†.Ο Απόστολος Παύλος, αγαπητοί μου, επιθυμώντας να βοηθήσει τους πιστούς της Εκκλησίας της Ρώμης, γράφει τα εξής: «Ὀφείλομεν δὲ ἡμεῖς οἱ δυνατοὶ τὰ ἀσθενήματα τῶν ἀδυνάτων βαστάζειν, καὶ μὴ ἑαυτοῖς ἀρέσκειν». «Εμείς», λέγει, «οι δυνατοί, εμείς που νομίζομε ότι μπορεί να έχομε κάποια δύναμη πνευματική, ας κρατήσομε τις ατέλειες εκείνων οι οποίοι έχουν ολιγοτέραν πνευματική δύναμη». Και για να στηρίξει αυτό, δηλαδή ότι δεν πρέπει να υπάρχει μία αυταρέσκεια, «μὴ ἑαυτοῖς ἀρέσκειν», αλλά πρέπει να βοηθούμε πραγματικά τους άλλους, αναφέρεται σε ένα πρότυπον. Και αυτό το πρότυπον είναι ο Ιησούς Χριστός· «δια τον Οποίον», λέγει, «εγράφη στην Παλαιά Διαθήκη: Οἱ ὀνειδισμοὶ τῶν ὀνειδιζόντων σε ἐπέπεσον ἐπ᾿ ἐμέ». Ως να αποτείνεται ο Υιός προς τον Πατέρα λέγοντας: «Εκείνοι που ονείδιζαν Σένα, ω Πατέρα μου, τώρα ονειδίζουν Εμένα». Είναι από τον Ψαλμόν 68, στίχος 10.
Και εξ αφορμής όλων αυτών που σημειώνει ο Απόστολος, ότι δηλαδή πρότυπό μας είναι ο Χριστός, ο Οποίος επήρε επάνω Του τον ονειδισμόν του Πατρός εκ μέρους των Εβραίων που απέδιδαν εις τον Πατέρα, προβαίνει σε μία γενικοτέρα μεγίστη αλήθεια. Ότι δηλαδή ό,τι εγράφη στην Παλαιά Διαθήκη, αφού ανεφέρθη εις τον Χριστόν, αυτό εγράφη και για μας εις την Καινή Διαθήκη. Και συνεπώς ολόκληρη η Αγία Γραφή, και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη, είναι μία διαρκής και μόνιμος αξία. Γι΄αυτό σημειώνει και λέγει: «Ὃσα γὰρ προεγράφη(:διότι όσα γράφτηκαν πιο μπροστά, στην Παλαιά Διαθήκη), εἰς τὴν ἡμετέραν διδασκαλίαν προεγράφη(:γράφτηκαν για τη δική μας διδασκαλία), ἵνα διὰ τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς παρακλήσεως τῶν γραφῶν(:με την υπομονή και την ελπίδα και την παρηγορία των γραφών) τὴν ἐλπίδα ἔχωμεν(:έχομε την ελπίδα της σωτηρίας)».
Ώστε λοιπόν αγαπητοί μου, να ένα μεγάλο θέμα εδώ, ότι η Παλαιά Διαθήκη βρίσκει το πλήρωμά της μέσα στην Καινή Διαθήκη μέσα στον χρόνο, μέσα στην Εκκλησία, μέσα στους πιστούς· διότι ξαναλέγω άλλη μία φορά, εκείνο που λέγει «προεγράφη», προεγράφη για μας, για την Εκκλησία. Συνεπώς σήμερα η Παλαιά Διαθήκη, η οποία έχει φύγει από τη ζωή μας -προσπαθήσαμε να τη βγάλομε την Παλαιά Διαθήκη, από μία παρανόηση ή κακόβουλα, όπως θέλετε πάρτε το, θεωρούμε ότι ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης είναι κάποιος κακός Θεός, κάποιος αιμοβόρος Θεός, κάποιος εκδικητικός Θεός, ο οποίος δεν έχει καμία σχέση με τον Θεό της Καινής Διαθήκης. Βέβαια ένας μελετητής γρήγορα ανακαλύπτει ότι είναι ο ίδιος ο Θεός. Κι αν θέλετε, Εκείνος που ομιλεί εις την Παλαιά Διαθήκη, δεν είναι παρά ο Ίδιος Εκείνος που ομιλεί εις την Καινή Διαθήκη, δηλαδή ο Υιός. Ο Υιός ομίλησε εις το Σινά. Ο Υιός είπε: «Ὁ Θεός πῦρ καταναλίσκον» ότι είναι. Ο Θεός είπε ότι είναι ζηλωτής κ.ο.κ. Ο Ίδιος που ενηνθρώπησε όταν ήλθε το πλήρωμα των καιρών.
Όταν λοιπόν ο Απόστολος Παύλος σημειώνει: «Ὃσα γὰρ προεγράφη», όσα γράφτηκαν για μας πιο μπροστά, αναφέρεται όπως βλέπετε στην Παλαιά Διαθήκη. Και θέλει να τονίσει ότι η Παλαιά Διαθήκη έχει αμείωτον αξίαν, μόνιμον, για κάθε εποχή και για κάθε πιστό μέσα στην Εκκλησία.
Αλλά για να το καταλάβομε αυτό, επιτρέψατε να κάνομε μία πολύ μικρή και σύντομη ανάλυση. Και πρώτα πρώτα να δούμε το ιστορικόν μέρος της Παλαιάς Διαθήκης. Είναι γνωστό ότι η Παλαιά Διαθήκη έχει βιβλία ιστορικά, έχει ποιητικά, έχει και προφητικά. Και τα μεν ιστορικά αναφέρονται στην Ιστορία του Ισραήλ, τα ποιητικά είναι οι Ψαλμοί, ο Ιώβ κ.ο.κ., Άσμα Ασμάτων. Τα δε προφητικά είναι τα έργα των προφητών.
Ως προς τα ιστορικά βιβλία, όπως είναι τα πρώτα πέντε βιβλία, η Γένεσις, η Έξοδος, το Λευιτικόν, οι Αριθμοί και το Δευτερονόμιον, και τα παρακάτω ιστορικά βιβλία, όπως είναι ο Ιησούς του Ναυή, τα τέσσερα Βασιλειών κ.ο.κ., αυτά, αγαπητοί μου, θεωρούνται από τους αρνητάς του Χριστιανισμού, δυστυχώς και από πολλούς χριστιανούς, ότι είναι η Ιστορία του Ισραήλ, που για μας τους Έλληνες δεν μας ενδιαφέρει. «Έχομε τη δική μας την Ιστορία, γιατί πρέπει να μάθομε την Ιστορία του Ισραήλ; Ποιος ο λόγος;». Αυτό είναι το επιχείρημά τους.
Ύστερα, εμείς οι Έλληνες είχαμε μιαν άλλη τοποθέτηση. Η τοποθέτησις του Έλληνος είναι ο ορθός λόγος. Η τοποθέτησις του Εβραίου είναι η πίστις. Ο Έλληνας επινοεί. Ο Εβραίος δέχεται αποκάλυψιν. Εάν ο Εβραίος επινοήσει, αμαρτάνει απέναντι του αποκαλύπτοντος Θεού, του αποκαλυπτόμενου Θεού. Συνεπώς οι τοποθετήσεις μας είναι διαφορετικές. Εμείς, επειδή στηριζόμεθα εις τον ανθρώπινον λόγον, εμείς έχομε μια υπερηφάνεια. Όταν λέγω «Εμείς οι Έλληνες», οι αρχαίοι Έλληνες. Και καλύτερα, αν θέλετε, ο όρος «Ἕλλην» δεν είναι αυτός που συμπίπτει με τον γεωγραφικόν χώρον «Ἕλλην», αλλά είναι ο τρόπος με τον οποίον σκέπτεται ένας άνθρωπος. Και εμείς οι Έλληνες σκεφτήκαμε έτσι… Εμείς λοιπόν οι Έλληνες έτσι σκεφτόμαστε. Και σκεφτόμαστε ακόμη έτσι παρά ότι είμαστε Χριστιανοί. Και ερχόμαστε και λέμε: «Εμείς έχομε μια ένδοξη Ιστορία. Ένδοξη, που βγήκε από τις δικές μας τις δυνάμεις. Ποτέ δεν ήρθε ο Θεός να μας πει: ‘’Θα πολεμήσω μαζί σας’’. Οι Εβραίοι έχουν μία Ιστορία που όταν νικούν, νικά για λογαριασμό τους ο Θεός. Συνεπώς αυτό έρχεται σε αντίθεση με την υπερηφάνειά μας και δεν θέλομε τον Θεό της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν θέλομε την Ιστορία του Ισραήλ. Δεν μας…-ας πω μια σύγχρονη έκφραση- δεν μας εκφράζει. Δεν το θέλομε, δεν μας αρέσει»… Αυτό είναι ένα βασικό επιχείρημα. Στο βάθος όμως πρόκειται περί μιας αγνοίας ή περί μιας κακοβούλου θέσεως.
Θα ήθελα να σας έλεγα, αγαπητοί μου, ότι η Ιστορία του Ισραήλ είναι μία τυπική Ιστορία. Μπορούσαν οι Εβραίοι να σταθούν όπως και οι Έλληνες. Αν μου πείτε ότι είναι Ασιάται, θα σας έλεγα ότι και οι Έλληνες είναι Ασιάται. Και οι Έλληνες ήρθαν από τα βάθη της Ασίας. Ναι. Και οι Έλληνες. Αν θέλετε, από τη Μεσοποταμία όλοι ξεκίνησαν. Κατά τη Γραφήν και κατά τους ανθρωπολόγους. Μην μου το πείτε αυτό. Θα μπορούσαν θαυμάσια να πολεμήσουν οι Εβραίοι. Απλώς ο Θεός δεν θέλει το πράγμα έτσι. Θέλει απλώς να μπει στην Ιστορία. Και μπαίνει στην Ιστορία μόνον ενός λαού. Για να μπει κατοπινά στην παγκόσμια Ιστορία. Έτσι, η Ιστορία του Ισραήλ είναι μία τυπική Ιστορία. Και όταν λέμε «τυπική» εννοούμε η Ιστορία εκείνη που βρίσκει την εφαρμογή της ως τύπος σε όλους τους λαούς της Γης. Και ένα βασικό σημείο είναι το εξής, στην Ιστορία την τυπική του Ισραήλ. Ο λαός, όταν είναι κοντά στον Θεό, έχει όλα τα αγαθά Του, όπως και στον Παράδεισον οι πρωτόπλαστοι. Όταν ο λαός φύγει μακριά από τον Θεό και λατρεύσει τα είδωλα, τότε ο Θεός τον τιμωρεί. Αυτή είναι η βασική, η κεντρική, η θεμελιώδης θέσις της ισραηλιτικής Ιστορίας· διότι αυτό βλέπομε σαν μια διοίκουσα θέση, μια διοίκουσα ιδέα, γραμμή, μέσα σε όλο το μήκος της Ιστορίας των Εβραίων.
Αυτό όμως εφαρμόζεται και εις τον καινούριο Ισραήλ. Και ποιος είναι ο νέος Ισραήλ; Ο Ισραήλ της Χάριτος, είναι οι Χριστιανοί. Είναι η εξ Εθνών Εκκλησία. Έτσι μπορούμε να πούμε: αν φύγομε εμείς οι Χριστιανοί από τον Θεό, τότε θα έχομε τις συνέπειες της αποστασίας μας· όπως είχε ο λαός του Ισραήλ κάποτε. Ακούστε, αγαπητοί μου, πώς το λέγει αυτό ο Απόστολος Παύλος, για να δείξει ότι η ιουδαϊκή ιστορία είναι μόνιμος και διαρκής προειδοποίησις δια την Εκκλησία των Εθνών, παντός Έθνους, ανά την Υφήλιον, όχι μόνον των Ελλήνων. Αναφερόμενος στην απείθεια του Ισραήλ εις την έρημο, γράφει στην Α΄προς Κορινθίους 10,10: «Ταῦτα δὲ -όταν τιμωρήθηκαν οι Εβραίοι, αποστατήσαντες εις την έρημον και απειθήσαντες- τύποι ἡμῶν ἐγενήθησαν(:έγιναν για μας τύποι, μοντέλα, υποδείγματα. Ό,τι δηλαδή συνέβη εκεί, θα συμβεί κι εδώ), εἰς τὸ μὴ εἶναι ἡμᾶς ἐπιθυμητὰς κακῶν, καθὼς κἀκεῖνοι ἐπεθύμησαν (:Για να μη γίνομε επιθυμηταί κακών, όπως κι εκείνοι έγιναν επιθυμηταί κακών· επεθύμησαν κρέας, επεθύμησαν τα σκόρδα, επεθύμησαν τα κρομμύδια, επεθύμησαν τα πράσα της Αιγύπτου και είπαν εις τον Μωυσέα: «Τι μας έφερες εδώ; Για να φάμε αυτό το διάκενο, αυτό το κούφιο, το κουτό προϊόν, δηλαδή το μάννα; Θα γυρίσομε πίσω στην Αίγυπτο». Έγιναν επιθυμηταί και ετιμωρήθησαν αυστηρά. Όπως εκείνοι ετιμωρήθησαν, έτσι κι εμείς θα τιμωρηθούμε εάν γίνομε επιθυμηταί· διότι εκείνοι έγιναν τύπος του νέου Ισραήλ, δηλαδή της Εκκλησίας)· μηδὲ γογγύζετε -λέει στη συνέχεια ο Απόστολος Παύλος-, καθὼς καί τινες αὐτῶν ἐγόγγυσαν καὶ ἀπώλοντο ὑπὸ τοῦ ὀλοθρευτοῦ(:Ούτε να γογγύζετε και να μεμψιμοιρείτε εναντίον του Θεού για κάθε περιπέτειά σας και διωγμό σας και δυσκολία σας -Όπως ακριβώς έγιναν και εκείνοι γογγυσταί. Στον τύπο πηγαίνει αμέσως- Και κατεστράφησαν από τον ολοθρευτήν άγγελον). Ταῦτα δὲ πάντα τύποι συνέβαινον ἐκείνοις, ἐγράφη δὲ πρὸς νουθεσίαν ἡμῶν, εἰς οὓς τὰ τέλη τῶν αἰώνων κατήντησεν (:Όλα αυτά συνέβαιναν τυπικώς, τυπολογικώς σε εκείνους, και γράφτηκαν για μας προς νουθεσίαν, τώρα που είμεθα εις το τέλος των αιώνων και πλησιάζει η Δευτέρα του Χριστού παρουσία)».
Ώστε λοιπόν βλέπομε εδώ ότι η διήγησις η ιστορική, η Ιστορία του Ισραήλ δεν είναι απόβλητη. Είναι αναγκαιοτάτη. Θυμηθείτε ακόμη ένα άλλο παράδειγμα. Ο ίδιος ο Κύριος, στο βιβλίο της Αποκαλύψεως, όταν αποτείνεται προς τον Επίσκοπον της Περγάμου, γράφει, λέγει: «Ἀλλὰ ἔχω κατὰ σοῦ ὀλίγα(:Καλός είσαι, έχω όμως μερικά παράπονα μαζί σου), ὅτι ἔχεις ἐκεῖ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν Βαλαάμ, ὃς ἐδίδαξε τὸν Βαλὰκ βαλεῖν σκάνδαλον ἐνώπιον τῶν υἱῶν ᾿Ισραὴλ καὶ φαγεῖν εἰδωλόθυτα καὶ πορνεῦσαι. οὕτως ἔχεις καὶ σὺ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν τῶν Νικολαϊτῶν ὁμοίως. Μετανόησον οὖν». «Εκεί», λέγει, «στην επαρχία σου, την Πέργαμο, στη Μικρά Ασία, έχεις τη διδαχή του Βαλαάμ, αυτού του ειδωλολάτρου μάγου, που επρότεινε εις τον Βαλάκ, τον βασιλέα των Μωαβιτών, με τι τρόπους να κερδίσει τους Εβραίους». Δηλαδή με άλλα λόγια, με τι τρόπους να κάνει τον Θεό να οργιστεί ο Θεός εναντίον των Εβραίων και τελικά οι Εβραίοι να νικηθούν από τους Μωαβίτας. Τι; Πονηροτάτη μέθοδος, δαιμονική. «Βάλτους», λέει, «να θυσιάσουν στους θεούς σου και βάλτους να πορνεύσουν με τις γυναίκες σου, τα κορίτσια σου και θα δεις τότε, επειδή ο Θεός τους δεν τα θέλει αυτά, θα οργιστεί εναντίον των, θα τους εγκαταλείψει, θα τους τιμωρήσει και τότε θα τους κερδίσεις εσύ». Λέει λοιπόν τώρα ο Χριστός: «Όπως τότε ο Βαλαάμ επρότεινε στον Βαλάκ εκείνα κι εκείνα, έτσι κι εσύ έχεις μερικούς τέτοιους στη μητροπολιτική σου επαρχία. Μετανόησε λοιπόν, γιατί έρχομαι γρήγορα να μετακινήσω τη λυχνία σου. Δηλαδή να σε κάνω να φύγεις από τον τόπον αυτόν». Πού αναφέρθηκε ο Χριστός; Σε μια ιστορία παλιά. Είναι αυτή η ιστορία γραμμένη στο βιβλίο των Αριθμών, δηλαδή σε ένα βιβλίο της Πεντατεύχου.
Βλέπετε, αγαπητοί μου, πώς η Παλαιά Διαθήκη μπαίνει στη ζωή μας την ίδια; Αλλά, γενικά, όπως λέει στην προς Εβραίους ο Απόστολος Παύλος: «Εἰ γὰρ πᾶσα παράβασις καὶ παρακοὴ ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν, πῶς ἡμεῖς ἐκφευξόμεθα τηλικαύτης ἀμελήσαντες σωτηρίας;». «Εάν», λέγει, στην Παλαιά Διαθήκη, «κάθε παράβαση και κάθε παρακοή εύρισκε τον δάσκαλό της, ετιμωρείτο δηλαδή, εμείς, εμείς που έχομε το αίμα του Χριστού και δεν έχομε το αίμα των θυσιών, που έχομε κάτι παμμέγιστο και τεράστιο, εάν υποτεθεί ότι αμαρτάνομε, εάν υποτεθεί ότι αμελούμε, πόσο περισσότερο σε μας τα πράγματα θα αποβούν σε τιμωρία;». Ώστε λοιπόν διδάσκαλος σοφός το ιστορικόν μέρος της Παλαιάς Διαθήκης.
Έρχεται κατόπιν, αγαπητοί μου, το πνευματικόν μέρος και το σωτηριολογικόν της Παλαιάς Διαθήκης, που είναι η πίστις. Είναι πολλά, αλλά κυριότατα, κυριότατα είναι η πίστις. Αναφέρεται ο Απόστολος Παύλος στην Ρωμαίους 4,23 στον Αβραάμ, ότι δια της πίστεως δικαιώθηκε και λέγει: «Οὐκ ἐγράφη δὲ δι᾿ αὐτὸν μόνον ὅτι ἐλογίσθη αὐτῷ -εις δικαιοσύνην- ἀλλὰ καὶ δι᾿ ἡμᾶς οἷς μέλλει λογίζεσθαι, τοῖς πιστεύουσιν ἐπὶ τὸν ἐγείραντα Ἰησοῦν τὸν Κύριον ἡμῶν ἐκ νεκρῶν». «Δεν λογαριάστηκε μόνον εις δικαίωσιν, εις αρετήν η πίστις του Αβραάμ, που επίστευσε ότι θα γεννήσει υιόν, ενώ ήταν 100 χρονών άνθρωπος και η Σάρα 90, αλλά το ίδιο πράγμα συμβαίνει κι εμάς, το ίδιο θα λογαριαστεί, εις δικαίωσιν εάν κι εμείς πιστεύσομε». Γιατί παίρνει τον Αβραάμ; Ο Αβραάμ είναι μπροστά στη νεκρή μήτρα της Σάρας, από την οποίαν γεννιέται ο Ισαάκ, ο φορέας της επαγγελίας ενός λαού. Ο πιστός είναι μπροστά στον νεκρόν Ιησούν, στον τάφο του Χριστού, από τον οποίον τάφον βγήκε ο αναστημένος Χριστός. Το ίδιο πράγμα. Εκείνος πίστευσε στην ανάσταση ενός λαού, ο Αβραάμ. Εμείς πιστεύομε εις την ανάστασιν του Χριστού. Το στοιχείον; Κοινόν. Ποιο; Η πίστις.
Ακόμη η Παλαιά Διαθήκη, αγαπητοί μου, προσφέρεται ως προφητικός λόγος. Όχι μόνον γιατί πρέπει να μελετούμε την Παλαιά Διαθήκη, για να μάθομε Ποιος είναι ο Χριστός, την ταυτότητά Του, αλλά και διότι οι προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, όλες δεν εξεπληρώθησαν, αλλά θα εκπληρωθούν. Και ακόμη ένα άλλο. Υπάρχουν προφητείες στην Παλαιά Διαθήκη, οι οποίες αλλεπαλλήλως μέσα στην Ιστορία, έως το τέλος της Ιστορίας θα εκπληρούνται διαρκώς. Να σας πω μία προφητεία: «Εάν με ακούσετε», λέγει ο Θεός, δια του προφήτου Ησαΐου, «θα φάτε τα αγαθά της γης· εάν δεν με ακούσετε, θα σας φάει μαχαίρι». Και ύστερα από λίγα χρόνια, από 200 χρόνια, τρώει μαχαίρι το βόρειο Βασίλειο και ύστερα από 300 χρόνια τρώει μαχαίρι και το νότιο Βασίλειο. Αυτή η προφητεία όμως επαληθεύεται πάντοτε. Όποτε ακούμε τον Θεό, τρώμε τα αγαθά της γης. Όποτε δεν Τον ακούμε, μάχαιρα εμάς μας περιμένει να μας κόψει. Είναι χρήσιμος λοιπόν ο προφητικός λόγος όχι μόνο ο αναφερόμενος εις τον Χριστόν, αλλά και εις ημάς.
Ακόμα, αγαπητοί μου, η Παλαιά Διαθήκη προσφέρει τον ηθικόν νόμον. Ο ηθικός νόμος προϋποτίθεται εις την Παλαιά Διαθήκη όταν τον έχομε εις την Καινή Διαθήκη. Ο Χριστός είπε: «Ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις.. Ἐγὼ δὲ λέγω ὑμῖν …». Τι κάνει; Συμπληρώνει. Αλλά τι συμπληρώνει; Κάτι που υπάρχει. Πού υπάρχει; Στην Παλαιά Διαθήκη. Δεν μπορείς να αγνοήσεις την Παλαιά Διαθήκη και τον ηθικό της νόμο. Θα τον δεχθείς συμπληρωμένον από την Καινή Διαθήκη· διότι η Παλαιά «ἐγένετο παιδαγωγός εἰς Χριστόν», όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, εάν υποτεθεί ότι παρουσιάζει ατελείας.
Πέμπτον. Ακόμη και αυτός ο τελετουργικός νόμος, ο οποίος βεβαίως κατηργήθη, δεν έχομε τις θυσίες της Παλαιάς Διαθήκης και κατηργήθη, γιατί λέτε; Γιατί έχομε το πρωτότυπο· διότι πλέον ο μόσχος ή ο αμνός είναι ο Ιησούς Χριστός. Δεν έχομε ανάγκη λοιπόν θυσιών. Αφού έχομε ήδη το πρωτότυπον. Εκεί είχαμε τα αντίτυπα. Πάλι όμως έχομε την έννοιαν της θυσίας. Τι είναι η Θεία Λειτουργία; Είναι θυσία. Κεντρικό σημείο της λατρείας, ποιο είναι; Η θυσία στην Παλαιά Διαθήκη. Κεντρικόν σημείον της λατρείας στην Καινή Διαθήκη, τι είναι; Η Θεία Λειτουργία, η θυσία του Χριστού. Γενικά δηλαδή θα λέγαμε, ακόμη αν θέλετε και η καθαρά λατρεία. Έπρεπε να πλυθούν χέρια πόδια οι ιερείς. Εμείς πλενόμαστε τυπικώς, για να εκφράσομε την εσωτερική καθαρότητα. Κεντρικά σημεία μένουν τα ίδια.
Θέλετε ακόμη ένα έκτον σημείον; Διατάξεις της Παλαιάς Διαθήκης που μας παραξενεύουν σήμερα και που αναφέρονται στην καθημερινότητα, αυτές έχουνε μία αναφορά, αναφορική, πνευματική διάσταση. Δηλαδή ετούτο σημαίνει ετούτο. Ένα μικρό παράδειγμα. Λέγει: «Δεν θα βάλει φίμωτρο εις το ζώο που σου αλωνίζει». Θα πει κάποιος: «Ε, τώρα τι να κάνομε μ’ αυτό, πρέπει να το τηρήσομε;» Ακούστε τι λέγει ο Απόστολος Α΄Κορ.9,9: «ἐν γὰρ τῷ Μωϋσέως νόμῳ γέγραπται· οὐ φιμώσεις βοῦν ἀλοῶντα». «Είναι γραμμένο», λέει, «στον μωσαϊκό νόμο: ‘’Δεν θα βάλεις φίμωτρο στο βόδι που αλωνίζει, είναι στο αλώνι μέσα και πατάει και αλωνίζει’’». «Μὴ τῶν βοῶν μέλει τῷ Θεῷ; (:Μήπως ενδιαφέρεται ο Θεός για τα βόδια;) ἢ δι᾿ ἡμᾶς πάντως λέγει; (:ή το λέγει για μας αυτό;). Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγράφη, ὅτι ἐπ᾿ ἐλπίδι ὀφείλει ὁ ἀροτριῶν ἀροτριᾶν, καὶ ὁ ἀλοῶν τῆς ἐλπίδος αὐτοῦ μετέχειν ἐπ᾿ ἐλπίδι». «Για μας», λέει, «γράφτηκε: ότι άξιος εργάτης του μισθού αυτού. Θα αροτριάς και θα αλωνίζεις στο χωράφι και στο αλώνι της ελπίδος». «Για μας», λέει, «γράφτηκε».
Ένα άλλο. «Όταν θα κάνεις», λέει, «ύφανση, ύφανση, πανί, μη βάλεις λινάρι και μαλλί μαζί. Ή λινάρι ή μαλλί. Όχι και τα δύο μαζί». Γιατί; Έχει σημασία αυτό. Μην είσαστε ἑτεροζυγοῦντες, που λέει ο απόστολος Παύλος. Το λέει ο ίδιος. «Μη βάλεις το ζευγάρι σου», το λέει και η Παλαιά Διαθήκη, «άλογο και βόδι, ή όνο και βόδι. Δεν μπορούν αυτά να πάνε καλά»· που σημαίνει «ἑτεροζυγοῦντες ἀπίστοις» τώρα ο Απόστολος Παύλος, «δεν μπορείς να κάνεις παρέα με τον άπιστον άνθρωπον». Έχει σημασία. Έχει σημασία. Έχει δηλαδή πνευματικήν αναγωγήν, αναφορά το θέμα αυτών των διατάξεων μέσα στην Παλαιά Διαθήκη.
Αλλά, αγαπητοί μου, με δύο λόγια ας ξαναγυρίσουμε στο κείμενό μας, αυτό που ο Απόστολος Παύλος μας είπε εις την σημερινήν αποστολική περικοπή. «Ὃσα γὰρ προεγράφη, εἰς τὴν ἡμετέραν διδασκαλίαν προεγράφη, ἵνα διὰ τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς παρακλήσεως τῶν γραφῶν τὴν ἐλπίδα ἔχωμεν». Τι σημαίνει; «Για μας» λοιπόν, «δηλαδή για την Καινή Διαθήκη προεγράφη ό,τι προεγράφη στην Παλαιά Διαθήκη, με σκοπό την ανάπτυξη της υπομονής και της παρηγορίας των γραφών, για να αποκτήσομε την ελπίδα της σωτηρίας εν Χριστώ». Καθαρότερα το λέγει ο Απόστολος Παύλος ως εξής, Β΄Τιμ.3,16: «Πᾶσα γραφὴ -πᾶσα γραφὴ- θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλίαν». Ποια είναι αυτή η «πᾶσα γραφὴ»; Και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη. Αν το θέλετε, τον καιρό που γράφει ο Παύλος, έχει υπόψιν του μόνο την Παλαιά Διαθήκη. Λοιπόν, Παλαιά και Καινή Διαθήκη θεόπνευστος και ωφέλιμος προς διδασκαλίαν, πρὸς ἔλεγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ». Βλέπετε; Πᾶσα γραφὴ. Το προσέξατε αυτό; Πᾶσα γραφὴ. Και ποιος ο σκοπός της μελέτης του λόγου του Θεού; «Πρὸς ἔλεγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν». Να παιδαγωγηθούμε. Να γυρίσομε πίσω στον Θεόν. Και ο σκοπός αυτών ποιος είναι; «Ἳνα ἄρτιος ᾖ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἐξηρτισμένος (:Για να είναι ο άνθρωπος του Θεού άρτιος, ολόκληρος, σωστός)». Ω, αυτή η αρτιότης του ανθρώπου, μόνον εις τον Χριστιανισμόν υπάρχει. Είναι κάτι θαυμαστό αγαπητοί.
Αγαπητοί μου, ολόκληρη η Αγία Γραφή, ολόκληρη, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, είναι ο μοναδικά αλάνθαστος οδηγός πάσης φύσεως προβλημάτων ανθρωπίνων. Αλάνθαστος οδηγός και λύτης όλων αυτών των ανθρωπίνων προβλημάτων. Δεν υπάρχει τίποτε περιττόν μέσα στην Αγίαν Γραφήν. Αν έχει η Παλαιά Διαθήκη επαναλήψεις, είναι οι επαναλήψεις του δασκάλου ή του εκπαιδευτού στον στρατό, που το λέει και το ξαναλέει με σκοπό την εντύπωσιν. Παν ό,τι αφορά τη σωτηρία μας είναι γραμμένο μέσα στην Αγία Γραφή. Παλαιά και Καινή Διαθήκη. Δεν υπάρχει τίποτε μα τίποτε που να μην αναφέρεται εις τη σωτηρία μας. Ή κάτι που να ζητούμε και να μην είναι γραμμένο εκεί μέσα.
Γι΄αυτό, αγαπητοί, να γίνει ο λόγος του Θεού ένα καθημερινό μας εντρύφημα, για να γίνομε κατά Θεόν σοφοί. Όπως λέγει στον Τιμόθεο ο Απόστολος: «Ἀπό βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἷδας, τὰ δυνάμενὰ σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν». «Από νήπιο ξέρεις τα γράμματα τα ιερά, που μπορούν να σε κάνουν σοφό». Και σεις να γίνετε σοφοί και τα παιδιά σας από μικρά βοηθήσατέ τα, καθοδηγήσατέ τα στις αθάνατες σελίδες του λόγου του Θεού, της Αγίας Γραφής. Ο λόγος του Θεού είναι ζωντανός. Γιατί πίσω από τα γράμματα τα τυπωμένα είναι ένα πρόσωπον, ο Λόγος του Θεού.
Γι΄αυτό λέγει στην προς Εβραίους 5,12 ο Απόστολος Παύλος: «Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ(:Γιατί ζώντας ο λόγος του Θεού) καὶ ἐνεργὴς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον καὶ κριτικὸς ἐνθυμήσεων(:έρχεται και σε σκαλίζει) καὶ ἐννοιῶν καρδίας, καὶ οὐκ ἔστι κτίσις ἀφανὴς ἐνώπιον αὐτοῦ(:Δεν υπάρχει κάτι που είναι σκεπασμένο στον λόγο του Θεού), πάντα δὲ γυμνὰ καὶ τετραχηλισμένα τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ, πρὸς ὃν ἡμῖν ὁ λόγος. Γιατί; Διότι δεν είναι τα τυπογραφικά στοιχεία ο λόγος του Θεού. Είναι ένα πρόσωπον. Και το πρόσωπον αυτό είναι το δεύτερον πρόσωπον της Αγίας Τριάδος, που ενηνθρώπησε, ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο Ιησούς Χριστός. Γι΄αυτό έχει δίκαιο ο Ιερός Χρυσόστομος που σημειώνει και λέγει: «Ἀγαπητοί, ἀδύνατον, ἀδύνατον σωθῆναι ἄνευ τῆς τῶν θείων Γραφῶν ἀναγνώσεως». Είναι αδύνατον, είναι αδύνατον να σωθεί κανείς χωρίς να μελετά τον λόγο του Θεού· και την Καινή και την Παλαιά Διαθήκη.
†.Όπως θα θυμάστε, είχαμε δώσει την μαρτυρία τής Αγίας Γραφής για την πραγματικότητα του αντίχριστου. Είχαμε αναφέρει κ την ίδιον, ακόμη, τον Λόγο τού Κυρίου, ότι “ἐγὼ ἐλήλυθα ἐν τῷ ὀνόματι τοῦ πατρός μου, καὶ οὐ λαμβάνετέ με· ἐὰν ἄλλος ἔλθῃ ἐν τῷ ὀνόματι τῷ ἰδίῳ, ἐκεῖνον λήψεσθε.” (Ιω. 5,43)
Αλλά Εκείνος, ο Οποίος μάς δίνει με περισσή σαφήνεια κ ακρίβεια την περιγραφή τού αντίχριστου είναι, αγαπητοί μου, ο Απόστολος Παύλος. Στην Δεύτερη Προς Θεσσαλονικείς Επιστολή του, εξ αφορμής μιας ανησυχίας των Χριστιανών Θεσσαλονικέων για μια επικείμενη Δεύτερη του Χριστού Παρουσία, τούς απαντά ότι, εάν δεν έλθει πρώτα ο αντίχριστος, ο άνομος, ο υιός τής αμαρτίας κ της απώλειας, δεν θα έρθει ο Χριστός. Κ κανείς, λέει, να μην σας εξαπατήσει για κανέναν λόγο. Που σημαίνει ότι ήταν ένα σημάδι για την Δεύτερη του Χριστού Παρουσία ο ερχομός του αντίχριστου. Να σας το διαβάσω, χωρίς, όμως, να το ερμηνεύσω κ να το αναλύσω, μόνο μερικά θα σας ερμηνεύσω σήμερα. “ […] «μή τις ὑμᾶς ἐξαπατήσῃ κατὰ μηδένα τρόπον· ὅτι ἐὰν μὴ ἔλθῃ ἡ ἀποστασία πρῶτον καὶ ἀποκαλυφθῇ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ὁ υἱὸς τῆς ἀπωλείας,/ὁ ἀντικείμενος καὶ ὑπεραιρόμενος ἐπὶ πάντα λεγόμενον Θεὸν ἢ σέβασμα, ὥστε αὐτὸν εἰς τὸν ναὸν τοῦ Θεοῦ ὡς Θεὸν καθίσαι, ἀποδεικνύντα ἑαυτὸν ὅτι ἐστὶ/Οὐ μνημονεύετε ὅτι ἔτι ὢν πρὸς ὑμᾶς ταῦτα ἔλεγον ὑμῖν;/καὶ νῦν τὸ κατέχον οἴδατε, εἰς τὸ ἀποκαλυφθῆναι αὐτὸν ἐν τῷ ἑαυτοῦ καιρῷ·/τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας, μόνον ὁ κατέχων ἄρτι ἕως ἐκ μέσου γένηται·/καὶ τότε ἀποκαλυφθήσεται ὁ ἄνομος, ὃν ὁ Κύριος ἀναλώσει τῷ πνεύματι τοῦ στόματος αὐτοῦ καὶ καταργήσει τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς παρουσίας αὐτοῦ·/οὗ ἐστιν ἡ παρουσία κατ᾿ ἐνέργειαν τοῦ σατανᾶ ἐν πάσῃ δυνάμει καὶ σημείοις καὶ τέρασι ψεύδους/καὶ ἐν πάσῃ ἀπάτῃ τῆς ἀδικίας ἐν τοῖς ἀπολλυμένοις, ἀνθ᾿ ὧν τὴν ἀγάπην τῆς ἀληθείας οὐκ ἐδέξαντο εἰς τὸ σωθῆναι αὐτούς·/καὶ διὰ τοῦτο πέμψει αὐτοῖς ὁ Θεὸς ἐνέργειαν πλάνης εἰς τὸ πιστεῦσαι αὐτοὺς τῷ ψεύδει,/ἵνα κριθῶσι πάντες οἱ μὴ πιστεύσαντες τῇ ἀληθείᾳ, ἀλλ᾿ εὐδοκήσαντες ἐν τῇ ἀδικίᾳ.» (Β Θεσ. 2, 3 - 12)
Είναι πάρα πολύ σαφής, λοιπόν, αγαπητοί μου, ο Απόστολος Παύλος στο σημείο τής έλευσης του αντίχριστου, δίνοντάς μας πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία. Πότε θα έρθει ο αντίχριστος; Αναφερόμενος ο Απόστολος Παύλος στην περικοπή, την οποίαν μόλις σάς διάβασα, σημειώνει ότι στους Θεσσαλονικείς θα έρθει πρώτα η αποστασία ( κ με το “αποστασία” δεν εννοεί απλώς ότι οι άνθρωποι θα σημειώσουν την αποστασία από τον Θεό, αλλά “αποστασία”, όπως ερμηνεύουν οι Πατέρες, είν’ αυτός ο ίδιος ο αντίχριστος), ότι, δλδ, πρώτα θα έλθει ο αντίχριστος κ μετά θα έρθει ο Χριστός.
Κ σημειώνει ο Ιερός Χρυσόστομος, ερμηνεύοντας “προ τού Χριστού ο αντίχριστος έρχεται”. Κ, μάλιστα, ευθύς μετά τον αντίχριστο. Συνεπώς, ο χρόνος έλευσης του αντίχριστου συνδέεται με την Δεύτερη του Χριστού Παρουσία κ, οπωσδήποτε, αφού η Δεύτερη του Χριστού Παρουσία είναι άγνωστη, κ ο αντίχριστος άγνωστο πότε θα έρθει. Παρά ταύτα, ο Κύριος είπε την εξής φράση: «Περὶ δὲ τῆς ἡμέρας ἐκείνης καὶ ὥρας οὐδεὶς οἶδεν, οὐδὲ οἱ ἄγγελοι τῶν οὐρανῶν, εἰ μὴ ὁ πατήρ μου μόνος.» (Ματθαίος 24,36). Δλδ, περί τής Ημέρας εκείνης κ της Ώρας κανείς δεν γνωρίζει , ούτε οι Άγγελοι! Μόνον ο Πατήρ Μου, λέει, γνωρίζει. Αυτό σημαίνει ότι κανείς, πράγματι, δεν γνωρίζει την Δευτέρα τού Χριστού Παρουσία και, κατά συνέπεια κ τον ερχομό τού αντίχριστου, ο οποίος θα είναι, το υπογραμμίζω, γιατί υπάρχει μια απορία -ότι θα μεσολαβήσει μεταξύ του αντίχριστου κ του Χριστού η χιλιετής βασιλεία. Όχι!! Ευθύς μετά από τον αντίχριστο έρχεται ο Χριστός. Είναι σαφής αυτή η διδασκαλία κ όλοι οι Πατέρες γι’ αυτό μιλούν. Η χιλιετής βασιλεία δεν είναι όπως την ερμηνεύουν οι χιλιαστές, ότι δλδ μετά από τον αντίχριστο θα έρθει η χιλιετής βασιλεία! Όχι! Κατ’ αρχάς, ο αριθμός 1000 είναι ένας αριθμός ο οποίος δείχνει ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Δεν είν’ ο ακριβής αριθμός 1000. Όπως λέμε τον αριθμό 3, 7, 10, 40, 100, στρογγυλός αριθμός. Έτσι κ τα 1000 χρόνια είναι ο χρόνος ο μεταξύ των δύο Παρουσιών τού Χριστού! Και χαρακτηρίζεται απ’ όλους τούς Πατέρες τής Εκκλησίας μας ως “ο χρόνος τού Ευαγγελίου”, δλδ ο χρόνος τον οποίον ήδη διανύουμε · είναι ο χρόνος που κηρύσσεται κ εφαρμόζεται το Ευαγγέλιο. Άρα, ο χιλιετής χρόνος είναι από την πρώτη έως τη Δεύτερη Παρουσία τού Χριστού. Μετά από τον αντίχριστο, δεν θα υπάρξει πια χρόνος, θα έρθει κατ’ ευθείαν ο Χριστός, ο Οποίος, θα δούμε, θα αναλώσει, θα καταστρέψει τον αντίχριστο! Ο Κύριος είπε ότι για εκείνη την Ημέρα κ την Ώρα κανείς δεν γνωρίζει. Αλλά κοιτάξτε τι είπε -αν το προσέξουμε λίγο το κείμενο, θα δούμε ότι έχει κάτι να μας αποκαλύψει κ ότι, ακόμα, έρχεται σε συμφωνία με πάρα πολλά άλλα σημεία τής Αγίας Γραφής, μην εκπλαγείτε- “Περί τής ημέρας και Ώρας”, αυτό δείχνει μιαν ακρίβεια. Ώστε, λοιπόν, η Ημέρα κ η Ώρα δεν είναι γνωστές στους ανθρώπους. Αλλά ο περίπου χρόνος μπορεί να είναι γνωστός; Αγαπητοί μου, ναι! Δέν καινοτομώ, Θεός φυλάξοι! Αλλά τι εννοούμε, όταν λέμε “ο περίπου χρόνος” ; Ο Χριστός έδωσε σημάδια κ, μάλιστα, όταν είπε ότι για την Ημέρα κ την Ώρα κανείς δεν γνωρίζει, ευθύς παρακάτω (Ματθαίος 24,36), δίνει σημάδια για το πώς ακριβώς θα συμβεί η Δεύτερη Παρουσία τού Χριστού. Κ, όταν δίνει σημάδια, μπορούμε χρονικά να προσδιορίσουμε. Εξάλλου, δεν είναι τα μοναδικά σημάδια που ο Κύριος εδώ δίνει στον Ματθαίο, είναι κ αλλού άλλα, που δίνει ο ίδιος ο Κύριος.
Αλλά κ ο Απόστολος Παύλος δίνει σημάδια. Θέλετε να σας πω ένα; Να ένα πρώτο σημάδι:“για κανέναν λόγο να μην σας εξαπατήσει κανείς, διότι, εάν δεν έλθει πρώτα η αποστασία, δεν θα έρθει ο Κύριος”. Διότι τότε τούς εξαπατούσαν ότι ο Κύριος έρχεται. Κ είχαν αφήσει τις δουλειές τους, κλείσαν τα μαγαζιά τους, για να το πω σύγχρονα, κ περίμεναν να έρθει ο Χριστός. Όπως, κατά καιρούς, οι χιλιαστές, που λένε “έρχεται, έρχεται”. Όχι!! Ο Απόστολος Παύλος λέει, προσέξτε: “Εάν δεν έρθει ο αντίχριστος, ο Χριστός δεν έρχεται!” . Σας ρωτώ, είναι ή δεν είναι αυτό σημάδι; Είναι σημάδι. Ακόμη, ο Απόστολος Παύλος είπε: “ ουραγοί στην πίστη θα είναι οι Εβραίοι”. Ακόμη είπε ο Κύριος κ ο Απόστολος Παύλος: “θα κηρυχθεί πρώτα το Ευαγγέλιο εις πάσαν την φύσιν (σε όλα τα έθνη) “. Κι ούτω καθεξής. Ακόμη, είδαμε κ σε προηγούμενα κεφάλαια της Αποκάλυψης σημεία στον Ουρανό και άλλα. Είναι σημάδια που προσδιορίζουν, χονδρικά, βεβαίως, αν βρισκόμαστε πολύ μακριά ή σχετικά κοντά ή πολύ κοντά. Επί παραδείγματι ακούτε -κ δεν το ακούτε από μένα, φυσικά, το ακούτε από πάρα πολλά στόματα κ θα το ‘χετε διαβάσει σε άρα πολλά σημεία- που λένε: “ζούμε σε καιρούς κ χρόνους αντίχριστου”. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι, χονδρικά, τοποθετούμε πάνω- κάτω την εποχή μας, αν είναι κοντά ή μακριά η Ημέρα τού Κυρίου. Δεν αντίκειται, λοιπόν, στο άγνωστο της Ημέρας κ της Ώρας όσα λένε, γιατί ο Κύριος μίλησε για την Ημέρα κ την Ώρα. Τώρα, αν ο προσδιορισμός είναι γύρω στα 50 χρόνια ή τα 100 χρόνια, αυτό είν’ ένας προσδιορισμός κατά προσέγγιση, που δίνει η ίδια η Αγία Γραφή τα σημάδια της.
Ακούστε, όμως, τι λέει ο Ίδιος ο Κύριος, μετά από τον Λόγο που είπε για την Ημέρα κ την Ώρα. Όταν έγινε ο Κατακλυσμός, ήταν ο χρόνος τού Κατακλυσμού γνωστός ή άγνωστος; Προφανώς ήταν άγνωστος. Ήταν κ γνωστός κ άγνωστος. Συγκεκριμένα, ο χρόνος δεν ήταν άγνωστος, στον Νώε, τουλάχιστον. Αλλά η ημέρα κ η ώρα ήταν άγνωστες. Στον Νώε (ήταν άγνωστες μόνον η μέρα κ η ώρα). Γιατί στους έξω ανθρώπους ήταν εντελώς άγνωστα όλα. Ακούστε κ το πώς (λέγοντας το ίδιο παράδειγμα ο Κύριος) . Έδωσε ο Θεός εντολή στον Νώε να κατασκευάσει την Κιβωτό και η Κιβωτός κατασκευαζόταν. Πόσα χρόνια κράτησε η παρασκευή τής Κιβωτού; 120 χρόνια. Στα 120 χρόνια τι έβλεπαν οι άνθρωποι γύρω από τον Νώε; Τον ρωτούσαν : “Νώε, τι φτιάχνεις;” . Τους έλεγε : “μία Κιβωτό”. Τον ρωτούσαν : “τι θα την κάνεις, τι θα είν’ αυτό το πλεούμενο, τι πράγμα θα είν’ αυτό;” . Ένα πλοίο μεγάλο, που οι διαστάσεις δίνονταν από την ίδια την Αγία Γραφή. Τούς απαντούσε ο Νώε: “ο Θεός θα στείλει Κατακλυσμό κ θα πνιγούν οι άνθρωποι, επειδή είναι πολύ αμαρτωλοί. Κ ο Θεός μού είπε να κατασκευάσω αυτήν την Κιβωτό, για να σωθώ εγώ κ η οικογένειά μου” . Κ έλεγαν οι σύγχρονοι του Νώε ότι ο Νώε γέρασε κ έχασε το μυαλό του. Διότι δεν πίστευαν! Τι ήταν, λοιπόν, τα 120 χρόνια κατασκευής τής Κιβωτού ήταν 120 χρόνια κήρυγμα μετανοίας!!! Αλλά, όταν ήρθαν τα 120 χρόνια, λέει ο Ίδιος ο Κύριος: “όταν εισήλθε ο Νώε στην Κιβωτό, τότε άρχισε ο Κατακλυσμός”. Μόλις μπήκε στην Κιβωτό, ο Θεός τού είπε : “σήμερα θα μπεις στην Κιβωτό” . Κ μπήκε μέσα ο Νώε. Μάλιστα, ετοίμασε μέσα τα ζώα μ’ όλη την άνεση, Έβαλε όλα τα ζώα μέσα σε πολλά ζευγάρια. Αναφέρει κ τα ζευγάρια η Αγία Γραφή. Έβαλε τροφές μέσα κ , όταν όλα τα τελείωσε, του λέει ο Θεός: “τώρα μπες μέσα κ κλείσε την πόρτα”. Κ, μόλις μπήκε μέσα, άρχισε να βρέχει. Για τον Νώε ήταν άγνωστος ο περίπου χρόνος; Καθόλου. Όταν βλέπει ότι τέλειωσαν οι δουλειές του κ η συλλογή των ζώων κ, τέλος τέλος, πόσο θα ‘τανε μια ανθρώπινη ζωή; Ο Αδάμ έζησε 930 χρόνια. Ο Νώε έζησε 600 χρόνια. Θα μπορούσε, λοιπόν, να επεκταθεί η αναμονή τού Κατακλυσμού πέρα από τα όρια της ζωής τού Νώε; Αναμφισβήτητα, όχι, αφού τού είπε ο Θεός ότι θα πρέπει αυτός να σωθεί. Άρα, ο περίπου χρόνος ήταν γνωστός. Ήταν μέσα στα όρια μιας ανθρώπινης ζωής, της ζωής τού Νώε. Η μέρα, όμως κ η ώρα δεν ήταν γνωστές. Με το παράδειγμα ου ο Ίδιος ο Κύριος αναφέρει κ λέει: “όπως έγινε τις ημέρες eκείνες στον Νώε, το ίδιο θα γίνει κ στον Υιό τού Ανθρώπου, σ’ Εμένα, ότι θα εμφανιστώ” . Έτσι οι πιστοί μπορούν να προσδιορίσουν.
Ο Άγιος Ιγνάτιος λέει στον Άγιο Πολύκαρπο σ’ αυτήν τη θαυμάσια επιστολή του: “ […] τους καιρούς καταμάνθανε, τον Αναμενόμενον προσδόκα” . Που θα πει “να μελετάς τούς καιρούς, είναι σύμφωνο με τον Λόγο τού Χριστού”. Λέει “το πρόσωπο του Ουρανού”, δλδ μετεωρολογικά, κρίνετε αν θα βρέξει ή αν θα ‘χουμε καλό καιρό. “Τους καιρούς τούς ιστορικούς”, λέει στους συγχρόνους Του ο Κύριος, “δεν τους βλέπετε, δεν τους κρίνετε, υποκριτές;” . Κ μας καλεί ο Κύριος να καταμανθάνουμε τους καιρούς.
Αυτό λέει τώρα ο Άγιος Ιγνάτιος στον Άγιο Πολύκαρπο, τον Επίσκοπο Σμύρνης: “καταμάνθανε, μελέτα τούς καιρούς”. Αλλά ως προς τι να τους μελετάει τούς καιρούς; “Τον Αναμενόμενον προσδόκα.” Δλδ εννοεί “Αυτόν που περιμένουμε, τον Χριστό, περίμενέ Τον”. Αντίκεινται αυτά στον Λόγο τού Κυρίου ότι για την Ημέρα εκείνη κ την Ώρα κανείς δεν γνωρίζει; Αναμφισβήτητα, όχι.
Αλλά θα ξαναμείνω στο σημείο αυτό, ότι εκείνο που έχει πάρα πολλή σημασία για μας είναι ότι ο Απόστολος Παύλος είπε ότι η Δευτέρα τού Χριστού Παρουσία δεν θα γίνει, εάν δεν έρθει πρώτα ο αντίχριστος. Αυτό έχει πολλή σημασία. Κ κάτι άλλο έχει πολλή σημασία : επιτέλους, κ αν ακόμα δεν γνωρίζουμε πότε θα έρθει ο αντίχριστος, αν λάβετε υπ’ όψη ότι αντίχριστοι πολλοί γεγόνασιν, υπάρχουν πολλοί αντίχριστοι. Η υπόθεση ξεκίνησα από τον καιρό που ο Χριστός εμφανίσθηκε, για να μην πω ότι ξεκίνησε από τον Παράδεισο του Θεού. Τότε το πρώτο όργανο του διαβόλου κ, συνεπώς, τύπος αντίχριστου είναι ο Κάιν. Ο οποίος φονεύει τον Άβελ. Κ τον φονεύει, για να ματαιώσει ο δράκων (ο διάβολος) τον ερχομό τού Μεσσία, ο οποίος (Μεσσίας) θα ήταν απόγονος τού Άβελ. Γιατί ήξερε πολύ καλά (ο Κάιν) ότι ήταν όργανό του κ από τον Κάιν δεν θα ερχόταν ο Μεσσίας. Κ ματαιώνει το έργο τού Μεσσία, βάζοντας τον Κάιν να φονεύσει τον Άβελ. Αλλά, αντ’ αυτού, γέννησε ο Αδάμ τον Σηθ, ο οποίος κρατά τώρα την γενεαλογία τού Μεσσία. Από τότε ενεργεί ο αντίχριστος.
Έτσι, τι μας ενδιαφέρει αν θα έρθει τού χρόνου ή φέτος ή ύστερα από 50 ή ύστερα από 500 χρόνια; Σημασία έχει ότι αντίχριστοι πολλοί γεγόνασιν, υπάρχουν, δλδ, πολλοί αντίχριστοι, όπως λέει η ίδια η Αγία Γραφή, κ οφείλουμε να προσέχουμε. Διότι τι νομίζετε; Δεν μπορούμε να χάσουμε την ψυχή μας από τις επιδράσεις των αντίχριστων που υπάρχου στην εποχή μας; Ποιο, ακριβώς, θα είναι το πρόσωπο του αντίχριστου; Το πρόσωπό του μας το διαζωγραφίζει η Αγία Γραφή κ το ερμηνεύουν Πατέρες ως εξής: “θα είναι ο διάβολος που θα έχει ενανθρωπίσει ή θα είναι απλός άνθρωπος; Άρα ο σατανάς; Ρωτά ο Ιερός Χρυσόστομος, Ουδαμώς! “Ουκ αυτός ο διάβολος γίγνεται άνθρωπος, κατά την τού Κυρίου Ενανθρώπισιν, μη γένοιτο” , λέει ο Ιερός Δαμασκηνός. Συνεπώς, θα είναι άνθρωπος κατ’ ενέργεια του σατανά, δλδ όργανο του σατανά. Όπως μάς λέει ο Απόστολος Παύλος (Β’ Θεσ/νικείς, 2,9) “ ως άνθρωπος ο αντίχριστος θα γεννηθεί από άνθρωπο, από γυναίκα. Αλλά εκ πορνείας.” Το λέει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Και τούτο για να δώσει την εντύπωση ότι γεννήθηκε, εφ’ όσον δεν θα είναι γνωστός ο πατέρας του -αφού θα είναι εκ πορνείας- ότι γεννήθηκε εκ παρθένου, κατ’ απομίμηση του Χριστού! Όπως σάς είπα, είναι ο πίθηκος του Χριστού ο αντίχριστος, κατά τον λόγο τού Ιερού Αυγουστίνου. Κ, εάν ο διάβολος είναι αρχή, μέσον κ τέλος κάθε κακού, ο αντίχριστος θα είναι το τέλος κάθε κακού! ΘΑ είναι ο πιο σάπιος κακός από την πτώση τού Αδάμ κ ύστερα! Κ στην ποιότητα αλλά κ χρονικά . Ο τελευταίος πιο σάπιος καρπός, που ποτέ η ανθρωπότητα, από την πτώση τού Αδάμ, έχει δώσει. Θα είναι ο αντίχριστος. “Θα είναι Εβραίος”, λέει ο Οικουμένιος (Πατρολογία 119,117). “Θα είναι από ρίζα Εβραίων”, λέει ο Άγιος Ανδρέας Καισαρείας. Αφού θα είναι όχι απλώς Εβραίος αλλά εκ προγόνων(εκ ρίζας) Εβραίων. Κ ποιοι θα είναι αυτοί οι πρόγονοί του; Θα είναι από εκείνους που επιμένουν στην απιστία στο Πρόσωπο του Χριστού. Θα είναι από τη φυλή τού Δαν, όπως ήδη αναφέραμε στην προφητεία τού Ιακώβ. Επειδή θα κατάγεται από τη φυλή τού Δαν, δεν συγκαταλέγεται στις 12 φυλές, όταν συντάσσει τις 12 φυλές ο Άγιος Ιωάννης στην Αποκάλυψή του. Είναι στο έβδομο κεφάλαιο, 5 έως 8. Δεν συγκαταλέγεται η φυλή τού Δαν, επειδή απ’ αυτήν θα έρθει ο αντίχριστος. Εδώ μια μικρή απορία θα ήθελα να σας λύσω, αν μπορώ. Ίσως θα πείτε : “σήμερα δέν υπάρχουν οι φυλές κ, όταν θα έρθει ο αντίχριστος, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα είναι από την φυλή τού Δαν ή όχι”. Οι ίδιοι οι Εβραίοι, πλέον, δεν έχουν τις φυλές. Είναι χαρακτηριστικό ότι διατηρήθηκαν οι φυλές με όλες τις καταγραφές τις ληξιαρχικές, παρ’ ότι ήδη μεσολάβησε η βαβυλωνιακή αιχμαλωσία κ η καταστροφή τής Ιουδαίας, διατηρήθηκε ο ληξιαρχικός κατάλογος των φυλών, όχι όλων, κυρίως τού Ιούδα, για να έρθει ο Χριστός. Γι’ αυτό, με βάση αυτούς τούς καταλόγους, ο Ιερός Ευαγγελιστής Ματθαίος κ ο Ιερός Ευαγγελιστής Λουκάς μάς παραθέτουν την γενεαλογία τού Χριστού. Δεν είναι χωρίς σημασία αυτό. Για να αποδείξουν, ακριβώς, ότι πληρώθηκε η προφητεία τού Ιακώβ ότι από τον Ιούδα θα είναι η προσδοκία των εθνών, δλδ ο Μεσσίας. Για τον Ιησού Χριστό διατηρήθηκε η φυλή τού Ιούδα κ αποδείχθηκε αυτό.
Για τον αντίχριστο υπάρχει η προφητεία τού Ιακώβ για το παιδί του, τον Δαν, χωρίς αυτό να είναι ανάγκη οπωσδήποτε να διατηρηθεί η φυλή τού Δαν. Δεν υπάρχει καμία ανάγκη να διατηρηθεί. Ένα έχει σημασία: ότι, με τον τρόπον αυτό, θέλησε να τονισθεί ο ερχομός του αντίχριστου, ο οποίος ερχομός θα ήταν από τους Εβραίους, αλλά θα πραγματοποιούνταν η προφητεία τού Ιακώβ μερικώς, όπως ήταν ο κριτής Σαμψών, για να δειχθεί ότι, εφ’ όσον η μερική προφητεία εκπληρώθηκε, οπωσδήποτε θα εκπληρωθεί κ η ολότητα τής προφητείας. Χωρίς αυτό να είναι ανάγκη, οπωσδήποτε να διατηρηθεί η φυλή τού Δαν. Τοπικά ο αντίχριστος θα προέλθει από τη Γαλιλαία.
Λέει ο Μέγας Αθανάσιος: “[…] Εκ της Γαλιλαίας, όθεν ο Χριστός εξήλθεν, εξέρχεται, ως φησίν η Γραφή, σκύμνος λέοντος Δαν και εν τη Δύσι εκβασάν. Αύτη δε εστί Σκυθόπολις”.
Όπως ο Χριστός προήλθε από τη Γαλιλαία, κατά τον ίδιο τρόπο θα προέλθει κ ο αντίχριστος από την Γαλιλαία. Το καταπληκτικό είναι ότι, αυτήν τη στιγμή, η Γαλιλαία είναι, πράγματι, εβραϊκή! Προσέξτε το! Αυτά είναι τα διάφορα σημάδια, τα οποία υπάρχουν, ότι, μέχρι τώρα, δεν ήταν εβραϊκή η Γαλιλαία κ για αιώνες δεν ήταν εβραϊκή η Γαλιλαία. Αλλά τώρα είναι εβραϊκή. Έχει σημασία αυτό, διότι, όταν θα προέλθει από ‘κεί ο αντίχριστος, θα είναι σαφές ότι προέρχεται από Εβραίους.
Λέει ο Ιερός Δαμασκηνός το εξής: “τίκτεται εν πορνείας, ως έφημεν, και ανατρέφεται λεληθότως (ανατρέφεται κρυφά) και αιφνίδιον επανίσταται και ανταίρει και βασιλεύει”. Αιφνιδίως, λέει, θα παρουσιασθεί, θα επαναστατήσει, θα βασιλεύσει. “Και εν τοις προοιμίοις μεντης βασιλείας αυτού, μάλλον δε τυραννίδος, υποκρίνεται αγιοσύνην” . Στην αρχή, λέει, όταν θα βασιλεύσει, θα υποκριθεί ότι είναι σπουδαίος, άγιος άνθρωπος. “Ηνίκα δε επικρατής γένηται, διώκει την Εκκλησίαν τού Θεού και εκφαίνει πάσαν την πονηρίαν αυτού.” Όταν, όμως, επικρατήσει, τότε παρουσιάζει τον πραγματικό του εαυτό κ όλη την πονηριά του κ τότε διώκει την Εκκλησία τού Χριστού. Αν ρωτήσετε : “κ ποιος ειν’ ο σκοπός τής υποκριτικής αγιοσύνης τού αντίχριστου;” , θα σας απαντούσα: “η πολιτική του επικράτηση κ η κοσμοκρατορία του”.
Ακούστε πώς το λέει, αναλυτικότερα, αυτό το “αγιοσύνη” τού ιερού Δαμασκηνού o Ιππόλυτος, Επίσκοπος Ρώμης (μόνο ανάγνωση θα σας κάνω, χωρίς ερμηνεία, είναι εύκολο να το ερμηνεύσετε) : “[…]Γενήσεται πραΰς (θα γίνει πράος άνθρωπος) αγαπητικός, ήσυχος, ευλαβής, ειρηνοποιός, μισών αδικίαν, βδελυττόμενος δώρα (δεν θέλει την δωροδοκία), ειδωλολατρίαν μη προσιέμενος (δεν παραδέχεται την ειδωλολατρία ), τάς γραφάς φησίν αγαπών (θα λέγει ότι αγαπάει τις Γραφές) , ιερείς αιδούμενος (ντρέπεται, σέβεται τους ιερείς), πολιάς τιμών (τα άσπρα γένια τα τιμά, τα άσπρα μαλλιά), πορνείαν μη καταδεχόμενος (δεν καταδέχεται την πορνείαν, είναι εγκρατής), μοιχείαν βδελυττόμενος, καταλαλιαίς μη προσέχων, όρκους μη καταδεχόμενος, φιλόξενος, φιλόπτωχος, ελεήμων, χήρες επικουρών (φροντίζει για τις χήρες), ορφανών προϊστάμενος, αγαπών πάντας, τους μαχομένους ανθρώπους καταλάτων εις αγάπην και λέγων μη επιδιέτω ο ίδιος επί το παροργισμώ υμών, χρυσόν ου κέκτηται (είναι ακτήμων), αργύριον ουκ αγαπήσει, πλούτον oυ πρoσίεται (δεν θα αποκτήσει πλούτο).
Σπουδαία χαρακτηριστικά, ωραίος, περίφημος άνθρωπος! Προσθέστε, παρακαλώ, σ’ αυτόν τον κατάλογο της αγιοσύνης του κ τα θαύματα που θα επιτελεί, για να δείτε με πόση ευκολία θα πλανήσει τους ανθρώπους! Εδώ εμφανίζεται μια Αθανασία Κρικέτου κ ένας Χρήστος από το Γάζωρο κ σου λέει : “σπουδαίοι άνθρωποι είν’ αυτοί!” . Για να δείτε πόσο εύκολα θα πλανηθούν οι άνθρωποι. Κ, όπως ο αρχαίος όφις ήραν, όπως μάς λέει το βιβλίο τής Γενέσως, φρονιμότατος, απ’ όλα τα ζώα τού Παραδείσου, έτσι κ ο αντίχριστος θα είναι με υποκρισία άγιος. Δλδ υποκριτικά άγιος. Μας λέει ο Ιππόλυτος, Επίσκοπος Ρώμης, ότι, “ […] όταν είδωσιν οι λαοί κ οι δήμοι τοσαύτας αρετάς κ τοσαύτας αυτού δυνάμεις, πάντες επί τω αυτώ μια γνώμη συναθροίσονται επί τω ποιήσαι αυτόν βασιλέα, λέγοντας προς αλλήλους 'μη άρα ευρίσκεται τοιούτος αγαθός άνθρωπος κ δίκαιος εν τη γενεά ημών;’ ”. Αν δουν τόσην αρετή, θα πουν οι άνθρωποι: “τόσο σπουδαίος άνθρωπος υπάρχει άλλος στη γενιά μας, που θα μπορούσε να βασιλέψει σε όλους εμάς;” . Μη σας φαίνεται παράξενο! Όταν είδαν τον Ιησού Χριστό οι Καπερναΐτες, όταν ήρθαν να τον δουν κ ν’ ακούσουν την Διδασκαλία Του κ να θεραπευθούν οι ασθενείς τους. Κ παρέτεινε τον Λόγο κ άρχιζε να βραδιάζει κ να δύει ο Ήλιος. Κ τότε οι Μαθητές είπαν: “Κύριε, απόλυσον τους όχλους”. “Όχι”, λέει, “δώστε τους να φάνε!” . “Κύριε, τι; Με δυο ψάρια κ 5 ψωμιά;” “Ναι”, λέει ο Κύριος. Κ έφαγαν κ χόρτασαν. Γιατί, λέτε, έβαλε ο Κύριος τους Μαθητές του; Λέει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης “ηνάγκασε τους Μαθητάς εμβήναι εις το πλοίον”. Κ ότι θα απέλυε τους όχλους μόνος Του ο Κύριος. Κ, μετά από την απόλυση του όχλου, ανέβηκε στο όρος για να προσευχηθεί. Γιατί τούς ανάγκασε, ξέρετε; Γιατί ήθελαν να Τον κάνουν(τον Κύριο) Βασιλέα κ,όπως γύριζαν οι Μαθητές κ μοίραζαν το ψωμί κ τα ψάρια, ο κόσμος μουρμούριζε κ έλεγε : “σπουδαίος ο Διδάσκαλός σας, να Τον κάνουμε Βασιλιά!”. Κ εκείνοι φούσκωσαν μέσα τους κ είπαν: “κ εμείς υπουργοί!”. Κ, επειδή ο Κύριος θέλησε να τους απαλλάξει απ’ αυτήν τη νόσο, τους έβαλε στο πλοίο κ επέτρεψε τρικυμία να τους ταράξει στο μέσον τής λίμνης. “Θέλετε να γίνετε υπουργοί, ε; Να, κοιτάξετε!” Κ, μη νομίσετε, το σαράκι δεν έφυγε! “Κύριε”, είπαν αργότερα ο Ιωάννης κ ο Ιάκωβος. “θέλουμε να καθίσουμε αριστερά Σου κ δεξιά Σου, όταν Εσύ θα γίνεις Βασιλιάς!” . Κ την άλλη μέρα οι Καπερναΐτες πήγαν κ Τον βρήκαν κ Του είπαν : “Κύριε, εδώ είσαι;” . “Ναι, εδώ είμαι”, τους είπε. Κ, πριν εκείνοι πουν “γιατί;” κ “πώς;” τούς λέει ο Κύριος: “Επειδή χορτάσατε ψωμί, γι’ αυτό Με ζητήσατε!” Ήθελαν να Τον κάνουν Βασιλέα! Κ, φυσικά, θα γινόταν επανάσταση, γιατί υπήρχε η ρωμαϊκή κατοχή. “Μην ζητάτε το ψωμί που χάνετε αλλά το ψωμί που μένει!” “Κ Ποιο είν’ αυτό;” “Η Σάρκα Μου!” Παραβάλετε, παρακαλώ, την περίπτωση του Κυρίου, για ν’ αντιληφθείτε πόσο εύκολο είναι, όταν δουν έναν σπουδαίο άνθρωπο, να τον αρπάξουν κ να τον κάνουν άρχοντα. Στην αρχή, ο αντίχριστος θα προσποιείται μετριοφροσύνη ότι “εγώ δεν είμαι άξιος άνθρωπος κ.τ.λ.”, τελικά, όμως, θα αποδεχθεί κ κατ’ αρχάς θα βασιλέψει στους Εβραίους κ, διά των Εβραίων, σε όλον τον κόσμο. Κ θα γίνει κοσμοκράτορας. Το αποκορύφωμα της δυσέβειας του αντίχριστου θα είναι η αυτοθεοποίησή του, κατά τα πρότυπα περί Καισάρων τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο αντίχριστος, όμως, θα έχει υπερβεί τα αντίτυπά του, διότι οι μεν τότε Καίσαρες της Ρώμης ανέχονταν να λατρεύονται κ άλλοι θεοί. Απλώς, έβαζαν τ’ όνομα κ το πρόσωπό τους πάλι στους ποικίλους θεούς που λάτρευαν, κατά τόπους, οι άνθρωποι. Αλλά ο αντίχριστος θα έχει καταργήσει κάθε θρησκεία επί της γης, ακόμα κ την ίδια την ειδωλολατρία, διότι δεν θα ανέχεται να λατρεύεται κανείς εκτός από τον εαυτό του. Δλδ υπέρβαση κάθε προηγούμενου.
Γι’ αυτό γράφει ο Απόστολος Παύλος (Β’ Θεσ/νικείς 2,4) : “ […] ο αντικείμενος και υπεραιρόμενος επί πάντα λεγόμενον θεόν ή σέβασμα” . Αυτό που αντίκειται κ σηκώνεται πιο πέρα από καθετί που ονομάζεται θεός (όχι μόνο αληθινός Θεός αλλά οτιδήποτε) ή σέβασμα. Τα σεβάσματα που έχουν οι λαοί, αυτά που είναι. Το Κοράνι των Μωαμεθανών, τον Αλλάχ, τον Βούδα. Τίποτα δεν θα ανεχθεί τίποτα. Θα τα καταργήσει όλα, θα τα πολεμήσει όλα κ θα ζητήσει μοναδική λατρεία ο αντίχριστος. Θα χτίσει τον ναό τού Σολομώντα. (Σας κάνω περιγραφή της προσωπογραφίας, σας λέω ποιος ειν’ ο αντίχριστος.) Θα χτίσει, λοιπόν, τον ναό τού Σολομώντα. Πράγμα που φανερώνει τη σαφή του αντίθεση προς τον Χριστό κ το Έργο του Χριστού, διότι ο ναός δεν θα είναι πλέον σημείο πίστης αλλά απιστίας. Ο Χριστός είπε : “θα γκρεμίσει ο ναός, δεν θα υπάρχει πια ο ναός, διότι δεν θα υπάρχει πια η ανάγκη τής παλιάς λατρείας κ των παλιών θυσιών”. Ήταν αυτά αντίτυπα. Ήρθε το πρωτότυπο, καταργούνται τα αντίτυπα. Ήρθε ο Χριστός, η μοναδική Του Θυσία! Τα αντίτυπα παρήλθαν! Χτίζοντας, λοιπόν, τον ναό τού Σολομώντα, ο αντίχριστος θα δείξει την αντίθεσή του στον Ιησού Χριστό.
Αλλά ο ναός επιχειρήθηκε, μετά το έτος 70, που καταστράφηκε από τον Τίτο, επιχειρήθηκε να ανοικοδομηθεί από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, ο οποίος θέλησε να διαψεύσει τον Χριστό. Κ έδωσε εντολή να κτισθεί ο ναός. Αλλά έγινε το εξής: συνέβη ένας σεισμός, όπως ήδη είχε προφητεύσει ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, λίγο πριν συμβεί, κ είπε ότι : “τίποτα, ο Λόγος τού Θεού είναι αληθής! Δεν θα μπορέσουν να χτίσουν τον ναό!” . Κ, πράγματι, έσκαψαν τα θεμέλια. Σκάβοντάς τα, συνέβη το εξής; έβγαιναν φλόγες από μέσα. Έσκαβαν οι εργάτες κ ΄βγαιναν φλόγες μες απ’ τα θεμέλια κ, ακόμα, αυτοί κάνουν προσπάθειες για να βάλουν πέτρες κ να χτίσουν τα θεμέλια, έγινε σεισμός κ πέταξε τις πέτρες απ’ τα θεμέλια έξω. Το γεγονός αυτό το μαρτυρά ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, ο Ιστορικός Σωκράτης (όχι ο Σωκράτης ο Αθηναίος), ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Ιερός Χρυσόστομος, ο Θεοδώρητος, ο Άγιος Αμβρόσιος Μεδιολάνων, ο Ρουβίνος κ, από τους εθνικούς (ειδωλολάτρες), ο Λιβάνιος κ ο Μαρκελλίνος αναφέρουν το περιστατικό τής απόπειρας του Ιουλιανού τού Παραβάτη να ανοικοδομήσει τον ναό τού Σολομώντα αλλά με αποτυχία. Εν τούτοις, ο αντίχριστος θα τον ανοικοδομήσει τάχιστα - θα το επιτρέψει ο Θεός. Όπως λέει ο Απόστολος Παύλος, επειδή δεν πίστεψαν στην αλήθεια, ο Θεός θα επιτρέψει να έρθει σ’ αυτούς το πνεύμα τής πλάνης. Θα ανοικοδομήσει, λοιπόν, ο αντίχριστος τον ναό τού Σολομώντα τάχιστα, τον οποίον, επειδή ολόκληρους αιώνες οι Εβραίοι δεν μπόρεσαν να ανοικοδομήσουν, κατά την πρόρρηση, πάντα, του Κυρίου, τον ναό τους, θα θεωρήσουν τον αντίχριστο, που κατάφερε να ανοικοδομήσει τον ναό ως μεσσία κ ως μεσσία θα τον αποδεχτούν. Λέγεται ότι οι Εβραίοι τής Αμερικής έχουν έτοιμους τους λίθους τής ανοικοδόμησης του ναού τού Σολομώντα. Έτοιμους μέσα σε κιβώτια.
Αν ρωτήσετε : “καλά, δεν έχει πέτρες η Παλαιστίνη;”Ύστερα, ο ναός δεν ήταν τεράστιος · οι διαστάσεις του, αν δείτε στο Γ’ Βασιλειών, δεν είναι τεράστιες. 30 μ. μήκος είχε κ κάπου 7-8 μ. πλάτος είχε, δεν είναι πολύ μεγάλος. Ήταν μικρός ο κυρίως ναός · όχι τα άλλα κτίσματα, τα οποία ήταν, βεβαίως, πολλά. Αποθήκες, δωμάτια, περιστύλια, αυλές, κ.τ.λ. . Ο κυρίως ναός ήταν μικρό κτίσμα. Εξάλλου, μόνο οι ιερείς έμπαιναν μέσα, για να κάνουν τη θυσία τού θυμιάματος. Ο παλαιός νόμος έλεγε ότι απαγορευόταν να λατομηθούν πέτρες μέσα στα Ιεροσόλυμα. Έπρεπε οι πέτρες να έλθουν λατομημένες, πελεκημένες, τετραγωνισμένες, έτοιμες από μακριά για να τοποθετούνται μόνο. Δεν έπρεπε ν’ ακουστεί σφύρα κ καλέμι μέσα στην πόλη, έτσι το ήθελε ο Θεός. Κ, επειδή θέλουν, δήθεν, να τηρήσουν τον Νόμο τού Θεού οι Εβραίοι, γι’ αυτό ετοιμάζουν τις πέτρες κ τις έχουν έτοιμες, ώστε να φθάσουν με πλοία στα Ιεροσόλυμα κ να χτιστεί ο ναός. Επειδή αυτά τα σημάδια όλα έρχονται, γι’ αυτό λέμε : “μήπως είναι κοντά ο αντίχριστος;”.
Ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων στις “Κατηχήσεις” του γράφει το εξής: “επειδή ο αντίχριστος”, λέει , “ως Χριστός προς Ιουδαίους έρχεται και υπό Ιουδαίων προσκυνήσθαι βούλεται, περισπούδαστον ποιήται τον ναόν” . Θα τον κάνει σπουδαίο τον ναό, επειδή αναμένεται από τους Εβραίους ως μεσσίας, κ θέλει να προσκυνηθεί από τους Εβραίους. Στον ναό που θα ανοικοδομήσει θα ζητήσει να προσκυνηθεί.
Γράφει ο Απόστολος Παύλος (Β’ Θεσ/νικείς, 2,4) : “ […] ώστε αυτόν (τον αντίχριστο) εις τον ναόυν τού Θεού ως θεόν καθίσαι, αποδεικνύντα εαυτόν ότι εστί θεός “. Δλδ θα καθίσει στον ναό τού θεού σαν θεός κ θα αποδεικνύει, με τα ψευδοθαύματα, ότι είναι θεός. Κ θα προσκυνηθεί. “Ποιον, άρα, ναόν;” ερωτά ο Άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων. “Τον καταλελυμένον των Ιουδαίων φησίν· μη γένοιτο γαρ τούτον, εν ω εσμέν.” Δλδ τις κατηχήσεις του τις έκανε στον ναό τής Αναστάσεως, που είχε κτίσει η Αγία Ελένη, στα μέσα τού 4ου αιώνα. Είχε κτισθεί ο ναός τής Αναστάσεως. Μιλάει στους κατηχούμενους κ λέει: σε ποιον ναό θα ‘ρθει ο αντίχριστος; Σ’ αυτόν εδώ που είμαστε τώρα; Μη γένοιτο! Στον ναό που θα χτίσει ο αντίχριστος, αυτός που θα είναι ο ναός τού Σολομώντα. Συνεπώς, σημάδι καθαρό : εάν δείτε εσείς ή τα παιδιά σας, κάποια μέρα, να κτίζεται ο ναός τού Σολομώντα, τότε να πείτε : “ο αντίχριστος είναι ήδη στις μέρες μας!!”.
Σ’ ένα ερώτημα, στην Αμερική αυτό, στον χώρο που είναι σήμερα, όπου ήταν κάποτε ο ναός τού Σολομώντα, είναι σήμερα το τέμενος του Ομάρ. Είν’ ένα τέμενος, δλδ μουσουλμανικός ναός, που τον έκτισε ο Ομάρ κ, από πλευράς τέχνης, είναι περίφημος. Περίφημος! “Κ το τέμενος του Ομάρ τι θα το κάνετε;” “Ω”, λέει, (αυτό τινάζεται στον αέρα μέσα σε μια νύχτα” . Πάντως, σας ξαναλέω, αν δείτε ποτέ τον ναό να χτίζεται, να το ξέρετε (κ να πείτε) : “στις ημέρες μας ήδη υπάρχει ο αντίχριστος”. Σ’ αυτόν τον ναό θα προσκυνηθεί κ από ‘κεί θα κυβερνάει όλον τον κόσμο. Σας κάνει εντύπωση το κήρυγμα των χιλιαστών, που λένε ότι : θα αναστηθεί ο Αβραάμ, ο Ισαάκ κ ο Ιακώβ κ αυτοί -οι τρεις πρόκριτοι του Εβραϊσμού- θα καθίσουν στο όρος Σιών, δλδ εκεί που θα κτισθεί ο ναός τού Σολομώντα. Κ από ‘κεί θα κυβερνούν όλον τον κόσμο, με τα τελειότερα τηλεπικοινωνιακά μέσα. Αυτά γράφουν στα βιβλία τους οι χιλιαστές. Σας κάνει εντύπωση αυτό; Σημαίνει ότι στέλνονται ως απόστολοι, χωρίς να το καταλαβαίνουν, του αντίχριστου. Διότι τον αντίχριστο υπονοούν, χωρίς οι ταλαίπωροι να το αντιλαμβάνονται. Γι’ αυτό -και γι’ αυτό, γιατί αρνούνται κ την Θεότητα του Ιησού Χριστού- θεωρούνται αντίχριστοι οι χιλιαστές. Κ είναι μεγάλη αμαρτία Χριστιανοί Ορθόδοξοι Έλληνες ν’ ακολουθούν τα κηρύγματα των χιλιαστών. Ο αντίχριστος θα κηρύξει την έλευση νέσα εποχής στη Γη. Η οποία θα διαδεχθεί την χριστιανική εποχή· δημιουργώντας, ίσως, μια τρίτη διαθήκη. Έχουμε την Παλαιά Διαθήκη, έχουμε την Καινή Διαθήκη κ θα δημιουργήσει μία τρίτη διαθήκη.
Αυτό το κακόδοξο δόγμα περί τρίτης διαθήκης είναι παλιό. Κ το αναφέρει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Όμως, μη σας κάνει εντύπωση αυτό · δεν είναι τίποτε άλλο από αυτό που ήδη ζούμε. Ακούστε περί τίνος πρόκειται κ ποια είν’ αυτή η τρίτη διαθήκη. Είναι καλλιεργούμενη κατά κόρον στις ημέρες μας αντίληψης για απαρχαίωση του Χριστιανισμού, που υποστηρίζουν κοσμικοί κύκλοι, κοσμικοί άνθρωποι κ οικουμενιστικοί κύκλοι. Όταν σάς λένε: “ο Χριστιανισμός πάλιωσε, χρεωκόπησε, ότι πλέον δεν έχει τίποτα να μας προσφέρει κ να μας μιλήσει, ότι ο Χριστιανισμός δεν έχει πλέον ισχύ κ είν’ απαρχαιωμένος, μια καινούργια κατάσταση πρέπει να δημιουργήσουμε” , αυτό, στην πραγματικότητα, είναι η τρίτη διαθήκη. Υπάρχει, λοιπόν, αυτή η κατάσταση. Εξάλλου τι είν’ αυτό που λέει ο Δανιήλ ο Προφήτης : “ και υπονοήσει αλλοιώσαι χρόνους και Νόμον” . Δλδ να αλλοιώσει τον Νόμο. Είναι η τρίτη διαθήκη. Οι Πατέρες κ οι Άγιοι της Εκκλησίας θα θεωρούνται ξεπερασμένοι. Σας είπα, με μελαγχολικό τρόπο, “μήπως ο αντίχριστος κάθεται κ σε χριστιανικούς ναούς;” . To αναφέρει ο Ιερός Χρυσόστομος αυτό. Αλλά με ποιαν έννοια; Όχι με την έννοια ότι θα καθίσει τότε ο αντίχριστος. Αφού λέει ο Άγιος Κύριος: “μη γένοιτο, τέτοιο πράγμα, όχι”, αλλά με την έννοια των υπηρετών τού αντίχριστου. Όταν υπάρχουν οικουμενιστές κληρικοί ή μασονίζοντες ή μασόνοι ή αιρετικοί ή ορθόδοξοι που είναι κρυμμένοι, δεν φαίνονται, είτε Πατριάρχες είτε Επίσκοποι είναι, δεν ξέρω τι είναι, είτε Αρχιμανδρίτες, Πρεσβύτεροι, δεν ξέρω τι είναι, διάφοροι, ό,τι είναι, κ οι άνθρωποι αυτοί λένε πράγματα αιρετικά, όπως, για παράδειγμα, ότι οι Ιεροί Κανόνες είναι ξεπερασμένοι, ότι το “Πηδάλιον” δεν έχει καμία σημασία κ αξία, οι νηστείες να καταργηθούν, η εγκράτεια θεωρείται παρωχημένο πράγμα, σήμερα έχουμε μια νέα εποχή, πρέπει τους νέους μας να τους δούμε με άλλο μάτι, μπορούν να ζουν τη γενετήσια ζωή, κ.τ.λ. . Πέστε μου, μήπως κ στην Ορθόδοξη Εκκλησία κάθονται όργανα του αντίχριστου; Κάνει εντύπωση ότι ο Θεός σε κάθε εποχή έχει τους Αγίους του. Γιατί, λέτε; Για να δίνει την απάντηση στους πιστούς ότι δεν μπορούμε να λέμε ότι οι Άγιοι είναι ξεπερασμένοι. Σε κάθε αιώνα θα δώσει πολλούς Αγίους. Στον 20ό αιώνα έδωσε τον Άγιο Νεκτάριο! Πολύ ορθά κ χαρακτηριστικά χαρακτηρίστηκε (ο Άγιος Νεκτάριος) ως ο Άγιος του αιώνα μας. Είναι τυχαίο αυτή η ταλαίπωρη η Μαγδαληνή, η Ηγουμένη, που υβρίζει τον Άγιο Νεκτάριο; Είναι τυχαίο αυτό; Δεν είναι τυχαίο. Είν’ αυτή η αντίδραση του σατανά. Δαιμονοκρατούμενη γυναίκα είναι. Το λέμε ελεύθερα, γιατί την έχει καταδικάσει κ αφορίσει η Εκκλησία μας. Διότι δεν θα ανέχεται ο αντίχριστος ότι θα υπάρχει Άγιος! Επειδή θα υποστηρίζει ότι η αγιοσύνη είναι απαρχαιωμένο πράγμα. Κ είναι (δήθεν) απαρχαιωμένη, γιατί (δήθεν) είναι απαρχαιωμένο το Ευαγγέλιο. Δεν μπορεί (δήθεν) το Ευαγγέλιο να κάνει Αγίους. Αλλά ο Θεός θα δίνει Αγίους σε κάθε εποχή, για να δίνει την απάντηση ότι το Ευαγγέλιο δεν είναι απαρχαιωμένο!
Ακόμα, στην εποχή εκείνη, το κήρυγμα είδατε πώς ήταν. Πολύς κόσμος σ’ έναν ευρύχωρο ναό, έχουμε πολύφωτα εδώ, έχουμε τόσους τρόπους, κάθεστε, δεν αισθάνεστε επικίνδυνα από ανθρώπους που σας περιμένουν να σας κακοποιήσουν, αλλά… Τότε! Ω, τότε! Τι γράφει ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος!! (Γράφει ότι) “ […] τότε των φιλοθέων άπαντα τα πρόσωπα δακρύοντα και πόθω ερωτώντας μήποτε Ρήμα Θεού επί Γης; Και ακούει. Ουδαμού. ” Θα ρωτούν οι άνθρωποι αν ακούγεται πουθενά κήρυγμα. Κ η απάντηση: “πουθενά!” . Πουθενά κήρυγμα! Πουθενά! Τότε θα έλθει ο έσχατος πειρασμός. Κ σε αυτόν τον πειρασμό απέβλεπε ο Κύριος, όταν έλεγε στους Μαθητές Του στον Κήπο τής Γεθσημανής: “γρηγορείτε κ προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν”. Θέλετε να δείτε ότι γι’ αυτό πρόκειται; Τι λέει προς τον Άγγελο τής εν Φιλαδελφεία Εκκλησίας, στην Αποκάλυψη 3,10-11. Λέει: “ότι ετήρησας τον λόγον της υπομονής Μου καγώ σε τηρήσω εκ της ώρας τού πειρασμού, της μελλούσης έρχεσθαι επί της Οικουμένης όλης, πειράσαι τους κατοικούντας αεπί τής Γης. Έρχομαι ταχύ · κράτει ό έχεις” . Δλδ επειδή τήρησες τον λόγο τής υπομονής Μου, γι’ αυτό κ εγώ θα σε φυλάξω από την ώρα τού πειρασμού, που πρόκειται να έρθει σ’ ολόκληρη την Οικουμένη. Ποιος είν’ αυτό ο πειρασμός; (Είναι) ο πειρασμός του αντίχριστου. “Κ Εγώ”, λέει, “θα σε φυλάξω”.Έρχομαι ταχύ, έρχομαι γρήγορα. Κράτα αυτό που έχεις. Είσαι Ορθόδοξος Χριστιανός; Κράτα αυτό που έχεις!
Ο αντίχριστος, μέσα στη φοβερή του αλαζονεία, θα νομίσει ότι θα μείνει κοσμοκράτορας αιωνίως, ξεχνώντας ότι θα είναι υιός τής απωλείας. Τι θα πει “υιός τής απωλείας” , όπως τον αποκαλεί ο Απόστολος Παύλος (Β’ Θεσ/κείς, Β’ κεφάλαιο). Λέει ο Θεοφύλακτος, ερμηνεύοντας τον Απόστολο Παύλο: “ […] ως και αυτόν απολλύμενον και ετέροις πρόξενον τούτου γινόμενον ”. Έχουν δυο σημασίες οι λέξεις “υιός απωλείας” . Ότι κ αυτός θα χαθεί και άλλους θα καταστρέψει. Κ, όπως λέει ο Ιερός Χρυσόστομος, “διά το και εαυτόν απόλλυσθαι”, δλδ ότι και αυτός θα χαθεί. Κ, πράγματι, ευθύς μετά , στον κολοφώνα τής δόξας κ τής δράσης του, έρχεται ο Χριστός από τον Ουρανό. Έρχεται ο Χριστός από τον Ουρανό, όχι από τη Γη! Πολλοί ψευδόχριστοι έρχονται! Από τη Γη, όμως, έρχονται! Ενώ ο Χριστός ήλθε κ θα έλθει από τον Ουρανό. Οι Άγγελοι είπαν : “με τον τρόπο που Τον είδατε να φεύγει - αναλαμβανόμενον- με τον ίδιον τρόπο θα έλθει! Και, τότε, αναλώσει, καταστρέψει αυτόν, το Πνεύματι τού Στόματος Αυτού και καταργήσει τη επιφανεία τής Παρουσίας Αυτού” . Δλδ θα τον καταστρέψει με την Πνοή Του, με τον Λόγο Του κ με την Παρουσία Του, την επιφάνειά Του. Ώστε, λοιπόν, ο αντίχριστος θα καταστραφεί με την Δευτέρα τού Χριστού Παρουσία. Άρα, μεταξύ Δευτέρας τού Χριστού Παρουσίας κ αντίχριστου δεν μεσολαβεί κανένα χρονικό διάστημα. Διότι έχουμε μετά την Δεύτερη του Χριστού Παρουσία. Κ, όπως λέει ο Ιερός Δαμασκηνός, “τω ρήματι του Στόματος Αυτού” (αυτό θα πει “αναλώσει τω Πνεύματι του Στόματος Αυτού). Δλδ με τον Λόγο Του, ο Χριστός θα καταστρέψει τον αντίχριστο. Κ ο Θεοφύλακτος λέει: “και καταργήσει, ήτοι παντελώς αργόν ποιήσει” . Τελείως θα τον κάνει άχρηστο. Κ, όπως αναφέρει ο Ιερός Ευαγγελιστής Ιωάννης, στην Αποκάλυψη (ΙΘ’, 19,20) : “και επιάσθη το θηρίον και ο μετ’ αυτού ψευδοπροφήτης ο ποιήσας τα σημεία ενώπιον αυτού, εν οις επλάνησε τους λαβόντας το χάραγμα του θηρίου και τους προσκυνούντας τη εικόνι αυτού· ζώντες ελήφθησαν οι δύο εις την λίμνην τού πυρός, τήν καιομένην εν θείω” . Ζωντανοί (“ζώντες ελήφθησαν”), λέει, πήγαν στην κόλαση.
Ακούστε μιαν ωραία ερμηνεία που λέει ο Άγιος Ανδρέας Καισαρείας: “ουκ αποθνήσκουσι θάνατον αλλ’ εν ριπή οφθαλμού αποθανατιζόμενοι τω δευτέρω θανάτω τη λίμνη τού πυρός καταδικάζονται”. Διότι, με την ανάσταση των νεκρών, εκείνοι και που θα ζουν όλοι θ’ αφθαρτισθούν. Δεν θα πεθάνει, λοιπόν, ο αντίχριστος ούτε ο ψευδοπροφήτης (δεν θα πεθάνουν με φυσικό θάνατο) αλλά θα αποθανατισθεί κ τότε θα ριχτεί (από τον Κύριο) στην κόλαση. Χωρίς να δοκιμάσει θάνατο, εκείνον τον θάνατο που δοκιμάζουμε εμείς, γιατί κ εκείνοι που τότε θα ζουν δεν θα πεθάνουν αλλά “θα αλλαχθούν”, όπως μάς λέει ο Απόστολος Παύλος, “από την φθορά στην αφθαρσία κ από τον θάνατο στην αθανασία”. Αυτό θα πει “ζώντες θα ριφθούν εις την κόλασιν”.
Κλείνουμε εδώ τη σκιαγράφηση του προσώπου κ των ημερών τού αντίχριστου κ του ψευδοπροφήτη, μ ‘εκείνη τη σπουδαιότατη προτροπή τού Αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων: “ασφάλιζε τοίνυν σεαυτόν” (ασφάλιζε, λοιπόν, τον εαυτόν σου) , άνθρωπε . Έχεις τα σημεία τού αντιχρίστου (τα χαρακτηριστικά του τα έχεις). Και μη μόνος μνημόνευε τούτων αλλά και αφθόνως πάσι μεταδίδου (Και μη θυμάσαι μόνος σου το θέμα “αντίχριστος” αλλά και με αφθονία, δλδ πληθωρικά, να μιλάς κ στους άλλους ανθρώπους γι’ αυτόν). Ει τέκνον έχεις κατά σάρκα, τούτο ήδη νουθέτει (έχεις παιδί σαρκικό; Να το νουθετείς για τον αντίχριστο). Και, ει διά κατηχήσεως εγέννησάς τινα, και τούτον προασφαλίζου, ίνα μη τον ψευδή δέξηται ως αληθή (γέννησες πνευματικά κάποιον ως κατηχούμενο; Κ αυτόν να τον ασφαλίζεις, για να μην δεχθεί τον πλάνο αντίχριστο!!). Το γάρ μυστήριον ήδη ενεργείται τής ανομίας (γιατί το μυστήριο της ανομίας ήδη ενεργείται).”
57η ομιλία στο βιβλίο της Καινής Διαθήκης « Ιερά Αποκάλυψις ».
†.Σήμερα, αγαπητοί μου, ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μάς διηγείται το θαύμα της θεραπείας ενός παραλυτικού. Είδε ο Κύριος την πίστιν εκείνων που μετέφεραν τον παράλυτο και είπε σε αυτόν: «Θάρσει, τέκνον(:Πάρε θάρρος, παιδί μου)· ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου. (:Σου συγχωρούνται οι αμαρτίες σου)».
Εκεί πλάι, όπως συνήθως πάντοτε, ευρίσκοντο μερικοί Γραμματείς, που όταν άκουσαν ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες του παραλύτου, είπε ο καθένας από μέσα του: «Οὗτος βλασφημεῖ. Καὶ ἰδὼν ὁ Ἰησοῦς τὰς ἐνθυμήσεις αὐτῶν εἶπεν· ἵνα τί ὑμεῖς ἐνθυμεῖσθε πονηρὰ ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν; (:’’Αυτός βλασφημεί. Ποιος έχει δικαίωμα να συγχωρεί αμαρτίες;’’. Ο Κύριος γνωρίζοντας τι εσκέφθησαν, τους λέγει: ‘’Γιατί εσείς σκέπτεσθε πονηρά πράγματα;’’)». Και τι λέγει ο Κύριος; «Τί γάρ ἐστιν εὐκοπώτερον, εἰπεῖν(: «Γιατί», λέγει, «τι είναι ευκολότερο να ειπεί κανείς»), ἀφέωνταί σου αἱ ἁμαρτίαι, ἢ εἰπεῖν, ἔγειρε καὶ περιπάτει;(:Δεν είναι ευκολότερο πράγμα να θεραπεύσεις κάποιον από του να του αφήσεις αμαρτίες;)». Διότι επιτέλους, μία θεραπεία, βέβαια με τη δύναμη του Θεού, πλην όμως, μια θεραπεία κάνει και η Ιατρική. Αλλά αυτό βεβαίως δεν είναι ευκολότερον; Παρά του να πει κανείς σε κάποιον: «σου συγχωρούνται αἱ ἁμαρτίαι», κάτι που προσωπικά ανήκει στον Θεό;- «ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας(:Για να δείτε ότι έχει εξουσία ο υιός του ανθρώπου επάνω στη γη να συγχωρεί αμαρτίες)». Και ευθύς λέγει εις τον παράλυτον να σηκωθεί, να πάρει το κρεβάτι του και να πάει στο σπίτι του.
Μία μικρή παρένθεση. Πώς μπορεί να ξέρομε ότι συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες αυτού του ανθρώπου; Θα ερωτήσετε. Διότι δεν είναι ένα σκοτεινό πράγμα; Πάμε στην εξομολόγηση και δεχόμεθα την άφεση των αμαρτιών μας. Πούθε ξέρομε ότι συγχωρούνται οι αμαρτίες μας; Εδώ λοιπόν πώς μπορούσε να γνωρίζει κανείς ότι συγχωρήθηκαν οι αμαρτίες εκείνου του παραλύτου; Από το ακολουθούν θαύμα. Διότι Εκείνος που είπε με τόσην ευκολία «Σήκω και περπάτα», προφανώς κατέχει και το άλλο. Κι Εκείνος που είπε: «Ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας, ἀφίενται αὐτοῖς», δηλαδή στο μυστήριο πια της Εξομολογήσεως, ο ίδιος είναι Εκείνος που συγχωρεί τις αμαρτίες.
Όταν οι όχλοι είδαν το θαύμα «ἐθαύμασαν -σημειώνει ο ευαγγελιστής Ματθαίος-καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεὸν τὸν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώποις». ΄Ετσι βλέπομε από τη μία μεριά τους άρχοντες -άλλος Ευαγγελιστής λέγει ότι ήτανε όχι μόνον Γραμματείς, αλλά και Φαρισαίοι- να σκέπτονται πονηρά και υποτιμητικά δια τον Χριστόν και από την άλλη μεριά ο όχλος να θαυμάζει και να δοξάζει τον Θεό. Δυο διαφορετικές συμπεριφορές έναντι του Ιησού Χριστού. Και το εκπληκτικόν είναι ότι μέσα στην Ιστορία, εκτός εξαιρέσεων, διατηρείται αυτή η ιδία σχέσις έναντι του Ιησού Χριστού, τόσο από τον λαό, όσο και από τους άρχοντες του λαού. Η ιδία σχέσις. Μέσ’ τους αιώνες.
Οι άρχοντες του λαού. Όλοι γνωρίζομε πόσο αρνητική ήταν η συμπεριφορά των αρχόντων έναντι του Ιησού, εκτός βέβαια κάποιων εξαιρέσεων. Όταν οι άρχοντες έβλεπαν τον λαόν να ακολουθεί τον Κύριον και Εκείνος να επιτελεί θαύματα, κατελήφθησαν από φθόνο. Μας το λέγουν αυτό οι ιεροί Ευαγγελισταί. Ιδιαίτατα ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να τον μειώσουν εις τα μάτια του λαού. Έτσι, έλεγαν οι Φαρισαίοι: «Ἐν τῷ ἄρχοντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια». Δηλαδή: «Σε ποιον πηγαίνετε να σας θεραπεύσει; Αυτός; Αυτός είναι αρχιβεελζεβούλ, αρχιδιάβολος είναι. Και με τη δύναμη του διαβόλου βγάζει τα δαιμόνια». Όταν έστειλαν κάποτε τους υπηρέτας των οι άρχοντες, για να συλλάβουν τον Ιησούν, εκείνοι γύρισαν και είπαν: «Οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος». «Ποτέ άνθρωπος δεν μίλησε έτσι, όπως μίλησε αυτός ο άνθρωπος». Εκείνοι τι απήντησαν; «Μὴ καὶ ὑμεῖς πεπλάνησθε; (:Μήπως και εσείς έχετε πλανηθεί;). Μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; (: «Μήπως κανείς», λέει, «από τους άρχοντες ή από τους Φαρισαίους επίστευσε εις αυτόν;»)· ἀλλ᾿ ὁ ὄχλος οὗτος (:Να, αυτός ο όχλος) ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι! (:Αυτοί, ο λαός, ο όχλος, που δεν γνωρίζει τον νόμο και είναι βέβαια επικατάρατοι αυτοί οι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν τον νόμον· αυτοί ακολουθούν τον Ιησούν)».
Βλέπετε λοιπόν πώς υποτιμούσαν τον Ιησούν οι άρχοντες; Οι αρχιερείς, οι ιερείς του ναού, οι Φαρισαίοι, οι Γραμματείς, από πλευράς βέβαια, θρησκείας. Από δε πλευράς πολιτείας, ο Ηρώδης, ο εγγονός του μεγάλου Ηρώδου, ο Πιλάτος, ο Πόντιος Πιλάτος και όλοι αυτοί στάθηκαν εχθροί του Ιησού. Όταν Τον σταύρωσαν οι αρχιερείς, πήγαν από κάτω και οι άρχοντες του λαού και τι έκαναν; «Ἐξεμυκτήριζον δὲ καὶ οἱ ἄρχοντες λέγοντες(:Τον κορόιδευαν επί του Σταυρού, Τον κορόιδευαν…) ·ἄλλους ἔσωσεν σωσάτω ἑαυτόν, εἰ οὗτος ἐστιν ὁ χριστὸς τοῦ θεοῦ ὁ ἐκλεκτός». «Ας τον σώσει λοιπόν ο Θεός, αν είναι ο εκλεκτός του Θεού, αν τον παραδέχεται ότι είναι ο Μεσσίας». Και όταν οι στρατιώται, που φυλούσαν τον τάφον, πληροφορούν τους αρχιερείς ότι ο Ιησούς ανεστήθη, εκείνοι- αχρείοι άνθρωποι, αχρείοι…- τους πλήρωσαν να διαφημίσουν ότι οι μαθηταί έκλεψαν το σώμα νυκτός.
Όλη αυτή η εχθρική στάσις, αγαπητοί μου, τόσο των θρησκευτικών, όσο και των πολιτικών αρχόντων, συνοψίζεται μέσα σε μία φράση προφητικώς εις τον 2ον ψαλμόν: «Παρέστησαν οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς, καὶ οἱ ἄρχοντες συνήχθησαν ἐπὶ τὸ αὐτὸ κατὰ τοῦ Κυρίου καὶ κατὰ τοῦ χριστοῦ αὐτοῦ».
Την αυτήν συμπεριφοράν, προσέξατε, εκτός βέβαια εξαιρέσεων, έχουν δείξει οι άρχοντες όλων των λαών έναντι του Ιησού. Μέχρι σήμερα. Οι άρχοντες των λαών, όπως και αν λέγονται, πολιτικοί, διοικητικοί, δεν έχουν σχέσεις αγαθές με τον Ιησούν. Στην ελληνική μας πραγματικότητα, ακούσατε ποτέ, άρχοντες του λαού, πολιτικοί, διοικητικοί, όλοι αυτοί, ακούσατε ποτέ να μιλάνε δια τον Ιησούν Χριστόν; Σε κάποια ομιλία τους, προεκλογική ή οποιαδήποτε άλλη ομιλία τους, τους ακούσατε να αναφέρουν το όνομα του Ιησού Χριστού; Εγώ δεν άκουσα ποτέ. Κι αν καμιά φορά ακουστεί το όνομα του Θεού, να ακουστεί ένα «Δόξα τῷ Θεῷ», ακούγεται κάπου-κάπου, ένα «δόξα τῷ Θεῷ (λέγει), πήγαμε καλά· δόξα τῷ Θεῷ…», δεν μπορούμε να γνωρίζομε σε τι Θεό πιστεύουν. Λέγει ο πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς -γιατί είναι παρμένο από την Αγία Γραφή-: «Αν δεν ομολογήσεις Χριστόν, Θεόν δεν ομολογείς». Και όπως λέγει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: «Εάν δεν έχεις τον Υιόν, ούτε τον Πατέρα έχεις». Έτσι, δεν ξέρομε σε τι Θεό πιστεύουν οι άνθρωποι αυτοί. Γιατί μα ποτέ δεν ακούστηκε σε δημόσιο χώρο από τα χείλη αρχόντων, δημάρχων, ξέρω ‘γω, το όνομα «Ιησούς Χριστός». Το ακούσατε ποτέ; Ελάτε να μου το πείτε. Η Μασωνία, αγαπητοί μου, εδώ το βλέπει κανείς καθαρά, κυριολεκτικώς έχει αλώσει τους άρχοντές μας, εκτός βεβαίως εξαιρέσεων. Κι επειδή έγινε μόδα, συρμός, να μην ακούγεται το όνομα του Ιησού Χριστού, κι εκείνοι που τυχόν δεν είναι τέκτονες, δεν είναι Μασώνοι, περιστέλλουν τον εαυτόν τους και δεν αναφέρουν το όνομα του Ιησού Χριστού. Η αθεΐα; Το ίδιο. Και ο φορέας της αθεΐας, ο υλισμός; Ναι. Σπάνια στην Ιστορία υπήρξαν ηγέται φιλικώς διακείμενοι προς τον Ιησούν Χριστόν. Σπάνια.
Και κάτι χειρότερο. Σύγχρονο αυτό. Αν δεν είναι και παλαιό. Πάντως είναι σύγχρονο. Χωρίς να πιστεύουν στον Χριστό οι άρχοντες, μιλούν για την Ορθοδοξία. Είδατε αυτόν τον καιρό πόσος λόγος γίνεται για την Ορθοδοξία των Ανατολικών λαών της Ευρώπης; Αυτή την στιγμή, πολιτικώς, η Ορθοδοξία θεωρείται ότι είναι μία πολύ σημαντική δύναμις. Έτσι, τι αλήθεια, τραγικό, γίνεται πολιτική εκμετάλλευσις. Προσπαθούμε δηλαδή, διεγείροντες το αίσθημα του Ορθοδόξου Χριστιανού, να σταθούμε κατ’ έναντι εκείνων, οι οποίοι, κι αυτοί Χριστιανοί, η Δύσις, αλλά σε άλλο κλίμα, που ανήκουν στη Δυτικήν, θα λέγαμε, Εκκλησίαν.
Ούτε στους κύκλους των αρχόντων γίνεται κουβέντα δια τον Χριστόν. Θεωρείται μία ξεπερασμένη υπόθεσις, πολύ ξεπερασμένη. Αξία περιφρονήσεως και αξία ειρωνείας δια τον Χριστόν. Βρεθήκατε ποτέ σε κύκλους αρχόντων; Μιλούν για τον Χριστό; Ακόμη και οι θρησκευτικοί ηγέται, όπως τότε, στην εποχή του Χριστού, οι θρησκευτικοί ηγέται της Δύσεως, είναι αμφίβολο αν πιστεύουν εις τον Χριστό. Είναι αμφίβολον. Πώς και γιατί; Όταν χαλκεύουν τον Οικουμενισμό, ο οποίος είναι Συγκρητισμός-το κρη με ήτα, όχι από το συγκρίνω αλλά από το συν και Κρήτες-, ο Συγκρητισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία χοάνη, μέσα στην οποία πέφτουν όλες οι θρησκείες. Εάν λοιπόν υποστηρίζομε τον Οικουμενισμόν, και όχι λίγοι της Ανατολικής μας Ορθοδόξου Εκκλησίας πιστεύουν εις τον Οικουμενισμόν κα μάλιστα υψηλά ιστάμενοι, ρωτούμε, πιστεύουν τελικά στον Χριστόν; Όταν μπορούν να βάζουν στο ίδιο ύψος τον Χριστόν με τον Μωάμεθ ή τον Βούδα, ερωτώ, μπορούν αυτοί να λέγονται ότι είναι Χριστιανοί; Πιστεύουν στον Χριστό; Είναι δυνατόν ποτέ να πιστεύουν εις τον Χριστόν; Και, όπως αποδεικνύουν τα τελευταία γεγονότα στη Βαλκανική- δεν κάνω πολιτική με αυτά που λέγω- όπως αποδεικνύουν, θρησκευτικοί ηγέτες -ξέρετε ότι είναι θρησκευτικός πόλεμος ουσιαστικά…Το έχετε αντιληφθεί ότι όλη αυτή η ταραχή στα Βαλκάνια είναι θρησκευτικός πόλεμος; Το έχετε αντιληφθεί; Πίσω δε απ’αυτόν τον θρησκευτικόν πόλεμον κρύβονται αβυσσαλέα συμφέροντα...Το έχετε αντιληφθεί;- Λοιπόν, ξέρετε ότι οι θρησκευτικοί ηγέται- καταλαβαίνετε, ας μην πω το όνομα- ξεκινούν και συντηρούν αυτές τις πολεμικές επιχειρήσεις; Το φαντάζεστε αυτό; Πιστεύουν εις τον Χριστό οι άνθρωποι αυτοί; Είναι δυνατόν να πιστεύουν; Θα λέγαμε, «Ω Κύριε, άρχοντες και της πολιτείας, των πολιτειών και της Εκκλησίας Σου και οι πολιτικοί και οι πάντες, σε πρόδωσαν».
Μένει και ο όχλος. Ο όχλος... Πολύ συχνά γίνεται λόγος στα Ευαγγέλια για τον όχλο, τους όχλους, που ακολουθούν τον Ιησούν. Στη σημερινή Ευαγγελική περικοπή, γράφει ο Ματθαίος ότι «ἰδόντες δὲ οἱ ὄχλοι -Τι είδαν; Το θαύμα- ἐθαύμασαν καὶ ἐδόξασαν τὸν Θεὸν τὸν δόντα ἐξουσίαν τοιαύτην τοῖς ἀνθρώποις»· «που έδωσε», λέγει, «τέτοια εξουσία εις τους ανθρώπους». Τι έκαναν; Ἐθαύμασαν καὶ ἐδόξασαν.
Βέβαια, προσέξτε εδώ κάτι. Όταν ακούμε «ὄχλο», δεχόμεθα την έννοια με την κακή της σημασία. Δηλαδή όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος «Δῆμος ὀχλώδης». «Λαός τσοκαρία», ας μου επιτραπεί αυτή η έκφραση. «Α, αγράμματοι άνθρωποι, παρασυρόμενοι, φωνάζουν, οχλοκρατία». Μία περιγραφή μιας τέτοιας οχλοκρατίας μάς δίδει ο ευαγγελιστής Λουκάς στα επεισόδια στη Θεσσαλονίκη. Όταν πήγε ο Παύλος εκεί, τότε, γράφει, ότι «Προσλαβόμενοι δὲ οἱ ἀπειθοῦντες Ἰουδαῖοι τῶν ἀγοραίων τινὰς ἄνδρας πονηροὺς -Είδατε; Άνδρες πονηροί, αγοραίοι, α, της αγοράς άνθρωποι-καὶ ὀχλοποιήσαντες(:συνέστησαν όχλον) ἐθορύβουν τὴν πόλιν… βοῶντες ὅτι οἱ τὴν οἰκουμένην ἀναστατώσαντες οὗτοι καὶ ἐνθάδε πάρεισιν». «Εκείνοι που αναστάτωσαν την οικουμένη, οι Απόστολοι, ήρθαν και εδώ, ήρθαν στην πόλη μας». Μ’ αυτήν την έννοιαν «όχλος», την κακήν σημασία, θα λέγαμε «αυτοί είναι όχλος».
Η έννοια «ὄχλος» όμως στην Καινή Διαθήκη σημαίνει λαός. Και μάλιστα λαός του Θεού, ο λαός του Θεού. Συχνά εναλλάσσονται λοιπόν οι όροι «λαός» και «όχλος». Δεν θα πούμε συνεπώς τη λέξη «όχλος» με την κακή σημασία. Θα πει ο Κύριος στον Παύλο στην Κόρινθο: «Μὴ φοβοῦ, ἀλλὰ λάλει καὶ μὴ σιωπήσῃς, διότι λαός ἐστί μοι πολὺς ἐν τῇ πόλει ταύτῃ». «Εδώ υπάρχει λαός δικός μου πολύς». Και βέβαια αυτός ο λαός ήτο δυνάμει. Ακόμη δεν είχε ακούσει το κήρυγμα του Παύλου. Όπως και εδώ τώρα, αυτοί που θαυμάζουν τα θαύματα του Χριστού, είναι λαός δυνάμει του Θεού. Αλλά είτε ενεργείᾳ λαός, είναι ο λαός του Κυρίου. Είναι «λαός Κυριακός», όπως λέγει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς. Δηλαδή ο λαός του Κυρίου.
Η στάση του λαού ή του όχλου έναντι του Κυρίου ήταν θαυμαστή, θαυμαστή· εν αντιθέσει με τη συμπεριφορά των αρχόντων. Έτσι έχομε πολλές αποχρώσεις συμπεριφοράς του λαού έναντι του Ιησού Χριστού, από την Αγίαν Γραφήν, και μας εκπλήσσει. Έτσι δειγματοληπτικά: «Καὶ ἦν διδάσκων τὸ καθ᾿ ἡμέραν ἐν τῷ ἱερῷ· οἱ δὲ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ γραμματεῖς ἐζήτουν αὐτὸν ἀπολέσαι καὶ οἱ πρῶτοι τοῦ λαοῦ, (:Ζητούσαν να τον σκοτώσουν οι άρχοντες) ὁ λαὸς γὰρ ἅπας ἐξεκρέματο αὐτοῦ ἀκούων. (:Ακούγοντας, κρεμόταν από τα χείλη του)». Βλέπετε κι εμείς έχομε την φράση αυτή: «Κρέμομαι από τα χείλη του ομιλούντος». «Ἐξεκρέματο», λέει από το στόμα Του.
Ακόμη: «Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἤρχετο πρὸς αὐτόν· -Πήγαινε. Οι άλλοι; Οι άρχοντες; Πήγαιναν για να κατηγορήσουν. Πήγαιναν για να κατασκοπεύσουν. Πήγαιναν για να βρουν μία αιτία για να θανατώσουν τον Ιησούν-. Καὶ καθίσας ἐδίδασκεν αὐτούς».
Ακόμη: «Καί πᾶς ὁ ὂχλος ὂρθριζεν πρός αὐτόν ἐν τῷ ὃρει, ἀκούων αὐτοῦ». Πήγαινε από ξημερώματα, για να τον ακούσει.
Ακόμη: «Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἀκούσας καὶ οἱ τελῶναι ἐδικαίωσαν τὸν Θεόν». Δηλαδή παραδέχθηκαν τον Ιησούν και είπαν: «Σωστά τα λέει: Ο Θεός τον έστειλε τον Ιησούν».
Ακόμη: «Καὶ πᾶς ὁ λαὸς ἰδὼν ἔδωκεν αἶνον τῷ Θεῷ». Όταν είδε κι έβλεπε τα θαύματα, έδινε αίνον, δοξολογία στον Θεό.
Ακόμη: «Ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ». Οι όχλοι; Ἐξεπλήσσοντο. «Τι είναι αυτή η διδασκαλία! Τι καταπληκτική!». Εκείνο που είπαν και οι υπηρέται των αρχόντων. «Ποτέ δεν λάλησε άνθρωπος, όπως αυτός ο άνθρωπος».
Και τέλος, αν, τέλος…: «Καὶ ὁ πολὺς ὄχλος ἤκουεν αὐτοῦ ἡδέως». «Ο πολύς όχλος τον άκουγε ευχαρίστως, τον άκουγε γλυκά».
Εξάλλου και μέσα απ’αυτόν τον όχλον, ακούστηκε και μία γυναικεία φωνή κάποτε, που εμακάρισε την Θεοτόκον: Κι εμείς στην Εκκλησία μας, σε κάθε γιορτή της Παναγίας, την φωνήν αυτήν την έχομε τρόπαιον· όταν είπε: «Ἐγένετο δὲ ἐν τῷ λέγειν αὐτὸν ταῦτα ἐπάρασά τις γυνὴ(:σήκωσε κάποια γυνή) φωνὴν ἐκ τοῦ ὄχλου(:σήκωσε φωνή, φώναξε) εἶπεν αὐτῷ· μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασά σε καὶ μαστοὶ οὓς ἐθήλασας». Δηλαδή: «Ευτυχισμένη η μάνα που σε γέννησε και σε ανέθρεψε». Έτσι άκουγε ο όχλος, έτσι άκουγε ο λαός. Είναι καταπληκτικό.
Βέβαια οι άρχοντες, στην αποδοχή αυτή του λαού, έλεγαν και κατηγορούσαν και εύρισκαν άγνοια εις τον λαόν. «Α», έλεγαν: «μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν ἢ ἐκ τῶν Φαρισαίων; ἀλλ' ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι!». Α, ώστε έτσι; «Ο λαός που δεν ξέρει τον νόμο, είναι επικατάρατοι». Ταλαίπωροι άρχοντες, αυτό είναι το επιχείρημά σας; Αλλά το επιχείρημά σας αυτό στρέφεται εναντίον σας. Γιατί; Είσαστε οι εντεταλμένοι από τον Θεό να διδάξετε τον λαό. Και να παρηγορήσετε τον λαό. Και να τον βοηθήσετε. Τον διδάξατε τον νόμο του Θεού; Και τώρα λέτε ότι αγνοεί ο λαός, ο όχλος τον νόμο του Θεού και συνεπώς είναι επικατάρατοι; Αυτοί, οι οποίοι είναι ο εκλεκτός λαός του Θεού, σεις οι άρχοντες τούς λέτε «ἐπικαταράτους»;
Γι΄αυτό ο Κύριος, αγαπητοί μου, είδε τον λαό παρατημένο και παραπεταμένο και είπε: «Ευσπλαχνίζομαι, τους λυπάμαι. Είναι σαν να μην έχουν ποιμένα, ποίμνιο που δεν έχει ποιμένα». Από δω ξεκινά και η παμμεγίστη ευθύνη των αρχόντων.
Αγαπητοί, καθ’ όλο το μήκος της Καινής Διαθήκης, παρατηρούμε μία ισχυρή αντίθεση μεταξύ αρχόντων πολιτικών ή θρησκευτικών και λαού. Προσέξτε· ή θρησκευτικών. Στο κάτω κάτω της Γραφής, στη δίκη του Ιησού, οι πολιτικοί άρχοντες έδειξαν βέβαια μία ολιγωρία. Τι έλεγε ο Πιλάτος; «Δεν βρίσκω τίποτε σε Αυτόν». Τι έλεγε ο Ηρώδης; Που τον έστειλε ο Πιλάτος στον Ηρώδη. Δεν του βρήκε τίποτα. Με φανατισμό τον εσταύρωσαν οι θρησκευτικοί άρχοντες, οι εκκλησιαστικοί άρχοντες. Ναι, ναι. Καλώς ειπώθηκε, από έναν αρνητή της πίστεως βέβαια ειπώθηκε, αλλά ήταν σωστό αυτό που ειπώθηκε· σύγχρονου λογοτέχνη. Ότι αν ξαναερχόταν ο Χριστός, οι εκκλησιαστικοί θα τον ξανασταύρωναν. Αυτό είναι αλήθεια.
Αλλά τι σημαίνει εδώ; Ότι οι άρχοντες είχαν τότε αλλοτριωθεί, είχαν αποξενωθεί. Κι αυτό γίνεται καθ’ όλο το μήκος της Ιστορίας. Θα επαναλάβω, εκτός εξαιρέσεων. Οι άρχοντες, και στην εποχή μας, πολιτικοί, εκκλησιαστικοί, έχουν αλλοτριωθεί, έχουν αποξενωθεί από τον Χριστόν. Υπάρχει μία μυωπική δοξομανία. Υπάρχουν υλικά συμφέροντα. Υπάρχει κάλυψις ευημερούντος βίου και ηδονών. Αν θα έλθει ο Ιησούς, θα μας θέλει να είμεθα ασκητικότεροι, λιτότεροι, ε, δεν τον θέλομε. Το βλέπομε αυτό, αγαπητοί μου, στους άρχοντες τους εκκλησιαστικούς. Αν κάποιοι τηρούν το Ευαγγέλιο σωστά, οι κάποιοι άλλοι, εκκλησιαστικοί πάλι, τους βλέπουν στραβά, τους εχθρεύονται και τους διώκουν. Αυτό θα έκαναν ξανά εις τον Ιησούν Χριστόν.
Ο λαός βέβαια πολλές φορές παρασύρεται και ακολουθεί το κακό τους παράδειγμα. Και δυστυχώς πολλές φορές ο λαός γίνεται «κατ᾿ εἰκόνα καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν» των αρχόντων του. Και… «Όποιος είναι ο λαός -λέει μία κουβέντα- τέτοιοι είναι και οι άρχοντες». Και αντίστροφα. «Όποιοι είναι οι άρχοντες, είναι και ο λαός». Βέβαια οφείλει ο λαός σεβασμό εις τους άρχοντάς του. Αλλά δεν πρέπει να τους μιμείται. Ο λαός δεν είναι πρόβατα άλογα. Είναι άνθρωποι. Έχουν λογική, έχουν κρίση. Και μάλιστα στην εποχή μας, ο λαός είναι, πολλοί εξ αυτών, μορφωμένοι άνθρωποι, εγγράμματοι άνθρωποι. Συνεπώς, δεν μπορούν να κρίνουν; Είναι εκείνο που είπε ο Κύριος: «Πάντα οὖν ὅσα ἐὰν εἴπωσιν ὑμῖν τηρεῖν, τηρεῖτε καὶ ποιεῖτε(:Ό,τι σας λέγουν, κάτι καλό, κάντε το), κατὰ δὲ τὰ ἔργα αὐτῶν μὴ ποιεῖτε(:Κατά τη ζωή τους όμως, όχι)· λέγουσι γάρ, καὶ οὐ ποιοῦσι (:Λένε αλλά δεν πράττουν)». Αλλά το αισθητήριο και το κριτήριο, αγαπητοί μου, του λαού, στην πλειονότητά του, είναι αλάνθαστον! Προσέξατέ το, είναι αλάνθαστο. Ο λαός διαισθάνεται πού είναι η αλήθεια, πού είναι το γνήσιο. Το ίδιο συνέβαινε και εις τις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων, χωρίς να μακρύνω περισσότερο τον λόγον.
Αγαπητοί, οι άρχοντες, πολιτικοί και εκκλησιαστικοί χάλασαν. Όχι μόνον την ζωή τους, που είπε ο Κύριος, αλλά χάλασαν και στα λόγια τους, λέγουν στραβά πράγματα, λέγουν περίεργα πράγματα. Γιατί έχασαν ακόμη και την δημοσία ντροπή. Οι πολλοί, οι πιο πολλοί είναι χαλασμένοι και αδόκιμοι. Έτσι, θα σας έλεγα, κάνοντας μια έκκληση, προσέχετε εμάς, κληρικός είμαι και σας ομιλώ, που σημαίνει είμαι άρχοντας εκκλησιαστικός για μια στιγμή, με λύπη μου το λέω, προσέχετε τι σας λέμε. Μην σκανδαλίζεσθε. Προχωράτε. Λυπηθείτε μας, λυπηθείτε μας, θα παρακαλέσω πολύ. Και προσεύχεσθε ακόμη για μας. Γιατί χαλάσαμε. Και η όλη κατάστασις αυτή, επιπλέον, πρέπει να σας το πω, και μην πυρώνεστε, ανάβετε από μέσα σας, είναι και σημείον των εσχάτων. Ναι, σημείον των εσχάτων. Λέγει το βιβλίον της Αποκαλύψεως ότι η ουρά του δράκοντος, του φιδιού, του θηρίου, ο δράκων ο αρχαίος, ο μέγας, ο διάβολος, σηκώθηκε στον ουρανό και έσυρε το τρίτον των αστέρων. Να. «Καὶ ἡ οὐρὰ αὐτοῦ σύρει τὸ τρίτον τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ἔβαλεν αὐτοὺς εἰς τὴν γῆν». Στο 12ο κεφάλαιο της Αποκαλύψεως. Πρόκειται για την πτώση των αρχόντων. «Ἀστέρες» είναι οι άρχοντες. Ο λαός του Θεού, ας ακολουθεί τον Χριστόν, έστω κι αν οι άρχοντές του και δη οι εκκλησιαστικοί άρχοντές του Τον έχουν προδώσει. «Βλέπετε γὰρ τὴν κλῆσιν ὑμῶν, -λέει ο Απόστολος στους Κορινθίους- το κάλεσμά σας), ἀδελφοί, τὰ μωρὰ τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεὸς ἵνα τοὺς σοφοὺς καταισχύνῃ». Εσάς, τους απλούς ανθρώπους. Είπαν ότι ο Παύλος μάζεψε τα σαρίδια, λέει, της Μεσογείου. Προς τιμήν του είναι. Ο λαός του Θεού, που ήρθε να καταισχύνει τους ισχυρούς και τους ευγενείς. Τα «μωρὰ τοῦ κόσμου» είναι ο λαός του Θεού. Έτσι, ας ευχηθούμε να είμεθα πάντοτε ο λαός του Θεού, που θα ακούμε την φωνή Του και θα Τον ακολουθούμε.
†.Στη σημερινή ευαγγελική περικοπή, αγαπητοί μου, ο ευαγγελιστής Ματθαίος μάς αναφέρει το περιστατικό της συναντήσεως του Κυρίου με δύο δαιμονιζομένους ανθρώπους, στην περιοχή της πόλεως των Γεργεσών. Η όλη ιστορία, αφενός με τη θεραπεία τους και την απαλλαγή τους από τους δαίμονες, αφετέρου με τον δαιμονισμό και τον πνιγμό των δύο χιλιάδων περίπου χοίρων στη λίμνη, κατετρόμαξε τους κατοίκους των Γεργεσών. Και η συμπεριφορά των κατοίκων της πόλεως εκείνης, μπροστά στο διπλούν αυτό θαύμα, εστάθη αρνητική. Αυτό περισσότερο μας καταπλήσσει από την παρουσία των θαυμάτων του Κυρίου. Δηλαδή η αρνητική στάση των Γεργεσηνών.
Αλλά ας δούμε πώς ακριβώς μας τα διηγείται ο ευαγγελιστής Ματθαίος, σε μια νεοελληνική απόδοση. «Όταν έφθασε στην πέρα όχθη ο Ιησούς, στην περιοχή των Γεργεστηνών, Τον συνήντησαν δύο δαιμονισμένοι, που έβγαιναν από τα μνήματα και ήταν τόσο φοβεροί, που κανείς δεν μπορούσε να περάσει από εκείνον τον δρόμον. Και άρχισαν να φωνάζουν και να λένε: ‘’Τι σχέσις υπάρχει ανάμεσά μας, Ιησού, Υιέ του Θεού; Ήλθες εδώ να μας βασανίσεις πριν την ώρα μας;’’. Μακριά απ’ αυτούς έβοσκε ένα κοπάδι από πολλούς χοίρους. Και οι δαίμονες Τον παρακαλούσαν και Του έλεγαν: ‘’Αν είναι να μας διώξεις, επίτρεψέ μας να πάμε στο κοπάδι των χοίρων’’. Και τους είπε: ‘’Πηγαίνετε’’. Και αυτοί εβγήκαν και επήγαν στο κοπάδι των χοίρων. Και τότε, όλο το κοπάδι των χοίρων όρμησε και γκρεμίστηκε στη λίμνη και επνίγησαν μέσα στα νερά. Τότε, οι βοσκοί έφυγαν και αφού πήγαν στην πόλη, ανήγγειλαν όλα τα διατρέξαντα και ό,τι συνέβη με τους δαιμονισμένους. Και τότε όλη η πόλις εβγήκε να συναντήσει τον Ιησού. Και όταν Τον είδαν, Τον παρεκάλεσαν να φύγει από την περιοχή τους…».
Βλέπετε ότι μας εντυπωσιάζει πραγματικά αυτή η περίεργη μεν αλλά όχι ψυχολογικά ανερμήνευτη συμπεριφορά των κατοίκων της πόλεως. Θα σας το πω στο κείμενο: «Καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ πόλις ἐξῆλθεν εἰς συνάντησιν τῷ ᾿Ιησοῦ, καὶ ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν. Καί ἐμβὰς εἰς πλοῖον διεπέρασε καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν». Δηλαδή ο Ιησούς ξαναμπήκε εις το πλοιάριο και έφυγε και πήγε εις την Καπερναούμ.
Βέβαια κάποιος φόβος κατέλαβε τις ψυχές αυτών των ανθρώπων και ο φόβος αυτός ήταν ένας περίεργος φόβος. Είναι ο φόβος του αμαρτωλού,που δεν θέλει να διορθωθεί. Διότι σκέφτηκαν και είπαν: «Και άλλα στραβά πράγματα θα βρει ο Ιησούς μέσα στην πόλη μας», διότι το να τρέφουν οι Εβραίοι χοίρους ήταν στραβό πράγμα. Ο νόμος έλεγε σαφώς ότι ούτε χοιρινό κρέας έπρεπε να φάγουν, ούτε ακόμη να βόσκουν χοίρους και να εμπορεύονται το χοιρινό κρέας. Συνεπώς σκέφτηκαν ότι «αν ο Ιησούς έλθει και δει κι άλλα πράγματα μέσα εις την πόλη, θα μας ζημιώσει υλικά». Και έτσι φοβήθηκαν μεν, αλλά όπως μας λέγουν άλλοι Ευαγγελισταί, «κατετρόμαξαν», αλλά ωστόσο όμως εκείνοι ζήτησαν ο Κύριος να φύγει.
Εμείς θα μείνομε όχι στην εξήγηση αυτής της συμπεριφοράς αυτών των ανθρώπων, όσο στην ενέργειά τους. «Ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν». Να φύγει από τα όριά τους. Και η προσπάθειά τους και η επιθυμία τους ήταν να αποπέμψουν τον Κύριον από τα όριά τους. Υπογραμμίζω αυτό το «από τα όριά τους», γιατί ακριβώς αυτό θα αποτελέσει, πρώτα ο Θεός, το κύριο θέμα μας. Από τα όριά τους.
Είναι ο άνθρωπος που δεν δέχεται, αγαπητοί μου, την παρουσία του Θεού στον κύκλο της υπάρξεώς του. Δεν Τον αρνείται, αλλά Τον εξορίζει. Και «εξορίζω» θα πει βγάζω από τα όρια. Τον βγάζω έξω. Όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο Θεός πάντοτε θέτει όρια. Μόνο που τα όρια αυτά ποικίλλουν στην ιστορία μέσα των ανθρώπων και έτσι ο άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει τα όριά του. Ώστε αν θέλει κάτι να βγάλει από τα όριά του, να ξέρει τι θα βγάλει. Κι αν πρέπει κάτι να κρατήσει εντός των ορίων του, τι θα κρατήσει. Σε ποια περιοχή θα κρατήσει.
Η λέξις «ὃριον», να σας κάνω και μία μικρή, έτσι, γραμματική, θα έλεγα, παρατήρηση, είναι η λέξη «ὃρος»(με δασεία· όχι το «ὂρος» που θέλει ψιλή και θα πει «βουνό». Αλλά «ὁ ὃρος»). Αρσενικού γένους, με δασεία. Και είναι το ὃριον. Για να το καταλάβομε, τη λέξη αυτή τη λέμε σήμερα με την πρόθεση «συν». Λέμε «σύνορον». Σε ουδέτερο γένος. Δηλαδή αυτό που είναι…, που με περιβάλλει και τρόπον τινά με περιορίζει και κινούμαι εντός αυτού του συνόρου, εντός αυτών των ορίων, εντός αυτού του όρου. Συχνά θα χρησιμοποιήσω παρακάτω τη λέξη «ὃρος», γιατί είναι πάρα πολύ σπουδαίος.
Ο Θεός βάζει τα όρια. Θυμηθείτε ότι στην ομιλία του ο Απόστολος Παύλος είπε εκείνο που αναφέρει στο Δευτερονόμιον ο Μωυσής εις την τελευταίαν του ωδή, ότι «ο Θεός είναι Εκείνος, ο Οποίος έβαλε τα όρια των Εθνών». Δηλαδή τα σύνορα. Και ο Θεός είναι Εκείνος που ή κατ΄ευδοκίαν ενεργεί ή κατά παραχώρησιν, είναι Εκείνος ο οποίος ρυθμίζει τα όρια των Εθνών. Είχε πει εις τον Δαβίδ: «Θα σου μεγαλώσω τα όρια της πατρίδος σου». Και τα βρήκε τα ευρύτερα όρια που ποτέ είχε ο Ισραήλ στην ιστορία του,ο Σολομών. Αλλά άρχισαν όμως να συρρικνούνται τα όρια του χώρου του Σολομώντος, της πατρίδος, γιατί άρχισε να αμαρτάνει. Το είπε σαφώς ο Θεός. Και είπε ακόμη: «Θα σε τιμωρήσω -είπε στον Σολομώντα-, όχι εσένα, χάριν του πατρός σου, αλλά τους απογόνους σου». Και ήδη μόλις ο Σολομών πέθανε, όχι μόνο συρρικνώθηκαν τα όρια αλλά και αυτός ούτος ο Ισραήλ χωρίστηκε σε δύο βασίλεια. Εις το νότιον και εις το βόρειον βασίλειον. Το βασίλειο του Ιούδα και το βασίλειον του Ισραήλ.
Έτσι λοιπόν ο Θεός είναι Εκείνος ο Οποίος βάζει όρια. Τα βάζει μέσα στην Ιστορία. Τα βάζει και μέσα εις την φύσιν. Λέγει ο 103ος ψαλμός: «Ὃριον ἔθου, ὃ οὐ παρελεύσονται, οὐδὲ ἐπιστρέψουσι καλύψαι τὴν γῆν». Εδώ ειδικά ομιλεί για την θάλασσα. Αν δείτε όμως το πιο πάνω όμως κείμενο -είναι από τον προοιμιακό Ψαλμό- θα δείτε όμως ότι δεν είναι μόνον το θέμα της θαλάσσης, που έβαλε όριον, που δεν θα περάσουν. Δεν λέει «δεν θα περάσει». Δεν θα περάσουν, ούτε θα γυρίσουν να καλύψουν την γη. Σε μία πρώτη προσέγγιση είναι η θάλασσα· η οποία ό,τι να κάνει, δεν μπορεί να προσπεράσει την ξηρά. Όσο και αν είναι τρικυμισμένη. Όμως, επειδή είναι σε πληθυντική εκφορά, θα λέγαμε, αναφέρεται και αφορά εις όλους τους φυσικούς νόμους και όλα τα φυσικά φαινόμενα. Κανένα φυσικό φαινόμενον δεν ξεπερνάει κάποια όρια. Όσο να κάνει κατακλυσμό, θα περάσει. Όσο να κάνει ζέστη, θα περάσει. Όσο να κάνει σεισμό, θα περάσει. Υπάρχουν όρια. Και ο Θεός βάζει τα όρια μέσα εις την Δημιουργία Του, διότι αν υπήρχε απεριόριστη παρουσία ενός φαινομένου, τότε θα εδημιουργείτο μία αταξία εις την φύσιν.
Μάλιστα για τη θάλασσα ο συγγραφεύς της προς Διόγνητον επιστολής λέγει: «Τὴν θάλασσαν ἰδίοις ὅροις ἐνέκλεισεν». «Κάτω από ειδικούς όρους», δηλαδή κάτω από ειδικά σύνορα, «έκλεισε ο Θεός την θάλασσαν». Και ο ίδιος ο Θεός διαμαρτύρεται για τον άνθρωπο, που ενώ η φύσις τηρεί τους όρους αυτής, ο άνθρωπος όμως δεν τηρεί τους όρους αυτού· διότι εάν η φύσις έγινε με όρους, δηλαδή με όρια, πολύ παραπάνω πρέπει να είναι ο άνθρωπος. Τα όρια δεν περιορίζουν την ελευθερία. Ποιος διενοήθη ποτέ, βάζοντας κάγκελα στην ταράτσα του ή στο μπαλκόνι του, ότι του περιορίστηκε η ελευθερία; Κι όμως εκεί είναι ένας όρος, ένα όριον. Γιατί αν το περάσεις, θα πέσεις και θα σκοτωθείς. Κανείς λοιπόν δεν διανοήθηκε ότι τα κάγκελα μιας ταράτσας είναι δέσμευση της ελευθερίας. Το λέω αυτό γιατί έχομε ένα κόμπλεξ ελευθερίας στην εποχή μας, το οποίον υπερέβαλε καθετί άλλο. Υπερέβαλε παν όριον και πάντα όρον πραγματικά.
Ακούστε λοιπόν τι λέγει ο Θεός δια του προφήτου Ιερεμίου: «Ἀκούσατε δὴ ταῦτα, λαὸς μωρὸς καὶ ἀκάρδιος(:Άκουσε, λαέ μου, συ που είσαι μωρός και ανόητος και χωρίς αισθήματα), μὴ ἐμὲ οὐ φοβηθήσεσθε;(:Εμένα δεν θα με φοβηθείτε;) λέγει Κύριος, ἢ ἀπὸ προσώπου μου οὐκ εὐλαβηθήσεσθε;(: Μπροστά μου, λέγει, δεν θα με ντραπείτε;) τὸν τάξαντα ἄμμον ὅριον τῇ θαλάσσῃ, πρόσταγμα αἰώνιον, καὶ οὐχ ὑπερβήσεται αὐτό καὶ ταραχθήσεται καὶ οὐ δυνήσεται, καὶ ἠχήσουσι τὰ κύματα αὐτῆς καὶ οὐχ ὑπερβήσεται αὐτό; (: Συ, λαέ, δεν βλέπεις; Δεν βλέπεις τη θάλασσα, που Εγώ είμαι Εκείνος ο Οποίος έθεσα το όριον, αιώνιον πρόσταγμα.- Ώστε λοιπόν ο όρος είναι πρόσταγμα. Ναι. Και δεν θα το υπερβεί η θάλασσα αυτό ποτέ- Θα ταραχθεί μέσα, θα λέγαμε, εις την κοίτην της αλλά θα ηχήσουν τα κύματά της, θα έχομε τον σάλον, αλλά δεν θα μπορέσει να υπερβεί ποτέ εκεί που την έβαλε ο Θεός τη θάλασσα). Τῷ δὲ λαῷ τούτῳ ἐγενήθη καρδία ἀνήκοος καὶ ἀπειθής καὶ ἐξέκλιναν καὶ ἀπήλθοσαν (:Αλλά σ’ αυτόν τον λαό, σ’ αυτόν τον λαό που γίνηκε καρδιά ανυπάκουη και απειθής)· καὶ οὐκ εἶπον ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῶν· φοβηθῶμεν δὴ Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν(:και δεν είπαν: ‘’Να φοβηθούμε Κύριον τον Θεό μας. Εάν βάζει όρια μέσα στη φύσιν, κι εμείς υπερβαίνομε τα δικά μας όρια, να Τον φοβηθούμε)». Δεν μετέφρασα, γιατί ήθελα αυτό το σημείο να χρησιμοποιήσω.
«Καὶ ἐξέκλιναν καὶ ἀπήλθοσαν». «Ἐκκλίνω» θα πει «τραβάω άλλο δρόμο». Και «ἀπήλθοσαν» θα πει «ἀπῆλθον», έφυγαν. Αυτές οι δύο λεξούλες εκφράζουν την υπέρβαση των όρων του λαού αυτού ή του ανθρώπου. Ξεπέρασε τα όριά του ο άνθρωπος. Και πράγματι, δυστυχώς για τον άνθρωπο, από την πρώτη στιγμή ο άνθρωπος υπερέβη τους όρους του. Ο Θεός τού έθεσε έναν πρώτον όρον. «Δεν θα δοκιμάσεις από τον καρπόν αυτόν». Υπερέβη τον όρον αυτόν. Μέσα στον Παράδεισον. Και εδοκίμασε ο Αδάμ και η Εύα τον καρπόν. Το αποτέλεσμα, ποιο ήταν; Η υπέρβασις αυτού του όρου; Ξαναλέγω, υπενθυμίζω, ὃρος θα πει σύνορον, θα πει όριον. Αλλά χρησιμοποιώ την λέξιν «ὃρος». Είναι προτιμότερος. Βγαίνοντας από τον όρο του ή από τους όρους του, βγήκε από τον Παράδεισο. Να λοιπόν ένα πρώτο αποτέλεσμα.
Ακόμη, από τότε βγαίνει από τους ὃρους της ζωής του. Και μπαίνει μέσα στον χώρο του θανάτου. Βγήκε από τον προορισμό του που είναι η θέωσις και η Βασιλεία του Θεού. Είδε τον προορισμό του ότι είναι ο θάνατος. Άκουγα προχθές μια εκπομπή για τον Μότσαρτ. Έβλεπε ότι ο προορισμός του -βέβαια ο Μότσαρτ, αν δεν το ξέρετε, ήταν τέκτων, ήταν Μασώνος. Και… συμπεράνετε και τα παρακάτω- έβλεπε ότι ο προορισμός του ανθρώπου είναι ο θάνατος. Ωραία η μουσική Μότσαρτ, αλλά ταλαίπωρε και φτωχέ… «Ο προορισμός του ανθρώπου είναι ο θάνατος, είναι να πεθάνει»... Έτσι κάπως και ο Σαρτρ. Έτσι κάπως και ο παρακάτω και ο παρακάτω, να μην αναφέρομαι σε ονόματα, εκείνοι που δηλητηρίασαν την Ευρώπη. Και η Ευρώπη με τη σειρά της δηλητηρίασε ολόκληρη την Υφήλιο. Έτσι ο άνθρωπος μπήκε εις τον χώρον της κολάσεως.
Bγήκε ακόμα από την ίδια του τη φύση. Και παρουσίασε το φαινόμενον της ομοφυλοφιλίας. Τι είναι αυτό; Υπέρβασις δεν είναι του ὃρου; Ξεπέρασες τη φύση σου. Και τι έγινες; Αυτό που δεν έπρεπε να γίνεις. Εκείνο που ο Θεός δεν ήθελε να γίνεις. Αλλά και ο πολιτισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά θεοποιούμενος, να είναι μια υπέρβαση των συνθηκών και των όρων της ζωής του ανθρώπου. Ένα μικρό μόνο παράδειγμα. Η καταστροφή του περιβάλλοντος που ζει ο άνθρωπος. Έκανε κάτι, το ξεπέρασε και κατέστρεψε αυτό το ίδιο το σπίτι του, τη Γη. Και την καταστρέφει διαρκώς. Τη Γη. Δεν είναι υπέρβασις αυτό; Έτσι ο σύγχρονος άνθρωπος έγινε αγνώριστα αφύσικος. Επειδή ξεπέρασε τους ὃρους του.
Αλλά ο άνθρωπος ηκολούθησε το παράδειγμα του διαβόλου. Γιατί αυτός είναι ο πρώτος που έφυγε από τους ὃρους που του έθεσε ο Θεός. Διαβάζομε εις τον ιερόν Δαμασκηνόν να μας λέγει ότι: «Πρωτοστάτης ῆς περιγείου τάξεως καί τῆς γῆς τήν φυλακὴν ἐγχειρισθεὶς παρά Θεοῦ ἐπήρθη κατὰ τοῦ πεποιηκότος αὐτὸν Θεοῦ». Ο Θεός τον έβαλε τον Εωσφόρον- ακούστε τι τον έβαλε τον Εωσφόρον…- πρωτοστάτην, δηλαδή αρχηγόν, της περιγείου τάξεως και της Γης. Ό,τι αφορά τη Γη και το περιβάλλον της Γης. Η περίγειος τάξις είναι… να το φανταστώ κάπως έτσι, να το φανταστούμε, θα λέγαμε, ο πλανητικός χώρος. Εκείνος ο χώρος που ζει και υπάρχει και κινείται η Γη· που γυρίζει γύρω από τον ήλιον και οι άλλοι πλανήται. Αυτή είναι η περίγειος. Ό,τι αφορά τον χώρον της Γης. Αλλά και την ίδια τη Γη, ήταν πρωτοστάτης να την φυλάττει. «Φυλακὴν ἐγχειρισθεὶς παρά Θεοῦ». Επήρε από τον Θεό την εντολή να φυλάττει τη Γην. Ἐπήρθη όμως, υπερηφανύθηκε. Τι θα πει «υπερηφανεύθηκε»; Ξεπέρασε τους όρους τους και τα έχασε όλα.
Μας λέγει ο Μέγας Αθανάσιος που το παίρνει από τον Ησαΐα και από τον Ιεζεκιήλ: «Οὕτω γάρ εἲρηκεν (:Γιατί έτσι είπε) ἀναβήσομαι καί θήσομαι τόν θρόνον μου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἒσομαι ὃμοιος τῷ Ὑψίστῳ». «Θα ανεβώ και θα βάλω τον θρόνο μου ενώπιον του Θεού και θα είμαι ίσος με τον Θεό». Αυτό που εμπνέει και στον ταλαίπωρο άνθρωπο. Τι; «Δεν υπάρχει Θεός»... Και μάλιστα ξεπερνάει τον διάβολο ο άνθρωπος, γιατί ο διάβολος πιστεύει, «οι δαίμονες», λέει, «πιστεύουσι και φρίττουσι», λέει η Αγία Γραφή. Ο άνθρωπος λέει: «Δεν υπάρχει Θεός». Ξεπέρασε τον διάβολο. Έγινε δαιμονικότερος του δαίμονος. Και τι λέγει ο άνθρωπος; «Εγώ είμαι ο Θεός. Δεν υπάρχει Θεός». Αυτός ο ανθρωποκεντρισμός.
Και έτσι ο Εωσφόρος υπερέβη τους όρους του και κατέληξε…, χμ, πού κατέληξε; Τι ειρωνεία! Να ζητάει να καταφύγει στην αγέλη των χοίρων! «Κύριε», λέει, «επίτρεψέ μας- ‘’Επίτρεψέ μας’’!, ακόμη κι εκεί δεν έχει δικαίωμα- να πάμε -να το πω έτσι απλοελληνικά- στα γουρούνια». Βλέπετε, από πρωτοστάτης της Γης και της περιγείου, κατέληξε να μπει, να ζητάει να μπει μέσα στους χοίρους. Είναι κατάντημα. Γι΄αυτό λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος εις τον πρώτον θεολογικόν του λόγον, στην πέμπτη παράγραφο, λέει -και προσέξατέ το πολύ αυτό-: «Εἲσω τῶν ἡμετέρων ὅρων φιλοσοφῶμεν (:Μέσα· -μέσα από τους όρους, μέσα από τα σύνορα, ένθεν, όχι εκείθεν, ή εκείσε, ένθεν, εδώ, από μέσα, από μέσα από τα σύνορα-, φιλοσοφῶμεν. Το «φιλοσοφῶμεν» εννοεί το «θεολογῶμεν», να θεολογούμε) «καί μή εἰς Αἲγυπτον ἐκφερόμεθα, μηδέ εἰς Ἀσσυρίους κατασυρόμεθα, μηδέ ἂδωμεν τήν ὠδήν Κυρίου ἐπί γῆς ἀλλοτρίας». Τι θέλει να πει αυτό; Ξέρετε ότι οι Εβραίοι, επειδή υπερέβαιναν τους όρους των, ποιοι ήταν οι όροι των; Ειδωλολατρούσαν. Και ο Θεός επέτρεπε να υπερβούν και τα όρια της πατρίδος των. Και άλλοτε μεν εσύροντο εις την Αίγυπτον, άλλοτε εσύροντο από τους Ασσυρίους και άλλοτε εσύροντο από τους Ασσυρίους και άλλοτε εσύροντο από τους Βαβυλωνίους· που λέει: «Ούτε σε ξένη γη (είναι η Βαβυλώνα) εκεί να ψάλλομε την ωδή μας», είπαν οι Εβραίοι. «Πώς να ψάλλομε ωδήν Κυρίου εις αλλοτρίαν γην;». Σε ξένη γη; Γιατί; Αυτά ο λαός; Γιατί είχε βγει τους όρους του. Και λέγει τώρα ο άγιος Γρηγόριος, μη βγούμε κι εμείς για να μην υποστούμε ό,τι υπέστησαν εκείνοι. Και τι μπορεί να είναι αυτό; Δύνασαι να φιλοσοφήσεις εφόσον δεν έχεις θεολογία; Ο αρχαίος κόσμος δεν είχε θεολογία. Να φιλοσοφήσεις αλλά κατά τις δυνατότητές σου. Δύνασαι να θεολογήσεις; Κατά τις δυνατότητές σου. Όχι παραπάνω, όχι πιο πολύ. Γιατί θα βγεις έξω και τότε πραγματικά θα βρεθείς σε αλλότριους χώρους. Όπως το βλέπομε αυτό στον χώρο της φιλοσοφίας, ανόητα πράγματα. Είδατε ο Σαρτρ. «Τι είναι», λέγει, «ο προορισμός του ανθρώπου; Ο θάνατος. Απ’ το μηδέν στο μηδέν». Τι ακριβώς μπορούσε να πει ένας θεολόγος ο οποίος υπερβαίνει τους όρους του; Να γίνει αιρετικός. Η αίρεσις δεν είναι παρά η υπέρβασις της θεολογίας, αλλά τι υπέρβασις; Όπως ο άνθρωπος θέλει και καταλαβαίνει. Ας προσέχομε λοιπόν. Γι΄αυτό λέγει: «Ἐπί τῶν ἡμετέρων ὅρων (εἲσω) ἱστάμενοι». Θα σταθούμε στους ἡμετέρους νόμους, ὃρους. Ξέρετε, είναι μία του μυαλού υπόθεση αυτή. Η υπερηφάνεια του νοός. Να θέλει ο άνθρωπος να ξεπερνάει τα όριά του.
Γι΄αυτό, ερμηνεύοντας ο Ιερός Χρυσόστομος τη συμπεριφορά και το πάθημα της Εύας, λέγει ότι «οὐκ ἀνασχομένη μήν ἐπί τῶν οἰκείων ὅρων», έφθασε να υποταγεί στον άνδρα. Δεν υπέμεινε στους δικούς της ὅρους. Αλλά έφθασε να υπερβεί τους όρους της και τελικά να υποτάσσεται εις τον άνδρα. Ενώ πρώτα, ο Θεός, δεν έκανε την Εύα να υποτάσσεται εις τον άνδρα. Τώρα την υποτάσσει υπό τον άνδρα. Αλλά και η σύγχρονη γυναίκα, για Δευτέρα φορά, μετά από εκείνο που συνέβη εις την Εύα, αποπειράται να εξέλθει των οικείων της όρων, και κατασκεύασε αυτό που λέμε «φεμινισμός». Ο φεμινισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκείνο που νομίζει ότι της δίνει αίγλη, ενώ στην πραγματικότητα την καταρρακώνει. Ναι. Δεν έχω χρόνο να σας εξηγήσω πιο πολλά. Αυτό γίνεται αντιληπτό. Και έγινε αντιληπτό. Η γυναίκα άρχισε να καταλαβαίνει ότι εξευτελίζεται, με τον φεμινισμόν. Ναι, ναι. Εξευτελίζεται. «Ενώ πάει για μαλλί, βγαίνει κουρεμένη», να πω αυτήν την λαϊκή παροιμία. Εξευτελίζεται η γυναίκα. Ήδη στην Ευρώπη, στη Γαλλία συγκεκριμένα, οι γυναίκες είπαν: «Τι κάνομε;». Και όπως λέγει ο Ιερός Χρυσόστομος για την Εύα αλλά και για κάθε γυναίκα της κάθε εποχής: «Ἐμάνθανε δια τῆς πείρας αὐτῆς, μετ’ οὐ πολύ τῆς συμβουλῆς τό ὀλέθριον (:Έμαθε από πείρα πόσο ολεθρία ήταν εκείνη η συμβουλή του διαβόλου, να ξεπεράσει τα όριά της)».
Ο Απόστολος Παύλος θέλει τη γυναίκα όταν προσεύχεται στην Εκκλησία, με κάλυμμα. Μία μαντήλα. Ξέρετε γιατί; Διότι το θεωρεί ότι είναι σύμβολον της υποταγής της γυναικός εις τον άνδρα. Και αν κρατήσομε το σύμβολον, δεν θα χάσομε την ουσία. Πετώντας το σύμβολον, χάνομε την ουσία. Κάποτε στον Παράδεισο, αγαπητοί μου, ο άνθρωπος, ἐξελθών τῶν ἰδίων του ὃρων, εξήλθε του Παραδείσου, βγήκε από τον Παράδεισον. Τώρα όμως, από αγάπη, ο Λόγος του Θεού έρχεται να αναζητήσει τον άνθρωπον που είναι έξω από τους όρους του. Και ο άνθρωπος, το είδαμε στους Γεργεσηνούς, αντί να πει: «Εγώ βγήκα από τους όρους μου, ήλθες εσύ να με ξαναβάλεις μέσα», όπως ο τσομπάνης… χάθηκε ένα πρόβατο, έφυγε από τους όρους του στάβλου και φεύγει και γυρίζει τα βουνά και το παίρνει και το γυρίζει πίσω· ο ταλαίπωρος άνθρωπος να πει: «Όχι, εγώ θέλω να είμαι έξω από τους όρους μου, σε παρακαλώ, έξελθε των ορίων μου!». Τώρα καταλαβαίνετε αυτήν την ευαγγελική σημασία; «Βγες από τα σύνορά μου. Δεν σε θέλω». Το συμπέρασμα είναι ότι οπότε ο άνθρωπος… και φεύγει ο Θεός, όποτε ο άνθρωπος διώχνει τον Θεό από την ζωή του, φθάνει να βγαίνει ο ίδιος από τα όρια της δικής του ζωής. Εξορίζοντας τον Θεόν ο ταλαίπωρος άνθρωπος αυτεξορίζεται. Απομακρύνοντας τον Θεό, αλλοτριώνεται. Ξεπερνά τα όρια ακόμα και της σωματικής του αντοχής. Από τον αθλητισμό μέχρι την καθημερινή βιοπάλη. Αν ακούσετε, για να έχουν επιδόσεις οι αθληταί, τι μετέρχονται, που είναι καταστροφή του σώματος, για να έχουν ξεπέρασμα, ξεπερνούν τους όρους της αντοχής του ανθρωπίνου σώματος. Δεν έχω καιρό να σας πω παραδείγματα. Ξεπερνά ακόμα και την οικονομική του αντοχή. Και τι κάνει; Χρεωκοπεί. Ξεπερνά τα ταλέντα του. Και νομίζει ότι είναι κάτι. Και γελοιοποιείται. Γιατί περνάει τους όρους του.
Αγαπητοί, ο άνθρωπος ξεχνά ότι βρίσκεται ανάμεσα σε δύο οροθέσια, τα οποία δεν μπορεί ποτέ να ξεπεράσει. Είναι ο χώρος και ο χρόνος. Αυτά τα δυο, ποτέ δεν θα μπορέσει να τα ξεπεράσει. Θα τα ξεπεράσει όμως. Αλλά όχι ο ίδιος. Θα τον βγάλει Αυτός ο Θεός από εκεί μέσα· γιατί ο Θεός έβαλε τον χρόνο και τον χώρο. Όταν θα τον βάλει τον άνθρωπο στη Βασιλεία του Θεού. Τώρα όμως δεν μπορεί να ξεπεράσει ούτε τον χώρο ούτε τον χρόνο. Ούτε να με βάζουν στο ψυγείο και να μείνω στην κατάψυξη 192 βαθμούς υπό το μηδέν, μήπως κάποια χρόνια μερικά παρακάτω βρει κάτι η Επιστήμη να με ξανααναστήσει. Είδατε; Προσπαθούμε να βγούμε διαρκώς από τους όρους μας...
Ακόμη, οι όροι των Συνόδων, των Οικουμενικών και των Τοπικών Συνόδων, όροι λέγονται, και δεν είναι παρά οι κανόνες οι οποίοι περιορίζουν μία κατάσταση, άμα τους ξεπεράσεις, έχεις αταξία. Όταν η Εκκλησία ξεπερνάει τους ὃρους της, τους κανόνες, έχει αταξία. Το βλέπει κανείς ολοκάθαρα. Και στην εποχή μας και σε κάθε εποχή. Οι όροι λοιπόν των Συνόδων μάς περισώζουν- ακούσατε- μας περισώζουν τους όρους της φύσεως! Δεν μας αφήνουν να βγούμε από τη φύση μας. Και η ταπείνωσις της διανοίας είναι εκείνη που κάθε στιγμή θα μας εμποδίζει να ξεπερνάμε τους όρους μας. Να λέμε : «Φθάνει, έως εδώ, όχι παρακάτω». Αλλά και η λιτότητα του βίου, από πρακτικής πλευράς, δεν θα επιτρέπει ποτέ στην Τεχνική και στην Επιστήμη απεριόριστες αναζητήσεις, κατά το ψαλμικόν του 16ου Ψαλμού: «Καὶ τῶν κεκρυμμένων σου ἐπλήσθη ἡ γαστὴρ αὐτῶν»…