†." ὅτι μεγάλη ἡ δυναστεία τοῦ Κυρίου καὶ ὑπὸ τῶν ταπεινῶν δοξάζεται." (Σοφ. Σειρ. 3,20) Δηλαδή, διότι είναι μεγάλη, η δύναμις του Κυρίου και η εξουσία, και όχι οι υπερήφανοι, αλλά οι ταπεινοί, αναγνωρίζουν αυτήν την υπεροχή του Θεού, την δύναμη του Θεού, για αυτό και τον δοξάζουν. Ά, ώστε λοιπόν οι ταπεινοί δοξάζουν τον Θεό; Οι μή ταπεινοί, δεν δοξάζουν τον Θεό; Αυτό είναι το νόημα του στίχου.
Ο υπερήφανος άνθρωπος αγαπητοί μου, - γιατί έχουμε βεβαίως πολλά σκαλοπάτια υπερηφανείας, όπως έχουμε και πολλά σκαλοπάτια ταπεινώσεως - ο υπερήφανος άνθρωπος, δέν δέχεται την αυθεντία του Θεού! Δέν δέχεται καμίαν αυθεντία, έξω από την δική του την αυθεντία. Βέβαια, όταν φτάσει ο άνθρωπος, να μήν δέχεται, ουδεμίαν αυθεντία, ούτε κάν του Θεού, όχι ανθρώπων μόνο, τότε, αναμφισβήτητα, έχουμε το άκρον άωτον της υπερηφανείας. Διότι ο διάβολος , τί, ολιγώτερον έκανε; Ή καλύτερα, τί περισσότερο έκανε ο διάβολος; Δέν απεδέχθη την αυθεντία του Θεού και έπεσε. Αυτό είναι πολύ σημαντικό και θά 'θελα να το προσέξετε, γιατί αποτελεί ταυτοχρόνως, ένα στοιχείο, ένα χαρακτηριστικό της εποχής μας.
Έχουμε βεβαίως την αθεΐα, έχουμε και την αναρχία. Η αθεΐα τί είναι; Δέν δέχομαι την αυθεντία του Θεού και όχι μόνο δέν δέχομαι την αυθεντία, αλλά απορρίπτω ακόμη και την ύπαρξη του Θεού, διότι, -κατά δυστυχία θα το πώ και κλαίγοντας θα το 'λεγα ότι- είναι πολλοί οι Χριστιανοί μας -Χριστιανοί ναί.. ναί..- είναι πολλοί οι Χριστιανοί μας εκείνοι οι οποίοι δέν δέχονται την αυθεντία του Θεού, σε ολόκληρο το φάσμα της αποκαλύψεώς του και του λόγου του. Έίναι εκλεκτικοί. Σου λέγουν, αυτό το δέχομαι εκείνο δέν το δέχομαι. Μα εκείνος που είπε το πρώτο, είπε και το δεύτερο. Γιατί το ένα το δέχεσαι και το άλλο δέν το δέχεσαι; Έχουμε λοιπόν, άρνηση αυθεντίας, όχι όμως άρνηση υπάρξεως.
Η αθεΐα είναι, άρνηση καί αυθεντίας του Θεού και άρνηση της υπάρξεως του Θεού. Και επειδή σήμερα είναι πολύ της μόδας, -είπα της μόδα - δηλαδή μπορούμε να κολλάμε αυτήν τη μόδα; Εγώ δέν μπόρεσα να το πώ ποτέ μόδα αυτό, παρότι θα το λέγαμε της μόδας.
Ένας άνθρωπος σοβαρός, σε θέματα πίστεως, μπορεί να παίζει, όπως παίζει με τα ρούχα του, άν πρέπει τα κουμπιά στο σακάκι να είναι όπως λέμε, κουμπωτά ή σταυρωτά, και να αλλάζουμε.. Αν πρέπει το ρεβέρ να υπάρχει στο παντελόνι ή να μην υπάρχει.. Έτσι μπορούμε να λέμε, δέχομαι τον Θεό τώρα ή δεν τον δέχομαι.. είναι θέμα μόδας ο Θεός; Έίναι θέμα αντιλήψεως για μία εποχή; Έίναι αδιανόητο πράγμα. Έίναι αδιανόητο! Καί εκείνος ο οποίος είναι πιστός, και χάριν της μόδας αυτής, αρνείται τον Θεό, είναι.. είναι.. τί να πώ.. είναι αχαρακτήριστος! Μόνο πιστός δέν θα μπορούσε αυτός ο άνθρωπος να ειπωθεί.
Αλλά έχουμε και την αναρχία. Η αναρχία ξέρετε τι είναι;
Η αναρχία είναι το εξής : άρνηση πάσης ανθρωπίνης αυθεντίας.
Αρνούμαι πάσαν αρχή και πάσαν εξουσία. Καί την αρχή των ανθρώπων, ώς αρχή, ώς εξουσία, καί τους νόμους και οτιδήποτε, τα αρνούμαι όλα, τα απορρίπτω όλα! Δηλαδή, δέν δέχομαι την αυθεντία του Θεού, ώς αθεΐα, δεν δέχομαι την αυθεντία των ανθρώπων ώς αναρχία.
Δεν ξέρω, άν άλλη εποχή παρουσίασε αυτό το φαινόμενο της αναρχίας και της αθεΐας, όσο ο σύγχρονος κόσμος..
Θέλετε να σας αποκαλύψω και κάτι άλλο που θα εκπλαγείτε..
Ότι το φαινόμενο της αναρχίας και της αθεΐας, δεν εμφανίστηκε είς τον κόσμο της Ανατολής αλλά εις τον κόσμο της Δύσεως. Και όταν λέμε Ανατολή, εννοούμε, τους μή Χριστιανικούς λαούς, Κίνα - Ιαπωνία - Ινδίες Αφρική και τα λοιπά.. τους μή χριστιανικούς λαούς. Αντιθέτως, η αναρχία και η αθεΐα εμφανίστηκαν, στην Δύση. Δηλαδή, καλλιεργήθηκε και αναπτύχθηκε επί Χριστιανικού εδάφους. Η Ρωσία είναι Δύση, δέν είναι Ανατολή η Ρωσία το υπογραμμίζω αυτό. Επί Χριστιανικού εδάφους αναπτύχθηκαν αυτές οι δύο μάστιγες της ανθρωπότητος. Άν ρωτήσετε γιατί; Θα σας απαντήσω, διότι δεν βιώθηκε ορθά ο Χριστιανισμός.
Και οι Χριστιανικοί λαοί εν ευρεία εννοία - τώρα δεν ξέρω πώς θα το ακούσετε αυτό - δαιμονίστηκαν. Θέλω να πώ, ότι βρέθηκαν κάτω από την κυριαρχία του σατανά δηλαδή είναι το φαινόμενο της εκκοσμικεύσεως του Χριστιανισμού, αυτό είναι! Και από την στιγμή που ο Χριστιανισμός θα εκκοσμικευθεί, απ' την στιγμή εκείνη και πέρα, πάνω σε αυτό το έδαφος δύνονται να αναπτυχθούν, όλων των λογιών τα μικρόβια.. όλες οι ιδεολογίες που απομακρύνουν τον άνθρωπο από τον Θεό. Δέν είναι λοιπόν τυχαίο, ότι ανεπτύχθησαν, όλα αυτά, τα περίεργα και τα παράξενα,
αθεΐα - αναρχία σε χώρο, σε έδαφος Χριστιανικό.
Ο υπερήφανος λοιπόν, δέν δέχεται ουδεμία αυθεντία. Ούτε του Θεού, ούτε του ανθρώπου. Τον εαυτό του μόνο έχει ως πρότυπο. Αυτό που θα κάνω εγώ, αυτό είναι και αυθεντικό. Επόμενο λοιπόν είναι, οι υπερήφανοι να μην δοξάζουν τον Θεό, για όλες τις ενέργειές του μέσα στην δημιουργία και μέσα στην ιστορία, παρά μόνο, οι πιστοί και οι ταπεινοί, να δοξάζουν τον Θεό. Το θέμα είναι πολύ πρακτικό, θα σας έλεγα ότι βρίσκεται μέσα στην καθημερινότητά της ζωής μας. Αυτά βέβαια που σας είπα, είναι ήδη στην καθημερινότητα, αλλά θα θελα να σας έλεγα κάτι πιο δικό μας πιο κοντινό μας γιατί σας είπα, υπάρχει μεγάλη κλιμάκωση σε αυτά τα πράγματα..
Όταν αγαπητοί για κάθε έργο μας, δέν αναφερόμαστε στον Θεό, και για κάθε έργο μας δεν δοξάζουμε τον Θεό, για κάθε ευεργεσία του Θεού δεν προβαίνουμε σε ευγνωμοσύνη και ευχαριστία θεωρούμε τα πάντα σαν προϊόντα των ικανοτήτων μας, των προσόντων μας, της υγείας μας, του κόπου μας και της τσέπης μας. Όταν πείς στον άλλον δόξασε τον Θεό. Νά 'ναι καλά η τσέπη μου! Μά, δέν ευχαριστείς τον Θεό γι' αυτό; Να 'ναι καλά τα χέρια μου!
Φτωχέ άνθρωπε ποιός είσαι; Μέσα στην δημιουργία αυτό το πολλοστημόριο που είναι κοντά στο μηδέν! Ποιός είσαι; Και λέγεις να 'ναι καλά η υγεία μου και ο κόπος μου, και η εξυπνάδα μου, και τα προσόντα μου. Και όλα αυτά που έχεις ποιός σου τα έδωσε άνθρωπε; Τί έχεις «ὃ οὐκ ἔλαβες;», λέει ο Απόστολος Παύλος, τί έχεις που δεν το έχεις πάρει; «εἰ δὲ καὶ ἔλαβες, τί καυχᾶσαι ὡς μὴ λαβών;»
(Α Κορ. 4,7) εάν δέ και έλαβες από τον Θεό, τί καυχιέσαι ότι τίποτα δεν πήρες από τον Θεό; Ψεύτη και υποκριτή άνθρωπε. Γιατί; Είναι υπερήφανος ο άνθρωπος.
Μπορεί να σας πεί η γυναίκα σας, ο άντρας σας, δόξασε τον Θεό! Δέν βγαίνει από το στόμα. Δόξασε τον Θεό! Δέν βγαίνει από το στόμα! Τόσο δύσκολο; Μιά λέξη. Αμ, δεν είναι μία λέξη, είναι ένα περιεχόμενο, και αυτό το περιεχόμενο, προσκρούει, στην αυτού υψηλότητα την αφεντιά μου, γιατί είμαι υπερήφανος. Είναι φοβερό!
Ίσως τεθεί το ερώτημα όμως, "Καλά, πώς δέν αντιλαμβάνονται, οι άνθρωποι, ότι, πρώτη αυθεντία είναι ο Θεός; Έτσι, πώς το καταλαβαίνουν αυτό το πράγμα;" Γιά έναν, ξέρετε, ταπεινό άνθρωπο, είναι αυτονόητο. Μου τα δίνει όλα ο Θεός. Πώς ο μή ταπεινός δεν τα καταλαβαίνει αυτά; Και λέει εδώ ο στίχος του Ιερού κειμένου ότι, "θα τον δοξάσουν μόνο οι ταπεινοί όχι οι υπερήφανοι", διότι, η υπερηφάνεια αγαπητοί μου, τυφλώνει τα μάτια της ψυχής και δεν ανέχεται τίποτα, πιο πάνω από αυτήν. Έτσι, ο άνθρωπος διαστρέφεται και δεν βλέπει πιά φυσικά, αλλά αφύσικα, παρά φύσιν. Δίνει αξία σε κάτι που δέν έχει αξία, και αναξιοποιεί, κάτι που έχει αξία. Έχει μ' άλλα λόγια χάσει ο άνθρωπος το μέτρο των αξιών. Και το 'χασε, γιατί είναι υπερήφανος. Δεν ξέρει πιά, τί έχει αξία και τί, δέν έχει αξία. Λέγει κάτι θαυμάσιο, ο Άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός : "Διά της ταπεινοφροσύνης, έρχεται η χάρη και ανοίγει τον οφθαλμό της ψυχής, τον οποίο τύφλωσε ο διάβολος. Ποιός τύφλωσε το μάτι της ψυχής; Ο διάβολος. Με την ταπείνωση τί γίνεται; Ανοίγει το μάτι της ψυχής και αμέσως αρχίζει να τα βλέπει τα πράγματα κατά φύση, όπως είναι. Δέν δελεάζεται, δέν παγιδεύεται πλέον, από την εξωτερική θεωρία των πραγμάτων όπως πρίν, όταν ήταν υπερήφανος. Τώρα βλέπει, χωρίς εμπαθή προσκόλληση τον χρυσό, το ασήμι, τους πολύτιμους λίθους, και δεν πλανάται, ούτε κρίνει εσφαλμένα από εμπάθεια" Κοιτάξτε, εδώ είναι τώρα.
Βλέπει λέγει, όλα τα πράγματα στον κόσμον αυτόν, αυτό που είναι, όπως είναι. Τον χρυσό τον βλέπει χρυσό. Τον άργυρο, άργυρο. Τους τιμίους λίθους, τιμίους λίθους. Δηλαδή τί; Ότι αυτά, βγαίνουν από την Γή. Ότι αυτά, είναι όπως όλα τα υλικά πράγματα του κόσμου, και τίποτε άλλο. Αλλά οι άνθρωποι είπαμε, όχι! Ο χρυσός θα έχει πάρα πολύ μεγάλη αξία! Όσο για ένα μεγάλο διαμάντι.. γι' αυτό μπορούμε να κάνουμε ομηρικές μάχες για να το αποκτήσουμε. Δώσαμε συμβατική αξία. Συνεπώς, ο υπερήφανος, ζεί μέσα σε μία συμβατικότητα. Άρα λοιπόν ζεί αφύσικα, ζεί παρά φύσιν. Ο ταπεινός, ζεί, μέσα στην ίδια την φύση των πραγμάτων, δηλαδή είναι πραγματιστής. Δεν ξέρω αν έχετε διαβάσει ένα πολύ ωραίο βιβλίο, έχει μεταφραστεί Ελληνικά βέβαια -μόνο που δεν έχει μεταφραστεί, έτσι, ολόκληρο ατόφιο, σε όλο το κείμενό του- είναι του 16ου αιώνος και είναι στη σειρά των παιδικών βιβλίων. "Ροβινσών Κρούσος" είναι του Ντάνιελ Ντεφόε. Είναι ένα θαυμάσιο βιβλίο. Εκεί, έχει έναν νεαρό, αυτός ο "Ροβινσών Κρούσος", ο οποίος μπαίνει σε ένα πλοίο, αύτανδρο το πλοίο πνίγεται, και αυτός έπεσε σε ένα νησάκι. Άμα έγινε ηρεμία, βρήκε μέσα στο καράβι αυτό που ήδη βούλιαζε, βρήκε μία μπάλα χρυσού, βρήκε μία Αγία Γραφή και λίγα σπυριά στάρι. Έμεινε 20 χρόνια στο νησί αυτό.
Εκεί έμαθε, ότι ο χρυσός δέν είχε καμία αξία! Ουδεμία αξία δεν είχε. Είχε αξία μόνο η Αγία Γραφή και εκείνος ο σπόρος του σταριού, τον οποίον έσπειρε και σιγά-σιγά έβγαζε το ψωμί του. Και διάβαζε τον λόγο του Θεού. Αυτό θα πεί, -χωρίς να πέσω σε κανένα ερημονήσι από ναυάγιο- αλλά από ταπείνωση να καταλάβω, τί πράγμα έχει αξία στον κόσμο αυτό και τι δεν έχει. Οπότε, αν χάσω τα αγαθά μου, δέν θα οδύρομαι, -βέβαια το λέει και η λέξη, χρήμα, από το χρήση- όμως αγαπητοί μου, αν χάσω τα χρήματα, ή χάσω και αυτή την υγεία μου, γιατί να οδύρομαι; Γιατί να μη δώ τα πράγματα όπως είναι; Πότε θα τα δώ όπως είναι; Όταν γίνω ταπεινός άνθρωπος. Είναι πάρα πολύ σπουδαίο πράγμα αυτό.
Απόσπασμα από την 16η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Σοφία Σειράχ ».