παιδί πλέον. Η μητέρα θεωρείται ακάθαρτος έως την τεσσαρακοστήν ημέραν, εφόσον το παιδί που θα γεννούσε θα ήτο αγόρι. Εάν ήτο κορίτσι, ο καθαρισμός της επληρούτο την ογδοηκοστήν ημέραν. Δηλαδή σε ογδόντα ημέρες. Διπλάσια απ’ ό,τι εις το αγόρι. Στις ογδόντα μέρες έπαιρνε η γυναίκα τον καθαρισμό της.

     Εδώ μας κάνει πάλι εντύπωση αυτό το σημείο, τι έννοια θα είχε αυτός ο καθαρισμός. Αγαπητοί μου, νομίζω σας απασχολεί πολύ, ιδίως τις γυναίκες, όχι λιγότερο και τους άντρες. Έχουν πολλά ειπωθεί γύρω από το θέμα αυτό. Το γιατί τελικά ο Θεός έχει προτείνει τα πράγματα έτσι εις τον παλαιόν νόμον, που μερικά έχουνε ήδη εισαχθεί και εις την Καινή Διαθήκη –γιατί και σήμερα οι γυναίκες παίρνουν σαραντισμόν- ακριβώς δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Εντούτοις, αφήνει πολλά σημεία ο λόγος του Θεού να κατανοήσουμε και η πατερική σοφία έρχεται να βοηθήσει εις το σημείο αυτό, άλλος μεν με τούτη τη γνώμη, άλλος με εκείνη, να σχηματίσουμε μία περίπου εικόνα. Είπα «περίπου». Είπα περίπου. Σας βεβαιώνω, έχω απορία αν θα έπρεπε το θέμα να το δούμε από πάσης πλευράς- δεν ξέραμε τι θα απαντήσουμε.

    Το Λευιτικόν- βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης- ένα από τα πέντε πρώτα βιβλία της Πεντατεύχου δηλαδή, από του ενδεκάτου  έως του δεκάτου έκτου κεφαλαίου του, μας δίνει αυτήν την εικόνα της εννοίας του «καθαρού» και του «ακαθάρτου». Βέβαια, αυτή η εικόνα είναι ευρεία. Αναφέρεται σε πολλά πράγματα. Στις τροφές, στα αντικείμενα, στον άνθρωπο. Τροφές, αντικείμενα, άνθρωπος. Αν θα ‘πρεπε να δούμε αν όντως όλα αυτά τα οποία αναφέρει το βιβλίον αυτό, το Λευιτικόν, είναι βρώμικα, βέβηλα - «ακάθαρτο» θα πει βέβηλο- αν όντως είναι βέβηλα, τότε θα βλέπαμε ότι προσκρούουμε σε άλλα σημεία της Αγίας Γραφής, και της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, ότι δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, απ΄ό,τι ο Θεός έχει κάνει, τίποτα το βέβηλον. Στην Καινή Διαθήκη, επί παραδείγματι, θα μας πει ο Απόστολος Παύλος ότι «πᾶν κτίσμα Θεοῦ καλόν, καὶ οὐδὲν ἀπόβλητον». «Κάθε κτίσμα του Θεού είναι καλό και δεν είναι κανένα απόβλητο». Συνεπώς το «βέβηλον» δεν είναι οντολογικόν. Φερειπείν, το αίμα της γυναικός, το μηναίον, η έμμηνος ρύσις, δεν είναι βρώμικο, οντολογικό, δεν είναι κάτι που θα λέγαμε «Μην πας στην εκκλησία γιατί είσαι ακάθαρτη». Δηλαδή τι είναι το ακάθαρτον; Υπάρχει οντολογική ακαθαρσία, πραγματική δηλαδή; Δηλαδή εκείνο το αίμα υπέστη μίαν αλλοίωσιν τέτοια, που επιτέλους επιτέλους είναι έτσι ακάθαρτο που να απαγορεύεται; Η ύλη υφίσταται ακαθαρσία οντολογική που στον Θεό δημιουργεί δυσάρεστο αίσθημα; Όχι, αγαπητοί μου. Όχι! Θα το πω άλλη μία φορά: Όχι!

     Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης απορεί γιατί οι γυναίκες είναι ακάθαρτες κάθε μήνα. Λέγει ίσως –βάζει ένα ίσως- ίσως, είναι στο Πηδάλιο σελίδα 22,  ίσως δια την σκληροτραχηλίαν - σκληρότητα- των αντρών, που δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι σημαίνει εγκράτεια, δια να προστατεύσει ο Θεός τη γυναίκα, καθιστά τον άντρα ακάθαρτον, αφού κατέστησε τη γυναίκα ακάθαρτον νομικώς και ότι θα έπρεπε να τύχουν καθαρισμού κτλ. από νομικής πλευράς». Δηλαδή ένα είδος πες, αναρίσματος, δια την ακράτεια που θα υπήρχε μέσα εις τον γάμον. Αυτό λέγει ο άγιος Νικόδημος. Και βάζει ένα ίσως. Διότι δεν δικαιολογείται οντολογικώς να είναι κάτι ακάθαρτο στα μάτια του Θεού.

     Ακόμη, στο πρώτο βιβλίο της Γενέσεως, τρίτο κεφάλαιο , στίχος 31, διαβάζουμε: «Τὰ πάντα, ὅσα  ὁ Θεὸς ἐποίησε, καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν»· ότι ο Θεός έκανε όλα είναι καλά, πολύ καλά μάλιστα. Και εις την Καινήν Διαθήκην πάλι ξαναγυρίζω: «Πάντα δια τοῦ λόγου ἐγένετο, καί χωρίς αὐτοῦ –του Λόγου, του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος-  οὐδέ ἕν γέγονεν, ὃ γέγονεν». «Από ό,τι έχει γίνει, δεν έχει γίνει τίποτε που να μην το ΄κανε ο Θεός».

    Ώστε λοιπόν η έννοια του καθαρού και του ακαθάρτου δεν ευρίσκεται εις την φύσιν των όντων, αλλά ευρίσκεται εις τον καθορισμόν που πάντοτε ο Θεός ανά πάσα στιγμή θέτει. Το αντελήφθητε; Όχι εις την φύσιν των όντων, αλλά εις τον καθορισμόν που ο Θεός ανά πάσα στιγμή θέτει. Εάν δηλαδή ο Θεός πει ότι «το τραπέζι αυτό είναι ακάθαρτο», είναι ακάθαρτο γιατί ο Θεός το καθορίζει να είναι ακάθαρτο· διότι ύστερα από λίγο θα πει ο Θεός: «Το τραπέζι αυτό είναι καθαρό». Η ύλη του- εδώ με ενδιαφέρει, για την ύλη του- ούτε την πρώτη φορά ήτο ακάθαρτος, ούτε τη δευτέρα φορά καθαρίστηκε. Όχι. Παρέμεινε η ιδία. Αλλά καθορίζεται καθαρόν ή ακάθαρτον από το πώς θα το καθορίσει ο Θεός.

    Από τη Σοφία Σειράχ έχομε το εξής σημείον. Είναι από το 18ον κεφάλαιον, ότι «ὁ Ζῶν εἰς τόν αἰῶνα ἔκτισε τά πάντα κοινῇ». «Ο Θεός που ζει εις τον αιώνα, αιωνίως, έκτισε απολύτως όλα ο Ίδιος μόνος Του». Είναι, λοιπόν, ο Θεός δημιουργός των πάντων. Παρακάτω: «Αὐτὸς γὰρ βασιλεὺς πάντων ἐν κράτει αὐτοῦ, διαστέλλων ἐν αὐτοῖς ἅγια ἀπὸ βεβήλων». «Ο Θεός» λέει «είναι Εκείνος ο Οποίος διαστέλλει, ξεχωρίζει, τα άγια από τα βέβηλα, τα καθαρά από τα ακάθαρτα». Ώστε καθαρά βλέπομε εδώ ότι δεν υπάρχει ακάθαρτο τίποτε. Οντολογικώς. Κάνομε, επί παραδείγματι, τα εγκαίνια εις τον Ναό. Εδώ πέρα τώρα δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι το ακάθαρτο. Δεν μπορούμε. Βλέπουμε να μπαίνει ένα σκυλί μέσα. Το θεωρούμε αμαρτία. «Μπήκε σκυλί!». Και τρέχουμε να το κυνηγήσουμε. Το σκυλί είναι ακάθαρτον. Όχι! Δεν είναι κτίσμα του Θεού; Βεβαίως. Γιατί; Διότι καθορίζεται ότι ο τόπος αυτός δεν πρέπει να δεχτεί σκυλιά. Καθορίζεται από τον Θεόν. Ώστε δεν υπάρχει το ακάθαρτον οντολογικά. Είναι κατά καθορισμόν αυτού τούτου του Θεού. Έχει αξία αυτό; Βεβαίως! Προσέξτε παρακάτω να δείτε. Διατί ο Θεός το θέτει έτσι.

    Όπως θα γνωρίζετε, το καθαρόν και το ακάθαρτον μέσα στην Παλαιά Διαθήκη, είναι θα λέγαμε, ένα Άλφα και Ωμέγα. Τόσο μάλιστα που οι Εβραίοι, όταν πήγαιναν στην αγορά και γύριζαν σπίτι τους, δεν έτρωγαν ψωμί, εάν δεν έπλεναν τα χέρια τους καλά καλά. Πλέναν πιάτα, πλέναν κρεβάτια, τα πάντα πλέναν, όχι πλένοντας, όπως, θα λέγαμε, γιατί το πιάτο φάγαμε και είναι βρώμικο ή γιατί το κρεβάτι θέλει ξεσκόνισμα ή πλύσιμο, όχι καθαρισμός νομικός. Ο Χριστός αυτήν την υπερβολή τούς την κατακρίνει γιατί θέλει να δώσει μίαν άλλην εικόνα των πραγμάτων. Δηλαδή τι ακριβώς; Θέλει να βοηθήσει τους ανθρώπους του παλαιού νόμου να αντιληφθούν ότι μέσα από τον καθαρισμόν αυτόν υπάρχει κάτι άλλο.

    Στην Παλαιά, λοιπόν, Διαθήκη επικρατούν τρία σημεία ακάθαρτα. Εκτός από τα ζώα ως προς το φαγητό. Όσον αφορά εις τον άνθρωπον. Ποία είναι αυτά; Το πρώτον είναι η γέννησις. Η γυναίκα θεωρείται ακάθαρτη όταν γεννήσει παιδί. Οι καημένες οι γυναίκες διαμαρτύρονται και λένε: «Είμαι ακάθαρτη; Γιατί;», ρωτάνε. Είναι κάτι που το αισθάνονται πολύ άσχημα. Γιατί είναι ακάθαρτο. Μετά, θεωρείται ακάθαρτη η ασθένεια, από νομικής πλευράς, και μάλιστα το αποκορύφωμά της, η λέπρα. Θυμηθείτε όταν οι δέκα λεπροί συναντούν τον Χριστόν. Υπήρχαν ορισμένοι τόποι στους οποίους σύχναζαν οι λεπροί. Και οι τόποι αυτοί ήταν εις το ύπαιθρον. Ποτέ μέσα στις πόλεις. Εθεωρούντο νομικώς ακάθαρτοι.

    Και τρίτον, ο θάνατος. Εάν πέθαινε κάποιος άνθρωπος, εκεί εις το σπίτι μέσα, εθεωρείτο το σπίτι ακάθαρτον και ο νεκρός ακάθαρτος. Εκείνοι που τον επεριποιούνταν να τον πλύνουν, να τον καθαρίσουν, να τον θάψουν, έπρεπε μετά ταύτα να υποστούν νομικόν καθαρισμόν. Ήταν ακάθαρτοι, αν πέθαινε το πρωί ο άνθρωπος, μέχρι το βράδυ ακάθαρτοι. Ο «ναζιραίος», ο αφιερωμένος στον Θεό, δεν έπρεπε να δει ούτε νεκρόν. Όχι να αγγίξει, ούτε να δει. Εάν του ‘λεγαν: «Πέθανε ο πατέρας σου», δεν έπρεπε να πάει να δει τον πατέρα του νεκρόν· διότι, ως αφιερωμένος στον Θεό, δεν χωρούσε τίποτε το ακάθαρτον μέσα σε μια αφιέρωση. Θυμηθείτε όταν οι Εβραίοι, δεν ήθελαν να μπουν παραμονή του Πάσχα εις το Πραιτώριον· «ἵνα μή μιανθῶσιν», όπως λέει ο ευαγγελιστής, Ιωάννης μου φαίνεται. Για να μη μιανθούν, βεβηλωθούν, για να μπορέσουν να φαν το Πάσχα. Αλλιώς δεν μπορούσανε να φάνε το Πάσχα. Εθεωρούντο ακάθαρτοι. Έπρεπε να υποστούν νομικόν καθαρισμόν. Αλλά δεν έμεναν περιθώρια για νομικόν καθαρισμόν και για να μην μιανθούν και μείνουν χωρίς να φάγουν το Πάσχα, μένουν έξω από το Πραιτώριον. Έξω από το δικαστήριο.

     Ώστε η γέννησις, η αρρώστια και ο θάνατος. Γιατί; Και αυτά αναφέρονται στον άνθρωπον. Ο Χριστός, όπως ξέρετε, όταν κλήθηκε από τον Ιάειρον, δεν είπε κανένα λόγον εις την κόρη του να αναστηθεί, όπως είπε εις τον Λάζαρον. Εις τον Λάζαρον είπε: «Έλα έξω». Δεν τον ήγγισε τον Λάζαρον. Την κόρη του Ιαείρου όμως την ήγγισε. Την έπιασε από το χέρι. Θα μπορούσαν να πουν οι Εβραίοι για μια στιγμή: «Ήτο ακάθαρτος ο Χριστός· γιατί ήγγισε νεκρόν». Αλλά εφόσον ο νεκρός έγινε ζωντανός, πώς θα ‘τανε πια νεκρός, θα ΄ταν ακάθαρτος; Το σημαντικό όμως είναι ότι ο Χριστός πιάνοντας από το χέρι νεκρό άνθρωπο, πτώμα, καταργεί την έννοια του ακαθάρτου. Καταργεί την έννοια του ακαθάρτου!

    Αλλά τι έννοια είχε αυτή; Ιδού, αγαπητοί μου. Η γέννησις του ανθρώπου συνοδεύεται με την επιθυμία. Αλλά η επιθυμία είναι ο πυρήν του προπατορικού αμαρτήματος. Ενθυμείσθε φέτος είχαμε κάνει ανάλυση της εννοίας της επιθυμίας. Συνεπώς, όταν καθορίζεται η γυναίκα με τη γέννηση ότι είναι ακάθαρτος, σημαίνει: πρέπει να έχει μπροστά στα μάτια της και αυτή και οι άλλοι, ότι είναι κάτω από το προπατορικόν αμάρτημα. Δεύτερον. Πρώτη συνέπεια αυτής της καταστάσεως του προπατορικού αμαρτήματος είναι η αρρώστια. Διότι ο Θεός δεν έκανε ούτε τον θάνατον, ούτε την ασθένεια. Συνεπώς πρώτος καρπός του προπατορικού αμαρτήματος είναι η αρρώστια. Την καθορίζει ως ακαθαρσία και λέγει- μάλιστα ακόμη και την ονείρωξιν, και την ονείρωξιν τη θεωρεί ακάθαρτο πράγμα. Μία ημέρα θεωρείται ακάθαρτος. Η γυναίκα που έχει την έμμηνο ροή και στην καρέκλα που θα καθίσει, η καρέκλα θεωρείται ακάθαρτος. Δηλαδή αυτή η έντονος εικόνα μπροστά στον άνθρωπο ότι είναι κάτω από το προπατορικόν αμάρτημα. Και το άλλο το μεγάλο αποτέλεσμα του προπατορικού αμαρτήματος είναι ο θάνατος. Διότι, επειδή ημάρτησαν οι πρωτόπλαστοι, εισήχθη ο θάνατος. Συνεπώς, τονίζεται η ακαθαρσία του νεκρού για να τονιστεί το προπατορικό αμάρτημα.

    Και γιατί τόσο έντονα τονίζεται το προπατορικόν αμάρτημα; Δια να τονιστεί έντονα η ανάγκη του Λυτρωτού. Πότε κάναμε, παρακαλώ, ή μάλλον, πότε βοηθάμε τον άρρωστο να πει: «Θέλω γιατρό» · όταν του παραστήσομε ότι η αρρώστιά του είναι πολύ σοβαρή. Τότε τι λέγει; «Τον γιατρό!». Έτσι κι εδώ. Πότε ο άνθρωπος θα ζητούσε την λύτρωση; Όταν θα καταλάβαινε ότι είναι βαριά άρρωστος. Γι΄αυτό τόσο έντονα προβάλλεται το προπατορικόν αμάρτημα. Να γίνει αισθητή η παρουσία και η ανάγκη του Μεσσίου, του Λυτρωτού. Αλλά θα μου πείτε, αφού έτσι έχουν τα πράγματα, γιατί ο άνθρωπος να μπερδεύεται και θέλει να κολλάει σε μερικά πράγματα;

    Αγαπητοί μου. Είναι μία αρρώστια της διανοίας, και αυτή αποτέλεσμα του προπατορικού αμαρτήματος. Το μυαλό του ανθρώπου κολλάει- περίεργο πράγμα- κολλάει· όπως κολλάει η βελόνα πάνω στην πλάκα του γραμμοφώνου, του πικάπ, και παίζει το ίδιο πράγμα· και δεν θέλει να ξεκολλήσει ο άνθρωπος από αυτό που βλέπει έτσι. Γιατί; Διότι ο άνθρωπος, έπαθε, το κατ΄εικόνα, έπαθε μία φθορά. Μόνος του δε, δεν θέλει να απαλλαγεί από τη φθορά αυτή. Και μέσα σε αυτή τη φθορά, κινείται και έτσι δεν μπορεί να συλλάβει την εικόνα των πραγμάτων καθαρή. Καθαρή.  Και εδώ θα είχε αξία η περίπτωση του σπηλαίου του Πλάτωνος, που έχει φαίνεται κάποια παράδοση και ότι ο Πλάτων δεν είπε το παράδειγμα αυτό τυχαία, ότι οι άνθρωποι πάντα θέλουν να βλέπουν τη σκιά των όντων, χωρίς να μπορούν να ίδουν την εικόνα των όντων, όπως έχει. Αυτό εις τον πνευματικό τομέα και στον θρησκευτικό τομέα είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό. Είναι δυστύχημα.

     Ευθύς παρακάτω, ευθύς παρακάτω, θα δούμε μία μορφή, τον Συμεών, τον γέροντα, ο οποίος είχε καθαρή αντίληψη των πραγμάτων και τίθεται το ερώτημα: «Γιατί;». Αλλά θα το δούμε στη συνέχεια του πράγματος.

   Πάντως, να τελειώσουμε από το χωρίον αυτό, η Θεοτόκος δεν υπέκειτο εις την ανάγκη τέτοιου καθαρισμού, διότι δεν συνέλαβε κατόπιν επιθυμίας, δεν υπήρξε σύλληψις κατά φύσιν, ώστε να υπεισέλθει το προπατορικόν αμάρτημα. Ήτο λοιπόν η Θεοτόκος καθαρή. Η ιδία δε, ως φέρουσα το προπατορικόν αμάρτημα, το έφερε η Παναγία, εκαθαρίσθη με την έλευσιν του Αγίου Πνεύματος. Όταν δηλαδή, είπε ο άγγελος «Καί πνεῦμα ἅγιον ἐπισκιάσει σοι», «θα σε επισκιάσει», εκεί γίνεται και η κάθαρσις της Θεοτόκου ώστε και η ιδία καθαρή και ο τόκος της καθαρός. Συνεπώς δεν αναφερόμεθα πια εις την Θεοτόκον. Αλλά και αυτό γίνεται για να μην σκανδαλιστούν οι γύρω. Και η Παναγία πληροί τον νόμον· αν και δεν είχε ανάγκη. Πληροί τον νόμον· όμως, εις τον στίχον αυτόν, έχομε πάλι δύο σημεία. Όπως στο προηγούμενο, στην περιτομή και το όνομα, και για τον Χριστόν η περιτομή ήτο περιττή, το όνομα έπρεπε να μπει, εδώ έχομεν τον καθαρισμόν και την παράστασιν. Ο καθαρισμός περιττός, η Θεοτόκος δεν είναι ακάθαρτος. Έχομεν την παράστασιν. Τίνος; Του Ιησού εις τον ναόν. Έφερε η Θεοτόκος τον Ιησούν εις τον ναόν, για να Τον παραστήσουν, λέγει, εις τον ναόν. Να τον παραστήσουν. Τι σημαίνει αυτό; «Παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Ἀνήγαγον αὐτόν εἰς Ἱεροσόλυμα, παραστῆσαι τῷ Κυρίῳ». «Να παρουσιάσουν». Αυτό το «να παρουσιάσουν», αναφέρεται εις την Παλαιά Διαθήκη ως εξής: Για να μην ξεχάσουν οι Εβραίοι, ως άνθρωποι επιλήσμονες την ευεργεσία που τους έκανε ο Θεός, να τους βγάλει από την Αίγυπτο κατά τόσον καταπληκτικόν τρόπον, με τις δέκα πληγές του Φαραώ κ.λ.π. τους είπε εις ανάμνηση της τελευταίας πληγής, εις την οποίαν, έπεσαν μεν οι Αιγύπτιοι, απηλλάγησαν όμως οι Εβραίοι, ότι, θα το διαβάσω καλύτερα· είναι από το «Ἔξοδος»: «Ἁγίασόν μοί πᾶν πρωτότοκον, πρωτογενές, πᾶσαν μήτραν διανοῖγον ἐν τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ». Δηλαδή, «κάθε πρωτότοκο παιδί θα έρχεσαι να μου το αφιερώνεις. Θα το πάρεις πίσω σπίτι σου, αφού θα μου δώσεις αντάλλαγμα», λέει ο Θεός. Μία θυσία. Ένα πρόβατο, αν ήσουν πλούσιος· εάν δεν ήσουν, ένα ζευγάρι περιστέρια, ένα ζευγάρι τρυγόνια. Αυτό, αν θα σε ρωτήσει, λέει, το παιδί σου τι είναι, θα πεις: «Επειδή ο Κύριος μάς απήλλαξε από τους Αιγυπτίους και τα πρωτότοκά μας δεν πέθαναν, του τα αφιερώνουμε». Δηλαδή είναι μία τελετή αναμνήσεως του θαύματος. Αναμνήσεως του ευχαριστώ, της ευγνωμοσύνης. Έχομε λοιπόν μία παράσταση. Αλλά αυτή η παράστασις ταυτοχρόνως είναι και μία προσφορά· διότι προσφέρει ο πατέρας το πρωτότοκο παιδί του, το αγόρι του. Το προσφέρει.

    Αλλά, γιατί εδώ προσάγεται ο Ιησούς; Προσφέρεται ως δώρο· διότι για να το πάρεις πίσω, πρέπει να προσφέρεις την αξία του δώρου. Γι'αυτό έδιναν εκείνο το οποίο έδιναν. Για τη θυσία του δώρου. Μάλιστα, από τα δύο πουλιά, τα δύο τρυγόνια ας πούμε, τα δύο περιστέρια, το ένα το έσφαζε ο ιερεύς για τον καθαρισμό της γυναικός, της μητέρας του. Και το άλλο το άφηνε ελεύθερο να φύγει ως δώρον δια το παιδί. Έχομε λοιπόν το στοιχείο της προσφοράς. Ο Χριστός δυο φορές προσεφέρθη εις τον Πατέρα. Δύο φορές.  Άνθρωπος. Η μία είναι εις τον ναόν και η άλλη είναι εις τον Γολγοθά. Αυτό, αυτή η διπλή προσφορά του Χριστού επαναλαμβάνεται μέσα εις την Θείαν Λειτουργίαν. Όταν με το πρόσφορό μας, που χαράξαμε τον Αμνόν, υψώνομε, προσάγομε, προσκομιδή- προσαγωγή, προσκομιδή, προσφορά· είδατε; Σηκώνομε την προσφορά· είναι δώρον προς τον Πατέρα, δηλαδή ο Ιησούς είναι δώρο στον Πατέρα. Δεν προσφέρομε το ψωμί εις τον Πατέρα, αλλά ο Ιησούς αντιπροσωπεύεται από τον Άρτον και προσφέρεται ο Ιησούς ως δώρο για τον Πατέρα. Γι΄αυτό εις την προσκομιδή βάζουν άλλοι μεν την εικόνα της κενώσεως, της ταπεινώσεως, άλλοι δε της Γεννήσεως. Και οι δύο είναι σωστές. Η Γέννησις ως προσφορά· θα μου πείτε γιατί δεν βάζουμε την Υπαπαντή; Διότι και η Γέννησις είναι προσφορά στον Πατέρα. Αλλά και η κένωσις το ίδιο, γιατί εκεί όταν χαράζουμε πάνω εις τον Αμνόν, κάνομε προκαταρκτικά του Πάθους. «Θύεται ὁ Ἀμνός τοῦ Θεοῦ, ὁ αἴρων τήν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου· ὅτι αἴρεται  ἡ ζωή Αὐτοῦ ἀπό τῆς γῆς» κ.τ.λ. Είναι λοιπόν προκαταρκτικά της θυσίας. Και γίνεται την ώρα που προσφέρεται το δώρον. Όταν λέμε: «Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν Σοί προσφέρομεν», προσφέρομεν δώρον. Κατόπιν, θα προσφερθεί ο Χριστός ως θυσία εις τον Πατέρα. Όταν θα πει ο ιερεύς: «Καί ποίησον, τόν μέν Ἄρτον τοῦτον, Τίμιον Σῶμα τοῦ Χριστοῦ Σου», εκεί έχομε ταυτοχρόνως μεταβολή της θείας προσφοράς. Ταυτοχρόνως. Ενθυμείσθε τα λέγαμε πρόπερσι αυτά. Ώστε έχομε δύο προσφορές. Τη μία ως δώρον και την άλλη ως θυσία. Η μία στην προσκομιδή και η άλλη μέσα στη Θεία Λειτουργία. Αυτό επαναλαμβάνεται στη Θεία Λειτουργία όπως σας είπα και είναι ακριβώς όπως ο Χριστός προσεφέρθη προς τον Πατέρα.

    23 στίχος: «Καθὼς γέγραπται ἐν νόμῳ Κυρίου ὅτι πᾶν ἄρσεν διανοῖγον μήτραν ἅγιον τῷ Κυρίῳ κληθήσεται». Εδώ δικαιολογεί αυτό που προηγουμένως σας είπα ως προς την Παλαιά Διαθήκη. 24: «καὶ τοῦ δοῦναι θυσίαν κατὰ τὸ εἰρημένον ἐν νόμῳ Κυρίου, ζεῦγος τρυγόνων ἢ δύο νεοσσοὺς περιστερῶν». Και αυτό το αναλύσαμε. «Και θα δώσουν θυσία». Εάν λοιπόν εδώ αναφέρονται τα περιστέρια και τα τρυγόνια, πρέπει η προσφορά του Χριστού να ήτανε η προσφορά των πτωχών. Η προσφορά των πτωχών… Επτώχευσε δι’ ημάς ο Χριστός.

     Και τώρα μπαίνουμε σε μία νέα σκηνή. Θα το ξέρετε πάντοτε, ο Ευαγγελιστής Λουκάς, όταν θέλει να εισαγάγει μια νέα σκηνή, συχνά χρησιμοποιεί το «Ιδού». Θέλει να ελκύσει την προσοχή. Και λέει ο στίχος 25: «Καὶ ἰδοὺ ἦν ἄνθρωπος ἐν Ἱεροσολύμοις ᾧ ὄνομα Συμεών, καὶ ὁ ἄνθρωπος οὗτος, δίκαιος καὶ εὐλαβής, προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ, καὶ Πνεῦμα ἦν Ἅγιον ἐπ᾿ αὐτόν». «Ήταν», λέγει, «κάποιος άνθρωπος εις τα Ιεροσόλυμα». Ο άνθρωπος αυτός δεν ήτο ιερεύς. Προσέξτε, υπογραμμίζω: Δεν ήτο ιερεύς. Υπάρχει ίσως η ευρεία αντίληψις ότι ο Συμεών ήτο ιερεύς. Όχι. Αν ήτο ιερεύς, θα μας το έλεγε ο Ευαγγελιστής Λουκάς αυτό. Δεν ευρίσκετο εις το ιερόν. Πρέπει να σας πω ακόμη ότι το όλο κτίσμα διαιρείτο σε δύο γενικά μέρη· εις το ιερόν και εις τον ναόν. Όταν λέγει ιερόν εννοεί τις αυλές και όλες τις οικοδομές που ευρίσκοντο εις τας αυλάς. Είχε πολλές αυλές ο ναός του Σολομώντος. Πολλές αυλές. Αν έχετε δει αναπαράσταση του ναού, θα το έχετε αντιληφθεί αυτό. Συνεπώς, ιερόν λέγεται όλα τα εξωτερικά κτίσματα, τα εκτός του κυρίως ναού, και οι αυλές· και ναός λέγεται το κύριον κτίσμα, μέσα εις το οποίον εγίνετο η λατρεία. Ο ναός τώρα είχε ιδιαίτερα χωρίσματα, δεν μένω εκεί· όταν λέγει εδώ ότι ήρθε εις το ιερόν ο άνθρωπος αυτός, ήρθε εις την αυλήν, έξω από τον ναό. Απηγορεύετο δε να μπει εθνικός και εις το ιερόν, δηλαδή και εις την αυλήν, όχι μόνο εις τον ναόν.

   Και ο άνθρωπος αυτός έρχεται, το όνομά του Συμεών, όπως είδαμε, κάτω από το Πνεύμα το Άγιον. Από την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Να μια προώθησις. Το Πνεύμα το Άγιον τού λέγει: «Πήγαινε εις τον ναόν· πήγαινε εις τον ναόν». Όπως ακριβώς συνέβη με τον Φίλιππον τον διάκονον, όταν το Πνεύμα το Άγιον του λέγει: «Σήκω, πήγαινε ‘’κατά μεσημβρίαν’’ - δηλαδή προς νότον- στον δρόμο που πάει προς την Γάζα». Πάλι το Πνεύμα το Άγιον τού λέει, όταν περνούσε το αμάξι του Αιθίοπος- πώς το λέγει; Δεν μπορώ να σας πω, δεν ξέρω, δεν ξέρω πώς… Ωθεί, εμπνέει: «Κάνε αυτό». «Προσκολλήθητι», λέει, «τῷ ἅρματι». «Κόλλησε, άρπαξε, γαντζώσου από το άρμα».

     Βλέπετε λοιπόν ότι κάτω από την επίδραση και έμπνευση και ώθηση του Αγίου Πνεύματος, ο Συμεών αφήνει το σπίτι του, θα ‘λεγε κανείς, κάπως ξαφνικά, φυσικά πήγαν ο Ιωσήφ και η Θεοτόκος με το βρέφος Ιησούν, δεν θα ‘ταν πολλή ώρα, θα ‘καναν το έργο τους και θα έφευγαν, πολύ λίγη ώρα, ελαχίστη. Συνεπώς ξαφνικά πρέπει να φεύγει ο άνθρωπος από το σπίτι του, να πηγαίνει κατευθείαν για τον ναό.

     Έχει πολύ σημασία αυτό. Αλλά, σε λίγο, θα εμφανιστεί μία γυναίκα. Είναι η Άννα η προφήτις. Τόσο ο Συμεών- που θα το αναλύσουμε ιδιαιτέρως αυτό- όσο και η Άννα η προφήτις, ομολογούν θαυμαστά πράγματα. Λέγει ο  Συμεών μόλις είδε το βρέφος: «Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν σου, δέσποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά σου ἐν εἰρήνῃ». «Τώρα να πεθάνω. Όπως είμαι. Είδαν τα μάτια μου το σωτήριόν σου». Η Άννα να βεβαιώνει και να λέγει ότι «Αυτός είναι σπουδαίος· είναι ο Μεσσίας». Και λέγει εις την Θεοτόκον ότι «οὗτος κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραὴλ». Γιατί; Διότι εδώ, αγαπητοί μου, εις μίαν πράξιν ασημότητος, έρχεται μία πράξις επισημότητος, για να μας βγάλει από έναν ενδεχόμενον σκανδαλισμόν. Ενθυμείσθε στην Γέννησιν; Σε ένα στάβλο, σε ένα παχνί, ανακλίνεται ο Υιός του Θεού· που έγινε άνθρωπος. Κι όμως. Ενώ κανείς δεν παίρνει είδηση ότι κάποιο παιδάκι γεννήθηκε εκείνη τη νύχτα, όλος ο ουράνιος κόσμος, όλοι οι άγγελοι, υμνούν και δοξολογούν τον Θεόν. Μέσα εις την ασημότητα και την ταπείνωση, έρχεται μία πράξις επισημότητος, δια να υπογραμμίσει ότι εδώ κρύπτεται μυστήριον καταπληκτικόν. Τώρα, εις την πράξιν αυτήν της ασημότητος, ότι μια γυναίκα, από ‘κείνες τις χιλιάδες γυναίκες που ποτέ πέρασαν από τον ναόν, έρχεται σε μία πράξη τόσο συνηθισμένη, όπως και παρ’ ημίν, που οι γυναίκες πάνε να πάρουν σαραντισμόν· κάποιο απόγευμα θα πάνε στον Εσπερινό να πάρουν τον σαραντισμό. Ποιος θα ανοίξει; Ποιος είναι στον ναό; Είναι κανείς; Ασημότης λοιπόν. Μέσα σ’ αυτήν την ασημότητα έρχεται μία επιβεβαίωσις προφητική, ότι αυτό το νήπιον είναι ο Μεσσίας του κόσμου.

      Αλλά ο άνθρωπος αυτός ήτο δίκαιος· ήτο και ευλαβής. Ανήκε εις το λήμμα του λαού του Θεού. Εις το λήμμα. Εις το κατάλοιπον· διότι οι Εβραίοι δεν είχαν πλέον ακριβή αντίληψη περί του Μεσσίου. Κάτω από τις αναθυμιάσεις των ιδίων των επιθυμιών έχασαν την εικόνα του αληθούς Μεσσίου. Είναι εκείνο που προηγουμένως σας είπα: Γιατί  χάνομε την εικόνα την αληθινή των πραγμάτων; Διότι μπαίνει το στοιχείο επιθυμία. Παντού εισχωρεί το προπατορικόν αμάρτημα. Δεν αφήνει τον άνθρωπο να αντιληφθεί τα πράγματα στην αλήθειά τους, στη γυμνή τους αλήθεια. Όταν όμως ο άνθρωπος θα θέσει τον εαυτόν του κάτω από την υπακοή του Θεού και την πίστη του Θεού, τότε καθαρίζεται το εσωτερικό του, βλέπει όσο δυνατόν να δει.

     Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος, καθορίζεται, ήτο δίκαιος και ευλαβής. Συνεπώς είχε προϋποθέσεις καθαρότητος. Θα πει –δεν θα το πούμε σήμερα- ότι ο Μεσσίας είναι «φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν». Μεγάλης σημασίας αυτό. Δεν είναι εις αποκάλυψιν Ισραήλ, αλλά είναι εις δόξαν του Ισραήλ. «Εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν». Ξέρετε τι σήμαινε αυτό; Ότι αυτό που είπε ο Συμεών ήταν πέρα για πέρα αντισοβινιστικόν. Οι Εβραίοι λέγανε: «Ο Μεσσίας είναι δικός μας. Δεν ανήκει σε κανέναν άλλον!».  Ο Συμεών λέγει: «Ο Μεσσίας είναι μεσσίας των εθνών, όλου του κόσμου». Αυτό είναι όμως μια αλήθεια που βγαίνει από μια καθαρότητα. Κανείς δεν θα μπορούσε να το πει αυτό. Κι όμως το λέγει ο Συμεών. Γιατί; Κάτω από το Πνεύμα το Άγιον εμπνευσμένος, επειδή ήτο δίκαιος και ευλαβής.

    Ο Συμεών, αγαπητοί μου, ανήκε εις την τάξιν εκείνων των ανθρώπων που έμεναν πιστοί εις το θέλημα του Θεού. Ήταν η οικογένεια του Ζαχαρίου και της Ελισάβετ, ήτο η οικογένεια της Θεοτόκου, ήτο η οικογένεια της Άννας της Προφήτιδος, ήτο η οικογένεια του Συμεών – αυτούς τουλάχιστον που αναφέρει η Αγία Γραφή-· ήταν λίγοι αυτοί που είχαν καθαρή εικόνα περί του Μεσσίου. Εκείνοι που μπορούσαν να μελετούν την Αγίαν Γραφήν και να βλέπουν ορθά τα πράγματα.

     Αλλά – επιτρέψατέ μου μια μικρή παρένθεση και θα τελειώσουμε- εδώ λέγει ότι «προσεδέχετο παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ», έτσι λέγει το ιερόν κείμενον, ότι «προσδεχόμενος παράκλησιν τοῦ Ἰσραήλ». «Παράκλησις» θα πει παρηγορία· «προσδεχόμενος» θα πει αναμένων· περίμενε παράκληση. Δηλαδή ότι ο Μεσσίας θα ήτο η παράκλησις, θα ήτο η παρηγορία του λαού. Να γιατί ο Χριστός είπε στους μαθητάς Του: «Συμφέρει», λέει, «Εγώ να φύγω. Θα σας στείλω άλλον Παράκλητον, το Πνεύμα της Αληθείας». Όταν λέγει «άλλον Παράκλητον» σημαίνει ότι ομιλεί και  έχει υπόψιν για έναν ομοίως δεύτερον. Ποιος είναι ο άλλος; Το ένα είναι το Πνεύμα το Άγιον και ο άλλος; Είναι ο Ίδιος. Βλέπετε πώς ονομάζει ο Χριστός τον εαυτόν Του; Παράκλητον. Βλέπετε πώς ο Συμεών αποκαλεί τον Μεσσίαν; Παράκλησιν εις τον Ισραήλ. Περίμενε παράκληση· παρηγορίαν. Δηλαδή ο Μεσσίας είναι Παράκλητος· παρηγορία, παρήγορος.Το Πνεύμα το Άγιον λέγεται Παράκλητος. Γιατί; Διότι μένει και μας βοηθά, μας παρηγορεί, μας ενισχύει. Κι ο Χριστός λοιπόν Παράκλητος· και το Πνεύμα το Άγιον Παράκλητος.

     Αλλά εκείνο το «προσδεχόμενος», το οποίο θα είναι και το τελευταίο της αναλύσεώς μας, είναι το εξής. Προσδέχομαι σημαίνει περιμένω. Περιμένω σημαίνει ότι ερευνώ· ερευνώ. Επί παραδείγματι, αν περιμένω κάθε μέρα να δω να δημοσιεύεται μια είδησις που τη θέλω να είναι έτσι, συγκεκριμένη· την περιμένω την είδηση αυτή, αλλά από πού θα τη μάθω; Πρέπει να διαβάζω τις εφημερίδες. Κάθε μέρα λοιπόν παίρνω όλες τις εφημερίδες, κάθομαι και ψάχνω από τα χοντρά μέχρι τα ψιλά γράμματα, να δω αυτό που περιμένω. Γιατί δεν ξέρω πού θα είναι γραμμένο. Στα μεγάλα, τα χονδρικά ή στα ψιλά. Δηλαδή κάνω έρευνα. Ε λοιπόν, ερευνούσε ο Συμεών. Τι ερευνούσε; Την Αγίαν Γραφήν. Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις της ερεύνης του; Το ότι ήτανε δίκαιος και ευλαβής. Ποιον είχε βοηθό στην έρευνα; Το Πνεύμα το Άγιον. Και ψάχνει…

    Εμείς ψάχνομε; Ακούστε πώς το λέγει αυτό ο Απόστολος Πέτρος: «περὶ ἧς –της οποίας- σωτηρίας ἐξεζήτησαν καὶ ἐξηρεύνησαν προφῆται». Ἐξεζήτησαν. Ακούτε; Το ρήμα ἐκ- ζητῶ σημαίνει «ζητώ από». Συνεπώς σαν να λέγω:  «Τι έχεις εδώ; Τι έχει εδώ μέσα; Θα το ανοίξω να δω τι έχει εδώ μέσα». Αυτό θα πει «ἐκ- ζητῶ». «Ἐξεζήτησαν» λοιπόν «προφῆται καὶ ἐξηρεύνησαν». «Ἐρευνῶ ἐκ»· είναι έντονο. «Οἱ περί εἰς ἡμᾶς χάριτος προφητεύσαντες ἐρευνῶντες, εἰς τίνα ἤ ποῖον καιρόν ἐδήλουν τό ἐν αὐτοῖς Πνεῦμα Χριστοῦ». Είδατε; «Που θα φανέρωνε», λέει, «το Πνεύμα του Χριστού εις τίνα και εις ποίον καιρόν θα εγίνοντο αυτά». Ώστε λοιπόν ερευνούσε.

    Και τον πληροφορεί το Πνεύμα του Θεού τον Συμεών: «Δεν θα πεθάνεις, έως ότου δεις το σωτήριον του Θεού». «Σωτήριον τοῦ Θεοῦ» είναι ο Σωτήρ, δηλαδή ο Μεσσίας. Δεν θα πεθάνεις. Πόσο ετών να ήτο; Ογδόντα; Ενενήντα; Εκατό; Εκατόν είκοσι; Εκατόν πενήντα; Δεν μας λέει η Αγία Γραφή. Ο λόγος του Θεού δεν μας λέγει. Ένα μας λέγει μόνο. Ότι ερευνούσε ανά πάσα στιγμή πότε θα έρθει ο Μεσσίας. Είχε άραγε υπόψη ο Συμεών τις περίφημες εβδομάδες του Δανιήλ; Οι περίφημες εβδομήντα εβδομάδες του Δανιήλ συμπίπτουν ακριβώς με τη Γέννηση του Χριστού. Εβδομήντα εβδομάδες. 490 χρόνια. 7 x 7 = 49.  490 χρόνια. Είναι ο Δανιήλ ο μόνος που ορίζει επακριβέστατα το έτος Γεννήσεως του Μεσσίου. Τι έκανε λοιπόν ο Συμεών; Έψαχνε.

     Ο άγιος Ιγνάτιος, ο αποστολικός αυτός πατήρ, επίσκοπος Αντιοχείας, ο Θεοφόρος, πηγαίνοντας στη Ρώμη, στέλνει μια επιστολή στον άγιο Πολύκαρπο –που τον γιορτάζουμε σήμερα- κι αυτός αποστολικός πατήρ, επίσκοπος Σμύρνης. Στην επιστολή αυτή που του στέλνει, στον δρόμο τη γράφει την επιστολή, έγραψε κι άλλες επιστολές, στον δρόμο, γράφει το εξής πολύ σπουδαίο: Λέει σαν επίσκοπος που ήτο και υπεύθυνος συνεπώς του λαού του, του λαού της Σμύρνης, στον Πολύκαρπον: «Τούς καιρούς καταμάνθανε». «Μανθάνω κατά». Μαθαίνω συνεπώς πολύ καλά. Αυτό θα πει καταμανθάνω. «Τους καιρούς», λέει, «μελέτα τους και μάθαινέ τους καλά. Τα μάτια σου ανοιχτά. Μελέτα την εποχή. Μελέτα τις εποχές. Μελέτα τους χρόνους». «Τὸν ὑπὲρ καιρὸν προσδόκα»

   «Εκείνον που είναι πέρα από τους καιρούς, περίμενέ τον». Δηλαδή; Τη Δευτέρα του Χριστού παρουσία. Μ’ άλλα λόγια: «Βλέπε, μελέτα τα σημάδια που ο Χριστός έρχεται. Περίμενε Εκείνον που είναι πέρα από τους χρόνους, από πλευράς ουσίας». «Τόν ἄχρονον, τόν ἀόρατον, τόν δι' ἡμᾶς ὁρατόν πού ἔγινε ἄνθρωπος· τόν ἀψηλάφητον, τόν ἀπαθῆ, τόν δι' ἡμᾶς παθητόν, τόν κατά πάντα τρόπον δι' ἡμᾶς ὑπομείναντα». Αλλά όταν λέγει εις τον Πολύκαρπον, τον άγιον Πολύκαρπον ο άγιος Ιγνάτιος: «Τούς καιρούς καταμάνθανε», ποιος θα μπορούσε να βοηθήσει και εμάς να αποκρυπτογραφούμε τους καιρούς; Η αποκρυπτογράφησις του καιρού είναι πάλι έργο του προφήτου. Πρέπει να έχεις Πνεύμα Θεού, δεν δύνασαι να αποκρυπτογραφήσεις.

    Ο Συμεών είναι ο πρώτος που δείχνει τον Χριστόν.  Είναι πιο δύσκολο από του να πεις μια γυναίκα φτωχιά, η Θεοτόκος, με μια μαντήλα στο κεφάλι της, και ένας γέροντας δίπλα της, ο Ιωσήφ, κρατούν ένα μωρό, σαράντα ημερών. Κοινή, κοινοτάτη εικόνα. Θέλω να σας μεταφέρω στον ρεαλισμό των πραγμάτων, για να μπούμε στο πνεύμα. Ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια του ναού κι άλλες μανάδες, κι άλλες γυναίκες με τους άντρες τους πάνε στον ναό. Για την ίδια δουλειά. Έρχεται ο άνθρωπος ο Συμεών να πει: «Αυτός είναι ο Μεσσίας. Αυτό το μωρό είναι ο Μεσσίας». Το παίρνει στην αγκαλιά του. Ω εκείνη η αγκαλιά…

   […] Ότι όσο μένει η χείρα ανοιχτή, έχομε το έλεος του Θεού. Όταν κλείσει η χείρα, τότε έχομε την κρίση του Θεού. «Κρίσις και έλεος», όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, «δεν συνυπάρχουν, δεν συλλειτουργούν, όπως λέγει. Δεν συλλειτουργούν τον αυτόν χρόνον». Γι΄αυτό ο Θεός κατένειμε την κρίσιν και την μακροθυμίαν εις διάφορον χρόνον. Προηγείται το έλεος, ακολουθεί η κρίσις.

   […] χρόνια μετά. Είναι τρομακτικά δύσκολο. Αυτό έκανε τον Ιωάννη  μέγα προφήτη. Όχι μόνο ο τρόπος της ζωής του, όχι μόνο η καθαρότητά του, αλλά και ως μέγιστος των προφητών, διότι έδειξε τον Μεσσία. Πολύ δύσκολο πράγμα. Τι λέγει ο αρχιερεύς, ο Καϊάφας,. Επίσημο πρόσωπο. Προφητεύει και αυτός. Ήτανε προφητεία αυτό που είπε ότι συμφέρει να πεθάνει ένας υπέρ του λαού. Και προφητεύει ως αρχιερεύς. Είχε εκείνο το εφώδ, το επιτραχήλιον θα λέγαμε για μας τους κληρικούς, χωρίς το οποίο δεν προφήτευε ο αρχιερεύς. Ηδύνατο λοιπόν να προφητεύει εάν ήτο τίμιος άνθρωπος και θα μπορούσε στο ερώτημα που έκανε στον Χριστόν: «Σε εξορκίζω, εις το όνομα του Ζωντανού Θεού, πες μας, εσύ είσαι ο Μεσσίας;». Και όταν ο Χριστός του λέγει: «Σύ εἶπας». «Είναι όπως το λες. Εγώ είμαι». Κι όταν λέει «Σε εξορκίζω», σημαίνει μεθ’ όρκου η βεβαίωσις. Μεθ’ όρκου η βεβαίωσις. Ο υποκριτής Καϊάφας ξεσκίζει τα ρούχα του. Γιατί; Είναι το Πνεύμα του Θεού, δεν μπορούσε να μείνει σε έναν τέτοιον άνθρωπο. Θα ηδύνατο να αποκρυπτογραφήσει. Και να πει και ο αρχιερεύς. «Αδερφοί μου στο συνέδριο, ξέρετε Ποιον έχουμε μπροστά μας; Πρέπει, πρέπει να γίνουμε σκόνη και καπνός μπροστά σε Εκείνον που έχουμε μπροστά μας τώρα. Και σπεύδουμε να δικάσουμε;». Αλλά δεν βλέπει ο Καϊάφας. Βλέπει όμως ο Συμεών. Λάθεψε; Οι αιώνες το απέδειξαν. Οι αιώνες το απέδειξαν! Δεν λάθεψε.

     Λοιπόν. Ο προφήτης αποκρυπτογραφεί τους καιρούς. Πότε έρχεται ο Αντίχριστος; Προφήτης θα ‘ρθει να μας πει: «Αυτός είναι ο Αντίχριστος». Προφήτης θα ‘ρθει να μας το πει. Ποιος θα ‘ναι αυτός ο προφήτης; Πρέπει να σας πω ότι το προφητικό χάρισμα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει μέσα στην Εκκλησία. Εκείνο το «μετά Χριστόν πας προφήτης κ.τ.λ.» που λένε, είναι ανόητο· για να μην πω και ασεβές. Το προφητικό χάρισμα υπάρχει. Λέγει ο Απόστολος ότι θέλει να προφητεύουν όλοι. Η προφητεία είναι βασικό στοιχείο μέσα στην Εκκλησία. Ο πνευματικός άνθρωπος βλέπει τους καιρούς. Μπορεί να μην έχει ίσως μεγάλη διάκριση, εξαρτάται από τον τρόπο της ζωής του, την πνευματικότητά του κτλ., όταν ερευνά όμως και έχει καθαρή καρδιά απέναντι στον Θεό, βλέπει τα σημάδια.

     Όπως ξέρετε, ο ιστορικός δεν μπορεί να κρίνει την εποχή του· γιατί είναι βυθισμένος μέσα στην εποχή του και πρέπει να περάσει να βγει απέξω. Δεν μπορείς να βγεις στη θάλασσα, αν είσαι μέσα στη θάλασσα. Πρέπει να βγεις από τη θάλασσα, για να δεις τη θάλασσα. Πρέπει να βγεις από την εποχή σου, για να δεις την εποχή σου. Τώρα πώς ο Χριστιανός καλείται να δει την εποχή του, να τη χαρακτηρίσει και να πει: «Τα σημάδια αυτά, α,β,γ,δ, βάσει του λόγου του Θεού: «Ἐνστήσονται καιροί χαλεποί» θα πει ο Απόστολος στον Τιμόθεο: «Θα ‘ρθουν δύσκολοι καιροί που έτσι κι έτσι κι έτσι κι έτσι… Λάβε τα υπόψη σου αυτά», λέει στον Τιμόθεο. Δηλαδή «καταμάνθανε τους χρόνους» που ο πνευματικός άνθρωπος έρχεται να πει: «Αυτό το σημάδι βάσει του λόγου του Θεού είναι σημάδι ότι …αυτό συνέβη. Έρχεται εκείνο ή έρχεται εκείνο». Πείτε το ίδιο πράγμα που το βλέπετε, που το βλέπει ο πνευματικός άνθρωπος, πείτε το σε έναν ασεβή. Σε έναν μη πνευματικό. Δεν βλέπει τίποτα. Δεν καταλαβαίνει τίποτα. Η όρασις αυτή λοιπόν δεν ανήκει παρά μόνον εις τον πιστόν άνθρωπον.

    Όταν ο καθένας μας, αγαπητοί μου, γίνει ένας Συμεών και προσδοκά και προσδέχεται και αναμένει και ερευνά τον λόγον του Θεού. Κατακλυσμός αμαρτίας υπάρχει. Κατακλυσμός ιδεών και αντιλήψεων αντιχριστιανικών υπάρχει. Αφελληνιζόμεθα ημέρα τη ημέρα! Αποχριστιανιζόμεθα ημέρα τη ημέρα! Σαν Έλληνες μιλώ. Και σαν Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Συνεχώς χάνομε έδαφος. Συνεχώς ξεφτίζουμε. Και ερωτούμε: Πού πάμε; Μελετάμε, βλέπουμε τους καιρούς; Πού θα φτάσουμε; Πού θα φτάσουμε; Τι θα γίνει; Και βλέποντες, τι μπορούμε να κάνουμε;

    Αγαπητοί μου, μία έκκληση από τον Θεό, να αρχίσουμε να βλέπουμε. Όχι σαν τον Καϊάφα που ήθελε να εθελοτυφλεί. Όχι σαν τον Συμεών, που ήθελε να διακρίνει. Και διακρίνοντες, τουλάχιστον να πούμε την εσχάτη στιγμή: «Κύριε, λυπήσου τον λαό και ξαναφέρε μας πάλι πίσω. Ξεφτίσαμε φοβερά! Και πάμε να χαθούμε. Και σαν Εκκλησία, και σαν πολιτεία. Πάμε να χαθούμε». Οι εχθροί γύρω, έτοιμοι να κατασπαράξουν. Ο εχθρός όμως είναι μέσα. Δεν είναι στα σύνορα. Είναι μέσα. Τον έχομε μέσα μας. Εμείς οι Νεοέλληνες χάσαμε την πίστη μας. Ξεφτίσαμε. Χάσαμε την πίστη μας και στον Θεό και στην πατρίδα. Και στον Θεό και στην πατρίδα. Δεν πιστεύομε πια στην πατρίδα. Δεν πιστεύουμε πια. Ούτε πιστεύουμε εις τον Θεόν πια. Και πρέπει να Τον παρακαλέσουμε τον Θεό να μας ανοίξει τα μάτια, να μας ανοίξει τα μάτια, τουλάχιστον σε λίγους ανθρώπους, να φωνάξουμε, και να σταθούμε μία πέδη, ένα φρενάρισμα εις το φοβερό αυτό κατρακύλισμα. Ας γίνουμε, αγαπητοί μου, νέοι Συμεώνες.

Ομιλίες εις το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, ομιλία 6η, από το 1΄έως το 52.31΄΄.

Από την ερμηνεία του γέροντος στο Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο, κεφ.Β΄,εδάφια 22 - 26 [σχετικά με την Υπαπαντή του Κυρίου].

   Ψηφιοποίηση και επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.