20 Οκτωβρίου 2024

Ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας (Β΄)

†.Καἱ ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε. καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾽ αὐτῆς, καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ.» (Γέν. 2, 21-22)

   Παρατηροῦμε, παιδιά, ὅτι ἀφοῦ ὁ Ἀδάμ συνειδητοποίησε τήν μοναδικότητά του μέσα στόν Παράδεισο, ὅτι ἀνάμεσα στά ζῶα πού τοῦ ἔφερε ὁ Θεός γιά νά τά ὀνοματίσει δέν ὑπῆρχε κάποιο πού νά τοῦ μοιάζει, τότε γεννήθηκε σ' αυτόν τό αἴσθημα τῆς μοναξιᾶς, ἀλλά καί ἡ ἀνάγκη καί ἡ ἐπιθυμία μιᾶς κοινωνίας. Μέ ποιόν θά ἔκανε συντροφιά; Ἦταν τελείως μόνος του.

   Ἔρχεται λοιπόν τώρα κατά τρόπο ψυχολογημένο ὁ Θεός νά δώσει στον Αδάμ ὅ,τι αἰσθανόταν πώς τοῦ ἔλειπε, δηλαδή μία συντροφιά. Καί ἐν προκειμένῳ, ἡ συντροφιά πού ὁ Θεός ετοιμάζει γιά τόν Ἀδάμ δέν εἶναι παρά ή δημιουργία τῆς Εὔας.

   Βέβαια, ἡ σοφία τοῦ Θεοῦ ἔπρεπε νά δημιουργήσει τήν Εὔα κατά τρόπο πού νά εἶναι συγγενής μέ τόν Ἀδάμ· δηλαδή ἔπρεπε ἡ γυναίκα να προέλθει από τόν Ἀδάμ, νὰ βγεῖ ἀπό τόν Ἀδάμ. Δέν θά ἦταν δυνατόν ποτέ να δημιουργηθεῖ μία ὕπαρξη πού νά μήν ἔχει συγγένεια μέ τόν Ἀδάμ, ὁ ὁποῖος θά ἤθελε νά ἔχει πλάι του κάποιον πού νά εἶναι ἴδιος μ' αὐτόν. Γι' αυτόν τόν λόγο ὁ Θεός, μέσα στη σοφία Του, δημιουργεῖ τήν Εὔα μέ τόν τρόπο πού μᾶς διηγεῖται ἐδῶ ἡ Ἁγία Γραφή.

   Ἄς δοῦμε λοιπόν πῶς ἔγινε.

   Λέει το κείμενο πού διαβάσαμε στήν ἀρχή ὅτι «ἐπέβαλεν ὁ Θεὸς ἔκστασιν ἐπὶ τὸν Ἀδάμ, καὶ ὕπνωσε», τοῦ προκάλεσε ἔκσταση, κι ὁ Ἀδάμ κοιμήθηκε βαθειά· «καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾽ αὐτῆς», καί πῆρε μία ἀπό τίς πλευρές του, καί τό μέρος ἐκεῖνο τό αναπλήρωσε, τό γέμισε μέ σάρκα «καὶ ᾠκοδόμησεν ὁ Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Αδάμ», καί μετέπλασε ὁ Θεός αὐτήν τήν πλευρά πού πῆρε ἀπό τόν Ἀδάμ σέ γυναίκα καί τήν ὁδήγησε πρός τόν Ἀδάμ. 

   Θά ἔπρεπε, ὅπως σᾶς εἶπα, ἡ γυναίκα να βγεῖ ἀπό τόν Ἀδάμ, ὅπως μᾶς τό λέει ἐδῶ. Αλλά πῶς θά ἔβγαινε ἀπό τόν Ἀδάμ αὐτό τό καινούργιο δημιούργημα; Δέν θά τοῦ δημιουργοῦσε πόνο; Αναμφισβήτητα, ναί.

   Ἐάν λοιπόν ἔβγαινε ἀπό τόν Ἀδάμ ἡ Εὔα προκαλώντας του πόνο, τότε αυτός, ὅταν θά τήν ἔβλεπε, θά μισοῦσε αὐτό τό δημιούργημα ἐξαιτίας του πόνου πού ἔνιωσε. Ἐάν πάλι ὁ Θεός ἔβγαζε τήν Εὔα ἀπό τόν Αδάμ ἀνώδυνα, χωρίς αυτός να πονέσει, χωρίς νά καταλάβει, τότε θά τοῦ δημιουργεῖτο τό αἴσθημα ὅτι ἡ Εὔα δεν προέρχεται ἀπό τόν ἴδιο, ἀλλά ὅτι βγήκε κατά φαντασίαν ἀπ' αὐτόν· δηλαδή ὁ Ἀδάμ δέν θά εἶχε τήν αἴσθηση ὅτι εἶναι ἀπό τόν ἑαυτό του αυτή ή καινούργια ὕπαρξη. Έπρεπε λοιπόν οὔτε τό ἕνα να συμβεῖ οὔτε τό ἄλλο, οὔτε τό ἀνώδυνο οὔτε τό ἐπώδυνο· ἔπρεπε να γίνει κάτι διαφορετικό καί γι' αὐτό ὁ Θεός προκάλεσε στον Αδάμ ἔκσταση. («Ανάγκη δὲ ἦν ἢ ἀνωδύνως ἀφαιρουμένης τῆς πλευρᾶς φαντασίαν αὐτὸν τὸ πρᾶγμα νομίζειν ἢ μετ' ὀδύνης λαμβανομένης ἀπεχθῶς ἔχειν πρὸς τὸ γινόμενον. Διὰ τοῦτο ἔκστασιν αὐτῷ ἐπέβαλε.» (Αδηλος). Βλ. Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, ἔκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 53.)·

   Τί εἶναι ὅμως αὐτή ἡ ἔκστασις; Εἶναι μία κατάσταση ὕπνου· ἀλλά κατά τήν διάρκεια αὐτοῦ τοῦ ὕπνου ὁ Ἀδάμ φαίνεται ὅτι εἶχε κάποια συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ του, ἢ τουλάχιστον συνείδηση του τί γινόταν γύρω του. Κι αυτό εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο, τό ὅτι διατηρούσε μια αυτοσυνειδησία· διότι ὅταν εἶδε τήν Εὔα, ὅπως θά δοῦμε στή συνέχεια, εἶπε: αὐτή εἶναι ἀπό τά ὀστᾶ μου καί ἀπό τήν σάρκα μου.

   Βεβαίως σᾶς ἔλεγα ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶναι προφήτης. (Βλ. Μάθημα 330, σσ. 201-202)  Ἐδῶ ὅμως δέν προφητεύει μόνον ἁπλῶς, ἀλλά φαίνεται ὅτι ἔχει καί μία αἴσθηση τῶν ὅσων τοῦ συνέβησαν. Ὁ Ἀδάμ δέν εἶχε τήν ἐμπειρία εκείνη που μποροῦμε νά ἔχουμε σήμερα ἐμεῖς, νά ξέρουμε δηλαδή ὅτι ἕνας ἄνθρωπος κατάγεται από μᾶς.

   Ἔχουμε ἕνα μωρό, μια μάνα ἔχει ἕνα μωρό, ἕνα νήπιο, τό γέννησε. Ὅταν μιά μάνα γεννάει ἕνα μωρό, ξέρει από ποῦ καί πῶς ἔρχεται. Τότε ὅμως δέν ὑπῆρχε καμμία ἐμπειρία στα θέματα αὐτά, καμμία γνώση. Ἐξ ἄλλου ἡ δημιουργία τῆς Εὔας δέν ἦταν ὅπως ἀκριβῶς γεννιέται ἕνα παιδί· ἦταν ιδιότυπη δημιουργία.

   Ἔτσι λοιπόν δέν μειώνει τήν προφητικότητα τοῦ Ἀδάμ τό γεγονός ὅτι μποροῦσε νά ἔχει μιά κάποια συνείδηση, νά ἔχει μία συναίσθηση γιά τό τί γίνεται γύρω του, δηλαδή ὅτι τελικά αφαιρέθηκε ἕνα μέρος ἀπό τόν ἑαυτό του, ἀπό τήν ὕπαρξή του, γιά νά δημιουργηθεῖ μία καινούργια ὕπαρξη.

   Ωστόσο, αὐτό τό εγχείρημα τοῦ Θεοῦ θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι ἦταν ἡ πρώτη εγχείριση πού ἔγινε στόν ἄνθρωπο, γιατί ἔγινε ἀκριβῶς μία ἐγχείριση. Λέει τό ἱερό κείμενο: «καὶ ἔλαβε μίαν τῶν πλευρῶν αὐτοῦ καὶ ἀνεπλήρωσε σάρκα ἀντ᾿ αὐτῆς».

   Δηλαδή εἶναι ἕνα ἀληθινό θαῦμα ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας καί ἕνα μυστήριο ἀνεξήγητο, ἀνερμήνευτο, τό πῶς ἀκριβῶς δημιουργήθηκε ἡ Εὔα ἀπό τόν Αδάμ!

   Σημειῶστε ὅτι ὁ Θεός πῆρε ἕνα μέρος ἀπό ἕνα ἀνθρώπινο σῶμα ὅπως κι ἐμεῖς σήμερα θά τό παίρναμε ἐγχειρητικά· ἀλλά πῶς ἀπό αὐτό ἔγινε ἄνθρωπος; Μυστήριο!

   Καί τό σημαντικότερο ἀπ' ὅλα εἶναι τό ἑξῆς· ὅτι αὐτό πού πῆρε ὁ Θεός ἀπό τόν Ἀδάμ δέν ἦταν ἁπλῶς μία ὑπόθεση ἑνός τεμαχίου σάρκας, διότι ἡ Εὔα εἶχε καί ψυχή. Ξέρουμε ὅτι ἡ ψυχή εἶναι διάχυτη στό σῶμα. Καί μάλιστα, κατά τόν μέγα Αθανάσιο, δέν περιέχει τό σῶμα τήν ψυχή, ἀλλά ἡ ψυχή περιέχει τό σῶμα. Δηλαδή δέν εἶναι τό σκεῦος τῆς ψυχῆς τό σῶμα, ἀλλά τό σκεῦος τοῦ σώματος εἶναι ἡ ψυχή. Πῶς λοιπόν αὐτό τό μέρος τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος τοῦ Ἀδάμ μποροῦσε νὰ ἔχει ψυχή τέλεια καί πλήρη; (Τό ἴδιο λέει καί ὁ ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «ἡ μέντοι ψυχὴ συνέχουσα τὸ σῶμα, ᾧ καὶ ἐκτίσθη, πανταχοῦ τοῦ σώματός ἐστιν, οὐχ ὡς ἐν τόπῳ, οὐδ᾽ ὡς περιεχομένη, ἀλλ᾽ ὡς συνέχουσα καὶ περιέχουσα καὶ ζωοποιοῦσα τοῦτο, κατ' εἰκόνα καὶ τοῦτ᾽ ἔχουσα Θεοῦ» (Κεφάλαια φυσικά..., Φιλοκαλία, ἐκδ. Αστήρ, 1961, τ. Δ΄, ξα΄, σ. 156), ὅπως καί ὁ ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης: «... οὐχὶ μέρει τινὶ τῶν ἐν ἡμῖν ὁ νοῦς (ἡ ψυχή) περιέχεται, ἀλλ᾽ ἐπίσης ἐν πᾶσι καὶ διὰ πάντων ἐστίν· οὔτε ἔξωθεν περιλαμβάνων οὔτ᾽ ἔνδοθεν κρατούμενος, ἀλλὰ κατά τινα τρόπον αμήχανόν τε καὶ ἀκατανόητον ἐγγίζων ὁ νοῦς τῇ φύσει . οὔτε ἐντὸς οὖσα, οὔτε γὰρ ἐγκρατεῖται σώματι τὸ ἀσώματον...» (PG 44, 177BC)

   Βέβαια, δέν εἶναι μικρότερο θαῦμα ἡ δημιουργία τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Πάρτε, για παράδειγμα, ἕναν ἄνθρωπο σήμερα. Πῶς αὐτός μπορεῖ νά ἔχει αὐτοτέλεια, ἀφοῦ πῆρε σάρκα από τη μάνα του καί τόν πατέρα του; Πῶς μπορεῖ νά ἔχει ψυχή αυτοτελή και πλήρη προσωπικότητα, ἐνῶ ἀπό τούς γονεῖς του δέν ἀφαιρέθηκε τίποτε, καί προπαντός ἀπό τήν ψυχή τους; Εἶναι πραγματικά ένα βαθύ μυστήριο, ἕνα θαῦμα! 

   Θαῦμα εἶναι, παιδιά, ἡ δημιουργία τοῦ Ἀδάμ ἀπό τό χῶμα. Θαῦμα εἶναι ἡ δημιουργία τῆς Εὔας ἀπό τόν Αδάμ. Θαῦμα εἶναι καί ἡ δημιουργία τοῦ Κάϊν, ὅταν πιά αὐτοί οἱ δύο θά ἀποτελέσουν τη συζυγία γιά νά δημιουργηθεῖ ὁ Κάϊν, τό πρῶτο τους παιδί. Εἶναι θαῦμα. Ἔχουμε τρεῖς ἀνθρώπους, μέ τρεῖς διαφορετικές δημιουργικές πράξεις. 

   Ἀλλά ἔχουμε καί μία τέταρτη δημιουργική πράξη· εἶναι ἡ γέννηση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Διότι ὁ Ἰησοῦς Χριστός γεννήθηκε ἐκ τῆς παρθένου Μαρίας, καί συνεπῶς δέν μοιάζει ἡ γέννησή Του μέ τίς γεννήσεις τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. 

   Ἐδῶ θά λέγαμε ὅτι ὅπως ἀκριβῶς ὁ Ἀδάμ, μέ τήν ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ, δημιουργήθηκε ἀπό τήν παρθένο γῆ –καί λέγεται παρθένος γιατί δέν εἶχε δώσει ἀκόμη καρπούς– κατά τόν ἴδιο τρόπο ὁ νέος Ἀδάμ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἐκεῖνος πού θά διόρθωνε τόν παλαιό Αδάμ στην πτώση του καί θά τοῦ χάριζε πάλι τόν Παράδεισο, γεννιέται ἀπό τήν παρθένο Μαρία. Δηλαδή ἡ γέννηση τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ ἔχει μιά ἀντιστοιχία μέ τή γέννηση τοῦ νέου Αδάμ. (Ἐπ' αὐτοῦ λέει ὁ ἅγιος Εἰρηναῖος Λουγδούνου: «Εἰ τοίνυν ὁ πρῶτος Ἀδὰμ ἔσχε πατέρα ἄνθρωπον, καὶ ἐξ ἀνδρὸς σπέρματος ἐγεννήθη, εἰκὸς ἦν καὶ τὸν δεύτερον Ἀδὰμ λέγειν αὐτοὺς ἐξ Ιωσὴφ γεγεννῆσθαι. Εἰ δὲ ἐκεῖνος ἐκ γῆς ἐλήφθη, πλάστης δὲ αὐτοῦ ὁ Θεός, ἔδει καὶ τὸν ἀνακεφαλαιούμενον εἰς αὐτὸν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ πεπλασμένον ἄνθρωπον τὴν αὐτὴν ἐκείνῳ τῆς γεννήσεως ἔχειν ὁμοιότητα. Εἰς τί οὖν πάλιν οὐκ ἔλαβε χοῦν ὁ Θεός, ἀλλ᾽ ἐκ Μαρίας ἐνήργησε τὴν πλάσιν γενέσθαι; Ἵνα μὴ ἄλλη πλάσις γένηται μηδὲ ἄλλο τὸ σωζόμενον ᾖ, ἀλλ᾽ αὐτὸς ἐκεῖνος ἀνακεφαλαιωθῇ, τηρουμένης τῆς ὁμοιότητος.» (C.H. III, 21, 9-10).

   Συνεπῶς ἔχουμε τέσσερα ἤδη δημιουργίας. Ὅταν ὁ ἄγγελος ἐπισκέφθηκε τή Θεοτόκο, κι ἐκείνη ρώτησε «πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;», ἐκεῖνος τῆς εἶπε: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σὲ καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι» (Λουκᾶ 1, 34-35). Δηλαδή θά συλλάβεις καί θά γεννήσεις μέ ἀνθρώπινη φύση τόν Υἱό του Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος προϋπάρχει, εἶναι ὁ προαιώνιος Θεός. Ἀλλά αὐτή τήν ἀνθρώπινη φύση, στην πληρότητά της, καί ὡς σῶμα καί ὡς ψυχή, θά τήν προσλάβει από σένα μέ τήν ἐπισκίαση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Μυστήριο!... 

   Πραγματικά, βαθιά μυστήρια εἶναι ὅλα αὐτά! 

   Και συνεχίζει καί λέει ἐδῶ, καὶ ᾠκοδόμησεν ο Θεὸς τὴν πλευράν, ἣν ἔλαβεν ἀπὸ τοῦ Ἀδάμ, εἰς γυναῖκα καὶ ἤγαγεν αὐτὴν πρὸς τὸν Ἀδάμ. (Γέν. 2, 22)

   Μᾶς καταπλήσσει ή διαδικασία με την οποία ο Θεός δημιουργεῖ τήν Εὔα. Πρῶτα ὑπνώνει τον Αδάμ. Μετὰ ἀφαιρεῖ μία του πλευρά, καί τό μέρος ἐκεῖνο από τό ὁποῖο πῆρε τήν πλευρά τό ἀναπληρώνει μέ σάρκα. Ἐκείνη τήν πλευρά πού πῆρε ὁ Θεός τήν οίκοδομεῖ, τήν φτιάχνει, τήν ἀναμορφώνει, ώς μιά πρώτη ὕλη δηλαδή, αλλά ὄχι ἀπό τή γῆ. Ὡς πρός τή γῆ ἔμμεσα, ὡς πρός τόν Ἀδάμ ὅμως ἄμεσα. Μέ αὐτήν τήν ὕλη οίκοδομεῖ τήν γυναίκα. 

   Αὐτή ἡ διαδικασία μᾶς ἐκπλήσσει, πραγματικά, καί θά εἶχε πολλά νά μᾶς πεῖ, μά πάρα πολλά. 

   Ωστόσο, ἂς δοῦμε τί σημαίνει αὐτή ἡ πράξη πού ἔκανε ὁ Θεός, πού πῆρε ἕνα μέρος ἀπό τόν Ἀδάμ για να δημιουργήσει τήν Εὔα. 

   Πρῶτα-πρῶτα, αυτό φανερώνει τόν στενό σύνδεσμο πού θά ἔχουν αὐτοί οἱ δυό ἄνθρωποι, ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα, ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα. 

   Πόσο στενός μπορεῖ νά εἶναι αὐτός ὁ σύνδεσμος; 

   Τόσο, ὥστε νά θεωροῦνται καί νά εἶναι ὁμοούσιοι, δηλαδή νά εἶναι μία ἡ οὐσία τους. 

   Ἐδῶ εἶναι τό καταπληκτικό· τό γιατί ὁ Θεός δημιουργεῖ μέ αὐτό τόν τρόπο τήν Εὔα, καί δέν τήν ἔκανε ὅπως ἔκανε τόν Ἀδάμ νά πάρει πάλι χῶμα ἀπό τή γῆ δηλαδή, να φυσήσει καί νά τῆς δώσει πνοή ζωῆς. Ὄχι· τό ἔκανε αυτό γιά νά εἶναι ὁμοούσιοι ὁ ἄνδρας μέ τή γυναίκα.

   Θά μοῦ πεῖτε: Δέν θά ἦσαν ὁμοούσιοι μέσω τῶν στοιχείων τῆς φύσεως τῆς γῆς, τῶν στοιχείων πού ἀποτελεῖται ἡ ὕπαρξή μας; 

   Ναί, ἀλλά ἀπό τά στοιχεῖα αυτά ἔκανε καί τά ζῶα ὁ Θεός. Καί ἄν ἔπαιρνε ἀπό τή φύση, δέν θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι εἶναι ἄμεσα ὁμοούσιος ἡ γυναίκα μέ τόν ἄνδρα. Ἐνῶ τώρα, παίρνοντας ἀπό τήν ἴδια τή ζῶσα ὕλη τοῦ ἄνδρα, ἀπό τή ζῶσα ὕπαρξή του, καθιστα τή γυναίκα ὁμοούσιο μέ τόν ἄνδρα. 

   Τί θά πεῖ ὁμοούσιος; 

   Ἐδῶ ἀμέσως βλέπουμε μιά εἰκόνα· τήν εἰκόνα τοῦ ὁμοουσίου τοῦ Θεοῦ. 

   Ὅπως ξέρετε, τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι ὅτι τά τρία πρόσωπα ἔχουν μία οὐσία. 

   Καί ἐδῶ ἡ γυναίκα μέ τόν Ἀδάμ ἀποτελοῦν μία οὐσία. Λίγο αργότερα θά κάνουν τόν Κάιν, καί θά πεῖ ὁ Ἀδάμ ὅτι ὁ Κάιν εἶναι κατά τήν ἰδέα του, δηλαδή ὅ,τι εἶναι ἐκεῖνος εἶναι καί ὁ Κάιν. (Γέν. 5, 3) Ἡ Εὔα θά πεῖ: «ἐκτησάμην ἄνθρωπον διὰ τοῦ Θεοῦ» (Γέν. 4, 1), ἀπέκτησα ἄνθρωπο μέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ὁ Κάιν, τό πρῶτο παιδί, πού θά γεννηθεῖ ἀργότερα μέ τόν τρίτο δημιουργικό τρόπο, θά εἶναι ὁμοούσιος καί μέ τόν πατέρα του καί μέ τή μητέρα του.

   Ἐδῶ λοιπόν ἔχουμε τήν εἰκόνα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Εἰκόνα. Δηλαδή ἔχουμε μία ουσία, τρία πρόσωπα. Βεβαίως οἱ ἄνθρωποι θά γίνονταν πολλοί· ἀλλά δέν ἔχει σημασία αυτό σημασία έχει τοῦτο, ὅτι ἔχουμε τό πολυπρόσωπον καί τό ὁμοούσιον. Καί στήν Ἁγία Τράδα ἔχουμε τό πολυπρόσωπον, δηλαδή τα τρία πρόσωπα, καί τό ὁμοούσιον, τή μία ουσία. 

   Ἂν μπορούσαμε να συνειδητοποιήσουμε τί θά πεῖ ὅτι ἐγώ εἶμαι ὁμοούσιος, ἐγώ πού σᾶς μιλάω αὐτήν τή στιγμή, ὅτι εἶμαι ὁμοούσιος μ' ἐσᾶς καί μέ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος, μέ ὅσους ὑπῆρξαν πάνω στή γῆ, ὅσους ὑπάρχουν καί ὅσους θά ὑπάρξουν, αὐτό θά ἔπρεπε νά μᾶς γεμίσει μέ ἕναν ἐνθουσιασμό, από μία σκέψη βαθειά, θά ἔπρεπε ἀκόμη νά μᾶς κάνει νά ἀλλάξουμε και στάση απέναντι στούς ἀνθρώπους. 

   Θά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα καθαρά τῆς ἐμπειρίας μου παράδειγμα. Βέβαια, τό ἔχω πει πολλές φορές· ἀλλά ἐπειδή μέ ἔχει ἐντυπωσιάσει, θά σᾶς τό πῶ κι ἐσᾶς· ἴσως νά σᾶς τό ἔχω πεῖ καί παλαιότερα. Ὅπως ξέρετε, σήμερα βλέπουμε τόν ἄλλον ἄνθρωπο σάν νά εἶναι ξένος. Δηλαδή σάν νά μήν εἶναι δικός μας ἄνθρωπος· νά εἶναι ἄλλος ἄνθρωπος, δέν ξέρουμε, δέν μᾶς ἐνδιαφέρει. Τοῦ κλείνουμε τήν πόρτα, δέν τοῦ μιλᾶμε, μαλώνουμε μαζί του, τσακωνόμα στε, τοῦ παίρνουμε τα χρήματα, την περιουσία του, τόν ἀδικοῦμε. Αὐτό εἶναι κάτι πού ὑπάρχει βέβαια στούς ἀνθρώπους, δυστυχῶς ὑπάρχει. Ὅταν ὅμως κάποτε ἀνακαλύψουμε ὅτι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι κάτι ἄλλο καί δέν εἶναι αὐτό πού νομίζαμε μέχρι τώρα, τότε θ' ἀλλάξουμε στάση. 

   Μιά μέρα λοιπόν ἤμουν στο λεωφορεῖο καί καθόμουν σέ μιά θέση. Κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ὅτι αὐτός πού καθόταν μπροστά μου είχε –μή γελάσετε– εἶχε αὐτιά ὅπως εἶχα καί ἐγώ!... γιατί ἦταν γυρισμένο δηλαδή τό κεφάλι του, καί τά αυτιά του ἔβλεπα. Εἶχε αὐτιά σάν τά δικά μου! Ξέρετε πόσο συγκλονίστηκα; Ἐκείνη τή στιγμή ἔκανα μιά ἀπό τίς πιό μεγάλες ανακαλύψεις στη ζωή μου. Ποιά ἦταν ἡ ἀνακάλυψή μου; ὅτι αὐτός πού εἶναι μπροστά μου εἶναι ὅ,τι εἶμαι και ἐγώ! Τρόμαξα· πώ - πώ, λέω!... 

   Ὥστε λοιπόν ὅλοι μας ἔχουμε τήν ἴδια ουσία! Ναί, εἶναι θέμα ανακαλύψεως. 

   Ἐγώ τώρα σᾶς τό εἶπα αὐτό· δέν εἶναι ὅμως ἀρκετό πού τό ἀκούσατε. Μέ τό νά σᾶς τό πῶ, εἶναι ἁπλῶς ἕνας τρόπος, ἕνα κλειδί γιά νά ἀνοίξετε μιά πόρτα. Ὅπως ἀκριβῶς καί ὅταν διαβάζουμε τήν Ἁγία Γραφή, δέν θά μάθουμε τίς ἀλήθειες τῆς Ἁγίας Γραφῆς μόνο ἐάν διαβάζουμε. Τό διάβασμα εἶναι ἕνα κλειδί, εἶναι ἕνα ἄνοιγμα. Πῶς θά κατακτήσουμε ἐκεῖνα τά ὁποῖα γνωρίσαμε, ἀφοῦ πήραμε το κλειδί; Μέ τήν προσωπική μας ἐμπειρία, μέ τήν προσωπική μας ανακάλυψη. 

   Ὅπως τό μικρό παιδί, μετά ἀπό τά πέντε - έξι του χρόνια, ἀρχίζει ν' ἀνακαλύπτει τό σῶμα του (ἔτσι μᾶς λέει ἡ Ψυχολογία) καί ἀρχίζει νά τό παρατηρεῖ καί νά τό περιεργάζεται. Ὅταν γίνει δώδεκα - δεκατριῶν χρονῶν, ἀρχίζει νά ἀνακαλύπτει τό ἐγώ του, δηλαδή τήν ψυχή του. Αὐτό εἶναι μιά εμπειρία. Δέν θά ποῦμε στο παιδί κάθησε να διαβάσεις ν᾿ ἀνακαλύψεις τό σῶμα σου ἤ κάθησε να διαβάσεις ν' ανακαλύψεις την ψυχή σου· εἶναι μιά ἐμπειρία. Αρχίζει δηλαδή ὁ ἄνθρωπος νά ἀνακαλύπτει κάτι. Αὐτό τό κάτι εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο.

   Ἔτσι, ἂν κάποτε ἀνακαλύψουμε ὅτι ἐγώ ὁ ἄνθρωπος εἶμαι ὁμοούσιος μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, αὐτό, παιδιά, αυτόματα θά ἀλλάξει τή στάση μας ἀπέναντι στούς ἄλλους ἀνθρώπους. Τότε, ἂν μοῦ ἐπιτρέψετε να σᾶς πῶ, θά καταλάβουμε καλύτερα τήν παραβολή του καλοῦ Σαμαρείτου.(Λουκᾶ 10, 25-37) Πολύ καλύτερα. Τότε, ἄν εἶμαι γιατρός στο νοσοκομεῖο, ἂν εἶμαι νοσοκόμος, –ὅπως κάποιες από σᾶς μπορεῖ ἐνδεχομένως να γίνετε ἀδελφές νοσοκόμες– ξέρετε πῶς θά βλέπουμε τόν ἀσθενῆ μας; Αλλιώτικα. Πολύ αλλιώτικα! Θά ἔλεγα, θά συγκλονιζόμαστε!... Μπορεῖ βέβαια ὁ ἄλλος ἄνθρωπος να μᾶς κουράζει· ἀλλά θά τόν βλέπουμε πολύ διαφορετικά.

   Θυμᾶμαι μιά εικόνα πού ἕνα παιδί σηκώνει στην πλάτη του ἕνα ἄλλο παιδί, καί λέει: Εἶναι βαρύς· ἀλλά εἶναι ἀδερφός μου! Εἶναι πολύ ὡραῖο αὐτό. Μπορεῖ ὁ ἄλλος νά εἶναι βαρύς, μέ τίς ἰδιοτροπίες του, γιατί ἔχει πρόσωπο. Εἴμαστε ὁμοούσιοι, ἀλλά ταυτόχρονα εἶναι πρόσωπο, εἶναι ἕνας κλειστός κόσμος, δηλαδή κάτι διαφορετικό από μένα ὡς πρόσωπο. Ὅμως θά τόν ἀνεχθῶ, θά τόν ἀγαπήσω, γιατί, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, εἶναι τῆς ἴδιας οὐσίας μ᾿ ἐμένα. 

   Ἄν μέ ρωτούσατε τί σημαίνει ἐνανθρώπηση, πού γιορτάζουμε αυτές τις μέρες, τί σημαίνει Χριστούγεννα, θά σᾶς ἀπαντοῦσα: ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ ἡ ἀναφής, ἡ ἄπιαστη, ἡ ἀκατανόητη, ἡ ουσία τοῦ Θεοῦ ἡ ἐντελῶς ἄγνωστη, ὄχι μόνο στούς ἀνθρώπους, ἀλλά καί στούς ἀγγέλους, καί ὄχι μόνο τώρα, αλλά πάντοτε, καί στούς αἰῶνες θά εἶναι πάντα άγνωστη, αὐτή ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ θέλησε νά πλησιάσει πιο κοντά τή δημιουργία, τή δική της δημιουργία, ὁ Θεός θέλησε να πλησιάσει τούς ἀνθρώπους. Καί τί ἔκανε; Πῆρε τήν ἀνθρώπινη οὐσία!... Αὐτό σημαίνει ἐνανθρώπηση, αὐτό σημαίνει Χριστούγεννα· ὁ Θεός πῆρε τή δική μας ουσία! 

   Λέει μιά φράση ὁ ἀπόστολος Παῦλος, στην Πρός Ἑβραίους ἐπιστολή: «ἔμαθεν ἀφ᾽ ὧν ἔπαθε» (Ἑβρ. 5, 8). Τί ἔμαθε; Αυτό πού εἶναι ἡ ἀνθρώπινη φύση. Από που τό ἔμαθε; Ἀπ᾿ ὅ,τι ἔπαθε. Πείνασε· δίψασε· πόνεσε, γιατί σταυρώθηκε κιόλας ὁ Χριστός. 

   Προσέξτε αὐτό τό σημεῖο. Ὁ Θεός ἔχει τή γνώση τῶν δημιουργημάτων Του, ἀλλά ἡ γνώση αυτή δέν εἶναι ἐμπειρική· εἶναι ψιλή. Από τη στιγμή πού ὁ Θεός γίνεται ἄνθρωπος, αποκτάει καί τήν ἐμπειρία τῆς ἀνθρώπινης φύσεως. Αὐτό εἶναι τό καταπληκτικό, αυτό λέγεται Χριστούγεννα. Αὐτά εἶναι τά Χριστούγεννα! εἶναι μεγάλο πράγμα. 

   Ὁ Θεός λοιπόν ἔκανε τόν Ἀδάμ, ἔκανε καί τήν Εὔα νά εἶναι ὁμοούσια μέ τόν Αδάμ. 

   Ἕνας δεύτερος λόγος πού ὁ Θεός παίρνει ἀπό τόν Αδάμ καί δημιουργεῖ τήν Εὔα εἶναι γιά νά σταθοῦν οἱ δυό τους, ὡς ζεῦγος, ἡ μοναδική πηγή τῆς ἀνθρωπότητος. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι πού θά δημιουργηθοῦν νά και τάγονται ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα· νά μήν ὑπάρχει δηλαδή ἄλλο ζεῦγος, νά μήν ὑπάρχει ἄλλη πηγή. 

   Αὐτό εἶναι σπουδαῖο εἶναι πολύ σπουδαῖο! Καί ἔρχεται μάλιστα να στραφεῖ ἐναντίον κάποιων θεωριῶν, πού ἔχουν κυκλοφορήσει τελευταῖα, καί ἐξυπηρετοῦν κάποιους σκοτεινούς σκοπούς πραγματικά. 

   Οἱ θεωρίες αὐτές λένε ὅτι οἱ ἄνθρωποι κατάγονται ἀπό διαφορετικά ζεύγη. Τό ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος κατάγεται ἀπό ἕνα ζεῦγος ἀνθρώπων δέν θέλει ἀπόδειξη· αὐτό εἶναι φανερό· αλλά πῶς θά ἐξηγήσουμε την παρουσία τῶν μαύρων, τῶν κιτρίνων καί τῶν λευκῶν; -να πάρω τίς τρεῖς μεγάλες αυτές φυλές. Υποστηρίζουν λοιπόν ὅτι ὑπάρχουν τρία ζεύγη, ἂν ὄχι και περισσότερα· ἕνα ζεῦγος λευκῶν, ἕνα ζεῦγος μαύρων καὶ ἕνα ζεῦγος κιτρίνων· ἄρα δέν ὑπάρχει ἑνότητα του ἀνθρώπινου γένους. 

   Καί γιατί, λέτε, τό ὑποστηρίζουν αὐτό; Γιά λόγους φυλετικῶν διακρίσεων –ταλαίπωροι πού εἴμαστε ἀλήθεια! Γιά νά διατηρούμε τις φυλετικές μας διακρίσεις. Για να στρεφόμαστε ἐναντίον, ἄς ποῦμε, τῶν μαύρων· νὰ ἐπιμένουμε καί νά λέμε ὅτι οἱ μαῦροι θά μᾶς ὑπηρετοῦν! ὅτι δέν εἶναι ἄνθρωποι αυτοί· εἶναι κάτι κατώτερο από μᾶς, εἶναι τέλος πάντων ἀπό ἄλλο ζεῦγος ἀνθρώπων!

   Τί πράγματα εἶναι αὐτά;... Φοβερό, παιδιά! Λέει σαφῶς ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν ὁμιλία του στόν Ἄρειο Πάγο, στήν Αθήνα: «ἐποίησέ τε –ὁ Θεός– ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων» (Πράξ. 17, 26), καί δημιούργησε ἀπό ἕνα αἷμα ὅλα τά ἔθνη τῶν ἀνθρώπων, καί αὐτό τό ἕνα αἷμα εἶναι ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα. (Πολλοί ἄνθρωποι σήμερα νομίζουν πώς οἱ πρωτόπλαστοι δέν εἶναι παρά ἕνας συμβολισμός. Ερευνητές ὅμως τοῦ Στάτφορντ στην Καλιφόρνια, μέ ἐπικεφαλῆς τόν καθηγητή Γενετικῆς Carlos Bustamante, ἀνέλυσαν γενετικά τό γονιδίωμα τοῦ χρωμοσώματος Υ 69 ἀνδρῶν διαφορετικῶν πληθυσμῶν τῆς Γῆς, καταλήγοντας πώς ὅλοι οἱ σημερινοί ἄνδρες προέρχονται ἀπό ἕναν κοινό πρόγονο, τόν Υ-χρωμοσωμικό Αδάμ. Επίσης, ἡ ἀντίστοιχη ανάλυση δειγμάτων από γυναῖκες ἀπό τήν καθηγήτρια Γενετικῆς στό πανεπιστήμιο τῆς Χαβάης Rebecca L. Cann, αποκάλυψε πώς ὅλες οἱ σημερινές γυναῖκες προέρχονται από μια κοινή πρόγονο, τήν μιτοχονδριακή Εύα (Γεν. 3,20). Ἡ χρονολόγηση ἦταν ἕνα χτύπημα στήν ὑπόθεση τῆς πολλαπλῆς καταγωγῆς τοῦ σύγχρονου ανθρώπου καί μιά ὤθηση στην κυρίαρχη υπόθεση πώς ὅλοι οἱ ἄνθρωποι προῆλθαν σχετικά πρόσφατα ἀπό ἕνα κοινό πρωταρχικό ζεῦγος ἀνθρώπων. (www.impantokratoros.gr/6171D26B.el.aspx)

   Καταλαβαίνετε λοιπόν τί σημαίνει ὅτι ἡ ἀναφορά ὅλων τῶν ἀνθρώπων εἶναι στον Αδάμ καί στήν Εὔα. Βέβαια, μπορεῖ νά ὑπάρχουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Ἄλλο ἂν ξέρουμε ή δεν ξέρουμε πως δημιουργήθηκαν τα χαρακτηριστικά αυτά, τό νά εἶναι ὁ ἕνας λευκός, ὁ ἄλλος μαῦρος ἤ κίτρινος, νά ἔχει τά μάτια του μικρά, νά τά ἔχει λοξά... (Ἀκόμη καί μεταξύ ατόμων μέ ἐμφανῶς διαφορετικά χαρακτηριστικά, τά ὁποῖα κατά παράδοση χρησιμοποιοῦνται γιά τήν κατηγοριοποίησή μας (χρῶμα δέρματος, ματιῶν κτλ), οἱ ὁμοιότητες εἶναι τεράστιες. Οἱ συγκριτικές μελέτες του DNA κατέδειξαν ὅτι τά χαρακτηριστικά αὐτά ἐλέγχονται από μικρό αριθμό γονιδίων τά ὁποῖα μεταλλάχθηκαν ὡς ἀνταπόκριση στις περιβαλλοντικές συνθῆκες. Ἔτσι, οἱ πληθυσμοί πού κατοικοῦν γύρω ἀπό τόν Ἰσημερινό ἀνέπτυξαν σκούρο χρώμα, ὥστε νά προστατεύονται από τήν αὐξημένη στις περιοχές αυτές υπεριώδη ακτινοβολία. Αντίθετα, αὐτοί πού κατοικοῦν γύρω ἀπό τούς πόλους ἀνέπτυξαν διάφανα λευκό δέρμα, προκειμένου να μποροῦν νά ἐκμεταλλευτούν τό λιγοστό φῶς γιά τήν παραγωγή βιταμίνης D. (Τό Βῆμα, Science, Ιωάννα Σουφλέρη, 24 Νοεμβρίου 2008) Τί σημασία ἔχει αὐτό; Δέν παύει να εἶναι ἄνθρωπος. Απόδειξη εἶναι ὅτι ἡ ἐπιμειξία τῶν φυλῶν δίνει πάλι ἀνθρώπους. Διότι, ἄν ἦταν κάτι διαφορετικό, δέν θά μπορούσαμε νά ἔχουμε επιμειξία αὐτῶν τῶν τριῶν φυλῶν. Ἄρα ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα εἶναι ἡ μοναδική πηγή τῆς ἀνθρωπότητος. Νά τό θυμόσαστε αὐτό καί νά τό ξέρετε. (Αναζητώντας τό ποσοστό του γενετικοῦ ὑλικοῦ μας πού εἶναι ὑπεύθυνο γιά τίς ὁμοιότητες μεταξύ μας, οἱ ἐπιστήμονες συνέκριναν τμήματα DNA ἀπό ἀνθρώπους διαφορετικῶν γεωγραφικῶν περιοχῶν. Ἡ σύγκριση κατέδειξε ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀποτελεῖ ἕνα ἐξαιρετικά ὁμοιογενές εἶδος, ἀφοῦ δύο ὁποιοιδήποτε ἄνθρωποι, ἀνεξαρτήτου προελεύσεώς τους, εἶναι γενετικά ταυτόσημοι κατά 99,9%. Το υπόλοιπο 0,1% εἶναι αὐτό πού κάνει τόν καθέναν από ἐμᾶς ξεχωριστό. Οἱ παραπάνω διαπιστώσεις ἔγιναν ἀφορμή νά πανηγυρίσουν οἱ ἐπιστήμονες καί νά φωνάξουν δυνατά ὅτι ὅλοι εἴμαστε ἀδέλφια! Ειδικότερα τό σημείωμα τοῦ ἐκδότη στήν ἔγκριτη ἰατρική ἐπιθεώρηση New England Journal of Medicine ἔλεγε ὅτι ἡ λέξη "φυλή" στερεῖται βιολογικοῦ νοήματος, ἐνῶ ἀντίστοιχο ἄρθρο στήν ἐπιθεώρηση Nature Genetics τόνιζε ὅτι δέν ὑπάρχει βιολογική βάση γιά τήν ἔννοια τῆς "φυλῆς", καί ἕνα τρίτο, στήν ἐπιθεώρηση Science, συμπέραινε ὅτι ὁ μύθος τῶν μεγάλων γενετικῶν διαφορῶν μεταξύ τῶν "φυλῶν" ἀποκαθηλώνεται ὑπό τό βάρος τῶν γενετικῶν δεδομένων. Ἔτσι, ἄν πρέπει νά χρησιμοποιεῖ κανείς τόν ὅρο φυλή, μπορεῖ νά τό κάνει ἀναφερόμενος στη μία καί μοναδική ἀνθρώπινη φυλή. (ὅ.π.)

   Ἀλλὰ ἐφόσον ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὐα, ἀλλά καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, εἶναι ὁμοούσιοι, πρέπει όλοι να ἔχουν καί μια κοινή καρδιά. Τώρα, αυτή ή κοινή καρδιά δέν θά εἶναι μέ τήν ἔννοια της ουσίας, ἀλλά μέ τήν ἔννοια τήν ἠθική, τήν πνευματική. 

   Αὐτό μᾶς τό σημειώνει ὁ εὐαγγελιστής Λουκάς στις πράξεις, λέγοντας: «τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάν των ἣν ἡ ψυχὴ καὶ ἡ καρδία μία» (Πράξ. 4, 32). Τί ωραίο πράγμα! 

   Στο πρώτο κήρυγμα εἶχαν πιστέψει τρεῖς χιλιάδες ἄνθρωποι. Στο δεύτερο κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου Πέτρου πίστεψαν δυό χιλιάδες ἄνθρωποι. Αμέσως ἔχουμε πέντε χιλιάδες πιστούς. (Βλ. Πράξ. 2, 41. 4, 4) Αὐτοί οἱ πέντε χιλιάδες ἄνθρωποι, κατά φύσιν καταγόμενοι ἀπό τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα, εἶχαν τήν ἴδια ουσία, ἀλλά δέν εἶχαν τό ἴδιο φρόνημα, δέν εἶχαν τήν ἴδια καρδιά, δέν φρονοῦσαν ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλο τό ἴδιο πράγμα. Ἔρχεται ὅμως τώρα κάτι ἄλλο νά μπεῖ μέσα στη ζωή τους· ἡ παρουσία τοῦ Αγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ! καί τούς μεταμορφώνει, καί τούς κάνει τώρα νά ἔχουν καί τήν ἴδια καρδιά! «τοῦ πλήθους τῶν πιστευσάντων ἦν ἡ ψυχὴ καὶ ἡ καρδία μία»! Τι ωραίο!...

   Δηλαδή, μ' ἄλλα λόγια, ἀπό τή φύση μας ἔχουμε τό ὁμοούσιον, ἀλλά ἀπό τήν προαίρεσή μας ἔχουμε τήν μία καρδιά. Καί σέ τοῦτο μᾶς βοηθᾶ ἡ δεύτερη πλάση μας καί ἡ δεύτερη πλάση μας εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, εἶναι τό Εὐαγγέλιο, πού μᾶς κάνει νά ἔχουμε ὅλοι τήν ἴδια καρδιά. (Ὡς δευτέρα πλάση ἡ ἐπιστολή Βαρνάβα ἐννοεῖ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Θεοῦ («ὁ Κύριος ... δευτέραν πλάσιν ἐπ᾿ ἐσχάτων ἐποίησεν», 6,13, pub Cerf, Paris 1971), ὁ δέ ἅγιος Δαμασκηνός ὁ Στουδίτης χαρακτηρίζει το Βάπτισμα («...τό Βάπτισμα εἶναι νοητόν να εἰποῦμεν, εἶναι δευτέρα πλάσις τοῦ ἀνθρώπου, ὅτι ὁσάν βαπτισθῇ ὁ ἄνθρωπος γίνεται αναμάρτητος, καθώς τόν ἔκαμεν ὁ Θεός ἐξ ἀρχῆς», Θησαυρός Δαμασκηνοῦ, Λόγος εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια, Λόγος Γ΄, ἔκδ. Μ. Σαλίβερος, Ἀθῆναι 1926, σ. 55)

   Αλλά σᾶς ρωτάω, παιδιά· ἔχουμε μήπως τό φαινόμενο δύο σύζυγοι να μαλώνουν; Ἄραγε νά εἶναι σπάνιο; Τί λέτε ἐσεῖς; Εἶναι σπάνιο φαινόμενο δύο σύζυγοι να μαλώνουν; 

   Δυστυχῶς δέν εἶναι σπάνιο· σπάνιο εἶναι τό ἀντίθετο. Γιατί να συμβαίνει αυτό; «Καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μία» (Γέν. 2, 24) θά πεῖ ὁ Ἀδάμ, ὅταν θά προφητεύσει γιά το μέλλον, γιά τό τί θά συμβεῖ μέ τόν γάμο. Απλούστατα, διατηροῦμε τό ὁμοούσιο, ἀλλά δέν διατηροῦμε τήν ἴδια καρδιά, τό ἴδιο φρόνημα, δηλαδή δέν ζοῦμε μέσα στό Εὐαγγέλιο, δέν ζοῦμε στόν Ἰησοῦ Χριστό. 

   Αλλά, αυτό το καινούργιο πλάσμα, αὐτή ἡ και νούργια ὕπαρξη, ἡ γυναίκα, τί θέση θά εἶχε ἔναντι τοῦ Αδάμ; Ποιά θέση θά εἶχε; 

   Αὐτό θά μᾶς τό ὑποδείξει ή πράξη τοῦ Θεοῦ· ἀπό ποιό μέρος τοῦ σώματος τοῦ Ἀδάμ πῆρε ὁ Θεός ὕλη --τη λέξη ύλη τή βάζω ἐντός εισαγωγικῶν– γιά να φτιάξει τή γυναίκα. Από ποῦ πῆρε ἀλήθεια; 

   Πῆρε ἀπό τήν πλευρά του Αδάμ. 

   Ἐάν ἔπαιρνε ἀπό τό κεφάλι του, αυτό θα σήμαινε ὅτι ἡ γυναίκα θά ἦταν αὐθεντία ἔναντι τοῦ ἀνδρός. 

   Ὅπως ἔλεγαν καί οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες, ἀπό τό κεφάλι του Διός ξεπήδησε ἡ θεά τῆς σοφίας, ἡ Ἀθηνᾶ! Τοῦ ἔδωσε, ἔλεγαν, μιά τσεκουριά ὁ Ἥφαιστος τοῦ Δία –μαλώσανε... ποιός ξέρει;– καί τοῦ ἔσπασε τό κεφάλι! Οἱ θεοί μάλωναν τότε, φαίνεται, στη φαντασία ἐννοεῖται τῶν ἀνθρώπων –προσέξτε, δέν ὑπάρχουν θεοἱ τό λέω ειρωνικά αυτό, φυσικά– καί ὅπως τοῦ χτύπησε το κεφάλι μέ τό τσεκούρι, ἀπό ἐκεῖ πετάχτηκε ἡ Ἀθηνᾶ!... Από που βγῆκε ἡ Ἀθηνᾶ, δηλαδή ἡ σοφία; Από τό κεφάλι τοῦ Διός! 

   Ἄν λοιπόν ἡ ὕλη τῆς Εὔας –πάντα εντός εισαγωγικῶν ἡ λέξη ὕλη– ἦταν παρμένη από το κεφάλι του Αδάμ, τότε θά ἦταν ἐκείνη πού θά αὐθεντοῦσε στόν Αδάμ. 

   Ἐάν πάλι ὁ Θεός ἔπαιρνε από τα πόδια του Αδάμ, τότε θα λέγαμε ὅτι ἡ γυναίκα θά ἦταν ἡ δούλη τοῦ ἄνδρα. Ἄν ἔπαιρνε, ὅπως λένε κάποιοι ἑρμηνευτές, ἀπό μπροστά από τόν Ἀδάμ, τότε θά προηγεῖτο σε τιμή ἡ Εὔα. Ἄν ἔπαιρνε ἀπό τήν πλάτη τοῦ Ἀδάμ, δηλαδή ἀπό τό πίσω μέρος του, τότε θά ἦταν προπορευόμενος ὁ ἄνδρας. Ἀκοῦστε σοφία τοῦ Θεοῦ: πῆρε ἀπό τήν πλευρά, γιά νά δείξει τήν ἀδελφότητα καί τήν ἰσότητα ἀνάμεσα στόν ἄνδρα καί τή γυναίκα! («Δυνατὴν μὲν βοηθόν, οἵα πλευράν ἀσθενεστέραν δὲ τοῦ ὅλου, οἵα μέρος» (Ἄδηλος). «Βουλόμενος ὁ Θεὸς πλείονα τῷ ἀνδρὶ κατὰ φύσιν ἐνεῖναι τὴν περὶ τὴν γυναῖκα στοργὴν διαπλάττει ἐξ αὐτοῦ. Οὔτε ἔκ τινος μέρους τῶν ἔμπροσθεν, ἵνα μὴ δόξῃ πρὸς ἀντίστασιν αὐτῷ διαπλάττειν αὐτήν· οὔτ᾽ αὖ πάλιν ἐκ τῶν ὄπισθεν, ἵνα μὴ ἀτιμωτέρα λογίζοιτο, ἀλλὰ ἐκ τῆς πλευρᾶς τῆς μεταξύ πως ἐχούσης ... τὸ μέσον ἰσοτιμίας καὶ ὑποταγῆς» (Γεννάδιος). Ὁ δέ ἱερός Αὐγουστῖνος παράμοιον συμπέρασμα συνάγει βλέπων οὐχί ὁριζοντίως αλλά καθέτως. Οὔτε ἐκ τῶν ὀστῶν τῆς κεφαλῆς τοῦ ἀνδρός οὔτε ἐκ τῶν ὀστῶν τῶν ποδῶν ἔπλασε τήν γυναῖκα, ἵνα οὔτε ἄρχῃ οὔτε δούλη εἶναι τοῦ ἀνδρός. «Τί δήποτε ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Ἀδὰμ τὴν γυναῖκα διέπλασε; Ἵνα φυσικήν τινα φιλοστοργίαν αὐτοῖς περὶ ἀλλήλους ἐμφυσήσῃ.» (Θεοδώρητος). (Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, ἔκδ. Βασ. Ρηγόπουλος, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 54.) 

   Ποῦ εἶναι ἐκεῖνοι που λένε ὅτι ἀνακάλυψαν, μέ τόν ουμανισμό, τόν ἀνθρωπισμό, τήν ισότητα τῶν δύο φύλων;... Ποῦ εἶναι;... 

   Ἀπό τήν πρώτη σελίδα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, παιδιά, ἀπό τήν πρώτη κιόλας σελίδα ἔχουμε τή διακήρυξη ὅτι ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα ἔχουν ἀνάμεσά τους τήν ἀδελφότητα καί τήν ισότητα! 

   Καί μάλιστα ἐδῶ ἔχουμε κάτι πολύ παραπάνω από ἐκεῖνο πού λένε οἱ ουμανιστές, οἱ ἀνθρωπιστές. Αὐτοί δέν ὑποψιάζονται κἂν –ἀφοῦ δέν ἔχουν τό βιβλίο τῆς Γενέσεως νά δοῦν– ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ὁμοούσιοι. Αλλά φτιάχνουν θεωρίες καί λένε ὅτι ἀπό ἄλλο ζεῦγος κατάγεται ὁ ἕνας καί ἀπό ἄλλο κατάγεται ὁ ἄλλος! 

   Πόσο ὑστερεῖ ὁ ἀνθρωπισμός. Καί μετά τί λέει; ὅτι τά ἀνακαλύπτει ὅλα ἐκεῖνος!... Νά, ἡ Ἁγία Γραφή. Βλέπετε πῶς μᾶς τά ἀποκαλύπτει αὐτά ἡ Ἁγία Γραφή; Καί ὅμως κάποιοι εἶναι ἕτοιμοι να χτυπήσουν τόν Χριστιανισμό καί νά ποῦν ὅτι στρέφεται εναντίον της γυναίκας! Αλήθεια, στρέφεται ἐναντίον τῆς γυναίκας....  Μόνο ἐκεῖνος πού δέν διάβασε Αγία Γραφή μπορεί να το λέει αυτό. Ακόμη καί στόν ἀρχαῖο κόσμο, στην Παλαιά Διαθήκη –δέν μιλῶ γιά τήν Καινή– βλέπουμε την γυναίκα, μέσα στόν λαό τοῦ Θεοῦ, τόν Ἰσραήλ, νά ἔχει μία πλεονεκτική θέση. (Παρ' ὅλο πού στήν Παλαιά Διαθήκη δέν ἀποδόθηκε στη γυναίκα ἡ πλήρης ισοτιμία πρός τόν ἄνδρα πού τῆς δόθηκε ἐξαρχῆς ἀπό τόν Θεό, ἐμφανίστηκαν γυναῖκες πού εἶχαν ἐξέχουσα θέση μέσα στο κοινωνικό και θρησκευτικό πεδίο, ἀποδεικνύοντας περίτρανα ὅτι ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ δέν κάνει διακρίσεις σέ ἄνδρες καί γυναῖκες. Χαρακτηριστικές εἶναι οἱ περιπτώσεις προφητίδων ἀλλά καί κριτῶν γυναικῶν, ὅπως ἡ Μαριάμ, ἡ Δεββώρα, ἡ Ὀλδά καί ἡ Ἰαήλ. Ἐπίσης, ὅλοι θυμούνται τήν σπουδαία θέση πού εἶχαν ἤ ἀπέκτησαν στήν κοινωνία τοῦ Ἰσραήλ γυναῖκες, ὅπως ἡ Σάρρα, ή Ρεβέκκα, ή Ραχήλ, ή Δεββώρα, ή Ρούθ, ἡ Ἐσθήρ καί πολλές άλλες. Ὁ Θεός, μέσω τῶν γυναικῶν αὐτῶν, ἔδειξε αυτό πού θά ἔλεγε αἰῶνες ἀργότερα, διά τοῦ ἀποστόλου Του, ὅτι γιά τόν ἴδιο «οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. εἰ δὲ ὑμεῖς Χριστοῦ, ἄρα τοῦ Ἀβραὰμ σπέρμα ἐστὲ καὶ κατ' ἐπαγγελίαν κληρονόμοι» (Γαλ. 3, 28)

   Ἀλλά καί κάτι ἀκόμη. Ὅλη αὐτή ἡ μυστηριώδης διαδικασία τῆς δημιουργίας τῆς γυναίκας ἀπό τόν ἄνδρα ἔχει κάτι τό μεγαλειώδες, παιδιά· ἀλλά ταυτόχρονα ἀποτελεῖ μιά ἀσυγκρίτως μυστηριωδέστερη καί μεγαλειωδέστερη πραγματικότητα, πού θά τήν ἐργαζόταν αργότερα ὁ Θεός. Ποιά εἶναι αὐτή; ἡ ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ Του, ἡ σταυρική θυσία Του καί ἡ δημιουργία τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τήν πλευρά Του! 

   Δηλαδή, τό ὅτι βγῆκε ἡ γυναίκα, ἡ Εὔα, ἀπό τόν Αδάμ ἦταν ἕνα προανάκρουσμα καί μία εἰκόνα αὐτοῦ πού θά ἐπαναλάμβανε στο μέλλον ὁ Θεός στο πρωτότυπο πλέον. Τί ἀκριβῶς; Στο σχέδιο τοῦ Θεοῦ, παιδιά, ἦταν να βγει από την πλευρά του αναθρωπήσαντος Υἱοῦ Του ἡ καινούργια Εὔα· ποιά; ἡ Ἐκκλησία! 

   Ἀκοῦστε πῶς τό λέει αυτό ὁ ἅγιος Ανδρέας Καισαρείας: «Ὅτε γὰρ ὡς ἀμνὸς ἐσφαγιάσθη ὁ Χριστός, τότε αὐτὴν –τήν Ἐκκλησία- τῷ οἰκείῳ αἵματι ἐνυμφεύσατο». Ὅταν ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ὡς ἀμνός, «ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου» ('Iωάν. 1, 29), σφαγιάσθηκε, σταυρώθηκε, τότε μέ τό δικό του τό αἷμα νυμφεύθηκε αυτήν, τήν Ἐκκλησία. 

   Πῶς τήν νυμφεύθηκε; Ἀκοῦστε: 

   »Ὥσπερ γὰρ τοῦ Ἀδὰμ καθεύδοντος διεπλάσθη ἡ γυνὴ τῇ τῆς πλευρᾶς ἀφαιρέσει, οὕτω καὶ τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως διὰ θανάτου ὑπνώσαντι, τῇ ἐκχύσει τοῦ ἐκ τῆς πλευρᾶς αἵματος ἡ Ἐκκλησία συστᾶσα τῷ τυθέντι δι᾽ ἡμᾶς ἥρμοσται.» (Ἑρμηνεία εἰς τὴν Ἀποκάλυψιν, PG 106, 429)

   Δηλαδή, ὅπως ἔπεσε σέ ὕπνο ὁ Ἀδάμ, κι ἀπό ἐκεῖ ἔβγαλε ὁ Θεός τήν Εὔα, κατά παρόμοιο τρόπο ὁ Χριστός ἔπεσε σε ὕπνο. Ποιός εἶναι αὐτός ὁ ὕπνος Του; Ὁ θάνατός Του ἐπάνω στον σταυρό. Λογχίστηκε, καί ἀπό τήν πλευρά Του ξεπήδησε ἡ νύμφη Του Ἐκκλησία! Αίμα καί ὕδωρ τό Βάπτισμα καί ἡ θεία Εὐχαριστία, αὐτά τά δύο μυστήρια που συνιστοῦν τό σῶμα Του, συνιστοῦν τήν ὕπαρξη τή δική Του, τό σῶμα Του, τήν Ἐκκλησία! Ἀπό ἐκεῖ ξεπήδησε ἡ Ἐκκλησία ἀπό τήν πλευρά τοῦ ὑπνώττοντος, τοῦ κοιμωμένου ἐπάνω στον σταυρό Χριστοῦ. Εἶναι μεγαλειώδες! 

   Καί λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: σᾶς βεβαιώνω ὅτι αὐτό εἶναι τό μέγα μυστήριον, (Ἐφεσ. 5, 32) τό ὅτι ἡ νύμφη Εκκλησία βγαίνει ἀπό τήν πλευρά τοῦ Χριστοῦ. Τό ἄλλο μυστήριο, ἡ δημιουργία τῆς Εὔας ἀπό τόν Ἀδάμ, εἶναι εἰκόνα τούτου τοῦ μεγάλου μυστηρίου. Εἰκόνα εἶναι. Αλλά πρέπει αὐτή ἡ εἰκόνα νά διατηρεῖται παντοῦ καί πάντα, προπαντός μέσα στόν γάμο. 

   Ακούστε το καλά αυτό, παιδιά. Μέσα στόν γάμο νά ἔχουν εἰρήνη καί ἀγάπη οἱ σύζυγοι, νά ἀναγνωρίζει ὁ ἕνας στόν ἄλλο τή σχέση πού ἔχουν ἀνάμεσά τους, γιά νά φανερώνουν ανά πᾶσα στιγμή τό μεγάλο μυστή ριο Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας μέσα στήν Ἱστορία, μέσα στόν χρόνο. Γι' αὐτό ἡ μοιχεία εἶναι βαρύ ἁμάρτημα, γιατί προσβάλλει πρῶτα αὐτό τό μυστήριο, τό μυστήριο Χριστοῦ καί Ἐκκλησίας, καί κατά δεύτερο λόγο προσβάλλει τό μυστήριο του γάμου τῶν δύο ἀνθρώπων. 

   Πολύ μεγάλα πράγματα αυτά! Ἄν κάποτε μπορέσουμε νά τά συνειδητοποιήσουμε, νά τά καταλάβουμε, τότε, παιδιά, ὅπως σᾶς εἶπα καί προηγουμένως, ἡ στάση μας σ' ὅλα αὐτά θά ἦταν πολύ διαφορετική. Γι' αυτό ἔρχεται ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ νά μᾶς βοηθήσει σέ ὅλα αὐτά, γιά νά μπορέσουμε να τοποθετηθοῦμε σωστά, να πάρουμε ὀρθή στάση. 

   Καί τώρα, τελειώνοντας τό σημερινό μας μάθημα καί ἐπανερχόμενοι, πρῶτα ὁ Θεός, στις 8 Ιανουαρίου, θά ἤθελα, στά πολύ λίγα λεπτά πού ἔχουμε, νά σᾶς ἔλεγα ότι καί μέ τό σημερινό μάθημά μας, ὅπως καί μέ τα προηγούμενα μαθήματά μας, εἴχαμε τήν εὐκαιρία, τήν ἀφορμή, νά βαθύνουμε περισσότερο μέσα στο μυστήριο αὐτό τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, στό πῶς δηλαδή έργάζεται ὁ Θεός ὅλα αὐτά μέσα στη Ἱστορία, για να μᾶς δείξει τήν ἀγάπη Του. 

   Θά μποροῦσε ὁ Θεός νά μᾶς δημιουργήσει ὅπως ἀκριβῶς ἕνας τεχνίτης φτιάχνει τά πιόνια ενός σκακιοῦ. Δέν τό κάνει αὐτό ὅμως, γιατί θέλει να δείξει και τή σοφία Του, μά καί τήν ἀγάπη Του, προπαντός τήν ἀγάπη Του στα πλάσματα πού δημιουργεί. Γι' αυτό, μᾶς ἔκανε μέν ὁμοούσιους ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, μᾶς ἀναπλάθει μέ τό σῶμα Του καί τό αἷμα Του γιά νά άποτελοῦμε ἐμεῖς τήν Ἐκκλησία, τό σῶμα Του, αλλά μᾶς λέει κάτι... 

   Στέκεται μπροστά μας με σεβασμό σάν σε πρόσωπα, ἄν καί εἶναι ὁ Δημιουργός μας. Στέκεται μπροστά στά πρόσωπα τῶν δημιουργημάτων Του, δείχνοντας ἔτσι τόν σεβασμό πού ἔχει στήν ἐλευθερία πού μᾶς ἔδωσε! Τί καταπληκτικό!... Καί τί μᾶς λέει; Ακούστε τι μᾶς λέει, παιδιά, ὁ Θεός: «δός μοι, υἱέ, σὴν καρδίαν» (Παρ. Σολ. 23, 26), δῶσ' μου, παιδί μου, τήν καρδιά σου! 

   Θά μποροῦσε νά πεῖ ὁ ἄνθρωπος: Καί δέν ἔχεις τή δυνατότητα Ἐσύ νά τήν πάρεις τήν καρδιά μου;... Ἡ καρδιά ἐδῶ εἶναι ἡ ἕδρα τῆς προσωπικότητος, εἶναι ἡ ἐλευθερία. 

   Κι ὅμως, ἐνῶ ὁ Θεός ἔχει ὅλη τή δύναμη ὄχι μόνο νά μᾶς τήν πάρει τήν καρδιά, αλλά καί νά μᾶς συντρίψει... δέν τό κάνει αυτό. Καί ἔρχεται σάν ἐπαίτης, ἔξω ἀπό τήν καρδιά μας, καί μᾶς λέει: «δός μοι, υἱέ, σην καρδίαν», δώσ' μου, παιδί μου, τήν καρδιά σου!... 

   Ἂν τόν ρωτήσουμε, Καί τί θά τήν κάνεις, Κύριε, την καρδιά μου, ἅμα σοῦ τή δώσω; θά μᾶς ἀπαντοῦσε: Νὰ σοῦ πῶ τί θά τήν κάνω φάτνη για να γεννηθῶ. Ἐκεῖ μέσα θέλω να γεννηθῶ, μέσα στην καρδιά σου. Ὅπως κάποτε γεννήθηκα, μιά φορά, ὅταν πῆρα τήν ἀνθρώπινη φύση μέσα σε μία φάτνη ἀλόγων. Καί ἡ καρδιά σου εἶναι ἕνας χῶρος ἀλογίας, ( Ὁ ί. Χρυσόστομος παρομοιάζει τά πάθη μέ ἐκδηλώσεις ἄλογων ζώων! Καί μάλιστα λέει ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού διακρίνεται ἀπό τέτοιες ἐκδηλώσεις τῆς ἐκείνων ἀλογίας γέγονεν αλογώτερος» (PG 51,44. 57,49. 63,692). Τό ἴδιο λέει καί ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής: «Τὸ ἐν δαίμοσι κακὸν ταῦτα εἶναί φησιν ὁ μακάριος Διονύσιος, θυμὸν ἄλογον, ἄνουν ἐπιθυμίαν, φαντασίαν προπετῆ. Αλογία δὲ καὶ ἄνοια καὶ προπέτεια ἐπὶ τῶν λογικῶν στερήσεις εἰσὶ λόγου καὶ νοῦ καὶ περισκέψεως.» (Περὶ ἀγάπης τρίτη έκατοντάς, ε΄, PG 90,1017D. Βλ. Πρὸς Θαλάσσιον, PG 90,253CD) παθῶν δηλαδή, βρωμιάς. Καί θέλω νά ἔρθω να γεννηθῶ μέσα σ' αυττήν τήν καρδιά, γιά νά τήν κάνω κατοικητήριό μου. Αὐτό δέν θά τό ἤθελες;... 

   Ποιός από μᾶς, παιδιά, μπροστά σ' αὐτό τό προσκλητήριο τοῦ Χριστοῦ, πού μᾶς κάνει γιά νά κατοικήσει μέσα μας, θά τοῦ ἔλεγε ὄχι, δέν σοῦ δίνω τήν καρδιά μου; Μόνο ὁ ἀνόητος ἄνθρωπος θά τό ἔκανε αὐτό. 

   Γι' αὐτό, ἂς βαθύνουμε στο μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως, ἂς βαθύνουμε στο μυστήριο τοῦ Θεανθρώπου, πῶς ἔρχεται ὁ Θεός κοντά στόν ἄνθρωπο και παίρνει τήν οὐσία του καί γίνεται ὅμοιος μ' ἐμᾶς, μᾶς συναναστέφεται, καί ζητᾶ τήν αἰώνια κοινωνία Του μαζί μας καί τήν αἰώνια μετοχή Του, λέγοντάς μας τόσο τρυφερό: «δός μοι, υἱέ, σὴν καρδίαν»!

   Ἄς εἴμαστε ἕτοιμοι νά Τοῦ δώσουμε, μέ ὅλη μας τήν καρδιά, τήν καρδιά μας! 

   Χρόνια πολλά! Καλές γιορτές! 

   Κυριακή, 18 Δεκεμβρίου 1983


36η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

19 Οκτωβρίου 2024

Ἡ δημιουργία τῆς γυναίκας (Α΄)

†.Καὶ εἶπε Κύριος ὁ Θεός· οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον· ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν» (Γέν. 2, 18). Καί εἶπε ὁ Κύριος ὁ Θεός: Δέν εἶναι καλό πράγμα νά εἶναι ὁ ἄνθρωπος μόνος του· πρέπει να δημιουργήσουμε καί κάποιον ὅμοιο μέ ἐκεῖνον, πού νά εἶναι βοηθός του.

   Βεβαίως, γιά τή δημιουργία τῆς γυναίκας ἤδη μιλήσαμε, παιδιά, ὅταν πιο μπροστά τό ἱερό κείμενο μᾶς ἔλεγε ὅτι ὁ Θεός «ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς» (Γέν. 1, 27). Αὐτό, ἄν θυμόσαστε, τό ἀναλύσαμε πέρυσι, στα περσινα μας μαθήματα. (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 150, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2018, σ. 69 κ.ε.) Ἐδῶ, ὅπως τό καταγράφει ἡ Ἁγία Γραφή, δέν πρόκειται βεβαίως νά μᾶς ξαναπεῖ γιά τή δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά ἔρχεται νά μᾶς περιγράψει μέ λεπτομερή τρόπο την δημιουργία τῆς γυναίκας, καί ἀκριβῶς αὐτό εἶναι τό ἐνδιαφέρον.

   Δηλαδή λέει ἐκεῖ ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνδρα καί τή γυναίκα· ἔκανε τόν ἄνθρωπο, ἄνδρα καί γυναίκα. Αυτό σημαίνει ὅτι καί ἡ γυναίκα καί ὁ ἄνδρας εἶναι ἄνθρωποι. Πῶς ἔγινε ὅμως ἡ γυναίκα, αὐτό δέν μᾶς τό εἶχε περιγράψει· μᾶς εἶπε μόνο γιά τόν Ἀδάμ, ὅτι ὁ Θεός πῆρε χῶμα ἀπό τή γῆ. Θυμόσαστε πού εἴχαμε πεῖ πέρυσι ὅτι ἡ σωματική κατασκευή τοῦ Ἀδάμ δέν ἀποτελεῖται παρά από υλικά που συναντοῦμε μέσα στη δημιουργία. (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 21ο, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2018, σ. 230 κ.ε.) Αλλά καί ἡ ψυχή του εἶναι ἀποτέλεσμα ίδιαίτερης δημιουργικῆς πράξεως, κτίσμα ὅμως· ὁ Θεός «ἐνεφύσησε» καί ἔκανε τόν πρῶτο ἄνθρωπο.  (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μαθήματα 23ο και 240)

   Ἡ Εὔα ὅμως πῶς ἔγινε, ἀφοῦ δημιουργήθηκε ἐκ τῶν ὑστέρων; Αὐτό, ὅπως σᾶς ἐξήγησα, ἔρχεται τώρα νά μᾶς τό περιγράψει ἡ Ἁγία Γραφή.

   Πάντως, ὅταν λέει ἐδῶ εἶπε ὁ Θεός· δέν εἶναι καλό νά εἶναι ὁ ἄνθρωπος μόνος του· ἄς δημιουργήσουμε σ' αυτόν βοηθό, πού νά εἶναι ὅμοιος μέ τόν Ἀδάμ, δείχνει ὅτι πάλι ὁ Θεός ἀποφασίζει γιά τήν γυναίκα, ὅπως ἀκριβῶς εἶχε ἀποφασίσει καί γιά τόν Αδάμ. Μέ ἄλλα λόγια, βλέπουμε ὅτι λέει κι ἐδῶ τό «ποιήσωμεν». Ὅπως τό εἶπε γιά τόν ἄνδρα, τό λέει τώρα καί γιά τήν γυναίκα «ποιήσωμεν»!

   Ἐξηγούσαμε πέρυσι ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶναι δημιούργημα καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος. Αλλά ἐδῶ τώρα τί λέει; ὅτι καί ἡ γυναίκα εἶναι δημιούργημα καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος.

   Βεβαίως, ὅταν ὁ Θεός δημιουργεῖ, δέν δημιουργεῖ μόνο ὁ Πατήρ ἤ μόνο ὁ Υἱός ἤ μόνο τό Πνεῦμα τό Ἅγιο· καί τά τρία πρόσωπα δημιουργοῦν, ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι μία ουσία, εἶναι ἕνας. Ἔτσι, χρησιμοποιεῖ τό ρημα «ποιήσωμεν», σε πληθυντικό αριθμό, τόσο διότι θέλει να δείξει καί νά παρουσιάσει τό τριαδικόν τῆς Θεότητος, τό ὁποῖο θά κατανοηθεῖ καί θά ἀποκαλυφθεῖ στην Καινή Διαθήκη, ὅσο καί διότι θέλει να δείξει τήν τιμητική κατασκευή τῆς γυναίκας, πού εἶναι ἴσης ἀξίας μέ τήν τιμητική κατασκευή τοῦ ἄνδρα. (Τήν πατερική τριαδολογική ἑρμηνεία τοῦ «ποιήσωμεν» συναντοῦμε σέ ἕνα πλῆθος πατερικῶν ὑπομνημάτων. Βλ. Μ. Βασιλείου, Περὶ τῆς ἀνθρώπου κατασκευῆς, Α΄, PG 30, 13Β: «Νῦν μέντοι ποιήσωμεν, ἵνα γνωρίσῃς Πατέρα, Υἱὸν καὶ Ἅγιον Πνεῦμα», καί στο Εἰς τὴν Ἑξαήμερον, ὁμιλ. Θ', PG 29, 205ABC. Θεοδωρήτου, Εἰς τὰ ἄπορα τῆς Θείας Γραφῆς κατ' ἐκλογήν, PG 80, 101: «Ὀλιγάκις δὲ πληθυντικῶς τὴν διάλεξιν σχηματίζει, τῶν τῆς Τριάδος προσώπων ἐμφαίνοντο τὸν ἀριθμόν». Αγ. Γρηγορίου Νύσσης, Εἰς τῆς Γραφῆς ῥήματα ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ' εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν, Α', PG 44, 260BC: «Οὐκ εἶπεν "ποίησον", ἀλλὰ "ποιήσωμεν ἄνθρωπον", ἵνα νοήσῃς τὴν δεσποτείαν, ἵνα μὴ τὸν Πατέρα ἐπιγινώσκων, τὸν Υἱὸν ἀγνοῇς, ἵνα εἰδῇς ὅτι Πατὴρ ἐποίησε δι᾿ Υἱοῦ καὶ Υἱὸς ἐκτίσατο πατρώω θελήματι». Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλ. Η', PG 53, 93, και στο PG 53, 71: «Οὐδὲ γὰρ προστακτικῶς εἶπε ποίησον, ὡς ὑποδεστέρῳ ἢ ὡς ἐλάττονι κατὰ τὴν οὐσίαν, ἀλλὰ μετὰ πολλῆς ἰσοτιμίας ποιήσωμεν». Αγ. Θεοφίλου Αντιοχείας, Πρὸς Αὐτόλυκον, 2, PG 6, 1081: «Οὐκ ἄλλῳ δέ τινι εἴρηκε ποιήσωμεν, ἀλλὰ τῷ ἑαυτοῦ Λόγῳ καὶ τῇ ἑαυτοῦ Σοφία». Θεοδωρήτου Κύρου, Εἰς τὰ άπορα τῆς Θείας Γραφῆς κατ' ἐκλογήν, PG 80, 101C. Βασιλείου Σελευκείας, Εἰς τὸν Ἀδάμ, Λόγος Β', PG 85, 44C. Μ. Αθανασίου, Λόγος κατὰ Ἑλλήνων, 46, PG 25, 93. κ.ά.)

   Γι' αὐτό, λέει ἐδῶ ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «ἵνα μάθῃ ὁ Ἀδὰμ ὅτι ὁμότιμον αὐτῷ τὸ ζῷον μέλλει εἶναι τὸ διαπλαττόμενον». Ἐδῶ ζῶον εἶναι ἡ γυναίκα· ζῶον μέ τήν ἔννοια ζωντανό ὄν, ὅτι ἔχει ζωή· ὄχι ὅτι εἶναι ζῶο, κτήνος. Νά μάθει ὁ Ἀδάμ δηλαδή ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι ὁμότιμη μέ τόν ἴδιο· εἶναι τῆς ἴδιας τιμῆς, τῆς ἴδιας ἀξίας. «Διὰ τοῦτο καθάπερ ἐπ' αὐτοῦ ἔλεγε, Ποιήσωμεν, οὕτω καὶ νῦν φησι, Ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν» (Εἰς τὴν Γένεσιν, Ὁμιλία ιδ', PG 53, 116, 11-15). Ὅπως τότε ἔλεγε να κάνουμε, ἔτσι καί τώρα λέει νά κάνουμε, καί στόν Ἀδάμ καί στήν Εὔα.

   Τί λέει ἐδῶ ὁ Θεός; Ὁ Θεός λέει ὅτι δέν εἶναι καλό ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι μόνος. Τί σημαίνει αυτό;

   Ἐδῶ θά ἤθελα νά προσέξετε.

   Ἐδῶ ὑπῆρχε ἡ ἀνάγκη στόν ἄνθρωπο, στόν Ἀδάμ, νά ἔχει μία ὁμοειδή κοινωνία· δηλαδή ὁ ἄνθρωπος να ἔχει μία κοινωνία μέ κάποιον ἄλλον ἄνθρωπο. Βέβαια, ὁ Ἀδάμ εἶχε μία κοινωνία μέ τόν Θεό· άλλά αὐτή ἡ κοινωνία ἦταν ἄλλης διαστάσεως. Φυσικά ὁ ἄνθρωπος, γενικά, θά ἔχει κοινωνία μέ τόν Θεό, ὅπως καί ὁ Θεός μέ τόν ἄνθρωπο. Αὐτό ὅμως φαίνεται ὅτι δέν εἶναι ἐπαρκές γιά τόν ἄνθρωπο. Βεβαίως, τα τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος ἔχουν κοινωνία μεταξύ τους. Αλλά, ἐάν ἔχει κοινωνία ὁ Πατήρ μέ τόν Υἱό, καί ὁ Υἱός μέ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, τά πρόσωπα αὐτά εἶναι ὁμότιμα· εἶναι Θεός ὁ Πατήρ, Θεός καί ὁ Υἱός, Θεός καί τό Πνεῦμα τό Ἅγιο. Ἡ κοινωνία τους λοιπόν εἶναι κοινωνία ὁμοειδής καί ὁμότιμος, επειδή καί τά τρία πρόσωπα εἶναι Θεότητα. (Βλ. μεγ. Βασιλείου, Επιστολή 38,4, PG 32, 332D-333A: «Οὐ γὰρ ἐστιν ἐπινοῆσαι τομὴν ἢ διαίρεσιν κατ᾽ οὐδένα τρόπον, ὡς ἢ Υἱὸν χωρὶς Πατρὸς νοηθῆναι, ἢ τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ διαζευχθῆναι· αλλά τις ἄρρητος καί ἀκατανόητος ἐν τούτοις καταλαμβάνεται καί ἡ κοινωνία καί ἡ διάκρισις»)

   Θα μπορούσαμε λοιπόν νά ποῦμε ὅτι ὁ Ἀδάμ δέν θά εἶχε καί πάρα πολλή ἄνεση στην κοινωνία του μέ τον Θεό –ὅσο καί ἄν μοιάζει αυτό περίεργο– ὅση θά είχε στην κοινωνία του μέ ἕναν ἄνθρωπο. Ἦταν ἀνάγκη λοιπόν να έχει μία κοινωνία καί μέ ἕναν ἄνθρωπο. Μ' αὐτή τήν ἔννοια ὁ Θεός εἶπε ὅτι δέν εἶναι καλό ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι μόνος του,

   Αυτό δείχνει ὅτι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά εἶναι μόνο ἕνας ἄνθρωπος μέ τόν Θεό, ἀλλά ἐκεῖ θά εἶναι πολλοί άνθρωποι, θά εἶναι ὅλοι οἱ Ἅγιοι.

   Υπάρχει μια λαϊκή παροιμία που λέει: Μόνος σου; οὔτε στον Παράδεισο!... Δηλαδή, ὁ Παράδεισος δὲν εἶναι Παράδεισος ὅταν εἶσαι μόνος σου, ἐνῶ ἦ κοινωνία τῶν ἀνθρώπων εἶναι κάτι πού κάνει καί τόν τόπο ακόμη Παράδεισο.

   Σημειώστε ὅτι στην Κόλαση δέν θά ὑπάρχει κοινωνία. Δηλαδή οἱ κολασμένοι στην Κόλαση δέν θά ἔχουν κοινωνία μεταξύ τους. Καί λέω δέν θά ἔχουν διότι ἀκόμη ἡ Κόλαση δέν ἐνεργεῖται, ἀφοῦ δέν ἔχει πάει κανείς ἀκόμη στήν Κόλαση. Καί στόν Ἅδη, ἄν θέλετε, δέν ὑπάρχει κοινωνία μεταξύ τῶν ψυχῶν. Ὅσες ψυχές εἶναι ἐκεῖ δέν δέχονται τή χάρη τοῦ Θεοῦ, τό φῶς τοῦ Θεοῦ, τή δόξα τοῦ Θεοῦ.

   Εἶναι φοβερό πράγμα, παιδιά, ἡ ἀπουσία αὐτῆς τῆς κοινωνίας! Αλλά στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ θά ὑπάρχει ἡ κοινωνία τῶν Ἁγίων μεταξύ τους, ἀλλά καί μέ τόν Θεό. Αὐτό ἔχει πάρα πολλή σημασία. Θά ὑπάρχει δηλαδή μιά κοινωνία οριζόντια και κάθετη. Ὅπως ἀκριβῶς καί μέσα στήν Ἐκκλησία, ἔχουμε μία κοινωνία οριζόντια και κάθετη.

   Ποιά εἶναι ἡ ὁριζόντια; Εἶναι ἡ κοινωνία μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Καί ποιά εἶναι ἡ κάθετη; Εἶναι ἡ κοινωνία μέ τόν Θεό. Ποτέ δέν μπορεῖ νά πεῖ ὁ ἄνθρωπος ἐγώ θέλω νά ἔχω κοινωνία μόνο μέ τόν Θεό, καί δέν μ' ἐνδιαφέρει τί κάνουν οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι. Αὐτό εἶναι ἔξω ἀπό τήν πραγματικότητα πού λέγεται Ἐκκλησία· διότι ἡ σωτηρία εἶναι μέσα στήν Ἐκκλησία. Καί ἀνάμεσα σέ ὅλα τά ἄλλα στοιχεία που συνιστούν τη σωτηρία μας μέσα στήν Ἐκκλησία εἶναι καί αὐτό τό στοιχεῖο, ὅτι δέν μπορεῖς νά σωθεῖς μόνος σου· πρέπει να σωθεῖς μαζί μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, καί δέν μπορεῖς νά μήν ἔχεις κοινωνία μαζί τους. (Γιά τόν ἀνθρωποκεντρισμό πού ἐπικρατεῖ στόν Παπισμό και τήν ἀτομοκρατία στον Προτεσταντισμό, σέ ἀντιδιαστολή πρός τήν Ὀρθοδοξία, βλ. ἁγ. Νεκταρίου Πενταπόλεως, Αἱ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, ἐκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1972, σ. 73)

   Θυμηθεῖτε ἀκόμη καί ἐκείνη τήν ἐρώτηση πού ἔκανε ὁ νομικός στόν Κύριο γιά τό ποιές εἶναι οἱ μεγάλες ἐντολές. Ὁ Κύριος τί εἶπε; «ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου... καὶ τὸν πλησίον σου» (Ματθ. 22, 34-40. Λουκᾶ 10, 26). Γιατί δέν εἶπε μόνα «ἀγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου» καί νά παραλείψει «καὶ τὸν πλησίον σου»; Διότι εἶναι δύο ἐντολές πού εἶναι σπουδαῖες· δέν μπορεῖ νά σταθεῖ ἡ μιά χωρίς τήν ἄλλη.

   Ὥστε λοιπόν, ὅταν ἐδῶ λέει ὁ Θεός ὅτι δέν εἶναι καλό πράγμα ὁ ἄνθρωπος νά εἶναι μόνος, σημαίνει ὅτι ἔπρεπε νά ὑπάρξει κοινωνία ὁμοειδής στον Αδάμ.

   Ἔτσι, οἱ ἄνθρωποι πιά –ἡ πρώτη κοινωνία, ὁ Αδάμ καί ἡ Εὔα, καί τά παιδιά τους αργότερα, αλλά και οἱ ἀπόγονοί τους– μαζί μέ τόν Θεό συνιστοῦν τήν Ἐκκλησία, συνιστοῦν τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Γι' αυτό στό βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως γράφει: «ἰδοὺ ἡ σκηνὴ τοῦ Θεοῦ μετὰ τῶν ἀνθρώπων, καὶ σκηνώσει μετ' αὐτῶν, καὶ αὐτοὶ λαὸς αὐτοῦ ἔσονται, καὶ αὐτὸς ὁ Θεὸς μετ' αὐτῶν ἔσται» (Αποκ. 21, 3). Νά, ἡ σκηνή τοῦ Θεοῦ μαζί μέ τούς ἀνθρώπους, καί θά κατοικήσει μαζί μέ αυτούς, καί αὐτοί θα είναι λαός Του, καί ὁ ἴδιος ὁ Θεός θά είναι μαζί τους.

   Ὥστε βλέπουμε ἐδῶ, παιδιά, πολύ καθαρά ὅτι αὐτή ἡ κοινωνία ἦταν ἀναγκαιότατη.

   Και λέει στη συνέχεια: «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν» (Γέν. 2, 18). Ἄς δημιουργήσουμε για χάρη του βοηθό ὅμοιο μ' αὐτόν. Ἐδῶ, σ' αυτήν τή φρασούλα, μᾶς ἀναφέρει τά γνωρίσματα αὐτοῦ τοῦ νέου ὄντος, δηλαδή τῆς γυναίκας. (Πρῶτος σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ ἀλληλοβοήθεια τῶν συζύγων γιά τή θέωση· εἶναι ἐκεῖνο πού εἶπε ὁ Θεός γιά τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα, «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν». Αὐτό τό «κατ' αὐτόν» σημαίνει νά εἶναι ὅμοιος μέ τόν Ἀδάμ, δηλαδή ἄνθρωπος αναμφισβήτητα θά μποροῦσε νά κάνει καί ἕνα ζῶο πού νά ἐξυπηρετεῖ τόν Ἀδάμ Αλλά λέει νά τόν κάνουμε νά εἶναι βοηθός. Σε τί; Στό να σωθοῦν καί νά θεωθοῦν. (π. Αθανασίου Μυτιληναίου, Το μυστήριο τοῦ Γάμου, Ὁμιλία 4η, ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον 2011, σ. 133.) Βλ. Α' Κορ. 7, 14, καί ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς Γένεσιν, Ὁμιλ. 15, PG 53, 122. Πρβλ. Παναγ. Τρεμπέλα, Δογματική Γ΄, ἔκδ. Ὁ Σωτήρ, Ἀθῆναι 1981, σ. 324)

   Τί σημαίνει το «κατ' αὐτόν»;

   Σημαίνει ὅτι ἡ κατασκευή τῆς γυναίκας θά εἶναι σύμφωνα μέ τήν κατασκευή του Αδάμ δηλαδή θά εἶναι καί ἡ γυναίκα πλήρης και τέλειος ἄνθρωπος. Δέν θά ὑστερεῖ ἡ γυναίκα, ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἔναντι τοῦ Ἀδάμ. Σέ τίποτα δέν θά ὑστερεῖ. Πλήρης καί τέλειος ἄνθρωπος θά εἶναι ἡ γυναίκα, αὐτό τό ὂν πού θά ἔκανε δίπλα στον Αδάμ. Καί μάλιστα θά εἶναι «κατ' αὐτόν», δηλαδή ἀπολύτως ὅμοια ὄντα. Απολύτως! Ὁ ἄνδρας ἄνθρωπος, ἡ γυναίκα ἄνθρωπος. (Ἡ ἀπόλυτη ισοτιμία ανδρός καί γυναικός πῆρε σάρκα και ὀστᾶ μόνο στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, βασισμένη στα λόγια του ἀποστόλου Παύλου: «οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3, 28)

   Βλέπετε πόσο ἐπιμένω στο σημεῖο αὐτό; Ἐπιμένω διότι μέσα στήν Ἱστορία ἔχουν γίνει καταχρήσεις. Κατάχρηση εἶναι νά θεωρεῖται ὅτι ἡ γυναίκα δέν εἶναι ἄνθρωπος. Στήν ἀρχαιότητα οἱ Λατίνοι θεωροῦσαν τή γυναίκα αντικείμενο, res, πράγμα!

   Αλλά ὑπέρβαση καί ὑπερβολή εἶναι κι ἐκεῖνο πού ζοῦμε σήμερα, τό νά θέλει δηλαδή ἡ γυναίκα να μοιάζει μέ τόν ἄνδρα παραπάνω ἀπό ἐκεῖνο πού ὁ Θεός ἔχει ορίσει! Καί ναί μέν ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα εἶναι ισότιμοι ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ἀλλά αυτό δεν σημαίνει ὅτι καί οἱ ρόλοι πού θα παίξουν εἶναι ἴδιοι· οἱ ρόλοι τους εἶναι διαφορετικοί.

   Ἐπί παραδείγματι, ἐγώ εἶμαι ἱερέας, καί ἔχω νάπαίξω ἕναν ρόλο –ἐπιτρέψτε μου νά τό πῶ μ' αὐτήν τήν ἔκφραση. Ὁ λαϊκός ἔχει μία ἄλλη θέση. Δέν σημαίνει μ' αὐτό ὅμως ὅτι ἐγώ καί ὁ λαϊκός δέν εἴμαστε ἄνθρωποι. Εἴμαστε μέν ἄνθρωποι, οἱ ρόλοι μας ὅμως εἶναι διαφορετικοί. Ὁ πατέρας ἄνθρωπος εἶναι, καί τό παιδί του ἄνθρωπος εἶναι· ἀλλά ὁ πατέρας ἔχει να παίξει ἕναν ρόλο, τόν ρόλο του πατέρα καί ἡ μάνα ἔχει ἕναν ἄλλον ρόλο, αὐτόν τῆς μάνας· ἀλλά καί τό παιδί ἔχει τόν ρόλο τοῦ παιδιοῦ.

   Σήμερα ἡ γυναίκα, επειδή πάσχει ἀπό ἕνα αἴσθημα μειονεκτικότητος –αὐτό πού καταστάλαξε μέσα της ἀπό τούς αἰῶνες, καί ὄχι ἀσφαλῶς ἀπό χριστιανική πηγ–- νιώθει ὅτι ὑστερεῖ ἔναντι τοῦ ἀνδρός, καί θέλει να μιμηθεῖ τόν ἄνδρα σε ρόλους πού δέν εἶναι δικοί της.

   Τό νά θέλει νά βγαίνει ἔξω νά ἐργάζεται, αὐτό εἶναι μία απόπειρα να μιμηθεῖ τόν ἄνδρα. Ἔφθασε ναπεῖ ὅτι θά γίνει και στρατιωτίνα καί χωροφυλακίνα!...Ναί, θά γίνει στρατιωτίνα και χωροφυλακίνα, αλλά θά πρέπει να κάνει και μερικά πράγματα δύσκολα γιά τή φύση της, πού ἐκεῖ μετά ἡ γυναίκα... ὑποχωρεῖ, οπισθοχωρεῖ. Θα πρέπει να φυλάξει σκοπιά, να κινηθεῖ ὅπως οἱ ἄνδρες, να σηκώσει βάρη καί τά λοιπά... Μά, οὔτε ὁ ρόλος της, οὔτε ἡ κατασκευή της είναι γι' αυτά τα πράγματα. Δέν εἶναι ἡ κατασκευή της· πως να το κάνουμε; πῶς νά γίνει; Ε, αὐτό κάποιες γυναῖκες δέν μποροῦν νά τό ἀντιληφθοῦν.

   Σᾶς τό λέω, καί σᾶς τό ἔχω πεῖ πολλές φορές, ὅτι κάποτε αὐτό θά πρέπει νά τό καταλάβετε, ἄν θέλετε να λέγεστε χριστιανές κοπέλες.

   Τί θά πεῖ βοηθός; Λέει: «ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ' αὐτόν». Τί σημαίνει ὅτι θά γινόταν βοηθός στόν Αδάμ; Σέ τί βοηθός; 

   Αὐτό τό βοηθός, παιδιά, ἔχει τίς ἑξῆς σημασίες.

   Βεβαίως, πρῶτα πρῶτα, στό νά ὑπάρξει μία κοινωνία ανάμεσα στους δύο αὐτούς ἀνθρώπους –ὅπως ἀκριβῶς μπορεῖ νά εἶναι καί δύο φίλοι τοῦ ἴδιου φύλου, δύο ἄνδρες ἤ δύο γυναῖκες, πού ἔχουν μιά κοινωνία, μία φιλία. Αὐτή ἡ κοινωνία, ἄνδρα και γυναίκας, εἶναι σπουδαία, πάρα πολύ σπουδαία. Εἶναι, θά ἔλεγα, ἴσως τό πρῶτο σημεῖο καί τό κυριότατο αὐτή ἡ κοινωνία. Τά ἄλλα πού θά σᾶς πῶ πιό κάτω εἶναι σπουδαῖα, ἀλλά αὐτό ὅμως νομίζω ὅτι εἶναι τό σπουδαιότερο ἀπ' ὅλ · νά ἔχουν μιά κοινωνία.

   Ἐδῶ ὅμως ὑπάρχει μία διαστροφή. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι, ἐπειδὴ ἴσως ἀπογοητεύθηκαν ἀπό ἄλλους ἀνθρώπους, θά ἤθελαν νά ζήσουν μία κοινωνία με τα ζώα, (Ἐδῶ πολύ ταιριάζει ή χαρακτηριστική φράση του Μενέλαου Λουντέμη, Γνώρισα τούς ἀνθρώπους, καί ἀγάπησα τά ζῶα!)

   Βλέπετε, συντηροῦν ἕνα σκυλάκι, μία γατούλα, καί τό φροντίζουν μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, πού εἶναι εξωφρενικό καί ἐξοργιστικό! Μπορεῖ νά εἶναι ἕνας ἄνδρας, μία γυναίκα. Ἔχουν κλειδωμένη την πόρτα τοῦ σπιτιοῦ τους, δέν ἔχουν κοινωνία μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, θέλουν νά εἶναι μόνοι τους, καί νά ἔχουν ἕνα σκυλάκι, νά τό ταΐζουν καί τό ποτίζουν πιό πολύ καί ἀπό ὅ,τι ἕνα μωρό παιδάκι! Καί ἄν ἀρρωστήσει... γιατρούς και γιατρικά!

   Ὑπάρχουν δέ καί κλινικές σκύλων –ἴσως νά τό ἔχετε υπόψη σας αυτό το πράγμα– καί εἰδικές τροφές καί εἰδικά αξεσουάρ –νά τό πῶ καί ἔτσι– κι ἄλλα πολλά! Μάλιστα, πολλές φορές βγάζουν περίπατο τά σκυλιά αυτά, αγοράζουν από το περίπτερο σοκολάτα... και μπροστά στα μάτια τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, προκλητικότατα, θα δώσουν τη σοκολάτα στο σκυλί!

   Αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ζοῦν μία κοινωνία διαστροφῆς. Δέν σημαίνει βέβαια ότι καί μέ τά ζῶα δέν μποροῦμε νά ἔχουμε μιά κοινωνία καί μ' αυτά ἔχουμε κάποια κοινωνία. Μάλιστα ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος αἰσθάνεται πολύ ὡραῖα καί μέ τά ζῶα. Ἄς τό ποῦμε, μιλάει μέ τά ζῶα ὁ ἄνθρωπος! Πῶς μιλάει μέ τά ζῶα; Νά, θά χαϊδέψει τον σκύλο του, την κατσίκα του, τόν γάιδαρό του... Πῶς νά σᾶς τό πῶ...

   Μάλιστα οἱ ἀγρότες, πού ζοῦν μέ τά ζωντανά τους, τὰ ἀγαποῦν πάρα πολύ. Ὁ τσοπάνης, για παράδειγμα, μέ τά πρόβατά του, μέ τίς κατσίκες του, ἔχει μια κοινωνία. Βεβαίως δέν εἶναι μία πλήρης και τέλεια κοινωνία, ὅπως μιλᾶμε τόση ὥρα, ἀλλά εἶναι ὅμως μία κοινωνία.

   Τό ἴδιο καί μέ τά πουλιά.

   Ἀκόμη καί μέ τά φυτά μπορεῖ νά ἔχουμε μία κοινωνία!

   Ἂν ἔχουμε γλάστρες, παρατηροῦμε πῶς μεγαλώνουν τα λουλούδια. Ἔχετε πανσέδες; Ἀσφαλῶς θά ξέρετε τούς πανσέδες. Οἱ πανσέδες μοιάζουν σαν προσωπάκια. Ὅπως ἀνοίγουν καί σέ κοιτάζουν, εἶναι σάν να σου λένε Καλημέρα! (Ο Κάρολος Λινναῖος (1707-1778), πατέρας τῆς Βοτανικῆς, συνήθιζε να βγαίνει στήν ἐξοχή καί νά χαιρετά τά ἀγριολούλουδα χτυπώντας τα τρυφερά μέ τό μπαστουνάκι του, λέγοντάς τα πώς τον ξεκούφαιναν μέ τίς φωνές τους!) Εἶναι μιά κοινωνία καί αυτό, είναι μια κάποια κοινωνία. Αλλά τό νά ἔχει κάποιος κοινωνία μόνο μέ τούς πανσέδες καί μέ τά λουλούδια ἤ μέ τούς παπαγάλους καί μέ τά καναρίνια, αὐτό εἶναι διαστροφή.

   Ξέρετε ἐπίσης ὅτι κάποιοι εκκεντρικοί ἄνθρωποι κληροδοτούν χιλιάδες ἢ ἑκατομμύρια δολάρια στον παπαγάλο τους, στη γάτα τους καί στόν σκύλο τους;... Το ξέρετε αυτό;... Αὐτό εἶναι διαστροφή, παιδιά!

   Λοιπόν, πρῶτο σημεῖο ἡ Εὔα ἔγινε βοηθός κατ' αὐτόν γιά νά ἀποτελεῖ μέ τόν Αδάμ κοινωνία.

   Δεύτερο σημεῖο. Γιά ποιόν σκοπό ὁ Θεός ἔπλασε τόν Ἀδάμ; Γιά νά θεωθεῖ, δηλαδή νά ἀσκήσει τήν ἀρεττή, ν' ἀνεβεῖ ψηλά στήν πνευματική ζωή καί νά φθάσει στη θέωση. Ἡ Εὔα, ἀφοῦ ἦταν ἄνθρωπος, ἔπρεπε καί αυτή να φθάσει στη θέωση.

   Αλλά ἡ Εὔα –ἐδῶ τώρα προσέξτε– ὄφειλε νά βοηθήσει τόν Ἀδάμ στον σκοπό γιά τόν ὁποῖο πλάστηκε· ἀλλά τό ἴδιο καί ὁ Ἀδάμ θά βοηθοῦσε τήν Εὔα στο να ἀνεβοῦν χέρι με χέρι τα σκαλοπάτια τῆς θεώσεως. (Ένα πολύ ὡραῖο ποίημα τοῦ Βερίτη λέει: Μαζί θα περπατήσουμε χέρι μέ χέρι, στο δρόμο τοῦτο πού στη θέωση θά μᾶς φέρει. (Ἅπαντα Ποιήματα, ἐκδ. Δαμασκός, Ἀθῆναι 1982, σ. 131)

   Αὐτός εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖος σκοπός, παιδιά, τό νά βροῦν τό νόημα τῆς ὑπάρξεώς τους, καί μέσα σ' αὐτή τήν κοινωνία τους νά ἀρχίσουν νά ἀνεβαίνουν τα σκαλοπάτια τῆς θεώσεως.

   Κι ἐδῶ ὅμως ἔχουμε μία διαστροφή σήμερα. Βλέπετε, πολλές φορές, ἡ παρέα μας, πού εἶναι μία κοινωνία, κάποτε μᾶς καταστρέφει μᾶς καταστρέφει και μᾶς στέλνει στην Κόλαση! Καί ἄν θέλετε, σέ μιά στενότερη κοινωνία, μέσα στόν γάμο, ἀντί ἡ γυναίκα νά βοηθήσει τόν ἄνδρα γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τόν στέλνει στην Κόλαση! Καί ἀντίστροφα ὁ ἄνδρας, ἀντί να βοηθήσει τή σύζυγό του γιά τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, τήν σπρώχνει στην Κόλαση! Ὅλα αὐτά, ὅπως βλέπετε, εἶναι διαστροφές.

   Τρίτο σημεῖο. Ἡ Εὔα δημιουργήθηκε ἐν ὄψει τῆς πτώσεως.

   Ὁ Θεός εἶναι παντογνώστης και προγνώστης. Γιά τόν Θεό δέν ὑπάρχει χρόνος. Ἐκεῖνο πού μᾶς ἐμποδίζει νά γνωρίζουμε τί θά γίνει σέ λίγο εἶναι τό φαινόμενα τοῦ χρόνου. Ὅταν δέν ὑπάρχει ὁ χρόνος, τότε δέν ἐμποδιζόμαστε νά γνωρίζουμε το κάθε τί. Γιά τόν Θεό δὲν ὑπάρχει χρόνος· ἄρα λοιπόν ὁ Θεός γνωρίζει το μέλλον. Μόνος ὁ Θεός γνωρίζει το μέλλον. Λοιπόν, γνώριζε ὁ Θεός ὅτι οἱ πρωτόπλαστοι θά ἁμάρταναν, καί ἁμαρτάνοντας θά εἰσερχόταν ὁ θάνατος στή ζωή τῶν ἀνθρώπων, καί ἔτσι θα ματαιωνόταν ὅλο τό σχέδιο τῆς δημιουργίας.

   Γι' αυτό τώρα, παιδιά, ὁ Θεός δημιουργεῖ τόν ἄν δρα καί τή γυναίκα, προπαρασκευαστικά τρόπον τινά, για να φτάσουν στην κοινωνία τοῦ γάμου. Ὄχι μόνο στήν ἁπλή κοινωνία, αὐτήν πού ἔχουν οἱ ἄνθρωποι μεταξύ τους, ἀλλά νά προχωρήσουν καί στήν κοινωνία τοῦ γάμου, καί μέσα ἐκεῖ νά ἀποκτήσουν παιδιά. Αὐτό σημαίνει ὅτι, πεθαίνοντας αὐτοί, θά ἄφηναν ἀπογόνους. Ἔτσι, ἡ δημιουργία, ὅλο αυτό τό σύμπαν πού ὁ Θεός ἔκανε γιά τόν ἄνθρωπο, δέν θά ἦταν μία δημιουργία μάταιη· πού γιά μιά στιγμή ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτάνει, πεθαίνει, καί ὅλα πηγαίνουν χαμένα.

   Βλέπουμε ἐδῶ τήν σοφία τοῦ Θεοῦ!

Καί, τέλος, τέταρτη περίπτωση. Ὁ Θεός δημιουργεῖ τήν Εὔα, ὥστε αὐτοί οἱ δύο ἄνθρωποι, ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα, νά ἀναπτύξουν τήν ἀγάπη καί τήν ἀλληλεξάρτηση, καί στήν εὐρύτερη κοινωνία, ἀλλά καί στόν γάμο μέσα.

   Δηλαδή, γιά νά τό καταλάβετε, ἐάν ὁ Ἀδάμ ἔμενε μόνος του, καί ὁ Θεός ἀποφάσιζε να κάνει καί ἄλλους ἀνθρώπους καί τούς δημιουργοῦσε ὅπως δημιούργησε τόν Ἀδάμ, πιθανότατα δέν θά ὑπῆρχε μία στενή σχέση ἀγάπης ανάμεσά τους. Τώρα ὅμως ὁ Θεός δημιουργεῖ τήν Εὔα (θά τό δοῦμε λίγο πιό κάτω, ὅτι τήν ἔβγαλε ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἀδάμ, ἀπό τό εἶναι του, ἀπό τήν οὐσία του, καί αὐτό εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο) για να ὑπάρξει ἡ ἀγάπη, ν' αναπτυχθεῖ αὐτή ἡ ἀγάπη.

   Παιδιά, ξέρετε τί εἶναι ἐκεῖνο πού θά μπορούσε νά μᾶς κάνει νά ἔχουμε ἀγάπη, ὄχι μόνο μέσα στόν γάμο, ἀλλά καί μέσα σε μια ευρύτερη κοινωνία; Εἶναι ἡ γνώση δύο πραγμάτων· ὅτι εἴμαστε ἐκ φύσεως ἀδελφοί, ὁμοούσιοι, ἀλλά καί ἐπί πλέον εἴμαστε ἀδελφοί,  μέλη, πού ἀνήκουμε στό ἴδιο σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήνἘκκλησία. Δυό φορές ἀδελφοί!

   Τό πρῶτο, εἴμαστε ἐκ φύσεως ἀδελφοί, γιατί, κοιτάξτε, ὅ,τι ἔχω ἔχετε, καί ὅ,τι ἔχετε ἔχω. Δηλαδή ὅ,τι ἔχουμε, τά μέλη μας, τά πάντα, ὅ,τι ἔχει ἕνας ἄνθρωπος, τό ἔχει καί ὁ ἄλλος δίπλα. Καί ἔχουμε τήν ἴδια ουσία· ὁ ἕνας κατάγεται από τόν ἄλλο. Τό ἀκούσατε αυτό πουεἶπα; ὁ ἕνας κατάγεται ἀπό τόν ἄλλο! Εἶναι πάρα πολύ σπουδαῖο! Τό ἀνακαλύψατε αυτό;

   Σᾶς τό ἔχω πεῖ κι ἄλλη φορά πώς ἂν κάποτε άνακαλύψει ὁ ἄνθρωπος ὅτι ὁ ἄλλος ἄνθρωπος εἶναι ὁμοούσιός του, θά κάνει τή μεγαλύτερη ανακάλυψη στή ζωή του! Καί αὐτή ἡ ἀνακάλυψη δέν ἔχει νά κάνει μέ τό νά τή διαβάσουμε κάπου ἤ νά τήν ἀκούσουμε, ὅπως σᾶς τή λέω εγώ τώρα. Θα λέγατε αὐτή εἶναι ἡ σπουδαία ανακάλυψη;... Ναί, παιδιά, γιατί ἡ σπουδαιότητα τῆς ἀνακαλύψεως ἔγκειται στό νά τήν ἀνακαλύψεις βιωματικά, να συγκλονισθεῖς, να συγκινηθεῖς, καί νά πεῖς: Γιά κοίταξε... καί ὁ διπλανός μου εἶναι ἄνθρωπος!...

   Αὔριο τό παιδάκι πού θά κρατάτε στα χέρια σας, το παιδάκι σας, θά τό βλέπετε καί θά λέτε: Τί εἶναι αὐτό;... Από που ἦρθε αὐτό τό παιδί;... Δικό μου εἶναι;... Τί θὰ πεῖ δικό μου.... Δηλαδή, ἦλθε από την ουσία σου το παιδάκι. Ἀπό τήν ουσία σου! εἶναι ὁμοούσιό σου!... Θ α συγκλονιστεῖτε καί θά μέ θυμηθεῖτε! Θα συγκλονιστείτε πραγματικά!

   Αὐτή εἶναι ἡ φυσική μας διάσταση· εἴμαστε ἀδελφοί, ἔχουμε ὅλοι τήν ἴδια ουσία, εἴμαστε ὁμοούσιοι· πολυπρόσωποι, ἀλλά ὁμοούσιοι.

   Ἡ ἄλλη μας συγγένεια εἶναι ὅτι κοινωνοῦμε ὅλοι τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καί συνεπῶς ἀνήκουμε τώρα καί σέ ἕνα ἄλλο σῶμα, στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ ὅμως ξέρετε από ποῦ εἶναι; εἶναι ἀπό τή φύση τή δική μας πάλι, γιατί τό πῆρε από τήν Θεοτόκο, ἡ ὁποία εἶναι ἀπόγονος τοῦ Ἀδάμ. Αλλά αυτό τώρα τό σῶμα, πού παίρνουμε στη θεία Εὐχαριστία, εἶναι τό ἐξαγιασμένο σῶμα, ἑνωμένο μέ τήν Θεότητα· εἶναι τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὁ νέος Ἀδάμ, θά λέγαμε ὁ προπτωτικός Αδάμ, ὁ ἀνακαινισμένος Αδάμ. Καί ἔτσι ἡ παλαιά μας φύση ἀνακαινίζεται μέ τήν καινούργια φύση τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι πολύ σπουδαῖο· ἀποτελεῖ μυστήριο πραγματικά· ἕνα βαθύ μυστήριο... μυστήριο ἀγάπης!

   Ὥστε βλέπουμε ἐδῶ ὅτι ὑπάρχει κι ἕνας τέταρτος λόγος γιά τήν παρουσία τοῦ ἄλλου ἀνθρώπου· ἡ ἀνάπτυξη τῆς ἀγάπης, ἀλλά καί τῆς ἀλληλοεξαρτήσεως.

   Ποιός ἄνθρωπος μπορεῖ ποτέ νά πεῖ Εγώ μπορῶ νὰ ζῶ μόνος μου· εἶμαι αὐτάρκης· δέν ἔχω ἀνάγκη ἀπό κανέναν; Ποιός μπορεῖ νά τό πεῖ αὐτό; Ὁ ἕνας ἐξαρτᾶται ἀπό τόν ἄλλο. Κι ὅταν ὁ ἕνας ἐξαρτᾶται ἀπό τόν ἄλλο, παιδιά, αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό.

   Ας δοῦμε τώρα πῶς δημιουργήθηκε ἡ γυναίκα.

   «Καὶ ἔπλασεν ὁ Θεὸς ἔτι ἐκ τῆς γῆς πάντα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ καὶ πάντα τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἤγαγεν αὐτὰ πρὸς τὸν Ἀδάμ, ἰδεῖν τί καλέσει αὐτά καὶ πᾶν ὃ ἐὰν ἐκάλεσεν αὐτὸ Ἀδὰμ ψυχὴν ζῶσαν, τοῦτο ὄνομα αὐτῷ, καὶ ἐκάλεσεν Ἀδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ· τῷ δὲ Ἀδὰμ οὐχ εὑρέθη βοηθὸς ὅμοιος αὐτῷ.» (Γέν. 2, 19-20)

   Προκειμένου να δημιουργήσει ὁ Θεός τή γυναίκα, τήν Εὔα, καί νά καλύψει ἐκεῖνο τό «οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον», προβαίνει, παιδιά, σε μία ψυχολο ικότατη πράξη, μέθοδο. Παρακολουθῆστε.

   Ὁδηγεῖ τά ζῶα στον Αδάμ, γιά νά τά ὀνοματίσει,  νά τούς δώσει ὀνόματα να περάσουν από μπροστά του, νά ἀντιληφθεῖ ὅτι αὐτά εἶναι ανά ζεύγη, νά ἀντιληφθεῖ ὅτι δέν βρῆκε τελικά κάτι πού νά τοῦ μοιάζει, ν' αρχίσει νά λυπᾶται, νά αἰσθάνεται μία μοναξιά, και αἰσθανόμενος τή μοναξιά, τότε νά τοῦ προσφέρει ὁ Θεός τόν σύντροφο, τήν Εὔα.

   Γιά νά καταλάβετε πόσο ψυχολογημένο εἶναι αὐτό, σᾶς λέω τοῦτο. Πότε, παρακαλῶ, θά δεχθεῖ ὁ ἄλλος πρόθυμα ἕνα πιάτο φαΐ πού θά τοῦ τό δώσουμε; ὅταν δέν πεινάει ἤ ὅταν πεινάει; Πότε θά δεχθεῖ εὐχαρίστως ἕνα ποτήρι νερό; ὅταν δέν διψᾶ ἤ ὅταν διψᾶ; 

   Μέ ἄλλα λόγια, καταλαβαίνετε ὅτι ἔπρεπε νά δημιουργηθεῖ μία ἀνάγκη ψυχολογική μέσα στόν Ἀδάμ, ἡ ἀνάγκη τῆς συντροφικότητος. Καί αὐτή ἡ ἀνάγκη ἡ ψυχολογική δημιουργήθηκε μέ τό νά ἀντιληφθεῖ ὅτι τό καθένα ἀπό τά ζῶα ἦταν ἄρρεν ἤ θῆλυ, ἀρσενικό ή θηλυκό, καί ὅτι δέν ἔμοιαζαν τοῦ Ἀδάμ κανένα! Τί κρίμα!... Ὅλα ὡραῖα εἶναι· ἀλλά ἐγώ δέν ἔχω σύντροφο! Δηλαδή δημιουργήθηκε μέσα του ἡ ἐπιθυμία, ὁ πόθος να αποκτήσει σύντροφο.

   Μέ αὐτόν τόν τρόπο, παιδιά, ὁ Θεός δημιούργησε στόν ἄνθρωπο αὐτό τό αἴσθημα τῆς ἐπιθυμίας. Πολύ σπουδαῖο, πολύ σοφό αυτό! Βλέπετε πόσο ψυχολογημένα προχωρεῖ ὁ Θεός, πῶς προβαίνει τόσο σοφά!

   Αλλά ὑπάρχει καί κάτι ἄλλο σ' αυτήν τήν πράξη  τοῦ Θεοῦ, κατά τήν ὁποία ὁδηγεῖ τά ζῶα στον Αδάμ γιά νά τά ὀνοματίσει, καθώς μ' αὐτόν τόν τρόπο ἐξυπηρετεῖ ταυτόχρονα ὁ Θεός καί ἄλλους σκοπούς. Μέ τήν ἴδια μέθοδο εξυπηρετεῖ καί ἄλλους σκοπούς· ἤ τουλάχιστον, ἄν τό θέλετε, σκοπούς μελλοντικούς. Ποιούς; Τί; Τό κάνει γιά μᾶς, παιδιά γιά νά μάθουμε σήμερα μερικά πράγματα. Ἀκοῦστε λοιπόν.

   Τό ὅτι ὁ Ἀδάμ ἔδωσε ὀνόματα στά ζῶα σημαίνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε ἔναρθρο λόγο, δηλαδή μιλοῦσε, ἀφοῦ μποροῦσε νά λέει ἐσύ θά λέγεσαι λιοντάρι και λοιπά.Ἔδωσε, λέει ἡ Γραφή, σέ ὅλα τά ζῶα ὀνόματα. Ἐσένα θά σέ λένε λιοντάρι. Εσένα θά σέ λένε πρόβατο. Αὐτό δείχνει ὅτι εἶχε ἔναρθρο λόγο, δηλαδή ὁμιλία, μποροῦ σε νά μιλάει.

   Εἶναι γνωστό ὅτι μόνο ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἔναρθρο λόγο. Κανένα ἄλλο ζῶο δέν ἔχει ἔναρθρο λόγο. Ξέρετε τί θά πεῖ ἔναρθρος. Λέμε: Πηγαίνω στήν ἐκκλησία. Δέν ἔχω μια κραυγή άναρθρη –τό ἀντίθετο δηλαδή–, ὅπως ἔχουν τά ζῶα, πού κραυγάζουν, αλλά σχηματίζω συλλαβές, ἀφοῦ ἔχω ἄρθρωση, καί σχηματίζω λέξεις. Ὥστε λοιπόν αὐτό δείχνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε τήν ἱκανότητα να μιλάει.

   Ἀλλά θά μοῦ πεῖτε ὅτι καί ὁ παπαγάλος μιλάει. Ναί, ἀλλά ὁ παπαγάλος ἔχει ἔναρθρο λόγο; Ὄχι. Γιατί; Ἁπλῶς μιμεῖται ὅ,τι ἀκούει. Κάτι του λείπει. Ὅταν ὁ παπαγάλος λέει μια φράση, καταλαβαίνει τίποτα ἀπό αὐτά πού λέει; Τίποτα δεν καταλαβαίνει ἁπλῶς ἀκούει καί μιμεῖται. Αυτό σημαίνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε τήν δυνατότητα τῆς λογικῆς.

   Ὥστε λοιπόν ὑπῆρχε έναρθρος λόγος και λογική στον Αδάμ. Σπουδαῖα αὐτά!

   Αλλά τώρα ἔρχομαι νά σᾶς ἐξηγήσω μία διαδικασία ἐπάνω σ' αὐτό, γιά νά σᾶς δώσω μία καλή εἰκόνα γιά ὅ,τι σᾶς λέω.

   Εἶχε λοιπόν ὁ Ἀδάμ ἔναρθρο λόγο και λογική. Ἀλλά ὁ ἔναρθρος λόγος προϋποθέτει τη λογική.

   Θά μοῦ πεῖτε: Εἶχε λογική ὁ Ἀδάμ;...

   Καί βέβαια εἶχε λογική! Αλλά, έάν εἶχε λογική ὁ Ἀδάμ, τότε δέν ἦταν ζῶο πού ἐξελίχθηκε! Νά τό σπουδαῖο! Ἄρα ὁ Ἀδάμ δέν ἦταν ζῶο πού ἐξελίχθηκε, διότι ἀπαρχῆς εἶχε λογική.

   Ποῦ εἶναι οἱ θεωρίες πού ὑποστηρίζουν πώς ὁ ἄνθρωπος ἦταν ζῶο καί ἐξελίχθηκε στη λογική του και στόν ἔναρθρο λόγο του; Διότι λένε οἱ ἐξελικτικοί ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἀρχικά εἶχε ἄναρθρο λόγο, δηλαδή ἔβγαζε κραυγές ὅπως τ᾿ ἀγρίμια, τά θηρία! Αλλά ἄλλο πράγμα τό νά μήν ξέρει κανείς να μιλήσει, καί ἄλλο πράγμα νά μή μπορεῖ νά μιλήσει. (Βλ. Ἡ Γένεσις, Τόμος Β΄, Μάθημα 206, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κομνηνείου, Στόμιον Λαρίσης 2017, σ. 201 κ.ε.)

   Ἄν, ἐπί παραδείγματι, ἀφήσουμε στο δάσος ἕνα π αιδί καί μεγαλώσει μόνο του, δέν ξέρω μέ ποιόν τρόπο, τό παιδί αὐτό ἀσφαλῶς ἔχει τή δυνατότητα ἔναρθρου λόγου, δηλαδή μπορεῖ νά μιλήσει, αλλά δέν ἔχει μάθει να μιλάει –από που να μάθει να μιλάει; Όταν αὐτό ἀκούει μόνο τά ζῶα να φωνάζουν, τά μιμεῖται· γι' αὐτό, ὅταν ἐμεῖς τό πλησιάσουμε, βγάζει ἄναρθρες κραυγές. Ἄν ὅμως τό βάλουμε να μάθει γράμματα, δηλαδή ἀρχίσουμε νά τοῦ μιλᾶμε, θα μάθει να μιλάει. Δηλαδή τοῦ λείπει ἡ διδασκαλία· ὄχι ὅμως ἡ δυνατότητα να μιλήσει. Διότι ἔναρθρος λόγος και λογική πηγαίνουν πάντοτε μαζί. (Προφανῶς ἐδῶ ὁ π. Ἀθανάσιος ἔχει ὑπόψη του τά χαμένα παιδιά (feral children), μιά εξαιρετικά σπάνια περίπτωση παιδιῶν πού, ἄν καί ἀποσυνδέθηκαν ἀπό τούς γονεῖς τους σε βρεφική ηλικία, κατάφεραν νά ἐπιβιώσουν στήν ἄγρια φύση, εἴτε ἀπό μόνα τους εἴτε μέ τή βοήθεια ζώων. Κάποια απ' αυτά προσαρμόστηκαν εύκολα ὅταν ἐπέστρεψαν σε πολιτισμένο περιβάλλον, ἐνῶ κάποια ἄλλα δύσκολα, ανάλογα μέ τήν ἡλικία τους. Πάντως ἡ ἐπίδραση τῆς παντελοῦς ἀπουσίας ἀνθρώπινης ἐπαφῆς σέ ἕνα παιδί εἶναιπολύ βαθειά, ἀφοῦ ἡ γλωσσική ανάπτυξή του είναι αποτέλεσμα τόσο τῆς κληρονομικότητος ὅσο καί τοῦ περιβάλλοντος)

   Αλλά προσέξτε καί κάτι ἄλλο. Τοῦ πῆγε ὁ Θεός τοῦ Ἀδάμ τά κατοικίδια ζώα, τα πτηνά καί τά ἄγρια ζῶα γιά νά τά ὀνοματίσει. Τό ὅτι ἀναφέρονται τά ζῶα ταξινομημένα σέ αὐτές τίς τρεῖς κατηγορίες, παιδιά, αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ Ἀδάμ εἶχε τήν ἱκανότητα νά διαιρέσει καί νά ταξινομήσει!

   Ἔτσι, εἶπε ὅτι αὐτά εἶναι τά κατοικίδια ζῶα, αὐτά εἶναι τά πουλιά, τά πτηνά, καί αὐτά εἶναι τά ζῶα του δάσους, δηλαδή τά ἄγρια ζῶα. Τό ἀκούσατε αυτό; Νά σᾶς ξαναδιαβάσω τό κείμενο; «καὶ ἐκάλεσεν ὁ Ἀδὰμ ὀνόματα πᾶσι τοῖς κτήνεσι καὶ πᾶσι τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρανοῦ καὶ πᾶσι τοῖς θηρίοις τοῦ ἀγροῦ». Ἔκανε διάκριση λοιπόν. Αλλά τό νά κάνει διαίρεση καί ταξινόμηση, αὐτό εἶναι μία ἱκανότητα. Ὅταν ὅμως ἔχει αὐτήν  τήν ἱκανότητα ὁ ἄνθρωπος να κάνει διαίρεση καί ταξινόμηση, σημαίνει πώς ἔχει καί τήν ἱκανότητα νά ὁρίζει τά ζῶα. Ἔχει λοιπόν τήν ἱκανότητα καί τοῦ ὁρισμοῦ.

   Ἄν ἔχετε κάνει Λογική στο σχολεῖο σας, θά τά καταλάβετε πολύ καλά αὐτά πού σᾶς λέω. Ἄν ἔχει ὁ ἄνθρωπος τήν ἱκανότητα τοῦ ὁρισμοῦ, τότε ἔχει καί τήν ἱκανότητα νά συλλογίζεται. Ξέρετε τί εἶναι ὁ συλλογισμός; Εἶναι νά κάνει μιά σειρά από ἔννοιες, να βάζει τή μία δίπλα στήν ἄλλη. Αλλά έάν ἔχει ὅμως τόν συλλογισμό, τότε ἔχει τήν κρίση καί τήν διάκριση καί τήν σύγκριση.

   Μπορεῖ δηλαδή νά πεῖ: Αὐτό τό πράγμα εἶναι τό Α' δέν εἶναι τό Β. Ἄλλο τό Α καί ἄλλο τό Β. Ἄλλο τό ἀρνί καί ἄλλο ἡ γάτα· εἶναι δυό διαφορετικά. Ἔχει λοιπόν τή δυνατότητα αὐτό νά τό συλλογιστεῖ, ἔχει μιά κρίση. Ἔχοντας κρίση ὅμως, σημαίνει ὅτι ἔχει τήν ἱκανότητα να δημιουργεῖ ἔννοιες, πού εἶναι ἡ ἀφετηρία τῶν κρίσεων.

   Τί εἶναι ἡ ἔννοια; Αυτήν τη στιγμή σᾶς λέω τή λέξη λιοντάρι. Ποῦ εἶναι τό λιοντάρι; Τό βλέπετε; Ὄχι· ἀλλά τό ἀναπαριστάνετε στη σκέψη σας. Μπορεῖ μία γάτα νά πεῖ στήν ἄλλη γάτα ὁ σκύλος; Δέν μπορεῖ αὐτό  νά τό πεῖ. Νά πεῖ στήν ἄλλη γάτα: Ξέρεις, καημένη, μέ κυνήγησε χθές ἕνας σκύλος! Μην πηγαίνεις σ' ἐκεῖνο τό σπίτι· ἔχει ἕναν σκύλαρο φοβερό!... Μπορεῖ αὐτό νά τό πεῖ μιά γάτα; Ὄχι. Εγώ σᾶς λέω αὐτήν τή στιγμή λιοντάρι. Ποῦ εἶναι τό λιοντάρι; Ἡ λέξη λιοντάρι ἔχει μιά ἔννοια. Μέσα στόν νοῦ μου ὑπάρχει αὐτή ἡ ἔννοια, ἡ ὁποία ἐκφράζεται μέ μία λέξη, μέ ἕνα ὄνομα.(Ἔννοια εἶναι τό σύνολο τῶν κύριων γνωρισμάτων ἑνός πλήθους ὁμοειδῶν ἀντικειμένων, συγκεκριμένων ἤ ἀφηρημένων, καθώς καί ἡ μόνιμη καί ὁρισμένη παράσταση πού σχηματίζεται στον νοῦ μας ἀπό αὐτά. Αὐτό στη Γλωσσολογία ὁρίζεται ὡς σημαῖνον και σημαινόμενο. Μιά λέξη εἶναι ἕνα σημεῖο πού σημαίνει κάτι, εἶναι ἕνα σημαῖνον, ἐνῶ αὐτό τό κάτι εἶναι τό σημαινόμενο. Ἔτσι ἡ λέξη γάτα εἶναι τό σημαῖνον, ἐνῶ ἡ ἔννοια τῆς γάτας, ἤ μία συγκεκριμένη γάτα πού ἔχω μπροστά μου, εἶναι τό σημαινόμενο. Το σημαῖνον δηλαδή εἶναι μία λέξη, ἤ γενικότερα μία λεκτική περιγραφή, ἐνῶ τό σημαινόμενο εἶναι μία ἔννοια ἤ ἕνα ἀντικείμενο)

   Αν λοιπόν ἔχω τήν ἱκανότητα νά δίνω ὄνομα, σημαίνει πώς ἔχω τήν ἱκανότητα να δημιουργῶ ἔννοιες. Και με καταλαβαίνετε πολύ καλά τόσην ὥρα, ἐνῶ δέν ἔχουμε μπροστά μας γάτες, σκύλους καί λιοντάρια!

   Αλλά όταν μπορῶ νά φτιάχνω ἔννοιες μέσα μου, σημαίνει αὐτές εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν τεσσάρων κατά Ἀριστοτέλη λογικῶν κατηγορημάτων.

   Ποιές εἶναι αὐτές οἱ τέσσερις ἀρχές τοῦ Ἀριστοτέλους, πάνω στις οποίες στηρίζεται ή λογική; Εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ταυτότητος (Κάθε ἔννοια νοεῖται ἴση ἤ ἡ αὐτή πρός ἑαυτήν, ἤ πρός τό σύνολο τῶν γνωρισμάτων της, ὅπου καί ἐκφράζεται ὡς Α εἶναι Α, καί Α είναι (α+β+γ). Π.χ.: ὁ Ἄνθρωπος εἶναι Ἄνθρωπος, καί ὁ Ἄνθρωπος εἶναι ζῶο λογικό), ἡ ἀρχή τῆς ἀντιφάσεως (Κάθε ἔννοια δέν εἶναι δυνατόν νά νοεῖται ὡς ἀντίθετη πρός τόν ἑαυτό της, ἀλλά οὔτε καί ἔχει ἀντιφατικά γνωρίσματα, ἡ ὁποία καί διατυπώνεται ὡς Α εἶναι ὄχι Α, ἤ Α εἶναι ὄχι (α+β+γ). Π.χ.: ὁ Ἄνθρωπος εἶναι ὄχι Ἄνθρωπος, ή μή Ἄνθρωπος, ἤ ὁ Ἄνθρωπος εἶναι ὄχι ζῶο λογικό), ἡ ἀρχή τῆς τοῦ τρίτου, ἤ τοῦ μέσου ἀποκλείσεως (Δύο ἔννοιες αντιφατικά αντικείμενες πού λέγονται γιά τό ἴδιο ἀντικείμενο δέν μπορεῖ νά εἶναι καί οἱ δύο ψευδεῖς, ἀλλά οὔτε καί νοοῦνται ὡς τέτοιες· ἀλλά ἂν ἡ μία εἶναι ἀληθής, τότε ἡ ἄλλη εἶναι ὑποχρεωτικά ψευδής χωρίς ἄλλο περιθώριο. Αὐτή ἡ ἀρχή διατυπώνεται ὡς ἑξῆς: Α, ἢ εἶναι, ἤ δέν εἶναι Β. Π.χ.: το διαστημόπλοιο Χ ἢ εἶναι ἤ δέν εἶναι ἐπανδρωμένο), καί ἡ ἀρχή τοῦ ἀποχρῶντος λόγου (Καμμία ἔννοια δέν ἔχει κῦρος, ἄν δέν ἔχει λόγο πού νά πείθει γιά τήν ἀλήθεια της, δηλαδή λόγο ἀποχρῶντα. Γενικά στη φύση υπάρχει ἕνας εἰρμός καί μία ἐξάρτηση τῶν ὄντων καί τῶν ὅποιων γινομένων. Κάθε προηγούμενο αὐτῶν στή σειρά εἶναι τό αἴτιο, ἐνῶ τό ἑπόμενο τό ἀποτέλεσμα, δηλαδή τό αἰτιατόν ἐκείνου, ἰσχύοντας ἔτσι ἡ ἀρχή οὐδέν γίνεται ἄνευ αἰτίας. Αὐτή ἡ αἰτία χαρακτηρίζεται οὐσιώδης ἤ πραγματικός λόγος). Δέν σᾶς τά ἐξηγῶ πιό πολύ γιατί πέρασε ἡ ὥρα.

   Το συμπέρασμα ξέρετε ποιό εἶναι, παιδιά; ὅτι ἀπ' αὐτήν τή μικρή περικοπή, που μοιάζει ὅτι δέν εἶναι καί τόσο σημαντική, βγάζουμε ἕνα πολύ σπουδαῖο πόρισμα· ὅτι δηλαδή ὁ Ἀδάμ, ἀπό τήν ἀρχή πού δημιουργήθηκε, ἦταν λογικός καί δέν εἶναι προϊόν ἐξελίξεως!

   Αὐτό εἶναι πελώριο! Εἶναι ἡ καλύτερη απάντηση πού μπορεῖ νά δοθεῖ σ' ἐκείνους πού ὑποστηρίζουν ὅτι οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι, ἤ ὁ πρῶτος ἄνθρωπος, ἦταν ζῶο. Αὐτό εἶναι ὕβρις ἐναντίον τοῦ ἴδιου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους! Εἶναι ὕβρις καί ἐναντίον καί τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεός ἔκανε τόν ἄνθρωπο νά εἶναι λογικός!

   Ἐάν ρωτήσετε πάλι, παιδιά, πῶς ὁδηγήθηκαν τά  ζῶα στόν Ἀδάμ, εἶναι ἀστεῖο καί νά τό λέμε. Λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «περὶ Θεοῦ ὁμιλεῖς, καὶ τὸ πῶς λέγεις;» (Βλ. Αρχιμ. Ἰωήλ Γιαννακοπούλου, Ἡ Γένεσις, ἔκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη 1976, σ. 53) Ἐδῶ λέμε ὅτι ὁ Θεός ἔκανε τά πάντα, κι ἐμεῖς ρωτᾶμε πῶς ἔφθασαν τά ζῶα μέχρι τόν Ἀδάμ;...

   Ἔτσι ἀκριβῶς κάποτε ὁδηγήθηκαν τά ζῶα στόν Νῶε γιά νά τά βάλει μέσα στήν κιβωτό. Διότι ἐκεῖνος πού εἶπε στον Νῶε να βάλει τα ζώα στην κιβωτό (που να πήγαινε να μαζέψει τά ζῶα ὁ Νῶε... πέστε μου, που να πήγαινε να τα μαζέψει!...) ὁ ἴδιος ἔφερε τα ζώα μπροστά στην κιβωτό, καί ὁ Νῶε τά ὁδήγησε μέσα στην κιβωτό. Εἶναι πάρα πολύ απλό. Ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος πού τά ὁδηγεῖ ἔτσι.

   Θα λέγαμε τελικά ὅτι, παρά ταῦτα, ὕστερα ἀπό ὅλη αὐτήν τή σπουδαιότατη γνωστική και ψυχολογική διαδικασία πού σᾶς εἶπα, βοηθός ὅμοιος μέ τόν Ἀδάμ δεν βρέθηκε. Γνωστική διαδικασία, καθώς ἀποδεικνεται πώς ὁ Ἀδάμ ήταν λογικός, ἀλλά καί ψυχολογική διαδικασία, καθώς ὁδηγεῖ ὁ Θεός τόν Ἀδάμ να καταλάβει ὅτι εἶναι μόνος του, καί ὅτι δέν ἔχει παρέα, δέν ἔχει συντροφιά, δέν ἔχει κοινωνία.

   Ἔτσι, μόλις ἀντελήφθη ὁ Ἀδάμ ὅτι εἶναι μόνος, τότε προβαίνει ὁ Θεός στό νά δημιουργήσει τήν Εὔα.

   Αλλά τή μεγάλη στιγμή που δημιουργεῖται ἡ Εὔα, παιδιά, θά τή δοῦμε τήν ἐρχόμενη Κυριακή.

Κυριακή, 11 Δεκεμβρίου 1983


35η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.

Ἡ γυμνότητα τοῦ Ἀδάμ (Β΄)

†.Την περασμένη φορά, παιδιά, εἴχαμε αναφερθεῖ στό ὅτι οἱ πρωτόπλαστοι στον Παράδεισο ἦταν γυμνοί. Στήν πραγματικότητα ὅμως δέν ἦταν γυμνοί· ἦταν ντυμένοι μέ θεία δόξα. Διότι, ὅπως λέγαμε, κανένα ζώο, ἀπ' ὅσα ἔκανε ὁ Θεός, δέν εἶναι γυμνό· συνεπῶς οὔτε καί οἱ πρωτόπλαστοι, ἀφοῦ ἦταν τό σπουδαιότερο δημιούργημα, δέν ἦταν δυνατόν νά εἶναι γυμνοί.

   Λέγαμε ἐπίσης πώς ὁ Χριστός, ὁ δεύτερος Ἀδάμ, στόν σταυρό ἐπάνω ἦταν γυμνός, καθώς ανέλαβε τόν πεπτωκότα Αδάμ. Μετά τήν ἀνάστασή του ὁ Χριστός βεβαίως πάλι δέν ἦταν ντυμένος, ἀφοῦ ὁ ἱματισμός του ἔμεινε ἐδῶ στή γῆ, τά ὀθόνια ἔμειναν στον τάφο, ὅπου τά εἶδαν οἱ μαθητές, ὁ Ἰωάννης καί ὁ Πέτρος (Βλ. Λουκᾶ 24, 12. Ἰωάν. 20, 6). Ὅταν ἐμφανίστηκε στούς μαθητές του, φαινομενικῶς ἦταν ντυμένος· στην πραγματικότητα ὅμως περιβαλλόταν μέ τη θεία δόξα. Διότι ὁ Χριστός πιά, μέ τήν ἀνθρώπινη φύση του, ἀνήκει στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καί συνεπῶς δέν εἶχε ἀνάγκη ἱματισμοῦ.

   Επιπλέον λέγαμε ότι στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θὰ ὑπάρχει ἡ ἀνάγκη τοῦ ἱματισμού, γιατί θα ντυθούμε πάλι ἐκείνη τή στολή τήν πρώτη. Θυμηθείτε την παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, πού ὁ πατέρας, ὅταν ἐπιστρέφει το παιδί του τό ἄσωτο, λέει στους δούλους του: Φέρτε τη στολή τήν πρώτη. (Λουκᾶ 15, 11-32) Αὐτή εἶναι ἡ στολή ή πρώτη, παιδιά· τοῦ Ἀδάμ ἡ στολή, ἡ γεμάτη δόξα.

   Την στολή αὐτή τήν ξαναπαίρνουμε στο Βάπτισμα. Ὅμως ἡ θεία δόξα δέν φαίνεται. Αυτή θα αποκαλυφθεῖ ὅταν θά γίνει ἡ ἀνάσταση τῶν νεκρῶν. Γι' αὐτόν τόν λόγο, χωρίς τήν ἔνδυση τοῦ Βαπτίσματος, δέν μποροῦμε νά μπούμε στη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

   Αν προσέξατε σήμερα στον Απόστολο, ἐκεῖ στήν Πρός Γαλάτας ἐπιστολή του, λέει ὁ ἀπόστολος Παύλος: «ὅσοι εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε» (Γαλ. 3, 27)· ὅσοι ἔχετε βαπτισθεῖ στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ ἔχετε ντυθεῖ τόν Χριστό! Τί σημαίνει αυτό; σημαίνει ὅτι ἅμα ντυθήκαμε τον Χριστό, ντυθήκαμε τή θεία δόξα. ντυθήκαμε την πρώτη στολή.

   Ὥστε, ἄν δέν πάρουμε την πρώτη στολή ἀπό τόν παρόντα κόσμο –βγάζοντας τήν δερμάτινη στολή (γιά τήν ὁποία θά μιλήσουμε ὅταν θά φθάσουμε στο σημεῖο ἐκεῖνο) πού φόρεσαν οἱ πρωτόπλαστοι, ἀφοῦ ἔχασαν τή θεία δόξα, καί ὁ Θεός τούς ἔντυσε μέ δερμάτινους χιτῶνες– κανείς μας δέν μπαίνει στή Βασιλεία τοῦ Θεου.

   Γι' αὐτό, τό Βάπτισμα θεωρεῖται πολύ σπουδαῖο. Βεβαίως δέν εἶναι μόνο αυτό το στοιχεῖο στο Βάπτισμα· εἶναι καί ἄλλα στοιχεία, καί ἄλλοι συμβολισμοί· ἀλλὰ ἕνα ἀπό τά στοιχεῖα τοῦ Βαπτίσματος εἶναι καί αὐτό.

   Τὰ ροῦχα πού φοροῦμε στη Βάπτισή μας εἶναι λευκά ἐπειδή συμβολίζουν τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς. Ακόμη βαπτιζόμαστε τελείως γυμνοί· κι αυτό συμβολίζει ότι βγάζουμε τους δερμάτινους χιτῶνες, πού ἀντιπροσωπεύονται από τα ρούχα μας –βέβαια οἱ δερμάτινοι χιτῶνες εἶναι κάτι πολύ βαθύτερο ἀπό ἐκεῖνο τό οποίο νομίζουμε. Βαπτιζόμαστε γυμνοί –καί ὁ Χριστός γυμνός βαπτίσθηκε στόν Ἰορδάνη ποταμό– καί ντυνόμαστε τήν ἄλλη στολή, τήν πρώτη. Εἶναι πολύ απλό· βγάζουμε τα παλιά μας ρούχα, καί βάζουμε τά καινούργια μας ρουχα· βγάζουμε ὅ,τι φορούσαμε μέχρι τώρα, γιά νά ντυθοῦμε ἐκεῖνο πού εἴχαμε αρχικά στον Παράδεισο.

   Στήν ἀρχαία εποχή οἱ Χριστιανοί, πού βαπτίζονταν σε μεγάλη ηλικία, ὁμοίως ἦταν γυμνοί κατά τήν Βάπτισή τους.

   Νά σᾶς διαβάσω μιά περικοπή από τήν Β΄ Μυσταγωγική Κατήχηση τοῦ ἁγίου Κυρίλλου, πού μᾶς τό λέει πολύ ὡραῖα· ἀκοῦστε πῶς τό λέει:

   «Εὐθὺς γ᾽ οὖν εἰσελθόντες, ἀπεδύεσθε τὸν χιτῶνα» ὅταν ἤρθατε γιά νά βαπτισθεῖτε, λέει, βγάλατε τόν χιτῶνα σας, ξεντυθήκατε «καὶ τοῦτο ἦν εἰκὼν τοῦ τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον ἀπεκδύσασθαι σὺν ταῖς πράξεσιν»· κι αὐτό εἶναι εἰκόνα, εἶναι σύμβολο, ὅτι γδυθήκατε τόν παλιό ἄνθρωπο μαζί μέ τίς πονηρές του πράξεις.

   Ἀποδυθέντες γυμνοὶ ἦτε»· ὅταν γδυθήκατε, ἤσαστε γυμνοί, «μιμούμενοι καὶ ἐν τούτῳ τὸν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ γυμνωθέντα Χριστόν», μιμούμενοι καί σέ τοῦτο τό σημεῖο τόν Χριστό, που γυμνώθηκε ἐπάνω στόν σταυρό.

   Σε κάποιο ἄλλο σημεῖο ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς λέει ὅτι ὅποιος βαπτίζεται πιστεύοντας στόν Χριστό, στον θάνατό του βαπτίζεται. (Βλ. Ρωμ. 6, 3). Ὕστερα, ἡ τριπλή κατάδυση δέν εἶναι τί ἄλλο παρά ή ταφή, σύμβολο τῆς ταφῆς τοῦ πιστοῦ, πού συμμετέχει στην ταφή τοῦ Χριστοῦ. Καί ἡ τριπλή ἀνάδυση εἶναι σύμβολο τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, στήν ὁποία ἐπίσης μετέχει και ο πιστός, πού συνανασταίνεται μέ τόν Χριστό, συνεγείρεται μέ τόν Χριστό. Γι' αυτό λέει καί σ' αὐτό τό σημεῖο μιμηθήκατε τόν Χριστό ἐπί τοῦ σταυροῦ.

   «Ὃν –χιτῶνα- μὴ εἴη πάλιν ἐνδύσασθαι τῇ ἅπαξ τοῦτον ἀποδυσαμένῃ ψυχῇ»· τόν ὁποῖο χιτώνα, λέει, μή γένοιτο νά ξαναντυθεῖ ἡ ψυχή σας, ἀφοῦ τόν ἔβγαλε. Ποιόν χιτώνα; συμβολικά ἐννοεῖται· τόν χιτώνα τόν παλιό, τόν ἁμαρτωλό. «ἀλλὰ λέγειν κατὰ τὴν ἐν τῷ Ἄσματι τῶν ἀσμάτων τοῦ Χριστοῦ νύμφην· Ἐξεδυσάμην τὸν χιτῶνά μου, πῶς ἐνδύσομαι αὐτόν;» Εἶναι εἰκόνα ἀπό τό βιβλίο Ἆσμα Ασμάτων, ὅταν ἔρχεται ὁ νυμφίος καί ζητᾶ νά μπεῖ μέσα στόν οἶκο, καί ἡ νύμφη λέει: Δέν μπορῶ νά σοῦ ἀνοίξω· γδύθηκα, καί πῶς νά ξαναντυθῶ;...(Ἄσμ. Ασμ. 5, 3). Παίρνει αὐτόν τόν στίχο, πού εἶναι πάρα πολύ ὡραῖος –δέν σᾶς κάνω περισσότερη ανάλυση– καί τόν ἐφαρμόζει ὁ ἅγιος Κύριλλος στο Βάπτισμα.

   Εἴδατε; γδύθηκα τόν χιτῶνα μου· πῶς πάλι θά τόν ξαναντυθῶ;... Ποιόν χιτῶνα; Τόν παλιό.

   »Ώ θαυμασίου πράγματος...», συνεχίζει ὁ ἅγιος Κύριλλος, «γυμνοὶ ἦτε ἐν ὄψεσι πάντων, καὶ οὐκ ᾔσχύνεσθε»· ήσαστε γυμνοί μπροστά στα μάτια όλων, καί δεν ντρεπόσαστε.

   «Ἀληθῶς γὰρ μίμημα ἐφέρετε τοῦ πρωτοπλάστου Ἀδάμ, ὃς ἐν τῷ παραδείσῳ γυμνὸς ἦν καὶ οὐκ ἠσχύνετο» (Αγίου Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις Μυσταγωγικὴ Β΄, Περὶ Βαπτίσματος, PG 33, 10771-1079 Α). Πράγματι, μιμεῖσθε τόν Ἀδάμ, ὁ ὁποῖος ἦταν γυμνός στον παράδεισο, καί δέν ντρεπόταν, οὐκ ἠσχύνετο.

   Αὐτά, παιδιά, μᾶς γράφει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, στα μέσα του 4ου αἰῶνος μ.Χ.

   Ὅλα αὐτά, ὅπως καταλαβαίνετε, τό ὅτι οἱ πρωτόπλαστοι ἦταν γυμνοί καί δέν αἰσχύνονταν, συνέβαιναν στόν χῶρο τοῦ Παραδείσου καί τῆς θείας χάριτος.

   Ὅμως ὁ ἄνθρωπος τώρα, παρότι βαπτίζεται, ἔχει μέσα του τήν κλίση προς το κακό· ὁπωσδήποτε γι' αυτό καί ὀφείλει νά ἀγωνισθεῖ, ἢ μᾶλλον συνεχῶς νά ἀγωνίζεται, να βγάζει αὐτόν τόν χιτώνα τόν παλιό τῆς ἁμαρτίας. Επομένως ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι καθαρισμένος στήν καρδιά του, δέν εἶναι κεκαθαρμένος. Αὐτός λοιπόν, ὁ μή κεκαθαρμένος ἄνθρωπος, –ἐνῶ ὁ Θεός τόν ἔντυσε, μετά τή γύμνωση πού αἰσθάνθηκε ὁ ἴδιος, καί πρέπει συνεπῶς νά μένει πάντοτε ντυμένος– ζητάει ἀφορμή καί θέλει νά ἀπογυμνώνεται γιά τήν ἁμαρτία! Εἶναι κάτι στ' αλήθεια ἀποκαρδιωτικό.

   Ὁ σύγχρονος γυμνισμός, παιδιά, δέν εἶναι παρά ἕνα ὑποκατάστατο ἐκείνης τῆς γυμνώσεως, ἐφόσον γίνεται ἀφορμή τῇ σαρκί, ἀφορμή γιά ἁμαρτία. Λέει κάπου ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «μὴ τὴν ἐλευθερίαν εἰς ἀφορμὴν τῇ σαρκί» (Γαλ. 5, 13)· ἡ ἐλευθερία σας μή γίνει αφορμή τη σαρκί. Δηλαδή, ἄν καί εἶσαι ἐλεύθερος για κάτι, αυτό νά μή γίνει ἀφορμή γιά ν' ἁμαρτήσεις· αὐτό νά μή γίνει ἀφορμή νά ζητήσεις σαρκική απόλαυση. Να το προσέξετε αὐτό τό σημεῖο.

   Λέει ἐπίσης: «Πάντα μοι ἔξεστι, ἀλλ᾽ οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστι, ἀλλ᾽ ἐγὼ οὐκ ἐξουσιασθήσομαι ὑπό τινος» (Α΄ Κορ. 6, 12). Ὅλα μοῦ ἐπιτρέπονται –εἶναι μιά απάντηση στο θέμα τῆς ἐλευθερίας– ἀλλά δέν μέ συμφέρουν ὅλα.

   Αναμφισβήτητα μοῦ ἐπιτρέπονται ὅλα, μπορῶ νά κάνω ὁτιδήποτε, ἀκόμα καί νά πέσω ἀπό τόν τέταρτο ὄροφο καί νά σκοτωθῶ· ἀλλά δέν μέ συμφέρει αυτό. Ὅλα μοῦ ἐπιτρέπονται, μπορῶ νά τά κάνω ἂν θέλω· ἀλλά ἐγώ δέν πρέπει νά ἐξουσιασθῶ ἀπό τίποτε· πρέπει ἐγώ νά εἶμαι ὁ κυβερνήτης τῆς ὑπάρξεώς μου.

   Δυστυχῶς ὅμως βλέπουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος τήν ἐλευθερία πού τοῦ δίνει ὁ Χριστός τή χρησιμοποιεῖ σάν  ἀφορμή «τῇ σαρκί, δηλαδή νά ἱκανοποιήσει τη σάρκα. Ἔτσι, ὅταν σήμερα ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος τῆς κάθε ἐποχῆς, εἰδικότερα δέ ὁ σύγχρονος ζητάει να ξεγυμνώνεται, μέ τόν διαβόητο ἐκεῖνον γυμνισμό, αὐτό εἶναι ἕνα ὑποκατάστατο ἐκείνης τῆς ἁγνῆς, τῆς ἀγαθῆς, τῆς ἀναμάρτητης γυμνώσεως, και θέλει ἔτσι νά ἁμαρτάνει.

   Μποροῦμε λοιπόν νά ποῦμε ὅτι ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, ἤ τά βγάζει ὅλα τά ροῦχα του ἢ εἶναι ντυμένος κατά τόν τρόπο πού ἐκεῖνος θέλει, ὅπως κι ἂν ἔχει τό ζήτημα, ἡ σύγχρονη ἀμφίεση ὑπηρετεῖ ὁπωσδήποτε δαιμονικούς σκοπούς. Κι αυτό δέν θέλει φιλοσοφία, τό ξέρετε ὅλοι σας, ὅτι ἡ μόδα ὑπηρετεῖ αὐτό τό θέμα· ή μόδα εἶναι μιά πρόκληση στήν ἁμαρτία.

   Τί σημαίνει μόδα; Βέβαια μόδα εἶναι κάτι τό εὐρύτερο εἶναι ὁ τρόπος τοῦ σκέπτεσθαι σέ μιά ἐποχή. Αυτό λέγεται μόδα. Ἡ λέξη μόδα –από το mode– θά πεῖ τρόπος, θά πεῖ νοοτροπία, κι ἔχει μεταφραστεῖ στά Ελληνικά ὡς συρμός. Σήμερα δέν ξέρω πιά ἄν χρησιμοποιεῖται, ἀλλά αὐτή εἶναι ἡ ἀντίστοιχη ελληνική λέξη. Εἶναι τοῦ συρμοῦ, λέμε, δηλαδή τῆς μόδας.

   Η μόδα λοιπόν ἐκφράζει, ὅπως εἶπα, κάτι τό πολύ ευρύτερο· εἶναι τό πῶς σκέπτεσαι, πῶς ζεῖς· ἄν σκέπτεσαι καί ζεῖς ὅπως ὅλος ὁ κόσμος. Σέ ἕναν ειδικό τομέα εκφράζει τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ντυνόμαστε. Καί ὅταν ντυνόμαστε σύμφωνα μέ τή μόδα, λέμε εἶμαι ἄνθρωπος τῆς μόδας. Ἀλλά αὐτή ἡ μόδα, τό ξαναλέω, δέν εἶναι παρά μία πρόκληση για ἁμαρτία. (Ἡ μόδα, πού συνεχῶς προβάλλεται καί ἔχει περάσει τίς τελευταίες δεκαετίες στίς ἐνδυματολογικές συμπεριφορές ὅλων τῶν ἀνθρώπων, κρύβει τα σχέδια τῶν παγκοσμιοποιητῶν γιά χειρισμό τῆς μόδας ὡς ἕνα ἀκόμη ὅπλο προκειμένου να χειραγωγήσουν τούς ἀνθρώπους ἀλλά καί νά διαμορφώσουν τά ἤθη τους. Αὐτό ουσιαστικά ἀποσκοπεί στη σύγχυση των δύο φύλων. Βλ. τή νέα μόδα στο hollywood να ντύνουν τά ἀνήλικα παιδιά τους μέ ροῦχα τοῦ ἀντίθετου φύλου, καί Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Α΄, ἔκδ. Ἱερ. Ἡσυχ. Εὐαγγελιστής Ιωάννης, Σουρωτή 1998, σ. 44).

   Τί εἶναι γύμνωση; Γύμνωση εἶναι μία ὀντολογική ἔλλειψη· κάτι μᾶς λείπει. Αὐτό ὅμως πού μᾶς λείπει, ἡ ἔλλειψη, δέν εἶναι ἠθική· εἶναι ὀντολογική ἔλλειψη, κάτι που πραγματικά μου λείπει. Ὅπως ἀκριβῶς ἄν ἔπαιρνα καί κούρευα ἕνα πρόβατο, θά ἔλεγα ὅτι του λείπει το μαλλί του. Αλλά τό μαλλί του προβάτου εἶναι κάτι που υπάρχει στη φύση του τήν ἴδια. Επομένως ο ἱματισμός, ἂς τό ποῦμε ἔτσι, ὁ ἱματισμός του προβάτου εἶναι ὀντολογικό του στοιχεῖο, εἶναι κάτι δοσμένο από τή φύση του τήν ἴδια.

   Ἔτσι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος γυμνώνεται, σημαίνει ότι ἔχει μία ὀντολογική ἔλλειψη. Καί αὐτή ἡ ἔλλειψη δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ ἔλλειψη τῆς θείας δόξας. Τοῦ λείπει αὐτό· διότι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο νά ἔχει αὐτή τή θεία δόξα. Ἔτσι, ὁ ἱματισμός πού φορᾶμε σήμερα ὅλοι μας, δέν εἶναι ὀντολογική προσθήκη, δέν ἔρχεται νά μᾶς προσθέσει κάτι τό ὀντολογικό, ἁπλούστατα γιατί ἐγώ ὁ ἴδιος, ἤ ὁποιοσδήποτε ἄλλος, μπορεῖ νά μοῦ βγάλει τα ρούχα μου.

   Γιά νά καταλάβουμε τί σημαίνει ὀντολογική σύνδεση, δέν ἔχουμε παρά νά δοῦμε τα δάχτυλά μας. Φυσικά δέν εἶναι κάτι που τ' ἀφήνουμε στο σπίτι μας ὅποτε θέλουμε, καί τά παίρνουμε μαζί μας όποτε θέλουμε· τά δάχτυλά μας τά ἔχουμε πάντα μαζί μας. Γιατί; Διότι ἀποτελοῦν μία ὀντολογική σύνδεση μέ τό ὅλο μας σῶμα. Τά ροῦχα μας ὅμως, ἂν θέλουμε τ᾿ ἀφήνουμε, καί ἄν θέλουμε τά παίρνουμε.

   Θα λέγαμε λοιπόν ὅτι τά ροῦχα πού φορᾶμε δέν εἶναι μία ὀντολογική προσθήκη, αλλά οπωσδήποτε εἰναι μία ἀναπλήρωση τῆς ἐλλείψεως τῆς θείας δόξας, μία ἀναπλήρωση αὐτῆς τῆς ἁπλότητος καί ἁγνότητος τῶν πρωτοπλάστων πού ἔχασαν, εἶναι ἕνα ὑποκατάστατο.

   Μᾶς κάνει ἐντύπωση ἐκεῖνος ὁ δαιμονισμένος τῶν Γεργεσηνῶν, πού, ὅπως μᾶς τόν περιγράφει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής, ἦταν γυμνός. (Βλ. Μαρκ. 5, 1-20. Λουκᾶ 8, 26-31). Ροῦχο, λέει, δέν ἔβαζε ἐπάνω του, σέ σπίτι δέν ἔμενε· κατοικοῦσε στα μνήματα, τόν ἔδεναν μέ αλυσίδες, καί τίς ἔσπαζε. Τα μνήματα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ήταν κοιλώματα σε βράχους, τεχνητά ή φυσικά, καί ἐκεῖ ἐναπέθεταν τούς νεκρούς.

   Ὅταν ὁ Κύριος τόν θεράπευσε, σημειώνει ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής, οἱ Γεργεσηνοί πού εἶχαν ἐν τῷ μεταξύ καταφθάσει, γιατί ἔμαθαν ὅτι πνίγηκαν οἱ χοῖροι τους, εἶδαν τόν συμπατριώτη τους, τον πρώην δαιμονισμένο, ἀκοῦστε! «ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦντα παρὰ τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ»! ντυμένο και σωφρονισμένο!... Τοῦ ἔδωσαν ἐκεῖ κάτι πρόχειρο και φόρεσε.

   Πότε κατάλαβε τήν γύμνωσή του; Ὅταν ἦρθε στά λογικά του· ὅταν πλέον συνῆλθε κι ἀπέκτησε φρόνηση. Ὥστε αὐτό τό «ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦντα» γιά τόν Γεργεσηνό δείχνει κάτι πολύ σπουδαῖο· ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού σωφρονεῖ δέν μπορεῖ νά γυμνώνεται. Διότι ὁ Θεός τόν ἔντυσε, μετά τήν πτώση, ἔστω μέ τόν δερμάτινο χιτώνα, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ μιά ἀναπλήρωση ὄχι βεβαίως ὀντολογική -γιατί στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ δέν θά ἔχουμε ροῦχα–, αλλά μία ηθική αναπλήρωση, μία αναπλήρωση τῆς σωφροσύνης!

   Ὁ ἄνθρωπος λοιπόν πού ἔχει σωφροσύνη δέν ξεγυμνώνεται. Γι' αυτό λέει ἐκεῖ ὅτι τόν βρῆκαν οἱ Γεργεσηνοί, τόν πρώην δαιμονισμένο, «ἱματισμένον καὶ σωφρονοῦντα»!

   Πάντως, οἱ ἄνθρωποι πού ἐπικαλοῦνται τόν γυμνισμό, ἐν ὀνόματι δῆθεν μιᾶς ἁπλότητος, σφάλλουν διότι ἀντιπράττουν, ἐνεργοῦν ἀντίθετα σέ αὐτό πού ἔκανε ὁ Θεός. Καί τί ἔκανε ὁ Θεός; Ἔφτιαξε τούς δερμάτινους χιτῶνες, μέ τούς ὁποίους έντυσε τους πρωτοπλάστους.

   Ἄν θέλετε, ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀνάγκη ἀπό τά ροῦχα του καί γιά ἕναν ἀκόμη λόγο· να κρύβει τήν προσωπικότητά του. Τά ροῦχα γιά τόν ἄνθρωπο –προσέξτε αὐτό πού θά σᾶς πῶ– ταυτοχρόνως εἶναι καί ἕνα νοητό προσωπεῖο. Τό προσωπεῖο ξέρετε τί εἶναι; εἶναι ἡ μουτσούνα, ἡ μάσκα. Ἀλλά ἡ μάσκα μπαίνει στο πρόσωπο. Καί ὅπως τό αἰσθητό προσωπεῖο μπαίνει μπροστά στο πρόσωπό μας, μέ τά μάτια μας καί τή μύτη, ἔτσι καί τό νοητό αὐτό προσωπεῖο μπαίνει μπροστά στην προσωπικότητά μας.

   Τὰ ροῦχα λοιπόν, ἀπό μιά ἄποψη, εἶναι ἕνα προσωπεῖο, πού ἔρχονται να δηλώσουν τό εἶδος τῆς προσωπικότητος. Π.χ. Ὁ ἀξιωματικός φοράει τή στολή τοῦ στρατιωτικοῦ, καί δηλώνει ὅτι εἶναι στρατιωτικός. Ὁ κληρικός φοράει τα ράσα, και φανερώνει πώς εἶναι κληρικός. Ὁ ἄνδρας φοράει τά ἀνδρικά ροῦχα, καί δίνει τό μέτρο τῆς ἀνδροπρέπειάς του, ὅπως καί ἡ γυναίκα, ἀντίστοιχα, τῆς γυναικείας της φύσεως. Ὥστε λοιπόν ἐκεῖνο πού φορῶ, ἀπό μία άποψη, δέν εἶναι παρά ἕνα προσωπεῖο πού ἔρχεται νά μέ βοηθήσει νά ἐκφράσω τήν προσωπικότητά μου.

   Ἄν ὑποτεθεῖ ὅτι, γιά μιά στιγμή, βγάλω το προσωπεῖο μου, ἡ προσωπικότητα πού εἶναι ἀπό μέσα ταράσσεται. Πῶς θά ἔπρεπε νά αἰσθανθεῖ ἕνας ἄνθρωπος ἄν τοῦ βγάλουν τα ρουχα; ὄχι βέβαια νά τοῦ βγάλουν τά ρούχα καί νά τόν ἀφήσουν γυμνό, ἀλλά νά τοῦ ἀφαιρέσουν την στολή τοῦ ἀξιώματός του. Για παράδειγμα, πάρτε ἕναν κληρικό πού τοῦ βγάζουν τα ράσα μέ τήν ἔννοια τῆς καθαιρέσεως. Πάρτε ἕναν ἀξιωματικό πού τοῦ ἀφαιροῦν τήν στρατιωτική στολή καί τοῦ λένε ὅτι δέν θά εἶναι πιά ἀξιωματικός· καί οὕτω καθεξῆς. Εἶναι κάτι που φέρνει ταραχή στόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει να αἰσθάνεται ἄσχημα.

   Αλλά τώρα θά σᾶς πῶ ἕνα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, καί θά τό καταλάβετε πολύ καλά.

   Καθένας ἔχει το πρόσωπό του, δηλαδή τήν προσωπικότητά του, καί τό προσωπεῖο του. Στην περίοδο τῶν Ἀπόκρεω θά ἤθελε ὁ Χριστιανός –τί δυστύχημα!– νὰ ἀλλάξει πρόσωπο, ἢ μᾶλλον προσωπεῖο, καί νά βγάλει από μέσα του μιά πολύ βρώμικη προσωπικότητα, τέτοια πού δέν θά ἔπρεπε νά εἶχε! Ὡστόσο ἐπιθυμεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἐκφράσει τήν προσωπικότητά του πρός τά ἔξω, μιά προσωπικότητα τήν ὁποία μέχρι τώρα δέν ἔχει δείξει στούς ἀνθρώπους· διότι ἀλλοίμονό του ἂν ὑποτεθεῖ ὅτι θά μποροῦσαν οἱ ἄνθρωποι νά δοῦν τήν ἀληθινή του προσωπικότητα! Βρωμερός! ἐλεεινός! βορβορώδης! τελματώδης! χαώδης ἄνθρωπος! σκοτεινός! συμπλεγματικός!... ὅ,τι θέλετε πεῖτε!

   Ποιός τολμάει νά ἐμφανιστεῖ ἔτσι; Κανένας.

   Μά ἐγώ θέλω νά ἐκφραστῶ ἔτσι, ὅπως πολλές φορές λένε κάποιοι, θέλω να βγάλω τά ἀπωθημένα μου, θέλω νά πῶ ἐκεῖνα πού αἰσθάνομαι από μέσα μου!

   Ναί· ἀλλά γιά νά κάνει αυτό, θα πρέπει να βγάλει τα συνηθισμένα του ροῦχα –γιατί ὁ κόσμος τόν ξέρει με τα συνηθισμένα του ρούχα– και να φορέσει κάποια ἄλλα ρούχα. Ἐάν λοιπόν βάλει μουτσούνα, δηλαδή μάσκα, καί ἀλλάξει τήν ἐμφάνισή του, τότε μπορεῖ νά κυκλοφορεῖ στόν δρόμο καί νά λέει ὅ,τι χυδαιότητες ἐπιθυμεῖ καί θέλει!

   Τί κάνει δηλαδή ἐδῶ; Τή στιγμή πού πηγαίνει να ἀποκαλύψει τήν προσωπικότητά του, βγάζοντας τά πραγματικά του ροῦχα, τρομάζει, καί σπεύδει να φτιάξει ἕνα καινούργιο προσωπεῖο, διαφορετικό, γιά νά τό βάλει για να καλυφθεῖ καί νά μή ντροπιαστεῖ. Δέν θά ἄντεχε νά σταθεῖ μπροστά στήν κοινωνία χωρίς αὐτό το προσωπεῖο.

   Αὐτό εἶναι ἐνδεικτικό ότι, ἀπό μιά ἄποψη, τά ρουχα παίζουν τόν ρόλο ενός προσωπείου.

   Ἀλλά θά ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω κάτι: Αλήθεια, ὅταν τόν Χριστό τον ξεγύμνωσαν καί τόν ἔβαλαν ἐπάνω στόν σταυρό, γιατί τό ἔκαναν;

   Προφανῶς γιά νά τόν διαπομπεύσουν. Βεβαίως ήταν μιά συνήθεια νά τό κάνουν αυτό σέ ὅσους σταύρωναν, γιά νά τούς ἐξευτελίζουν.

   Μπορεῖτε νά μοῦ πεῖτε ἄν ὁ Χριστός αἰσθανόταν ντροπή ἐπάνω στον σταυρό;

   Οὐδόλως! Καθόλου! Ποτέ δέν θά μπορέσουμε να προσμετρήσουμε τό βάθος αὐτῆς τῆς θείας ἁγνότητος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ποτέ! Μόνο στόν Ἰησοῦ Χριστό δέν ὑπάρχει προσωπεῖο –ἀναφερόμενοι πάντα στήν ἀνθρώπινη φύση Του. Δέν ὑπάρχει προσωπεῖο στον Χριστό· ὑπάρχει μόνο τό πρόσωπο.

   Καταλαβαίνετε τώρα, παιδιά, τί σημαίνει εἶμαι γυμνός ἤ δέν εἶμαι γυμνός; Καταλαβαίνετε ὅτι ἔχει ένα βάθος ὅλη αὐτή ἡ ἱστορία; Δέν εἶναι δηλαδή τόσο απλό τό φαινόμενο. Δέν εἶναι κάτι πού μπορούμε να ποῦμε μέ πολλή ευκολία ὅτι βγάζουμε τα ρούχα μας, γιατί εἶναι τῆς μόδας, καί ξεγυμνωνόμαστε. Δέν εἶναι ἁπλό· εἶναι κάτι πολύ σημαντικό.

   Ὥστε ὁ ἄνθρωπος πρέπει να ντύνεται· αὐτό μᾶς δίδαξε ὁ Θεός. Καί τό χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ὁ Θεός κατασκεύασε καί τά πρῶτα ροῦχα τοῦ ἀνθρώπου!

   Πῶς ὅμως πρέπει να ντύνεται ὁ ἄνθρωπος;

   Το ντύσιμό του πρέπει νά ἐκφράζει τήν ἀληθινή του προσωπικότητα, αυτό πού εἶναι. Εἶναι σεμνός; Όφείλει νά εἶναι σεμνός. Τα ρούχα του πρέπει νά εἶναι σεμνά. Ἕναν ἄσεμνο ἄνθρωπο ἀπό ποῦ τόν καταλαβαίνουμε; Ἀπό τά ροῦχα του. Ὅταν μπεῖ ἐδῶ μέσα μία κοπέλα –μιά πού μιλῶ σέ κοπέλες περισσότερο– (Το Ανώτερο Κατηχητικό Σχολείο Θηλέων παρακολουθοῦσαν καί πολλοί ενήλικες, ἄνδρες καί γυναῖκες). ὅταν μπεῖ μιά κοπέλα με ροῦχα παρδαλά –ὄχι πολύχρωμα, ἀλλά περίεργα, παράξενα– (τή λέξη περίεργα θά σᾶς τήν ἐξηγήσω λίγο πιό κάτω, πού τήν ἀναφέρει ὁ ἅγιος Κύριλλος), τότε ἀσφαλῶς θά ἀναρωτηθοῦμε: μπά, πῶς εἶναι ἔτσι ντυμένη αὐτή ἡ κοπέλα;... Αὐτό τό ντύσιμο ἐκφράζει τόν ἐσωτερικό της κόσμο· ὅτι ἡ κοπέλα αὐτή δέν εἶναι σεμνή· εἶναι φῶς- φανάρι.

   Λέει μάλιστα ἡ Σοφία Σειράχ ὅτι ὁ βηματισμός ενός ἀνθρώπου, τό ἄνοιγμα του στόματός του ὅταν θά γελάσει καί ὁ τρόπος πού θά ντυθεῖ, φανερώνουν ποιός εἶναι. (Σοφ. Σειρ. 19, 29-30)

   Ανησυχήσατε ποτέ μήπως οἱ ἄνθρωποι παραδεχθοῦν γιά σᾶς κάτι πού δέν εἶναι πολύ σωστό, ἴσως γιατί σε κάποια στιγμή δείξατε μια χαλαρότητα, μέ ἕνα άσεμνο γέλιο, μέ ἕνα ἄσεμνο ντύσιμο ἤ μέ ἕνα ἄσεμνο περπάτημα; Ανησυχήσατε ποτέ; Εγώ νομίζω ότι θά ἔπρεπε ν' ἀνησυχεῖ κανείς γι' αυτό.

   Ἀκοῦστε λοιπόν πῶς πρέπει νά εἶναι αὐτό τό σεμνό ντύσιμο, πού πρέπει νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος, ὅπως μᾶς τό λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν Α' Προς Τιμόθεον ἐπιστολή του.

   Λέει: «Βούλομαι ... ὡσαύτως τὰς γυναῖκας, ἐν καταστολῇ κοσμίῳ, μετὰ αἰδοῦς καὶ σωφροσύνης κοσμεῖν ἑαυτάς, μὴ ἐν πλέγμασιν ἢ χρυσῷ ἢ μαργαρίταις ἢ ἱματισμῷ πολυτελεῖ, ἀλλ᾿ ὃ πρέπει γυναιξὶν ἐπαγγελλομέναις θεοσέβειαν, δι᾿ ἔργων ἀγαθῶν» (Α΄ Τιμ. 2, 9-10).

   Θέλω, ὁμοίως, οἱ γυναῖκες να ντύνονται μέ ἐνδυμασία σεμνή –ή καταστολή εἶναι τό ντύσιμο, ἡ στολή- νά στολίζουν τόν ἑαυτό τους μέ ντροπαλότητα καί σωφροσύνη, καί ὄχι μέ περίεργα πλεξίματα τῶν μαλλιῶν τους ἤ μέ χρυσά ἤ μαργαριταρένια στολίδια ή μέ πολυτελῆ ροῦχα, ἀλλά ὅπως ταιριάζει σέ γυναῖκες πού παρουσιάζονται θεοσεβεῖς μέ τά καλά τους ἔργα.

   Ὁ Ἀπόστολος μιλάει πρῶτα γιά τήν κόσμια εμφάνιση γενικά, και συνεχίζει ἀναφερόμενος σε τρία στοιχεῖα πιό συγκεκριμμένα. Πρῶτα τό «ἐν πλέγμασιν». Αὐτό εἶναι ἡ κόμμωση ὅταν πηγαίνουν οἱ γυναῖκες στο κομμωτήριο καί φτιάχνουν τα μαλλιά τους σγουρά, παράξενα, περίεργα καί λοιπά και λοιπά.

   Μάλιστα, πάνω σ' αυτό, θά σᾶς ἔλεγα ὅτι πάρα πολλές γυναῖκες και κοπέλες πηγαίνουν στο κομμωτήριο πάρα πολύ συχνά, και μάλιστα κάθε Κυριακή.

   Ἔτσι, καί τήν κομμώτρια τήν ἀπασχολοῦν ὥστε να μήν πάει στήν ἐκκλησία της, ἀλλά καί οἱ ἴδιες δεν πάνε στήν ἐκκλησία τους, γιά νά κάνουν την κόμμωσή τους την Κυριακή το πρωί, καί νά εἶναι ἕτοιμες, φρέσκιες στην κόμμωση, γιά νά πᾶνε στις δεξιώσεις, στα πάρτυ, στίς ἐπισκέψεις, τό ἀπόγευμα ἤ τό βράδυ της Κυριακῆς. Τί δυστύχημα! Δηλαδή τό δυστύχημα είναι πολλαπλό.

   Ωστόσο, ἐδῶ λέει: «μὴ ἐν πλέγμασιν»· ὄχι μ' ἐκεῖνα τα τεχνητά σγουρά μαλλιά πού κάνουν, τίς περίτεχνες κομμώσεις.

   Καί συμπληρώνει: «ἢ χρυσῷ ἢ μαργαρίταις», ἤ μέ διάφορα κοσμήματα. Αὐτό εἶναι τό δεύτερο στοιχεῖο τῆς κόσμιας ἐμφανίσεως τα κοσμήματα. Μια κοπέλα ὅμως πού ἔχει γεμάτη ὕπαρξη εσωτερικά, έχει γεμάτη προσωπικότητα, δέν ἔχει ἀνάγκη νά βάλει κοσμήματα.

   Εἶχα τήν πολύ μεγάλη ευκαιρία, ἀπό τά μικρά μου χρόνια, να βρεθῶ σε κύκλους πολύ σπουδαίων γυναικῶν, καί σέ μόρφωση και στα γράμματα καί σέ κοινωνικές θέσεις. Πολύ υψηλές κυρίες, θαυμάσιες κύριες! Ἄν τίς βλέπατε πῶς ἦταν ντυμένες, θα μένατε ἔκπληκτες. Πολύ ἁπλᾶ, πάρα πολύ ἁπλᾶ, ἀφάνταστα ἁπλᾶ!... Οὔτε κοσμήματα, οὔτε βαψίματα, οὔτε τίποτα!... Ἕνα ρολόι μόνο μπορεῖ νά φοροῦσαν.

   Ὅταν βλέπετε ἕναν ἄνθρωπο νά εἶναι στολισμένος μέ κοσμήματα καί μέ βαψίματα, αὐτό εἶναι ἀντιστρόφως ανάλογο μέ τό περιεχόμενο τῆς ψυχῆς του. Δηλαδή, ὅσο πιο πολύ φορτώνεται εξωτερικά, τόσο πιό ἄδειος εἶναι ἐσωτερικά. Αν θέλετε να δείξετε στούς ἄλλους ὅτι εἶναι γεμάτη ἡ ὕπαρξή σας, μέ μόρφωση –ἐν εὐρείᾳ ἐννοίᾳ μόρφωση- με περιεχόμενο, με προσωπικότητα, δέν ἔχετε ἀνάγκη να στολίζεστε. Για ποιόν λόγο στολίζεστε; Γιά ποιόν; Σᾶς τό λέω ἀλήθεια. Ἄν ἔχετε λιγάκι ευστροφία, θά μέ καταλάβετε.

   Πάντως, αὐτό πού λέει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, καί ἄν ἀκόμη δέν τό καταλαβαίνουμε, θά τό δεχθοῦμε σάν ἐντολή. Ἐγώ ὅμως θά ἔλεγα νά ξεπερνᾶμε τήν ἐντολή. Ὄχι μόνο αὐτήν τήν ἐντολή περί τῆς ὁποίας ὁ λόγος, ἀλλά πάντα νά κάνουμε ὑπέρβαση τῶν ἐντολῶν. Δέν ἔχω ἀνάγκη νά μοῦ δώσει ἐντολή ὁ Θεός νά Τόν ἀγαπῶ· δέν ἔχω ἀνάγκη νά μοῦ δώσει εντολή νά μήν κάνω τοῦτο ἤ ἐκεῖνο· τό καταλαβαίνω από μόνος μου ὅτι ἔτσι πρέπει νά γίνεται· καί μέ τό νά τό καταλαβαίνω, κάνω ὑπέρβαση πραγματικά τῆς ἐντολῆς.

   Τό δεύτερο λοιπόν στοιχεῖο ἐδῶ εἶναι ὁ χρυσός καί τά μαργαριτάρια, δηλαδή τα κοσμήματα· ὄχι, λέει, κοσμήματα.

   Καί συνεχίζει μέ τό τρίτο στοιχεῖο· «ἢ ἱματισμῷ πολυτελεῖ», πού εἶναι ἡ πολυτελής ἐνδυμασία. Θά ἔχεις τά ροῦχα σου, αλλά ὄχι πολυτελή.

   Πᾶνε οἱ ἄνθρωποι καί ἀγοράζουν πανάκριβα πράγματα, ἐπώνυμα, και μάλιστα πολύ ἐντυπωσιακά! Πᾶνε σέ εἰδικά καταστήματα να αγοράσουν αὐτά τά ἐντυπωσιακά ροῦχα, μόνο καί μόνο από μία ἀλαζονεία τοῦ βίου (Βλ. Α΄ Ἰωάν. 2, 16) –πού κάποτε μπορεῖ νά μήν εἶναι καί ὡραῖα αὐτά τά ἐντυπωσιακά–, γιά νά λένε ὅτι τά ἀγόρασαν μέ τόσα λεφτά, ἤ τά ἀγόρασαν ἀπό ἐκεῖνο, τό ἄλφα ἤ βῆτα, πανάκριβο κατάστημα!...

   Τί κουφότητα ὑπάρχει! Πιστέψτε, ὑπάρχει μεγάλη κουφότητα! Να καυχηθεῖ κανείς γιά κάποιες γνώσεις του, το καταλαβαίνω να καυχηθεῖ ὅμως για κούφια πράγματα, ὅτι ἔδωσε τόσα λεφτά, ὅτι εἶναι τάχα πλούσιος, και μπορεῖ ν' ἀγοράζει ἀπό ἐκεῖνο τό κατάστημα ἤ τό ἄλλο, δέν νομίζετε πῶς εἶναι κούφιο πράγμα;... Ὁ ἱματισμός λοιπόν νά εἶναι ἁπλός· ὄχι πολυτελής.

   Και καταλήγει ὁ ἀπόστολος Παῦλος, λέγοντας: «ἀλλ᾿ ὃ πρέπει γυναιξὶν ἐπαγγελλομέναις θεοσέβειαν, δι' ἔργων ἀγαθῶν». Να μη στολίζονται οἱ γυναῖκες με ἐκεῖνα πού σᾶς εἶπα, μέ τίς κομμώσεις, τά κοσμήματα καί τόν πολυτελῆ ἱματισμό, αλλά μ' ἐκεῖνο πού ἁρμόζει σέ γυναῖκες πού δείχνουν ὅτι σέβονται τόν Θεό, πού είναι χριστιανές, καί πρέπει να κοσμοῦν τόν ἑαυτό τους μέ ἔργα ἀγαθά, μέ ἀρετές, μέ σοφία.

   Ποτέ μου δέν θά μποροῦσα νά ἐκτιμήσω μιά γυναίκα, ὅσο ὡραία καί ἄν εἶναι, ἡ ὁποία, ἄν ἀνοίξει τό στόμα της, δέν μπορεῖ νά πεῖ τίποτα! ἄσοφη γυναίκα καί μωρή, ἀνόητη γυναίκα!... Απεναντίας, πόσο θά ἐκτιμοῦσε κανείς μία γυναίκα, ἡ ὁποία εἶναι πολύ απλή, ἀλλά ἔχει σοφία... ἔχει ἐσωτερικό πλοῦτο!... Τί ὡραῖο πράγμα!...

   Αὐτό νά ζηλέψετε, παιδιά· τόν ἐσωτερικό πλοῦτο! αὐτόν πού δέν παλιώνει ποτέ! Οἱ ὀμορφιές; περνοῦν, ρυτιδώνονται. Τα πολυτελῆ ἐνδύματα; Ξέρετε τί λέει ὁ Θεός διά τοῦ προφήτου Ἡσαΐου στις κοπέλες και στις γυναῖκες τῆς Ἱερουσαλήμ; Στολίσατε τόν ἑαυτό σας μέ ἀρώματα, μέ πολυτελῆ ροῦχα, μέ κοσμήματα, μέ κομμώσεις... Ὅταν θά σᾶς σέρνουν στήν αἰχμαλωσία, ἕνα σχοινί θά εἶναι δεμένο στη μέση σας... μέ τά μαλλιά σας ξέπλεκα!... Ποῦ εἶναι οἱ κομμώσεις;... Ποῦ εἶναι τα αρώματα;... Θά σᾶς φάει ἡ βρώμα, λέει, καί θά περπατάτε ξυπόλητες στο χῶμα χάμω!... (Ho. 3, 16-26).

   Πόσα τέτοια γίνονται στήν Ἱστορία!... Εἶναι πράγματα πού καί ἐγώ μέ τά ἴδια μου τά μάτια τά ἔχω δεῖ. Τά ἔχω δεῖ, στη νεώτερη Ιστορία μας!

   Παιδιά, ἁπλότητα· ἁγία ἁπλότητα! Εἶναι σπουδαῖο, καί γιά τόν ἄνδρα καί γιά τή γυναίκα.

   Αλλά μή ξεχνᾶτε ὅτι δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ ἐνδυμασία τῆς γυναίκας νά εἶναι αὐτή πού τῆς ἁρμόζει, αλλά ταυτόχρονα δέν πρέπει καί νά εἶναι διεστραμμένη.

   Ποιά εἶναι αὐτή ἡ διαστροφή τῆς ἐνδυμασίας, πού ἀπαγορεύεται ἀπό τόν Θεό;

   Εἶναι ὅταν ἡ γυναίκα φοράει ἀνδρικά ροῦχα!

   Νά τό πῶ ξανά; Νά πῶ ὅτι στήν ἐποχή μας ἡ διαστροφή τῆς γυναικείας ένδυμασίας εἶναι τά παντελόνια; Κατάντημα τό θεωρῶ ἐγώ, ὅταν ἀκόμα καί στά σχολεῖα σας πηγαίνετε μέ παντελόνια! (Στις 6 Φεβρουαρίου τοῦ 1982 αποφασίστηκε ἡ κατάργηση τῆς ὑποχρεωτικῆς χρήσης τῆς σχολικῆς ποδιᾶς, ὡς ἔνδειξη έκδημοκρατισμοῦ, πλουραλισμοῦ καί ἀπόδειξη ἐλευθερίας στήν ἀνάπτυξη τῆς προσωπικότητος τῶν μαθητῶν!) Αφῆστε δέ ὅτι οἱ κοπέλες ἀλλάζουν φουστάνια συνέχεια. Κάθε μέρα ἀλλάζουν φουστάνια γιά νά κάνουν ἐπίδειξη στο σχολεῖο... αλλά βάζουν καί παντελόνια! Το σκεφθήκατε ὅμως ὅτι εἶναι ἁμαρτία; Το σκεφτήκατε;

   Ἀκοῦστε πῶς τό λέει ὁ Θεός, στο Δευτερονόμιο, 22ο κεφάλαιο, στίχος 5. Λέει: «Οὐκ ἔσται σκεύη ἀνδρὸς ἐπὶ γυναικί, οὐδὲ μὴ ἐνδύσηται ἀνὴρ στολὴν γυναικείαν, ὅτι βδέλυγμα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου ἐστι πᾶς ποιῶν ταῦτα». Δέν θά εἶναι ἡ ἐνδυμασία τοῦ ἄνδρα γιά τή γυναίκα, οὔτε θα φοράει ὁ ἄνδρας γυναικεῖα ἐνδύματα, γιατί ὅποιος τό κάνει αὐτό εἶναι σιχαμερός για τον Θεό σου. (Με βάση τήν Καμπάλα, ὁ Θεός εἶναι ἀνδρόγυνος! Αντίστοιχα ὁ πρῶτος ὁ ἀρχέγονος, ὁ ἀρχετυπικός ἄνθρωπος (adam kadmon) ἦταν ἀνδρόγυνος! Ἡ ἐμφάνιση ξεχωριστῶν φύλων (ἄνδρας-γυναίκα) ἦταν ἀποτέλεσμα πτώσεως, παρακμῆς· ἑπομένως πρέπει να καταργηθοῦν τά φύλα, ὥστε νά ξαναγίνουμε αὐθεντικοί ἄνθρωποι (androgynous). Ἡ γυναίκα νά εἶναι ταυτόχρονα καί ἄνδρας, ἀλλά καί ὁ ἄνδρας νά εἶναι γυναίκα. Γι' αὐτό καί τό σχέδιο τῶν Σιωνιστῶν ἐδῶ καί χρόνια προέβλεπε νά ἐπικρατήσει στη γυναικεία μόδα τῆς Εὐρώπης τό ανδρικό ντύσιμο (παντελόνι), ὥστε ἀκούσια νά ἀρχίσουν οἱ γυναῖκες νά αἰσθάνονται ἄνδρες. Οἱ ἄνδρες, ἀντίστοιχα, παρακινοῦνται πλέον από παντοῦ να σέβονταιτήν "διαφορετικότητα" τῶν ὁμοφυλοφίλων καί, γιατί ὄχι, νά τήν δοκιμάζουν. Ὁ ξεπεσμός τῆς Εὐρώπης δέν ἔχει τελειωμό. Ακόμη καί στήν Ἑλλάδα διοργανώνονται gay pride, πού χρηματοδοτοῦνται από σιωνιστικές ΜΚΟ, καί οἱ πολιτικοί μας "ἡγέτες" παίρνουν ἐντολή να συμμετέχουν στην πρώτη γραμμή τῶν παρελάσεων! Καί ἡ κορύφωση τοῦ αἴσχους εἶναι τό ὅτι ἡ διαστροφή γίνεται και νόμος τοῦ κράτους, ὅπως εἴδαμε καί στήν Ἑλλάδα, ὅπου ψηφίστηκε νομοσχέδιο για δήλωση ἀλλαγῆς φύλου σέ ἐφήβους 15 ἐτῶν! Δεν θα αργήσει νά ἔρθει ἡ μέρα πού οἱ Σιωνιστές θά ἐπιβάλουν αυτό που λέει ἡ θρησκεία τους· θα καταργήσουν ὁριστικά τά δύο φύλα. (Διόδωρος Ράμμος, Ἱστορικός-Αρχαιολόγος, Γίνε θεός χωρίς τόν Θεό, ἐκδ. παραγωγή Σαΐτης, Αθήνα 2018, σσ. 36-37)

   Μή βάλει ἡ γυναίκα ανδρικά ρούχα, οὔτε ὁ ἄνδρας γυναικεῖα. Αὐτά ὅλα, λέει, εἶναι βδέλυγμα στον Θεό, σίχαμα! Τό τί σημαίνει δέ ἡ γυναίκα νά βάζει ἀνδρικά καί ὁ ἄνδρας γυναικεία ρούχα, ἔχει τέτοιο βάθος, πού καλύτερα νά πῶ ἐκεῖνο πού λέει ἡ Γραφή: «Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου» (Ψαλμ. 140, 3)! Καλύτερα να κλείσω το στόμα μου, νά μή πῶ τίποτα, γιά τό τί βάθος ἔχει αὐτή ἡ διαστροφή τῆς ἐνδυμασίας! Τί βάθος ἔχει; Εἶναι διαστροφή τῆς ψυχῆς! Καί ποιές εἶναι οἱ διαστροφές τῆς ψυχῆς; Θά πῶ ἄλλη μιά φορά: «θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόματί μου» βάλε σκοπιά στο στόμα μου, Θεέ μου, νά μή μιλήσω!

   Αλλά, ἐπάνω στο θέμα αὐτό τῆς ἐνδυμασίας, ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων κάτι ἔχει νά μᾶς πεῖ. Στις Κατηχήσεις του, ὅταν μιλάει στούς κατηχουμένους, ἀνάμεσα σ' ἐκεῖνα πού λέει στην 4η Κατήχηση, εἶναι καί τό τί θά τρῶς, πῶς θά τρῶς, πῶς θά βλέπεις τό σῶμα σου, πῶς θά βλέπεις τήν ψυχή σου, τί εἶναι ἡ ψυχή σου, τί εἶναι τό σῶμα σου, τί εἶναι τά ἐνδύματά σου... Βλέπετε ὅτι τήν παλιά εποχή γινόταν κατήχηση. Ὁ ἄνθρωπος δεν γινόταν Χριστιανός μόνο μέ τό νά βαπτισθεῖ· ἔπρεπε καί νά κατηχηθεῖ. Καί ἡ κατήχηση δέν ἦταν μόνο κατήχηση περί τῶν δογμάτων τῆς Πίστεως, ἀλλά καί περί τοῦ τρόπου τῆς ζωῆς.

   Ἀκοῦστε λοιπόν τί λέει: «Ἔνδυσις δέ σοι λιτὴ περικείσθω, μὴ πρὸς καλλωπισμόν, ἀλλὰ πρὸς ἀναγκαίαν σκέπην». Τά ροῦχα σου, ἡ ἔνδυσή σου, νά εἶναι γιά σένα λιτή, απλή, πολύ απλή· καί νά μήν εἶναι τά ἐνδύματα μέσο για να καλλωπίζεσαι, αλλά ἁπλῶς νά σκεπάζεσαι.

   Βέβαια, τά ροῦχα, μέχρις ενός βαθμοῦ, μπορεῖ νά ἔχουν κάτι τό ὄμορφο, αλλά ὄχι τό ἐξεζητημένο. Προσέξτε με: κάτι τό ὄμορφο ὄχι τό ἐπιτηδευμένο. Ὅταν λέει καλλωπισμός, ἐννοεῖ τό ἐξεζητημένο, κι ὄχι ἁπλῶς το καθαρό –ᾶς μιλήσω μέ μιά σύγχρονη ἔκφραση– τό σιδερωμένο, τό ἁπλό.

   Και συνεχίζει: «μηδὲ ἵνα χαυνωθῇς, ἀλλ᾽ ἵνα ἐν χειμῶνι θερμανθῇς»· ὥστε οὔτε νά ὑποστεῖς μιά σωματτική ατονία, να κρυώνεις δηλαδή, αλλά τόν χειμῶνα να εἶσαι ζεστός. Τά ροῦχα τά φορᾶμε ἀκόμη γιά νά προφυλάσσουμε τό σῶμα μας ἀπό τίς ποικίλες καιρικές συνθήκες.

   Αλλά: «καὶ τοῦ σώματος τὴν ἀσχημοσύνην καλύπτης». Νά ἕνα ἀκόμη σημεῖο. Ὄχι μόνο νά ζεσταίνεσαι, φορώντας τά ροῦχα σου, ἀλλά καί νά καλύπτεις ὅ,τι πρέπει να καλύψεις στό σῶμα σου, ὅλα ὅσα θεωροῦνται ἀσχημοσύνη. (Βλ. Εξοδ. 20,26. 22,27. Λευιτ. 18. Δευτ. 23,4. Ἔσδρα 4,14. κ.ά.)

   Καί παρακάτω: «μὴ προφάσει τοῦ τὴν ἀσχημοσύνην καλύπτειν, ταῖς περιέργοις στολαῖς εἰς ἑτέραν ἀσχημοσύνην ἐμπέσῃς» (Αγ. Κυρίλλου Ἱεροσολύμων, Κατήχησις Δ', PG 33, 492). Πρόσεξέ το ὅμως, λέει· μήπως μέ τήν πρόφαση ὅτι πᾶς να καλύψεις τήν ἀσχημοσύνη, δηλαδή να βάλεις ροῦχα, μέ τόν τρόπο αὐτόν πέσεις σε ἄλλη ἀσχημοσύνη, δημιουργώντας περίεργες στολές.

   Ἐδῶ τώρα ἡ περίεργη στολή, ἄν δεῖτε στό λεξικό, εἶναι ὁ ἱματισμός ὁ ὑπερβολικά επιμελημένος, τό πολυτελές ντύσιμο, γιά τό ὁποῖο ξοδεύουμε χρόνο πολύ. Πόσο κάθονται οἱ γυναῖκες στον καθρέφτη για να στολιστοῦν καί πόσο καιρό ξοδεύουν στην μοδίστρα! Εἶναι φοβερό. Θά μποροῦσαν αὐτά πολύ ἁπλᾶ νά τά τελειώνουν πιο γρήγορα. Πρόσεξε, λέει· ὄχι μέ τό πρόσχημα να καλύψεις τήν ἀσχημοσύνη, φορώντας αὐτές τίς ὑπερβολικά επιμελημένες στολές, πέσεις σε ἄλλη ἀσχημοσύνη.

   Γι' αὐτήν, τήν ἄλλη ἀσχημοσύνη, θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά σᾶς πῶ ποιά εἶναι σήμερα. Βέβαια, δέν ξέρω αν θα γελάσετε, δέν ξέρω ἂν θά σᾶς φανεῖ ἀστεῖο, ἀλλά ἐγώ τό ἔχω πεῖ πάρα πολλές φορές από μέσα μου· και ἄν εἶμαι μέ κάποιον δίπλα μου πού μέ συνοδεύει, τό λέω καί σ' αὐτόν.

   Πολλές φορές, λοιπόν, βλέπω γυναῖκες ντυμένες περίεργα... πολύ περίεργα! Ἔχουν κι ἕνα βάψιμο πολύ περίεργο! Ιδίως ἐκεῖνο τό βάψιμο τῶν ματιῶν τους! Εἶναι τό πιό ἄσχημο πράγμα σέ μιά γυναίκα, τό νά εἶναι βαμμένα τα μάτια της! Ὅπως καί ἄλλοτε σᾶς ἔχω πεῖ, εἶναι σάν νά ἔχουν φάει γροθιά... ἤ νά ἔχουν ἑλονοσία... ἤ φυματίωση... ἤ σάν νά εἶναι ξαγρυπνημένες, νά μήν ἔχουν κοιμηθεῖ γιά μέρες πολλές! Πολύ ἄσχημο πράγμα. Νομίζουν οἱ ταλαίπωρες ὅτι εἶναι ὡραῖες, μέ τόν τρόπο πού ντύνονται, μέ τόν τρόπο πού βάφονται!

   Καί λέω: Δέν βρέθηκε ἕνας Χριστιανός νά πεῖ σ' αὐτήν τή γυναίκα ὅτι εἶναι σκέτος καραγκιόζης... καί ὅτι μᾶλλον προκαλεῖ τό γέλιο καί τή θυμηδία, παρά τόν θαυμασμό γιά κάποια τυχόν ομορφιά της;... Δέν βρέθηκε ἕνας Χριστιανός;...

   Δέν ξέρω... Δέν ξέρω ἂν κάποιος βρεθεῖ, νά πεῖ μέ εἰλικρίνεια: κυρά μου, κοπέλα μου, τί ροῦχα εἶναι αὐτά... τί ντύσιμο εἶναι αὐτό;... τί βάψιμο εἶναι αὐτό...

   Αλλά οἱ κοπέλες πού «ἐπαγγέλονται θεοσέβειαν» –να χρησιμοποιήσω ἐδῶ τόν λόγο τοῦ ἀποστόλου Παύλου–, οἱ κοπέλες πού εἶναι Χριστιανές, οὔτε ἀνδρικά ροῦχα φοροῦν, ὅπως τά παντελόνια, οὔτε μέ ἄσεμνα ροῦχα ντύνονται, ἀλλά εἶναι κοπέλες μέ κάθε σεμνότητα καί μέ κάθε ἁπλότητα.

   Εὔχομαι δέ αὐτά ὅλα που λέμε ἐδῶ, ὅλα αὐτά να γεμίζουν τήν ὕπαρξή σας, να γεμίζουν τήν ψυχή σας, καί νά τά βάζετε σε εφαρμογή. Τότε πραγματικά θά ἔχετε γίνει ἕνας πολύτιμος θησαυρός· θά ἔχετε ἀποκτήσει μια αληθινή ομορφιά. Καί ἡ ὀμορφιά σας θά εἶναι ἔσωθεν, θά εἶναι ἀπό μέσα· καί θά εἶναι ἐκείνη πού στα μάτια τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐξαιρετικά πολυτελής! (Βλ. Α΄ Τιμ. 2,9. Α΄ Πέτρ. 3,1-4: «Ὁμοίως αἱ γυναῖκες... ἔστω οὐχ ὁ ἔξωθεν ἐμπλοκῆς τριχῶν καὶ περιθέσεως χρυσίων ἢ ἐνδύσεως ἱματίων κόσμος, ἀλλ' ὁ κρυπτὸς τῆς καρδίας ἄνθρωπος ἐν τῷ ἀφθάρτῳ τοῦ πραέος καὶ ἡσυχίου πνεύματος, ὅ ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πολυτελές».)

   Αλλά... θά μποῦμε, πρῶτα ὁ Θεός, τήν ἐρχόμενη φορά σέ ἕνα καινούργιο θέμα.

Κυριακή, 4 Δεκεμβρίου 1983


34η ομιλία στην κατηγορία « Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία " εδώ ⬇️
https://arnion.gr/index.php/palaia-diauhkh/xristianikh-kosmologia-anurvpologia
↕️
https://youtube.com/playlist?list=PLxBsMI6pr40pgmRsIiRCioth8a5E4bM7r

Απομαγνητοφώνηση :
Ιερά μονή Κομνηνείου.
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://drive.google.com/file/d/1PKTpnYb1nptUbWKH5jo6DJwk7IVel9BA/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημενες ομιλίες της σειράς «Χριστιανική Κοσμολογία - Ἀνθρωπολογία.».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%A7%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9A%CE%BF%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20~%20%CE%91%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=1

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️ https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__ https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου. https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.