†.Την ανάσταση των νεκρών αγαπητοί μου, υπήρξαν και αρνητές της Πίστεώς και εχθροί της Πίστεως, που την αρνήθηκαν. Η άρνηση της αναστάσεως των νεκρών είναι αρχαιότατη, από τον καιρό ακόμη των Αποστόλων. Και το ευτύχημα είναι ότι ενώ οι Απόστολοι είναι οι κήρυκες της Αναστάσεως του Χριστού
και της αναστάσεως των νεκρών, οι ίδιοι οι Απόστολοι είναι εκείνοι που υπήρξαν και οι πολέμιοι των αρνητων της Αναστάσεως. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος να πει ότι οι Απόστολοι παρανόησαν τα πράγματα και υποστήριξαν κάτι που θα ήταν ανεδαφικό και παράλογο ή ότι παρανοήθηκε το κήρυγμά τους, δηλαδή ότι εκείνοι μέν κήρυξαν την ανάσταση των νεκρών, αλλά αυτή η ανάσταση δεν είναι πραγματική, αλλά είναι, ας πούμε, ηθική. Όχι! Δόξα τω Θεώ, οι Απόστολοι ζούσαν όταν παρανοήθηκε και πολεμήθηκε η ανάσταση των νεκρών, και ανέλαβαν οι ίδιοι οι Απόστολοι του Χριστού να αντιμετωπίσουν τους αρνητές της.
Ο Απόστολος Παύλος, για παράδειγμα, αναφέρει στη Β' Προς Τιμόθεον επιστολή του την εξής περίπτωση• σας διαβάζω τί του γράφει: «τὰς δὲ βεβήλους κενοφωνίας περιΐστασο· ἐπὶ πλεῖον γὰρ προκόψουσιν ἀσεβείας,/ καὶ ὁ λόγος αὐτῶν ὡς γάγγραινα νομὴν ἕξει· ὧν ἐστιν Ὑμέναιος καὶ Φιλητός,/ οἵτινες περὶ τὴν ἀλήθειαν ἠστόχησαν, λέγοντες τὴν ἀνάστασιν ἤδη γεγονέναι, καὶ ἀνατρέπουσι τήν τινων πίστιν». (Β Τιμ. 2, 16 - 18)
Δηλαδή: Τά βέβηλα κούφια λόγια, αυτά που λένε οι αρνητές της Πίστεως, άσ' τα στην άκρη, γιατί θα προχωρήσουν στην ασέβεια όλο και πιο πολύ, και θα απλωθεί σαν τη γάγγραινα ή αίρεσή τους. Από αυτούς τους αρνητές σου κατονομάζω, λέει στον Τιμόθεο, τον Ύμέναιο και τον Φιλητό, οι οποίοι ως προς την αλήθεια αστόχησαν, έπεσαν έξω, και ανατρέπουν την πίστη μερικών, υποστηρίζοντας ότι η ανάσταση έχει ήδη γίνει. Οι άνθρωποι αυτοί, που είναι βεβαίως ασταθείς και ευμετάβολοι, δέν είναι σταθεροποιημένοι στήν πίστη.
Ο Υμέναιος και ο Φιλητός λοιπόν ήταν δύο Χριστιανοί, οι οποίοι όμως αρνήθηκαν την Ανάσταση του Χριστού και την ανάσταση των νεκρών και έλεγαν ότι η ανάσταση είχε ήδη γίνει! Βέβαια το τι εννοούσαν με αυτό και τι εννοεί ο Απόστολος, θα το δούμε λίγο πιο κάτω. Ας πάρουμε όμως με τη σειρά όλους εκείνους πού αρνήθηκαν την ανάσταση των νεκρών, παλαιούς και νεότερους.
Και πρώτα-πρώτα είναι οι Ορθολογιστές, παλαιοί και νεότεροι. Ορθολογιστές είναι έκείνοι που προσπαθούν να κρίνουν και να μετρήσουν
τα πάντα με το μέτρο του λογικού τους. Αλλά σας το λέω, και να το ξέρετε πάντοτε, ότι το λογικό μας είναι πεπερασμένο. Δεν μπορεί το ανθρώπινο μυαλό να τα
καταλάβει όλα• ούτε θα υπάρξει ποτέ περίπτωση να
καταλάβει κάποτε κάτι, αν δεν το καταλαβαίνει σήμερα. Πρέπει να το ξέρουμε αυτό• έχει αποδειχθεί και φιλοσοφικά. Ο Κάντιος μάλιστα απέδειξε ότι υπάρχουν όρια στον νου. Δεν είναι δυνατόν το ανθρώπινο μυαλό ποτέ να τα κατανοήσει όλα, γιατί έχει όρια, είναι πεπερασμένο, όσο κι αν υποτεθεί ότι έχει εξελιχθεί. Πώς μπορούμε λοιπόν να πούμε για κάτι που είναι πέρα από τα όρια της λογικής μας ότι αυτό δεν υπάρχει, μόνο και μόνο επειδή το μυαλό μας δεν το καταλαβαίνει, όπως στην περίπτωση της αναστάσεως των νεκρών;
Ο Όρθολογιστής είναι ο φυσικός άνθρωπος. Δεν είναι ο άνθρωπος του πνεύματος, ο άνθρωπος της χάριτος, ο άνθρωπος της πίστεως, αλλά είναι ο άνθρωπος όπως είναι, που έχει μυαλό με κάποια όρια. Ο άνθρωπος αυτός, αφού στερείται τον θείο φωτισμό, δέν μπορεί ποτέ να καταλάβει πως είναι δυνατόν ένα σώμα
που διαλύεται στο χώμα ότι μπορεί πάλι να επανασυσταθεί και να ζήσει αιωνίως.
Εκτός από τους Ορθολογιστές, είναι και οι Υλιστές. Οι Ύλιστές αρνούνται και τον Θεό και την ψυχή. Φυσικά πώς είναι δυνατόν να δεχθούν την ανάσταση
των νεκρών, αφού αρνούνται τα πάντα; Δεν δέχονται παρά μόνον ό,τι βλέπουν, ό,τι αισθάνονται, ό,τι καταλαβαίνουν. Πολλές φορές μάλιστα αρνούνται και
πράγματα που είναι πολύ πιό εδώ από τα όρια της λογικής, όχι μόνο πιο πέρα. Μόνο ό,τι υποπίπτει στις αισθήσεις τους, αυτό και μόνο δέχονται. Επίσης πως είναι δυνατόν οι Ύλιστές να δεχθούν την ανάσταση των νεκρών, όταν δέχονται ότι «τὰ πάντα ῥεῖ», ότι όλα κυλούν, ρέουν, περνούν; Το σώμα μας έγινε χώμα, λένε, αυτό το χώμα θα βγάλει χορτάρια, τα χορτάρια θά τα φάνε τα ζωντανά, οι γίδες και τα πρόβατα, οι
άνθρωποι θα φάνε τις γίδες και τα πρόβατα, κι έτσι ο ένας άνθρωπος κυκλοφορεί μέσα στον άλλο άνθρωπο. Αρα λοιπόν, λένε, «τὰ πάντα ῥεῖ», όλα ρέουν, όλα μεταβάλλονται, και το ένα κινείται μέσα στο άλλο κατά
μία αέναη και διαρκή κίνηση. Έτσι ο Ύλισμός θεωρεί αδύνατον να υπάρξει ανάσταση των νεκρών. Αυτό είναι πέρα από τα όρια της λογικής!
Υστερα έχουμε τους Πανθεϊστές. Προσέξτε, αυτά είναι και στους παλιούς και στους νεότερους αρνητές. Και τότε υπήρχαν Υλιστές, εκεί σήμερα υπάρχουν. Και τότε υπήρχαν Πανθεϊστές, και σήμερα υπάρχουν. Για
παράδειγμα, ο Βουδισμός έχει εξαπλωθεί στη Δύση, και όσοι τον αποδέχονται ή διαβάζουν βουδιστικά βιβλία, αποδέχονται και τον Πανθεϊσμό. Αλλά και η
Θεοσοφία και ο Πνευματισμός και ο Μασονισμός, όλα αυτά που έχουν ανατολική προέλευση, δέχονται τον Πανθεϊσμό, έχουν πανθεϊστική βάση. Κάθε τι πού ενεργείται, ακόμα και όταν μιλούν γιά πνεύμα, όλα είναι μέσα στο κτιστό σύμπαν, τίποτα δεν βγαίνει έξω από το κτιστό σύμπαν. Συνεπώς, είτε νεότεροι είναι οι Πανθεϊστές είτε παλιότεροι, το θέμα είναι ότι ο Πανθεϊσμός αρνείται την ανάσταση των νεκρών, διότι ο
Πανθεϊσμός ταυτίζει τον Θεό με την κτίση και τους άνθρώπους.
Κατά τον Πανθεϊσμό, κάθε τι που για μια στιγμή υπάρχει, την επόμενη στιγμή δεν υπάρχει• ενώνεται με το ασυνείδητο σύμπαν, καί δέν διατηρεί καμία προσωπική συνείδηση. Αυτό είναι ο Πανθεϊσμός. Όμως
ανάσταση των νεκρών προϋποθέτει διατήρηση της
προσωπικότητος και της ατομικότητος του σώματος.
Αλλά, κατά τον Πανθεϊσμό, ούτε η προσωπικότητα διατηρείται ούτε και η ατομικότητα του σώματος. Σύμφωνα με αυτόν, εκείνος που πεθαίνει ενώνεται με τη
μεγάλη ψυχή, το μέγα πνεύμα του σύμπαντος, που είναι αυτό τούτο το σύμπαν και τίποτε άλλο.
Είναι σαν να έχω μία επιφάνεια νερού, όπου πετιέται ένας πίδακας, ένα συντριβανάκι. Αυτό το συντριβανάκι έχει μία υπόσταση, αφού ξεφεύγει από την επιφάνεια, δηλαδή από όλο τον όγκο του νερού. Ξαναπέφτει όμως μέσα στο νερό, και τότε ξαναγίνεται ό,τι ήταν και πρώτα. Αυτό λέει ο Πανθεϊσμός. Όταν πεθάνω, ενώνομαι με το σύμπαν. Έτσι δεν διατηρείται ούτε
ή ατομικότητα του σώματος, ούτε και η προσωπικότητα του πνεύματος. Όλοι οι Πανθεϊστές, είτε λέγονται Θεοσοφιστές είτε λέγονται Μασόνοι είτε Πνευματιστές, ας μιλούν για ζωή στο υπερπέραν και λοιπά και
λοιπά, έχουν για βάση τους τον Πανθείσμό. Μήν το ξεχνάμε αυτό ποτέ.
Αλλά κι αυτό που λένε νιρβάνα δεν είναι τίποτε άλλο παρά μιά μακαριότητα, αν και ποτέ δεν δόθηκε απάντηση στο τι ακριβώς είναι. Είναι η μακαριότητα
στο μηδέν, στην ανυπαρξία. Ας πούμε, τραβάω πολλά στη ζωή μου. Πρίν γεννηθώ όμως ήμουν ευτυχής. Πρίν γεννηθώ, κατά τον Πανθεϊσμό, υπήρχα. Βέβαια δεν είχα συνείδηση, αλλά ήμουν ευτυχής. Πάλι όμως, μετά τον θάνατό μου, θα είμαι ευτυχής, γιατί θα είμαι βυθισμένος μέσα στη νιρβάνα, μέσα στη μακαριότητα της ανυπαρξίας. Είμαι δηλαδή μία ύπαρξη σε ανυπαρξία, μία ύπαρξη που στερείται προσωπικότητος και συνειδήσεως και ατομικότητος ως προς το σώμα.
Αρα πώς είναι δυνατόν ένας Πανθεϊστής να δεχθεί την ανάσταση των νεκρών; Είναι δυνατόν ποτέ; Δεν είναι.
Έχουμε επίσης και τους Γνωστικούς, παλιούς και
νεότερους. Ο Μασονισμός, αγαπητοί μου, σας το έχω
πεί πάρα πολλές φορές, έχει γνωστική διάσταση, δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία νεότερη μορφή του παλιού, του αρχαίου Γνωστικισμού. Είναι γνωστό ότι ο Γνωστικισμός, σ' οποιαδήποτε μορφή κι αν εμφανίστηκε στην Ιστορία, πάντα στηρίζεται στην διαρχία, δηλαδή στην παρουσία της ύλης και του πνεύματος. Ισχυρίζεται ότι το πνεύμα είναι δημιούργημα ενός αγαθού θεού, ο οποίος αποτελεί αρχή, ενώ το σώμα είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ενός κακού θεού, ο οποίος αποτελεί επίσης αρχή. Έχουμε λοιπόν δύο αρχές, διαρχία: την αρχή του καλού και την αρχή του κακού.
Η διαρχία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσπάθεια του ανθρώπου να ερμηνεύσει το αγαθό και το κακό που υπάρχει μέσα στο σύμπαν. Έτσι λοιπόν όλα τα παλιά φιλοσοφικά συστήματα, ακόμη και του Πλάτωνος, στη βάση τους είναι διαρχικά. Και τα μέχρι σήμερα φιλοσοφικά συστήματα της Ανατολής, Βουδισμός και λοιπά, κατά βάση όλα είναι διαρχικά. Φαίνεται λοιπόν πώς ο Γνωστικισμός έρχεται τώρα να επιδράσει και σε κάποιους Χριστιανούς, όπως είναι ο Ύμέναιος και ο Φιλητός -τους οποίους κατακρίνει ο 'Απόστολος Παύλος- που υποστήριζαν μιά πνευματική ή ηθική ανάσταση, αποκλείοντας την ανάσταση των σωμάτων. Ποιά είναι αυτή η πνευματική ανάσταση; Παρακαλώ, προσέξτε. Εδώ είναι μεγάλος ο κίνδυνος, και όρθώς το Πνεύμα του Θεού καταχώρησε μέσα στην Αγία Γραφή αυτή την καταδίκη του Υμεναίου και Φιλητού. Πάντοτε, σε κάθε εποχή, ιδιαίτερα στις ημέρες μας, αυτό το τελευταίο έχει πάρα πολλή αξία και σημασία. Προσέξτε. Είναι γνωστό ότι όταν βαπτιστούμε αναγεννιόμαστε αλλά αναγεννιόμαστε από την αμαρτωλή μας κατάσταση, από το προπατορικό αμάρτημα. Αυτό σημαίνει πως έχουμε ανάσταση. Ήμασταν πεσμένοι από την αμαρτία, και τώρα σηκωνόμαστε, έγειρόμαστε στην αγιότητα και την αρετή. Ήμασταν ή πεσμένη εικόνα του Θεού, και τώρα αυτή η εικόνα εγείρεται, δηλαδή έχουμε ανάσταση. Αυτή όμως η ανάσταση έχει πνευματικό χαρακτήρα, πνευματική διάσταση. Ακόμη όταν λέμε «Είμαι αμαρτωλός, και τώρα γίνομαι άγιος», αυτό σημαίνει ότι αναστήθηκα ηθικά. Σας θυμίζω την παραβολή του ασώτου υιού. Τι είπε ο πατέρας στον «πρεσβύτερο υιό», όταν εκείνος ζήλεψε και δεν ήθελε να μπεί μέσα στο σπίτι, την ώρα που άκουσε το μεγάλο γλέντι που γινόταν για τον ερχομό του «νεότερου γιού»; Είπε: «Παιδί μου, έπρεπε να χαρείς για τον αδελφό σου, γιατί αυτός ήταν νεκρός και έζησε, ήταν χαμένως και βρέθηκε». «εὐφρανθῆναι δὲ καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι ὁ ἀδελφός σου οὗτος νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη.» (Λουκ. 15, 11 - 32) Είδατε; «νεκρός και έζησε», δηλαδή αναστήθηκε αναστήθηκε από τη νέκρα του την ηθική.
Ο Υμέναιος και ο Φιλητός λοιπόν, όπως λένε και όλοι οι διαστροφείς της ερμηνείας της Αγίας Γραφής, έλεγαν: «Βαπτίστηκες; Αναστήθηκες! Μή περιμένεις λοιπόν άλλη ανάσταση τελείωσε το πράγμα». Αντιληφθήκατε πού βρίσκεται η αίρεση; «Βαπτίστηκες; Αναγεννήθηκες; Έγινες καινούργιος άνθρωπος; Αναστήθηκες! Πάει, αυτό είναι, τελείωσε, δέν υπάρχει άλλη ανάσταση!». Αυτό είναι εκείνο που αναφέρει ο Απόστολος γι' αυτούς που λένε ότι η ανάσταση ήδη έγινε.
Και τώρα, δόξα τω Θεώ, ο ίδιος ο Απόστολος άναλαμβάνει να τους αντιμετωπίσει. Γράφει λοιπόν στην Α' Προς Τιμόθεον: «ἔχων πίστιν καὶ ἀγαθὴν συνείδησιν, ἥν τινες ἀπωσάμενοι περὶ τὴν πίστιν ἐναυάγησαν·» (Α Τιμ. 1,19) Δηλαδή, μερικοί διώχνοντας την αγαθή συνείδηση που είχαν, ώστε να ερμηνεύσουν ορθά και υπό το πνεύμα της Εκκλησίας τον λόγο του Θεού ναυάγησαν ως πρός την Πίστη• «ὧν ἐστιν Ὑμέναιος καὶ Ἀλέξανδρος», ανάμεσά τους είναι ο Υμέναιος και ο Αλέξανδρος -εδώ αναφέρει τον Υμέναιο, που είναι ο προηγούμενος, και τον Αλέξανδρο, ένα νέο πρόσωπο, ενώ στη δεύτερη επιστολή αναφέρει τον Υμέναιο και
τόν Φιλητό- «οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ, ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασφημεῖν» (Α Τιμ. 1,20)
τους οποίους παρέδωσε στα χέρια του Σατανά νά δαιμονιστούν ή να πάθουν άρρώστιες γιά νά παιδαγωγηθούν και να μη βλασφημούν, δηλαδή τους απέκοψα από την Εκκλησία ως αιρετικούς.
Έχουμε δύο παραδόσεις στον Σατανά. Ή μία παράδοση είναι της ψυχής, με τον αφορισμό, -το ρήμα παραδίδω θα πεί αφορίζω, κόβω από την Εκκλησία και ρίχνω στα χέρια του Σατανά- και η άλλη είναι να πέσει το σώμα σε αρρώστιες απερίγραπτες. Θυμηθείτε εκείνον τον αιμομίκτη της Κορίνθου, για τον οποίο ο Απόστολος Παύλος λέει: «παραδοῦναι τὸν τοιοῦτον τῷ σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκός, ἵνα τὸ πνεῦμα σωθῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ». (Α Κορ. 5,5)
<<να παραδοθεί στα χέρια του Σατανά, γιά νά παιδευθεί το σώμα του, και να σωθεί την ημέρα της Κρίσεως το πνεύμα του>>, δηλαδή να άρρωστήσει, να βάλει μυαλό και να μην είναι αίμαμίκτης. Και τώρα εδώ λέει το ίδιο: «οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ». Δέν μάς εξηγεί όμως αν τους παρέδωσε σωματικώς ή πνευματικώς. Σωματικώς θα πει να αρρωστήσουν, και πνευματικώς θα πει να δαιμονιστούν. Τους παρέδωσε λοιπόν στόν Σατανά για να μη βλασφημούν, δηλαδή να μη λένε ότι έγινε ήδη η ανάσταση των νεκρών, ενώ δεν έγινε. Αγαπητοί μου, την ανάσταση των νεκρών την περιμένουμε, δεν έγινε ακόμη. Και η ανάσταση των νεκρών δέν θά είναι πνευματική ή ηθική, αλλά θα είναι σωματική. Σαφέστατα!
Οπως βλέπετε, είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ η άρνηση της πίστεως στην ανάσταση των νεκρών δέν είναι ευθεία, αλλά πλαγία. Δηλαδή ο Υμέναιος, ο Φιλητός και ο Αλέξανδρος δεν αρνούνται την ανάσταση, αλλά και τη νοθεύουν. Αυτό κάνει ο Διάβολος, αγαπητοί.
Είναι η μέθοδος του Σατανά, που υποβάλλει σε πολλούς από τους Χριστιανούς μας όχι να αρνηθούν, αλλά να νοθεύσουν κάτι. Λένε: "Δέν αρνούμαι τον Χριστό. Πάω στην Εκκλησία, κάνω τον σταυρό μου."
Αυτό όμως από μόνο του δεν σώζει, γιατί αν τους πεις τα υπόλοιπα, θα σου πούν: "Σταμάτα, δεν τα δέχομαι."
Εάν όμως ο Διάβολος τους έλεγε νά μή πάνε καθόλου
στην Εκκλησία, τότε θα αντιδρούσαν. Έτσι τους υποβάλλει να πάνε στην Εκκλησία ή να εξομολογηθούν,
έστω και μια φορά τον χρόνο ή και μιά φορά στά... πενήντα χρόνια! Δέν τόν πειράζει τον Διάβολο αυτό. Κοινώνησε και μια φορά τον χρόνο, σου λέει, δεν
χάλασε ο κόσμος. Αλλά δεν θέλει να πλησιάσεις πολύ στην πνευματική ζωή. Και βλέπετε ότι μόλις κάποιος πλησιάσει λίγο περισσότερο στην Εκκλησία, πέφτουν όλοι επάνω του! Εδώ λοιπόν δεν έχουμε άρνηση της Εκκλησίας, έχουμε διαστροφή της Εκκλησίας. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό.
Σήμερα, αγαπητοί μου, είναι διάχυτη αυτή η διεστραμμένη αντίληψη περί της αναστάσεως των νεκρών αλλά και περί της Αναστάσεως του Χριστού. Δέν θά ξεχάσω ποτέ, όταν κάποτε, πρίν πολλά χρόνια, διάβαζα ένα άρθρο για την Ανάσταση του Χριστού σε μία σοβαρή εφημερίδα των Αθηνών. Έγραφε για την ανάσταση της φύσεως και ισχυριζόταν ότι η Ανάσταση του Χριστού δέν είναι παρά η ανάσταση της κτίσεως, και γι' αυτό γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού την Άνοιξη, διότι η Άνοιξη είναι η ανάσταση των πάντων. Φοβερά πράγματα. Φοβερά! Δηλαδή εδώ έχουμε ανάσταση, που όμως την εννοούν είτε πνευματικώς είτε ηθικώς είτε κατά μεταφοράν είτε κατά πανθεϊστικό τρόπο είτε κατά φυσικό τρόπο. Δέν ομολογούν την ορθή πίστη, ότι ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς και ότι θα αναστηθούμε κι εμείς με τα σώματά μας, αυτά που έχουμε σήμερα, που είναι
φθαρτά και θνητά.
Απόσπασμα από την 5η ομιλία στην κατηγορία
« Ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν ».
†.Αλλά, μία τελευταία πρέπει ακόμη περίπτωση να πούμε, που στην εποχή μας άρχισε κάπως πάλι νά δημιουργεί μια ανησυχία στους ανθρώπους, είναι η μετενσάρκωση ή μετεμψύχωση, διότι και αυτή η θεωρία αρνείται την ανάσταση των νεκρών. Ο όρος βέβαια επικρατεί ώς μετεμψύχωση, αλλά δεν είναι ορθός, ο ορθότερος είναι
μετενσάρκωση, διότι
διότι δεν έχουμε αλλαγές
ψυχών, αλλά σωμάτων, ενώ η ψυχή παραμένει μία και μόνη. Συνεπώς είτε θα λέμε μετενσωμάτωση είτε μετενσάρκωση, αυτός είναι ο ορθότερος όρος.
Τι είναι αυτή η θεωρία;
Όταν λέμε θεωρία, είναι απλώς ένα πιστεύω. Δεν είναι τίποτε το σίγουρο, άπλώς είναι μια θεωρία. Είναι μια θεωρία περί αιώνιας ανακύκλησης υπάρξεων και περί διαδοχικών μετενσαρκώσεων, έως ότου επέλθει στην ψυχή μία πλήρης κάθαρση. Δηλαδή να το πούμε απλοελληνικά, πεθαίνει ο άνθρωπος και η ψυχή του μπαίνει σ' ένα καινούργιο σώμα. Το σώμα αυτό μπορεί να είναι ανθρώπου, να είναι ζώου, καμιά φορά και φυτού, δηλαδή κάτι πολύ παρακάτω. Και πάλι ξαναρχίζει η ζωή, μέ μιά καινούργια γέννηση, και πάλι αρχίζει μία προσπάθεια
βελτιώσεως. Αλλά επειδή δεν μπορεί ο άνθρωπος ή τό ζώο αυτό να βελτιωθεί, πάλι όταν ψοφήσει -επίτηδες είπα ψοφήσει- πάλι η ψυχή αυτή θα μπει σε ένα καινούργιο σώμα, για τρίτη, για τέταρτη φορά και λοιπά. Αυτός ο κύκλος υποτίθεται ότι διαρκεί 3.000χρόνια.
Η πίστη τη μετενσάρκωση, είναι πάρα πολύ παλιά, την συναντάμε στους Ινδούς και σε άλλους ανατολικούς λαούς, και μάλιστα πρίν από τον Βουδισμό. Ό Βουδισμός, όπως θα ξέρετε,
ξεκίνησε πριν από τον 6ο αιώνα π.Χ.. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν στη μετενσάρκωση από τον καιρό που βρέθηκαν εκεί στην Αίγυπτο. Πάντα πίστευαν στη μετενσάρκωση. Την συναντάμε λοιπόν στην Ανατολή. Αλλά στον ελληνικό χώρο ή μετενσάρκωση παρουσιάστηκε με τον Πυθαγόρα, ο οποίος, κατά τον Ηρόδοτο, τήν πήρε από τους Αιγυπτίους. Από και τον Πυθαγόρα, καθώς και από τους Ορφικούς, την πήρε ο Πλάτων, και από αυτόν ο Πλωτίνος. Έτσι βλέπουμε και στην αρχαία Ελλάδα να υπάρχει αυτή η αντίληψη της μετενσαρκώσεως. Όμως, παρά ταύτα, τουλάχιστον στον Πλάτωνα δεν στάθηκε η κύρια θεωρία του για τις ψυχές και για το μέλλον του ανθρώπου. Για τον Πλάτωνα η θεωρία αυτή έμεινε κάπως στο περιθώριο, έστω κι αν την υιοθέτησε.
Είναι ανησυχητική ή περίπτωση, αγαπητοί μου,
διότι σήμερα έχουμε μία αναβίωση των ανατολικών
θρησκειών, του Βουδισμού για παράδειγμα, και μία ορμητική εισβολή αυτών των ανατολικών θρησκειών του λεγομένου ανατολικού πνευματικού διαλογισμού στον Δυτικό κόσμο, στην Ευρώπη και Αμερική, φυσικά και στην Ελλάδα, και έχουμε πάρα πολλά θύματα,
που δίνουν προσοχή σ' αυτόν τον λεγόμενο πνευματικό ανατολικό διαλογισμό. Λένε ότι θα βρεί κανείς εκεί τη γαλήνη του και την ειρήνη του και άλλα πολλά
τέτοια, κατά φυσικό και πανθεϊστικό εννοείται πάντοτε τρόπο. Μην το ξεχνάμε αυτό ποτέ, πάντα η βάση είναι πανθεϊστική.
(Πανθεϊσμός: Δοξασία κατά την οποία η φύση και ο Θεός
ταυτίζονται, είναι ένα, άρα ο κόσμος είναι θείος. Δέχεται ότι ο Θεός είναι το μόνο πραγματικό όν, και ο κόσμος το φανέρωμά του, η απορροή του, ή η εκπόρευσή του).
Υπάρχει λοιπόν αυτή η κατάσταση. Δυστυχώς αυτά προβάλλονται και απο τηλεοράσεως και από τα άλλα μέσα ενημερώσεως, όπως περιοδικά και εφημερίδες, και ο λαός μας, που δεν ξέρει, παρασύρεται. Αλλά γιατί να μην ξέρει; Όφειλε να ξέρει!
Θα μου πείτε: "Μας τα είπατε για να τα ξέρουμε;" Ναι, αλλά ρωτήσατε για να τα μάθετε; Μή ρίχνουμε πάντα την ευθύνη στους άλλους, ότι όφειλαν να μας τα πούν εκείνοι που πρέπει να τα πούν, και ο λαός πρέπει να ζητάει να μαθαίνει. Βέβαια εσάς σας επαινώ δεν τα λέω για σας. Σας επαινώ, γιατί εδώ έρχεστε ακριβώς για να μάθετε. Οι άλλοι όμως, οι πολλοί, για τους οποίους οδύρομαι, όταν βλέπουν στην τηλεόραση να αναπτύσσονται θεωρίες όπως αυτή της μετενσαρκώσεως, τις χάφτουν σαν χάπι, σαν να μην υπάρχει τίποτε άλλο! Πέστε μου, δεν είναι άξιοι πολλών δακρύων και οδυρμών οι άνθρωποι αυτοί;
Θα μου πείτε πάλι: "Τι έπρεπε να κάνουν;"
Θα τους ρωτούσα: Βαπτίστηκες, αδελφέ μου, είσαι Χριστιανός, και δεν έχεις μέσα σου καμιά αγία ανησυχία να ρωτήσεις; Άκουσες καμιά φορά για την μετενσάρκωση από τη μάνα σου και τον πατέρα σου;
Ρώτησες αν είναι σωστό πράγμα, αν το δέχεται αυτό ή
Εκκλησία, στην οποία ανήκεις; Άν όμως δεν πιστεύεις στον Ιησού Χριστό, τότε είσαι άξιος της τύχης σου, αδελφέ μου. Άξιος της τύχης, σου! Πάλι σε λυπάμαι και οδύρομαι για σένα• είσαι άξιος της τύχης σου• διότι όταν εσύ αρνείσαι τον Χριστό, είναι επόμενο να μπεί λεγεώνα δαιμόνων μέσα στην ψυχή σου και να γίνεις κατοικητήριο των δαιμόνων! Είναι επόμενο να έρθουν οι δαίμονες να κατοικήσουν μέσα σου και να σου κουβαλήσουν κάθε πλάνη και κάθε ανοησία και κάθε μύθο στο ανόητο μυαλό σου!
Επειδή λοιπόν υπάρχει αυτή η αντίληψη για τη μετενσάρκωση -ή μετεμψύχωση, όπως συνήθως λέγεται από πολλούς- γι' αυτό είναι τόσο σπουδαίο να ξέρουμε μερικά πράγματα.
Λοιπόν. Η θεωρία αυτή της μετενσαρκώσεως δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια καθαρή φαντασίωση. Δηλαδή ελέγχεται με τον πιο απλό τρόπο, ότι η θεωρία αυτή είναι μια ανόητη φαντασίωση!
Τι λέει η θεωρία αυτή; Λέει ότι όταν πεθάνεις, άμα η ψυχή σου δεν τελειοποιήθηκε, ξαναγυρίζεις πίσω σ' έναν άνθρωπο, ή, αν ήσουν πολύ αμαρτωλός, σε ένα ζώο. Παράδειγμα: "Αν είχες πείσμα, ας πούμε, γίνεσαι γάιδαρος, εάν είχες λαιμαργία, γίνεσαι γουρούνι, αν είχες υπερηφάνεια, γίνεσαι παγώνι... και ούτω καθεξής.
Λένε ότι ο σκοπός της μετενσαρκώσεως είναι η
βελτίωση της ψυχής. Αλλά ρωτάμε: Όταν η ψυχή μας
ή ατελής και αμαρτωλή μπεί σε ένα ζώο, το ζώο έχει λογική και συνείδηση ώστε να πετύχουμε βελτίωση της ψυχής μας; Mά το ζώο δεν έχει λογική και δεν έχει συνείδηση, και έτσι γιατί να μπεί η ανθρώπινη ψυχή μέσα σ' αυτό; Θα μου πείτε: "Τότε μπαίνει σε έναν άνθρωπο." Μάλιστα. Αλλά για να τύχει βελτιώσεως ή ψυχή, πρέπει να έχει μνήμη της προηγούμενης ζωής της και αυτοσυνείδηση, ότι κάποτε υπήρξε μ' εκείνο το σώμα, ενώ τώρα υπάρχει μ' αυτό το νέο σώμα• ότι μπήκε σε άλλο σώμα και γεννήθηκε καινούργιος άνθρωπος, επειδή τότε έφθασε να γίνει γέρος και δεν είχε βελτιωθεί. Αυτός όμως ο καινούργιος άνθρωπος, ή το ζώο, θα έπρεπε τώρα να διατηρεί τη μνήμη και την αύτοσυνείδησή του. Αλλά ποιός από σας διατηρεί αυτοσυνείδηση ότι πρίν γεννηθεί ήταν σε μια άλλη ύπαρξη;
Να σηκώσει το χέρι του, παρακαλώ... Κανένας.
Λοιπόν, δεν διατηρείται αυτοσυνείδηση, αν υποτεθεί ότι η ψυχή πάει σε άλλο σώμα, ή πάει σε ζώο, που εκεί δεν
υπάρχει ούτε κάν ή λογική. Άρα λοιπόν τι έννοια έχει
αυτή η βελτίωση της ψυχής με τη μετενσάρκωση;
Αλλά θα μου πείτε ότι ακούσατε στο ραδιόφωνο ή διαβάσατε κάπου πώς αναφέρονται περιστατικά ανθρώπων που διατηρούν μία μνήμη ότι έζησαν κάποτε. Ο τάδε, ας πούμε, εκεί ξαφνικά λέει: "Ξέρετε, αυτόν τον άνθρωπο τον είχα δει όταν, όταν ζούσα σε ένα άλλο σώμα."
Λοιπόν, προσέξτε να δείτε τι συμβαίνει στην προκείμενη περίπτωση. Την μετενσάρκωση αυτή τη στιγμή, αλλά και πάντοτε, την πατρονάρουν ή Θεοσοφία και ο Πνευματισμός. Ξέρετε τι είναι η Θεοσοφία; Είναι
ένας συγκρητισμός, (Η ανάμειξη και συγχώνευση διαφόρων θρησκειών) ένας Γνωστικισμός, πασαλείμματα, ανακατώματα. Λίγος Βουδισμός, λίγος Χριστιανισμός, λίγο ετούτο, λίγο εκείνο, λίγο απ' όλα• κυρίως όμως, στο μεγαλύτερο μέρος, είναι Βουδισμός. Αλλά
την μετενσάρκωση την προωθεί και ο Πνευματισμός.
Ξέρετε ποιά ήταν η βάση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας; Ο Πνευματισμός. Υπήρχαν οι μάντεις και τα μαντεία, και οι Έλληνες δεν έκαναν τίποτε, ούτε την παραμικρή κίνηση, εάν προηγουμένως δεν πήγαιναν να τους συμβουλευτούν. Η βάση λοιπόν ήταν η μαντεία, ο Πνευματισμός. Έτσι λοιπόν πάντοτε ή Θεοσοφία και ο Πνευματισμός πατρονάραν τη θεωρία της μετενσαρκώσεως.
Λάβετε υπόψη ότι και σήμερα, αφού υπάρχει ο Πνευματισμός, που προβάλλεται και προβάλλει και τη μετενσάρκωση, είναι επόμενο να επαληθεύονται αυτά που κάποιοι άνθρωποι λένε ότι έζησαν σε μία δήθεν προηγούμενη ζωή και αναφέρουν και μερικά περιστατικά που τους αφορούν. Λέει ένας, για παράδειγμα: "Θυμάμαι πώς ήμουν συγκάτοικος με τον τάδε στη Νέα Υόρκη." Πραγματικά, αφού ρωτήσουν πρώτα αυτον πότε έφυγε η ψυχή του από κει κι αυτός τους απαντήσει ότι πέθανε πριν από ένα χρόνο, στη συνέχεια πηγαίνουν στη Νέα Υόρκη και διαπιστώνουν ότι αυτός ο τάδε υπάρχει! Τον ρωτούν κι αυτόν αν είχε έναν συγκάτοικο τον περασμένο χρόνο, κι αυτός με τη σειρά του απαντά ότι ναι, είχε έναν συγκάτοικο πού πέθανε πριν από ένα χρόνο! Η ψυχή εκείνου λοιπόν έφυγε και ήρθε τώρα σ' αυτόν.
Αγαπητοί μου, όταν έχουμε μία τέτοια περίπτωση, πρέπει να πούμε ότι ή έχουμε ασαφείς παραστάσεις από την παιδική ηλικία -γιατί πράγματι υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι σε πολύ ομαλή ψυχική κατάσταση και νομίζουν ότι έζησαν κάποτε κάπου αλλού- ή υπάρχει διχασμός της προσωπικότητος, οπότε εδώ έχουμε ψυχική διαταραχή, ψυχοπάθεια δηλαδή, ή τέλος
έχουμε πνευματιστικό φαινόμενο, εφόσον ο Πνευματισμός πατρονάρει και προβάλλει τη μετενσάρκωση.
Οι Πνευματιστές δεν διστάζουν, αγαπητοί μου, να λένε ότι και οι Αγιοι ακόμα είναι δικοί τους! Τελευταία έχει ιδρυθεί στην Αθήνα και ένας σύλλογος Θεοσοφιστικός, Πνευματιστικός, με τον τίτλο Άγιος Νεκτάριος... όπου εκεί επικαλούνται δήθεν το πνεύμα του Αγίου Νεκταρίου! Αλλά δαίμονες εμφανίζονται,
αγαπητοί μου, και όχι ο 'Αγιος Νεκτάριος. Αυτοί οι
άνθρωποι είναι πια τόσο εγωιστές, που ο Θεός έπιτρέπει να υπάρχει σ' αυτούς πνεύμα πλάνης. Φοβερό αυτό. Πνεύμα πλάνης!
Τελευταία έπεσαν στα χέρια μου κάτι τέτοια βιβλία, που δυστυχώς παρουσιάζουν και επιφανή πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας που είναι εκεί! Και λέει κανείς: "Θεέ μου, ένα σου ζητώ και σε παρακαλώ, μέχρι να κλείσω τα μάτια μου, να στέκομαι όρθιος, με όρθή πίστη." Λοιπόν, αγαπητοί μου, θα δείτε
εκεί να ανακατεύουν το Ευαγγέλιο απ' την αρχή μέχρι
το τέλος, και ισχυρίζονται ότι καλούν το πνεύμα δήθεν
του Ιησού Χριστού, το πνεύμα του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, του Αγίου Νεκταρίου, και άλλων Αγίων, πού τούς λένε τούτο ή εκείνο! Και κάπου σε ένα βιβλίο τους λέει για την εμφάνιση του πνεύματος δηθεν του Αγίου Νεκταρίου, για μια στιγμή, λέει, εκεί που κάναμε προσευχή, -έχουν και προσευχές, γιατί ο
Πνευματισμός είναι θρησκεία. Το αποδεικνύει αυτό ο
αείμνηστος Παναγιώτης Τρεμπέλας- έγινε μία ηλεκτρική εκκένωση, και είπαμε "Είναι παρών ο Άγιος Νεκτάριος". Κι αρχίσαμε όλοι να προσευχόμαστε
στον Άγιο Νεκτάριο, ο οποίος μετά μάς πληροφόρησε
διάφορα πράγματα.." και λοιπά και λοιπά! Οι άνθρωποι αυτοί, οι ταλαίπωροι αυτοί φτωχοί άνθρωποι, είναι ενεργούμενοι από πονηρά πνεύματα.
Παίρνουν πρόσωπα της Αγίας Γραφής, και λένε ότι υποστηρίζουν τη μετενσάρκωση με βάση την Αγία Γραφή. Έχουμε ένα τέτοιο περιστατικό στο Κατά Λουκάν ευαγγέλιο. Ο Ωριγένης το αντιμετωπίζει στην εποχή του, και είναι ωραιότατο. Σας είπα είναι παλιά πράγματα αυτά δεν είναι καινούργια. Θα σας το διαβάσω και μετά θα σας το αναλύσω. Είναι στο Κατά Λουκάν ευαγγέλιο, ομιλία τετάρτη, στη σειρά Ελλήνων Πατέρων και Εκκλησιαστικών συγγραφέων, τόμος 15, σελίδα 17.
«Ιωάννης είκότως εκλήθη “δυνάμει Ηλίας"• ου γάρ εναργεί πράγματι ήν Ηλίας ο Ιωάννης, ώς φασιν οι μετεμψύχωσιν δοξάζοντες, λέγοντας ότι η ψυχή Ηλιού είς Ιωάννην ήλθεν• ετόλμησαν γαρ πολλοί ταύτην επιρρίψαι την θεωρίαν τή του Κυρίου φωνή.
Και ει μεν ην Hλίας αποθανών, εδίδοτο προς τούτο χώρα αυτοίς· ει δέ μετά σώματος ανελήφθη, πώς ψυχη ή ενσώματος εις έτερον σώμα μετεκοσμίσθη;»
Δηλαδή: Ο Χριστός είπε ότι ο Ιωάννης ήλθε εν πνεύματι και δυνάμει Ήλιού.
«καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλιού» (Λουκ. 1,17) ότι δηλαδή έχει τα χαρακτηριστικά του προφήτη Ηλία. Αυτοί όμως που
πίστευαν στη μετενσάρκωση υποστήριζαν και έλεγαν
ότι, το πνεύμα του Ηλία ήρθε και σαρκώθηκε στο πρόσωπο του Ιωάννου. Συνεπώς η Αγία Γραφή μιλάει για τη μετενσάρκωση, και μάλιστα μάρτυρας υπέρ
αυτής είναι ο ίδιος ο Χριστός, που είπε ότι ο Ιωάννης είναι «δυνάμει Ἠλιού»! Και λέει προσφυέστατα ο
Ωριγένης: "Εάν ο Ηλίας είχε πεθάνει, θα μπορούσε,
ας πούμε, να δοθεί κάποια μικρή λαβή -αν καί τό «έν
δυνάμει» θα πεί με χαρακτηριστικά, με ενέργειες του Ηλιού• όχι ότι είναι ο ίδιος ο Ηλίας- έστω θά μπορούσε, λέει ο Ωριγένης, να ειπωθεί ότι ήταν ο Ηλίας, του οποίου η ψυχή μπήκε στην κοιλιά της Ελισάβετ,
και γεννήθηκε ο Ιωάννης. Αλλά ο Ηλίας δέν πέθανε, ο Ηλίας ανελήφθη! Πώς μπορούμε λοιπόν να υποστηρίξουμε ότι έχουμε μία ψυχή σε δύο σώματα;" κάτι
που είναι βέβαια άτοπο. Έτσι το αντιμετώπισε ο Ώριγένης, έξυπνότατα και ωραιότατα.
Όπως βλέπετε, αγαπητοί μου, όλα αυτά τα πράγματα είναι πολύ σπουδαία. Και πρέπει να ξέρουμε κι εκείνους που αρνούνται την ανάσταση του Χριστού, ώστε να μη πέφτουμε θύματα αυτών των ανοήτων θέσεων και θεωριών. Παρακαλώ λοιπόν, όπως λέει ο Αγιος Κύριλλος στους τότε κατηχουμένους του, άς
ασφαλιζόμαστε. «Ἀσφάλιζε τοίνυν σεαυτόν ἄνθρωπε. Ἔχεις τὰ σημεῖα τοῦ Ἀντιχρίστου. Καὶ μὴ μόνος μνημόνευε τούτων, ἀλλὰ καὶ ἀφθόνως πᾶσι μεταδίδου. Εἰ τέκνον ἔχεις κατὰ σάρκα, τοῦτο ἤδη νουθέτει. Καὶ εἰ διὰ κατηχήσεως ἐγέννησάς τινα, καὶ τοῦτον προασφαλίζου, ἵνα μὴ τὸν ψευδῆ δέξηται ὡς ἀληθῆ. τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας. φοβοῦσί με οἱ πόλεμοι τῶν ἐθνῶν, φοβεῖ με τὰ σχίσματα τῶν ὲκκλησιῶν, φοβεῖ με ἡ μισαδελφία τῶν ἀδελφῶν καὶ λεγέσθω μὲν ταῦτα, μὴ γένοιτο δὲ ἴνα ἐφ' ἡμῶν πληρωθῇ, πλὴν ἀσφαλιζόμεθα».
Ας ασφαλιζόμαστε με όλα εκείνα που μαθαίνουμε, και να κρατάμε ακέραιη την πίστη μας στην Εκκλησία και στην αλήθεια ότι ο Χριστός αναστήθηκε σωματικά και ότι και εμείς θα αναστηθούμε σωματικά. Θα αναστηθούμε με πραγματική ανάσταση, θα αναστηθούν αυτά τα σώματά μας που έχουμε τώρα!
Απόσπασμα από την 5η ομιλία στην κατηγορία
« Ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν ».
†.Συνεχίζουμε, αγαπητοί μου, τη μαρτυρία των Πατέρων της Εκκλησίας μας για το μεγάλο δόγμα της Πίστεώς μας, που είναι η ανάσταση των νεκρών.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αυτός ο μεγάλος δογματικός της Εκκλησίας μας, και πατήρ της Δογματικής όπως λέγεται, γράφει:
«Πιστεύομεν δέ καί εἰς ἀνάστασιν νεκρῶν.
Ἔσται γάρ, ὄντως ἔσται νεκρῶν ἀνάστασις. Ἀνάστασιν δὲ. λέγοντες σωμάτων φαμὲν ἀνάστασιν». Δηλαδή: Πιστεύουμε στην άνάσταση των νεκρών, διότι υπάρχει, πράγματι υπάρχει η ανάσταση των νεκρών κι άμα λέμε ανάσταση, εννοούμε των σωμάτων την ανάσταση. Θα επαναλάβω τη φράση του: «ανάστασιν δε λέγοντες, σωμάτων φαμέν ανάστασιν»! «Ἀνάστασις γάρ ἐστι δευτέρα τοῦ πεπτωκότος στάσις· αἱ γὰρ ψυχαὶ ἀθάνατοι οὖσαι πῶς ἀναστήσονται;». Τί ωραία που το λέει! Όταν λέμε ανάσταση, εννοούμε ότι έχουμε όρθια στάση κάποιου πράγματος που έχει πέσει• διότι οι ψυχές
είναι αθάνατες, και συνεπώς, αφού είναι αθάνατες, πώς να μιλήσουμε για την ανάστασή τους;
«Εἰ γὰρ θάνατον ὁρίζονται χωρισμὸν ψυχῆς ἀπὸ σώματος, ἀνάστασίς ἐστι πάντως συνάφεια πάλιν ψυχῆς καὶ σώματος καὶ δευτέρα τοῦ διαλυθέντος καὶ πεσόντος ζῴου στάσις».
Είναι τόσο χαρακτηριστικός ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ώστε μόνο τη δική του αυτή περικοπή να
είχαμε, θα μάς έδινε ολοκληρωμένη την εικόνα στο περί αναστάσεως θέμα. Σας παραπέμπω όμως στο 27ο κεφάλαιο, το τελευταίο, του τετάρτου βιβλίου της Δογματικής του• "Περὶ ἀναστάσεως"
ένας τόμος είναι. https://azbyka.ru/otechnik/Ioann_Damaskin/ekdosis-akribes-tes-orthodoxou-pisteos/4
Είναι ένα εκτενές κεφάλαιο, περίπου τριών-τεσσάρων σελίδων, που τα περικλείει σχεδόν όλα όσα σας είπα ή θα σας πώ.
Λοιπόν λέει: «Εάν πρέπει να ορίσουμε τον θάνατο ώς χωρισμό της ψυχής από το σώμα, τότε η ανάσταση δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εκ νέου ένωση ψυχής και σώματος και η ανύψωση πάλι του διαλυθέντος και πεσόντος ζώου». Ζώο λέγεται κάθε τι που ζεί. Και ο άνθρωπος είναι ζώο, με τη διαφορά πώς
είναι «ζώον θεούμενον».
Στο Μεγάλο Απόδειπνο, για
παράδειγμα, λέμε «έξαπτέρυγα ζώα, τα Σεραφείμ...». Ζώον λοιπόν λέγεται κάθε τι πού ζεί.
Είδατε, παρακαλώ, τι σημαίνει θάνατος; Αυτό θα
το πούμε αναλυτικότερα προσεχώς• αλλά λέμε κάτι και τώρα. Εάν πρέπει να ορίσουμε τον θάνατο, δηλαδή να πούμε τι είναι ο θάνατος, θα πούμε ότι είναι ο χωρισμός της ψυχής από το σώμα.
Τί είναι ανάσταση;
Είναι η συνάφεια, ή επανένωση της ψυχής με το σώμα.
'Αλλά η ψυχή είναι αθάνατη• άρα, για να έχουμε πάλι
ένωση, πρέπει το σώμα να γίνει πάλι ό,τι ήταν και
πρώτα, δηλαδή vα αναστηθεί.
«Αὐτὸ οὖν τὸ σῶμα τὸ φθειρόμενον καὶ διαλυόμενον, αὐτὸ ἀναστήσεται ἄφθαρτον·». Αυτό λοιπόν το σώμα που φθείρεται και διαλύεται, αυτό θα αναστηθεί άφθαρτο.
Το ίδιο εξάλλου λέει και ο Απόστολος Παύλος στην Α' Πρός Κορινθίους επιστολή του.
«οὕτω καὶ ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν. σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ·».
(Α Κορ. 15,42)
Όλες οι Οικουμενικές Σύνοδοι -γιά να φύγω από
τούς επί μέρους Πατέρες- που εκφράζουν το πνεύμα
της Εκκλησίας του Χριστού, αναφέρονται στο θέμα της Αναστάσεως του Χριστού σαφώς. Ιδιαιτέρως μάλιστα η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος στα πρακτικά της ασχολήθηκε όχι απλώς μόνο με την ανάσταση των νεκρών, αλλά και με τη φύση του σώματος που πρόκειται να αναστηθεί.
Λέει πολλά• αλλά παίρνω μόνο το σημείο που μας ενδιαφέρει: «ὅθεν ἐλεύσεται κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς, οὗ τῆ παρουσία πάντες ἄνθρωποι ἀναστήσονται σύν τοῖς ἑαυτῶν σώμασιν, ἀποδώσοντες περί τῶν ἰδίων ἔργων λόγον΄ καί οἱ μέν τά ἀγαθά πράξαντες, πορεύσονται εἰς ζωήν αἰώνιον, οἱ δέ τά φαῦλα, εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον».
Δηλαδή: Ο Χριστός θα έλθει από τους ουρανούς να κρίνει ζωντανούς και νεκρούς, με την παρουσία του οποίου όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν με
τα σώματά τους και θα δώσουν λόγο για τις δικές
τους πράξεις, και λοιπά.
Και τέλος αναφέρουμε το γνωστό μας Σύμβολο
Πίστεως της Νικαίας, αυτό που λέμε τουλάχιστον δυό
φορές την ημέρα.
«Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων.Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸνἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο.
Τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα.
Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα.
Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατὰ τὰς Γραφάς.
Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός.
Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.
Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν.
Εἰς μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν.
Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν.
Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν.
Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος». Ἀμήν.
Γι' αυτό ακριβώς λέμε το Σύμβολο της Πίστεως, που η Εκκλησία μας ορθώς το τοποθέτησε, πρώτα στο Μεσονυκτικό, δηλαδή στην πρώτη πρωινη 'Ακολουθία, και μετά στο 'Απόδειπνο, στην τελευταία 'Ακολουθία. Ώστε με το Σύμβολο της Πίστεως ξεκινάμε την ημέρα μας και με αυτό την τελειώνουμε.
Εάν όμως τελέσουμε και τη Θεία Λειτουργία, τότε θα
ακουστεί το Σύμβολο της Πίστεως άλλη μία φορά. Στό
γνωστό μας λοιπόν αυτό Σύμβολο, που λέγεται της Νικαίας, λέμε: «Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν» δηλαδή προσδοκώ, περιμένω την ανάσταση νεκρών! Και
επειδή οι ψυχές δεν πεθαίνουν, η ανάσταση που περιμένω είναι των σωμάτων.
Δεν νομίζω πιά, αγαπητοί μου, να φύγει κάποιος
από τον χώρο αυτό, και να μην έχει καταλάβει αυτά
που λέμε. Δέν τό νομίζω πιά. Άν ήμουν δάσκαλος, θα
μου έλεγαν οι μαθητές: «Φτάνει πιά, μάς ζάλισες,
κύριε καθηγητά, κύριε δάσκαλε, γιατί μας τα είπες
πολλές φορές»!
Η Εκκλησία μας όμως θέλει να έχει διαρκή αυτή
τη μνήμη της αναστάσεως των νεκρών. Βλέπετε, είναι
διδάσκαλος που δεν κουράζεται να τα λέει και να τα ξαναλέει• θέλει να έχει διαρκή αυτή τη μνήμη. Γι' αυτό
κάθε Κυριακή γιορτάζει την Ανάσταση του Χριστού, η
οποία είναι ποιητική της αναστάσεως των νεκρών -δηλαδή είναι ο μοναδικός και ουσιαστικός παράγοντας
της αναστάσεως των νεκρών- και η γιορτή της νίκης
κατά του θανάτου.
Κατά την περίοδο της Διακαινησίμου έβδομάδος,
εκτός βέβαια του αναστασίμου Κανόνος που ακούγεται και είναι τόσο πανηγυρικός, και εκφράζεται εκεί ή
πίστη στην ανάσταση των νεκρών, η Εκκλησία μας
διαρκώς επαναλαμβάνει το μικρό μέν αλλά μεστότατο
τροπάριο «Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος». Για σαράντα δέ ημέρες η Εκκλησία μας ψάλλει αυτό το τροπάριο, και κλείνει κάθε Ακολουθία μέ το . «Χριστὸς ἀνέστη», αντί του «Δι᾿ εὐχῶν τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν...». Διότι πράγματι το τροπάριο αυτό, το πολύ μικρό αλλά χαρακτηριστικό και υπέροχο, μάς πληροφορεί για όλα. «Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαρισάμενος». Ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς, αφού με τον θάνατό Του πάτησε και νίκησε τον θάνατο, και σ' εκείνους που είναι στα μνήματα -στα μνήματα... τι ρεαλισμός!- χάρισε τη ζωή.
'Αλλά υπήρξαν και άνθρωποι αρνητές και εχθροί της Πίστεως, που αρνήθηκαν την ανάσταση των νεκρών. Η άρνηση της αναστάσεως των
νεκρών είναι αρχαιότατη, από τον καιρό ακόμη των
Αποστόλων. Και το ευτύχημα είναι ότι ενώ οι Απόστολοι είναι οι κήρυκες της Αναστάσεως του Χριστού
και της αναστάσεως των νεκρών, οι ίδιοι οι Απόστολοι
είναι εκείνοι που υπήρξαν και οι πολέμιοι των αρνητων της Αναστάσεως. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος να πει ότι οι Απόστολοι παρανόησαν τα πράγματα και υποστήριξαν κάτι που θα ήταν ανεδαφικό και παράλογο ή ότι παρανοήθηκε το κήρυγμά τους, δηλαδή ότι εκείνοι μέν κήρυξαν την ανάσταση των και
κρών, αλλά αυτή η ανάσταση δεν είναι πραγματική,
αλλά είναι, ας πούμε, ηθική. Όχι! Δόξα τω Θεώ, οι Απόστολοι ζούσαν όταν παρανοήθηκε και πολεμήθηκε η ανάσταση των νεκρών, και ανέλαβαν οι ίδιοι οι Απόστολοι του Χριστού να αντιμετωπίσουν τους αρνητές
της.
Ο Απόστολος Παύλος, για παράδειγμα, αναφέρει
στη Β' Προς Τιμόθεον επιστολή του την εξής περίπτωση• σας διαβάζω τί του γράφει: «τὰς δὲ βεβήλους κενοφωνίας περιΐστασο· ἐπὶ πλεῖον γὰρ προκόψουσιν ἀσεβείας,/ καὶ ὁ λόγος αὐτῶν ὡς γάγγραινα νομὴν ἕξει· ὧν ἐστιν Ὑμέναιος καὶ Φιλητός,/ οἵτινες περὶ τὴν ἀλήθειαν ἠστόχησαν, λέγοντες τὴν ἀνάστασιν ἤδη γεγονέναι, καὶ ἀνατρέπουσι τήν τινων πίστιν».
(Β Τιμ. 2, 16 - 18)
Δηλαδή: Τά βέβηλα κούφια λόγια, αυτά που λένε οι
αρνητές της Πίστεως, άσ' τα στην άκρη, γιατί θα προχωρήσουν στην ασέβεια όλο και πιο πολύ, και θα απλωθεί σαν τη γάγγραινα ή αίρεσή τους. Από αυτούς
τους αρνητές σου κατονομάζω, λέει στον Τιμόθεο, τον Ύμέναιο και τον Φιλητό, οι οποίοι ως προς την αλήθεια αστόχησαν, έπεσαν έξω, και ανατρέπουν την πίστη μερικών, υποστηρίζοντας ότι η ανάσταση έχει ήδη γίνει.
Οι άνθρωποι αυτοί, που είναι βεβαίως ασταθείς και ευμετάβολοι, δέν είναι σταθεροποιημένοι στήν πίστη.
Ο Υμέναιος και ο Φιλητός λοιπόν ήταν δύο Χριστιανοί, οι οποίοι όμως αρνήθηκαν την Ανάσταση του Χριστού και την ανάσταση των νεκρών και έλεγαν ότι η ανάσταση είχε ήδη γίνει! Βέβαια το τι εννοούσαν με αυτό και τι εννοεί ο Απόστολος, θα το δούμε λίγο πιο κάτω. Ας πάρουμε όμως με τη σειρά όλους εκείνους πού αρνήθηκαν την ανάσταση των νεκρών, παλαιούς και νεότερους.
Και πρώτα-πρώτα είναι οι Ορθολογιστές, παλαιοί και νεότεροι. Ορθολογιστές είναι έκείνοι που προσπαθούν να κρίνουν και να μετρήσουν
τα πάντα με το μέτρο του λογικού τους. Αλλά σας το
λέω, και να το ξέρετε πάντοτε, ότι το λογικό μας είναι
πεπερασμένο. Δεν μπορεί το ανθρώπινο μυαλό να τα
καταλάβει όλα• ούτε θα υπάρξει ποτέ περίπτωση να
καταλάβει κάποτε κάτι, αν δεν το καταλαβαίνει σήμερα. Πρέπει να το ξέρουμε αυτό• έχει αποδειχθεί και
φιλοσοφικά. Ο Κάντιος μάλιστα απέδειξε ότι υπάρχουν όρια στον νου. Δεν είναι δυνατόν το ανθρώπινο
μυαλό ποτέ να τα κατανοήσει όλα, γιατί έχει όρια, είναι πεπερασμένο, όσο κι αν υποτεθεί ότι έχει εξελιχθεί. Πώς μπορούμε λοιπόν να πούμε για κάτι που είναι
πέρα από τα όρια της λογικής μας ότι αυτό δεν υπάρχει, μόνο και μόνο επειδή το μυαλό μας δεν το καταλαβαίνει, όπως στην περίπτωση της αναστάσεως των νεκρών;
Ο Όρθολογιστής είναι ο φυσικός άνθρωπος. Δεν
είναι ο άνθρωπος του πνεύματος, ο άνθρωπος της χάριτος, ο άνθρωπος της πίστεως, αλλά είναι ο άνθρωπος όπως είναι, που έχει μυαλό με κάποια όρια. Ο άνθρωπος αυτός, αφού στερείται τον θείο φωτισμό, δέν μπορεί ποτέ να καταλάβει πως είναι δυνατόν ένα σώμα
που διαλύεται στο χώμα ότι μπορεί πάλι να επανασυσταθεί και να ζήσει αιωνίως.
Εκτός από τους Ορθολογιστές, είναι και οι Υλιστές. Οι Ύλιστές αρνούνται και τον Θεό και την ψυχή.
Φυσικά πώς είναι δυνατόν να δεχθούν την ανάσταση
των νεκρών, αφού αρνούνται τα πάντα; Δεν δέχονται
παρά μόνον ό,τι βλέπουν, ό,τι αισθάνονται, ό,τι καταλαβαίνουν. Πολλές φορές μάλιστα αρνούνται και
πράγματα που είναι πολύ πιό εδώ από τα όρια της λογικής, όχι μόνο πιο πέρα. Μόνο ό,τι υποπίπτει στις αισθήσεις τους, αυτό και μόνο δέχονται. Επίσης πως είναι δυνατόν οι Ύλιστές να δεχθούν την ανάσταση των νεκρών, όταν δέχονται ότι «τὰ πάντα ῥεῖ», ότι όλα κυλούν, ρέουν, περνούν; Το σώμα μας έγινε χώμα, λένε, αυτό το χώμα θα βγάλει χορτάρια, τα χορτάρια
θά τα φάνε τα ζωντανά, οι γίδες και τα πρόβατα, οι
άνθρωποι θα φάνε τις γίδες και τα πρόβατα, κι έτσι ο
ένας άνθρωπος κυκλοφορεί μέσα στον άλλο άνθρωπο.
Αρα λοιπόν, λένε, «τὰ πάντα ῥεῖ», όλα ρέουν, όλα μεταβάλλονται, και το ένα κινείται μέσα στο άλλο κατά
μία αέναη και διαρκή κίνηση. Έτσι ο Ύλισμός θεωρεί
αδύνατον να υπάρξει ανάσταση των νεκρών. Αυτό είναι πέρα από τα όρια της λογικής!
Υστερα έχουμε τους Πανθεϊστές. Προσέξτε, αυτά
είναι και στους παλιούς και στους νεότερους αρνητές.
Και τότε υπήρχαν Υλιστές, εκεί σήμερα υπάρχουν• και
τότε υπήρχαν Πανθεϊστές, και σήμερα υπάρχουν. Για
παράδειγμα, ο Βουδισμός έχει εξαπλωθεί στη Δύση,
και όσοι τον αποδέχονται ή διαβάζουν βουδιστικά
βιβλία, αποδέχονται και τον Πανθεϊσμό. Αλλά και η
Θεοσοφία και ο Πνευματισμός και ο Μασονισμός, όλα
αυτά που έχουν ανατολική προέλευση, δέχονται τον
Πανθεϊσμό, έχουν πανθεϊστική βάση. Κάθε τι πού ενεργείται, ακόμα και όταν μιλούν γιά πνεύμα, όλα είναι μέσα στο κτιστό σύμπαν• τίποτα δεν βγαίνει έξω από το κτιστό σύμπαν. Συνεπώς, είτε νεότεροι είναι οι
Πανθεϊστές είτε παλιότεροι, το θέμα είναι ότι ο Πανθεϊσμός αρνείται την ανάσταση των νεκρών, διότι ο
Πανθεϊσμός ταυτίζει τον Θεό με την κτίση και τους άνθρώπους.
Κατά τον Πανθεϊσμό, κάθε τι που για μια στιγμή υπάρχει, την επόμενη στιγμή δεν υπάρχει• ενώνεται με
το ασυνείδητο σύμπαν, καί δέν διατηρεί καμία προσωπική συνείδηση. Αυτό είναι ο Πανθεϊσμός. Όμως
ανάσταση των νεκρών προϋποθέτει διατήρηση της
προσωπικότητος και της ατομικότητος του σώματος.
Αλλά, κατά τον Πανθεϊσμό, ούτε η προσωπικότητα
διατηρείται ούτε και η ατομικότητα του σώματος. Σύμφωνα με αυτόν, εκείνος που πεθαίνει ενώνεται με τη
μεγάλη ψυχή, το μέγα πνεύμα του σύμπαντος, που είναι αυτό τούτο το σύμπαν και τίποτε άλλο.
Είναι σαν να έχω μία επιφάνεια νερού, όπου πετιέται ένας πίδακας, ένα συντριβανάκι. Αυτό το συντριβανάκι έχει μία υπόσταση, αφού ξεφεύγει από την επιφάνεια, δηλαδή από όλο τον όγκο του νερού. Ξαναπέφτει όμως μέσα στο νερό, και τότε ξαναγίνεται ό,τι
ήταν και πρώτα. Αυτό λέει ο Πανθεϊσμός. Όταν πεθάνω, ενώνομαι με το σύμπαν. Έτσι δεν διατηρείται ούτε
ή ατομικότητα του σώματος, ούτε και η προσωπικότητα του πνεύματος. Όλοι οι Πανθεϊστές, είτε λέγονται
Θεοσοφιστές είτε λέγονται Μασόνοι είτε Πνευματιστές, ας μιλούν για ζωή στο υπερπέραν και λοιπά και
λοιπά, έχουν για βάση τους τον Πανθείσμό. Μήν το
ξεχνάμε αυτό ποτέ.
Αλλά κι αυτό που λένε νιρβάνα δεν είναι τίποτε
άλλο παρά μιά μακαριότητα, αν και ποτέ δεν δόθηκε
απάντηση στο τι ακριβώς είναι. Είναι η μακαριότητα
στο μηδέν, στην ανυπαρξία. Ας πούμε, τραβάω πολλά
στη ζωή μου. Πρίν γεννηθώ όμως ήμουν ευτυχής. Πρίν
γεννηθώ, κατά τον Πανθεϊσμό, υπήρχα. Βέβαια δεν είχα συνείδηση, αλλά ήμουν ευτυχής. Πάλι όμως, μετά
τον θάνατό μου, θα είμαι ευτυχής, γιατί θα είμαι βυθισμένος μέσα στη νιρβάνα, μέσα στη μακαριότητα της
ανυπαρξίας. Είμαι δηλαδή μία ύπαρξη σε ανυπαρξία,
μία ύπαρξη που στερείται προσωπικότητος και συνειδήσεως και ατομικότητος ως προς το σώμα.
Αρα πώς είναι δυνατόν ένας Πανθεϊστής να δεχθεί την ανάσταση των νεκρών; Είναι δυνατόν ποτέ; Δεν είναι.
Έχουμε επίσης και τους Γνωστικούς, παλιούς και
νεότερους. Ο Μασονισμός, αγαπητοί μου, σας το έχω
πεί πάρα πολλές φορές, έχει γνωστική διάσταση, δηλαδή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία νεότερη μορφή του παλιού, του αρχαίου Γνωστικισμού. Είναι γνωστό
ότι ο Γνωστικισμός, σ' οποιαδήποτε μορφή κι αν εμφανίστηκε στην Ιστορία, πάντα στηρίζεται στην διαρχία, δηλαδή στην παρουσία της ύλης και του πνεύματος.
Ισχυρίζεται ότι το πνεύμα είναι δημιούργημα ενός αγαθού θεού, ο οποίος αποτελεί αρχή, ενώ το σώμα είναι αποτέλεσμα δημιουργίας ενός κακού θεού, ο οποίος αποτελεί επίσης αρχή. Έχουμε λοιπόν δύο αρχές, διαρχία: την αρχή του καλού και την αρχή του κακού.
Η διαρχία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσπάθεια του ανθρώπου να ερμηνεύσει το αγαθό και το κακό που υπάρχει μέσα στο σύμπαν. Έτσι λοιπόν όλα τα παλιά φιλοσοφικά συστήματα, ακόμη και του Πλάτωνος, στη βάση τους είναι διαρχικά. Και τα μέχρι σήμερα φιλοσοφικά συστήματα της Ανατολής, Βουδισμός και λοιπά, κατά βάση όλα είναι διαρχικά. Φαίνεται λοιπόν πώς ο Γνωστικισμός έρχεται τώρα να επιδράσει και σε κάποιους Χριστιανούς, όπως είναι ο Ύμέναιος και ο Φιλητός -τους οποίους κατακρίνει ο 'Απόστολος Παύλος- που υποστήριζαν μιά πνευματική ή
ηθική ανάσταση, αποκλείοντας την ανάσταση των σωμάτων.
Ποιά είναι αυτή η πνευματική ανάσταση; Παρακαλώ, προσέξτε. Εδώ είναι μεγάλος ο κίνδυνος, και
όρθώς το Πνεύμα του Θεού καταχώρησε μέσα στην Αγία Γραφή αυτή την καταδίκη του Υμεναίου και Φιλητού. Πάντοτε, σε κάθε εποχή, ιδιαίτερα στις ημέρες μας, αυτό το τελευταίο έχει πάρα πολλή αξία και σημασία. Προσέξτε. Είναι γνωστό ότι όταν βαπτιστούμε
αναγεννιόμαστε αλλά αναγεννιόμαστε από την αμαρτωλή μας κατάσταση, από το προπατορικό αμάρτημα.
Αυτό σημαίνει πως έχουμε ανάσταση. Ήμασταν πεσμένοι από την αμαρτία, και τώρα σηκωνόμαστε, έγειρόμαστε στην αγιότητα και την αρετή. Ήμασταν ή πεσμένη εικόνα του Θεού, και τώρα αυτή η εικόνα εγείρεται, δηλαδή έχουμε ανάσταση. Αυτή όμως η ανάσταση έχει πνευματικό χαρακτήρα, πνευματική διάσταση.
Ακόμη όταν λέμε «Είμαι αμαρτωλός, και τώρα γίνομαι άγιος», αυτό σημαίνει ότι αναστήθηκα ηθικά.
Σας θυμίζω την παραβολή του ασώτου υιού. Τι είπε ο
πατέρας στον «πρεσβύτερο υιό», όταν εκείνος ζήλεψε
και δεν ήθελε να μπεί μέσα στο σπίτι, την ώρα που άκουσε το μεγάλο γλέντι που γινόταν για τον ερχομό
του «νεότερου γιού»; Είπε: «Παιδί μου, έπρεπε να χαρείς για τον αδελφό σου, γιατί αυτός ήταν νεκρός και
έζησε, ήταν χαμένως και βρέθηκε».
«εὐφρανθῆναι δὲ καὶ χαρῆναι ἔδει, ὅτι ὁ ἀδελφός σου οὗτος νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε, καὶ ἀπολωλὼς ἦν καὶ εὑρέθη.»
(Λουκ. 15, 11 - 32)
Είδατε; «νεκρός
και έζησε», δηλαδή αναστήθηκε αναστήθηκε από τη νέκρα του την ηθική.
Ο Υμέναιος και ο Φιλητός λοιπόν, όπως λένε και
όλοι οι διαστροφείς της ερμηνείας της Αγίας Γραφής,
έλεγαν: «Βαπτίστηκες; Αναστήθηκες! Μή περιμένεις
λοιπόν άλλη ανάσταση τελείωσε το πράγμα»! Αντιληφθήκατε πού βρίσκεται η αίρεση; «Βαπτίστηκες;
αναγεννήθηκες; έγινες καινούργιος άνθρωπος; Αναστήθηκες! Πάει, αυτό είναι, τελείωσε• δεν υπάρχει
άλλη ανάσταση!». Αυτό είναι εκείνο που αναφέρει ο
Απόστολος γι' αυτούς «που λένε ότι η ανάσταση ήδη έγινε».
Και τώρα, δόξα τω Θεώ, ο ίδιος ο Απόστολος άναλαμβάνει να τους αντιμετωπίσει. Γράφει λοιπόν
στην Α' Προς Τιμόθεον: «ἔχων πίστιν καὶ ἀγαθὴν συνείδησιν, ἥν τινες ἀπωσάμενοι περὶ τὴν πίστιν ἐναυάγησαν·»
(Α Τιμ. 1,19)
δηλαδή μερικοί διώχνοντας την αγαθή συνείδηση που
είχαν, ώστε να ερμηνεύσουν ορθά και υπό το πνεύμα
της Εκκλησίας τον λόγο του Θεού ναυάγησαν ως πρός την Πίστη• «ὧν ἐστιν Ὑμέναιος καὶ Ἀλέξανδρος», ανάμεσά τους είναι ο Υμέναιος και ο Αλέξανδρος -εδώ αναφέρει τον Υμέναιο, που είναι ο
προηγούμενος, και τον Αλέξανδρο, ένα νέο πρόσωπο,
ενώ στη δεύτερη επιστολή αναφέρει τον Υμέναιο και
τόν Φιλητό- «οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ, ἵνα παιδευθῶσι μὴ βλασφημεῖν» (Α Τιμ. 1,20)
τους οποίους παρέδωσε στα
χέρια του Σατανά νά δαιμονιστούν ή να πάθουν άρρώστιες γιά νά παιδαγωγηθούν και να μη βλασφημούν, δηλαδή τους απέκοψα από την Εκκλησία ως
αιρετικούς.
Έχουμε δύο παραδόσεις στον Σατανά• ή μία παράδοση είναι της ψυχής, με τον αφορισμό, -το ρήμα παραδίδω θα πεί αφορίζω, κόβω από την Εκκλησία και ρίχνω στα χέρια του Σατανά- και η άλλη είναι να πέσει το σώμα σε αρρώστιες απερίγραπτες. Θυμηθείτε εκείνον τον αιμομίκτη της Κορίνθου, για τον οποίο ο Απόστολος Παύλος λέει: «παραδοῦναι τὸν τοιοῦτον τῷ σατανᾷ εἰς ὄλεθρον τῆς σαρκός, ἵνα τὸ πνεῦμα σωθῇ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ». (Α Κορ. 5,5)
<<να παραδοθεί στα χέρια του Σατανά, γιά νά παιδευθεί το σώμα του, και να σωθεί την ημέρα της Κρίσεως το πνεύμα του>>, δηλαδή να άρρωστήσει, να βάλει μυαλό και να μην είναι αίμαμίκτης. Και τώρα εδώ λέει το ίδιο: «οὓς παρέδωκα τῷ σατανᾷ». Δέν μάς εξηγεί όμως αν τους παρέδωσε σωματικώς ή πνευματικώς. Σωματικώς θα πει να αρρωστήσουν, και πνευματικώς θα πει να δαιμονιστούν.
Τους παρέδωσε λοιπόν στόν Σατανά για να μη βλασφημούν, δηλαδή να μη λένε ότι έγινε ήδη η ανάσταση των νεκρών, ενώ δεν έγινε. Αγαπητοί μου, την ανάσταση των νεκρών την περιμένουμε, δεν έγινε ακόμη.
Και η ανάσταση των νεκρών δέν θά είναι πνευματική
ή ηθική, αλλά θα είναι σωματική. Σαφέστατα!
Οπως βλέπετε, είναι χαρακτηριστικό ότι εδώ η
άρνηση της πίστεως στην ανάσταση των νεκρών δέν
είναι ευθεία, αλλά πλαγία. Δηλαδή ο Υμέναιος, ο Φιλητός και ο Αλέξανδρος δεν αρνούνται την ανάσταση,
αλλά και τη νοθεύουν. Αυτό κάνει ο Διάβολος, αγαπητοί.
Είναι η μέθοδος του Σατανά, που υποβάλλει σε πολλούς από τους Χριστιανούς μας όχι να αρνηθούν, αλλά να νοθεύσουν κάτι. Λένε: <<Δέν αρνούμαι τον Χριστό•
πάω στην Εκκλησία, κάνω τον σταυρό μου >>
Αυτό όμως από μόνο του δεν σώζει• γιατί αν τους πεις τα
υπόλοιπα, θα σου πούν: <<Σταμάτα, δεν τα δέχομαι>>.
Εάν όμως ο Διάβολος τους έλεγε νά μή πάνε καθόλου
στην Εκκλησία, τότε θα αντιδρούσαν. Έτσι τους υποβάλλει να πάνε στην Εκκλησία ή να εξομολογηθούν,
έστω και μια φορά τον χρόνο ή και μιά φορά στά... πενήντα χρόνια! Δέν τόν πειράζει τον Διάβολο αυτό.
<<Κοινώνησε και μια φορά τον χρόνο, σου λέει• δεν
χάλασε ο κόσμος!>>. Αλλά δεν θέλει να πλησιάσεις πολύ στην πνευματική ζωή. Και βλέπετε ότι μόλις κάποιος πλησιάσει λίγο περισσότερο στην Εκκλησία, πέφτουν όλοι επάνω του! Εδώ λοιπόν δεν έχουμε άρνηση της Εκκλησίας• έχουμε διαστροφή της Εκκλησίας. Αυτό είναι το χαρακτηριστικό.
Σήμερα, αγαπητοί μου, είναι διάχυτη αυτή η διεστραμμένη αντίληψη περί της αναστάσεως των νεκρών
αλλά και περί της Αναστάσεως του Χριστού. Δέν θά ξεχάσω ποτέ, όταν κάποτε, πρίν πολλά χρόνια, διάβαζα ένα άρθρο για την Ανάσταση του Χριστού σε μία σοβαρή εφημερίδα των Αθηνών. Έγραφε για την ανάσταση της φύσεως και ισχυριζόταν ότι η Ανάσταση
του Χριστού δέν είναι παρά η ανάσταση της κτίσεως,
και γι' αυτό γιορτάζουμε την Ανάσταση του Χριστού
την Άνοιξη, διότι η Άνοιξη είναι η ανάσταση των πάντων!... Φοβερά πράγματα! Φοβερά!... Δηλαδή εδώ
έχουμε ανάσταση, που όμως την εννοούν είτε πνευματικώς είτε ηθικώς είτε κατά μεταφοράν είτε κατά πανθεϊστικό τρόπο είτε κατά φυσικό τρόπο. Δέν ομολογούν την ορθή πίστη, ότι ο Χριστός αναστήθηκε από τους νεκρούς και ότι θα αναστηθούμε κι εμείς με τα σώματά μας, αυτά που έχουμε σήμερα, που είναι
φθαρτά και θνητά.
Μάλιστα υπάρχει κι' ακόμα μία αρνητική αντίληψη για την ανάσταση των νεκρών. Παρακαλώ, προσέξτε
την κι αυτήν• είναι και παλιά και σύγχρονη. Μερικοί
εννοούν ως ανάσταση την διατήρηση του γένους! Δηλαδή ότι εμείς θά πεθάνουμε,
αλλά θα ζούμε στο πρόσωπο του παιδιού μας. Μεθαύριο θα πεθάνει και το παιδί μας• αλλά το παιδί μας θα ζει στο πρόσωπο του παιδιού του, και εμείς θα ζούμε στο πρόσωπο του εγγονού μας! Συνεπώς αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα, ο Αδάμ ζεί, γιατί ζει μέσα σε μας το δικό του σπέρμα, η δική του ύπαρξη, είναι μέσα σε μας. Έτσι λοιπόν,
όταν λέμε ανάσταση, δεν εννοούμε τίποτε άλλο παρά
την ύπαρξη και διατήρηση του γένους μέσα στην Ιστορία.
Θα σας φανεί παράξενο αν σας έλεγα ότι αυτή την ανόητη θεωρία την υποστηρίζουν και οι Εβραίοι;
Την υποστήριζαν οι παλιοί Εβραίοι, οι Σαδδουκαίοι,
την υποστηρίζουν όμως και οι νεότεροι μέχρι σήμερα.
Βεβαίως είναι φυσικό, διότι οι Σαδδουκαίοι δέν πίστευαν στην ανάσταση των νεκρών• θα το θυμάστε από το Κατά Ματθαίον ευαγγέλιο. Γι' αυτό και είχαν πει εκείνον τον ανόητο μύθο, με κάποια γυναίκα που, σύμφωνα με τον νόμο, επειδή ήταν άτεκνη, δήθεν την παντρεύτηκαν διαδοχικά επτά αδελφοί, που πέθαιναν ένας μετά τον άλλο. Και είχαν ρωτήσει τον Κύριο τίνος θα ήταν τελικά γυναίκα, όταν θα γινόταν η ανάσταση
των νεκρών. Είχαν πει αυτό το επιχείρημα στον Κύριο
γιά νά τόν παγιδεύσουν και να τόν φέρουν σε δύσκολη θέση• αλλά ο Κύριος τους απέδειξε ότι έχουν πλήρη
άγνοια της Γραφής.
(Βλ. Ματθ. 22, 23-32. Μάρκ. 12, 18-27)
Οι Εβραίοι λοιπόν πιστεύουν όχι στην ανάσταση
των και νεκρών, αλλά στην ανάσταση του γένους των. Θα
ρωτήσετε όμως: «Πώς ερμηνεύουν τότε τους Προφήτες, ας πούμε το όραμα του Ιεζεκιήλ;». Το ερμηνεύουν κατά τρόπο εθνικό. Βεβαίως υπάρχει και αυτή η διάσταση• αλλά δεν εξαντλείται η ερμηνεία σ' αυτή τη
διάσταση, διότι τον Θεό δεν τον ενδιαφέρει και τόσο η ιστορία ενός έθνους, και μάλιστα από κοσμικής πλευράς τόσο ασήμαντου. Τι ήταν το Ισραήλ, σε όλη την ιστορία του; Μιά γωνίτσα της γης ήταν, που δεν μπορείτε να την βρείτε εύκολα ούτε και στον χάρτη! Η ιστορία του Ισραήλ υπήρξε μία απο τις πιό ταπεινές ιστορίες, από πλευράς στρατιωτικής,
από πλευράς τεχνης, πολιτισμού και λοιπά. Η πιό
τιποτένια ιστορία της γής ήταν η ιστορία του Ισραήλ. Έχει όμως μιά μοναδικότητα. Αυτή η μοναδικότητα κάνει την ιστορία του Ισραήλ να είναι πάνω από τις ανθρώπινες ιστορίες, όλων των λαών και όλων των εθνών: το ότι δηλαδή
εκεί μέσα κυβερνούσε ο Θεός, για να γίνει το Ισραήλ
τύπος όλων των λαών και όλων των εθνών!
Λοιπόν, ναί, εκεί μιλάει ο Θεός με το όραμα του Ιεζεκιήλ, και δίνει μία διάσταση εθνική. Αλλά δεν
εξαντλείται σε μιά εθνική διάσταση εκείνο το θαυμάσιο όραμα του Ιεζεκιήλ. Απλούστατα είναι και αυτό,
μαζί με την παρουσία του λαού του Ισραήλ ως λαού στην Ιστορία, ένας τύπος, μία ιστορική εικόνα, που
έρχεται να εξαντληθεί στο γεγονός της αναστάσεως
των νεκρών.
Τί λένε λοιπόν οι Εβραίοι; πώς το ερμηνεύουν αυτό το όραμα; Νά πώς• ότι απλώς ζεί και επιβιώνει το Ισραήλ! και ότι αυτό λέγεται ανάσταση των νεκρών!
Θέλετε να δείτε πώς το ερμηνεύουν και οι σύγχρονοι
Εβραίοι αυτό; Αντιγράφω από τα Χρονικά, εβραϊκό
περιοδικό, τεύχος 11, Σεπτέμβριος 1978, από άρθρο
που το γράφει κάποιος Π. Γιώτας:
«Ο Ιεχωβά, γράφει, είναι ο ένας και μόνος Θεός, Θεός του Ισραήλ, όστις τιμωρεί τας αμαρτίας του λαού τούτου εν ζωή, και τον ακολουθεί και τον προστατεύει και τον θεωρεί περιούσιον και τον προορίζει να κυριαρχήση επί της γης». Είδατε; «να κυριαρχήση επί της γης»... Σιωνισμός! «Ουρανία μεταθανάτιος ζωή δεν υπάρχει, και οι τάφοι των Ισραηλιτών ποτέ δεν ανοίγουν». Όρίστε τι πιστεύουν οι νεότεροι Σαδδουκαίοι. Δεν πιστεύουν στην ανάσταση των νεκρών,
αλλά στην ανάσταση του γένους, της φυλής, στην παρουσία της φυλής τους μέσα στην Ιστορία!
Βλέπετε, παρακαλώ, πόσες θεωρίες υπάρχουν πού
προσπαθούν να προσβάλουν την μεγάλη αλήθεια της
αναστάσεως των νεκρών; Γι' αυτό κι εγώ σας τις είπα,
ώστε όποια θεωρία και να ακούσετε να είστε ενήμεροι
και να ασφαλίζεστε.
Πρέπει όμως να πούμε και μία ακόμη τελευταία
περίπτωση, που στην εποχή μας άρχισε κάπως πάλι νά
δημιουργεί μια ανησυχία στους ανθρώπους• είναι η μετενσάρκωση ή μετεμψύχωση, διότι και αυτή η θεωρία αρνείται την ανάσταση των νεκρών. Ο όρος βέβαια επικρατεί ώς μετεμψύχωση, αλλά δεν είναι ορθός•ο ορθότερος είναι
μετενσάρκωση, διότι
διότι δεν έχουμε αλλαγές
ψυχών, αλλά σωμάτων, ενώ η ψυχή παραμένει μία και μόνη. Συνεπώς είτε θα λέμε μετενσωμάτωση είτε μετενσάρκωση• αυτός είναι ο ορθότερος όρος.
Τι είναι αυτή η θεωρία;
Όταν λέμε θεωρία, είναι απλώς ένα πιστεύω. Δεν είναι τίποτε το σίγουρο• άπλώς είναι μια θεωρία. Είναι μια θεωρία περί αιώνιας ανακύκλησης υπάρξεων και περί διαδοχικών μετενσαρκώσεων, έως ότου επέλθει στην ψυχή μία πλήρης
κάθαρση. Δηλαδή να το πούμε απλοελληνικά, πεθαίνει ο άνθρωπος και η ψυχή του μπαίνει σ' ένα καινούργιο σώμα. Το σώμα αυτό μπορεί να είναι ανθρώπου, να είναι ζώου, καμιά φορά και φυτού, δηλαδή κάτι πολύ παρακάτω. Και πάλι ξαναρχίζει η ζωή, μέ μιά καινούργια γέννηση, και πάλι αρχίζει μία προσπάθεια
βελτιώσεως. Αλλά επειδή δεν μπορεί ο άνθρωπος ή
τό ζώο αυτό να βελτιωθεί, πάλι όταν ψοφήσει -επίτηδες είπα ψοφήσει- πάλι η ψυχή αυτή θα μπει σε ένα καινούργιο σώμα, για τρίτη, για τέταρτη φορά και λοιπά.
Αυτός ο κύκλος υποτίθεται ότι διαρκεί 3.000χρόνια.
Η πίστη τη μετενσάρκωση, είναι πάρα πολύ παλιά• την συναντάμε στους Ινδούς
και σε άλλους ανατολικούς λαούς, και μάλιστα πρίν
από τον Βουδισμό. Ό Βουδισμός, όπως θα ξέρετε,
ξεκίνησε πριν από τον 6ο αιώνα π.Χ.. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν στη μετενσάρκωση από τον καιρό που βρέθηκαν εκεί στην Αίγυπτο. Πάντα πίστευαν στη μετενσάρκωση. Την συναντάμε λοιπόν στην Ανατολή. Αλλά στον ελληνικό χώρο ή μετενσάρκωση παρουσιάστηκε με τον Πυθαγόρα, ο οποίος, κατά τον Ηρόδοτο, τήν πήρε από τους Αιγυπτίους. Από και τον
Πυθαγόρα, καθώς και από τους Ορφικούς, την πήρε ο Πλάτων, και από αυτόν ο Πλωτίνος. Έτσι βλέπουμε και στην αρχαία Ελλάδα να υπάρχει αυτή η αντίληψη της μετενσαρκώσεως. Όμως, παρά ταύτα, τουλάχιστον στον Πλάτωνα δεν στάθηκε η κύρια θεωρία του για τις ψυχές και για το μέλλον του ανθρώπου. Για τον Πλάτωνα η θεωρία
αυτή έμεινε κάπως στο περιθώριο, έστω κι αν την υιοθέτησε.
Είναι ανησυχητική ή περίπτωση, αγαπητοί μου,
διότι σήμερα έχουμε μία αναβίωση των ανατολικών
θρησκειών, του Βουδισμού για παράδειγμα, και μία ορμητική εισβολή αυτών των ανατολικών θρησκειών
του λεγομένου ανατολικού πνευματικού διαλογισμού
στον Δυτικό κόσμο, στην Ευρώπη και Αμερική, φυσικά και στην Ελλάδα, και έχουμε πάρα πολλά θύματα,
που δίνουν προσοχή σ' αυτόν τον λεγόμενο πνευματικό ανατολικό διαλογισμό. Λένε ότι θα βρεί κανείς
εκεί τη γαλήνη του και την ειρήνη του και άλλα πολλά
τέτοια, κατά φυσικό και πανθεϊστικό εννοείται πάντοτε τρόπο. Μην το ξεχνάμε αυτό ποτέ• πάντα η βάση είναι πανθεϊστική.
(Πανθεϊσμός: Δοξασία κατά την οποία η φύση και ο Θεός
ταυτίζονται, είναι ένα, άρα ο κόσμος είναι θείος. Δέχεται ότι ο Θεός είναι το μόνο πραγματικό όν, και ο κόσμος το φανέρωμά του, η απορροή του, ή η εκπόρευσή του).
Υπάρχει λοιπόν αυτή η κατάσταση. Δυστυχώς αυτά προβάλλονται και απο τηλεοράσεως και από τα άλλα μέσα ενημερώσεως, όπως περιοδικά και εφημερίδες, και ο λαός μας, που δεν ξέρει, παρασύρεται. Αλλά γιατί να μην ξέρει; Όφειλε να ξέρει!
Θα μου πείτε: <<Μας τα είπατε για να τα ξέρουμε;>>. Ναι, αλλά ρωτήσατε για να τα μάθετε; Μή ρίχνουμε πάντα την ευθύνη στους άλλους, ότι όφειλαν να μας τα πούν εκείνοι που πρέπει να τα πούν• και ο λαός πρέπει να ζητάει να μαθαίνει. Βέβαια εσάς σας επαινώ δεν τα λέω για σας. Σας επαινώ, γιατί εδώ έρχεστε ακριβώς για να μάθετε. Οι άλλοι όμως, οι πολλοί, για τους οποίους οδύρομαι, όταν βλέπουν στην τηλεόραση να αναπτύσσονται θεωρίες όπως αυτή της μετενσαρκώσεως, τις χάφτουν σαν χάπι, σαν να μην υπάρχει τίποτε άλλο! Πέστε μου, δεν είναι άξιοι πολλών δακρύων και οδυρμών οι άνθρωποι αυτοί;
Θα μου πείτε πάλι: <<Τι έπρεπε να κάνουν;>>.
Θα τους ρωτούσα: Βαπτίστηκες, αδελφέ μου, είσαι Χριστιανός, και δεν έχεις μέσα σου καμιά αγία ανησυχία να ρωτήσεις; Άκουσες καμιά φορά για την μετενσάρκωση από τη μάνα σου και τον πατέρα σου;
Ρώτησες αν είναι σωστό πράγμα, αν το δέχεται αυτό ή
Εκκλησία, στην οποία ανήκεις; Άν όμως δεν πιστεύεις στον Ιησού Χριστό, τότε είσαι άξιος της τύχης σου, αδελφέ μου. Άξιος της τύχης, σου! Πάλι σε λυπάμαι και οδύρομαι για σένα• είσαι άξιος της τύχης σου• διότι όταν εσύ αρνείσαι τον Χριστό, είναι επόμενο να
μπεί λεγεώνα δαιμόνων μέσα στην ψυχή σου και να γίνεις κατοικητήριο των δαιμόνων! Είναι επόμενο να έρθουν οι δαίμονες να κατοικήσουν μέσα σου και να σου κουβαλήσουν κάθε πλάνη και κάθε ανοησία και κάθε μύθο στο ανόητο μυαλό σου!
Επειδή λοιπόν υπάρχει αυτή η αντίληψη για τη
μετενσάρκωση -ή μετεμψύχωση, όπως συνήθως λέγεται από πολλούς- γι' αυτό είναι τόσο σπουδαίο να ξέρουμε μερικά πράγματα.
Λοιπόν. Η θεωρία αυτή της μετενσαρκώσεως δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια καθαρή φαντασίωση. Δηλαδή ελέγχεται με τον πιο απλό τρόπο, ότι η θεωρία
αυτή είναι μια ανόητη φαντασίωση!
Τι λέει η θεωρία αυτή; Λέει ότι όταν πεθάνεις, άμα η ψυχή σου δεν τελειοποιήθηκε, ξαναγυρίζεις πίσω σ' έναν άνθρωπο, ή, αν ήσουν πολύ αμαρτωλός, σε ένα ζώο. Παράδειγμα: "Αν είχες πείσμα, ας πούμε, γίνεσαι γάιδαρος• εάν είχες λαιμαργία, γίνεσαι γουρούνι• αν είχες υπερηφάνεια, γίνεσαι παγώνι... και ούτω καθεξής.
Λένε ότι ο σκοπός της μετενσαρκώσεως είναι η
βελτίωση της ψυχής. Αλλά ρωτάμε: Όταν η ψυχή μας
ή ατελής και αμαρτωλή μπεί σε ένα ζώο, το ζώο έχει
λογική και συνείδηση ώστε να πετύχουμε βελτίωση της
ψυχής μας; Mά το ζώο δεν έχει λογική και δεν έχει συνείδηση, και έτσι γιατί να μπεί η ανθρώπινη ψυχή μέσα σ' αυτό; Θα μου πείτε: <<Τότε μπαίνει σε έναν άνθρωπο>>. Μάλιστα. Αλλά για να τύχει βελτιώσεως ή ψυχή, πρέπει να έχει μνήμη της προηγούμενης ζωής της και αυτοσυνείδηση, ότι κάποτε υπήρξε μ' εκείνο το σώμα, ενώ τώρα υπάρχει μ' αυτό το νέο σώμα• ότι μπήκε σε άλλο σώμα και γεννήθηκε καινούργιος άνθρωπος, επειδή τότε έφθασε να γίνει γέρος και δεν είχε βελτιωθεί.
Αυτός όμως ο καινούργιος άνθρωπος, ή το ζώο, θα έπρεπε τώρα να διατηρεί τη μνήμη και την αύτοσυνείδησή του. Αλλά ποιός από σας διατηρεί αυτοσυνείδηση ότι πρίν γεννηθεί ήταν σε μια άλλη ύπαρξη;
Να σηκώσει το χέρι του, παρακαλώ... Κανένας!
Λοιπόν• δεν διατηρείται αυτοσυνείδηση, αν ποτεθεί ότι η ψυχή πάει σε άλλο σώμα, ή πάει σε ζώο, που εκεί δεν
υπάρχει ούτε κάν ή λογική. Άρα λοιπόν τι έννοια έχει
αυτή η βελτίωση της ψυχής με τη μετενσάρκωση;...
Αλλά θα μου πείτε ότι ακούσατε στο ραδιόφωνο ή
διαβάσατε κάπου πώς αναφέρονται περιστατικά ανθρώπων που διατηρούν μία μνήμη ότι έζησαν κάποτε,
Ο τάδε, ας πούμε, εκεί ξαφνικά λέει: <<Ξέρετε;... αυτόν τον άνθρωπο τον είχα δει όταν... όταν ζούσα σε ένα άλλο σώμα! >>.
Λοιπόν, προσέξτε να δείτε τι συμβαίνει στην προκείμενη περίπτωση.
Την μετενσάρκωση αυτή τη στιγμή, αλλά και πάντοτε, την πατρονάρουν ή Θεοσοφία και
ο Πνευματισμός. Ξέρετε τι είναι η Θεοσοφία; Είναι
ένας συγκρητισμός,
(Η ανάμειξη και συγχώνευση διαφόρων θρησκειών)
ένας Γνωστικισμός, πασαλείμματα, ανακατώματα• λίγος Βουδισμός, λίγος Χριστιανισμός, λίγο ετούτο, λίγο εκείνο, λίγο απ' όλα• κυρίως όμως, στο μεγαλύτερο μέρος, είναι Βουδισμός. Αλλά
την μετενσάρκωση την προωθεί και ο Πνευματισμός.
Ξέρετε ποιά ήταν η βάση της αρχαίας ελληνικής θρησκείας; Ο Πνευματισμός. Υπήρχαν οι μάντεις και τα μαντεία• και οι Έλληνες δεν έκαναν τίποτε, ούτε την παραμικρή κίνηση, εάν προηγουμένως δεν πήγαιναν να τους συμβουλευτούν. Η βάση λοιπόν ήταν η μαντεία, ο Πνευματισμός. Έτσι λοιπόν πάντοτε ή Θεοσοφία και ο Πνευματισμός πατρονάραν τη θεωρία της μετενσαρκώσεως.
Λάβετε υπόψη ότι και σήμερα, αφού υπάρχει ο
Πνευματισμός, που προβάλλεται και προβάλλει και τη μετενσάρκωση, είναι επόμενο να επαληθεύονται αυτά που κάποιοι άνθρωποι λένε ότι έζησαν σε μια δήθεν
προηγούμενη ζωή και αναφέρουν και μερικά περιστατικά που τους αφορούν. Λέει ένας, για παράδειγμα: <<Θυμάμαι πώς ήμουν συγκάτοικος με τον τάδε στη Νέα Υόρκη>>. Πραγματικά, αφού ρωτήσουν πρώτα αυτον πότε έφυγε η ψυχή του από κει κι αυτός τους απαντήσει ότι πέθανε πριν από ένα χρόνο, στη συνέχεια πηγαίνουν στη Νέα Υόρκη και διαπιστώνουν ότι αυτός ο τάδε υπάρχει! Τον ρωτούν κι αυτόν αν είχε έναν
συγκάτοικο τον περασμένο χρόνο, κι αυτός με τη σειρά του απαντά ότι ναι, είχε έναν συγκάτοικο πού πέθανε πριν από ένα χρόνο! Η ψυχή εκείνου λοιπόν έφυγε και ήρθε τώρα σ' αυτόν!
Αγαπητοί μου, όταν έχουμε μία τέτοια περίπτωση,
πρέπει να πούμε ότι ή έχουμε ασαφείς παραστάσεις
από την παιδική ηλικία -γιατί πράγματι υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι σε πολύ ομαλή ψυχική κατάσταση και νομίζουν ότι έζησαν κάποτε κάπου αλλού- ή υπάρχει διχασμός της προσωπικότητος, οπότε εδώ έχουμε ψυχική διαταραχή, ψυχοπάθεια δηλαδή, ή τέλος
έχουμε πνευματιστικό φαινόμενο, εφόσον ο Πνευματισμός πατρονάρει και προβάλλει τη μετενσάρκωση.
Οι Πνευματιστές δεν διστάζουν, αγαπητοί μου, να
λένε ότι και οι Αγιοι ακόμα είναι δικοί τους! Τελευταία έχει ιδρυθεί στην Αθήνα και ένας σύλλογος Θεοσοφιστικός, Πνευματιστικός, με τον τίτλο Άγιος Νεκτάριος... όπου εκεί επικαλούνται δήθεν το πνεύμα
του Αγίου Νεκταρίου! Αλλά δαίμονες εμφανίζονται,
αγαπητοί μου, και όχι ο 'Αγιος Νεκτάριος!... Αυτοί οι
άνθρωποι είναι πια τόσο εγωιστές, που ο Θεός έπιτρέπει να υπάρχει σ' αυτούς πνεύμα πλάνης. Φοβερό αυτό... Πνεύμα πλάνης!...
Τελευταία έπεσαν στα χέρια μου κάτι τέτοια βιβλία, που δυστυχώς παρουσιάζουν και επιφανή πρόσωπα της ελληνικής κοινωνίας που είναι εκεί! Και λέει κανείς: <<Θεέ μου, ένα σου ζητώ και σε παρακαλώ, μέχρι να κλείσω τα μάτια μου, να στέκομαι όρθιος, με όρθή πίστη>>. Λοιπόν, αγαπητοί μου, θα δείτε
εκεί να ανακατεύουν το Ευαγγέλιο απ' την αρχή μέχρι
το τέλος, και ισχυρίζονται ότι καλούν το πνεύμα δήθεν
του Ιησού Χριστού, το πνεύμα του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, του Αγίου Νεκταρίου, και άλλων Αγίων, πού τούς λένε τούτο ή εκείνο! Και κάπου σε ένα βιβλίο τους λέει για την εμφάνιση του πνεύματος δηθεν του Αγίου Νεκταρίου, <<Για μια στιγμή, λέει, εκεί που κάναμε προσευχή... -έχουν και προσευχές, γιατί ο
Πνευματισμός είναι θρησκεία• το αποδεικνύει αυτό ο
αείμνηστος Παναγιώτης Τρεμπέλας- έγινε μία ηλεκτρική εκκένωση, και είπαμε: “Είναι παρών ο Άγιος
Νεκτάριος!". Κι αρχίσαμε όλοι να προσευχόμαστε
στον Άγιο Νεκτάρια, ο οποίος μετά μάς πληροφόρησε
διάφορα πράγματα...>> και λοιπά και λοιπά! Οι άνθρωποι αυτοί, οι ταλαίπωροι αυτοί φτωχοί άνθρωποι, είναι
ενεργούμενοι από πονηρά πνεύματα.
Παίρνουν πρόσωπα της Αγίας Γραφής, και λένε ότι υποστηρίζουν τη μετενσάρκωση με βάση την Αγία Γραφή. Έχουμε ένα τέτοιο περιστατικό στο Κατά Λουκάν ευαγγέλιο. Ο Ωριγένης το αντιμετωπίζει στην εποχή του, και είναι ωραιότατο. Σας είπα είναι παλιά πράγματα αυτά δεν είναι καινούργια. Θα σας το διαβάσω και μετά θα σας το αναλύσω. Είναι στο
Κατά Λουκάν ευαγγέλιο, ομιλία τετάρτη, στη σειρά Ελλήνων Πατέρων και Εκκλησιαστικών συγγραφέων, τόμος 15, σελίδα 17.
«Ιωάννης είκότως εκλήθη “δυνάμει Ηλίας"• ου γάρ εναργεί πράγματι ήν Ηλίας ο Ιωάννης, ώς φασιν οι μετεμψύχωσιν δοξάζοντες, λέγοντας ότι η ψυχή Ηλιού είς Ιωάννην ήλθεν• ετόλμησαν γαρ πολλοί ταύτην επιρρίψαι την θεωρίαν τή του Κυρίου φωνή.
Και ει μεν ην Hλίας αποθανών, εδίδοτο προς τούτο χώρα αυτοίς· ει δέ μετά σώματος ανελήφθη, πώς ψυχη ή ενσώματος εις έτερον σώμα μετεκοσμίσθη;»
Δηλαδή: Ο Χριστός είπε ότι ο Ιωάννης ήλθε εν πνεύματι και δυνάμει Ήλιού.
«καὶ αὐτὸς προελεύσεται ἐνώπιον αὐτοῦ ἐν πνεύματι καὶ δυνάμει Ἠλιού»
(Λουκ. 1,17)
ότι δηλαδή έχει τα
χαρακτηριστικά του προφήτη Ηλία. Αυτοί όμως που
πίστευαν στη μετενσάρκωση υποστήριζαν και έλεγαν
ότι <<το πνεύμα του Ηλία ήρθε και σαρκώθηκε στο
πρόσωπο του Ιωάννου>>! Συνεπώς η Αγία Γραφή μιλάει για τη μετενσάρκωση, και μάλιστα μάρτυρας υπέρ
αυτής είναι ο ίδιος ο Χριστός, που είπε ότι ο Ιωάννης
είναι «δυνάμει Ἠλιού»! Και λέει προσφυέστατα ο
Ωριγένης: <<Εάν ο Ηλίας είχε πεθάνει, θα μπορούσε,
ας πούμε, να δοθεί κάποια μικρή λαβή -αν καί τό «έν
δυνάμει» θα πει με χαρακτηριστικά, με ενέργειες του Ηλιού• όχι ότι είναι ο ίδιος ο Ηλίας- έστω θά μπορούσε, λέει ο Ωριγένης, να ειπωθεί ότι ήταν ο Ηλίας,
του οποίου η ψυχή μπήκε στην κοιλιά της Ελισάβετ,
και γεννήθηκε ο Ιωάννης. Αλλά ο Ηλίας δέν πέθανε•
ο Ηλίας ανελήφθη! Πώς μπορούμε λοιπόν να υποστηρίξουμε ότι έχουμε μία ψυχή σε δύο σώματα,..>>, κάτι
που είναι βέβαια άτοπο. Έτσι το αντιμετώπισε ο Ώριγένης, έξυπνότατα και ωραιότατα.
Όπως βλέπετε, αγαπητοί μου, όλα αυτά τα πράγματα είναι πολύ σπουδαία. Και πρέπει να ξέρουμε κι
εκείνους που αρνούνται την ανάσταση του Χριστού,
ώστε να μη πέφτουμε θύματα αυτών των ανοήτων θέσεων και θεωριών. Παρακαλώ λοιπόν, όπως λέει ο Αγιος Κύριλλος στους τότε κατηχουμένους του, άς
ασφαλιζόμαστε.
<<Ἀσφάλιζε τοίνυν σεαυτόν ἄνθρωπε. Ἔχεις τὰ σημεῖα τοῦ Ἀντιχρίστου. Καὶ μὴ μόνος μνημόνευε τούτων, ἀλλὰ καὶ ἀφθόνως πᾶσι μεταδίδου. Εἰ τέκνον ἔχεις κατὰ σάρκα, τοῦτο ἤδη νουθέτει. Καὶ εἰ διὰ κατηχήσεως ἐγέννησάς τινα, καὶ τοῦτον προασφαλίζου, ἵνα μὴ τὸν ψευδῆ δέξηται ὡς ἀληθῆ. τὸ γὰρ μυστήριον ἤδη ἐνεργεῖται τῆς ἀνομίας.
φοβοῦσί με οἱ πόλεμοι τῶν ἐθνῶν, φοβεῖ με τὰ σχίσματα τῶν ὲκκλησιῶν, φοβεῖ με ἡμισαδελφία τῶν ἀδελφῶν καὶ λεγέσθω μὲν ταῦτα, μὴ γένοιτο δὲ ἴνα ἐφ' ἡμῶν πληρωθῇ, πλὴν ἀσφαλιζόμεθα>>.
Ας ασφαλιζόμαστε με όλα εκείνα που μαθαίνουμε, και να κρατάμε ακέραιη την πίστη
μας στην Εκκλησία και στην αλήθεια ότι ο Χριστός
αναστήθηκε σωματικά και ότι και εμείς θα αναστηθούμε σωματικά. Θα αναστηθούμε με πραγματική ανάσταση, θα αναστηθούν αυτά τα σώματά μας που έχουμε τώρα!
Αλλά, πρώτα ο Θεός, θα συνεχίσουμε την ερχομένη Κυριακή.
Κυριακή, 4-5-1980.
5η ομιλία στην κατηγορία: « Ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν ».
†.« οἴδατε - λέγει ο Κύριος - ὅτι οἱ ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν κατακυριεύουσιν αὐτῶν καὶ οἱ μεγάλοι κατεξουσιάζουσιν αὐτῶν. οὐχ οὕτως ἔσται ἐν ὑμῖν» (Ματθ.20, 25 - 26) είδατε, οι άρχοντες και οι κυβερνήτες και οι μεγάλοι, κατακυριεύουν και κατεξουσιάζουν των ανθρώπων και των εθνών. «οὐχ οὕτως ἔσται ἐν ὑμῖν» αλλά σε εσάς δεν θα είναι έτσι τα πράγματα.
Εδώ ο Κύριος χρησιμοποιεί μία αντικοσμική θέση. Οι μεν κοσμικοί άνθρωποι έτσι ενεργούν, εσείς όμως όχι έτσι! Αυτό το σημείο πρέπει να το προσέξουμε. Εδώ ο Κύριος ομιλεί είς την περίπτωση αναζητήσεως εξουσίας. Αλλά δεν είναι μόνο η περίπτωση αυτή, είναι πλήθος άλλες περιπτώσεις που θα μπορούσαμε να πούμε ότι το Ευαγγέλιο ως θέσις, μέσα εις τον κόσμο είναι αντικοσμικό. Διότι κινείται επί άλλης βάσεως, κινείται επάνω σε άλλους νόμους. Γι' αυτόν τον λόγο αγαπητοί μου ο Χριστιανός, πρέπει να το πάρει απόφαση αν θέλει να είναι Χριστιανός, πάντα θα κινηθεί αντικοσμικά.
Δηλαδή, τί κάνουν οι κοσμικοί άνθρωποι;
Καταλαμβάνουν θέσεις, εσύ μή σπεύδεις να καταλάβεις θέσεις.
Θα σου πούν οι άλλοι ότι είσαι ανόητος.. ότι είσαι κουτός.. και το δυστύχημα, ότι στην εποχή μας έχει νοθευτεί το Ευαγγέλιο, έχει νοθευτεί πολύ.. Βέβαια και σε άλλες εποχές είχε νοθευτεί, αλλά και στην εποχή μας έχει νοθευτεί. Να σας πώ μία νοθεία ανύποπτη, ανύποπτη νοθεία. Πολλές φορές εν ονόματι του Ευαγγελίου, ζητούμε να καταλάβουμε θέσεις με το εξής επιχείρημα, -είμαι σίγουρος δέν θα συμφωνήσετε όλοι με αυτό που σας λέγω, αλλά σας λέγω ότι πρόκειται περί νοθείας του Ευαγγελίου-.
Οταν λέμε σπεύσετε, πιάσετε θέσεις μέσα εις την κοινωνία, να μη μας κυβερνούν οι αντίθεοι.. και οι αντίχριστοι.. και.. και.. και.. διότι με τον τρόπον αυτόν, θα έχουμε στα χέρια μας την εξουσία! Ε, λοιπόν, είναι διάχυτη αυτή η θέση; Διάχυτη είναι! Άν λοιπόν σας πώ, ότι ακριβώς αυτή η θέση είναι μία νοθεία του Ευαγγελίου τι θα λέγατε; Είναι δύσκολο ο σημερινός Χριστιανός να το καταλάβει αυτό.
Το χωρίο που σας διάβασα του Κυρίου που λέει : «οὐχ οὕτως ἔσται ἐν ὑμῖν» (Ματθ. 20,26) εσείς όμως όχι έτσι, είναι μία αντίθετη θέση του Χριστιανού μέσα στον κόσμο αυτόν! Ε, και τί, θα αφήσω τον Α και τον Β τον αντίχριστο, και τον αντίθεο να έρθει να με κυβερνήσει εμένα, με αντίθεους νόμους και τα λοιπά. Για τους νόμους; Δηλαδή τί; Εκτρώσεις;
Για όλα αυτά αν είσαι πιστός, δεν Θα ακολουθήσεις τίποτα, απολύτως τίποτα, δέν θα ακολουθήσεις! Θα ακολουθήσουνε μόνο οι άνθρωποι εκείνοι που είναι, του κόσμου τούτου, και ας φέρουν το όνομα Χριστιανός. Τον αληθινό Χριστιανό δεν τον πειράζει τίποτα. Δέν έχουμε παρά, να σκεφτούμε, πώς ζούσαν οι πρώτοι Χριστιανοί, των τριών πρώτων αιώνων. Υπήρχαν ειδικοί ευεργετικοί νόμοι, υπέρ των Χριστιανών; Τι λέει εκεί η προς Διόγνητον επιστολή, ότι με τη ζωή τους οι Χριστιανοί, ξεπερνούσαν τους νόμους.
Ας χαλκεύσουν όσους αντιθέους νόμους νομίζουν.. Βέβαια καλό θα ήταν, μέσα σε μία χώρα όπως είναι η δική μας ειδικά, η Ελληνική, το να είναι και οι νόμοι σε μία σύμπνοια με το Ευαγγέλιο, τίθεται θέμα; Αναμφισβήτητα θα ήτανε ιδεώδες! Αλλά εάν κάποτε δέν γίνεται έτσι, μη μας πιάνει εκείνος ο σπασμός, εμάς τους Χριστιανούς, να πάμε να περισώσουμε τί; Ας περισώσουμε τους Χριστιανούς μας, όχι να περισώσουμε τους νόμους. Αν μου πείτε ότι αυτοί οι νόμοι, είναι εκείνοι που θα επηρεάσουν τα παιδιά μας. Άν δεν είμαστε σε θέση να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας σωστά, μή περιμένετε οι νόμοι να μεγαλώσουν τα παιδιά μας, ούτε τα σχολεία, ούτε η πολιτεία ούτε τίποτα. Στην αρχαία εποχή, υπήρχαν ευεργετικοί νόμοι, που βοηθούσαν στην αγωγή των παιδιών, ώστε οι Χριστιανοί, να έχουν την επικουρία του νόμου?Μάθαμε τον χωροφύλακα δίπλα. Μάθαμε τον νόμο δίπλα, και αυτόν επικαλούμαστε διαρκώς.
Πρόκειται περί μιάς - χωρίς να το καταλαβαίνουμε - αναθέσεως των ευθυνών μας, σε κάτι που είναι έξω από μας, για να δικαιολογήσουμε την κακή μας αγωγή που κάνουμε στα παιδιά μας.
θυμάμαι κάποτε μου έλεγε ένας πατέρας : Μα, επιτρέπεται η πολιτεία να αφήνει στα περίπτερα αυτά τα ελεεινά περιοδικά; Η πολιτεία είναι κόσμος. Μακάρι να 'τανε η Βασιλεία του Θεού η πολιτεία μας, ποιός αντιλέγει, μα δεν είναι, δεν είναι. Ε, τώρα τί πρέπει να κάνουμε.. Βέβαια, δέν θέλω να πώ, να μη διαμαρτυρηθεί κανείς, να μη φωνάξει, αλλά μη νομίζουμε ότι θα χαθούμε, αν υποτεθεί ότι η πολιτεία γίνεται ειδωλολατρική, πέρα για πέρα..
Οι Χριστιανοί, αν ξέρουν τον σκοπό τους πώς θα ζήσουν, τότε, δεν έχουν ανάγκη από τους νόμους και ό,τι η πολιτεία χαλκεύει. Ήταν η εποχή που έδωσε και τους μάρτυρες, τότε, όταν ακριβώς η πολιτεία στεκόταν αντίθετη εις την Εκκλησία. Μά, σε μία εποχή που η Εκκλησία μπορεί να ταυτίζεται με την πολιτεία - όταν λέω Εκκλησία εννοώ βεβαίως την διοικούσα Εκκλησία και δεν εννοώ την Εκκλησία του Χριστού, δέν εννοώ την μαρτυρική Εκκλησία, αλλά εννοώ πάντα τη διοικούσα Εκκλησία - μπορεί να ταυτίζεται με την Πολιτεία, και μπορεί να επικαλείται τον χώρο φύλακα, μία διοικούσα Εκκλησία. Έ, τότε, είναι πολύ μπερδεμένα τα πράγματα. Είναι, πάρα πολύ μπερδεμένα. Εγώ σας λέγω την αλήθεια! Τί θα κάνετε αγαπητοί μου αν έρθει κάποια μέρα, και κυβερνάει μόνο ο διάβολος την Πολιτεία μας; Είπα μόνο ο διάβολος και κανείς άλλος, θα πρέπει να πούμε ότι θα σταματήσει η Εκκλησία, να επιδρά επάνω στα μέλη της; Άν είναι δυνατόν! Θα πρέπει να πούμε ότι δεν συμφέρει και να κάνουμε παιδιά, γιατί τα παιδιά μας, μας τα αρπάζει ο κόσμος.. Άν είναι δυνατόν! Για να καταλάβετε, ότι πρέπει να καταλάβουμε, και ότι πρέπει να βγούμε από αυτήν την κατάσταση, της συνηθισμένης τοποθετήσεως και σκέψεως των πραγμάτων!
Απόσπασμα από την 36η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Σοφία Σειράχ ».
Άγαπητοί μου, μου, όπως είδαμε από την Α' προς Κορινθίους επιστολή του, σε ό,τι τους γράφει, για να τους δείξει ότι χάριν αυτών υπέστη και υφίσταται, ό,τι υφίσταται.
Τους γράφει: «Οὐκ ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ᾿ ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ» (Α Κορ. 4,14) δηλαδή: <<Δεν θέλω με αυτά που γράφω να σάς ντροπιάσω, αλλά σαν παιδιά μου αγαπητά σας συμβουλεύω>>, και αναφέρεται βέβαια εις τις περιπέτειές του και εις τα παθήματά του, γι' αυτό λέγει <<δεν θέλω να σας ντροπιάσω>>. Και ευθύς θα προσθέσει: «ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα» (Α Κορ. 4,15) δηλαδή: <<Μυρίους παιδαγωγούς και αν έχετε, όμως δεν έχετε πολλούς πατέρες. Ένας είναι ο πατέρας σας. Έγώ, εν Χριστώ Ιησού, σας έχω γεννήσει διά του Ευαγγελίου>>. Θαυμάσιοι λόγοι αυτοί, που δείχνουν τη σχέση του Παύλου με την Εκκλησία της Κορίνθου, και αν θέλετε, και με κάθε Έκκλησία. Μία σχέση, βεβαίως, όχι υπαλληλική ή υπηρετική ή μία σχέση απεσταλμένου από τον Χριστόν για κάποιο καθήκον, δηλαδή μία καθηκοντολογική περίπτωση, αλλά σχέση πατρική, με όλες τις διαστάσεις μίας πνευματικής πατρότητος. Γι' αυτό λέγει <<μπορεί να έχετε μυρίους παιδαγωγούς, αλλά έναν πατέρα έχετε>>. Τί είναι αυτή η πνευματική πατρότης; Είναι κάτι ανάλογο με τη σαρκική πατρότητα, ανάλογο και ακόμα κάτι περισσότερο. Στη σαρκική πατρότητα δίδεις κάτι από το είναι σου και φυσικά ενδιαφέρεσαι γι' αυτό που γεννά. Στην πνευματική πατρότητα δίδεις το πνευματικό σου είναι, καί πονάς με κοιλοπονήματα, διαρκώς, διαρκώς γι' αυτό που γεννάς χωρίς να σταματούν αυτά τα κοιλοπονήματα, έως ότου σχηματισθεί ο Χριστός σε αυτό που γεννάς. Όδυνηρότατον! Γι' αυτό γράφει ο Παύλος στους Γαλάτας: «τεκνία μου, οὓς πάλιν ὠδίνω...»: <<πάλι εσάς
έχω κοιλοπόνους>> «...ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν!» <<έως ότου σχηματιστεί, διαμορφωθεί ο Χριστός στη ζωή σας>>. (Γαλ. 4,19) Αυτό το «πάλιν ὠδίνω» είναι το χαρακτηριστικό της πνευματικής γεννήσεως, που δείχνει αυτά τα διαρκή και ατελείωτα κοιλοπονήματα, δηλαδή συγκεκριμένα οι Γαλάτες άκουγαν και κάπου γλιστρούσαν. Άκουγαν τον Παύλο, συνεμορφώνοντο και πάλι κάπου γλιστρούσαν και πάλι κοιλοπονούσε ο Παύλος... <<Αχ! Ακόμα δεν διαμορφώθηκε ο Χριστός σ' αυτή την Εκκλησία της Γαλατείας!>>. Αυτό το <<άχ!, ακόμα δεν διαμορφώθηκε ο Χριστός>> είναι το <<πάλιν>>, αυτό το «πάλιν ὠδίνω».
Και τώρα κάνει διάκριση ανάμεσα στον πατέρα που
γεννά και στον παιδαγωγό πού παιδαγωγεί, και λέγει: «ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας». Λέγει ό Ωριγένης: <<πατὴρ μὲν ὁ πρῶτος σπείρας τὸν Χριστιανισμὸν ἐν ψυχῇ· παιδαγωγὸς δὲ ὁ μετά τοῦτον παραλαβὼν παῖδα καὶ ἄγων αὑτόν>>. (Ελληνική Πατρολογία” του J.P. Migne, Κέντρον Πατερικών Εκδόσεων, Αθήνα 1999 (21 iv 15) Ποιός είναι ο πατέρας; Για να πούμε ότι εγώ είμαι ο πατέρας σας, ο πνευματικός πατήρ. (Είναι) εκείνος που πρώτος έσπειρε τον Χριστιανισμόν στην ψυχή των ακροατών του, πηγαίνοντας σε μία πόλη, εν προκειμένω στους Κορινθίους. Ποιός είναι ο παιδαγωγός; Εκείνος ο οποίος παραλαμβάνει εκείνο το οποίον ο Παύλος έσπειρε και το παιδαγωγεί. Έτσι, πρώτος ο Παύλος έμύησε στον Χριστόν τους Κορινθίους και συνεπώς αυτός πνευματικά τούς έγέννησε. Ο Απολλώ, και όποιος άλλος, που έφθασαν εις την Κόρινθο κατοπινά, μετά τον Παύλο, απλώς στάθηκαν παιδαγωγοί.
Έτσι ο Παύλος αναφέρει ότι η πατρότητα ή πνευματική, όπως είναι πολύ φυσικόν, είναι μοναδική. Είναι ένα φαινόμενο μοναδικό. Δεν είναι πολλοί οι πατέρες σε έναν τοκετό, ένας είναι ο πατέρας. Όπως θα γράψει ακόμα, κάτι παρόμοιο, της ιδίας εννοίας: «ἐγὼ ἐφύτευσα» (Α Κορ. 3,6) θα λέγαμε <<έσπειρα>>, «Ἀπολλὼς ἐπότισεν»: <<φύτρωσε>>, <<εγώ έφυγα και έρχεται ο Απολλώ και ποτίζει εκείνο το οποίον βρήκε>>. Ή ακόμα η έκφρασις: «θεμέλιον τέθεικα»: «έχω θέσει θεμέλιον», <<άλλος εποικοδομεί>>, επάνω εις αυτό το θεμέλιο. «Κατὰ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ τὴν δοθεῖσάν μοι ὡς σοφὸς ἀρχιτέκτων θεμέλιον τέθεικα, ἄλλος δὲ ἐποικοδομεῖ· ἕκαστος δὲ βλεπέτω πῶς ἐποικοδομεῖ·» (Α Κορ. 3,10)
Θα τονίσει λοιπόν: «ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα». Ο τόνος πέφτει στο «ἐγὼ», και αυτό δεν είναι αλαζονεία. Όπως δεν είναι αλαζονεία ο πατέρας σου να λέγει ότι είσαι παιδί του. <<Αυτό είναι το παιδί μου!>>. Αλαζονεία είναι εκ μέρους του πατρός;
Αλλά αυτή, αγαπητοί μου, ή πνευματική πατρότητα έχει και δικαιώματα. Γι' αυτό και πρέπει να αναγνωρίζεται, να αναγνωρίζεται αυτή, θα λέγαμε, αυτά τα δικαιώματα, ή πνευματική πατρότης από τα πνευματικά του παιδιά. Πρώτον, όταν λέμε δικαιώματα: 1) αναγνώρισης, 2) αγάπη, 3) μή εγκατάλειψις, 4) ύπακοή, 5) μίμησις.
Και πρώτα είναι η αναγνώρισις. Λέγει στην Α' προς Θεσσαλονικείς ο Παύλος: «καθάπερ οἴδατε»
<<όπως ακριβώς γνωρίζετε>>, «ώς ένα έκαστον υμών ως πατήρ τέκνα», <<σάν πατέρας στα παιδιά του>>, «τέκνα ἑαυτοῦ παρακαλοῦντες ὑμᾶς καὶ παραμυθούμενοι, καὶ μαρτυρόμενοι εἰς τὸ περιπατῆσαι ὑμᾶς ἀξίως τοῦ Θεοῦ τοῦ καλοῦντος ὑμᾶς εἰς τὴν ἑαυτοῦ βασιλείαν καὶ δόξαν». (Α Θεσ. 2, 11 - 12) Τί είπε; «καθάπερ οἴδατε»: <<όπως γνωρίζετε>>.
Πώς εγώ στάθηκα απέναντί σας, για να περπατήσετε και να φτάσετε εις την Βασιλείας του Θεού, «Οἴδατε» λοιπόν, «καθάπερ οἴδατε»: <<όπως γνωρίζετε>. Αυτό το «καθάπερ οίδατε» τους υπενθυμίζει, ότι εκείνοι έπρεπε να γνωρίζουν και να αναγνωρίζουν.
Ακόμη θα έπρεπε να αγαπούν τον πνευματικό τους πατέρα. Νά τον αγαπούν και να μην τον κακολογούν. Πράγμα που συχνά συμβαίνει. Γιατί υπάρχει, δυστυχώς, η αχαριστία. Φοβερό πράγμα ή αχαριστία. Είναι για ένα
αμάρτημα που ο Χριστός διεμαρτυρήθη, όταν επήγαν οι
δέκα λεπροί, να τον παρακαλέσουν να τους θεραπεύσει, και ενώ επήγαιναν, θεραπεύτηκαν στον δρόμο. Ο ένας γύρισε μόνο και είπε το <<ευχαριστώ>> του, και ο Χριστός διαμαρτύρεται και λέγει: <<Δέν θεραπεύθηκαν όλοι, και οι δέκα; Οι άλλοι εννέα που είναι; παρά γύρισε αυτός, μάλιστα ήταν Σαμαρείτης, <<αυτός>>, λέγει, «ὁ ἀλλογενὴς», να δώσουν δόξα στο Θεό, να ευχαριστήσουν>>. «ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· οὐχὶ οἱ δέκα ἐκαθαρίσθησαν; οἱ δὲ ἐννέα ποῦ;/ οὐχ εὑρέθησαν ὑποστρέψαντες δοῦναι δόξαν τῷ Θεῷ εἰ μὴ ὁ ἀλλογενὴς οὗτος;» (Λουκ. 17, 17 - 18) Αν πάρουμε, κατ' απόλυτον εκτίμηση την περικοπή αυτήν, θα λέγαμε: Ο ένας στους δέκα; 10% είναι οι
ευγνωμονούντες και οι άλλοι 90% είναι άγνωμονούντες; Δυστύχημα! Και μάλιστα σε πνευματικούς, υποτίθεται, ανθρώπους. Δυστύχημα!
Εάν ήταν βαρύ γιά τούς σαρκικούς γονείς, αγαπητοί,
ή κακολόγησις, που προέβλεπε θανατική καταδίκη, «ὁ κακολογῶν πατέρα αὐτοῦ ἢ μητέρα αὐτοῦ», λέγει ο νόμος, «τελευτήσει θανάτῳ» (Εξ. 21,16) ήταν η ποινή του θανάτου, εάν κακολογούσες τον πατέρα σου, έλεγες πράγματα απρεπή εις τον πατέρα σου και στη μάνα σου, πόσο περισσότερο ή κακολόγησης και η κατασυκοφάντησις του πνευματικού πατρός από το πνευματικό του παιδί, που πνευματικά το ανέστησε;
Γράφει ο Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς: <<...τούς δε
οικείους της πίστεως καί μή εμποδίζοντας πρός σωτηρίαν, και τιμήσεις και αγαπήσεις>>. (Αγ. Γρηγορίου Θεσ/νίκης (του Παλαμά) «Δεκάλογος της κατά Χριστόν νομοθεσίας», «Φιλοκαλία. Τομος δ', σελ. 119-20, Εκδοτικός Οίκος «Αστήρ», Αθήνα, 1976) Οι οικείοι της πίστεως, εκείνοι οι οποίοι δέ σε εμπόδισαν να ζήσεις πνευματική ζωή, αντιθέτως σε βοήθησαν, αυτούς, λέγει, και να τους τιμήσεις και να τους αγαπήσεις. <<Εί δε τους κατά σάρκα πατέρας ούτω, πόσο πλέον τιμήσεις και αγαπήσεις τους κατά πνεύμα σοι γεγονότας πατέρας; >> : <<Εάν ο νόμος τό λέγει ότι πρέπει να αγαπήσεις τους σαρκικούς σου γονείς, πόσο περισσότερο, λέει, τούς πνευματικούς σου γονείς; Τόν πνευματικό σου πατέρα, πόσο περισσότερο πρέπει να τον αγαπήσεις;>> «οί»: Οι οποίοι, «Οί σε από του είναι εις το εύ είναι μετεποίησαν και μετέδωκάς σοι του φωτισμού της γνώσεως...» <<Οι οποίοι πνευματικοί πατέρες, λέγει, σε πήραν από το είναι, από την ύπαρξη>>, γιατί ο πατέρας μου και η μάνα μου με γέννησαν, με έφεραν στην ύπαρξη, θα με πάρει όμως ο πνευματικός μου πατέρας, γιά νά μέ όδηγήσει είς τό «εύ είναι», την καλήν ύπαρξιν.
Το έλεγε αυτό πολύ ωραία ο Μέγας Αλέξανδρος, ότι ο πατέρας του του έδωσε το είναι, αλλά ο Αριστοτέλης, ο διδάσκαλός του, ο γνωστός μας Αριστοτέλης, (του έδωσε) το «ευ είναι», δηλαδή τον έμόρφωσε τον Αλέξανδρο, τον έκανε άνθρωπο.
«...και ανεγέννησάν σε...», οι πνευματικοί πατέρες: <<καί σέ ανεγέννησαν>>. «Πάσαν ούν τιμήν και αγάπης οφείλεις τοις πνευματικούς πατράσιν,...» <<οφείλεις, λέει, κάθε τιμή και κάθε αγάπη στους πνευματικούς πατέρες>>. «...Ώς της εις αυτούς τιμής αναφερομένης επί τον Χριστόν και το Πανάγιον Πνεύμα,...», παρακάτω καί πρός τον Πατέρα, αλλά παρέλειψα, γιατί είναι πολλά εκεί που γράφει, διότι οι πνευματικοί πατέρες από προσώπου του Άγίου Τριαδικού Θεού σε βοήθησαν. Και έτσι, αν δώσεις τιμή και αγάπη, έτσι τιμάς και αγαπάς τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν, «Σπεύσεις δε διά παντός του βίου πνευματικόν πατέρα έχειν...» <<Πρόσεξε, σε όλη σου τη ζωή να έχεις
πνευματικό πατέρα>>, «...και εξαγγέλλειν αυτώ πάν
αμάρτημα και πάντα λογισμόν και λαμβάνειν παρ' αυτού την ιατρείαν και την άφεσιν». <<σέ όλη σου τη ζωή να έχεις πνευματικός πατέρα, για να πάρεις την άφεση των αμαρτιών σου και την ιατρείαν>>. Θα έλεγα και την καθοδήγησιν. «Διό και υπακούσεις αυτοίς...» <<γι' αυτό θα υπακούεις είς αυτούς>>, «...καί ουκ αντιλέξεις αυτοίς,...» <<δέν θά 'χεις αντίρρηση», δέν θά είσαι γλωσσάς, αντίλογος,>> «...ίνα μή προξενήσης απώλειαν τη σέαυτού ψυχή». <<γιά νά μή προξενήσεις καταστροφή στην ψυχή σου>>.
Είναι και η υπακοή, αγαπητοί, που σας είπα προηγουμένως, σε ό,τι λέγει ό πνευματικός πατέρας. Δε θα σου πεί παράλογα πράγματα, θα σου πεί λογικά. Λέγει ο Αββάς Δωρόθεος ότι: «Τέκνα καλούσιν οι άγιοι τούς διά του λόγου αυτών μεταμορφουμένους».
(Άββά Δωροθέου «Έργα ασκητικά», Εκδόσεις «ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ», Καρέας 1983, σελ. 146 (παράγραφος 50, στ.2-16) <<Εκείνοι που μεταμορφώνονται με το λόγο το δικό τους, δηλαδή προκόβουν, δηλαδή έχουν προκοπή, έχουν εξέλιξη πνευματική, αυτούς καλούν πνευματικά τους παιδιά>>, όχι τόν όποιον-όποιον. Ένα ανυπάκουο τέκνον δέν μπορεί να καλεί πνευματικό του πατέρα εκείνον, πού με την ανυπακοήν του, καθ' οιονδήποτε τρόπον, τόν προσβάλλει. Δεν είναι δυνατόν.
Είναι και η εγκατάλειψις του πνευματικού πατρός. Όταν αφήνεις και πηγαίνεις σε άλλον, και από εκεί σε άλλον, και από εκεί σε άλλον, καί γυρίζεις, όπως ακριβώς γυρίζουμε στο παζάρι, να δούμε τα εκθέματα εκεί που εκτίθενται, ποιός έχει φθηνότερα, ποιός έχει ..., ξέρω εγώ; Έτσι; Είναι αυστηρός ο πνευματικός μου πατήρ, μά για το καλό σου είναι. Ύστερα, πήγες, τον βρήκες αυστηρό, φύγε αμέσως. Τόν βρήκες δεν ξέρω τι, δέν σ' αρέσει, δέν σου ταιριάζει, φύγε αμέσως. Αλλά αναζητούμε, όμως, αφού θα μείνουμε κάποιον καιρόν, αναζητούμε εκείνον που είναι έγκληματικά επιεικής. Νά σας πω ένα παραδειγματάκι; Όταν πάω και του πώ: <<Έχω φιλενάδα>>, και μου πεί: <<Ε, καλά, κοίταξε, μόνο μία νά έχεις>>. Ώραία συμβουλή! Ώραία συμβουλή! Εγώ θα σου έλεγα, εγώ θα το έλεγα, ό απ' έξω, ο τρίτος: <<Σήκω, φύγε γρήγορα>>! διότι δεν σε οδηγεί εις την τήρηση των εντολών του Θεού. Όχι, όμως, αν υποτεθεί ότι θα ήθελες να έχεις φιλενάδα, και βρίσκεις τον πνευματικό σου ότι είναι αυστηρός. Έξ ονόματος του Ιησού Χριστού και του Νόμου Του σου όμιλεί. Όταν σου λέει: <<Δέν θά έχεις φιλενάδα>>, όταν εσύ λές: <<Mά όλοι έχουν φιλενάδα>>, δέν θα έχεις φιλενάδα, δηλαδή, καί νά πέφτεις στην πορνεία κλπ, κλπ ... Αυτό δέν είναι αυστηρότης, είναι τήρησις, στοιχειώδης τήρησις των εντολών του Θεού, εκφραστής δέ είναι ο πνευματικός σου. Έτσι, λοιπόν, μήν έγκαταλείπεις τον πνευματικό σου, δε σε συμφέρει.
Κάτι που έκαναν οι Κορίνθιοι, που ενώ εκείνος, ο Παύλος, τούς έγέννησε πνευματικά, αυτοί στούς ποικίλους παιδαγωγούς ανεπαύοντο και τον λύπησαν πάρα πολύ τον Παύλον. Γι' αυτό προβάλλει ο Παύλος, αναγκάζεται, την πνευματική του πατρότητα, επειδή τον ξέχασαν ... <<Έ, τώρα εσύ ... Ήρθε ο πολύς Απολλώ από την Αλεξάνδρεια, λόγιος, ρήτορας. Έ, τώρα, τι είναι ο Παύλος;>>. Γι' αυτό ειρωνικά λέγει διά τόν εαυτόν του «εἰ δὲ καὶ ἰδιώτης τῷ λόγῳ». (Β Κορ. 11,6) <<Ιδιώτης>> θα πει ξύλο απελέκητο, αμόρφωτος. Ό Ιερός Χρυσόστομος αναφωνεί: <<Ό Παύλος ιδιώτης;>>. «Ἀλλ' ἰδιώτης μὲν καὶ ἀπαίδευτος, πιθανὸς δὲ ὁπωσοῦν εἰπεῖν; Οὐδὲ τοῦτο». "Ελληνική Πατρολογία" του J.P. Migne, Κέντρον Πατερικών Εκδόσεων, Αθήνα 1999(4.11) Τό λέγει όμως ο Παύλος αυτό, γιά νά πεί τί του έλεγαν οι Κορίνθιοι, ή όποιοι άλλοι μπορούσαν νά το λένε αυτό. Και έλεγαν ό,τι έλεγαν, δημιουργώντας φατρίες. Αποτέλεσμα ήταν: Όταν εδημιουργούσαν φατρίες εις την Κόρινθο -στο πρώτο κεφάλαιο της Α' πρός Κορινθίους (επιστολής) τα λέει αυτά- «λέγω δὲ τοῦτο, ὅτι ἕκαστος ὑμῶν λέγει· ἐγὼ μέν εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ Ἀπολλώ, ἐγὼ δὲ Κηφᾶ, ἐγὼ δὲ Χριστοῦ». (Α Κορ. 1,12) <<εγώ, λέει, είμαι του Παύλου, εγώ είμαι, λέει, του Απολλώ, εγώ είμαι του Κηφά, του Πέτρου, εγώ είμαι... εγώ είμαι>>. Τί πράματα είναι αυτά; Γιατί όλα αυτά; Γιατί απεμπόλησαν τον πνευματικό τους γεννήτορα, και μάλιστα έναν Παύλον.
Εσχάτη, όντως, άγνωμοσύνη.
Είναι, ακόμη, καί ή μίμησις, αγαπητοί ή μίμησις. Λέγει
ο Παύλος: «παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.» (Α Κορ. 4,16) στη σημερινή αποστολική περικοπή: <<Σας παρακαλώ, λέγει, νά μέ μιμείσθε>>. Θα γράψει τα αξιομνημόνευτα εκείνα λόγια σε άλλες επιστολές: «Μνημονεύετε τῶν ἡγουμένων ὑμῶν, οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ, ὧν ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς μιμεῖσθε τὴν πίστιν» (Εβρ. 13,7) <<νά ενθυμείστε, λέγει, εκείνοι οί οποίοι είναι ήγούμενοί σας>>, «οἵτινες ἐλάλησαν ὑμῖν τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ» <<πού λάλησαν σε σας το λόγο του Θεού>>, «ὧν»: <<τών όποίων>>, «ἀναθεωροῦντες τὴν ἔκβασιν τῆς ἀναστροφῆς», δηλαδή <<βλέποντας το παράδειγμά τους>>, «μιμεῖσθε τὴν πίστιν» <<να μιμείσθε αυτούς στην πίστη, στην αρετή>> κλπ.
Ακόμη, θα γράψει στους Εβραίους: «Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε· αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσοντες· ἵνα μετὰ χαρᾶς τοῦτο ποιῶσι καὶ μὴ στενάζοντες· ἀλυσιτελὲς γὰρ ὑμῖν τοῦτο.» (Εβρ. 13,17) <<Καί νά πείθεστε καί νά υπακούετε>>, «αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσοντες» <<γιατί αυτοί άγρυπνούν, είτε στην προσευχή, είτε στη μελέτη, για να σας δώσουν τον λόγο του Θεού, είτε, είτε, είτε, γιατί θα δώσουν αυτοί λόγο στό Θεό γιά σάς>>. Και λέγει: «ἵνα μετὰ χαρᾶς τοῦτο ποιῶσι»: <<αυτό που κάνουν, να το κάνουνε με χαρά>>, «καὶ μὴ στενάζοντες» <<να μην στενάζουν>>. Εκείνο το <<άχ, άχ, και άχ >>. Γιατί; Γιατί τα πνευματικά παιδιά δημιουργούν πάντα προβλήματα και αντιθέσεις και αντιλέξεις. «ἀλυσιτελὲς γὰρ ὑμῖν τοῦτο»,<<Δέν σας συμφέρει>>, «ἀλυσιτελὲς γὰρ ὑμῖν τοῦτο», <<Δέν σας συμφέρει>>, θα δώσετε εσείς λόγο εις τον Θεόν.
Αγαπητοί, η παρουσία πνευματικών πατέρων είναι μία ευλογία του Θεού. Προσέξετε, γιατί το λέω, είναι ευλογία του Θεού. Διότι σε καιρό αποστασίας ο Θεός αίρει τους πνευματικούς πατέρες, τους παίρνει τους πνευματικούς πατέρες. Ναι! Θυμηθείτε τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, που έχουμε σήμερα τη μνήμη του, τί έλεγε, ότι: <<πολλά χιλιόμετρα θα βαδίζετε, έως ότου βρείτε έναν ιερέα>> και μάλιστα, ίσως, έναν καλό ιερέα.
Ο Παύλος, βέβαια, είχε πολλές απογοητεύσεις από τους συνεργάτες του, όταν σημειώνει: «Δημᾶς γάρ με ἐγκατέλιπεν ἀγαπήσας τὸν νῦν αἰῶνα, καὶ ἐπορεύθη εἰς Θεσσαλονίκην» (Β Τιμ. 4,10) <<Ο Δημάς, λέει, με εγκατέλειψε>>. Έλληνας, Θεσσαλονικιός, «ἀγαπήσας τὸν νῦν αἰῶνα». <<Αφού αγάπησε την παρούσα ζωή>> «καὶ ἐπορεύθη εἰς Θεσσαλονίκην».
Θα γράψει, ακόμη, στους Φιλιππησίους: «οὐδένα γὰρ ἔχω ἰσόψυχον, ὅστις γνησίως τὰ περὶ ὑμῶν μεριμνήσει·/ οἱ πάντες γὰρ τὰ ἑαυτῶν ζητοῦσιν, οὐ τὰ τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ» (Φιλιπ. 2, 20 - 21) <<Κανέναν δέν έχω, λέει, ισόψυχον>>. Ευθύς παρακάτω θα προβάλει τον Τιμόθεον. <<Δέν έχω, λέει, κανέναν ισόψυχον, που κατά γνήσιον τρόπον θα μεριμνήσει και θα φροντίσει για σας, την Εκκλησία των Φιλίππων>>. «οἱ πάντες γὰρ τὰ ἑαυτῶν ζητοῦσιν», <<Ο καθένας ζητάει τα δικά του, την άνεσή του, "δέν πάω εκεί, δέν μ' αρέσει αυτό ">>, «οὐ τὰ τοῦ Χριστοῦ Ἰησοῦ», <<και δέν ζητούν εκείνα που ανήκουν εις τον Ιησούν Χριστόν>>. Και θα πεί αμέσως για τον Τιμόθεο: «ὡς πατρὶ τέκνον σὺν ἐμοὶ ἐδούλευσεν εἰς τὸ εὐαγγέλιον». (Φιλιπ. 2,22) <<Σαν παιδί με τον πατέρα του, σαν παιδί με τον πατέρα του, εδούλευσεν, εργάστηκε είς το Ευαγγέλιον του Χριστού>>. Και χαρές και λύπες και αγωνίες και κόπους και ιδρώτες και κλάματα, μαζί μου εργάστηκε στο Ευαγγέλιον ο Τιμόθεος.
Οι αληθινή πνευματικοί πατέρες αγωνιούν, αγαπητοί, για τα πνευματικά τους παιδιά. Εργάζονται νύχτα-μέρα γι' αυτό. Ακόμη, και στη φυλακή ευρισκόμενος ο Παύλος, στη Ρώμη, εδέχθη την επίσκεψη ενός δραπέτου δούλου, του Ονήσιμου, που ήταν δούλος του Φιλήμονος, και τον αναγέννησε μέσα στη φυλακή. Γράφει στο Φιλήμονα για τον Ονήσιμο: «ὃν ἐγέννησα ἐν τοῖς δεσμοῖς μου» (Φιλημ. 1,10)
«ὃν ἐγέννησα», είδατε το ρήμα; «ἐγέννησα». <<που τον εγέννησα μέσα στη φυλακή>>
Η πρός Φιλήμονα επιστολή, όλο - όλο ένα κεφάλαιο είναι, είναι ένα μνημείο πνευματικής πατρότητος, αλλά και ο Παύλος είναι ένα μνημείον πνευματικής πατρότητος, γι' αυτό παρακαλεί τα πνευματικά του παιδιά να τον μιμηθούν.
Αγαπητοί, μη φθάνομε να μην υπακούομεν είς στον πνευματικό μας. «ἀλυσιτελὲς γὰρ ὑμῖν τοῦτο», <<Δέν μας συμφέρει>>. Γιατί δέν μας συμφέρει; Όταν στενάζουν στο ποιμαντικό τους έργον. Όλα αυτά, ας τα σκεφθούμε καλά, άν έχουμε το Πνεύμα του Θεού, άν θέλουμε την πνευματική μας προκοπή.
