†.Υπόδειγμα δε καλού ποιμένος είναι ο Χριστός. Λέει πολλά ο Κύριος, αλλά παίρνω μόνο μία φράση: «Ἐγώ εἰμι ὁ ποιμὴν ὁ καλός» (᾿Ιωάν. 10, 14). Γι’ αυτό και υπόδειγμα του κάθε ποιμένος είναι ο ποιμήν Χριστός.
Το θέμα όπως βλέπετε είναι πάρα πολύ μεγάλο και πάρα πολύ σπουδαίο. Γιατί; Ότι πρέπει να ενδιαφερόμεθα δια τους ηγέτας μας. Γιατί; Διότι, αυτή τη στιγμή υπάρχει η παναίρεσις του Οικουμενισμού, η οποία έχει πιάσει από το σβέρκο Πατριάρχες και Αρχιεπισκόπους ανά τον κόσμον όλον. Ξέρετε, κάποιος έρχεται από πίσω σου και σου πιάνει με το χέρι εδώ τον σβέρκο. Ακινητοποιείσαι. Άμα πιάσετε τη γάτα από τον σβέρκο και τη σηκώσετε δεν μπορεί να σας δαγκώσει. Δεν μπορεί να κάνει τίποτα, ακινητοποιείται. Έτσι λοιπόν ο διάβολος, η αίρεσις αυτή, η παναίρεσις αυτή του Οικουμενισμού, αυτή τη στιγμή έχει πιάσει πολύ πολύ πολύ ψηλά κεφάλια και αρχίζει να κατεβαίνει προς τα κάτω, προς τον λαό. Αυτή τη στιγμή όμως έχει πιάσει υψηλά κεφάλια παγκοσμίως, το ξαναλέγω. Εάν λοιπόν δεν ξέρω αυτός που θα έρθει… Στην Αμερική φερειπείν υπάρχουν Πρεσβύτεροι οι οποίοι κηρύσσουν Οικουμενισμόν. Έχω μια κασέτα που μου ‘χουνε δώσει, που κηρύσσουν Οικουμενισμό.
Τι θα κάνεις; Δεν πρέπει να δεις ποιος είναι αυτός ο οποίος είναι ο Πρεσβύτερος της ενορίας σου; Ή ο Επίσκοπος ή ο Αρχιεπίσκοπος ή ο Πατριάρχης; Τι θα κάνεις; Θα ‘σαι χαζός; Αν αυτός δηλαδή γίνεται Οικουμενιστής θα γίνεις κι εσύ; Πολλά ακόμα, παραλήψεις, παραβάσεις θα μπορούσαν να σκιαγραφήσουν τον κακό ποιμένα. Ο ποιμήν ακόμη μπορεί να είναι και αιρετικός, όχι μόνο στο θέμα – προσέξτε με – του Οικουμενισμού, κι άλλες αιρέσεις. Έχουμε ένα σωρό.
Έτσι, ο λαός του Θεού έχει όχι μόνο το δικαίωμα, έχει και την υποχρέωση να αγρυπνά το τι οι ποιμένες του τού δίδουν και ποιοι είναι. Έχει υποχρέωση! Έτσι, ευγενώς θα δει, θα πει, θα διορθώσει. Ξέρετε όταν ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα είδαν τον θαυμάσιον τον Απολλώ, – ήταν απ’ την Αλεξάνδρεια, “Αλεξανδρεύς” ήταν λέει “τῷ γένει” (Πραξ. 18, 24) – αυτός υπελείπετο και τον έπιασε η Πρίσκιλλα – γυναίκα! – και τον διόρθωσε. Δηλαδή η διδασκαλία του να είναι ακριβεστέρα.
Όταν κανείς έχει κάποια έλλειψη, με ευγένεια ο λαϊκός θα πάει να του πει: “Πάτερ μου, αυτό το πράγμα ακριβώς δεν είναι έτσι”. Και όταν ο ποιμήν έχει μια διάκριση, έχει έναν σεβασμό, ταπείνωση, το δέχεται. Όταν όμως επιμένει σε πράγματα αιρετικά, τι θα κάνει το πρόβατο; Δε θα φύγει; Όταν πάω στην εξομολόγηση και μου πει ο παππούλης ότι μπορώ να έχω φιλενάδα ή φίλο, θα ξαναπάω σ’ αυτόν τον πνευματικό; Δεν θα ξαναπάω ποτέ μου! Και ούτω καθεξής. Λοιπόν, όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση έχει ο λαός του Θεού να αγρυπνεί στα θέματα της πίστεως και της πνευματικής ζωής.
Απόσπασμα απο την 369η ομιλία στην κατηγορία: «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ». (Ἀνωτέρου Κατηχητικοῦ Σχολείου).
†.Δεν θα απαντούσα αν δεν ήταν ένα σύγχρονο θέμα. Πρέπει να σας έλεγα παιδιά για αυτό το εξής. Η Αγγλικανική «εκκλησία» αυτήν την στιγμή έχει ήδη εισαγάγει στην λατρεία ιέρειες. Δηλαδή οι γυναίκες τελούν την «θεία λειτουργία» πολύ δε παραπάνω αφού είναι ιερείς. Μπαίνουν φυσικά και στον χώρο του ιερού.
Όπως θα ξέρετε η προσφορά θυσίας είναι μία ιερατική πράξις. Ο Κάιν. Ο Άβελ. Ο Αβραάμ. Ο Ιακώβ. Ο Αααρόν. Όλοι αυτοί τί έκαναν; Προσέφεραν θυσίαν. Παρατηρούμε όμως από την Αγίαν Γραφήν, ότι όλοι εκείνοι οι οποίοι προσέφεραν θυσίαν ήταν άνδρες .Δεν αναφέρεται πουθενά σε καμμία περίπτωση, ούτε μία, να έχει προσφέρει θυσία, γυναίκα. Αυτό σήμαινε ότι το ιερατικό μέρος το είχε πάντοτε ο άνδρας και συγκεκριμένα ο κάθε οικογενειάρχης, ο οποίος εξετέλεσε και χρέη ιερατικά θυσιάζοντας τόσο μέσα στον λαό του Θεού, όπως είναι οι Εβαρίοι, όσο και εις τους ειδωλολάτρας. Κάθε οικογενειάρχης ήτο και ιερεύς διότι μπορούσε να προσφέρει θυσία. Αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό.
Έτσι βλέπομε και καθ ‘όλον το μήκος της Καινής Διαθήκης αλλά και της εκκλησιαστικής μας παραδόσεως, να μην φαίνεται πουθενά γυναίκα να ιερατεύει. Ο Χριστός είχε βεβαίως μαθητάς. Αυτοί οι μαθηταί, οι Απόστολοί Του, χειροτόνησαν επισκόπους, πρεσβυτέρους, διακόνους. Πουθενά δεν βλέπομε όμως ανάθεση ιερατείας σε γυναίκα.
Βεβαίως, την συντροφιά του Κυρίου ακολουθούν και κάποιες γυναίκες που είχανε ευεργετηθεί. Και όπως λέγει ο Ιερός Ευαγγελιστής από τα υπάρχτοντα τους υπηρετούσαν τον Κύριο και την συνοδεία Του. Δεν βλέπομε όμως να έγινε ανάθεση ιερωσύνης. Πουθενά. Μπορεί οι γυναίκες να έγιναν ιεραπόστολοι να κηρύξουν το Ευαγγέλιο αλλά ιερωσύνη πουθενά.
Σας κάνει εντύπωση, ούτε αυτή η Θεοτόκος δεν εμφανίζεται με ιερατική ιδιότητα. Ούτε η Θεοτόκος. Έτσι, από την Παλαιά Διαθήκη, από την εποχή του Κάιν και του Άβελ μέχρι τον Κύριον τον Ιησούν Χριστόν, και από τον Ιησούν Χριστόν καθ’ όλον το μήκος της Καινής Διαθήκης δεν βλέπουμε πουθενά ανάθεση ιερατικών καθηκόντων σε γυναίκα.
Πώς τώρα, ύστερα από δύο χιλιάδες χρόνια Χριστιανισμού μπορούμε να λέμε ότι μπορεί η γυναίκα να ιερατεύει;
Αυτό παιδιά είναι πολύ κακό. Είναι ένας νεοτερισμός. Είναι ένα ξένο πράγμα από το ήθος της Εκκλησίας και της Ορθοδοξίας και όλα αυτά τα επινοούν μόνον οι αιρετικοί, όπως είναι οι Αγγλικανοί. Γι’ αυτό ας προσέξουμε. Μην νομίζετε πράγματα που γίνονται έξω στην Ευρώπη και στην Αμερική, ύστερα από δέκα, είκοσι, τριάντα χρόνια φτάνουν και σε μας. Δεν έγινε τίποτα έξω που να μην έφτασε και σε μας.
Κάποια μέρα λοιπόν μπορεί να αρχίσει να τίθεται θέμα. Μπορεί κάποιες γυναίκες να αρχίσουν μαινόμενες να βγαίνουν στους δρόμους και να φωνάζουν ότι πέρα από τον φεμινισμό που επικαλούνται, ότι θέλουν ισότητα με τους άντρες και να είναι και αυτές ιερείς. Γιατί τάχα λέγει εσείς μόνοι και όχι και εμείς να ιερατεύουμε;
Σας λέγω, προσέξτε αυτό το σημείο. Αυτό είναι διαβολικό διότι δεν το παρέδωκεν ο Κύριος ούτε υπήρξε εις την ιστορία. Δεν πρέπει λοιπόν έτσι να σκέφτεται μία γυναίκα, ότι μπορεί κάποτε να γίνει ιερεύς.
†.Λέει εδώ… τι να πω ! Όταν βέβαια τίθενται σήμερα και απορίες τέτοιας φύσεως, όλα πια θα λέγαμε τσουλάνε στο δρόμο:
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η ομοφυλοφιλία οφείλεται σε γενετήσιους παράγοντες. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Μάλιστα. Είναι πολύ απλή η απάντησις. Διότι το κριτήριό μας είναι ο λόγος του Θεού. Είναι η Αγία Γραφή. Εάν το κριτήριό μας δεν ήταν ο λόγος του Θεού, τότε η απάντησις είναι δύσκολη και πολύπλοκη.
Να πω καταρχάς τί λένε εκείνοι που λένε ό,τι λένε. Ό,τι ακριβώς λέει κει εδώ η απορία. Ότι οφείλεται σε γενετησίους παράγοντες. Ναι. Ότι κάτι φταίει εκεί… κάτι φταίει εκεί… κάτι φταίει εκεί. Και μάλιστα αυτά τα έχουμε γνωρίσει εδώ και δεκαετίες πίσω. Όταν ήθελαν να δικαιολογούν πάντοτε την ομοφυλοφιλία, ότι είναι μία «ασθένεια» -«ασθένεια» δηλαδή εντός εισαγωγικών- ότι είναι έτσι… ότι είναι έτσι… κτλ κτλ.
Παιδιά, ξέρετε τί συμπεράσματα έχουνε βγει πάνω σε αυτό; Φοβερά συμπεράσματα έχουνε βγει. Και το χειρότερο [είναι] ότι παρασύρονται και εκκλησιαστικοί παράγοντες. Εδώ και 35 με 40 χρόνια θυμάμαι, γιατί στους Άγγλους είχε εμφανιστεί οξύ το θέμα. Ω οι Άγγλοι! Επειδή διαιρούν και βασιλεύουν, διαιρούν και βασιλεύουν τους τιμώρησε -το λέει ο Απόστολος Παύλος στην πρώτη Προς Ρωμαίους Επιστολή- τους τιμώρησε με πάθη ατιμίας. Ναι. Ναι. Ναι. Με πάθη ατιμίας. Όσοι είναι εκείνοι οι οποίοι στρέφονται κατά του θελήματος του Θεού, στρέφονται κατά των λαών, κατά των ανθρώπων, ναι, επιτρέπει ο Θεός να πάσχουν από πάθη ατιμίας.
Λοιπόν. Εκεί τί να σας πώ; Να σας πω ότι έχω μία ειδική ποιμαντική ψυχολογία, συγγραφεύς «ιερεύς» είναι, πάστορ, και λέει ότι είναι ασθένεια η ομοφυλοφιλία; Να σας πω ότι ο «αρχιεπίσκοπος» του Καντέρμπουρι υποστηρίζει ότι είναι ασθένεια και ότι ξέρω γω; Κι εκεί αγανακτούσα -σας είπα κάπου 40 χρόνια είναι αυτό το θέμα- και έλεγα ΜΑ ΔΕΝ ΑΝΟΙΞΑΝ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ ΠΟΤΕ ΝΑ ΔΟΥΝ ΤΙ ΓΡΑΦΕΙ ΕΚΕΙ ΜΕΣΑ;
Η απάντησις είναι. Ανοίξτε τα αυτιά να ακούσετε.
Εφ’ όσον ο λόγος του Θεού χαρακτηρίζει την ομοφυλοφιλία ως αμαρτία, κάθε άλλη εξήγησις, κάθε άλλη προσπάθεια για εξήγηση, προσπάθεια αμνηστεύσεως του πάθους πέφτει στο κενό. Σαφέστατα η Αγία Γραφή μας ομιλεί.
Στην Παλαιά Διαθήκη μάλιστα η τιμωρία ήταν θάνατος. Τ’ ακούσατε; Ήτανε θάνατος! Όπως και… δεν θέλω να λερώσω τα αυτιά σας… στην Καινή Διαθήκη που κάνει περιγραφή ο Απόστολος Παύλος εις την Προς Ρωμαίους Επιστολή και λέγει εκεί από τί έπασχε ο αρχαίος κόσμος, και λέει και την εξήγηση. Ποιά εξήγηση; Ότι γι’ αυτό λέει ο Θεός τους παρέδωκε εις πάθη ατιμίας ένεκα της ειδωλολατρίας των. Και λέγει στους Κορινθίους, μην πλανάσθαι, ούτε πόρνοι, ούτε μοιχοί, ούτε μαλακοί, ούτε αρσενοκοίται -μαλακός είναι ο, λυπάμαι, είναι ο παθητικός ομοφυλόφιλος, αρσενοκοίτης είναι ο ενεργητικός ομοφυλόφιλος- βασιλείαν Θεού ού κληρονομήσουσι.
Δεν λέει πουθενά όμως αν είναι κανείς άρρωστος δεν θα κληρονομήσει την Βασιλεία του Θεού. Τ’ ακούσατε; Γιατί δεν μπορεί… είναι στο κρεββάτι. Είναι παράλυτος δεν μπορεί να πάει στην Εκκλησία να κάνει την προσευχή του, την κάνει στο κρεββάτι. Παράλυτος. Δεν λέει, επειδή δεν σηκώνεσαι από το κρεββάτι σου και δεν πας στην Εκκλησία δεν θα μπεις στην Βασιλεία του Θεού. Είναι γραμμένο πουθενά αυτό; Αυτό είναι αρρώστια,
ΑΛΛΑ Η ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΡΩΣΤΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΝΑ ΑΜΝΗΣΤΕΥΘΕΙ. ΕΙΝΑΙ ΑΜΑΡΤΙΑ.
Ακούσατέ το. Δεν θέλω να μείνει ούτε αγόρι ούτε κορίτσι που να μην ακούσει αυτήν την απάντηση. Θα το παρακαλέσω πάρα πολύ. Επειδή υπερεπλεόνασεν η αμαρτία αυτή, ξεχύθηκε στους δρόμους όπως στην εποχή των Σοδόμων και της Γομόρρας. Και τί έχουμε να περιμένουμε; Να περιμένουμε ό,τι συνέβη στα Σόδομα και στα Γόμορρα. Ναι ναι. Μη νομίσετε.
ΤΙΜΩΡΕΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΑ ΠΑΘΗ ΑΥΤΑ, ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΛΕΓΟΝΤΑΙ ΠΑΘΗ ΑΤΙΜΙΑΣ.
Επιτέλους επιτέλους, αν είσαι πόρνος μετέρχεσαι ένα πάθος το οποίο δεν είναι πάθος ατιμίας. Αυτό όμως είναι πάθος ατιμίας. Λοιπόν, Προσοχή. Προσοχή. Προσοχή.
774η ομιλία ομιλία στην κατηγορία: «Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ».
†.Μια άλλη απορία λέγει: Γιατί όσοι θα δεχθούν τον αριθμό του Αντιχρίστου δεν θα μπορούν να μετανοήσουν; Αλλά θα δαιμονιστούν; Ο αριθμός αυτός καθ΄ εαυτόν δαιμονίζει;
Ο αριθμός αυτός καθ’ εαυτόν, όπως τον έχουμε μέσα εις την απαρίθμηση των αριθμών, δεν έχει τίποτα, καμμία σημασία και αξία. Φερ’ ειπείν, λέμε 665, 666, 667… εκεί δεν κάνουμε κάποιο βήμα, κάποιο άλμα. Ναι, είναι κάτι περίεργο αυτό, το να μην λέει κανείς αυτόν τον αριθμό. Να κάνει ένα πήδημα και να πηγαίνει στον επόμενον αριθμόν γιατί αυτός θεωρείται παράξενος, και περίεργος, και δυσοίωνος, και δεν ξέρω τί, και αντίχριστος.
Είναι ένας αριθμός. Ο αριθμός αυτός μπορούσε να είναι ο οποιοσδήποτε και δεν κάνει τί άλλο παρά δείχνει το όνομα. Σας έχω και άλλοτε πει τί σημαίνει αυτό. Ότι δηλαδή, όταν έχομε ένα όνομα, ας πούμε Αθανάσιος, γράφω το όνομα κατακόρυφα ένα ένα γράμμα, Α, θ και ούτω καθεξής και πλάι βάζω στο κάθε γράμμα τον αντίστοιχο αριθμό του. Λέω «Αθανάσιος». Το Α είναι το 1, =1. Το θ είναι το 9, =9. Πάλι α=1. Παρακάτω είναι ν=14… Αν προσθέσω τώρα αυτούς τους επιμέρους αριθμούς, φτιάχνω το όνομά μου. Τον αριθμό μου που αντιστοιχεί στο όνομά μου. Κατά τον ίδιο τρόπο είναι και το όνομα του Αντιχρίστου.
Δηλαδή, αν καταλαβαίνετε, είναι κρυπτογραφημένο το όνομα του Αντιχρίστου. Κρυπτογραφημένο, για πολλούς και ευνοήτους λόγους. Γι’ αυτό προσπαθούν μερικοί να το αποκρυπτογραφήσουν αλλά αστοχούν. Αλλάζουν την ορθογραφία ενός ονόματος και άλλα πολλά… Δεν είναι σωστό.
Όταν θα έλθει ο Αντίχριστος τότε αγαπητοί μου θα είναι φανερός πλέον και τότε ακόμη και οι δύο Προφήται θα υποδείξουν και θα πουν ότι αυτός είναι ο Αντίχριστος. Αλλά θα αποκαλύπτεται μόνο εις τους πιστούς και εις τους νήφοντας Χριστιανούς. Νήφοντας. Δηλαδή εκείνοι που έχουν καθαρότητα καρδίας και νου. Και θα λέγουν ότι τώρα αυτός είναι ο Αντίχριστος.
Κατά τα άλλα, το να λέμε ότι ο Γκορμπατσώφ είχε εδώ ένα σημάδι και θύμιζε το 666 και δεν ξέρω τί, αυτά είναι ένας βιασμός των πραγμάτων. Δεν είναι σωστά. Είναι παρακινδυνευμένο πράγματα.
Ωστόσο να έλθω στην κυρία ερώτηση που λέγει ότι δεν θα μπορούν να μετανοήσουν. Ναι. Εδώ έχουμε το εξής. Όχι να κοιμάμαι και να μου βάλουνε το 666 -προσέξτε- να με υπνώσουν και να μου βάλουν το 666. Αυτό είναι άκυρο. Όπως το να με ναρκώσουν και να με βαπτίσουν. Αυτό είναι άκυρο. Να με ναρκώσουν και να με παντρέψουν. Είναι γνωστό, όταν δεν υπάρχει η θέληση εκείνου που θα δεχθεί το μυστήριον αλλά και του ιερέως -και άλλοτε σας το έχω πει αυτό- που θα τελέσει το μυστήριον, το μυστήριο είναι άκυρο. Δηλαδή, αν βάλουν το περίστροφο στον κρόταφο ενός ιερέως να παντρέψει κάποιους, το μυστήριο αυτό, ο γάμος, είναι άκυρος.
Όχι λοιπόν υπό αυτές τις συνθήκες. Σημαίνει το θέλω να δεχθώ το χάραγμα του Αντιχρίστου. Το θέλω για πολλούς λόγους, φερ’ ειπείν να ΄χω την ασφάλειά μου, να μην με διώξουνε απ’ την πόλη μου, το σπίτι μου, να ‘χω να φάω και να πιώ, να μην τρέχω στις ερημιές, Είναι εκείνο που είχα ακούσει: για τα παιδιά μου, λένε μερικοί! Ακούτε: για τα παιδιά μου! Τι περίεργο; Τί να πω πάνω σ’ αυτό;
Λοιπόν. Σημαίνει το θέλω. Το θέλω. Έτσι, όταν δεχθώ το μυστήριον του εγχαράγματος… Μυστήριο είναι και αυτό! Το μυστήριο του Αντιχρίστου… Πώς το λέει αυτό ο Απόστολος Παύλος για το όνομα που λέγαμε προηγουμένως… λέει, το μυστήριον της ανομίας. Είναι στην δευτέρα προς Θεσσαλονικείς επιστολή. Το μυστήριο της ανομίας ήδη λέει ενεργείται.
Τότε, όταν το δεχθώ με όλη μου την καρδιά δεν μπορώ να μετανοήσω πλέον γιατί προσέβαλα το Βάπτισμά μου. Και δεν γίνομαι δεκτός, δεν μπορώ να μετανοήσω. Το βλέπουμε αυτό σε πάρα πολλά σημεία εις το βιβλίο της Αποκαλύψεως. Και αντί λέει να μετανοήσουν εβλασφήμισαν και έκαναν και έδειξαν.
Η μετάνοια δεν είναι καρπός μόνο τις ιδίας θελήσεως αλλά καρπός της ιδίας θελήσεως μετά της Θείας Χάριτος. Προσέξατέ το. Ούτε και η Πίστις. Όλα αυτά είναι γνωρίσματα που έρχονται σαν ενέργειες από τον Θεό. Αν λοιπόν δεν μου στείλει ο Θεός την ενέργεια της πίστεως δεν μπορώ να είμαι πιστός, την ενέργεια της αγάπης δεν μπορώ να έχω αγάπη, και την ενέργεια της σωτηρίας δεν μπορώ να την έχω εάν δεν συμβάλει ο Θεός.
Συνεπώς. Δεν είναι δικό μου θέμα μόνον, αλλά ο Θεός την χάρη Του δεν θα την δώσει στους ανθρώπους που εδέχθηκαν το χάραγμα του Αντιχρίστου.
875η ομιλία στην κατηγορία
« Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ ».
Τώρα, μια εποχή πίσω (κάποια χρόνια), οι απορίες που ρίχνετε θα ήσαν αδιανόητες. Σήμερα, δυστυχώς, δεν είναι αδιανόητες, γι αυτό και αναγκάζομαι πολλές φορές να ανοίγω το στόμα μου και να λέγω μερικά πράγματα, τα οποία βεβαίως, αν ελέγοντο είκοσι, τριάντα χρόνια πίσω, ίσως-ίσως να εθεωρούντο ότι δεν έπρεπε να ειπωθούν ποτέ σε κατηχητικό σχολείο, για να μην πω ότι και σε μεγάλους ακόμη υπήρχε μία ευπρέπεια στο θέμα αυτό της υποβολής τέτοιων ερωτήσεων. Λέει: «Στην περίπτωση που ένας άνθρωπος είναι ομοφυλόφιλος, κατά πόσο οι κληρονομικές καταβολές του (αν υπάρχουν) και οι πιθανές τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας δικαιολογούν τη ζωή που κάνει στα μάτια του Θεού;». Μάλιστα.
Παιδιά, προσέξτε. Εδώ κάθε φαινόμενο της ανθρωπίνης συμπεριφοράς αναζητείται να αναλυθεί και, όπως λέμε ότι νόμος φυσικός δεν είναι παρά μία εξιδανικευμένη εμπειρία, εξιδανικευμένη εμπειρία, δηλαδή πάντα όταν αφήσουμε ένα αντικείμενο θα πέσει (δεν υπάρχει καμμία περίπτωση να πάει προς τα πάνω εφόσον έχει κάποιο βάρος θα πέσει), σημαίνει ότι αυτό δεν είναι παρά ό,τι η γη, το κέντρον της γης, λέμε «έλκει». Αυτό που λέμε «βάρος» στην πραγματικότητα δεν είναι παρά έλξις. Το βάρος είναι νοητόν. Δεν υπάρχει βάρος. Το ίδιο αντικείμενο κάπου αλλού στο σύμπαν δεν θα είχε βάρος. Εφόσον λοιπόν έλκεται, προφανώς σημαίνει ότι υπάρχει κάποιος νόμος. Τι θα πει νόμος; Επειδή έχω επανάληψη διαρκή και διαρκή ενός φαινομένου, άρα έχω εμπειρία του φαινομένου, αυτό το λέγω «νόμο». Τι είναι λοιπόν ο νόμος, ο φυσικός νόμος; Δεν είναι παρά μία εξιδανικευμένη εμπειρία. Το ίδιο πράγμα και στη βιολογία. Όταν έχουμε μία συμπεριφορά στους ανθρώπους η οποία διαρκώς επαναλαμβάνεται, αναμφισβήτητα αυτό δημιουργεί μιαν αντίληψη περί νόμου. Αλλά όταν βγάζουμε συμπεράσματα από τη βιολογία του ανθρώπου, βέβαια έχουμε πολλούς ανθρώπους που πρέπει να μελετήσουμε, αλλά κάθε άνθρωπος εδώ προσέξτε είναι εικόνα του Θεού ασφαλώς, αλλά πεπτωκυία, πεσμένη εικόνα. Συνεπώς είναι ο χαλασμένος άνθρωπος, είναι ο μεταπτωτικός άνθρωπος, ο άνθρωπος ο οποίος είναι μετά την πτώσιν, διότι δεν έχομε τον Αδάμ προ της πτώσεως για να τον κάνουμε αντικείμενον μελέτης. Έχομε τον Αδάμ μετά την πτώσιν. Αρα, για κάθε μελέτη που θα κάνουμε επάνω στον άνθρωπο, δεν θα έχομε πραγματικά και αληθινά πορίσματα, επειδή η εξέταση του κάθε ανθρώπου είναι άνθρωπος πεσμένος, μεταπτωτικός. Τα συμπεράσματα θα είναι λανθασμένα. Το καταλάβατε αυτό; Έτσι, στην Ψυχολογία επί παραδείγματι, έχομε πολλά πορίσματα και συμπεράσματα, και φτιάχνομε μάλιστα και θεωρίες. Όταν συλλέξουμε πολύ υλικό, κάνουμε και θεωρίες. Όλα αυτά είναι στηριγμένα πάνω στον παλαιωμένον άνθρωπον. Γι αυτό, αυτές οι θεωρίες δεν μπορούν να βρουν, φερ ειπείν, εφαρμογή στον εν Χριστῴ καινούργιον άνθρωπο. Δεν είναι δυνατόν. Είναι γνωστό ότι η ζωή ενός Αγίου δεν μπορεί να μπει στα μέτρα της Ψυχολογίας, δεν ερμηνεύεται. Το ακούσατε; Δεν ερμηνεύεται η ζωή ενός Αγίου.
Έτσι κι εδώ, έχομε το φαινόμενον της ομοφυλοφιλίας. Επειδή η αμαρτία αυτή «πόλυνε», απλώθηκε πολύ, λέμε ότι είναι ένα φαινόμενον το οποίον μπορεί να προέρχεται από τραυματικές εμπειρίες του ανθρώπου, από..., από..., από..., από... Χίλια πράγματα μπορούμε να συμπεράνουμε όμως έχομε (αυτό είναι εύνοια του Θεού στον άνθρωπο) έχομε έναν τρόπο και αυτός ο τρόπος είναι η Αγία Γραφή, που εκεί έχομε το μέτρον να κρίνουμε τι είναι αμαρτωλό και τι δεν είναι. Έτσι, αν δω μόνο τον άνθρωπο, θα βγάλω ψευδή συμπεράσματα, λανθασμένα. Αν πάρω την Αγία Γραφή ως μέτρον και ως κριτήριον, τότε θα μπορώ να δω τον άνθρωπο υπό το πρίσμα της Αγίας Γραφής, υπό το πρίσμα της αποκαλύψεως του Θεού. Και υπό το πρίσμα αυτό βλέπομε ότι: η ομοφυλοφιλία δεν είναι αρρώστια το υπογραμμίζω δεν είναι προϊόν μιας τραυματικής «και σού πα και μού πες» καταστάσεως. Είναι αμάρτημα. Και, για την ιστορία, εδώ και τριάντα χρόνια, γύρω στο 1960, κάτι λίγο πριν το 1960, επειδή (μόνο στην Αγγλία; τέλος πάντων...) υπήρχαν, υπάρχουν πάρα πολλοί ομοφυλόφιλοι στην Αγγλία, έφθασε ακόμη μάλιστα γιατροί το έλεγαν, ακόμα και πάστορες, Χριστιανοί [έφθασαν] να λέγουν ότι είναι μία αρρώστια. Έφθασε ακόμη και ο Αρχιεπίσκοπος του Canterbury, της Αγγλίας δηλαδή ο Αρχιεπίσκοπος, να υποστηρίξει ότι είναι μία νόσος. Εγώ δε τότε, πριν τριάντα χρόνια, όταν το διάβασα στην εφημερίδα άστε, δε, τότε γελούσε όλη η Ελλάς με τα καμώματα αυτά τώρα κι εμείς γινήκαμε τέτοιοι προσέξτε, είπα: Καλά, αυτός ο Αρχιεπίσκοπος, δεν άνοιξε ποτέ την Αγία Γραφή; Να δει ότι η ομοφυλοφιλία είναι από τα πάθη που εισήγαγε η ειδωλολατρία, ο πεσμένος άνθρωπος. Και όταν κάνει ο Απόστολος Παύλος εκείνον τον φοβερόν κατάλογο, τη φοβερή αναφορά του ειδωλολατρικού κόσμου στο Α κεφάλαιο Προς Ρωμαίους και λέγει εκεί αυτά τα πράγματα με έναν ωμόν τρόπον, σε βαθμό που δεν λέει τον άνδρα «άνδρα», αλλά τον λέει «αρσενικόν» και τη γυναίκα δεν τη λέει «γυναίκα», αλλά τη λέει «θηλυκιά». Ξέρετε, όταν πείτε έναν άνθρωπο «αρσενικός είσαι» ή «θηλυκός είσαι», αυτό δείχνει μόνο μία βιολογία, δεν δείχνει τις ανώτερες δυνάμεις του ανθρώπου, το πνεύμα του, τις εφέσεις του. Δείχνει μόνο τη βιολογία του. Αν φθάνει ο Απόστολος έτσι να αποκαλεί τους ανθρώπους, χαρακτηρίζοντας με τα σκληρότερα λόγια αυτές τις αμαρτίες που ήταν προϊόντα της ειδωλολατρίας και αποκαλεί τους ανθρώπους «με σκοτισμένο μυαλό» και κάνει περιγραφή της ομοφυλοφιλίας, ίσως όχι για άλλο αμάρτημα τόσο πολύ, αυτό δείχνει ότι δεν είναι ασθένεια με την έννοια της γρίπης, της καρδιοπάθειας και δεν ξέρω τι, αλλά είναι ένα αμάρτημα.
Εν τοιαύτῃ περιπτώσει, δεν ξέρω αν σας έχω πει άλλοτε, το έχω πει όμως πολλές φορές στις ομιλίες μου. Είναι το εξής: παιδιά, μέσα μας φέρομε όλα τα σπέρματα των παρελθόντων γενεών μέχρι τον Αδάμ και την Εύα. Τα σπέρματα αυτά είναι σπέρματα κακού, όπως ακριβώς μπορούμε σε ένα ντουλάπι να έχουμε μπουκαλάκια με σπορικά. Τα σπορικά αυτά, για να φυτρώσουν, πρέπει να έχουν υγρασία και θερμοκρασία. Όσο μένουν στο μπουκάλι δεν φυτρώνουν. Μέσα μας, μέσα μας, θα ανακαλύψουμε αυτά τα πάθη όλοι μας. Γι αυτό λέει ο Αγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, σε ένα του ποίημα (όταν το πρωτοδιάβασα είχα εκπλαγεί): «Είμαι», λέει, «πόρνος και μοιχός και κίναιδος». Ακούτε; «Εγώ», λέει ο Αγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, αυτός που έβλεπε κάθε μέρα τον Χριστόν και είχε κάθε μέρα κοινωνία με το Ακτιστον Φως, και αποκαλεί τον εαυτόν του έτσι. Τότε, αν κανείς έχει την ειλικρίνεια να δει μέσα του, θα βρει αυτά τα καμώματα, τα «σπορικά», και της ομοφυλοφιλίας και της πορνείας και της κτηνοβασίας (με συγχωρείτε που τα λέω, αλλά τι να πω;) και άλλα πάθη: και του εγωισμού, και της φιλαργυρίας και της κτηνωδίας... Ναι, κτηνωδίας. Ακόμη και το να χαίρεσαι... Εγώ έχω ανακαλύψει μέσα μου, όταν γίνεται ένας σεισμός, ένας πόλεμος, λέω «Θεέ μου, Θεέ μου, λυπήσου τους ανθρώπους!» Στο βάθος, αγαπάμε να γίνεται ανακατωσούρα. Αυτός είναι ο παλιός εαυτός μας και θα βρούμε όλα μέσα μας τα σπορικά. Προσέξτε, θα μου πείτε: «Δεν θα σωθούμε;» Οι Αγιοι, παιδιά, επήγαιναν στην έρημο να ξεριζώσουν το υποσυνείδητο. Τρομακτικά δύσκολο πράγμα. Δεν μπορούμε να το κάνουμε εμείς. Τουλάχιστον, στη συνείδησή μας αυτά να μην υπάρχουν. Έτσι, αισθάνθηκα μέσα μου μία τάση, μία ροπή βρώμικη, ας πούμε της ομοφυλοφιλίας (μια που ο λόγος); Θα πω: «Θεέ μου φύλαξέ με!» Εάν λοιπόν τα σπορικά αυτά μείνουν στα μπουκαλάκια, [εάν] δεν δώσω την ευκαιρία της θερμοκρασίας και της υγρασίας να φυτρώσουν, τότε σίγουρα έχω έπαινον από τον Χριστόν και θα σωθώ. Ας το ξέρουμε λοιπόν, ας μην ανατρέχουμε σε δικαιολογίες τέτοιων πραγμάτων, αλλά να λέμε ότι είναι αμαρτία και ότι ό,τι να χεις...
Μου λες ότι είσαι ομοφυλόφιλος και δεν μπορείς να κάνεις αλλιώτικα. Γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώτικα; Κι εγώ μέσα μου αισθάνομαι αυτό... Ξέρετε τι έλεγε ο Μέγας Βασίλειος; «Και γυναίκα αγνοώ και παρθένος ουκ ειμί». Και εγώ έχω εκείνο, και εγώ έχω εκείνο, όπως όλοι οι άνθρωποι. Δεν θα το αφήσεις να εκδηλωθεί. Εκεί είναι ο αγώνας σου: να μην το αφήσεις να γίνει ποτέ. Και τότε μπορούμε να μιλάμε για ανόρθωση του πεσμένου ανθρώπου.
383η ομιλία στην κατηγορία
« Ἀπαντήσεις ἀποριῶν Κατηχητικοῦ ».
†.Και ερχόμαστε τώρα, παιδιά, στις απορίες μας: «Σε πρόσφατο θέμα αναφέρατε ότι η γαστριμαργία είναι το πρώτο από τα 7 θανάσιμα αμαρτήματα. Ποια είναι τα υπόλοιπα και τι νόημα έχει το καθένα; Παράδειγμα, η γαστριμαργία ταυτίζεται με τη λαιμαργία; Τι σημαίνει;».
Όπως θα γνωρίζετε, οι πατέρες διακρίνουν τα λεγόμενα επτά θανάσιμα αμαρτήματα. Λέγονται θανάσιμα, διότι επιφέρουν τον θάνατον στην ψυχή. Βέβαια, κάθε αμάρτημα που επιμένει, οπωσδήποτε είναι θανατηφόρο για την ψυχή. Εάν επιμένω και στο πιο μικρό αμάρτημα, εκείνο που δεν χαρακτηρίζεται θανάσιμο, εάν επιμένει το αμάρτημα αυτό και μένει αμετανόητο, τότε είναι ικανό αυτό, να με οδηγήσει στον θάνατον της ψυχής. Όμως εκείνα τα αμαρτήματα, τα οποία εκ του ασφαλούς οδηγούν την ψυχή εις τον θάνατον, είναι τα λεγόμενα επτά θανάσιμα αμαρτήματα.
Ίσως, πριν σας πω ποια είναι, μια που η ερώτηση παρακαλεί να μάθει ποια είναι αυτά, ίσως να νομίζετε, ότι θανάσιμο αμάρτημα, οπωσδήποτε, θα είναι ο φόνος. Σας λέγω παιδιά, ότι δεν είναι ο φόνος θανάσιμο αμάρτημα. Είναι απλώς μεγάλο αμάρτημα, αλλά δεν είναι θανάσιμο αμάρτημα. Ίσως θα εκπλαγείτε αν μάθετε τι μπορεί να είναι τα θανάσιμα αμαρτήματα.
Λοιπόν, κατά σειρά. Το πρώτον είναι η γαστριμαργία. Το δεύτερον είναι η πορνεία. Το τρίτον η φιλαργυρία. Το τέταρτον είναι η οργή. Το πέμπτον είναι η λύπη, παράξενο.. θα εξηγήσω όμως. Το έκτον είναι η ακηδία, η πνευματική τεμπελιά. Παράξενο… Και το έβδομον είναι η υπερηφάνεια. Μερικοί πατέρες βάζουν οκτώ θανάσιμα αμαρτήματα και διαχωρίζουν το τελευταίο, σε κενοδοξία και υπερηφάνεια. Στην πραγματικότητα είναι το ίδιο· και η μεν κενοδοξία είναι το πρώτο σκαλοπάτι και η υπερηφάνεια το τελευταίο σκαλοπάτι ενός και του αυτού αμαρτήματος.
Για να τα δούμε αυτά. Η γαστριμαργία, είναι η επιθυμία να έχω το στομάχι μου γεμάτο, την γαστέρα, γαστριμαργία. Η διάκρισή της από τη λαιμαργία, είναι η εξής, το λέει και η λέξη: υπάρχουν άνθρωποι που επιθυμούν να έχουν γεμάτο στομάχι και δεν τους ενδιαφέρει με τι θα το γεμίσουν. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι επιθυμούν, όχι να έχουν γεμάτο στομάχι, αλλά να έχουν ικανοποίηση στο λαιμό και αυτό λέγεται λαιμαργία. Δηλαδή, η επιθυμία να ικανοποιήσω εδώ, θα λέγαμε, τις γευστικές μου θηλές. Έτσι, θα δείτε ανθρώπους που λένε : «Εγώ δεν θέλω πολύ να φάω, λίγο φαγάκι, αλλά το θέλω εκλεκτό», έχουμε λοιπόν εδώ την λαιμαργία.
Βέβαια το ίδιο αμάρτημα είναι, διακρίνεται σε αυτό που σας εξήγησα. Θα αναφέρω τώρα, δυο λόγια για το κάθε αμάρτημα, μόνο δύο λόγια. Η γαστριμαργία είναι το να θέλεις να τρως παραπάνω από εκείνο που έχεις ανάγκη για να ζήσεις. Ο άνθρωπος ο γαστρίμαργος, μπορεί να φτάσει στο σημείο, να κάνει σκοπό της ζωής του το φαΐ. Δηλαδή δεν τρώγω για να ζω, αλλά ζω για να τρώγω. Και ακόμα, κάνω θεό την κοιλιά μου, όπως λέει ο Απόστολος Παύλος : «ὧν-των οποίων- ὁ θεὸς ἡ κοιλία»(Φιλιπ. 3,19).Δηλαδή «φάγωμεν καὶ πίωμεν, αὔριον γὰρ ἀποθνήσκομεν» (Α΄ Κορ. 15,32)· ή, όπως λέει στη Σοφία Σολομώντος : [«…Σκιᾶς γὰρ πάροδος ὁ βίος ἡμῶν...Δεῦτε οὖν καὶ ἀπολαύσωμεν τῶν ὄντων ἀγαθῶν..»(Σοφ. Σολ.2, 5 - 6)]· «Ελάτε», λέει, «να ευφρανθούμε, να φάμε, να πιούμε, η ζωή είναι μικρή». «Ό,τι φας κι ό,τι πιεις», λέει ο λαός, όλα τα άλλα δεν υπάρχουν… μόνο ό,τι φας κι ό,τι πιεις. Αντιλαμβάνεστε, πόσο παχυλός υλισμός υπάρχει εδώ, θεοποίηση δηλαδή της ικανοποιήσεως του φαγητού, της γεύσεως και λοιπά. Η πόρτα δε των θανασίμων αμαρτημάτων, κυρίως είναι η γαστριμαργία, διότι, ευθύς μετά από την γαστριμαργία έρχεται η πορνεία, η ανηθικότητα, είναι οι αθέμιτοι έρωτες, είναι όλα εκείνα που ο Θεός δεν επιτρέπει.
Τι επιτρέπει ο Θεός; Μόνο τον γάμο. Τις σχέσεις έξω από τον γάμο,- μου ρίχνετε ένα σωρό απορίες και δεν ξέρω κάθε φορά τι να σας απαντώ - οι σχέσεις μας έξω από τον γάμο χαρακτηρίζονται πορνεία· και είναι θανάσιμον αμάρτημα. Πού είναι εκείνοι που υποστηρίζουν, αυτές τις έξω του γάμου σχέσεις; Τον φροϋδισμόν, τον πανσεξουαλισμό κ.τ.λ., πού είναι όλοι αυτοί; Παιδιά ας προσέξουμε, εσείς ακούτε λόγο Θεού και δεν πρέπει να πλανηθείτε από αυτά, τα οποία λέγονται στην εποχή μας. Προσέξτε πάρα πολύ, ώστε να ξέρετε πώς θα περπατάτε. Όχι σαν παιδιά της νύχτας, αλλά σαν παιδιά του φωτός.
Μετά είναι η φιλαργυρία. Είναι η αγάπη προς τα χρήματα. Φιλαργυρία δεν σημαίνει, να αγαπώ τα χρήματα για να τα μαζεύω, αλλά απλώς να αγαπώ τα χρήματα. Είτε να τα μαζεύω, είτε να τα σπαταλώ. Και ο μεν φιλάργυρος σήμερα, έχει την έννοια η φιλαργυρία σήμερα του τσιγκούνη, ενώ η αρχαία έννοια είναι η αγάπη προς το αργύριο, προς τα χρήματα. Είτε τα μαζεύω και δεν τα ξοδεύω, είτε τα μαζεύω και τα ξοδεύω που είναι η σπατάλη, είναι τα δύο άκρα ενός και του αυτού πάθους, που λέγεται φιλαργυρία. Είναι δε γνωστό, ότι η μεν πορνεία επικρατεί στα νεανικά χρόνια του ανθρώπου, η δε φιλαργυρία εις τα μέσα και προπαντός τα γεροντικά χρόνια του ανθρώπου. Διότι πιστεύει ο άνθρωπος, ότι αν δεν έχει χρήματα, όπως λέει ο άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος : «ἀθλίως ἀποθανεῖται»· «θα πεθάνει άθλια άμα δεν έχει χρήματα και έχει την ελπίδα του στα χρήματα και όχι στον Θεό». Γι' αυτό λέει ο Απόστολος Παύλος ότι η φιλαργυρία είναι ειδωλολατρία [: «..καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία»(Κολ. 3,5)]· και από 'δώ ξεκινάνε πολλά άλλα πάθη, από την φιλαργυρία!
Τέταρτον, είναι η οργή. Ποια η διαφορά μεταξύ της οργής και του θυμού; Ο θυμός, είναι εκείνο που για μία στιγμή με πιάνει και θυμώνω και μου περνάει. Η οργή, είναι ο παρατεταμένος θυμός. Το να θυμάμαι κάτι για έναν άνθρωπο και να είμαι μόνιμα εις βάρος του οργισμένος. Βέβαια, ότι φτάνω στην οργή από τον θυμό, δεν υπάρχει αντίρρηση. Γι' αυτό ένας πνευματικός άνθρωπος δεν πρέπει να θυμώνει και αν ποτέ θυμώσει, θα πρέπει γρήγορα να μετανοεί.
Πέμπτον, είναι η λύπη. Ποια λύπη; Υπάρχουν δύο ειδών, παιδιά, λύπες, δυο κατηγορίες λύπης. Είναι η κατά Θεόν και η κατά κόσμον λύπη. Η κατά Θεόν λύπη, είναι όταν λυπούμαι για τις αμαρτίες μου και πενθώ για αυτές και τότε είμαι μακαριστός. Γιατί λέγει ο Κύριος : «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακλήθησονται»(Ματθ. 5,4). «Αυτοί θα παρηγορηθούν». Αυτή η λύπη, είναι επιθυμητή και μακαριστή. Είναι όμως και η άλλη η λύπη, ή κατά κόσμον, που λέγει ο Απόστολος Παύλος [: «Ἡ γὰρ κατὰ Θεὸν λύπη μετάνοιαν εἰς σωτηρίαν ἀμεταμέλητον κατεργάζεται· ἡ δὲ τοῦ κόσμου λύπη θάνατον κατεργάζεται»(Β’ Κορ. 7, 10)]· ότι αυτή η λύπη οδηγεί εις τον θάνατον. Ποια είναι αυτή η λύπη; Όταν δεν μπορώ να παρηγορηθώ για τον θάνατο ενός ανθρώπου, συγγενούς μου, της μάνας μου, του πατέρα μου, του παιδιού μου κ.τ.λ. Όταν με φάει η λύπη, γιατί να πουλήσω ένα χωράφι που μπορούσα να μην το πουλήσω. Όταν με φάει η λύπη γιατί έχασα χρήματα. Και γενικά επί υλικών πραγμάτων, όταν έχω μία αξεπέραστη λύπη, αυτή η λύπη είναι κοσμική και οδηγεί την ψυχήν εις τον θάνατον. Θυμάμαι μία μητέρα που κάποτε σκοτώθηκε το παιδί της, ήτανε μέσα στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, ήμουνα μικρός, το θυμάμαι αυτό, δούλευα σε ένα συγγενικό μαγαζί τους και το παιδάκι αυτό γύριζε από το σχολείο, τετάρτη δημοτικού, το χτύπησε το αυτοκίνητο και το σκότωσε. Αυτή η μητέρα, δεν παρηγορήθηκε ποτέ. Όταν πήγαινα σπίτι τους, ήταν μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο, στο σαλόνι ας πούμε, πάντα τα παράθυρα κλειστά, ήτανε πάντα επάνω σε έναν καναπέ, με απλωμένα τα χέρια της, δεν μιλούσε και όλο έκλαιγε. Ύστερα από πολύ λίγο καιρό, ελάχιστο καιρό, έπαθε καρκίνο και πέθανε η μητέρα. Είναι γνωστό, ότι ο καρκίνος έχει πολλές αιτίες, γνωστές και άγνωστες, αλλά μία αιτία που προκαλεί καρκίνο, είναι και η ψυχική κατάσταση του ανθρώπου, όπως είναι η λύπη, η στεναχώρια. Αυτό το αμάρτημα βλέπετε, οδήγησε εις τον θάνατον και τον βιολογικόν και τον πνευματικόν. Και, όπως λέγει ο άγιος Κασσιανός: «Ὁ δαίμων τῆς λύπης εἶναι πολύ βαρύς». Γνωρίζω κάποιον, τον γνώρισα πριν από 27 χρόνια, ο οποίος πάντα είχε το αίσθημα της λύπης, μία βαριά λύπη του πλάκωνε την ψυχή· μέχρι σήμερα παιδιά δεν έχει απαλλαγεί ο άνθρωπος αυτός και πάντα το λέγει: «Με βασανίζει ο δαίμων της λύπης»· είναι φοβερό πράγμα αυτό, φοβερό! Θα στεκόμουνα πολύ, στο θέμα της λύπης.
Μετά, είναι η ακηδία. Τι είναι η ακηδία; Είναι η πνευματική τεμπελιά. Είναι του ρήματος α (στερητικόν) - κήδομαι, που θα πει φροντίζω, κηδεία θα πει φροντίδα, κηδεμών αυτός που φροντίζει. Α-κήδομαι θα πει δεν φροντίζω. Άμα πεις στον άλλον να μελετήσει τον λόγο του Θεού, «Ααα…», σου λέει, «αύριο». Να ξεκινήσει πνευματική ζωή· «Ααα.. καλά, άμα θα γεράσω, τώρα δεν μπορώ». Παιδιά, ο δαίμων της ακηδίας είναι πολυμήχανος, βρίσκει πάντα τρόπο να μας ρίχνει στην πνευματική τεμπελιά.
Και τέλος είναι, σαν κορωνίδα των επτά θανασίμων αμαρτημάτων, η κενοδοξία και η υπερηφάνεια. Είναι το πάθος του Σατανά. Είναι αυτό που τον έριξε τον διάβολο και τον έκανε διάβολο τον διάβολο. Γι' αυτό πρέπει να προσέχουμε πάρα πολύ και την υπερηφάνεια, η οποία στέκεται και ελατήριο και κίνητρο πολλές φορές, όλων των προηγουμένων θανασίμων αμαρτημάτων. Θα λέγαμε ότι η υπερηφάνεια είναι η συνισταμένη των υπολοίπων θανασίμων αμαρτημάτων.
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, ότι πρέπει να προσέχομε πάρα πολύ, ώστε να μην πέσουμε σε κάποιο από αυτά τα θανάσιμα αμαρτήματα.
†.Ποιά θα είναι η αντίδρασή μας σε περίπτωση που κηρυσσεται διωγμός εναντίον της εκκλησίας;
Αν το θέλετε, παιδιά, δεν έχει πάψει ποτέ ο διωγμός. Και δεν έχει γίνει ποτέ καμιά ανακωχή. Απλώς μπορεί κάποιος τόπος να έχει κάποια ειρήνη για μια στιγμή, ένας άλλος τόπος όμως να έχει πόλεμον, να έχει διωγμόν. Αυτό από την αρχαιότητα. Θα δούμε μέσα στην Αγία Γραφή, στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, ότι η Ιουδαία, λέγει, είχε ειρήνη. Δηλαδή η Εκκλησία στην Ιουδαία είχε ειρήνη. Δηλαδή δεν είχε διωγμό. Μπορούσε όμως κάποιος άλλος διωγμός παραπέρα να εγίνετο. Έτσι η Εκκλησία, είτε σε αυτόν τον τόπο, είτε σε εκείνον τον τόπο, πάντοτε έχει διωγμό από τον καιρό που ενεφανίσθη.
Θα λέγαμε ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε διωγμό. Μπορεί όμως αύριο το πρωί, προσέξτε με, αύριο το πρωί, 10 Νοεμβρίου, μη σας κάνει εντύπωση - έχουμε σήμερα 9-, αύριο το πρωί, να δείτε δεν ξέρω τι να βγαίνει, κάποιος νόμος, κάτι, δεν ξέρω τι, και να στρέφεται εναντίον της Εκκλησίας. Θα μου πείτε… καλά, έτσι, αύριο το πρωί; Ε, καλά, θέλω να πω ότι πάρα πολύ γρήγορα, πάρα πολύ σύντομα.
Αλλά, όταν λέμε διωγμό, τι εννοούμε; Εννοούμε ότι θα μας δημεύσουν την περιουσία, ότι θα κλείσουν τους ναούς; Τι ακριβώς είναι ο διωγμός; Ότι θα υφιστάμεθα το μαρτύριον;
Βεβαίως δεν είναι πάντοτε αυτό ο διωγμός. Είναι και άλλα πράγματα ο διωγμός. Εάν μία πολιτεία μπορεί να στρέφεται εναντίον της Εκκλησίας, αυτή η πολιτεία να είναι χωρισμένη από την Εκκλησία ή να μην είναι χωρισμένη από την Εκκλησία. Εδώ στην Ελλάδα η πολιτεία δεν είναι χωρισμένη από την Εκκλησία. Σε άλλους τόπους η Εκκλησία είναι χωρισμένη από την πολιτεία. Το να υπάρχουν λοιπόν κάποια νομοθετήματα, κάποιες σχέσεις τέτοιες που να προσβάλλουν την Εκκλησία, αυτό είναι συνηθέστατο. Αυτό το ζούμε και σήμερα μέσα στην Εκκλησία μας. Θα έχετε πάρα πολλές φορές δει, θα έχετε ακούσει, θα έχετε διαβάσει, ότι αυτό αποτελεί στοιχείο διωγμού κατά της Εκκλησίας μας κ.ο.κ.
Έτσι, όπως βλέπετε, ο διωγμός δεν είναι κάτι που μπορούμε να το φανταστούμε, όπως στην αρχαιότητα που διαβάζουμε στα μαρτυρολόγια. Ο διωγμός μπορεί να πάρει πάρα πολλές μορφές. Ξαναλέγω, πάρα πολλές μορφές. Το ότι μπορεί να βγάλουμε το μάθημα των Θρησκευτικών από τα σχολεία, αυτός είναι ένας διωγμός, το ότι μπορεί να είναι τα βοηθήματα των Θρησκευτικών, των εγχειριδίων δηλαδή, να είναι αλλοιωμένα, κι αυτό είναι ένας διωγμός κ.ο.κ.
Αλλά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις τι θα μπορούσε κανείς να πει; Ή καλύτερα πριν προχωρήσω σε αυτό, τι νομίζετε, ότι ο διωγμός αυτός δεν υπάρχει μέσα στο σπίτι μας; Μιλάμε για κάτι πιο εξωτερικό. Δεν υπάρχει μέσα στο σπίτι μας; Ποιος σας είπε ότι μπορεί να έχετε αγαθές σχέσεις εσείς αν οι γονείς σας δεν πιστεύουν στον Θεό, δεν πιστεύουν στον Ιησού Χριστό ή πιστεύουν, αλλά έχουν μία διαφορετική αντίληψη περί του Ευαγγελίου και δουν εσάς να ζείτε μία πνευματική ζωή, τι πιστεύετε, δεν μπορούν να ασκήσουν διωγμόν; Εάν πείτε ότι θα πηγαίνω κάθε Κυριακή στην Εκκλησία, δεν μπορούν να ασκήσουν διωγμό να σας εμποδίσουν να εκκλησιάζεστε; Εάν πείτε ότι θα θέλατε να νηστεύετε και δεν σας βοηθούν να νηστέψετε ή να κάνετε προσευχή και να έλθουν, να έλθει η μητέρα σας να σας ενοχλεί εκεί που κάνετε προσευχή, αυτό δεν είναι ένας διωγμός; Μην ξεχνάτε εκείνο τον λόγο του Κυρίου που είπε: «Καί ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου ο οἱ οἰκιακοὶἰκιακοὶ αὐτοῦ». Δηλαδή οι ίδιοι οι σπιτικοί του να είναι εχθροί του. Μην ξεχνάτε ακόμη, όταν λέγει ο Κύριος ότι μπορεί να στραφεί ο γιος κατά του πατέρα ή ο πατέρας κατά του γιου, η κόρη κατά της μάνας και αντίστροφα, η νύφη κατά της πεθεράς της και αντίστροφα. Όλα αυτά τι δείχνουν; Ότι ο διωγμός μπορεί να είναι πάρα πολύ κοντά μας, να είναι μέσα σε αυτό το ίδιο το σπίτι μας.
Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός ο διωγμός δεν είναι τι άλλο παρά ο καθ’ ημέραν σταυρός που λέγει ο ιερός Ευαγγελιστής, ο καθ’ ημέραν σταυρός, δηλαδή ο σταυρός τον οποίον πρέπει ο χριστιανός να σηκώνει καθημερινά. Εάν σας ειρωνευτεί μια συμμαθήτριά σας ή ένας συμμαθητής σας, εάν ένας συνάδελφος στη δουλειά σας ειρωνευτεί, αυτό τι είναι; Δεν είναι διωγμός; Και θα είναι ένας διωγμός για εκείνη την ημέρα, ένας σταυρός για εκείνη την ημέρα.
Σε όλα αυτά τι πρέπει να κάνουμε; Γιατί η απορία λέγει: «Ποια θα είναι η αντίδρασή μας σε περίπτωση που κηρύσσεται διωγμός κατά της Εκκλησίας;». Μην περιμένετε να κηρυχτεί για να αντιδράσουμε. Θα πρέπει να αντιδρούμε στον καθ’ ημέραν σταυρό. Πώς; Τίνι τρόπω; Προσέξτε με, με δύο πράγματα, με δύο όπλα. Το ένα είναι η πίστις και το άλλο είναι η υπομονή. Δεν θα πρέπει η πίστις μου να κλονίζεται. Θα πρέπει η πίστις μου να ενισχύεται. Όταν ενισχύεται η πίστις μου, τότε μπορώ να αντέχω.
Είναι, πώς να σας το πω; Όταν βρέχει, βρέχει, βρέχει, βρέχει και αρχίζει το έδαφος να έχει… να μαλακώνει και να βουλιάζει και βλέπω ότι το σπίτι μου, το οικοδόμημά μου μπορεί να γκρεμίσει, να καταρρεύσει, τι κάνω; Ενισχύω τους τοίχους, τα θεμέλια. Τι κάνω; Βάζω υποστηλώματα. Προσπαθώ να κρατήσω το σπίτι να μην καταρρεύσει. Αυτό λέγεται πίστις. Όταν βλέπω τους πειρασμούς να πέφτουν επάνω μου, πρέπει να ενισχύσω την πίστη, για να μην καταρρεύσω· διότι όταν κλονιστεί η πίστη, ήδη κατέρρευσα. Δεν έχω πλέον κανένα έρεισμα, κανένα κάτι που να με κρατήσει. «Τι είναι», λέγει, «εκείνο που σας έκανε να νικήσετε, ω νεανίσκοι», λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης σε μια του επιστολή «να νικήσετε τον κόσμο;». Ἡ πίστις ἡμῶν.. Και «αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν». Η πίστις στο θεανθρώπινο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Όταν πιστεύω στο θεανθρώπινο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αυτό είναι θεμελιώδες. Είδατε πόσες θεωρίες λέγονται; Τι είναι αυτό; Διωγμός δεν είναι; Πόσα ακούτε έξω; Τι βιβλία υπάρχουν; Τι σας λένε ακόμη σε αυτό το σπίτι σας το ίδιο… Τι μπορεί να σας πει ένας μεγαλύτερος αδελφός σας ή αδελφή σας. Τι μπορεί να σας πει ο πατέρας σας ή η μητέρα σας. Τι μπορεί να σας πει ο καθηγητής σας ή ο δάσκαλός σας. Από όλες αυτές τις θεωρίες που λέγονται εναντίον του θεανθρωπίνου προσώπου του Χριστού. Αυτό δεν είναι διωγμός; Πώς θα σταθώ; Αν έχω πίστη, ότι εγώ είμαι δεμένος με το θεανθρώπινο πρόσωπο του Ιησού Χριστού.
Και το άλλο, είναι η υπομονή. Λέει ο Κύριος: «Ὁ δέ ὑπομείνας εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται εἰς τέλος, οὗτος σωθήσεται τέλος, οὗτος σωθήσεται σωθήσεται». Εκείνος που θα υπομείνει έως το τέλος, αυτός θα σωθεί. Συνεπώς πρέπει να το καταλάβουμε παιδιά αυτό, ότι η υπομονή και η πίστη είναι το δύο θεμελιώδη και βασικά στοιχεία για να κρατήσει κανείς, να μείνει κανείς όρθιος όταν ασκηθεί κάποιος διωγμός.
Είναι βεβαίως και η αγάπη. Αλλά καλύτερα,ας δούμε και τη δευτέρα απορία, η οποία είναι στο ίδιο χαρτί και μπορώ να πω είναι μία συνέχεια της πρώτης: «Όπως διαβάζουμε στους βίους των αγίων, όλοι οι μάρτυρες χαίρονταν να πεθαίνουν για τον Χριστό. Πόσο θα μπορούσε ο σημερινός άνθρωπος να το κατανοήσει;».
Η αλήθεια είναι ότι δεν το κατανοεί αυτό ο σημερινός άνθρωπος. Προσέξτε με, δεν το κατανοεί. Εδώ είναι το τραγικό στοιχείο της χριστιανικής υπάρξεως. Ο σύγχρονος άνθρωπος, παιδιά, ζει μέσα στην ευδαιμονία της εποχής. Κι επειδή δεν μπορεί να κατανοήσει το σταυρικό νόημα του Ευαγγελίου, ότι το Ευαγγέλιο είναι σταυρικό, ότι πρέπει να άρω τον σταυρό μου για να ακολουθήσω τον Κύριο, αυτό θα πει «σταυρικό», επειδή αυτό σήμερα δεν μπορεί να κατανοηθεί, γι΄αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο σήμερα να κατανοήσουμε την έννοια του μαρτυρίου, του μάρτυρος. Αν πείτε, επί παραδείγματι, για το γενετήσιο, ότι απαιτείται εγκράτεια, θα σας πουν: «Γιατί; Τι φυσικότερο πράγμα να ικανοποιώ το γενετήσιο ένστικτο;». Είναι φυσικό; Το παίρνεις αυτό ως δεδομένο; Είναι ζητούμενο. Αλλά εν τοιαύτη περιπτώσει, κι αν ακόμη έτσι ή αλλιώς ήταν, θα μπορούσε να αντιφάσκει ο Θεός με τον εαυτό Του; Να σου μιλάει για εγκράτεια κι απ’ την άλλη να σε κατασκευάζει να μην μπορείς να κάνεις εγκράτεια; Περίεργο πράγμα. Τι θα κάνω; Θα πιστέψω. Αφού το λέει ο Θεός, αυτό είναι, τελείωσε. Αλλά όταν βλέπεις όλους τους άλλους να αφήνουν αυτό το θέμα ελεύθερο και να το ικανοποιούν κατά το δοκούν, όπως το θέλουν, αυτό είναι ένας πειρασμός. Πρέπει να πιστέψεις ότι το λέει ο Θεός έτσι.
Πάρτε το θέμα της νηστείας. Μέσα σε μια εποχή ευημερίας, σου λέει ο άλλος: «Μα, έχω όλα τα αγαθά, γιατί να νηστέψω;». Δεν το καταλαβαίνει αυτό το πράγμα. Η έννοια της νηστείας, η εντολή της νηστείας είναι ακατανόητη.
Ύστερα, γιατί να μαρτυρήσω; Για ποιο λόγο; Υπάρχει ο ελιγμός, υπάρχει… δεν ξέρω τι θα κάνω. Δεν υπάρχει λόγος να μαρτυρήσω… Όλα αυτά, παιδιά, σήμερα κάνουν στο τέλος τον σύγχρονο άνθρωπο να μην κατανοεί αυτό που λέμε μαρτύριο και μάρτυς.
Αλλά όμως, μη νομίσετε, αν ποτέ συμβεί ένας πειρασμός, κανένας διωγμός, εξωτερικός διωγμός, από εκείνους που αναδεικνύουν μάρτυρες με τη γνωστή διάσταση, όχι με ό,τι είπα προηγουμένως, θα φανούν πολλοί μάρτυρες, πάρα πολλοί. Όπως έχουμε και στην εποχή μας σε διαφορετικούς τόπους πολλούς μάρτυρες· διότι εκείνο το οποίο κάνει τον μάρτυρα είναι το Πνεύμα το Άγιον. Γνωρίζετε, το Πνεύμα το Άγιον δίνει πολλά χαρίσματα. Και ότι όλα αυτά τα χαρίσματα είναι δικά Του. Δεν είναι δικά μας. Ένα από τα χαρίσματα, όχι ένα, το κορυφαίο χάρισμα είναι το μαρτύριον. Να μου δώσει το Πνεύμα του Θεού το χάρισμα να θεραπεύω, δεν είναι σπουδαίο. Το χάρισμα της σοφίας, της γνώσεως, της συνέσεως, του φόβου του Θεού, όλα αυτά είναι σπουδαία χαρίσματα. Αλλά το κορυφαίο όμως είναι το χάρισμα του μαρτυρίου.
Λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, ότι είναι αδύνατον, αδύνατον να μαρτυρήσει κανείς υπέρ του Χριστού, χωρίς να έχει το δώρο αυτό από το Πνεύμα το Άγιο. Είναι αδύνατο. Διάβαζα χθες ένα βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης, με ένα πρόσωπο, τι μετήλθε… Συγκεκριμένα την Ιουδίθ… Πωπω, κατέστρωσε ένα σχέδιο… Τώρα μία γυναίκα με την Αύρα της, τη δούλη της, να βρεθεί στο στρατόπεδο του Ολοφέρνους... Χιλιάδες άνδρες στρατιώτες, δύο γυναίκες να βρεθούν, στο αντίπαλο στρατόπεδο. Κι έφερε εις πέρας ένα φοβερό σχέδιο. Έκανε προσευχή μετά δακρύων στον Θεό για να φέρει εις πέρας αυτό το σχέδιο. Ένα χάρισμα ήταν αυτό. Μπορούσε όμως να αποκεφαλιστεί από τον εχθρό, τον Ολοφέρνη. Μπορούσε. Θα ήτο μία μάρτυς. Κ.ο.κ.
Για διαβάστε, παρακαλώ, το μαρτύριο των επτά Μακκαβαίων. Θα τρομάξετε τα μαρτύρια που τους έκανε ο Αντίοχος ο Επιφανής. Θα τρομάξετε. Κι όμως το μετήλθαν. Να τους γδέρνουν, να τους τηγανίζουν, ζωντανούς. Να τους κόβουν λίγο-λίγο τα μέλη τους. Θα πει κανείς, φρικώδη πράγματα. Ποιος μπορεί να τα αντέξει αυτά; Ε, ναι, ποιος μπορεί να τα αντέξει; Αν δεν έχεις το χάρισμα από το Πνεύμα του Θεού για να αντέξεις; Γι΄ αυτό σας είπα είναι δώρο του Αγίου Πνεύματος.
Και κάτι άλλο είναι. Δεν μπορεί να δώσει το Πνεύμα το Άγιον το δώρο Του αυτό σε μένα, σε σένα; Όχι. Πού το δίδει; Όταν βλέπει κάποιες προϋποθέσεις. Είναι η προαίρεσις. Θέλετε ακόμη; Είναι και η αγάπη. Είναι η αγάπη του Χριστού. Γι΄αυτό λέγει ο Απόστολος Παύλος: «Τίς ἡμᾶς χωρίσει χωρίσει ἀπὸ τῆς ἀγάπης το τοῦ Χριστοῦῦ;(Ποιος μπορεί να μας χωρίσει από την αγάπη του Χριστού;) Μάχαιρα; Λιμός;(πείνα) Γυμνότης;». Τι μπορεί να μας χωρίσει; Ύψος; Βάθος; Το ύψος είναι αν μας επαινέσουν και μας τάξουν αξιώματα ή ακόμη αν πέσουμε στο βάθος το να μας αφαιρέσουν ό,τι έχουμε. Περιουσία, θέσεις, αξιώματα και μας ξεφτιλίσουν δημόσια. Ύψος, βάθος, παρόντα, ενεστώτα, μέλλοντα. Τι; Άγγελοι; Ποιος μπορεί να μας μετακινήσει από την αγάπη του Χριστού; Και λέει ο Απόστολος Παύλος: «Είμαι πεπεισμένος ότι κανείς δεν μπορεί να μας μετακινήσει από την αγάπη του Χριστού».
Βλέπετε μια προϋπόθεση μαρτυρίου; Είναι η αγάπη του Ιησού Χριστού. Παιδιά, θα σας έλεγα, προσέξτε, δεν πρέπει να φθάνουμε να πιστεύουμε στον Χριστό· πρέπει να αγαπάμε τον Χριστό. Τότε μπορούμε να έχουμε και μία προκοπή στην πνευματική μας ζωή. Η προκοπή δεν είναι προϊόν της πίστεως· είναι της αγάπης. Και η αγάπη βεβαίως είναι προϊόν της πίστεως. Πρώτα θα πιστέψω και μετά θα αγαπήσω.
†.Το πιο δύσκολο στον Χριστιανό, ιδίως στα παιδιά της εφηβικής ηλικίας, είναι η εξομολόγηση.
▪ Στην Δυτική Εκκλησία γίνεται πίσω από ένα παραβάν.
Αυτό διευκολύνει τον άνθρωπο, να είναι ειλικρινής και να τα λέει όλα.
Εμείς ντρεπόμαστε και γι' αυτό τα παιδιά, απέχουν από την εξομολόγηση, ενώ θελουν να κοινωνούν.
▪ Γιατί, είναι απαραίτητη η εξομολόγηση πριν από τη Θεία κοινωνία, όταν μάλιστα εξομολογήθηκε κανείς, πριν από ένα χρόνο, παραδείγματος χάριν;
▪ Μπορεί κάποια αμαρτήματα, να τα δώσει κανείς γραπτώς, στον εξομολόγο, όταν, από λεπτότητα, δέν μπορεί να τα κατονομάσει - εννοείται - την ώρα της εξομολογήσεως;
▪ Όταν κανείς στην εξομολόγηση λέει, ότι, δέν πιστεύει στον Θεό τι νόημα έχει η εξομολόγηση;
Όπως αντιλαμβάνεστε, είναι μία σειρά, από επιμέρους ερωτήματα και εδώ θα προσπαθήσουμε κάτι να απαντήσουμε.
Όπως αντιλαμβάνεστε, βασικό ερώτημα της όλης απορίας, είναι, το πρόβλημα της ντροπής.
Ίσως μοιάζει, ότι, η ντροπή είναι εμπόδιο, για μία ειλικρινή εξομολόγηση, όπως εδώ διατυπώνει αυτός που ρωτάει και μάλιστα, επαναλαμβάνει και λέγει, - μάλιστα θυμίζει - ότι στη δυτική εκκλησία, υπάρχει αυτό το τεχνικό σημείο. Υπάρχει ένα παραβάν, από πίσω υπάρχει ένας Ιερέας. Όταν εσύ θα πας εκεί, δέν θα ξέρεις ποιος είναι, αλλά ούτε αυτός, θα ξέρει ποιός εξομολογείται.
Θα πείς τα αμαρτήματα σου και θα φύγεις. Αυτά τα ευρήματα που έχει η δυτική εκκλησία. Τα οποία μοιάζουν, ότι είναι έξυπνα, αλλά είναι έξυπνα από την ανάποδη, όπως θα δείτε στη συνέχεια.
Διότι αυτά τα έξυπνα, πολλές φορές ευρήματα, είναι στο βάθος αντιψυχολογικά. Παρότι θα εκρίνοντο ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν ψυχολογικά, θα το δείτε στη συνέχεια.
Παιδιά η ντροπή, είναι ένα σπουδαίο στοιχείο για την εξομολόγηση, είναι πάρα πολύ σπουδαίο στοιχείο, δέν πρέπει να τη βγάλουμε την ντροπή, αυτή ακριβώς που λέμε ότι μας εμποδίζει.
Πρέπει να την αφήσουμε την ντροπή, διότι βοηθάει, στό να μήν επαναληφθούν τα αμαρτήματα.
Ώστε λοιπόν, εδώ βλέπουμε, ότι, δεν είναι εμπόδιο η ντροπή, αλλά είναι βοηθητικό στοιχείο, σπουδαίο βοηθητικό στοιχείο, για μία γόνιμη και καλή εξομολόγηση. Αρκεί να υπάρχει, σωστή, Ορθόδοξη, αληθινή τοποθέτηση του καθε εξομολογουμένου, μέσα είς το μυστήριο της Ιεράς εξομολογήσεως.
Λέγει ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος, στον τέταρτο του λόγο, στην κλίμακα :
" Γίνου καὶ τῷ εἴδει καὶ τῷ λογισμῶ ὡς κατάδικος ἐπὶ τῇ ἐξομολογήσει·" και ώς πρός το ήθος δηλαδή, ώς πώς, το πώς αισθάνεσαι, το πώς εμφανίζεσαι και ώς πρός τον λογισμό, πώς μέσα σου σκέπτεσαι, σαν κατάδικος λέει θα πας στην εξομολόγηση. "εἰς γῆν νενευκὼς"
να έχεις τα μάτια σου πρός τά κάτω. " καὶ εἰ δυνατὸν, καὶ τοὺς πόδας τοῦ ἰατροῦ, ὡς τοῦ Χριστοῦ, δάκρυσι βρέχων." και αν είναι δυνατόν, να βρέχεις τα πόδια του πνευματικού με δάκρυα, σάν να έβρεχες τα πόδια του Χριστού.
Εδώ τί έχουμε;
Μία κατά πρόσωπο αντιμετώπιση του πνευματικού. Αυτό δέ, βοηθάει θαυμάσια, να αναπτυχθεί σε όλη της την ομορφιά, το μυστήριο της εξομολογήσεως, σε όλη του την ομορφιά, είναι πολύ σπουδαίο! Σκεφτείτε παιδιά ότι, στην αρχαία εκκλησία, η εξομολογηση γινόταν δημοσίως. Στεκόντουσαν στο κέντρο του ναού και έλεγαν, έκανα εκείνο.. εκείνο.. εκείνο..
Ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος, έχει ένα υπόδειγμα ενός τέτοιου ανθρώπου. Ήταν λέει, φοβερό να ακούει κανείς αυτά, αυτόν τον άνθρωπο. Ήταν εγκληματίας και διεφθαρμένος.. φοβερός. Και τα έλεγε με κάθε λεπτομέρεια. Ήτανε, λέει, φρικώδες και στο τέλος, αφού τα είπε όλα, ο ηγούμενος, τον πήρε, του έδειξε πολύ αγάπη και όλα εκείνα τα γνωστά πιά, σαν καρπός της εξομολογήσεως. Ενώπιον πάντων! Αυτό, το ότι η Δύσης έχει αυτό το τεχνικό στοιχείο, να μιλάει πίσω από ένα παραβάν, όπως σας είπα στην αρχή, μοιάζει, ότι είναι κάτι, που ταιριάζει με την ψυχολογία, αλλά είναι, αντιψυχολογικό και αντιπαιδαγωγικό. Υπογραμμίζω και αντιπαιδαγωγικό, διότι δεν αναπτύσσεται εκείνη η σχέση, η ωραιοτάτη σχέση πνευματικου και εξομολογουμένου.
Για να πάρετε την εικόνα αυτής της ψυχολογικής και της παιδαγωγικής τοποθετήσεως, πνευματικου και εξομολογουμένου, θα σας θυμίσω την παραβολή του "Ασώτου Υιού".
Εδώ τι βλέπουμε, ο άσωτος υιός, επιστρέφει και συναντάται προσωπικά με τον πατέρα. Θα μπορούσε να πεί στην μακρινή την Χώρα, " λύπησα τον πατέρα μου, τί κρίμα, τον λύπησα " και να μείνει εκεί στην ξενιτιά.
Τί κάνει όμως, δέν το κάνει αυτό, γυρίζει πίσω και δεν βρίσκει κάποιον δούλο ή κάποιον υπηρέτη του σπιτιού, να του πεί," ξέρεις, πήγαινε πές στον πατέρα μου το και το, ή ξέρεις, πές στον πατέρα μου να έρθει και να είναι πίσω από την πόρτα, πίσω από το παραβάν, πίσω από την πόρτα. Εγώ, θα είμαι απ' έξω.
Εγώ θα του τα λέω και εκείνος θα τα ακούει.." Κοιτάξτε, στην παραβολή, ο πατέρας κοιτάζει από το παράθυρο.. κάθε μέρα κοιτάζει, επιστρέφει το παιδί του; Και όταν γυρίζει, το πιάνει, το φιλάει, το αγκαλιάζει!
Πρόσωπο πρός πρόσωπο!
Ο γιος λέει " πατέρα μου ήμαρτον ενώπιόν σου και ενώπιον του ουρανού " έχουμε την καταπρόσωπο αντιμετώπιση.
Πέστε μου τώρα, ποιό είναι πιο ψυχολογικό; Αυτό που έχει η Δύση ή αυτό που εισηγείται η Ανατολή;
Δηλαδή όπως το βλέπουμε στην παραβολή του ασώτου υιού, πέστε μου, ποιό είναι πιό παιδαγωγικό τώρα, όχι μόνο ψυχολογικό, της Δύσεως ή της Ανατολής; Όπως το έχουμε εμείς, που δηλαδή πιά, βλέπεις το πρόσωπο.
Ξέρετε, ο λαός λέγει
" Το πρόσωπο είναι σπαθί " ξέρετε τι σημαίνει; Άμα θέλετε να πάτε κάπου, για συνοικέσιο, για γάμο, για εργασία, δέν είναι αρκετή η φωτογραφία. Ούτε.. θα λέγαμε, τί είναι μία φωνή πίσω από ένα παραβάν.. Σάν να την έχω την φωνή στο μαγνητόφωνο. Γιατί έρχεστε εδώ να με ακούσετε, πέστε μου και δεν τα γράφω σπίτι μου αυτά, να έχω κασέτες, να πάτε σε έναν τόπο και να τις ακούσετε..
Να έχει ο καθένας μία κασέτα και να ακούει τη φωνή μου. Το πρόσωπο έχει σημασία.
Γιατί πάμε στο σχολείο; Γιατί δεν υπάρχει στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο σειρά μαθημάτων, που εκεί, να τα ακούμε όλα μιά χαρά και να μην πηγαίνουμε σχολείο. Το πρόσωπο, τίποτα δέν το αντικαθιστά και ψυχολογικά και παιδαγωγική. Συνεπώς, πίσω από το παραβάν θα πώ τις αμαρτίες μου;
Όχι, θα δώ τον πνευματικό.
Μά ντρέπομαι.. Μα η ντροπή έχει η αξία! Διότι, η ντροπή αυτή, θα με κάνει, να μήν ξανακάνω εκείνα, τα οποία, είχα κάνει.
Μπορούμε να πούμε ακόμα, στην παραβολή του ασώτου, πόσο συμπαθείς στέκεται αυτός ο άσωτος υιός. Προσέξτε, ο Κύριος είπε την παραβολή.
Εμείς την ακούμε μία φορά τον χρόνο στην Εκκλησία, ποιόν συμπαθούμε; Τον μεγαλύτερο γιο ή τον μικρότερο; Πάντα τον μικρότερο γιό συμπαθούμε!
Γιατί; Διότι είχε, ειλικρινή μετάνοια.
Σάς βεβαιώνω, όταν ο εξομολογούμενος - οποιασδήποτε ηλικίας - δείξει μετάνοια και θέλει να διορθωθεί, χωρίς να δικαιολογείται.. χωρίς να κατηγορεί άλλους ή να κάνει τον πνευματικό του αντίδικο, γιατί συμβαίνει και αυτό.
Ακούμε πολλές φορές να μας λένε " εσείς λέει φταίτε πάτερ που δέν μας τα 'πατε πού.." - Εγώ φταίω παιδί μου που πήγες στην αμαρτία..; " ναί, εσείς φταίτε "
σε κάνει αντίδικο. Όταν λοιπόν έχει ταπείνωση και λέγει " εγώ φταίω", άν ξέρατε πόσο συμπαθείς γίνεται.. μόλις και ανάγκη να σας το πώ.
Μάς έρχεται, να αγκαλιάσουμε τον άνθρωπο που εξομολογείται, σάν τον πατέρα της παραβολής του ασώτου και να πούμε, " παιδάκι μου, να σε έχει καλά ο Θεός, μην ξανακάνεις αυτά "
Τόσο ωραία, τόσο ψυχολογημένα και τόσο παιδαγωγικά.
Ύστερα, λέγει ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος " Ειπέ και μή αισχυνθείς". Πες και μην ντραπείς. Όχι Βεβαίως στο να μήν ντραπείς με την έννοια, να πάς αδιάντροπα.
Γιατί σας έλεγα, κάποτε μου είχε συμβεί το εξής. Μία κοπέλα, τελευταίας τάξης του Λυκείου, με ένα πολύ κοντό φουστάνι, με έναν αέρα που έχουνε οι κοπέλες του φεμινισμού, μπαίνει μέσα, κάθεται στην καρέκλα, χωρίς να της πώ εγώ κάθισε, μάλιστα έπεσε, με όλο το βάρος του σώματός της επάνω είς την καρέκλα, βάζει το ένα πόδι επάνω στο άλλο και μου λέει " ξέρετε, έχω προβλήματα.. προβληματίζομαι.."
χαίρω πολύ της λέω.
Αυτό βεβαίως, θα λέγαμε, μπαίνει χωρίς ντροπή. Αυτό, δέν είναι που λέει εδώ, ο Άγιος Ιωάννης "Ειπέ και μή αισχυνθείς"
αυτό είναι αυθάδεια, είναι αναίδεια, είναι φοβερό πράγμα! Μήν ντραπείς να πείς τις αμαρτίες σου! Βεβαίως, για προσέξτε εδώ.
Θα σας πώ ένα άλλο παράδειγμα. Έχετε πάει σε γάμο; Ασφαλώς ναί. Ξέρετε ότι στη νύφη, υπάρχει ένα πέπλο, δηλαδή, στην όλη στολή θα λέγαμε τη νυφική, υπάρχει ένα πέπλο. Αυτό το Πέπλο Θα μου πείτε τί; Της δίνει μεγαλοπρέπεια; Όχι. Καλά, δίνει και μεγαλοπρέπεια. Το πέπλο, είναι ακριβώς ότι σε μία χειροτονία διακόνου, αν έχετε δεί, που του βάζουν μία πετσέτα επάνω στο κεφάλι, το έχετε δεί αυτό; Κρατάει μία λεκάνη και του βάζουν μία πετσέτα. Άν ξέρατε, - γιατί και εγώ πέρασα από το διακονικό, θα λέγαμε, την διακονική τάξη - πόσο ευεργετική είναι εκείνη η πετσέτα. Διότι όλοι κοιτάζουν τον χειροτονούμενο διάκονο. Αυτός, είναι κουκουλωμένος με την πετσέτα και γλιτώνει τα βλέμματα του κόσμου.
Και η νύφη, που την κοιτάζουν όλοι και υποτίθεται μία φορά παντρεύεται ένας άνθρωπος, - κανονικά μία φορά παντρεύεται - είναι πολύ φυσικό, είναι η πρώτη της εμπειρία, να ντρέπεται.
Εκείνο το βέλο, το οποίο σήμερα είναι διαφανές, - θα έπρεπε να μην είναι διαφανές - την σκεπάζει και την προστατεύει και έτσι η ντροπή της κρύβεται πίσω από το πέπλο. Άν τώρα, όλα αυτά που είναι πολύ ωραία, και μάλιστα να έχει μία ελαφρά σύγχυση, ένα μικρό τράκ να έχει η κοπέλα, είναι πολύ φυσικό. Όλα είναι πολύ φυσικά. Αυτό το τράκ.. το κοκκίνισμα.. το ντρόπιασμα.. το κατέβασμα των ματιών.. όλα έχουν τη θέση τους, χαριτωμένα.
Άν τώρα η νύφη, την ώρα που παντρεύονται κλείνει το μάτι στους φίλους και στις φίλες γύρω στο περιβάλλον, τί θα λέγατε για αυτήν τη νύφη, ξεβγαλμένη, ξεβγαλμένη..
Αυτό είναι η ντροπή; Ωραία είναι αυτή η ντροπή; Ωραία ντροπή.
Και θα πείς " εμόν το τραύμα Πάτερ , έμή ή πληγή" δικό μου το τραύμα δική μου η πληγή, εγώ αμάρτησα, εγώ. Δέν επιρρίπτω ευθύνη σε κανέναν, εγώ αμάρτησα. Και όπως λέγει ο ιερός Χρυσόστομος "Μή αναμείνεις τον ελέγχοντα" όπως ακριβώς μερικοί λένε " κάντε μου ερωτήσεις.." παιδάκι μου, τι περιμένεις;
"Μή εκδέξη τον κατήγορον αλλά αυτός προλαβών άρπασων την πρωτολογία" εσύ ξεκίνα να λες είμαι αυτός.. και αυτός.. και αυτός. Εξάλλου όπως λέει το βιβλίο των παροιμιών " ἔστιν αἰσχύνη ἐπάγουσα ἁμαρτίαν " υπάρχει αισχύνη που οδηγεί στην αμαρτία " καί ἐστιν αἰσχύνη δόξα καὶ χάρις " (Παρ. 26,11α) και υπάρχει ντροπή που είναι δόξα και Χάρις.
Όπως η νύφη η οποία ντρέπεται.
Αυτό τί είναι; Μία δόξα μία χάρις.
Λέει κάνεις, αυτή η κοπέλα τί υπέροχη είναι. Έχει μία συστολή, ντρέπεται.
Και όπως λέει πάλι ο Άγιος Ιωάννης της κλίμακος " Οὐ γάρ ἐστιν ἐκτὸς αἰσχύνης, αἰσχύνης ἀπαλλαγῆναι. " θυμηθείτε αυτό να το ξέρετε. Δέν υπάρχει, λέει, ο τρόπος να απαλλαγείς από την ντροπή, παρά, μέσα στον χώρο της ντροπής και αυτός ο χώρος, είναι η εξομολόγηση.
Τόσο ψυχολογημένο. Θα το πώ, άλλη μία φορά: " Δέν υπάρχει τρόπος, να απαλλαγείς από την ντροπή, παρά μέσα στον χώρο της ντροπής " και αυτός είναι η εξομολόγηση.
Γι' αυτό σας είπα προηγουμένως, ότι και από ψυχολογικής και από παιδαγωγικής πλευράς, ο χώρος της εξομολογήσεως χωρίς παραβάν, είναι σπουδαίος.
Ύστερα, μήν ξεχνάτε, ότι ο πνευματικός γνωρίζει πολλά. Νομίζετε ότι αυτό που θα πά' να πείτε.. πρωτοτυπείτε;
Θα τα ακούσει για πρώτη φορά ο πνευματικός και θα πει αλήθεια;
Πω.. πώ! Σοβαρά; Έκανες αυτό;
Παιδιά, ο πνευματικός γνωρίζει πολλά. Έχει ακούσει πολλά. Δεν εκπλήσσεται. Έτοιμος να βοηθήσει μόνο και τίποτε άλλο.
Ακόμη, η ντροπή που αποκρύπτει τα αμαρτήματα, είναι Διαβολική.
Είναι γνωστό, λέγει πάλι ο Ιερός Χρυσόστομος " εἰπὲ ἐνταῦθα, ἵνα μὴ ἐκεῖ ὑπὸ μυριάδων ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων αἰσχυνόμενος έλεγχθῆς" πέστα εδώ, στην Γή αυτήν, όσο ζείς, για να μήν ντροπιαστείς, λέει, ενώπιον μυριάδων Αγγέλων, εκεί στον ουρανό. « Είπέ μοι, τί ἐστι κάλλιον , ὧδε ἐν Ἐκκλησία τῷ Θεῷ μόνῳ ἐξομολογήσασθαι καἱ τῷ Πνευματικῷ σου πατρἱ , ἧ ἐκεῖ ὲπἱ τοσσούτων μυριάδων δημοσιεύεσθαι » (ΣΥΜΒΟΥΛΉ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΜΕΤΑΝΟΥΝΤΑ. -Τόμ.ζ'. Λόγ. οζ'-)
Πες μου, λέει, τί είναι καλύτερο;
Δέν είναι καλύτερο, να τα πείς εδώ, στην Εκκλησία; Να τα πείς στον πνευματικό σου και να απαλλαγείς; Δέν είναι καλύτερο; Παρά εκεί, όταν θα δημοσιευθούν τα αμαρτήματά μας;
Ξέρετε τι φοβερό πράγμα είναι παιδιά, εσείς που με ακούτε τώρα, να ακούσετε εν ήμερα κρίσεως ότι, αυτός που σας έκανε μαθήματα, ο Κατηχητής σας, ο Πνευματικός σας, έκανε εκείνη και εκείνη και εκείνη την αμαρτία.. και δέν πήγε να εξομολογηθεί. Πέστε μου, τί ντροπή θα αισθάνομαι.. φοβερή! Ε λοιπόν, δέν είναι προτιμότερο, λέει ο Ιερός Χρυσόστομος, εδώ να πάμε να καταθέσουμε, εδώ στη ζωή αυτή, ενώπιον του Πνευματικού; Ας προσέξουμε. Δέν θα αποκρύψουμε τίποτα! Μην ξεχνάμε « Θεὸς οὐ μυκτηρίζεται » ο Θεός δεν εμπαίζεται.(Γαλ. 6,7')
Είναι απαραίτητη η εξομολόγηση πριν από κάθε κοινωνία;
Ασφαλώς όχι! Δέν είναι απαραίτητη, αλλά εφόσον:
Πρώτον , δέν υπάρχει σοβαρό αμάρτημα.
Δεύτερον κοινωνούμε πολύ συχνά. Ένας άνθρωπος, ένας Χριστιανός, ένας νέος μία νέα, που κοινωνεί κάθε εβδομάδα, ή κάθε 15', πολύ συχνά, δέν θα πηγαίνει κάθε 15' ή κάθε εβδομάδα να εξομολογείται. Θα πηγαίνει όποτε υπάρξει λόγος. Αλλά κι αν δέν υπάρξει λόγος, δέν θα αφήσει τους δύο μήνες να περάσουν, θα πάει να εξομολογηθεί, έστω και αν δέν υπάρχει λόγος. Μπορούμε λοιπόν να κοινωνούμε, εφόσον κοινωνούμε συχνά, χωρίς, κάθε φορά να εξομολογούμεθα, με τον όρο, ότι προσέχουμε τη ζωή μας.
Ακόμη, ένα τρίτο σημείο, άλλο ερώτημα στην κυρίως απορία. Μπορεί κάποια αμαρτήματά, για λόγους λεπτότητος, να τα δώσει γραπτώς στον πνευματικό ο εξομολογούμενος και φυσικά να είναι παρών, ο εξομολογούμενος; Μπορεί βεβαίως, για κάποιο λόγο, μπορεί να γράψει σε ένα χαρτάκι, κάποια πράγματα, που θα δίσταζε, να τα πει με το στόμα και να τα δώσει στον πνευματικό. Ο πνευματικός, παίρνει το χαρτί και τα διαβάζει, είναι μπροστά όμως ο εξομολογούμενος. Αυτό μάλιστα, μπορεί να γίνει.
Ένα τέταρτο σημείο. Όταν κάνεις λέγει, στην εξομολόγηση, ότι, δέν πιστεύει στον Θεό, τί νόημα έχει η εξομολόγησης;
Εδώ, προσέξτε. Εμένα, μου έχει τύχει, πάρα πολλές φορές αυτό. Βεβαίως, για να έχει νόημα η εξομολόγηση, πρέπει να πιστεύει, όχι απλώς, στον Θεό, αλλά, και στην ενανθρώπηση του Υιού του Θεού, ότι ο Ιησούς Χριστός, είναι τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός, διότι, δυνάμει αυτής της ενανθρωπήσεως και της Θυσίας του Χριστού, έχουμε την σύσταση των μυστηρίων και την άφεση των αμαρτιών μας. Χωρίς τον Χριστό, την ενανθρώπησή του και την θυσία του, δέν έχουμε σωτηρία.
Δέν έχουμε εξομολόγηση, δέν έχουμε άφεση αμαρτιών! Βεβαίως, άμα δέν πιστεύω στον Χριστό, τότε, δέν μπορεί, δέν στέκεται η εξομολόγηση, δέν είναι δυνατόν!
Αλλά εδώ, θα 'θελα να σας έλεγα κάτι, προσέξτε πολύ για να μην μπερδευτούμε.
Όταν κάποιο πρόσωπο, μία κοπέλα, ένα αγόρι πεί " Δέν πιστεύω στον Θεό " δέν πρόκειται περί αθεΐας, διότι, το λέει έτσι, το μπερδεύει, δέν κάνει καλή διατύπωση. Πολλές φορές, πρόκειται περί ολιγοπιστίας και αυτή η ολιγοπιστία, προέρχεται, από μία αγνωσία Θεού. Μερικά πράγματα, δέν μπορεί να τα καταλάβει και επειδή δεν μπορεί να τα καταλάβει, αυτά που αφορούν στον Θεό, τα λέγει ή δέν τα δέχεται, είναι μπερδεμένο το παιδί. Το λέγει, ότι δεν πιστεύει στον Θεό, δέν πρόκειται περί απιστίας.
Γιατί πολύ συχνά, η αγνωσία ή η απορία, με την απιστία στον έφηβο μπερδεύονται, συγχέονται. Βεβαίως, όταν έχουμε μία άγνοια, όχι μόνο διότι, είναι θέμα ευγένειας και λεπτότητος, αλλά είναι και θέμα σπουδαίο, διότι το αντικείμενο που χειριζόμεθα είναι το όνομα του Θεού.
Εάν έχουμε μία απορία, που αφορά στον Θεό, θα την υποβάλλουμε με ευλάβεια, θα πούμε επί παραδείγματι, ότι δέν το καταλαβαίνω αυτό, μπορείτε να μου το εξηγήσετε;
Μερικοί τί κάνουν. Όπως και στις απορίες, - ευτυχώς έχετε μία ευγένεια -άλλοι, βάζουν το εξής " και πού ξέρω εγώ ότι τούτο.. ή εκείνο.. "
Ακούστε! Δηλαδή, ο τρόπος με τον οποίο διατυπώνουν την απορία τους, είναι, ανευλαβής! Είναι ασεβής τρόπος! Βεβαίως, δέν θα μιλήσουμε έτσι, αλλά θα μιλήσουμε ευλαβώς. Τί θα πει ευλάβεια. Ευ - λαμβάνω πιάνω καλώς, παίρνω το αντικείμενο και το πιάνω, με της άκρες των δακτύλων μου, με πολλή προσοχή. Γιατί; Τό όνομα του Θεού είναι!
Έχω απορίες.. ποιός ξέρει όλα τα του Θεού; Κανένας. Όλοι έχουμε απορίες, περί το πρόσωπό του Θεού. Αλλά, οι λίγες ή πολλές ποτέ δεν θα μάθουμε το βάθος του Θεού, ποιος θα το μάθει ποτέ;
Αλλά ευλαβώς, θέτουμε τις απορίες μας.
Έτσι, μπορούμε να πούμε, εις τον πνευματικό, έχω αυτήν την απορία ή εκείνη. Θα μας πεί, καλά παιδάκι μου, κοίταξε, δεν είναι αθεΐα αυτό το πράγμα, είναι μία αγνωσία. Δέν ξέρεις πολλά πράγματα ή ακόμη, είναι μία απιστία που έδειξες, μία ολιγοπιστία. Όταν λέμε απιστία, εννοούμε την ολιγοπιστία, δηλαδή λίγη πίστη, κλονίστηκες, εντάξει θα διορθωθείς, δέν πρόκειται περί αθεΐας.
Αν όμως, πρόκειται περί αθεΐας, διότι, κάποιος μπορεί να φτάσει στο εξομολογητήριο, που πράγματι, να είναι άθεος, να μην πιστεύει τίποτα. Μόλις μπεί να σου δηλώσει " Ξέρετε είμαι άθεος.
Δέν πιστεύω ότι υπάρχει ο Θεός.
Δέν πιστεύω είς τον Ιησού Χριστό ότι είναι Θεός.
Ότι ο Θεός ενηνθρώπησε.
Δέν πιστεύω τίποτα!
Μάλιστα, πολύ ωραία.
Βέβαια, δέν θα κάνουμε εκείνο, που αναφέρεται σε ένα ανέκδοτο. Ότι κάποτε, πήγε κάποιος και είπε αυτό, και σηκώθηκε ο πνευματικός και άρχισε να τον ψάχνει από 'δω από 'κεί.
Λέει, τί με ψάχνετε; Να δώ, τί περίεργο Ον, είναι αυτό, που δεν πιστεύει. Γιατί πράγματι, εκείνος που δέν πιστεύει, είναι αφύσικο πλάσμα. Ακούστε με, είναι άρρωστο πλάσμα, είναι αφύσικο και σηκώθηκε ο πνευματικός να ψάξει, να δεί, τί περίεργο Ον είναι εκείνο, που λέει και ομολογεί, ότι δέν πιστεύει.
Δέν θα κάνουμε αυτό. Θα κάνουμε το εξής: " Παιδάκι μου λές ότι δέν πιστεύεις στον Θεό και το λες συνειδητά, γιατί ήρθες; "Ε.. ήρθα να κουβεντιάσουμε.*
Πολύ ωραία.
Δέν θα σε διώξω. Πολύ ωραία.
Βγάζουμε το επιτραχήλιο μας, διότι, το επιτραχήλιο, είναι δυνάμει ενός μυστηρίου.
Είναι το ορατό σημείο, του μυστηρίου της Ιεράς εξομολογήσεως.
Προϋποθέτει πίστη, αυτά που λέγαμε προηγουμένως.
Το διπλώνουμε, το βάζουμε στην άκρη το επιτραχήλιο μας και καθόμαστε, σαν δύο καλοί φίλοι. Όχι τώρα, μεταξύ πνευματικου και εξομολογουμενου.
Σάν δύο καλοί φίλοι.
Να πούμε και να κουβεντιάσουμε, τί απασχολεί τον νέον ή την νέα αυτή. Τι έχεις παιδάκι μου;
Δέν πιστεύεις στο Θεό, μάλιστα. Για πες μου πώς και τι και τα λοιπά..
Κάνουνε συζήτηση, δέν είμαστε πιά, στο χώρο του μυστηρίου, αλλά είμαστε, στον χώρο μιας ελευθέρας συζητήσεως.
Έτσι μόνο, μπορούμε να κινηθούμε, στο μυστήριο της εξομολογήσεως.
Με την ευκαιρία που ετέθη η απορία και που καταναλώσαμε, όλο μας τον χρόνο με την απορία αυτή και που αν θέλετε, επέλεξα, ακριβώς ενόψει και των εορτών των Χριστουγέννων, θα σας έλεγα ότι, είναι τώρα μία ευκαιρία, να θυμηθούμε, ότι πρέπει να εξομολογηθούμε.
Είπα να θυμηθούμε, κακός. Διά τους ραθύμους και τους αμνήμονες, η Εκκλησία , έβαλε εορτές, για να θυμούνται όταν έρχεται το Πάσχα και τα Χριστούγεννα, ότι πρέπει να εξομολογούνται και να κοινωνούν. Όταν ρωτήσουμε, κάποιον τέτοιον αμνήμονα, άν κοινωνεί και εξομολογείται, ναί λέγει, κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα.
Δέν είναι το πράγμα όμως εκεί παιδιά. Ο πνευματικός άνθρωπος, ο οποίος αγάπα τον Ιησού Χριστό, όπως λέγει ο άγιος Νικόδημος Ο Αγιορείτης " Δέν αφήνει - λέγει - 40 ημέρες να περάσουν, χωρίς να κοινωνήσει "και το λέγει σε μία εποχή, που και αυτό που έγραψε ήτανε δύσκολο!
Άν ο άγιος Νικόδημος, ζούσε στην εποχή μας.. δέν θέλω να πω πιο πολλά.
Αρκεί να σας πώ, ότι, όταν έγραψε το περί συνεχούς Θείας Μεταλήψεως βιβλίο του, δέν έβαλε το όνομά του απ έξω, δεν το έβαλε, ήτανε μία άλλη εποχή.. εκρηκτική περί το θέμα.
Δέν εξετάζω, πάρα μόνο τούτο. Αν ζούσε ο άγιος Νικόδημος στην εποχή μας θα έλεγε," Όποιος αγαπάει τον Ιησού Χριστό, δέν θα αφήνει Κυριακή που να μην κοινωνήσει ", αυτό θα έλεγε.
Δηλαδή, πρέπει να κοινωνούμε συχνά. Δέν είναι ένα θέμα μνήμης, όπως και η τροφή μας δέν είναι θέμα μνήμης, είναι θέμα ανάγκης.
Η Θεία Κοινωνία για μας είναι θέμα ανάγκης.
Η πνευματική ζωή, είναι θέμα ανάγκης.
Είναι και θέμα αγάπης.
Όταν αγαπάμε τον Ιησού Χριστό, θέλουμε να τον έχουμε κοινωνόν μας, να τον έχουμε συντροφιά μας, γιατί είναι η ζωή μας, είναι η αληθινή μας αγάπη, είναι ο Κύριός μας και ο Θεός μας!
†.Μιά δευτέρα απορία λέγει: "Είναι αμάρτημα να συμβαδίζουμε με τη Μόδα;"
Μάλιστα.. Αλλά πρέπει να μάθουμε τί είναι η μόδα; Φερειπείν, αν πρέπει να συνοδεύσομε ένα φίλο μας στην αγορά, ή αν πρέπει να συνοδεύσομε ένα γαϊδουράκι· το πράγμα διαφέρει. Διότι, ευχαρίστως θα βγαίναμε με τον φίλο μας, αλλά όχι με ένα γαϊδουράκι ή με ένα άλλο ζώο ή με ένα κάρο. Λοιπόν παιδιά να μάθουμε τί είναι η μόδα, και να δούμε αν πρέπει να την συνοδεύουμε ή όχι, να συμβαδίζουμε μαζί της ή όχι.
Τί είναι ή μόδα; Η λέξις δεν είναι βέβαια Ελληνική. Και άλλοτε σας έχω πει για την μόδα, λίγο παλαιότερα όταν πάλι ειχε τεθεί μια τέτοια απορία. Η μόδα ώς λέξις είναι ξένη. Είναι τό «mode». Πέρασε εις την γλώσσα μας μέ τήν ίδια λέξη, μόδα, τό d τό κάναμε δ. Ἑλληνικά πώς θα μπορούσαμε να πούμε την λέξη μόδα; Ελληνικά λέγεται «Συρμός». Τί θα πει συρμός ή μόδα; Θα πει, η αντίληψη που έχει ενα κοινωνικό σύνολο για κάποια πράγματα μεσ' τη ζωή ή για τη ζωή. Φερειπείν, πως θά ντυθούμε. Να ντυθούμε ομοιόμορφα δηλαδή, εννοώ νά είμεθα κάτω ἀπ' τόν ίδιο συρμό, κάτω απο την ίδια μόδα.
Σήμερα δεν φοράνε φουστανέλες οι άνθρωποι, αλλά φοράνε αυτά, οι άνδρες κυρίως, τα οποία λέγονται "Φράγκικα ρούχα". Γι' αυτό, ίσως θα δείτε καμιά φορά, σε καμιά Πίνδο, αν περνάτε απο εκεί ή σε κανένα χωριό των ψηλών ορέων, να γράφει απ έξω ενα
ραπτάδικο, να γράφει απ' έξω οτι, ο ράπτης είναι «Ἑλληνοράπτης», δηλαδή φτιάχνει φουστανέλες.
Όπως παλιότερα και στις πόλεις έγραφαν οι ραφτάδες, εν αντιθέσει με το «Ελληνοράπτης», «Φραγκοράπτης». Και μάλιστα οι ράπτες λέγονταν, — ίσως και μέχρι σήμερα ακόμα (1989)- «Φραγκοράπτες». Τι θα πεί; Αυτός που ράβει παντελόνια.
Υπήρξε η εποχή, ο συρμός, η μόδα, που φορούσαν φουστανέλες οι άνδρες. Σήμερα δεν φοράμε πια φουστανέλες, αλλά φοράμε παντελόνια. Τι είναι λοιπόν η μόδα; Η μόδα είναι ενας τρόπος να ντυθούμε όλοι μας το ίδιο. Ο τρόπος που θα φάμε, ο τρόπος που θα χτίσουμε τό σπίτι μας.
Θυμάμαι κάποτε προπολεμικώς, κυκλοφορούσε κάποιος στον τόπο που έμενα, Μιχάλη τον έλεγαν και φορούσε αρχαίο χιτώνα και ιμάτιο απο πάνω, φορούσε πέδιλα αρχαιοπρεπή, και τον έλεγαν "Ὁ Μιχάλης ο αρχαίος". Όλοι τον κοιτούσαν. Και ήτανε, πως να το πω, ήτανε γελοίος αυτός. Καμάρωνε να περπατά έτσι. Καθόταν στο ζαχαροπλαστείο με την αρχαιοπρεπή του εκείνη στολή· ήταν άλλο πράγμα δηλαδή, τον έπαιρναν τα πιτσιρίκια απο πίσω.
Λοιπόν, καταλαβαίνετε οτι δέν μπορεί να είναι κανείς, προσέξτε, ντε - μοντέ. Δηλαδή εξω απο τη μόδα. Οτι, πρέπει όλοι να ντυθούμε το ίδιο, όλοι να φάμε το ίδιο, όλοι να χτίσουμε το ίδιο σπίτι. Δηλαδή, τι εννοώ; Ο ρυθμός. Δέν μπορείς να κάνεις φερειπείν το σπίτι σου "Παρθενώνα". Όπως είναι δηλαδή ο Παρθενώνας επάνω στην Ακρόπολη. Θα χτίσουμε ένα σπίτι με τις βεράντες του, με τα δωμάτιά του, όπως είναι η μόδα. Δηλαδή, ο τρόπος που όλοι έτσι χτίζουν. Τί είναι λοιπόν η μόδα; Είναι ο τρόπος, με τον οποίον οι άνθρωποι ντύνονται, τρώνε, πίνουν, φτιάχνουν τα σπίτια τους κ.λπ κ.λπ..
Είναι όμως και κάτι ακόμα η μόδα, εδω θέλω να προσέξετε. Η μόδα είναι ὁ τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε. Αυτό θέλω να το καταλάβετε. Προσέξτε, ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε. Οχι πως ντυνόμαστε και πως τρώμε και πως πίνουμε, αλλά και πως σκεφτόμαστε. Σήμερα λοιπόν λέγουν οι άνθρωποι, όταν δούνε μια ιδέα, μια αντίληψη διαφορετική, που ανήκει ίσως σε κάποια άλλη εποχή, λένε: "Μα αυτό είναι παλιό, είναι ντεμοντέ, είναι εκτός μόδας. Πρέπει νά σκέπτεσαι όπως σκέπτονται σήμερα όλοι οι άνθρωποι". Ώστε, η μόδα δεν περιορίζεται μόνο σε κάποια εξωτερικά πράγματα, αλλά καθορίζει και τον τρόπο, με τον οποίο οι άνθρωποι σκέπτονται. Άν θα έπρεπε να ρίξουμε το βάρος στο όλο θέμα, θα λέγαμε στο δεύτερο αυτό, θα ρίχναμε το βάρος, όχι στο πρώτο τόσο, στο δεύτερο. Διότι, το να ντυθείς όπως ντύνονται οι άνθρωποι της εποχής σου, αυτό δεν είναι κακό. Πώς ντύνονται; Με σακάκι και παντελόνι, ο άνδρας, να πάρω την ανδρική στολή. Λοιπόν, θα ντυθείς έτσι. Πώς ντυνόντουσαν οι γυναίκες; Με φουστάνι, που ήταν ποδήρης χιτώνας, εως τον αστράγαλο. Τώρα είναι πιο πάνω, αρκεί να είναι σεμνό. Αυτό, το καταλαβαίνουμε. Δεν θα σταθούμε έξω απο την εποχή μας, αλλα εκείνο το οποίο θα πρέπει να προσέξουμε, ποιό είναι λέτε;
Το πως η εποχή μας σκέφτεται και συνεπώς, αν αυτό αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της μόδας, πρέπει να προσέξουμε, αν πρέπει έτσι να σκεφτόμαστε ή οχι.
Συμπέρασμα: Δεν θα βγώ απο την εποχή μου, θα είμαι στην εποχή μου μέσα.
Πώς ντύνεστε; Όπως ντύνεστε. Έχουμε τίποτα να παρατηρήσουμε..; Όχι. Είναι τις μόδας το ντύσιμο αυτό; Μην κοιτάτε που παλιότερα τα ανδρικά κοστούμια μπορούσαν να βάζουνε την μια χρονιά πέντε κουμπάκια στο μανίκι, την άλλη χρονιά η μόδα είχε τρία κουμπάκια.. Τη μια χρονιά η μόδα έλεγε, το σακάκι θα είναι ο γιακάς κλειστός. Την άλλη χρονιά έλεγε τό σακάκι του ανδρός, δε λέω για τις γυναίκες, έπρεπε να έχει μεγάλα πέτα.. Και ούτω καθεξής.. Αυτά τώρα, μικρολεπτομέρειες, για να αλλάζουμε, να έχουμε δουλειά να βρισκόμαστε. [..] Αυτά είναι μικρολεπτομέρειες και δεν έχουν πάρα πολλή σημασία. Μόνο θα σας έλεγα, μην είσαστε κυνηγοί αυτής της μόδας, δηλαδή το να λέμε "Ε, είχαμε κοστούμι με πέντε κουμπιά, τώρα θα έχουμε με τρία κουμπιά". Ε, όχι βρε παιδιά. Θα ντυθούμε, σε έναν μέσον όρον, που υπάρχει στην εποχή μας.
Ξαναλέω, για τον άνδρα τί είναι; Σακάκι, παντελόνι. Μη τρέχουμε τώρα σε αυτές τις διαφοροποιήσεις.. Λίγο πιο στενό.. Να είναι καμπάνα το παντελόνι.. Να είναι στενό το παντελόνι.. Τίποτα. Θα έχουμε μια συντηρητικότητα, μην σπεύδουμε να ακολουθούμε τα δεδομένα της μόδας.
Αλλά είπαμε οτι η μόδα έχει και ενα άλλο μέρος· το πώς σκεπτόμαστε. Αυτό, θα το προσέξουμε. Είναι γνωστό οτι η μόδα, είναι στους ανθρώπους του κόσμου τούτου. Ερωτώ: "Μήπως και οι άγιοι δε ντύθηκαν με την μόδα της εποχής των;" Ὅταν εμείς φοράμε ράσα, ξέρετε τι είναι; Είναι η μόδα μιας περασμένης εποχής, που δεν εξελίχθηκε. Οι άγιοι φορούσαν τα ρούχα της εποχής των. Ο Χριστός τί φορούσε; Φορούσε τα ρούχα της εποχής του. Έβαλε κάτι διαφορετικό; Όχι. Φορούσε τα ρούχα της εποχής του. Αλλα, στο θέμα της νοοτροπίας, το πως σκέφτεται ο κόσμος, το λέω για τρίτη φορά, θα πρέπει να προσέξουμε πολύ. Ο κόσμος που βρίσκεται μακριά απο τον Θεό, σκέπτεται υλιστικά, σκέπτεται αθεϊστικά· πολλές φορές σκέπτεται αμαρτωλά και λέμε οτι, μόδα είναι σήμερα να διασκεδάζουμε με αυτόν τον τρόπο. Να πηγαίνουμε στις καφετέριες είναι μόδα; Όχι. Δέν θα πας στην καφετέρια. Εδω πρέπει να συμβαδίσουμε με την μόδα; Όχι! Διότι, τί είναι αυτά ολα που λέμε; Η νοοτροπία του κόσμου τούτου. Είναι αυτό που λέει η Αγία Γραφή: «μὴ ἀγαπᾶτε τὸν κόσμον μηδὲ τὰ ἐν τῷ κόσμῳ». Α Ιω. 2,15'
Εκείνα τα «ἐν τῷ κόσμῳ» αυτά που είναι μέσα στον κόσμο, δεν είναι παρά, η νοοτροπία του κόσμου, είναι το πως σκέφτεται ο κόσμος. Λοιπόν προσέξτε. Μα, θα μας γελάσουνε οι άλλοι.. Γιατί θα σε γελάσουνε; Το οτι δέν πηγαίνεις στην καφετέρια και κάθεσαι σπίτι σου με τους φίλους σου, για να κουβεντιάσετε κ.λπ;
Πρέπει να πάω εκεί; Ή, να σκέφτομαι υλιστικά και οχι πνευματικά; Και θα με γελάσουν οι άλλοι; Και γιατί να μην γελάσω και εγώ μ' αυτούς; Άν το πάρετε έτσι. Γιατί πρέπει να γελάσουν αυτοί, και να μην γελάσω εγώ γι' αυτούς;! Μα, θα μου πείτε: "Αυτοί είναι οι πολλοί, και πρέπει να ακούμε την γνώμη των πολλών". Χριστιανοί να μην είμαστε και με την φιλοσοφία να τρεφόμαστε..
Ξέρετε τί έλεγε ο Σωκράτης; Δεν έχει αξία η γνώμη των πολλών, αλλά η γνώμη του ενός, η γνώμη του ειδήμονος, του γνώστου. Λοιπόν, παιδιά ας προσέξουμε την μόδα, ως τρόπον του σκέπτεσαι, το "σθαί" με - αί - είναι απαρέμφατο. Αυτα που μαθαίνετε με την σέσουλα στο σχολείο... Λοιπόν, είναι ο τρόπος του σκέπτεσθαι. Αυτο είναι η μόδα. Ας προσέξουμε λοιπόν παρα πολύ.
Ως προς δε τα εξωτερικά πράγματα, δηλαδή το πως θα ντυθούμε, θα φάμε κ.λπ. προσέξτε. Μή σπεύδουμε, εαν κάτι δεν έχει παλιώσει, ώστε αυτο που πάλιωσε πια να μην προκαλεί τίποτε, να μην είμαστε κυνηγοί της μόδας. Και ξαναλέγω, θα υπάρχει συντηρητικότητα, θα υπάρχει και σεμνότητα.
Πώς θα κουρευτώ; Τη μια φορά είχαμε εκείνες τις μαλλούρες, τις πλεξούδες στα αγόρια, ετσι που να μοιάζουνε σαν κορίτσια, μ' εκείνα τα πολλά μαλλιά.
Τώρα έμαθα οτι κουρεύονται με ψιλή μηχανή. Γιατί να κουρευτώ με την ψιλή ή να αφήσω μαλλιά σάν χαίτη λιονταριοῦ; Υπάρχει λόγος; Δεν υπάρχει, θα λέγαμε, το σεμνό και το συντηρητικό;
Θα αφήσω κάποια μαλλιά και θα τα κόψω όσο πρέπει να τά κόψω – για τα αγόρια μιλάω - αυτο θέλω να πω. Μην τρέχουμε πάντα γι’ αυτό το κάτι καινούριο, γιατί είναι μια αλαζονεία του βίου, η οποία οπωσδήποτε, δεν θα μας οδηγήσει σε καλό αποτελέσμα.
Αυτά και για την μόδα.
300η ομιλία στην κατηγορία « Απαντήσεις Αποριών ».
†.Λέει η απορία: "Γιατί τά κορίτσια πρέπει να φορούν φόρεμα και όχι παντελόνι;".
Αχ, αυτό το διαβόητο και περιλάλητο θέμα. Λοιπόν παιδιά προσέξτε. Τα έχουμε ξαναπεί, τα ξαναλέμε.
Όταν οι κοπέλες βγάλαν τις ποδιές απο το σχολείο, τις βγάλαν εν ονόματι της δημοκρατίας, αλλά ακριβώς ετσι καταργήθηκε η δημοκρατία, διότι η πλούσια βάζει κάθε μέρα καινούργιο φόρεμα στό σχολείο και η φτωχιά παίρνει φωτιά, και πάει στή μάνα της καί λέει: "Θέλω και εγώ φουστάνι, διότι η τάδε φιλενάδα μου αλλάζει κάθε μέρα φουστάνι . Που είναι η δημοκρατία λοιπόν; Βλέπετε ότι μερικά πράγματα εν ονόματι της δημοκρατίας γίνονται και μόνο δημοκρατία δεν είναι. Ἐνω εκείνη η ωραία ποδιά, η σεμνή ποδιά ισοπέδωνε ὅλες τίς κοπέλες, πλούσιες καί φτωχές. Κάποτε, φορούσαμε καί εμείς ως ἀγόρια πηλίκιο. Τώρα, πρώτα τό πηλίκιο καταργήθηκε, μετά οι ποδιές, δέν ξέρω που θα πάμε παρακάτω..
Έτσι σήμερα, εμφανίζονται και τα αγόρια καί τα κορίτσια με ό,τι είδους ενδυμασία θέλετε εκει στό σχολείο, καί φροντίδα βεβαίως πια δεν είναι του μαθητού παρά, πώς να ἐμφανιστεί στό σχολείο.
Εάν τώρα, το κορίτσι πρέπει να βάλει ανδρικά ρούχα ή το αγόρι να βάλει γυναικεία ρούχα κατά το unisex, δηλαδή ομοιομορφία των φύλων, αυτό παιδιά το λέγει ο ίδιος ο Θεός! Θα απαντήσω όχι εκείνο το οποίο θα θέλαμε να πούμε, εκείνο που λέγει ο Θεός. Δέν ευρεσηλογούμε, όπως λέγει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων.
Ακούστε λοιπόν τί λέει ο Θεός είς το Δευτερονόμιον 22, 5. «Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σού ἐστι πᾶς ποιῶν ταῦτα.» Πρίν εξηγήσω, θα μου πείτε, μα αυτά ανήκουν στην Παλαιά Διαθήκη. Στην Παλαιά Διαθήκη ανήκουν και οι 10 Εντολές, αλλά, ποιός σας είπε ότι καταργήθηκαν; Μόνο ο τελετουργικός νόμος καταργήθηκε, γιατί ήρθε το πρωτότυπο. Εκεί είχαμε το αντίτυπο, και το πρωτότυπο είναι ο Ιησούς Χριστός! Εκεί είχαμε τα αντίτυπα των θυσιών, αυτά δεν χρειάζονται πια. Ο ηθικός νόμος; Ο ηθικός νόμος, όχι μόνον υπάρχει, αλλά και έχει βελτιωθεί και έχει γίνει ανώτερος της Παλαιάς Διαθήκης. Συνεπώς, θα λέγαμε, ακόμη περισσότερο θα πρέπει να τονίσουμε αυτό το οποίο λέγει ο Θεός είς το Δευτερονόμιον. Τί λέγει; Δέν πρέπει να υπάρχουν στη γυναίκα σκεύη ανδρός, ούτε να ντυθεί ο άντρας γυναικεία στολή· γιατί αυτό είναι βδέλυγμα στον Θεό σου, όταν κάνεις τέτοια πράγματα. Γιατί είναι βδέλυγμα; Θα λέγαμε, το λέει ο Θεός. Αλλά θα σας εξηγήσω μερικά πράγματα παιδιά.
Ξέρετε ότι, υπάρχει η παροιμία ότι: "Δέν κάνουν τα ράσα τον παπά". Ναί, αλλά μέχρις ενός βαθμού, κάνουν τα ράσα τον παπά. Όπως και η στολή κάνει τον αξιωματικό και τα στρατιωτικά ρούχα, κάνουν τον στρατιώτη. Σήμερα οι στρατιώτες, βγάζουν τα ρούχα τους, αυτό είναι — μη σας φανεί υπερβολή ο χαρακτηρισμός - είναι συμφορά. Γιατί δεν έχει συνείδηση στρατιώτου ο στρατιώτης και, εγώ άμα θα βγάλω τα ράσα μου, δέν θα έχω συνείδηση ιερέως, θα πηγαίνω στο παρτάκι μου· θα πηγαίνω στον κινηματογράφο μου· θα έχω και την φιλενάδα μου. Με συγχωρείτε που τα λέγω έτσι. Τί; Ποιός θα με εμποδίσει; Έβγαλα τα ρούχα μου, δέν με βλέπει κανείς, τώρα, κάτι με κρατάει.. Κι' αν υποτεθεί ότι δεν πιστεύω, κάτι, κάτι με κρατάει.. Συνεπώς κάνουν και τα ράσα τον παπά!
Ο Πώλ Τουρνιέ, στο βιβλίον "Προσωπείον και Προσωπικότης", λέγει: Και η στολή κάνει τον αξιωματικό και τα ράσα κάνουν τον παπά. Και η στολή η σεμνή και η ποδιά, κάνουν τον μαθητή.
Και η γυναικεία στολή κάνει τη γυναίκα, και η ανδρική στολή κάνει τον άνδρα. Διότι, όταν ο άντρας βάλει γυναικεία ρούχα, αρχίζει να αποκτάει μία ψυχολογία γυναικεία και όταν η γυναίκα βάλει ανδρικά ρούχα, αρχίζει να αποκτάει μία ψυχολογία ανδρική. Και αυτό λέγεται, – αφού η γυναίκα είναι γυναίκα, για να αποκτάει ανδρική ψυχολογία κάτι γίνεται -, αυτό λέγεται στην ψυχολογία "Ψυχολογικός Ερμαφροδιτισμός". Να το πώ έτσι, "Ψυχολογικός Αρσενικοθηλυκισμός' και αυτό το πράγμα είναι μεγάλη ζημία. Γι' αυτό στην εποχή μας έχουμε πολλές διάστροφες αμαρτίες, επειδή εξισώσαμε τα φύλα από πλευράς πλέον στολής.
Και κάτι ακόμα. Λέγει σκεύη ανδρός. Σκεύη δέν είναι η στολή μόνο, είναι και ο οπλισμός. Και πρέπει να σας πω οτι αυτή η εντολή του Θεού, υπαινίσσεται ότι, η γυναίκα, δέν πρέπει να χρησιμοποιεί επαγγέλματα που έχει ο άνδρας, όπως είναι το στρατιωτικό επάγγελμα. Δεν μπορεί να γίνεται χωροφυλακίνα, δεν μπορεί να γίνεται στρατιωτικός και ούτω καθεξής, ή να 'χει όπλο, ή να πηγαίνει στον πόλεμο.
Λέει δε, ο Κανών 62' της 6ης Οικουμενικής Συνόδου, για εκείνους που θα λέγανε ότι αυτά ανήκουν στην Παλαιά Διαθήκη, "μηδένα ἄνδρα γυναικείαν στολὴν ἐνδιδύσκεσθαι, ἢ γυναῖκα τὴν ἀνδράσιν ἁρμόδιον."
Δέν θα βάλει ο ένας τα ρούχα του αλλουνού. Και όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος "Βούλομαι.. τὰς γυναῖκας ἐν καταστολῇ κοσμίῳ, (να φορούν στολές σεμνές) μετὰ αἰδοῦς καὶ σωφροσύνης κοσμεῖν ἑαυτάς, (να στολίζουν με σωφροσύνη τον εαυτό τους) ὃ πρέπει γυναιξὶν ἐπαγγελλομέναις θεοσέβειαν (όπως πρέπει σε γυναίκες που υπόσχονται θεοσέβεια)" (Α'Τιμ. 2, 8-9-10).
Αυτά και γι' αυτήν παιδιά την απορία.
