Ἡ παραλαβή τοῦ Βιβλίου τῶν βουλῶν τοῦ Θεοῦ ὑπό τοῦ Ἀρνίου.

†. Τό ως εσφαγμένον αρνίον λαμβάνων τό εσφραγισμένο βιβλίο & δοξολογούμενον.

    «καὶ ἦλθε καὶ εἴληφεν ἐκ τῆς δεξιᾶς τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου.»

   θα ενθυμείσθε ότι ενώ ο ιερός Ευαγγελιστής Ιωάννης κλαίει πολύ διά τό βιβλίο των απορρήτων βουλών τού Θεού, διά τό μέλλον της Εκκλησίας που μένει εσφραγισμένον, ένας πρεσβύτερος εκ των 24ρων πρεσβυτέρων πλησιάζει και του λέγει νά μήν κλαίει διότι το εσφαγμένον αρνίον είναι άξιον να ανοίξη το μυστηριώδες βιβλίο. Και πράγματι, όπως σημειώνει ο ιερός Ευαγγελιστής «καὶ ἦλθε καὶ εἴληφεν ἐκ τῆς δεξιᾶς τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου.», πράγματι ευθύς βλέπει ότι εκινήθη το αρνίον πρός τόν θρόνον του καθημένου καί έλαβε το βιβλίον εκ της δεξιάς χειρός τού καθημένου. Αυτή η κίνησις του αρνίου πρός τον θρόνον τοῦ καθημένου, ο οποίος σας είπα ότι αποφεύγεται επιμελώς να αναφερθή το όνομα του καθημένου καί είναι ο Θεός. Διότι ποτέ στην Εβραϊκή φιλολογία δεν αναφέρεται το όνομα του Θεού. Εξ' άλλου τα διάφορα ονόματα Υψιστος, Ελωχείμ και Παντοδύναμος κλπ, είναι επίθετα προς αποφυγήν του Κυρίου ονόματος του Θεού, το οποίον ήταν Γιαχβέ, Κύριος. Ήταν ένας πάρα πολύ σεβασμός πρός τό όνομα τού Θεού. Σημειώσατε ακόμη ότι αν ήθελαν να πουν τήν έκφρασιν "βλασφημώ", δέν ἔλεγαν ποτέ την λέξη βλασφημία, αλλά έλεγαν την λέξη με αρνητική όμως σημασία, το ρήμα "ευλογώ, " Αν δήτε λοιπόν κάποτε αυτή την έκφραση, ότι αυτόν τον λιθοβόλησαν διότι ευλόγησε το όνομα του Θεού, θα πήτε γιατί; Ναί, έχει την κακή σημασία εδώ. Όπως λέμε το ξύδι, το λέμε γλυκάδι. Ενώ δεν δεν είναι γλυκάδι, δεν είναι γλυκό, τό ξύδι είναι ξύδι. Έτσι, πρός αποφυγήν καί τής λέξεως ακόμη χρησιμοποιείται αυτό. Τόσος σεβασμός στο όνομα του Θεού. Καί δικαίως. Τι να πούμε, όταν εμείς οι χριστιανοί αγαπητοί μου, φθάνομε να βλασφημούμε, είναι, είναι ακατανόητο πράγμα.

   Εν τοιαύτη περιπτώσει, βλέπει ο ιερός Ευαγγελιστής, ότι το αρνίον εκινήθη πρός τόν καθήμενον. Αυτή η κίνησις σας είπα του αρνίου πρός τόν καθήμενον επί του θρόνου, αφ' ενός μέν δείχνει τήν ιλαστήριον θυσίαν του Χριστού, αφ' ετέρου δείχνει την μετάβασή του εις τον ουρανόν καί τήν εν δεξιά του Θεού Πατρός καθέδραν. Αλλά, να το δούμε. Είναι αυτό ακριβώς που είχε δή ο προφήτης Δανιήλ. Ο προφήτης Δανιήλ, μάς σημειώνει εις το προφητικόν του βιβλίο στο 7ο κεφ. «ἐθεώρουν ἐν ὁράματι τῆς νυκτὸς καὶ ἰδοὺ μετὰ τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ ὡς υἱὸς ἀνθρώπου (είναι το αρνίον εκεί ως Υιός Ανθρώπου) ἐρχόμενος ἦν καὶ ἕως τοῦ παλαιοῦ τῶν ἡμερῶν ἔφθασε καὶ ἐνώπιον αὐτοῦ προσηνέχθη.» Είναι πολύ χαρακτηριστικός ο Δανιήλ. Κοιτάξτε, λέγει, ήτο ερχόμενος, ως Υιός Ανθρώπου, ήτο ερχόμενος, πού ερχόμενος; Όχι απ' τον ουρανό στην γή. Αλλά εκ τής γής πρός τόν ουρανό. Και έως του παλαιού των ημερών έφθασε. Έφθασε έως... πώς τόν λέγει τόν καθήμενον επί του θρόνου τώρα εδώ ο Δανιήλ; Ο παλαιός των ημερών. Αλλη έκφρασις! Έφθασε έως του θρόνου του παλαιού των ημερών Παλαιός ημερών θα πή αυτός ο οποίος είναι μεγάλης ηλικίας. Ο παλαιός των ημερών. Δηλ. ο άναρχος Θεός. Εκφράσεις είναι αυτά τα πράγματα. Καί έφθασε ενώπιόν του. Αυτό τι σημαίνει; Είναι ότι λέγει τώρα στην Αποκ. ο Ευαγγ. Ιωάννης, ότι το αρνίον εκινήθη πρός τόν καθήμενον διά να παραλάβη το βιβλίον.

   Ιστορικά, αν το θέλετε αυτό, γιατί μήν ξεχνάμε ότι αυτά δεν είναι, καί σάς τόχω πή τόσες πολλές φορές, αυτά δεν είναι απλώς θεωρίες, δεν είναι μία ερμηνεία των ανθρωπίνων προβλημάτων, όπως θα επιθυμούσαν όλες οι θρησκείες ή οι φιλοσοφίες να χρησιμοποιούν τον λεγόμενον "φιλοσοφικόν μύθον." Όχι αγαπητοί μου. Έχομε Ιστορία. Έχομε Ιστορία. Αυτά τα πράγματα ιστορικά ξέρετε πώς λέγονται; Ιστορικά λέγονται, η Ανάληψις του Χριστού. Και βλεπόντων των μαθητών και υπέρ πεντακοσίων πιστών, υπέρ πεντακοσίων, επήρθη και νεφέλη παρέλαβεν αυτόν. Και οδηγήθηκε εις τον ουρανό. Πού; Εις αυτόν τόν θρόνον τού καθημένου. Όπως κατοπινά ο πρωτομάρτυς Στέφανος θα πή μέσα στο δικαστήριο για μια στιγμή, ενώ δικάζεται, πού απολογείται, ενώ τρίζουν τα δόντια τους οι δικασταί για κείνα που τους λέγει, γιατί επριονίζοντο οι καρδιές των με εκείνα πού τούς έλεγε, λέγει, θεωρώ τον ουρανόν ανοιγμένον καί βλέπω τον Ιησούν εστώτα εις τά δεξιά τής δόξης του Θεού. Είδατε; Αλλά, ίσως θάλεγε κάποιος, μά όταν είπε αυτά ο Στέφανος, μπορούσε να τα είχε πή απλώς, όπως κι εμείς θα λέγαμε, βλέπω τον ουρανό, θα λέγαμε στους δικαστάς μας, βλέπω τον ουρανό να με αγκαλιάζει. Ό,τι καί νά μού κάνετε κ. δικασταί, εγώ βλέπω τον ουρανό να με αγκαλιάζει, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια έκφραση. Την δια ώρα όλοι γύρισαν και οι εχθροί του και οι δικασταί γύρισαν καί κύτταξαν το πρόσωπό του, γι' αυτό σάς είπα δεν είναι θεωρίες αυτά, δεν είναι υποκειμενικά πράγματα, αλλά είναι, είναι φοβερή πραγματικότης. Εστράφησαν όλοι καί είδαν το πρόσωπο του Στεφάνου μέσα εις το δικαστήριο, ως πρόσωπον αγγέλου. Έλαμψε το πρόσωπό του. Καί έμειναν όλοι άναυδοι. Αρα; Γιατί ήταν ένα σημάδι αυτό, γιατί; Γιά νά φανή και να αποδειχθή ότι τα λόγια που έλεγε ο Στέφανος ήταν αληθή. Διότι θα μπορούσε να πή κανείς ότι εμείς δεν βλέπομε τίποτα πώς τό βλέπεις εσύ; Ναί, δεν βλέπετε τίποτα αλλά βλέπετε όμως τό πρόσωπό μου, το οποίον δέχεται εκείνο το οποίον βλέπω. Όπως ο Μωυσής είδε τον Θεό στο Σινά -οι Εβραίοι δεν τον είδαν τόν Θεό- πώς μπορούσαν να ξέρουν ότι ο Μωυσής είδε τόν Θεόν; Όταν κατέβηκε και έλαμψε το πρόσωπό του. Αυτά είναι ιστορικά. Δεν είναι θεωρίες. Είναι ιστορικά.

   Έτσι λοιπόν όλα αυτά που σας είπα, ιστορικά εκφράζουν αυτό τώρα πού τόσην ώρα μάς λέγει ο ιερός Ευαγγελιστής, ότι το αρνίον εκινήθη πρός τόν θρόνον. Και σας είπα, τόσο ως ιλαστήριος θυσία του Χριστού εκινήθη ή ότι τώρα εθυσιάστηκε και ανεβαίνει πρός τόν Πατέρα αναστημένος ο Χριστός, όσο και η μετάβασή του αυτή στον ουρανό είναι διά να καθήση εις τα δεξιά του Θεού, δηλ. να ανέλθη η ανθρωπίνη φύση εις αυτήν τήν ζωήν καί τήν μακαριότητα του Θεού. Ο Ευαγγ. Λουκάς μάς λέγει, γιά νά σάς σημειώσω ακόμη καί κάτι άλλο, ότι όταν ανελαμβάνετο ο Κύριος, τότε ο Κύριος «ἐπάρας τὰς χεῖρας αὐτοῦ εὐλόγησεν αὐτούς. καὶ ἐγένετο ἐν τῷ εὐλογεῖν αὐτὸν αὐτοὺς διέστη ἀπ᾿ αὐτῶν καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν.» Λουκάς 24, 50 - 51. Τούς ευλογεί, κι εκεί πού τούς ευαλογεί αρχίζει να ανέρχεται. Εις τήν θέσιν εκείνη της ευλογίας, όταν ανήλθε εἰς τα δεξιά του Θεού Πατρός, έμεινε καί μένει ο Ιησούς διαρκώς ευλογών την Εκκλησίαν. Διαρκώς. Καί αυτήν τήν στιγμήν καί πάντα καί εις τούς αιώνας. Οπως τον είδαν ανερχόμενον να ευλογή, ευλογεί την Εκκλησίαν. Ακούστε πώς το βλέπει αυτό ο Ευαγγ. Ιωάννης στην Αποκ. στο 7ο Κεφ. στιχ. 17. είδε «ὅτι τὸ ἀρνίον τὸ ἀνὰ μέσον τοῦ θρόνου ποιμανεῖ αὐτούς» "Τούς ποιμαίνει, ποιμαίνει τήν Εικλησία, τους αγίους. Και αυτή η ποιμαντική του αρνίου δεν είναι παρά μία διαρκής ευλογία του αρνίου, τού Ιησού Χριστού πρός τήν Εκκλησία.

  «καὶ ὅτε ἔλαβε τὸ βιβλίον, τὰ τέσσαρα ζῷα καὶ οἱ εἴκοσι τέσσαρες πρεσβύτεροι ἔπεσαν ἐνώπιον τοῦ ἀρνίου, ἔχοντες ἕκαστος κιθάραν καὶ φιάλας χρυσᾶς γεμούσας θυμιαμάτων, αἵ εἰσιν αἱ προσευχαὶ τῶν ἁγίων·»

   Αυτή η πράξις παραλαβής του βιβλίου εκ μέρους του αρνίου θεωρείται κοσμοϊστορικών γεγονός, γι' αυτό καί προκαλεί την προσκύνησιν του αγγελικού κόσμου και των αγίων. Η όλη σκηνή χαρακτηρίζει λειτουργίαν εἰς τόν ουρανό εις όλην τήν ουρανίαν μεγαλοπρέπειά της. Ώστε λοιπόν ο αγγελικός κόσμος προσκυνεί το αρνίον. Σαφώς προσεκύνησαν το αρνίον. Μάλιστα, αλλά τίθενται δύο ερωτήματα. Πώς οι άγγελοι θα προσκυνούσαν έναν άνθρωπο· τον Ιησούν Χριστόν. Εάν δε ήτο μόνο άνθρωπος αλλά θεάνθρωπος;Και πάλι πώς οι άνθρωποι θα προσκυνούσαν τον Χριστόν εάν ήτο σαρκωμένος άγγελος, όπως λέγουν μάλιστα οι Χιλιασταί, η ενσάρκωσις του αρχαγγέλου Μιχαήλ, ή έστω μία πρωτόκτιστος ύπαρξις. Πώς θα προσκυνούσαν ποτέ θάταν δυνατόν. Ε, λοιπόν σκεφθήτε, ότι όταν πίπτει ο ιερός Ευαγγ. -στά παρακάτω κεφάλαια είναι, στο 19ο Κεφ. πίπτει να προσκυνήση τόν άγγελον πού τά οδηγεί καί τού ερμηνεύει τις διάφορες οπτασιακές εικόνες, ο άγγελος του λέει: «ὅρα μή· πρόσεχε, όχι, σύνδουλός σού εἰμι.» Είμαι δούλος μαζί με σένα στον Θεό, ε. «τῷ Θεῷ προσκύνησον·» Τώρα πώς οι αγγελοι θα προσκυνούσαν, όλοι οι άγγελοι, όπως θα δούμε και πιο κάτω, μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων, αλλά τώρα βλέπομε μόνο αυτή την εικόνα, γιατί η εικόνα διαρκώς συμπληρούται. Όσο προχωρεί, όσο προχωρεί, όσο προχωρεί το ξετύλιγμα των γεγονότων με πάντοτε φόντο αυτήν την εικόνα, της ουρανίου λειτουργίας, διαρκώς πλουτίζεται, διαρκώς, διαρκώς.

   Έτσι βλέπομε αγαπητοί μου ότι μέσα σ' αυτόν τον πλούτο εμφανίζονται οι μυριάδες των μυριάδων άγγελοι να προσκυνήσουν τον Ιησούν Χριστόν, το Αρνίον. Το εσφαγμένον Αρνίον Χριστός. Καί τώρα βλέπομε μόνο τα 4 ζώα δηλ. τά Χερούβείμ καί τά Σεραφείμ πώς προσκυνούν; Γιατί; Είναι γνωστό ότι ο Απ. Παύλος σημειώνει εἰς τήν πρός Εβραίους επιστολή του τα εξής: Λέγει στο 1 κεφάλαιο είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό, νά τό ενθυμείσθε 4-8. «τοσούτῳ κρείττων γενόμενος τῶν ἀγγέλων, (ποιός, ο Ιησούς Χριστός, τόσο μεγαλύτερος και καλύτερος και υψηλότερος γενόμενος τών αγγέλων,) ὅσῳ διαφορώτερον παρ᾿ αὐτοὺς κεκληρονόμηκεν ὄνομα. (Τούτο φαίνεται από το όνομά του.) τίνι γὰρ εἶπέ ποτε τῶν ἀγγέλων· υἱός μου εἶ σύ, ἐγὼ σήμερον γεγέννηκά σε; (Πότε είπε ο Θεός σε κάποιον από τους αγγέλους, είσαι παιδί μου εσύ, εγώ σήμερα σε έχω γεννήσει.) ὅταν δὲ πάλιν εἰσαγάγῃ τὸν πρωτότοκον εἰς τὴν οἰκουμένην, (πρωτότοκος όχι πρωτόκτιστος, που είναι - ο Υιός τού Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος.) λέγει· καὶ προσκυνησάτωσαν αὐτῷ πάντες ἄγγελοι Θεοῦ. (Εάν ήταν ο αρχάγγελος Μιχαήλ, θα προσκυνούσαν τον αρχάγγελο Μιχαήλ οι άλλοι άγγελοι, γιατί; Γιατί;) καὶ πρὸς μὲν τοὺς ἀγγέλους λέγει· ὁ ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα, καὶ τοὺς λειτουργοὺς αὐτοῦ πυρὸς φλόγα· (Δηλ. πνεύματα, ο ποιών, ο κατασκευάζων, είναι κτίσματα δηλ. άγγελοι.) πρὸς δὲ τὸν υἱόν· ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος· » Αυτό το «ὁ Θεός» δεν είναι ονομαστική, αλλ' είναι κλητική. Δηλ. ο θρόνος σου ω Θεέ εις τους αιώνας των αιώνων. Ώστε πώς αποκαλεί τον Υιόν; Θεόν; ώστε ο Υιός είναι Θεός. Το εσφαγμένο αρνίον είναι ο ιστορικός Ιησούς. Είναι ο ενανθρωπήσας Υιός του Θεού, είναι αυτός ούτος ο Θεός. θά τό πώ άλλη μια φορά, που είναι οι χιλιασταί οι οποίοι υποβιβάζουν τον Ιησούν Χριστόν εἰς τό επίπεδον του κτίσματος ή ακόμα αν θέλετε, οι παντός είδους αρειανίζοντες εις την εποχήν μας. Όχι ματαίως αγαπητοί μου η Εκκλησία σήμερα γιορτάζει την μνήμη των 318 θεοφόρων Πατέρων της Δ΄ εν Νικαία. Οικουμενικής Συνόδου. Ακριβώς η εορτή των Πατέρων αυτής της Συνόδου είναι για να δείχνει ότι σε κάθε εποχή χτυπά τον Αρειανισμόν. Καί σημαίνει ότι σε κάθε εποχή υπάρχουν αρειανισταί. Και υπάρχουν ιδίως στην εποχή μας. Αρειανισμός είναι όταν αρνείσαι την θεία φύση του Χριστού. Όταν λες ότι ο Χριστός είναι ένας καλός άνθρωπος, ένας κοινωνιολόγος, ένας φιλόσοφος, ένας σπουδαίος άνθρωπος, ακόμη και στην καλύτερη εκδοχή, ένας άγγελος που έγινε άνθρωπος, αρειανίζει. Και μάλιστα αρειανίζει χοντρά χοντρά. Διότι υπήρχαν και οι ημιαρειανισταί στην εποχή του Αρείου. Εδώ υπάρχει ένας χοντρός Αρειανισμός. Και ο Αρειανισμός υπάρχει πάντοτε. Καί θά υπάρχει πάντοτε. Είναι, είναι το δόγμα του Αντιχρίστου. Ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός. Είναι κτίσμα. Είναι η θέσις του Αντιχρίστου. Γι' αυτό λέγει και ο Ευαγγ. Ιωάννης, εκείνος που αρνείται ότι ο Υιός είναι Θεός καί έγινε άνθρωπος, αυτός είναι ο Αντίχριστος.

   Όπως βλέπομε όμως από την εικόνα της Αποκαλύψεως προσκυνούν το Αρνίον, όχι μόνον οι άγγελοι, τά 4 ζώα, δηλ. Χερουβείμ και Σεραφείμ,αλλά και οι 24 πρεσβύτεροι, δηλ. σύμπασα η Εκκλησία. Αυτό θα το δούμε εν εκτάσει στα παρακάτω κεφάλαιά μας.

   Κατά την ώρα της προσκυνήσεως μόνοι οι 24 πρεσβύτεροι εκράτουν κιθάρα και χρυσούν θυμιατήριον ο κάθε ένας από αυτούς γεμάτο από αναδιδόμενο θυμίαμα. Χρυσούν  θυμιατήριον, η χρυσή φιάλη. Φιάλη δεν σημαίνει ότι πάντα είναι κάτι που θυμίζει μπουκάλι. Είναι το δοχείον. Η κιθάρα τί είναι; Αντελήφθητε, κρατούν κιθάρα, κρατούν καί τό δοχείον των θυμιαμάτων. Η κιθάρα είναι το όργανο που συνοδεύει τους ψαλμούς. Μάλιστα εις τήν Π.Δ. διαβάζομε στον 32ο ψαλμό «ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ ἐν κιθάρᾳ» Εξομολογούμαι θα πη δοξολογώ. Δοξολογείτε τόν θεόν ενοργάνως, ενοργάνως, εν κιθάρα. Χωρίς να αποκλείεται η φωνητική απόδοση, απλώς το όργανο συνοδεύει την φωνήν. Και συνεπώς, εν προκειμένω, εδώ η κιθάρα θα εσυνόδευε την ωδήν τήν οποίαν θα έψαλλον οι πρεσβύτεροι πρό του καθημένου εις τόν θρόνον καί πρό του Αρνίου. Η κιθάρα αγαπητοί μου είναι το σύμβολον δοξολογίας της αλόγου κτίσεως. Γιατί είναι άλογο πράγμα.

   Τι είναι η κιθάρα;. Ένα όργανο είναι. Αποτελείται από ξύλο, από χορδές μεταλλικές ή νεύρα εντεριών των ζώων κλπ. Πάντως είναι άλογον πράγμα. Η κιθάρα λοιπόν είναι το σύμβολον δοξολογίας τής αλόγου κτίσεως, θα το δούμε παρακάτω αυτό. Πού συνοδεύει τήν δοξολογία της ελόγου κτίσεως. Ποιά είναι η δοξολογία της ελόγου κτίσεως, των 24ων πρεσβυτέρων. Είναι η άλογος κτίση. Εμείς είμεθα η έλογος κτίσις. Δηλ. η λογική κτίση. Όταν λοιπόν εμείς υμνούμεν τόν Θεόν καί συνοδεύεται η υμνωδία μας με μουσική, σημαίνει η άλόγος και η έλογος κτίσις δοξολογούν τον Θεόν. Λέγει ο 18ος ψαλμός: Στίχ. 5. «εἰς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ῥήματα αὐτῶν.» Αυτό το χωρίο το χρησιμοποιεί ο Απ. Παύλος, Ρωμ. 11, 18 για να μιλήση για τους Αποστόλους. Αλλά στον 18 ψαλμό δεν αναφέρεται στους Αποστόλους. Όχι ότι είναι κακή ερμηνεία, όχι, αλλά αναφέρεται εις τά κτίσματα. Ξέρετε; Στις πέτρες, στά χορταράκια, στα λουλούδια, στα ουράνια σώματα, παντού. Εξήλθεν λέγει εις πάσαν τήν γήν ο φθόγγος αυτών, θέλει να πή τούτο: Όλα τα κτίσματα μιλάνε. Καί δοξολογούν τόν Θεόν. Πώς δοξολογούν τον Θεόν τα κτίσματα; Μέ τήν ἴδια τους τήν παρουσία. Με την σοφία που είναι φτιαγμένα. Όλα δείχνουν την δοξολογία τους στον Θεό. Κάποτε ο Ληναίος, ο π. Ληναίος, ο πατήρ τής Βοτανικής, περπατούσε στον αγρόν καί είχε το μπαστούνι του καί ήταν άνθρωπος πολύ πιστός και μεγάλος επιστήμων, αισθανόταν ότι όλα, όλα προσφέρουν την θυσία τους, την αγάπη τους, την δοξολογία τους στο Θεό. Καί χτυπούσε ελαφρά μέ τό μπαστούνι του τά χορταράκια και τα λουλουδάκια, τίς μαργαρίτες καί τό χαμομήλι, όπως χτυπούσε έτσι με το μπαστούνι κι έλεγε: "Σωπάστε, σωπάστε, με ξεκουφάνατε με τις φωνές σας." Αυτό είναι. Εξήλθεν ο φθόγγος αυτών εις τα πέρατα της οικουμένης. Βλέπετε λοιπόν ότι άλογος κτίσις με τήν έλογο κτίση δοξολογούν τόν Θεόν; Σε μία συναρμονία.

   Μήν μου πή όμως κανένας, τότε διατί εις τήν λατρεία μας δέν εισάγομε τήν ενόργανο μουσική; Γιατί δηλ. δεν έχομε όργανα μέσα στην λατρεία; Όπως ακριβώς χρησιμοποιεί η Π.Δ. εις τήν λατρείαν όργανα και οι Ρωμαιοκαθολικοί. Είναι ένα θέμα πού τελευταία έχει έρθει σε μια επικαιρότητα. Γι' αυτό και επιχείρησαν κάποιοι ναοί στην Αθήνα κλπ. να εισαγάγουν όργανα. Επιχείρησαν. θάθελα νά σάς πώ το εξής αγαπητοί μου, ότι η Εκκλησία ποτέ δεν εισήγαγε, η Ορθόδοξη Εκκλησία, ουδέποτε εισήγαγε όργανα. Παρ' ότι στην Π.Δ. υπάρχουν, παρ' ότι είναι ό,τι τόσην ώρα σάς εξηγώ, και παρ' ότι ακόμη θα είχαμε την εικόνα αυτήν τής Αποκαλύψεως. Ο λόγος είναι οι εξής: Η οργανική μουσική ολισθαίνει πρός τόν θιμελισμόν. Θιμέλη θα πή θέατρο. Συνεπώς η οργανική μουσική όταν λέμε ότι ολισθαίνει, γλυστρά πρός τόν θιμιλισμόν, σημαίνει πρός τόν θεατρινισμόν. Πρός τό θέατρο. Και συνεπώς διαφθείρεται η μορφή της θείας λατρείας. θέλετε μίαν απόδειξης Η μουσική της Δύσεως, η οποία δεν είναι τίποτε άλλο και απ' το ραδιόφωνο την ακούμε ως λεγομένη κλασσική μουσική, πού έγραψαν οι διάφοροι μεγάλοι συνθέται, κατά πάντα αξιολογότατοι από πλευράς καλλιτεχνίας, κατά πάντα αξιολογότατοι, ό,τι έχουν γράψει είναι τόσο κοσμικό πού ένας ο οποίος αρχίζει να ζή τήν θεία λατρεία μέσα στα πλαίσια της ορθοδόξου μορφής, ειλικρινά φθάνει να αηδιάση. Όχι μόνο να αισθάνεται ανεπάρκεια, αλλά φθάνει να αηδιάση. Δέν σάς αποκρύπτω αγαπητοί μου μια προσωπική μου εμπειρία. Αγαπούσα πολύ την κλασσική μουσική. Την αγαπούσα πάρα πολύ. Σήμερα τήν βρίσκω πάρα πολύ ανεπαρκή. Δεν την αναζητώ να την ακούσω. Δεν θάθελα να πώ ότι δεν θα ήθελα κάποτε να ακούσω κάτι. Δεν την αναζητώ όμως να την ακούσω. Τήν δέ λεγομένη κλασσική μουσική, κλασσική θρησκευτική μουσική, του Μπάχ ή του Παλεστρίνα ή δεν ξέρω τίνων άλλων που έχουν γράψει λειτουργίες,του Μέντερσον κλπ, ό,τι όσοι έχουν γράψει, ωραία αριστουργήματα, ορατόρια θαυμάσια· θιμελισμός, θέατρο, θέατρο. Με τους ημιφόρους και ημιφόρους καί τούς βαρυτόνους κλπ, θέατρο σκέτο θέατρο. Και η ψυχή του ανθρώπου πού αρχίζει βεβαίως να καταλαβαίνει και να κατανύσσεται από το μυστήριο της αγάπης τού Θεού καί τής λατρείας, το ξερνάει αυτό. Δεν το θέλει. Ίσως κάποιοι από σάς, νά μέ καταλαβαίνετε μ' αυτά πού σάς λέγω. Ίσως όχι όλοι.

   Αλλά ακόμη εις τήν μουσικήν καί εις αυτήν τήν φωνητικήν μουσικήν, πρέπει νά σάς πώ ότι υπάρχει ο κίνδυνος αυτός της διολισθήσεως, ποιός κίνδυνος; Από του να γίνη σκοπός· και η φωνητική μουσική, αυτή που λέμε βυζαντινή μουσική, να γίνη σκοπός καί νά μήν γίνη μέσον προς εξύψωσιν τών πιστών. Διότι πολλές φορές πηγαίνομε και ακούμε την μουσική, μόνο για τον ψάλτη, γιά τήν μουσική, θά σάς τό πώ, κάποτε ένας αρχιψάλτης, δέν λέω το όνομά του φυσικά, κάποτε έψαλε σ' έναν ναό των Αθηνών, πρό πολλών ετών αυτό, εκλήθη βεβαίως να ψάλλη γιατί είχε πολύ καλή μουσική, έψαλε πάρα πολύ καλά καί έψαλε με πολλήν τέχνην, οπότε ακούστηκε μία φωνή από κάτω από το εκκλησίασμα να λέγη,"αμάν πασά μου.." Αν φθάνωμε, άν φθάνωμε αγαπητοί μου να πούμε μέσα στην λατρεία γιά τόν ψάλτη, "αμάν πασά μου", σημαίνει, –συγχωρέστε με, θά τό πώ για να καταλάβετε–, να σας δώσω να καταλάβετε, σημαίνει ότι ο άνθρωπος αυτός δέν κατενύγη θρησκευτικά, αλλά μερακλώθηκε. Αν φθάνη λοιπόν να μερακλώνεται ο άνθρωπος μέσα εις τήν λατρείαν, τότε, τότε δεν έχομε λατρείαν. Πιστεύω είμαι σαφής. Υπάρχει η εν Τρούλλω Σύνοδος με τον κανόνα της τον 15ο πού μάς λέγει τα εξής. Καί επιμένω εις αυτό γιατί είναι επί χείρας όλα αυτά να εισαχθούν στην λατρεία μας, νάχουμε μίαν γνώσιν. "Οι ψάλλοντες μετά πολλής προσοχής ψαλλέτωσαν και κατανύξεως . Βοαίς ατάκτοις και αναρμοστοις μή χρώμενοι." Κάνει την ερμηνεία ο άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης στο Πηδάλιο και μάς λέγει τα εξής: Σας διαβάζω, ένα απόσπασμα της ερμηνείας, "Ποία δέ είναι τα ανάρμοστα εἰς τήν Εκκλησίαν; Αποκρίνεται ο ερμηνευτής: Ζωναράς ότι είναι τά γυναικοπρεπή μέλη και τα μηνιρίσματα, τα θρηνώδη δηλ, ταυτών ειπείν, τά πολλά τερετίσματα και η υπερβολική των μελωδιών ποικιλία, η οποία κλείνει εἰς πορνικά άσματα. (Όταν λέμε πορνικά άσματα, εννοούμε δηλ. θεατρινίστικα, δηλ θυμελικά.) Ταύτα οὖν πάντα προστάσει ο παρών κανών να λείψωσιν από την Εκκλησίαν και οι ψάλλοντες να προσφέρωσι τάς ψαλμωδίας μετά πολλής προσοχής εἰς τόν Θεόν, όστις βλέπει εις τά απόκρυφα της καρδίας, δηλ. εις τήν νοερώς εν καρδία γενομένη ψαλμωδίαν καί προσευχήν μάλλον ή εις τάς εξωτερικάς κραυγάς."

   Αυτά λέγει αγαπητοί μου στην ερμηνεία του ο άγιος Νικόδημος γιά τήν ψαλμωδίαν.

   Οι πρεσβύτεροι μαζί μέ τάς κιθάρας είχαν «καὶ φιάλας χρυσᾶς γεμούσας θυμιαμάτων, αἵ εἰσιν αἱ προσευχαὶ τῶν ἁγίων·».

   Μας κατηγορούν οι Προτεστανται και οι Χιλιασταί ότι χρησιμοποιούμε το θυμίαμα εις τήν λατρείαν μας ως καί τά κεριά, ως κάτι το ειδωλολατρικόν. Αν ποτέ ήλθατε σε κάποια συζήτηση με χιλιαστήν θα σας το είπε αυτό το πράγμα. "Γιατί θυμιάζετε κλπ". Εκτός του ότι το θυμίαμα χρησιμοποιείται εἰς τήν Παλαιάν λατρείαν κατ' εντολήν του Θεού και μάλιστα σε βαθμό που να δίνη καί τήν συνταγήν ο Θεός, τήν συνταγή πώς θα κατασκευαστή τό θυμίαμα. Από 4 αρωματώδη υλικά, σε μίγμα 25%, 25%, 25%, 25%. «καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν· λάβε σεαυτῷ ἡδύσματα, στακτήν, ὄνυχα, χαλβάνην ἡδυσμοῦ καὶ λίβανον διαφανῆ, ἴσον ἴσῳ ἔσται· καὶ ποιήσουσιν ἐν αὐτῷ θυμίαμα, μυρεψικὸν ἔργον μυρεψοῦ, μεμιγμένον, καθαρόν, ἔργον ἅγιον. καὶ συγκόψεις ἐκ τούτων λεπτὸν καὶ θήσεις ἀπέναντι τῶν μαρτυρίων ἐν τῇ σκηνῇ τοῦ μαρτυρίου, ὅθεν γνωσθήσομαί σοι ἐκεῖθεν· ἅγιον τῶν ἁγίων ἔσται ὑμῖν. θυμίαμα κατὰ τὴν σύνθεσιν ταύτην οὐ ποιήσετε ὑμῖν ἑαυτοῖς· ἁγίασμα ἔσται ὑμῖν Κυρίῳ· ὃς ἂν ποιήσῃ ὡσαύτως ὥστε ὀσφραίνεσθαι ἐν αὐτῷ, ἀπολεῖται ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ.» Εξ. 30, 34 - 38 Καί λέγει, -αυτό προσέξτε-, όταν θα το χρησιμοποιείς στην λατρεία την δική μου, εσύ δεν θα το φτιάξης για να μυρίζης στο σπίτι σου. Επί ποινή μάλιστα θανάτου. Εκτός του ότι λοιπόν χρησιμοποιείται εἰς τήν Π.Δ το θυμίαμα, αδιάφορον εάν το χρησιμοποιούσαν και οι ειδωλολάτραι. Δεν έχει σημασία. Δεν σημαίνει ότι αυτό είναι ειδολολατρικό επειδή τό χρησιμοποιούσαν οι ειδωλολάτραι. Χρησιμοποιείται και εις τήν Καινήν λατρείαν δηλ. εις τήν Κ.Δ. όπως κατά θαυμαστόν τρόπο φαίνεται εδώ, στο σημείο αυτό τής Αποκαλύψεως. Τί λέγει; Λέγει ότι κρατούσαν χρυσά θυμιατήρια γεμάτα από θυμίαμα. Τα θυμιατήρια είναι χρυσά. Εδώ φαίνεται η ανάγκη μιας πολυτελείας διά να εξαρθή η υψηλή λατρεία του Θεού. Δεν κρατούν ούτε ένα κεραμίδι, ούτε έναν τενεκέ από κονσέρβα. Γιά νά θυμιάσουν. Ξαναλέγω άλλη μία φορά, διά νά εξαρθή η υψηλή λατρεία του Θεού..

   Ακόμη το φαινόμενον θυμίαμα μέ τούς ανυψωμένους καπνούς είναι το σύμβολον της ανερχομένης πρός τόν θρόνον του Θεού προσευχής.

   Λέγει ο 140 ψαλμός, 2 . «κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου.» Ας κατευθυνθή η προσευχή μου ως θυμίαμα μπροστά σου. Εδώ εν προκειμένω, σ' αυτήν την εικόνα της Αποκαλύψεως, είναι τα θυμιάματα πού μάς σημειώνει ο ιερός Ευαγγελιστής οι προσευχές των αγίων. Κατ'αρχάς πρέπει να σημειώσουμε την ερμηνεία που κάνει ο ίδιος ο ιερός Ευαγγελιστής μέ τό νά μάς πή εις το βιβλίο της Αποκ. ότι τα θυμιάματα είναι οι προσευχές των αγίων. Προσέξτε, το σημειώνει ο ίδιος ο ιερός Ευαγγελιστής. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι μάς απαλλάσσει από τον κίνδυνο να δώσουμε ποικίλες ερμηνείες, όταν μάς δίνει εκείνος την ερμηνεία της εικόνος. Μάς ερμηνεύει ο ίδιος την εικόνα, θά μπορούσαμε να πούμε ότι ο καπνός των θυμιαμάτων είναι εκείνο κι εκείνο κλπ. Όχι, λέγει, είναι οι προσευχές των αγίων. Έτσι μας εμποδίζει από του να ολισθήσουμε σε ποικίλες ερμηνείες. Το σπουδαίο ξέρετε ποιό είναι; Ότι αυτό το πράγμα το κάνει πολύ συχνά μέσα στο βιβλίο της Αποκ. Καί ταυτοχρόνως μάς δίνει το κλειδί της ερμηνείας στο βιβλίο της Αποκ. Ότι εδώ έτσι ερμηνεύουμε, εκεί έτσι ερμηνεύουμε κλπ. Πρόσεχε λοιπόν. Μήν εκτρέπεσαι σε ερμηνείες οι οποίες τυχόν μπορεί να είναι υποκειμενικές. Είναι πολύ σπουδαίο αυτό που σας είπα, θά τό συναντούμε πολύ συχνά μέσα εις τό βιβλίο της Αποκ. Πολύ συχνά. Είναι δηλ. μιά ερμηνευτική κλείδα. Τί είναι όμως οι προσευχές των αγίων που προσφέρουν εδώ οι 24 πρεσβύτεροι; Καί ποιοί είναι οι άγιοι;

   Κατ' αρχάς οι άγιοι είναι οι πιστοί της όλης Εκκλησίας. Καί τῆς στρατευομένης και της θριαμβευούσης. Πού δείχνει εδώ ότι οι άγιοι μπορούν να προσεύχονται για κάποιους άλλους, φερ' ειπείν οι 24 πρεσβύτεροι δηλ. οι άγιοι της θριαμβευούσης εκκλησίας, να προσεύχονται διά λογαριασμόν της στρατευομένης εκκλησίας, γιά μάς. Αλλά δύνανται νά προσεύχονται καί διά τόν εαυτόν των. Όπως δηλ. είναι η περίπτωσις των πεπελεκημένων και εσφαγμένων διά την μαρτυρίαν του Χριστού, δηλ. τών μαρτύριον πού είναι κάτω από τόν θρόνον του καθημένου, δηλ. οι ψυχές των πεπελεκημένων, οι ψυχές, οι ψυχές, δηλ. οι δίκαιοι που είναι στον παράδεισο καί λέγουν: «καὶ ἔκραξαν φωνῇ μεγάλῃ λέγοντες· ἕως πότε, ὁ δεσπότης ὁ ἅγιος καὶ ὁ ἀληθινός, οὐ κρίνεις καὶ ἐκδικεῖς τὸ αἷμα ἡμῶν ἐκ τῶν κατοικούντων ἐπὶ τῆς γῆς;» Αποκ. 6, 10 "Κύριε, πότε θα εκδικηθής το αίμα μας πού είναι κάτω εις τήν γήν, " πού σημαίνει: Πότε Κύριο θα αναστηθούμε; Καί τούς ειπώθηκε, απάντησις. Περιμένετε λίγο, θα προστεθούν κι άλλοι αδελφοί σας. Κι από μάς αγαπητοί μου θα προστεθούμε σε κείνους, κι από μάς. Καί σήμερα καί αύριο και του χρόνου και μέχρι που να τελειώση ο κόσμος και η Ιστορία, θα προστιθέμεθα ως μάρτυρες· καί τούς εδόθη λευκός χιτών. «καὶ ἐδόθη αὐτοῖς ἑκάστῳ στολὴ λευκή» Αποκ. 6, 11

   Ώστε λοιπόν αυτό τί είναι; Προσευχή! Προσευχή όμως για λογαριασμό τους. Ώστε λοιπόν όταν λέμε οι προσευχές των αγίων, είναι οι προσευχές των αγίων καί τῆς στρατευομένης και της θριαμβευούσης, δηλ. όλων των πιστών της Εκκλησίας. Αλλά είναι αξιοπρόσεκτο το εξής, ότι εχομε μία πολύ ωραία εικόνα πρεσβείας των αγίων. Υπέρ της αγωνιζομένης Εκκλησίας· θα παρακαλέσω εδώ να προσέξουμε. Είναι η πρεσβεία της Υπεραγίας Θεοτόκου καί όλων των αγίων· που είναι πίστις τής Εκκλησίας μας. Πού είναι εκείνοι οι οποίοι λέγουν ότι είναι περιττή η πρεσβεία των αγίων. Πού είναι αυτοί πού τό λέγουν; Και μάλιστα τό λέγουν αυτό οι προτεστάντες, τό λέγουν βεβαίως οι αιρετικοί, οι χιλιασταί κλπ. Τό βλέπει κανείς πολύ καθαρά εδώ ότι η μεσιτεία των αγίων υπέρ ημών δέν είναι περιττή, δεν είναι περιττή. Ο Ιησούς Χριστός μεσιτεύει πρός τόν Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Μήν σας κάνει εντύπωση που λέγω πρός τόν Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Είναι και ο ίδιος εκεί στην Αγία Τριάδα. Αλλά, ως άνθρωπος μεσιτεύει εἰς τόν Άγιον Τριαδικόν Θεόν. Αλλά καί πρός τόν Χριστόν μεσιτεύουν οι άγιοι. Διότι τις μεσιτείες τους, τίς προσευχές των αγίων τις προσφέρουν πρός τό εσφαγμένο αρνίον. Είναι σαφές αυτό στο βιβλίο της Αποκαλύψεως

   Ο Θεός ακόμη, δίδει το αίτημα των αγίων, εκείνο που του ζητούν υπέρ των αμαρτωλών, διότι ο Θεός αγαπά τους αγίους και θέλει να τους τιμήση. Γι' αυτό, τα θαύματα που κάνουν οι άγιοι, δεν τα κάνουν οι άγιοι αγαπητοί μου. Δεν κάνει θαύματα η Υπεραγία Θεοτόκος, ούτε ο άγιος Γεώργιος, ούτε ο άγιος Αχίλλειος. Ο Θεός κάνει τα θαύματα διά των χειρών εκείνων πού αγαπάει, τών αγίων. Τής Υπεραγίας Θεοτόκου. Του αγίου Αχιλλείου, του αγίου Δημητρίου, του αγίου Γεωργίου κ.ο.κ. Γιατί; Γιατί αγαπάει τους αγίους του και βλέπει όχι τους αμαρτωλούς αλλά τους αγίους βλέπει μπροστά του. Καί θέλει να τους τιμήση. Το είπε ο ίδιος ο Κύριος. Εκείνοι πού μέ τιμούν θα τους τιμήσω. Κι εκείνοι που με δοξάζουν θα τους δοξάσω. Έτσι λοιπόν λέμε: Δοξάζω τόν άγιο Αχίλλειο γιατί μου έκανε αυτό το θαύμα. Γιατί δοξάζω τον άγιο Αχίλλειο; Ο Θεός επιτρέπει να τον δοξάσω γιατί εκείνος θέλει πρώτος να δοξάσει τον άγιο Αχίλλειο, κάνοντας ο άγιος Αχίλλειος ένα θαύμα. Βλέπει λοιπόν καθαρά κανείς αγαπητοί μου τήν μεσιτείαν τών αγίων, κατοχυρωμένη θεολογικά, κατοχυρωμένη αγιογραφικά. Αλλά καί κάτι ακόμη. Κάνει εντύπωση ότι οι φιάλες ήταν γεμάτες θυμιαμάτων. "Γεμούσας λέγει θυμιαμάτων." "Γεμάτες, γεμάτες. Οπότε πρέπει όλη η φιάλη νάτανε μέσα πολύ, πολύ, πολύ θυμίαμα και νάβγαινε πολύς καπνός. Γιατί πολύ θυμίαμα, κι όχι λιγότερο; Τούτο σημαίνει ότι όλος ο χρόνος των αγίων είναι προσευχές πρός τόν Θεόν. Όλος ο χρόνος. Πληρότης. Πληρότης. Θα λέγατε, τι άλλο μπορούν να κάνουν αγαπητοί μου οι άγιοι; Τί άλλο μπορούν να κάνουν παρά μόνο προσευχή. Είναι το ύψιστον έργον. Στόν ουρανό δεν έχουν άλλο έργο. Είναι αυτό μόνον. Στήν γή οι άγιοι έχουν κι άλλα έργα. Αλλά το κύριό τους έργο είναι η προσευχή. Πού είναι εκείνοι που λέγουν, ότι πολλές προσευχές, τί νά κάνης, πολλές προσευχές, έχουμε κι άλλα πράγματα να κάνουμε. Μπορούμε νάχουμε πολλά πράγματα να κάνουμε, αλλά η προσευχή αγαπητοί μου είναι το πρώτον έργον. Ακούσατε; Εργον. Δεν είναι πάρεργον. Δεν είναι πολυτέλεια. Είναι έργον. Και συνεπώς κι αφού είναι και το πρώτον, απαραίτητο έργον για την ζωήν μας.

  «καί άδουσιν ωδήν καινήν λέγοντες·» ψάλλουν καινούρια ωδή και λέγουν. Οι πρεσβύτεροι ενώ προσκυνούν κρούουν τις χορδές της κιθάρας του έκαστος και προσφέρουν το θυμίαμα του κάθε θυμιατού των πού έχουν πρός τό αρνίον. Καί ταυτοχρόνως ψάλλουν μίαν καινούρια ωδή. Καινήν ωδήν. Εις τόν Θεόν αρέσει πολύ αγαπητοί μου να υμνείται διά ωδών. Δηλ. αγαπά τις ωδές ο Θεός. Γι' αυτό καί υπάρχουν καταχωρημένες ωδές μέσα εις τήν Π. καί Κ.Δ. Το πρώτο πράγμα που έκαναν οι Εβραίοι όταν πέρασαν τήν Ερυθρά θάλλασσα, ύστερα από το καταπληκτικό εκείνο θαύμα ήταν να υμνήσουν τον Θεόν. Η περίφημη εκείνη ωδή του Μωυσέως. Περίφημη. Η οποία εψάλλη αντιφωνικώς. Με δύο χορούς. Ανδρών και γυναικών. Εις τούς άνδρας ήταν αρχηγός της χορωδίας ο Μωυσής, εις δέ τάς γυναίκας η αδελφή του η Μαριάμ. Γι' αυτό τον λόγο επειδή ο Θεός αγαπά να υμνείται, γι' αυτό τον λόγο ο Θεός εδημιούργησε τήν δυνατότητα εις την ανθρωπίνην φωνήν να υμνεί μουσικώς τόν Θεόν. Πρέπει νά σάς πώ ότι ένα από τα έργα του μοναχού είναι και η ύμνησις τού Θεού. Είτε ατομικώς είτε καθ' ομάδα.

   Η ωδή των πρεσβυτέρων χαρακτηρίζεται σαν καινούρια. Στούς ψαλμούς βρίσκομε το εξής: Είναι ο 32ος ψαλμός, «ᾄσατε αὐτῷ (τόν Θεόν δηλ.) ᾆσμα καινόν, καλῶς ψάλατε αὐτῷ ἐν ἀλαλαγμῷ.» Καινούρια ωδή που συχνά και στον Ησαΐα βρίσκομε και αλλού, καινούρια ωδή είναι καί χαρακτηρίζεται όταν ψάλλεται σε μεγάλα και υπερφυή ή κοσμοσωτήρια γεγονότα, όπως είναι εν προκειμένω πού θα ανοιχθή το βιβλίο, οι σφραγίδες και θα ξετυλιχθούν προφητικώς τά γεγονότα, η ζωή, το μέλλον της Εκκλησίας μέσα στην ιστορική της πορεία. Και όταν λοιπόν πρόκειται κάτι τέτοιο τότε οι άγιοι ψάλλουν την καινούρια ωδή. Και ποιά είναι αυτή η ωδή; Λέγουν οι πρεσβύτεροι. «ἄξιος εἶ (είσαι άξιος) λαβεῖν τὸ βιβλίον.» Που στρέφονται. Στο αρνίον. Προς αυτόν ψάλλουν αυτήν την ωδήν. Αξιος είσαι. Σημειώσατε ότι τα 4 ζώα υμνούν τόν Θεόν εις τρίτον πρόσωπον. Οι πρεσβύτεροι ψάλλουν καί υμνούν τον Θεόν εις δεύτερον πρόσωπον. Καί αυτό είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων. Τέτ-α-τετ, απ' ευθείας. Εσύ Κύριε. Σε υμνώ Εσένα. Όχι κατά τό "υμνητός ο Θεός, μέγας ο Θεός." Όχι. Υμνώ Εσένα τόν Θεόν. Όχι στο τρίτο πρόσωπο, τό δεύτερο πρόσωπο.

   «ἄξιος εἶ λαβεῖν τὸ βιβλίον καὶ ἀνοῖξαι τὰς σφραγῖδας αὐτοῦ, ὅτι ἐσφάγης καὶ ἠγόρασας τῷ Θεῷ ἡμᾶς ἐν τῷ αἵματί σου ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους, καὶ ἐποίησας αὐτοὺς τῷ Θεῷ ἡμῶν βασιλεῖς καὶ ἱερεῖς, καὶ βασιλεύσουσιν ἐπὶ τῆς γῆς.»

    Ωραία ωδή! Με το άξιος ανοίγει η ωδή. Πού φανερώνει ότι ο μόνος άξιος είναι το αρνίον. Είναι αυτή η έκφρασις που συναντάμε εις τήν ευχήν τοῦ χερουβικού ύμνου στην θεία Λειτουργία. "Οὐδεὶς ἄξιος τῶν συνδεδεμένων ταῖς σαρκικαῖς ἐπιθυμίαις καὶ ἡδοναῖς προσέρχεσθαι ἢ προσεγγίζειν, ἢ λειτουργεῖν σοι, Βασιλεῦ τῆς δόξης." Εννοείται ότι ο μόνος άξιος, αφού ουδείς άξιος εξ ημών, ότι ο μόνος άξιος είναι ο Θεός. Γι' αυτό και τονίζεται στην μεθεπομένη ευχή της αγίας αναφοράς. " Ἄξιον καὶ δίκαιον σὲ ὑμνεῖν, σὲ εὐλογεῖν, σὲ αἰνεῖν, σοὶ εὐχαριστεῖν, σὲ προσκυνεῖν ἐν παντὶ τόπῳ τῆς δεσποτείας σου."

   Καί διατί το αρνίον είναι άξιον να αναλάβη και ανοίξη τίς σφραγίδες του βιβλίου; Δηλ. να ανακαλύψη το μέλλον της Εκκλησίας; Διότι εσφάγη καί διά της σταυρικής του θυσίας εξηγόρασε ημάς διά λογαριασμόν του Θεού. Αυτό είναι πολύ σπουδαίο. Και αυτή η εξαγορά είναι πολύ σπουδαία, είναι παγκοσμία. Είναι παγκοσμία για δυό λόγους. Πρώτον ο Χριστός έχυσε τό αίμα του υπέρ πάντων των ανθρώπων. Και δεύτερον διότι όταν ο Κύριος απέστειλε τούς μαθητάς του έως εσχάτου τής γής,τό μήνυμα της σωτηρίας είναι παγκόσμιον. Καί τούς είπε, ότι, κηρύξατε το Ευαγγέλιον να σωθούν οι άνθρωποι, «ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται.» Μάρκ. 16, 16 " Έτσι λοιπόν έχομε, τόσο ως πρός τήν ιλαστήριον δύναμη του αίματος του Χριστού, όσο ως πρός τήν εξάπλωση του Ευαγγελίου, έχομε αυτήν τήν αξιότητα του αρνίου, να λάβη τό βιβλίο και να το ανοίξη, ήτοι να αποκαλύψη το μέλλον.

   Διά τής εκφράσεως «ἐκ πάσης φυλῆς καὶ γλώσσης καὶ λαοῦ καὶ ἔθνους,» φανερώνονται εδώ οι φυλετικές, γλωσσικές, πολιτικές και εθνικές διαιρέσεις των λαών, και συνεπώς αυτή η καθολικότης της ανθρωπότητος, όχι μόνο από απόψεως τοπικής αλλά και χρονικής, γιατί αναφέρεται σε όλες τις γεννεές των ανθρώπων.

   Είναι ακόμη αξιοπαρατήρητο ότι, –προσέξτε αυτό, προσέξτε αυτό,– δέν λέγει εξηγόρασας πάσαν φυλήν καί γλώσσα αλλά λέγει εκ πάσης φυλής. Δηλ. δέν εξηγόρασες κάθε φυλή καί κάθε γλώσσα, δηλ. κάθε κάθε κατηγορία ανθρώπων. Τους Κινέζους, τους Γιαπωνέζους, τους Αφρικανούς, αλλά και εκ των Κινέζων, εκ των Γιαπωνέζων, εκ τών Αφρικανών, εκ, εκ, εκ, αυτό το έκ σημαίνει αυτό που θα μας πή ο Αρέθας ο ερμηνευτής. Το «ἐκ πάσης φυλῆς» γράφει ο Αρέθας : "και γλώσσης ειπείν, αλλά μή πάσαν φυλήν καί γλώσσαν, διαστολήν εισηγείται το μή πάντας αλλ' άτινας ηξιώσθαι εκ οικείων πόνων καί από τής του αρνίου σφαγής τώ αίματι τούτου αγιασθήναι." Όχι όλοι. Όσοι κοπιάσουν και πιστέψουν στο μήμυμα του Ευαγγελίου. Αυτό το χωρίον, κατά έναν θαυμαστόν τρόπον εκφράζει την ελευθερίαν τής εκλογῆς· τῆς σωτηρίας από τους λαούς. Αν το θέλετε, είναι εκείνο το οποίο θα γράψη ο Απ.Παύλος στην 2α πρός Θεσ/νικείς επιστολήν του 3, 2. «οὐ γὰρ πάντων ἡ πίστις.» Δεν είναι για όλους η πίστις. Λένε ότι θα γίνουν όλοι οι λαοί χριστιανικοί. Ποιός σάς το είπε; Απλώς, κοιτάξτε, κοιτάξτε, είναι ένα δισεκατομμύριο οι χριστιανοί, και είναι 4,4 δισεκατομμύρια όλος ο πληθυσμός της γής. {Η ομιλία έγινε το 1981} το 3,4 δισεκατομμύρια είναι όχι χριστιανοί. Προσέξτε. Το κήρυγμα του Ευαγγελίου ακούστηκε. Γιατί μεταφράστηκε η Αγία Γραφή σε 1600, 1700, 1800 γλώσσες. Που σημαίνει; Πού σημαίνει, είναι μια προφητεία που θα ρθή στο τέλος, όταν ακουστή το κήρυγμα σ' όλον τον κόσμον. Όχι ότι θα γίνουν όλοι χριστιανοί. Αλλά θ' ακουστή το κήρυγμα. Πρώτον διότι λέγει ο Απόστολος «οὐ γὰρ πάντων ἡ πίστις.» καί δεύτερον, σαφέστατα μάς λέγει αυτός ο ίδιος ο Κύριος Λουκάς 18, 8 πλήν, θά ρθή λέει να τιμωρήση τους εχθρούς του ο Θεός. «πλὴν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐλθὼν ἆρα εὑρήσει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;» Πλήν τούτο, όταν θα έλθω εγώ εδώ στην γή, μέ τήν δευτέρα μου παρουσία, θα βρώ τήν πίστη επί της γής; Μελαγχολικό θέμα. Μελαγχολικό ερώτημα, το οποίο δεν απαντάει κανένας. Αλλά ήδη η απάντηση είναι δοσμένη. Ότι η πίστις δέν θά είναι εκείνη που θα ήθελε ο Θεός.

   Καί δέν ηρκέσθη ο Κύριος, ο Κύριος Ιησούς, το εσφραγμένο Αρνίο εἰς τήν εξαγοράν, αλλά κατέστησε τους αγορασθέντας, κατά την ωδήν τών 24 πρεσβυτέρων, βασιλείς και ιερείς εις τόν Θεόν. Δηλ. ένα βασίλειον

ιεράτευμα.

   Είναι αξιοπρόσεκτον ότι οι πιστοί "βασιλεύουσιν" επί τής γής. Καί θά βασιλεύσουν, λέει επί της γής. Όχι βεβαίως κατά χιλιαστικήν θα λέγαμε ερμηνείαν. Είναι υπόσχεσις του Κυρίου. «μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσιν τὴν γῆν» https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2025/02/blog-post_10.html?m=1

Πώς Κύριε; Αν είμαι πράος καί δέν πάω τον αντίδικό μου εις το δικαστήριο, μού τρώει το χωράφι. Πώς λοιπόν είναι δυνατόν ο πράος άνθρωπος να κληρονομήσει τήν γήν; Ο πλεονέκτης αρπάζει την γήν. Κι όχι ο πράος ο οποίος υποχωρεί και υποχωρεί και χάνει διαρκώς το χωράφι του,το σπίτι του κλπ. Ναί, αυτό που είπε ο Κύριος είναι αληθές. «μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσιν τὴν γῆν» Καί ποιάν γήν, την καινούρια γήν. Τήν καινήν γήν. Όταν ο Κύριος θα καταστήση τα πάντα καινούρια.Καί θά γίνη η γή καινούρια. Και ο ουρανός καινούριος. Όταν λέγει ο Ευαγγελιστής πρός τό τέλος της Αποκαλύψεως, «Καὶ εἶδον οὐρανὸν καινὸν καὶ γῆν καινήν·» Καινούρια γή και καινούριος ουρανός. Πού κατοικεί, όπως λέγει ο Απ. Πέτρος, κατοικεί η δικαιοσύνη. Κατοικεί η αρετή. Αυτήν τήν γήν θα κληρονομήσουν οι πραείς. Μάλιστα, εδώ είναι και ένα παράξενο, ότι δεν θα χάσουν οι πραείς ούτε μιά τρίχα. Ούτε μιά τρίχα από το κεφάλι μας δεν θα χάσουμε, θά τήν πάρουμε κι αυτή με την ανάσταση των νεκρών.

   «καὶ εἶδον καὶ ἤκουσα ὡς φωνὴν ἀγγέλων πολλῶν κύκλῳ τοῦ θρόνου καὶ τῶν ζῴων καὶ τῶν πρεσβυτέρων, καὶ ἦν ὁ ἀριθμὸς αὐτῶν μυριάδες μυριάδων καὶ χιλιάδες χιλιάδων, λέγοντες φωνῇ μεγάλῃ· ἄξιόν ἐστι τὸ ἀρνίον τὸ ἐσφαγμένον λαβεῖν τὴν δύναμιν καὶ τὸν πλοῦτον καὶ σοφίαν καὶ ἰσχὺν καὶ τιμὴν καὶ δόξαν καὶ εὐλογίαν.»

   Η εικόνα όπως αντιλαμβάνεσθε αγαπητοί μου τής ουρανίου λειτουργίας διαρκώς συμπληρούται. Κύκλω των πρεσβυτέρων ήσαν μυριάδες μυριάδων και χιλιάδες χιλιάδων άγγελοι. Αυτό το βλέπουμε σαφέστερον εις τό 7ον κεφ.,τό μεθεπόμενον, στίχ. 11. «καὶ πάντες οἱ ἄγγελοι» λέγει εκεί, καί πόσοι είναι οι άγγελοι ξέρετε; Λέγει ο άγιος Ιωάνης ο Δαμασκηνός: "όσος ο αριθμός." Βάλτε μια μονάδα και τραβάτε μηδενικά από πίσω, τραβάτε, τραβάτε, γράφετε, τραβάτε, τραβάτε. Τραβάτε μηδενικά. Τόσος είναι ο αριθμός των αγγέλων. Φοβερό. Φοβερό. «Πάντες οἱ ἄγγελοι». Βλέπει αυτό το θέαμα ο ιερός Ευαγγ. «καὶ πάντες οἱ ἄγγελοι εἱστήκεισαν κύκλῳ τοῦ θρόνου καὶ τῶν πρεσβυτέρων καὶ τῶν τεσσάρων ζῴων, καὶ ἔπεσαν ἐνώπιον τοῦ θρόνου ἐπὶ τὰ πρόσωπα αὐτῶν καὶ προσεκύνησαν τῷ Θεῷ». Εδώ σαφώς διακρίνονται οι άγγελοι από τους πρεσβυτέρους. Δηλ. τούς ανθρώπους. Σαφώς. Είναι μία μεγαλειώδης σκηνή, που θυμίζει τον προφήτην Δανιήλ στο όραμά του, τό νυχτερινό εκείνο, ή τήν δευτέρα του Κυρίου παρουσία, που λέγει ότι θα είναι μαζί του όλοι οι άγγελοι του ουρανού. Και ο αγγελικός κόσμος βλέπομε εδώ ότι προσκυνά το εσφαγμένο αρνίο και ψάλλει ωδήν η οποία είναι απήχηση της ωδής των πρεσβυτέρων. Απήχησις. Τό ίδιο περιεχόμενο είναι. Εις αυτήν υπάρχουν 7 κατά συσσώρευσιν επίθετα, τα οποία στην Π.Δ. αποδίδονται εἰς τόν Γιαχβέ, εις τον Κύριον. Επί παραδείγματι εἰς τήν προσευχήν του Δαυίδ διά τήν συλλογήν υλικού γιά τήν κατασκευήν του ναού, γράφει, λέγει. Είναι εἰς τό Α' Παραλειπομένων 29, 10-12. «σοί, Κύριε, ἡ μεγαλωσύνη καὶ ἡ δύναμις καὶ τὸ καύχημα καὶ ἡ νίκη καὶ ἡ ἰσχύς, ὅτι σὺ πάντων τῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς δεσπόζεις, ἀπὸ προσώπου σου ταράσσεται πᾶς βασιλεὺς καὶ ἔθνος. παρὰ σοῦ ὁ πλοῦτος καὶ ἡ δόξα, σὺ πάντων ἄρχεις, Κύριε, ὁ ἄρχων πάσης ἀρχῆς, καὶ ἐν χειρί σου ἰσχὺς καὶ δυναστεία, καὶ ἐν χειρί σου, παντοκράτωρ, μεγαλῦναι καὶ κατισχῦσαι τὰ πάντα.» Αυτά τα επίθετα τώρα αποδίδονται –εκεί στον Γιαχβέ– τώρα εις τό αρνίον. Τον Ιησούν Χριστόν. Αυτό δείχνει ότι το Αρνίον, ο Ιησούς Χριστός έχει ιδιότητες θείες. Είναι Θεός. Ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός. Αλλά εις τήν δοξολογίαν των 24 πρεσβυτέρων καί τών αναριθμήτων αγγέλων έρχεται να προστεθή και η ωδή παντός κτίσματος εἰς ὅλον τόν ορατόν και αόρατον κόσμον. Νέα συμπλήρωσις τής εικόνος. Νέα συμπλήρωσις, νέα, όλο φορτώνεται, γεμίζει, γεμίζει θα λέγαμε. Όπως ακριβώς σε μία περίπτωση το "αλληλούϊα" του Χέντελ, όσοι το έχετε ακούσει, πού είναι 300 βιολιά, 500 στην χορωδία, και όπως δονούν, όπως υμνούν και ανεβαίνει η φωνή, δονείται ολόκληρη η σκηνή, ολόκληρο το θέατρο, δονούνται τα πάντα, έτσι προστίθενται, προστίθενται φωνές, υπάρξεις σ' αυτήν τήν θεία, τήν ουρανία λειτουργία πού μάς περιγράφει ο Ευαγγελιστής. Καί λέγει: 13. «καὶ πᾶν κτίσμα ὃ ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ὑποκάτω τῆς γῆς καὶ ἐπὶ τῆς θαλάσσης ἐστί, καὶ τὰ ἐν αὐτοῖς πάντα, ἤκουσα λέγοντας· τῷ καθημένῳ ἐπὶ τοῦ θρόνου καὶ τῷ ἀρνίῳ ἡ εὐλογία καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.»

   Παγκοσμία δοξολογία: Παγκόσμιος, πάν κτίσμα προσφέρει την δοξολογία του. Είναι εκείνο που γράφει ο Απ. Παύλος διά τόν Ιησούν Χριστόν εις τήν πρός Φιλιππησίους επιστολήν του. «ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψῃ ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων, -πᾶν γόνυ κάμψῃ- καὶ πᾶσα γλῶσσα ἐξομολογήσηται ὅτι Κύριος Ἰησοῦς Χριστὸς εἰς δόξαν Θεοῦ πατρός.»

   Είναι όμως χαρακτηριστικόν ότι ο ύμνος με την απόδοσιν θείων χαρακτηριστικών αποδίδεται τώ καθημένω επί του θρόνου καί τώ Αρνίω. Δηλ. τό χωρίον δείχνει ανά πάσα στιγμή, – σάς τό λέγω αυτό –, τήν ισοτιμία τοῦ Πατρός και του Υιού. Την ισοτιμίαν. Ο Υιός, ο Ιησούς Χριστός είναι Θεός.

   «καὶ τὰ τέσσαρα ζῷα ἔλεγον, ἀμήν·»

  

Μία θαυμασία συναρμονία και συνδοξολογία. Είναι το λειτουργικόν αμήν. Είναι αυτό που ανήκει δικαιωματικά εις τόν λαόν, όταν ακροάται από τον ιερέα τις ευχές της θείας λειτουργίας καί λέγει ο λαός: Αμήν. Δηλ. αποδέχομαι, έτσι είναι, λέγει ο λαός. Όπως σημειώνει
και ο Απ. Παύλος στην Α΄ Προς Κορινθίους επιστολή του 14, 16. «ἐπεὶ ἐὰν εὐλογήσῃς τῷ πνεύματι, ὁ ἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦ ἰδιώτου πῶς ἐρεῖ τὸ ἀμὴν ἐπὶ τῇ σῇ εὐχαριστίᾳ;» Και οι πρεσβύτεροι μέ τό αμήν των 4 ζώων έπεσαν καί προσεκύνησαν. Και οι άγιοι λοιπόν προσκυνούν τον Πατέρα καί τόν Υιόν. Η νίκη της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου, πού γιορτάζομε σήμερα, των Αγίων Πατέρων, είναι ο απόηχος αυτής της προσκυνήσεως. Η προσκύνησις του Υιού. Ότι είναι
Θεός.

   Αγαπητοί μου, γράφει ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας: "Διά δέ τών 4 ζώων και των πρεσβυτέρων, δείκνυται μία ποίμνη και μία Εκκλησία γεγενήσθαι αγγέλων και ανθρώπων, διά Χριστού του Θεού τώ διεστώτα συνάψαντος καί τό μεσότοιχον τού φραγμού λύσαντος." Μέ τά 4 ζώα καί τούς πρεσβυτέρους δείχνεται μία ποίμνη, μία Εκκλησία να γίνεται αγγέλων και ανθρώπων, και όλα αυτά διά του Ιησού Χριστού, πού ήρθε να γκρεμίση τό μεσότοιχον γῆς καί ουρανού, και να συνάψη, καί να ενώση την γήν μέ τόν ουρανό. Αυτήν είναι η σάρκα του Χριστού. Είναι η σύναψις, είναι η ένωσις ουρανού και γής. Αγγέλων και ανθρώπων.  Κτισμάτων και Θεού. Αγαπητοί, τό βιβλίον της Αποκ. μάς δείχνει αυτήν
την ενότητα, ολοκλήρου της κτιστής, ορατής και αοράτου δημιουργίας. Η αμαρτία ήρθε να σπάση αυτήν την ενότητα. Ο Υιός όμως του Θεού που ενηνθρώπισε, ήρθε να αποκαταστήση αυτήν την ενότητα. Είναι η εκκλησιαστικοποίηση των πάντων. Είναι η βασιλεία του Θεού μέσα στην οποία όλα τα δημιουργήματα θα απολαμβάνουν τήν μακαριότητα του Θεού. Δεν μένει παρά, εάν τε ζώμεν, εάν τε αποθνήσκομεν, να υμνούμε και να ευχαριστούμε καί νά δοξολογούμε το Πανάγιον όνομα της Αγίας Τρισυποστάτου θεότητος, εις τούς αιώνας των αιώνων. Αμήν.


   Τα φετεινά μας θέματα τελειώσανε. 7 Ιουνίου σήμερα. Πραγματοποιήσαμε με την Χάρη του Θεού 27 θέματα 27 ωριαία θέματα. Δόξα τώ Θεώ. Τελειώσαμε και το Β΄κεφ. της Αποκ. Σ' αυτήν την εικόνα που είδατε να περιγράφομε στα δύο τελευταία μας θέματα στο 4ο και 5ο κεφάλαιο δόθηκε η εικόνα. Τώρα το Αρνίον, πέρνει το βιβλίον και ανοίγει την μια σφραγίδα. Οι σφραγίδες ήσαν όπως ακριβώς σήμερα βρίσκομε τις σφραγίδες στα αυτοκρατορικά έγγραφα του Βυζαντίου. Ήταν βουλοκέρι, αν ήταν πολύ φτηνό πράγμα ή μόλυβδος, έβαζε δέ τό δακτυλίδι του ο βασιλιάς ή τήν σφραγίδα του κράτους πάνω σ' αυτό το λειωμένο πράγμα, όπως το βουλοκέρι που βάζαμε κάποτε στο ταχυδρομείο άμα πηγαίναμε ένα δέμα. Η μόλυβδος, φτηνό κι αυτό, ή άργυρος ή χρυσός. Καί λέγονται χρυσόβουλα τα έγγραφα όταν είναι χρυσή η σφραγίδα. Από καθαρό χρυσάφι. 24 καρατίων χρυσάφι. Έτσι θα νοήσωμε τις σφραγίδες. Έρχεται λοιπόν τώρα το αρνίον και πέρνει το βιβλίον. Και ανοίγει την μια σφραγίδα. Και αμέσως εμφανίζεται ένα άλογον λευκόν. Ανοίγει την δεύτερη τήν σφραγίδα και εμφανίζεται ένα άλογο σκούρο. Ανοίγει την τρίτη σφραγίδα καί –τό πρώτο δέ άλογο εξήλθε νικών και να νικήση. Τό δεύτερο είναι σκούρο άλογο κι ακούστηκε μία φωνή, ένα από τα 4 ζώα. Μήν ἀδικήσης με σιτάρι καί τό κριθάρι γιατί θα υπάρξη τόση ακρίβεια. Πείνα δηλ. Μετά ανοίγει τρίτη σφραγίδα. Ένα πράσινο άλογο ...

27η ομιλία στην κατηγορία « Ἱερά Ἀποκάλυψις ».

►Όλες οι ομιλίες της Κατηγορίας :
" Ἱερά Ἀποκάλυψις " εδώ ⬇️

https://arnion.gr/index.php/kainh-diauhkh/iera-apokalycis
↕️
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/blog-post_80.html?m=1

🔸Λίστα ομιλιών της σειράς
«Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://drive.google.com/file/d/1A9Q7I5lLBiBm6AUhfYsXAdHckIBgYe7j/view?usp=drivesdk

🔸📜 Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες της σειράς «Ἱερά Ἀποκάλυψις».🔻
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%94%B9%CE%99%CE%B5%CF%81%CE%AC%20%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%AC%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B9%CF%82.?m=1

🔹Επιμέλεια κειμένου : "Αθανάσιος Άμβωνας".

💠Πλήρης απομαγνητοφωνημένες σειρές ομιλιών (Βιβλία).
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/search/label/%F0%9F%92%A0%CE%A0%CE%BB%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%82%20%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AD%CF%82%20%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8E%CE%BD%20%28%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1%29.?m=1

🔸Επεξηγηματικό βίντεο Ασπάλαθου.
https://youtu.be/8tNfAHRkTCk

__⬇️Playlist "Ασπάλαθου".⬇️__
https://aspalathos21.blogspot.com/2021/07/blog-post_83.html?m=0

Όλες οι ομιλίες ~4.487~ του μακαριστού πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://aspalathos21.blogspot.com/2024/12/4487.html?m=0

📃Απομαγνητοφωνημένες ομιλίες του πατρός Αθανασίου. ⬇️
https://athanasiosamvonas.blogspot.com/2021/04/blog-post_15.html?m=0

📜 Αποσπάσματα ομιλιών πατρός Αθανασίου ⬇️
https://athanasioslogos.blogspot.com/?m=0

__⬇️ Facebook ⬇️__
https://www.facebook.com/groups/1637818926362004/?ref=share

Κατάλογος ομιλιών πατρός Αθανασίου Μυτιληναίου.
https://drive.google.com/file/d/1JmrxaObMVyTA4_pS5yuMaQdoBf8-LwBP/view?usp=drivesdk

†.Πρός Δόξαν τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.