Εἰσαγωγή εἰς τό βιβλίον «Τωβίτ».

†. Μέ τό σημερινό μας θέμα, ἀρχίζουμε μία καινούρια σειρά. Εἶναι ἀπό τό βιβλίον τοῦ «Τωβίτ» καί θά ἀναφερθοῦμε εἰς τήν πνευματικήν διαθήκην τοῦ Τωβίτ. Βεβαίως θά ‘ταν εὐχῆς ἔργον νά κάναμε ὁλόκληρο τό βιβλίον τοῦ Τωβίτ -στό παρελθόν ἔγινε καί ξανάγινε- ὅμως τώρα θά κάνουμε μόνο τήν διαθήκη, ἡ ὁποία πραγματικά, θά δοῦμε, εἶναι ἕνα πάρα πολύ σπουδαῖο κείμενο. Γιά νά ἐνημερωθοῦμε καλύτερα, νά τοποθετηθοῦμε ἀκριβέστερα, θά κάνουμε μία μικρή εἰσαγωγή στό βιβλίο αὐτό. Τό βιβλίο τοῦ Τωβίτ εἶναι ἕνα ἀπό τά 49 βιβλία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, μέ τόν τίτλον «Τωβίτ». Ἡ ἱστορία τοῦ βιβλίου ἀναφέρεται στό τέλος τοῦ 8ου αἰῶνος π.Χ. -δηλαδή νά σκεφθεῖτε κάπου στήν ἐποχή τοῦ Ὁμήρου (γιά μᾶς τούς Ἕλληνες)- καί στήν πόλη Νινευή πού ἦταν ἡ πρωτεύουσα τῆς Ἀσσυρίας, ἐπί βασιλέως Salmanasar (ἑλληνικά στό βιβλίο τοῦ Τωβίτ: ᾿Ενεμεσσάρ).

     Εἶναι ἡ ἱστορία μιᾶς οἰκογενείας, τοῦ Τωβίτ (τοῦ συζύγου), τῆς Ἄννης (τῆς συζύγου) καί τοῦ υἱοῦ των, τοῦ Τωβία. Εἶναι ἡ ἱστορία μιᾶς οἰκογενείας. Εἶναι οἰκογένεια Ἑβραϊκή, κατοικοῦσε εἰς τήν Θίσβη τοῦ Ἰσραήλ, δηλαδή τοῦ βορείου βασιλείου τῆς Παλαιστίνης, καί ὅταν οἱ Ἀσσύριοι κατέλαβον τό βόρειο βασίλειον τοῦ Ἰσραήλ καί πῆραν πολλούς, μαζί τους, αἰχμαλώτους, μεταξύ τῶν αἰχμαλώτων ἦταν καί ἡ οἰκογένεια τοῦ Τωβίτ· ὃπως ὁ ἴδιος ἐξιστορεῖ στήν ἀρχή τοῦ 1ου κεφαλαίου ὅτι ἦτο ἀκριβής τηρητής τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, ἀπό τότε ἀκόμη πού ἦταν εἰς τήν πατρίδα. Καί νά φανταστεῖ κανείς ὅτι τό βόρειο βασίλειο πιά, εἶχε γίνει περίπου εἰδωλολατρικόν. Δηλαδή, ξέχασαν τόν ἀληθινό Θεό καί λάτρευαν τά εἴδωλα. Ὅμως ὁ Τωβίτ, πού κατήγετο ἀπό τήν φυλή Νεφθαλὶμ, ἦταν ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δέν ξέχασε ποτέ τόν ἀληθινό Θεό καί τηροῦσε πάντα τίς ἐντολές Του καί μάλιστα μέ πολλἠν ἀκρίβειαν. Τό λέγει ὁ ἴδιος. Γιατί παρατηροῦμε σ’ ἕνα πολύ μεγάλο μέρος τοῦ βιβλίου νά εἶναι γραμμένο σέ πρῶτο ἑνικόν πρόσωπον. Προφανῶς λοιπόν ὁ συγγραφεύς τοῦ βιβλίου αὐτοῦ εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Τωβίτ. Στήν ἐξορία ὅμως, ἤ καλύτερα στήν αἰχμαλωσία, ὁ Τωβίτ παρέμεινε ὁ ἴδιος, πιστός στόν Θεό καί στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, παρότι βεβαίως οἱ συναιχμάλωτοί του Ἑβραῖοι, Ἰσραηλίτες, ἀκόμα περισσότερο ξέφυγαν, ὅταν ἐκεῖ στόν ξένο τόπο ἤτανε πάρα πολύ δύσκολο νά λατρεύσει κανείς τόν ἀληθινό Θεό. Ὅμως, γι’ αὐτή του τήν στάση ἔτυχε πολλῆς εὐνοίας καί πολλῆς εὐλογίας ἀπό τόν Θεό. Σᾶς λέγω μόνο ἕνα περιστατικό ὅτι τελικά ἦταν ὁ τροφοδότης τοῦ παλατιοῦ, ὥστε νά μπορεῖ, μέ τόν τρόπον αὐτόν, νά τρώγει τρόφιμα ἐκεῖνα πού ἐπέτρεπε ὁ νόμος. Εἶχε αὐτό τό προνόμιον. Ἀπό τόν Θεό προνόμιον. 

     Τά πράγματα, ὅμως, κάποια φορά ἄλλαξαν. Ἄλλαξαν, ὅπως ἄλλαξαν καί εἰς τόν Ἰώβ, πού ἐνῶ ὁ Ἰώβ ἦταν εὐτυχῶν, κάποια φορά τά πράγματα γύρισαν καί ἦταν ὁ δυστυχῶν. Ἔτσι λοιπόν κι ἐδῶ τώρα ὁ Τωβίτ γιά λόγους πού ὁ Θεός γνωρίζει ἤ καλύτερα οἱ λόγοι ἐκτίθενται καθ’ ὅλο τό μῆκος τοῦ βιβλίου, γιατί βλέπει κανείς πῶς ἀκριβῶς ἀπό τήν δυστυχία αὐτήν βγήκανε σπουδαῖα πράγματα, ἔτσι καί ὁ Τωβίτ εἶναι τώρα σέ μιά κατάσταση δυστυχίας, ἀλλά ὁ Θεός πάλι τόν ἐλεεῖ. Εἶναι ὅταν ὁ Θεός ἔρχεται νά συνδράμει ἐκείνους πού ἀγαπᾶ, ἀφοῦ βεβαίως τούς ἀφήσει μέσα σέ μίαν κατάσταση δυστυχίας, γιά λόγους πού Ἐκεῖνος ξέρει. Μάλιστα τοῦ ὅτι ὁ Θεός ἀφήνει τόν δίκαιον νά ὑποφέρει, τίθεται στό βιβλίο αὐτό ἕνα πρόβλημα -θά σᾶς τό πῶ γιά τά μεγάλα παιδιά- πού λέγεται: τό «πρόβλημα τῆς θεοδικίας». Αὐτό τό πρόβλημα εἶναι· σάν νά φέρεται σέ δίκη ὁ Θεός, νά προσάγεται σέ δίκη ὁ Θεός, γιατί ἀφήνει τούς ἀσεβεῖς νά εὐοδώνονται καί οἱ εὐσεβεῖς νά ὑποφέρουν. Ὅμως, σ΄ αὐτό τό πρόβλημα πού ἐτέθη ἔντονα εἰς τό βιβλίον «Ἰώβ» καί τίθεται ἔντονα καί εἰς τό βιβλίον τοῦ «Τωβίτ», σ΄ αὐτό ἤδη διαφαίνεται ἡ ἀπάντησις, ἀπό τήν Παλαιά, ἀκόμη, Διαθήκη, ὅμως ἡ πλήρης ἀπάντησις δόθηκε στήν Καινή Διαθήκη. Ὁ κατ’ ἐξοχήν δίκαιος, ὁ Ἰησοῦς Χριστός σταυρώνεται. Γιατί; Ἐκεῖ σᾶς εἶπα λύεται τό πρόβλημα τῆς θεοδικίας. Δηλαδή ὅτι ὁ Θεός πρέπει νά δώσει λόγο, γιατί τά πράγματα εἶναι ἔτσι. Γιατί ἁπλούστατα τό στοιχεῖον τοῦ Σταυροῦ εἶναι ἐκεῖνον τό ὁποῖο ἐφεξῆς θά εἰσάγεται στή ζωή τῶν πιστῶν, ὅπως καί στήν Παλαιά Διαθήκη παρατηροῦμε νά ὑπάρχει τό στοιχεῖο τοῦ Σταυροῦ -νά μιλήσω ἀκριβέστερα, ἡ ἄκτιστος ἐνέργεια τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στήν Παλαιά Διαθήκη- καί, συνεπῶς, ἡ κακοπάθεια. Βλέπετε πῶς πέρασαν τήν Ἐρυθρά Θάλασσα οἱ Ἑβραῖοι; Μέ τό σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. Πῶς; 1.500 χρόνια πρό τοῦ ἱστορικοῦ Σταυροῦ πού στήθηκε στόν Γολγοθά. Γιατί; Πῶς ἐχάραξε ὁ Μωϋσῆς τά νερά; Τήν μιά κάθετα στήν θάλασσα, τήν ἄλλη ὁριζόντια. Καί σχημάτισε Σταυρό. Γι’ αὐτό καί ὑπάρχει καί μιά ὠδή πού λέγει: «Σταυρόν χαράξας Μωϋσῆς…»… πῶς τόν ἐχάραξε; Ἐκτύπησε τά νερά κάθετα, ἀνοίχτηκε ἡ θάλασσα, μετά ὁριζόντια -ὁριζόντια σέ σχέση μέ τήν Ἑρυθρά Θάλασσα, κατά μῆκος τῶν ἀκτῶν της, τῶν ἀνατολικῶν καί τῶν δυτικῶν- καί ἡ θάλασσα ξανάκλεισε πάλι. Ἀλλά μέ τήν δύναμιν τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὁ μέν λαός σώθηκε, οἱ δέ Αἰγύπτιοι ἐπνίγησαν. Σᾶς θυμίζω ἀκόμη καί τόν πόλεμο, τόν πρῶτο πόλεμο πού ἔκαναν οἱ Ἑβραῖοι, οἱ ὁποῖοι οὔτε γυμνάσια εἶχαν ὑποστεῖ οὔτε τίποτα (ποτέ δέν ὑπῆρξαν στρατιῶτες) καί ἔκαναν τόν πρῶτο πόλεμο εις τήν ἔρημο κατά τῶν Ἀμαληκιτῶν. Καί τότε ὁ Θεός εἶπε τοῦτο τό ἐκπληκτικόν: Ὃταν ὁ Μωϋσῆς, λέγει, θά ἔχει τά χέρια του ἀνοιχτά σέ τύπον σταυροῦ -ἤτανε σ’ ἕνα ὕψωμα καί παρακολουθοῦσε τήν μάχη- τότε ἐκέρδιζαν οἱ Ἑβραῖοι, ὅταν κατέβαζε τά χέρια του, τότε νικοῦσαν οἱ Ἀμαληκίτες. Κι αὐτός εἶναι τύπος τοῦ Σταυροῦ.

        Βλέπουμε λοιπόν ὅτι ὁ Τίμιος Σταυρός ἐνεργεῖ στήν Παλαιά Διαθήκη. Ἐνεργεῖ, προσέξατέ το, ἀλλά χρειάζεται καί ἡ ζωή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ὅπως ἀκριβῶς ὁ Χριστός ἔπαθε ἐπί τοῦ Σταυροῦ, οἱ Ἑβραῖοι ἔπρεπε νά κακοπαθήσουν εἰς τήν ἔρημον καί στήν ἄλλη, τήν ὑπόλοιπη ζωή τους, παρότι τό θέμα ἦτο ἀκόμη σκιῶδες γιατί δέν εἶχε ἔλθει είς τό προσκήνιον ὁ ἱστορικός Σταυρός τοῦ Χριστοῦ. Ὅμως παρακάτω πιά στήν Καινή Διαθήκη, ἡ ζωή τοῦ πιστοῦ δέν εἶναι παρά ἡ ζωή τοῦ σταυροῦ. Μήν τό ξεχνᾶτε ποτέ, ὁ Χριστός εἶπε: «Ὃποιος θέλει νά μέ ἀκολουθήσει, δηλαδή θέλει νά πιστός μου, μαθητής μου, θέλει νά εἶναι Χριστιανός, πρέπει νά σηκώσει τόν σταυρό του, νά ζήσει μέ τήν σταυρική κακοπάθεια». Βέβαια τό θέμα μας δέν εἶναι αὐτό, δέν θέλω νά μείνω σ’ αὐτό, ἀλλά ἁπλῶς τώρα σᾶς ἀναφέρω μέ τήν πρόοδο τῆς διηγήσεως πού σᾶς κάνω. Τό γιατί δηλαδή ἐτέθη τό θέμα αὐτό τῆς θεοδικίας εἰς τό βιβλίο τοῦτο. Γιατί ὁ Τωβίτ ὑπέφερε πολύ, ὄχι μόνο σάν οἰκογένεια αἰχμάλωτη πού ἦσαν τῶν Ἀσσυρίων, ἀλλά πέρασε καί πολλά δεινά τά ὁποῖα βέβαια, ἄν θέλετε, μπορεῖτε νά διαβάσετε, ἔστω σάν ἀνάγνωση, ἀπό τό βιβλίον «Τωβίτ» στήν Παλαιά Διαθήκη. Σέ μιά καλή ἑρμηνευτική ἀπόδοση, θά τό χαρεῖτε πραγματικά. Κι ἔχει μέσα πολλή-πολλή θεολογία αὐτό τό βιβλίο.

     Ἔτσι, ἐκεῖνο πού ἔκανε τά πράγματα ν’ ἀλλάξουν ἦτανε μιά ἀφορμή πολύ ἁπλῆ. Ἦταν Πεντηκοστή καί ἔρχεται ὁ γιός του, εἴχανε τό τραπέζι ἕτοιμο νά φᾶνε. Ὡραῖο, πλούσιο τραπέζι. Ἔρχεται ὁ γιός ὁ Τωβίας καί τοῦ λέγει: «Πατέρα, ἀντελήφθηκα νά ‘χουν πεταχτεῖ ἀπό τό τεῖχος τῆς Νινευῆ κάποιοι συμπατριῶτες μας…». Τούς σκότωσαν δηλαδή, τούς σκότωσαν πετώντας τους, ἤ τούς σκότωσαν καί τούς πέταξαν ἔξω ἀπό τό τεῖχος. Ἐπειδή ὁ βασιλιᾶς εἶχε νικηθεῖ σ’ ἕναν πόλεμο μέ τούς Αἰγυπτίους, τά ‘βαλε μέ τούς Ἑβραίους, καί ἔδωσε ἐντολή νά σκοτώνουν ὅσους μποροῦν, καί νά τούς πετοῦν ἔξω ἀπό τό τεῖχος. Βέβαια αὐτό ἦτο προσβολή, νά μείνει ἕνας νεκρός ἄταφος, καί μέχρι σήμερα ἀκόμη ὑπάρχει αὐτό. Τότε μόλις τό ἄκουσε αὐτό ὁ Τωβίτ –κάτι πού τό ‘κανε κι ἄλλοτε- πῆγε γρήγορα -μέ κίνδυνο τήν ζωή του!- τούς μάζεψε καί τούς ἔθαψε. Παρά τήν ρητή ἐντολή τοῦ βασιλέως νά μένουν ἔτσι πεθαμένοι καί ἄταφοι. Ὅμως, ὅταν γύρισε πίσω, ἐθεωρεῖτο κατά τόν νόμον ἀκάθαρτος, γιατί ἔπιασε νεκρούς, καί δέν ἔπρεπε νά φάει στό τραπέζι τῆς Πεντηκοστῆς. Δέν ἔπρεπε νά μπεῖ καί στό σπίτι του, τουλάχιστον γιά μία βραδιά, γιά μία μέρα δηλαδή. Ἔτσι κοιμήθηκε ἀπ’ ἔξω, στήν αὐλή -Πεντηκοστή εἶναι μπαίνοντας πιά καλοκαίρι-· καί ὅπως ξάπλωσε εἶχε τά μάτια ἀνοιχτά καί κοιτοῦσε πρός τόν ἔναστρον οὐρανόν, ἕνα πουλάκι, πῶς κουτσούλησε καί πῆγε ἡ κουτσουλιά, κατ’ εὐθεῖαν στά μάτια τοῦ Τωβίτ. Ἦταν πολύ φυσικό, ὅταν πάει κάτι στά μάτια μας, ἀμέσως νά τά τρίψουμε τά μάτια μας. Εἶναι γνωστό ὅμως ὅτι τά ἀπορρίμματα τῶν πουλιῶν ἔχουνε πολύ νίτρο καί ἔβλαψαν τά μάτια, καί ἀπό τό περιστατικό αὐτό τυφλώθηκε ὁ Τωβίτ. 

        Ἀπό δῶ ἀρχίζει ἡ περιπέτειά του. Ἐπειδή ὅμως εἶχε πάρα πολύ στενοχωρηθεῖ μέ τήν γυναῖκα του, πάρα πολύ, διότι στάθηκε λίγο πειρασμός, ὅπως ἀκριβῶς καί ἡ γυναῖκα τοῦ Ἰώβ, τόσο πολύ ἦρθε σέ ἀπόγνωση, γιατί ὅταν πῆγε αὐτή νά δουλέψει, γιά νά φᾶνε, ἔφερε στό σπίτι ἕνα κατσικάκι καί ἄκουσε βέβαια τό κατσικάκι νά φωνάζει ὁ Τωβίτ καί τῆς λέγει: « Αυτό τό κατσικάκι ποιός σοῦ τό ΄δωσε;». Λέγει: «Τ’ ἀφεντικά πού δουλεύω». Τῆς λέγει ἐκεῖνος: «Μήπως εἶναι κλεψιμέϊκο;». Διότι ἤτανε σᾶς εἶπα, ἀκριβής τηρητής τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ… Νά φάει κλεμμένο κατσίκι; Ἂαα! Δέν τοῦ πήγαινε. Τῆς λέγει λοιπόν: «Μήπως εἶναι κλεμμένο;». «Ὄχι», λέει ἐκείνη. Ἐπέμεινε: «Μήπως εἶναι κλεμμένο;». Καί τότε θύμωσε αὐτή καί τοῦ λέγει: «Ἐπιτέλους! Καί τόν καιρό πού τηροῦσες τίς ἐντολές, καί μέχρι σήμερα πού τίς τηρεῖς, δέν εἶδα τήν προκοπή σου!». Πωπώ! Ἀκούσαστε; «Δέν εἶδα τήν προκοπή σου!» Φοβερός πειρασμός. Ὁ Τωβίτ ἔκλαψε, βγῆκε ἔξω -ἤτανε βράδυ- κι ἔκανε θερμή προσευχή: «Θεέ μου ἤ τά πράγματα διόρθωσέ τα, ἤ πάρε με!». Εἶναι αὐτό πού λένε πάρα πολύ ἄνθρωποι: «Νά πεθάνω, πάρε με».

      Ἀλλά ἐνῶ ὑπεσχέθη αὐτό, ὄχι ὑπεσχέθη, εἶπε αὐτό στήν προσευχή του, θυμήθηκε ὅτι εἶχε κάποτε δανείσει κάποια χρήματα σέ κάποιον συμπατριώτη του, τόν Γαβαήλ, ὁ ὁποῖος ἔμενε εἰς τούς Ράγους τῆς Μηδίας (βορείως τῆς Νινευῆ, βορειοανατολικά). Καί τότε λέει στό παιδί του: «Κοίταξε, ἔχουμε δώσει αὐτά τά χρήματα, ἄν πᾶς νά τά πάρεις -ἦταν 10 ἀργυρᾶ τάλαντα. Τό τάλαντο μπορεῖ νά ζύγιζε, αὐτήν τήν στιγμή δέν εἶμαι σέ θέση νά σᾶς πῶ, 20,30,50 κιλά ἀσήμι. Τό τάλαντο! Δηλαδή ἤτανε ἀρκετά σεβαστή περιουσία-, παιδί μου νά πᾶς νά τά πάρεις αὐτά τά χρήματα, τά τάλαντα, γιά νά μποροῦμε νά ζήσουμε». Ἀλλά ἐνῶ ἑτοιμάζεται τό ταξίδι γιά νά φύγει ὁ Τωβίας, ὁ γιός, καί ἀναζητεῖται καί ὁδηγός πρός τά μέρη ἐκεῖνα, γιατί ποῦ νά ἤξερε τό παιδί, ἤτανε νέο παιδί ποῦ νά ἤξερε ὅλη αὐτήν τήν ὑπόθεση, τόν δρόμο… κ.λπ., θυμήθηκε ὁ Τωβίτ ὅτι εἶπε στόν Θεό: «Ἢ ἀνοιξέ μου τά μάτια, διόρθωσε τά πράγματα ἤ πάρε με». Καί λέγει: « Μπορεῖ νά πεθάνω. Ἀφοῦ λοιπόν μπορεῖ νά πεθάνω καί ζήτησα, ἐνδεχομένως ν’ ἀκούσει ὁ Θεός νά πεθάνω, δέν κάνω τή διαθήκη μου, νά πῶ μερικά καλά πράγματα στόν γιό μου τόν Τωβία;». 

      Ἔτσι προέκυψε, παιδιά, τό θέμα τῆς διαθήκης τοῦ Τωβίτ, αὐτό τό θαυμάσιο κείμενο, ὅπως σᾶς εἶπα. Νά πῶς τό λέγει, εἶναι ὁ τελευταῖος στίχος, βρίσκεται εἰς τό 4ον κεφάλαιον:«Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἐμνήσθη Τωβὶτ περὶ τοῦ ἀργυρίου, οὗ παρέθετο Γαβαὴλ ἐν Ράγοις τῆς Μηδίας, καὶ εἶπεν ἐν ἑαυτῷ· -εἶπε ἀπό μέσα του- ἐγὼ ᾐτησάμην θάνατον, τί οὐ καλῶ Τωβίαν τὸν υἱόν μου, ἵνα αὐτῷ ὑποδείξω πρὶν ἀποθανεῖν με;». «Γιατί δέν φωνάζω τό παιδί μου νά τοῦ κάνω τήν διαθήκη μου πρίν πεθάνω;». Καί ἔτσι παιδιά… «Καὶ καλέσας αὐτὸν εἶπε· παιδίον, ἐὰν ἀποθάνω,… κ.λπ…κ.λπ». Καί ἐδῶ βλέπει κανένας, τί τοῦ εἶπε τοῦ Τωβία τοῦ γιοῦ του. Ἀλλά, ἀκολουθεῖ ἡ διαθήκη, τί τοῦ εἶπε. 

     Θά λέγαμε ὅτι ἡ διαθήκη αὐτή τοῦ Τωβίτ εἶναι ἕνα πελώριον μνημεῖον τοῦ πνεύματος. Ἕνα ὑπόδειγμα τοῦ πῶς πρέπει οἱ γονεῖς νά κάνουν τήν διαθήκη τους καί νά διαθέτουν ὅ,τι θησαυρόν ἔχουν, -Τί;- πρώτιστα πνευματικόν, στά παιδιά τους. Τήν πνευματική τους περιουσία πρώτιστα, καί μετά τήν ὑλική τους περιουσία. Διότι τό πνεῦμα προέχει τῆς ὕλης. Καί ἡ διαθήκη αὐτή προσφέρεται εἰς τόν Τωβία, ἀπό τόν Τωβίτ, τόν πατέρα του, ἐγκαίρως. Ἔχει τό μυαλό του σωστό… Εἴδατε, γράφουνε στή διαθήκη, ὅτι τώρα πού γράφω τήν διαθήκη μου ἔχω τό μυαλό μου σωστό -λέει ὁ διαθέμενος, αὐτός πού διαθέτε- καί δέν μέ ἐπηρέασε κανένας, καί αὐτογράφως τήν σημειώνω, δηλαδή μέ τό χέρι μου γράφω τήν διαθήκη. Ἀκριβῶς εἶναι στοιχεῖα ἐγκυρότητος αὐτά. Ἀλλά, ἀκόμη, αὐτή ἡ διαθήκη, ἀνακλᾶ καί τήν ἀγωγή πού ἔδωσε ὁ Τωβίτ εἰς τόν Τωβία. Διότι δέν μποροῦσε νά τοῦ πεῖ πράγματα τά ὁποῖα θά ἦταν ἔξω ἀπό κεῖνα τά ὁποῖα θά μποροῦσε νά εἶχε ὑποστεῖ σάν ἀγωγή μέσα στό σπίτι ὁ Τωβίας. Καί ἡ ἀγωγή αὐτή δέν εἶναι ἁπλές συμβουλές… Βεβαίως ἐδῶ ἔχουμε συμβουλές, ἀλλά ὁ Τωβίας ὑπέστη ἀγωγή τρόπου ζωῆς. Καί εἶναι, θά λέγαμε ἐδῶ, τό θαυμάσιο παράδειγμα τῶν γονιῶν του, προπαντός τοῦ πατέρα του, καί ἔρχεται καί ἡ διδασκαλία τοῦ πατέρα του, γιά νά ὁλοκληρωθεῖ αὐτή ἡ ὅλη προσφορά στό παιδί. 

     Ἀλλά κι ὁ πατέρας του -δηλαδή ὁ Τωβίτ- κι αὐτός μέ τήν σειρά του εἶχε ὑποστεῖ ἀνάλογη ἀγωγή, ὅταν εὐρίσκετο ἀκόμη εἰς τήν Θίσβη τοῦ βορείου βασιλείου στό Ἰσραήλ. Διότι, ὅπως γράφει ὁ ἴδιος, ἦταν ὀρφανός ἀπό πατέρα καί τόν μεγάλωσε ἡ μητέρα τοῦ πατέρα του, καί τόν μεγάλωσε μέ πάρα πολύ καλό τρόπο. Ἀναφέρει τί τοῦ εἶπε ἡ γιαγιά του, τί τοῦ ἔλεγε ἅμα ἤτανε μικρός. Σᾶς εἶπα, εὐλογία θά ἦταν νά κάναμε ὁλόκληρο τό βιβλίο… «Παιδί μου», λέει, «τοῦτο… παιδί μου, ἐκεῖνο…», λέει πολλά… καί ἔτσι ὁ Τωβίτ ἐπῆρε ἀγωγή ἀπό τήν γιαγιά. Ὅταν ἡ γιαγιά εἶναι εὐσεβής εἶναι μία εὐλογία! Ὅταν ὅμως εἶναι ἀσεβής καί θέλει τά ἐγγονάκια νά τά σπρώχνει στήν ἁμαρτία, νά διασκεδάζουν καί νά ζήσουν τή ζωή τους… τότε εἶναι μία δυστυχία. Εἶναι πραγματικά μιά κατάρα. Ἔτσι ὁ Τωβίτ πῆρε τήν καλή ἀγωγή ἀπό τήν γιαγιά, ἀφοῦ ὁ πατέρας του πέθανε καί τώρα τήν μεταλαμπαδεύει -ἤδη τήν μεταλαμπάδευε- στόν γιό του τόν Τωβία. Φαίνεται αὐτό σάν ἀπό καθρέπτη μέσα σ’ αὐτά πού θά τοῦ πεῖ. Καί καταλαβαίνουμε πῶς μεγάλωσε τό παιδί του, γιατί ὅταν τελειώνει ἡ διαθήκη τοῦ τά εἶπε αὐτά, ξέρετε τί εἶπε ὁ Τωβίας; «Πατέρα, ὅ,τι μοῦ παρήγγειλες, θά τό ἐφαρμόσω». Ὡραῖο αὐτό! «Θά τό ἐφαρμόσω». Γιά νά τό πεῖ αὐτό ὁ γιός, πάει νά πεῖ πράγματι ὅτι ἡ ἀγωγή μές στό σπίτι ἦταν ἀνάλογη μέ τήν διαθήκη.

     Καί τώρα, γιά νά δοῦμε τί τοῦ εἶπε. Γιά νά μήν ἀργήσουμε, ἐπειδή ὁ χρόνος μας εἶναι πάντα λίγος, θά σᾶς διαβάσω μόνο τήν ἀπόδοση, εἶναι ἀκριβής ἀπόδοση, τήν μετάφραση δηλαδή. Τό κείμενο ἄς μήν τό διαβάσουμε, θά τό διαβάζουμε χωρίο-χωρίο ὅταν προχωροῦμε ἐπάνω εἰς τήν διαθήκη. 

     «Παιδί μου, ὅταν ἔλθει ἡ ὥρα νά πεθάνω, φρόντισε γιά τήν ταφή μου. Τήν μητέρα σου, μετά τόν θάνατό μου, μήν τήν περιφρονήσεις. Νά τήν τιμᾶς ὅσο ζεῖς, δῶσε της χαρά κάνοντας αὐτό πού θέλει καί μήν τήν πικροχολιάσεις. Θυμήσου, παιδί μου, πόσο κινδύνεψε ὅσο στά σπλάχνα της σέ κυοφοροῦσε. Ὅταν πεθάνει, φρόντισε γιά τήν ταφή της καί θάψε την στόν ἴδιο τάφο μέ μένα. 

     Παιδί μου, ὅλες τίς ἡμέρες τῆς ζωῆς σου νά ‘χεις στήν μνήμη σου καί στήν καρδιά σου τόν Θεό. Μή θελήσεις νά ἁμαρτάνεις καί νά παραβαίνεις τίς ἐντολές Του. Τήν ἁγιότητα ν’ ἀκολουθεῖς καί στῆς κακίας τά μονοπάτια μή βαδίσεις. Γιατί ὅταν κάνεις τό ἀγαθό ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ θά σφραγίζει τά ἔργα σου, ὅπως κι ὅλους ἐκείνους πού ἐργάζονται τό καλό.

     Ἀπ’ τά ὑπάρχοντά σου, κάνε ἐλεημοσύνην, καὶ μὴν τσιγκουνευτεῖ τό μάτι σου σ’ αὐτό πού δίνει. Μὴν ἀποστρέψεις τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ κάθε φτωχό, γιά νά μήν ἀποστρέψει κι ὁ Θεός τό πρόσωπό Του ἀπό σένα. Ἀνάλογα μέ τήν εὐλογία πού ἔχεις στά ἀγαθά σου κάνε τήν ἐλεημοσύνην σου· ἄν ἔχεις λίγα, ἀπό τά λίγα μή φοβηθεῖς νά δώσεις. Ξέρε το, πρᾶγμα καλό γιά τόν ἑαυτό σου ἀποταμιεύεις γιά τίς δύσκολες πού τυχόν ἡμέρες θά ἔλθουν. Ἡ ἐλεημοσύνη ἀπ’ τόν αἰώνιο θάνατο γλυτώνει καί δέν σ’ ἀφήνει στό σκοτάδι νά μπεῖς τῆς κολάσεως. Καί τοῦτο γιατί δῶρο ἀγαθό εἶναι ἡ ἐλεημοσύνη γιά ὅσους τήν κάνουν μπροστά στόν Θεό.

     Παιδί μου, πρόσεξε τόν ἑαυτό σου ἀπό κάθε λογῆς ἁμάρτημα σαρκικό. Πᾶρε σύζυγο ἀπό τήν πατρίδα σου κι ἀπ’ τήν γενιά σου. Ἀπό χώρα ξενική, μήν πάρεις. Εἴμαστε παιδιά ἁγίων καί προφητῶν, τοῦ Νῶε, τοῦ Ἀβραάμ, τοῦ ᾿Ισαάκ, τοῦ ᾿Ιακώβ. Θυμήσου, παιδί μου, τόν γάμο τόν δικό τους καί πόση εὐλογία πῆραν αὐτοί καί τά παιδιά τους, ὥστε οἱ ἀπόγονοί τους θά κληρονομήσουν τήν γῆ. Καί τώρα, παιδί μου, ἀγάπα τούς συμπατριῶτες σου καί μήν ἀλαζονευτεῖ ἡ καρδιά σου ὥστε νά θέλεις ἀπό ξενομανία νά πάρεις σύζυγο ἀπό χώρα ξενική. 

     Μήν ξεχνᾶς ὅτι στήν ὑπερηφάνεια χαμός καὶ ἀκαταστασία ὑπάρχει πολλή, στήν σπατάλη, τεμπελιά καί ἀνέμελη ζωή, βασιλεύει ὁ ξεπεσμός καί ἡ μεγάλη φτώχεια, γιατί ἡ τεμπελιά καὶ ἡ σπατάλη εἶναι ἡ μάνα τῆς πεῖνας. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος σοῦ δουλέψει, μή τοῦ κατακρατήσεις τήν δούλεψή του, ἀλλά σύντομα νά τόν πληρώσεις. Ἐάν καί σύ δουλέψεις στό ἔργο τοῦ Θεοῦ, μισθός θά σοῦ ἀποδοθεῖ. 

     Παιδί μου, πρόσεχε σέ ὅλες σου τίς πράξεις νά εἶσαι εὐγενικός καί πολιτισμένος στίς κοινωνικές σου σχέσεις. Αὐτό πού μισεῖς σέ κανέναν μήν τό κάνεις. Μήν πιεῖς κρασί γιά νά μεθύσεις. Ἀνθρώπους πού ἀγαπᾶνε τό κρασί, μήν πορευθεῖς μαζί τους. Μοίραζε τό ψωμί σου μ’ αὐτόν πού πεινᾶ καί τά ροῦχα σου μ’ αὐτόν πού κρυώνει. Ὅ,τι σοῦ περισσεύει, κάνε τό ἐλεημοσύνη, χωρίς τσιγκουνιά. Ἀπό φρόνιμο ἄνθρωπο ζήτησε συμβουλή καί ποτέ σου μήν τήν περιφρονήσεις. 

     Κάθε στιγμή δόξαζε Κύριον τόν Θεόν σου, ζήτα Του νά εἶναι ἴσια ἡ ζωή σου καί τότε θά προκόψεις, γιατί οἱ κοσμικοί δέν ἔχουν σωστή συμβουλή. Αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Κύριος δίνει ὅλα τά ἀγαθά κι ὅποιον θέλει τόν ταπεινώνει παιδαγωγικά. Καί τώρα παιδί μου, νά θυμᾶσαι ὅσα σοῦ εἶπα κι ἀπ’ τήν καρδιά σου ποτέ νά μή σβηστοῦνε. Μή φοβηθεῖς, παιδί μου, γιατί φτωχύναμε. Πολλά ἀγαθά στήν ζωή σου θά ‘χεις ἄν τόν Θεό φοβᾶσαι, ἄν ξένος στέκεσαι στήν κάθε ἁμαρτία καί κάνεις πάντοτε αὐτό πού θέλει ὁ Θεός».

     Πέστε μου, ἀλήθεια, δέν εἶναι ἕνα μνημεῖον διαθήκης αὐτό; Ἀληθινό μνημεῖο διαθήκης. Καί τό σπουδαῖον εἶναι τό ἐξῆς, ὅτι, ὅπως λέει τό ἱερό κείμενο, θυμήθηκε τά δέκα τάλαντα, τώρα αὐτά βέβαια, ἄν ἔχει πεθάνει, θά τοῦ μείνουν δικά του. Μία ὑλική κληρονομιά, ἀλλά γι’ αὐτά δέν λέει τίποτα παρά ἕνα στίχο: «Πήγαινε, παιδί μου, νά τά πάρεις, μᾶς τά χρωστάει αὐτός ὁ συμπατριώτης, πήγαινε νά τά πάρεις». Τίποτε ἄλλο. Εἴδατε πόσα λόγια, ὅμως, στήν πνευματική διαθήκη, πόσα πράγματα εἶπε; Τό βάρος, λοιπόν, πέφτει πραγματικά εἰς τήν πνευματική διαθήκη. Ἔτσι θά παρακαλοῦσα καί ἐσᾶς παιδιά, γιατί αὐτά τά μνημεῖα τοῦ πνεύματος εἶναι γιά ὅλες τίς ἐποχές καί γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους, νά 'ρχεστε, νά προσέχετε -ὅπως ἔρχεστε κι ὅπως προσέχετε!- νά μπορεῖτε νά καταλάβετε ὅλα αὐτά πού εἶναι καί γιά σᾶς καί γιά μένα καί γιά ὅλους μας αὐτή ἡ διαθήκη τοῦ Τωβίτ, γραμμένη ἀπό τό πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Θεοπνεύστως γραμμένη! Γι’ αὐτό λοιπόν ἄς ἐρχόμεθα ἐδῶ, θά δεῖτε κάθε στίχος τί βγάζει. Ὅταν θά λέμε, ὅταν λέει ἐδῶ: «Παιδί μου… Παιδίον, ἐάν ἀποθάνω, θάψον με –θά παίρνουμε τό κείμενο μετά τήν ἑρμηνεία- ὅταν πεθάνω θά μέ θάψεις», θά πεῖτε: «Καλά, αὐτό δέν εἶναι αὐτονόητο;». Ἔ, λοιπόν, δέν εἶναι αὐτονόητο! Τό γιατί ὅμως δέν εἶναι αὐτονόητο κι ἔπρεπε νά τοῦ πεῖ γιά τήν ταφή, αὐτό, παιδιά, θά τό δοῦμε τήν ἐρχομένη φορά, ἀρχίζοντας νά ἑρμηνεύουμε καί τήν διαθήκη τοῦ Τωβίτ.

1η ομιλία στην κατηγορία "Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ".

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ. " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/h-pnevmatikh-diauhkh-toy-tvbit
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_7.html?m=1

Ἀπομαγνητοφώνηση, ψηφιοποίηση: Ἠλίας Τσακνάκης.

Επιμέλεια κειμένου : Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἡ Πνευματική Διαθήκη τοῦ Τωβίτ».🔻
https://drive.google.com/file/d/1RZ1sYHVgLqBWiFNCBGi90Z__kjEnhr2H/view?usp=drivesdk

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Περί Ἀργολογίας.

†. Είχε δίκιο, αγαπητοί μου, ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, να παρακαλεί τον Θεόν να μην του παραχωρήσει μερικές κακίες, που μαστίζουν τους ανθρώπους, όπως είναι η αργολογία, γι' αυτό και έλεγε στην προσευχή του: «Κύριε, καὶ Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργείας, φιλαρχίας, καὶ ἀργολογίας μή μοι δῷς». Λέγει: «Μη μου δώσεις». Αλλά γιατί λέγει: «Μη μου δώσεις»; Δίδει ο Θεός κακίες; Ο Θεός όταν βλέπει μία ψυχή, η οποία είναι αμελής και επανερχομένη εις τα ίδια και εις τα ίδια, προκειμένου να την τιμωρήσει, παραχωρεί να καταληφθεί η ψυχή αυτή από πάθη. Φοβούμενος, λοιπόν, ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος μήπως δείχνει κάποια αμέλεια και ολιγωρία και αφροντισιά για να εφαρμόσει τον νόμο του Θεού, παρακαλεί τον άγιον Θεόν να μην παραχωρήσει, ώστε να καταληφθεί από τα πάθη και τις κακίες αυτές, μεταξύ των οποίων είναι και η αργολογία.

     Τι είναι όμως η αργολογία; Είναι η πολυλογία. Είναι η φλυαρία. Η ματαιολογία, είναι η περιττολογία, είναι οι ανόητοι λόγοι, είναι τα... χασομερόλογα. Είναι αυτός που λέγει πολλά, χωρίς να λέγει τίποτα. Αυτός είναι ο αργολόγος, αυτή είναι η αργολογία. Και ίσως σε πολλούς υπάρχει η αντίληψις ότι... «Ε, δεν είναι και σπουδαίο πράγμα το να είναι κανείς φλύαρος άνθρωπος, αργολόγος, δεν έχει τι άλλο να κάνει, σκοτώνει τον καιρό του, λέει, λέει, λέει, ε, ανοησίες, να περάσει η ώρα, δεν έχει και πολλή σημασία».

     Αγαπητοί μου, το γνωρίζετε ότι ο Κύριος καταδικάζει την αργολογία, για την οποία θα ζητήσει λόγο εν ημέρα Κρίσεως; Λέγει συγκεκριμένα, Ματθ.12, 36: «Λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι πᾶν ῥῆμα ἀργὸν ὃ ἐὰν λαλήσωσιν οἱ ἄνθρωποι, ἀποδώσουσι περὶ αὐτοῦ λόγον ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως· ἐκ γὰρ τῶν λόγων σου δικαιωθήσῃ καὶ ἐκ τῶν λόγων σου καταδικασθήσῃ». «Σας βεβαιώνω», λέγει ο Κύριος, «ότι για κάθε αργόν λόγον, για κάθε αργολογία, για κάθε περιττόν λόγον, που θα λαλήσουν οι άνθρωποι, θα αποδώσουν λόγο την ημέρα της κρίσεως. Και τούτο διότι από τα λόγια σου θα δικαιωθείς ή από τα λόγια σου θα καταδικαστείς».

     Ώστε, λοιπόν, είναι ένα τόσο σοβαρό αμάρτημα η αργολογία; Που μπορώ να υποστώ την αιωνία κόλαση; Αγαπητοί μου, δεν το λέγω εγώ. Το λέγει ο Κύριος. Και πραγματικά και εγώ απορώ και αισθάνομαι άσχημα, γιατί ποιος από μας δεν έχει βρεθεί λίγο ή πολύ σε μία κατάσταση αργολογίας;

     Ωστόσο η αργολογία, για να δούμε πιο καλύτερα και βαθύτερα το θέμα αυτό, είναι ένας δείκτης ότι έχομε ένα κούφιο και πτωχό εσωτερικό κόσμο. Άνθρωπος ο οποίος είναι αργολόγος, μέσα του δεν έχει τίποτα, είναι κούφιος άνθρωπος. Λέγει πάλι ο Κύριος: «Ὁ ἀγαθὸς ἄνθρωπος –και αναφέρεται ακριβώς στο σημείο αυτό, γιατί είναι η ιδία περικοπή– ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει ἀγαθά, καὶ ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει πονηρά». «Εκείνος ο οποίος λέγει καλά πράγματα, έχει ένα θησαυροφυλάκιο μέσα του από αγαθά πράγματα. Αντιθέτως, εκείνος ο οποίος λέγει αργολογίες, αυτός έχει μέσα του ένα θησαυροφυλάκιον, αλλά γεμάτο από κουρέλια και βρωμιές. Δεν έχει τίποτα. Είναι ένας φτωχός άνθρωπος, είναι ένας κούφιος άνθρωπος». Οπότε βλέπει κανένας ότι η αργολογία, αυτόν τον άνθρωπο προδίδει τον άνθρωπον τον κούφιο. Και συνεπώς ο κούφιος άνθρωπος δεν είναι δυνατόν ποτέ να είναι ένας σοβαρός άνθρωπος. Δεν μπορεί ποτέ ένας κούφιος άνθρωπος να μπορέσει να κάνει κάτι σωστό.

     Αλλά ας δούμε την ανάλυση της αργολογίας, όπως μας την κάνει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, για να δούμε, θα λέγαμε, την χρωματική της κλίμακα, πώς ακριβώς ξεδιπλώνεται μπροστά μας, για να αντιληφθούμε ότι είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα η αργολογία και δεν μπορούμε, με κάποια ελαφρά συνείδηση, να την μετερχόμεθα και να μην την διορθώνουμε. Λέγει, λοιπόν, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος: «Πολυλογία ἐστὶ κενοδοξίας καθέδρα (:είναι η καθέδρα, η καρέκλα, ο θρόνος της κενοδοξίας)». Άνθρωπος που λέει πολλά, λέει πολλά, αυτός ο άνθρωπος στο βάθος είναι κενόδοξος. Θέλει να προσελκύσει το ενδιαφέρον των άλλων. Γιατί αν έλεγε σωστά πράγματα, βεβαίως δεν θα ήταν κενόδοξος.

     Σημειώσατε ότι στο σημείο αυτό και η Αγία Γραφή έχει επαναλήψεις πολλές και λέγει πολλά σε πολλά πράγματα . Μάλιστα αν διαβάσουμε την Παλαιά Διαθήκη, όπως ειδικότερα είναι το βιβλίο της «Εξόδου» ή το «Δευτερονόμιον» ή το «Λευιτικόν», θα δείτε επαναλήψεις επί επαναλήψεων. Μήπως κι εκεί έχομε κάτι ανάλογο; Αναμφισβήτητα όχι. Διότι εκεί δεν έχομε αργολογία, επειδή δεν είναι ματαιολογία. Είναι πράγματα σωστά. Γιατί όμως τα επαναλαμβάνει εκεί ο λόγος του Θεού; Τα επαναλαμβάνει για δύο λόγους. Πρώτον είναι δια να τυπωθούν στο μυαλό του αναγνώστου. Και να του επιστηθεί η προσοχή. Και δεύτερον να διατηρείται διαρκώς η μνήμη αυτού του λόγου. Ώστε δεν είναι ματαιολογία αν αυτός ο λόγος του Θεού επαναλαμβάνει διαρκώς και διαρκώς τα ίδια πράγματα.

     Η ματαιολογία είναι δια πράγματα τα οποία δεν έχουν καμίαν σημασίαν. Είναι ασημαντολογία, ασήμαντα πράγματα, δεν έχουν καμία σημασία. Ώστε μπορεί κανείς να λέγει πολλά και να μην είναι πολυλογία. Να λέγει ολίγα και να είναι πολυλογία. Γιατί είναι αργολογία. Καθετί που αφορά στη σωτηρία του ανθρώπου, στην οικοδομή του ανθρώπου, δεν μπορεί να είναι ποτέ ματαιολογία και αργολογία. Καθετί που δεν έχει τίποτα να προσφέρει στον άλλον άνθρωπο, αυτό οπωσδήποτε είναι ματαιολογία. Ένας, λοιπόν, ο οποίος δεν έχει πραγματικά τίποτα μέσα του, θέλει όμως να φανεί, δηλαδή  είναι κενό-δοξος, ζητά δόξα, αλλά είναι κούφια δόξα αυτή, προφανώς προσπαθεί να κάνει, να δείξει, να επιδειχθεί, με το να παρουσιάζει πράγματα τα οποία δεν έχουν καμία αξία, είναι της πεντάρας. Ώστε ωραία το λέγει αυτό ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ότι η αργολογία είναι η καθέδρα, είναι ο θρόνος της κενοδοξίας.

     «Πολυλογία ἐστίν, ἀγνωσίας τεκμήριον». Είναι η απόδειξη ότι δεν ξέρεις τίποτα. Έλεγε κάποτε ένας Γάλλος συγγραφεύς, στέλνοντας μία επιστολή σε κάποιον: «Σου γράφω πολλά, γιατί δεν έχω καιρό». Οξύμωρο. Του γράφει πολλά, γιατί δεν έχει καιρό; Ναι, αγαπητοί μου, γιατί εκείνος ο οποίος θα είχε να γράψει σωστά πράγματα, θα ήθελε πολύν καιρό. Εκείνος ο οποίος δεν έχει καιρό να μελετήσει, αυτός λέγει πολλά. Συνεπώς δείχνει ο άνθρωπος ο οποίος λέγει πολλά, κούφια όμως, ότι είναι απαίδευτος άνθρωπος, δεν έχει γνώση.

     «Πολυλογία ἐστὶν καταλαλιᾶς θύρα». Είναι η πόρτα της κατηγορίας. Διότι μέσα στα πολλά τα λόγια που λέγει κανείς, οπωσδήποτε του ανοίγεται η πόρτα για να κατηγορήσει άλλους ανθρώπους.

«Πολυλογία ἐστὶ εὐτραπελίας χειραγωγός» Τι είναι η «ευτραπελία»; Το «ευτράπελον» και η «ευτραπελία» είναι εκείνα τα αστεία, τα οποία είναι πρόστυχα. Είναι δεύτερα. Δεν αντέχουν στην ντροπή, δεν αντέχουν στην ευπρέπεια. Όταν κανείς λέγει πολλά, και κάτι τέτοιοι άνθρωποι είναι περιζήτητοι στις παρέες, όταν κάνουν διασκεδάσεις και συντροφιές, για να λέγουν πολλά και μέσα στα πολλά να λέγουν πολλά βρώμικα πράγματα. Αγαπητοί μου, αν ξέρατε τι είναι η «ευτραπελία»! Ένας σοβαρός άνθρωπος δεν είναι ποτέ ευτράπελος. Ας προσέξομε πολύ στο σημείο αυτό. Άλλο πράγμα είναι το γόνιμο, το έξυπνο, το ωραίο, το καθαρό αστείο, το λογοπαίγνιο το καθαρό, εκείνο που δημιουργεί μια άνεση στ' αυτιά των ακροατών και αισθάνονται πολύ ευχάριστα όταν τον ακούν, και άλλο πράγμα είναι η ευτραπελία. Η ευτραπελία είναι τα πρόστυχα λόγια. Είναι τα «σόκιν» που λένε. Ο άνθρωπος ο οποίος λέγει πολλά λόγια, στο τέλος εκεί καταλήγει.

     «Πολυλογία ἐστὶ ψεύδους ὑπουργός». «Υπουργεῖ», υπηρετεί η πολυλογία το ψεύδος. Διότι λέει, λέει, λέει κανείς πολλά κούφια πράγματα, κούφια, ε, όλα αυτά κάποτε θέλει να τα μπαλώσει. Διότι αφού λέγει πολλά, θα αναγκαστεί να λέει και ψέματα.

     «Πολυλογία ἐστὶ κατανύξεως διάλυσις». Θέλει κανείς να έχει μίαν κατάνυξιν, μία συντριβή της καρδιάς του. Η πολυλογία τα διαλύει όλα.

     «Πολυλογία ἐστὶ ἀκηδίας δημιουργός». Δημιουργεί η πολυλογία την ακηδία. Αυτήν την πνευματική τεμπελιά, εκείνο το ελαφρύ. Προσέξτε, οι σύγχρονοι άνθρωποι ζουν αυτήν την κατάσταση. Και είναι δυσάρεστο. Πολλά πράγματα στους συγχρόνους ανθρώπους έχουν προπαρασκευάσει και παρασκευάσει, και διαρκώς παρασκευάζουν αυτήν την κατάσταση, ώστε να βρίσκονται σε αυτήν την ακηδία. Είναι η τηλεόρασις, είναι το έντυπο χαρτί καθ' οιονδήποτε τρόπον, οι εικόνες καθ' οιονδήποτε τρόπον, ο κινηματογράφος κ.τ.λ. Και οι άνθρωποι είναι το άγχος της ζωής. Όλα αυτά κάνουν τον άνθρωπο να μην θέλει κάτι σοβαρό, να μη θέλει κάτι βαθύ. Αν υποτεθεί ότι υπάρχει ένα θεατρικό έργο, το οποίο είναι πολύ σοβαρό, είναι κλασικό, δεν θα είχε τόσο κόσμο, όσο σε μία κωμωδία θα πήγαιναν οι άνθρωποι. Γιατί ζητούν το ρηχό. Η πολυλογία, αγαπητοί μου, γεννάει την τεμπελιά του νου. Και η τεμπελιά του νου οδηγεί τον άνθρωπο στην επιπολαιότητα και εις την ρηχότητα. Εξάλλου, ένας άνθρωπος που λέγει πολλά λόγια και δεν έχουν τίποτα αντίκρισμα τα λόγια του αυτά, αναμφισβήτητα, δεν είναι επιπόλαιος και ρηχός άνθρωπος;

     «Πολυλογία ἐστὶ συννοίας σκορπισμός». Η «σύν-νοια» είναι η περισυλλογή, το μάζεμα του νου. Σκορπίζει το μάζεμα του νου η πολυλογία. Άνθρωποι οι οποίοι θα ήθελαν πραγματικά να μαζέψουν τον νου τους, να τον συγκεντρώσουν και να σκεφθούν, δεν μπορεί να είναι άνθρωποι αργόλογοι.

     «Πολυλογία ἐστὶ φυλακῆς ἀφανισμός». Αφανίζει κάθε φύλαγμα, που πήραμε εντολή, αγαπητοί μου, να φυλάττομε τον Παράδεισον του Θεού. Εκείνες οι τρεις εντολές που μας έδωκε ο Θεός στον Παράδεισο, να νηστεύσομε από τον καρπόν του δένδρου της γνώσεως του καλού και του κακού, από του να φυλάττομε τον Παράδεισον και να εργαζόμεθα τον Παράδεισον. Ο Παράδεισος είναι η ψυχή μας, μέσα εις την οποία θα 'ρθει ο Χριστός να μείνει, για να την μεταβάλει την ψυχή μας σε Βασιλεία Του. Οφείλομε, λοιπόν, να εργαζόμεθα τις αρετές, οφείλομε να υπακούομε τις εντολές του Θεού και οφείλομε να φυλάττομε τον Παράδεισον. Από ποιον; Από τον εαυτό μας! Όταν έρχεται η πολυλογία δημιουργεί στον Παράδεισον της ψυχής μας ένα ξέφραγο αμπέλι. Δεν έχει πια όρια η ψυχή, δεν έχει φράκτη η ψυχή. Γιατί; Γιατί άφραγο στόμα δημιουργεί άφραγη ψυχή. Και είναι επόμενον σε μία άφραγη ψυχή, τότε πολλοί δαίμονες να εισέλθουν κι εκεί να σπείρουν κάθε λογής ζιζάνιο.

     «Πολυλογία ἐστὶ θέρμης ψυκτήριον». Ψύχει, λέγει, παγώνει κάθε θέρμη, κάθε ζεστασιά της καρδιάς. Πόσες φορές αισθανόμεθα τον εαυτό μας παγωμένο, νεκρό εσωτερικά, παγωμένο. Πού οφείλεται; Στην πολυλογία. Στην αργολογία.

     Και, τέλος, «πολυλογία ἐστὶν προσευχῆς ἀμαύρωσις». Αμαυρώνει την προσευχή η πολυλογία.

     Και σας ερωτώ, αγαπητοί μου: Είναι μεγάλο θέμα η πολυλογία, η αργολογία; Εάν καταφέρνει τόσα δεινά να φέρνει μέσα στην ψυχή μου, να γιατί ο Κύριος είπε ότι θα δώσουμε λόγο για κάθε αργό λόγο, εν ημέρα Κρίσεως. Στην καθημερινότητά μας, αυτή η αργολογία εμφανίζεται με ασήμαντα πράγματα, όπως είναι η ατέλειωτη συζήτηση για το ποδόσφαιρο, για την μόδα, για την κοσμική κίνηση. Όταν λέμε, λέμε, λέμε... γι' αυτά τα θέματα. Αυτά τα τρία. Θα τα ξαναπώ. Για το ποδόσφαιρο, για την μόδα και για την κοσμική κίνηση. Όταν μιλάμε διαρκώς γύρω από τα θέματα αυτά, είμεθα αργόλογοι άνθρωποι. Διότι δεν υπάρχει κανένα περιεχόμενο και δεν υπάρχει σοβαρότης, αλλά ματαιολογία.

     Πρέπει, όμως, να αναζητήσομε το φάρμακο της αργολογίας, αν διαπιστώσομε ότι πάσχομε από αυτήν. Και το φάρμακο, αγαπητοί μου, είναι το εξής: Πρώτον, είναι η σιωπή. Είναι η σιγή. Δεύτερον, είναι η διαρκής ενασχόλησή μας σε μία εργασία. Τρίτον, είναι η εμβάθυνσις και, τέταρτον, είναι η οργάνωση μιας συζητήσεως.

     Ας αρχίσω από το τελευταίο. Πρέπει να σας πω, ότι το να συζητά ο άνθρωπος είναι μία ευλογία. Ο Κύριος ομιλούσε διαρκώς. Γι' αυτό και ονομάστηκε Λόγος. «Λόγος» έχει δύο σημασίες. Σημαίνει νους, λογική, σημαίνει και λόγος, ο έναρθρος λόγος, η ομιλία. Ο Θεός Λόγος ομιλεί. Αυτός ομιλεί και στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη. Ο Κύριος δεν έπαυε από του να βρίσκει ευκαιρίες διαρκώς να ομιλεί. Μα είτε σε ένα τραπέζι κάποιου Φαρισαίου, είτε στο πηγάδι στην Σαμάρεια με κάποια Σαμαρίτισσα, είτε οπουδήποτε, είτε πήγαινε προς τα Ιεροσόλυμα, είτε ευρίσκετο μέσα εις το πλοιάριον, οπουδήποτε ο Κύριος ωμίλει. Το θέμα του έναρθρου λόγου είναι μία ευλογία. Μόνο ο άνθρωπος έχει τον έναρθρον λόγον. Έτσι καλείται να οργανώσει την ομιλία του και να φτιάξει αυτό το θαύμα, το θαύμα, που λέγεται συζήτηση.

     Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν οργανώσει την συζήτησή τους και την είχαν αναγάγει σε τέχνη. Είναι η περίφημη «διαλεκτική τέχνη». Κι αυτή η διαλεκτική τέχνη, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η φιλοσοφία! Είναι, λοιπόν, μεγάλο πράγμα το να μπορεί κανείς πραγματικά να έχει αυτήν την τέχνη. Να ξέρει πότε θα μιλήσει, πότε δεν θα μιλήσει και τι θα πει. Να έχει αίσθηση του μέτρου. Οι αρχαίοι Έλληνες καλλιέργησαν πάρα πολύ την αίσθηση του μέτρου. Γι'αυτό η πολυλογία και η αργολογία είναι η απουσία του μέτρου. Όταν έχομε αυτό το μέτρο μέσα μας, ξέρομε πόσο θα μιλήσουμε, τι θα πούμε, πώς θα ωφελήσουμε, με κάθε τρόπο, ώστε να ευχαριστηθεί ο άλλος και να ωφεληθεί. Πρέπει, λοιπόν, να οργανώσουμε την συζήτησή μας. Όταν, ξέρετε, πηγαίνομε σε ένα σπίτι, το 'χετε προσέξει, θα σας το πω, θα το ιδείτε, εγώ το έχω προσέξει και είναι κάτι που με ενοχλεί πάρα πολύ, όταν κάποιος αρχίσει να λέγει κάτι, τότε κάποιος δεύτερος αρχίζει να μιλά με τον διπλανό του κι ένας πέμπτος με τον έκτον αρχίζει να μιλάει με τον διπλανό του. Και τότε γίνονται μικρές ομάδες και σε λίγο γίνεται μία χάβρα και όλοι μιλούν και κανείς δεν ακούει. Γιατί αυτό; Θα ομιλεί ένας. Όταν σταματήσει αυτός, θα πάρει τον λόγο κάποιος άλλος. Και θα ακούνε όλοι οι άλλοι. Μετά θα μιλήσει ένας τρίτος. Και όποιος θέλει, θα μιλήσει. Αλλά όλοι αυτοί που μιλούν, πρέπει οπωσδήποτε να μάθουν και να ακούνε. Δεν μπορείς να ομιλείς, αν δεν έχεις μάθει να ακούς. Πρέπει, λοιπόν, να μάθομε να ακούμε. Αυτό θα πει «οργανώνω την συζήτησή μου».

     Αλλά ας έρθω, αγαπητοί μου, στο δεύτερο σημείο. Είναι η ενασχόλησις, το δεύτερο φάρμακο εναντίον της αργολογίας. Αργία, περιέργεια και αργολογία, όπως μας λέγει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, είναι αδελφούλες ομογάλακτες. Πηγαίνουν πλάι πλάι. Η αργία, η περιέργεια και η αργολογία. Ο άνθρωπος που έμαθε πάντοτε να ασχολείται με κάτι, δεν του μένει καιρός να ανοίγει κουβέντες οπουδήποτε, οτιδήποτε, με οποιονδήποτε. Κοιτάζει την δουλειά του. Γι' αυτό αγαπητοί μου, θα πρέπει να έχομε πάντοτε μία απασχόληση, για να μην πέφτουμε στην αργολογία.

     Τρίτο φάρμακο είναι η εμβάθυνσις. Να βαθαίνομε πάντοτε. Είναι το σκάψιμο της σκέψεως. Να σκεπτόμαστε. Και όταν κανείς σκέφτεται, δεν αφήνει περιθώρια για αργολογία. Γίνεται ένας βαθύς άνθρωπος. Με τον τρόπον αυτόν φυγαδεύεται η επιπολαιότητα. Ο Μέγας Βασίλειος πολλάκις εκεί που κουβέντιαζε, έπεφτε σε περισυλλογή, γιατί ήθελε να βαθύνει εκείνο το οποίον έλεγε ή εκείνο το οποίον ήκουε. Ο Παπαδιαμάντης, ο διηγηματογράφος μας, δεν ήταν πολύλογος άνθρωπος· έπιανε μία γωνιά και εκεί εκάθητο και εσκέπτετο. Και τον βλέπει κανείς να είναι γλαφυρότατος μέσα στα διηγήματά του. Έτσι ο άνθρωπος ο οποίος μαθαίνει να βαθαίνει, δεν είναι δυνατόν ποτέ να πέφτει εις το αμάρτημα της αργολογίας.

     Και ένα τέταρτο. Είναι η σιωπή, είναι η σιγή. Ω, γι' αυτή τη σιγή, αγαπητοί μου, ακούσατε. Λέγει η «Σοφία Σειράχ». Δηλαδή να μάθομε να σωπαίνομε πολλές φορές να σωπαίνουμε. Όχι πάντα να μιλάμε. Να έχομε και την ώρα που θα σιωπήσομε. Λέγει η «Σοφία Σειράχ» 20,7: «Ἄνθρωπος σοφὸς σιγήσει έως καιρού». «Ο σοφός άνθρωπος ξέρει πότε θα σιωπήσει». «Έως καιρού». Και πότε θα μιλήσει. Θα μιλήσει. Αλλά και θα σιωπήσει. Ο δε «Εκκλησιαστής» 3,7 λέγει: «Καιρὸς τοῦ σιγᾶν καὶ καιρὸς τοῦ λαλεῖν». Υπάρχει ώρα που πρέπει να σιωπήσουμε και υπάρχει η ώρα που πρέπει να μιλήσουμε. Αν έχομε, λοιπόν, αυτό το μέτρο, τότε αναμφισβήτητα ξέρομε πότε θα μιλάμε και πότε θα σιωπούμε.

     Και πάλι αναλύει την σιωπή, αγαπητοί μου, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος στον 13ο λόγο του. Λέγει τα εξής: «Σιωπή ἐν γνώσει –δηλαδή, μια σιωπή συνειδητή, που ξέρεις γιατί σιωπάς· όχι γιατί δεν έχεις τίποτα να πεις, αλλά γιατί ξέρεις να σιωπάς– μήτηρ προσευχῆς (:είναι η μάνα της προσευχής), αίχμαλωσίας ανάκλησις (:είναι η ανάκληση όταν αιχμαλωτίστηκες από τα πάθη), ζωγράφος κολάσεως (:σου διαζωγραφίζει μέσα σου τα δεινά της κολάσεως εάν έχεις την περισυλλογή και την σιωπή και σκέπτεσαι και είσαι θεωρητικός άνθρωπος και μπαίνεις εις τα μέλλοντα να γίνουν)». Είναι «γνώσεως προσθήκη (:έρχεται να σου προσθέσει γνώση η σιωπή, διότι όταν σιωπάς, ξέρεις να μαθαίνεις), ἀφανής προκοπή (:είναι η προκοπή εκείνη που δεν φαίνεται από πού σου έρχεται, κι όμως προκόβεις. Ένας άνθρωπος που προκόβει, είναι γιατί σιωπά)». Και τέλος, «λεληθυῖα ἀνάβασις (:είναι η ανάβασις η πνευματική, η κρυφή πνευματική ανάβασις. Ανεβαίνεις και κανείς δεν αντιλαμβάνεται πώς ανεβαίνεις. Γιατί η σιωπή σού δημιουργεί γνώση Θεού)».

     Η σιωπή, αγαπητοί μου, κάποτε είναι μία τρομακτική βοή, πολύ πιο δυνατή από τα λόγια. Θυμηθείτε τον Κύριο προ του Πιλάτου: «Οὐκοῦν βασιλεὺς εἶ σύ». Ο Κύριος σιωπά. Ουδεμία απάντησις. «Σε μένα δεν αποκρίνεσαι; Δεν ξέρεις ότι έχω το δικαίωμα και έχω και το αξίωμα να σε καταδικάσω σε θάνατο ή όχι;». Εταράχθη ο Πιλάτος. Γιατί; Διότι ο κατηγορούμενος δεν μιλούσε. Η σιωπή; Κραυγαλέα είναι η σιωπή. Μάλιστα κάποτε, σε περιπτώσεις που η σιωπή, η σιωπή μένει διαρκώς, δημιουργεί τέτοια ανησυχία στο περιβάλλον, ώστε τρέμουν οι εχθροί. Στο «Δ΄ Μακκαβαίων» συναντούμε το εξής καταπληκτικό: Δίνει διαταγή ο Αντίοχος ο Επιφανής να του κοπεί η γλώσσα του τέταρτου Μακκαβαίου, δηλαδή του τετάρτου γιου της Σολομωνής, και λέγει ο Μακκαβαίος ο τέταρτος: «Κἂν ἀφέλῃς τὸ τῆς φωνῆς ὄργανον, καὶ σιωπώντων ἀκούει ὁ Θεός». «Κι αν ακόμη μου κόψεις τα όργανα της ομιλίας, μου κόψεις την γλώσσα, ο Θεός ξέρει να ακούει κι εκείνους που σιωπούν. Κι αλίμονο μάλιστα αν κανείς αδικεί εκείνον που έμαθε να σιωπά. Εκδικείται για λογαριασμό του ο Θεός!». Είναι φοβερό πράγμα η σιωπή. Είναι φοβερό όπλο η σιωπή. Κι είναι το τελευταίο φάρμακο κατά της αργολογίας.

     Αγαπητοί μου, γράφει ο Απόστολος Παύλος: «Ὁ λόγος ὑμῶν πάντοτε ἐν χάριτι (:ο λόγος σας να είναι χαριτωμένος), ἅλατι ἠρτυμένος (:αλατισμένος), εἰδέναι πῶς δεῖ ὑμᾶς ἑνὶ ἑκάστῳ ἀποκρίνεσθαι (:για να ξέρετε πώς θα μιλάτε στον καθένα)». Ξέρετε ότι στην Βασιλεία του Θεού δεν θα μιλάμε. Πολύ δε παραπάνω δεν θα υπάρχει αργολογία. Γιατί θα είμεθα απορροφημένοι από το πρόσωπο του Χριστού, του Δοξασμένου, και δεν θα μένει καιρός να βλέπει ο ένας τον άλλον. Μπορούμε να βλέπομε ο ένας τον άλλον, αλλά δεν θα μένει ο καιρός. Έτσι, αγαπητοί μου, θα μπορέσομε να πούμε ότι θα πρέπει με κάθε τρόπο όταν σιωπούμε, αρχίζουμε να μαθαίνουμε και τα μυστήρια του ουρανού. Κι όταν αρχίσομε να σιωπούμε και να χρησιμοποιούμε τα φάρμακα εναντίον της αργολογίας, τότε θα έχομε γίνει νικηταί ενός φοβερού πάθους, φοβεροτάτου πάθους: της αργολογίας.

15η ομιλία στην κατηγορία :  "Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν"

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν" εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/milies-xairetism-n
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_9.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1KRKcnIbrmAoOMzsW80296JZ1OPDiWnTP/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pJ07DV3ARtGRuPQcpZRNwT

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%A7%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Περί Περιεργείας.

†. Ησθάνετο, αγαπητοί μου, ανάγκη της ψυχής του ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος όταν απηύθυνε προς τον Θεόν την προσευχή του «Κύριε και Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, καί ἀργολογίας μή μοι δῷς». Κι όπως λέγαμε μια περασμένη φορά, αναλύοντες αυτές τις τέσσερις κακίες, την αργία, την περιέργεια, την φιλαρχία και την αργολογία, ότι με την αργία, άμεσα και οργανικά, συνδέεται η περιέργεια.

     Λέγει ο Απόστολος Παύλος εις την Β΄ προς Θεσσαλονικείς επιστολή του στο 3ο κεφάλαιο, 11° χωρίον: «Ακούομεν γάρ τινας περιπατοῦντας ἐν ὑμῖν ἀτάκτως, μηδὲν ἐργαζομένους, ἀλλὰ περιεργαζομένους». «Ακούμε», λέγει, «μαθαίνομε ότι μερικοί από σας πολιτεύονται άτακτα, ζουν άτακτα, οι οποίοι τίποτα δεν εργάζονται αλλά περιεργάζονται». Δηλαδή, αντί να εργάζονται, ασκούν την κακίαν της περιεργείας. Μη έχοντες εργασία, γυρίζουν από δω, γυρίζουν από κει, και έτσι περίεργοι όντες μαθαίνουν απ' αυτόν, μεταφέρουν στον άλλον κ.ο.κ. Γι'αυτό, λέγει, ένας πατήρ της Εκκλησίας μας: «Ἀπὸ γὰρ ἀργίας, περιέργεια καὶ ἀπὸ περιεργείας ἀταξία». Βέβαια, «από την αργία μεταπίπτομε εις την περιέργεια και από την περιέργεια εις την αταξίαν». 

     Εντούτοις, αγαπητοί μου, η περιέργεια που εμφανίζεται σαν κακία και σαν πάθος είναι ένα υποκατάστατο μιας αγαθής περιεργείας, η οποία είναι έμφυτος εις τον άνθρωπον. Είναι εκείνο το οποίον λέγεται ότι «φύσει ὁ ἄνθρωπος ὀρέγεται τοῦ εἰδέναι». «Εκ φύσεως ο άνθρωπος αγαπά να γνωρίζει». Και πώς ακριβώς αγαπά να γνωρίζει; Δια μίας τάσεως, μιας εφέσεως, έχοντας αυτήν την περιέργεια της γνώσεως. Συνεπώς είναι έμφυτο πράγμα αυτό. Και πράγματι είναι κάτι που συνιστά στοιχείον της εικόνος Θεού μέσα μας, και έτσι η εικόνα, ο άνθρωπος, αναζητά το αρχέτυπό της, τον Θεόν.

     Αυτή η περιέργεια, η οποία υπάρχει έμφυτη εις τον άνθρωπον, η αγαθή περιέργεια, είναι εκείνη η οποία οδηγεί, αν το θέλετε, εις την περιπέτειαν της γνώσεως. Είπα εις την περιπέτειαν της γνώσεως, διότι ο άνθρωπος δεν τελειώνει ποτέ στο να θέλει να γνωρίζει. Όσο πιο πολλά γνωρίζει, τόσο πιο πολλά θέλει να γνωρίζει. Δεν σταματά ποτέ εις την απλή γνώση, αλλά θέλει διαρκώς να βαθαίνει. Έτσι, αυτή η περιέργεια τον οδηγεί εις την επιστήμη και εις την σοφία. Γιατί ο άνθρωπος είναι σοφός και επιστήμων; Επειδή είναι περίεργος. Δηλαδή ερωτά: «Τι είναι αυτό;». Κανένα ζώο δεν ρωτά τι είναι αυτό. Από την στιγμή που ο άνθρωπος θα θέσει το ερώτημα: «Τι είναι αυτό;», μπροστά στο κάθε αντικείμενο της κτίσεως, αλλά παίρνει ως αντικείμενο ακόμη και τον εαυτό του, «τι είναι αυτό;» από κει αρχίζει η γνώσις, αρχίζει η επιστήμη, η σοφία. Βλέπετε, λοιπόν, ότι αυτή η περιέργεια πράγματι είναι σπουδαίον στοιχείο. Λέγει ο Ισοκράτης: «Ἐὰν ἧς φιλομαθής, ἔσει καί πολυμαθής». «Εάν», λέγει, «είσαι άνθρωπος που αγαπάς να μαθαίνεις, έχεις την περιέργεια της γνώσεως, τότε γρήγορα θα γίνεις πολυμαθής, θα γίνεις ένας σοφός άνθρωπος».

     Αλλά δεν είναι μόνο εις την επιστήμη, εις την σοφία, αναγκαία η περιέργεια η οποία, αν το θέλετε, κάνει τον άνθρωπο ζωντανόν. Είναι σε όλους τους τομείς της ζωής μας, εις αυτήν την πνευματικήν ζωήν. Αλίμονο εάν ο Χριστιανός δεν είχε αυτήν την αγαθήν περιέργειαν. Να αναζητήσει, να μάθει, να πληροφορηθεί, να γνωρίσει. Οι αρχαίοι Χριστιανοί, τα πρώτα χρόνια, όταν μάθαιναν ότι υπήρχε κάποιος ασκητής ή κάποιοι ασκηταί ή κάποιοι σοφοί και σπουδαίοι και άγιοι άνθρωποι σε ερημιές, εκινούντο μέρες ολόκληρες, ταξίδια και δεν λογάριαζαν κόπους και έξοδα, να παν, και μάλιστα σε βαθιές ερήμους, να παν να ακούσουν και να δουν έναν άγιο άνθρωπο. Και μάλιστα πόσες φορές πήγαιναν κι αυτός ο άγιος άνθρωπος, που είχε μέσα στο πρόγραμμά του να μη μιλάει, τον έβλεπαν μόνο. Εκάθηντο εκεί δυο τρεις μέρες. Τον έβλεπαν. Μόνο τον έβλεπαν. Και μετά έφευγαν. Πολύ δε παραπάνω εθεωρούσαν τον εαυτό τους πολύ ευτυχή αν ο άνθρωπος αυτός, ο άγιος άνθρωπος, μπορούσε να πει πέντε λόγια. Είχαν την δίψα να γνωρίσουν την χριστιανική ζωή. Είχαν την δίψα να γνωρίσουν την βαθιά πνευματική ζωή. «Πώς κατάφερε αυτός ο άνθρωπος να ανεβεί τόσο ψηλά; Πρέπει να μάθομε τα μυστικά του». Προσέξτε, υπογραμμίζω, γιατί θα αναφερθώ και σε κάποια άλλα μυστικά παρακάτω. «Πώς κατάφερε ο άνθρωπος αυτός να ανέβει τόσο ψηλά, εις υψηλήν θεωρίαν πνευματικήν. Πρέπει να το μάθομε κι εμείς. Γιατί κι εμείς θέλομε να ανεβούμε». Υπήρχε λοιπόν αυτή η καλή περιέργεια, η οποία πραγματικά ανέβαζε τους Χριστιανούς και τους έκανε να μιμούνται τους αγίους.

     Αλλά πρέπει να πούμε όμως ότι αυτή, όπως ήδη σας ανέφερα, η αγαθή περιέργεια, με την πτώση του ανθρώπου, αμέσως πήρε άλλη τροπή, άλλη κατεύθυνση. Κι έγινε ένοχη περιέργεια. Δεν στρέφεται πια μόνον στα αγαθά αλλά στρέφεται και εις τα πονηρά. Και συνεπώς αυτή η περιέργεια έπαψε πλέον να είναι αγαθή, έπαψε να είναι ωφέλιμη και εποικοδομητική και κατήντησε μία πληγή, ένα πάθος, μία κακία μέσα εις τον άνθρωπον. Σπουδαίον είναι ότι αυτή η περιέργεια πρωτοϋπήρξε, η ένοχος περιέργεια, μέσα εις τους πρωτοπλάστους. Είχαν την αγία απλότητα όσο ζούσαν μέσα εις τον Παράδεισον. Εδέχθηκαν με πάσαν απλότητα τον λόγο του Θεού, ότι δεν έπρεπε να δοκιμάσουν από τους καρπούς ενός δένδρου. Όταν όμως μπήκε η υποβολή του διαβόλου, τότε γεννήθηκε η ένοχη περιέργεια: «Τι τάχα να είναι αυτός ο καρπός; Τι τάχα να είναι;». Τους εφούντωσε την φαντασία ο διάβολος λέγοντάς τους ότι θα θεωθούν, ότι θα γίνουν θεοί και ότι ο Θεός, ζηλοτυπών, δεν τους άφησε να δοκιμάσουν τον καρπόν αυτόν. Ως να εδεσμεύετο ο Θεός να περιμαντρώσει τον καρπόν αυτόν αν υποτεθεί ότι θα εκινδύνευε το κύρος του Θεού αν οι πρωτόπλαστοι έτρωγαν από τον καρπόν αυτόν... Τι ανόητοι που είναι οι άνθρωποι, αλήθεια! Και τι πονηρός που είναι ο διάβολος! Τότε γεννήθηκε, όπως σας είπα, μία δίψα περιεργείας. Μετετράπη η αγαθή περιέργεια της γνώσεως του Θεού εις πονηρήν περιέργεια. Και τότε επήραν να δοκιμάσουν, αν δοκιμάσουν, τι τάχα θα βγει απ' αυτό; Και όταν είδαν τι βγήκε, τότε γέμισαν από ντροπή. Αλλά ήταν πια αργά. Η ένοχη περιέργεια είχε πια εγκατασταθεί μες στην ψυχή τους και η αγία απλότητα είχε δραπετεύσει.

     Έτσι, αγαπητοί μου, έκτοτε, μπορούμε να ειπούμε ότι είναι μερικά πράγματα, τα οποία δεν πρέπει να γνωρίσει ο άνθρωπος. Κι αυτά τα μερικά πράγματα που δεν πρέπει να γνωρίσει, επιτρέψατέ να τα απαριθμήσομε ένα προς ένα. Και πρώτα πρώτα κάποια μυστήρια του Θεού, όχι όλα τα μυστήρια, τα οποία ο Θεός δεν θέλει να γνωρίσουν οι άνθρωποι. Ο ίδιος ο Κύριος όταν ερωτήθηκε δια τον χρόνον της επανόδου του εις την γην: «Κύριε, πότε θα έλθεις; Πότε θα αποκαταστήσεις την βασιλείαν εις τον Ισραήλ; Πότε θα εγκατασταθεί η Εκκλησία Σου; Πότε, Κύριε;» κι ο Κύριος απάντησε στους μαθητάς του: «Οὐχ ὑμῶν ἐστι γνῶναι χρόνους ἢ καιροὺς οὓς ὁ πατὴρ ἔθετο ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσία». «Δεν είναι δικό σας θέμα να ερευνάτε και να γνωρίζετε εκείνο το οποίον είναι κάτω από την εξουσία του Θεού». Είναι μυστήριον. Είναι απόκρυφον, σεσιγημένον μυστήριον.

     Αλλά πόσες φορές, όταν ανοίγουμε, αγαπητοί μου, την Αγία Γραφή, προσπαθούμε να αποκρυπτογραφήσουμε εκείνα τα οποία η Αγία Γραφή δεν αναφέρει; Και δεν πρόκειται περί του σκαψίματος μέσα στα βαθιά νοήματα της Αγίας Γραφής, για το οποίο σκάψιμο μάς καλεί το ίδιο το Πνεύμα του Θεού να εργαστούμε αν δείτε, από τη φύση της το κείμενο της Αγίας Γραφής, Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, είναι μία επιφάνεια εδάφους και ένα υπέδαφος άνευ τέρματος και άνευ βάθους. Και η επιφάνεια είναι αυτό που θα διάβαζα, μία διήγησις, μία ιστορία, ένα γεγονός. Το υπέδαφος, το λατομείον εκείνο το ατελείωτο, είναι όλες οι αλήθειες που μπορούν οι αιώνες να σκάβουν και να λατομούν αλατομήτως. Βεβαίως καλούμεθα να λατομήσουμε την Αγία Γραφή. Να αποκρυπτογραφήσουμε τα μυστήριά της. Να την γνωρίσουμε. Μας καλεί ο ίδιος ο Θεός. Και μας λέγει ασυνέτους όταν δεν το κάνομε αυτό. Όταν οι μαθηταί Του σε μία στιγμή δείχνουν αδυναμία να μπουν στο νόημα των λόγων Του, λέγει: «Ἀκμὴν καὶ ὑμεῖς (:Ώστε λοιπόν κι εσείς) ἀσύνετοί έστε;  (:ασύνετοι είστε; Κι εσείς δεν καταλαβαίνετε;)». Ώστε πρέπει έτσι.

     Αλλά κάποια μυστήρια, όμως, τα οποία ο Θεός έχει σφραγίσει δεν πρέπει αυτά να τα πολυπραγμονούμε. Γι' αυτό λέγει ο άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης: «Οὐ δεῖ περιεργάζεσθαι τὰ σεσιωπημένα τῇ Γραφή». «Δεν πρέπει να περιεργάζεται κανείς εκείνα τα οποία έχουν αποσιωπηθεί από την Γραφήν». Τι θα γίνει εάν εμείς τα αποσιωπημένα και τα κεκρυμμένα της Γραφής προσπαθήσομε να τα παραβιάσομε; Είναι πολύ απλό. Θα πέσομε στην πλάνη. Είναι η αμοιβή μας. Είναι πολύ απλό. Θα πέσομε στην πλάνη, θα πλανηθούμε. Θέλει κανείς να πλανηθεί; Ας παραβιάσει τα μυστικά, εκείνα τα οποία είναι απαραβίαστα. Είναι, λοιπόν, μια περιέργεια που ξεπερνάει τα όρια. Αυτή ένοχη περιέργεια.

     Είναι και μια άλλη περιέργεια. Μια δεύτερη. Είναι όταν ο άνθρωπος θέλει να ερευνήσει το μέλλον. Όχι βεβαίως το απώτατον μέλλον ή τα έσχατα της Ιστορίας. Αλλά το μέλλον το δικό του. Το μέλλον της δικής του της ιστορίας. Και θέλει να μάθει αν θα παντρευτεί ή δεν θα παντρευτεί, αν θα επιτύχει σε έναν σκοπό του ή δεν θα πετύχει· κι επειδή ακριβώς... πώς, πού, να ερωτήσει τον Θεόν; Πώς θα απαντήσει ο Θεός; Ο Θεός δεν απαντά σε αυτές τις περιπτώσεις. Τότε ξέρει μια άλλη πόρτα, ένα παραπόρτι. Είναι η πόρτα του διαβόλου. Είναι η μαγεία. Και πηγαίνει στο φλυτζάνι του καφέ, και πηγαίνει στην χαρτορίχτρα, και πηγαίνει στο μέντιουμ, να πληροφορηθεί σε αυτές τις πόρτες «τί δεῖ γενέσθαι», τι θα γίνει· τι θα γίνει! Έτσι έκανε και ο Σαούλ ο ταλαίπωρος, να δει την άλλη μέρα εάν θα νικούσε τους Φιλισταίους ή όχι και πήγε εις το μέντιουμ, σε εκείνη την μεσάζουσα γυναίκα να πληροφορηθεί για την έκβαση της μάχης της επομένης ημέρας. Και βεβαίως επήρε την απάντηση, επήρε απάντηση, ναι, την επέτρεψε ο Θεός την απάντηση. Ξέρετε ότι οι δαίμονες δεν γνωρίζουν το μέλλον. Θα σας το πω άλλη μία φορά, οι δαίμονες δεν γνωρίζουν το μέλλον. Στον «αέρα» απαντούν οι δαίμονες. Πετάνε μία κουβέντα και επαληθεύει. Γιατί; Γιατί το επιτρέπει ο Θεός να επαληθεύσει αυτή η κουβέντα των δαιμόνων, για να τιμωρήσει εκείνους που πήγαν στην πόρτα εκείνη. Και πώς τους τιμωρεί; Με την πλάνη. Ποια πλάνη; Του ότι θα δεχθούν τελικά ότι ο διάβολος ξέρει το μέλλον. Και θα ξαναπάνε. Δηλαδή με την πλάνη, επλανήθησαν.

     Ο Θεός να φυλάξει να μην έχομε ποτέ αυτήν την ένοχη περιέργεια, να μάθομε το μέλλον, τι θα μας συμβεί. Γι' αυτό λέγει κάποιος εκκλησιαστικός συγγραφεύς: «Μὴ μαντεία περιεργάζεσθε», «να μην περιεργάζεσθε μαντικές τέχνες». Ένας άλλος εκκλησιαστικός πατήρ λέγει: «Εί βούλει Χριστιανὸς γενέσθαι, φέρε μοὶ πάντα τὰ περίεργα σου». «Εάν θέλεις να γίνεις Χριστιανός, φέρε μου εδώ όλα τα περίεργά σου». Τι είναι εκείνα τα «περίεργα»; Όπως διαβάζομε στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, όταν ο Απόστολος Παύλος εις την Έφεσον εκήρυττε το Ευαγγέλιο και επίστευσαν οι Εφέσιοι, τότε έφεραν τα βιβλία τους, που ήσαν γραμμένα τα «περίεργα»! Τα «περίεργα» είναι οι μαγικές συνταγές, συμβουλές, όλα εκείνα τα οποία αναφέρονται εις την θεωρητική της μαγείας. Και ελέγοντο «βίβλοι τῶν τὰ περίεργα πραξάντων». Ή «εκείνοι οι οποίοι έπρασσαν τα "περίεργα"». Λέγει λοιπόν τώρα εδώ ο Καλλίνικος μοναχός, αυτός είναι. «Θέλεις να γίνεις Χριστιανός; Φέρε μου εδώ όλα εκείνα τα οποία έχεις, από τα "περίεργα". Έχεις βιβλία μαγικά; Έχεις ονειροκρίτες; Τι έχεις μέσα στο σπίτι σου; Φέρτα εδώ. Φέρτα εδώ να τα κάψομε! Γιατί αυτά, αδελφέ μου, δεν είναι δυνατόν ποτέ να αποτελούν περιέργεια αγαθή. Είναι δαιμονική, αμαρτωλή, ένοχη περιέργεια».

     Έχομε και μια άλλη περιέργεια. Μία τρίτη. Είναι η περιέργεια των αισθήσεων. Προσέξατε εδώ. Μπορεί στην πρώτη και στη δεύτερη ίσως να μην είμεθα ίσως ένοχοι, ίσως, αλλά εις την τρίτην είμεθα όλοι ένοχοι. Πώς είναι η περιέργεια των αισθήσεων; Όταν θέλομε να δοκιμάσομε, να γνωρίσομε, δια των αισθήσεων, εκείνα τα οποία δεν πρέπει να γνωρίσομε. Θα πάρω τρεις αισθήσεις. Θα πάρω την όραση, θα πάρω την ακοή θα πάρω και την γεύση.

     Η όρασις, όπως ξέρετε, περιεργάζεται και κλέπτει ξένα πράγματα. Περιεργαζόμεθα τους ανθρώπους. Περιεργαζόμεθα ξένα κάλλη, ξένες ομορφιές. Και εκεί χαζεύομε και κλέπτουμε. Βγάζει, όπως λέγει ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο «Συμβουλευτικόν» του «εγχειρίδιον», βγάζουν τα μάτια κάτι αόρατα και μακρύτατα χέρια και κλέπτουν, κλέπτουν, κλέπτουν... Διαρκώς κλέπτουν. Τι κλέπτουν; Όλα αυτά τα ξένα πράγματα. Είναι αυτό που λέμε, με απλά λόγια: «Τρώμε με τα μάτια». Και τα μάτια μας δεν τα φυλάμε. Πολλές φορές όταν βγαίνομε στον δρόμο για περίπατο, γι' αυτόν τον σκοπό βγαίνομε. Για να δούμε. Και για να μας δουν. Όταν βγαίνουμε στην πλατεία της πόλεώς μας ή του χωριού μας, γι'αυτό βγαίνομε. Να μας δούνε και να τους δούμε. Όταν πάμε σούρτα φέρτα σε έναν ορισμένο δρόμο, πήγαινε-έλα, πήγαινε-έλα, όχι γιατί έχομε δουλειά, έτσι, είναι για να μακραίνομε αυτήν την αμαρτωλή όραση και να βλέπομε και να μας βλέπουν. Έτσι με τα μάτια μας δημιουργούμε αυτήν την περιέργεια. Τι φοράει αυτός, τι φοράει αυτή. Πώς είναι ντυμένος αυτός, πώς είναι ντυμένη εκείνη. Πώς περπατάει αυτός, πώς γελάει εκείνη. Και γιατί γελάει έτσι, και τι θέλει που γελάει έτσι, και πώς και τι και κοιτάζομε και κοιτάζομε και κοιτάζομε.

     Κι όμως, παραγγέλλει, αγαπητοί μου, ο λόγος του Θεού, είναι στις «Παροιμίες» 4, 25 «Οἱ ὀφθαλμοί σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν». «Τα μάτια σου να βλέπουν σωστά». «Οἱ ὀφθαλμοί σου ὀρθὰ βλεπέτωσαν». «Τα μάτια σου να βλέπουν σωστά. Να βλέπουν απλά. Να βλέπουν όπως θα έβλεπαν τα μάτια ενός μικρού παιδιού». Ο Κύριος επεκαλέσθη ένα μικρό παιδί και είπε: «Αν δεν γίνετε σαν το μικρό αυτό παιδί, στην Βασιλεία του Θεού δεν θα μπείτε». Ένα παιδί είναι...ας το πούμε, ανόητο. Δεν έχει ακόμη ανεπτυγμένη την νόησή του. Έχει κι άλλες κακίες το παιδί. Αλλά έχει όμως και μία αρετή σπουδαία. Είναι η απλότητα. Βλέπει απλά. Προσέξτε με, βλέπει απλά, δεν ξέρει τίποτα, βλέπει απλά. Ε, αυτό εννοούσε ο Κύριος. Την απλότητα. Βλέπετε απλά. Όταν βλέπεις, μην τρως τον άλλον, μην έχεις ένοχη περιέργεια. Βλέπε όπως είναι τα αντικείμενα. Μην προσθέτεις, μην αφαιρείς. Μην ντύνεις, μην γδύνεις. Βλέπε απλά.

     Μετά είναι η ακοή. Τ' αυτιά, τα οποία τέρπονται, ευχαριστιούνται να ακούν. Τι να ακούν; Να ακούν ιστορίες βρώμικες, ανέκδοτα γαργαλιστικά, και ό,τι, ό,τι βρωμερόν τ' αυτιά ευχαριστιούνται να ακούν. Βλέπετε κάποτε, στους ηλικιωμένους μάλιστα ανθρώπους, όταν πια το σώμα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις επιθυμίες του και στις ορμές του, η ψυχή ευχαριστείται -γιατί αυτή στο βάθος από μέσα πορνεύει- αγαπά να βλέπει, αγαπά να ακούει. Το σώμα είναι νεκρό περίπου. Αλλά η ψυχή δεν είναι νεκρή. Και πολλές φορές νομίζομε ότι μετάνοια, προσέξτε αυτό το σημείο, θα 'θελα έτσι ιδιαιτέρως να σα τονίσω, αγαπητοί μου, νομίζομε πολλές φορές μετάνοια ότι... τι είναι; «Μετάνοια είναι», λέμε, «να μετανοήσω να μην ξανακάνω μία πράξη». Όχι, είναι να αλλάξω φρόνημα! Να μην πάω ξανά στην ανηθικότητα, αλλά να μην κάθομαι στο καφενείο να καυχιέμαι τα παλιά μου κατορθώματα. Τι πέτυχα, τι μάντρες πήδηξα και πού μπήκα και σε ποιες κρεβατοκάμαρες εισέδυσα για να αμαρτήσω κι εκεί να κάνω τον παλικαρά και τον ήρωα. Δεν είναι μετάνοια αυτό. Μετάνοια θα πει να αλλάξει η νοοτροπία μου πάνω στις πράξεις που κάποτε διέπραξα. Έτσι, παρακαλώ πολύ στο θέμα αυτό της ακοής, πρέπει να μισήσουμε, να μην ανεχόμαστε να ακούσουμε κάτι βρώμικο.

     Μετά είναι η γεύσις. Ο Θεός έκανε την γεύση να δοκιμάζομε βεβαίως όλους τους καρπούς της γης, με την γλυκύτητά τους και τις ιδιαίτερες γεύσεις τους. Όταν όμως κάνομε κάτι το εξεζητημένο, τότε δεν είναι πια η γεύσις, αλλά είναι η λαιμαργία. Όταν πια θέλομε να γαργαλάμε το λαρύγγι μας με ό,τι είναι ευχάριστο. Λέγει ο Μέγας Βασίλειος: «Βρωμάτων περιεργεία πρὸς ἡδονὴν μετασκευάζων τὴν τράπεζαν». «Πρόσεξε, δεν θα φτιάχνεις το τραπέζι σου κατά τρόπον που να δημιουργείς περιέργεια, δηλαδή ποικιλία τέτοια φαγητών, που να δημιουργεί ηδονή». Όχι. Θα είναι ευχάριστο το φαγητό, νόστιμο το φαγητό, όχι εξεζητημένο.

     Ας προσέξομε, αγαπητοί, αυτές τις τρεις αισθήσεις, που εκεί επικρατεί η περιέργεια, στα μάτια, στ' αυτιά, στην γεύση.

     Είναι, όμως, και η περιέργεια στο να μάθομε ξένα πράγματα. Ένα τέταρτο σημείο. Είναι η περιέργεια για την οποία η εποχή μας έχει ιδιαιτέρως το καύχημά της. Καυχιέται η εποχή μας. Ξέρετε σήμερα η εποχή μας έχει πολύ ανεπτυγμένη την περιέργεια του ιδιωτικού βίου των άλλων. «Πώς μπήκες, πώς βγήκες, τι κάνεις στην κρεβατοκάμαρά σου...» για όνομα του Θεού. Κι αυτά θα τα δεις αύριο στις εφημερίδες και στα περιοδικά. Βάζουν οι δημοσιογράφοι, οι νοσηροί δημοσιογράφοι το μάτι στην κλειδαρότρυπα να δουν τι κάνεις μέσα στο σπίτι σου, μέσα στην κρεβατοκάμαρά σου. Για όνομα του Θεού. Και μη νομίσετε ότι είναι μόνο αυτοί. Και όλοι εκείνοι που αγοράζουν αυτά τα έντυπα και τα διαβάζουν μετά περιεργείας, ανήκουν στο ίδιο πάθος. Είναι αυτή η ένοχη περιέργεια το να μάθομε τον ιδιωτικό βίο των άλλων ανθρώπων. Τι μας νοιάζει; Τι κάνει ο άλλος τι μ' ενδιαφέρει; Γι' αυτόν τον λόγο ας προσέξομε επάνω σ' αυτό.

     Τονίζει ιδιαιτέρως μάλιστα ο Απόστολος Παύλος για τις χήρες, εκείνες τις χήρες που είναι κουτσομπόλες, λέει στην Α΄ προς Τιμόθεον επιστολή του, 5ο κεφάλαιο, 13: «ἅμα δὲ καὶ ἀργαὶ (:δεν κάνουν δουλειά, γυρίζουν) μανθάνουσι περιερχόμεναι τὰς οἰκίας, οὐ μόνον δὲ ἀργαί, ἀλλὰ καὶ φλύαροι καὶ περίεργοι, λαλοῦσαι τὰ μὴ δέοντα (:αργές, τεμπέλες, φλύαρες, περίεργες πάνε από σπίτι σε σπίτι, παίρνουν από δω, πηγαίνουν από κει και κάνουν το κουτσομπολιό τους». Αυτό είναι φοβερό πράγμα. Είναι φοβερό πράγμα! Απ' αυτό, λέγει ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος, «Κύριε, γλύτωσέ με απ' αυτήν την περιέργεια, γλύτωσέ με». Και λέγει ο ίδιος ο άγιος Εφραίμ μια που τον ανέφερα: «Μὴ περιεργάζου τὰ μὴ ἴδιά σου, διὰ νὰ μὴ ἀπωλέσῃς τὰ ἴδιά σου!». «Μην περιεργάζεσαι εκείνα που είναι ξένα, για να μην χάσεις τα δικά σου». Τι περιεργάζεσαι; Περιεργάζεσαι κάνει ο άλλος; Θα χάσεις αυτά που έχεις εσύ. Πρόσεξε το: θα χάσεις αυτά που έχεις εσύ. Ο δε Μέγας Βασίλειος τονίζει επάνω σ' αυτό: «Παῦσον τὰ τοῦ δεῖνος κακὰ περιεργαζόμενος». «Παύσε», λέει, «να περιεργάζεσαι του ενός και του αλλουνού τις άσχημες πλευρές του». Τι σε νοιάζει; Ποιος σε έβαλε κριτή, άνθρωπε; Ποιος σε έβαλε; Να περιεργάζεσαι και να μαθαίνεις τι κάνει ο άλλος.

     Η περιέργεια, αγαπητοί μου, είναι κακό πράγμα. Η περιέργεια αποδεικνύει, προσέξατε αυτό, έλλειψη αυτογνωσίας. Σημαίνει δεν ξέρεις ποιος είσαι εσύ και πας να ζητάς να μάθεις τι κάνει ο άλλος. Ακόμη παρουσιάζει έλλειψη σεβασμού. Δεν σέβεσαι την προσωπικότητα του αλλουνού, δεν τον σέβεσαι. Πας να δεις τι κάνει, να μάθεις τι κάνει, σώνει και καλά. Έχει έλλειψη αγάπης η περιέργεια. Δεν αγαπάς τον άλλον όταν είσαι περίεργος, να μάθεις εκείνα τα οποία ο άλλος δεν σου λέγει. Καλύπτεται, βέβαια, πάντα η περιέργεια, γιατί πρέπει πάντα να δικαιολογείται, από ένα δήθεν ενδιαφέρον. «Πηγαίνω γιατί ενδιαφέρομαι για να μάθω», έτσι λένε οι άνθρωποι. Στην πραγματικότητα όμως αυτό το ενδιαφέρον δεν συνοδεύεται παρά με την κατηγορία και το κουτσομπολιό. Είναι γνωστό, ίσως όλοι να είμεθα περίεργοι, αλλά οι περίεργοι άνθρωποι είναι και ενοχλητικοί και ασυμπαθείς. Και αν κάποιος ξεπερνάει τα όρια, στο σπίτι μας και την παρέα μας, οπωσδήποτε δεν τον θέλομε.

     Αγαπητοί μου, πρέπει να θεραπεύσομε την αρρώστια αυτήν. Είναι φοβερή αρρώστια. Θεραπεύεται με εξής τρία φάρμακα. Με την αυτογνωσία, γιατί η απουσία της κάνει την περιέργεια. Να αρχίσομε να βλέπομε τον εαυτό μας. Όταν ο άλλος πάθει κάτι και το μάθομε, μην τρέξομε να μάθομε πιο πολλά. Αλλά να πούμε «Σήμερα του γείτονα, αύριο εμένα». Κι όταν μπορώ να λέγω ότι και σε εμένα μπορεί να συμβεί αυτό που συνέβη στον γείτονα, τότε με την αυτογνωσία μου θα περιοριστώ να μην είμαι άνθρωπος περίεργος. Κι όταν σέβομαι τον άλλον κι όταν αγαπώ τον άλλον, τότε οπωσδήποτε, αγαπητοί μου, θα έχω θεραπεύσει το πάθος της περιεργείας.

14η ομιλία στην κατηγορία :  "Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν"

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν" εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/milies-xairetism-n
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_9.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1KRKcnIbrmAoOMzsW80296JZ1OPDiWnTP/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pJ07DV3ARtGRuPQcpZRNwT

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%A7%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Περί Αὐτογνωσίας.

†. Τώρα την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, αγαπητοί μου, πολύ συχνά ακούεται η μικρά, εκείνη, κατανυκτική προσευχή του αγίου Εφραίμ, η οποία συνοδεύεται και με γονυκλισία: «Κύριε και Δέσποτα τῆς ζωῆς μου, πνεῦμα ἀργίας, περιεργίας, φιλαρχίας καί ἀργολογίας, μή μοι δῷς. Πνεῦμα δέ σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, ὑπομονῆς καί ἀγάπης, χάρισαί μοι τῷ σῷ δούλῳ. Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου».

     Ο όσιος πατήρ αισθάνεται ότι όταν αυτές οι πρώτες τέσσερις κακίες, που είναι το πνεύμα της αργίας, της περιεργείας, της φιλαρχίας και της αργολογίας και εν συνεχεία η επίτευξις των άλλων τεσσάρων αρετών, όπως είναι η σωφροσύνη, η ταπεινοφροσύνη, η υπομονή και η αγάπη, τότε θα επιτύχει κανείς ικανοποιητικά πνευματικά επίπεδα. Σαν κλειδί, όμως, αυτών των τεσσάρων αρετών προς επιτυχίαν και των τεσσάρων κακιών προς αποφυγήν των, προς περικοπήν των, θέτει την αυτογνωσία. Γι' αυτό λέγει: «Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τά ἐμά πταίσματα». «Βοήθησέ με, χάρισέ μου το να μπορώ να ιδώ τα δικά μου τα πταίσματα», και έτσι, με τον τρόπον αυτόν, να αποφύγω και την κατάκριση των άλλων και την δική μου προκοπή».

     Η όλη προσευχή, όπως αντιληφθήκατε, αρχίζει με μίαν επίκλησιν προς τον Κύριον της ζωής: «Κύριε και Δέσποτα τῆς ζωῆς μου». Πραγματικά έχει πάρα πολλή σημασία αυτό, διότι μόνον ο Κύριος της ζωής είναι ο γνώστης της ανθρωπίνης κατασκευής. Κανείς δεν γνωρίζει, ούτε ο ιατρός, ούτε ο φιλόσοφος, ούτε ο κοινωνιολόγος, ούτε εγώ ο ίδιος τον εαυτό μου. Κανείς δεν γνωρίζει τόσο, όσο γνωρίζει ο κατασκευαστής μου. Και ο κατασκευαστής μου είναι ο Κύριος της ζωής μου. Είναι Αυτός ο Οποίος με δημιούργησε. Γι' αυτό αγαπητοί μου, πολλές φορές, όταν αναρωτιόμαστε τι ωφελεί τον άνθρωπο ή τι είναι ικανό να τον κάνει να αρρωστήσει, βεβαίως δεν θέλω να πω ότι θα απορρίψομε την γνώμη μιας πείρας που έχουν οι άνθρωποι, αλλά εφόσον όμως αυτή η πείρα που έχουν οι άνθρωποι, όπως η ιατρική πείρα, η κοινωνική πείρα κ.ο.κ. εφόσον αυτή η πείρα θα έρχεται, θα απορρέει από αυτό το οποίον λέγει και εντέλλεται ο Θεός δημιουργός μου.

     Ένα μικρό παράδειγμα. «Πρέπει ή δεν πρέπει –συνηθισμένο ερώτημα για έναν νέον άνθρωπο, κυρίως για τον έφηβο να μείνω εν παρθενία στα νεανικά μου χρόνια;». Η απάντησις: Ο κόσμος λέγει «Όχι». Πάρα πολλοί ιατροί, όχι όλοι -δόξα τω Θεώ- λέγουν «Όχι». Πολλοί κοινωνιολόγοι και εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι, όχι όλοι ευτυχώς, λέγουν «Όχι». Τι λέγει ο Χριστός; Ο κατασκευαστής μου; Ο κατασκευαστής μου, ο Οποίος γνωρίζει την μάρκα μου και τη δομή μου και την λειτουργία μου όσο κανένας άλλος, μου λέγει: «Θα μείνεις εν παρθενία μέχρι τον γάμο σου». Ποιον θα ακούσω; Προφανώς τον Κύριο της ζωής μου. Συνεπώς αποτείνομαι προς τον Κύριο της ζωής μου. «Κύριε και Δέσποτα τῆς ζωῆς μου...». Διότι εσύ μου έδωσες σήμερα την φυσικήν ζωήν, σε Σένα ελπίζω ότι θα μου δώσεις και την πνευματικήν ζωήν, και την αιωνίαν ζωήν. Διότι ποια η αξία το να επιτύχω την φυσικήν ζωήν, την βιολογικήν ζωήν, με τα εντάλματα των ανθρώπων, και χάσω την αιωνίαν ζωήν, που σε Σένα υπάρχει;

     Καλό, λοιπόν, θα ήταν να αρχίσομε αυτήν την προσευχήν, από το κλειδί της επιτυχίας της, που είναι η αυτογνωσία. Διότι αν θέλει ο Θεός, στην σειρά των Παρασκευών, της ακολουθίας των Χαιρετισμών προς την Θεοτόκον, θα αναλύσομε αυτήν την προσευχήν. Γι' αυτό, κάνοντες αρχή από απόψε, ερωτούμε: «Από πού θα αρχίσομε;». Προφανώς από το κλειδί της επιτυχίας. Ποιο είναι αυτό; Είναι η αυτογνωσία! «Ναί, Κύριε Βασιλεῦ, δώρησαί μοὶ τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα», «δώρισέ μου το δώρο αυτό, το ανεκτίμητο, να μπορώ να δω τα δικά μου τα πταίσματα». Με άλλα λόγια, «βοήθησέ με να έχω αυτήν την αυτογνωσία». Αλλά αυτή η αυτογνωσία, αγαπητοί μου, πράγματι αποτελεί κλειδί. Οι αρχαίοι Έλληνες το είχαν κατανοήσει αυτό. Γι΄ αυτό και υπήρχε στη μετώπη του μαντείου των Δελφών εκείνο το περίφημο ρητό «γνῶθι σαὐτόν» «γνώριζε τον εαυτό σου». Γιατί πράγματι αποτελεί κόμβον όλων των περιπτώσεων του ανθρώπου και των ενεργειών του. Οι πατέρες έλεγαν τούτο: «Ἀρχὴ σωτηρίας τὸ ἐπιγνῶναι τινὰ ἑαυτόν». «Η αρχή της σωτηρίας είναι σε κάποιον το να αρχίσει να έχει επίγνωση του εαυτού του». Να ξέρει δηλαδή πού ακριβώς βρίσκεται, ποια είναι η όλη του κατάσταση, ποιος είναι αυτός ο ίδιος.

     Αγαπητοί μου, ξέρετε ότι ο άνθρωπος εξερευνά τα βάθη των ουρανών- εννοείται των φυσικών ουρανών, εξερευνά την γην, τα βάθη των θαλασσών, εισχωρεί μέσα σε ζούγκλες και άβατους τόπους, που ποτέ άνθρωπος δεν επάτησε κι όμως δεν έχει εξερευνήσει αυτόν τον ίδιο τον εαυτόν του. Καταρχάς η ανθρωπότητα δεν εξερεύνησε αυτό το ον που λέγεται άνθρωπος. Και ύστερα, ο κάθε άνθρωπος δεν έχει εξερευνήσει αυτήν την «terra incognita», αυτήν την άγνωστη γη, την άγνωστη χώρα. Δεν την έχει εξερευνήσει. Ανεξαιρέτως. Μας το λέγει η Ψυχολογία ότι ο άνθρωπος δεν έχει εξερευνήσει τον εαυτόν του. Μας το λέγει όμως και ο λόγος του Θεού. Κυρίως ο λόγος του Θεού.

     Γι' αυτό τον λόγο πρέπει να έχομε μία στροφή προς τα μέσα. Αυτή η στροφή προς τα μέσα θα μας κάνει να δούμε ακριβώς ποια είναι η κατάστασίς μας, ποιος είμαι εγώ. Να ανακαλύψω το εγώ μου. Το αφήνω και ενεργεί, όπως ενεργεί, παθιασμένο, κουβαλάει μαζί του όστρακα και κελύφη και του κόβουν την ταχύτητά του στον δρόμο του, εμφανίζεται κακομοιριασμένο, κακοποιημένο, που μπορεί ακόμη να δημιουργήσει και το γέλιο των άλλων ανθρώπων, κι όμως εγώ ποτέ δεν έκανα τον κόπο να κοιτάξω αυτό το «εγώ» μου, να ιδώ ποιος είμαι και πώς κινούμαι, πώς με βλέπουν οι άλλοι άνθρωποι, πώς με βλέπει ο Θεός. Είναι η επιστήμη των επιστημών και η τέχνη των τεχνών, να γνωρίσω τον εαυτό μου! Κι αν ακριβώς, αγαπητοί μου, αν ακριβώς πάσχομε σαν άνθρωποι και σαν κοινωνίες, είναι ακριβώς αυτή η απουσία της αυτογνωσίας. Εάν πάσχω, είναι γιατί δεν ξέρω ποιος είμαι εγώ. Εάν η κοινωνία πάσχει, είναι γιατί οι διοικούντες, οι κυβερνώντες, πάντοτε οι προϊστάμενοι, εκείνοι οι οποίοι προΐστανται κάποιας ομάδας ανθρώπων, είναι γιατί δεν εγνώρισαν τον άνθρωπο και δεν εγνώρισαν τον άνθρωπο επειδή δεν εγνώρισαν τον εαυτό τους. Πώς θα γνωρίσω τον άλλο άνθρωπο; Δεν θα τον ψαχουλεύω να τον γνωρίσω, ούτε φυσικά θα τον βάλω στη χημική ανάλυση, ούτε στο τραπέζι, θα λέγαμε, της ανατομίας. Θα τον γνωρίσω τον όποιον άλλον άνθρωπον, εάν καθίσω στο σκαμνί τον εαυτόν μου και αρχίσω να αναλύω τον εαυτόν μου. Από τη στιγμή που θα αναλύσω τον εαυτόν μου και θα τον γνωρίσω, τότε εγνώρισα όλους τους ανθρώπους. Από δω θα ξεκινήσει και η αγάπη και η φιλανθρωπία, από δω θα ξεκινήσουν όλες οι αρετές! Πραγματικά από την αυτογνωσία ξεκινούν όλες οι αρετές.

     Όταν, όμως, θα ξεκινήσω, αγαπητοί μου, να ερευνώ τον εαυτό μου, αναμφισβήτητα δεν θα πρέπει να υποστώ μίαν... θα λέγαμε, έτσι, λάμψη στα μάτια μου, από κάτι που υπάρχει μέσα στην ανθρώπινη ψυχή και εκ της κατασκευής της λάμπει. Να αρχίσω φερ' ειπείν να γοητεύομαι με τας πολυπλόκους λειτουργίας του μυαλού μου. Αν μάλιστα τύχει να είμαι και μορφωμένος άνθρωπος, βλέπω τις δαιδαλώδεις σκέψεις που κάνω. Και αρχίζω να υφίσταμαι ένα είδος ναρκισσισμού, να αυτοθαυμάζομαι. Αυτό δημιουργεί μια κατάσταση ψευδή, βεβαίως, αυτογνωσίας. Δεν είναι αληθινή αυτογνωσία. Όπως λέγουν οι Πατέρες, ότι η ψυχή αφ' εαυτής έχει το κάλλος της. Και όταν εγώ δω το κάλλος της ψυχής μου, αφ' εαυτής, από μόνη της, από κατασκευή της, τότε αρχίζω να γοητεύομαι. Δεν θα κοιτάξω το κάλλος. Θα με παρασύρει αν δω το κάλλος της ψυχής· αλλά θα ιδώ τις πληγές της! Θα αντιπαρέλθω τα κάλλη της ψυχής, τις δυνατότητες του νου μου, της καρδιάς μου, της βουλήσεώς μου, θα τα βάλω στην άκρη. Και θα προσπαθήσω να ιδώ τα έλκη της ψυχής μου. Θα κατέβω στη συνείδησή μου και θα αρχίσω άτεγκτος κριτής και αδυσώπητος, διότι ξέρει η συνείδησις του πεπτωκότος ανθρώπου να δημιουργεί, όπως λέγει η Ψυχολογία, μηχανές. Και τότε θα αρχίσουν οι μηχανές, και θα μου λέγει ένας μηχανισμός ότι «ε, αυτός είναι έτσι και εκείνο είναι έτσι», και θα αρχίσει να δικαιολογείται η συνείδησις. Θα είμαι άτεγκτος κριτής. Θα κρίνω την συνείδησή μου με βάση και κριτήριο πάντοτε των λόγων του Θεού.

     Δεν θα αρκεστώ να μείνω στη συνείδησή μου· εις το τι έπραξα και δεν έπραξα. Αλλά θα κατέβω και εις τα εφέσεις της ψυχής μου και εις τις ροπές της ψυχής μου, που είναι κάτω από την συνείδησή μου, ή δίπλα στην συνείδησή μου. Γιατί, όπως ξέρετε, από την στιγμή που ο Αδάμ ημάρτησε, δημιουργήθηκε το διαβόητον υποσυνείδητον. Υποσυνείδητον δεν είχε ο Αδάμ. Είχε μόνο συνείδηση. Από την στιγμή που είπε στον Θεό: «Όχι εγώ... η γυναίκα που μου έδωσες, αυτή μου έδωσε τον καρπό και έφαγα» σημαίνει ότι την ενοχή της συνειδήσεώς του δεν την παραδέχτηκε, αλλά την επέρριψε εις τον Θεόν και συνεπώς αφού επέρριψε εις τον Θεόν την ενοχή του σημαίνει ότι πια την έβαλε πλάι στην συνείδηση, την ενοχή, δηλαδή την στιγμή εκείνη, εκείνη τη στιγμή δημιουργήθηκε η παρασυνείδησις. Δηλαδή αυτό που λέμε σήμερα υποσυνείδητο. Θα ερευνήσω και αυτό. Είναι εκείνο που σας είπα προηγουμένως ότι δημιουργεί η συνείδηση μηχανές για να κρύπτει το υποσυνείδητο. Αλλά και τον εαυτό της ακόμα να κρύπτει. Θα κατεβώ και εις αυτό το υποσυνείδητο για να κρίνω τον εαυτό μου. Και τότε θα πω: «Αθανάσιε, είσαι αυτός· και λυπούμαι για λογαριασμό σου, που είσαι και κληρικός· λυπούμαι. Έχεις αυτό, εκείνο, εκείνο, αυτό το πάθος, εκείνο το πάθος, εκείνο το πάθος, αυτήν την έφεσιν, εκείνη, εκείνη, αυτήν την ροπήν, εκείνη, εκείνη. Ίσως να μην το διέπραξες ποτέ, αλλά είσαι ακάθαρτος». Βέβαια, βέβαια, θα σωθώ εάν δεν διέπραξα εκείνο που έπεφτε εις το συνειδητό μου ή εις την συνείδησή μου. Θα σωθώ. Αλλά για να γίνω άγιος πρέπει να καθαρίσω και την συνείδηση και το υποσυνείδητον.

     Αυτό έκαναν εξάλλου εις την έρημο οι άγιοι. Και εκεί κατηνάλωσαν την ζωή των. Στο να καθαρίσουν την συνείδηση και το υποσυνείδητο. Αν ήταν δυνατόν να το εξαλείψουν. Και να επανέλθουν εις την αρχέγονο κατάσταση, τον προ-πτωτικόν Αδάμ. Και ο προπτωτικός Αδάμ είναι ο Ιησούς Χριστός. Ο νέος Αδάμ. Είναι ο εν Χριστώ άνθρωπος. Αυτός είναι ο εν Χριστώ άνθρωπος. Και ελάτε να μου πείτε αν έχομε να κάνομε δουλειά ή όχι... Και ελάτε να μου πείτε αν η υπόθεσις το να ζήσω πνευματική ζωή –μην απογοητευόμεθα όμως, μην απογοητευόμεθα αν είναι εύκολη... Κι αν είναι υπόθεσις μιας ημέρας ή ενός έτους... Έτσι πραγματικά θα αρχίσω να βλέπω τον εαυτό μου.

     Αλλά το να δω τον εαυτό μου, αγαπητοί μου, πρέπει να πούμε ότι δεν είναι μόνο δικό μου έργον. Είναι και έργον του Θεού. Είναι έργον της χάριτός Του. Γι' αυτόν τον λόγο κάνω προσευχή και Του λέγω: «Ναί, Δέσποτα, Βασιλεῦ, δώρησαί μοὶ τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα». «Δώσε μου αυτό το δώρο να μπορώ να βλέπω». Είναι συνεπώς ο μεγάλος προβολέας. Όπως, θα λέγαμε, είναι ένα σκοτεινό σπίτι, ένα σκοτεινό δωμάτιο, είναι ο εαυτός μου. Δεν έχω την διάθεση να τον ψαχουλέψω. Αλλά άμα ψαχουλεύω εδώ, δεν έχω εικόνα του όλου χώρου. Έχω ανάγκη φωτός. Αυτό το φως που θα διαυγάζει αυτόν τον σκοτεινόν χώρον είναι το Φως του Θεού. Είναι η χάρις του Χριστού. Και τότε θα μου φωτίσει τον χώρον αυτόν και τότε θα δω ποιος είμαι. Μάλιστα επειδή γνωρίζει ο κατασκευαστής μου, ο Χριστός, ότι όταν ρίξει άπλετο φως στη συνείδησή μου, θα τρομάξω, ακούστε το αυτό, θα τρομάξω, και υπάρχει ο κίνδυνος να απογοητευθώ, γι'αυτό ρίπτει λίγο λίγο φως. Κάποτε σε ορισμένες γωνιές της συνειδήσεως. Κάποτε σε όλο τον χώρο της συνειδήσεως. Αλλά ξεκινάει ως αμυδρό φως. Και όσο προχωρά, το φως αυτό αυξάνει. Εγώ το έχω δει αυτό σε πάρα πολλούς ανθρώπους όταν εξομολογούνται. Σήμερα μου λέγουν τα α αμαρτήματα και λέγουν δεν έχουν τίποτα. Λένε αλήθεια. Ύστερα από λίγο καιρό έρχονται, αφού ακούνε λόγο Θεού, δηλαδή έρχεται η χάρις του Θεού, τότε βλέπουνε κι άλλα πράγματα. Και λένε: «Αυτά δεν τα είχα δει άλλοτε». Και συνεπώς λέγουν και βγάζουν και βγάζουν. Γιατί; Γιατί τώρα αρχίζουν και τα βλέπουν. Γιατί τώρα τα βλέπουν; Γιατί τώρα φωτίζει τον χώρο της συνειδήσεώς τους ο Θεός. Είναι ανάγκη λοιπόν να παρακαλέσομε τον Κατασκευαστή μας να μας δώσει την χάρη Του, να μπορούμε βλέπουμε εκείνα τα οποία υπάρχουν μέσα μας. Γι'αυτό πρέπει να προσευχόμεθα. Θα έλεγα  εμπόνως,επιμόνως, μετά δακρύων!

     Αυτό το «ὁρᾶν», «δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα», αυτό το «όραν», το βλέπειν, δηλαδή αυτό το μάτι της ψυχής, πρέπει να έχει υγεία. Γι'αυτό πρέπει να παρακαλάμε τον Θεό να μας δίνει υγιές μάτι ψυχής. Αυτό το υγιές μάτι της ψυχής είναι θεμελιώδους σημασίας, θεμελιώδους, όπως ακριβώς το να πρέπει να γίνω καλλιτέχνης ή άνθρωπος επιστήμης και παρατηρήσεως και πειράματος, και να μην έχω μάτια. Ε, πώς είναι δυνατόν... Είπα παρατηρήσεως και να μην έχω μάτια. Είναι αδιανόητο πράγμα. Πρέπει, λοιπόν, να έχω μάτια και μάλιστα καλά μάτια. Και μάλιστα μάτια που να μη μου δίνουν ψευδαισθήσεις. Αλλά να έχω μάτια που να βλέπουν εξ αντικειμένου, σωστά, με ακρίβεια. Λοιπόν, αυτό το μάτι της ψυχής, «δώρησαί μοι τοῦ ὁρᾶν τὰ ἐμὰ πταίσματα»,το να βλέπω τα πταίσματά μου, τα αμαρτήματά μου, είναι, όπως σας εξήγησα, ανάγκη να είναι υγιές.

     Πώς θα ξεκινήσει αυτό; Πώς δηλαδή θα γίνει το μάτι υγιές; Αν υποτεθεί ότι δεν είναι υγιές. Εκείνο που κάνει το μάτι της ψυχής υγιές είναι η ταπεινοφροσύνη! Είναι η ταπεινοφροσύνη. Θα σας πω ένα ωραίο από τον άγιο Μάρκο τον ασκητή. Λέγει το εξής: «Ὁ ταπεινόφρων καὶ ἔργον ἔχων πνευματικὸν ἀναγιγνώσκων τὰς θείας γραφὰς πάντα εἰς ἑαυτὸν νοήσει καὶ οὐκ εἰς ἕτερον». «Ο ταπεινός άνθρωπος, όταν διαβάζει», λέγει, «την Αγία Γραφή, ό,τι καταλαβαίνει, ουδέποτε λέγει: "Α, αυτό είναι για τους άλλους", αλλά λέγει: "Αυτό είναι για μένα"». Δηλαδή τι αποκτά; Αυτογνωσία. Πώς αποκτά την αυτογνωσία; Όταν έχει ταπείνωση. Ο ταπεινόφρων άνθρωπος. Είναι μεγάλο πράγμα. Αγαπητοί μου, είναι μεγάλο πράγμα. Ας προσέξουμε το θέμα αυτό. Στον εγωιστή πείτε ό,τι θέλετε. Δεν βλέπει τίποτα. Ο εγωιστής είναι τυφλός. Είναι τυφλός. Όπως και αυτός που δεν έχει αγάπη είναι τυφλός, κι αυτός που δεν έχει ταπείνωση είναι τυφλός. Πείτε του ό,τι θέλετε. Δεν βλέπει. Δεν σας κοροϊδεύει. Δεν βλέπει! Δυστύχημα...

     Αλλά εάν δω τον πραγματικό μου εαυτό, τότε θα αντιληφθώ ότι έχω πολλά πράγματα να κοιτάξω. Και τότε... ω, τότε, τότε δεν έχω καιρό να κοιτάξω τον άλλον άνθρωπο. Κι αν δεν έχω καιρό να κοιτάξω τον άλλον άνθρωπο, τότε δεν θα κατακρίνω. Ή, από μία στοιχειώδη αυτογνωσία, στοιχειώδη, θα πω: «Μα κι εγώ είμαι το ίδιο πράγμα, αν αυτός κάνει σήμερα αυτό, γιατί εγώ δεν θα το κάνω αύριο; Ποιος μου το εξασφαλίζει; Κι αν ακόμη ψάξω, θα βρω ότι κι εγώ έχω στοιχεία, που, αν βρεθώ στις συνθήκες που αυτός βρέθηκε, δεν ξέρω κι εγώ τι μπορεί να κάνω. Διαβάζω για ένα έγκλημα, για μία κλοπή, για μία πράξη βίας, οποιασδήποτε φύσεως, ποιος μου λέει εμένα, εάν βρεθώ κάτω από τις ίδιες συνθήκες, δεν θα κάνω το ίδιο;». Αδελφέ μου, αυτό το εξασφαλίζεις για τον εαυτό σου ότι δεν θα το κάνεις; Εάν το εξασφαλίζεις και είσαι σίγουρος, να το ξέρεις, μέτρο και κριτήριο: δεν έχεις αυτογνωσία. «Για όλους τους ανθρώπους είναι όλα δυνατά. Εγώ μπορώ να κάνω εγκλήματα; Γιατί δεν μπορώ να κάνω; Εάν με εγκαταλείψει η χάρις του Θεού, αν, αν, γιατί δεν μπορώ να κάνω;». Γι' αυτό τον λόγο ας λέμε: «Όλα μπορώ να τα κάνω. Μόνο η χάρις του Θεού αν με φυλάξει, τότε δεν θα κάνω εκείνα τα οποία σήμερα βλέπω στον άλλον και τρομάζω». Θα 'λεγα για μια καλή γυναίκα, που 'ναι νοικοκυρά, που έχει στο σπίτι της πολλή δουλειά να κάνει, όταν κάθεται και φτιάχνει το σπιτικό της και πάντα έχει μία απασχόληση, θα εξετάσει της γειτόνισσας το σπίτι σε ποια κατάσταση καθαριότητος βρίσκεται ή όχι; Αναμφισβήτητα όχι. Γιατί; Έχει να κοιτάξει το δικό της το σπίτι. Γιατί ακριβώς έχει πολλή δουλειά να κάνει.

     Έτσι κι εδώ. Δεν θα ερευνήσω τον άλλον, δεν θα ψάχνω τον άλλον. Τον εαυτό μου, τον εαυτόν μου μόνο θα βλέπω, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι αν δω κάτι στον άλλον δεν θα του το διορθώσω. Διότι αυτήν την στιγμή, εάν εγώ επί παραδείγματι ως πνευματικός σου πω ότι «Αυτό το πράγμα έχεις δεν σε κατηγορώ. Σου λέγω απλώς ότι έχεις κάτι για να το διορθώσεις κι εσύ που το βλέπω εγώ και δεν το βλέπεις εσύ». Σημαίνει λοιπόν ότι εξετάζω τον εαυτό μου και μένω στον εαυτό μου, δεν σημαίνει ότι δεν θα βοηθήσω τον άλλον να διορθωθεί. Άπαγε, κάθε άλλο. Αλλά όταν ακριβώς μπορώ να βλέπω τον εαυτό μου, όπως είναι η παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου, θυμηθείτε την, ο Τελώνης έβλεπε μόνο τον εαυτόν του, ο Φαρισαίος έβλεπε τον άλλον και όχι τον εαυτό του! Είναι φοβερό πράγμα... Όταν τελικά αποκτήσω την αυτογνωσία, τότε αναμφισβήτητα οδηγούμαι, αγαπητοί μου, στο να αποκτήσω όλες τις αρετές. Την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη, την προσευχή. Αναφέρω τις κεφαλαιώδεις αυτές και θεολογικές αρετές.

     Λέγει ο όσιος Πέτρος ο Δαμασκηνός: «Οὐδὲν κρεῖττον τοῦ γνῶναι τὴν οἰκείαν ἀσθενείαν καὶ ἀγνωσίαν, οὐδὲν χεῖρον τοῦ ταῦτα ἀγνοεῖν». «Δεν υπάρχει καλύτερο πράγμα από του να γνωρίζεις ποιος είσαι, την δική σου ασθένεια. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από του να αγνοείς ποιος είσαι. Δεν υπάρχει...».

     Τέλος, πρέπει να σας πω και κάτι. Ο αληθινός, ο ταπεινός άνθρωπος, όταν κοιτάζει τον εαυτό του και βρίσκει τα ελαττώματά του... έχει βεβαίως και αρετές, δεν τίθεται θέμα, τι κάνει; Όπως κοιτάζει τον εαυτόν του, ο Θεός κάνει το εξής: βάζει το χέρι του μπροστά και κρύβει τα καλά. Του λένε οι άλλοι άνθρωποι: «Κοίταξε, έχεις αυτό το καλό». Έχει βάλει το χέρι Του εκεί όμως ο Θεός και δεν βλέπει αυτός. Για να μην υψηλοφρονήσει, τον προστατεύει ο Θεός και του κρύπτει τα καλά. Ή μικραίνει τα καλά. Εάν οι άνθρωποι επιμένουν στο σημείο αυτό, του να του λέγουν τα καλά του, τότε είναι ως να του ρίπτουν εις τα χέρια του διαβόλου τον άνθρωπον αυτόν.

     Και, τέλος, ο όσιος πατήρ Θεόδωρος λέγει τα εξής θαυμάσια: «Τὸ δεσποτικὸν λόγον ἐπὶ νοῦν ἔχε, τὸ δοῦλος ἀχρεῖος εἶναι καὶ μήπω τὴν ἐντολὴν πεπληρωκέναι (:έχε πάντα στον νου σου αυτό που είπε ο Χριστός: "Είμαι δούλος αχρείος και οφείλω να εκπληρώσω τις εντολές του Θεού") τῷ ὄντι, τῷ ὄντι γάρ, ἐφ' ὅσον ἐν τῷ παρόντι βίῳ έσμέν (:όσο ακόμη είμεθα εις τον παρόντα βίο) οὔπω τῆς ἐξορίας ἀνακεκλήμεθα, ἀλλ' ἀκμὴν ἐπὶ τὸν ποταμὸν Βαβυλῶνος καθεζόμεθα (:όσο ακόμη ζούμε, δεν έχομε ανακληθεί από την εξορία την βαβυλωνιακή, είμαστε ακόμη εις τις ακτές της Βαβυλώνος, του Ευφράτου ποταμού και κλαίμε την εξορία μας) ἀκμὴν περὶ τὴν Αἰγύπτιον πλινθουργίαν ταλαιπωροῦμεν, μήπω τὴν γῆν τῆς ἐπαγγελίας θεασάμενοι (:ακόμη είμαστε στη γη της σκλαβιάς, την Αίγυπτον, την πνευματική Αίγυπτο και τα έργα μας είναι η πλινθουργία, όπως τότε οι Εβραίοι ως δούλοι στον Φαραώ, και εργαζόμεθα τα έργα τα καθημερινά και είμεθα σκλάβοι. Όσο, λοιπόν, ακόμη είμεθα στην παρούσα ζωή και η γη της επαγγελίας είναι μακράν, ας ταπεινοφρονούμε. Ας έχομε, λοιπόν, αυτήν την αυτογνωσία, ας λέμε ότι είμεθα δούλοι αχρείοι). Ἐπειδὴ οὔπω ἐξεδυσάμεθα τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον, τὸν φθειρόμενον κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τῆς ἀπάτης, οὔπω ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου· ἔτι γὰρ τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ φοροῦμεν· οὐκ ἔχομεν τοίνυν ὁδὸν καυχήσεως, ἀλλὰ δακρύειν ὀφείλομεν, δεόμενοι τοῦ δυναμένου σώζειν ἡμᾶς (:Φορούμε ακόμα την εικόνα του χοϊκού, του χωματένιου ανθρώπου· δεν ντυθήκαμε ακόμα την εικόνα και την φορεσιά του επουρανίου ανθρώπου. Πώς, λοιπόν, θα καυχηθούμε, τι θα πούμε; Ότι είμεθα ότι... Τίποτα... Να κλάψομε, να στραφούμε στον εαυτό μας, να δούμε τον πραγματικό εαυτό μας, για να μπορέσουμε να σωθούμε)». 

     Αγαπητοί μου, πράγματι είναι αναγκαιοτάτη αυτή η στροφή προς την αυτογνωσία. Λέγει πάλι ο Ησύχιος ο πρεσβύτερος, το θαυμάσιο που είναι και αγιογραφικό: «Οὐαὶ τοῖς ἀπολωλεκόσι τὴν καρδίαν, φησὶ· καὶ τί ποιήσουσιν, ὅταν ἐπισκέψηται Κύριος; (:Αλίμονο σε κείνους που έχασαν την καρδιά τους. Και την χάνουν όταν δεν έχουν αυτογνωσία. Και όταν θα έρθει ο Θεός να κρίνει την καρδιά, τι θα κάνουν τότε;)». «Δι' ὃ σπουδαστέον ἡμῖν, ἀδελφοί»· «Γι' αυτό, αγαπητοί μου αδελφοί», λέγει, εδώ ο όσιος Ησύχιος, «είναι ανάγκη να φροντίσουμε να κατακτούμε δια της αυτογνωσίας την καρδιά μας».

11η ομιλία στην κατηγορία :  "Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν"

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν" εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/diafora-uemata/milies-xairetism-n
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_9.html?m=1

Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.

Μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος.

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://drive.google.com/file/d/1KRKcnIbrmAoOMzsW80296JZ1OPDiWnTP/view?usp=drivesdk

🎥 Βιντεοσκοπημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pJ07DV3ARtGRuPQcpZRNwT

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ὁμιλίες Χαιρετισμῶν. Ὁμιλίες τῶν πέντε Παρασκευῶν τῶν Χαιρετισμῶν».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%9F%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CE%A7%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD.?m=1

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.